Optyka kurs wyrwnawczy

optyka geometryczna 4
soczewki
2011r.

Kulista powierzchnia amica

n1

n1 n2 n2 n1
+ =
p o
r

n2

1
2

Konwencja znakw: Wszystkie odlegoci na rysunku s dodatnie i s

po swojej stronie. Jeeli znajd si po nie swojej stronie
powierzchni dzielcej bd ujemne.

Kulista powierzchnia amica konstrukcja

i powikszenie

hp
C

Fo

r
p
n1 n2 n2 n1
+ =
p o
r
ho
o r o n1
=
=M
=
hp
p + r p n2

ho

Rne sytuacje (promie pada z lewej)

r = 10cm
C

Fo

Fo

n1/p+n2/o=(n2- n1)/(-10)<0

n1/p+n2/o=(n2- n1)/10>0

Fo

n1/p+n2/o=(n2- n1)/(-10)>0

Fo

n1/p+n2/o=(n2- n1)/10<0

Dwie kuliste powierzchnie amice

r2

F1

C1

C2
r1
p

o1

mona to liczy po kolei:

1. zaamanie na pierwszej powierzchni z orodka n1 do n2
- powstaje obraz poredni w odlegoci o1

n1 n2 n2 n1
;
+ =
p o1
r1

Dwie kuliste powierzchnie amice

Dla d 0 bardzo niewygodne!!

r2

F1

C1

C2
r1
o1
p
d

p1

2. zaamanie na drugiej powierzchni z orodka n2 do n1

- powstaje obraz wynikowy w odlegoci o

n2 n1 n1 n2
;
+ =
p1 o
r2

3. mamy te:

o1 = d p1 ;

Dwie powierzchnie amice

mona to liczy po kolei:
1. zaamanie na pierwszej powierzchni z orodka n1 do n2
- powstaje obraz poredni w odlegoci o1

n1 n2 n2 n1
;
+ =
p o1
r1

2.

zaamanie na drugiej powierzchni z orodka n2 do n1

- powstaje obraz wynikowy w odlegoci o

n2 n1 n1 n2
;
+ =
p1 o
r2

3.

mamy te:

p1 = d o1 ;

Dla d 0 bardzo niewygodne!!

Soczewka cienka, d=0

1 1 n2 n1 1 1

+ =
p o
n1 r1 r2

1 n2 n1 1 1

=
f
n1 r1 r2

Ta sama ogniskowa:
1.rne pary krzywizn przy tej samej rnicy n,
2. due krzywizny + maa rnica n
3. mae krzywizny + dua rnica n.
Problemy z okularami:
Dawniej: materia o maym n, due krzywizny, okulary cikie
i grube, trudno osadzi szka
Teraz: materia o duym n, okulary lekkie, ale silne refleksy
jak zlikwidowa w czci optyka falowa

Rne ksztaty soczewek

r1
r2

> 0,
< 0,

f>0
<0
<0
|r1 |>| r2|

f<0

<0

r1 < 0,
r2 > 0,

<0
<0
<0

| r1| < |r2|

Soczewka cienka - konstrukcje

o
p

1 1 1
+ =
p o1 f

Ale te i wszystkie inne promienie

Soczewka cienka d=0

1 1 1
+ =
p o1 f
p

Powikszenie:

o
M =
p

Co zrobi dla np. dla soczewki grubej

oglniej: dowolnie skomplikowany ukad
optyczny ale promienie przyosiowe
(bezaberacyjny)
wane: ukad musi mie o optyczn!:
1. podejcie geometryczne: punkty i paszczyzny kardynalne
2. podejcie algebraiczne: optyka macierzowa

Punkty kardynalne
n1

F1

H1

n2

H2

F2

Punkty kardynalne

H1

F1
f

H2

F2
f

Optyka macierzowa
n1

n2
y1
1
1

y2 A B y1

n C D n
1 1
2 2

y2

2
2

A B
C D = 1

Optyka macierzowa - elementy

d

1 n
0 1

n
1
n1

1 0
0 1

1= 2

d
n2

1
n2 n1
R

1
2n
R

1= 2

1= 2

Optyka macierzowa soczewka gruba

R1

-R2

n2

n1

R2 > 0

n3

2
d

n3 n2
R
2

0
1

1
0

d 1
n2 n2 n1

R1
1

d n2 n1

1
0
n2 R1
=
1 n n n n d
n n
3
2
3 2
+ 1 2 1

R2 n2 R1
R2

n2

n3 n2 d
+ 1
R2 n2

Optyka macierzowa i p-ty kardynalne

n1

n2

2
H1

F1
1

s1
f1

D 1
D
1 = n1
s1 = n1
C
C
A 1
A
2 = n2
s2 = n2
C
C

H2
s2

1
f1 = 1 + s1 = n1
C
1
f 2 = 2 + s2 = n2
C

F2
2
f2

Tworzenie obrazu
H1

n1

H2

n2
1

A B y1 y2
* - dowolne
C D * = *

y2 = A y1 + B B = 0

n3
2

A B
C D

Jeeli n1 = n2 =1

1 1 1
+ =
p o f

p = s1 = n1

D 1
p C + n1
D=
n1
C

o = s2 = n2

A 1

A=

o C + n3
n3

AD BC = AD 0C = 1
o C + n3 p C + n1

=1
n3
n1
n1 n3
+ = C
p o

AD = 1

Paszczyzny gwne
Po wprowadzeniu p. g. wszystkie wzory dla
soczewki grubej s takie same jak dla soczewki
cienkiej z zastrzeeniem, e p , o i f mierzone
H1
s od odpowiednich paszczyzn gwnych. Jest
inny wzr na f
r1

1 1 1
+ =
p o f

o
M =
p

(
1
n 1)[n(r2 r1 ) + d (n 1)]
,
= C =
f
nr1r2

n1

H2
-r2

n2

2
d

n3

Paszczyzny gwne

Tak jak rodek masy nie musi lee w rodku obiektu, rwnie i
paszczyzny gwne nie musza lee wewntrz soczewki.

Naprawd liczy si numerycznie

dokadnie (bez zaoenia o
przyosiowoci promieni)
na przykad: ZEMAX

4a_Aberracja sferyczna_przykady.pdf