Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven

Bron: Didactisch model van Gelder

Student(e)
Femke Theuws
Mentor
Jamie van Herk
Klas
PEH15VC
Datum
18-03-2016
Stageschool Basisschool de Regenboog
Groep
7/8
Plaats
Bergeijk
Aantal lln 28
Vak- vormingsgebied: Levensbeschouwing
Speelwerkthema / onderwerp: Geluk
Persoonlijk leerdoel: Ik wil deze lessen de goede vragen stellen voor een levensbeschouwelijk gesprek. Ik ga dit doel bereiken door me goed voor te bereiden zodat ik
weet wat voor vragen ik moet stellen.
Lesdoel(en):
Evaluatie van lesdoelen: Ik ga deze lesdoelen controleren door goed op te letten wat de
Aan het einde van de les:
leerlingen antwoorden. Ik ga proberen het gesprek lopende te houden, dit ga ik doen door
- Hebben de leerlingen antwoord gegeven op de vragen die ik vraag
verder te vragen als de leerlingen een kort antwoord geven en door meerdere leerlingen
aan de hand van het verhaal; (productdoel)
aan het woord te laten. Ook wil ik dat leerlingen op elkaar reageren, dit zorgt ervoor dat
- Hebben de leerlingen nagedacht over het onderwerp geluk en dit
leerlingen gaan nadenken over hoe geluk is voor andere mensen.
verteld mits zij dit wilden; (productdoel)
- denken de leerlingen na over geluk bij andere mensen, dit doen ze
gedurende de les te vertellen wat zij vinden en door het luisteren naar
de mening van anderen. (procesdoel)
Beginsituatie:
Groep:
Het is vrijdag dus de kinderen zullen wat drukker zijn dan normaal, daarnaast hebben ze vandaag ook nog toets wat de meeste wel spannend vinden. Deze twee
factoren kunnen ervoor zorgen dat de leerlingen wat drukker zijn. Ook is er op vrijdag een andere juf dan de rest van de week, ik weet niet hoe de leerlingen hierop
reageren.
Voorkennis:
De leerlingen hebben niet vaak tot nooit een les levensbeschouwing. Wel verwerkt de juf dit gedurende de dag in haar planning. Ze vraagt bijvoorbeeld vaak naar de
mening van de kinderen die zij dan moeten onderbouwen of ze vraagt aan een leerling hoe hij/zij zich voelt en wat een bepaalde gebeurtenis met hen heeft gedaan.
Werkvormen:
De leerlingen werken vaker in een klein groepje en hebben ook vaker een interactieve les met de docent. Elke week doen de leerlingen de dag van vandaag dan lezen
ze klassikaal een stukje tekst uit het nieuws en de juf stelt hier achteraf vragen over. Deze werkvorm lijkt een beetje op wat ik ga doen, alleen doe ik dit in een klein
groepje en lees ik het verhaal voor.
Lesverloop

Tijd

Leerinhoud

5 minuten

Introductie +
verhaal

10 minuten Nabespreken
verhaal

Didactische handelingen
Leraar
Ik vertel de leerlingen dat ik zo meteen een
verhaal ga voorlezen en dat zij aandachtig
moeten luisteren omdat ik er vragen over ga
stellen.
Hierna begin ik met voorlezen, mits ik alle
aandacht heb. (verhaal, bijlage 1)
Ik ga het verhaal nabespreken aan de hand van
een aantal vragen. Ik maak de leerlingen eerst
duidelijk dat zij hun vinger moeten opsteken als
ze het antwoord weten. Ik vertel ook dat ze dit
moeten zodat andere leerlingen ook de tijd
hebben om na te denken.
Ik begin met vragen over de inhoud van het
verhaal. Ik bedoel hiermee vragen als: wie
speelde er in het verhaal? of waar woonde de
boer?
Na deze vragen ga ik wat dieper in op het
verhaal. Ik stel dan vragen als waar gaat het
verhaal eigenlijk echt over? of wat is geluk?
Als derde stel ik vragen gericht op de interesses
van de leerlingen. ik stel vragen als heb jij ook
wel eens zo iets mee gemaakt? of wat zijn
jouw ervaringen rond dit verhaal?. Ik vraag van
te voren wel aan de leerlingen of ze dit met ons
willen delen.
Als laatste ga ik terug naar het verhaal. Ik stel
vragen als: wat voelde jij bij dit verhaal? of wat
deed het verhaal met jou?

Leeractiviteit
leergedrag leerling(en)
De leerlingen luisteren naar wat ik ze vertel. De kinderen
zullen rustig naar het verhaal luisteren, omdat ze niet vaak
zo een soort lessen hebben en het leuk vinden om in een
klein groepje te werken.

Materialen / Organisatie

De leerlingen luisteren naar mijn vragen en antwoorden met

een vinger. Sommige leerlingen zullen vanuit hun
enthousiasme er door heen roepen. Ik spreek ze hier
natuurlijk op aan en daarna weten ze de afspraak weer en
gaat het weer goed.

Verhaal, vragen

Verhaal op A4

5 minuten

Afronding

Ik vraag de leerlingen wat zij van de les vonden. De leerlingen antwoorden op mijn vragen
Ook vraag ik of ze bij het begrip geluk stil
hebben gestaan, zo weet ik of het lesdoel
behaald is.

Persoonlijke reflectie
Ik wilde deze les goede vragen stellen voor een levensbeschouwelijk gesprek. Ik wilde dit doel bereiken door me goed voor te bereiden
zodat ik weet wat voor vragen ik moet stellen. Dit doel heb ik behaald. Ik had vooraf goed stilgestaan bij de vragen die ik wilde stellen en ik
had deze vragen ook op papier gezet voor mezelf zodat ik niets kon vergeten. Ik ben elk onderwerp een voor een afgegaan, hierdoor bleef
de volgorde ook helder voor de leerlingen.
De meeste antwoorden van de leerlingen had ik wel verwacht. Er vielen me daarentegen twee antwoorden op. Een meisje uit groep 7
antwoorde op de vraag wanneer was jij voor het laatst gelukkig? toen ik mijn opa in zijn kist zag liggen. Ik vond dit een raar antwoord en
vroeg of ze dit wilde uitleggen naar de rest van de leerlingen en mij. Dit wilde ze ook doen en toen werd het mij helder. Haar opa was ziek
voordat hij overleed en daar heeft ze veel moeite mee gehad. Toen ze haar opa in de kist zag liggen wist ze dat hij geen pijn meer had en
eindelijk rust had, dit vond zij heel fijn.
Het tweede wat me opgevallen was, was bij een jongen uit groep 8. Hij viel op bijna elke vraag terug op voetbal. Als ik vroeg wanneer hij
voor het laatst gelukkig was, antwoorde hij dat dat was toen hij won met voetbal. Dit vond ik wel leuk want zo kwam het karakter van de
jongen naar voren. Hij is een fanatieke voetballer en dat kon je uit dit gesprek goed merken.
Feedback mentor (inclusief handtekening)
Datum: 18 maart 2016
Femke heeft buiten de klas een gesprek gevoerd met 5 leerlingen. Ikzelf zat in de klas een instructie te geven en heb haar lesje zelf niet
gezien.
Voorbereiding was prima, evenals haar inzet!

Bijlage 1:
Er was eens een boer die een arm plattelandsdorpje woonde. De boer werd als iemand in goeden doen
beschouwd, want hij had een paard dat hij gebruikte om mee te ploegen en ook om er allerlei dingen mee te
vervoeren. Op een dag ging zijn paard ervandoor. Alle buren vonden dit vreselijk, maar de boer zei alleen maar;
"Ach wat is pech en wat is geluk". Een paar dagen later kwam het paard terug en bracht ook nog twee wilde
paarden mee. De buren vonden allemaal dat hij geweldig geluk had gehad, maar de boer zei alleen: "Ach, wat is
geluk en wat is pech".
De volgende dag probeerde de zoon van de boer op een van de wilde paarden te rijden. Het paard wierp hem af
en de zoon brak een been. De buren boden hun medeleven aan met deze tegenspoed, maar de boer zei
opnieuw: "Ach, wat is pech en wat is geluk". Een week later kwamen er militairen naar het dorp om jonge
mannen te rekruteren voor de verplichte krijgsdienst. De zoon van de boer wilden ze niet hebben vanwege zijn
gebroken been. Toen de buren lieten weten dat hij toch wel geluk had gehad, antwoordde de boer: "Ach wat is
geluk en wat is pech".

B1. Leerdoelen
stellen

3.4 passend
leerinhouden vanuit
leerlijnen
3.11 Leerprocessen
observeren en
registreren

Welke keuze(s) heb je in

dit opzicht gemaakt?

Waarom heb je deze

keuze(s) gemaakt?

De leerdoelen die ik voor

de leerlingen had waren:
Aan het einde van de les:
- Hebben de leerlingen
antwoord gegeven
op de vragen die ik
vraag aan de hand
van het verhaal;
(productdoel)
- Hebben de leerlingen
nagedacht over het
onderwerp geluk en
dit verteld mits zij dit
wilden; (productdoel)
- denken de leerlingen
na over geluk bij
andere mensen.
(procesdoel)

Ik heb deze lesdoelen

gemaakt omdat deze
haalbaar zijn voor de
leerlingen in n les.
Daarnaast vind ik het
belangrijk dat er haalbare
doelen zijn omdat de
leerlingen dan ook weten
dat ze hard gewerkt
hebben.

deze leerdoelen passen bij

kerndoel 37 van tule.slo.nl
ik heb de lesdoelen
gecontroleerd door goed op
te letten wat de leerlingen
antwoorden. Ik ga proberen
het gesprek lopende te
houden, dit ga ik doen door

Ik heb voor een

mondeling gesprek
gekozen omdat dit beter
opschiet dan alles op te
schrijven. Daarnaast vind
ik het belangrijk dat

verder te vragen als de

leerlingen een kort
antwoord geven en door
meerdere leerlingen aan
het woord te laten. Ook wil
ik dat leerlingen op elkaar
reageren, dit zorgt ervoor
dat leerlingen gaan
nadenken over hoe geluk is
voor andere mensen.
B3. Leeractiviteiten
begeleiden

2.6 Samenwerking,
zelfredzaamheid

Ik heb de leerlingen op een

eenvoudige manier
uitgelegd wat de bedoeling
was van deze les.

De leerlingen moesten
deze les zelfstandig
antwoord geven en niet
samenwerken. Het was
belangrijk dat het antwoord
wat de leerlingen gaven
vanuit hun kwam en niet
door anderen gevormd
was.

leerlingen naar elkaar

luisteren en elkaar
positieve feedback
geven. Hierdoor kan een
tweede mening ontstaan
en positieve feedback is
beter te verwerken dan
negatieve.
Succeservaringen maken
dat kinderen goed en
snel leren. (ontwikkeling
in de groep, 2011)
Het is belangrijk dat je je
uitleg op een eenvoudige
en duidelijke manier
geeft. Hierdoor weten de
kinderen precies wat ze
moeten doen. Hierom
heb ik ook gekozen voor
een korte eenvoudige
uitleg.
Door deze vorm van
samenwerking en
zelfredzaamheid te
gebruiken creer ik een
open werkvorm. In deze
werkvorm is het
belangrijk dat leerlingen
zelf nadenken omdat
leerlingen zo uitgedaagd
worden actief en creatief
hun eigen voelen, denken

A3. Leiding geven

aan het
groepsproces

1.1 zicht op groepjes

leerlingen

1.3 effectieve
leerkrachtcommunic
atie

Ik heb erg gelet op de sfeer

in de groep deze les. Het
was belangrijk dat de
leerlingen zich op hun
gemak voelden zodat ze
ook meer wilden delen met
ons.

Ik heb de leerlingen positief

gestimuleerd om hun
antwoord te geven of
duidelijker te maken.

Ik heb gezorgd dat ik de

hele les oogcontact met
alle leerlingen kon hebben.
Daarnaast heb ik er ook
voor gezorgd dat alle
leerlingen mij zagen zitten.

en handelen te delen.
(levensbeschouwing
ontwikkelen, 2015)
Ik vind het heel
belangrijk dat leerlingen
zich op zijn/haar gemak
voelen in de les en in de
klas. Als leerlingen zich
op hun gemak voelen
presteren ze hoger
waardoor ze weer positief
gestimuleerd worden om
door te gaan.
Positieve feedback is
voor leerlingen beter te
verwerken dan negatieve
(ontwikkeling in de
groep, 2011). De
positieve feedback die ik
gaf is dus snel verwerkt
waardoor de leerlingen
eerder een keus hebben
gemaakt om meer te
vertellen of niet.
Oogcontact is heel
belangrijk in een
persoonlijke, interactieve
les. Door oogcontact
schep je een band tussen
jou en de leerling en is de
leerling ook eerder in

A4. Interactie
aangaan met de
groep

3.12 feedback aan

leerlingen

B2 Leeractiviteiten
ontwerpen

Ik heb deze les heel erg

gelet op de antwoorden
van de leerlingen. Ik ben
met een aandachtige
luisterhouding naar hun
gaan luisteren zodat ik
zeker begreep wat de
leerlingen vertelden.

Elke keer als een leerling

antwoord had gegeven
bedankte ik ze. Daarnaast
gaf ik leerlingen ook elke
keer als ze met stille vinger
vroegen om de beurt een
compliment. Op deze
manier stimuleerde ik de
leerlingen te reageren met
een vinger.

Ik heb deze activiteit in een

klein groepje gedaan
omdat dit beter paste in de

staat zijn of haar mening

te uiten.
Ik vind het heel
belangrijk dat de leraar
de leerling begrijpt en
daar moet de leraar ook
zeker moeite voor doen.
Als een leerling zich
begrepen voelt geeft dat
een voldaan gevoel bij de
leerling en dat is
uiteindelijk de bedoeling.
Ik gaf leerlingen
complimenten voor hun
antwoord en geduld
omdat positieve feedback
makkelijk verwerkt wordt.
Daarnaast nemen
kinderen positief gedrag
van rolmodellen over.
(ontwikkeling in de
groep, 2011) Als ik een
leerling dus een
compliment geef op hun
stille vinger dan nemen
andere kinderen dit
gedrag over omdat zij
ook een compliment
willen.
Een goede voorbereiding
is alles. Door een goede
voorbereiding sta je

planning. Daarnaast heb ik

mijn eigen les goed
voorbereid zodat deze
soepel zou verlopen.
3.6 werkvormen en
groeperingsvormen

Deze les was het van

belang dat de leerlingen
individueel werkten en
nadachten omdat hun
antwoord niet gevormd
mocht zijn door een andere
leerling.

4.5 leeromgeving
inrichten
Ik heb deze les voor een
niet te moeilijk verhaal
gekozen zodat ik dieper op
het gevoel van de
leerlingen in kon gaan.
Daarnaast kan je het
verhaal ook goed
herkennen in het dagelijks
leven.
Ik zat met de leerlingen
aan een ronde tafel zodat
we elkaar allemaal konden
zien.

sterker voor de groep en

dat zien de leerlingen
ook. Daarnaast heb je
meer tijd en ruimte om
op andere dingen te
letten als je je goed
voorbereid hebt.
De open werkvorm die ik
gehanteerd heb is
belangrijk omdat
leerlingen zo uitgedaagd
worden actief en creatief
hun eigen voelen, denken
en handelen te delen.
(levensbeschouwing
ontwikkelen, 2015)
Ik heb voor een niet te
moeilijk verhaal gekozen
omdat de les niet over
het verhaal ging. Het
ging over de gevoelens
dat het verhaal bij de
kinderen te weeg bracht.
Ik dacht dat het verhaal
(bijlage 1) bij heel veel
leerlingen wel
herkenbaar was en dat
dit het makkelijker
maakte voor de
leerlingen om er
gevoelens bij te krijgen.

http://tule.slo.nl/
Schepper, J. D., Lange, T. D., & Schepper, J. D. (2015). Levensbeschouwing ontwikkelen: Didactiek voor levensbeschouwing in het primair
onderwijs. Amersfoort: Kwintessens
Luitjes, M., & Zeeuw-Jans, I. D. (2011). Ontwikkeling in de groep: Groepsdynamica bij kinderen en jongeren. Bussum: Coutinho.