

ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Ψηφιακὴ συζήτησι μεταξὺ συμμαθητῶν Ἁγιογράφων, μὲ τὴν
συμμετοχὴ τοῦ Διδασκάλου κ. Φιλίππου Μαρκοπούλου.
Συντονισμὸς: «ΑΓΙΜΑΚ»

Α. ΠΕΡΙ ΧΡΥΣΟΥ

Ευλογείτε,

Νομίζω ότι έχουμε τώρα μια βάση που μας επιτρέπει συν
Θεώ, να συζητήσουμε για τα δομικά στοιχεία της Εικόνας. Με
την επίγνωση ότι

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΓΙΑΤΙ

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΘΕΛΩ ΤΟΥ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ, ΕΙΝΑΙ
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΣ ΓΙΑ ΕΜΑΣ.

1
όπως μας λέει η αδ. Θεοδώρα, ας παρατηρήσουμε καλύτερα
αυτό που μας παραδόθηκε.

Και βέβαια να ξεκινήσουμε από το Χρυσό που είναι το

σταθερό στοιχείο κάθε εικόνας. Σας προσκαλώ να
καταθέσετε κάθε γνώση και αίσθηση που έχετε για το στοιχείο
αυτό για να γνωρίσουμε μερικές από τις διαστάσεις που
εκφράζει.

Φ(ίλιππος).Μ(αρκόπουλος).

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ!

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΩ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ, ΕΙΝΑΙ

ΟΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟ ΦΩΣ, ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ
ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΓΙΟΙ, ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ.

ΤΩΡΑ ΓΙΑΤΙ ΧΡΥΣΟ; ΙΣΩΣ ΕΧΕΙ ΜΕΙΝΕΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΑΠΟ

ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΛΟΥΚΑ, ΓΙΑΤΙ Η ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΣ, ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ, ΕΙΧΕ
ΧΡΥΣΟ ΚΑΙ ΑΣΗΜΙ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΙΣΩΣ ΝΑ ΝΑΙ ΚΑΙ Η
ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. ΟΙ ΜΑΓΟΙ ΟΤΑΝ ΠΗΓΑΝ ΝΑ
ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ, ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΙΑ
ΔΩΡΑ ΤΟΥΣ ΗΤΑΝ ΤΟ ΧΡΥΣΟ, ΕΙΝΑΙ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ
ΜΕΓΑΛΗ ΑΞΙΑ, ΕΙΝΑΙ ΛΑΜΠΕΡΟ, ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΣ,
ΠΟΛΥΤΙΜΟ, ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΟ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ, ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ
ΑΓΑΠΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑΜΕ ΚΑΙ ΤΟ
ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΜΕ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ, ΠΟΥ
ΕΙΝΑΙ ΛΑΜΠΡΟΣ, ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΓΙΑ ΕΜΑΣ, ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΟΣ,
ΕΙΝΑΙ Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ.

ΙΣΩΣ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ, ΔΗΛ.

ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ ΚΑΙ
ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ.

ΤΩΡΑ ΘΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΝΩΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΥΣΟ.

ΑΛΛΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ, ΓΙΑΤΙ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΙΣΩΣ
ΝΑ ΤΟΥΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΩΣ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΠΛΟΥΤΟΥ, ΥΠΕΡΟΧΗΣ

2
ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΥΠΕΡΒΟΛΗ. ΙΣΩΣ ΠΑΛΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΝΑ ΜΗΝ
ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟ ΑΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΨΕΩΣ ΚΑΙ
ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΧΡΩΜΑ.

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ ΑΥΤΑ ΗΞΕΡΑ ΑΥΤΑ ΣΚΕΦΤΗΚΑ.

ΘΕΟΔΩΡΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ!

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΤΟ ΜΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΕΝΑΡΞΙ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΚΡΩΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
ΑΥΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΥΧΟΜΕΘΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΣΙΑ ΕΞΕΛΙΞΙ
ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΙ ΤΗΣ, ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΘΕΟΥ.

ΠΡΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΘΕΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΤΩΧΗ ΜΑΣ ΓΝΩΣΙ ΚΑΙ

ΧΟΝΔΡΗ ΜΑΣ ΑΙΣΘΗΣΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΥΤΟ ΤΟΥ
ΠΛΟΥΤΟΥ (ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΥ) ΚΑΙ ΤΟΣΩΝ
ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΩΝ, ΠΟΥ ΑΝΕΦΕΡΕ Η ΑΔΕΛΦΗ ΘΕΟΔΩΡΑ, ΘΑ
ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΘΕΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞΗΣ
ΕΡΩΤΗΣΙ:
ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΑΘΕ
ΕΙΚΟΝΑΣ; ΑΠΟ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΕΙ ΑΥΤΟ, ΕΦ' ΟΣΟΝ ΣΤΗΝ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ
ΜΝΗΜΕΙΩΝ (ΝΑΩΝ), ΟΠΟΥ Ο ΚΑΜΠΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟΣ;

ΕΥΧ.
Μ(ον).γ. Γ(αβριήλ).

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε!

Γιά το Χρυσό στη Εικόνα, σύμφωνω με τα λεγόμενα της Αδ.

Θεοδώρας.

Το χρυσό είναι μέταλλο πολύτιμο, άφθαρτο, αθάνατο, λαμπρό, με

αξία ασυγκρίτως μεγαλύτερη, σε σχέση με τα υπόλλοιπα μέταλλα.

3
Εχει συμβολικο χαρακτήρα με πολλες έννοιες: αφθονίας, ευημεριας,
πλούτου, δόξας, δύναμης, κλπ. Η Χρυσή λάμψη θυμίζει το φως του
ήλιου και επειδή ο Χριστός, οπως διακυρήσσσει ειναι το Φώς (εγω
ειμι το φως του κόσμου...), το χρυσό ειναι το πιό κατάλληλο να Το(ν)
συμβολίσει.
Συμβολίζει μια απόλυτη, αναλλοίωτη κατάσταση τελειότητας, η
οποία αφορά τον Χριστό, (τέλειος Θεός και τέλειος Ανθρωπος).

Το Χρυσό φόντο γενικα στις εικόνες εκφράζει το φως του Αγίου

πνεύματος, την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και ζουν οι Άγιοι,
την Ουράνια Βασιλεία,
τον "χώρο" της τρισυπόστατης Θεότητος.

Ο πιστός άνθρωπος εισερχόμενος στον Οίκο του Θεού, όταν

περιβάλλεται απο χρυσό, ο ίδιος γίνεται ανάλαφρος, συμμέτοχος στο
θείο Φώς, στην Ουράνια Βασιλεια.
Παίρνει δηλ μία μικρή πρόγευση...

Συγχωρέστε με, αυτά γνωρίζω σε γενικές γραμμές.

Εμμανουήλ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρεται εν Κυρίω!!

Όπως έχουν ήδη προαναφέρει οι συμμαθητές μας, το χρυσό

συμβολίζει το άκτιστο φως!! Και σίγουρα το μοναδικό χρώμα που θα
μπορούσε έστω και στο ελάχιστο να αγγίξει την έννοια αυτού του
μεγαλειώδους Μυστηρίου, δεν μπορεί να είναι παρά μόνο το χρυσό!!

Κάτι παραπάνω δεν έχω να προσθέσω περί αυτού, γιατί πιστεύω πως
τα είπαν όλα ήδη οι συμμαθητές μας και μάλιστα με έναν εξαιρετικό
και θαυμάσιο τρόπο!!

Τώρα πάνω στην ερώτηση του σεβάσμιου μας πατρός, θα ήθελα εάν
μου επιτρέπεται να καταθέσω τον λογισμό μου, χωρίς βέβαια να
θεωρώ τον εαυτό μου κατάλληλο για να δώσω μια αξιόπιστη γνώμη.
Γι’αυτό βέβαια υπάρχει και ο δάσκαλός μας, για να μας διορθώνει
εκεί που σφάλουμε...

4
ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΑΘΕ
ΕΙΚΟΝΑΣ; ΑΠΟ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΕΙ ΑΥΤΟ, ΕΦ' ΟΣΟΝ ΣΤΗΝ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ
ΜΝΗΜΕΙΩΝ (ΝΑΩΝ), ΟΠΟΥ Ο ΚΑΜΠΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟΣ;

Θεωρώ ότι το χρυσό δεν είναι απαραίτητα σταθερό σημείο για όλον
τον κάμπο. Θέλω να πω πως δεν είναι δογματικὸ σφάλμα εάν ο
κάμπος έχει άλλο χρώμα, αρκεί πάντα να υπάρχει το χρυσό
φωτοστέφανο. Εξάλλου, το άκτιστο φως, απορρέει εκ του
φωτοστέφανου και στον υπόλοιπο χώρο!! Αντιθέτως δε, εάν ο κάμπος
είναι χρυσός και το φωτοστέφανο έχει άλλο χρώμα, εκεί υπάρχει
κατά την άποψή μου σφάλμα και μάλιστα δογματικό!! Και πέραν της
προσωπικής μου αυτής απόψεως, υπάρχουν και παλαιές εικόνες στην
παράδοσή μας οι οποίες τον κάμπο τον χρωματίζανε με άλλα
χρώματα!! Σαφέστατα βέβαια, είναι πιο μεγαλειώδες και ο κάμπος
μας να είναι χρυσός κι εμένα προσωπικά με εκφράζει περισσότερο,
αλλά νομίζω πως και εάν δεν είναι, αυτό δεν θεωρείται λάθος!!

Θα ήθελα όμως να αναφέρω κάτι άλλο, το οποίο το θεωρώ σφάλμα,

αλλά θα μας αναγκάση να γυρίσουμε λίγο προς τα πίσω σε κάποιες
αρχικές μας συζητήσεις... Κάποιος συμμαθητής μας παρουσίασε
κάποιες εικόνες στις οποίες υπήρχε φωτισμός επάνω στο χρυσό του
φωτοστέφανου!! Αυτό πιστεύω πως είναι λάθος, γιατί το άκτιστο
φως είναι αναλλοίωτο και δεν επηρεάζεται από εξωτερικές
φωτοσκιάσεις!! Μάλιστα ίσως να μη το κρίνω και πολύ αυστηρά,
θεωρώντας το και δογματικό σφάλμα, αφού η ουσία του ακτίστου
φωτός πραγματικά είναι δόγμα της Εκκλησίας μας!! Έχω την
εντύπωση πως το θέμα είχε αναλυθεί τότε, αλλά θεώρησα καλό να
γίνει μια ακόμα αναφορά, αφού το θέμα μας είναι το χρυσό!!

Ευχαριστώ και να με συγχωράτε για την μακρυγορία μου!!

Μ(αρίνα).Κ.Π(αππά).

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Η χρήση του χρυσού στην αγιογραφία συνδέθηκε με τις φορητές

εικόνες και εμφανίστηκε στα ψηφιδωτά από τον 3ο-4ο αιώνα (ίδρυση
Κωνσταντινουπόλεως) και στις εικόνες μετά την περίοδο της
εικονομαχίας, όπου και αναπτύσσεται κυρίως η θεολογία της εικόνας,
με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, τον απολογητή και υπέρμαχο των
εικονοφίλων στην Α' φάση της εικονομαχίας (726-787 μ.Χ.), με την Ζ'
Οικουμενική Σύνοδο στην Νίκαια (787 μ.Χ.), η οποία καταδίκασε την

5
εικονομαχική αίρεση, και με τον Άγιο Θεόδωρο τον Στουδίτη, τον άλλο
σημαιοφόρο της Ορθοδοξίας, ο οποίος υπερασπίστηκε τις εικόνες στην
Β' φάση της εικονομαχίας (813-843 μ.Χ.). Τότε σταθεροποιούνται τα
“σκαμπανεβάσματα” μεταξύ της νατουραλιστικής επίδρασης της
ελληνορωμαικης αρχαιότητας με τον φυσιοκρατικό κάμπο και του
θεοκρατικου χαρακτήρα της αποκαλυπτικης γνώσης της “Νεας
Ιερουσαλήμ” (Κωνσταντινούπολη).

Το πρώτο ψηφιδωτό όπου χρησιμοποιείται ο χρυσός ανήκει σε

ψηφιδωτό του 3ου αιώνα όπου απεικονίζεται ο Χριστός σαν ήλιος πάνω
σε άρμα, στη νεκρόπολη κατω από τον Αγ. Πέτρο του Βατικανού. Στον
Αγ Γεώργιο Θεσ/νικης (5ος αι.) βρίσκονται από τα πρώτα χρυσωμένα
ψηφιδωτα στον ελληνικο χώρο. Επί Ιουστινιανου γενικεύεται η χρηση
του χρυσού, που ενοποιει και φωτίζει τα πάντα μέσα στην εκκλησία.

Σήμερα ο χρυσός κάμπος επικρατει στη φορητή εικόνα και τις εικονες
των τέμπλων, ενώ -για πρακτικούς κυρίως λόγους- στις μεγάλες
επιφάνειες των τοιχογραφιών αποφεύγεται.

Το χρυσό συμβολίζει κάτι πολύτιμο, σπάνιο, άφθαρτο, φωτεινό, τέλειο,

αγνό “μία απόλυτη κατάσταση Καλου”: ιδιοτητες που αποδίδονται
στον Θεό.

“Εγώ ειμί το Φως” ειπε ο Κύριος. Με το χρυσό καταλύεται η υλική

υπόσταση και αποκαλύπτεται η βαθύτερη ουσία των πραγμάτων κάτω
από το θεϊκό φως. Φανερώνεται ετσι η πραγματικότητα και η αιτία των
πάντων που είναι ο ίδιος ο Θεός.

Με την απουσία νατουραλιστικων αποδόσεων αποσπάται η σκηνή από

τον γνωστό γήινο κόσμο και μεταφέρεται αλλού, στον υπερβατικό και
μόνο ενοποιημένο κόσμο της Θείας Παρουσίας.

Ο χρυσός κάμπος της εικόνας εξαφανίζει τις τρεις διαστάσεις του

χώρου και κάνει τα σώματα πνεύμα. Ο άνθρωπος γίνεται ανάλαφρος
και τα σώματα είναι σαν βυθισμένα στο αιθέριο χρυσάφι του θείου
φωτός, ενώ το φωτοστέφανο συμβολίζει την ακτινοβολούσα δόξα του
εικονιζόμενου προσώπου και την ανεξάντλητη ροή του θείου φωτός σ’
εκείνον που ζει σε στενή σχέση με το Θεό. Για τους βυζαντινούς
ζωγράφους ο χρυσός καταργεί το φθαρτό κόσμο και περιβάλλει τον
εικονιζόμενο Άγιο με τη λάμψη της Θείας Χάρης.

Οτιδήποτε εικονίζεται μέσα στο άφθαρτο και αιώνιο χρυσό βάθος δεν
ανήκει στο φυσικό περιβάλλον. Πρέπει να αποκαλυφθει και να φωτιστεί
η άυλη υπόσταση της ύλης. Να απεικονισθει ο άφθαρτος κόσμος της
Θείας Παρουσίας, η νέα κτίση, η γεμάτη από το φως του Αγίου

6
Πνεύματος. Το φως της βασιλείας του Θεού.
Ο άνθρωπος αισθάνεται τη δόξα του Θεού να αναβλύζει σαν φως από το
κέντρο της Εικόνας και είναι το ίδιο διάχυτο παντού. Η σκιά
καταργειται. Το φως είναι η διάκριση από το σκοτάδι. Από το Κακό.

Ετσι όλα αποκτουν σχέση μεταξύ τους, αλλά και με τον Θεό. Γίνονται
ένα σύνολο. Τονίζεται περισσότερο η σχέση των πραγματων μεταξύ
τους, αλλά και με τον Θεό σαν σύνολο και όχι (όπως στη δυτική
ζωγραφική) όπου ένα στοιχείο της σύνθεσης μπορεί να σταθει και σαν
μονάδα. Ο χώρος των συμβάντων, ένας και μοναδικός , ενοποιειται με
κοινό σημειο αναφοράς τον Θεό. Είναι η κοινωνια της Εκκλησίας.

Α(ΘΗΝΑ). Π(ΑΠΠΑ)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε,

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΑΘΕ

ΕΙΚΟΝΑΣ; ΑΠΟ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΕΙ ΑΥΤΟ, ΕΦ' ΟΣΟΝ ΣΤΗΝ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ
ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ
ΜΝΗΜΕΙΩΝ (ΝΑΩΝ), ΟΠΟΥ Ο ΚΑΜΠΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟΣ;

Θα είναι χρήσιμο κάθε τόσο να ανατρέχουμε σε όσα μέχρι τώρα,

εισαγωγικά, μοιραστήκαμε, προκειμένου να αποκτήσουμε σταθερή
ματιά στο τόσο δύσκολο σύμβολο του χρυσού κάμπου των Εικόνων.

Ως προς το αν είναι σταθερό στοιχείο, προτείνω να σκεφτούμε ως

εξής:

Αφού κάθε στοιχείο της σύνθεσης της Εικόνας δεν είναι αυθαίρετο
και έχει οπωσδήποτε την θέση και το νόημά του, έτσι και το χρυσό
που επιλέχθηκε ως φόντο, προφανώς δηλώνει κάτι με την παρουσία
του. Και αφού σχεδόν σε όλες τις Εικόνες υπάρχει , συμπεραίνουμε
πως το δηλούμενο εκτός από σημαντικό είναι και θεμελιώδες. Το
υψηλό κόστος μάλλον είναι η αιτία στις περισσότερες περιπτώσεις
που δεν χρησιμοποιήθηκε. Σε κάθε περίπτωση ας τολμήσουμε να
κατανοήσουμε αυτό που περιγράφει η παρουσία του χρυσού,
αφήνοντας το σκεπτικό περί απαραίτητου η μη στοιχείου. Γιατί δεν
πρόκειται για σωστό η λάθος, όσο για το αν το νοούμενο με το χρυσό,

7
πρέπει να δηλώνεται η όχι.

Τα όσα πολύτιμα καταθέτουν οι φίλοι μας οριοθετούν λίγο-λίγο την

βαθύτερη σημασία του χρυσού κάμπου. Θα επιμείνω να σας καλέσω
να παρατηρήσουμε καλά τις Εικόνες και να φιλτράρουμε όσα δεν
επιβεβαιώνονται. Ας θέσουμε ερωτήματα για να πάρουμε απαντήσεις
από τις ίδιες τις Εικόνες. Σας δίνω ένα παράδειγμα;

στο κείμενο της αδ. Αθηνάς λέγεται

........Οτιδήποτε εικονίζεται μέσα στο άφθαρτο και αιώνιο χρυσό

βάθος δεν ανήκει στο φυσικό περιβάλλον. Πρέπει να αποκαλυφθεί
και να φωτιστεί η άυλη υπόσταση της ύλης. Να απεικονισθεί ο
άφθαρτος κόσμος της Θείας Παρουσίας, η νέα κτίση, η γεμάτη από
το φως του Αγίου Πνεύματος. Το φως της βασιλείας του Θεού.

και το ερώτημα:

……..στο δωδεκάορτο, δεν εικονίζονται και ιστορικά γεγονότα

καθώς και το φυσικό περιβάλλον;

και το ερώτημα στο κείμενο του αδ. Εμμανουήλ:

.........Το Χρυσό φόντο γενικά στις εικόνες εκφράζει το φως του Αγίου
πνεύματος, την κατάσταση στην οποία βρίσκονται και ζουν οι Άγιοι,
την Ουράνια Βασιλεία, τον "χώρο" της τρισυπόστατης Θεότητος.

Το χρυσό φόντο δεν περιβάλλει κάθε τι, όπως δέντρα , κτίρια, ζώα,
πόλεις, κλπ; Δεν περιβάλλει το ιστορικό παρόν;

Τα ερωτήματα δεν αντιστρατεύονται τα αποσπάσματα. Βοηθούν

στην περαιτέρω κατανόηση.....

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

8
ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ!

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΚΑΙ

ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΩΝ. ΑΛΛΩΣΤΕ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΕΧΟΥΜΕ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙ (ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΟΧΙ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΗ) KATA TΗΝ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ ΤΟ ΣΟΦΟ ΡΗΤΟ:
«ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΜΗΤΗΡ ΜΑΘΗΣΕΩΣ»…

ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΤΕΘΗΣΑΝ,

ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΠΩΣ Η ΑΠΑΝΤΗΣΙ ΔΙΝΕΤΑΙ (ΑΝ ΔΕΝ
ΚΑΝΟΥΜΕ ΛΑΘΟΣ) ΑΠΟ ΤΟΝ Λ. ΟΥΣΠΕΝΣΚΥ ΣΥΝΟΠΤΙΚΩΣ
ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ Φ.
ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΒΙΒΛΙΑΡΙΟΥ ΤΟΥ «Η ΕΙΚΟΝΑ», ΟΠΟΥ
ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΑ ΕΞΗΣ:

«Η ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΤΩΝ

ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟΝ
ΟΜΩΣ, ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΚΤΙΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ
ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ…».

ΩΣ ΚΑΤΑΘΕΣΙ ΤΗΣ ΑΠΟΨΕΩΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟ

ΚΑΜΠΟ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΑΡΑΘΕΤΟΥΜΕ ΣΧΕΤΙΚΟ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ
ΜΑΣ:

…Ο ΧΡΥΣΟΣ κάμπος, σταθερόςὡς πρὸς τὶς ἰδιότητές

του διὰ μέσου τῶν αἰώνων, χαρίζει στὴν Ἱερὰ Εἰκόνα τὴν
συγγένειά της μὲ τὶς Εἰκόνες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησια -
στικῆς Παραδόσεως.

Ὁ χρυσός, σύμβολο τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ἀκτίστου

Χάριτος Αὐτοῦ, χαριτώνει δωρεὰν τὸ ἥμισυ τῆς συνθέσεως
καὶ ἀποτελεῖ τὸ κριτήριο-ὁδηγὸ γιὰ τὸν τρόπο ἐπεξεργασίας
τοῦ ἑτέρου ἡμίσεως, τὸ ὁποῖο ἀφέθηκε στὴν εὐθύνη τοῦ
Ἁγιογράφου νὰ τὸ ἐναρμονίση καὶ ἐξομοιώση τρόπον τινὰ
μὲ τὸν χρυςὸ κάμπο, διὰ τῆς καταλλήλου χρήσεως τῶν
τεχνικῶν μέσων του: τοῦ σχεδίου, τοῦ φωτὸς καὶ τοῦ χρώ-
ματος…

ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ. Μ.γ.Γ. και Μ(ον).γ.Ε(υθύμιος).

9
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε

Θα μου επιτρέψετε να επιμείνω......

στο απόσπασμα του Λ. Ουσπένσκυ «Η ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ
ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ,
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟΝ ΟΜΩΣ, ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΚΤΙΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ…», αυτή η
αναπαράσταση του μεταμορφωμένου κόσμου είναι η
διαφορετική γραφή και τρόπος της εικονογραφίας; Δηλαδή,
αν δεν μου το πει κάποιος πως θα διακρίνω τον
μεταμορφωμένο κόσμο: Και ποιά είναι η ποιότητα αυτής της
μεταμόρφωσης, όπως προκύπτει από την θέα των Εικόνων:
Τι μπορεί να καταλάβει ένας αμύητος βλέποντας μια Εικόνα;
Και πώς ο χρυσός είναι σύμβολο του Χριστού όταν ο Κύριος
περιβάλλεται από το σύμβολό του;

Φ.Μ.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ο ΚΥΡΙΟΣ!

ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ. ΕΣΕΙΣ ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ, ΝΑ ΕΠΙΜΕΝΕΤΕ…

ΕΜΕΙΣ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΟΣΑ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΑΠΟ
ΟΣΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ, ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΠΩΣ ΝΑΙ, Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ
ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ Ο ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΕΧΟΥΝ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ
ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ…
ΑΥΤΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ, ΚΑΠΩΣ ΟΠΩΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ
ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ
ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ… ΚΥΡΙΩΣ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ΤΟΥΣ (ΟΡΘΟΠΡΑΞΙΑ), Ο ΟΠΟΙΟΣ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΙΣΤΙ
ΤΟΥΣ (ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ).
ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ, ΟΠΩΣ ΜΑΣ ΕΧΕΤΕ ΔΙΔΑΞΕΙ, ΟΛΑ ΤΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΦΕΙΛΟΥΝ ΝΑ «ΜΙΛΟΥΝ» ΓΙΑ ΤΗΝ
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΥΤΗ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΔΗΛΩΝΟΥΝ. ΓΙΝΕΤΑΙ
ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΦΑΝΕΡΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΙΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ
ΖΩΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΙΔΙΑ ΑΥΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ

10
ΠΕΡΙΒΑΛΟΥΝ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΑΦΗ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ
ΕΝΤΟΝΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΙ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝΤΟΣ
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ…
ΑΝ Η ΕΙΚΟΝΑ, ΟΠΩΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ, ΕΙΝΑΙ ΓΛΩΣΣΑ, ΤΟΤΕ
ΕΝΑΣ ΑΜΥΗΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΗ ΠΟΛΥ ΛΙΓΑ
ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΜΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ. ΙΣΩΣ ΛΙΓΟ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΟΣΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΗΝ
ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑ ΑΝΟΙΚΤΟ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ
ΤΟΥ…
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΗ
ΑΠΟ ΑΜΟΡΦΩΤΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΣ, ΣΑΝ ΤΟΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑ.
ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΑΣ ΦΟΒΙΖΗ ΑΥΤΟ, ΔΙΟΤΙ ΠΟΛΛΟΙ ΑΓΙΟΙ
ΠΑΤΕΡΕΣ ΘΕΤΟΥΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΙ
ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ -ΑΛΟΙΜΟΝΟ- ΔΕΝ ΠΛΗΡΩ.
ΕΠΙΣΗΣ Η ΣΑΦΗΣ ΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ
ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ «ΟΥΧ ΑΡΜΟΣΗ ΠΕΝΘΟΥΣΙ
ΘΕΟΛΟΓΙΑ» ΜΑΣ ΕΝΘΥΜΙΖΕΙ ΠΩΣ ΤΕΤΟΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΘΑ
ΕΠΡΕΠΕ ΜΑΛΛΟΝ ΝΑ ΠΕΝΘΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΜΟΥ…
ΤΟ ΜΟΝΟ ΕΡΕΙΣΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΟΔΗΓΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ
ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΟΤΙ «Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ
ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΛΟΓΟΣ», ΕΝΕΚΑ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΝΑ
ΒΡΟΥΜΕ ΜΙΚΡΟ ΕΛΕΟΣ ΠΟΥ ΤΟ ΑΠΟΤΟΛΜΟΥΜΕ…
ΕΡΩΤΗΣΑΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΕΝΑΝ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΑΔΕΛΦΟ ΜΑΣ:
«Πώς (είναι δυνατόν) ο χρυσός (να) είναι σύμβολο του
Χριστού όταν ο Κύριος περιβάλλεται από το σύμβολό του;»
…ΚΑΙ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕ ΜΕ ΑΠΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ
(ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΔΟΓΜΑΤΙΖΗ ΒΕΒΑΙΩΣ) ΤΑ ΕΞΗΣ:
«ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΔΥΟ ΦΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΤΗΝ
ΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ. Η ΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ
ΑΠΟΔΙΔΕΤΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΑ, Η ΔΕ ΘΕΙΑ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΤΑΙ, ΜΕ ΤΟ
ΧΡΥΣΟ»…
ΜΕ ΤΗΝ ΣΕΙΡΑ ΜΑΣ, ΩΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΣΑΣ ΡΩΤΑΜΕ: ΠΩΣ
ΚΡΙΝΕΤΕ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΙ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΑΣ;

ΕΥΧ. ΣΥΓΧ.
Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

11
Ευλογείτε.

Η απάντηση είναι σωστή, όπως και τα όσα έχουν ήδη

κατατεθεί σχετικά με το χρυσό, μα αναζητάμε μια βαθύτερη
κατανόηση. Μην φοβάστε, δεν δογματίζουμε ούτε
θεολογούμε, αλλά μάλλον επιχειρούμε μια ακόμη ματιά στην
Ορθόδοξη Εικόνα, απλά, απροκατάληπτα, με την επίγνωση
ότι η Εικόνα διδάσκει κάθε άνθρωπο με το περιεχόμενό της.
Σαν μαθητές θέτουμε ερωτήματα που πρέπει να τεθούν γιατί
τα δηλούμενα είναι τόσο μεγάλα που αλλάζουν τον τρόπο
που βλέπουμε τον κόσμο. Συνεχίζω να θέτω ερωτήματα για
να βρεθεί το υλικό από τις απαντήσεις που θα μας ενώσει τα
διάσπαρτα κομμάτια των γνώσεων για το χρυσό σε μιά
καθολική και ξεκάθαρη ιδέα.

Ερωτώ λοιπόν όλους τους αδελφούς πως αντιλαμβάνονται

αυτόν τον μεταμορφωμένο κόσμο της Εικόνας. Δεν είναι ο
ίδιος κόσμος με τους μάρτυρες και τους δήμιους τους;

ο Κύριος ενώπιον του Πιλάτου π.χ. σε ποιά στοιχεία

διαφοροποιήθηκε από την φυσική πραγματικότητα;

Τί θα άλλαζε στην περίπτωση του παραδείγματος αν δεν

υπήρχε το χρυσό στο φόντο;

Η κατανόηση του χρυσού είναι η βάση της κατανόησης της

Εικόνας

Οποιος θέλει ας καταθέσει την πολύτιμη μαρτυρία του γιατί η

Εικόνα μιλά σε όλους μας.

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

"...Δηλαδή, αν δεν μου το πει κάποιος πως θα διακρίνω τον

μεταμορφωμένο κόσμο: Και ποιά είναι η ποιότητα αυτής της
μεταμόρφωσης, όπως προκύπτει από την θέα των Εικόνων: Τι μπορεί
να καταλάβει ένας αμύητος βλέποντας μια Εικόνα; Και πώς ο χρυσός
είναι σύμβολο του Χριστού όταν ο Κύριος περιβάλλεται από το σύμβολό
του;..."

12
Φυσικά και σκηνές του δωδεκαόρτου, αλλά και κάθε ιστορική στιγμή
της ζωής του Κυρίου ή των Αγίων Αυτού εικονίζουν και περιβάλλον
(κτίσματα, ζώα, φυτά κλπ). Η απεικόνιση όμως αυτών των γεγονότων
με την απάλειψη στοιχείων του γήινου στερεώματος (ουρανός, σύννεφα
κα) και η αντικατάστασή τους με το χρυσό, το διάχυτο φως της Θείας
Χάριτος του πνευματικού κόσμου, μετατρέπει τα γεγονότα αυτά από
απλές ιστορικές στιγμές σε συμβάντα διαρκή εις τους αιώνες των
αιώνων. Συμβάντα που επαναλαμβάνονται και βιώνονται καθημερινά
από τον κάθε πιστό στην κοινωνία του μέσα στην Εκκλησία του
Χριστού. Είναι, λοιπόν, περιστατικά με όλα εκείνα τα φυσικά και υλικά
στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ιστορική στιγμή, τοποθετημένα όμως σ
έναν άλλο κόσμο. Αυτόν της Θείας Παρουσίας και Μετάληψης.

"...Τι μπορεί να καταλάβει ένας αμύητος βλέποντας μια Εικόνα;..."

Σαφώς ένας αμύητος δεν θα μπορούσε να καταλάβει κάθε τι θεολογικό

που υπάρχει μέσα σε μία εικόνα. Όμως τα στοιχεία αυτά που
υποστηρίζουν την θεολογική της υπόσταση, από μόνα τους, μπορούν να
περάσουν δογματικές αντιλήψεις “εν αγνοία” του θεατή.

Γιατί άραγε κάποιος που αντιμετωπίζει την Εικόνα πιό κοσμικά, την
βρίσκει φτωχή από περιβάλλον κάλλος, με έλλειψη φωτοσκιάσεων, με
λάθος προοπτική, με αυστηρή στάση, με αντικείμενα σε λάθος θέση, με
περίεργα σύμβολα, με οικονομία μορφών και ενδυμάτων, με ασκητικούς
χρωματισμούς κλπ;

Εξ άλλου, η προσωπική μου άποψη είναι ότι, η έλλειψη ενημέρωσης

του κοινού των πιστών, αλλά και πολλών απλών κληρικών σε θέματα
που αφορούν τον ρόλο και τη λειτουργία της εικονογραφίας μέσα σε
έναν ναό, βαρύνει τους σημερινούς ηγούμενους της ορθόδοξης
εκκλησίας. Δεν είναι δυνατόν στην διάρκεια της αγιογράφησης ενός
ναού, να μην γίνεται μία στοιχειώδης αναφορά στον ρόλο που αυτή
επιτελεί στα λειτουργικά τεκταινόμενα και στη σχέση που μπορεί και
πρέπει να αναπτυχθεί μεταξύ αυτής και των πιστών, στην οικονομική
ενίσχυση των οποίων απευθύνεται κατά τα άλλα. Ετσι συμβαίνει να
παρεμβαίνουν πολλές φορές τα ατομικά γούστα, οι προτιμήσεις ή τα
προσωπικά αφιερώματα των μη ενημερωμένων χριστιανών στην
εξέλιξη και πραγματοποίηση της αγιογράφησης με αποτέλεσμα να
συγκρούεται το “τι είναι θεολογικά σωστό” με το “πληρώνω μόνο για
να μπει η τάδε σκηνή ή ο δείνα Αγιος εκεί που νομίζω και όπως
νομίζω”.

"...Και πώς ο χρυσός είναι σύμβολο του Χριστού όταν ο Κύριος

περιβάλλεται από το σύμβολό του;.."

13
Η εικόνα του Χριστού είναι η μόνη φυσική απεικόνιση του Θεού επί της
γης. Η μόνη φυσική Του υπόσταση, όπως αυτή μας φανερώθηκε. Αυτό
δεν εμποδίζει νομίζω, την παρουσία του φωτός της Θείας Χάριτος
(χρυσός κάμπος) να περιβάλλει τον Κύριο. Μήπως π.χ. στην Βάπτιση,
όπου εικονίζεται το Αγ. Πνεύμα υπό μορφή περιστεράς δεν συνυπάρχει
με την παρουσία του Χριστού; Αυτό έχει να κάνει με την υπόσταση ,
καθώς και με την φύση της Θεότητας και δεν αναιρεί το ένα στοιχείο το
άλλο.
Συμφωνώ απόλυτα με την απάντηση του αδελφού που μας στείλατε, σε
σχέση με τη φυσική και θεϊκή υπόσταση του Κυρίου.

ΑΘΗΝΑ ΠΑΠΠΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ερωτώ λοιπόν όλους τους αδελφούς πως αντιλαμβάνονται

αυτόν τον μεταμορφωμένο κόσμο της Εικόνας. Δεν είναι ο
ίδιος κόσμος με τους μάρτυρες και τους δήμιους τους;

ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ Ο ΙΔΙΟΣ. ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΚΕΨΙ ΜΑΣ ΕΔΩ

ΣΑΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, ΟΤΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΙΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ
ΠΡΑΓΜΑ: Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ…

ο Κύριος ενώπιον του Πιλάτου π.χ. σε ποιά στοιχεία

διαφοροποιήθηκε από την φυσική πραγματικότητα;

Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΤΕΡΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΙ, ΝΟΜΙΖΟΥΜΕ ΠΩΣ

ΕΙΝΑΙ ΤΟ «Ο ΩΝ» ΣΤΟ ΦΩΤΟΣΤΕΦΑΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ, ΠΟΥ
ΤΟΥ ΕΔΩΣΕ ΤΟΤΕ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΔΗΛΩΣΗ: «Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ
Η ΕΜΗ ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ…»

Τί θα άλλαζε στην περίπτωση του παραδείγματος αν δεν

υπήρχε το χρυσό στο φόντο;

ΙΣΩΣ ΤΟ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ

ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ…

Η κατανόηση του χρυσού είναι η βάση της κατανόησης της

Εικόνας

ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΑΚΡΑΔΑΝΤΑ. ΚΑΠΟΙΟΙ ΟΜΩΣ (ΕΠΩΝΥΜΟΙ

14
ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΙ) ΔΕΝ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΝ ΚΑΘΟΛΟΥ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ…

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε,

με χαρά διαπιστώνω το ενδιαφέρον που προκαλούν τα θέματα

που σχολιάζουμε. Σχεδόν έχουμε περιγράψει καθε ιδιότητα του
χρυσού και όπως λέει και η αδ. Αθηνά σχετικά με την
κατάσταση της Αγιογραφίας σήμερα, είναι ολοφάνερη η
τεράστια ευθύνη μας για την αποκατάσταση αυτών των
παραξηγήσεων.

Ἐννοεῖτε πὼς ἡ εὐθύνη τοῦ Ἁγιογράφου δὲν περιορίζεται στὸ

νὰ ζωγραφίζη ἁπλῶς Εἰκόνες;
Νομίζω ὅτι ἡ ἀδ. Ἀθηνᾶ ἀναφέρθηκε σὲ εὐθύνη τῶν
ἡγουμένων μόνον...

Με τον ρόλο ενός αδαούς καλοπροαίρετου μελετητή συνεχίζω

να θετω μερικά ακόμη ερωτήματα.

Λέτε:
Φυσικά και σκηνες του δωδεκαόρτου, αλλά και κάθε ιστορική
στιγμη της ζωής του Κυρίου ή των Αγίων Αυτού εικονίζουν και
περιβάλλον (κτίσματα, ζώα, φυτά κλπ). Η απεικόνιση όμως αυτών των
γεγονότων με την απάλειψη στοιχείων του γήινου στερεώματος
(ουρανός, σύννεφα κα) και η αντικατάστασή τους με το χρυσό, το
διάχυτο φως της Θείας Χάριτος του πνευματικού κόσμου, μετατρέπει
τα γεγονότα αυτά από απλές ιστορικές στιγμές σε συμβάντα διαρκή εις
τους αιώνες των αιώνων.

Δεν καταλαβαίνω πως με την χρήση του χρυσού στην θέση του
φυσικού ουρανού τα ιστορικά γεγονότα μετατρέπονται σε
διαρκή. Είναι δηλ. τα ίδια τα ιστορικά στοιχεία που
μετασχηματίζονται σε κάτι άλλο; Και αν τα ίδια τα γεγονότα
ζωγραφιστούν χωρίς χρυσό τι με εμποδίζει να αισθάνομαι την
παρουσία της Χάριτος στα δρώμενα; Ο φυσικός ουρανός δεν
ακυρώνει την Παρουσία του Θεού βέβαια στην ζωή μας, πόσο
μάλλον στην Εικόνα. Μου φαίνεται πως χρειάζομαι λίγη
βοήθεια για να το καταλάβω.

15
--------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------
επίσης

Τί θα άλλαζε στην περίπτωση του παραδείγματος αν δεν

υπήρχε το χρυσό στο φόντο;

ΙΣΩΣ ΤΟ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ

ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ…

Δεν νομίζω να είναι ζήτημα ποσότητος (ενα σύμβολο

λιγότερο)....Και όταν στους Ναούς δεν υπήρχε χρυσός γιατί δεν
ζωγράφισαν τον φυσικο ουρανό;

Ὁπωσδήποτε δὲν εἶναι ζήτημα ποσότητος. Ἀλλὰ ἐδῶ

ἀναφερόμαστε στὴν διαφορετικὴ ποιότητα τοῦ
συγκεκριμένου συμβόλου…

-----------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------
επίσης

Σαφώς ένας αμύητος δεν θα μπορούσε να καταλάβει κάθε τι θεολογικό

που υπάρχει μέσα σε μία εικόνα. Ομως τα στοιχεία αυτα που
υποστηρίζουν την θεολογική της υπόσταση, από μόνα τους, μπορούν να
περάσουν δογματικές αντιλήψεις “εν αγνοία” του θεατή.

Είναι εξαιρετική επισήμανση! Αλλά πως το εννοείτε; κάποιος

μυείται χωρίς να γνωρίζει;
----------------------------------------------------------------------------------------------
επίσης

Η κατανόηση του χρυσού είναι η βάση της κατανόησης της

Εικόνας

ΤΟ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΑΚΡΑΔΑΝΤΑ. ΚΑΠΟΙΟΙ ΟΜΩΣ (ΕΠΩΝΥΜΟΙ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΙ) ΔΕΝ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΝ ΚΑΘΟΛΟΥ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ…

Ας αναλάβουμε πρωτοβουλίες διάδοσης της Ορθόδοξης

Εικόνας και αυτό νομίζω αρκεί. Έρχεται ώρα που όλα θα είναι
πιό καθαρά και που θα κάνει την ευθύνη μας μεγαλύτερη.......

16
Συγγνώμη, πῶς ἀκριβῶς ἐννοεῖτε αὐτὲς τὶς πρωτοβουλίες;

----------------------------------------------------------------------------------------
--------------------
Τι είναι λοιπόν η Εικόνα; Μια συμβολική γραφή; Κάποιος είχε
πεί πως η Εικόνα δείχνει τον κόσμο όπως θά' πρεπε να είναι...
Τι λέτε;

Ἀσφαλῶς εἶναι μία ἰδιαίτερη γραφή, μία «καινὴ γλώσσα»,

ὅπως ἔχει χαρακτηριστεῖ προσφυῶς. Τώρα ἂν μπορεῖ νὰ
θεωρηθῆ συμβολικὴ δὲν τὸ γνωρίζουμε, διότι χρειάζεται νὰ
καθορίσουμε πρῶτα μὲ ἀκρίβεια τὴν σημασία τῆς ἔννοιας
σύμβολο.
Ἡ Ὀρθόδοξη Εἰκόνα σαφῶς δείχνει τὸν κόσμο ὅπως θὰ εἶναι
καὶ αὐτὸ τὴν διαφοροποιεῖ, τουλάχιστον στὴν δική μας
σκέψι, ἀπὸ τὴν φωτογραφικὴ ἀπόδοσι τῶν μορφῶν, ποὺ
δείχνουν τὰ θέματα πάντοτε, ὅπως ἦταν…
Τὶ γίνεται ὅμως μὲ τὶς Εἰκόνες τῶν μαρτυρίων; Ἔτσι θὰ
ἔπρεπε νὰ εἶναι;;;

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

" ...είναι ολοφάνερη η τεράστια ευθύνη μας για την

αποκατάσταση αυτών των παραξηγήσεων."

Ἐννοεῖτε πὼς ἡ εὐθύνη τοῦ Ἁγιογράφου δὲν περιορίζεται στὸ

νὰ ζωγραφίζη ἁπλῶς Εἰκόνες;

Νομίζω ὅτι ἡ ἀδ. Ἀθηνᾶ ἀναφέρθηκε σὲ εὐθύνη τῶν

ἡγουμένων μόνον...
……………………………………………………………………………..

Μιλώ για την ευθύνη του κάθε χριστιανού που είναι ανάλογη
των όσων του παραδόθηκαν. Εάν γνωρίζουμε κάτι η μαρτυρία
μας είναι πολύτιμη για τους υπόλοιπους. Εάν αμφιβάλλουμε,
σωστά επιλέγουμε την σιωπή
17
Πολὺ καλά. Ἀντιλαμβάνομαι πὼς μέσῳ τῶν συζητήσεών μας
καὶ τῶν ὅσων μᾶς παραδίδονται στὴν διάρκειά τους
αὐξάνεται πολὺ ἡ εὐθύνη τῆς μαρτυρίας μας…
……………………………………………………………………………..

...Δεν νομίζω να είναι ζήτημα ποσότητος (ενα σύμβολο

λιγότερο)....Και όταν στους Ναούς δεν υπήρχε χρυσός γιατί δεν
ζωγράφισαν τον φυσικο ουρανό;

Ὁπωσδήποτε δὲν εἶναι ζήτημα ποσότητος. Ἀλλὰ ἐδῶ

ἀναφερόμαστε στὴν διαφορετικὴ ποιότητα τοῦ
συγκεκριμένου συμβόλου…
……………………………………………………………………………..

Γιατί λοιπόν δεν ζωγράφισαν τον φυσικό ουρανό;

Γιὰ νὰ ἀπεγκλωβίσουν τὴν συγκεκριμένη σκηνὴ ἀπὸ τὴν

σύνδεσί της μὲ ὁρισμένο μόνο τόπο καὶ χρόνο, δηλ. ἀπὸ τὴν
ὑποταγή της στὸν φυσικὸ μόνο κόσμο. Χρειαζόταν ἑπομένως
ὁπωσδήποτε κάποιο ἀπόλυτα διαφορετικὸ περιβάλλον…
……………………………………………………………………………..

...Ας αναλάβουμε πρωτοβουλίες διάδοσης της Ορθόδοξης

Εικόνας και αυτό νομίζω αρκεί. Έρχεται ώρα που όλα θα είναι
πιό καθαρά και που θα κάνει την ευθύνη μας μεγαλύτερη.......

Συγγνώμη, πῶς ἀκριβῶς ἐννοεῖτε αὐτὲς τὶς πρωτοβουλίες;

……………………………………………………………………………..

Όχι βέβαια με συνθήματα και φωνές. Όμως να εξηγούμε

δημόσια και με κάθε τρόπο γιατί κάτι είναι απόκλιση, είναι
αναγκαίο για τους μαθητές.

Ναί, πράγματι, ἀλλιῶς χάνονται τὰ ὅρια καὶ τὰ κριτήρια…

……………………………………………………………………………..

...Τι είναι λοιπόν η Εικόνα; Μια συμβολική γραφή; Κάποιος είχε

πεί πως η Εικόνα δείχνει τον κόσμο όπως θά' πρεπε να είναι...
Τι λέτε;
Ἀσφαλῶς εἶναι μία ἰδιαίτερη γραφή, μία «καινὴ γλώσσα»,
ὅπως ἔχει χαρακτηριστεῖ προσφυῶς. Τώρα ἂν μπορεῖ νὰ
θεωρηθῆ συμβολικὴ δὲν τὸ γνωρίζουμε, διότι χρειάζεται νὰ

18
καθορίσουμε πρῶτα μὲ ἀκρίβεια τὴν σημασία τῆς ἔννοιας
σύμβολο.

Ἡ Ὀρθόδοξη Εἰκόνα σαφῶς δείχνει τὸν κόσμο ὅπως θὰ εἶναι

……………………………………………………………………………..

δηλ. μας δείχνει το μέλλον;

Γνωρίζετε ὅτι ὑποστηρίζεται πὼς οἱ Εἰκόνες ἔχουν

ἐσχατολογικὸ χαρακτῆρα, εἰσάγουν καὶ αὐτὲς τὰ ἔσχατα στὴν
ἱστορία.
Σκεφτόμαστε ἐπίσης ὅτι ὡς λειτουργικὰ σκεύη βεβαίως
συμμετέχουν (ὑπηρετοῦν) τὴν λατρεία φανερώνοντας στὸν
ἴδιο βαθμὸ τὸ παρελθὸν, τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον…
Ἐσεῖς πὼς τὸ βλέπετε;
……………………………………………………………………………..
καὶ αὐτὸ τὴν διαφοροποιεῖ, τουλάχιστον στὴν δική μας
σκέψι, ἀπὸ τὴν φωτογραφικὴ ἀπόδοσι τῶν μορφῶν, ποὺ
δείχνουν τὰ θέματα πάντοτε, ὅπως ἦταν…

Τὶ γίνεται ὅμως μὲ τὶς Εἰκόνες τῶν μαρτυρίων; Ἔτσι θὰ

ἔπρεπε νὰ εἶναι;;;
……………………………………………………………………………..
Γιατί όχι; Τι εννοείτε;

Ἐννοοῦμε πὼς τὰ Μαρτύρια δὲν μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε

ὅτι ἀνήκουν στὸν κόσμο ὅπως θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι, διότι κατ’
αὐτὸν τὸν τρόπο δικαιώνουμε τοὺς διῶκτες τοῦ Χριστοῦ καὶ
τῶν Χριστιανῶν. Δὲν εἶναι ἔτσι;
……………………………………………………………………………..
Συγχ.

Μ.γ.Γ. Φ.Μ

Μ.γ.Γ.

………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….

Ευλογείτε,

19
Έχω και εγώ την γνώμη πως χρειάζεται αναδιοργάνωση στα κείμενα
προκειμένου να είναι εύκολη η παρακολούθησή τους. Ζητούνται
εθελοντές!

ΑΜΗΝ!

Να θυμίσω τον στόχο της συζήτησης. Εργαζόμαστε για την κατανόηση

του συμβόλου του χρυσου κάμπου της Εικόνας.Ήδη γνωρίζουμε και
κατατέθηκαν πάρα πολλά στοιχεία και αναφορές που σχεδόν έχουν
περιγράψει το ζητούμενο. Από τα ερωτήματα και τις απαντήσεις όμως,
είναι φανερό πως λείπει το κλειδί για μιά καθολική ματιά που θα απαντά
απλά για όλα τα στοιχεία της εικόνας. Δηλαδή είναι σαν να λέω ότι
καλούμαστε να πάμε ένα βήμα πιό πέρα από αυτά που κατανοήσαμε
μέχρι σήμερα. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο και θα πρέπει να το
τολμήσουμε με Πίστη και όλη μας την Ευθύνη. Σας παρακαλώ να
απαντήσει ο καθένας που αισθάνεται κάπως την φύση των
ερωτημάτων, χωρίς να αφήνεται κάτι αναπάντητο. Κάθε σχόλιο είναι
πολύτιμο και αναγκαίο. Να εξηγήσω γιατί:

Θα μπορούσα να καταθέσω την άποψή μου και θα προκαλούσα κάποια

σχόλια θετικά και ίσως κάποια αρνητικά, αλλά το σίγουρο είναι ότι
χωρίς να προηγηθεί ο απαραίτητος προβληματισμός, η θέση αυτή θα
ήταν μερικώς κατανοητή, και, συγχωρέστε με, πιστεύω πως θα χανόταν
κάτι πολύτιμο. Ζητώ την ανοχή σας, την υπομονή σας και την
συμμετοχή σαςκαι πιστεύω ότι το αποτέλεσμα θα δικαιώσει τις
προσδοκίες μας.

ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΣΥΜΦΩΝΟΥΣ ΣΤΟ ΝΑ ΜΗ ΒΙΑΣΤΟΥΜΕ...

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------

Τὶ γίνεται ὅμως μὲ τὶς Εἰκόνες τῶν μαρτυρίων; Ἔτσι θὰ

ἔπρεπε νὰ εἶναι;;;

……………………………………………………………………………..

Γιατί όχι; Τι εννοείτε;

Ἐννοοῦμε πὼς τὰ Μαρτύρια δὲν μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε

ὅτι ἀνήκουν στὸν κόσμο ὅπως θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι, διότι κατ’
αὐτὸν τὸν τρόπο δικαιώνουμε τοὺς διῶκτες τοῦ Χριστοῦ καὶ
τῶν Χριστιανῶν. Δὲν εἶναι ἔτσι;

Να ένα σημείο που θα πρέπει να φωτιστεί σε κάθε του

20
διασταση. Υπομονή..........

TΙ ΑΛΛΟ;...

-----------------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------

...Ας αναλάβουμε πρωτοβουλίες διάδοσης της Ορθόδοξης Εικόνας και

αυτό νομίζω αρκεί. Έρχεται ώρα που όλα θα είναι πιό καθαρά και που
θα κάνει την ευθύνη μας μεγαλύτερη.......

Συγγνώμη, πῶς ἀκριβῶς ἐννοεῖτε αὐτὲς τὶς πρωτοβουλίες;

Μια συζήτηση σαν αυτή σε επίπεδο διαδυκτίου πχ , με προσκλήσεις

σε κάθε ενδιαφερόμενο......

ΘΑ ΗΤΑΝ ΕΥΧΗΣ ΕΡΓΟ, ΑΝ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ. ΜΑΚΑΡΙ...

--------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------

Και όταν στους Ναούς δεν υπήρχε χρυσός γιατί δεν

ζωγράφισαν τον φυσικο ουρανό;

Ὁπωσδήποτε δὲν εἶναι ζήτημα ποσότητος. Ἀλλὰ ἐδῶ ἀναφερόμαστε στὴν

διαφορετικὴ ποιότητα τοῦ συγκεκριμένου συμβόλου…

Γιατί λοιπόν δεν ζωγράφισαν τον φυσικό ουρανό;

Γιὰ νὰ ἀπεγκλωβίσουν τὴν συγκεκριμένη σκηνὴ ἀπὸ τὴν σύνδεσί της μὲ

ὁρισμένο μόνο τόπο καὶ χρόνο, δηλ. ἀπὸ τὴν ὑποταγή της στὸν φυσικὸ μόνο
κόσμο. Χρειαζόταν ἑπομένως ὁπωσδήποτε κάποιο ἀπόλυτα διαφορετικὸ
περιβάλλον…

Αυτή είναι Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ!!! Ευχαριστώ για το δώρο σας!!! Μονον που η

σκηνή ανήκει απόλυτα σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.... Λοιπόν;

ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΠΩΣ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΤΕ ΤΟ ΝΟΥ ΜΑΣ

ΣΤΟ ΟΤΙ ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΙΚΟΝΙΖΟΝΤΑΙ ΔΕΝ ΑΦΟΡΟΥΝ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΑΛΛΑ
ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΩΣ ΚΑΘΕ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΘΕ
ΑΝΘΡΩΠΟ...

21
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

αντιθέτως τα γεγονότα είναι απολύτως πραγματικά και οι

σκηνες των μαρτυρίων μα και κάθε άλλη χωροχρονική
περιγραφή είναι ιστορικές καταγραφές της Ζωής της Εκκλησίας
στη ροή του χρόνου.
Εξαιρούνται βεβαίως οι δογματικές Εικόνες πχ Η Ανάστασις
ξαναδιαβάστε προσεκτικά την απάντησή σας:

"Γιὰ νὰ ἀπεγκλωβίσουν τὴν συγκεκριμένη σκηνὴ ἀπὸ τὴν

σύνδεσί της μὲ ὁρισμένο μόνο τόπο καὶ χρόνο, δηλ. ἀπὸ τὴν
ὑποταγή της στὸν φυσικὸ μόνο κόσμο"

ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΣΕ

ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΟΙΠΟΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ «ΟΥΚ ΑΝ ΛΑΒΗΣ
ΕΚ ΤΟΥ ΜΗ ΕΧΟΝΤΟΣ»…
Η ΑΣΘΕΝΗΣ ΣΚΕΨΙ ΜΑΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ
ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ, Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΠΟΥ ΘΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΛΥΣΙ, ΔΕΝ
ΕΧΕΙ ΠΤΕΡΑ...
ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΜΕΝΕΙ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΑΠΕΙΝΩΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ
ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΛΥΣΕΤΕ ΕΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ…
ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΑ ΠΕΡΙ
ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΥ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑΜΕ ΠΩΣ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΑΦΟΡΟΥΝ
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ, ΑΛΛΑ ΤΟΥΣ ΘΕΑΤΕΣ ΤΗΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ
ΜΑΛΛΟΝ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟ…
ΑΥΤΑ ΑΠΟ ΕΜΑΣ. ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΑΠΟΨΙ…

………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

Και ένα ακόμη ερώτημα.

Αν στις ιδιότητες του συμβόλου του χρυσού είναι όλα όσα αναφέρθηκαν, τότε
ποιός είναι ο χώρος στο άνω μέρος στα παραδείγματα;

ΜΗΠΩΣ ΤΟ "ΦΩΣ ΤΟ ΑΠΡΟΣΙΤΟΝ";

………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
Θα έλεγα αυτό είναι μάλλον το χρυσό.....

22
ΜΑ, ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ …ΠΡΟΣΙΤΟ;
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρεται εν Κυρίω!!

Να με συγχωρέσετε για την αναδρομή που θα κάνω σε προαναφερθέντα

ερωτήματα, αλλά χρειαζόμουνα λίγο χρόνο και η συζήτηση προχωρούσε πιο
γρήγορα από μένα!!

στο δωδεκάορτο, δεν εικονίζονται και ιστορικά γεγονότα καθώς και το φυσικό
περιβάλλον; Το χρυσό φόντο δεν περιβάλλει κάθε τι, όπως δέντρα , κτίρια, ζώα,
πόλεις, κλπ; Δεν περιβάλλει το ιστορικό παρόν;;

‘’Φως Χριστού φαίνει πάσι’’…και όπως όταν ο Χριστός μας ήταν εδώ στην γη
και ο Λόγος του έδιδε το Φως ακόμα και στους σταυρωτές του, ασχέτως εάν ο
φθόνος του διαβόλου τους μετέστρεφε την αποκάλυψη της Αληθείας σε σκοτάδι,
κάπως έτσι το αντιλαμβάνομαι!!

στο απόσπασμα του Λ. Ουσπένσκυ «Η ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΠΑΡΙΣΤΑ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ

ΚΟΣΜΟ, ΤΩΝ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ, ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟΝ
ΟΜΩΣ, ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΚΤΙΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ
ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ…», αυτή η αναπαράσταση του μεταμορφωμένου κόσμου
είναι η διαφορετική γραφή και τρόπος της εικονογραφίας;

Ας μην ξεχνάμε πως οι εικόνες ήταν και είναι το Ευαγγέλιο των μη μορφωμένων
ανθρώπων!! Όλα όσα δεν μπορούν να διαβάσουν μέσα από την Γραφή, τα
διαβάζουν μέσα από τις εικόνες!!

Δηλαδή, αν δεν μου το πει κάποιος πως θα διακρίνω τον μεταμορφωμένο κόσμο:
Και ποιά είναι η ποιότητα αυτής της μεταμόρφωσης, όπως προκύπτει από την
θέα των Εικόνων: Τι μπορεί να καταλάβει ένας αμύητος βλέποντας μια Εικόνα;

Οι αγιογραφικές εικόνες δεν μιλάνε μόνο στα μάτια του θεατή, αλλά κυρίως στις
καρδιές των ανθρώπων!! Δια μέσου αυτών , το Άγιο Πνεύμα βρίσκει μια ακόμα
ευκαιρία να ψιθυρίσει εντός μας τις Αλήθειες!! Ένας αμύητος, μπορεί να μην
καταλάβει δογματικές αλήθειες, αλλά θα νιώσει το Μυστήριο!! Και αυτό είναι η
αρχή της κατηχήσεως, το πρώτο σκαλοπάτι της κλίμακος που θα ποθήσει και θα
ζητήσει μια ψυχή να ανέβει!!

Και πώς ο χρυσός είναι σύμβολο του Χριστού όταν ο Κύριος περιβάλλεται από
το σύμβολό Του;

23
Ο χρυσός δεν είναι σύμβολο του Χριστού, είναι ο ίδιος ο Χριστός, αφού το
Άκτιστο Φως είναι το Φως της Αγίας Τριάδος!! Οπότε νομίζω πως δεν τίθεται
ζήτημα συγχύσεως!!

Ερωτώ λοιπόν όλους τους αδελφούς πως αντιλαμβάνονται αυτόν τον

μεταμορφωμένο κόσμο της Εικόνας. Δεν είναι ο ίδιος κόσμος με τους μάρτυρες
και τους δήμιους τους; ο Κύριος ενώπιον του Πιλάτου πχ σε ποιά στοιχεία
διαφοροποιήθηκε από την φυσική πραγματικότητα; Τί θα άλλαζε στην
περίπτωση του παραδείγματος αν δεν υπήρχε το χρυσό στο φόντο;

Δεν νομίζω να άλλαζε η ουσία της εικόνας!! Απλά το χρυσό δίνει μια
διαφορετική αίσθηση, πιο πνευματική και ουράνια!!

Κάποιος είχε πει πως η Εικόνα δείχνει τον κόσμο όπως θά' έπρεπε να είναι............
Τι λέτε;

Είναι όμορφη σκέψη, δεν μπορώ να το αρνηθώ!! Αλλά ο κόσμος τούτος είναι στα
χέρια του διαβόλου, κατά παραχώρηση Θεού, πράγμα που δεν πρέπει να
αρνούμαστε!! Εάν, όμως, αντιληφθούμε το πόσο σωτήρια είναι αυτή η
‘‘συμφορά’’, τότε ίσως θα μπορούμε να κάνουμε μια ευλογημένη σύνδεση της
κατάστασης αυτής και με τις εικόνες, οι οποίες μας δείχνουν για τι πρέπει να
πολεμήσουμε και να αγωνιστούμε!! Ίσως είναι μια προτροπή για αυτό που
πρέπει να γίνουμε, γιατί αυτό είναι το θέλημα του Πατρός, ‘‘άγιοι γίνεσθε όπως
άγιος είμαι Εγώ’’.!!

Ἡ Ὀρθόδοξη Εἰκόνα σαφῶς δείχνει τὸν κόσμο ὅπως θα εἶναι και αὐτὸ τὴν
διαφοροποιεῖ, τουλάχιστον στὴν δική μας σκέψι, ἀπὸ τὴν φωτογραφικὴ
ἀπόδοσι τῶν μορφῶν, ποὺ δείχνουν τὰ θέματα πάντοτε, ὅπως ἦταν…Τὶ γίνεται
ὅμως μὲ τὶς Εἰκόνες τῶν μαρτυρίων; Ἔτσι θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι;;;

Το μαρτύριο δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να το βλέπουμε με ''δειλό μάτι'' (δεν
μπορώ να βρω την ακριβή έκφραση). Είναι ότι πιο άγιο και υπέροχο μπορεί να
συμβεί σε έναν χριστιανό!! Του εξασφαλίζει την καλύτερη θέση στον Παράδεισο
και ας μην ξεχνάμε πως οι περισσότεροι άγιοι αποζητούσαν το μαρτύριο και
τρέχανε οι ίδιοι προς αυτό, γιατί είναι η μεγαλύτερη εκδήλωση αγάπης, πίστεως
και ελπίδος προς τον Θεό!!

Ἐννοοῦμε πὼς τὰ Μαρτύρια δὲν μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε ὅτι ἀνήκουν

στὸν κόσμο ὅπως θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι, διότι κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο δικαιώνουμε
τοὺς διῶκτες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Χριστιανῶν. Δὲν εἶναι ἔτσι;

Δεν νομίζω πως υπάρχει χρεία να σκεφτόμαστε τον κόσμο πως ΘΑ έπρεπε να
είναι!! Ο κόσμος είναι έτσι όπως χρειάζεται να είναι μετά την πτώση των
αγγέλων!! Θεωρώ πως τα μαρτύρια κάθε άλλο παρά τους διώκτες του Χριστού
δικαιώνουν!! Αντιθέτως, τον ίδιο τον Χριστό δικαιώνουν, όπου άνθρωποι απλοί
και χοϊκοί, θυσιάζουν την ίδια τους την ζωή μέσα σε βασανιστικούς πόνους και
αυτό φανερώνει την Αλήθεια του Ιδίου και της διδασκαλίας Του!! Μην ξεχνάμε
πως πολλοί που δεν πίστευαν, από την στιγμή που βρισκόντουσαν θεατές ενός
μαρτυρίου, νιώθανε την Αλήθεια και φώναζαν και οι ίδιοι το ΠΙΣΤΕΥΩ και

24
οδηγούνταν και αυτοί στο μαρτύριο!! Ο ίδιος ο Χριστός μας έδωσε πρώτος το
παράδειγμα αυτό με το πάθος και την Σταύρωσή Του, ολοκληρώνοντας την
επαγγελία Του με την Ανάστασή Του!!

Και όταν στους Ναούς δεν υπήρχε χρυσός γιατί δεν ζωγράφισαν τον φυσικό
ουρανό;

Ίσως γιατί χρειάζεται να αποφεύγεται μέσα στους λατρευτικούς χώρους η

παρουσία οποιοδήποτε στοιχείου του φυσικού παρόντος, για τον λόγο ότι
μειώνετε το υπερβατικό στοιχείο του σκοπού και ρόλου της εικονογραφίας!!
Επίσης, κάτι τέτοιο θα αποσπούσε ίσως την προσοχή του πιστού από το στόχο
της προσευχής και ενώσεώς του με τον Χριστό!!

Μόνον που η σκηνή ανήκει απόλυτα σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.... Λοιπόν;

Νομίζω πως για τον πιστό ο χρόνος καταλύεται!! Όπως η κάθε μέρα που περνάει
για εμάς είναι η Γέννηση του Χριστού στις καρδιές μας, η Μεταμόρφωση στην
ίδια μας την ζωή και η Ανάσταση του εγώ μας σε αυτήν και την άλλη ζωή!!

Αν στις ιδιότητες του συμβόλου του χρυσού είναι όλα όσα αναφέρθηκαν, τότε
ποιός είναι ο χώρος στο άνω μέρος στα παραδείγματα;

Θα τολμήσω να αναφέρω κάτι που λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στην

αποφατική του θεολογία!!

‘‘Υπάρχουν όμως και μερικά που λέγονται καταφατικά για τον Θεό και έχουν
δύναμη υπεροχικής αποφάσεως, όπως όταν λέμε σκότος για τον Θεό, δεν νοούμε
σκότος, αλλά ότι ο Θεός δεν είναι φως, αφού είναι πάνω από το φως, και λέγετε
φως γιατί δεν είναι σκότος’’!!

Ευχαριστώ και να με συγχωράτε!!!

Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

…τὰ Μαρτύρια δὲν μποροῦμε νὰ ὑποστηρίξουμε ὅτι ἀνήκουν στὸν

κόσμο ὅπως θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι, διότι κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο
δικαιώνουμε τοὺς διῶκτες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν Χριστιανῶν. Δὲν εἶναι
ἔτσι;

Δεν νομιζω ότι τα μαρτύρια εικονίζονται σαν κάτι που έπρεπε να είναι.
Τα μαρτύρια είναι ιστορικά γεγονότα, όπως και η Γέννηση του Κυρίου, η
Κοίμηση της Θεοτόκου ή τα Θεοφάνεια. Περιγράφουν κάτι που έγινε. Ο
πιστός πρέπει να μετέχει στη γνώση αυτή. Από εκεί και πέρα, σύμφωνα
και με προηγούμενες αναφορές που έγιναν, οι σκηνές αυτές
τοποθετούνται εκτός χωροχρόνου και ενοποιούνται στην ολότητα του
χριστιανικού γίγνεσθαι μέσω του χρυσού κάμπου.

25
"Η εικόνα, απεικονίζοντας διάφορες στιγμές της αγίας ιστορίας, μεταδίδει με
οπτικό τρόπο το νόημά τους και τη ζωτική σημασία τους. Έτσι, με τη λειτουργία
και την εικόνα, η Γραφή ζει μέσα στην Εκκλησία και μέσα σε καθένα από τα
μέλη της»
(Olivier Clement Η Θεολογία της Εικόνας σσ. l64-l65).

Αυτό που έχω επίσης διαβάσει, αλλά θα ήθελα και την γνώμη σας είναι
ότι αντίθετα με τα μαρτύρια, αυτό που δεν "εικονίζεται" είναι η μορφή
του Διαβόλου:

'Να θυμίσω πως ποτέ στην αγιογραφία δεν αγιογραφούμε το κακό, ας

πούμε το διάβολο, ποτέ. Ακόμη και το σκοτάδι εδώ είναι μια μικρή
εξαίρεση, να δείξουμε αυτό που λέγει ο προφήτης Ησαΐας ότι ο Χριστός
γεννήθηκε στο χώρο που ήταν εν χώρα και σκιά θανάτου. Ποτέ σκοτάδι.
Υπάρχουν πολλές εικόνες με σκοτάδι που δεν ξέρουν [οι αγιογράφοι]
θεολογία και γιατί το κάνουν. Π.χ. η αγία Μαρίνα με ένα διαβολάκι. Ποτέ
δεν αγιογραφούμε το κακό. Είναι λάθος τελείως γιατί εμείς
αγιογραφούμε ό,τι έκανε ο Θεός, το ενυπόστατο και όχι το ανυπόστατο.
Ο διάβολος είναι ανυπόστατος. Προσέξτε «ανυπόστατος» δεν σημαίνει
ότι δεν υπάρχει. Άλλο «υπάρχω» και άλλο «έχω υπόσταση». Διαφέρει
πάρα πολύ. Δεν λέω «δεν υπάρχει ο διάβολος». Είπα ότι ο διάβολος
είναι ανυπόστατος. Πολύ ουσιαστική διαφορά, εάν ξέρετε Ελληνικά.
Είναι η θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας.

Ανυπόστατος σημαίνει πως ο Θεός δεν έφτιαξε τέτοιες μορφές. Ο

διάβολος ήταν άγγελος. Ο Θεός έφτιαξε υπόσταση αγγέλου. Δεν έφτιαξε
υπόσταση διαβόλου. Διότι ο Θεός είναι δημιουργός μόνο καλών. Δεν
κάνει κακό πράγμα. Εν ελευθερία ο διάβολος θέλησε να γίνει
ανυπόστατος. Υπαρκτός αλλά ανυπόστατος. Προσέξτε. Μάθετε
Ελληνικά λιγάκι. Άρα ως δημιούργημα δεν υπάρχει διάβολος. Ήταν
άγγελος που στη φύση του παραμένει άγγελος που διαστρέβλωσε
αυτήν την αγγελική του φύση. Αυτό είναι το ανυπόστατο. Εμείς λοιπόν
ποτέ δεν αγιογραφούμε το ανυπόστατο. Ούτε σκηνές τρόμου κλπ. Ποτέ.'
(πρωτοπρεσβυτερος Κ.Στρατηγόπουλος)

Εχω δει εικονες όμως όπου εικονίζεται ο Διάβολος , όπως στην εικόνα
της Αναστάσεως. Τι λέτε γι αυτό;

--
Αθηνά Αλεξοπούλου Παππά

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ειναι πολυ ωραια και ενδιαφεροντα οσα εχετε γραψει ολοι για το χρυσο.
Συγχωρεστε μας για τη φτωχεια μας, δεν βρισκουμε τιποτα να προσθεσουμε.
Σας ευχαριστουμε πολυ.
Αν Αγ Αγγ.

26
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

...αντιθέτως τα γεγονότα είναι απολύτως πραγματικά και οι σκηνες των

μαρτυρίων μα και κάθε άλλη χωροχρονική περιγραφή είναι ιστορικές
καταγραφές της Ζωής της Εκκλησίας στη ροή του χρόνου.

Εξαιρούνται βεβαίως οι δογματικές Εικόνες πχ Η Ανάστασις

ξαναδιαβάστε προσεκτικά την απάντησή σας: "Γιὰ νὰ ἀπεγκλωβίσουν
τὴν συγκεκριμένη σκηνὴ ἀπὸ τὴν σύνδεσί της μὲ ὁρισμένο μόνο τόπο
καὶ χρόνο, δηλ. ἀπὸ τὴν ὑποταγή της στὸν φυσικὸ μόνο κόσμο"

ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΣΕ

ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΟΙΠΟΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ «ΟΥΚ ΑΝ ΛΑΒΗΣ
ΕΚ ΤΟΥ ΜΗ ΕΧΟΝΤΟΣ»…

Η ΑΣΘΕΝΗΣ ΣΚΕΨΙ ΜΑΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ, Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΠΟΥ ΘΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΛΥΣΙ, ΔΕΝ
ΕΧΕΙ ΠΤΕΡΑ...

ΤΟ "ΜΟΝΟ" ΠΟΥ ΜΕΝΕΙ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΑΠΕΙΝΩΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΣ ΛΥΣΕΤΕ ΕΣΕΙΣ ΤΗΝ ΑΠΟΡΙΑ…

ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΟΜΩΣ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΑ ΠΕΡΙ

ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΥ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΕΙΔΑΜΕ ΤΗΝ
ΛΕΞΗ "ΜΟΝΟ" ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ. ΜΗΠΩΣ
ΕΚΕΙ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΣΙ ΤΟΥ "ΑΙΝΙΓΜΑΤΟΣ";

ΑΥΤΑ ΑΠΟ ΕΜΑΣ. ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΑΠΟΨΙ…

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογειτε!

Ζητουμε συγγνωμη που δεν λαβαμε ενεργο μερος στην συζητησι.

Ειλικρινα αισθανομαστε ανικανες να προσφερουμε κατι ουσιαστικο
..Εχουμε δε και την βεβαια αισθησι οτι ο Δασκαλος μας μαζι με την

27
Οσιοτητα Σας θα μας οδηγησετε στο ζητουμενο!
Αφου ομως μας το ζητησατε, θα προσπαθησουμε να εκφρασουμε την
σκεψι-εμπειρια μας:
Η παρουσια του Χρυσου στην Εικονα συμβολιζει την Ακτιστο Ενεργεια
του Θεου: "εν Αυτω γαρ ζωμεν και κινουμεθα και εσμεν", δηλαδη
υπαρχει ειτε την αντιλαμβανομεθα ειτε οχι. Περιβαλλει δε, ή και ενοικει
σε καθε προσωπο, και σε ολη την κτισι, και ενεργει σε ολα τα γεγονοτα
της ζωης , ειτε κατ' ευδοκιαν ειτε κατα παραχωρησι Θεου. Ετσι η
παρουσια του Χρυσου στην Εικονα δηλει την κρυμμενη
πραγματικοτητα, τον πνευματικο "λογο" , το οποιο αφορα και το
παρελθον και το παρον και το μελλον (π.χ.στα Μαρτυρια στο φως της
Χαριτος που συμβολιζει το χρυσο, δεν βλεπουμε "βασανα" αλλα την
πιστι την νικησασα τον κοσμον..)
Ισως γι'αυτο οταν δεν υπαρχει χρυσο, υπονοειται αυτη η "αλλη"
πραγματικοτης με την απουσια του φυσικου ουρανου.
Στις Εικονες της Κοιμησεως και της Χριστου Γεννησεως ισως ο χωρος
στο επανω μερος συμβολιζει την απροσιτον και ακαταληπτον Ουσιαν
του Θεου αφ' Ου πηγαζουν οι ακτιστες Ενεργειες-το Χρυσο.
Συγχωρεστε με για το ασαφες των γραφομενων...

Εκ μερους του Αγιογραφειου μας (Ι. Μ. Αγ. Αγγέλων)

ελ. αδ. Σερ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Ευλογείτε,

Αν αντιλαμβάνομαι καλά, μέχρι τώρα με την παράθεση πολλών εννοιών

που συμβολίζονται με το χρυσό αλλά και με τους επι μέρους
προβληματισμούς που ήδη συζητήθηκαν, βλέπουμε την Εικόνα κάπως
υπερβατικά. Μοιάζει δηλ. να περιέχει κρυμμένα μυστικά και σύμβολα και
να παραμένει δυσανάγνωστη. Παρ΄ όλες τις μελέτες και αναλύσεις που
έχουν γίνει η προσωπική μου αίσθηση είναι ότι η Εικόνα παραμένει ένα
μυστήριο που με καλεί πάντοτε να το καταλάβω.
Άν δώσουμε τα κείμενα της συζήτησής μας σε κάποιον εκτός της
ομάδος, είναι σίγουρο πως δεν θα γίνει σοφότερος στην γνώση του για
την Εικόνα από όσα έχει ήδη προσλάβει από τις γνωστές μελέτες. Και
πάλι, άν οι μελέτες οριοθετούσαν ακριβώς την έννοια της Εικόνας δεν
θα υπήρχε το χάος των διαφορετικών απόψεων και τάσεων στην εποχή
μας.

Εμείς λοιπόν που επιχειρούμε να προσθέσουμε κάτι στην κατανόηση

των Αγίων Εικόνων ας αναρωτηθούμε γιατί υπάρχουν τόσα ερωτήματα
και γιατί δεν καταγράφησαν οι όροι και οι λεπτομέρειες που
αποκωδικοποιούν το κάθε τι.......Διότι είναι ολοφάνερη η δίψα για
κατανόηση και γνώση του περιεχομένου της Εικόνας από όλους τους
μαθητές. Γιατί λοιπόν σε τόσα χρόνια ιστορίας και διαδρομής να μην
έχει αναλυθεί στα στοιχεία του, αυτό που είναι τόσο, όπως
παραδεχτήκαμε, αυστηρά προσδιορισμένο;

28
Η Εικόνα θεολογεί με τον τρόπο της, όπως οι ύμνοι, η αρχιτεκτονική
των Ιερών Ναών, τα Ιερά κείμενα, το Ευαγγέλιο.....Και όλα αυτά είναι η
έκφραση του Σώματος του Χριστού μέσα στον κόσμο. Εμείς λοιπόν σαν
μέλη τής Εκκλησίας θα πρέπει να αισθανόμαστε σαν δική μας έκφραση
όλα αυτά. Όταν λοιπόν τα βλέπουμε έξω από μας, όταν περιγράφουμε τι
μπορεί να σημαίνει το ένα στοιχείο η το άλλο, όταν λέμε ότι η Εκκλησία
μας διδάσκει με τις Εικόνες είναι σαν να ομολογούμε πως δεν ανήκουμε
στο Σώμα αυτό και προσπαθούμε να καταλάβουμε την διδασκαλία Του.

Άν η ερμηνεία της Εικόνας δινόταν με όρους θεωρείας, τότε οι εκτός του

Σώματος θα έχαναν την ευκαιρία της Μετάνοιας γιατί, όπως οι θεολόγοι
των σχολών, θα χειριζόντουσαν πράγματα που δεν τα καταλαβαίνουν.
Με τα παραπάνω δεν εννοώ πως είναι λαθος να αναζητάμε απαντήσεις.
Δέν μπορώ όμως να μην συμπορευτώ με την ταπείνωση που μας
διδάσκουν την κατάλληλη στιγμή οι αδελφές με την υπέροχη προσφορά
τους............

Ειναι πολυ ωραια και ενδιαφεροντα οσα εχετε γραψει ολοι για το χρυσο.
Συγχωρεστε μας για τη φτωχεια μας, δεν βρισκουμε τιποτα να προσθεσουμε.
Σας ευχαριστουμε πολυ.
Αν Αγ Αγγ.

Για να θυμηθούμε ένα σχετικό απόσπασμα:

…πρωΐας δὲ ἤδη γενομένης ἔστη ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸν αἰγιαλόν· οὐ μέντοι

ᾔδεισαν οἱ μαθηταὶ ὅτι Ἰησοῦς ἐστι.

5 λέγει οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· παιδία, μή τι προσφάγιον ἔχετε;

ἀπεκρίθησαν αὐτῷ· οὔ. 6 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· βάλετε εἰς τὰ δεξιὰ μέρη τοῦ
πλοίου τὸ δίκτυον, καὶ εὑρήσετε. ἔβαλον οὖν, καὶ οὐκέτι αὐτὸ ἑλκύσαι
ἴσχυσαν ἀπὸ τοῦ πλήθους τῶν ἰχθύων…

αφού λοιπόν προϋπόθεση είναι η ομολογία ότι δεν έχουμε προσφάγιον

τι, με το πνέυμα της φτώχειας μας, πιστεύουμε ότι ο Κύριος θα μας
χαρίσει ότι είναι
απαραίτητο για τις Ψυχές μας...........

===========================================================
==================================================
Ένα βήμα πριν από την ολοκλήρωση του κεφαλαίου για το χρυσό, θα
ανεχθήτε ακόμη μιά παράκληση να σχολιάσουμε τον παράδοξο τρόπο
που ο αγιογράφος επέλεξε για να καταγράψει την σκηνή του
μαρτυρίου..............

===========================================================
=============================================

Σχετικά με το ερώτημα για την απεικόνιση των δαιμόνων το κείμενο

αποδίδει πληρέστατα το γιατί δεν εικονίζονται..............Στην εικόνα της

29
Αναστάσεως είναι ο άδης και ο θάνατος προσωποιημένοι. Σε ελάχιστες
που καταγράφονται οι έκπτωτοι άγγελλοι, αυτές είναι δυτικής
προέλευσης .....

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ο χρυσος καμπος της Εικόνας

Όπως η Εκκλησία μας διδάσκει, ο θάνατος ήταν το αποτέλεσμα της
ανυπακοής στην εντολή του Θεού. Η πτώση που ακολούθησε την
ανυπακοή επέφερε ένα πέπλο στην διάνοια του ανθρώπου και χάθηκε η
αμεσότητα της σχέσης με Τον Δημιουργό. Ο άνθρωπος
εγκαταλείποντας τον Θεό υποτάχτηκε στην φθορά συμπαρασύροντας
την Πλάση που του χαρίστηκε στην φθορά επίσης. Έκτοτε το Θέλημα
του Θεού γινόταν γνωστό απο τους Προφήτες και ο νόμος φανέρωνε
την υποταγή του ανθρώπου στην αμαρτία. Η ειδωλολατρεία, η λατρεία
της κτίσης, δηλ. της φθοράς, αντικατέστησε την σχέση με την Ζωή και
την Αλήθεια.

Ο Κύριός μας, νικητής του κόσμου της αμαρτίας, καταργεί τον θάνατο
και μας καλεί στην αιώνια Ζωή, με το να ακολουθήσουμε το
παράδειγμά Του. Στο Ευαγγέλιο διαβάζουμε:

''Ταῦτα ἐλάλησεν ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἐπῆρε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ εἰς τὸν
οὐρανὸν καὶ εἶπε· πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα
καὶ ὁ υἱὸς δοξάσῃ σε, καθὼς ἔδωκας αὐτῷ ἐξουσίαν πάσης σαρκός, ἵνα
πᾶν ὃ δέδωκας αὐτῷ δώσῃ αὐτοῖς ζωὴν αἰώνιον. αὕτη δέ ἐστιν ἡ
αἰώνιος ζωή, ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν
ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν. ἐγὼ σὲ ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον
ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω''

και επίσης

''6 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς
ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι' ἐμοῦ.εἰ ἐγνώκειτέ με, καὶ τὸν πατέρα
μου ἐγνώκειτε ἄν. καὶ ἀπ' ἄρτι γινώσκετε αὐτὸν καὶ ἑωράκατε αὐτόν.
8 Λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Κύριε, δεῖξον ἡμῖν τὸν πατέρα καὶ ἀρκεῖ ἡμῖν.
9 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· τοσοῦτον χρόνον μεθ' ὑμῶν εἰμι, καὶ οὐκ
ἔγνωκάς με, Φίλιππε; ὁ ἑωρακὼς ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα"

30
Ο Κύριος φανερώνει στον άνθρωπο Τον Θεό Πατέρα, και δια της
Εκκλησίας Του αποκαθίσταται η χαμένη σχέση εξ' αιτίας της παρακοής.
Ο χοικός άνθρωπος ενδύεται δια του Αγίου βαπτίσματος Τον Χριστό
και τρέφεται πλέον από τον Πνευματικό Ήλιο.

Στην Εικόνα αντικαθίσταται ο φυσικός ουρανός με το πνευματικό φως

που εκφράζει ο χρυσός αφου πλέον ο Χριστιανός είναι πολίτης της
επουρανίου Βασιλείας. Και σαν πνευματικός πλέον άνθρωπος έχει ως
κέντρο της ύπαρξής του, όχι τον φυσικό ήλιο αλλά τον Τριαδικό Θεό.

Η παρουσία του χρυσού στην Εικόνα δηλώνει την αποκαταστημένη

σχέση του ανθρώπου με τον Θεό δια του Κυρίου Ιησού και επομένως η
ΕΙΚΟΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ο τρόπος που
βλέπουν οι Άγιοι την φυσική διάσταση. Με την Εικόνα δεν
μεταμορφώνεται ο κόσμος αλλά ο άνθρωπος. Ο αναγεννημένος
άνθρωπος βλέπει την ζωή και τον κόσμο ενταγμένα στην Θεία
οικονομία και καταγράφει την εμπειρία του στην Εικόνα. Δεν μεριμνά
πλέον για τα πράγματα του κόσμου, είναι ως προς τον κόσμο νεκρός,
και αφήνεται στην πρόνοια του Θεού.

Στην Εικόνα δεν ιστορίζονται φυσικές αντιθέσεις φως - σκιά γιατί ο

Χριστιανός βλέπει σε όλα τα πράγματα την Παρουσία Του Θεού. Η
συνολική δομή της Εικόνας έχει χαρακτήρα που φανερώνει σε κάθε
στοιχείο αυτήν Την Παρουσία. Αυτό μονον ενδιαφέρει πλέον τον
Χριστιανό, η λατρεία του Θεού του με όλο του το είναι. Και αυτό
καταγράφεται.......

Αυτός είναι ο λόγος που στις σκηνές των μαρτυρίων η εμπάθεια χάνεται
και τονίζεται η προθυμία για το μαρτύριο. Γιατί η Εικόνα είναι ο τρόπος
που βιώνουν οι Άγιοι τα δρώμενα, και έχοντας πορεία προς την
Απάθεια δεν συμμετέχουν στην φωτιά του κόσμου και στις κάθε είδους
διαμάχες, δεν φοβούνται πλέον τον θάνατο, αφού γνώρισαν πως τα
πάντα είναι δωρεά προς Σωτηρία.

Στον Χριστιανό που λούζεται στο φως Του Χριστού δεν έχουν καμιά
ισχύ οι δαίμονες και γι αυτό δεν εικονίζονται.

Η Εικόνα μας διδάσκει δείχνοντάς μας να βλέπουμε την ζωή μας με

συνοδοιπόρο τον Κύριο σε κάθε γεγονός μικρό η μεγάλο.

Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει η δυνατότητα για χρυσό

προτιμήθηκε το "κλείσιμο των ματιών" και η αποστροφή του κοσμικού
φωτός. Προτιμότερο το σκοτάδι από την απάτη της φυσικής
πραγματικότητας και σ’ αυτό οφείλεται η επιλογή του σκούρου φόντου
της τοιχογραφίας.

Μέσα στο άπειρο μέγεθος που φωτίζει το κάθε τι στην Εικόνα, που είναι
η ματιά του Χριστιανού, διακρίνουμε στο πάνω μέρος των

31
παραδειγμάτων την θύρα των πνευματικών ουρανών, την Βασιλεία του
Χριστού.

Η Εικόνα λοιπόν, δεν είναι κάτι έξω από μας, είναι η δική μας εμπειρία,
η δική μας προσωπική μαρτυρία, όμοια με την εμπειρία όλων των
μελών του Σώματος.

Ο Κύριος να ενισχύει την πίστη μας

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΑΜΗΝ!

Η ΕΠΑΓΓΕΛΙΑ ΣΑΣ, ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΑΣ, ΟΤΙ

«τα δηλούμενα είναι τόσο μεγάλα που αλλάζουν τον τρόπο που
βλέπουμε τον κόσμο», ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΟ
ΒΑΘΜΟ, ΜΕ ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΕΙΧΑΤΕ ΤΗΝ
ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΛΩΣΥΝΗ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΕ.

ΕΙΘΕ ΑΠΟ ΤΩΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΗΣ Η ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ

…ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΚΗ…

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑ

ΣΑΣ, ΣΤΟ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ, ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΠΟΥ ΜΑΣ
ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΜΑΣ, ΤΗΝ ΑΒΥΣΣΟ ΑΥΤΗ ΤΩΝ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΘΗΣΑΥΡΩΝ, ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΙΚΟΝΑ,
ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΤΗΣΟΥΜΕ ΜΕ
ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΙΣΤΗ, ΕΛΠΙΔΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ...

ΕΥΧΟΜΕΘΑ ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΠΑΝΤΟΤΕ ΚΑΛΑ ΚΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΝΑ

ΣΑΣ ΦΩΤΙΖΗ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΗ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΟΔΗΓΗΤΕ ΚΑΙ ΕΜΑΣ
ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΘΕΛΗΜΑ ΤΟΥ, ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΔΙΑΚΟΝΙΑ
ΜΑΣ, ΜΙΑΣ ΚΑΙ «ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΘΕΛΩ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΣ ΓΙΑ
ΕΜΑΣ».

ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΣΑΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ ΚΑΙ

ΠΟΛΥΩΦΕΛΙΜΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΑΥΤΟΥ ΤΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΣ ΜΑΣ
ΝΑ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΑΠΗΤΟΥΣ
ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ
ΣΥΖΗΤΗΣΙ, ΣΑΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΕΠΙΔΟΡΠΙΟ, ΤΟ

32
ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ ΠΑΤΕΡΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ
ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΔΩΡΟΘΕΟΥ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΚΑΤΑ ΚΑΛΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΗΜΕΡΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΠΩΣ
ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΙ ΟΛΗ ΜΑΣ ΤΗΝ
ΣΥΖΗΤΗΣΙ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΟ «ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ» ΠΟΥ ΜΑΣ
ΧΑΡΙΣΑΤΕ ΚΑΙ ΜΑΣ ΒΟΗΘΑ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΜΕ ΤΙ
ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΜΑΤΙΑ»...

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΑΛΙ

ΚΑΙ ΕΥΧΟΜΕΘΑ ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ…

Μ.γ.Γ. και Μ.γ.Ε

33
34
35
36
37
ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΑΣ, ΕΣΑΣ, ΤΟΝ Κο

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΥΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΜΕΡΟΣ.

ΩΦΕΛΗΘΗΚΑ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΕΜΑΘΑ ΠΟΛΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ,

ΟΠΩΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΙΖΕΤΕ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΣΤΙΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ Ή ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΧΡΥΣΟ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ.

ΘΑ ΘΕΛΑ ΝΑ ΡΩΤΗΣΩ ΚΑΤΙ, ΑΝ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΧΡΥΣΟ ΦΟΝΤΟ, ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ
ΒΑΛΟΥΜΕ ΚΙΤΡΙΝΟ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ, ΟΠΩΣ ΦΩΣ, ΛΑΜΨΗ, ΚΛΠ; ΒΕΒΑΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟ.

ΔΗΛΑΔΗ Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΘΑ 'ΝΑΙ ΝΑ

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ? ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗ
ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ, ΠΡΑΣΙΝΟ,ΓΑΛΑΖΙΟ ΚΛΠ., Ή
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ?

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ
ΘΕΟΔΩΡΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Όλα αυτά έχουν γίνει και όλες σχεδόν οι λύσεις έχουν δοκιμαστεί.
Πράγματι από την εικαστική άποψη η επιμονή στο μελανί φόντο είναι
αβάσταχτη για τους περισσότερους, κατι που είναι απόλυτα κατανοητό.
Η Σέρβικη σχολή επέλεξε τον γκριζογάλαζο ουρανό από την ανάγκη να
δώσει λιγο φώς στον Ναό. Επίσης το κίτρινο της ώχρας
χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλους τους Ναούς σήμερα.
Ρωτάτε ποιός είναι ο κανόνας, δηλ. ποιό είναι το σωστό. Η απάντηση
εδώ είναι να αντιγράφουμε τους παλαιούς δασκαλους και αυτό αρκεί.
Άν όμως θέλετε να καταλάβετε το γιατί, στην προσωπική μου μαρτυρία
που σας κατέθεσα σχετικά με τον ρόλο του χρυσού, φαίνεται πως το
ζωοποιόν πένθος των Ναών που εκφράζεται με το σκούρο φόντο,
αντιστοιχεί στην κατάσταση Συνείδησης των χριστιανών των
περασμένων περιόδων. Οι Ναοί αυτοί
εκφράζουν μια ατμόσφαιρα διαρκούς άσκησης και μετάνοιας κάτι που
σαφώς απουσιάζει απο τις συνειδήσεις των σημερινών Χριστιανών.
Είναι λοιπόν φυσικό να προτιμάται στην εποχή μας η απομίμηση του
χρυσού, γιατί ακριβώς η ίδια μας η Πίστη δεν ομολογεί την πτωχεία της
ως ο Τελώνης, αλλά, ως ο Φαρισαίος, παινεύεται για την καλή
του σχέση με τον Θεό.

38
Προσοχή λοιπόν,
Η ΕΙΚΟΝΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΥΣ. Δεν εκφράζει την Αλήθεια της
άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Η Εικόνα χωρίς χρυσό είναι
ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΞΙΑ . Απλώς εκφράζει μια άλλη κατάσταση πίστης, την
προσευχή και την αίτηση ελέους. Σκεφτείτε εδώ την διαφορά μεταξύ
Θείας Λειτουργίας και Όρθρου.

Οι άγιοι γνωρίζουν τον λόγο, την πνευματική διάσταση των

πραγμάτων. Επέλεξαν το χρυσό πέρα από τους προφανείς λόγους, και
για άλλους που δεν γνωρίζουμε. Και ο Κόσμος, όμως, αναγνωρίζει το
χρυσό ως μέτρο του πραγματικού πλούτου των κρατών. Κάποτε θα
μάθουμε περισσότερα για το θέμα αυτό...........

Το επόμενο κεφάλαιο αφορα την ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ, ωστόσο θα είναι

καλό να εξαντληθούν όλα τα ερωτήματα και οι πιθανές αντιρρήσεις, πιο
πριν.

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ ΜΑΣ, ΕΣΑΣ, ΤΟΝ Κο

ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΥΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΜΕΡΟΣ.

ΩΦΕΛΗΘΗΚΑ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΕΜΑΘΑ ΠΟΛΛΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ,

ΟΠΩΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΙΖΕΤΕ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΣΤΙΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ Ή ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
ΓΙΑ ΧΡΥΣΟ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ.

ΘΑ ΘΕΛΑ ΝΑ ΡΩΤΗΣΩ ΚΑΤΙ, ΑΝ ΔΕΝ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΧΡΥΣΟ ΦΟΝΤΟ, ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΜΕ ΝΑ
ΒΑΛΟΥΜΕ ΚΙΤΡΙΝΟ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ, ΟΠΩΣ ΦΩΣ, ΛΑΜΨΗ, ΚΛΠ; ΒΕΒΑΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΧΡΥΣΟ.

ΔΗΛΑΔΗ Ο ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΘΑ 'ΝΑΙ ΝΑ

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ? ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗ
ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΣΚΟΥΡΟ ΦΟΝΤΟ, ΠΡΑΣΙΝΟ,ΓΑΛΑΖΙΟ ΚΛΠ., Ή
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ?

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

ΘΕΟΔΩΡΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

39
Ευλογείτε!

Σημειώνετε ότι

"Οι Ναοί αυτοί εκφράζουν μια ατμόσφαιρα διαρκούς άσκησης και

μετάνοιας..."

Μία ερώτησι που θα μας επιτρέψετε να υποβάλουμε είναι η

εξής: Άρα γε τι οφείλει κανονικά να εκφράζη ο Ορθόδοξος Ναός;
Νομίζουμε πως απ' τον καθορισμό αυτό θα προκύψη και ο
γενικός τρόπος σκέψης, ως προς την αγιογράφησί του...

Ευχ. Καλή Εβδομάδα!

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογείτε,

Σας διαβεβαιώ ότι είναι ανεξάντλητες οι διαστάσεις του

συμβόλου του χρυσού, όπως ήδη φαίνεται και από τις
συνεχιζόμενες (ευτυχώς) ερωτήσεις.

ΝΑΙ, ΔΟΞΑ Τῼ ΘΕῼ…

Ο άνθρωπος σωματικώς είναι Ναός του πνεύματος, και ο Ιερός

Ναός (το κτίσμα) είναι το πνευματικό σώμα της ενορίας, και η
Εκκλησία είναι Το Σώμα Του Χριστού. Όλα αυτά τα μεγέθη
καλούνται να εκφράζουν το ίδιο ακριβώς πράγμα, την με κάθε
τρόπο και δύναμη λατρεία πρός Τον Θεό.

ΘΑ ΑΞΙΖΕ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ ΚΑΠΟΤΕ, ΑΝ ΤΟ ΚΡΙΝΕΤΕ

ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΣΤΟ ΔΥΣΝΟΗΤΟ ΑΥΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΕ ΤΙ ΕΓΚΕΙΤΑΙ Η
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΥΤΟ ΓΙΝΕΤΑΙ
(ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;) ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ.

Για τόν άνθρωπο, σε προσωπικό επίπεδο, ξέρουμε πόσο

αγώνα απαιτεί αυτό, το να νικηθεί δηλ. η εξάρτηση από την
κοσμική δύναμη. Ο καθένας έχει μια σχέση με Τον Κύριο, η
καθαρότητα της οποίας θα κριθεί στα έσχατα. Ομοίως λοιπόν

40
και οι Ναοί εκφράζουν την σχέση της ενορίας σε ένα μεγαλύτερο
επίπεδο, καθώς και οι Χριστιανοί σε παγκόσμιο επίπεδο με τις
εκκλησίες που αναφέρονται στον Χριστό, τα διάφορα δόγματα,
τις αιρέσεις, τις εκκοσμικευμένες όψεις κλπ. Όλα αυτά θα
κριθούν στα έσχατα. Αυτό που, όμως, είναι ξεκάθαρο είναι Η
ΑΛΗΘΕΙΑ και η ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ στη "συνομιλία" μας με τον
Κύριο. Και αυτό πρέπει να εκφράζει ο Ναός είτε διαθέτει χρυσό
είτε όχι.

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ, ΟΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΡΙΘΕΙ (ΚΑΙ

ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΙ) ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΥΣ;
ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΑΡΑ ΓΕ ΑΥΤΗ Η ΟΠΟΙΑ «ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ
ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ» ΤΗΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ; ΚΑΙ
ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΟΝΟΝΤΑΙ ΕΤΣΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΝ ΣΤΗΝ
ΣΧΕΣΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ (Ή ΤΟΥ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ «ΧΩΡΟΥ», ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΕΚΦΡΑΖΕΙ) – ΕΙΚΟΝΟΣ;

Να γιατί πολλά λαϊκά έργα χωρίς την γνώση και την τεχνική
αντανακλούν Ταπείνωση, ενώ άλλα με έντεχνο χαρακτήρα και
ικανότητα ζωγραφική φανερώνουν υπερηφάνεια και σε κάνουν
να νοιώθεις σαν να βρίσκεσαι μπροστά στους ηγεμόνες και
άρχοντες του κόσμου.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΕΙΛΙΚΡΙΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΚΡΙΣΙ ΑΥΤΗ…

Κατανοώ ότι πολλά από όσα αναφέρω είναι διαπιστώσεις

σκληρές και γνωρίζω από την εμπειρία μου ότι δύσκολα
βρίσκουν συν-ομολογητές. Πάντοτε έχω την αγωνία της ευθύνης
των λόγων μου αλλά θα συνεχίζω να εκφράζω αυτό που η Ζωή
με διδάσκει, ακριβώς γιατί οφείλω να είμαι ειλικρινής. Και
γι΄αυτό είμαι πάντοτε έτοιμος να δεχτώ την επίπληξη για τα
λάθη μου.

ΕΜΕΙΣ ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟ ΕΠΙΠΛΗΞΕΙΣ, ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙ…

Θα τολμήσω να προκαλέσω λίγο την σκέψη σας, θυμίζοντάς

σας ότι στο Ευαγγέλιο γίνεται αντιδιαστολή μεταξύ Θεού και
μαμωνά. Επίσης η προδοσία συναρτάται με το χρήμα, την
κοσμική δύναμη. Ο Κύριος δεσμεύει τους Αποστόλους Του να
μήν δεχτούν χρήματα στο έργο τους.

ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ, ΟΜΩΣ, ΠΩΣ ΛΙΓΟ

ΑΡΓΟΤΕΡΑ, ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΕΙΧΑΝ ΜΕΣῼ ΤΗΣ

41
ΠΡΩΤΗΣ ΥΠΑΚΟΗΣ ΤΟΥΣ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟ «ΔΟΥΛΕΥΕΙΝ
Τῼ ΜΑΜΩΝᾼ», ΕΛΑΒΑΝ ΝΕΑ ΕΝΤΟΛΗ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΑΥΤΑ ΠΟΥ
ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΕΙ, ΚΑΙ ΑΥΤΟ
ΒΕΒΑΙΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΞΕΝΟ, ΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΧΑΝ ΑΛΛΕΣ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΛΕΟΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ…

Από την άλλη μεριά ο χρυσός εκφράζει όπως είπαμε Την Θεϊκή
Παρουσία στην Εικόνα, και ταυτόχρονα εκφράζει το μέτρο του
πραγματικού κοσμικού πλούτου. Προβληματιστήτε με τα παρα-
πάνω.............................

Η ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ. Ο ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΕΧΕΙ ΣΥΝΟΨΙΣΕΙ ΤΗΝ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΤΑΤΗ ΑΥΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΩΣ ΕΞΗΣ:
«ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΚΑΛΟ, ΟΥΤΕ ΚΑΚΟ. ΑΠΟ ΕΜΑΣ
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ, ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ. ΑΝ ΚΟΨΟΥΜΕ
ΨΩΜΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΥΧΡΗΣΤΟ ΟΡΓΑΝΟ, ΑΝ ΟΜΩΣ ΤΟ ΒΥΘΙΣΟΥΜΕ
ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΑΣ ΤΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΟΝΙΚΟ
ΟΡΓΑΝΟ…».

Που είναι η αδ. Αθηνά; Χρειαζόμαστε τις παρατηρήσεις της........

ΝΑΙ, ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ. ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΑΓΑΠΗΤΟΙ

ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ «ΧΑΘΗΚΑΝ». ΜΑΛΛΟΝ
ΛΟΓῼ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ «ΧΤΥΠΗΣΟΥΜΕ
ΚΟΥΔΟΥΝΙ»… ΤΕΛΟΣ ΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ, ΣΤΑ ΘΡΑΝΙΑ ΜΑΣ ΟΛΟΙ
ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ…

Φ.Μ. Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ,

ΔΗΛ. ΜΙΑ ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, ΕΝΩΣΗ ΟΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥ
ΚΟΣΜΟΥ.
Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΑΣ ΕΛΕΓΕ ΟΤΙ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΜΕΣΑ ΕΝΩΝΕΤΑΙ ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΗ
ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΚΑΙ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΙ ΑΝΕΒΟΚΑΤΑΙΒΑΙΝΟΥΝ ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ.
Ο ΤΡΟΥΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ,ΤΟ ΑΓΙΟ ΒΗΜΑ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ,ΤΟ ΔΑΠΕΔΟ
ΤΟΥ ΝΑΟΥ Η ΓΗ…
ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΜΕΣΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΛΥΤΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΘΟΡΑ ΚΑΙ
ΚΑΘΑΓΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΙΣ ΖΩΗΝ ΑΙΩΝΙΟΝ,
Η ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ.
ΣΤΟ ΝΑΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΑΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗΘΗ, ΝΑ ΜΕΤΑΝΟΗΣΗ, ΝΑ
ΑΓΑΠΗΣΗ ΜΕ ΟΛΗ ΤΟΥ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ, ΝΑ ΕΝΩΘΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ, ΝΑ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ ΤΟΥ.

42
ΣΥΜΦΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ Κο ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ, ΣΤΟ ΟΤΙ ΙΣΩΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΛΕΜΕ
<ΑΥΤΟΣ Ο ΝΑΟΣ ΜΑΣ ΤΡΑΒΑΕΙ Ή ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ> ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ. ΟΠΩΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ
ΣΥΝΑΡΤΑΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ. ΑΛΛΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑ
ΚΑΛΟ. ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΣΕ ΜΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΙΣΩΣ
ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ. ΙΣΩΣ ΟΛΑ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΗ ΘΑ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΚΑΙ ΘΑ
ΠΡΑΤΤΕΙ ΚΑΛΑ, Ή ΑΛΛΟΙΩΣ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ, ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΩΜΕΝΟΣ ΜΕ
ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΘΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

ΘΕΟΔΩΡΑ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΘΑ ΑΞΙΖΕ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ ΚΑΠΟΤΕ, ΑΝ ΤΟ ΚΡΙΝΕΤΕ

ΑΝΑΓΚΑΙΟ, ΣΤΟ ΔΥΣΝΟΗΤΟ ΑΥΤΟ ΘΕΜΑ: ΣΕ ΤΙ ΕΓΚΕΙΤΑΙ Η
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΥΤΟ ΓΙΝΕΤΑΙ
(ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ;) ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ.

θα μιλησουμε γι αυτό στο επόμενο κεφαλαιο την ΔΟΜΗ ΤΗΣ

ΕΙΚΟΝΑΣ

ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ!

...Για τόν άνθρωπο, σε προσωπικό επίπεδο, ξέρουμε πόσο

αγώνα απαιτεί αυτό, το να νικηθεί δηλ. η εξάρτηση από την
κοσμική δύναμη. Ο καθένας έχει μια σχέση με Τον Κύριο, η
καθαρότητα της οποίας θα κριθεί στα έσχατα. Ομοίως λοιπόν
και οι Ναοί εκφράζουν την σχέση της ενορίας σε ένα μεγαλύτερο
επίπεδο, καθώς και οι Χριστιανοί σε παγκόσμιο επίπεδο με τις
εκκλησίες που αναφέρονται στον Χριστό, τα διάφορα δόγματα,
τις αιρέσεις, τις εκκοσμικευμένες όψεις κλπ. Όλα αυτά θα
κριθούν στα έσχατα. Αυτό που, όμως, είναι ξεκάθαρο είναι Η
ΑΛΗΘΕΙΑ και η ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ στη "συνομιλία" μας με τον
Κύριο. Και αυτό πρέπει να εκφράζει ο Ναός είτε διαθέτει χρυσό
είτε όχι.

ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ, ΟΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΡΙΘΕΙ (ΚΑΙ

ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΕΙ) ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΥΣ;
ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΑΡΑ ΓΕ ΑΥΤΗ Η ΟΠΟΙΑ «ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ
ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ» ΤΗΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ; ΚΑΙ
ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΕΤΣΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΝ ΣΤΗΝ
ΣΧΕΣΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΥ (Ή ΤΟΥ

43
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ «ΧΩΡΟΥ», ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΕΚΦΡΑΖΕΙ) – ΕΙΚΟΝΟΣ;

ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΙ ΤΟ

ΕΡΩΤΗΜΑ, ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΟ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΣΕΤΕ;

ΝΑ ‘ΝΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ. ΣΥΓΧΩΡΕΣΤΕ ΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΝΩΣΤΗ ΣΕ

ΣΑΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΜΟΥ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΣΑΦΗΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΙΣ
ΜΟΥ.
Η ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΤΕΘΗ ΩΣ ΕΞΗΣ:
«ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΟΙ ΑΙΡΕΣΕΙΣ (ΚΑΙ ΟΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ) ΕΧΟΥΝ ΚΡΙΘΗ ΚΑΙ
ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, (ΑΣ ΜΗ ΞΕΧΝΑΜΕ ΤΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ «ΑΝΑΘΕΜΑ» ΠΟΥ ΕΚΦΩΝΗΘΗΚΑΝ ΜΟΛΙΣ ΤΗΝ
ΠΡΟΠΕΡΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ «…ΠΑΣΙ ΤΟΙΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙΣ
ΑΝΑΘΕΜΑ»…), ΤΟΤΕ ΚΑΙ Η ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΗΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ
ΣΧΕΣΗΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ, Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ
ΙΔΙΟ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΑ, ΩΣ ΜΗ ΑΛΗΘΙΝΗ ΚΑΙ
ΜΗ ΚΑΘΑΡΗ, ΗΔΗ ΑΠΟ ΤΩΡΑ;
ΕΝΝΟΩ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΩΣ ΠΑΡΑΚΙΝΔΥΝΕΥΜΕΝΟ, ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΧΙ ΚΑΛΩΣ ΣΤΕΡΕΩΜΕΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ
ΠΙΣΤΗ, ΝΑ ΠΑΡΑΠΕΜΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΕΣΧΑΤΑ;
ΣΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΑΥΤΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΣΚΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΩΣ ΜΑΣ: ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΕΝΑΣ
ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ, ΑΣ ΠΟΥΜΕ, ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΗ «ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ
ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ», ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΘΕΤΗ Η
ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ; ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΩ ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗ
ΣΑΣ, ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΚΑΠΟΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΙΣΩΣ
ΕΝΣΤΑΣΙ, ΤΗΝ ΓΝΩΣΤΗ ΘΕΣΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ
ΚΛΙΜΑΚΟΣ: «ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΕΚ ΧΙΟΝΟΣ ΠΡΟΪΕΝΑΙ ΦΛΟΓΑ,
ΑΔΥΝΑΤΩΤΕΡΟΝ ΔΕ ΕΝ ΕΤΕΡΟΔΟΞῼ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΝ
ΥΠΑΡΧΕΙΝ…».

..........

Θα τολμήσω να προκαλέσω λίγο την σκέψη σας, θυμίζοντάς

σας ότι στο Ευαγγέλιο γίνεται αντιδιαστολή μεταξύ Θεού και
μαμωνά. Επίσης η προδοσία συναρτάται με το χρήμα, την
κοσμική δύναμη. Ο Κύριος δεσμεύει τους Αποστόλους Του να
μήν δεχτούν χρήματα στο έργο τους.

ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΝΑ ΘΥΜΗΘΟΥΜΕ, ΟΜΩΣ, ΠΩΣ ΛΙΓΟ

ΑΡΓΟΤΕΡΑ, ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΕΙΧΑΝ ΜΕΣῼ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΗΣ ΥΠΑΚΟΗΣ ΤΟΥΣ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟ «ΔΟΥΛΕΥΕΙΝ
Τῼ ΜΑΜΩΝᾼ», ΕΛΑΒΑΝ ΝΕΑ ΕΝΤΟΛΗ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΑΥΤΑ ΠΟΥ
44
ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΕΙ, ΚΑΙ ΑΥΤΟ
ΒΕΒΑΙΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑΞΕΝΟ, ΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΙΧΑΝ ΑΛΛΕΣ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΛΕΟΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ…

ΣΑΣ ΠΑΡΕΣΥΡΑ ΛΑΘΟΣ. ΔΕΝ ΕΣΤΙΑΖΩ ΚΑΘΟΛΟΥ ΣΤΗΝ

ΑΠΟΔΟΧΗ Η ΟΧΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

Από την άλλη μεριά ο χρυσός εκφράζει όπως είπαμε Την Θεϊκή
Παρουσία στην Εικόνα, και ταυτόχρονα εκφράζει το μέτρο του
πραγματικού κοσμικού πλούτου. Προβληματιστήτε με τα
παραπάνω.............................

Η ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ. Ο ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΕΧΕΙ ΣΥΝΟΨΙΣΕΙ ΤΗΝ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΤΑΤΗ ΑΥΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΩΣ ΕΞΗΣ:
«ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΚΑΛΟ, ΟΥΤΕ ΚΑΚΟ. ΑΠΟ ΕΜΑΣ
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ, ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ. ΑΝ ΚΟΨΟΥΜΕ
ΨΩΜΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΥΧΡΗΣΤΟ ΟΡΓΑΝΟ, ΑΝ ΟΜΩΣ ΤΟ ΒΥΘΙΣΟΥΜΕ
ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ ΜΑΣ ΤΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΟΝΙΚΟ
ΟΡΓΑΝΟ…».

ΣΩΣΤΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΝΝΟΩ ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΥΤΟ. ΕΣΤΙΑΖΩ ΤΗΝ ΣΚΕΨΗ

ΜΑΣ ΣΤΟ ΟΤΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΕΧΟΝΤΑΙ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΩΣ
ΣΥΜΒΟΛΟ ΔΥΝΑΜΕΩΣ
ΜΗΠΩΣ ΚΑΙ ΣΤΙ 2 ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ
ΑΞΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΥΣΟ; ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ;

ΟΠΩΣ ΠΟΛΥ ΣΟΦΑ ΜΑΣ ΔΙΔΑΞΑΤΕ, ΤΟ ΧΡΥΣΟ «δηλώνει την

αποκαταστημένη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό». ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΔΥΝΑΜΕΩΣ;
ΚΑΙ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΡΑ ΓΕ ΣΧΕΣΙ ΔΥΝΑΜΕΩΣ ΜΕ
ΤΗΝ ΚΟΣΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΕΩΣ ΜΕ
ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ, Η ΟΠΟΙΑ «ΕΝ ΑΔΥΝΑΜΙΑ
ΤΕΛΕΙΟΥΤΑΙ»;

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

45
Ευλογείτε!

Θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες στον κ Φιλιππο και σε όλους τους

συμμετέχοντες για τις ωφέλιμες συζητήσεις, που είναι φως γνώσεως.
Ελπίζω να υπάρξουν και άλλες παρόμοιες, μέχρις εξαντλησεως των
απόψεων και αποριών, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τι σημαίνει το κάθε
τι στην Ορθόδοξη Εικόνα, ώστε να μπορούμε να απαντάμε στα γιατί.
Θα ήθελα να ρωτήσω τι συμβαίνει με το χρυσό στην περίπτωση που είναι
στιλβωτό, έχει την ίδια συμβολική σημασία ή παραπέμπει σε κάτι άλλο;
Επίσης σχετικα με όλα αυτά τα θέματα που έχουν ειπωθεί, σε ποια βιβλια θα
μπορέσω να βρω σχετικές μελέτες, ώστε νὰ μου δοθούν απαντησεις στα διάφορα
ερωτηματικά που με απασχολούν;

Εμμανουήλ

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ,

¨Ολες οι μελέτες που εχουν γίνει μας προσφέρουν υπέροχα λόγια και περιγραφές
για το τι κατορθώνεται με την εικόνα, το χρυσό κλπ. αλλα δεν μας δίνουν την
βασική ιδέα που πρόσφατα κατέθεσα, ότι δηλ. η Εικόνα είναι η ματιά του
Χριστιανού για τα πράγματα του κόσμου, ο τρόπος που οι Άγιοι βλέπουν την
ζωη και την καθημερινότητα. Και μια τέτοια ιδέα δεν έχει απόλύτως καμιά αξία
άν δεν επιβεβαιώνεται στην καρδιά του καθενός μας. Διότι αφού ισχυρίζομαι οτι
η Εικόνα είναι η ματιά που πρέπει να έχουμε, δεν χρειαζόμαστε κανένα βιβλίο για
να μας το επιβεβαιώσει, αρκει να συγκρίνουμε μια εικόνα με την ματιά μας για
να δούμε άν συμφωνεί. Βλέπουμε δηλ. σε κάθε γεγονός της καθημερινότητος
την Χάρη να σκορπά τα δώρα της σε όλους, βλέπουμε ότι όλα οικονομούνται με
μια ανώτερη Σοφία για την σωτηρία των ανθρώπων , δεχόμαστε το καλό και το
κακό σαν δώρα του Πατέρα μας στους ουρανούς , βρισκόμαστε σε συνεχή
ευχαριστία ακόμα και για τα δυσάρεστα; Αυτό περιγράφεται στην Εικόνα, μια
αδιάλειπτος προσευχή και Ευχαριστία.

Πητε μας τα ερωτήματά σας να τα μοιραστούμε όλοι, γιατί αυτό ακριβώς

κάνουμε εδώ. Κάθε απορία, αντίρρηση, σκέψη είναι πολύτιμη.

Το στιλβωτό χρυσό αποδίδει καλύτερα όλες τις ιδιοτητές του και

πρέπει να το προτιμάμε. Δεν αλλάζει πάντως ο συμβ. χαρακτήρας του.

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

'Ανθρωπος, ενορία, Μητρόπολη, Εκκλησία χώρας, ΔΟΓΜΑΤΑ, Ανθρωπότητα.

Αναφέρθηκα στα επίπεδα αυτά για να δείξω ότι όπως στον κάθε άνθρωπο
γίνεται αγώνας κάθαρσης, ομοίως στο σώμα της ενορίας, καθώς και στην

46
εκκλησία, επίσης στην συνολική ανθρωπότητα. Οπωσδήποτε γνωρίζουμε τις
αιρέσεις και τις κατεδίκασε η Εκκλησία, και η τέχνη τους είναι άστοχη και
πολλές φορές υβριστική. Όμως η καθαρότητα της συνομιλίας μας με τον
Κύριο δεν είναι θεωρητικό κεκτημένο, αλλα κατακτάται λίγο λίγο σε όλα τα
επίπεδα με αγώνα και δάκρυα......

Και βέβαια οι αιρέσεις έχουν κριθεί, άλλωστε ο κόσμος όλος έχει κριθεί δια της
Αναστάσεως του Κυρίου. Ποιός όμως εξ ημών μπορεί να αναφωνήσει ότι
δικαιούται τον στέφανο της νίκης; Αυτό θα κριθεί στα έσχατα...............

Ετσι λοιπον, αφού η καθαρότητα είναι το ζητούμενο για κάθε άνθρωπο,

ομοίως και ο Ναός που είναι το σώμα της τοπικής κοινωνίας πρέπει να
εκφράζει την αλήθεια των μελών του. Και άν μέναμε στην Παράδοση
αυτό θα ήταν χάρισμα και δωρεά σε μας από τους Πατέρες μας και οι
Ναοί μας θα εξέφραζαν την Αλήθεια που κατακτήθηκε. Όμως, από
ματαιοδοξία αλλάζουμε τα παραδοθέντα μη γνωρίζοντας ότι κάθε
αλλαγή εκφράζει την αιτία της (που είναι ματαιοδοξία και
αυταρέσκεια) και αποτελεί και σφραγίδα για τους επόμενους.

Και πάλι θα πω πως γνωρίζω την σκληρότητα των λόγων αυτών και
πως στο πνεύμα της εποχής μας οι λόγοι αυτοί θεωρούνται αποτέλεσμα
φανατισμού και προσκόλλησης στο παρελθόν. Μάλιστα για πολλούς
συναδέλφους το να ανακαινήσουν και να παραλλάξουν την
παραδοσιακή αγιογραφία αποτελεί ένα είδος ιεραποστολής, ιδίως όταν
στην θεολογία που συνοδεύει τις αλλαγές αυτές, η έννοια κόσμος
κατέχει τιμητική θέση..............................

Με απλά λόγια λοιπόν ΄έχω την αφελή διάθεση να επιμένω: Η Χρυσός η

τίποτα (σκοτάδι), κάτι δηλ. σαν το ελευθερία η θάνατος.

Κι' αν ίσως συμφωνούσαμε στα παραπάνω, θα μπορούσαμε να

αναζητήσουμε τον κοινό λόγο που και η Εκκλησία διαλέγει τον χρυσό
για να εκφράσει την πηγή Της Δυνάμεως στην Εικόνα και ο κόσμος για
να μετρά την δύναμή του. Γι' αυτό ανέφερα την προδοσία του Ιούδα
κλπ.

""""Θα τολμήσω να προκαλέσω λίγο την σκέψη σας, θυμίζοντάς σας ότι
στο Ευαγγέλιο γίνεται αντιδιαστολή μεταξύ Θεού και μαμωνά. Επίσης η
προδοσία συναρτάται με το χρήμα, την κοσμική δύναμη. Ο Κύριος
δεσμεύει τους Αποστόλους Του να μήν δεχτούν χρήματα στο έργο
τους."""

Η οικονομικη διαχείρηση αφορα την ζωη της κοινότητας και ουδέποτε

συναρτήθηκε με το κύρηγμα του Ευαγγελίου

Φ.Μ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
47
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ. ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ
ΣΕ ΜΑΣ ΠΟΥ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΟΥΜΕ ΕΙΝΑΙ
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ. ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΩ ΜΙΑ ΚΟΙΝΗ
ΠΑΡΑΚΛΗΣΙ: ΟΣΟ ΠΙΟ ΑΠΛΑ, ΔΙΟΤΙ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΑΙ
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΤΑ
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ…

ΠΑΝΤΩΣ, ΜΗΠΩΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ; ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΕΠΕΙΔΗ Π.Χ.
ΑΛΛΑΞΕ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ, ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ, ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ,
ΚΛΠ) Ή ΑΛΛΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΕΞ ΑΝΑΓΚΗΣ, Κ.Τ.Ο;…

ΕΜΕΙΣ ΠΑΝΤΩΣ, ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΜΕ ΚΟΝΤΑ ΣΑΣ, ΟΣΟ

ΚΑΙ ΑΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΗΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΛΘΑΚΟΤΗΤΑ ΜΟΥ,
ΨΙΘΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΠ. ΠΕΤΡΟ: «ΔΙΔΑΣΚΑΛΕ ΠΟΥ
ΑΠΕΛΘΟΜΕΝ; …».

ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ, ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ…

ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ!

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΑΔ. ΑΘΗΝΑ. ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ.

ΜΑΚΑΡΙ ΝΑ ΤΟ ΜΑΘΟΥΜΕ ΠΡΙΝ ΤΟ ΠΑΘΟΥΜΕ...
ΣΑΣ ΧΑΣΑΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙ, ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΤΙ;
ΕΥΧ.
Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ευλογειτε!

Δεν θα με χάσετε... τόσο εύκολα!

Παρακολουθώ και σκέφτομαι. Επίκειται παρεμβολή μου στα
λεγόμενα. Ευχαριστώ όλους σας για την ανησυχία. Ομως είμαι πάντα
από κοντά γιατί όλος αυτός ο διάλογος, όπως προέκυψε είναι πολύ
εποικοδομητικός πιστεύω και ίσως μοναδικός σε αγιογραφικό
διδασκαλείο.
Ευχαριστώ θερμά όλους τους συντελεστές που ανταποκρίνονται
και ο Θεός ας μας φωτίζει.

Α. Π.

48
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
...ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΩ ΜΙΑ ΚΟΙΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΣΙ: ΟΣΟ ΠΙΟ ΑΠΛΑ, ΔΙΟΤΙ ΤΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΑ ΚΑΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΩΝΑΣ,
ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ…

...............................................
...............................................
Αντιλαμβάνομαι ότι πολλά απ' όσα λέγονται δεν είναι δυνατόν να
διασταυρωθούν και επομένως να ελεγχθούν, και αυτό μας βάζει
σε κάποια δοκιμασία. Είναι, πάντως το αντικείμενο της συζήτησης
τεράστιο και μια τίμια προσέγγιση απαιτεί τόλμη και Πίστη. Αν θέλετε
περιοριζόμαστε σε ότι είναι μέχρι τώρα γνωστό με αναφορές στις
πηγές. Η τεράστια, όμως, ανάγκη να φωτιστούν περισσότερο τα
ζητήματα αυτά, είναι σύμπτωμα μιας εποχής που θέλει να αφαιρέση την
πνευματική ουσία της ζωής σε κάθε επίπεδο.

Ζητώ συγνώμη για την αδυναμία μου να εκφραστώ με πιο απλό τρόπο.
Μια μικρή δικαιολογία είναι το μέσον και η πίεση του χρόνου. Ίσως είχε
ενδιαφέρον μια ζωντανή συζήτηση εφ' όλης της ύλης.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΣ ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΔΟΚΙΜΟΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ

ΣΥΖΗΤΗΣΩ ΜΑΖΙ ΣΑΣ "ΖΩΝΤΑΝΑ"... ΩΣΤΟΣΟ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΙ ΜΑΣ ΤΟ
ΣΑΒΒΑΤΟ, ΠΡΩΤΑ Ο ΘΕΟΣ, ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ, ΙΣΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΠΡΟΣ
ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΗΝΣΙ, ΑΝ ΒΕΒΑΙΩΣ ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ΟΙ ΑΓΑΠΗΤΟΙ
ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ...

...............................................
...............................................
ΠΑΝΤΩΣ, ΜΗΠΩΣ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΔΕΝ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΜΕ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ; ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΕΠΕΙΔΗ Π.Χ.
ΑΛΛΑΞΕ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ, ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ, ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ,
ΚΛΠ) Ή ΑΛΛΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ ΕΞ ΑΝΑΓΚΗΣ, Κ.Τ.Ο;…

...............................................
...............................................
Οπωσδήποτε ναι! Εννοείτε, όμως ότι στερούνται πνευματικής
αιτιολόγησης; Ότι δηλ. έγιναν τυχαία;

ΟΧΙ ΒΕΒΑΙΑ. ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ... ΑΛΛΩΣΤΕ ΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ

ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ "ΤΥΧΑΙΑ"...

49
Κάθε γεγονός, αλλαγή, και έκφραση έχει την πνευματική του διάσταση
΄΄ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμέν΄΄

ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ. ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΟΜΩΣ ΝΑ ΣΗΜΕΙΩΣΟΥΜΕ ΕΔΩ

ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΜΑΣ ΕΙΧΕ ΚΑΝΕΙ ΠΟΛΥ ΕΝΤΥΠΩΣΙ. ΕΓΡΑΦΕ
ΚΑΠΟΥ ΠΩΣ "ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ", ΟΧΙ ΜΟΝΟ "ΟΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΠΝΕΙ" ΑΛΛΑ ΚΑΙ
"ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙ ΠΝΕΙ"... ΚΑΙ ΠΑΡ' ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΧΑΝΕΤΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ
ΤΗΣ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ. ΠΑΡΑΘΕΤΟΥΜΕ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΗΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΟΔΗΓΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΚΗ
ΜΑΣ ΤΑΠΕΙΝΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ;

...Ίσως είναι δυσχερέστατο πράγμα, να κατανοήσει ο άνθρωπος του σημερινού

"δυσωνύμου", στην μεγαλύτερην αναλογία του, κόσμου, τι είναι ή ορθοδοξία των
αγίων Πατέρων, ή αυτό που τελευταία ονομάζουμε, όχι άστοχα, ορθόδοξη
πνευματικότητα. Νομίζω, πως είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα, μόνο που η δεύτερη
ονομασία είναι λιγώτερο σκληρή, ως κατόρθωμα -έτσι τουλάχιστον φαίνεται. Το
κυριώτερο χαρακτηριστικό αυτής της ορθοδοξίας των Πατέρων, είναι αυτό που
λέμε στη θεολογική γλώσσα "συμφωνία". Αυτή δεν οφείλεται στις θεολογικές
σχολές ή ακαδημίες που σπούδασαν oι άγιοι Πατέρες, αλλά στο Άγιο Πνεύμα που
φώτιζε την καθαρή τους διάνοια, για να θεολογούν ορθά. Kαι σ' αυτό το σημείο
βρίσκεται και το κύρος και η αυθεντία των αγίων Πατέρων, ως συνόλου
Πατερικής παραδόσεως, ως Πατερικής, θα λέγαμε, Εκκλησίας του Χριστού. Αυτή η
"συμφωνία" των θεοπνεύστων Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ξεπερνά
την εμπειρική και νοητική δύναμη του αμαρτωλού ανθρώπου. Γιατί είναι
αποτέλεσμα ελλάμψεως του Αγίoυ Πνεύματος στις κεκαθαρμένες ψυχές τους.
Αυτή η θεία έλλαμψη, που προϋποθέτει την σωματική και πνευματική κάθαρση
και τον εξαγιασμό του νου, έδινε στους αγίους Πατέρας τη δύναμη να θεολογούν
και να δογματίζουν εν "συμφωνία" -στις γενικές, βέβαια, γραμμές- χωρίς πλάνες
και σατανικές αιρετικές ιδέες. Στις λεπτομέρειες και στην προσωπική διατύπωση
κάθε εκκλησιαστικού Ιlατρός διασώζεται η ιδιοτυπία του, η προσωπική του
έκφραση, για να δείχνεται και μ' αυτό τον τρόπο, πως το Πνεύμα είναι ελεύθερο.
Και όχι μονάχα όπου θέλει "πνει", αλλά και όπως θέλει "πνει". Το Άγιον Πνεύμα
είναι εκείνο που εμπνέει τη διδασκαλία στους αγ. Ιlατέρας και μοιράζει τα
χαρίσματα· και ό,τι εκείνοι με τις μυστικές εμπειρίες τους και την προσωπική
έκφρασή τους μας προσφέρουν, δεν είναι παρά ακτίνες πνευματικές της Αγ.
Τριάδος, που διαθλώνται στο κάτοπτρο του αγίου βίου τους προς εμάς. Αυτό θα
πει, πως η μόνη και ασφαλής οδός προς την ένωση με τον Θεό, είναι η βιωματική
συνέχιση της Πατερικής Σκέψεως, της Πατερικής Παραδόσεως, της Πατερικής
Θεολογίας, της Πατερικής Ζωής. Η "συμφωνία" των άγ. Πατέρων δίνει μια
ενότητα στην όλη διδασκαλία της Εκκλησίας μας· και η ανόθευτη προβολή, στη
σύγχρονη πνευματική ζωή της Εκκλησίας, του πραγματικού πνεύματος των
Πατέρων και η, σύμφωνα μ' αυτό, πορεία των ανθρώπων, προσφέρει στους

50
πιστούς ένα αίσθημα πνευματικής ασφαλείας, μιαν ελπίδα, που πλησιάζει τα
όρια της βεβαιότητος, για τη σωτηρία της πολύτιμης ψυχής μας...

Από: Π.Β.Πάσχος, Έρως Ορθοδοξίας, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1987.

...............................................
...............................................
ΕΜΕΙΣ ΠΑΝΤΩΣ, ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΜΕ ΚΟΝΤΑ
ΣΑΣ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΑΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΗΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΜΑΛΘΑΚΟΤΗΤΑ ΜΟΥ, ΨΙΘΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΠ.
ΠΕΤΡΟ: «ΔΙΔΑΣΚΑΛΕ ΠΟΥ ΑΠΕΛΘΟΜΕΝ; …».

...............................................
...............................................

εἷς γὰρ ὑμῶν ἐστιν ὁ διδάσκαλος, ὁ Χριστός· πάντες δὲ ὑμεῖς

ἀδελφοί ἐστε.

ΝΑΙ, ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΩΣ... ΑΛΛΑ ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ

ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ, ΑΠΟ ΑΓΑΠΗ, ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΣΤΟΥΣ
ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΥΣ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ;

...............................................
...............................................
Φ.Μ

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Η αδελφή Θεοδώρα σωστά επισημαίνει ότι ο χρυσός συναντάται και σε μη

χριστιανικους ή ορθόδοξους ναούς.

Αυτό συμβαίνει γιατί αυτό το σύμβολο πλούτου, βασιλικότητας και

φωτεινότητας πάντα γοήτευε τον άνθρωπο και αποτελούσε το απόλυτο υλικό
αγαθό. Ετσι κι αυτός (ο άνθρωπος) θέλησε δια μέσου των αιώνων να εκφράσει
την ευγνωμοσύνη προς τον Θεό του προσφέροντας , αλλά και λατρεύοντας Αυτόν
με το πολυτιμώτερο υλικό δώρο.

51
Ο χρυσός αποτελεί πράγματι σύμβολο δύναμης (δεν διαχωρίζω κοσμικής ή
εκκλησιαστικής). Δύναμης πλούτου, λάμψης, αφθαρσίας, επιβολής,
διαχρονικότητας, συνοχής, σύνδεσης, υπομονής, στολισμού, βάρους, σύγκρισης,
αφθονίας, αξίας.

Η επιδίωξη απόκτησης του μπορεί να προκαλέσει ανταγωνισμό, έριδες, φθόνο,

ματαιοδοξία, εγωκεντρισμό, αποπροσανατολισμό, εθισμό, εξάρτηση,
μισαλλοδοξία, υλιστική αντίληψη, απληστία και άλλα.

Ομως όταν αναφερόμαστε στη χρήση του στον Ναό, δεν τίθεται θέμα απόκτησής
του ίδιου του χρυσού, αλλά της πραγματικότητας που αυτός συμβολίζει. Το χρυσό
κυριαρχεί μέσα στην εκκλησία όχι μόνο στις εικόνες αλλά και σε όλα τα λατρευτικά
εκκλησιαστικά σκεύη, αλλά και στα ενδύματα των ιερέων. Είναι η διάχυση του
θείου Φωτός, της θείας Παρουσίας. Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κανέναν.
Χάνεται η υλική δύναμη του μετάλου και ενισχύεται η δύναμή του σαν
πνευματικού συμβόλου. Αυτό το γεγονός από μόνο του εξουδετερώνει το ρόλο της
επίδειξης, του πλούτου και της ματαιοδοξίας, που κατα καιρούς κακόβουλοι της
ορθοδοξίας επιχειρούν να προσάψουν στον ορθόδοξο ναό.

Με την ευκαιρία θα ήθελα να αναφερθείτε και στην χρωματική απεικόνιση του

Παραδείσου, όπου αν είμαι καλά πληροφορημένη, διαφοροποιείται από το χρυσό
και αποτελεί αυτόνομη και μοναδική χρωματική επιλογή.

Αθηνά Αλεξοπούλου Παππά

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ΕΥΛΟΓΕΙΤΕ!

ΠΟΛΥ ΩΡΑΙΑ ΑΔ. ΑΘΗΝΑ, ΕΙΔΙΚΑ ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΟΥ

ΠΑΡΑΘΕΣΑΤΕ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΙ ΣΑΣ, Η ΟΠΟΙΑ
ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ.

ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ ΟΜΩΣ ΝΑ ΕΠΙΜΕΙΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ

ΕΠΙΣΗΜΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ (ΔΙΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ ΟΤΙ
ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΥΤΗ Η ΔΙΑΚΡΙΣΙ), ΠΩΣ ΑΛΛΗ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ
ΕΝΝΟΙΑΣ "ΔΥΝΑΜΙΣ" ΚΟΣΜΙΚΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΟΥΜΕ
ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ. ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΩ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ
ΩΡΑΙΟ ΠΟΥ ΨΑΛΛΑΜΕ ΣΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΙΑ, ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΣΜΙΚΗ:
"...ΔΙΑ ΚΑΤΑΔΥΣΕΩΣ, Η ΠΡΟΣ ΘΕΟΝ ΗΜΩΝ ΑΝΟΔΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ...".

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

52
Και πάλι το υλικό είναι εδώ, το μαζέψαμε και τώρα να το
συνθέσουμε.......Λοιπόν:

Μία είναι η Αρχή και η Δύναμις. ο Τριαδικός Θεός. Ένας είναι ο κλέφτης
που επιβουλεύτηκε την Δημιουργία και συμπαρέσυρε και την
ανθρωπότητα στην Πτώση του. Στο χωράφι έκτοτε φυτρώνουν τα
σπαρτά μαζί με τα ζιζάνια, μέχρι την ωρίμανση για τον Θερισμό. Η
κοσμική δύναμη είναι προϊόν κλοπής και συσσωρεύεται στα ταμεία και
θησαυροφυλάκια όπως έκανε ο άφρων της παραβολής. Ο άρχων του
κόσμου και οι δούλοι του διαχειρίζονται τα κλοπιμαία και συνεχίζουν να
θησαυρίζουν με μανία. ( Ο Ιούδας είναι ο διαχειριστής του ταμείου.....)

EYXAΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΕΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ…

Πάμε στις πηγές

μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τί φάγωμεν ἢ τί πίωμεν ἢ τί

περιβαλώμεθα; 32 πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ
ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν
βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα
προστεθήσεται ὑμῖν

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------

Οὐδεὶς ἰκέτης δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ
τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. οὐ
δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------

ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ

θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ
οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν;

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------

Στην Εικόνα όλα αποκαθίστανται με σοφία. Ο χρυσός, σύμβολο της

Μίας Δυνάμεως, αποδίδεται στην θέση του να εικάζει την Παρουσία Του
Θεού. Η κοσμική δύναμη επιστρέφει στην θέση της……………

53
Τώρα έχουμε μια πρώτη σφαιρική ιδέα για την αναγκαιότητα η μη του
χρυσού στην Εικόνα. Το Θέμα δεν εξαντλήθηκε, αλλά από δώ και πέρα
είναι ζήτημα ατομικής κρίσεως η αλήθεια των όσων καταθέσαμε.
Ευχαριστώ όλους για την ευκαιρία που μου προσφέρατε.

ΕΜΕΙΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΠΟΥ ΜΟΙΡΑΖΕΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΦΙΛΑΔΛΦΩΣ

ΟΣΑ ΣΑΣ ΧΑΡΙΖΕΙ ΠΛΟΥΣΙΩΣ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΜΑΣ…

Καλή συνέχεια.
Φ.Μ.

ΑΜΗΝ!

* Το ερώτημα για το χρώμα της περιοχής του παραδείσου απαιτεί

Θεολογική κατάρτηση.. Οπλιστείτε!!!

ΤΙ …ΟΠΛΑ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΕ;

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Ευλογείτε

O KYΡΙΟΣ!

αν δεχθούμε την ερμηνευτική εννοια της δύναμης στα λεξικά, "δύναμη είναι η
ικανότητα να δρα κανείς αποτελεσματικά, να αντιστέκεται σε κάποιον ή σε κάτι
ή να αντιμετωπίζει με επιτυχία την αντίσταση που προβάλλει κάποιος ή κάτι:
Έχει σωματική / μυϊκή / πνευματική / ψυχική δύναμη"
Δεν νομίζεται ότι ο ορισμός της δύναμης καλύπτει και αυτό που ονομάσατε
"εκκλησιαστική";

Α.Π.

ΝΑΙ, ΒΕΒΑΙΑ. ΔΕΝ ΔΙΑΦΩΝΟΥΜΕ ΚΑΘΟΛΟΥ. ΜΑΛΛΟΝ

ΣΥΜΦΩΝΟΥΜΕ, AN KAI TA ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΛΕΞΙΚΑ ΟΤΑΝ ΓΡΑΦΟΥΝ
"ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ" ΔΕΝ ΕΝΝΟΟΥΝ ΤΟΝ ΟΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ
ΣΗΜΑΣΙΑ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΓΧΥΣΙ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ, ΠΟΥ ΔΕΝ
ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΒΕΒΑΙΩΣ ΝΑ ΤΟ ΣΥΖΗΤΗΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΤΗΣ
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΣ ΜΑΣ.

ΑΠΛΩΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΙ ΜΑΣ ΑΥΤΗ, ΕΠΙΘΥΜΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΗ

ΣΤΟΥΣ ΑΓΑΠΗΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΤΗ Η ΔΙΑΦΟΡΑ
ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΥΝΑΜΕΩΝ, ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΠΟΥΜΕ
ΕΤΣΙ. ΤΟ ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ, ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΥΩΦΕΛΙΜΟ
ΒΙΒΛΙΟ "Ο ΓΕΡΩΝ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ" ΤΟΥ π. ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΖΑΧΑΡΩΦ, ΙΣΩΣ

54
ΒΟΗΘΗΣΗ ΛΙΓΟ...
ΑΛΛΩΣΤΕ Ο ΣΕΒΑΣΤΟΣ ΜΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ "ΞΕΚΑΘΑΡΙΣΕ" ΠΟΛΥ
ΚΑΛΑ ΤΟ ΘΕΜΑ...

ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ. ΕΥΧ.

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Ε υχαριστώ πολύ για τα κείμενα (αυτό, αλλά και το προηγούμενο), που βρήκα
πολύ σημαντικό, πράγματι.

Α.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χαίρεται εν Κυρίω!!

Όλα όσα έχουν προαναφερθεί είναι πολύ όμορφα και ουσιώδη!! Δυστυχώς εγώ
δεν έχω αγιογραφικό νου για να μπορέσω να εμβαθύνω τόσο όσο οι συμμαθητές
μου στην ερμηνεία των εννοιών!! Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου
‘’φωτοτυπικό μηχάνημα’’ που απλά αντιγράφει, παρά καλλιτέχνη ο οποίος κάνει
βουτιά με τον λογισμό του στην ουσία των όσων παριστάνονται σε ένα
αγιογραφικό έργο και τα αναλύει με την αγιογραφική σκέψη που απαιτείται!!!!
Έτσι δεν έχω να παραθέσω κάτι, ώστε να πλουτίσω επιπλέον τις όμορφες
απόψεις των αδελφών!!

Έχω όμως κάποιες ενστάσεις τις οποίες θα ήθελα να παραθέσω:

..."Να θυμίσω πως ποτέ στην αγιογραφία δεν αγιογραφούμε το κακό, ας πούμε
το διάβολο, ποτέ. Ακόμη και το σκοτάδι εδώ είναι μια μικρή εξαίρεση, να
δείξουμε αυτό που λέγει ο προφήτης Ησαΐας ότι ο Χριστός γεννήθηκε στο χώρο
που ήταν εν χώρα και σκιά θανάτου. Ποτέ σκοτάδι. Υπάρχουν πολλές εικόνες με
σκοτάδι που δεν ξέρουν [οι αγιογράφοι] θεολογία και γιατί το κάνουν. Π.χ. η αγία

55
Μαρίνα με ένα διαβολάκι. Ποτέ δεν αγιογραφούμε το κακό. Είναι λάθος τελείως
γιατί εμείς αγιογραφούμε ό,τι έκανε ο Θεός, το ενυπόστατο και όχι το
ανυπόστατο.

( Στον χριστιανό που λούζεται στο φως Του Χριστού δεν έχουν καμιά ισχύ οι
δαίμονες και γι αυτό δεν εικονίζονται.)

Στην υμνολογία της Εκκλησίας μας συνεχώς αναφέρεται το κακό, είτε με τα

συνώνυμά του, είτε με το κοινό του όνομα και η υμνολογία συμβαδίζει με την
αγιογραφία και συλλειτουργεί την ίδια Αλήθεια!!

Δεν θεωρώ πως μειώνεται ή επηρεάζεται το μεγαλείο του Φωτός, αλλά μην
ξεχνάμε πως και ο βίος του χριστιανού δεν είναι μόνο το Φως που τον περικλείει,
αλλά και ο αγώνας του ενάντια στον διάβολο και οι νίκες των αγίων μας ενάντια
σε αυτόν!!

Βέβαια, αν ανατρέξουμε σε παλαιότερα σχέδια, θα δούμε και τον Θεοφάνη να

μας έχει αφήσει στο Άγιο μας Όρος, την εικόνα του θαύματος του Κυρίου στον
δαιμονιζόμενο, όπου παρίσταται ένα διαβολάκι να φεύγει από το στόμα του,
καθώς επίσης και άλλες πολλές εικόνες που έχουμε!!

"Ο διάβολος είναι ανυπόστατος. Προσέξτε «ανυπόστατος» δεν σημαίνει ότι δεν
υπάρχει. Άλλο «υπάρχω» και άλλο «έχω υπόσταση». Διαφέρει πάρα πολύ. Δεν
λέω «δεν υπάρχει ο διάβολος». Είπα ότι ο διάβολος είναι ανυπόστατος. Πολύ
ουσιαστική διαφορά, εάν ξέρετε Ελληνικά. Είναι η θεολογία των Πατέρων της
Εκκλησίας."

Το να πει κάποιος ότι ο διάβολος είναι ανυπόστατος είναι λάθος!! Όταν λέμε
πως έχει υπόσταση, σημαίνει πως αυτό υφίσταται, δηλαδή πως υπάρχει!! Η
υπόσταση είναι είτε υλική, είτε άυλη και ο διάβολος έχει υπόσταση, άυλη!! Αυτά
που αναφέρονται στην παραπάνω παράγραφο είναι επικίνδυνα, γιατί μου
φαίνεται πως έχουν άμεση σχέση με την Εκκλησιαστική θεολογία και οτιδήποτε
λέγετε, το οποίο έχει αντίθετες έννοιες με αυτήν, αυτόματα τοποθετείται στον
τομέα των αιρετικών δοξασιών!! Ο διάβολος έχει υπόσταση, και όταν λέμε ότι
υπάρχει, αυτόματα του αποδίδουμε υπόσταση!! Αυτές οι δύο έννοιες είναι
συνυφασμένες και η μία αποδίδει την άλλη!!

"Ανυπόστατος σημαίνει πως ο Θεός δεν έφτιαξε τέτοιες μορφές. Ο διάβολος

ήταν άγγελος. Ο Θεός έφτιαξε υπόσταση αγγέλου. Δεν έφτιαξε υπόσταση
διαβόλου. Διότι ο Θεός είναι δημιουργός μόνο καλών. Δεν κάνει κακό πράγμα. Εν
ελευθερία ο διάβολος θέλησε να γίνει ανυπόστατος. Υπαρκτός αλλά
ανυπόστατος. Προσέξτε. Μάθετε Ελληνικά λιγάκι. Άρα ως δημιούργημα δεν
υπάρχει διάβολος. Ήταν άγγελος που στη φύση του παραμένει άγγελος που
διαστρέβλωσε αυτήν την αγγελική του φύση. Αυτό είναι το ανυπόστατο. Εμείς
λοιπόν ποτέ δεν αγιογραφούμε το ανυπόστατο. Ούτε σκηνές τρόμου κλπ. Ποτέ."
(πρωτοπρεσβύτερος Κ.Στρατηγόπουλος)

Ανυπόστατος δεν σημαίνει αυτό!! Ανυπόστατος σημαίνει πως δεν υφίσταται,

δεν υπάρχει!! Ο Θεός δεν έφτιαξε μορφές σαν τον διάβολο κατά την φύση!! ‘‘Δεν
δημιουργήθηκε κακός, αλλά με αυτεξούσια προαίρεση αλλοιώθηκε από την κατά

56
φύση κατάσταση στο παρά φύση’’ (άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός)!! Άλλο η φύση
και άλλο η υπόσταση!!

"Στις Εικόνες της Κοιμήσεως και της Χριστού Γεννήσεως ίσως ο χώρος στο
επάνω μέρος συμβολίζει την απροσιτον και ακαταληπτον Ουσιαν του Θεού αφ'
Ου πηγάζουν οι άκτιστες Ενέργειες-το Χρυσό".

Να με συγχωρεί το σεβάσμιο Αγγελικό σχήμα, που δεν είμαι άξια ούτε την
άκρη του βλέμματός μου να στρέψω προς αυτό και ούτε την παραμικρή κίνηση
του νοός μου, αλλά ας μου επιτραπεί να πω, πως η Ουσία του Θεού δεν
εικονίζεται επ' ουδενί τρόπο, ακριβώς για το ακατάληπτον και απρόσιτον που
αναφέρετε!! Η Ουσία του Θεού δεν είναι περιγραπτή!! Κάπου είχα διαβάσει πως
το σημείο που λέμε είναι σχηματισμός της Αγίας Τριάδος, ο οποίος αποδίδει το
τρισυπόστατο, την ενότητα των υποστάσεων.

"Στον χριστιανό που λούζεται στο φως Του Χριστου δεν έχουν καμιά ισχύ οι
δαίμονες και γιαυτό δεν εικονίζονται".

Να με συγχωράτε, αλλά όλα όσα έχουμε πει για το θέμα, δεν με πείθουν πως δεν
μπορεί να εικονιστεί ο διάβολος!! Έχω τις αμφιβολίες μου!!

Τώρα όσον αφορά τον όρο ‘‘δύναμις’’, ως κοσμική έννοια μου δίνει την
αίσθηση της ισχύος, ενώ ως πνευματική την αίσθηση του σθένους!! Η έννοια της
ισχύος κρύβει πολλά πάθη από πίσω, όπως υπερηφάνεια, φιλαρχία,
εγωκεντρισμό!! Ενώ η έννοια του σθένους, κρύβει την ανάγκη τροφοδότησης της
δύναμης αυτής από εξωτερικούς παράγοντες και συγκεκριμένα από την ίδια την
χάρη του Θεού, το χρυσό στην προκειμένη περίπτωση, τουτέστιν ταπείνωση!!

Ευχαριστώ!!!

Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Εὐλογεῖτε!

Ἀδ. Μαρῖνα, Σᾶς εὐχαριστοῦμε γιὰ τὴν εὐγενῆ καὶ πλήρη ἀπὸ
φιλάδελφη ἀγάπη προσθήκη Σας, στὴν ὄμορφη συζήτησί μας, ἡ ὁποία
προχωρεῖ σὺν Θεῶ...

Σὲ γενικὲς γραμμὲς ἐκφράζουν καὶ δικές μας ἀπορίες...

Βεβαίως ἡ παράθεσι κάποιων ἀπόψεων, οἱ ὁποῖες παρεκλίνουν λίγο ἢ

πολὺ ἀπὸ τὴν ὀρθὴ Ἐκκλησιαστικὴ τοποθέτησι εἶναι κάτι τὸ
ἀναπόφευκτον, ἐφ' ὄσον τέτοιες ἀπόψεις ἔχουμε λίγο πολὺ ὅλοι.

Καὶ σὲ αὐτὸ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ μεγάλη ὠφέλεια τῆς συζητήσεώς μας,

57
στὸ ὅτι παραθέτουμε τὶς ἀπόψεις μας, οἱ ὁποῖες ἐλέγχονται, μὲ ἀγάπη
καὶ πνεῦμα φιλαδελφίας, γιὰ τὴν ὀρθότητά τους ἀπὸ τοὺς ἀγαπητοὺς
συμμαθητές καὶ κυρίως ἀπὸ τὸν σεβαστό μας Δάσκαλο.

Ταπεινῶς(;) ἐπίσης φρονοῦμε, πὼς ἡ ἔκφρασι, μὲ ἁπλότητα, μιᾶς μὴ

ὀρθῆς ἀπόψεως (πρᾶγμα ποὺ γίνεται συχνὰ πρῶτα ἀπὸ τὸν
γράφοντα), δὲν ἀποτελεῖ δογματικὸ σφάλμα ἢ αἴρεσι, μιᾶς καὶ δὲν
διδάσκουμε, ἀλλὰ ἁπλῶς συνδιαλεγώμεθα συναδελφικῶς καὶ
μαθητικῶς, ὥστε ἀκριβῶς νὰ ἀποκτήσουμε, μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν
συνδιαλλαγὴ ὀρθὲς ἀπόψεις...

Θὰ ἐπιθυμούσαμε πάντως νὰ ἀποφύγουμε τὴν περαιτέρω

διαβολολογία, ἡ ὁποία εἶναι πολὺ ἀρεστὴ στὸν διάβολο...

Ἐπισυνάπτουμε λοιπὸν ἕνα κείμενο στὸ θέμα αὐτό, τὸ ὁποῖο σὲ γενικὲς

γραμμὲς ὀρθοδοξεῖ καὶ δὲν ἐπανερχόμεθα...

Ὅσον ἀφορᾶ τὰ θέματα διακρίσεως φύσεως-προσώπου-ὑποστάσεως

κλπ., εἶναι γιὰ ἐμᾶς ἀδύνατον νὰ ὑπεισέλθουμε, ἐφ' ὄσον οἱ γνώσεις
μας εἶναι σχεδὸν ἀνύπαρκτες καὶ ...ἀνυπόστατες...

Εὐχὲς γιὰ καλὴ συνέχεια!

Μ.γ.Γ.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Χωρίς να θέλω να υπερασπισθώ τον π.Στρατηγόπουλο, θα ήθελα με τη

φιλολογική μου ιδιότητα να παρατηρήσω ότι η ετυμολογία της λέξης
"ανυπόστατος" = στερητικο αν+υφιστημι . Υφίστημι σημαίνει στήνω, στηρίζω,
θέτω ως βάση, υποτάσσομαι σε κάποιον. Μεταγενέστερα πήρε την έννοια του
υπάρχω, υφίσταμαι. (λεξικό Αρχ. Ελληνικής Μαρκαντωνάτου)

--
Αθηνά Αλεξοπούλου Παππά

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Χαίρεται εν Κυρίω!!

Όλα όσα έχουν προαναφερθεί είναι πολύ όμορφα και ουσιώδη!! Δυστυχώς εγώ
δεν έχω αγιογραφικό νου για να μπορέσω να εμβαθύνω τόσο όσο οι συμμαθητές
μου στην ερμηνεία των εννοιών!! Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου
‘’φωτοτυπικό μηχάνημα’’ που απλά αντιγράφει, παρά καλλιτέχνη ο οποίος κάνει
βουτιά με τον λογισμό του στην ουσία των όσων παριστάνονται σε ένα
αγιογραφικό έργο και τα αναλύει με την αγιογραφική σκέψη που απαιτείται!!!!

58
Έτσι δεν έχω να παραθέσω κάτι, ώστε να πλουτίσω επιπλέον τις όμορφες
απόψεις των αδελφών!!

Έχω όμως κάποιες ενστάσεις τις οποίες θα ήθελα να παραθέσω:

..."Να θυμίσω πως ποτέ στην αγιογραφία δεν αγιογραφούμε το κακό, ας πούμε
το διάβολο, ποτέ. Ακόμη και το σκοτάδι εδώ είναι μια μικρή εξαίρεση, να
δείξουμε αυτό που λέγει ο προφήτης Ησαΐας ότι ο Χριστός γεννήθηκε στο χώρο
που ήταν εν χώρα και σκιά θανάτου. Ποτέ σκοτάδι. Υπάρχουν πολλές εικόνες με
σκοτάδι που δεν ξέρουν [οι αγιογράφοι] θεολογία και γιατί το κάνουν. Π.χ. η αγία
Μαρίνα με ένα διαβολάκι. Ποτέ δεν αγιογραφούμε το κακό. Είναι λάθος τελείως
γιατί εμείς αγιογραφούμε ό,τι έκανε ο Θεός, το ενυπόστατο και όχι το
ανυπόστατο.

( Στον χριστιανό που λούζεται στο φως Του Χριστού δεν έχουν καμιά ισχύ οι
δαίμονες και γι αυτό δεν εικονίζονται.)

Στην υμνολογία της Εκκλησίας μας συνεχώς αναφέρεται το κακό, είτε με τα

συνώνυμά του, είτε με το κοινό του όνομα και η υμνολογία συμβαδίζει με την
αγιογραφία και συλλειτουργεί την ίδια Αλήθεια!!

Δεν θεωρώ πως μειώνεται ή επηρεάζεται το μεγαλείο του Φωτός, αλλά μην
ξεχνάμε πως και ο βίος του χριστιανού δεν είναι μόνο το Φως που τον περικλείει,
αλλά και ο αγώνας του ενάντια στον διάβολο και οι νίκες των αγίων μας ενάντια
σε αυτόν!!

Βέβαια, αν ανατρέξουμε σε παλαιότερα σχέδια, θα δούμε και τον Θεοφάνη να

μας έχει αφήσει στο Άγιο μας Όρος, την εικόνα του θαύματος του Κυρίου στον
δαιμονιζόμενο, όπου παρίσταται ένα διαβολάκι να φεύγει από το στόμα του,
καθώς επίσης και άλλες πολλές εικόνες που έχουμε!!

"Ο διάβολος είναι ανυπόστατος. Προσέξτε «ανυπόστατος» δεν σημαίνει ότι δεν
υπάρχει. Άλλο «υπάρχω» και άλλο «έχω υπόσταση». Διαφέρει πάρα πολύ. Δεν
λέω «δεν υπάρχει ο διάβολος». Είπα ότι ο διάβολος είναι ανυπόστατος. Πολύ
ουσιαστική διαφορά, εάν ξέρετε Ελληνικά. Είναι η θεολογία των Πατέρων της
Εκκλησίας."

Το να πει κάποιος ότι ο διάβολος είναι ανυπόστατος είναι λάθος!! Όταν λέμε
πως έχει υπόσταση, σημαίνει πως αυτό υφίσταται, δηλαδή πως υπάρχει!! Η
υπόσταση είναι είτε υλική, είτε άυλη και ο διάβολος έχει υπόσταση, άυλη!! Αυτά
που αναφέρονται στην παραπάνω παράγραφο είναι επικίνδυνα, γιατί μου
φαίνεται πως έχουν άμεση σχέση με την Εκκλησιαστική θεολογία και οτιδήποτε
λέγετε, το οποίο έχει αντίθετες έννοιες με αυτήν, αυτόματα τοποθετείται στον
τομέα των αιρετικών δοξασιών!! Ο διάβολος έχει υπόσταση, και όταν λέμε ότι
υπάρχει, αυτόματα του αποδίδουμε υπόσταση!! Αυτές οι δύο έννοιες είναι
συνυφασμένες και η μία αποδίδει την άλλη!!

"Ανυπόστατος σημαίνει πως ο Θεός δεν έφτιαξε τέτοιες μορφές. Ο διάβολος

ήταν άγγελος. Ο Θεός έφτιαξε υπόσταση αγγέλου. Δεν έφτιαξε υπόσταση
διαβόλου. Διότι ο Θεός είναι δημιουργός μόνο καλών. Δεν κάνει κακό πράγμα. Εν

59
ελευθερία ο διάβολος θέλησε να γίνει ανυπόστατος. Υπαρκτός αλλά
ανυπόστατος. Προσέξτε. Μάθετε Ελληνικά λιγάκι. Άρα ως δημιούργημα δεν
υπάρχει διάβολος. Ήταν άγγελος που στη φύση του παραμένει άγγελος που
διαστρέβλωσε αυτήν την αγγελική του φύση. Αυτό είναι το ανυπόστατο. Εμείς
λοιπόν ποτέ δεν αγιογραφούμε το ανυπόστατο. Ούτε σκηνές τρόμου κλπ. Ποτέ."
(πρωτοπρεσβύτερος Κ.Στρατηγόπουλος)

Ανυπόστατος δεν σημαίνει αυτό!! Ανυπόστατος σημαίνει πως δεν υφίσταται,

δεν υπάρχει!! Ο Θεός δεν έφτιαξε μορφές σαν τον διάβολο κατά την φύση!! ‘‘Δεν
δημιουργήθηκε κακός, αλλά με αυτεξούσια προαίρεση αλλοιώθηκε από την κατά
φύση κατάσταση στο παρά φύση’’ (άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός)!! Άλλο η φύση
και άλλο η υπόσταση!!

"Στις Εικόνες της Κοιμήσεως και της Χριστού Γεννήσεως ίσως ο χώρος στο
επάνω μέρος συμβολίζει την απροσιτον και ακαταληπτον Ουσιαν του Θεού αφ'
Ου πηγάζουν οι άκτιστες Ενέργειες-το Χρυσό".

Να με συγχωρεί το σεβάσμιο Αγγελικό σχήμα, που δεν είμαι άξια ούτε την άκρη
του βλέμματός μου να στρέψω προς αυτό και ούτε την παραμικρή κίνηση του
νοός μου, αλλά ας μου επιτραπεί να πω, πως η Ουσία του Θεού δεν εικονίζεται
επ' ουδενί τρόπο, ακριβώς για το ακατάληπτον και απρόσιτον που αναφέρετε!! Η
Ουσία του Θεού δεν είναι περιγραπτή!! Κάπου είχα διαβάσει πως το σημείο που
λέμε είναι σχηματισμός της Αγίας Τριάδος, ο οποίος αποδίδει το τρισυπόστατο,
την ενότητα των υποστάσεων.

"Στον χριστιανό που λούζεται στο φως Του Χριστου δεν έχουν καμιά ισχύ οι
δαίμονες και γιαυτό δεν εικονίζονται".

Να με συγχωράτε, αλλά όλα όσα έχουμε πει για το θέμα, δεν με πείθουν πως δεν
μπορεί να εικονιστεί ο διάβολος!! Έχω τις αμφιβολίες μου!!

Τώρα όσον αφορά τον όρο ‘‘δύναμις’’, ως κοσμική έννοια μου δίνει την
αίσθηση της ισχύος, ενώ ως πνευματική την αίσθηση του σθένους!! Η έννοια της
ισχύος κρύβει πολλά πάθη από πίσω, όπως υπερηφάνεια, φιλαρχία,
εγωκεντρισμό!! Ενώ η έννοια του σθένους, κρύβει την ανάγκη τροφοδότησης της
δύναμης αυτής από εξωτερικούς παράγοντες και συγκεκριμένα από την ίδια την
χάρη του Θεού, το χρυσό στην προκειμένη περίπτωση, τουτέστιν ταπείνωση!!

Ευχαριστώ!!!

Μ.Κ.Π.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

Εὐλογεῖτε!

Ἀδ. Μαρῖνα, Σᾶς εὐχαριστοῦμε γιὰ τὴν εὐγενῆ καὶ πλήρη ἀπὸ
φιλάδελφη ἀγάπη προσθήκη Σας, στὴν ὄμορφη συζήτησί μας, ἡ

60
ὁποία προχωρεῖ σὺν Θεῶ...

Σὲ γενικὲς γραμμὲς ἐκφράζουν καὶ δικές μας ἀπορίες...

Βεβαίως ἡ παράθεσι κάποιων ἀπόψεων, οἱ ὁποῖες παρεκλίνουν λίγο ἢ

πολὺ ἀπὸ τὴν ὀρθὴ Ἐκκλησιαστικὴ τοποθέτησι εἶναι κάτι τὸ
ἀναπόφευκτον, ἐφ' ὄσον τέτοιες ἀπόψεις ἔχουμε λίγο πολὺ ὅλοι.

Καὶ σὲ αὐτὸ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ μεγάλη ὠφέλεια τῆς συζητήσεώς μας,

στὸ ὅτι παραθέτουμε τὶς ἀπόψεις μας, οἱ ὁποῖες ἐλέγχονται, μὲ ἀγάπη
καὶ πνεῦμα φιλαδελφίας, γιὰ τὴν ὀρθότητά τους ἀπὸ τοὺς ἀγαπητοὺς
συμμαθητές καὶ κυρίως ἀπὸ τὸν σεβαστό μας Δάσκαλο.

Ταπεινῶς(;) ἐπίσης φρονοῦμε, πὼς ἡ ἔκφρασι, μὲ ἁπλότητα, μιᾶς μὴ

ὀρθῆς ἀπόψεως (πρᾶγμα ποὺ γίνεται συχνὰ πρῶτα ἀπὸ τὸν
γράφοντα), δὲν ἀποτελεῖ δογματικὸ σφάλμα ἢ αἴρεσι, μιᾶς καὶ δὲν
διδάσκουμε, ἀλλὰ ἁπλῶς συνδιαλεγώμεθα συναδελφικῶς καὶ
μαθητικῶς, ὥστε ἀκριβῶς νὰ ἀποκτήσουμε, μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν
συνδιαλλαγὴ ὀρθὲς ἀπόψεις...

Δεν ήθελα να θίξω πρόσωπα και βεβαίως δεν διδάσκουμε (κυρίως εγώ), απλά
επειδή αναγκαστικά χρησιμοποιούμε ορολογίες οι οποίες μπορεί να καταστούν
''επικίνδυνες'' με την λάθος χρήση, γι' αυτό έκανα την συγκεκριμένη
παρατήρηση!!

Εδώ οι άγιοί μας και είχαν τον φόβο μην πουν την παραμικρή έκφραση ή λέξη
(ακόμα και όταν δεν δογμάτιζαν, απλά παρέθεταν σκέψεις), η οποία
διαφοροποιεί έστω και στο ελάχιστο το όλο πνεύμα, πόσο μάλλον όταν
χρησιμοποιούνται ορολογίες που έχουν χρησιμοποιηθεί άμεσα για να θεολογηθεί
η θεότητα!!

Να με συγχωράτε!!

Θὰ ἐπιθυμούσαμε πάντως νὰ ἀποφύγουμε τὴν περαιτέρω

διαβολολογία, ἡ ὁποία εἶναι πολὺ ἀρεστὴ στὸν διάβολο...

Ἐπισυνάπτουμε λοιπὸν ἕνα κείμενο στὸ θέμα αὐτό, τὸ ὁποῖο σὲ

γενικὲς γραμμὲς ὀρθοδοξεῖ καὶ δὲν ἐπανερχόμεθα...

Να' ναι ευλογημένο!! Πάντως, διαβάζοντας τα συνημμένα κείμενα διαπιστώνω

πως δεν υπάρχει πρόβλημα απεικονίσεως του πονηρού, απλά ο τρόπος που θα
γίνεται αυτό τίθεται κάτω από προϋποθέσεις και όρια!!

Ὅσον ἀφορᾶ τὰ θέματα διακρίσεως φύσεως-προσώπου-ὑποστάσεως

κλπ., εἶναι γιὰ ἐμᾶς ἀδύνατον νὰ ὑπεισέλθουμε, ἐφ' ὄσον οἱ γνώσεις

61
μας εἶναι σχεδὸν ἀνύπαρκτες καὶ ...ἀνυπόστατες...

Και οι δικές μου γνώσεις είναι ανύπαρκτες και δεν υπάρχει λόγος για παραπάνω
ανάλυση, αφού είναι θέματα πιο πάνω από μας!! Οι παρατηρήσεις που έκανα δεν
ήταν δικές μου καθαρά, αλλά συμβουλεύτηκα καταρτισμένους Μοναχούς και
Ιερείς να μου λύσουν τις κάποιες απορίες που δημιουργήθηκαν!! Και οι ίδιοι μου
απάντησαν όχι αφ' εαυτού τους, αλλά δια μέσω των βιβλίων των Αγίων μας που
έχουν μελετήσει και διευκρινίζουν τις έννοιες αυτές!!

Εὐχὲς γιὰ καλὴ συνέχεια!

Επίσης!! Και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω κι εγώ με την σειρά μου, όλους, εσάς
τον δάσκαλο και τους συμμαθητές για την ευκαιρία του διαλόγου που μας
δίνεται!!

Μ.γ.Γ. Μ.Κ.Π.

62