Miary pooenia:

Klasyczne: rednia arytmetyczna, rednia harmoniczna

Pozycyjne: dominanta, kwantyle

Obliczanie redniej arytmetycznej:

potrzebne informacje o wartociach cechy dla wszystkich jednostek !!!!
Dane surowe:

1
N

x
i 1

Szereg rozdzielczy punktowy

1
N

i 1

i 1

xi ni xi wi

r liczba klas

xi

- warto cechy w i-tej klasie

ni

- liczebno i-tej klasy

wi

ni
N

- czsto i-tej klasy

Szereg rozdzielczy przedziaowy

1
N

i 1

i 1

x i ni x i wi

r liczba przedziaw

x i

- rodek i-tego przedziau

Obliczanie dominanty (mody):

(warto cechy najczciej wystpujca)
Szereg rozdzielczy przedziaowy o jednakowej rozpitoci przedziaw
Sprawdzamy w jakim przedziale jest najwiksza liczba.

D0=x0+

non1
ho
( non1 ) +( non+1)

n0 = 55 - liczebno przedziau dominanty (liczebno dominujca)

15-20 - przedzia dominanty;
x0 = 15 - dolna granica przedziau dominanty
n-1 = 30 - liczebno przedziau poprzedzajcego liczebno dominanty (liczebno z
wiersza powyej liczebnoci dominujcej 55)
n+1 = 30 - liczebno przedziau nastpujca po liczebnoci dominanty (liczebno z
wiersza poniej liczebnoci dominujcej 55)
h0 = x1D(grne) - x0D(dolne) = 20 - 15 = 5 - rozpito przedziau dominanty (rnica
pomidzy grn wartoci przedziau dominanty i jego doln wartoci)
Szereg rozdzielczy przedziaowy o rnej rozpitoci przedziaw

D x0 D

k D k D 1
h
k D k D 1 k D k D 1 D

k i ni
gdzie:

hmin
hi

Mediana:
Porzdkujemy dane rosnco.

Gdy N nieparzyste, to mediana jest rwna wartoci stojcej na pozycji

N 1
2

Gdy N parzyste, to mediana jest redni arytmetyczn wartoci stojcych na pozycjach

N N
1
2
2
i

Obliczenie pozycji (numeru) kwartyli Q1,Q2,Q3.

Pozycja Q1 NQ1=

n
4
n

Pozycja Q2 NQ2= 2
Pozycja Q3 NQ3=

3n
4

gdzie n jest to liczebno badanej zbiorowoci.

by sprawdzi do jakiego przedziau nale kwartyle szukamy w
kolumnie Liczebnoci skumulowane pierwszej wartoci wikszej lub rwnej
pozycji kwartyla

Wzr na wyznaczenie kwartyla I w szeregach rozdzielczych przedziaowych:

Q1=x0Q1+(NQ1nisk1)

hq 1
nq 1

nq1 - liczebno przedziau zawierajcego kwartyl pierwszy

x0q1 - dolna granica przedziau zawierajcego kwartyl pierwszy
nisk-1 - liczebno skumulowana przedziau poprzedzajcego liczebno skumulowan
kwartyla pierwszego
hq1 = x1Q1(grne) - x0Q1(dolne) - rozpito (szeroko) przedziau zawierajcego kwartyl
pierwszy
Nq1 = jest to pozycja (numer) kwartyla pierwszego, ktr obliczylimy wczeniej ze
n

wzoru NQ1= 4

Wzr na wyznaczenie kwartyla II w szeregach rozdzielczych przedziaowych:

Q2=x0Q2+(NQ2nisk1)

hq 2
nq 2

nq2 - liczebno przedziau zawierajcego kwartyl drugi

x0q2 - dolna granica przedziau zawierajcego kwartyl drugi
nisk-1 - liczebno skumulowana przedziau poprzedzajcego liczebno skumulowan
kwartyla drugiego
hq2 = x1Q2(grne) - x0Q2(dolne) - rozpito (szeroko) przedziau zawierajcego kwartyl drugi
Nq2 = jest to pozycja (numer) kwartyla drugiego, ktr obliczylimy wczeniej ze
n

wzoru NQ2= 2

Wzr na wyznaczenie kwartyla III w szeregach rozdzielczych przedziaowych:

Q3=x0Q3+(NQ3nisk1)

hq 3
nq 3

nq3 - liczebno przedziau zawierajcego kwartyl trzeci

x0q3 - dolna granica przedziau zawierajcego kwartyl trzeci
nisk-1 - liczebno skumulowana przedziau poprzedzajcego liczebno skumulowan
kwartyla trzeciego
hq3 = x1Q3(grne) - x0Q3(dolne) - rozpito (szeroko) przedziau zawierajcego kwartyl trzeci
Nq3 = jest to pozycja (numer) kwartyla trzeciego, ktr obliczylimy wczeniej ze
wzoru NQ3=

3n
4

Metody obliczania kwartyli dane

niepogrupowane
Metoda klasyczna Tukeya
Procedura:
1.
2.

Znajd median
Utwrz dwa podzbiory w nastpujcy sposb:

gdy N nieparzyste:
pierwszy podzbir: elementy od najmniejszego do mediany wcznie
drugi podzbir: mediana + elementy wiksze od mediany
gdy N parzyste:
dwa podzbiory jak wyej bez mediany

3.

Obliczenie kwartyli

Q1

jest rwny medianie dla pierwszego podzbioru

Q3

jest rwny medianie dla pierwszego podzbioru

Przykad 1
Uporzdkowane dane:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
Me= 4,5
Podzbiory:
1,2,3,4
Q1=2,5

5 ,6 ,7, 8
Q3=6,5

Przykad 2
Uporzdkowane dane:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8,9
Me= 5
Podzbiory:
1,2,3,4,5

5 ,6 ,7, 8, 9

Q1=3

Q3=7

Miary dyspersji, asymetrii,

kurtozy
Miary dyspersji
Rozstp
O=x max x min
Rozstp kwartylowy (wiartkowy)
Ok =Q3 Q1

Odchylenie przecitne

Dane surowe:

Szereg rozdzielczy punktowy

r liczba klas

1 N
d xi x
N i1
1
d
N

x
i 1

x ni xi x wi
i 1

xi

- warto cechy w i-tej klasie

ni
wi

- liczebno i-tej klasy

ni
N

- czsto i-tej klasy

Szereg rozdzielczy przedziaowy

1
d
N

x
i 1

x ni x i x wi
i 1

r liczba przedziaw

x i

- rodek i-tego przedziau

Wariancja

S2
Dane surowe:

1
N

x x
i 1

Szereg rozdzielczy punktowy

S2

r
1 r
2

xi x 2 wi
x

x
n

i
i
N i 1
i 1

r liczba klas

xi

- warto cechy w i-tej klasie

ni
wi

- liczebno i-tej klasy

ni
N

- czsto i-tej klasy

Szereg rozdzielczy przedziaowy

S2

1
N

i 1

i 1

2
2
x i x ni x i x wi

r liczba przedziaw

x i
ni

- rodek i-tego przedziau

- liczebno i-tego przedziau

wi

ni
N

- czsto i-tego przedziau

S= S2

Odchylenie standardowe

Odchylenie wiartkowe

Q=

Q3Q1
2

Typowy obszar zmiennoci

[ x S ; x + S ]
Warto cechy naleca do typowego obszaru zmiennoci nazywana jest
typow wartoci cechy
Wzgldne miary dyspersji
V d=

V=

d
x

S
x

V p=

Q
Me

Miary asymetrii
Rozkady jednomodalne
Gdy rozkad symetryczny, to
x =Me=D

Gdy asymetria ujemna, to

x < D

Gdy asymetria dodatnia, to

x > D

Gdy asymetria umiarkowana,

to
x D=3 ( x Me )

lub rwnowanie

3 ( MeD )=2 ( x D )

Wspczynnik asymetrii, wykorzystujcy moment trzeci centralny

A=

3
3

Wspczynnik skonoci Pearsona

As=

x D
S

Wspczynnik asymetrii wykorzystujcy miary pozycyjne

A p=

( Q3 Me ) ( MeQ1 )
2Q

lub

A p=

Q3 +Q12 Me
2Q

Miary kurtozy
Wspczynnik kurtozy

Wk=

4
S4

Wspczynnik ekscesu

G=

4
S4