Eiaiso PDF

PROGRAMOWANIE
MANUALNE
dla
MAZATROL M PLUS
Programowanie EIA/ISO
Serial No. :
Przed uruchomieniem tej obrabiarki oraz jej wyposaenia powinnicie Pastwo zapozna si z
niniejsz instrukcj, aby zapewni prawidow obsug. Jeeli Pastwo maj jakie pytania, prosz
zwrci si z nimi do specjalisty z najbliszego centrum obsugi klienta.

WANE WSKAZWKI
1. Zawarte w niniejszej instrukcji przepisy bezpieczestwa i jak rwnie caa tabela
2.
3.
4.
5.
6.
wskazwek
dotyczcych obrabiarki oraz jej wyposaenia naley bezwzgldnie przestrzega. Inaczej moe to
doprowadzi do cikiego uszkodzenia ciaa lub uszkodzenia obrabiarki. Nie wyszczeglnione w
niniejszej instrukcji wskazwki bezpieczestwa pracy, powinny by natychmiast wprowadzone do
instrukcji.
Nie powinno si wprowadza adnych zmian , ktre bd potraktowane jako naruszenie bezpiecznej
pracy na obrabiarce. Jeeli takie zmiany s konieczne, prosz zwrci si z tym problemem do
najbliszego centrum obsugi klienta.
Niektre ze rodkw bezpieczestwa nie s wpisane do instrukcji obsugi obrabiarki i jej
wyposaenia / pokrywy , drzwi itp./. Dlatego przed uruchomieniem obrabiarki sprawdzi , czy te
zabezpieczenia
wprowadzone s i funkcjonuj.
Ta instrukcja jest sprawdzona przed wprowadzeniem do druku . Jednak zawsze dymy do tego ,aby
nasz produkt by cigle ulepszany i dlatego bdzie on ulega ustawicznym zmianom.
Instrukcja ta powinna by zawsze osigalna przy obrabiarce.
Jeeli Pastwo potrzebuj now instrukcj ,prosz si zwrci do najbliszego centrum obsugi
klienta podajc nr instrukcji albo nazw obrabiarki , jej numer fabryczny oraz tytu instrukcji.
Wydawca dokumentacji firma: Metal Team Sp. z o.o.
07.2000
C-1
Spis treci
Strona
O STEROWANIA .............................................................................. 1-1

1-1
Sowa wsprzdnych i osie sterowania......................................................................................... 1-1
WPROWADZANIE ROZKAZU - JEDNOSTKA .................................... 2-1

2-1
Wprowadzanie rozkazu - jednostka............................................................................................... 2-1
2-2
Wprowadzanie ustawie - jednostka ............................................................................................. 2-1
2-3
Jednostka rozkazu x 10 ................................................................................................................. 2-1
FORMAT DANYCH ............................................................................. 3-1

3-1
Kod tamy perforowanej ................................................................................................................ 3-1
3-2
Format programu........................................................................................................................... 3-5
3-3
Format zapisu tamy perforowanej ............................................................................................... 3-7
3-4
Przeskok do bloku: / ...................................................................................................................... 3-7
3-4-1 Przeskok do bloku .................................................................................................3-7

3-4-2 Kroki bezpieczestwa przy stosowaniu skoku do bloku .........................................3-7
3-5
Numer programu, sekwencji i bloku: O i N .................................................................................... 3-8
3-6
Parzysto-H/V .............................................................................................................................. 3-9
3-7
Lista kodw G .............................................................................................................................. 3-11
3-8
Lista kodw M.............................................................................................................................. 3-12
REJESTR BUFORA ............................................................................ 4-1

4-1
Bufor wejcia ................................................................................................................................. 4-1
4-2
Bufor odczytu ................................................................................................................................. 4-2
C-2
ROZKAZY POZYCJI............................................................................ 5-1

5-1
Rozkaz pozycji miara: G90 und G91 .......................................................................................... 5-1
5-2
Rozkaz ukad calowy i metryczny: G20 und G21........................................................................... 5-3
5-3
Wprowadzanie punktu dziesitnego .............................................................................................. 5-4
INTERPOLACJA.................................................................................. 6-1
6-1
Pozycjonowanie (posuw szybki): G00 ........................................................................................... 6-1
6-2
Pozycjonowanie jednokierunkowe: G60 ........................................................................................ 6-4
6-3
Interpolacja prostej: G01 ............................................................................................................... 6-6
6-4
Wybr paszczyzny: G17, G18 i G19 ............................................................................................. 6-7
6-5
Interpolacja okrgu: G02 und G03 ................................................................................................ 6-9
6-6
Interpolacja z okreleniem promienia: G02 i G03........................................................................ 6-12
6-7
Interpolacja linii rubowej: G17 do G19, G02 i G03..................................................................... 6-13
6-8
Interpolacja spirali: G2.1 i G3.1 (opcja) ....................................................................................... 6-17
6-9
Interpolacja wirtualnej osi: G07.................................................................................................... 6-21
6-10 Interpolacja splajnu: G06.1 (opcja).............................................................................................. 6-23
FUNKCJE POSUWU ........................................................................... 7-1

7-1
Prdko posuwu szybkiego ......................................................................................................... 7-1
7-2
Prdko posuwu skrawania ......................................................................................................... 7-1
7-3
Posuw synchroniczny i asynchroniczny: G95 i G94....................................................................... 7-2
7-4
Ustawienie prdkoci posuwu i oddziaywanie na poszczeglne osie........................................... 7-3
7-5
Sprawdzenia dokadnego zatrzymania: G09 ................................................................................. 7-7
7-6
Sprawdzenie modalnego dokadnego zatrzymania: G61............................................................... 7-9
C-3
7-7
Automatyczna korekcja naroy: G62 ............................................................................................. 7-9
7-7-1 Opis funkcji..........................................................................................................7-10

7-7-2 Przykad wykonania.............................................................................................7-11
7-7-3 Odniesienie do innych funkcji ..............................................................................7-13
7-7-4 Wskazwki bezpieczestwa ................................................................................7-13
7-8
Tryb nacinanie gwintu wewntrznego: G63 ................................................................................. 7-14
7-9
Tryb skrawania: G64.................................................................................................................... 7-15
7-10 Posuw czasu nawrotu: G93 (opcja) ............................................................................................. 7-15
ZWOKA ............................................................................................. 8-1

8-1
Opnienie o okrelony czas: (G94) G04...................................................................................... 8-1
8-2
Opnienie o okrelon liczb obrotw: (G95) G04 ...................................................................... 8-2
FUNKCJE POMOCNICZE ................................................................... 9-1

9-1
Funkcja pomocnicza (3-pozycyjna funkcja M)............................................................................... 9-1
9-2
Funkcja pomocnicza Nr 2 (3-pozycyjna funkcja B)........................................................................ 9-3
10 FUNKCJA WRZECIONA ................................................................... 10-1

11 FUNKCJE NARZDZIA ..................................................................... 11-1
11-1 Funkcja narzdzia (3-cyfrowa funkcja T)..................................................................................... 11-1
11-2 Funkcja narzdzia (8-cyfrowa funkcja T)..................................................................................... 11-1
12 FUNKCJE KOREKCJI NARZDZIA .................................................. 12-1

12-1 Korekcja narzdzia ...................................................................................................................... 12-1
12-1-1
Wiadomoci oglne..................................................................................12-1
12-1-2
Ustawienie wartoci korekcji narzdzia ....................................................12-2
C-4
12-1-3
Pami danych korekcji narzdzia ...........................................................12-2
12-1-4
Numer korekcji narzdzia (H/D) ...............................................................12-4
12-1-5
Liczba zestaww danych korekcji narzdzia ............................................12-4
12-2 Korekcja dugoci narzdzia / usunicie: G43, G44/G49 ............................................................ 12-5

12-3 Korekcja pozycji narzdzia: G45 doG48...................................................................................... 12-8
12-4 Korekcja promienia narzdzia: G40, G41 i G42 ........................................................................ 12-14
12-4-1
Wiadomoci oglne................................................................................12-14
12-4-2
Praca korekcja promienia narzdzia ......................................................12-14
12-4-3
Dalsze rozkazy i przebiegi przy korekcji promienia narzdzia ................12-23
12-4-4
Ruch w narou .......................................................................................12-32
12-4-5
Przerwanie w trybie korekcji promienia narzdzia ..................................12-32
12-4-6
Oglne wskazwki bezpieczestwa dla korekcji promienia narzdzia....12-34
12-4-7
Zmiana numeru korekcji w trybie korekcji...............................................12-35
12-4-8
Podcicie przy korekcji promienia narzdzia ..........................................12-38
12-4-9
Sprawdzenie kolizji.................................................................................12-41
12-5 Korekcja 3D promienia narzdzia (opcja).................................................................................. 12-48
12-5-1
Funkcja ..................................................................................................12-48
12-5-2
Proces i wprowadzenie rozkazu .............................................................12-49
12-5-3
Zwizki z innymi funkcjami .....................................................................12-54
12-5-4
Dalsze szczegy dla trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia........12-55
12-6 Wprowadzenie zaprogramowanych danych korekcji: G10........................................................ 12-56
12-6-1
Funkcja i cel ...........................................................................................12-56
12-7 Korekcja narzdzia przy zastosowaniu danych narzdzi MAZATROL ...................................... 12-61
12-7-1
Ustawienie parametrw..........................................................................12-61
C-5
12-7-2
Korekcja dugoci narzdzia...................................................................12-61
12-7-3
Korekcja promienia narzdzia ................................................................12-63
12-7-4
Dalszy opis danych narzdzia (podczas pracy automatycznej) ..............12-63
13 FUNKCJE POMOCNICZE PROGRAMU ........................................... 13-1

13-1 Cykl stay...................................................................................................................................... 13-1
13-1-1
Funkcja ....................................................................................................13-1
13-1-2
Lista cyklw staych..................................................................................13-1
13-1-3
Cykl stay format danych .......................................................................13-2
13-1-4
G71.1 (Narzdzie fazowania w kierunku zegara) .....................................13-5
13-1-5
G72.1 (Narzdzie fazowania w kierunku przeciwnym do ruchu zegara) ...13-6
13-1-6
G73 (narzdzie fazowania wiercenie gbokie) .....................................13-7
13-1-7
G74 (odwrotne nacinanie gwintu).............................................................13-8
13-1-8
G75 (wiercenie)........................................................................................13-9
13-1-9
G76 (wiercenie)......................................................................................13-10
13-1-10
G77 (zataczanie)....................................................................................13-11
13-1-11
G78 (wiercenie)......................................................................................13-12
13-1-12
G79 (wiercenie)......................................................................................13-13
13-1-13
G81 (nawiercanie)..................................................................................13-14
13-1-14
G82 (wiercenie pene) ............................................................................13-15
13-1-15
G83 (wiercenie gbokie) .......................................................................13-16
13-1-16
G84 (gwintowanie) .................................................................................13-17
13-1-17
G85 (przecigacz)..................................................................................13-18
13-1-18
G86 (wiercenie)......................................................................................13-19
13-1-19
G87 (zataczanie)....................................................................................13-20
C-6
13-1-20
G88 (wiercenie)......................................................................................13-21
13-1-21
G89 (wiercenie)......................................................................................13-21
13-1-22
Gwintowanie synchroniczne (opcja) .......................................................13-22
13-2 Sprowadzanie do poziomu punktu pocztkowego i punktu R: G98, G99.................................. 13-26

13-3 Ustawienie ukadu wsprzdnych czci obrabianej w trybie cyklu staego ............................. 13-27
13-4 Sterowanie podprogramu: M98, M99 ........................................................................................ 13-27
13-5 Wzajemne wywoanie midzy EIA/ISO i MAZATROL (opcja) ................................................... 13-32
13-6 Rozkaz zmiennych..................................................................................................................... 13-35
13-7 Obrt konturu: M98 (opcja)........................................................................................................ 13-37
13-8 Obrt wsprzdnych programu................................................................................................. 13-43
13-9 Makro-programy uytkownika (opcja)........................................................................................ 13-45
13-9-1
Makro-programy uytkownika ................................................................13-45
13-9-2
Rozkazy wywoania makro .....................................................................13-46
13-9-3
Zmienne.................................................................................................13-55
13-9-4
Rodzaje zmiennych................................................................................13-57
13-9-5
Rozkaz operacji .....................................................................................13-78
13-9-6
Rozkaz sterowania.................................................................................13-83
13-9-7
Zewntrzny rozkaz wydania ...................................................................13-87
13-9-8
Wskazwki dla zachowania ostronoci.................................................13-89
13-9-9
Konkretne przykady programu makro uytkownika ...............................13-91
13-10 Skalowanie: G50, G551............................................................................................................. 13-96
13-10-1
Format rozkazu ......................................................................................13-96
13-10-2
Opis .......................................................................................................13-96
13-10-3
Przykady programw.............................................................................13-99
C-7
13-11 Obraz lustrzany przez rozkaz G: G50.1/G51.1 ........................................................................ 13-110

13-12 Rozkaz kta prostego .............................................................................................................. 13-112
13-13 Rozkaz geometryczny.............................................................................................................. 13-113
13-14 Fazowanie i zaokrglanie ktw.............................................................................................. 13-114
13-14-1
Fazowanie naroy (,C_) .......................................................................13-114
13-14-2
Zaokrglenie (,R_) ...............................................................................13-116
14 FUNKCJA UKADU WSPRZDNYCH USTAWIANIE ............... 14-1

14-1 Sowa wsprzdnych i osie sterowania....................................................................................... 14-1
14-2 Ukad wsprzdnych podstawowych maszyny, ukad wsprzdnych czci obrabianej i ukad
wsprzdnych lokalnych ............................................................................................................. 14-2
14-3 Punkt zerowy maszyny i drugi, trzeci oraz czwarty punkt odniesienia ......................................... 14-3
14-4 Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny. .............................................................................. 14-4
14-5 Ustawienie ukadu wsprzdnych: G92 ...................................................................................... 14-5
14-6 Automatyczne ustawienie ukadu wsprzdnych........................................................................ 14-6
14-7 Sprowadzanie do punktu odniesienia (punktu zerowego): G28, G29.......................................... 14-7
14-8 Sprowadzenie do 2., 3. lub 4. punktu odniesienia (punktu zerowego): G30.............................. 14-10
14-9 Sprawdzenie punktu odniesienia: G27 ...................................................................................... 14-13
14-10 Ustawienie i przesunicie ukadu wsprzdnych czci: G54 do G59 ..................................... 14-13
14-11 Ustawienie i przesunicie dodatkowych ukadw wsprzdnych: G54.1 (opcja)...................... 14-20
14-12 Ustawienie lokalnego ukadu wsprzdnych: G52.................................................................... 14-26
14-13 Czytanie / zapis wsprzdnych podstawowych programu MAZATROL ................................... 14-31
14-13-1
Wywoanie programu makro (dla zapisu) ...............................................14-31
14-13-2
Czytanie .................................................................................................14-32
C-8
14-13-3
Zapisywanie ...........................................................................................14-32
14-14 Obrt ukadu wsprzdnych czci .......................................................................................... 14-34
15 FUNKCJA OCHRONY ....................................................................... 15-1

15-1 Sprawdzenie skoku przed ruchem: G22, G23............................................................................. 15-1
16 FUNKCJA SKOKU: G31 .................................................................... 16-1

16-1 Funkcja ........................................................................................................................................ 16-1
16-2 Wczytanie wsprzdnych skoku ................................................................................................. 16-2
16-3 G31 droga wybiegu...................................................................................................................... 16-3
16-4 Bd odczytu wsprzdnych skoku ............................................................................................. 16-5
16-5 Wielostopniowa funkcja skoku: G31.1, G31.2, G31.3, G04 ........................................................ 16-7
16-5-1
Funkcja ....................................................................................................16-7
16-5-2
Praca .......................................................................................................16-8
17 GWINTOWANIE: G33 (opcja) ........................................................... 17-1

17-1 Gwintowanie o staym skoku ....................................................................................................... 17-1
17-2 Gwintowanie cige ...................................................................................................................... 17-4
17-3 Gwintowanie calowe .................................................................................................................... 17-4
18 AUTOMATYCZNY POMIAR DUGOCI NARZDZIA: G37 ............. 18-1

19 KOREKCJA DYNAMICZNA: M173, M174 (opcja) ............................. 19-1
20 RODZAJ PRACY DLA OBRBKI SZYBKIEJ (opcja) ........................ 20-1
21 OBRBKA PICIO-POWIERZCHNIOWA (opcja) ............................. 21-1
21-1 Ukady wsprzdnych przy maszynach dla obrbki piciu paszczyzn ....................................... 21-1
C-9
21-2 Ustawienie obrbki maszyny ....................................................................................................... 21-2

21-3 Przesunicie gowicy wrzeciona .................................................................................................. 21-2
21-3-1
Ustawienie przesunicia gowicy wrzeciona .............................................21-2
21-3-2
Usunicie przesunicia gowicy wrzeciona ...............................................21-3
22 OBRBKA DOWOLNYCH POWIERZCHNI (opcja) .......................... 22-1

22-1 Trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych: G68 ................................................................. 22-1
22-2 Kod M dla ruchu kombinowanego ............................................................................................... 22-9
22-3 Obrbka z obrotem stou (opcja) ............................................................................................... 22-10
22-4 Przeksztacenie wsprzdnych czci obrabianej .................................................................... 22-12
22-5 Synchroniczne gwintowanie na powierzchniach skonych........................................................ 22-14
22-6 Wiercenie na powierzchniach skonych.................................................................................... 22-15
22-7 Przykady programowania.......................................................................................................... 22-16
23 PRZYKADY PROGRAMW ............................................................ 23-1

24 WSKAZANIE PROGRAMU EIA/ISO.................................................. 24-1
24-1 Utworzenie programu EIA/ISO .................................................................................................... 24-1
24-2 Korekcja programu EIA/ISO we wskazaniu PROGRAMM .......................................................... 24-2
24-3 Wprowadzenie makro-instrukcji ................................................................................................ 24-10
C-10
C-11
- NOTIZEN -
C-12 E
1
1-1
O STEROWANIA
Sowa wsprzdnych i osie sterowania
W specyfikacji standardowej, system NC dysponuje trzema osiami sterowania. Przy dodaniu
osi dodatkowych i specjalnych, sterowa mona maksymalnie 6 osiami. Poszczeglne osie, tzn.
kierunki obrbki okrelane s ustalonymi z gry literami, wprowadzajcymi sowa
wsprzdnych.
Przy ruchomam stole XY
Wsprzdne programowe
Detal
St XY
oe
Przy stole obrotowym i XY
Przemieszczenie stou
Obrt stou
1-1
2
2-1
WPROWADZANIE ROZKAZU - JEDNOSTKA

Wprowadzanie rozkazu - jednostka
Jednostka wprowadzania rozkazu jest jednostk wielkoci ruchu w programu, ktry jest
wprowadzany w trybie MDI lub programie obrbki. Drukowana jest w milimetrach, calach lub
stopniach.
2-2
Wprowadzanie ustawie - jednostka

Pojcie wprowadzanie ustawie jednostka oznacza jednostk, w jakiej ustawiane s dane,
ktre razem obowizuj dla wszystkich osi, np. dane korekcji narzdzia.
O liniowa
O obrotowa
Ukad metryczny
Ukad calowy
Wprowadzanie
jednostka
rozkazu
0,001 mm
0,0001 Zoll
0,001 Grad
Wprowadzanie
jednostka
ustawienia
0,001 mm
0,0001 Zoll
0,001 Grad
Wskazwki:
1. Gdy program wykonywany jest rozkazem Cale, to w najniej pozycji wskazania moe wystpi
bd +/- 1 cal. Bd jest jednak tylko we wskazaniu, nie jest to bd rzeczywisty, dlatego nie jest
wliczany.
2. Wybr cale/milimetry nastpuje na dwa sposoby: przy pomocy bitu 4 z parametru F91 (0: mm, 1:
cale), lub przez rozkazy G (G20 i G21).
Rozkazy G s jednak obowizujce dla jednostki wprowadzania rozkazu. Dlatego np. dane
korekcji narzdzia i zmienne musz by wczeniej ustawione w odniesieniu do ukadu calowego
lub milimetrowego.
3. Ukad calowy i milimetrowy nie mog by zastosowane jednoczenie.
2-3
Jednostka rozkazu x 10
Przez ustawienie bitu 0 z parametru uytkownika F91 jednostka rozkazu moe by pomnoona
przez dziesi. Gdy wic program obrbki, opracowany dla jednostki rozkazu 10 mikronw, ma
pracowa w systemie NC ustawionym na jednostk 1 mikron, to prawidowa obrbka jest
moliwa przez proste ustawienie tego parametru.
Wszystkie dane wsprzdnych, ktre zawieraj rozkaz z punktem dziesitnym, mnoone s
przez dziesi.
Dla danych korekcji narzdzia powyej adresu H lub D, funkcja ta nie dziaa, poniewa nale
one dozakresu jednostki ustawienia.
O sterowania
Rozkaz
programu
Droga ruchu przy wykonywaniu rozkazw programu
2-1
Stosowalno
programu
(A)?(B)
przy systemie NC
(A), dla ktrego
przewidziano
rozkaz
przy MAZATROL M (B)
Bit 0 z F91 = 0
Bit 0 z F91 = 1
O liniowa
X1; (Y1;/Z1;)
10 Mikron
1 Mikron
10 Mikron
stosowalny
O obrotowa
B1;
0,01 Grad
0,001 Grad
0,01 Grad
stosowalny
2-2 E
3
3-1
FORMAT DANYCH
Kod tamy perforowanej
Informacje rozkazu dla naszego systemu NC skadaj si z liter (A, B, C .... Z), cyfr (0, 1, 2, ... 9)
i symboli (+, , / ...). Litery te, cyfry i symbole nazywane s znakami. Znaki te s drukowane
jako odpowiednie uporzdkowanie maks. omiu dziurek w tamie perforowanej.
W ten sposb wydrukowany znak zwany jest kodem (Code).
Nasz system NC rozumie zarwno kody EIA (RS-244-A) jak i ISO (R-840).
Wskazwki:
1. Kody, ktre nie s przedstawione na licie kodw tamy peforowanej (rys. 3-1), s
ingorowane.
2. Z kodw, ktre nie s zawarte w systemie EIA, lecz tylko w ISO, ponisze mog by
ustawione parametrami uytkownika (TAP9 do TAP16).
lewy nawias
prawy nawias
krzyyk
lewy nawias prostoktny
gwiazdka
prawy nawias prostoktny
znak rwnoci
dwukropek
Nie jest jednak moliwe ustawienie kodw, ktre s rwnowane istniejcym lub daj w wyniku bd
parzystoci.
3. Przy czytaniu pierwszego kodu EOB/LF po ustawieniu powrotnym, system NC jest automatycznie
ustawiany na system kodu (EIA lub ISO), w ktrym dany kod zostal wydziurkowany.
3-1
1. Sekcja wanych informacji (Funkcja - LABEL SKIP)

W takich operacjach jak praca automatyczna, zapis i poszukiwanie na tamie perforowanej, po
wczeniu systemu lub ustawieniu powrotnym informacje do pierwszego kodu EOB (;) na tamie
perforowanej s ingorowane. Pojcie wane informacje na tamie perforowanej oznacza wic
informacje w sekcji, ktra rozpoczyna si od pierwszej litery lub kodu numerycznego, po
pierwszym EOB (;) i koczy na rozkazie ustawienia powrotnego.
2. Sterowanie W/Wy
Przy kodzie ISO, wszystkie informacje zawarte midzy Sterowanie Wy ( Steuerung-Aus ( i
Sterowanie W (Steuerung-Ein ), s w systemie NC ingorowane. Informacje te s jednak
wskazywane na monitorze. Z tego wzgldu jest moliwe podawanie informacji, ktre nie s
bezporednio zwizane ze sterowaniem, jak np. Nazwa/Nr tamy perforowanej itd.
Informacje w tej sekcji przy zapisie danych tamy perforowanej s take zapisywane.
Po wczeniu system znajduje si w stanie Sterowanie W.
3-2
3. Kod EOR (%)

Zasadniczo kod koca rejestracji jest dziurkowany na obu kocach tamy perforowanej i
wykonuje nastpujce funkcje:
- zatrzymanie przy przewijaniu powrotnym (w systemach z przewijaniem powrotnym),
- rozpoczcie przewijania dla poszukiwania danych (w systemach z przewijaniem powrotnym)
- zakoczenie zapisu danych z tamy.
4. Utworzenie tamy perforowanej dla pracy z tam (z przewijaniem powrotnym)
Gdy stosowane jest powrotne przewijanie, 2 m pustej tamy na obu kocach oraz EOR (%) na
pocztku, nie s konieczne.
3-3
Rys. 3-1 Lista kodw tamy perforowanej
3-4
Przeczanie EIA/ISO nastpuje automatycznie przy czytaniu pierwszego EOB/LF po

ustawieniu powrotnym systemu NC.
Kody istniejce w (1) zapisywane s tylko wtedy, gdy znajduj si w obszarze komentarza. W
kaej innej sekcji wanych informacji s ingorowane.
Kody istniejce w (2) nie wpywaj na operacje i normalnie s ignorowane. (Podlegaj jednak
badaniu parzystoci V).
Punktowaniu wskazuje, e brak jest odpowiedniego, normalnego kodu EIA.
3-2
Format programu
Format, w jakim informacje sterujce s podawane do systemu NC, nazywany jest Formatem
Programu. Format zastosowany w naszym systemie NC jest formatem adresowania sowa.
1. Sowo i adres
Sowo jest zestawieniem znakw, uporzdkowanych w niej podanej kolejnoci. Informacje s
obrabiane sowo po sowie, dziki czemu maszyna sterowana cyfrowo moe wykonywa
okrelone operacje.
W naszym systemie NC sowo skada si z litery i kilku znajdujcych si za ni cyfr. (Przed
cyframi mog sta znaki + i -).
Litera na pocztku sowa nazywana jest adresem i definiuje znaczenie informacji numerycznej,
znajdujcej si za adresem.
Typy sw stosowanych w tym systemie NC oraz liczba efektywnych miejsc, patrz Tabela 3-1
Przegld szczegw formatw.
2. Blok
Zestawienie kilku sw, zawierajcych informacje konieczne dla wykonania okrelonej operacji,
nazywane jest blokiem. Cakowity rozkaz podaje blok za blokiem. Koniec bloku jest ograniczony
kodem EOB (koniec bloku).
3. Program
Zestawienie kilku blokw tworzy program.
3-5
Tabela 3-1 Typ i format sowa

Gegenstand
Rozkaz metryczny
Program-Nr.
Rozkaz calowy
O8 lub O4
Sekwencja-Nr.
N5
Warunki drogi
G21
O ruchu
Jednostka :
0,001 mm
0,0001 cal
(stopnie),
X + 53 Y + 53 Z + 53
?+ 53
X + 44 Y + 44 Z + 44
+ 44
O
pomocnicza
Jednostka:
0,001 mm
0,0001 cal
(stopnie),
I + 53 J + 53 K + 53
I + 44 J + 44 K + 44
Zwoka
Jednostka:
0,001
mm
0,0001 cal
(obroty),
Posuw
Jednostka:
0,001 mm
0,0001 cal
(stopnie),
Cykl stay
Jednostka:
0,001 mm
0,0001 cal
(stopnie),
X53 P8
F53
F44
R + 53 Q53 P23 L4
Korekcja narzdzia
R + 44 Q44 P23 L4
H3 lub D3
Funkcja pomocnicza
M4
Funkcja wrzeciona
S5
Funkcja narzdzia
T8
Funkcja pomocnicza Nr. 2
B8, A8 lub C8
Wywoanie podprogramu
P8 H5 L4
Numer zmiennej
#5
A.
O8 oznacza tutaj, e numer programu jest ustawiony jako liczba cakowita bez znaku,
skadajca si z omiu cyfr i jest za O. Odpowiednio X + 53 oznacza, e adres X ustawiony
jest poprzez liczb ze znakiem, skadajc si z omiu cyfr, z ktrych pi jest przed i trzy za
znakiem dziesitnym (bez znaku dziesitnego: liczba 5+3=8 cyfr).
Wskazwki:
1. Znak Alpha () reprzentuje adres dodatkowych osi U, V, W, A, B i C.
2. Format ten obowizuje jednakowo dla tamy perforowanej, pamici i danych MDI jak i
numerycznych wprowadze przez monitor.
3. Przy kadej cyfrze prowadzce zera mog by wyczone.
4. Numer programu musi by podawany w pojedynczym adresie i pierwszym bloku programu.
3-6
3-3
Format zapisu tamy perforowanej

Zapis tamy perforowanej i sekcja pamici (automatyczne przeczenie ISO/EIA)
Kody tamy perforowanej do zapisu mog by tak jak przy praca tama perforowana, kodami
ISO jak i EIA. Pierwszy kod EOB po ustawieniu powrotnym systemu powoduje automatyczne
przeczenie ISO/EIA.
Po powrotnym ustawieniu systemu NC, sekcja do zapisu rozpoczyna si od znaku, ktry jest na
pocztku za EOB i koczy si na kodzie EOR. Z tego wzgldu zwykle rozpoczyna zapis tamy
perforowanej po powrotnym ustawieniu systemu NC.
W wymienionym wyej zakresie zapisu zapisywane s tylko wane kody, ktre przedstawione
s na licie kodw tamy. Inne kody wywouj stan alarmu.
Poza tym dane zapisywane s take dane od Sterowanie-Wy ( do Sterowanie-W ).
3-4
Przeskok do bloku: /
Dziki tej funkcji, okrelone bloki w programie obrbki, zaczynajce si od kodu / (kreska
pochya) mog by w pracy zignorowane.
3-4-1
Przeskok do bloku
Gdy wczona jest funkcja przeskoku (SATZAUSBLEND), bloki zacynajce si od kodu / s

ignorowane. S wykonywane gdy funkcja menu jest wyczona.
Gdy np. wszystkie bloki dla czci obrabianej maj by wykonane, lecz dla innej nie, dla obu
czci moe by stosowana ta sama tama perforowana przez wstawienie kodu / na pocztku
blokw, ktre nie maj by wykonane.
3-4-2
Kroki bezpieczestwa przy stosowaniu skoku do bloku
1. / wstawia tylko na pocztku. Jeli znak zostanie wstawiony do wntrza bloku, powstaje bd
adresu.
Przykad:
N20G1X25./Y25.; ... le
/N20G1X25.Y25.; ... dobrze
2. Badanie parzystoci (H i V) jest przeprowadzane niezalenie od ustawienia funkcji skoku bloku.
3. Skok do bloku jest opracowywany bezporednio przed buforem czytania. Dlatego nie jest moliwe
przeskoczenie do bloku, ktry jest wczytany do bufora.
4. Funkcja ta jest aktywna take przy szukaniu numeru sekwencji.
5. W trybie zapisu tamy perforowanej i wyjcia, wszystkie bloki, take z kodem /, podawane s na
wejcie i wyjcie, niezalenie od ustawienia funkcji skoku.
3-7
3-5
Numer programu, sekwencji i bloku: O i N

Numery te su do nadzorowania wykonania i wywoywania programw obrbki jak i
okrelonych sekcji w programie obrbki.
Numery programw s przydzialane wg czci obrabianych lub jednostek podprogramw.
Przedstawiane s one przez adres O i liczb z maks. omiu cyfr (lub 4 przy G39 bit 3 = 1).
Numery sekwencji mog by dodane do blokw rozkazw programu obrbki, w danych
miejscach. Przedstawiane s przez adres N i liczb z maks. piciu cyfr.
Numery bloku s na koniec automatycznie przygotowywane w systemie NC. S one
sekwencyjnie, blok za blokiem zwikszane i przy kadym bloku, w ktrym zawarty jest numer
programu lub sekwencji, ustawiane na zero.
Dziki temu wszystkie bloki programu obrbki, jak pokazano w poniszej tabeli, mog by
jednoznacznie okrelone przez kombinacj numeru programu, sekwencji i bloku.
Program obrbki w NC
Wskazanie na monitorze NC
Program-Nr.
Sekwencja-Nr.
Blok-Nr.
O1234 (DEMO. PROG);
1234
G92X0Y0;
1234
G90G51X150. P0.75;
1234
N100G00X50. Y25;
1234
100
N110G01X250. F300;
1234
110
Y225.;
1234
110
X50.;
1234
110
Y25.;
1234
110
N120G51Y125. P0.5;
1234
120
N130G00X100. Y75;
1234
130
N140G01X200.;
1234
140
Y175.;
1234
140
X100.;
1234
140
Y75.;
1234
140
N150G00G50X0Y0;
1234
150
N160M02;
1234
160
3-8
3-6
Parzysto-H/V
Badanie parzystoci jest rodkiem dla sprawdzenia prawidowoci dziurkowania tamy. S dwa
rodzaje badania parzystoci: parzysto-H i parzysto-V.
1. Parzysto-H
Przy badaniu parzystoci-H sprawdzana jest liczba dziurek, tworzcych znak. Sprawdzanie
nastpuje podczas pracy z tam, wprowadzania na tam i szukania numeru sekwencji.
W poniszych przypadkach wystpuje bd parzystoci-H:
- kod ISO
Gdy znaleziono kod z nieparzyst liczb dziurek w sekcji wanych danych.
- kod EIA
Gdy znaleziono kod z parzyst liczb dziurek w sekcji wanych danych lub sekcji bez dziurek
(tylko dziurki dla transportu) za wanym kodem w bloku.
Przykad 1: Bd parzystoci-H (kod EIA)
3-9
Przykad 2: Bd parzystoci-H (kod ISO)
Jeli wystpuje bd parzystoci-H, tama perforowana zatrzymuje si zaraz za kodem alarmu.

2. Parzysto-V
Badanie parzystoci-V-Prfung nastpuje podczas pracy tamy, wprowadzania tamy i
szukania numeru sekwencji, gdy funkcja sprawdzania parzystoci-V jest wczona przez
odpowiednie ustawienie parametrw. Sprawdzanie nie jest wykonywane podczas zapisu do
pamici.
Bd parzystoci-V wystpuje gdy liczba kodw od pierwszego wanego kodu do EOB (;) w
wanej sekcji danych, w kierunku pionowym tamy, jest nieparzysta, tzn. gdy liczba znakw w
bloku jest nieparzysta.
Gdy znaleziono bd parzystoci-V, tama zatrzymuje si przy nastpnym kodzie EOB (;).
Przykad 3:
Wskazwki:
1.
Jest kilka kodw, ktre przy badaniu parzystoci-V nie s liczone jako znaki. Szczegy patrz rozdz. 3-1
Lista kodw tamy perforowanej.
2.
Miejsca puste kodw midzy pierwszym EOB i kodem adresu lub kodem / nie s przy sprawdzaniu
parzystoci-V liczone.
3-10
3-7
Lista kodw G
Kod G
*00
*01
02
03
02.1
03.1
04
05
06
06.1
Grupa
01
01
01
01
00
00
00
00
Kod G
51
*50.1
51.1
52
53
*54
55
56
57
58
Grupa
11
19
19
00
00
12
12
12
12
12
Funkcja
Skalowanie
Usunicie kodu G-odbicia lustrzanego
Kod G odbicia liustrzanego
Ustawienie lokalnego uk. wsprzdnych
Ukad wsprzdnych maszyny
Ukad wsprzdnych czci 1
07
08
09
00
59
60
61
12
00
13
61.1
62
63
*64
65
13
13
13
13
00
15
66
14
16
66.1
14

Pozycjonowanie kierunkowe
Sprawdzenie dokadnego zatrzymania
(modalne)
Korekcja geometryczna
Automatyczna korekcja posuwu w narou
Tryb nacinania gwintu wewntrznego
tryb skrawania
Wywoanie jednokrotnego makro
uytkownika
Wywoanie A modalnego makro
uytkownika
Wywoanie B modalnego makro
uytkownika
Usunicie wywoania modalnego makro
Obrt wsprzdnych
Usunicie obrotu wsprzdnych
10
11
12
13
14
00
*17
18
19
*20
*21
22
*23
24
25
26
27
28
29
30
31
31.1
31.2
31.3
32
33
34
35
36
37
38
39
*40
41
42
43
44
45
46
47
48
*49
*50
01
00
02
02
02
06
06
04
04
00
00
00
00
Funkcja
Pozycjonowanie
Interpolacja prostej
Interpolacja okrgu, prawo
Interpolacja okrgu, lewo
Interpolacja spirali, prawo
Interpolacja spirali, lewo
Zwoka
Tryb szybkiej obrbki
Interpolacja splajnu (ulepszona krzywa
splajnu)
Interpolacja wirtualnej osi
Sprawdzenie dokadnego zatrzymania
Programowane wprowadzanie danych
Ustawienie paszczyzny XY
Ustawienie paszczyzny ZX
Ustawienie paszczyzny YZ
Rozkaz - cale
Rozkaz metryczny
Sprawdzenie skoku wysunicia
Usunicie sprawdzenia wysunicia
00
00
00
00
Sprawdzenie punktu odniesienia

Sprowadzenie do punktu odniesienia
Sprowadzenie do punktu pocztkowego
Sprowadzenie do od 2. do 4. punktu
odniesienia
Skok
Skok 1 wielostopniowy
01
Nacinanie gwintu
00
00
00
07
07
07
08
08
00
00
00
00
08
11
Automatyczny pomiar dugoci narzdzia

Wektor dla korekcji promienia narzdzia
uk naroa dla korekcji promienia
narzdzia
Usunicie korekcji promienia narzdzia
Korekcja promienia narzdzia, lewo
Korekcja promienia narzdzia, prawo
Korekcja dugoci narzdzia (+)
Korekcja dugoci narzdzia (-)
Korekcja pozycji narzdzia, przeduenie
Korekcja pozycji narzdzia, skrcenie
Kor. pozycji narz., podwjne przeduenie
Kor. pozycji narz., podwjne skrcenie
Usunicie korekcji dugoci narzdzia
Usunicie skalowania
*67
14
16
16
68
69
70
71.1
72.1
73
74
75
76
77
78
79
*80
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
81
82
83
84
84.2
84.3
85
86
87
88
89
*90
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
03
Cykl stay (wiercenie punktowe)

Cykl stay (wiercenie pene)
Cykl stay (wiercenie gbokie)
Cykl stay (gwintowanie)
Cykl stay (gwintowanie synchr.)
Cykl stay (gwintowanie synchr. odwrotne)
Cykl stay (przecigacz)
Cykl stay (wiercenie)
Cykl stay (pogbianie)
Programowanie absolutne
*91
03
00
Iprogramowanie inkrementacyjne
Ustawienie ukadu wsprzdnych
Obracanie ukadu wsprzdnych czci
Czas odwrceniat-posuw
Posuw asynchroniczny (na min)
Posuw synchroniczny (na obrt)
92
92.5
93
*94
95
96
97
*98
99
01 do
255
3-11
05
05
05
10
10
Cykl stay (narzdzie fazowania 1)

Cykl stay (szybkie wiercenie gbokie)
Cykl stay (odwrotne nacinanie gwintu)
Cykl stay (planowanie)
Usunicie cyklu staego
Sprowadzenie do pkt pocz. w cyklu staym

Sprowadzenie do pkt. R w cyklu staym
Wywoanie kod G makro uytkownika
(maks 10 kodw)
Kody zaznaczone * musz by wybierane w stanie wyjciowym lub s wybierane automatycznie.
3-8
Lista kodw M
Ponisza lista przedstawia oglne kody M, stosowane w centrach obrbczych. Zwraca uwag,
e okrelone kody nie s stosowalne we wszystkich maszynach i mog za nie by stosowane
inne. Szczegy patrz instrukcja obsugi maszyny.
Kod M
Funkcja
Kod M
Funkcja
0
1
2
3
48
49
50
51
Korekcja obr. wrzeciona i posuwu aktywna

Korekcja obr. wrzeciona i posuwu nie aktywna
Sprone powietrze W (EIN)
Natrysk przez wrzeciono W (EIN)
52
Natrysk przez gwintownik W (EIN)
5
6
7
8
9
10
11
Zatrzymanie programu
Wybieralne zatrzymanie
Koniec programu (EIA/ISO)
Obrpoty wrzeciona w kierunku wskazwek
zegara
Obroty wrzeciona w kierunku przeciwnym do
wskazwek zegara
Zatrzymanie wrzeciona
Wymiana narzdzia (EIA/ISO)
Natrysk W (EIN)
Doprowadzenie cieczy W (EIN)
Zatrzymanie chodziwa i spronego powietrza
Wrzeciono-zamocowanie narzdzia
Wrzeciono-zwolnienie narzdzia
58
Sprawdzenie okresu trwaoci narzdzia
64
65
Zamknicie drzwi palety

Otwracie drzwi palety
68
69
Zamocowanie palety
Zwolnienie palety
15
16
Osona magazynka zamknita

Osona magazynka otwarta
19
Ustawienie wrzeciona
23
24
Rozpoznawanie bdu aktywne

Rozpoznawanie bdu nie aktywne
71
72
73
74
75
76
Ustawienie palety nr 1
30
Koniec programu i przewijanie tamy

perforowanej (EIA/ISO)
90
Wyczenie obrazu lustrzanego (MAZATROL)
91
Obraz lustrzany dla AGP-X aktywny

(MAZATROL)
Obraz lustrzany dla AGP-Y aktywny
(MAZATROL)
Obraz lustrzany dla AGP-4 aktywny
(MAZATROL)
33
34
35
36
37
Wysunicie urzdzenia pomiaru dugoci

narzdzia
Powrt urzdzenia pomiaru dugoci narzdzia
39
40
Stwierdzenie uszkodzenia narzdzia

Przeoenie przekadni (niskie)
Przeoenie przek. (niskie/rednie niska
warto)
Prze. przek. (niskie/rednie zakres / rednia
warto wysoka)
Przeoenie przekadni (wysokie)
Przeoenie przekadni (bieg jaowy)
42
43
44
45
Odwrotne obroty stou

Rozkaz M zewntrzny 3
38
3-12
92
93
98
99
Wywoanie podprogramu (EIA/ISO)

Koniec podprogramu (EIA/ISO)
100
101
122
123
Przeskok luki aktywny

Przeskok luki nie aktywny
130
Chodziwo NIAGARA W (EIN)
132
Sprone powietrze przez wrzeciono W (EIN)
4
4-1
REJESTR BUFORA
Bufor wejcia
1. Wiadomoci oglne
Przy pracy z tam perforowan, informacja z bufora wejcia jest przenoszona do bufora
odczytu, gdy tylko stanie si on wolny. Nastpnie pobierane s kolejne dane (max. 248 znakw)
i zapisywane w buforze wejcia.
Bufor ten suy do likwidowania czasu zwoki wynikajcego z odczytu czytnika tamy
perforowanej i wygadzenia szwu midzy blokami.
Efekt ten jest jednak stracony jeli czas wykonania bloku jest krtszy ni czas odczytu bloku
kolejnego.
2. Uwagi
- Do bufora wczytywane s tylko wane kody w sekcji wanych informacji.
- Kody midzy Sterowanie Wy. i Sterowanie W. (cznie z ( i )) oraz od kodu / do EOB
s wczytywane do bufora take przy wczonym skoku Blok.
- Przy ustawieniu powrotnym systemu, zawarto bufora jest zmazywana.
4-1
4-2
Bufor odczytu
1. Wiadomoci oglne
Normalnie, w pracy automatycznej bufor pobiera blok, dziki czemu analiza programu
przebiega gadko. Jednak w trybie korekcji promienia narzdzia dla obliczenia punktu
skrawania konieczne jest signicie do min. 2 i maks. 5 blokw (w trybie sprawdzania kolizji).
2. Uwagi
- Bufor odczytu posiada pojemno 248 znakw.
- Zapisuje w pamici blok danych.
- Wczytywane s tylko wane kody z sekcji wanych informacji.
- Kody midzy Sterowanie-Wy i Sterowanie-W i od / do kodu EOB, przy skoku blokowym W,
nie s wczytywane do bufora odczytu.
- Zawarto bufora przy powrotnym ustawieniu systemu jest zmazywana.
- Jeli podczas pracy cigej wczony zostanie tryb pojedynczy blok, to praca zostaje
zatrzymana z wczytan zawartoci nastpnego bloku w buforze.
4-2 E
5
5-1
ROZKAZY POZYCJI
Rozkaz pozycji miara: G90 und G91
1. Funkcja i cel
Jeli podany jest rozkaz G90 lub G91, nastpujce wsprzdne mog by wykonane jako
absolutne lub inkrementacyjne. Przy interpolacji okrgu podanie promienia przez R i punktu
rodkowego przez I, J i K zawsze jest jednak traktowane jako programowanie inkrementacyjne.
2. Format rozkazu
G9 Xx1 Yy1 Zz1 1; ( przedstawia dodatkow o)
G90:
programowanie absolutne
G91:
programowanie inkrementacyjne
3. Opis
A. W programowaniu absolutnym (podawanie wartoci wzgldnych) moe by wykonywany
ruch od danej pozycji do innej w ukadzie wsprzdnych czci obrabianej.
N1 G90G00X0 Y0;
W programowaniu inkrementacyjnym (podawanie wartoci cuchowych) ruch z danej
pozycji wykonywany jest o zaprogramowan warto (rnic).
N2 G91G01X200. Y50. F100;
N2 G90G01X200. Y50. F100;
Gdy aktualn pozycj jest punkt zerowy ukadu wsprzdnych czci obrabianej, przy
rozkazie pozycji o danej wartoci, ruch nastpuje do tej samej pozycji, niezalenie czy
programowanie jest absolutne czy inkrementacyjne.
5-1
B. Rozkaz G90/G91, ktry zosta ostatnio wydany dziaa modalnie na nastpujce bloki:
(G90)
N3 X100. Y100;
Nastpuje ruch do pozycji X = 100 und Y = 100 w ukadzie wsprzdnych czci
obrabianej.
(G91)
N3 X-100. Y50;
inkrementacyjnie ruch nastpuje o 100 na osi X i +50 na osi Y. Z tego wynika ruch
do pozycji X = 100 und Y = 100.
C. W bloku, rozkaz G90/G91 moe by podawany kilkakrotnie. Z tego wzgldu jest moliwe
podawanie wartoci absolutnej lub inkrementacyjnej tylko dla specyficznego adresu.
N4 G90X300. G91Y100;
W tym przykadzie informacja o drodze X300 jest obrabiana przez wczeniejszy rozkaz
jako programowanie absolutne a Y100 wprowadzone poprzez G91 jako informacja
inkrementacyjna. Z tego wynika ruch do pozycji X = 300 i Y = 200 (100 + 100) w ukadzie
wsprzdnych czci obrabianej.
W innych G91 (programowanie inkrementacyjne) dziaa modalnie na nastpujce bloki.

D. Programowanie absolutne lub inkrementacyjne jako tryb pocztkowy, naley wybra poprzez
ustawienie bitu 2 z parametru F93.
E. Take gdy rozkaz podawany jest przez wprowadzenie rczne (MDI), dziaa on modalnie od
odpowiedniego blok.
5-2
5-2
Rozkaz ukad calowy i metryczny: G20 und G21

1. Funkcja i cel
Rozkazy G mog by stosowane dla wyboru rozkazw calowych i metrycznych.
2. Format rozkazu
G20; rozkaz calowy
G21; rozkaz metryczny
3. Opis
Wybr G20 lub G21 ma naturalnie znaczenie tylko dla osi liniowych.
Przykad 1:
Zaleno midzy jednostk wprowadzania rozkazu i G20/G21 (przy wprowadzaniu punktu
dziesitnego Typ I)
O
Przykad
[Pocztkowy cal] WY
[Pocztkowy cal] W
G21
G20
G21
G20
X100;
0,100 mm
0,254 mm
0,0039 cal
0,0100 cal
Y100;
0,100 mm
0,254 mm
0,0039 cal
0,0100 cal
Z100;
0,100 mm
0,254 mm
0,0039 cal
0,0100 cal
B100;
0,100 stopie
0,100 stopie
0,100 stopie
0,100 stopie
Wskazwka 1:
Gdy programowane jest przeczenie G20/G21, wczeniej musz by zamienione odpowiednio
do jednostki wprowadzania ustawie rozkazw calowych lub metrycznych, dane korekcji
dugoci narzdzia, pozycji narzdzia i promienia, zmienne i parametry i ustawione poprzez
monitor lub zaprogramowane wprowadzenie danych.
Przykad 2:
[Pocztkowe cale]: AUS
Dane korekcji = 0,05 mm
W powyszym przypadku, przy przeczeniu z G21 na G20, dane musz by ustawione na
0,002 (0,05 25,4 = 0,002).
5-3
Wskazwka 2:
Przed rozpoczciem obrbki czci, z zasady wybierane jest G20 lub G21. Przy wyborze
wewntrz programu, dane korekcji powinny by zmienione, po zatrzymaniu systemu przez M00
itd., po rozkazie G20 (lub G21).
Przykad 3:
G21 G92 Xx1 Yy1 Zz1;
..
..
..
..
..
..
..
..
.
.
G20 G92 Xx2 Yy2 Zz2;
M00;
W przerwie, dane korekcji ustawi ponownie.

..
..
.
.
F10;
Nie zapomnie poda nowy posuw.
Dla wyboru trybu pocztkowego pomidzy G20 i G21, stosowany jest bit 4 parametru F91.
Wskazwka 3:
Warto modalna F (posuw) przed przeczeniem, byaby stosowana bez zmian po ustawieniu
nowego ukadu jednostek. Dlatego naley na nowo poda prawidowy rozkaz F w odniesieniu
do przeczonego ukadu.
5-3
Wprowadzanie punktu dziesitnego

1. Funkcja i cel
Rozkaz punktu dziesitnego moe przydzieli wprowadzanym informacjom programu obrbki
dla drogi narzdzia, odlegoci, posuwu itd., punkt zerowy w milimetrach lub calach. Poza tym
moe by stosowany parametr dla wyboru typu I, gdzie najnisze miejsce danych bez punktu
dziesitnego traktowane jest jako najmniejsza jednostka wprowadzania rozkazu, lub typu II,
gdzie przyjmowane jest ono jako pozycja jednostkowa.
2. Format rozkazu
ooooo.
oooo.
ooo
Ukad metryczny
oooo
Ukad calowy
3. Opis
A. Rozkaz punkt dziesitny obowizuje w programie obrbki dla odlegoci, kta, czasu,
prdkoci posuwu i wspczynnika skali (tylko poza G51).
B. Warto rozkazu danych bez punktu dziesitnego rni si midzytypem wprowadzania I i II

odpowiednio do ukadu jednostek rozkazu, jak pokazano niej w tabeli.
Rozkaz
Jednostka rozkazu
10
Typ I
Typ II
X1;
AUS
0,001 (mm, cale, stopnie)
EIN
5-4
C. Rozkazy punktu dziesitnego maja obowizujce adresy X, Y, Z, U, V, W, A, B, C, I, J, K, E,

F, P, Q i R, przy czym P odniesione jest do wspczynnika skali. Szczegy patrz lista
obowizujcych adresw.
D. Rozkaz punktu dziesitnego jest stosowalny do nastpujcej liczby wanych miejsc:
Rozkaz ruchu (liniowy)
Rozkaz ruchu (obrt)
Predko posuwu
Czas zwoki
Liczba
cakowita
Cz
uamkowa
Liczba cakowita
Cz
uamkowa
Liczba
cakowita
Cz
uamkowa
Liczba
cakowita
Czc
uamkowa
mm
0. - 99999.
.000 - .999
0. - 99999.
.000 - .999
0.
60000.
.000 - .999
0. - 99999.
.000 - .999
cal
e
0. - 9999.
.0000 - .9999
0. - 99999.(359.)
.0 - .999
0. 2362.
.0000 - .9999
0. - 99999.
.000 - .999
E. Rozkaz punktu dziesitnego jest obowizujcy take dla rozkazw definiujcych zmienne dla
podprogramw itd.
F. Mona wybra, czy miejsce jednostkowe danych rozkazu, dla ktrych obowizuje punkt
dziesitny lecz nie jest ustawiony, odpowiada najmniejszej jednostce wprowadzania rozkazu
czy mm. Wybr ten jest przeprowadzany przez bit 5 parametru F91.
G. Rozkazy punktu dziesitnego dla adresw, dla ktrych punkty dziesitne nie s dopuszczalne,
s obrabiane jako liczby cakowite, a czci dziesitne ignorowane. Obwoizuje to dla
adresw D, H, L, M, N, O, S i T. Rozkazy zmiennych s jednak traktowane jako dane z
punktem dziesitnym.
4. Przykady programu
A.
Przykady dla adresw, gdzie punkty dziesitne s dopuszczalne:

Jednostka rozkazu
Przy 1 = 1
Przy 1 = 10
Przy 1 = 1 mm
X123,450 mm
X123,450 mm
X123,450 mm
X12,345 mm*
X123,450 mm**
X12345,000 mm***
Przykad programul
G0X123.45
(Punkt dziesitny zawsze wprowadza
jako punkt milimetrowy)
G0X12345
#111=123 #112=5.55
X#111 Y#112
#113=#111+#112
(dodawanie)
#114=#111#112
X0,123 mm
X1,230 mm
X123,000 mm
Y5,550 mm
Y5,550 mm
Y5,550 mm
#113 = 5,673
#113 = 5,673
#113 = 128,550
#114 = 5,427
#114 = 5,427
#114 = 117,450
#115 = 682,650
#115 = 682,650
#115 = 682,650
#116 = 22,162
#116 = 22,162
#116 = 22,162
#117 = 0,045
#117 = 0,045
#117 = 0,045
(odejmowanie
)
#115=#111*#112
(mnoenie)
#116=#111/#112
#117=#112/#111
(dzielenie)
* najmniejsze miejsce wprowadzane jest w mikronach.

** najmniejsze miejsce wprowadzane jest w 10 mikronach.
*** najmniejsze miejsce wprowadzane jest w milimetrach.
5-5
B. Wano punktu dziesitnego dla poszczeglnych adresw

Adres
Rozkaz punktu
dziesitnego
Wany
Niewany
Wany
Wany
Niewany
Wany
Niewany
Wany
Niewany
Wany
Wany
Wany
Niewany
Niewany
I
J
K
Zastosowanie
Dane wsprzdnych
Ruch stou obrotowego, kod funkcji pomocniczej
Dane kta liniowego
Dane wsprzdnych
Dane wsprzdnych
Wielkoc zfazowania naroy
Nr. danych korekcji (dla pozycji narzdzia, dugoci i promienia)
Prdko posuwu
Kod warunkw drogi
Nr. danych korekcji (dla pozycji narzdzia, dugoci i promienia)
Nr sekwencji w podprogramie do wywoania
Wany
Punkt rodkowy uku
Wany
Skadowe wektora korekcji promienia narzdzia
Wany
Punkt rodkowy uku
Wany
Wany
Punkt rodkowy uku
Wany
Niewany
Cykl stay/powtarzanie podprogramu
Niewany
Kod funkcji pomocniczej

Nr sekwencji
Niewany
Niewany
Nr programu
Niewany
Czas zwoki
Wany
Niewany
Niewany
Q
Uwaga
Nr podprogramu do wywoania
Liczba zwojw spirali
Dane korekcji (G10)
Wany
Wspczynnik skalowania
Wany
Cykl wiercenia gbokiego-gboko skrawania
Wany
Hinterbohren-Verschiebungsbetrag
Wany
Wiercenie dokadne-wielko przesunicia
Wany
Punkt R w cyklu staym
Wany
Promie uku dla interpolacji okrgu
Wany
Promie uku dla zaokrglenia naroa
Wany
Dane korekcji (G10)
Niewany
Kod funkcji wrzeciona
Niewany
Kod funkcji narzdzia
Wany
Dane wsprzdnych
Wany
Dane wsprzdnych
Wany
Dane wsprzdnych
Wany
Dane wsprzdnych
Wany
Verweilzeit
Wany
Dane wsprzdnych
Wany
Dane wsprzdnych
Wskazwka:
Punkt dziesitny jest wany dla wszystkich argumentw programu makro uytkownika.
5-6 E
6
6-1
INTERPOLACJA
Pozycjonowanie (posuw szybki): G00
1.
Funkcja i cel
Rozkaz ten powoduje, e narzdzie pozycjonowane jest poprzez ruch linearny z aktualnej
pozycji w punkcie kocowym, okrelonym przez sowo wsprzdnych.
2.
Format rozkazu
G00 Xx Yy Zz ; ( przedstawia dodatkow o)
x, y, z i przedstawiaj absolutna lub inkremetaln warto wsprzdnych, ktre s
niezalene od aktualnego statusu G90/G91.
3.
Opis
A. Tryb G00 jest zachowywany tak dugo, a nie zostanie usunity przez inn funkcj G grupy 01, tzn.
dopki nie jest wprowadzone G01, G02 lub G03. Dlatego dla pozycjonowania G00 wystarczaj
wsprzdne w nastpnych blokach. Ten rodzaj funkcjonowania jest zasadniczo okrelany jako
modalny.
B. W trybie G00 ruch zwykle przyspiesza si i spowalnia w punkcie pocztkowym i kocowym bloku.
Nastpny blok nie jest wykonywany do upewnienia si nt statusu pozycjonowania. Szeroko
pozycjonowania moe by zmieniana za pomoc parametru maszyny S13.
C. Poprzez rozkaz G00, kada funkcja G w grupie 09 (G72 do G89) jest usuwana, tzn. ustawiana w
tryb zmazania (G80).
D. Narzdzie jest wybieralne przez bit 6 parametru uytkownika F91. Czas pozycjonowania jest
jednak niezaleny od tego wyboru.
- droga linearna
Tak jak przy interpolacji prostej (G01), prdko jest ograniczona przez prdkoci
posuwu szybkiego odnonych osi.
- Droga nielinearna
Pozycjonowanie nastpuje na kadej osi niezaleznie, w posuwie szybkim.
6-1
4.
Przykady programu
Przykad:
Program dla wyej przedstawionego pozycjonowania:

G91 G00 X270000 Y300000 Z150000;
(przy czym jednostka wprowadzenia ustawienia jest 0,001)
Wskazwki:
1. Gdy bit 6 parametru uytkownika F91 jest ustawiony na 0, narzdzie porusza si po
najkrtszej drodze midzy punktem pocztkowymi kocowym. Prdko
pozycjonowania jest obliczana automatycznie pod warunkiem, e prdko posuwu
kadej wybranej osi nie przekracza odpowiedniej prdkoci posuwu.
Gdy zarwno o X jak i o Y ustawione s na prdko 9600 mm/min i
zaprogramowane s nastpujce dane:
G91 G00 X-300000 Y200000; (jednostka ustawienia: 0,001 mm)
to narzdzie porusza si nastpujco:
6-2
2. Gdy bit 6 parametru uytkownika F91 ustawiony jest na 1, narzdzie porusza si ca

drog od punktu pocztkowego do kocowego posuwem szybkim danej osi.
Gdy zarwno o X jak i Y ustawione s na prdko 9600 mm/min i zaprogramowane
s nastpujce dane:
G91 G00 X-300000 Y200000; (jednostka wprowadzania ustawienia: 0,001 mm)
to narzdzie porusza si po drodze jak niej:
3. Prdko posuwu szybkiego poszczeglnych osi w trybie G00 rni si zalenie od

maszyny. Patrz dane techniczne maszyny.
4. Sprawdzenie opnienia posuwu szybkiego
Po obrbce posuwu szybkiego (G00) wykonywany jest nastpny blok, gdy tylko
zostanie potwierdzone, e pozostaa odlego kadej osi jest mniejsza ni okrelona
warto. (Patrz rys. 6-1). Pozostaa odlego jest potwierdzana na podstawie
szerokoci pozycjonowania LR, ktr naley ustawi parametrem S13 (jednostka
ustawiania: 0,001 mm lub 0,0001 cala).
6-3
Rys. 6-1 G00-Wzorzec opnienia
Na rysunku wyej:
TR: posuw szybki przyspieszenie / opnienie staa czasowa
LR: szeroko pozycjonowania
Szeroko pozycjonowania LR przedstawia odlego resztkow poprzedniego bloku, przy
uruchomieniu bloku nastpnego (zakreskowana powierzchnia na rysunku wyej). Im
wysza jest warto ustawiona w parametrze S13, tym wiksza jest oszczdno
czasowa. Z drugiej jednak strony, wiksza odlego resztkowa przy uruchamianiu
kolejnego bloku moe wpywa na obrbk.
6-2
Pozycjonowanie jednokierunkowe: G60

1.
Funkcja i cel
Rozkaz G60 umoliwia pozycjonowanie o wysokiej precyzji, bez luzw, przez wykonanie
ostatniej fazy pozycjonowania zawsze w ustalonym kierunku.
2.
Format rozkazu
G60 Xx Yy Zz ; ( przedstawia dodatkowa o)
3.
Opis
A. Kierunek i droga pezania dla ostatecznego pozycjonowania powinny by wczeniej ustawione

poprzez parametr I1.
6-4
B. Po ruchu w posuwie szybkim do punktu oddalonego od ostatecznej pozycji o drog pezania,

nastpuje ruch do ostatecznej pozycji z ustawion prdkoci posuwu szybkiego. W ten sposb
pozycjonowanie jest zakoczone.
C. Podczas zablokowania maszyny lub rozkazie osi Z pozycjonowanie nastpuje rwnie jak opisano
wyej.
D. Jeli wczony jest obraz lustrzany, to ruch odpwiednio do funkcji obrazu lustrzanego nastpuje w
kierunku przeciwnym. Dla drogi pezania na torzew wejciowym funkcja obrazu lustrzanego jednak
nie dziaa.
E. Przy prbie G00 ruch nastpuje do punktu kocowego w posuwie biegu testowego.
F. Przu ruchu po drodze pezania, posuw moe by zatrzymany poprzez ustawienie powrotne,
zatrzymanie awaryjne, zablokowanie, zatrzymanie posuwu i korekcj posuwu szybkiego 0 (zero).
Przy ruchu po drodze pezania obowizuje ustawiona prdko posuwu szybkiego. Poza tym dziaa
korekcja posuwu szybkiego.
G. Jednokierunkowe pozycjonowanie nie jest przeprowadzane na osi wierconego otworu w trybie
cyklu staego wiercenia.
H. Jednokierunkowe pozycjonowanie nie jest przeprowadzane dla ruchu w cyklu staym wiercenia
dokadnego lub pogbiania.
I.
Jeli poprzez parametr nie ustawiono drogi pezania, nastpuje normalne pozycjonowanie.
J.
Jednokierunkowe pozycjonowanie jest zawsze pozycjonowaniem nie-interpolacyjnym
K. Jeli podany jest rozkaz dla identycznej pozycji (odlego ruchu 0), nastpuje ruch tam i z
powrotem, po drodze pezania. Pierwotna pozycja pozycja jest osigana z kierunku ostatecznego
wejcia.
6-5
6-3
Interpolacja prostej: G01

1.
Funkcja i cel
Rozkaz temu towarzyszy sowo wsprzdnych i rozkaz posuwu. Powoduje on, e
narzdzie porusza si od aktualnej pozycji do punktu kocowego, okrelonego w sowie
wsprzdnych, z prdkoci posuwu, ktrej rozkaz zosta podany przez adres F. Tutaj
prdko posuwu jest zawsze prdkoci liniow rodka narzdzia na interpolowanej
prostej.
2.
Format rozkazu
G01 Xx Yy Zz aa Ff; (a przedstawia dodatkow o)
x, y, z i a przedstawiaj warto wsprzdnych, ktra podaje pozycj absolutn lub
inkrementaln wg aktualnego stanu G90/G91.
3.
Opis
Jeli rozkaz ten jest podany raz, tryb zostaje zachowany do wprowadzenia innej funkcji G,
tzn. G00, G02 lub G03 w grupie 01. Dlatego gdy ma by nastpnie podany rozkaz G01,
przy niezmienionej prdkoci posuwu, wystarcza podanie sowa wsprzdnych. Jeli przy
pierwszym rozkazie G01 nie podano rozkazu F, wystpuje bd programu.
O obrotu powinna posiada wprowadzony w stopniach na min (na bazie dziesitnej) (F300
= 300 stopni/min).
Funkcja G w grupie 09 (G72 do G89) jest kasowana rozkazem G01.
4.
Przykad programu
Skrawanie wzdu drogi P1 _ P2 _ P3 _ P4 _ P1 z prdkoci posuwu 300 mm/min:
P0 _ P1 przedstawia pozycjonowanie narzdzia.
G91 G00
G01
X20000
Y20000;
X20000
Y30000 F300;
X30000;
X20000 Y30000;
X30000;
6-6
P0 _ P1
P1 _ P2
P2 _ P3
P3 _ P4
P4 _ P1
6-4
Wybr paszczyzny: G17, G18 i G19

1.
Funkcja i cel
Rozkazy te su dla wyboru paszczyzny, w jakiej ma zachodzi ruch narzdzia w
interpolacji okrgu (cznie ze skrawaniem skonym) i korekcji promienia narzdzia. Poza
tym su one do wyboru paszczyzny dla funkcji obrotu wykresu i wsprzdnych
programu.
Jeli trzy osie podstawowe i ich trzy osie rwnolege s zarejestrowane jako parametry,
moe by wybrana paszczyzna dla dowolnych dwch osi, ktre nie s wzajemnie
rwnolege. Jeli jedna o obrotowa jest zarejestrowana jako o rwnolega, to moe
take by wybrana paszczyzna z osi obrotow.
Przy normalnym wyborze paszczyzny ustalane s stosunki midzy osiami podstawowymi
X, Y i Z z jednej strony i ich osiami rwnolegymi U, V i W z drugiej strony. Poza tym nie
jest moliwe wybranie paszczyzny z jedn osi obrotow (A, B, C).
Rozkazami G17, G18 i G19 wybierane s:
2.
paszczyzna dla interpolacji okrgu (cznie z przekrojem skonym)
paszczyzna dla korekcji promienia narzdzia
paszczyzna dla obrotu wykresu
paszczyzna dla obrotu wsprzdnych programu
paszczyzna, w ktrej wykonywane jest pozycjonowanie dla cyklu staego (dla cyklu
staego z wyborem paszczyzny pozycjonowania).
Format rozkazu
G17; (Wybr paszczyzny XY)

G18; (Wybr paszczyzny ZX)
G19; (Wybr paszczyzny YZ)
X, Y i Z przedstawiaj poszczeglne osie

wsprzdnych i ich osie rwnolege.
6-4-1 Rejestracja parametrw

Tabela 6-1 Rejestracja parametrw dla wyboru paszczyzny
O podstawowa
O rwnolega 1
Os rwnolega 2
6-4-2 System wyboru paszczyzny

W tabeli powyej:
I jest odcita paszczyzny G17 lub wsprzdn paszczyzny G18,
J jest wsprzdn paszczyzny G17 lub odcit paszczyzny G19
K jest odcit paszczyzny G18 lub wsprzdn paszczyzny G19.
Tzn. G17: paszczyzna IJ, G18: paszczyzna KI i G19: paszczyzna JK.
Jakie osie wykorzystywane s dla wyboru paszczyzny, zaley od adresu osi, dla ktrej podawany jest
rozkaz w bloku zawierajcym wybr paszczyzny (G17, G18 oder G19).
G17X_Y_;
paszczyzna XY
6-7
3.
G17U_Y_;
paszczyzna UY
G18X_Z_;
paszczyzna ZX
G18U_W_;
paszczyzna WU
G19Y_Z_;
paszczyzna YZ
G19Y_W_;
paszczyzna YW
W bloku, gdzie rozkaz dla wybory paszczyzny (G17, G18 i G19) nie jest podawany, nie
mona wczy adnej paszczyzny.
G17
Y_Z_;
4.
X_Y_;
paszczyzna XY
paszczyzna XY (paszczyzna nie zmienia si)
Opuszczenie adresu osi w bloku, ktry zawiera rozkaz G dla wyboru paszczyzny, bdzie
traktowane Die Auslassung der Achsen-Adresse in einem Block, das einen G-Befehl fr
Ebenenwahl enthlt, wird als die einer der drei Grundachsen behandelt.
G17;
G17U_;
G18U_;
G18W_;
G19Y_;
G19W_;
paszczyzna XY
paszczyzna UY
paszczyzna ZU
paszczyzna WX
paszczyzna YZ
paszczyzna YW
Rozkaz dla osi, ktra nie znajduje si w wybieranej paszczynie, nie ma wpywu na jej wybr
paszczyzny. Np. poprzez poniszy rozkaz:
G17U_Z_;
wybrana jest paszczyzna UY, podczas gdy ruch na osi Z nastpuje niezalenie od wyboru
paszczyzny.
Jeli rozkaz osi podstawowej lub rwnolegej podawany jest w bloku z kodem G wyboru plaszczyzny
(G17, G18 oder G19) nadmiarowo, paszczyzna jest okrelona kolejnoci pierwszestwa osie
podstawowe, o rwnolega nr 1 i o rwnolega nr 2.
Poprzez rozkaz
G17U_Y_A_;
wybrana jest paszczyzna UY i ruch osi A nastpuje niezalenie tego wyboru.
Wskazwka:
Warto wyjciowa wyboru paszczyzny przy wczeniu lub ustawieniu powrotnym jest ustawiana przy
pomocy bitu 0 i 1 parametru F92.
6-8
6-5
Interpolacja okrgu: G02 und G03

1.
Funkcja i cel
Rozkaz ten jest stosowany dla poruszania narzdzia wzdu uku.

2.
Format rozkazu
G02 (G03) Xx Yy Ii Jj Ff;

przy czym G02/G03
x, y :
i, j :
f :
: obieg okrgu w kierunku / przeciwnie do wskazwek zegara

wsprzdne punktu kocowego
wsprzdne (odlegoci) rodka okrgu
prdko posuwu
Dla rozkazu uku naley poda warto wsprzdnych punktu kocowego uku z
adresami X i Y (lub Z, lub osie rwnolege do X, Y i Z), to samo dla punktu rodkowego
uku z adresami I i J (lub K).
Dla rozkazu wsprzdnych punktu kocowego uku mog by wprowadzone zarwno
wartoci absolutne jak i inkremenetacyjne. Warto wsprzdnych punktu rodkowego
powinna by jednak zawsze by wartoci inkrementacyjn liczon od punktu
pocztkowego.
3.
Opis
G02 (G03) obowizuje tak dugo, dopki nie zostanie usunity przez inny rozkaz G, tzn.
G00 lub G01 z grupy 01. Kierunek obrotu uku jest okrelany przez G02 i G03.
G02: CW (kierunek wskazwek zegara)
G03: CCW (przeciwnie do wskazwek zegara)
6-9
uk, ktry rozciga si przez dwie wiartki lub wicej, moe by wykonany przez rozkaz
pojedynczego bloku.
Dla interpolacji okrgu musz by podane nastpujce informacje:
- wybrana paszczyzna ..................... jedna z XY-, ZX- i YZ

- kierunek obrotw............................ wskazwek zegara (G02) lub
przeciwny (G03)
- sprzdne koca uku ................... poda z adresami X, Y i Z
- wsprzdne punktu rodkowego uku poda z adresami I, J i K
(programowanie inkrementacyjne)
- prdko posuwu ........................... poda z adresem F
4.
Przykady programw
Przykad 1:
G02 J50000 F500; ............................... rozkaz peny okrg
Przykad 2:
G91 G02 X50000 Y50000 J50000 F500; ........... rozkaz trzy wiartki okrgu
6-10
5. Wybr paszczyzny
uk musi lee w jednej z trzech, niej przedstawionych paszczyzn (patrz rysunek
w 3. Opis). Paszczyzn naley wybra nastpujco:
paszczyzna XY: poda rozkaz G17 (kod G wyboru paszczyzny)
paszczyzna ZX: poda rozkaz G18 (kod G wyboru paszczyzny)
paszczyzna YZ: poda rozkaz G19 (kod G wyboru paszczyzny)
6. Przy interpolacji okrgu zwraca uwag na nastpujce punkty:
A. Kierunek ruchu zegara (G02) i kierunek przeciwny do ruchu zegara (G03)
przedstawiaj kierunek obrotu przy interpolacji okrgu pod warunkiem, e w
prawoskrtnym ukadzie wsprzdnych paszczyzna ogldana jest z kierunku
dodatniego trzeciej, pionowej osi wsprzdnych.
B. Gdy wszystkie wsprzdne punktu kocowego s opuszczone lub gdy
wprowadzony punkt kocowy pokrywa si z punktem pocztkowym, przez
podanie pozycji punktu rodkowego z I, J i K wprowadzany jest rozkaz uku 360 0
(peny okrg).
C. Gdy przy rozkazie uku promie punktu pocztkowego nie pokrywa si z punktem
kocowym:
(1)
Gdy bd R jest wikszy ni

dana warto parametru, to w
punkcie pocztkowym uku
wystpuje alarm 817 FEHLER
VON KREISRADIUS.
(2)
Gdy bd R jest rwny lub

mniejszy ni warto parametru,
to wykonywana jest interpolacja
spirali do punktu kocowego.
R jest ustawiane przez parametr uytkownika F19. Dla jasnoci w powyszych

przykadach przyjto ekstremalnie du warto parametru.
6-11
6-6
Interpolacja z okreleniem promienia: G02 i G03
1. Funkcja i cel
Obok konwencjonalnego rozkazu dla interpolacji okrgu, ktry opiera si na
podaniu wsprzdnych punktu rodkowego okrgu (I, J i K), interpolacja okrgu
moe by rozkazana przez bezporednie podanie promienia uku okrgu.
2. Format rozkazu
G02 (G03) Xx Yy Rr Ff;
x: wsprzdna X punktu kocowego
y: wsprzdna Y punktu kocowego
r: promie uku
f: prdko posuwu
3. Opis
Punkt rodkowy uku ley na symetrycznej odcinka czcego punkt pocztkowy i
kocowy. Punkt przecicia z okrgiem o okrelonym promieniu daje wsprzdne
punktu rodkowego danego rozkazu uku.
Gdy R jest dodatnie, rozkaz uku odnosi si do poowy lub mniejszego okrgu.
Jeli znak jest ujemny, to okrg w rozkazie jest wikszy ni pokrg.
Rozkaz interpolacji okrgu z zadanym R musi spenia ponisze wymaganie:

L/2r 1
przy czym L jest dugoci odcinka od punktu pocztkowego do kocowego. Gdy
wymaganie to nie jest spenione i przez to wsprzdne punktu rodkowego nie
s obliczone, to wskazywany jest alarm 818 KEINE DATEN FUER
KREISMITTELPKT.
Gdy w jednym bloku jednoczenie podawane s dane R i I/J(K), to uk
specyfikowany przez R ma pierwszestwo. Rozkaz penego okrgu (gdzie punkt
pocztkowy pokrywa si z kocowym) z zadanym R jest natychmiast koczony i
nie nastpuje adna operacja. W takim przypadku stosowa rozkaz uku z danymi
I/J(K).
Dla wyboru paszczyzny postpowa wg tej samej procedury jak dla
wprowadzenia rozkazu uku z danymi I/J(K).
6-12
4. Przykady programu
Przykad 1:
G02 Xx1 Yy1 Rr1 Ff1; uk z zadanym R w paszczynie XY
Przykad 2:
G03 Zz1 Xx1 Rr1 Ff1;
uk z zadanym R w paszczynie ZX
Przykad 3:
uk z zadanym R w paszczynie XY
G02 Xx1 Yy1 Jj1 Rr1 Ff1:
(w powyszym przykadzie, gdzie dane R i I/J(K) istniej w jednym bloku,
pierwszestwo maj dane R).
Przykad 4:
G17 G02 Ii1 Jj1 Rr1 Ff1:
uk z zadanym I/J(K) w paszczynie XY
(rozkaz uku z zadanym R nie jest dopuszczalny dla penego okrgu)
6-7
Interpolacja linii rubowej: G17 do G19, G02 i G03
1. Funkcja i cel
Rozkaz G02 lub G03 moe zawiera jednoczesn interpolacj prostej na trzeciej
osi, podczas gdy interpolacja okrgu jest wykonywana w paszczynie ustawionej
przez G17, G18 lub G19.
2. Format rozkazu
G17 G02 Xx1 Yy1 Zz1 Ii1 Jj1 Pp1 Ff1;
Xx1 ,Yy1: wsprzdne punktu kocowego uku
Zz1: wsprzdne punktu kocowego osi liniowej
Ii1 Jj1: wsprzdne punktu rodkowego uku
Pp1: liczba zwojw
Ff1: prdko posuwu
lub
G17 G02 Xx2 Yy2 Zz2 Rr2 Pp2 Ff2;
Xx2 ,Yy2: wsprzdne punktu kocowego uku
Zz2: wsprzdne punktu kocowego osi liniowej
Rr2: promie uku
Pp2: liczba zwojw
Ff2: prdko posuwu
3. Opis
6-13
A. Aby poda rozkaz interpolacji linii rubowej, naley dodatkowo do interpolacji

okrgu wybra dalsz o linearn (dopuszczalne dwie osie), ktra nie naley do
paszczyzny uku.
B. Jako prdko posuwu F poda sum skadowych osi X, Y i Z.
C. Skok otrzymuje si z rwnania
z1
(2 p p1 + q) / 2 p
przy czym q = qe qs = tan1 ye tan1 ys (0 q < 2 p)
!=
gdzie
xs, ys: wsprzdne punktu pocztkowego w odniesieniu do punktu rodkowego uku
xe, ye: wsprzdne punktu kocowego w odniesieniu do punktu rodkowego uku
D. Gdy liczba zwojw jest 1, to adres P moe by opuszczony.
E. Wybr paszczyzny
Przy interpolacji linii rubowej naley tak jak przy interpolacji okrgu, wybra
poprzez tryb wyboru paszczyzny i kod G wyboru paszczyzny (G17, G18 lub G19)
paszczyzn okrgu, w ktrej ma nastpi interpolacja. Ponadto zasadniczo
naley poda trzy adresy osi, przy czym dwa su do interpolacji okrgu a jeden
dla interpolacji prostej (o, ktra prostopadle przecina paszczyzn okrgu).
XY paszczyzna okrgu, o Z liniowa
Wybra G02 (G03) i G17 (kod G wyboru paszczyzny) oraz trzy adresy osi X, Y i
Z.
ZX paszczyzna okrgu, o Y liniowa
Wybra G02 (G03) i G18 (kod G wyboru paszczyzny) oraz trzy adresy osi Z, X i
Y.
YZ paszczyzna okrgu, o X liniowa
Wybra G02 (G03) i G19 (kod G wyboru paszczyzny) oraz trzy adresy osi Y, Z i
X.
Przy wyborze paszczyzny mona stosowa dodatkow o, jak przy interpolacji
okrgu.
UY paszczyzna okrgu, o Z liniowa
Wybra G02 (G03) i G17 (kod G wyboru paszczyzny) oraz trzy adresy osi U, Y i
Z.
Obok podanych wyej procedur podstawowych dostpne s rne rodzaje
wprowadzenia rozkazu jak pokazano w kolejnych przykadach programowania.
Wybieranie paszczyzn okrgu patrz 6-4 Wybr paszczyzn.
6-14
1. Przykady programw
Przykad 1:
Wskazwka:
Jeli liczba zwojw wynosi 1, adres P moe by opuszczony.
Przykad 2:
6-15
Przykad 3:
Przykad 4:
Wskazwka:
Jeli w jednym bloku wystpuj dwie lub wicej osi z grupy osi rwnolegych, to
o podstawowa suy do interpolacji okrgu a o rwnolega do interpolacji prostej.
Przykad 5:
ZX paszczyzna okrgu, U i Y osie
G18 G02 Xx1 Uu1 Yy1 Zz1 Ii1 Jj1 Kk1 Ff1;
liniowe (rozkaz J jest ignorowany)
Wskazwka:
Dla interpolacji prostej moliwe jest wybranie dwch osi.
6-16
6-8
Interpolacja spirali: G2.1 i G3.1 (opcja)
1. Funkcja
Interpolacja okrgu o rnych promieniach dla punktu pocztkowego i
kocowego wykonywana jest tak, e punkt pocztkowy jest gadko poczony
(interpolowany) z punktem kocowym.
2. Format rozkazu
P: obroty (0 mona opuci)

: dowolna os oprcz tych dla interpolacji okrgu (przy interpolacji linii rubowej)
F: prdko posuwu w kierunku drogi narzdzia
3. Opis
A. G2.1 i G3.1, dla kierunku obrotu uku, maj takie same funkcje jak G2 i G3.
B. uk z zadanym R nie moe by stosowany dla interpolacji spirali. (Poniewa
punkt pocztkowy i kocowy nie maj takiego samego promienia).
C. Frezy stokowe i nacinanie gwintu stokowego nie jest moliwe gdy promienie
punktu pocztkowego i kocowego s rnie ustawione i jednoczenie podany
jest rozkaz osi liniowej.
6-17
D. Zwyky rozkaz uku (G2 lub G3) prowadzi automatycznie do interpolacji spirali,
gdy rnica midzy promieniem punktu pocztkowego rS i kocowego rE jest
mniejsza ni parametr F19).
G91 G28 X0 Y0 ;
G00 Y-200.;
G17 G3.1 X-100. Y0 I-150. J0 F3000 P2;
M30;
Gdy wykonywany jest wyej opisany program, prdkoci posuwu w
poszczeglnych punktach s jak na rysunku.
Przykad 1: Linia serca
Przesunicie jest rnic midzy
promieniami w punkcie
pocztkowym i kocowym. Na
rysunku obok przedstawiono jako
(b-a).
Dla ksztatu konieczne s dwa
bloki, jeden dla strony prawej drugi
dla lewej.
Przykad programu z wprowadzeniem inkrementacyjnym

G3.1 Y (a + b) Jb Ff1; (prawa strona)
130.
100. 1000
G3.1 Y (-a b) J-a;
(strona lewa)
-130. 30.
a=30
(najmniejszy promie uku)
b=100. (najwikszy promie uku)
a+b=130 (wsprzdne punktu kocowego prawej poowy uku)
-a-b=-130 (wsprzdne punktu kocowego lewej poowy uku)
6-18
Przykad 2: Gwintowanie dua rednica

Gdy wykonywany jest gwint duej rednicy, program powinien by podzielony na
cz wejcia, gwintu i wyjcia; wszystkie trzy czci naley poda jako rozkazy
skrawania linii rubowej. Interpolacja spirali wykorzystywana jest dla ustawienia
luzu rednicowego w czci wejcia i wyjcia (punkt pocztkowy lub kocowy
uku jest przesuwany od obwodu okrgu o wielko luzu).
G3.1 X-i1-i2 Y0 Zz1 I-i1 J0 Ff1; (wcicie, pokrg)

(gwint, peny okrg)
G03 X0 Y0 Zz2 Ii2 J0 Pp2;
G3.1 Xi2+i3 Y0 Zz3 Ii2 J0;
(wyjcie gwintu, pokrg)
Wskazwka:
Liczb zwojw w czci gwintu, p2, otrzymuje si podzielenie skoku z2 przez
pochylenie l. Dzielenie to powinno dawac zerow reszt.
6-19
Przykad 3: Skrawanie gwintu stokowego

Stokowa linia rubowa , ktra rozpoczyna si pod dowolnym ktem, jest rwnie
moliwa (patrz rysunek niej).
W tym przypadku naley wprowadzi X, Y i Z jako wartoci inkrementacyjne od

punktu pocztkowego s do punktu kocowego e (x1, y1 i z1) oraz J jako wartoci
inkrementacyjne od punktu pocztkowego s do punktu rodkowego (i1 i j1) i P jako
liczb skokw (p1).
G3.1 Xx1 Yy1 Zz1 Ii1 Jj1 Pp1 Ff1 ;
Stokowo t pochylenie l otrzymuje si z poniszych rwna:
rs i re przedstawiaj promienie w punkcie pocztkowym i kocowym

s i e przedstawiaja kty w punkcie pocztkowym i kocowym
6-20
Przykad 4: Skrawanie stoka

Skrawanie stoka jest zastosowaniem dla skrawania gwintu stokowego; tutaj
punkt poczatkowy lub kocowy ley na linii rodkowej. Skrawanie stoka jest
moliwe przez zwikszanie lub zmniejszanie rednicy uku. Pochylenie wynosi
tutaj z1/p1.
G2.1 X-x Y0 Zz1 I-x1 Pp1 Ff1 ;

x1: promie powierzchni podstawowej
z1: wysoko
p1: liczba skokw
f1: prdko posuwu
Wskazwka:
Dla sprawdzenia drogi narzdzia podczas interpolacji spirali, stosowa wskazanie
ZEICHNEN.
6-9
Interpolacja wirtualnej osi: G07
1. Funkcja
Gdy przy interpolacji linii rubowej lub spirali z osi liniow, jedna z osi interpolacji
okrgu jest obrabiana lub dzielona impulsowo jako o wirtualna (o bez
rzeczywistego ruchu), to interpolacja linii rubowej lub spirali moe by
wykonywana jako widziana bocznie (z osi wirtualnej) interpolacja sinusowa.
Tego rodzaju o wirtualn ustawi przez G07.
6-21
1. Format rozkazu
G070; ustawienie osi wirtualnej
; interpolacja osi wirtualnej
G071; zmazanie wirtualnej osi
2. Opis
A. Funkcje interpolacji, przy ktrych moe by zastosowana interpolacja wirtualnej
osi, s tylko dla interpolacji linii rubowej lub spirali.
B. W obszarze G070; do G071; o suy jako o wirtualna. Dlatego gdy
niezalenie wydany jest rozkaz osi ?, system przechodzi w tryb czekania, w
ktrym pozostaje a impulsu podziau osi wirtualnej zostanie zamknity.
C. O wirtualna obowizuje wycznie w pracy automatycznej; w pracy rcznej nie
jest aktywna.
D. Funkcje ochronne (blokada, zapisane ograniczenie skoku itd.) obowizuj
take na osi wirtualnej.
E. Przerwanie koem rcznym obowizuje take na osi wirtualnej. Innymi sowy,
na osi wirtualnej nastpuje przesunicie o przerwana odlego.
1. Przykad programu
G07 Y0 ; O Y jest ustawiona jako o wirtualna
G17 G2.1 X0 Y-5. I 0 J-10. Z40. P2 F50 ;
Interpolacja Sinus wykonywana jest w paszczynie XZ.
G07 Y1 ; O Y staje si znowu osi rzeczywist.
6-22
6-10 Interpolacja splajnu: G06.1 (opcja)

1. Funkcja i cel
W interpolacji splajnu droga moe by automatycznie obliczona dziki gadkiej
krzywej uzyskanej z wprowadzonych punktw, dziki czemu moliwa jest szybka i
dokadna obrbka, take dla dowolnych konturw.
2. Format rozkazu
G06.1 Xx1 Yy1 ;
3. Opis
A. Ustawienie i usunicie interpolacji splajnu
Interpolacja splajnu jest ustawiana przez warunek drogi G06.1 i usuwana
przez inny kod G grupy 01 (G00, G01, G02 lub G03).
Przykad 1:
Rys. 6-2 Przebieg krzywej w interpolacji Splajnu

W powyszym przykadzie interpolacja splajnu jest ustawiana przy N200 (blok
dla ruchu P1 do P2) i usuwana przy N300. Dziki temu krzywa jest cignita
jako interpolacja splajnu od punktu kocowego bloku P1 do Pn.
Dla obliczenia krzywej splajnu konieczne s przynajmniej dwa bloki (trzy
punkty podparcia). Jeli dla interpolacji splajnu jest jeden blok, to droga do
punktu kocowego bloku nie moe by interpolowana inaczej ni jako prosta.
Przykad 2:
Rys. 6-3 W interpolacji splajnu podano pojedynczy blok.

6-23
B. Podzia krzywej w interpolacji splajnzu

W interpolacji splajnu, zasadniczo przez wszystkie odnone punkty
prowadzona jest gadka krzywa. Przebieg splajnu moe jednak zawsze by
przerwany, gdy speniony jest jeden z trzech warunkw:
(1)kt midzy dwoma ssiednimi blokami (w odniesieniu do ruchw po
prostej) jest wikszy ni wczeniej ustawiona warto.
(2)Odlego ruchu bloku jest wiksza ni wczeniej ustawiona warto
(3)W rodku zakresu interpolacji splajnu ley blok bez rozkazu ruchu.
(1) Gdy kt midzy dwoma ssiednimi blokami jest wikszy ni wczeniejsze
ustawienie
splajn-usu-kt ................... parametr maszyny F101 (jednostka: stopie)
W kolejnoci wprowadzanych ktw P1, P2, ... Pn dla interpolacji splajnu,
punkt Pi jest traktowany jako naroe gdy rnica kta ?1, midzy dwoma
ssiednimi wektorami rys jest wiksza ni F101. Kolejno punktw jest
wtedy w punkcie Pi rozkadana na dwa odcinki od P1 do Pi i Pi do Pn a
krzywa splajnu jest obliczana oddzielnie dla kadego odcinka.
Ta funkcja dzielenia nie jest jednak dostpna gdy brakuje ustawienia kta
usuwania (F101 = 0).
Przykad 1: F101 = 80 stopni
Rys. 6-4 Usuwanie splajnu przez rnic ktw
6-24
Gdy jest wicej punktw z ?i > F101, s one traktowane wszystkie jako
naroa i liczona jest w ten sposb odpowiednia liczba krzywych splajnw.
Rys. 6-5 Wielonaronikowa krzywa splajnu z powodu rnicy ktw

Jeli obok siebie s dwa naroniki (gdzie ?i > F101), automatycznie blok
dla drugiego punktu wystpuje w interpolacji prostej. Dlatego w kadym
bloku porednim dla odsunicia np. 2,5 wymiarowej obrbki, kod G01
moe by opuszczony, co znacznie upraszcza programowanie.
Przykad 2: F101 < 90 (stopni)
W poniszym przykadzie (program na drog wg rys. 6-6) kody G w
nawiasach dla zaznaczenia liniowego odsunicia by cakowicie
opuszczone, gdy F101 jest ustawione nieco mniejsze ni 900; wtedy na
paszczynie XZ, gdzie ma panowa wycznie interpolacja splajnu,
odsunicie osi Y jest zawsze pionowe (900), tak e interpolacja splajnu jest
w odpowiednich blokach odsunicia (N310, N410 itd.) jest zawsze
zastpowana przez interpolacj prost.
Powysze kody s jednak niezbdne gdy brakuje ustawienia F101.
Rys. 6-6 Liniowe odsunicia w

interpolacji splajnem
6-25
(2) Gdy odlego ruchu bloku jest wiksza ni wstpne ustawienie

splajn-odsu-odlego .......................... parametr maszyny F100
(jednostka: m)
W kolejnoci punktw P1, P2 ... Pn dla interpolacji splajnem, blok do
punktu Pi+1 jest automatycznie interpolowany prost, gdy dugo Rys
wektora rys jest dusza ni F100, podczas gdy poprzedni odcinek od P1
do Pi jak i kolejny od Pi+1 do Pn s niezalenie interpolowane splajnem.
W tym przypadku wektor styczny w punkcie kocowym Pi krzywej splajnu
P1 do Pi jak i w punkcie pocztkowym Pi+1 krzywej Pi+1 do Pn w kierunku
wspczynnika, nie s zgodne z odcinkiem rys.
Przy braku ustawienia odlegoci usuwania (F100 = 0), funkcja dzielenia
nie jest dostpna.
Rys. 6-7 Usuwanie splajnu przez odlego ruchu bloku

Gdy w zakresie interpolacji jest wicej blokw, ktrych odlego rys >
F100, s one blok po bloku interpolowane prost.
(3) Gdy w obszarze interpolacji splajnem jest blok bez rozkazu ruchu
Interpolacja splajnem w kadym bloku bez rozkazu ruchu jest tymczasowo
usuwana i odcinki przed oraz po danym bloku s interpolowane splajnem.
Przykad
Rys. 6-8 Usuwanie splajnu przez blok

bez ruchu
6-26
C. Ograniczenie posuwu w
interpolacji splajnem
Modalny posuw F pozostaje
zasadniczo aktywny przy
ustawieniu interpolacji
splajnem. Jednake na
odcinkach duych zakrzywie
(tzn. maego promienia
zagicia), jak na rys. 6-9, moe
powodowa to nadmierne
przyspieszenia, jeli posuwu
miaby pozostawa stay przez
ca drog.
Rys. 6-9 Zmiana przyspieszenia po

zakrzywieniu
Posuw przy interpolacji splajnem moe by sterowany tak, aby przyspieszenie

w punkcie duego zakrzywienia nie przekraczao maksymalnie dopuszczalnej
wartoci (obliczonej z parametrw) Przyspieszenia Interpolacji.
Ograniczenie posuwu w interpolacji splajnem nastpuje blok za blokiem w
nastpujcy sposb: jako promie odniesienia bloku wybierany jest mniejszy z
dwch promieni Rs i Re (promienie zakrzywienia w punkcie pocztkowym i
kocowym bloku) i dla niego obliczany jest przy pomocy podanego niej
rwnania (1) posuw graniczny F, ktry odpowiada maksymalnej wartoci
Przyspieszenia Interpolacji. Posuw modalny F jest zastpowany przez F tylko
wtedy, gdy F>F i w taki sposb postpuje si blok za blokiem wzdu caej
krzywej, szukajc odpowiedniego posuwu dla danego promienia krzywizny.
Rys. 6-10 Ograniczenia posuwu w interpolacji splajnem
6-27
D. Interpolacja splajnem z korekcj promienia narzdzia

Interpolacja splajnem moe uwzgldnia korekcj promienia narzdzia, w
nastpujcy sposb:
(1) Przy dwuwymiarowej korekcie promienia narzdzia
Poniszy opis oblicze wg rys. 6-11 jest przykadem zaprogramowanej trzy
odcinkowej drogi z interpolacj splajnem korekcji promienia narzdzia:
P0P1 dla interpolacji prost, linii manej P1P2 .. Pn dla interpolacji splajnem
i PnPn+1 znowu dla interpolacji prost.
(1) Najpierw obliczana jest linia amana P0P1P2 ... PnPn+1, przez
przesunicie zaprogramowanej linii P0P1P2 ... PnPn+1 o warto
korekcji promienia narzdzia.
(2) Nastpnie dla kadego punktu poredniego Pi (i = 2,3, .... n-1) krzywej
splajnu (za wyjtkiem punktu pocztkowego i kocowego, P1 i Pn)
okrelany jest punkt Pi przy pomocy PiPi = r, przy czym Pi ley na
wektorze korekcji PiPi.
(3) Linia amana P1P2P3 ... Pn-1Pn jest na koniec interpolowana
splajnem i otrzymany przebieg krzywej jest stosowany jako
skorygowana krzywa splajnu dla rodka narzdzia.
Rys. 6-11 Interpolacja splajnem z korekcj promienia narzdzia

6-28
Krzywa splajnu, utworzona w ten sposb, nie jest jednak precyzyjnym

przyblieniem dla przesunicia krzywej splajnu dla zaprogramowanych
punktw.
(2) Przy trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia
W trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia najpierw przesuwane s o
promie narzdzia ( r ) i w kierunku wektora normalnego (i,j,k), punkty
wprowadzone dla interpolacji splajnem, a pomidzy przesunitymi
naroami dla przesuwu interpolowana jest gadka krzywa.
E. Inne
(1) Interpolacja splajnem odnosi si do wsprzdnych podstawowych X, Y i
Z; w bloku ustawienia interpolacji splajnem nie potrzeba jednak
wprowadza wszystkich trzech osi.
Poza tym ustawienie interpolacji splajnem (G06.1) moe take by
nakazane w bloku bez rozkazu ruchu.
Przykad:
N100 G06.1 X_Y_Z0 ; N100 G06.1 X_Y_;
N200
X_Y_Z_;
N200
X_Y_Z_;
N300
X_Y_Z_;
N300
X-Y_Z_;
N100 G06.1 F_; ( bez rozkazu ograniczenia)
N200
X_Y_Z_;
N300
X_Y_Z_;
(2) Kod interpolacji splajnem (G06.1) naley do grupy 01 kodw G.
(3) W pracy pojedynczy blok interpolacja splajnem jest bezwarunkowo
usuwana a odpowiednie bloki interpolowane tylko prost.
(4) Przy sprawdzaniu drogi narzdzia, wskazywana jest na monitorze nie
krzywa ktra jest aktualna dla interpolacji blokw splajnem, lecz linia
amana przez wprowadzone punkty porednie, przy czym przesunicie
dla korekcji promienia narzdzia, opisane wyej w punkcie D moe by
uwzgldnione.
6-29
7
7-1
FUNKCJE POSUWU
Prdko posuwu szybkiego
Prdko posuwu szybkiego moe by ustawiona niezalenie dla kadej osi. Ustawialne prdkoci
le w zakresie midzy 1 mm/min a 60000 mm/min. Grna granica prdkoci posuwu zaley od
maszyny.
Prdko posuwu szybkiego jest aktywna dla rozkazw G00, G27, G28, G29, G30 i G60.
Pozycjonowanie nastpuje na dwa sposoby: przez interpolacj, przy czym droga jest interpolowana
liniowo od punktu pocztkowego do kocowego, i bez interpolacji, przy czym narzdzie porusza si na
danej osi z prdkoci maksymaln posuwu. Sposb jest ustalany wyborem bitu 6 z parametru F91.
Oba potrzebuj tego samego czasu dla pozycjonowania.
7-2
Prdko posuwu skrawania
Prdko posuwu skrawania naley wybra przez adres F i omiocyfrow liczb (bezporednie
wybranie F-8 miejsc).
Dla F-8 miejsc naley wybra cz cakowit z picioma pozycjami i przez punkt dziesitny cz
uamkow z 3 pozycjami.
Prdko posuwu skrawania jest aktywna dla rozkazw G01, G02, G03, G2.1 i G3.1.
Przykad : prdko posuwu skrawania
G1
G1
G1
X100. Y100. F200*;

X100. Y100. F123.4;
X100. Y100. F56.789;
200,0 mm/min
123,4 mm/min
56,789 mm/min
F200. i F200.000 daj taki sam wynik.
Zakres prdkoci posuwu (jednostka wprowadzania ustawienia: 1 lub 10)

Tryb rozkazu
mm/min
cal/min
stopnie/min
Zakres rozkazu F
0.001 60000.000
0.0001 2362.2047
0.001 60000.000
Zakres prdkoci posuwu

0.001 60000,000 mm/min
0,0001 2362,2047 cal/min
0,001 60000,000 stopie/min
Uwagi
Wskazwki:
1. Jeli przy pierwszym wprowadzeniu rozkazu skrawania (G01, G02, G03, G2.1 lub G3.1) po
wczeniu systemu nie podano rozkazu F, powstaje bd programu.
2. Jeli na maszynie pracujcej w systemie metrycznym wykorzystywany jest rozkaz calowy, to
prdkoc posuwu szybkiego i posuwu skrawania s ograniczone do maks. 2362 cala na minut.
7-1
7-3
Posuw synchroniczny i asynchroniczny: G95 i G94
1.
Funkcja i cel
Rozkaz G95 umoliwia poprzez kod F wybr skoku posuwu na obrt.
Jeli podany jest rozkaz G94, system powraca do trybu posuw na minut (posuw
asynchroniczny), w ktrym skok posuwu jest ustawiony na minut.
2.
Format rozkazu
G94: Posuw na minut (mm/min) (posuw asynchroniczny)
G95: posuw na obrt (mm/obr) (posuw synchroniczny)
G95 jest rozkazem modalnym; pozostaje aktywny do podania rozkazu G94 (posuw minutowy).
A.
Zakres rozkazu kodu F

W trybie synchronicznym (posuw na obrt) naley przez F poda rozkaz dla skoku na obrt
wrzeciona. Zakres rozkazu jest podany w poniszej tabeli.
Tryb posuwu
Skok posuwu na
obrt
Skok posuwu na
minut
A.
Wprowadzenie mm
Zakres wartoci
Zakres prdkoci
rozkazu
posuwu
0,00001
F0.00001
Wprowadzenie cale
Zakres wartoci
Zakres prdkoci
rozkazu
posuwu
0,000001
F0.000001
F999.99999
F0.001
999,99999 mm/obr
0,001
F39.370078
F0.0001
39,370078 cal/obr
0,0001
F60000.000
60000,000 mm/min
F2362.2040
2362,2040 cal/min
Efektywn prdko posuwu (rzeczywista prdko ruchu maszyny) otrzymuje si z

poniszego rwnania (rwnanie 1).
FC = F x N x OVR (rwnanie 1)
przy czym
FC:
efektywna prdko posuwu (mm/min lub cale/min)
F:
zalecana prdko posuwu (mm/obr lub cale/obr)
-1
N:
obroty wrzeciona (min )
OVR: korekcja posuwu skrawania
Gdy jednoczenie podawane s rozkazy dla kilku osi, efektywna prdko posuwu FC podana
przez rwnanie 1, obowizuje w kierunku wektora rozkazw.
Wskazwki:
1. We wskazaniu POSITION, pod VORSC z AKTUELLE DATEN wskazywana jest efektywna
prdko posuwu, ktra jak wyej opisano przeksztacona jest na posuw na minut.
2.
Jeli efektywna prdko posuwu, opisana wyej, przekroczy grn granic dla posuwu
skrawania, jest do niej redukowana.
7-2
3.
Gdy obroty wrzeciona przy wykonywaniu posuwu synchronicznego wynosz zero, wyzwalany jest
alarm.
4.
W trybie alarmu testowego wykonywany jest posuw asynchroniczny z prdkoci ustawion

zewntrznie (mm/min, cal/min lub stopie/min).
5.
Cykle stae G84 (nacinanie gwintu wewntrznego) i G74 (odwrotne nacinanie gwintu
wewntrznego) wykonywane s w ustawionym wczeniej trybie posuwu.
7-4
Ustawienie prdkoci posuwu i oddziaywanie na poszczeglne osie
Jak ju przedstawiono, maszyna posiada rne osie sterowania. Osie te mog by podzielone na dwa
typy: osie liniowe dla sterowania ruchu liniowego i osie obrotowe dla sterowania ruchu obrotowego.
Pojcie prdkoci posuwu oznacza wybran prdko, z jak wykonywany jest ruch osi.
Oddziaywanie na prdko ruchu narzdzia, o co chodzi przy skrawaniu, jest przy sterowaniu osi
liniowej i obrotowej rozmaite.
Skok ruchu osi powinien by wybierany dla kadej oddzielnie. W przeciwiestwie do tego, prdko
posuwu jest po prostu wprowadzana przez podanie wartoci liczbowej. Gdy jednoczenie maj by
sterowane dwie lub wicej osi, konieczne jest dokadne zrozumienie oddziaywania prdkoci posuwu
na poszczeglne osie. Niej opisane bdzie na co naley zwraca uwag przy ustawianiu prdkoci
posuwu.
1.
Sterowanie osi liniowej

Prdko posuwu ustawiona poprzez F oddziaywuje jako prdko liniowa w kierunku ruchu
narzdzia do przodu, take gdy sterowane s dwie lub wicej osi.
Przykad:
Sterowanie osi liniowych (o X i Y) z prdkoci posuwu f:
Gdy sterowane s tylko osie liniowe, zaprogramowana musi by tylko jako taka, prdko
skrawania. Kada o posiada prdko posuwu, ktra odpowiada skadowej wynikajcej z
rozoenia wybranej prdkoci posuwu.
7-3
W przykadzie powyszym:
prdko posuwu osi X =

prdko posuwu osi Y =
2.
Sterowanie osi obrotowej

Gdy sterowana jest o obrotowa, wybrana prdko posuwu obowizuje jako prdko obrotowa
osi obrotowej, tzn. jako prdko ktowa.
Prdko posuwu w kierunku drogi narzdzia do przodu, jest prdkoci liniow, dlatego zaley
od odlegoci punktu obrotu i narzdzia. Odlego ta musi by uwzgldniana przy programowaniu
prdkoci posuwu.
Przykad:
Sterowanie osi obrotowej (o C)z prdkoci posuwu f (podawa w stopniach na minut):
Gdy w powyszym przypadku prdko skrawania w kierunku drogi narzdzia (prdko liniowa)
ma wynosi fc, co wyraa si rwnaniem
to w programie musi by ustawiona prdko posuwu f jak niej:
7-4
Wskazwka:
Gdy narzdzie dziki sterowaniu osi liniowej, przy wykorzystaniu interpolacji okrgu, porusza si
wzdu uku, prdko w kierunku drogi narzdzia, tzn. prdko styczna, odpowiada
zaprogramowanej prdkoci posuwu.
Przykad:
Sterowanie osi liniowych (osi X i Y) za pomoc interpolacji okrgu z prdkoci posuwu f:
W takim przypadku prdkoci posuwu rni si dla osi X i Y w zalenoci od ruchu narzdzia.
Wynikowa prdko posuwu jest jednak zawsze utrzymywana staa, jako warto f.
3.
Jednoczesne sterowanie osi liniowych i obrotowych

System NC traktuje sterowanie osi liniowych i obrotowych w sposb cakowicie jednakowy.
Przy sterowaniu osi obrotowej, warto liczbowa podana w sowie wsprzdnych (A, B i C) jest
ktem, podczas gdy wszystkie wartoci podane jako prdko posuwu (F) traktowane s jako
prdko liniowa. Innymi sowy, stopie osi obrotowej traktowany jest jako ekwiwalent 1 milimetra
osi liniowej.
Dlatego przy jednoczesnym sterowaniu osi liniowych i obrotowych, warto wprowadzona przy
pomocy F ma jednakowe skadowe w odniesieniu do poszczeglnych osi jak przedstawiono w 1
(sterowanie osi liniowych). Tutaj przy sterowaniu osi liniowej zmienia si oprcz wielkoci take
kierunek skadowych prdkoci, podczas gdy przy sterowaniu osi obrotowej, skadowe prdkoci
zmieniaj kierunek z ruchem narzdzia (bez zmiany wielkoci). Wynikowa prdko posuwu w
kierunku drogi narzdzia zmienia si wic z jego ruchem.
7-5
Przykad:
Jednoczesne sterowanie osi liniowej (X) i obrotowej ( C) z prdkoci posuwu f:
Gdy wartoci rozkazu osi X i C maj wartoci x i c:
Prdko posuwu osi X (prdko liniowa) fx i prdko posuwu osi C (prdko ktowa) ?
otrzymuje si w nastpujcy sposb:
Przy sterowaniu osi C, prdko liniowa fc moe by wyraona nastpujco:
Jeli prdko posuwu w kierunku narzdzia, w punkcie startowym P1 jest przyjta jako ft a jej
skadowe na osi X i Y jako ftx i fty, to mog one by wyraone nastpujco:
gdzie r jest odlegoci midzy punktem obrotu i narzdziem (w mm) a jest ktem (w stopniach)
utworzonym przez punkt P1 i o X w punkcie obrotu.
Z rwna (1), (2), (3) (4) i (5) otrzymuje si nastpujc wynikow prdko:
7-6
Dlatego prdko posuwu f powinna by zaprogramowana nastpujco:
ft w rwnaniu (6) przedstawia jednak prdko w punkcie P1 a warto zmienia si z obrotem osi
C. Dla utrzymania w moliwie duym stopniu staej wartoci prdkoci skrawania ft, kt obrotu
ktry zosta podany w bloku, musi by moliwie may, aby warto ? zmieniaa si niewiele.
7-5
Sprawdzenia dokadnego zatrzymania: G09
1.
Funkcja i cel
Przy nagej zmianie prdkoci posuwu narzdzia, w maszynie wystpuje wstrzs i przy skrawaniu
naroy moe wystpi nadmierne zaokrglenie. Dla zredukowania tego rodzaju wstrzsw i
zapobiegania zaokrglaniu naroy, jest niekiedy celowe wykonywanie rozkazu dopiero w kolejnym
bloku, po upewnieniu si, e maszyna zostaa zahamowana i zatrzymana, oraz ustawiona w
pozycji. Do tego suy sprawdzenia dokadnego zatrzymania.
Szeroko pozycjonowania ustawiana jest przez parametr S14.
2.
Format rozkazu
G09 ;
Sprawdzenie dokadnego zatrzymania obowizuje tylko dla rozkazu skrawania (G01 do G03) w
odpowiednim bloku.
3.
Przykad programu
N001 G09 G01 X100.000 F150 ; Po upewnieniu si, e maszyna zostaa zahamowana,
zatrzymana i ustawiona w pozycj, uruchamiany jest nastpujcy blok.
N002
Y100.000 ;
7-7
Rys. 7-1 Dziaania w trakcie sprawdzenia dokadnego zatrzymania

4.
Opis
Rys. 7-2 Poczenie blokw w trybie hamowania posuwu skrawania
Rys. 7-3 Rozkaz cigy posuw skrawania
7-8
Na rysunku 7-2 i 7-3 jest:

Tc: przyspieszenie posuw skrawania / staa czasowa opnienia
Lc: szeroko pozycjonowania
Jak pokazano na rys. 7-2., szeroko
pozycjonowania Lc jest pozosta odlegoci
(powierzchnia zakreskowana) poprzedniego
bloku, na pocztku kolejnego. Moe ona by
ustawiana przez parametr S14 (liczba cakowita;
jednostka ustawiania: 0,001 mm lub 0,0001 cala).
Funkcja ustawiania szerokoci pozycjonowania
jest stosowana dla utrzymania zaokrglania
naroy w okrelonym zakresie.
Jeli cykl sprawdzania zahamowania jest wykonywany w blokach skrawania cyklu staego, naley
poda poprogram cyklu staego G09.
Dla wyczenia zaokrglania naroy, zmniejszy parametr S14 i wykona sprawdzenie hamowania lub
poda midzy blokami rozkaz odczekania (G04).
7-6
Sprawdzenie modalnego dokadnego zatrzymania: G61
1.
Funkcja i cel
G61 jest funkcj modaln, podczas sprawdzenia dokadnego zatrzymania G09, dla sprawdzenia w
pozycji, tylko w bloku wprowadzania. Kady rozkaz skrawania, ktry jest za G61, jest sterowany
tak, aby na kocu bloku znajdowao si hamowanie dla sprawdzenia stanu w pozycji. S to
korekcja naroy (G62), tryb nacinania wewntrznych gwintw (G63) i tryb skrawania (G64), ktre
usuwaj tryb sprawdzenia dokadnego zatrzymania G61.
2.
Format rozkazu
G61 ;
7-7
Automatyczna korekcja naroy: G62
Przy korekcji promienia narzdzia automatycznie korygowana jest prdko posuwu, dla zmniejszenia
obcie, ktre powstaj podczas skrawania wewntrznego naroa lub automatycznego zaokrglania
naroa.
Rozkaz dla automatycznej korekcji naroy pozostaje obowizujcy, dopki nie zostanie podany rozkaz
dla skasowania promienia narzdzia (G40), trybu sprawdzenie dokadnego zatrzymania (G61), trybu
nacinania gwintw wewntrznych (G63) lub trybu skrawania (G64).
Format rozkazu:
G62 ;
7-9
7-7-1
Opis funkcji
Dla obrbki wewntrznego naroa jak na rys. 7-4, musi by skrawana wiksza ilo, co w wyniku daje
zwikszone obcienie narzdzia. Z tego wzgldu dla uniknicia wzrostu obcienia, prdko
posuwu wewntrz zadanego obszaru naroa jest automatycznie korygowana i zmniejszana. Dziki
temu osiga si czyste skrawanie.
Funkcja ta jest jednak dziaa tylko przy programowaniu obrbki dokadnej ksztatu.
Rys. 7-4
1.
Praca
A. Bez automatycznej korekcji naroy:
Gdy narzdzie na rys. 7-4 porusza si w kolejnoci (1) (2) (3), to (3) ma wiksz ilo
materiau do skrawania, zaznaczon na obszarze S kreskami, ni (2), co zwiksza obcienie
narzdzia w (3).
B. Z automatyczn korekcj narzdzia:
Gdy kt wewntrzny na rys. 7-4 jest mniejszy ni ustawiony w parametrze, prdko posuwu
jest w obszarze hamowania Ci automatycznie korygowana, odpowiednio do ustawienia
parametru.
1.
Ustawienie parametru
Ustawi nastpujce parametry uytkownika:
-F29: korekcja posuwu
0 do 100 (%)
-F21: wikszy kt wewntrzny ?
0 do 179 (stopnie)
-F22: obszar hamowania Ci
0 do 3937,000 (cal)
7-10
7-7-2
1.
Przykad wykonania
Naronik midzy dwoma prostymi
Przy Ci, prdko posuwu jest korygowana odpowiednio do parametru F29.

2.
Naronik midzy prost i ukiem (korekcja strony zewntrznej)
7-11
3.
Naronik midzy ukiem (korekcja strony wewntrznej) i prost

Wskazwka:
Obszar hamowania Ci, w ktrym prdko posuwu jest korygowana, odpowiada tutaj dugoci uku.
4.
Naronik midzy ukiem (korekcja strony wewntrznej) i ukiem (korekcja strony zewntrznej)
7-12
7-7-3
Odniesienie do innych funkcji
Funkcja
Korekcja posuwu w naroach
Korekcja prdkoci posuwu Automatyczna korekcja naroy nastpuje po korekcji posuwu skrawania
skrawania
Skasowanie korekcji
Automatyczna korekcja naroy nie jest kasowana przez kasowanie
korekcji
Ograniczenie prdkoci
Obowizuje (sprawdzenie po automatycznej korekcji naroy)
posuwu
Test
Automatyczna korekcja naroy nie obowizuje
Posuw synchroniczny
Na prdko posuwu synchronicznego oddziauje automatyczna
korekcja naroy
Przeskok G31
Podczas korekcji promienia narzdzia G31 prowadzi do bdu programu
Blokada maszyny
Obowizuje
G00
Nie obowizuje
G01
Obowizuje
G02, G03
Obowizuje
7-7-4
Wskazwki bezpieczestwa
1.
Automatyczna korekcja naroy obowizuje tylko w trybie pracy G01, G02 i G03. W trybie G00 nie
obowizuje. Gdy w naroniku jest wymieniany tryb G00 na G01 (G02 lub G03) lub na odwrt,
automatyczna korekcja nie jest przeprowadzana w bloku, ktry zawiera G00.
2.
Tryb automatycznej korekcji naroy pozostaje jako taki nie obowizujcy, dopki nie dojdzie tryb
3.
Automatyczna korekcja naroy nie jest przeprowadzana w naroach, gdzie jest uruchamiana lub
kasowana korekcja promienia narzdzia.
7-13
4.
Automatyczna korekcja naroy jest nie obowizujca w naroach, gdzie rozkaz wektora jest dla
korekcji promienia narzdzia podawany przez I i J (K).
5.
Gdy punkt skrawania nie moe by obliczony, automatyczna korekcja naroy nie ejst
obowizujca. Obliczenie punktu skrawania nie jest moliwe w nastpujcym przypadku:
W wicej ni czterech kolejnych blokach nie ma rozkazw ruchu.
1.
Przy rozkazie uku, obszar hamowania odpowiada dugoci uku.
2.
Dla ustawienia parametru, kt naronika wewntrznego oznacza kt przy zaprogramowanej

drodze.
3.
Jeli najwikszy kt jest ustawiony przez parametr na 0, to automatyczna korekcja naroy jest nie
obowizujca.
4.
Jeli korekcja posuwu jest ustawiona przez parametr na 0 lub 100, to automatyczna korekcja
naroy pozostaje nie obowizujca.
7-8
Tryb nacinanie gwintu wewntrznego: G63
1.
Funkcja i cel
Rozkaz G63 powoduje, e system NC wchodzi w tryb sterowanie odpowiedni dla nacinania gwintu
wewntrznego.
Korekcja posuwu skrawania jest ustalona na 100%.
Rozkaz dla hamowania midzy czeniem blokw jest nie obowizujcy
Zatrzymanie posuwu nie obowizuje
Praca pojedynczy blok nie obowizuje
Podawany jest sygna dla trybu nacinanie wewntrznego gwintu
G63 jest ustawiany z powrotem przez tryb sprawdzenie dokadnego zatrzymania (G61),
automatyczn korekcj naroy (G62) lub tryb skrawania (G64).
1.
Format rozkazu
G63 ;
7-14
7-9
Tryb skrawania: G64
1.
Funkcja i cel
Rozkaz G64 ustawia system NC w tryb skrawania, w ktrym otrzymuje si powierzchni gadk.
W tym rodzaju pracy w sposb cigy wykonywane s kolejne blok, bez hamowania i zatrzymania
midzy blokami posuwu skrawania jak przy trybie sprawdzenie dokadnego zatrzymania (G61).
Rozkaz G64 jest ustawiany z powrotem przez tryb sprawdzenia dokadnego zatrzymania (G61),
automatyczn korekcj naroy (G62) lub tryb nacinania gwintu wewntrznego (G63). System NC
znajduje si w tym trybie skrawania przy wczeniu.
2.
Format rozkazu
G64 ;
7-10
1.
Posuw czasu nawrotu: G93 (opcja)
Funkcja i cel oraz format rozkazu

Gdy wykonywana jest korekcja promienia narzdzia dla gadkich linii i rozkaz may uk, to midzy
ksztatem zdefiniowanym wczeniej w programie obrbki i ksztatem po korekcji promienia
narzdzia wystpuj rnice. Poniewa rozkazy posuwu G94 i G95 obowizuj tylko dla drogi
narzdzia, ktra istnieje po korekcji, to przy wykonywaniu G94 i G95 prdko narzdzia w
punkcie obrbki (tzn. wzdu drogi, ktra zostaa zdefiniowana w programie obrbki) nie jest staa i
te wahania posuwu powoduj na obrabianej powierzchni powstanie linii.
Przez ustawienie kodu rozkazu dla posuwu czasu nawrotu, czas obrbki dla odpowiedniego bloku
staje si rwnomierny, co zapewnia sterowanie dla staego posuwu w punkcie obrbki (wzdu
drogi zdefiniowanej w programie obrbki).
Ustawienie kodu rozkazu G93 okrela przyporzdkowanie czasu nawrotu (tryb G93).
Za pomoc kodu F przyporzdkowa warto odwrotnoci czasu obrbki w bloku kodu posuwu
skrawania G01, G02 lub G03. Dla kodu F mog by przyporzdkowane dane od 0,001 do
99999,999.
Formaty rozkazw s nastpujce:
(1) Interpolacja prostej:
G93 G01 Xx1 Yy1 Ff1 ;
(2) Interpolacja okrgu:
G93 G02 Xx1 Yy1 Rr1 Ff1 ;
(Mona stosowa kod G03 zamiast G02 i zamiast R kod I, J lub K.)
Prdko posuwu dla odpowiedniego bloku jest wyliczana z dugoci zaprogramowanego ksztatu
obrbki i wartoci okrelonej przez kod F.
7-15
(1)
Dla interpolacji prostej (G01)
Warto kodu F =
(2)
Prdko: mm/min lub cal/min
Odlego
Odlego: mm lub cal
Dla interpolacji okrgu (G02 lub G03)
Warto kodu F =
2.
Prdko
Prdko
Prdko: mm/min lub cal/min
Promie uku
Promie uku: mm lub
Wskazwki bezpieczestwa
A. Kod G93, ktry naley do tej samej grupy rozkazw co G94 (posuw na minut) i G95 (posuw
na obrt), jest kodem modalnym G.
B. Poniewa w trybie G93 kodu F nie ma kodw modalnych, dla kadego bloku trzeba je
ustawia. Przy opuszczeniu kodu F wystpuje bd programu (816 VORSCHUB NULL).
C. Przez ustawienie F0 podczas pracy G93 wystpuje bd programu (816 VORSCHUB NULL).
D. Dla bloku wstawiania naroy, dla korekcji promienia narzdzia obowizuje warto kodu F
poprzedniego bloku, jako warto rozkazu czasu nawrotu.
E. Gdy rodzaj pracy G93 jest zmieniany na G94 lub G95, naley ustawi kod modalny F.
1.
Opis alarmw
Nr
940
Komunikat
KEIN UMKEHR OPTION
941
G93 MODE
Opis
adna opcyjna funkcja posuw czasu nawrotu nie jest
dostpna
W trybie G93 zosta ustawiony niedopuszczalny kod
G*.
*Nastpujce kody G s niedopuszczalne:

G31
Przeskok
G33
Nacinanie gwintu
Stay cykl pracy
G7 , G8
7-16
1.
Przykad programu
N01 G90 G00 X-80. Y80. ;

N02 G01 G41 X0
Y0
D11 F500 ;
N03
X200. ;
N04 G93 G02
Y-200. R100. F5 ;
N05
G03
Y-400. R100. F5 ;
N06
G02
Y-600. R100. F5 ;
N07 G94 G01 X0
F500 ;
N08
Y0 ;
N09 G40
X-80. Y80. ;
N10 M02 ;
W tym przykadzie, gdy posuw obrbki w

bloku interpolacji okrgu ma wykazywa tak
sam warto 500 mm/min jaka zostaa
ustawiona w bloku interpolacji prostej przez
G01, dane ustawi nastpujco:
Warto kodu F =
Prdko
500
=
Promie uku
100
7-17
ZWOKA
Poprzez rozkaz G04, uruchomienie kolejnego bloku zostaje opnione. Odpowiednio do trybu posuwu
obowizujcego przy wprowadzeniu rozkazu G04 (G94: posuw na minut lub G95: posuw na obrt),
automatycznie okrelany jest typ wprowadzenia rozkazu opnienia (w czasie lub w obrotach). Przy
funkcji skoku wielostopniowego moliwe jest take skasowanie pozostajcego czasu opnienia.
8-1
Opnienie o okrelony czas: (G94) G04
1.
Funkcja i cel
Gdy wprowadzany jest rozkaz opnienia w trybie posuw-na minut (G94), wykonanie kolejnego
bloku jest opniane o wskazany czas.
2.
Format rozkazu
G94 G04 X_; lub G94 G04 P_;
Rozkaz jest wprowadzany w jednostce 0,001 sekundy.
Rozkaz punkt dziesitny nie obowizuje dla adresu P. Gdy rozkaz punkt dziesitny jest jednak
wprowadzany, rozdziay s ignorowane.
3.
Opis
A. Zakres ustawie czasu opnienia jest nastpujcy:
Jednostka ustawienia
0,01 lub 0,001 mm
0,0001 cala
Zakres rozkazu dla adresu

X
0,001-99999,999 (sek)
0,001-99999,999 (sek)

P
1-99999999 (x 0,001 sek)
1-99999999 (x 0,001 sek)
B. Gdy w poprzednim bloku istnieje rozkaz skrawania, liczenie czasu opnienia rozpoczyna si
od momentu, gdzie maszyna si opnia lub zatrzymuje.
C. Funkcja opnienia jest wana w caym trybie blokady.
D. Funkcja opnienia jest wana take w trybie blokady maszyny. Jednak za pomoc bitu 4,
parametru uytkownika F93 moe by natychmiast zakoczona.
8-1
1.
Przykad programu
Przy jednostce ustawiania 0,01 mm, 0,001 mm lub 0,0001 cala:
Przykady:
1. G04 X 500 ;
czas opnienia 0,5 sek
2. G04 X 5000 ;
czas opnienia 5 sek.
3. G04 X 5. ;
4. G04 P 5000 ;
5. G04 P 12.345 ;
czas opnienia 0,012 sek.
(Gdy przy jednostce ustawienia 0,0001 cala okrelenie czasu wprowadzane jest przed G04!
6. X5. G04 ;
czas opnienia 50 sek (ekwiwalent dla X50000G04)
8-2
Opnienie o okrelon liczb obrotw: (G95) G04
1.
Funkcja i cel
Gdy w trybie posuw-na obrt (G95) podawany jest rozkaz G04, przed wykonaniem kolejnego
bloku wrzeciono wykonuje okrelona liczb obrotw.
2.
Format rozkazu
G95 G04 X_ ; lub G95 G04 P_ ;
Rozkaz naley podawa w jednostce rozkazu 0,001 obrotu.
Rozkaz punkt dziesitny nie obowizuje dla adresu P. Jeli mimo tego wprowadzany jest rozkaz
punktu dziesitnego, to przerwy s ignorowane.
3.
Opis
A. Zakres ustawie dla liczby obrotw opnienia jest nastpujcy:
Jednostka ustawienia
0,01 lub 0,001 mm
0,0001 cala

X
0,001-99999,999 (obr)
0,001-99999,999 (obr)
8-2

P
1-99999999 (x 0,001 obr)
1-99999999 (x 0,001 (obr)
B. Gdy w poprzednim bloku istnieje rozkaz skrawania, sterowanie opnienia rozpoczyna si

dopiero po zakoczeniu zwolnienia.
Gdy blok rozkazu opnienia zawiera take rozkaz M, S, T lub B, sterowanie rozpoczyna oba
rozkazy jednoczenie.
C. Funkcja opnienia jest wana podczas caego trybu blokowania. (Opnienie jest
wykonywane take podczas trybu blokowania).
D. Funkcja opnienia jest wana nawet w trybie blokowania maszyny.
E. Gdy tylko wrzeciono zatrzyma si, zatrzymuje si take opnianie. Gdy wrzeciono obraca si
znowu, rozpoczyna si z powrotem odliczanie dla opniania.
F. Przez bit 2 parametru F92 mona ustawi typ wprowadzania opnienia na okrelony czas.
8-3
9
9-1
FUNKCJE POMOCNICZE
Funkcja pomocnicza (3-pozycyjna funkcja M)
Funkcje pomocnicze zwane s funkcjami M. Chodzi tutaj o dodatkowe rozkazy dla funkcji
pomocniczych maszyny NC jak wrzeciono-naprzd/wstecz/stop, chodziwo-doprowadzi/stop.
W tym systemie NC, po adresie M naley wybra trzycyfrow liczb. W bloku mona wprowadzi
maksymalnie cztery grupy.
Przykad: G00 Xx1 Mm1 ;
Gdy w bloku podanych jest pi lub wicej rozkazw funkcji pomocniczych, tylko ostatnie cztery s
wane.
Gdy ustawiony jest kod niedopuszczalny, wystpuje alarm 228 FALSCHER M-BEFEHL.
Powizania midzy funkcjami i wartociami numerycznymi widoczne s w instrukcji obsugi maszyny.
Gdy wczytywane s funkcje M00, M01, M02 i M30, nastpny blok nie jest wczytywany do bufora
wejciowego z powodu blokady odczytu.
Funkcja M jako rozkaz moe by podawana w bloku razem z innym rozkazem. Jeli jednak rozkaz
funkcji M jest podawany razem z rozkazem ruchu, wykonanie nastpuje w nastpujcej kolejnoci:
- funkcja M wykonywane jest po rozkazie ruchu, lub
- funkcja M jest wykonywana jednoczenie z rozkazem ruchu.
Sekwencja obowizuje zalenie od specyfikacji maszyny.
Poniej opisano sze funkcji M dla specyficznych celw.
1.
Zatrzymanie programu: M00

Gdy czytnik tamy perforowanej wczyta t funkcj, przestaje czyta kolejny blok. Zatrzymanie
czytania tamy na stronie systemu NC powoduje zatrzymanie funkcji maszyny jak obroty
wrzeciona, doprowadzenie chodziwa itd.
Nowe uruchomienie jest moliwe przez nacinicie przycisku startu dla pracy automatycznej, na
tablicy sterowania.
2.
Opcyjne zatrzymanie: M01

Gdy podczas obowizywania funkcji menu WAHLWEIS STOP, wczytany jest rozkaz M01, czytnik
tamy zatrzymuje si. Funkcja jest wic taka sama jak opisany wyej rozkaz M00. Gdy funkcja
menu dla opcyjnego zatrzymania nie obowizuje, rozkaz M01 jest ignorowany.
Przykad:
N10 G00 X1000 ;

N11 M01
N12 G01 X2000 Z3000 F600 ;
Gdy funkcja menu WAHLWEIS STOP jest wana:

Po N11 praca zatrzymuje si.
Gdy funkcja menu WAHLWEIS STOP nie jest wana:
Bezporednio po N11 wykonywany jest blok N12.
9-1
1.
Koniec programu: M02 lub M30

Rozkaz ten zwykle stosowany jest w ostatnim bloku, gdzie obrbka jest zakoczona. Jest
rzeczywicie stosowany przy zapisie do ponownego wywoania nagwka programu i suy jako
rozkaz powrotnego przewijania tamy. Poprzez M02 lub M30, system NC jest po wykonaniu
przewijania i innych rozkazw, ustawiany na ten sam blok.
(Przez ustawienie powrotne systemu, informacje licznika pozycji rozkazu nie s kasowane, lecz
rozkazy modalne jak dane korekcji s usuwane.)
Po zakoczeniu przewijania (lampka biegu automatycznego ganie) system NC nie wykonuje
adnych operacji. Dla ponownego uruchomienia systemu naley nacisn przycisk startu.
Przy ponownym uruchomieniu systemu, po wykonaniu M02 i M30, naley uwaa aby na kocu
programu, gdy podawany jest pierwszy rozkaz ruchu, tylko przez sowa wsprzdnych, tryb
interpolacji by dalej aktywny. Zaleca si dlatego ustawienie funkcji G dla pierwszego rozkazu
ruchu.
Wskazwki:
1.
Przy M00, M01, M02 i M30 wydawane s take dane oddzielne sygnay. Te oddzielne
sygnay ustawiane s z powrotem przez przycinicie przycisku ustawiania powrotnego.
2.
Rozkazy M02 i M30 mog by podawane przez rczne wprowadzanie danych (MDI). W
takim przypadku mog by one, jak przy tamie perforowanej, wprowadzane jednoczenie z
innymi rozkazami.
3.
Tama jest z powrotem przewijana tylko wtedy, gdy istnieje przewijacz.
4.
Wywoanie podprogramu / koniec: M98/M99

Te kody M su jako instrukcja dla rozwidlenia programu w podprogramy i dla skoku powrotnego
z podprogramu.
Obrbka wewntrz systemu NC przy rozkazach M00/M01/M02/M30

Przez wczytanie rozkazw M00, M01, M02 i M30, wczytywanie przy wewntrznej obrbce NC zostaje
zatrzymane.
9-2
9-2
Funkcja pomocnicza Nr 2 (3-pozycyjna funkcja B)
Rozkaz ten suy dla pozycjonowania stou obrotowego itd. W naszym systemie NC naley go poda
przez adres B i nastpujc po nim trzy cyfrow liczb (0 do 359).
Rozkaz B moe by podawany jednoczenie z innym rozkazem. Gdy podawany jest w bloku, ktry
zawiera inny rozkaz ruchu, rozkaz B jest wykonywany dopiero po wykonaniu rozkazu ruchu.
Funkcja pomocnicza Nr 2, rozkaz B, nie moe by stosowana jednoczenie z rozkazem o takiej samej
nazwie dla czwartej osi (B).
9-3
10 FUNKCJA WRZECIONA
-1
Funkcja ta podaje obroty wrzeciona (min ), poprzez kod S i nastpujc po nim 5-cyfrow liczb.
W odniesieniu do danej liczby obrotw wrzeciona, powinien by ustawiony przy pomocy kodu M
odpowiedni bieg przekadni.
Poza tym przy gwintowaniu otworw, przekadnia powinna by ustawiona tak, aby
przyspieszenie/zwolnienie obrotw wrzeciona wykonywane byo w jak najkrtszym czasie.
Najwysza prdko obrotowa wrzeciona na poszczeglnych przeoeniach jak i prdko optymalna
dla gwintowania otworw zale od specyfikacji danej maszyny (patrz instrukcja obsugi maszyny).
10-1
11 FUNKCJE NARZDZIA
11-1
Funkcja narzdzia (3-cyfrowa funkcja T)
Funkcja narzdzia, zwana take funkcj T, stosowana jest dla wyboru numeru oznaczenia narzdzia.
W tym systemie NC, adres T naley poda jako trzycyfrow liczb (0 do 999). Dziki temu mona
wybra 1000 narzdzi. Ile z tego rzeczywicie mona zastosowa, zaley od maszyny (patrz instrukcja
obsugi maszyny).
Przy wprowadzaniu niedopuszczalnego kodu T wystpuje alarm 294 WKZWAHL UNMOE (WKZNr.
FALSCH).
Rozkaz T moe by podawany jednoczenie z innymi rozkazami. Jeli podawany jest w bloku z
rozkazem ruchu, wykonanie obu zachodzi w nastpujcej sekwencji:
- funkcja T wykonywana jest po wykonaniu rozkazu ruchu, lub
- funkcja T wykonywana jest jednoczenie z rozkazem ruchu.
Sekwencja jest zalena od specyfikacji maszyny.
11-2
Funkcja narzdzia (8-cyfrowa funkcja T)
Funkcja, po rozkazie na blok, wybierana jest przez adres T i nastpujc po nim 8-cyfrow liczb (0
do 99999999). Gdy narzdzia maj by ustawione z numerami grup, w pozycji bitu 4 z parametru F94
ustawi 0. Przy ustawieniu 1 numery T traktowane s jako numery narzdzia.
11-1
12 FUNKCJE KOREKCJI NARZDZIA

12-1
12-1-1
Korekcja narzdzia
Wiadomoci oglne
S trzy podstawowe funkcje korekcji narzdzia: korekcja pozycji narzdzia, korekcja dugoci
narzdzia korekcja promienia narzdzia (patrz rysunek niej). Warto korekcji wybierana jest przez
numer korekcji i wprowadzana przez odpowiednie wskazanie lub zaprogramowan funkcj.
Poza tym przez ustawienie parametru mog by wykonywane korekcja dugoci narzdzia i korekcja
promienia narzdzia, na bazie danych narzdzi MAZATROL.
12-1
12-1-2
Ustawienie wartoci korekcji narzdzia
Wartoci korekcji naley wprowadzi do pamici danych korekcji wczeniej, w odniesieniu do numeru
korekcji, przy pomocy wskazania lub czytnika tamy perforowanej.
S dwa rodzaje ustawienia wartoci korekcji narzdzia:
Typ A (specyfikacja standardowa)
Rozkazy H i D dostarczaj identycznej wartoci
korekcji, gdy otrzymaj identyczne numery.
(Dn) = an
(Hn) = an
Typ B (specyfikacja dodatkowa)

Rozkazem H wybierana jest suma z ksztatu
odniesionego do dugoci narzdzia i wartoci
korekcji zuycia, rozkazem D suma z ksztatu
odniesionego do promienia narzdzia i wartoci
korekcji zuycia.
(Hn) = bn + cn
(Dn) = dn + en
12-1-3
Pami danych korekcji narzdzia
Pami danych korekcji narzdzia stosowana jest dla ustawienia i wyboru wartoci korekcji narzdzia.
S dwa typy: Typ A i Typ B
Typ pamici danych korekcji
narzdzia
Typ A
Typ B
Rozrnianie midzy korekcj

dugoci i promienia
Nie dostpne
Dostpne
12-2
Rozrnianie midzy korekcj

ksztatu i zuycia
Nie dostpne
Dostpne
Typ A (specyfikacja standardowa)

Jak pokazano w tabeli niej, numer korekcji odnosi si do wartoci korekcji. Dlatego numery mona
stosowa razem dla korekcji dugoci, promienia, ksztatu i zuycia narzdzia.
(D1) = a1, (H1) = a1
(D2) = a2, (H2) = a2
(Dn) = an, (Hn) = an
Nr korekcji
1
2
3
.
n
Warto korekcji
a1
a2
a3
.
an
Typ B (specyfikacja dodatkowa)

Jak pokazano w tabeli niej, wartoci korekcji ksztatu i zuycia odniesione do dugoci narzdzia z
jednej strony i z drugie strony wartoci korekcji ksztatu i zuycia odniesione do promienia narzdzia,
mog by ustawiane niezalenie od numerem korekcji.
Dla wyboru wartoci korekcji dugoci narzdzia stosowa H a dla wyboru wartoci korekcji promienia
narzdzia stosowa D.
(H1) = b1 + c1, (D1) = d1 + e1
(H2) = b2 + c2, (D2) = d2 + e2
(Hn) = bn + cn, (Dn) = dn + en
Nr korekcji
1
2
3
.
n
Dugo narzdzia (H)

Korekcja ksztatu
b1
b2
b3
.
bn
Korekcja zuycia
c1
c2
c3
.
cn
12-3
Promie narzdzia (D)/

(Korekcja pozycji)
Korekcja ksztatu
Korekcja zuycia
d1
e1
d2
e2
d3
e3
.
.
dn
en
12-1-4
Numer korekcji narzdzia (H/D)
Poprzez te adresy mona wybiera numer korekcji narzdzia:

1. H mona stosowa dla korekcji dugoci narzdzia a D dla korekcji pozycji i promienia narzdzia.
2. Raz wybrany numer korekcji narzdzia pozostaje obowizujcy, do ponownego wybrania H lub D.
3. W bloku moe by podany tylko jeden rozkaz numeru korekcji. (Gdy podane s dwa lub wicej,
wany jest ostatni).
4. Stosowalna liczba zestaww danych korekcji:
Standard: 128 zestaww: H01 do H128 (D01 do D128)
Dodatkowo: 512 zestaww: H01 do H512 (D01 do D512)
5. Jeli ustawiana jest warto liczbowa, wysza ni wyej podane, wystpuje alarm 839
KORREKTURNr. NICHT KORREKT.
6. Zakres ustawianych wartoci i najmniejsza jednostka powinny by wczeniej ustawione we
wskazaniu WKZ KORREKTUR-DATEN.
Warto korekcji ksztatu
Ukad metryczny
Ukad calowy
+/- 999,999 mm
+/- 99,9999 cal
Warto korekcji uycia

Ukad metryczny
Ukad calowy
+/- 999,999 mm
+/- 99,9999 cal
Wskazwka:
Przyporzdkowanie numerw korekcji narzdzia jest wane tylko w trybie korekcji.
12-1-5
Liczba zestaww danych korekcji narzdzia
Maksymalna liczba zestaww danych korekcji narzdzia jest nastpujca:

Specyfikacja standardowa:
128
Specyfikacja dodatkowa:
512
Wskazwka:
Przy specyfikacji dodatkowej zawarta jest liczba standardowa.
12-4
12-2
Korekcja dugoci narzdzia / usunicie: G43, G44/G49
1. Funkcja i cel
Rozkazem tym, pozycja kocowa rozkazu ruchu jest dla poszczeglnych osi jest przesuwana o
zadan warto korekcji. Za pomoc tej funkcji moe by ustawione jako warto korekcji,
odchylenie rzeczywiste od zaprogramowanej wielkoci dugoci narzdzia lub promie narzdzia,
przez co program jest bardziej elastyczny.
2. Format rozkazu
G43 Zz Hh ;
korekcja dugoci narzdzia +
G44 Zz Hh ;
korekcja dugoci narzdzia
G49 Zz ; usunicie korekcji dugoci narzdzia
3. Opis
Liczba zestaww danych korekcji:
standard: 128 zestaww, H1 do H128
dodatkowo: 512 zestaww, H1 do H512
(Liczba jest cakowit liczb dla korekcji dugoci, pozycji i promienia narzdzia.)
Odniesienie midzy danymi programu i skorygowan odlegoci ruchu:
Odlego ruchu osi Z
G43 Z z Hh ; z + {lh1 (lh0)} przesunicie o warto korekcji w kierunku dodatnim
G44 Z z Hh ; z + {lh1 (lh0)}przesunicie o warto korekcji w kierunku ujemnym
usunicie wartoci korekcji
G49 Z z ;
z ( lh1)
gdzie
lh1: warto korekcji dla korekcji nr h
lh0: warto korekcji przed blokami G43 i G44
Jak pokazano wyej, pozycja rzeczywistego punktu kocowego ruchu jest okrelana przez
przesunicie zaprogramowanego adresem osi, niezalenie czy inkrementacyjnie czy absolutnie,
punktu kocowego o ustawion warto korekcji. Po wczeniu systemu i wykonaniu M02 system
przechodzi w tryb G49 (usunicie korekcji dugoci narzdzia).
12-5
4. Przykady programw:
A. Korekcja dugoci narzdzia moe by dodatkowo oprcz osi Z stosowana na osi X i Y oraz osiach
dodatkowych.. Czy funkcja ta obowizuje zawsze tylko dla osi Z, czy dla osi, ktrej dotyczy rozkaz
G43/G44, mona wybra za pomoc bitu 3 parametru F92.
B. Nawet gdy w jednym bloku zaprogramowane s dwa lub wicej adresw osi, korekcja jest
wykonywana tylko na jednej osi. Pierwszestwa s jak niej:
> Z > Y > X gdzie przedstawia o dodatkow
Przykad 3:
G43 Xx1 Hh1 ;
Korekcja dodatnia na osi X i usunicie
G49 Xx2 ;
G44 Yy3 Hh3 ;
Korekcja ujemna na osi Y i usunicie
G49 Yy4 ;
G43 5 Hh5 ;
Korekcja dodatnia na osi dodatkowej i usunicie
G49 6 ;
G43 Xx7 Yy7 Zz7 Hh7 ; Korekcja dodatnia na osi Z
12-6
C. Gdy w bloku nie ma zaprogramowanego adnego adresu osi, korekcja wykonywana jest na osi Z.
Przykad 4:
G43 Hh1 ; Korekcja na osi Z i usunicie
G49
D. Jeli w trybie korekcji nastpuje powrt do punktu odniesienia (punkt zerowy), to tryb jest na
koniec automatycznie usuwany.
Przykad 5:
G43 Hh1 ; Po powrocie do punktu odniesienia (zerowego), warto korekcji jest kasowana a
system przechodzi z trybu korekcji do trybu G49.
G28 Zz2 ;
G43 Hh1 ; Po usuniciu wartoci korekcji na osi Z wykonywany jest powrt do punktu
odsniesienia (zerowego).
G49 G28 Zz2 ;
E. Dla usunicia korekcji ustawi rozkaz G49 lub H00 (warto korekcji = 0), przez co nastpuje ruch
mazyny odpowiadajcy zmianie wartoci korekcji na 0.
Normalnie, przy zastosowaniu danych narzdzi MAZATROL, G49 nie powinien by podawany jako
kod usuwania. Przy G49 nastpuje mianowicie praca usuwania, ktra odpowiada ruchowi na osi Z
o dan dugo narzdzia w kierunku ujemnym, co moe prowadzi do kolizji z czci obrabian.
Poza tym, gdy praca korekcji G43/G44 ma by usunita tylko chwilowo, naley korzysta z H00
zamiast rozkazu G49.
F. Gdy wprowadzony zostanie niedopuszczalny numer korekcji, wystpuje alarm 839
KORREKTURNr. NICHT KORREKT.
12-7
12-3
Korekcja pozycji narzdzia: G45 doG48
1. Funkcja i cel
Rozkazy G45 i G46 su do przeduenia lub skrcenia drogi ruchu osi wybranej w danym bloku,
o ustawiona warto korekcji. G47 i G48 daj podwjn warto przeduenia lub skrcenia.
Standard: 128 zestaww: D1 do D128
Dodatkowo: 512 zestaww: D1 do D512
(Liczba zestaww jest sum cakowit korekcji dugoci, pozycji i promienia narzdzia.)
2. Format rozkazu
Format rozkazu
G45XxDd;
G46XxDd;
G47XxDd;
G48XxDd;
Funkcja
Przeduenie drogi ruchu o warto ustawion w pamici korekcji.
Skrcenie drogi ruchu o warto ustawion w pamici korekcji.
Przeduenie drogi ruchu o podwjn warto ustawion w pamici korekcji.
Skrcenie drogi ruchu o podwjn warto ustawion w pamici korekcji.
12-8
3. Opis
W przykadach programw, w tabeli poniej, rozkazy dla osi odnosz si do wprowadzania
wartoci inkrementacyjnych.
Przykad programu
G45 Xx Dd
Droga ruchu
(przy wartoci korekcji = l)
X {x + l}
G45 Xx Dd
X-{x + l}
G46 Xx Dd
X {x l}
G46 X-x Dd
X {x l}
G47 Xx Dd
X {x + 2 l}
G47 X-x Dd
X {x + 2 l}
G48 Xx Dd
X {x - 2 l}
G48 X-x Dd
X {x - 2 l}
Przykad numeryczny
(przy x = 1000)
l = 10
X = 1010
l = -10
X = 990
l = 10
X = -1010
l = -10
X = -990
l = 10
X = 990
l = -10
X = 1010
l = 10
X = -990
l = -10
X= -1010
l = 10
X = 1020
l = -10
X = -980
l = 10
X = -1020
l = -10
X = -980
l = 10
X = 980
l = -10
X = 1020
l = 10
X = -980
l = -10
X = -1020
Wskazwki bezpieczestwa przy stosowaniu rozkazw G45 do G48

A. Rozkazw tych nie naley stosowa w trybie cyklu staego. (W trybie cyklu staego s ignorowane.)
B. Jeli kierunek rozkazu bdcy wynikiem wewntrznych oblicze przeduenia i skrcenia jest
odwracany, to nastpuje ruch w kierunku przeciwnym.
12-9
C. Jeli w programowaniu inkrementacyjnym (G91) podana jest droga ruchu 0, to zwizane rozkazy
s nastpujce:
Rozkaz NC
Ekwiwalentny
rozkaz
G45 X0 D01 ;
X1234 ;
G45 X-0 D01 ;

X-1234 ;
G46 X0 D01 ;
X-1234 ;
G46 X-0 D01 ;

X1234 ;
Gdy warto korekcji dla D01 wynosi 1234.
Gdy jednak w programowaniu absolutnym podany jest rozkaz osi, ktrych droga ruchu jest zero, blok
jest natychmiast koczony i nie nastpuje adna korekcja ruchu.
A. W trybie interpolacji okrgu, korekcja promienia narzdzia przy pomocy rozkazw G45 do G48
moe by wykonywana tylko dla okrgw 1/4, 1/2 i 3/4, przy ktrych punkt pocztkowy i kocowy
le na poszczeglnych osiach.
Przykad:
(D01 = 200)
G91 G45 G03 X-1000 Y1000 I-1000 F1000 D01 ;
1. Przykad programu
Nawet gdy w bloku z G45 do G48 nie podano adnego numeru korekcji, korekcja wystpuje pod
zapisanym w pamici numerem korekcji pozycji narzdzia.
Gdy podany jest niedopuszczalny numer korekcji, wystpuje alarm 839 KORREKTURNr NICHT
KORREKT.
Kody G45 do G48 nie dziaaj modalnie; obowizuj tylko dla danego bloku.
Take w programowaniu absolutnym korekcja pozycji narzdzia jest aktywna, w odniesieniu do
ruchu (kierunek jak i droga) od punktu kocowego poprzedniego bloku do pozycji, ktra jest
okrelona w bloku z G45 do G48 przez wsprzdn osi.
12-10
Gdy w bloku podanych jest kilka rozkazw ruchu, dla odnonych osi (take dodatkowej)
wykonywana jest taka sama korekcja, jednake tylko w obszarze jednoczenie sterowlanych osi.
Wskazwka:
Jeli korekcja jest wykonywana na dwch osiach, powstaje powyej i poniej podcicie jak
pokazano na kolejnym rysunku. W takim przypadku naley stosowa korekcj promienia narzdzia
(G40 do G42).
Przykad 1:
12-11
Przykad 2:
12-12
Przykad 3:
Przy rozkazach G45 do G48 warto korekcji jest t, ktra zostaa podana numerem korekcji.
Inaczej ni przy korekcji dugoci narzdzia (G43), przy G45 do G48 nie nastpuje ruch o
odchylenie od poprzedniej wartoci korekcji.
Warto korekcji D01 = 10,000 mm (warto korekcji promienia narzdzia)

N100
G91
G46
G00
X40.
Y40.
D01;
N101
G45
G01
X100.
F200;
N102
G45
G03
X10.
Y10.
J10.;
N103
G45
G01
Y40.;
N104
G46
X0;
N105
G46
G02
X-20.;
Y20.
J20.;
N106
G45
G01
Y0.;
N107
G47
X-30.;
N108
Y-30.;
N109
G48
X-30.;
N110
Y30,;
N111
G45
X-30.;
N112
G45
G03
X-10.
Y-10.
J-10.;
N113
G45
G01
Y-20.;
N114
X10.;
N115
Y-40.;
N116
G46
X-40.;
Y-40.;
N117
M02;
%
12-13
12-4
12-4-1
Korekcja promienia narzdzia: G40, G41 i G42
Wiadomoci oglne
1. Funkcja i cel
Funkcja ta suy dla przesunicia o promie narzdzia. Poprzez rozkazy G (G38 do G42)
narzdzie moe by przesunite o promie w dowolnym kierunku wektora, ktrego warto
wybierana jest rozkazem D.
2. Format rozkazu
Format rozkazu
G40 X_Y_;
G41 X_Y_;
G42 X_Y_;
G38 I_J_;
Funkcja
Korekcja promienia narzdzia (lewo)
Korekcja promienia narzdzia (prawo)
Zmiana lub zatrzymanie wektora korekcji
G39;
Ruch po uku w narou
Uwagi
Te rozkazy mog by podawane

tylko w trybie korekcji promienia.
1. Opis
standard: 128 zestaww: D1 do D128
dodatkowo: 512 zestaww: D1 do D512
(Liczba zestaww jest sum cakowit korekcji dugoci, pozycji i promienia narzdzia.)
W trybie korekcji promienia narzdzia aktywny jest tylko rozkaz D, rozkaz H jest ignorowany.
Korekcja promienia narzdzia jest wykonywana na paszczynie wybranej kodem G wyboru
paszczyzny lub dwoma adresami osi, tzn. nastpuje tylko na osiach zawartych w wybranej
paszczynie lub osiach rwnolegych. Dla wyboru paszczyzny kodem G, patrz rozdz. 6-4.
12-4-2
Praca korekcja promienia narzdzia
1. Korekcja promienia narzdzia skasowana

Funkcja korekcja promienia narzdzia jest w trybie kasowanie-korekcji przy jednym z poniszych
warunkw:
po wczeniu systemu,
po przyciniciu klawisza ustawiania powrotnego, na tablicy sterowania
po wykonaniu M02 lub M30 funkcj ustawiania powrotnego lub
po wykonaniu rozkazu kasowania korekcji (G40).
W trybie kasowania korekcji wektor korekcji jest 0 i a droga punktu rodkowego narzdzia jest
zgodna z drog programu.
Programy, ktre zawieraj korekcj promienia narzdzia, musz by zamykane w trybie
kasowania-korekcji.
12-14
2. Uruchomienie korekcji promienia narzdzia (uruchomienie pracy)

Gdy wszystkie ponisze warunki w trybie kasowania-korekcji s spenione, rozpoczyna si
korekcja promienia narzdzia:
podawany jest rozkaz G41 lub G42
numer korekcji promienia narzdzia jest
0 < D = maks numer korekcji i
rozkaz ruchu za wyjtkiem rozkazu uku
Przy uruchomieniu pracy korekcji wczytywanych jest kolejno pi blokw, zarwno w pracy cigej
maszyny jak i w pracy pojedynczy blok.
W trybie korekcji nastpuje dostp do piciu blokw, dla obliczenia pracy korekcji.
S dwa typy pracy dla uruchomienia korekcji promienia narzdzia: typ A i typ B.
Stosowany typ naley wybra za pomoc bitu 4 z parametru F92.
Typy te s poza tym obowizujce take dla kasowania korekcji.
Na poniszych rysunkach s przedstawia punkt zatrzymania pojedynczy-blok.
12-15
3. Uruchomienie korekcji promienia narzdzia

A. Naronik wewntrzny:
B.
Naronik zewntrzny (kt rozwarty) (Typ A lub B: ustawienie parametrw)

0
0
(90 ? < 180 )
12-16
C.
Naronik zewntrzny (kt ostry) (Typ A lub B: ustawienie parametrw)

0
( < 90 )
4. Praca w trybie korekcji

Rozkazy interpolacji jak interpolacja prostej, okrgu itd. oraz rozkazy pozycjonowania s
korygowane.
Identyczny rozkaz korekcji (G41/G42) jest w trybie korekcji ignorowany.
Jeli w trybie korekcji podawane s 4 bloki lub wicej, powstaje zbyt gbokie lub niewystarczajce
wcicie.
12-17
A. Zaamywanie na naroniku zewntrznym
12-18
B. Zaamanie na naroniku wewntrznym
12-19
C. uk, ktrego promie punktu kocowego nie jest zgodny z promieniem punktu pocztkowego
Interpolacja jest wykonywana tak, e punkt pocztkowy jest przyczany do punktu kocowego
poprzez dopasowany uk spiralny.
D. Wewntrzny punkt przecicia nie istnieje

Jeli przy ksztacie jak pokazano niej, warto korekcji nie jest wystarczajco maa,
skorygowane drogi dla uku A i B nie maj punktu przecicia.
W takim przypadku w punkcie kocowym poprzedniego bloku wskazywany jest alarm 836
KEINE BERUEHRUNG i nastpuje zatrzymanie.
5. Skasowanie korekcji promienia narzdzia

Jeli jeden z poniszych warunkw jest speniony w trybie korekcji promienia narzdzia, korekcja
promienia jest kasowana. Jednake tylko pod warunkiem, e w tym momencie obowizuje inny
rozkaz ruchu jako rozkaz uku.
Gdy rozkaz kasowania jest podawany przy rozkazie uku, wystpuje alarm 835 G41, G42
FORMATFEHLER.
wykonano rozkaz G40
wykonano korekcj nr D00.
Jeli rozkaz kasowania wczytano do bufora korekcji, system przechodzi do trybu kasowania,
kolejne bloki nie dostaj si do bufora korekcji, lecz s wczytywane do bufora odczytu.
12-20
6. Praca kasowanie korekcji promienia narzdzia

A. Naronik wewntrzny
B. Naronik zewntrzny (kt rozwarty) (Typ A lub B: ustawienie parametru)
12-21
C. Naronik zewntrzny (kt rozwarty) (Typ A lub B: ustawienie parametrw)
12-22
12-4-3
Dalsze rozkazy i przebiegi przy korekcji promienia narzdzia
1. Wstawienie naronego uku

Jeli podawany jest rozkaz G39 (narony uk), wstawiany jest uk z wartoci korekcji jako
promieniem, bez liczenia punktu przecicia w naroniku.
2. Zmiana / zachowanie wektora korekcji

Rozkaz G38 stosowany jest dla zmiany lub zachowania wektora korekcji w trybie korekcji
promienia narzdzia.
A. Zachowanie wektora
Jeli rozkaz G38 jest podawany w bloku z rozkazem ruchu, wektor poprzedniego bloku zostaje
zachowany, bez obliczania punktu przecicia w punkcie kocowym tego bloku.
G38 Xx Yy;
B. Zmiana wektora
Nowy kierunek wektora korekcji moe by ustawiony przez I, J i K a nowa warto korekcji
przez D. (Mona poda w bloku z rozkazem ruchu.)
G38 Ii Jj Dd; (I, J i K odnosz si do wybranej paszczyzny.)
12-23
3. Zmiana kierunku korekcji podczas korekcji promienia narzdzia

Kierunek korekcji zaley od rozkazu korekcji promienia narzdzia (G41 lub G42) i znaku wartoci
korekcji.
Znak wartoci
korekcji
Kod G
G41
Korekcja w lewo
G42
Korekcja w prawo
Korekcja w
prawo
Korekcja w lewo
Jeli w trybie korekcji zmieniany jest rozkaz korekcji, kierunek korekcji moe by zmieniony bez
podawania rozkazu kasowania korekcji. Taka zmiana nie jest jednak moliwa w bloku
pocztkowym korekcji i bloku kolejnym.
Przebiegi pracy przy zmienionym znaku patrz 12-4-6 Oglne wskazwki bezpieczestwa dla
12-24
12-25
uk moe przekracza 360 w nastpujcych przypadkach:

kierunek korekcji jest przeczany przez G41/G42
przez G40 podawane s rozkazy I, J i K.
4. Czasowe skasowanie wektora korekcji

Jeli w trybie korekcji podany nastpujcy rozkaz, warto korekcji jest czasowo kasowana.
Nastpnie system automatycznie wraca do trybu korekcji.
W takim przypadku ruch od wektora punktu skrawania wykonywany jest bezporednio do punktu
bez wektora, tzn. punktu zaprogramowanego bez pracy kasowanie korekcji. Przy powrocie do
trybu korekcji narzdzie porusza si bezporednio do punktu skrawania.
12-26
Sprowadzenie powrotne punktu odniesienia w trybie korekcji
5. Blok bez ruchu

Nastpujce bloki nazywaj si blokami bez ruchu:
- M03;
rozkaz M
- S12;
rozkaz S
- T45;
rozkaz T
- G04 X500;
opnienie
- G22 X200. Y150. Z100; ustawienie obszaru blokowania obrbki
- G10 P01 R50;
ustawienie wartoci korekcji
- G92 X600. Y400. Z500.; ustawienie ukadu wsprzdnych
- (G17) Z40.;
ruch poza paszczyzn korekcji
- G90;
tylko kod G
- G91 X0;
droga ruchu 0
12-27
A. Blok bez ruchu na pocztku korekcji

Korekcja jest wykonywana pionowo do nastpnego bloku ruchu
Jeli kolejno jest cztery lub wicej blokw bez rozkazu ruchu, to nie wektor korekcji nie jest
tworzony.
12-28
B. Blok bez ruchu w trybie korekcji

Wektor punktu skrawania jest tworzony jak zwykle, o ile nie wystpuj po kolei cztery lub wicej
bloki bez ruchu.
Jeli po kolei wystpuje cztery lub wicej blokw bez ruchu, wektor korekcji jest tworzony pionowo
w punkcie kocowym poprzedniego bloku.
C. Blok bez ruchu z kasowaniem korekcji

Jeli podawany jest blok bez ruchu z G40, kasowany jest tylko wektor korekcji.
12-29
6. I, J, K z G40
A. Jeli ostatni blok z rozkazem ruchu, z kolejnych czterech, jest w trybie G41 lub G42, to
okrelenie I, J (K) w bloku G40 jest uwaane za rozkaz ruchu od punktu kocowego ostatniego
bloku, w kierunku wektora I, J (K). Po interpolacji do punktu skrawania w odpowiedni wirtualn
drog punktu rodkowego narzdzia, tryb korekcji promienia narzdzia jest kasowany. Kierunek
korekcji nie zmienia si.
W takim przypadku naley zwraca uwag aby punkt skrawania by koniecznie liczony, nawet
gdy podano odwrcony wektor, jak na rysunku niej.
12-30
Jeli wektor korekcji miaby mie w odniesieniu do obliczonego punktu skrawania ekstremalnie
du warto, tworzony jest w bloku wektor, pionowy do G40.
B. Naley zwraca uwag, e okrelona cz jest przecinana dwukrotnie, gdy przy G40, po bloku
0
rozkazu uku, odpowiednio do danych I, J i K tworzy si uk okrgu wikszy ni 360 .
12-31
12-4-4
Ruch w narou
Tam gdzie na styku blokw z rozkazem ruchu tworzone s dwa lub wicej wektorw korekcji, miedzy
wektorami nastpuje ruch liniowy. Okrelane to jest jako ruch naronikowy.
O ile wektory s rne, ruch nastpuje wok naronika. Ruch ten naley do bloku styku. Z tego
wzgldu w pracy pojedynczy blok wykonywane s ruchu styku plus kolejny blok jako jeden blok.
12-4-5
Przerwanie w trybie korekcji promienia narzdzia
1. Przerwanie MDI
Przy pracy automatycznej jak praca z tam perforowan, zapis i MDI, korekcja promienia
narzdzia obowizuje niezalenie od rodzaju pracy. Jeli po zatrzymaniu pojedynczy blok, podczas
pracy tama perforowana / zapis nastpuje przerwanie MDI, korekcja jest jak pokazano niej na
rysunkach.
A. Przerwanie bez ruchu (bez zmiany toru narzdzia)
12-32
B.
Przerwanie z ruchem
Dla bloku z ruchem, po przerwaniu wektor korekcji jest automatycznie obliczany na nowo.
12-33
2. Przerwanie rczne
A. Dla trybu wprowadzania inkrementacyjnego droga narzdzia jest przesuwana o wynikow
wielko.
B. W trybie wprowadzania absolutnego, w punkcie kocowym bloku, pierwotna droga jest
tworzona na nowo, jak pokazano na rysunku niej.
12-4-6
Oglne wskazwki bezpieczestwa dla korekcji promienia narzdzia
1. Wybr wartoci korekcji

Warto korekcji naley wybra poprzez numer korekcji z kodami D. Wybrany kod D obowizuje
do momentu wybrania innego. Dane wybrane kodem H s ignorowane.
Obok korekcji promienia narzdzia, kod D jest w trybie korekcji pozycji narzdzia, stosowany do
wyboru wartoci korekcji.
2. Zmiana wartoci korekcji
Warto korekcji musi by zwykle zmieniona, gdy w trybie kasowania korekcji promienia, wybrane
jest inne narzdzie. Gdy jest ona zmieniana, wektor w punkcie kocowym bloku jest obliczany przy
zastosowaniu wybranej wartoci korekcji w danym bloku.
3. Znak wartoci korekcji i droga punktu rodkowego narzdzia
Jeli warto korekcji jest przyjmowana za ujemn, dziaanie jest takie jak przy wzajemnej
zamianie G41 i G42.
12-34
Narzdzie pracujce po zewntrznej stronie czci obrabianej, pracuje wtedy wewntrz i na

odwrt.
Przykad pokazany jest niej. Zwykle naley programowa dodatni warto korekcji (+). Jeli
droga punktu rodkowego narzdzia jest zaprogramowana jak (a) na rysunku, to narzdzie
porusza si jak w (b), gdy warto korekcji przyjto ujemn. Gdy jest ona zaprogramowana jak w
(b), to na odwrt narzdzie porusza si jak w (a), gdy warto korekcji przyjto ujemn. Dlatego
zarwno ksztat zewntrzny jak i wewntrzny mog by skrawane przez ten sam program.
Dopasowanie odlegoci midzy nimi oboma jest moliwe przez wybr odpowiedniej wartoci
korekcji. (Tutaj powinien by ustawiony typ A, ktry obowizuje dla uruchomienia jak i usunicia
pracy korekcji.)
12-4-7
Zmiana numeru korekcji w trybie korekcji
Podczas trybu korekcji, numer korekcji zasadniczo nie powinien by zmieniany. Gdy jest zmieniany,
narzdzia porusza si nastpujco:
G41
N101
N102
N103
G0
G0
G01
......
Xx1
Xx2
Xx3
................
...Dr1 ;
Yy1 ;
Yy2 .........
Yy3
...Dr2 ;
12-35
= 0, 1, 2, 3
Zmiana numeru korekcji
A. Linia -> Linia
12-36
B. Linia <-> uk
C. uk - uk
12-37
12-4-8
Podcicie przy korekcji promienia narzdzia
Czasami cz obrabiana jest wcita za gboko, jak na przykadach niej. Jeli dostpna jest funkcja
sprawdzania kolizji, w takich przypadkach mona jednak unika tego rodzaju zaci.
1. Obrbka wewntrznej strony uku, ktrego promie jest mniejszy ni promie narzdzia:
Gdy wybrany uk ma mniejszy promie ni narzdzie, korekcja prowadzi do zacicia po stronie
wewntrznej.
12-38
2. Skrawanie rowka, mniejszego ni promie narzdzia:

Korekcja promienia narzdzia powoduje, e kierunek do przodu punktu rodkowego narzdzia jest
w stosunku do kierunku zaprogramowanego odwrcony, nastpuje zacicie.
3. Skrawanie czci ze stopniem, mniejszej ni promie narzdzia:
12-39
4. Uruchomienie korekcji promienia narzdzia i wcicie na osi Z

Na pocztku skrawania, korekcja promienia (zwykle w paszczynie XY), najpierw wykonywana jest
w pozycji oddalonej od narzdzia. Nastpnie nastpuje wcicie na osi Z. Metoda ta jest oglnie
stosowana. Gdy narzdzie przy tym ma porusza si na osi Z w dwch etapach, najpierw posuw
szybki i nastpnie w pobliu czci obrabianej posuw skrawania, to przy programowaniu naley
podj nastpujce rodki ostronoci:
W przypadku powyszego przykadu mona okreli zwizek midzy N1 i N6, poniewa na

pocztku korekcji N1 wczytywanie nastpuje do bloku N6. Dziki temu, jak pokazano na rysunku,
wykonywane jest prawidowe przesunicie.
Gdy jednak blok N4 w powyszym programie podzielony jest na dwa bloki:
W tym przypadku nastpuj po sobie cztery bloki (N2 do N5), ktre nie zawieraj rozkazw
odnonie paszczyzny XY. Dlatego na pocztku korekcji w N1 nie jest moliwe wczytanie do bloku
N6.
Wtedy korekcja wykonywana jest wycznie na podstawie informacji w bloku N1. Dlatego system
NC, na pocztku korekcji nie tworzy wektora korekcji. Tak powstaje cicie, jak pokazano wyej.
12-40
Dla uniknicia takiego cicia, system NC przy wewntrznym obliczaniu musi otrzyma pomoc. W
tym celu, krtko przed wciciem na osi Z, podawany jest rozkaz w tym samym kierunku, w ktrym
narzdzie ma si porusza po zejciu na osi Z.
Poniewa w N2 wybrano ten sam kierunek jak w kierunku do przodu N6, wykonywana jest
prawidowa korekcja.
12-4-9
Sprawdzenie kolizji
1. Wiadomoci oglne
Przy zwykej korekcji w trybie korekcji promienia narzdzia, z dostpem do dwch blokw, moe
nastpi cicie. Jest ono okrelone jako kolizja. Funkcja, dziki ktrej mona unikn tego
rodzaju kolizji, nazywa si sprawdzaniem kolizji.
S dwie, przedstawione niej, funkcje sprawdzania kolizji, ktre mog by wybrane przez bit 5 z
parametru F92.
Funkcja
Sprawdzanie kolizji
alarm
Sprawdzanie kolizji
- uniknicie
Parametr
Praca
Kolizja Unikanie Wy Zatrzymanie pracy z alarmem przed blokiem, ktrego
wykonanie prowadzioby do cicia.
Kolizja Unikanie W Droga jest zmieniana tak, e unika si cicia.
12-41
Przykad:
Alarm
System przed wykonaniem N1 wprowadzany jest w stan alarmu. Poprzez funkcj korekcji bufora
dokona przepisania do N1 G90 G1 X-20. Y-40.; aby obrbka moga by kontynuowana.
Unikanie
Obliczany jest punkt skrawania midzy N1 i N3 i tworzony wektor uniknicia kolizji.
12-42
Jako wynik wyej przedstawionej obrbki wektory (1), (2), (3) i (4) pozostaj efektywne i program jest
wykonywany, przy czym droga midzy wektorami (1), (2), (3) i (4) jest pokonywana jako droga
uniknicia kolizji.
2. Opis
Warunki, w jakich przyjmuje si, e kolizja
nastpi
Gdy trzy z piciu wczytanych blokw zawiera
rozkazy ruchu i wektory korekcji obliczone w
punktach styku poszczeglnych rozkazw ruchu,
przecinaj si.
Gdzie kolizja nie jest moliwa

Moe nastpi dostp do trzech blokw z rozkazami ruchu. (Pi wczytanych blokw obejmuje trzy lub
wicej blokw, ktre nie zawieraj rozkazw ruchu.)
Kolizja powstaje dopiero przy czwartym lub dalszych blokach z rozkazem ruchu.
Ruch z unikaniem kolizji

Gdy funkcja unikania kolizji jest dostpna, narzdzie porusza si jak pokazano obok:
12-43
12-44
W niej przedstawionym przypadku, rowek zostaje nie nacity.
3. Sprawdzanie kolizji alarm

W poniszych przypadkach powstaje alarm (837 KOLLISION BEI G41/G42):
Przy funkcji alarmu sprawdzania kolizji
(1) Wszystkie wektory w punkcie kocowym danego bloku s kasowane:
Jeli wszystkie wektory punktu kocowego 1 do 4 z N1 s kasowane , jak pokazano na
rysunku, powstaje bd programu, zanim N1 zostanie wykonane.
12-45
Przy funkcji unikania kolizji

(2) Niezalenie czy wszystkie wektory punktu kocowego danego bloku s kasowane, kolejny blok ma
wany wektor punktu kocowego:
a) Jeli N2 na rysunku sprawdzany jest na kolizj, wszystkie wektory punktu kocowego z N2 s
kasowane. Wektor punktu kocowego z N3 jest jednak uwaany za obowizujcy.
W punkcie kocowym N1 powstaje bd programu.
b) W przedstawionym przypadku, kierunek ruchu przy N2 jest odwracany. Przed wykonaniem N1

powstaje bd programu.
12-46
(3) Wektor unikania nie moe by utworzony:

Nawet gdy wymagania dla wektora unikania s spenione, jak przedstawiono niej, wektor nie
moe by utworzony lub koliduje z N3.
0
Gdy wektory posiadaj kt przecicia 90 lub wicej, w punkcie kocowym N1 powstaje bd
programu.
(4) Zaprogramowany kierunek ruchu jest przeciwny do kierunku po korekcji:

Nawet gdy rzeczywicie nie nastpuje kolizja, w poniszym przypadku mona przyj, e kolizja
odbywa si:
Zaprogramowany rwnolegy rowek lub rowek o poszerzonej powierzchni podstawowej jest wszy
ni rednica narzdzia.
12-47
12-5
Korekcja 3D promienia narzdzia (opcja)
Trjwymiarowa korekcja promienia narzdzia suy do przesunicia narzdzia w przestrzeni

trjwymiarowej, odpowiednio do okrelonego wektora trjwymiarowego.
12-5-1
Funkcja
Jak pokazano wyej, narzdzie poruszane jest wg wartoci wsprzdnych (x, y, z) punktu
rodkowego narzdzia, ktre oddalone s o promie narzdzia w kierunku wektora normalnego
paszczyzny (I, J, K). Podczas gdy przy dwuwymiarowej korekcji promienia narzdzia tworzony jest
wektor prostopady do kierunku (I, J, K), przy trjwymiarowej stosowany jest wektor w kierunku (I, J, K).
(Wektor tworzony jest w punkcie kocowym bloku.)
Trjwymiarowy wektor korekcji posiada nastpujce skadowe osi:
Warto wsprzdnych punktu rodkowego narzdzia (x, y, z) moe by wyraona nastpujco:

x = x + Hx
y = y + Hy
z = z + Hz
(x,y,z) przedstawiaj tutaj zaprogramowane wsprzdne.
12-48
Wskazwki:
1. Trjwymiarowy wektor korekcji (Hx, Hy, Hz) oznacza wektor normalny paszczyzny, ktry ma taki
sam kierunek jak wektor normalny paszczyzny (I, J, K) i wielko r (promie narzdzia).
2. Gdy parametr F11 ustawiony jest na inn warto ni 0, warto F11 jest stosowana jako wynik
12-5-2
Proces i wprowadzenie rozkazu
1. Kody G i funkcje
Kod G
G40
G41
G42
Dodatnia warto korekcji

Kasowanie trjwymiarowej korekcji
promienia narzdzia
Korekcja w kierunku (I, J, K)
Parametr i funkcja
Ujemna warto korekcji
Kasowanie
Korekcja w kierunku
przeciwnym do (I, J, K)
Koreklcja w kierunku przeciwnym do Korekcja w kierunku (I, J, K)
(I, J, K)
Nr korekcji D00
Kasowanie
Kasowanie
Kasowanie
2. Warto korekcji
Promie narzdzia r naley poda po adresie D, razem z numerem korekcji, pod ktrym
zarejestrowana jest odpowiednia warto.
-standard: 128 zestaww: D1 do D128
-dodatkowo: 512 zestaww: D1 do D512 (maks)
3. Obszar korekcji
Obszar korekcji jest okrelony przez wprowadzone adresy osi (X, Y, Z; U, V i W) w bloku, w ktrym
uruchomiono trjwymiarow korekcj promienia narzdzia. Gdy U, V i W s przyjmowane jako
osie dodatkowe, o X (Y, Z) otrzymuje priorytet, gdy o X i U (Y I V lub Z i W) podawane s
jednoczenie jako rozkaz. Dla kadej osi wsprzdnych, dla ktrej podano rozkaz adresu osi, osie
X, Y i Z przyjmowane s jako osie rozkazu.
Przykad:
G41 Xx1 Yy1
G41 Yy2 Ii2
G41 Xx3 Vv3
G41 Ww4 Ii4
Zz1 Ii1 Jj1 Kk1; przestrze XYZ

Jj2 Kk2;
przestrze XYZ
Zz3 Ii3 Kk3;
przestrze XVZ
Jj4 Kk4;
przestrze XYW
12-49
4. Uruchomienie trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia

Poda numer korekcji D i okrelenie wektora normalnego paszczyzny dla wszystkich trzech osi (I,
J, K) w bloku, w ktrym podawany jest rozkaz trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia G41
(G42).
G41 (G42) Xx1 Yy1 Zz1 Ii1 Jj1 Kk1 Dd1;
G41 (G42):
rozkaz trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia
X, Y, Z :
rozkaz dla ruchu poszczeglnych osi i okrelenia przestrzeni korekcji
I, J, K :
podanie kierunku korekcji w paszczynie wektora normalnego
D:
numer korekcji
Jeli wektor normalny paszczyzny (I, J, K) nie jest podawany ze wszystkimi trzema osiami, system
przechodzi do normalnego trybu korekcji promienia narzdzia. Naley tutaj zauway, e
ustawienie zera dla I, J lub K obrabiane jest jako okrelenie wektora. Gdy jednak funkcja
trjwymiarowej korekcji narzdzia nie jest dostpna, powstaje bd programu (alarm 838 KEINE
3D KORREKTUROPTION).
Dla uruchomienia trjwymiarowej korekcji narzdzia stosowa tryb G00 lub G01.
Jeli uruchamiany jest tryb G02 lub G03, powstaje bd programu (alarm 835 G41, G42
FORMATFEHLER).
Przykad 1: Z rozkazem ruchu
Przykad 2: Bez rozkazu ruchu
12-50
5. W trybie trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia

Rozkaz ruchu i nowy wektor normalny paszczyzny podawane s jak niej:
Xx3 Yy3 Zz3 Ii3 Jj3 Kk3 ;
Przykad 1: Z rozkazem ruchu i wektorem normalnym paszczyzny
Przykad 2: Bez rozkazu wektora normalnego paszczyzny

Nowy wektor jest identyczny ze starym.
12-51
Przykad 3: uk lub odcinek linii rubowej

Nowy wektor jest identyczny ze starym.
Wskazwka: uk jest przesuwany odpowiednio do danego wektora.

Przykad 4: Zmiana wartoci korekcji
Poda nowy numer korekcji z D, w bloku w ktrym podany jest rozkaz trjwymiarowej korekcji
promienia narzdzia G41 (G42). Przy tym musi istnie tryb G00 lub G01. Jeli w interpolacji okrgu
wprowadzany jest numer korekcji, to powstaje bd programu (alarm 835 G41, G42
FORMATFEHLER).
12-52
Przykad 5: Zmiana kierunku korekcji
Nowy kierunek korekcji naley wybra w trybie G00 lub G01. Jeli kierunek w interpolacji okrgu jest
zmieniany, powstaje bd programu.
6. Skasowanie trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia
Rozkaz ten naley poda jak niej:
G40 Xx7 Yy7 Zz7 ;
trjwymiarowa korekcja promienia narzdzia musi by rwnie skasowana w trybie G00 lub G01.
Jeli kasowana jest w trybie G02 lub G03, powstaje bd programu (alarm 835 G41, G42
FORMATFEHLER).
Przykad 1: Z rozkazem ruchu
12-53
Przykad 2: Bez rozkazu ruchu
12-5-3
Zwizki z innymi funkcjami
1. Korekcja promienia narzdzia

Gdy w bloku startowym trjwymiarowej korekcji narzdzia okrelenie wektora normalnego
paszczyzny nie wykazuje wszystkich trzech skadnikw osi, system przechodzi do normalnego
trybu korekcji promienia narzdzia.
2. Korekcja dugoci narzdzia
Korekcja dugoci narzdzia jest wykonywana dla wartoci wsprzdnych po korekcji promienia
narzdzia.
3. Korekcja pozycji narzdzia
Korekcja pozycji narzdzia jest wykonywana dla wartoci wsprzdnych po trjwymiarowej
4. Rozkaz cyklu staego prowadzi do bdu programu (alarm 901 IM KORREKTURBETRIEB
ZYKLUS).
5. Skalowanie
Trjwymiarowa korekcja promienia narzdzia jest wykonywana dla wartoci wsprzdnych po
skalowaniu.
6. Sprawdzenie punktu zerowego (G27)
Warto korekcji nie jest przez G27 kasowana.
12-54
12-5-4
Dalsze szczegy dla trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia
1. Numer korekcji naley wybra rozkazem D w tym samym bloku z G41/G42. Rozkaz D nie jest
podawany, obowizuje poprzedni rozkaz D.
2. Dla zmiany trybu, kierunku i wartoci korekcji, stosowa tryb G00 lub G01. Zmiana w interpolacji
okrgu prowadzi do bdu programu (alarm 835 G41, G42 FORMATFEHLER).
3. Podczas trjwymiarowej korekcji promienia narzdzia w okrelonej przestrzeni, nie jest moliwa jej
zmiana. Nie wybiera innej przestrzeni korekcji bez uprzedniego skasowania (G40 lub D00).
Przykad:
G41 X_Y_Z_I_J_K_ ; uruchomienie korekcji w przestrzeni XYZ
G41 U_Y_Z_I_J_K_ ; Korekcja w przestrzeni XYZ, podczas gdy narzdzie porusza si na osi U o
warto rozkazu.
4. Kada inna warto ni 1 do 128 w standardzie i 1 do 512 w dodatkowej specyfikacji, ktra
podawana jest jako rozkaz dla numeru korekcji D, prowadzi do alarmu 839 KORREKTURNr.
NICHT KORREKT.
5. Trjwymiarowa korekcja promienia narzdzia moe by kasowana tylko rozkazami G40 i D00.
Skasowanie trybu oprcz ustawienia powrotnego systemu NC powoduje jeszcze ustawienie
powrotne zewntrzne.
6. Gdy wielko wektora
maksymaln, powstaje bd programu.
podanego przez I, J i K przekracza dopuszczaln warto
12-55
12-6
Wprowadzenie zaprogramowanych danych korekcji: G10
12-6-1
Funkcja i cel
Rozkaz G10 moe by stosowany dla ustawienia i zmiany danych korekcji narzdzia, poprzez tam
perforowan. W trybie wprowadzania absolutnego (G90) nowo wprowadzona warto korekcji
zastpuje star. W trybie wprowadzania inkrementacyjnego (G91) aktualna warto korekcji jest
dodawana do nowej a suma suy jako nowa warto korekcji.
1. Format rozkazu
A. Wprowadzenie danych korekcji czci obrabianej
G10 L2 P_X_Y_Z_;
P: 0 ... przesunicie wsprzdnych (dodatkowo)
1 ... G54
2 ... G55
3 ... G56
4 ... G57
5 ... G58
6 ... G59
Kady inny kod, ni podany wyej, traktowany jest jako P = 1.
Gdy warto rozkazu P jest opuszczona, dane aktualnego ukadu wsprzdnych czci
obrabianej s korygowane.
B. Wprowadzenie danych korekcji narzdzia
(1) Przy pamici danych korekcji narzdzia Typ A
G10 L10 P_R_;
P: numer korekcji
R: warto korekcji
(2)
Przy pamici danych korekcji narzdzia Typ B

G10 L10 P_R_; korekcja ksztatu - dugoci narzdzia
G10 L11 P_R_; korekcja zuycia dugoci narzdzia
G10 L12 P_R_; korekcja ksztatu promienia narzdzia
G10 L13 P_R_; korekcja zuycia promienia narzdzia
1. Opis
A. Jeli funkcja ta nie jest dostpna, przy wprowadzaniu tego rozkazu powstaje bd programu
(alarm 902 KEINE G10-OPTION).
B. G10 nie jest rozkazem modalnym, ktry obowizuje tylko w bloku, w ktrym zosta podany.
C. Rozkaz G10 nie powoduje ruchu. Mimo tego nie naley stosowa go razem z innym rozkazem
G, jak G21, G22, G54 do G59, G90 i G91.
12-56
D. Jeli podawany jest niedopuszczalny numer L lub P, powstaje bd programu (alarm 903
FALSCHE L-NUMMER BEI G10).
Gdy warto korekcji jest wiksza ni maksymalna warto rozkazu, to powstaje bd programu
(alarm 904 FALSCHE G10 KORREKTURNr.)
E. Rozkaz punkt dziesitny jest obowizujcy dla wartoci korekcji.
F. Warto korekcji dla ukadu wsprzdnych czci obrabianej (cznie z ukadem zewntrznym)
naley przyporzdkowa odlegoci punktu zerowego ukadu wsprzdnych podstawowych
maszyny.
G. Ukad wsprzdnych czci obrabianej, zmieniony wprowadzeniem korekcji wsprzdnych
czci obrabianej, odnosi si albo do poprzedniego rozkazu modalnego (G54 do G59) lub do
takiego w tym samym bloku.
H. Wprowadzenie danych korekcji czci obrabianej jak i narzdzia moe nastpi przez
podporzdkowanie programu z rozkazami G10 tylko sprawdzaniu drogi narzdzia.
A. Wprowadzenie wartoci korekcji poprzez tam perforowan
......; G10 L10 P10 R-12345; G10 L10 P05 R98765; G10 L10 P40 R2468; ...
H10 = -12345, H05 = 98765, H40 = 2468
B. Zmiana wartoci korekcji
Przykad 1: H10 = -1000 ju ustawiono.
N1
N2
N3
N4
G01
G28
G91
G01
G90 G43 Z-100000 H10 ; ... (Z=-101000)

Z0 ;
G10 L10 P10 R-500; ... (-500 dodawane jest w trybie G91)
G90 G43 Z-100000 H10; ... ((Z=-101500)
12-57
Przykad 2: H10=-1000 ju ustawiono.

Program gwny
N1 G00 X100000 ; ................................................. a
N2 #1=-1000
N3 M98 P1111 L4 ; ................................................ b1, b2, b3, b4
Podprogram (O1111)
N1 G01 G91 G43 Z0 H10 F100 ; ...................... c1, c2, c3, c4
G01 X1000 ; ............................................................ d1, d2, d3, d4
#1 =#1-1000 ;
G90 G10 L10 P10 R#1 ;
M99 ;
Przykad 3:
Program przedstawiony w przykadzie 2 moe by te napisany nastpujco:
Program gwny
N1 G00 X100000 ;
N2 M98 P1111 L4 ;
Podprogram (O1111)
N1 G01 G91 G43 Z0 H10 F100 ;
N2 G01 Z1000 ;
N3 G10 L10 P10 R-1000 ;
N4 M99 ;
Wskazwka:
Zmiana wartoci korekcji i zmiennych nastpuje dopiero przez wykonanie rozkazu G10
(jeszcze nie przy wskazaniu tego rozkazu jako nastpnego).
N1 G10 L10 P10 R-100 ;
N2 G43 Z-10000 H10 ;
N3 G0 X-10000 Y-10000 ;
N4 G10 L10 P10 R-200 ; ........... Wykonanie bloku N4 powoduje zmian wartoci korekcji
dla H10.
12-58
C.
Zmiana wartoci korekcji dla ukadu wsprzdnych czci obrabianej

Niech poprzednia warto korekcji ukadu wsprzdnych czci obrabianej bdzie jak niej:
X=-10.000 Y=-10.000
N100 G00 G90 G54 X0
Y0 ;
N101 G10 L2 P1 X-15.000 Y-15.000 ;
N102 X0 Y0 ;
M02 ;
Wskazwki:
1. Zmiana wskazania pozycji przy N101
Wskazania pozycji przy bloku N101, ktre odpowiadaj ukadowi wsprzdnych G54
czci obrabianej, przed i po zmianie ukadu wsprzdnych czci za pomoc G10, s
rne.
X=0
X = +5.000
Y=0
Y = +5.000
2. Ustawienie wartoci korekcji ukadu wsprzdnych czci dla G54 do G59:

G10 L2 P1 X-10.000 Y-10.000 ;
G10 L2 P2 X-20.000 Y-20.000 ;
G10 L2 P3 X-30.000 Y-30.000 ;
G10 L2 P4 X-40.000 Y-40.000 ;
G10 L2 P5 X-50.000 Y-50.000 ;
G10 L2 P5 X-60.000 Y-60.000 ;
12-59
D. Stosowanie ukadu wsprzdnych czci jako dwch lub wicej ukadw wsprzdnych czci
Program gwny
Podprogram
12-60
12-7
Korekcja narzdzia przy zastosowaniu danych narzdzi MAZATROL
Korekcja dugoci i promienia narzdzia na bazie danych narzdzi MAZATROL moe by wykonana
przy odpowiednim ustawieniu parametrw.
12-7-1
Ustawienie parametrw
Nastpujcymi parametrami wybiera si, czy dane narzdzi MAZATROL maj by stosowane, czy nie:
Parametry uytkownika
F92 bit 7: korekcja promienia narzdzia wykonywana jest z danymi w EXAKT (rednica narzdzia) we
wskazaniu WERKZ.DATEN.
F93 bit 3: korekcja dugoci narzdzia z danymi w LAENGE (dugo narzdzia) wykonywana jest we
wskazaniu WERKZ.DATAN.
F94 bit 2: upewnij si, e korekcja dugoci narzdzia z danymi narzdzia MAZATROL nie jest
skasowana przez inne sprowadzenie punktu odniesienia.
12-7-2
Korekcja dugoci narzdzia
1. Funkcja
Korekcja dugoci narzdzia moe by wykonana bez przyporzdkowania wartoci korekcji, przez
automatyczne ustawienie dugoci narzdzia danych narzdzia MAZATROL, ktre odpowiadaj
przyporzdkowanemu numerowi.
2. Ustawienie
Bit 3 z parametru F93 i bit 2 z parametru F94 ustawi na 1.
3. Opis
A. Dla automatycznej korekcji dugoci narzdzia s dwa rodzaje punktu czasowego wykonania i
metody:
(1) Po wykonaniu kodu rozkazu zmiany narzdzia wykonywany jest ruch korekcji, przy
zastosowaniu danych dugoci narzdzia zamontowanego na wrzecionie. (Korekcja
dugoci narzdzia dziaa tylko gdy w programie ustawiony jest kod rozkazu zmiany
narzdzia.)
(2) Korekcja przy zastosowaniu danych dugoci narzdzia zamontowanego na wrzecionie
jest wykonywana przez G43.
B. Warto korekcji dugoci narzdzia jest kasowana w nastpujcych wypadkach:
(1) Gdy wykonywany jest rozkaz zmiany narzdzia
(2) Gdy wykonywany jest M02 lub M30
(3) Gdy przycinity jest klawisz ustawiania powrotnego
(4) Gdy ustawiony jest G49
(5) Gdy wykonywane jest sprowadzanie punktu odniesienia przez ustawienie bitu 2 z F94 na
0.
12-61
C. Korekcja dugoci narzdzia jest aktywna w pierwszym bloku, ktry po zmianie narzdzia
wymaga przesunicia osi Z.
D. Gdy ta funkcja korekcji dugoci narzdzia stosowana jest z rozkazem G43H, jako warto
korekcji stosowana jest suma danych korekcji, ustawionych rozkazem G43H lub G44H i
wartoci dugoci danych narzdzia MAZATROL.
Przykad: H01 = 10,000
N1 G91 G30 Z0 ;
N2 T01 T00 M06 ;
N3 G90 G54 G00 X0 Y0 ;
N4 G43 Z0 H01 ;
Wskazwki:
1.
Gdy przy korekcie dugoci narzdzia z rozkazem G43H, skasowana ma by tylko
warto korekcji okrelona przez H, naley ustawi G43H0.
2.
Kod rozkazu G44 nie moe by stosowany dla korekcji dugoci narzdzia na
bazie danych narzdzia MAZATROL.
3.
Pozycja dla nowego uruchomienia musi by ustawiona przed kodem rozkazu G43
lub kodem rozkazu zmiany narzdzia. Take gdy przyporzdkowane narzdzie
zamontowane jest na wrzecionie, rozkazy musz by wykonywane; inaczej korekcja przy
wykorzystaniu danych narzdzia MAZATROL nie moe by wykonana.
4.
Korekcja nie jest wykonywana, gdy odnona warto dugoci nie jest
zarejestrowana w danych narzdzia MAZATROL.
5.
Dla korekcji dugoci narzdzia za pomoc danych narzdzia MAZATROL,
podczas wykonywania programu EIA/ISO, obok ustawienia parametru (F93 bit 3 = 1) w
razie potrzeby powinien by wstawiony blok rozkazu zmiany narzdzia z kodem T i M, na
co naley zwraca uwag szczeglnie w nastpujcych przypadkach:
gdy pierwsze narzdzie dla pracy automatycznej jest ju zamontowane na wrzecionie,
gdy w pierwszej obrbce w podprogramie EIA/ISO, wywoanej z programu gwnego
MAZATROL, ma by zastosowane dalej narzdzie ostatnio uyte.
12-62
12-7-3
Korekcja promienia narzdzia
1. Funkcja
Dane zarejestrowane w danych EXAKT narzdzia MAZATROL (rednica narzdzia) s stosowane
przy rozkazie G41 lub G42 jako dane korekcji.
2. Ustawienie
Ustawi bit 7 z parametru F92.
3. Opis
A. Dla automatycznej korekcji promienia narzdzia, stosowane s dane EXAKT (rednica
narzdzia) narzdzia, ktre przy rozkazach G41/G42 zamontowane jest na wrzecionie.
B. Funkcja korekcji jest uniewaniana przez G40.
C. Gdy funkcja ta jest stosowana z rozkazem D, warto korekcji wyraana jest sum cakowit
danych, zaznaczonych numerem korekcji D i promienia narzdzia.
Wskazwki:
1. Przed nowym uruchomieniem, na wrzecionie zamontowa przewidziane narzdzie.
2. Przy zastosowaniu danych EXAKT, korekcja nie jest wykonywana, jeli w danych narzdzia
MAZATROL nie zarejestrowanych takich danych tego rodzaju lub gdy przypisano narzdzie, dla
ktrego nie mona ustawi rednicy.
3. Tak jak dla korekcji dugoci, dla korekcji promienia narzdzia za pomoc danych MAZATROL
przy programie EIA/ISO, potrzeba wstawi rozkaz wymiany narzdzia (porwnaj wskazwka 5
w 12-7-2).
12-7-4
Dalszy opis danych narzdzia (podczas pracy automatycznej)
1. Funkcja
Dane narzdzia MAZATROL, podczas pracy automatycznej mog by zapisane za pomoc
programu EIA/ISO.
2. Ustawienie
Parametr L57 ustawi na 1.
3. Opis
Funkcja ta umoliwia zapis podczas pracy automatycznej wszystkich danych narzdzia, poza
narzdziem aktualnie znajdujcym si na wrzecionie, za pomoc programu EIA/ISO.
Paramet WKZG NOM EXAKT LAENG KOMP
r
E
L57=0
Nie
Nie
Nie
Nie
nie
L57=1
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
12-63
VORS
DR/PS
Nie
Tak
STZT
ZEIT
MAT
U.MIN
Tak
Tak
Tak
Tak
Nie
Tak
Tak
Tak
Wskazwki:
1. W powyszej tabeli Tak oznacza, e dane mog by zapisane a Nie, e nie mog.
2. Rozrnianie midzy programami MAZATROL i EIA/ISO zachodzi automatycznie, poprzez
decydowanie czy przy aktualnie wykonywanym programie, cznie z podprogramami, chodzi o
program MAZATROL czy EIA/ISO. Jeli program gwny jest programem MAZATROL a jego
podprogram programem EIA/ISO, to jest on take uwaany za program MAZATROL.
3. Przy prbie zmiany danych narzdzia na wrzecionie za pomoc programu EIA/ISO, podczas pracy
automatycznej, wskazywany jest alarm 428 EINGABE GESPERRT (AUTOABLA.).
12-64
13 FUNKCJE POMOCNICZE PROGRAMU

13-1 Cykl stay
13-1-1 Funkcja
Rne obrbki otworw, ktrych okrelona sekwencja pracy od pozycjonowania do wiercenia,
nacinania gwintu wewntrznego jest wczeniej zarejestrowana, mog by wykonywane w jednym bloku
rozkazowym.
Nastpnie wykonywane s funkcje cyklu staego.
Tryb cyklu staego jest kasowany przy podaniu rozkazu G grupy 01 (G00, G01, G02, G03, G2.1, G3.1)
lub rozkazu G80. Jednoczenie poszczeglne dane s kasowane na zero.
13-1-2 Lista cyklw staych

Kod G
G71.1
Argumenty
[X,Y] Z,Q,R,F [P,D]
G74
Zawarto
Narzdzie fazujce (kierunek
zegara)
Narzdzie fazujce (kierunek
zegara)
Wiercenie gbokich otw. z
du prdkoci
Gwintowanie odwrotne
G75
G76
G77
Wiercenie
Wiercenie
Zataczanie
[X,Y] Z,R,F [Q,P,D,J(B)]

[X,Y] Z,R,F [QPE,J(B)]
G78
G79
G81
G82
G83
G84
Wiercenie
Wiercenie
Nawiertak
Wiercenie pene
Wiercenie gbokie
Nawiercanie
[X,Y] Z,R,F [Q,P,D,K]

[X,Y] Z,R,F [Q,P,D,K,E]
[X,Y] Z,R,F
[X,Y] Z,R,F [P,D,I,J(B)]
{X,Y] Z,Q,R,F [P,D,K,I,J(B)]
[X,Y] Z,R,F [P,D,J(B),H]
G85
G86
G87
Przecigacz
Wiercenie
Zataczanie
[X,Y] Z,R,F [P,D,E]

[X,Y] Z,R,F [P]
G88
G89
Wiercenie
Wiercenie
[X,Y] Z,R,F [P]

[X,Y] Z,R,F [P]
G72.1
G73
Wskazwka
[X,Y] Z, Q, R,F [P,D]

[X,Y] Z,Q,R,F [P,D,K,I,J(B)]
[X,Y] Z,R,F [P,D,J(B),H]
*Argumenty w nawiasach klamrowych [] mog by opuszczone.

*Adres J lub B jest stosowany zgodnie z ustawieniem parametru:
F84 bit 1 = 1 ..... J dla wprowadzenie argumentu
= 0 ..... B dla wprowadzenia argumentu
13-1
Tylko okrelenie czasu

dla opnienia
Sprowadzanie zawsze
do poziomu punktu
pocztkowego
Tylko okrelenie czasu

dla opnienia
Sprowadzanie zawsze
do poziomu punktu
pocztkowego
13-1-3 Cykl stay format danych

1. Ustawienie danych cyklu staego
Dane obrbki w cyklach staych ustawia nastpujco:
-tryb obrbki otworu (kod G)

patrz lista cykli staych.
-dane pozycji otworu (X,Y)
pozycj otworu ustawi przez programowanie inkrementacyjne lub absolutne.
-dane obrbki otworu
Z: odlego od punktu R do podstawy otworu ustawi przez warto inkrementacyjn lub pozycj
podstawy otworu przez warto absolutn.
Q: specyfikowane przez warto inkrementacyjn, po trybie obrbki otworu dla rnych celw.
R: odlego od punktu pocztkowego do punktu R ustawi przez warto inkrementacyjn lub
pozycj punktu R przez warto absolutn.
P: czas zwoki przy podstawie otworu ustawi poprzez czas lub liczb obrotw.
D: specyfikowane przez warto inkrementacyjn, po trybie obrbki otworu, dla rnych celw.
K: specyfikowane przez warto inkrementacyjn, po trybie obrbki otworu, dla rnych celw.
I:
Dla wierce (G73/G82/G83) ustawi odlego korekcji posuwu dla zwoki przy
ostatnich procesach roboczych.
J(B): ustawi czas dla wydania rozkazu zwoki przy G74/G84, kodu M03/M04 przy G75/G76/G87
lub stosunek korekcji posuwu do zwoki przy ostatnich procesach roboczych dla G73/G82/G83.
E: wyspecyfikowa prdko posuwu skrawania (przy G77/G79/G85).
H: stosowane dla wyboru gwintowania synchronicznego/asynchronicznego i jednoczenie dla
ustawienia korekcji prdkoci sprowadzania dla wiercenie synchronicznego.
F: wyspecyfikowa prdko posuwu skrawania.
-Liczba powtrze (L)
Gdy nie podana, przyjmowane jest L=1.
Gdy podane jest L=0, zapisywane s tylko dane obrbki otworu; aden otwr nie jest obrabiany.
13-2
-Niej przedstawione s rnice midzy G90 i G91, przy metodach dla ustawiania danych:
Wskazwki:
1. Punkt pocztkowy odnosi si do pozycji osi Z przy przejciu do trybu cyklu staego.
2. Punkt D jest punktem, do ktrego moe doj dalsze pozycjonowanie w posuwie szybkim przez
punkt R.
2. Format rozkazu
Jak pokazano wyej, format ten jest podzielony na tryb obrbki otworu, dane pozycji otworu i liczb
powtrze.
13-3
3. Opis
A. Tryb obrbki otworu odnosi si do trybu cyklu staego, jak wiercenie pene, pogbianie, nacinanie
gwintu wewntrznego, wiercenie itd. Dane pozycji otworu su dla pozycjonowania na osi X i Y;
dane obrbki otworu uywane s dla aktualnej obrbki. Dane pozycji otworu i liczba powtrze nie
s modalne ale dane obrbki otworu s modalne.
B. Gdy M00 lub M01 s podawane w tym samym bloku co instrukcja cyklu staego lub w trybie cyklu
staego, cykl stay jest ignorowany a M00 lub M01 wydawane po pozycjonowaniu. Gdy
wyspecyfikowane jest X, Y, Z lub R, wykonywany jest cykl stay.
C. Praca podzielona jest na nastpujce procesy:
Proces 1 Pozycjonowanie na osi X i Y; wykonywane jest przez aktualny kod G grupy 01 (G02 i G03
traktowane s jak G01).
Proces 2 Proces w punkcie pozycjonowania (punkt pocztkowy); przy rozkazie G87 przez
sterowanie maszyny wydawany jest rozkaz M19. Po wykonaniu tego rozkazu M rozpoczyna si
nastpny proces. Gdy aktywna jest funkcja zatrzymanie pojedynczy blok, nastpuje zatrzymanie
bloku po zakoczeniu pozycjonowania.
Proces 3 Pozycjonowanie do punktu R w posuwie szybkim

Proces 4 Obrbka otworu w posuwie szybkim.
Proces 5 Proces przy podstawie otworu; zatrzymanie wrzeciona (m05), bieg wrzeciona w lewo
(M04), bieg wrzeciona w prawo (m03), zwoka, przesunicie narzdzia itd. odpowiednio do trybu
cyklu staego.
Proces 6 Sprowadzenie do punktu R posuwem skrawania lub posuwem szybkim, odpowiednio do
trybu cyklu staego.
Proces 7 Sprowadzenie do punktu pocztkowego w posuwie szybkim.
Czy cykl stay przy procesie 6 jest zakoczony lub czy przy procesie 7 jest kontynuowany,
wybierane jest nastpujcymi kodami G:
G98: sprowadzenie do poziomu punktu pocztkowego
G99: sprowadzenie do poziomu punktu R
13-4
Te rozkazy G s modalne; gdy np. G98 jest wybrane raz, tryb ten pozostaje do podania G99. Przy
wczeniu systemu NC aktywne jest G98.
Cykl stay nie jest wykonywany, gdy nie wyspecyfikowano danych obrbki otworu i adnych danych
pozycjonowania; w takim przypadku dane s tylko zapisywane.
13-1-4 G71.1 (Narzdzie fazowania w kierunku zegara)

G71.1 [Xx Yy] Rr Zz Qq0 [Pp0 Dd0] Ff0 ;
q0 : promie
p0 : przekrycie
d0 : odlego od punktu R do punktu pocztkowego posuwu skrawania
f0 : prdko posuwu
Wskazwki:
1. X,Y,P i D mog by opuszczone
2. Przy opuszczeniu lub ustawieniu 0 dla Q wystpuje bd programu.
13-5
13-1-5 G72.1 (Narzdzie fazowania w kierunku przeciwnym do ruchu

zegara)
G72.1 [Xx Yy] Rr Zz Qqo [Ppo Ddo] Ffo;
q0 : promie
p0 : przekrycie
f0 : prdko posuwu
Wskazwki:
1. X,Y,P i D mog by opuszczone
2. Przy opuszczeniu lub ustawieniu 0 dla Q wystpuje bd programu.
13-6
13-1-6 G73 (narzdzie fazowania wiercenie gbokie)

G73 [Xx Yy] Rr Zz Qtz [Ptc] Ff0 [Dd0 Kk0 Ii0 Jj0 (Bb0)] ;
tz : gboko skrawania na proces roboczy

tc : czas lub liczba obrotw dla zwoki
d0 : warto sprowadzania
k0 : odlego od punktu R do punktu pocztkowego posuwu skrawania
i0 : odlego korekcji prdkoci posuwu
j0 : stosunek korekcji prdkoci posuwu (%)
f0 : nowa prdko posuwu F1 = f0 x j0(b0)/100
f2 : prdko sprowadzania (warto staa) 9999 mm/min (lub 999,9 cal/min)
Wskazwki:
1. Prdko posuwu nie jest zmieniana gdy I lub J(B) s opuszczane.
2. X,Y,P,D,K,I i J(B) mog by opuszczone. Gdy D jest opuszczone lub podawane z 0, stosowane s
dane z parametru F12.
3. Przy Q=0 powstaje alarm 809 FALSCHE ANZAHL ZAHLEN.
4. F84 bit 1 = 1 : J
0 : B Wybr adresu dla wprowadzenia argumentu
UWAGA: przy poziomym centrum obrbki i ustawieniu parametru F84 bit 1=1 (zastosowanie J),
przez wprowadzenie danych z adresem B wykonywany jest obrt stou, naley wic obawia si
zderzenia czci obrabianej z narzdziem.
5. Warto posuwu wynosi f1, gdy aktualny punkt pocztkowy obrbki ley wewntrz zakresu i0.
Poniewa na powyszym wykresie, przy drugim procesie roboczym punkt sprowadzania posuwu
poprzecznego (1) ley poza zakresem odlegoci korekcji posuwu i0, posuw nie jest opniany i
obrbka wykonywana jest z wartoci posuwu f0; przy trzecim procesie roboczym punkt
sprowadzania posuwu poprzecznego (2) ley wewntrz zakresu i0, przez co posuw jest opniany i
obrbka wykonywana jest z f1.
13-7
13-1-7 G74 (odwrotne nacinanie gwintu)

G74 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 [Jj0(Bb0) Dd0 Hh0 Kk0] ;
tc : czas zwoki (tylko dla okrelania czasu)

f0 : prdko posuwu
j0 : 1: zwoka przy podstawie otworu przed M03
(b0) 2: zwoka przy podstawie otworu po M03
4: zwoka w punkcie R przed M04
d0 : odlego od punktu R (wysoko skoku gwintownika)
h0 : wybr gwintowania synchronicznego i ustawienie korekcji prdkoci sprowadzania (%) dla
gwintowania synchronicznego
h0 = 0 gwintowanie asynchroniczne
h0> 0 gwintowanie synchroniczne
k0 : odlego od punktu R
Wskazwki:
1. X,Y,P, J(B), D,H i K mog by opuszczone. Jeli opuszczone jest B(J) lub wybrane z 0, nastpuje
taka sama praca jak przy B(J) = 2.
Gdy opuszczone jest H, wykonywane jest przez bit 6 parametru F94 przeczenie midzy
gwintowaniem synchronicznym i asynchronicznym.
2. Gwintowanie synchroniczne patrz 13-1-22.
3. F84 bit 1 = 1 : J
0 : B Wybr adresu dla wprowadzania argumentu
UWAGA: Przy poziomym centrum obrbczym i ustawieniu parametru F84 bit 1 = 1 (stosowanie J),
przez wprowadzenie danych z adresem B wykonywany jest obrt stou, naley wic liczy si ze
zderzeniem czci obrabianej z narzdziem.
13-8
13-1-8 G75 (wiercenie)

G75 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc Qq0] Ff0 [Dd0 Jj0(Bb0) Kk0 Ii0] ;
tc : czas lub obroty dla zwoki

q0 : odlego sprowadzania w paszczynie XY (kierunek jest okrelany przez bit 3 i 4 z parametru
I14.)
f0 : prdkoc posuwu
d0 : odlego od punktu R
j0 : 0 lub opuszczone ... M03 po obrbce
(b0) warto poza 0 .... M04 po obrbce
k0 : odlego od punktu Z
i0 : odlego od punktu Z
Wskazwki:
1. X,Y,P,Q,D, J(B), K i I mog by opuszczone.
2. F84 bit 1 = 1 : J
13-9
13-1-9 G76 (wiercenie)

G76 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc Qq0] Ff1 [Dd0 Jj0(Bb0)] ;

q0 : odlego sprowadzania w paszczynie XY (kierunek jest okrelany przez bit 3 i 4 z parametru
I14.)
f1 : prdko posuwu
j0 : o lub opuszczone ... M03 po obrbce
(b0) : warto poza 0 ... M04 po obrbce
Wskazwki:
1. X,Y,P,Q,D i J(B) mog by opuszczone.
2. F84 bit 1 = 1 : J
13-10
13-1-10
G77 (zataczanie)
G77 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc Qtc] Ff0 [Ef1 Jj0(Bb0) Dd0] ;

tz: odlego od punktu pocztkowego
f0 : prdko posuwu nr 1
j0 : 0: przy podstawie otworu M03 i nastpnie M04 (przy prawych obrotach wrzeciona)
1: przy podstawie otworu M04 i nastpnie M03 (przy lewych obrotach wrzeciona)
Wskazwki:
1. W tym rozdziale normalnie stosowany jest posuw asynchroniczny (G94). gdy jednak opuszczone
jest E lub f1 = 0, to wybrany jest posuw synchroniczny (G95) F = 0,5 mm/obr.
2. X,Y,P,Q,E, J(B) i D mog by opuszczone.
3. F84 bit 1 = 1 : J
4. W trybie G91 (wprowadzanie inkrementacyjne), kierunek obrbki otworu jest okrelany wg znaku
danych pod adresem Z (adres R jest ignorowany).
13-11
13-1-11
G78 (wiercenie)
G78 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 [Dd0 Kk0 Qi0] ;

Wskazwka:
X,Y,P,D,K i Q mog by opuszczone
13-12
13-1-12
G79 (wiercenie)
G79 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 [Dd0 Kk0 Qi0 Ef1] ;

Wskazwki:
1. f1 jest posuwem asynchronicznym
Jeli jednak f1 = 0 lub nie jest podane, nastpuje posuw f0.
2. X,Y,P,D,K,Q i E mog by opuszczone.
13-13
13-1-13
G81 (nawiercanie)
G81 [Xx Yy] Rr Zz ;
Wskazwka:
X i Y mog by opuszczone.
13-14
13-1-14
G82 (wiercenie pene)
G82 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 [Dd0 Ii0 Jj0(Bb0)] ;

(b0)
f0 : prdko posuwu
f1 : nowa prdko posuwu f1 = f0 x j0(b0)/100
Wskazwki:
1. X,Y,P,D,I i J(B) mog by opuszczone.
2. Jeli opuszczone jest I lub J(B), korekcja prdkoci posuwu nie nastpuje.
3. F84 bit 1 = 1 : J
13-15
13-1-15
G83 (wiercenie gbokie)
G83 [Xx Yy] Rr Zz Qtz Ff0 [Dd0 Kk0 Ii0 Jj0(Bb0)] ;
tz : gboko skrawania na proces roboczy

d0 : zatrzymanie posuwu szybkiego
k0 : odlego od punktu R do punktu pocztkowego posuwu skrawania
(b0)
f0 : prdko posuwu
f1 : nowa prdko posuwu
f1 = f0 x j0(b0)/100
Wskazwki:
1. X,Y,D,K,I i J(B) mog by opuszczone. Jeli D jest opuszczone lub ma przypisane 0, nastpuje
ruch wg wartoci parametru F13.
2. Jeli I lub J(B) jest opuszczone, prdko posuwu nie zmienia si.
3. Jeli wybrane jest Q z 0, powstaje alarm 809 FALSCHE ANZAHL ZAHLEN.
4. F84 bit 1 = 1 : J
5. Gdy aktualny punkt pocztkowy obrbki ley wewntrz zakresu i0, to warto posuwu wynosi f1.
Przykad:
Poniewa na powyszym wykresie przy drugiej operacji roboczej punkt odniesienia posuwu
szybkiego (1) ley poza zakresem odlegoci korekcji posuwu i0, posuw nie jest opniany i
obrbka wykonywana jest z wartoci posuwu f0; przy trzeciej operacji punkt pozycjonowania
posuwu szybkiego ley wewntrz zakresu i0, przez co posuw jest opniany i obrbka jest
wykonywana z f1.
13-16
13-1-16
G84 (gwintowanie)
G84 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 [Jj0 (Bb0) Dd0 Hh0 Kk0] ;
tc : czas zwoki (tylko okrelenie czasu)

f0 : prdko posuwu
j0 : 1: zwoka przy podstawie otworu przed M04
(b0) 2: zwoka przy podstawie otworu po M04
4: zwoka przy punkcie R przed M03
d0: odlego od punktu R (wysoko skoku gwintownika)
h0: wybr gwintowania synchronicznego/asynchronicznego i ustawienie korekcji prdkoci
sprowadzania (%) dla gwintowania synchronicznego
h0 = 0 .. gwintowanie asynchroniczne
h0 > 0 .. gwintowanie synchroniczne
k0: odlego od punktu R
Wskazwki:
1. X,Y,P, J(B), D, H i K mog by opuszczone. Jeli opuszczone jest J(B) lub podane jako 0,
nastpuje taka sama praca jak przy B(J) = 2.
2. Gwintowanie synchroniczne patrz 13-1-22.
3. F84 bit 1 = 1 : J
13-17
13-1-17
G85 (przecigacz)
G85 [Xx Yy] Rr Zz [Ptz] Ff0 [Ef1 Dd0] ;
tz: czas lub obroty dla zwoki

f0: prdko posuwu nr 1
f1: prdko posuwu nr 2
d0: odlego od punktu R
Wskazwki:
1. f1 jest posuwem asynchronicznym.
Gdy jednak E jest opuszczone lub f1 = 0 , nastpuje posuw f0.
2. X,Y,P,E i D mog by opuszczone.
13-18
13-1-18
G86 (wiercenie)
G86 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] ;
Wskazwka:
X,Y i P mog by opuszczone.
13-19
13-1-19
G87 (zataczanie)
G87 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc Qq0] Ff0 [Dd0 Jj0(Bb0)] ;
tc: czas lub obroty dla zwoki

q0: odlego sprowadzania na paszczynie XY (kierunek jest okrelony przez bit 3 parametru I14).
f0: prdko posuwu
d0: odlego od punktu Z
j0: 0 lub opuszczone ... M03 w punkcie R
(b0) warto poza 0 ... M04 w punkcie R
Wskazwki:
1. X,Y,P,Q,D i J(B) mog by opuszczone.
2. Przy G87 nastpuje sprowadzanie do punktu pocztkowego, niezalenie od trybu sprowadzania
(G98/G99).
3. F84 bit 1 = 1 : J
1. W trybie G91 (wprowadzanie inkrementacyjne) kierunek obrbki otworu okrelony jest przez znak
danych pod adresem Z (adres R jest ignorowany).
13-20
13-1-20
G88 (wiercenie)
G88 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc]

Wskazwki:
1. X,Y i P mog by opuszczone.
2. Przy podstawie otworu wydawane s M05 i M00.
13-1-21
G89 (wiercenie)
G89 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc]

Wskazwka:
X,Y i P mog by opuszczone.
13-21
13-1-22
Gwintowanie synchroniczne (opcja)
Przy programach EIA/ISO, przez dodatkowe ustawienie adresu H na kocu bloku cyklu gwintowania na
G74 lub G84 mona wykona gwintowanie synchroniczne. Przy adresie H ustawiane s przeczenie
midzy gwintowaniem synchronicznym i asynchronicznym jak i korekcja prdkoci sprowadzania. Poza
tym dla gwintowania synchronicznego do dyspozycji s kody specjalne, G84.2 i G84.3.
1. G74 (gwintowanie odwrcone)
tc: czas zwoki (tylko dla okrelenia czasu)

t0: prdko posuwu (dla gwintowania synchronicznego ustawi wysoko skoku)
j0: 1: zwoka przed M03 przy podstawie otworu
(b0) 2: zwoka po M03, przy podstawie otworu
4: zwoka przed M04, w punkcie R
h0: korekcja prdkoci sprowadzania (%)
h0 = 1 gwintowanie synchroniczne
Patrz wskazwki w punkcie 2, na nastpnej stronie.
13-22
2. G84 (gwintowanie normalne)

tc: czas zwoki (tylko dla okrelenia czasu)

t0: prdko posuwu (dla gwintowania synchronicznego ustawi wysoko skoku)
j0: 1: zwoka przed M04 przy podstawie otworu
(b0) 2: zwoka po M04, przy podstawie otworu
4: zwoka przed M03, w punkcie R
h0: korekcja prdkoci sprowadzania (%)
h0 = 1 gwintowanie synchroniczne
Wskazwki:
1. X,Y,P, J(B), D,H i K mog by opuszczone. Jeli opuszczone jest J(B) lub podane jako 0, nastpuje
praca jak przy J(B) = 2.
Gdy H jest opuszczone, przeczanie midzy gwintowaniem synchronicznym i asynchronicznym
wykonywane jest przez bit 6 parametru F94.
2. Kod rozkazu H suy do wyboru gwintowania synchronicznego lub asynchronicznego. Poza tym
stosowany jest dla korekcji prdkoci sprowadzania, gdy wybrane jest gwintowanie synchroniczne.
Kod ten nie dziaa dla maszyn, ktre nie dysponuj funkcj gwintowania synchronicznego, oraz dla
maszyn, ktre funkcj t wprawdzie posiadaj, lecz przy ktrych bit 6 parametru F94 nie jest
ustawiony na 1.
3. F84 bit 1 = 1: J
0: B wybr adresu dla wprowadzenia argumentu
UWAGA: Przy poziomym centrum obrbczym i ustawieniu parametru F84 bit 1 = 1 (zastosowanie J),
przez wprowadzenie danych z adresem B wykonywany jest obrt stou, trzeba si wic obawia
zderzenia czci obrabianej z narzdziem.
4. Dla skrcenia czasu obrbki, przy wierceniu gwintu naley ustawi okrelone przeoenie przekadni,
przy ktrym mona osign najkrtsze przyspieszenie lub zwolnienie obrotw wrzeciona. Patrz
odpowiedni rozdzia instrukcji obsugi maszyny.
13-23
3. G84.2 (normalne gwintowanie)

G84.2 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 ;
Tc : czas zwoki (w sekundach) w punkcie Z i R przy powrocie

F0 : prdko posuwu (w skoku gwintu)
Patrz wskazwki w punkcie 4 na nastpnej stronie.
13-24
4. G84.3 (gwintowanie odwrotne)

G84.3 [Xx Yy] Rr Zz [Ptc] Ff0 ;
Tc : czas zwoki (w sekundach) w punkcie Z i R przy powrocie

F0 : prdko posuwu (w skoku gwintu)
Wskazwki:
1. X, Y i P mog by opuszczone.
2. Kod G84.2 lub G84.3 zawsze wstawia gwintowanie synchroniczne, niezalenie od ustawienia bitu 6
parametru F94.
3. Wprowadzenie G84.2 lub G84.3 bez odpowiedniej funkcji specjalnej wyzwala alarm nr 952 KEINE
OPTION SYN. GEWINDEBOHREN.
4. Dla skrcenia czasu obrbki, przy gwintowaniu naley ustawi okrelone przeoenie przekadni,
przy ktrym moe by osignite najkrtsze przyspieszenie lub opnienie obrotw wrzeciona.
Patrz odpowiedni rozdzia instrukcji obsugi maszyny.
5. Prdko sprowadzania jest korygowana wg wartoci (%) parametru K90.
13-25
13-2 Sprowadzanie do poziomu punktu pocztkowego i punktu R: G98, G99

1. Funkcja i cel
Jako poziom sprowadzania przy ostatniej sekwencji w cyklu staym moe by wybrany punkt R lub
poziom punktu pocztkowego.
2. Format rozkazu
G98: sprowadzanie do poziomu punktu pocztkowego
G99: sprowadzanie do poziomu punktu R
3. Opis
W poniszej tabeli przedstawiony jest zwizek midzy trybem G98/G99 i ustawion liczb
powtrze.
13-26
13-3 Ustawienie ukadu wsprzdnych czci obrabianej w trybie cyklu

staego
Ruch osi nastpuje w ustawionym ukadzie wsprzdnych czci obrabianej.
Dla osi Z, nowy ukad wsprzdnych jest obowizujcy dopiero przy pozycjonowaniu do punktu R lub
innym ruchu osi, po pozycjonowaniu w paszczynie XY.
Wskazwka:
Adresy osi i R musz by zaprogramowane na nowo, nawet gdy przed i po zmianie ukadu
wsprzdnych czci obrabianej maj te same wartoci.
G54 Xx1 Yy1 Zz1 ;
G81 Xx2 Yy2 Zz2 Rr2 ;
G55 Xx3 Yy3 Zz2 Rr2 ; Z i R programowa na nowo, take gdy si nie zmieniaj
Xx4 Yy4 ;
Xx5 Yy5 ;
13-4 Sterowanie podprogramu: M98, M99

1. Funkcja i cel
Podprogramy mog by zalenie od potrzeb wywoywane z programu gwnego, przez
wczeniejsze zapisanie ustalonych przebiegw programu lub wzorcw, ktre s czsto stosowane.
Podprogramy s wywoywane rozkazem M98 a powrt nastpuje przez rozkaz M99. Poza tym, z
podprogramu mona wywoa dalszy podprogram, do smego poziomu w d.
13-27
2. Format rozkazu
Wywoanie podprogramw
Liczba powtrze podprogramu
(przy opuszczeniu zakadane jest L1)
Nr sekwencji w wywoywanym podprogramie
(wywoa blok pocztkowy, gdy opuszczono)
Nr programu, wywoywanego podprogramu
(szukanie w tym samym bloku przy opuszczeniu)
P moe by opuszczone tylko przy pracy zapis.
Powrt z podprogramu
M99 P L ;
Nr sekwencji bloku, do ktrego ma

nastpi powrt (powrt do bloku po bloku
wywoania, gdy opuszczono)
Zmiana liczby powtrze
Wskazwki:
1. Gdy podane jest 0, przyjmowane jest L = 0, niezalenie od wartoci ustawionej przez M98 i
wykonywany jest powrt do wybranej w poprzedniej czci sekwencji (do bloku po bloku
wywoania, jeli nie wybrano).
2. Jeli podane jest 1 lub wiksza liczba, to program jest powtarzany w nieskoczono.
3. Tworzenie i rejestracja podprogramw
Dla podprogramw stosowany jest ten sam format jak dla normalnego programu obrbki, dla pracy
zapis, tylko w ostatnim bloku jako blok pojedynczy podawany jest rozkaz zakoczenia podprogramu
M99 (P_L_);.
O;
....................;
....................;
:
:
:
:
M99 ;
% (EOR)
Jako numery podprogramu mog by stosowane tylko numery 1 do 99999999 okrelone w
dodatkowej specyfikacji. Jeli numer programu nie jest ustawiony na tamie perforowanej, to
podprogram jest rejestrowany z numerem ustawienia przy wprowadzaniu programu.
13-28
Podprogramy mog by wywoywane do smego poziomu zagniedenia, przy niszym poziomie

powstaje bd programu (alarm 842 UNTERPROG. SCHACHTELUNG ZUVIEL).
Podprogramy i programy gwne rejestrowane s w pamici bez rozrniania, w kolejnoci
wczytywania. Dlatego naley uwaa aby nigdy nie stosowa tych samych numerw dla programu
gwnego i podprogramu (w takim przypadku przy rejestracji wyzwalany jest alarm 576 GLEICHE
PROGRAMMNr. BESTIMMT).
Przykad rejestracji
Wskazwki:
1. Program gwny moe by stosowany zarwno w trybie pamici jak i tamy perforowanej,
podczas gdy podprogramy musz by koniecznie rejestrowane w pamici.
2. Przy sprawdzaniu poziomu zagniedenia podprogramu, obok M98 wliczane s nastpujce
rozkazy:
-makro-wywoanie z G65
-modalne makro-wywoanie z G66
-modalne makro-wywoanie z G66.1
-wywoanie z okrelonymi kodami G
-wywoanie z rnymi funkcjami pomocniczymi (M,S,T itd.)
-przerwanie MDI
-automatyczny pomiar dugoci narzdzia
-funkcja skoku wielopoziomowego
3. Nastpujce rozkazy nie s liczone przy sprawdzaniu poziomu zagniedenia i mog by
wywoywane poza smym poziomem:
-cykl stay
-makro-przerwanie
13-29
4. Opis
M98: rozkaz wywoania podprogramu
M99: rozkaz zakoczenia podprogramu
Format rozkazu
Hh1
Ll1 ;
M98
Pp1
p1: numer wywoywanego podprogramu; maks. cztery pozycje.
h1: numer wywoywanego bloku w podprogramie; maks. cztery pozycje
l1: liczba powtrze; maks. cztery pozycje (1 do 9999).
Przy opuszczeniu nastpuje jednorazowe wykonanie; przy L=0 podprogram nie jest wcale
wykonywany.
M98 P1 L3; np.
M98 P1 ;
M98 P1 ;
M98 P1 ;
jest cakowicie tym samym.
Przykad 1:
Przy trjkrotnym wywoaniu podprogramu (zwanym trjkrotnym zagniedeniem)
Przy zagniedeniu naley zwraca uwag, e M98 jest jednoznacznie podporzdkowane M99
{(1) do (1), (2) do (2)...}.
Poniewa informacje modalne s zapisywane w kolejnoci wykonywania, bez rozrniania
midzy programami gwnymi i podprogramami, przy programowaniu naley uwaa na dane
modalne po wywoaniu i wykonanie podprogramw.
13-30
Przykad 2:
Przy M98H_ ; jak i M99P_ ; chodzi o numer sekwencji w wywoywanym programie.
Przykad 3:
Blok w programie gwnym: M98 P2;
W poszukiwaniu bloku N200 w podprogramie 02, za pomoc funkcji szukania w

pamici, dane modalne s zapisywane odpowiednio do danych midzy blokiem 02; i
blokiem N200.
Przy rnych podprogramach mona oczywicie stosowa ten sam numer
sekwencji.
Podprogram (nr p1) jest wykonywany przez rozkaz M98 Pp1 Ll1; wykonywany l1
razy.
5. Dalsze wskazwki
A. Jeli nie zostanie znaleziony program o okrelonym numerze (P), to wyzwalany jest alarm
844 KEINE PRG. Nr. BEIM AUFRUF.
B. Przy bloku M98P_; lub M99; zatrzymanie pojedynczy blok nie moe nastpi, za
wyjtkiem gdy blok zawiera rozkaz adresu (oprcz adresw O,N,P,L i H). Przy bloku jak np.
X100.M98 P100; rozgazienie do podprogramu O100 wykonywane jest dopiero po ruchu
osi X100..
13-31
C. Jeli w programie gwnym podawany jest rozkaz M99 P_;, to nastpuje sprowadzenie do
bloku pocztkowego.
D. W pracy z tam perforowan moliwe jest wywoanie podprogramu przez M98 P_; ale nie
okrelenie celu sprowadzania przez M99 P_; w podprogramie.
E. Szukanie numeru sekwencji przez M99 P_; wymaga zasadniczo duo czasu.
F. Z programu EIA/ISO, program MAZATROL nie moe by wywoany gdy brak jest
odpowiedniej funkcji specjalnej.
13-5 Wzajemne wywoanie midzy EIA/ISO i MAZATROL (opcja)

1. Funkcja i cel
Dziki tej funkcji specjalnej, program MAZATROL moe by wywoany z programu EIA/ISO, oraz
odwrotnie (patrz rozdzia dla podprogramu w instrukcji programowania).
Wskazwki:
1. Ta funkcja specjalna potrzebna jest tylko dla wywoania programu MAZATROL z programu
EIA/ISO, poniewa odwrotne wywoanie przewidziane jest w specyfikacji standardowej.
2. W obu przypadkach wzajemnego wywoania, konieczne kody G powinny by zawarte w
podprogramie, poniewa informacje modalne kodu G nie zawsze pozostaj niezmienione po
zagniedeniu.
3. Wymiar korekcji dugoci narzdzia nie jest kasowany przez zagniedanie MAZATROL w
EIA/ISO ani przez odwrotne sprowadzenie.
1. Format rozkazu
Wywoanie podprogramu z programu EIA/ISO:
M98
P (1) H (2) L (3) ;

(1) Numer wywoywanego podprogramu (przy opuszczeniu: nr programu woajcego).
Opuszczenie kodu P jest dopuszczalne tylko przy pracy zapis.
(2) Numer sekwencji w wywoywanym podprogramie EIA/ISO (przy opuszczeniu: blok
pocztkowy). Kod H nie dziaa dla podprogramu MAZATROL.
(3) Liczba powtrze podprogramu (przy opuszczeniu: L1)
Wywoanie podprogramu z programu MAZATROL

Enr.
SNr
(1)
(2)
(3)
EINH
UNTER PR
TEIL Nr.
(1)
ANZAHL
(2)
ARGM1
ARGM2
ARGM3
ARGM4
(3)
(3)
(3)
(3)
Numer wymaganego podprogramu
Liczba powtrze podprogramu (przy opuszczeniu: 1)
Dane argumentu dla podprogramu (wg wymaga)
13-32
Powrt z innego podprogramu EIA/ISO
Zmiana czstoci powtarzania

(Ustawienie L0 powoduje wymuszony powrt,
niezalenie od czstoci ustawionej przez M98. L=1
lub wysze prowadzi do nieskoczonego
powtarzania.)
Nr sekwencji, do ktrej ma nastpi sprowadzenie.
(Przy opuszczeniu: nastpny blok po bloku
wywoania)
Kod P nie dziaa dla programu MAZATROL.
2. Przykad wywoania podprogramu
Przykad 1: Wywoanie programu EIA/ISO z programu MAZATROL
Przykad 2: Wywoanie programu MAZATROL z programu EIA/ISO
4. Ograniczenia
A. Program EIA/ISO, wywoywany z programu MAZATROL, nie moe zawiera bloku dla
wywoania programu MAZATROL. Inaczej wyzwalany jest alarm.
Przykad
B. Maksymalna gboko zagniedenia jest 9 (lub 8, gdy program gwny jest programem
EIA/ISO).
13-33
C. Pod KONTI. w jednostce ENDE programu MAZATROL, ktry wywoywany jest przez program
EIA/ISO, naley ustawi 1.
D. Poszukiwanie numeru jednostki (dla wykonania podprogramu ze rodka) dziaa przy wywoaniu
MAZATROL z EIA/ISO tak samo, jak szukanie numeru sekwencji przy odwrotnym wywoaniu.
W obu przypadkach podprogram moe by wykonany tylko od pocztku.
E. Jeli program MAZATROL, ktry jest wywoywany przez program EIA/ISO, ma ustawiony kod
M99 w jednostce KONVENT lub M-CODE, to sterowanie na kocu danej jednostki jest
sprowadzane do programu gwnego.
F. Uwagi do ukadu wsprzdnych
(1) Dla programw EIA/ISO wywoywanych z MAZATROL
Wszystkie dane ukadu wsprzdnych podstawowych (w jednostce AGP), za wyjtkiem ?,
pozostaj dla podprogramu obowizujce.
Dane ukadu wsprzdnych pomocniczych (w jednostce KORREKT) nie obowizuj w
podprogramie.
Ostatni ukad wsprzdnych utworzony w podprogramie EIA/ISO, przy sprowadzeniu jest
zastpowany przez ukad wsprzdnych podstawowych programu MAZATROL.
(2) Dla programw MAZATROL, wywoanych przez EIA/ISO
Ostatni ukad wsprzdnych utworzony w programie gwnym EIA/ISO jest przy
zagniedeniu zastpowany przez ukad wsprzdnych podstawowych podprogramu
MAZATROL.
W programie EIA/ISO, dla operacji po sprowadzeniu z programu MAZATROL, naley na
nowo ustawi odpowiedni ukad wsprzdnych.
G. Uwagi nt. danych modalnych
(*1)
warunki ruchu, ktre dla programu EIA/ISO
Ponisza tabela przedstawia modalne
wywoanego z programu MAZATROL lub po nim ponownie podjtego, ustawiane s
automatycznie.
Kod
G
Funkcja
Kod
G
00
15
Pozycjonowanie
Usunicie wprowadzenia wsprzdnych
biegunowych
Rozkaz cale (*2)
Rozkaz metryczny (*2)
Usunicie sprawdzenia skoku przed ruchem
50.1 Usunicie obrazu lustrzanego kodu G

64
Tryb skrawanie
17
20
21
23
40
49
67
69
80
90
94
98
Funkcja
Usunicie modalnego wywoania makro

Usunicie obrotu wsprzdnych
Posuw asynchroniczny (na minut)
Sprowadzanie do punktu pocztkowego w
cyklu staym
50 Usunicie skalowania
*1 Pojcie modalny odnosi si do kodu funkcji lub wartoci adresu, ktre obowizyway przed
usuniciem lub zapisem.
*2 Ustawienie rozkazu calowego lub metrycznego zaley od ustawienia wstpnego.
13-34
H. Uwagi nt. korekcji narzdzia

W programie EIA/ISO wywoanym przez program MAZATROL, nie mog by stosowane dane
narzdzia MAZATROL (dugo i rednica), lecz tylko dane korekcji narzdzia.
I. Uwagi nt. obrazu lustrzanego kodu M
Jeli obraz lustrzany kodu M (dla obrbki symetrycznego ksztatu) ma obowizywa po
wywoaniu, to dany kod M naley przed wywoaniem skasowa (przez M90) i na pocztku
podprogramu wprowadzi na nowo, niezalenie czy program MAZATROL jest wywoywany z
programu EIA/ISO czy na odwrt.
13-6 Rozkaz zmiennych

1. Funkcja i cel
Moliwoci dopasowania i stosowania programu zostaj zwikszone przez podanie adresom
zamiast wartoci numerycznych, zmiennych, ktre przy wykonywaniu programu mog otrzyma
odpowiednie wartoci.
2. Format rozkazu
# = OOOOOOOOO lub # = [wyraenie]
3. Opis
A.
Formy wyraenia zmiennych

(1) #m ........................ m jest wartoci numeryczn
(2) #[f] ....................... f przedstawia wyraenia jak:
warto numeryczna m
zmienna
wyraenie operator wyraenie
- wyraenie
[wyraenie]
funkcja [wyraenie]
#100
Przykad
#[123]
#[#543]
#[#110+#119]
#[-#120]
#[[#119]]
#[SIN[#110]]
Wskazwki:
1. Czterema operatorami standardowymi s +, -, *, i /.
2. Funkcje nie mog by stosowane bez specyfikacji makro uytkownika.
3. Ujemny numer zmiennej daje bd.
4. Przykady zych wyrae zmiennych:
le
dobrze
#6/2
->
#[6/2]
#--5
->
#[-[-5]]
#-[#1]
->
#[-#1]
13-35
B. Rodzaje zmiennych
S nastpujce rodzaje zmiennych:
Rodzaje
Nr
Wsplne zmienne 100-149, 500-549
100-199, 500-599
100-199, 500-699
Zmienne lokalne
1 do 32
Zmienne systemu od 1000
Funkcje
Uwagi
Oglnie stosowane w programach Typ A: 100 zda
gwnych, podprogramach i
makro
Typ B: 200 zda
Typ C: 300 zda
Stosowane lokalnie w makro
Ustalone zastosowania w
systemie
Wskazwka:
Wszystkie zmienne wsplne w przypadku wyczenia napicia pozostaj zachowane.
C. Wprowadzanie zmiennych
Wprowadzanie zmiennych obowizuje dla wszystkich adresw za wyjtkiem O, N i /.
(1) Bezporednie zastosowanie wartoci zmiennej
X#1 ..................................... #1 jest stosowane jako warto X
(2) Zastosowanie komplementacji wartoci zmiennej
X-#2 ................................... warto #2 z odwrotnym znakiem jest stosowana jako warto
X
(3) Definicje zmiennych
#3 = #5 ............................... Jako zmienna #3 stosowana jest warto #5.
#1 = 1000 ........................... Jako zmienna #1 stosowana jest warto 1000 (uwaane za
1000.)
(4) Definicja operacji ze zmiennymi
#1 = #3 + #2 100 ............. Warto wynikajca z dziaania #3 + #2 - 100. stosowana jest
jako warto #1.
X[#1 + #3 + 1000] ............. Warto wynikajca z dziaania #1 + #3 + 1000. jest
stosowana jako warto X.
Wskazwki:
1. Zmienne nie mog by definiowane w tym samym bloku co adresy, dlatego definicja musi
by przed rozkazem adresu.
le
Dobrze
X#1 = #3 + 100;
#1 = #3 + 100;
X#1;
2. [ ] moe by stosowane do piciu razy.
#543 = - [[[[[#120]/2 + 15.]*3 - #100]/ #520 + #125 + #128]* #130 + #132]
3. Przy definicji zmiennych nie ma ogranicze dla ich liczby i znakw.
4. Podawa wartoci zmiennych w zakresie od 0 do 99999999.
Wartoci poza tym zakresem mog prowadzi do bdnych operacji.
5. Definicje zmiennych obowizuj od nastpnego bloku.
#1 = 100 ; ......................... ......
#1 = 100 obowizuje od nastpnego bloku.
#1 = 200, #2 = #1 + 200 ; ,,,,,, #1=200, #2=300: obowizuje od nastpnego bloku
#3=#1 + 300; .......................... #3=500: obowizuje od nastpnego bloku
13-36
6. Wprowadzenia dla narzdzia s zawsze traktowane tak, jak gdyby miay punkt dziesitny
na kocu.
Gdy #100=10, to X#10; bdzie obrabiane jak X10.;
13-7 Obrt konturu: M98 (opcja)

1. Funkcja i cel
Kontury sterowane przez podprogramy, po obrocie mog by wykonywane przez wywoanie
podprogramu, rozkaz punkt rodkowy I, J, K i sowo L.
2. Format rozkazu
M98 P_H_I_J_(K_) L_;
(tryb G17: tryb I, J; tryb G18: K, I; tryb G19: J, K)
M98
: kod M dla wywoania podprogramu
P
: nr wywoywanego podprogramu
H
: nr sekwencji w wywoywanym podprogramie
I, J, K
: wprowadzenie inkrementacyjne wsprzdnych konturu (warto inkrementacyjna od
punktu pocztkowego)
L
: liczba powtrze podprogramu (gdy L=1 lub mniej, przyjmowane jest, e nie ma by
obrotu konturu).
3. Opis
A. Podprogramy wykonywane s przez rozkazy o powyszym formacie i s koczone przez powrt
z podprogramu, rozkazem M99. Nastpnie rozkazy podprogramu s obracane z punktu
pocztkowego, punktu obrotu i kocowego, odpowiednio do istniejcej informacji o kcie
obrotu. Jeli liczba powtrze ustawiona jest na 2 lub wicej, to kt obrotu na koniec danego
programu jest dodawany. Przez to kontur sterowany przez podprogram moe by
pozycjonowany jako obrcony o kt zwielokrotniony o liczb powtrze.
0
B. Pierwsze wykonanie wywoanego podprogramu nastpuje bazujc na kcie obrotu rwnym 0 ,

dla trzymania si podanej lokalnej krzywej. Nastpnie obracane s wszystkie bloki w
podprogramie.
C. Gdy punkt pocztkowy i kocowy podprogramu nie le na tym samym uku z punktem obrotu
konturu jako punktem rodkowym, to wykonywana jest interpolacja, przy ktrej punkt kocowy
podprogramu stosowany jest jako punkt pocztkowy i punkt kocowy pierwszego bloku ruchu
obrconego podprogramu jako punkt kocowy.
D. Jednoczesne zastosowanie programowania absolutnego i inkrementacyjnego
W podprogramach obrotu konturu moliwe jest jednoczesne zastosowanie programowania
absolutnego i inkrementacyjnego. W trybie wartoci absolutnej, obrt moe by wykonywany
przy drugim razie i dalej tym samym rozkazem, gdy kontur wzorcowy jest zaprogramowany z
wprowadzeniem absolutnym.
13-37
E. Sterowanie podprogramu
Zagniedanie podprogramw jest moliwe nawet podczas obrotu konturu. Aktualny obrt
konturu jest jednak zawsze koczony przez M99 z poziomu wywoania podprogramu obrotu
konturu.
Wskazwki:
1. Obrt konturu wykonywany jest w ukadzie wsprzdnych czci obrabianej, tak wic przesuwanie
moe nastpowa przez rozkazy G92, G52, G54 do G59 (przesunicie ukadu wsprzdnych
czci obrabianej).
2. Obrt konturu wykonywany jest w ukadzie wsprzdnych czci obrabianej, przez co funkcje dla
ukadu wsprzdnych maszyny (sprowadzenie do punktu zerowego, jednokierunkowe
pozycjonowanie itd.) nie mog by obracane.
3. Podczas obrotu konturu, inny rozkaz obrotu konturu traktowany jest jak bd programu (alarm 849
KONTURROTATION UEBERSCHRITTEN).
4. Rozkazy dla obrotu konturu i obrt wsprzdnych programu nie podawa jednoczenie. Inaczej
powstaje bd programu (alarm 850 G68 UND M98 EINGEGEBEN).
13-38
4. Przykad programu
Przykad 1: Wykrawanie ksztatu koa zbatego
Wykrawanie zba jest zaprogramowane w podprogramie, liczba zbw jest ustawiana przy
wywoaniu.
G92 X0 Y0 ;
G90 G00 X50. ;
M98 P7 L36 I-50. ;
G00 X0 Y0 ;
M02 ;
Program gwny
O7 ;
G03 X54.358 Y.190 J50. F100 ;
X54.135 Y4.927 I-54.354 J-.190 ;
X49.810 Y4.358 J-50. ;
X49.240 Y8.682 I-49.810 J-4.358 ;
M99 ;
%
Podprogram
13-39
Przykad 2: Jednoczesne zastosowanie z funkcj korekcji czci obrabianej

Obrt konturu moe by wykonany w dowolnym ukadzie wsprzdnych czci obrabianej.
G54(G55, G56) G90 X Y ;
G90 X0 Y0 ;
M98 P10 H1 I-10. J10. L4 F100 ;
M98 P10 H2 I-10. J10. L4 ;
M98 P10 H3 I-10. J10. L4 ;
M98 P10 H4 I-10. J10. L4 ;
M02 ;
%
O10 ;
N1 G01 X-5. Y10. ;
X0 Y20. ;
M99 ;
N2 G01 X5. Y10. ;
X0 Y20. ;
M99 ;
N3 G01 X10. Y10. ;
X0 Y20. ;
M99 ;
N4 G01 X15. Y10. ;
X0 Y20. ;
M99 ;
%
Program gwny
Podprogram (O10)
13-40
Przykad 3: Zastosowanie cykli staych

Gdy dane konieczne dla cyklu staego zaprogramowane s w takim podziale, e dane
pozycjonowania zawarte s w podprogramie a dane dla obrbki otworu w programie wywoujcym,
to cykl stay moe by wykonany w aktualnie obrconych punktach pozycjonowania.
Efektywne jest to np. dla okrgu na otwr pod rub.
G92 X0 Y0 Z0 ;
G91 X50. ;
G90 G81 Z-10. R-50. F100 ;
M98 P101 I-50. L8 ;
G00 X0 Y0 ;
M02 ;
%
O101 ;
X35.355 Y35.355 ;
M99 ;
%
Program gwny
Podprogram
13-41
Przykad 4: Zastosowanie dla cykli staych

Zastosowanie na uku.
G90 G82 X20. Z-20. R-5. P100 F200 ;

M98 P102 I-i J-j 5 ;
M02 ;
%
O102 ;
Xx Yy ;
M99 ;
%
13-42
13-8 Obrt wsprzdnych programu

Dziki funkcji obrotu wsprzdnych programu, obracana jest sam ksztat wykrawania na czci
obrabianej (obrt ukadu wsprzdnych czci).
Miejsce geometryczne zaprogramowanych danych

Ap Bp Cp Dp Ep Fp Ap
Miejsce geometryczne ruchu maszyny po obrocie wsprzdnych
Am Bm Cm Dm Em Fm Am
1. Zwizek z innymi funkcjami i wskazwki
A. Funkcja obrotu wsprzdnych obowizuje dla pracy tamy perforowanej, pamici i MDI, tzn.
nie obowizuje przy rcznym posuwie milimetrowym jak i szybkim oraz posuwie rcznym koem
impulsowym. Ponadto nie obowizuje dla automatycznego oraz rcznego sprowadzania do
punktu odniesienia (punkt zerowy).
Wskazwki:
1. Nawet przy pracy automatycznej, ruch pezajcy jednokierunkowego pozycjonowanie nie
jest obracany.
2. Praca automatyczna w systemie programowania absolutnego nie powinna by
kontynuowana, jeli na jednej z osi wsprzdnych wykonano przerwanie rczne.
B. Korekcja jest obrabiana na koniec, tzn. korekcja promienia, dugoci i pozycji narzdzia
wykonywana jest dopiero po obrocie wsprzdnych programu.
13-43
C. Funkcja obrotu wsprzdnych ma pierwszestwo przed funkcj odbicia lustrzanego. Jeli

podawane s oba rozkazy, to funkcja obrazu lustrzanego wykonywana jest dla ksztatu
obrconego.
D. Wskazanie pozycji pokazuje ruch po obrocie wsprzdnych. W oglnoci dlatego take przy
rozkazie jednoosiowym wskazywany jest ruch dwch jednoczenie sterowanych osi.
2. Format rozkazu
Gn G98 __R_;
n: kod wyboru paszczyzny ......17, 18, 19
, : punkt obrotu ....................okreli wsprzdne dwch osi (X, Y i Z), ktre odpowiadaj wybranej
paszczynie
R: kt obrotu ............................ w kierunku przeciwnym do zegara
kt poda w zakresie 360,000 stopni z krokiem 0,001 stopnia
G89 ; (skasowanie obrotu wsprzdnych)

obowizuje zarwno w bloku pojedynczy rozkaz jak i w bloku z innymi rozkazami.
3. Opis
A. Gdy paszczyzna zostaa wczeniej wybrana, rozkaz wyboru paszczyzny (G17, G18, G19) nie
musi by w bloku G68 podawany na nowo.
B. Jeli wsprzdne punktu obrotu (, ) s opuszczone, pozycja, w ktrej podano rozkaz G68
funkcjonuje jako punkt obrotu.
C. Wsprzdne punktu obrotu (, ) s zawsze w trybie warto absolutna, kt obrotu (R) jednak
wprowadzi odpowiednio do rozkazw G90/G91 albo w trybie wartoci absolutnej albo trybie
wartoci inkrementacyjnej.
D. Podczas obrotu wsprzdnych, nowy rozkaz obrotu wsprzdnych traktowany jest jako
zmiana wsprzdnych punktu obrotu i kta obrotu.
E. Poniewa obrt wsprzdnych programu jest odniesiony do ukadu wsprzdnych czci
obrabianej, midzy obrconymi ukadami wsprzdnych s niej przedstawione zwizki.
13-44
F. Obrt wsprzdnych programu nie moe by wykonywany jednoczenie z obrotem konturu.
13-9 Makro-programy uytkownika (opcja)
13-9-1 Makro-programy uytkownika

Przez kombinacj makro-programw z rozkazami zmiennych mona wykonywa rozkazy dla
rozmaitych celw, jak wywoanie makro, rne operacje, wprowadzanie i wyjcie danych z PC,
sterowanie, ocena, zagniedanie i pomiar.
Makro ze zmiennymi, rozkazami operacji, rozkazami sterowania itd. tworzone s jako podprogramy dla
specjalnych celw sterowania.
Te specjalne funkcje sterowania (makro) s wywoywane i stosowane przez rozkazy wywoania makro,
zalenie od potrzeb programu gwnego.
13-45
Opis
Gdy wprowadzany jest rozkaz G66, po wykonaniu rozkazu ruchu w bloku z rozkazem ruchu
wywoywany jest wybrany podprogram makro uytkownika, do momentu usunicia rozkazu
G66 przez rozkaz G67 (kasowanie).
G66 i G67 musz by sparowane w tym samym programie.
13-9-2 Rozkazy wywoania makro

Rozkazy wywoania makro dziel si na wywoanie proste, przy ktrym wywoanie nastpuje tylko w
wybranym bloku, i wywoanie modalne (typ A i typ B), ktre dokonuje wywoania w kadym bloku z
zakresem modalnym.
1. Wywoanie proste
Zakoczenie podprogramu makro uytkownika poda przez rozkaz M99.

G65 jest rozkazem, ktry wywouje wybrany podprogram makro uytkownika, tylko raz przy bloku
wprowadzania.
<Argument>
Gdy argumenty podprogramw makro uytkownika musz by podawane jako zmienne lokalne, to
wartoci rzeczywiste naley wprowadzi po adresach (za wyjtkiem gdy makro zostao napisane w
jzyku MAZATROL). Niezalenie od rodzaju adresu, dla argumentw mog by stosowane znaki i
punkty dziesitne.
S nastpujce rodzaje argumentw.
13-46
(1)
Specyfikacja argumentw I
Format: A_B_C_ ... X_Y_Z_
Opis
-Argumenty mog by specyfikowane ze wszystkimi adresami, za wyjtkiem G,L,N,O i P.
-Specyfikacja w porzdku alfabetycznym jest konieczna tylko dla I,J i K.
I_J_K_ ... prawidowo
J_I_K_ ... le
-Adresy, ktre nie musz by specyfikowane, mog by opuszczone.
-Przyporzdkowanie adresw, ktre mog by stosowane w specyfikacji argumentw I, do
numerw zmiennych w programach makro, przedstawione jest w poniszej tabeli.
Przyporzdkowanie adresw do nr zmiennych

Rozkazy wywoania i stosowalne adresy
Adresy dla spec. arg. I
Zmienne w makro
G65, G66
G66.1
A
O
O
#1
B
O
O
#2
C
O
O
#3
D
O
O
#7
E
O
O
#8
F
O
O
#9
G
X
X*
#10
H
O
O
#11
I
O
O
#4
J
O
O
#5
K
O
O
#6
L
X
X*
#12
M
O
O
#13
N
X
X*
#14
O
X
X*
#15
P
X
X*
#16
Q
O
O
#17
R
O
O
#18
S
O
O
#19
T
O
O
#20
U
O
O
#21
V
O
O
#22
W
O
O
#23
X
O
O
#24
Y
O
O
#25
Z
O
O
#26
O: stosowalny X: nie stosowalny *: stosowalny w trybie G66.1
13-47
(2)
Specyfikacja argumentw II
Format: A_B_C_I_J_K_I_J_K_...
Opis
-Dla specyfikacji argumentw obok adresw A, B i C stosowana jest kombinacja I, J i K (maks.
10 kombinacji). K10 (#33) dziesitej kombinacji jest jednak ignorowane.
-Gdy te same adresy stosowane wielokrotnie, naley podawa je w ustalonej kolejnoci.
-Adresy, ktre nie musz by specyfikowane, mog by opuszczone.
-Przyporzdkowanie adresw, stosowanych w specyfikacji argumentw II, do numerw
zmiennych w programach makro, przedstawione jest w poniszej tabeli.
Adresy spec. arg. II

Zmienne w makro
Adresy spec. arg. II
Zmienne w makro
A
J5
#1
#17
B
K5
#2
#18
C
I6
#3
#19
I1
J6
#4
#20
J1
K6
#5
#21
K1
I7
#6
#22
I2
J7
#7
#23
J2
K7
#8
#24
K2
I8
#9
#25
I3
J8
#10
#26
J3
K8
#11
#27
K3
I8
#12
#28
I4
J9
#13
#29
J4
K9
#14
#30
K4
I10
#15
#31
I5
J10
#16
#32
Przyrostki 1 do 10, do I, J i K wskazuj tylko kolejno specyfikowanej kombinacji. Przy
wprowadzaniu rozkazu s opuszczane.
13-48
Mieszane zastosowanie typw specyfikacji argumentw I i II

Jeli przy mieszanym zastosowaniu typu I i II jest kilka adresw, ktre s przyporzdkowane
tej samej zmiennej, to obowizuje tylko ostatni rozkaz adresu.
Przykad:
Rozkaz wywoania G65

#1:
1.1
#2:
-2.2
#4:
4.4
#5:
#6:
#7:
A1.1 B-2.2 D3.3 I4.4
I7.7
#7.7
W powyszym przykadzie, #7 przyporzdkowano D3.3 i I7.7 obu specyfikacji. Obowizuje

ostatnie I7.7.
2. Wywoanie modalne A (przy kadym rozkazie ruchu)
Przy kadym bloku z rozkazem ruchu midzy G66 i G67, po wykonaniu rozkazu ruchu,
wykonywany jest podprogram makro uytkownika. Liczba wykona przy pierwszym wywoaniu jest
l1, przy drugim i pniej tylko 1.
Argumenty naley podawa w taki sposb jak przy wywoaniu pojedynczym.
13-49
Opis
-Przy wprowadzeniu rozkazu G66, po wykonaniu rozkazu ruchu w bloku z rozkazem ruchu,
wywoywany jest podprogram makro uytkownika, do momentu anulowania rozkazu G66 przez
G67 (kasowanie).
-Rozkazy G66 i G67 w tym samym bloku musz by parowane. Jeli podany jest rozkaz G67 bez
podania rozkazu G66, to powstaje bd programu (alarm 857 G67 BEI MACRO).
Przykad: cykl wiercenie pene
Wskazwki:
1. Po wykonaniu w programie gwnym rozkazu osi, wykonywany jest podprogram.
2. Od bloku G67 podprogram nie jest wykonywany.
3. Wywoanie modalne B (przy kadym bloku)
Przy kadym bloku rozkazu midzy G66.1 i G67 wywoywany jest wybrany podprogram makro
uytkownika, przy pierwszym wywoaniu l1 razy, od drugiego tylko raz.
13-50
Opis
-W trybie G66.1 wszystkie wczytane kody do O, N i G nie s wykonywane w bloku rozkazu, lecz
traktowane jak argumenty. Ostatnio przypisany kod G i kody N, przypisane po kodach za wyjtkiem
O i N, funkcjonuj jako argumenty.
-Wszystkie wane bloki w trybie G66.1 traktowane s tak, jak gdyby na pocztku posiaday G65P_.
Np. w trybie G66.1P1000 blok
N100G01G90X100.Y200.F400R1000 ;
jest rwnowany
N100G65P1000G01G90X100.Y200.F400R1000 ;
Wskazwka:
Przy bloku rozkazu ruchu w trybie G66.1 wykonywane jest rwnie wywoanie. Przyporzdkowanie
midzy adresami argumentw i numerami zmiennych jest takie samo jak w G65 (wywoanie
proste).
-Warto rozkazu z G, L, P i N, ktre w trybie G66.1 mog by dodatkowo stosowane jako
zmienne, ma takie same ograniczenia jak przy zwykych wartociach rozkazw NC.
-O, nr sekwencji, N i modalny kod G s odnawiane jak informacje modalne.
4. Wywoanie podprogramu makro z kodami G
Podprogramy makro uytkownika, ktrych numer zosta wczeniej ustawiony, mog by prosto
wywoywane kodem G.
Opis
-Powyszy rozkaz dziaa tak samo jak jeden z poniszych rozkazw. Przyporzdkowanie dla
poszczeglnych kodw G jest ustawiane przez parametry.
(1)
M98P ;
(2)
G65P <argument>
(3)
G66P <argument>
(4)
G66.1P <argument>
-Przyporzdkowanie numeru x x wywoujcego kodu G do numeru wywoywanego programu
P jest ustawiane przez parametr.
-Dla tego rozkazu mona stosowa maks. dziesi kodw G00 do G255 (jednak kody G, ktre s
ju definitywnie ustalone przez norm EIA, jak G00, G01, G02 itd. nie mog by stosowane).
-Rozkaz w podprogramie makro uytkownika wywoanym przez kod G, nie jest dopuszczalny.
13-51
5. Wywoanie makro rozkazem pomocniczym (wywoanie makro kodem M, S, T i B)

Podprogram makro uytkownika, ktrego numer jest ustawiony, moe by prosto wywoany kodem
M (lub S, T i B).
Opis
-Powyszy rozkaz dziaa tak samo jak ponisze rozkazy. Przyporzdkowanie dla poszczeglnych
kodw M ustalone jest przez parametry.
(1)
M98P ;
(2)
G65P Mm ;
(3)
G66P Mm ;
(4)
G66.1P Mm ;
-Przyporzdkowanie numeru m kodu wywoania M do numeru wywoywanego programu makro
P ustawiane jest przez parametr. Zarejestrowa mona maks. dziesi kodw z M00 do M95.
Zasadnicze kody, konieczne dla pracy maszyny jak M0, M1, M2, M30 i M96 do M99 nie powinny
jednak by w tym celu rejestrowane.
Gdy zarejestrowane rozkazy pomocnicze podawane s w podprogramie makro, wywoanym przez
kod M, nie s wykorzystane dla wywoania makro, lecz traktowane s jak normalne rozkazy
pomocnicze (M, S, T i B).
6. Rnica midzy rozkazem M98 i G65
-Argumenty mog by podane przy G65, lecz nie przy M98.
-Numery sekwencji mog by podane przy M98, lecz nie przy G65, G66 i G66.1.
-M98 wykonuje podprogramy dopiero po wykonaniu rozkazw, za wyjtkiem M, P, H i L w bloku
M98, podczas gdy przy G65 nastpuje zagniedenie do podprogramu.
-Jeli w bloku M98 zawarty jest adres, oprcz O, N, P, H i L, moe nastpi zatrzymanie
pojedynczy blok, co nie jest moliwe przy G65.
Poziom zmiennych lokalnych jest przy M98 ustalony, lecz przy G65 zmienia si z gbokoci
zagniedenia. (Te same zmienne #1 np. przed i po M98 maj takie samo znaczenie, przy G65
znaczenia s rne.)
-Wielokrotno wywoania przy M98 w poczeniu z G65, G66 i G66.1 wynosi maks. osiem razy,
natomiast przy G65 w poczeniu z G66 i G66.1 cztery razy.
13-52
7. Wielokrotno rozkazu wywoania programu makro

Wywoanie podprogramu makro przez wywoanie proste lub modalne jest dopuszczalne do
czterech razy. Argument przy wywoaniu makro jest aktywny tylko w wywoywanym makro.
Poniewa wielokrotno wywoania wynosi maks. 4, argument moe by przy kadym wywoaniu
makro stosowany na nowo jako zmienna lokalna.
Wskazwki:
1. Gdy wykonywane jest wywoanie makro G65, G66, G66.1 lub kodem G, poziom lokalnej
zmiennej zwiksza si o jeden.
2. Gdy przy modalnym wywoaniu A, gdzie wybrany podprogram makro uytkownika wywoywany
jest po kadym wykonaniu rozkazu ruchu , rozkaz G66 jest wielokrotnie podawany, to take
podczas podprogramu podprogram podany na koniec jest wywoywany po kadym ruchu osi.
3. Z podprogramw makro uytkownika, ten ktry zosta podany jako ostatni (przez G67) zostaje
anulowany.
Przykad:
13-53
8. Wywoanie makro uytkownika po przerwaniu

Przegld
Przy pracy automatycznej, makro uytkownika, ktre zostao wczeniej zapisane dla przerwania,
moe by wywoane i wykonane przez wprowadzenie sygnau przerwania makro. Po wykonaniu
nastpuje powrt do przerwanego bloku i proces jest kontynuowany.
Opis
-Format wyboru zagniedenia makro uytkownika
M96P__L__ ;
:
:
M97 ;
:
-Przerwanie makro uytkownika jest wykonywalne take wtedy, gdy wielokrotno przy przerwaniu
jest maksymalna (cztery).
Poza tym, poziom zmiennych lokalnych makro przerywajcego jest identyczny z poziomem makro
przerwanego.
13-54
13-9-3 Zmienne
Cz zmiennych lokalnych, oglnych i systemowych, stosowanych w tym sterowaniu numerycznym,
zastaje utrzymana przy wyczeniu zasilania.
1. Zwielokrotnienie zmiennych
Przy zmiennych specyfikacji makro uytkownika dopuszczalne jest zarwno zwielokrotnienie
numerw zmiennych jak i ich przepisanie za pomoc wyrae.
Przy wyraeniach mona zastosowa jednak tylko jedn z operacji matematycznych.
Przykad 1: zwielokrotnienie zmiennych
#1 = 10 #10 = 20 #20 = 30 ;
#5 = #[#[#1]] ;
z #1 = 10 wynika #[#[#1]] = #[#10].
z #10 = 20 wynika #[#10] = #20.
dlatego wynik #5 = #20. tzn. #5 = 30
#1 = 10 #10 = 20 #20 = 30 #5 = 1000 ;
#[#[#1]] = #5 ;
z #1 = 10 wynika #[#[#1]] = #[#10].
z #10 = 20 wynika #[#10] = #20.
Dlatego wynik #20 = #5, tzn. #20 = 1000.
Przykad 2: numery zmiennych s zapisywane przez <wyraenia>
#10 = 5 ;
#[#10 + 1] = 1000 ;............................... #6 = 1000
#[#10 + 1] = -1000 ; ............................ #4 = -1000
#[#10*3] = 100 ; ................................. #15 = 100
#[#10/2] = -100 ; ................................. #2 = -100
2. Zmienne niezdefiniowane
Przy specyfikacji makro uytkownika, jego zmienne, ktre po wczeniu zasilania jeszcze nie mog
by stosowane oraz zmienne lokalne, ktre nie s przeznaczone na argumenty z G65, G66 lub
G66.1, mog by stosowane jako <puste>. Poza tym zmienna moe by uczyniona jako <pusta>.
Zmienna #0 stosowana jest zawsze jako <pusta> i nie moe sta po lewej stronie.
A. Wyraenia operacji (rwnania procesu)
#1 = #0 ; .......................... #1 = <puste>
#2 = #0 +1 ; .................... #2 = 1
#3 = 1 + #0 ; ................... #3 = 1
#4 = #0*10 ; ................... #4 = 0
#5 = #0 + #0 ; ................. #5 = 0
Wskazwka:
<puste> jest zawsze traktowane w wyraeniach operacji jako 0.
<puste> + <puste> = 0
<puste> + <staa> = staa
<staa> + <puste> = staa
13-55
B. Podanie zmiennych
Jeli niezdefiniowana zmienna podawana jest sama, take adres jest anulowany.
Gdy #1 = <puste.
G0 X#1 Y1000 ; .................. ekwiwalentne do G0 Y1000 ;
G0 X#1 + 10 Y1000 ; .......... ekwiwalentne do G0 X10 Y1000 ;
C. Wyraenia warunkw
Tylko EQ i NE, <puste> i 0 rni si.
#101EQ#0
#101NE 0
#101GE#0
#101GT 0
Gdy #101 = <puste>

obowizuje <puste> = <puste>
obowizuje <puste> = 0
obowizuje <puste> <puste>
nie obowizuje <puste> > 0
#101EQ#0
#101NE 0
#101GE#0
#101GT 0
Gdy #101 = 0
nie obowizuje 0 = <puste>
nie obowizuje 0 = 0
obowizuje 0 <puste>
nie obowizuje 0 > 0
Lista stanw obowizuje / nie obowizuje (warunki, gdzie zawarte s nie zdefiniowane
zmienne)
Prawa
strona
Lewa
strona
EQ
Pusta Staa
Pusta
O
Staa
O: warunek jest speniony
NE
GT
LT
Pusta Staa Pusta Staa Pusta Staa

O
O
O
O
Puste: warunek nie jest speniony
13-56
GE
LE
Pusta Staa
O
O
Pusta Staa
O
13-9-4 Rodzaje zmiennych

1. Zmienne wsplne (#100 do #199 i #500 do #699)
S to zmienne wsplne stosowane z dowolnej pozycji; mog by stosowane do maks. #100 do
#500 i #500 do #699. Szczegy patrz 13-6 Rozkaz zmiennych.
2. Zmienne lokalne (#1 do #32)
Obok funkcji <argumenty> w wywoaniu podprogramu makro, w programie gwnym jak i
podprogramach wielokrotnie mog by stosowane zmienne lokalne, przy czym wzajemne stosunki
podprogramw nie musz by uwzgldniane.
G65Pp1Ll1 <argument>
p1: numer programu
l1: liczba powtrze
<argumenty> naley przypisywa z Aa1 Bb1 Cc1 ................ Zz1
Przyporzdkowanie adresw, z ktrymi podawane s zmienne, do numerw lokalnych zmiennych w
makro uytkownika, przedstawione jest w poniszej tabeli.
Rozk. wywoania
G65
G66
Adresy
Zmienne
argumentu lokalne
G66.1
O
O
O
O
O
O
X
O
O
O
O
X
O
X
X
X
O
O
O
O
O
O
X*
O
O
O
O
X*
O
X*
X
X*
Rozk. wywoania
G65
G66
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
#1
#2
#3
#7
#8
#9
#10
#11
#4
#5
#6
#12
#13
#14
#15
#16
G66.1
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Adresy argumentw zaznaczone przez x, nie mog by stosowane.

Zaznaczone przez * s dodatkowo stosowalne w trybie G66.1
Oznaczenia - pokazuj, e nie ma odpowiedniego adresu.
13-57
Adresy
Zmienne
argumentu lokalne
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z
-
#17
#18
#19
#20
#21
#22
#23
#24
#25
#26
#27
#28
#29
#30
#31
#32
A.
B.
Lokalne zmienne w podprogramach mog by zdefiniowane przez specyfikacj argumentw w

wywoaniu programu makro.
Lokalne zmienne wewntrz danego podprogramu mog by dowolnie stosowane.
W powyszym przykadzie freza czoowego, argument J jest zaprogramowany dla skoku freza na 10
(mm), jest jednak zmieniony na 8,333 (mm) aby umoliwi frezowanie z rwnomiernym skokiem.
Poza tym obliczona liczba skrawania jest wprowadzona w zmiennej lokalnej #30.
13-58
C.
Zmienne lokalne mog by stosowane niezalenie na kadym poziomie wywoania makro

(czterokrotnie).S take niezalenie dostpne dla programu gwnego (poziom makro 0).
Argumenty nie mog jednak by stosowane dla zmiennych lokalnych na poziomie 0.
Okolicznoci stosowania zmiennych lokalnych wskazywane s na monitorze. Szczegy patrz

odpowiedni rozdzia w instrukcji obsugi.
13-59
3. Wprowadzenie interfejsu makro (zmienne systemowe #1000 do #1035)

Stany sygnaw interfejsu mog by okrelane przez czytanie wartoci numerw zmiennych 1000
do 1035. Czytane wartoci zmiennych s ograniczane do 1 (punkt styku zamknity) lub 0 (punkt
styku otwarty). Wszystkie sygnay wejciowe od #1000 do #1031 mog by odczytane na raz,
przez czytanie wartoci zmiennej o numerze 1032.
#1000 do #1035 stosowane s tylko dla czytania i nie mog by ustawiane po prawej stronie
wyraenia operacji.
13-60
4. Wyjcie interfejsu makro (zmienne systemowe #1100 do #1135)

Sygnay wyjciowe interfejsu mog by wysyane przez wstawienie wartoci do numerw
zmiennych 1100 do 1135. Sygnay wyjciowe s ograniczone do 0 lub 1. Wszystkie sygnay
0
31
wyjciowe z #1100 do #1131 mog by jednorazowo wysane (2 do 2 ) przez wstawienie wartoci
do numeru zmiennej 1132.
Obok zapisu dla przesunicia sygnaw wyjciowych #1100 do #1135, moliwe jest take czytanie
stanw sygnaw wyjciowych.
Wskazwki:
1. Z wartoci zmiennych systemowych #1100 do #1135 zatrzymane zostaje wysane jako ostatnie
1 lub 0. (Skasowanie przez wczenie / wyczenie zasilania).
2. Gdy do #1100 do #1135 zostanie wprowadzona inna warto ni 1 lub 0, zachodzi:
-<puste> traktowane jest jak 0
-wartoci poza <puste> i 0 traktowane s jako 1
-wartoci poniej 0,00000001 traktowane s jako nie zdefiniowane.
13-61
5. Dane korekcji narzdzia

Standard ................................... 128 zestaww
Dodatkowa specyfikacja ........... 512 zestaww
*Numery zmiennych dla danych korekcji narzdzia zale od parametru:

F96 bit 0 = 0: #16001 do #16000 + n oraz #17001 do #17000 +n
= 1: #12001 do #12000 + n oraz #13001 do #13000 + n.
13-62
Dane narzdzia mog by czytane lub ustawiane z numerami zmiennych.

Mog by stosowane obie paszczyzny #10000 i #2000, ale na paszczynie liczba korekcji
narzdzia stosowalnych zestaww jest ograniczona do 200.
Trzy ostatnie cyfry numerw zmiennych odpowiadaj numerom korekcji narzdzia. Dane korekcji
narzdzia s, jak inne zmienne i dane, z punktem dziesitnym. Dlatego naley okreli punkt
dziesitny, gdy to konieczne.
Przykad: Pomiar danych korekcji narzdzia
Wskazwka:
W tym przykadzie zwoka sygnau czujnika skoku nie jest uwzgldniana. #5003 podaje punkt
pocztkowy pozycji osi Z, #5063 wsprzdne skoku osi Z, tzn. pozycj, w ktrej zosta podany
sygna skoku podczas wykonywania G31.
6. Korekcja ukadu wsprzdnych czci obrabianej
dane dla korekcji ukadu wsprzdnych czci mog by czytane lub ustawiane pod numerami
zmiennych 5201 do 5326. (Liczba sterowalnych osi zaley od specyfikacji maszyny.)
13-63
W powyszym przykadzie wartoci przesunicia ukadu wsprzdnych s dodawane do wartoci

korekcji ukadu wsprzdnych (G54, G55), bez zmiany pozycji ukadu.
13-64
[Dodatkowe ukady wsprzdnych czci obrabianej]

Dane dla dodatkowych ukadw wsprzdnych mog by czytane lub ustawiane pod numerami
zmiennych 7001 do 7946.
Wskazwka:
Liczba sterowalnych osi zaley od specyfikacji maszyny.
13-65
7. Alarm NC (#3000)
System NC mona ustawi w stan alarmu poprzez zmienn nr 3000.
Zakres ustawiania numerw alarmu jest 1 do 6999.

Komunikat alarmu moe zawiera do 31 znakw.
Wskazwka:
Typ komunikatu alarmu na monitorze zaley od wprowadzonego numeru alarmu, jak pokazano
niej:
Wprowadzony numer alarmu
1 do 20
Wskazany numer alarmu

[wprowadzony numer] + 979
Wskazany komunikat alarmu

Ustawiony wczeniej komunikat
wg numeru alarmu
21 do 6999
[wprowadzony numer] + 3000
Wprowadzony komunikat
*1 Patrz oddzielna lista alarmw dla ustawie wstpnych alarmu nr 980 do 999.
*2 Wskazanie meldunku jak wprowadzono w makro.
13-66
8. Czas zintegrowany (#3001, #3002)

Czas zintegrowany podczas wczenia i pracy automatycznej moe by czytany lub ustawiany przy
numerach zmiennych 3001 i 3002.
Rodzaje
Nr zmiennej Jedn.
Zintegrowany
czas 1
3001
Zintegrowany
czas 2
3001
1 ms
Dane przy w.
zasilania
Jak przy wyczeniu
zasilania
Inicjalizacja danych
Do zmiennych
wstawi wymagane
wartoci
Warunki
zaliczania
Gdy zasilanie jest
wczone
Podczas pracy
automatycznej
11
Czas cakowany wraca do zera, gdy osignie 2,44 x 10 (ok. 7,7 roku).
9. Wyczenie zatrzymania pojedynczy blok i odczekania sygnau kocowego funkcji pomocniczej

Wstawienie do zmiennej nr 30 poniszych wartoci powoduje, e zatrzymanie pojedynczy blok jest
wyczone od nastpnego bloku, ewentualnie wykonywane jest przejcie do kolejnego bloku bez
odczekania na sygna kocowy (FIN) funkcji pomocniczej (M, S, T i B).
#3003
0
1
2
3
Zatrzymanie pojedynczy blok

Nie wyczone
Wyczone
Nie wyczone
Wyczone
Wskazwka:
Przez ustawienie powrotne #3003 ustawiane jest na 0.
13-67
Sygna kocowy funkcji pomocniczej

Czeka
Czeka
Nie czeka
Nie czeka
10. Czynne / nie czynne zatrzymanie posuwu, korekcja posuwu i G09

Przez wstawienie do zmiennej nr 3004 poniszych wartoci, od nastpnego bloku zatrzymanie posuwu,
korekcja posuwu i G09 s czynne lub nie.
#3004 Bit 0
Zawarto (warto)
Zatrzymanie posuwu
0
Czynne
1
Nie czynne
2
Czynne
3
Nie czynne
4
Czynne
5
Nie czynne
6
Czynne
7
Nie czynne
Bit 1
Bit 2
Korekcja posuwu
Czynne
Czynne
Nie czynne
Nie czynne
Czynne
Czynne
Nie czynne
Nie czynne
Sprawdzenie G09
Czynne
Czynne
Czynne
Czynne
Nie czynne
Nie czynne
Nie czynne
Nie czynne
Wskazwki:
1. #3004 jest przy ustawieniu powrotnym ustawiane na 0.
2. Funkcja pojedynczych bitw powyej jest czynna przy 0 i nie czynna przy 1.
11. Zatrzymanie pracy
Zmienn numer 3006 mona zatrzyma prac po wykonaniu poprzedniego bloku.
Format:
#3006 = 1 (ZUR PRUEFUNG)
Przez dodatkowe wprowadzenie acucha znakw (do 29 znakw) w nawiasach, moe by
wskazany dany komunikat zatrzymania.
12. Obraz lustrzany
Przez czytanie zmiennej nr 3007 mona okreli w danym momencie stany obrazu lustrzanego
poszczeglnych osi.
W #3007 kady bit odpowiada jakiej osi. Dla wartoci kadego bitu obowizuje:
przy 0 obraz lustrzany jest nie czyny
przy 1 obraz lustrzany jest czynny
Bit
Nr osi
15
14
13
12
11
10
13-68
5
6
4
5
3
4
2
3
1
2
0
1
13. Informacje modalne rozkazw G

Pod zmiennymi o numerach 4001 do 4021 mona odczyta modalny stan warunkw drogi
(rozkazw G) w odczytanym bloku.
Pod numerami #4201 do #4221 mona odczyta modalny stan w bloku, ktry jest wanie
wykonywany.
Zmienna nr
Blok
odczytany
#4001
#4002
#4003
#4004
#4005
#4006
#4007
#4008
Blok
wykonywany
#4201
#4202
#4203
#4204
#4205
#4206
#4207
#4208
Funkcja
#4009
#4010
#4011
#4012
#4013
#4014
#4015
#4016
#4209
#4210
#4211
#4212
#4213
#4214
#4215
#4216
#4019
#4020
#4021
#4219
#4220
#4221
Tryb interpolacji
G00-G03:0-3, G2.1:2.1, G3.1:3.1, G33:33
Wybr paszczyzny
G17:17, G18:18, G19:19
Wprow. absolutne-inkr. G90:90, G91:91
Granica oprogramowania G22:22, G23:23
Specyfikacja posuwu
G94:94, G95:95
Cale/metryczny
G20:20, G21:21
Korekcja prom. narzdzia G40:40, G41:41, G42:42
Cykl stay
G80:80, G73/74:73/74, G76:76
G81-G89:81-89
Poziom sprowadzania
G98:98, G99:99
Skalowanie
G50:50, G51:51
Uk. wsp. czci
G54-G59:54-59, G54.1:54.1
Przyspieszenie/zwoln.
G61-G64:61-64
Modalne wywo. makro G66:66, G66.1:66.1, G67:67
Obrt wsprzdnych
G68:68, G69:69
Obraz lustrzany
G50.1:50.1, G51.1:51.1
13-69
14. Inne informacje modalne

Pod zmiennymi nr 4101 do 4130 mona odczyta inne informacje modalne ni rozkazy G w
odczytanym wczeniej bloku.
Pod numerami #4301 do #4330 mona odczyta informacje w bloku, ktry jest wanie
wykonywany.
Zmienna nr
Informacja modalna
Wczytanie Wykonanie
#4101
#4301
2. Funkcja pomocnicza
#4102
#4302
(B)
#4103
#4303
#4104
#4304
#4105
#4305
#4106
#4306
Korek. promienia narz.
#4107
#4307
(D)
#4108
#4308
Prdko posuwu (F)
#4109
#4309
#4110
#4310
#4111
#4211
Zmienne nr
Informacja modalna
Wczytanie Wykonanie
#4112
#4312
Funkcja pomocnicza (M)
#4113
#4313
#4114
#4115
#4116
#4117
#4118
#4314
#4315
#4316
#4317
#4318
Nr sekwencji (N)
Nr programu (O)
#4119
#4120
#4130
#4319
#4320
#4330
Funkcja wrzeciona (S)

Funkcja narzedzia (T)
Dodat. uk. wsp. czci
G54-G59:0, G54.1P1P48:1-48
Nr. korek. dug. narz. (H)
15. Informacja pozycji

Pod numerami zmiennych 5001 do 5106 mona odczyta wsprzdne punktu kocowego,
wsprzdne maszyny, wsprzdne czci obrabianej, wsprzdne skoku, wsprzdne korekcji
pozycji narzdzia i warto odchyki serwo poprzedniego bloku.
Wskazwka:
Liczba sterowalnych osi zaley od specyfikacji maszyny.
13-70
A. Wsprzdne punktu kocowego i wsprzdnych skoku odnosz si do pozycji w ukadzie

wsprzdnych czci obrabianej.
B. Wsprzdne punktu kocowego, skoku i warto odchyki serwo mog by czytane nawet
podczas ruchu, ale nie wsprzdne maszyny, czci obrabianej i korekcji pozycji narzdzia.
Mog one by czytane dopiero po potwierdzeniu zatrzymania ruchu.
C. Wsprzdne skoku podaj pozycj, w ktrej zosta podany rozkaz skoku w bloku G31. Gdy
sygna skoku nie zosta podany, wsprzdne odpowiadaj punktowi kocowemu bloku skoku.
13-71
D. Punkt kocowy podaje pozycj kocwki narzdzia bez odniesienia do korekcji narzdzia itd.
ale wsprzdne maszyny, czci i skoku przedstawiaj pozycj odniesienia narzdzia przy
uwzgldnieniu korekcji narzdzia.
Warto wprowadzona wsprzdnych sygnau skoku podaje pozycj w ukadzie wsprzdnych

czci. Poniewa wartoci wsprzdnych w momencie gdy podawany jest sygna skoku, s
zapisywane w #5061 do #5066, pniej mog by odczytane. Szczegy patrz 16. FUNKCJA
SKOKU.
13-72
Przykad 1: Pomiar pozycji narzdzia

W tym przykadzie mierzony jest odstp midzy punktem odniesienia pomiaru i kocem czci.
#101
#102
#103
Warto pomiarowa osi X

Warto pomiarowa osi Y
Warto pomiarowa liniowa
#5001
#5002
Punkt pocztku pomiaru osi X

Punkt pocztku pomiaru osi Y
#5061
#5062
Wsprzdna skoku osi X

Wsprzdna skoku osi Y
N1 Zapis trybu G90/G91

N2 Zapis punktu pocztkowego X, Y
??
N4 Pomiar X, Y (zatrzymanie przy wprowadzeniu
sygnau skoku)
N5 Powrt do punktu pocztkowego X, Y
N6 Obliczenie wartoci inkrementacyjnej pomiaru X,
Y
N7 Obliczenie wartoci liniowej pomiaru
N8 Wycig osi Z
N9, N10 Powrt do trybu G90/G91
N11 Powrt z podprogramu
13-73
Przykad 2: Czytanie wsprzdnych podania sygnau skoku
#111 = -75. + #112 = -75. +

#121 = -25. + #122 = -75. +
jest bdem spowodowanym przez zwok zadziaania. (Szczegy patrz 16. FUNKCJA SKOKU)
#122 przedstawia wsprzdne wprowadzenia sygnau skoku, poniewa w N7 rozkaz Y nie jest
podawany.
16. Narzdzie wrzeciona
Zmienna #51999 moe by stosowana do czytania numeru narzdzia zamontowanego na
wrzecionie.
Zmienna systemowa
#51999
Opis
Numer narzdzia wrzeciona
Wskazwka:
Zmienna systemowa moe by stosowana tylko do czytania.
13-74
17. Podstawowy ukad wsprzdnych programu MAZATROL

Zmienne #5341 do #5347 mog by stosowane do czytania i zapisu danych wsprzdnych
podstawowych, ktre s aktywne podczas wykonywania programu MAZATROL.
Zmienna systemowa
#5341
#5342
#5343
Zawarto
AGP-X
AGP-Y
AGP-Z
Zmienna systemowa
#5344
#5347
Zawarto
AGP-4
AGP-
Wskazwki:
1.
Dane jednostki podstawowych wsprzdnych w programie MAZATROL pozostaj
niezmienione take wtedy, gdy ustawienia wyej przedstawionych zmiennych systemowych s
aktualizowane. Pocztkowy ukad wsprzdnych jest znowu stosowany dla nastpnej i
kolejnych jednostek.
2.
Dane zapisane do zmiennych staj si obowizujce dopiero po zatrzymaniu programu
(przy pomocy zatrzymania pojedynczy blok, M00 itd.).
3.
Dla zapewnienia pewnej pracy dla bloku z ruchem, ktry nastpuje zaraz po zapisie do
zmiennych systemowych, dla pracy biecej powinno by zaprogramowane zatrzymanie jak
niej:
#5341 = #5341 20. ;
M00 ;
przez to speniane s takie same warunki jak w pracy pojedynczy blok.
18. Dane narzdzia MAZATROL
Numery zmiennych mog by stosowane dla czytania lub aktualizowania danych narzdzia
MAZATROL.
Maksymalnie dostpna ilo narzdzi: 960.
Zmienna systemowa
#60001 do #60000 + n
#61001 do #61000 + n
#62001 do #62000 + n
#63001 do #63000 + n
Dane narzdzia MAZATROL

Dugo narzdzia
rednica narzdzia
Oznaczenie trwaoci narzdzia
Oznaczenie uszkodzenia narzdzia
Wskazwki:
1. Podczas sprawdzania drogi narzdzia dane mog by czytane lecz nie aktualizowane.
2. Zarwno oznaczenie dugotrwaoci narzdzia (zmienna od #62001) jak i oznaczenie
uszkodzenia narzdzia (zmienna od #63001) mog by ustawiane tylko na 0 (wy) lub 1 (w).
13-75
19. Dane narzdzia dla programw MAZATROL

Numery zmiennych mog by stosowane dla czytania lub aktualizowania danych wskazania
WERKZ. DATEN (dla sterowania czasu trwaoci podczas wykonywania programu EIA/ISO).
Maksymalnie dostpna ilo narzdzi: 960.
Zmienna systemowa
#40001 do #40000 + n
#41001 do #41000 + n
#42001 do #42000 + n
#43001 do #43000 + n
#44001 do #44000 + n
#45001 do #45000 + n
#46001 do #46000 + n
Odpowiadajce dane
Numer lub dane korekcji dugoci narzdzia
Numer lub dane korekcji promienia narzdzia
Oznaczenie czasu trwaoci narzdzia
Oznaczenie uszkodzenia narzdzia
Oznaczenie danych narzdzia
Czas pracy narzdzia (sek)
Czas trwaoci narzdzia
Wskazwki:
1.
Podczas sprawdzania drogi narzdzia moliwe jest czytanie danych, lecz nie ich zapis.
2.
Oznaczenie czasu trwaoci narzdzia (od #42001) i oznaczenie uszkodzenia narzdzia
(od #43001) mog by ustawiane tylko na 0 (wy) lub 1 (w).
3.
Rozrnianie midzy numerem i danymi dla korekcji dugoci lub promienia nastpuje
przez odniesienie do oznaczenia danych narzdzia.
Oznaczenie
Numer korekcji dugoci
Dane korekcji dugoci
Numer korekcji promienia
Dane korekcji promienia
Bit 0
0
0
-
Bit 1
0
1
-
Bit 2
0
0
20. Data i czas (rok-miesic-dzie i godzina-minuta-sekunda)

Zmienne o numerach 3011 i 3012 mog by stosowane dla czytania daty i czasu.
Nr zmiennej
#3011
#3012
Opis
Data
Czas
Przykad:
Gdy data jest 25.Grudzie 1995 a czas 16:45:10, dane wprowadzane s do zmiennych
systemowych w nastpujcy sposb:
#3011 = 951215
#3012 = 164510
13-76
Bit 3
0
1
21. Cakowita liczba obrobionych czci i liczba czci potrzebnych

Zmienne o numerach 3901 i 3902 mog by wykorzystane dla czytania lub przypisania cakowitej
liczby obrobionych czci i liczby czci potrzebnych.
Nr zmiennej
#3011
#3012
Opis
Data
Czas
Wskazwki:
1.
Zmienne te s liczbami cakowitymi od 0 do 9999.
2.
Czytanie i zapisywanie tych zmiennych przy wykonywaniu programu dla sprawdzenia drogi
narzdzia jest wyczane.
22. Ustawianie i podawanie nazw zmiennych
Zmiennym wsplnym #500 do #519 mona nadawa dowolne nazwy. Nazwy zmiennych musz
jednak posiada na pocztku liter i skada si z maksymalnie siedmiu znakw (liter i cyfr).
Poszczeglne nazwy zmiennych naley oddziela przecinkiem (,).

Opis
-Ustawiona nazwa zmiennej nawet przy wyczeniu nie jest kasowana.
-Zmienna w programie moe by podawana z nazw. W takim przypadku naley wstawi j w [ ].
Przykad 1:
G01X [#PUNKT1] ;
[#WIEDRH] = 25 ;
-Nazwy zmiennych wskazywane s na ekranie (wskazanie ANWEND-PARAMETER Nr. 1) , przy

czym F47 do F66 odnosi si od #500 do #519.
Przykad 2:
Program ..................................................... SETVN500 [ABC, EFG]
Wskazanie danych:
F46
04
F47 ABC _ Wskazanie nazwy #500
F48 EFG _ Wskazanie nazwy #501
F49
_ Wskazanie nazwy #502
F50
13-77
13-9-5 Rozkaz operacji

Ze zmiennymi moliwe s nastpujce operacje:
#i = <wyraenie>
<wyraenie> skada si ze staej, zmiennej, funkcji i operatora. Nastpujce #j i #k mog by
zastpione przez sta:
(1) Definicja,
zastpowanie
zmiennych
(2) Operacje dodawania
(3) Operacje mnoenia
(4) Funkcje
#i = #j
Definicja, zastpowanie
#i = #j + #k
Dodawanie
#i = #j - #k
Odejmowanie
#i = #j OR #k
Inkluzywne LUB (dla kadego z 32 bitw)
#i = #j XOR #k Ekskluzywne LUB (dla kadego z 32 bitw)
#i = #j* #k
Mnoenie
#i = #j / #k
Dzielenie
#i = #j MOD #k Dzielenie z reszt
#i = #j AND #k Iloczyn logiczny (dla kadego z 32 bitw)
#i = SIN [#k]
Sinus
#i = COS [#k]
Cosinus
#i = TAN [#k]
Tangens (tan jest zastpowany przez sin / cos )
#i = ATAN [#j] Arkustangens (ATAN lub ATN)
#i = ACOS [#j] Arkuscosinus
#j = SQRT [#k] Pierwiastek kwadratowy (SQRT lub SQR)
#i = ABS [#k]
Warto (warto absolutna)
#i = BIN [#k]
Przeksztacenie z BCD na BINARY
#i = BCD [#k]
Przeksztacenie z BINARY na BCD
#i = ROUND [#k] Zaokrglenie do kolejnej liczby cakowitej (ROUND lub
RND)
#i = FIX [#k]
Opuszczenie miejsc po punkcie dziesitnym
#i = FUP [#k]
Podniesienie miejsc po punkcie dziesitnym
#i = LN [#]
Logarytm naturalny
#i = EXP [#k]
Funkcja wykadnicza o podstawie e (= 2,718...)
Wskazwki:
1. Wartoci bez punktu dziesitnego s traktowane jak wartoci z punktem dziesitnym (1 = 1.000).
2. Warto korekcji od #10001, warto korekcji ukadu wsprzdnych czci od #5201 itd.
przedstawiaj dane z punktem dziesitnym. Gdy wpisuje si do nich dane bez punktu
dziesitnego, zostaje on wstawiony.
Przykad:
3. <wyraenie> po funkcji naley zawsze wstawia w [ ].
13-78
1. Kolejno operacji
Kolejno jest nastpujca: funkcja, mnoenie i nastpnie dodawanie.
2. Instrukcja kolejnoci operacji

Cz, ktra przy operacji ma mie pierwszestwo, ustawiana jest w nawiasy [ ]. Nawiasy te mog
by stosowane maks. pi razy, cznie z nawiasami klamrowymi dla funkcji.
13-79
3. Przykady rozkazw operacji
13-80
13-81
4. Dokadno operacji
Bdy przedstawione w poniszej tabeli powstaj przy kadej operacji i s integrowane.
Wskazwka:
Funkcja TAN jest obliczana jako SIN/COS.
5. Utrata dokadnoci
A. Dodawanie i odejmowanie
Przy dodawaniu i odejmowaniu, gdy warto absolutna jest traktowana rnicowo, bd
-8
wzgldny nie moe by ograniczony poniej 10 . Zakadajc, e wartoci rzeczywiste (takie
wartoci nie mog by zastpowane bezporednio) wyniki operacji #10 i #20 byyby
nastpujce:
#10 = 2345678988888,888
#20 = 2345678901234,567
Z operacji #10 - #20 wykonanej przez sterowanie, nie wynika jednak warto rzeczywista
87654,321. Spowodowane jest to tym, e zmienne s ograniczone w ukadzie dziesitnym do
omiu pozycji i wartoci #10 i #20 mog by obrabiane tylko w przyblieniu (dane wewntrzne,
ze wzgldu na system dwjkowy rni si troch od poniszych wartoci) w zaokrgleniu jak
niej:
#10 = 2345679000000,000
#20 = 2345678900000,000
Dlatego powstaje duy bd rzeczywisty jak #10 - #20 = 100000,000.
B. Zwizki logiczne
Funkcjami EQ, NE, GT, LT, GE i LE operuje si jak operacjami addytywnymi, trzeba wic
liczy si z duymi bdami. Gdy np. przy powyszych danych konieczna jest ocena czy #10
jest rwne #20, funkcja
IF [#10EQ#20]
czsto daje bd ze wzgldu podane okolicznoci. Dlatego naley przyjmowa, e #10 i #20 s
rwne, gdy speniony jest nastpujcy warunek:
IF [ABS[#10 - #20] LT200000],
tzn. gdy rnica jest w okrelonym zakresie tolerancji.
13-82
C. Funkcje trygonometryczne
Przy funkcjach trygonometrycznych, bd absolutny jest zagwarantowany, lecz bd wzgldny
-8
nie ley poniej 10 , dlatego trzeba by ostronym gdy po operacjach trygonometrycznych
nastpuje mnoenie i dzielenie.
13-9-6 Rozkaz sterowania

Przebieg programu moe by sterowany rozkazami IF GOTO i WHILE DO -.
1. Odgazienie
Format:
IF [wyraenie warunku] GOTO n; (n jest numerem sekwencji w danym programie).
Gdy warunek jest speniony, nastpuje odgazienie do n, jeli nie to wykonywany jest nastpny
blok.
IF [wyraenie warunku] moe by wprawdzie opuszczone, ale wtedy odgazienie do n nastpuje
bezwarunkowo.
S nastpujce rodzaje [wyraenie warunku]:
#i EQ #j
#i NE #j
#i GT #j
#i LT #j
#i GE #j
#i LE #j
= Gdy #i jest rwne #j.

? Gdy #i nie jest rwne #j.
> Gdy #i jest wiksze ni #j.
< Gdy #i jest mniejsze ni #j.
= Gdy #i jest rwne lub wiksze ni #j.
= Gdy #i jest rwne lub mniejsze ni #j.
n w GOTO n musi odnosi si do numeru sekwencji w danym programie, inaczej powstaje

alarm (843 SATZNr. NICHT GEFUNDEN).
Zamiast #i, #j mog by stosowane wyraenia lub zmienne.
Numer sekwencji Nn musi sta na pocztku bloku, ktry posiada numer sekwencji n, po GOTO n;.
Inaczej powstaje alarm (843 SATZNr. NICHT GEFUNDEN). Gdy jednak na pocztku bloku stoi /
a Nn jest dalej, to odgazienie do tego numeru sekwencji jest moliwe.
13-83
Wskazwka:
Jeli numer sekwencji odgazienia nie zostanie znaleziony podczas szukania za blokiem z IF do
koca programu (kod %), to nastpuje szukanie od pocztku programu do bloku przed IF i w takim
przypadku naley uwzgldni duszy czas poszukiwania.
2. Powtrzenie
Format:
WHILE [wyraenie warunku] DOm ; (m = 1,2,3...127)
:
END m ;
Gdy wyraenie warunku jest obowizujce, wykonywane s powtrzenia od nastpnego bloku do
bloku ENDm, a gdy jest on niewany, wykonywany jest blok po ENDm. DOm moe take sta
przed WHILE. WHILE [wyraenie warunku] DOm i ENDm naley zawsze stosowa jako par, gdy
WHILE [wyraenie warunku] s opuszczone, to DOm i ENDm powtarzane s bez koca.
Numery oznacze powtrek s tutaj 1 do 127 (DO1, DO2, DO3....DO127). Wielokrotno
zagniedenia wynosi tutaj do 27 razy.
13-84
13-85
13-86
13-9-7 Zewntrzny rozkaz wydania

1. Przegld
Dodatkowo do standardowych programw makro uytkownika s jeszcze nastpujce rozkazy
makro, ktre su dla wydania wartoci zmiennych i znakw przez sprzg RS-232C.
A. Rodzaje
POPEN
PCLOS
BPRNT
DPRNT
Przygotowanie wydania danych

Zakoczenie wydania danych
Wydanie znakw i wydanie binarne wartoci zmiennych
Wydanie znakw i pozycyjne wydanie wartoci zmiennych
B. Kolejno rozkazw
2. Rozkaz otwarcia: POPEN

Format rozkazu: POPEN ;
Opis
-Rozkaz ten powinien by podawany przed rozkazami wydania danych.
-Kod sterujcy DC2 i kod % wydawane s przez NC do zewntrznego urzdzenia wyjcia.
-Rozkaz ten pozostaje aktywny do podania PCLOS ;.
3. Rozkaz zakoczenia: PCLOS
Format rozkazu: PCLOS ;
Opis
-Rozkaz powinien by podawany po zakoczeniu wyjcia danych.
-Kod % i kod sterujcy DC4 s podawane przez NC do zewntrznego urzdzenia wyjcia.
-Rozkaz zakoczenia naley poda w parze z rozkazem otwarcia, tzn. tylko w trybie otwarcia.
-Take przy przerwaniu wyjcia danych przez ustawienie zwrotne itd., rozkaz naley poda na
kocu programu.
13-87
4. Rozkaz wyjcia danych: BPRNT

Format rozkazu:
Opis
Wykonywane jest wyjcie znakw i wydanie binarne wartoci zmiennych.
Podany szereg znakw wydawany jest w kodzie ISO. Mog by uyte litery i liczby (A do Z, 0 do 9)
i znaki specjalne (+, -, *, /). * wydawane jest jednak jako kodu miejsca pustego.
Wszystkie zmienne s zapisywane z punktem dziesitnym, dlatego naley poda w [ ] liczb
danych miejsc po punkcie dziesitnym. Wartoci zmiennych traktowane s jako dane 4 bajtowe
(32 bity) i wydawane jako dane binarne z bajtu i najwyszym uprzywilejowaniu. Dane minus (-)
traktowane s jako dane komplementarne.
Przykad 1: Gdy dla 12.3456 przypisane s dwa miejsca, to
3
12.346 x 10 = 12346 (0000303A)
wydawane jest jako dane binarne.
Przykad 2: Gdy miejsce 0 jest przypisane dla 100.0, to
-100 (FFFFFF9C0
wydawane jest jako dane binarne.
Po wydaniu wybranych danych, wydawany jest kod EOB w kodzie ISO.
Zmienna <puste> traktowana jest jako 0.
5. Rozkaz wyjcie danych: DPRNT
Format rozkazu:
Opis
Wydanie rysunku i wydanie dziesitne wartoci zmiennych nastpuje w kodzie ISO.
Wskazany cig znakw jest wydawany w kodzie ISO. Mog by stosowane litery i cyfry (A do Z, 0
do 9) oraz znaki specjalne (+, -, *, /). * jest jednak wydawane jako kod znaku pustego.
Liczb danych miejsc przed i po przecinku, dla wartoci zmiennych poda w [ ]. Nastpnie
dane miejsca wartoci zmiennej wydawane s w kodzie ISO jako liczba dziesitne z punktem
dziesitnym wg kolejnoci od najwyszych miejsc szeregu. Kolejne zera nie s przy tym
opuszczane.
13-88
13-9-8 Wskazwki dla zachowania ostronoci

1. Obok zwykych rozkazw sterowania NC, jak rozkazy ruchu (G), M, S, T itd., dla tworzenia
programw obrbki su rozkazy makro uytkownika, jak dla operacji, oceny, rozgazienia itd.
Poniewa wykonania zdania makro nie ma bezporedniego zwizku ze sterowaniem maszyny, dla
skrcenia czasu obrbki znaczenie ma obrbka zdania makro.
Za pomoc bitu 6 z parametru F93 mona zdania makro wykonywa jednoczenie obok zda NC.
(Do wyboru s dwa rodzaje: przy normalnej obrbce zdania makro s obrabiane za jednym razem
przez ustawienie parametru na AUS, przy sprawdzaniu programu zdanie na blok, przez ustawienie
parametru na EIN.)
Zdanie makro obejmuje:

rozkaz operacji (blok z =)
rozkaz sterowania (blok z GOTO, DO END itd.)
rozkaz wywoania makro (cznie z wywoaniem makro przez kody G itd. oraz rozkaz skasowania:
G65, G66, G66.1 i G67)
Wszystkie inne zdania jako zdania makro, obejmuje oznaczenie zdanie NC.
13-89
Przebieg obrbki
Wskazanie programu obrbki

N4, N5 i N6 obrabiane s rwnolegle ze
sterowaniem zdania wykonawczego NC N3,
a N6 wskazywane jest jako nastpny rozkaz,
poniewa jest zdaniem wykonawczym NC.
Jeli analiza N4, N5 i N6 zakoczya si
podczas sterowania N3, sterowanie maszyny
pracuje bez przerwy.
N4 jest obrabiane rwnolegle ze sterowaniem
zdania N3 i wskazywane jest jako nastpny
rozkaz.
Dopiero po wykonaniu N3 rozpoczyna si
kolejno analiza N5 i N6, tak wic sterowanie
maszyny musi odczeka do jej zakoczenia.
Odczyt
wstpny EIN
Odczyt
wstpny AUS
13-90
13-9-9 Konkretne przykady programu makro uytkownika

Wykonywane s ponisze trzy przykady.
Przykad 1: sinusoida
Przykad 2: linia rubowa
Przykad 3: siatka
Przykad 1: sinusoida
13-91
Przykad 2: linia rubowa

Rozkaz wywoania makro jako instrukcja pozycji otworu jest wydawany przez cykl stay (G72 do G89),
po definicji danych otworu.
13-92
13-93
Przykad 3: siatka
Rozkaz wywoania makro jako instrukcja pozycji otworu jest wydawany przez cykl stay (G72 do G89),
po definicji danych otworu.
13-94
13-95
13-10 Skalowanie: G50, G551

Ksztat okrelony przez program obrbki moe by powikszany i pomniejszany od 0,000001 do
99,999999.
Osie skalowania, punkt rodkowy oraz skala podawane s przez rozkaz G51.
Skasowanie skalowania nastpuje przez rozkaz G50.
13-10-1
Format rozkazu
G51 Xx Yy Zz Pp ; skalowanie W (poda osie skalowania i punkt rodkowy [inkrementacyjny,

absolutny], skal)
G50 ; skalowanie skasowane
13-10-2
Opis
1. Przez rozkaz G51 wchodzi tryb skalowania. Rozkaz G51 podaje tylko osie skalowania, punkt
rodkowy i skal, nie wyzwala ruchu. W trybie skalowania skalowanie obowizuje tylko dla osi,
ktrym przypisano punkt rodkowy.
A. Punkt rodkowy skalowania
Punkt rodkowy skalowania przyporzdkowa wybranym adresem osi, odpowiednio do trybu
absolutny/inkrementacyjny (G90/G91). Jeli jako punkt rodkowy wybrana jest aktualna
pozycja, to take wtedy przyporzdkowanie jest konieczne. Jak powiedziano wyej, skalowanie
obowizuje tylko dla osi, ktry przypisano punkt rodkowy.
B. Skala
Skal naley poda przez adres P
Minimalna jednostka rozkazu: 0,000001
Zakres rozkazu: 1 do 99999999 (0,000001 do 99,999999 razy) lub 0,000001 do 99,999999.
13-96
Gdy wielko powikszenia nie jest podana w tym samym bloku przez G51, do
wykorzystywana jest specyfikowana przez parametr F20. Zmiana tego parametru w trybie
skalowania jest jednak niemoliwa. Oznacza to, e obowizuje tylko wielko ustawiona w
momencie instrukcji G51. Jeli wielko jest specyfikowana w programie i parametrze, to
uwaana jest za jednokrotn.
W poniszych przypadkach powstaje bd programu:
wydano rozkaz skalowania, gdy brak jest specyfikacji skalowania (alarm 872 G51 FEHLT)
grna granica powikszenia jest przekroczona w bloku z G51. (alarm 809 FALSCHE ANZAHL
ZAHLEN) (warto poniej 0,000001 jest przyjmowana jako 1)
2. Skasowanie skalowania
Skalowanie jest kasowane rozkazem G50. Odchylenie wsprzdnych programu od rzeczywistej
pozycji maszyny jest usuwane przez rozkaz G50. Na osiach, ktrym w bloku G50 nie podawana
jest instrukcja, maszyna porusza si rwnie poprzez odchylenie powstae przez skalowanie.
13-97
3. Wskazwki dla ostronoci

A. Skalowanie nie obowizuje dla wartoci korekcji jak korekcja promienia, dugoci, pozycji
narzdzia itd. (Obliczenie korekcji nastpuje dopiero dla ksztatu po skalowaniu).
B. Skalowanie nie obowizuje dla rozkazu ruchu w pracy automatycznej (tama perforowana,
pami i MDI), nie oddziauje na ruch w pracy rcznej.
C. Wskazanie pozycji: wskazywane s wartoci wsprzdnych po skalowaniu.
D. Na osi skalowania (o, dla ktrej wyspecyfikowany jest przez G51 punkt rodkowy) skalowanie
obowizuje dla wszystkich ruchw w pracy automatycznej. Skalowanie obowizuje take
wartoci sprowadzania (ustawionej przez parametr) G73 i G83 oraz odlegoci G76 i G87.
E. Interpolacja okrgu wykonywana jest przy skalowaniu pojedynczej osi, gdy osi skalowania jest
tylko jedna z obu osi paszczyzny uku.
F. Jeli w trybie skalowania podane s rozkazy M02, M30 lub M00 (tylko przy ustawieniu
powrotnym M0), to nastpuje skasowanie. Skasowanie nastpuje rwnie przez klawisz
ustawienia powrotnego (cznie z zewntrznym ustawieniem powrotnym) do zera.
G. Dla danych P powikszenia, punkt dziesitny obowizuje tylko po rozkazie skalowania (G51).
G51 P0.5 ;
0,5 raza
P0.5 G51 ;
1 raz (uwaane za P = 0)
P500000 G51 ;
0,5 raza
G51 P500000 ;
0,5 raza
H. Jeli podczas skalowania ukad wsprzdnych jest przesuwany (przez G92, G52), to
przesuwany jest punkt rodkowy skalowania.
13-98
13-10-3
Przykady programw
1. Ruch podstawowy I
13-99
2. Ruch podstawowy II
13-100
3. Ruch podstawowy III
13-101
4. G27 rozkaz sprawdzenia punktu odniesienia (zerowego) podczas skalowania

Gdy podczas skalowania podany jest rozkaz G27, skalowanie zostaje skasowane przy
sprowadzeniu do punktu odniesienia.
Jeli program jest utworzony, e droga koczy si w punkcie odniesienia, to przy skalowaniu
obowizuje on rwnie.
13-102
5. Rozkazy sprowadzenia (G28, G29 i G30) do punktu odniesienia (zerowego) podczas skalowania
Gdy podczas skalowania podane s rozkazy sprowadzenia G28/G30 do punktu odniesienia
(zerowego), to w punkcie porednim skalowanie jest kasowane i wykonywane jest sprowadzenie
do punktu odniesienia (zerowego). Gdy punkt poredni nie jest podany, dla powrotu obowizuje
punkt, w ktrym skalowanie jest kasowane.
Jeli podczas skalowania podany jest rozkaz G29, to skalowanie obowizuje dla ruchu od punktu
poredniego.
13-103
6. Rozkaz G60 (pozycjonowanie jednokierunkowe) podczas skalowania

Gdy podczas skalowania podany jest rozkaz G60 (skalowanie jednokierunkowe), skalowanie
obowizuje dla kocowego punktu pozycjonowania, ale nie jest obowizujce dla drogi pezania
(ustawionej przez parametr I1), tzn. droga pezania jest staa bez odniesienia do skalowania.
13-104
7. Zmiana ukadu wsprzdnych czci podczas skalowania

Gdy ukad wsprzdnych czci jest zmieniony podczas skalowania, punkt rodkowy skalowania
przesuwa si o warto przesunicia, od starego do nowego ukadu wsprzdnych czci.
13-105
8. Rozkaz obrotu wykresu podczas skalowania

Jeli podczas skalowania podany jest rozkaz obrotu wykresu, to skalowanie obowizuje zarwno
dla punktu obrotu wykresu jak i promienia obrotu.
13-106
9. Rozkaz skalowania w podprogramie obrotu wykresu

Przez podanie rozkazu skalowania wewntrz podprogramu obrotu wykresu, wykonalne jest
skalowanie, ktre dziaa tylko na kontur przedstawiony w podprogramie, podczas gdy promie
obrotu pozostaje niezmieniony.
13-107
10. Rozkaz skalowania podczas obrotu wsprzdnych

Jeli podczas obrotu wsprzdnych podany zostanie rozkaz skalowania, punkt rodkowy
skalowania zostaje obrcony i skalowanie odbywa si po jego obrceniu.
13-108
11. Rozkaz G51 podczas skalowania

Jeli rozkaz G51 jest podany w trybie skalowania, to skalowanie dziaa take na osie, ktrym punkt
rodkowy zosta przypisany na nowo. Jako wielko skali obowizuje wielko ostatnio przypisana
przez G51.
13-109
13-11 Obraz lustrzany przez rozkaz G: G50.1/G51.1

Funkcja obrazu lustrzanego moe by dla poszczeglnych osi wczana i wyczana przez rozkazy G.
obraz lustrzany W
G51.1 Xx1 Yy1 Zz1 ;
obraz lustrzany WY
G50.1 Xx2 Yy2 Zz2 ;
Opis
W bloku G51.1 adres wsprzdnych wskazuje o obrazu lustrzanego a warto wsprzdnych na
wsprzdne punktu rodkowego obrazu lustrzanego, jako wprowadzenie absolutne lub
inkrementacyjne.
Adres wsprzdnych w bloku G50.1 podaje o, na ktrej obraz lustrzany ma by wyczony i warto
wsprzdnych jest ignorowana.
Gdy obraz lustrzany jest stosowany tylko na jednej osi, wybranej paszczyzny, kierunek obrotu lub
korekcji dla uku, korekcji promienia narzdzia, obrotu wsprzdnych itd. jest odwrcony.
Funkcja ta jest obrabiana w lokalnym ukadzie wsprzdnych i punkt rodkowy obrazu lustrzanego jest
przesuwany przez ustawienie wstpne licznika lub zmian ukadu wsprzdnych czci.
13-110
13-111
13-12 Rozkaz kta prostego

1. Funkcja
Wsprzdne punktu kocowego s obliczane automatycznie, gdy podano w instrukcji kt prosty i
jedn z dwch osi wsprzdnych punktu kocowego.
2. Format rozkazu
G18 ;
N1 G01 Aa1 Zz1 (Xx1) ;
N2 G01 A-a2 Zz2 Xx2 ;
Paszczyzn rozkazu wybra wczeniej (G17 do G19)

Poda kt i wsprzdne osi X lub Z
Zamiast A-a2 mona poda Aa3.
3. Opis
Kt jest mierzony w kierunku plus pierwszej (poziomej) osi, w kierunku odniesienia. Znaki
przyporzdkowywane s kierunkom pomiaru zgodnie i przeciwnie do ruchu zegara.
Od punktu kocowego podawana jest jedna z dwch wartoci wsprzdnych osi.
Gdy podawane s kt i wsprzdne obu osi, kt nie jest uwzgldniany.
Jeli podawany jest tylko kt, to rozkaz jest przyjmowany jako rozkaz geometryczny.
Dla kta w drugim bloku moe by stosowany kt w punkcie pocztkowym jak i punkcie
kocowym.
Gdy adres dla A zosta uyty dla oznaczenia osi lub drugiej funkcji pomocniczej, rozkaz ten nie
moe by wydany.
13-112
13-13 Rozkaz geometryczny

1. Funkcja
Gdy punkt przecicia dwch prostych jest trudny do obliczenia przy nastpujcych po sobie
interpolacjach prostej, punkt kocowy pierwszej prostej dla sterowania rozkazw ruchu moe by
obliczany automatycznie, gdy podana jest skona pierwszej prostej, wartoci wsprzdnych
absolutnych punktu kocowego jak i skona drugiej prostej.
2. Format rozkazu
G18 ;
N1 G01 Aa1 Ff1 ;
N2 Xxe Zze Aa2 (a2) Ff2 ;
Paszczyzn rozkazu wybra wczeniej (G17 do G19)

Poda kt i prdko
Poda wsprzdne absolutne od punktu kocowego nastpnego
bloku, kt i prdko
3. Opis
Skona przedstawia kt jaki tworzy dana prosta i kierunek plus pierwszej (poziomej) osi na
wybranej paszczynie. Znaki przyporzdkowywane s zgodnie/przeciwnie do ruchu zegara.
Zakres skonej a: -360,000 a +360,000.
Dla oznaczenia skonej w drugim bloku mona zastosowa skon w punkcie pocztkowym jak i
kocowym. Identyfikacja podanych skonych nastpuje w sterowaniu NC automatycznie.
Wsprzdne punktu kocowego drugiego bloku naley poda jako wartoci absolutne. Gdy
podane s wartoci inkrementacyjne, powstaje bd programu.
Prdko moe by podawana w kadym bloku.
Gdy kt przecicia dwch prostych jest poniej 1 stopnia, powstaje bd programu.
Gdy paszczyzna midzy dwoma blokami zmienia si, powstaje bd programu.
Gdy adres A jest wykorzystany dla oznaczenia osi lub dla drugiej funkcji pomocniczej, rozkaz ten
nie jest uwzgldniany.
W punkcie kocowym pierwszego bloku moe nastpi zatrzymanie pojedynczy blok.
Gdy pierwszy lub drugi blok przedstawia prost, powstaje bd programu.
13-113
4. Zwizki z innymi funkcjami

Rozkaz geometryczny moe nastpi bezporednio po rozkazie kta prostego.
Przykad:
N1 Xx2 Aa1 ;
N2 Aa2 ;
N3 Xx3 Zz3 Aa3 ;
13-14 Fazowanie i zaokrglanie ktw

Automatyczne fazowanie (lub zaokrglanie) przy dowolnym kcie jest moliwe przez dodanie znakw
,C_ (lub ,R_) na kocu pierwszego bloku, z dwch blokw, ktre przedstawiaj oba rozkazy kta
prostego.
13-14-1
Fazowanie naroy (,C_)
1. Funkcja
Odcinki przed i po wirtualnym narou objte s odlegoci, okrelon przez C_.
2. Format rozkazu
13-114
3. Przykad programu
(1) G91 G01 X100. ,C10. ;
(2) X100. Y100. ;
4. Opis
A. Punkt pocztkowy drugiego bloku fazowania naroa jest wirtualnym punktem przecicia naroa.
B. Gdy przed adresem C brak jest przecinka (,), to rozkaz ten jest uwaany za rozkaz kodu G.
C. Gdy blok zawiera <,C_> i <,R_>, to obowizuje ostatni rozkaz.
D. Korekcja narzdzia obliczana jest dla ksztatu, ktry jest po fazowaniu naroa.
E. Skalowanie, jeli jest ustawione, obowizuje rwnie dla fazowania naroa.
F. Gdy w bloku, ktry jest po rozkazie fazowania naroa nie ma rozkazu ruchu, wskazywany jest
bd programu 912 KEIN VERFAHRBEFEHL NACH R/FAS.
G. Gdy w bloku rozkazu fazowania naroa odlego ruchu jest mniejsza ni warto fazowania, to
wskazywany jest bd programu 913 VERFAHREN BEI R/FAS ZU KLEIN.
H. Gdy odlego ruchu okrelona w bloku, za blokiem rozkazu fazowania naroa, jest mniejsza
warto fazy, wskazywany jest bd programu 914 VERFAHREN NACH R/FAS ZU KLEIN.
I. Gdy rozkaz w bloku za blokiem z rozkazem fazowania, jest rozkazem dla obrbki uku,
wskazywany jest bd programu 911 ECKE R/C FEHLT.
13-115
13-14-2
Zaokrglenie (,R_)
1. Funkcja
Wirtualne naroe, skadajce si tylko z prostych, zaokrglane jest ukiem, ktrego promie
okrelony zosta przy pomocy R_.
2. Format rozkazu
3. Przykad programu
(1)
G91 G01 X100. ,R10. ;
(2)
X100. Y100. ;
4. Opis
A. Punkt pocztkowy nastpnego bloku zaokrglenia naroa jest wirtualnym punktem przecicia
naroa.
B. Gdy przed adresem R brak jest przecinka (,), to rozkaz ten jest uwaany za rozkaz kodu R.
C. Gdy blok zawiera <,C_> i <,R_>, to obowizuje ostatni rozkaz.
D. Korekcja narzdzia jest obliczana dla ksztatu, ktry istnieje po zaokrgleniu naroa.
13-116
E. Skalowanie, jeli jest ustawione, obowizuje rwnie dla wartoci zaokrglenia naroa.
F. Gdy w bloku, ktry jest za blokiem rozkazu zaokrglenia naroa, brak jest rozkazu ruchu,
wskazywany jest bd programu 912 KEIN VERFAHRBEFEHL NACH R/FAS.
G. Gdy odlego ruchu okrelona w bloku rozkazu zaokrglenia naroa, jest mniejsza ni warto
zaokrglenia, wskazywany jest bd programu 913 VERFAHREN BEI R/FAS ZU KLEIN.
H. Gdy odlego ruchu okrelona w bloku za blokiem z rozkazem zaokrglenia naroa, jest
mniejsza ni warto zaokrglenia, wskazywany jest bd programu 914 VERFAHREN NACH
R/FAS ZU KLEIN.
I. Gdy rozkaz w bloku, za blokiem z rozkazem zaokrglenia naroa, jest rozkazem dla obrbki
uku, wskazywany jest bd programu 911 ECKE R/C FEHLT.
13-117
14 FUNKCJA UKADU WSPRZDNYCH USTAWIANIE

14-1 Sowa wsprzdnych i osie sterowania
W specyfikacji standardowej, system NC dysponuje trzema osiami sterowania a przez dodanie
dodatkowych i specjalnych osi, mona sterowa maksymalnie szecioma. Przez ustalone
alfabetyczne sowa wsprzdnych instruowane s poszczeglne kierunki obrbki.
Przy ruchomam stole XY
Wsprzdne programowe
Detal
St XY
oe
Przy stole obrotowym i XY
Przemieszczenie stou
Obrt stou
14-1
14-2 Ukad wsprzdnych podstawowych maszyny, ukad wsprzdnych

czci obrabianej i ukad wsprzdnych lokalnych
Ukad wsprzdnych podstawowych maszyny jest okrelonym ukadem maszyny.
Ukad wsprzdnych czci jest zasadniczo stosowany do programowania, przez ustalenie punktu
odniesienia czci jako punktu zerowego wsprzdnych. Lokalny ukad wsprzdnych, ustalony w
ukadzie wsprzdnych czci, suy zwaszcza dla uproszczenia programw obrbki.
W 1 do W4: ukady wsprzdnych czci 1 do 4
14-2
14-3 Punkt zerowy maszyny i drugi, trzeci oraz czwarty punkt odniesienia
Punkt zerowy maszyny jest punktem zerowym podstawowego ukadu wsprzdnych maszyny, ktry
jest okrelony przez sprowadzanie do punktu odniesienia (punktu zerowego). Drugi, trzeci i czwarty
punkt odniesienia (punkt zerowy) przedstawiaj punkty, ktrych pozycja jest ustawiona wczeniej
parametrami w podstawowym ukadzie wsprzdnych maszyny.
14-3
14-4 Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny.

1.
Funkcja i cel
Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny stosowany jest do oznaczenia pozycji maszyny (jak
pozycje zmiany narzdzia i koca skoku).
Poprzez G53 i nastpujcy po nim rozkaz danych wsprzdnych, narzdzie poruszane jest do
zadanej pozycji w podstawowym ukadzie wsprzdnych maszyny.
2.
Format rozkazu
Wybr z podstawowego ukadu wsprzdnych maszyny:
(G90) G53 Xx Yy Zz ; (: dodatkowa o)
3.
Opis
A. Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny ustawiany jest automatycznie przy wczeniu
maszyny, przy czym pozycja maszyny tworzy baz dla rcznego i automatycznego
sprowadzania do punktu odniesienia (punktu zerowego).
B. Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny nie jest zastpowany przez rozkaz G92.
C. Rozkaz G53 obowizuje tylko w bloku, w ktrym zosta wydany.
D. Wprowadzenie inkrementacyjne (G91) jest tworzone przez inkrementacyjny ruch rozkazu G53
w wybranym ukadzie wsprzdnych.
E. Rozkaz G53 nie kasuje wartoci korekcji promienia narzdzia na wybranej osi.
F. Wartoci wsprzdnych pierwszego punktu odniesienia przedstawiaj odlego midzy
punktem zerowym maszyny podstawowego ukadu wsprzdnych maszyny a pozycj
sprowadzania do punktu odniesienia (zerowego).
14-4
14-5 Ustawienie ukadu wsprzdnych: G92

1.
Funkcja i cel
Rozkazem G92 mona ustawi zarwno ukad wsprzdnych wartoci absolutnej, jako wskazanie
aktualnej pozycji w danym ukadzie wsprzdnych, bez ruchu maszyny, odpowiednio do wartoci
rozkazu.
2.
Format rozkazu
G92 Xx1 Yy1 Zz1 1 ; (: dodatkowa o)
3.
Opis
A. Pierwszy powrt do punktu odniesienia po wczeniu, nastpuje przez ukad zderzakw. Po
jego zakoczeniu ukady wsprzdnych ustawiane s automatycznie (Automatyczne
ustawianie ukadu wsprzdnych).
Podstawowy ukad wsprzdnych maszyny i ukad wsprzdnych czci tworzone s w

okrelonych pozycjach.
B. Rozkazem G92 mona ustawi zarwno ukad wsprzdnych wartoci absolutnej (czci) jak i
wskazanie pozycji aktualnej, odpowiednio do wartoci rozkazu, bez ruchu maszyny.
14-5
14-6 Automatyczne ustawienie ukadu wsprzdnych

Funkcja ta ustawia rne rodzaje ukadw wsprzdnych, ktre maj by tworzone przy wczeniu
systemu NC, po pierwszym sprowadzeniu do punktu odniesienia (przez rczne instruowanie lub ukad
zderzakw), odpowiednio do ustawionych wartoci parametru.
Programy obrbki tworzone s na podstawie powyszych ukadw obrbki.
1.
Funkcj ta tworzone s nastpujce ukady wsprzdnych:

podstawowy ukad wsprzdnych maszyny (G53)
ukad wsprzdnych maszyny (G54 do G59)
2.
Jako wartoci parametrw poda odlegoci od punktu zerowego podstawowego ukadu

wsprzdnych maszyny. Najpierw okreli pozycj pierwszego punktu odniesienia w
podstawowym ukadzie wsprzdnych maszyny i nastpnie ustawi punkty zerowe ukadw
wsprzdnych czci.
14-6
14-7 Sprowadzanie do punktu odniesienia (punktu zerowego): G28, G29

1.
Funkcja i cel
Przez rozkaz G28 nastpuje sprowadzanie do punktu pierwszego punktu odniesienia, przez
pozycjonowanie w trybie G0 do zadanej pozycji, z posuwem szybkim dla poszczeglnych,
okrelonych osi.
Natomiast przy rozkazie G29 nastpuje dojcie do zadanej pozycji w trybie G0, przez
pozycjonowanie do punktu poredniego z G28/G30, posuwem szybkim, dla poszczeglnych osi.
2.
Format rozkazu
automatyczne sprowadzanie do punktu odniesienia
sprowadzanie do punktu pocztkowego
3.
Opis
A. Powyszy rozkaz G28 odpowiada poniszemu:
G00 Xx1 Yy1 Zz1 1 :
G00 Xx3 Yy3 Zz3 3 ;
x3, y3, z3 i 3 s tutaj wartociami wsprzdnych punktu odniesienia, ktre ustawione s przez
parametr jako odlegoci od punktu zerowego maszyny.
14-7
B. Sprowadzenie dla osi, na ktrej po wczeniu nie wykonano jeszcze rcznego sprowadzenia
do punktu odniesienia, wykonywane jest przez ukad zderzakw. Znak instrukcji jest przy tym
traktowany jako kierunek sprowadzania. Jeli sprowadzanie jest typu prostoliniowego, to
kierunek sprowadzania nie jest sprawdzany. Za drugim razem i pniej sprowadzanie
nastpuje z najwiksza prdkoci do punktu odniesienia zapisanego przy pierwszym razie
(punktu zerowego) i kierunek nie jest sprawdzany.
C. Po zakoczeniu powrotu do punktu odniesienia (punktu zerowego) wydawany jest sygna
wyjciowy powrotu do punktu zerowego i w wierszu oznaczenia osi, we wskazaniu wystpuje
#1.
D. Powyszy rozkaz G29 jest rwnowany poniszemu:
G00 Xx1 Yy1 Zz1 1 ;
G00 Xx2 Yy2 Zz2 2 ;
x1, y1, z1 i 1 s tutaj wartociami wsprzdnych punktu poredniego z G28/G30.
E. gdy po wczeniu podany jest rozkaz G29, bez wczeniejszego automatycznego sprowadzenia
do punktu odniesienia (G28), to powstaje bd programu.
F. Podczas blokady maszyny lub przy rozkazie osi Z, podczas wyczenia osi Z, ruch do punktu
poredniego jest ignorowany i pozycjonowanie nastpuje bezporednio do punktu docelowego.
G. Wartoci wsprzdnych punktu poredniego (x1, y1, z1, 1) zale od trybu rozkazu pozycji
(G90/G91).
H. G29 obowizuje dla G28 i G30, pozycjonowanie wybranej osi wykonywane jest po powrocie do
najnowszego punktu poredniego.
I. Przy powrocie do punktu odniesienia, korekcja narzdzia, o ile nie jest ju skasowana, zostaje
anulowana a warto korekcji jest kasowana.
14-8
4.
Przykad programu
Przykad 1: G28 Xx1 Zz1 ;
Przykad 2: G29 Xx2 Zz2 ;
14-9
Przykad 3:
G28 Xx1 Zz1 ;
G30 Xx2 Zz2 ;
G29 Xx3 Zz3 ;
od punktu A do punktu odniesienia

od punktu B do 2. punktu odniesienia
od punktu C do punktu D
14-8 Sprowadzenie do 2., 3. lub 4. punktu odniesienia (punktu zerowego): G30

1.
Funkcja i cel
Dziki rozkazowi G30 P2 (P3, P4) moliwe jest sprowadzenie do drugiego, trzeciego lub
czwartego punktu odniesienia (punktu zerowego).
14-10
2.
Format rozkazu
G30 P2 (P3, P4) Xx1 Yy1 Zz1 1 ; (: dodatkowa o)
3.
Opis
A. Sprowadzenie do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego)
specyfikowane jest przez P2, P3 lub P4. Gdy rozkaz P jest opuszczony lub podano P0, P1, P5
albo powyej, wynikiem jest powrt do drugiego punktu odniesienia (zerowego).
B. Sprowadzenie do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego)
wykonywane jest w ten sam sposb jak powrt do pierwszego punktu odniesienia (zerowego)
poprzez punkt poredni specyfikowany przez G30.
C. Wsprzdne pozycji drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego) s
pozycjami maszyny i mog by sprawdzane na monitorze.
D. Gdy rozkaz G29 jest podany po sprowadzeniu do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu
odniesienia, to punkt poredni przy sprowadzeniu G29 jest identyczny z punktem ostatniego
wykonanego sprowadzenia do punktu odniesienia (zerowego).
14-11
E. Przy sprowadzeniu do punktu odniesienia (zerowego) w paszczynie korekcji promienia

narzdzia, korekcja wpywa na ruch od punktu pocztkowego do punktu poredniego, ale od
tak skorygowanego punktu poredniego narzdzie porusza si niezalenie od korekcji (z
korekcj zerow) bezporednio do punktu odniesienia (zerowego). Korekcja jest jednak
anulowana tylko przejciowo, tak wic przy kolejnym rozkazie G29 najpierw wykonywany jest
ruch do skorygowanego punktu poredniego i nastpnie przez drog korekcji do
skorygowanego punktu G29.
F. Po sprowadzeniu do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego) warto

korekcji dugoci narzdzia danej osi, jest kasowana.
G. Przy sprowadzeniu do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego)
podczas blokady maszyny, sterowanie od punktu poredniego do punktu odniesienia
(zerowego) jest ignorowane. Gdy na wybranej osi osignity zostanie punkt poredni,
wykonywany jest nastpny blok.
H. Przy sprowadzeniu do drugiego, trzeciego lub czwartego punktu odniesienia (zerowego) w
trybie obrazu lustrzanego, obraz lustrzany dziaa tylko dla ruchu od punktu pocztkowego do
poredniego, tzn. najpierw wykonywany jest ruch do lustrzanego punktu poredniego,
nastpnie sprowadzenie do punktu odniesienia (zerowego) bez odniesienia do trybu obrazu
lustrzanego.
14-12
14-9 Sprawdzenie punktu odniesienia: G27

1.
Funkcja i cel
Funkcja ta sprawdza zaprogramowan pozycj punktu odniesienia pod wzgldem wykonania i
daje przy potwierdzeniu sygna powrotu do punktu odniesienia jak przy G28.
W programie wic, ktrego punkt kocowy przedstawia pierwszy punkt odniesienia jak punkt
pocztkowy, funkcj t mona sprawdzi czy sprowadzenie, tzn. czy sam program doszed
prawidowo do koca.
2.
Format rozkazu
3.
Opis
A. Jeli rozkaz P jest opuszczony, nastpuje sprawdzenie pierwszego punktu odniesienia.
B. Liczba osi, jakie mog by jednoczenie sprawdzane, zaley od liczby jednoczenie
sterowalnych osi.
C. Jeli przy zakoczeniu rozkazu ustawiony punkt odniesienia nie zosta osignity, to
wskazywany jest alarm.
14-10 Ustawienie i przesunicie ukadu wsprzdnych czci: G54 do G59

1.
Funkcja i cel
A. Ukad wsprzdnych czci, w ktrym punkt zerowy pokrywa si z punktem odniesienia
obrabianej czci, suy do uproszczenia programu obrbki.
B. Przy pomocy tego rozkazu mona uzyska ruch do pozycji w ukadzie wsprzdnych czci.
Ukad wsprzdnych czci jest wykorzystywany przez programist i jest podzielony na sze
zda (G54 do G59).
C. Poza tym aktualny ukad wsprzdnych czci moe by przesunity tak, aby aktualna
pozycja narzdzia w nowym ukadzie odpowiadaa okrelonym wsprzdnym. (Aktualna
pozycja narzdzia zawiera wartoci korekcji promienia, dugoci i pozycji narzdzia).
14-13
D. Przez G54 i G92 mona ustawi wirtualny ukad wsprzdnych maszyny, w ktrym aktualna
pozycja narzdzia w nowym ukadzie wsprzdnych czci odpowiada okrelonym
wsprzdnym. (Aktualna pozycja narzdzia zawiera wartoci korekcji promienia, dugoci i
pozycji narzdzia).
2.
Format rozkazu
Wybr ukadu wsprzdnych czci ((G54 do G59)
(G90) G54 Xx1 Yy1 Zz1 1 ; (: dodatkowa o)
Ustawienie ukadu wsprzdnych czci (G54 do G59)
(G54) G92 Xx1 Yy1 Zz1 1 ; (: dodatkowa o)
3.
Opis
A. Take wtedy gdy ukad wsprzdnych czci jest zmieniony rozkazami G54 do G59, warto
korekcji promienia narzdzia wybranej osi nie jest kasowana.
B. Przy wczeniu automatycznie wybierany jest ukad wsprzdnych G54.
C. G54 do G59 s rozkazami modalnymi (grupa 12).
D. Poprzez G92 dla ukadu wsprzdnych czci, ukad zostaje przesunity.
E. Wartoci korekcji ukadu wsprzdnych czci ustawiane s w odlegoci od punktu zerowego
podstawowego ukadu wsprzdnych maszyny.
F. Warto korekcji ukadu wsprzdnych czci moe by zmieniana dowolnie czsto (zmiana
moliwa rwnie przez G10 L2 Pp1 Xx1 Yy1 Zz1)
G. Jeli w trybie G54 (ukad wsprzdnych czci 1) podany jest rozkaz G92, ustalony zostaje
nowy ukad wsprzdnych czci i jednoczenie nastpuj ruchu rwnolege przy pozostaych
ukadach wsprzdnych czci (G55 do G59), w ten sposb zaoone s 2 do 6 nowych
ukadw wsprzdnych czci.
14-14
H. Wirtualny ukad wsprzdnych maszyny jest tworzony w pozycji przesunitej od nowego

punktu odniesienia czci o warto korekcji ukadu wsprzdnych czci.
Dziki pierwszemu po wczeniu, automatycznemu (G28) lub rcznemu sprowadzeniu do punktu

odniesienia (punktu zerowego), wirtualny ukad wsprzdnych jest zgodny z podstawowym
ukadem wsprzdnych maszyny.
I. Przy ustaleniu wirtualnego ukadu wsprzdnych maszyny, nowy ukad wsprzdnych czci
jest tworzony w pozycji przesunitej od punktu zerowego wirtualnego ukadu wsprzdnych
maszyny o warto korekcji ukadu wsprzdnych czc.
J. Po pierwszym, po wczeniu automatycznym (G28) lub rcznym sprowadzeniu do punktu
odniesienia (zerowego), podstawowy ukad wsprzdnych maszyny i ukady wsprzdnych
czci s automatycznie tworzone odpowiednio do ustawionych wartoci parametrw.
14-15
1.
Przykad programu
Przykad 1:
(1)
G28 X0 Y0
(2)
G53 X-100. Y-50. ;
(3)
G53 X0 Y0 ;
Gdy warto wsprzdnych pierwszego punktu odniesienia jest zero, to punkt zerowy
podstawowego ukadu wsprzdnych maszyny pokrywa si z pozycj sprowadzania do punktu
odniesienia (zerowego) (#1).
Przykad 2:
(1)
G28 X0 Y0 ;
(2)
G90 G00 G53 X0 Y0 ;
(3)
G54 X-500. Y-500. ;
(4)
G01 G91 X-500. F100 ;
(5)
Y-500. ;
(6)
X+500. ;
(7)
Y+500. ;
(8)
G90 G00 G55 X0 Y0 ;
(9)
G01 X-500. F200 ;
(10)
X0 Y-500. ;
(11)
G90 G28 X0 Y0 ;
14-16
Przykad 3:
Jeli w przykadzie 2 ukad wsprzdnych czci G54 przesunity jest o (-500, -500) (i
zakadajc, e (3) do (10) z przykadu 2 zarejestrowane s w podprogramie O1111):
(1)
G28 X0 Y0 ;
(2)
G90 G00 G53 X0 Y0 ;
(nie wymagane gdy punkt zerowy nie odchyla si midzy G28
i G53)
(3)
G54 X-500. Y-500. ;
przesunicie ukadu wsprzdnych czci
(4)
G92 X0 Y0 ;
ustawienie nowego ukadu wsprzdnych czci
(5)
M98 p1111 ;
Wskazwka:
Gdy (3) do (5) stosowane s ponownie, ukad wsprzdnych jest za kadym razem przesuwany,
dlatego rozkaz sprowadzania do punktu odniesienia (zerowego) G28 musi by podawany na
kocu programu.
14-17
Przykad 4:
Sze jednakowych czci znajduje si na G54 do G59 i ma by obrobionych w ten sam sposb:
(A)
Ustawienie wsprzdnych czci:
Cz 1
X=-100.000 Y=-100.000 ... G54
2
X=-100.000 Y=-500.000 ... G55
3
X=-500.000 Y=-100.000 ... G56
4
X=-500.000 Y=-500.000 ... G57
5
X=-900.000 Y=-100.000 ... G58
6
X=-900.000 Y=-500.000 ... G59
(B)
Program obrbki (podprogram)

O100 ;
N1 G90 G0 G43 X-50. Y-50. Z-100. H10 ;
N2 G01 X-200. F50 ;
Y-200. ;
X-50. ;
Y-50. ;
N3 G28 X0 Y0 Z0 ;
T** M06 ;
N4 G98 G81 X-125. Y-75. Z-150. R-95. F40 ;
X-175. Y-125. ;
X-125. Y-175. ;
X-75. Y-125. ;
G80 ;
N5 G28 X0 Y0 Z0 ;
N6 G98 G84 X-125. Y-75. Z-150. R-95. F40 ;
X-175. Y-125. ;
X-125. Y-175. ;
X-75. Y-125. ;
G80 ;
M99 ;
(C)
Pozycjonowanie
Frezowanie czoowe
Zmiana narzdzia
Wiercenie pene 1
Wiercenie pene 2
Wiercenie pene 3
Wiercenie pene 4
Gwintowanie 1
Gwintowanie 2
Gwintowanie 3
Gwintowanie 4
Program pozycjonowania (program gwny)

G28 X0 Y0 Z0 ; ..................................... Przy wczeniu
N1 G90 G54 M98 P100 ;
N2
G55 M98 P100 ;
N3
G57 M98 P100 ;
N4
G56 M98 P100 ;
N5
G58 M98 P100 ;
N6
G59 M98 P100 ;
N7 G28 X0 Y0 Z0 ;
N8 M02 ;
%
14-18
14-19
14-11 Ustawienie i przesunicie dodatkowych ukadw wsprzdnych: G54.1

(opcja)
1.
Funkcja i cel
Dodatkowo do ukadw standardowych G54 do G59, dla uatwienia programowania mona
stosowa 48 zestaww danych korekcji narzdzia.
Wskazwki:
1. Lokalne ukady wsprzdnych nie mog by ustawiane w trybie G54.1.
2. Wprowadzenie rozkazu G52 w trybie G54.1 wyzwala alarm 949 KEIN G52 WAEHREND G54.1
MODUS.
1.
Format rozkazu
A. Wybr ukadu wsprzdnych czci
G54.1 Pn ;
(n=1 do 48)
Przyk. G54.1 P48 ;
wybr systemu P48
Opuszczenie jak i wprowadzenie innej liczby ni 1 do 48 pod adres P wyzwala alarm 809
FALSCHE ANZAHL ZAHLLEN.
B. Ustawienie ukadu wsprzdnych czci
G54.1 Pn ;
(N=1 do 48)
G90 Xx Yy Zz ;
Przyk. G54.1 P1 ;
ustawienie systemu P1
G90 X0 Y0 Z0 ;
ruch do punktu zerowego (0,0,0) systemu P1
C. Ustawienie danych punktu zerowego czci
G10 L20 Pn Xx Yy Zz ; (n=1 do 48)
Przyk. G90 G10 L20 P30 X-255. Y-50. ; dane pod adresami X i Y ustawiane s jako dane
systemu P30
G91 G10 L20 P30 X-3. Y-5. ;
dane pod adresami X i Y dodawane s do danych
punktu zerowego systemu P30
3.
Opis
A. Uwagi o opuszczeniu P i/lub L
G10 L20 Pn Xx Yy Zz ;
przy n=1 do 48: prawidowe przedstawienie dla punktu zerowego systemu Pn
inne:
alarm 809 FALSCHE ANZAHL ZAHLEN
G10 L20 Xx Yy Zz ;
prawidowe ustawienie danych punktu zerowego dla aktualnego systemu, poza
systemem G54 do G59 (w takim przypadku: alarm 807 FALSCHES FORMAT)
G10 Pn Xx Yy Zz ; lub G10 Xx Yy Zz ;
prawidowe ustawienie danych punktu zerowego dla aktualnego systemu
14-20
B. Wskazwki dla ostronoci przy programowaniu

(1) W bloku z G54.1 lub L20 nie wprowadza kodu G, ktry moe odnosi si do adresu P.
Takie kody G to np.:
G04 Pp
zwoka
G30 Pp
sprowadzanie do punktu odniesienia
G72 do G89
stae cykle robocze
G65 Pp, M98 Pp wywoanie podprogramu
(2)
Przy wprowadzaniu rozkazu G54.1 bez odpowiedniej funkcji specjalnej wyzwalany jest
alarm 948 KEINE G54.1 OPTION
(3)
Wprowadzenie G10 L20 bez odpowiedniej funkcji specjalnej wyzwala alarm 903
FAALSCHE L-NUMMER BEI G10.
(4)
Lokalne ukady wsprzdnych nie s ustawialne w trybie G54.1 Przy wprowadzeniu

rozkazu G52 w trybie G54.1 wyzwalany jest alarm 949 KEIN G52 WAEHREND G54.1
MODUS.
C. Zmienne systemu
dane punktu zerowego dodatkowych ukadw wsprzdnych czci s przyporzdkowywane
zmiennym systemu, jak przedstawiono niej:
14-21
4.
Przykady programw
Przykad 1: Biece ustawianie 48 zestaww dodatkowego ukadu wsprzdnych czci
14-22
Przykad 2: Biece zastosowanie wszystkich 48 zestaww dodatkowego ukadu wsprzdnych

czci.
Pod warunkiem, e ustawienie danych punktu zerowego w P1 doP48 jest w peni wykonane,
odpowiednio do 48 czci, zamocowanych na stole, w niej przedstawionej kolejnoci:
14-23
Przykad 3: Zastosowanie dodatkowych systemw przez G54 do G59

Pod warunkiem, e ustawienie danych punktu zerowego w P1 di P24 zostao w peni wykonane,
odpowiednio do 24 odcinkw czci, ktra jest zamocowana na stole obrotowym, jak
przedstawiono niej:
14-24
Przykad 4: Uproszczone ujcie programu w przyk. 3 z pomoc G54.1 Pp

Pod warunkiem, e ustawienie danych punktu zerowego w P1 do P24 zostao w peni wykonane,
odpowiednio do 24 wycinkw czci, ktra zamocowana jest na obrotowym stole jak
przedstawiono niej:
14-25
14-12 Ustawienie lokalnego ukadu wsprzdnych: G52

1.
Funkcja i cel
W danym ukadzie wsprzdnych czci moe by utworzony lokalny ukad wsprzdnych, dla
wygodniejszego programowania, przez podanie kodem G52 nowego punktu zerowego.
Rozkaz G52 moe te zastpi rozkaz G92, ktry zmienia odchylenie punktu zerowego programu
obrbki od punktu zerowego czci.
2.
Format rozkazu
3.
Opis
Rozkaz G52, ktry nie wpywa na ruch maszyny, obowizuje tak dugo, a aktywny stanie si
nowy rozkaz G52. Przez ten rozkaz mona zastosowa kolejny dodatkowy ukad wsprzdnych,
bez zmiany punktu zerowego ukadu wsprzdnych czci (G54 do G59).
Przesunicie do lokalnego ukadu wsprzdnych moe by skasowane przy wczeniu przez
sprowadzenie do punktu odniesienia (punktu zerowego) lub rczne sprowadzenie do punktu
odniesienia (punktu zerowego) systemem zderzakw.
Rozkaz wsprzdnych we wprowadzeniu absolutnym (G90) nie wpywa na ruch do pozycji

lokalnego ukadu wsprzdnych.
14-26
Przykad 1:
Lokalne wsprzdne we wprowadzeniu absolutnym
(Warto przesunicia lokalnego ukadu wsprzdnych nie jest integrowana)
Lokalny ukad wsprzdnych jest tworzony przez (5), przez (9) jest kasowany i zrobiony
rwnowanym ukadowi z (3).
14-27
Przykad 2:
Lokalne wsprzdne we wprowadzeniu inkrementacyjnym
(Warto przesunicia lokalnego ukadu wsprzdnych jest integrowana)
Lokalny ukad wsprzdnych XY jest tworzony przez (3) w pozycji (500,500) ukadu
wsprzdnych XY.
Lokalny ukad wsprzdnych XY jest tworzony przez (5) w pozycji (1000,1000) ukadu
wsprzdnych XY.
Lokalny ukad wsprzdnych jest tworzony przez (7) w pozycji (-1500, -1500) ukadu
wsprzdnych XY. Tzn. lokalny ukad wsprzdnych staje si rwnowany ukadowi XY, co jest
rwnoznaczne skasowaniu ukadu lokalnego.
14-28
Przykad 3:
Jednoczesne zastosowanie ukadu wsprzdnych czci obrabianej
Lokalny ukad wsprzdnych jest tworzony przez (3) w pozycji (500, 500) ukadu wsprzdnych
G54, lecz aden nie jest przedstawiony w ukadzie G55.
Przy (7) powodowany jest ruch do punktu odniesienia (punktu zerowego) lokalnego ukadu
wsprzdnych G54.
Lokalny ukad wsprzdnych jest usuwany przez G90 G54 X0 Y0 ;
14-29
Przykad 4:
Kombinacja ukadu wsprzdnych czci G54 z kilkoma ukadami lokalnymi
Lokalny ukad wsprzdnych jest tworzony przez (4) w punkcie (1000, 1000) ukadu
wsprzdnych G54.
Inny lokalny ukad wsprzdnych jest tworzony przez (6) w punkcie (2000, 2000) ukadu G54.
Przez (8) ukad lokalny staje si rwnowany ukadowi G54.
14-30
14-13 Czytanie / zapis wsprzdnych podstawowych programu MAZATROL

1.
Funkcja i cel
Wsprzdne podstawowe programu MAZATROL mog by nie tylko czytane, lecz i zapisywane
przez wywoanie odpowiedniego makro uytkownika jednostk podprogramu.
14-13-1 Wywoanie programu makro (dla zapisu)

Dla zapisu danych wsprzdnych podstawowych, musi by wywoany za pomoc jednostki
podprogramu danego programu MAZATROL, odpowiedni program makro (nie koniecznie dla odczytu
danych).
Dla procesu wywoania patrz Instrukcja Programowania MAZATROL.
14-31
14-13-2 Czytanie
Czytanie podstawowych wsprzdnych MAZATROL, ktre obowizuj w momencie wykonywania
makro, nastpuje przez nastpujce zmienne systemowe:
Zmienne systemowe dla podstawowych wsprzdnych MAZATROL (AGP)
Nr zmiennej
#5341
#5342
#5343
#5344
#5347
Zawarto
AGP-X
AGP-Y
AGP-Z
AGP-4
AGP-
14-13-3 Zapisywanie
Podane wyej zmienne systemowe stosowane s take dla zapisywania oraz czytania podstawowych
wsprzdnych.
Zapisywanie nie nastpuje jednak przez proste zapisanie danych do zmiennych #5341 do #5347. Do
tego konieczne jest makro nastpujcego formatu:
1.
Format makro
G65 P9998 X_Y_Z_D_B_;
M99;
Na kocu makro musi by wywoane makro zapisu (TNr. 9998). W bloku wywoania naley poda
pod odpowiednimi adresami, jako argumenty nowe wsprzdne:
X: AGP-X Y: AGP-Y
Z: AGP-Z
D: AGP- B: AGP-4
Zapisywanie nastpuje tylko dla osi, ktrych dane otrzymay argumenty. Poza tym dane
argumentw obrabiane s z punktem dziesitnym.
14-32
2.
Makro zapisu
Poniej przedstawiono makro zapisu (TNr. 9998).
Wskazwka:
Wykonanie makro wyzwala alarm, gdy w danym czasie nie ma wanych wsprzdnych
podstawowych programu MAZATROL.
14-33
14-14 Obrt ukadu wsprzdnych czci

1.
Funkcja i cel
Funkcja suy do obrcenia ukadu wsprzdnych czci o pozycj zaprogramowanych
wsprzdnych maszyny.
W ten sposb moe by obrcony cay program obrbki, odpowiednio do rzeczywistego
nachylenia czci.
2.
Format rozkazu
(G17) G92.5 Xx Yy Rr ;
(G18) G92.5 Zz Xx Rr ;
(G19) G92.5 Yy Zz Rr ;
lub
(G17) G92.5 Xx Yy Ii Jj ;
(G19) G92.5 Zz Xx Kk Ii ;
(G19) G92.5 Yy Zz Jj Kk ;
paszczyzna X-Y
paszczyzna Z-X
paszczyzna Y-Z
paszczyzna X-Y
paszczyzna Z-X
paszczyzna Y-Z
x,y,z : wsprzdne punktu obrotu

Pozycja wzdu obu osi, ktre odpowiadaj wczeniej wybranej paszczynie obrotu X-Y, Z-X lub
Y-Z, musi by podana we wsprzdnych maszyny.
Podanie dla osi, ktra nie odpowiada paszczynie, jest przeskakiwane.
r : kt obrotu
Kt obrotu ukadu wsprzdnych poda w stopniach. Warto dodatnia odpowiada obrotowi
przeciwnemu do zegara.
i,j,k : wektory osi
Kt obrotu moe by podany w wektorach skadowych obu osi, ktre odpowiadaj wybranej
paszczynie obrotu.
Podanie dla osi, ktra nie odpowiada paszczynie, jest przeskakiwane.
14-34
Zakres i jednostka podania kta

Metoda wprowadzania
Wektory osiowe
(i, j, k)
Kt obrotu
(r)
3.
Zakres wprowadzenia
Wprowadzenie
metryczne
Wprowadzenie calowe
Wprowadzenie
metryczne
Wprowadzenie calowe
0 do 99999,999 mm
Jednostka
wprowadzenia
0,001 mm
0 do 9999,9999 cala
0 do 99999,999*
0,0001 cala
0,001*
Opis
A. Niezalenie od aktualnego trybu wprowadzania danych (wymiar acuchowy lub wymiar
odniesiony), wartoci pod adresami X, Y, Z lub I, J, K oraz R s zawsze odnoszone do ukadu
wsprzdnych maszyny.
B. Dla podania kta, do dyspozycji s dwie metody:
(1) Podanie kta obrotu (r) w stopniach, lub
(2) Podanie przy pomocy wektorw osiowych (i, j, k).
C. Jeli w jednym bloku s podania kta obiema metodami (1) i (2), to pierwszestwo ma kt
obrotu adresu R.
D. Jeli podczas obrotu ukadu wsprzdnych czci podany jest kt obrotu zero stopni (np.
przez podanie G92.5 R0), to obrt ukadu wsprzdnych jest anulowany, niezalenie od
aktualnego trybu wprowadzania danych G90 (wymiar odniesiony) lub G91 (wymiar
acuchowy). Nastpnie punkt kocowy nastpnego rozkazu ruchu jest odnoszony do
pierwotnego, nie obrconego ukadu wsprzdnych czci (patrz A w pkt. 5).
E. Wsprzdne punktu obrotu s zachowane i automatycznie stosowane na nowo przy kolejnym
bloku rozkazu obrotu, w ktrym jakiekolwiek dane (w X, Y, i/lub Z) s opuszczone.
Przykad:
N1 G17 ;
N2 G92.5 X100. Y100. R45. ;
= (100,100)
Ustawienie paszczyzny X-Y

Obrt 45 stopni uk. wsprzdnych czci wok punktu (X,Y)
N3 G92.5 R0 ;
Anulowanie obrotu ukadu wsprzdnych czci
N4 G17 G92.5 R90. ;
Obrt 90 stopni ukadu wsprzdnych czci wok ostatnio
podanego punktu obrotu (X100, Y100).
%
F. Opuszczenie adresw R i I, J, K daje obrt o kt zerowy.
Np. G92.5 X0. Y0. ; jest rwnowane z G92.5 X0. Y0. R0;.
G. Gdy dane wektorw osiowych (i, j, k) lub kta obrotu (r) wychodz poza dozwolony zakres,
wyzwalany jest alarm 809 FALSCHE ANZAHL ZAHLEN.
14-35
H. Gdy obrt ma nastpi w aktualnie obowizujcej paszczynie, kod wyboru paszczyzny (G17,
G18 lub G19) nie musi sta w tym samym bloku co G92.5.
I. Podanie dla osi, ktra nie odpowiada ustawionej paszczynie, jest przeskakiwane. Podania
adresw Z i K, np. w bloku G92.5 s w trybie G17 (paszczyzna X-Y) przeskakiwane.
Przykad:
Drugi blok przy niej przedstawionych danych programu, obraca ukad wsprzdnych czci
-1
63,435 stopni, wynik z tan (2/1), wok punktu (X,Y) = (10,20) na paszczynie X-Y, przy
czym wartoci Z i K nie znajduj zastosowania.
G17;
G92.5 X10. Y20. Z30. I1. J2. K3. ;
Wskazwka:
Naley tutaj zauway, e nawet przeskoczone dane adresw X, Y i Z zostaj zachowane
(patrz opis pod E). Gdy wic po powyszym bloku G92.5 wczytane s nastpujce dane:
G19 ;
G92.5 J2. K3. ;
-1
ukad wsprzdnych obraca si na paszczynie Y-Z (G19) 56,301 stopnia, wynik z tan (3/2),
wok punktu obrotu (X,Z)=(20,30), chocia ostatnie dane nie s podawane w sposb
bezporedni.
14-36
4.
Przykady
Przykad 1: obrt wok punktu zerowego maszyny
Blok G92.5 pod N5 obraca ukad wsprzdnych czci 90 stopni wok punktu zerowego
maszyny. Od N6 maszyna pracuje w zgodzie z obrconym ukadem wsprzdnych czci.
Powysze podanie wektorw skadowych dla tego samego obrotu 90 stopni opiera si na
nastpujcym obliczeniu:
1
1
0
= tan (J/I) = tan (1/0)) = 90
14-37
Przykad 2: Obrt wok punktu zerowego czci
Blok G92.5 pod N5 obraca ukad wsprzdnych czci 45 stopni wok wasnego punktu
zerowego. Od N6 maszyna pracuje zgodnie z obrconym ukadem czci.
Przy ustawieniu punktu obrotu na punkt zerowy aktualnego ukadu wsprzdnych czci, jak w
powyszym przykadzie, moe on by obrcony wok wasnego punktu zerowego.
14-38
Przykad 3: Obrt wsprzdnych programu (G98) w trybie G92.5
W zoeniu z G92.5, punkt rodkowy obrotu ukadu wsprzdnych programu z G68 obraca si
odpowiednio do obrotu ukadu wsprzdnych czci podanego rozkazem G92.5.
Wynikiem jest praca taka sama jak przy odwrotnej kolejnoci blokw (1) i (2), w powyszym
przykadzie.
14-39
Przykad 4: Obrt konturu (M98) w trybie G92.5
W zoeniu z G92.5, punkt rodkowy obrotu konturu M98 obraca si odpowiednio do obrotu
ukadu wsprzdnych czci, podanego rozkazem G92.5.
14-40
Przykad 5: Skalowanie (G51) w trybie G92.5
W zoeniu z G92.5, punkt rodkowy skalowania G51 obraca si odpowiednio do obrotu ukadu
wsprzdnych czci, podanego rozkazem G92.5.
14-41
Przykad 6: Obraz lustrzany w trybie G92.5

a)
obraz lustrzany kodu G
14-42
b)
obraz lustrzany kodu M
W zoeniu obrazu lustrzanego kodu G lub kodu M z G92.5, o symetrii ukada si na obrcony
ukad wsprzdnych.
14-43
Przykad 7: Ustawienie ukadu wsprzdnych (G92) w trybie G92.5
W trybie G92.5 wykonywane jest ustawienie ukadu wsprzdnych z G92 z uwzgldnieniem

wykonanego za pomoc G92.5 obrotu ukadu wsprzdnych czci.
14-44
5.
rodki ostronoci
A. Jeli podczas obrotu ukadu wsprzdnych czci podany jest kt obrotu zero stopni (np.
przez podanie G92.5 R0), to obrt ukadu jest anulowany, niezalenie od aktualnego trybu
wprowadzania danych G90 (wymiar odniesienia) lub G91 (wymiar acuchowy). Nastpnie
punkt kocowy nastpnego rozkazu jest odnoszony do pierwotnego, nie obrconego ukadu
wsprzdnych czci.
Przykad 1: dla wprowadzenia wymiaru acuchowego
N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
%
G28 X0 Y0 ;
G17 G92.5 X0 Y0 R20. ;
G91 G01 Y50. F1000. ;
X100. ;
G92.5 R0 ;
Y-50. ;
X-100. ;
M30 ;
Przykad 2: dla wprowadzenia wymiaru odniesienia

N1
G28 X0 Y0 ;
N2
G17 G92.5 X0 Y0 R20. ;
N3
G90 G01 Y50. F1000. ;
N4
X100. ;
N5
G92.5 R0 ;
N6
Y0 ;
N7
X0 ;
N8
M30 ;
%
Kontur programu dla powyszych przykadw 1 i 2
14-45
B. Dla pierwszego ruchu, ktry ma nastpi po rozkazie G92.5, stosowa rozkaz ruchu liniowego
(G00 lub G01).
W tym przypadku, przy interpolacji okrgu, jak przykadowo pokazano niej, musia by
narysowany uk, z aktualnej pozycji A, odnoszcej si do pierwotnego ukadu wsprzdnych
czci, do punktu kocowego B, do ktrego powinien by przesunity punkt B, zgodnie z
obrotem. W rezultacie wyniko, e promienie punktw pocztkowych i kocowych rni si
zbyt znacznie i wyzwalany jest alarm nr 817 FEHLER VON KREISRADIUS.
Przykad:
N1 G28 X0 Y0 ;
N2 G91 G01 X50. F1000. ;
N3 G17 G92.5 X0 Y0 R20. ;
N4 G02 X40. Y40. I40. ;
N5 M39 ;
%
Interpolacja okrgu dla pierwszego ruchu po G92.5
C. Rozkaz G92.5 podawa tylko w trybie G40.

D. Przy przerwaniu MDI pracy automatycznej, w rodku trybu G92.5, maszyna pracuje dalej,
odpowiednio do obrconego ukadu wsprzdnych.
E. Take w rodku trybu G92.5 mona wykona przerwanie rczne za pomoc JOG lub posuwu
koa rcznego, bez wzgldu na obrt ukadu wsprzdnych.
14-46
F.
Rnica midzy obrotem ukadu wsprzdnych czci i obrotem ukadu wsprzdnych

programu.
Wskazwka:
Ustawienie powrotne, tak jak kod M02 lub M30, anuluje wprawdzie tryb G92.5, ale odnone dane
jak np. punktu obrotu s zatrzymane jak pokazano wyej.
14-47
15 FUNKCJA OCHRONY
15-1 Sprawdzenie skoku przed ruchem: G22, G23
Podczas gdy zapisane ograniczenie skoku ogranicza zakres obrbki na zewntrz, funkcja ta ustala
obszar blokady obrbki do wewntrz (obszar zakreskowany na rysunku). Rozkaz ruchu dotykajcego
lub przekraczajcego cz zakreskowan powoduje alarm, zanim ruch rozpocznie si.
1.
Format rozkazu
G22 X_Y_Z_I_J_K_:
G23 : kasowanie rozkazu G22
15-1
2.
Wyjanienie
A. Wartoci grnej i dolnej granicy ustawi we wsprzdnych maszyny.
B. Grn granic obszaru blokady ustawi przez X, Y i Z, doln przez I, J i K. Gdy X, Y, Z < I, J,
K, to X, Y i Z przedstawiaj doln granic a I, J i K grn granic.
C. Na osi, ktrej przypisano takie same wartoci dla granicy dolnej i grnej, sprawdzanie skoku
nie jest wykonywane.
G22 X200. Y250. Z100. I200. J-200. K0 ;
D. Przy usterce rozkazu G22, sprawdzenie skoku jest skasowane.
E. Anomalny rozkaz G23 X_Y_Z_; obrabiany jest jak G23 ; X_Y_;. Dlatego po skasowaniu
sprawdzania skoku, X i Y s wykonywane przez poprzedni tryb ruchu.
Wskazwka:
Rozkaz G22 naley podawa tylko wtedy, gdy narzdzie znajduje si poza obszarem blokady.
15-2
16 FUNKCJA SKOKU: G31

16-1 Funkcja
1.
Format rozkazu
G31 Xx Yy Zz Ff ; (: dodatkowa o)
x,y,z, : wartoci wsprzdnych poszczeglnych osi. Odpowiednio do trybu G90/G91 podawa
jako wartoci absolutne lub inkrementacyjne.
f: prdko posuwu (mm/min)
Rozkaz ten wykonuje interpolacj prostej. Gdy tylko podczas wykonywania tego rozkazu
wprowadzony zostanie sygna skoku (jeden ze skokw 1 do 3), maszyna zostaje zatrzymana,
reszta instrukcji zignorowana i wykonywany jest kolejny blok.
2.
Opis
A. Gdy instrukcja prdkoci posuwu Ff jest wyczona, posuw wykonywany jest z prdkoci
ustawion przez parametr K41, pod oznaczeniem G31 prdko skoku. Czy to zgodne z
instrukcj, czy te nie, prdko posuwu przy G31 nie zapisuje danych modalnych F.
B. Automatyczne przyspieszenie/zwolnienie nie jest stosowane do bloku G31. Najwysza
prdko zaley od specyfikacji maszyny.
C. Przy rozkazie G31 korekcja posuwu nie obowizuje (ustalona na 100%). Take praca prbna
nie jest aktywna, ale warunki zatrzymania (posuw zatrzymania, blokada, korekcja zera i koniec
skoku) obowizuj. Obowizuje rwnie zewntrzna redukcja prdkoci.
D. Poniewa rozkaz G31 nie jest modalny, musi by podawany za kadym razem.
E. Gdy przy uruchomieniu bloku G31 podawany jest sygna skoku, rozkaz G31 jest natychmiast
koczony.
F. Jeli do zakoczenia bloku G31 nie podano sygnau skoku, to rozkaz G31 jest koczony z
kocem rozkazu ruchu.
G. Gdy rozkaz G31 jest podawany w trybie korekcji promienia narzdzia, to powstaje bd
programu.
H. Gdy instrukcja F nie jest zawarta w bloku G31 i warto parametru K41 jest zero, to powstaje
bd programu.
I. Gdy rozkaz jest podawany podczas blokady maszyny lub tylko instrukcja dla osi Z, to sygna
skoku jest ignorowany i blok jest wykonywany do koca.
3.
Warunki skoku G31 ustawi za pomoc parametru.
16-1
4.
Przykad wykonania G31

G90 G00 X-100000 Y0 ;
G31 X-500000 F100 ;
G01 Y-100000 ;
G31 X0 ;
Y-200000 ;
G31 X-500000 ;
Y-300000 ;
X0 ;
16-2 Wczytanie wsprzdnych skoku

Pozycja wsprzdnych, w ktrej zosta podany sygna skoku, jest zapisana w zmiennych
systemowych #5061 (pierwsza o) do #5066 (szsta o); moe ona by wykorzystana w makro
uytkownika.
G90 G00 X-100. ;
G31 X-200. F60 ;
#101 = #5061
Rozkaz skoku
Wsprzdne podania sygnau skoku wczytane s do zmiennej systemowej
#101
16-2
16-3 G31 droga wybiegu

Droga wybiegu od wprowadzenia sygnau skoku do zatrzymania maszyny przy rozkazie G31, zaley
od prdkoci skoku G31 lub instrukcji F w bloku G31.
Poniewa czas od pocztku zadziaania na sygna skoku, przez opnienie do zatrzymania jest krtki,
nastpuje dokadne zatrzymanie z maym wybiegiem.
Wybieg mona otrzyma z nastpujcego rwnania:
0: droga wybiegu (mm)

F: prdko skoku G31 (mm/min)
-1
Tp: staa czasowa obwodu regulacji pozycji = (obwd regulacji pozycji wzmocnienie)
t1:
Gdy G31 stosowane jest do pomiaru itd., to 1 w powyszym rwnaniu moe by korygowane, lecz 2
pozostaje bdem pomiaru.
16-3
Zwizek midzy prdkoci posuwu i wybiegiem przedstawiony jest na poniszym rysunku (przy Tp =
30 ms i t1= 5 ms).
16-4
16-4 Bd odczytu wsprzdnych skoku

1.
Czytanie wsprzdnych wprowadzenia sygnau skoku

W wartociach wsprzdnych wprowadzenia sygnau skoku, droga wybiegu nie jest zawarta ze
wzgldu na sta czasow obwodu regulacji pozycji Tp jak i sta czasow posuwu skrawania Ts.
Z tego wzgldu wartoci wsprzdnych czci, w momencie podania sygnau skoku mog by
odczytane jako wartoci wsprzdnych podania sygnau skoku wewntrz zakresu bdu
poniszego rwnania. Droga wybiegu z powodu czasu zwoki odpowiedzi t1 pozostaje jednak
bdem pomiaru i powinna by nastpujco skorygowana.
= F/60 x t2
: bd odczytu (mm)
F : prdko posuwu (mm/min)
t2 : czas zwoki odpowiedzi 0,001 (sek)
Bd odczytu przy prdkoci posuwu 60 mm/min:

= 60/60 x 0,001 = 0,001 (mm)
Warto pomiaru ley wewntrz bdu odczytu 1.
2.
Czytanie wsprzdnych poza wsprzdnymi podania sygnau skoku

Odczytane wartoci wsprzdnych zawieraj drog wybiegu. Gdy potrzebne s wartoci
wsprzdnych w momencie podania sygnau skoku, musz one by skorygowane (patrz 16-3).
Poniewa droga wybiegu z powodu czasu bdu odpowiedzi t2 nie moe by obliczona jak przy 1,
pozostaje ona bdem pomiaru.
16-5
3.
Przykady korekcji drogi wybiegu

A. Korekcja wartoci wsprzdnych podania sygnau skoku
#110 = prdko posuwu skoku
#111 = czas zwoki odpowiedzi t1
G31 X100. F100 ;
G04 ;
#101 = #5061 ;
#102 = #110*#111/60 ;
#105 = #101 - #102 ;
rozkaz skoku
potwierdzenie zatrzymania maszyny
czytanie wsprzdnych podania sygnau skoku
droga wybiegu z powodu czasu zwoki odpowiedzi
skorygowane wsprzdne podania sygnau skoku
B. Korekcja wartoci wsprzdnych czci

#110 = prdko posuwu skoku
#111 = czas zwoki odpowiedzi t1
#112 = staa czasowa obwodu regulacji pozycji Tp
G31 X100. F100 ;
rozkaz skoku
G04 ;
potwierdzenie zatrzymania maszyny
#101 = #5061 ;
czytanie wsprzdnych podania sygnau skoku
#102 = #110*#111/60 ; droga wybiegu z powodu czasu zwoki odpowiedzi
#103 = #110*#112/60 ; droga wybiegu z powodu staej czasowej obw. reg. pozycji
#105=#101-#102-#103 ; skorygowane wsprzdne podania sygnau skoku
16-6
16-5 Wielostopniowa funkcja skoku: G31.1, G31.2, G31.3, G04

16-5-1 Funkcja
Przez ustawienie kombinacji sygnaw skoku, moliwy jest skok w rnych warunkach. Rozkaz skoku
jest taki sam jak w G31.
Skok jest podawany przez G31.1, G31.2, G31.3 i G04 a przyporzdkowanie rozkazu G i sygnau
skoku moe by ustawione przez parametr K69 do K73.
1.
Format rozkazu
G31.1 Xx Yy Zz Ff ; (tak samo przy G31.2 i G31.3; Ff nie jest dla G04 konieczne)
Rozkazem tym wykonywana jest interpolacja prostej jak przy rozkazie G31. Gdy warunki
sygnaw skoku s spenione, maszyna zostaje zatrzymana, reszta instrukcji jest ignorowana i
wykonywany jest nastpny blok.
2.
Opis
A. Przy ustawianiu prdkoci posuwu parametrem K42 do K44, zwraca uwag, e G31.1, G31.2
lub G32.3 odpowiada oznaczeniu prdkoci skoku parametru.
B. Gdy warunki sygnau skoku dla poszczeglnych rozkazw s spenione, nastpuje skok.
C. Poza punktami A i B, patrz opis dla rozkazu G31.
3.
A. Prdkoci posuwu przyporzdkowane rozkazom G31.1, G31.2 i G31.3 mog by pojedynczo
ustawiane przez parametry K42 do K44.
B. Warunki skoku przyporzdkowane rozkazom G31.1, G31.2, G31.3 i G04 (LUB???) naley
ustawia przez parametry K69 do K73.
Przy ustawieniu parametru = 7, praca jest taka sama jak przy G31.
Warto parametru
1
2
3
4
5
6
7
1
O
O
Obowizujce sygnay skoku

2
O
O
O
O
O
O
16-7
O
O
O
O
16-5-2 Praca
1.
Dziki funkcji wielostopniowego skoku moliwe jest np. nastpujce sterowanie, ktre skraca czas
pomiaru i jednoczenie zwiksza dokadno.
Ustawienie parametrw:
Warunek skoku
Posuw skoku
G31.1: 7
20,0 mm/min (f1)
G31.2: 3
5,0 mm/min (f2)
G31.3: 1
1,0 mm/min (f3)
Przykad programu:
N10 G31.1 X200.0 ;
N20 G31.2 X40.0 ;
N30 G31.3 X1.0 ;
Wskazwka:
Gdy w powyszym przykadzie sygna skoku 1 wprowadzany jest przed sygnaem skoku 2, to N20
do tego momentu jest wyczone a N30 jest rwnie ignorowane.
2.
Gdy podczas G04 (zwoka) speniony jest warunek sygnau skoku, to pozostay czas zwoki jest
skasowany i wykonywany jest nastpny blok.
16-8
17 GWINTOWANIE: G33 (opcja)

17-1 Gwintowanie o staym skoku
1.
Funkcja
Za pomoc rozkazu G33 jest moliwe gwintowanie o staym skoku, z posuwem narzdzia
zsychronizowanym z obrotami wrzeciona.
Mog by rwnie obrabiane ruby z gwintem wielokrotnym, przez okrelenie kta pocztkowego
nacinania gwintu. Dla penoautomatycznego gwintowania jest poza tym konieczne narzdzie
DAndrea.
2.
Format rozkazu
A. Gwintowanie przy standardowym skoku
G33 Zz Ff Qq ;
Zz: adres osi kierunku gwintowania i dugo gwintu
Ff: skok w kierunku dugiej osi (osi, ktra ma najwiksz skadow ruchu)
Qq: kt przesunicia pocztku gwintowania (0 do 360 stopni)
B. Gwintowanie precyzyjnego skoku
G33 Zz Ee Qq ;
Zz: adres osi kierunku gwintowania i dugo gwintu
Ee: skok w kierunku dugiej osi (osi, ktra ma najwiksz skadow ruchu)
Wskazwka:
Gdy Q jest opuszczone, kt pocztkowy gwintowania wynosi 0.
3.
Opis
A. Dla ruby stokowej okreli skok w kierunku dugiej osi.
17-1
Zakres ustawie dla skoku F lub E jest nastpujcy:

System wprowadzenia
mm
cale
Zakres danych dla skoku rozkazu F

(6 miejsc)
0,001 do 999,999 mm/obr
0,0001 do 99,9999 cal/obr
Zakres danych dla skoku rozkazu E

(8 miejsc)
0,00002 do 999,99999 mm/obr
0,000002 do 99,999999 cal/obr
Wskazwka:
Gdy warto posuwu po przeksztaceniu na posuw na minut przekracza maksymalny posuw
skrawania, to wyzwalany jest alarm 134 SPINDEL DREHZAHL ZU HOCH.
B. dane rozkazu E dla gwintowania precyzyjnego s stosowane rwnie dla ustawienia liczby
zwojw dla gwintowania calowego. Czy dane rozkazu dla precyzyjnego skoku lub liczby
zwojw maj by stosowane, decyduje ustawienie bitu 7, parametru F91.
C. Podczas caego cyklu obrbki od obrbki zgrubnej do dokadnej, obroty wrzeciona powinny by
utrzymywane jako stae.
D. Podczas gwintowania zatrzymanie posuwu nie obowizuje. Jeli przycisk zatrzymania posuwu
zostanie przycinity podczas gwintowania, to zatrzymanie bloku jest wykonywane dopiero na
kocu pierwszego bloku po gwintowaniu, ktry nie podlega pracy G33.
E. Przy rubach stokowych, poniewa obrbka nie moe by zatrzymana podczas gwintowania,
posuw skrawania moe przekroczy warto graniczn. Aby temu zapobiec, dane rozkazu
naley wprowadza w odniesieniu do maksymalnej wartoci posuwu po przeksztaceniu a nie
dla punktu pocztkowego gwintowania.
F. Zwykle zwoje na pocztku i kocu gwintowania nie s prawidowe, ze wzgldu na zwok pracy
ukadu serwo. Dlatego naley okreli dugo gwintu, ktra oprcz prawidowego gwintu
zawiera nieprawidowe zwoje.
G. Obroty wrzeciona podlegaj nastpujcym ograniczeniom:
1 R Maks. posuw / skok gwintu
przy czym R musi by mniejsze lub rwne maksymalnie dopuszczalnej liczbie obrotw
-1
kodownika (min ).
-1
R: obroty wrzeciona (min )
skok gwintu: mm lub cale
maks. posuw: mm/min lub cal/min
H. Kt przesunicia pocztku gwintu musi by okrelony liczb cakowit od 0 do 360.
I. Warto korekcji posuwu skrawania jest okrelona na 100%.
17-2
4.
Przykad programu
Opis pracy
N110,
rodek wrzeciona jest ustawiany wg rodka czci i wrzeciono obraca si do przodu.
N111
N112
Wykonywana jest pierwsza praca gwintowania (dugo gwintu 6,0 mm)
N113
Ustawianie wrzeciona wykonywane jest przez M19.
N114
Narzdzie poruszane jest w kierunku osi X.
N115
Narzdzie wraca do pozycji nad czci i rozkaz M00 zatrzymuje program. Narzdzie
ustawi wg potrzeb.
N116
Przygotowania do drugiego gwintowania.
N117
Dla stabilizacji obrotw wrzeciona ustawi wymagan zwok.
N118
Wykonywana jest druga praca gwintowania.
17-3
17-2 Gwintowanie cige

Przez ustawienie w programie kodw dla gwintowania, jeden po drugim, moe by wykonywane
gwintowanie cige. Mona tak obrabia gwinty specjalne, ktrych skok i/lub ksztat zmienia si w
czasie gwintowania. Dla gwintowania cigego potrzebne jest poza tym narzdzie DAndrea.
17-3 Gwintowanie calowe

1.
Funkcja
Gdy w formacie rozkazu G33 podawana jest liczba zwoi na cal, w kierunku osi dugiej, to posuw
narzdzia jest sterowany synchronicznie z obrotami wrzeciona, przez co moliwe jest gwintowanie
cylindryczne jak i gwintowanie stoka z jednakowym skokiem.
2.
Format rozkazu
G33 Zz Ee Qq ;
Zz: adres osi kierunku gwintowania i dugo narzdzia
Ee: liczba zwoi na cal, w kierunku osi dugiej (o o najwikszej skadowej ruchu; moliwe
ustawienie punktu dziesitnego)
3.
Opis
A. Liczba zwoi na cal musi odnosi si do osi dugiej.
B. Dane rozkazu E s rwnie stosowane do ustawienia precyzyjnego skoku. Czy dane rozkazu
maj by stosowane dla liczby zwojw lub dla gwintowania precyzyjnego, decyduje ustawienie
bitu 7 parametru F91.
C. Dane rozkazu E, po przeksztaceniu nie mog przekroczy dopuszczalnego zakresu danych
skoku.
17-4
4.
Przykad programu
17-5
18 AUTOMATYCZNY POMIAR DUGOCI NARZDZIA: G37

1.
Funkcja
Dziki tej funkcji narzdzie poruszane jest do zaprogramowanej pozycji pomiaru a odchylenie
midzy rzeczywist i zaprogramowan pozycja pomiaru jest obliczane automatycznie. Tak
otrzymane dane s pniej obrabiane jako dane korekcji dugoci narzdzia.
Gdy chodzi tutaj o narzdzie, ktrego ruch pomiarowy nastpuje wg istniejcej wartoci korekcji
dugoci, to jest na nowo korygowany odpowiednio do pomiaru. Korekcja poza tym jest
wykonywana przy danych zuycia, gdy s one zapisane oddzielnie od danych korekcji ksztatu.
2.
Format rozkazu
G37 Z_(X_,Y_)R_D_F_;
X, Y, Z: adresy osi pomiarowej i wsprzdne pozycji pomiaru
R: odlego punktu pocztkowego ruchu z posuwem pomiaru do pozycji pomiaru
D: zakres zatrzymania ruchu narzdzia
F: posuw pomiaru
Jeli R, D lub F jest opuszczone, to obowizuj wartoci parametrw.
3.
Opis parametrw
Parametr
F42
F43
F44
K72
Opis
Rozkaz kodu R, zakres zwoki r
Rozkaz kodu D, zakres pomiaru d
Rozkaz kodu F, posuw pomiaru f
Warunki dla skoku w odniesieniu do G37 (EIA))
18-1
4.
Przykady wykonania
18-2
5.
Opis
A. Praca maszyny przy rozkazie G37
B. Sygnay czujnika (osignita pozycja pomiaru) su jako sygnay skoku.

C. Gdy kod F wynosi 0, to posuw wynosi 1 mm/min.
D. Zapisane dane korekcji obowizuj od rozkazu osi Z (osi pomiaru), ktry nastpuje za blokiem
G37.
E. Zwoka i rozproszenie sygnaw czujnika, poza PLC, wynosi przy samym sterowaniu NC 0 do
0,2 ms. Dlatego mog wystpowa nastpujce bdy:
maks. bd pomiaru [mm] = posuw pomiaru [mm/min] * 1/60 * 0,2[ms] / 1000
F. Gdy zostanie odebrany sygna czujnika, odczytywane s wsprzdne maszyny w tym
momencie. Maszyna zatrzymuje si dopiero po przejciu odlegoci odpowiadajcej zakresowi
zwoki serwo.
Maks. wybieg [mm] = posuw pomiaru [mm/min] * 1/60 * 30,3 [ms] / 1000
(30,3 ms: gdy wzmocnienie obwodu regulacji pozycji wynosi 33)
18-3
G. W trybie bloku pojedynczego, praca jest zatrzymana dopiero po wykonaniu nastpnego bloku.
Przykad:
(1)
G0 G90 G43 Z-200. H01 ; Zatrzymanie pojedynczy blok po bloku (1)
(2)
G37 Z-600. R25. D2. F10 ; Przycinity przycisk startu
Wykonanie bloku (2)
(3)
G0 G90 Z-200. ;
Wykonanie bloku (3)
Zatrzymanie pojedynczy blok
6.
Reguy ostronoci
A. Gdy przy maszynie nie posiadajcej opcyjnej funkcji dla automatycznego pomiaru dugoci
narzdzia, wprowadzany jest G37, to wskazywany jest alarm 889 G37 FEHLT.
B. Gdy blok G37 nie zawiera adnego albo dwa, albo wicej adresw osi, to wskazywany jest
alarm 923 ACHSENADRESSE BEI G37 FALSCH.
C. Gdy w bloku G37 jest kod H, to wskazywany jest alarm 924 H-BEFEHL IM G37-SATZ.
D. Gdy przed blokiem G37 brak jest G43 H_, to wskazywany jest alarm 925 VOR G37 KEIN HBEFEHL.
E. Gdy sygna czujnika jest wczany poza okrelonym zakresem pomiarowym lub nie jest
stwierdzony przy dojciu narzdzia do punktu kocowego, to wskazywany jest alarm 926 G37
SIGNAL NICHT KORREKT.
F. Gdy podczas ruchu narzdzia z posuwem pomiaru wykonano rczne przerwanie, to program
moe by na nowo uruchomiony dopiero gdy narzdzie jest sprowadzone do pozycji
przerwania.
G. Dane G37 lub dane parametrw ustawi tak, aby spenione byy ponisze warunki:
Punkt pomiaru punkt pocztku > Warto R lub parametr r > Warto D lub parametr d
H. Gdy warto R jak i parametr d wynosz d, to program jest normalnie koczony tylko wtedy,
gdy okrelony punkt pomiaru jest zgodny z punktem okrelenia sygnau czujnika. W innych
przypadkach wskazywany jest alarm 926 G37 SIGNAL NICHT KORREKT.
I. Gdy warto R, D, parametr r i d s rwne 0, to po ustawieniu narzdzia w okrelonym
punkcie pomiaru wskazywany jest alarm 926 G37 SIGNAL NICHT KORREKT, niezalenie czy
sygna czujnika zosta stwierdzony czy nie.
J. G37 (kod dla automatycznego pomiaru dugoci narzdzia) ustawia w parze z G43 H_ (kod
przyporzdkowania numeru korekcji).
G43 H_;
G37 Z_R_D_F_;
18-4
K. Gdy przy danych korekcji chodzi o dane korekcji narzdzia typu A, to dane te i przy typie B
dane zuycia dugoci narzdzia, s korygowane automatycznie.
Przykad:
Wskazanie WKZ KORREKTURDATEN przy korekcji dla H1 = 100
L. Odlego pozycji punktu zerowego maszyny od punktu pomiarowego (czujnik skoku) jest
ustawiana w rejestrze R2392 i R2393. Warto t stosowa jako odniesienie, dla ustawienia
wsprzdnych przy pomocy rozkazu kodu Z, X lub Y.
M. Gdy funkcja ta jest stosowana dla danych korekcji narzdzia typu B, to gdy warto korekcji
zuycia przekracza 100, prawidowe dane nie s wskazywane.
N. Gdy funkcja ta jest wykonywana w obecnoci danych korekcji, to warto kodu D ustawi na 2
mm lub mniej, dla uniknicia uszkodzenia instrumentu pomiarowego.
O. Gdy funkcja ta jest wykonywana bez danych korekcji (dane korekcji = 0), dla kodu R jak i D
ustawi wartoci wiksze ni dugo mierzonego narzdzia. W takim przypadku przed
wykonaniem funkcji sprawdzi czy czujnik skoku instrumentu pomiarowego pracuje
prawidowo.
18-5
19 KOREKCJA DYNAMICZNA: M173, M174 (opcja)

Dla obrotu stou (o B), sucego do obrbki strony bocznej czci, rodek czci powinien by
ustawiony cakowicie w rodku stou obrotowego.
W praktyce jest to bardzo trudno wykona, jeli nie stosuje si urzdzenia mocujcego o wysokiej
precyzji.
Dynamiczna korekcja jest funkcj korekcji wewntrznej, przy pomocy ktrej w czasie programowania
mona zaoy, e rodek czci, ktrego pozycja w rzeczywistoci odchyla si od punktu obrotu
stou, jest ustawiony rwno z nim. W ten sposb programowanie jest uatwione, bez potrzeby
szczeglnego uwaania na pozycj mocowania czci.
M173 ;
G01 B360. F500 ;
M174 ;
korekcja dynamiczna W
Wskazwki:
1. Gdy pozycje ograniczajce skoku zostan przez korekcj przekroczone, to nie wystpuje adne
automatyczne ograniczenie przez oprogramowanie.
2. Odchylenie punktu obrotowego stou od rodka czci ustawi na 3 mm lub mniej.
Jeli wymagana korekcja jest wiksza ni 3 mm, to wskazywany jest alarm 137 DYN.
KORREKTUR ZU GROSS.
Dla pracy automatycznej, punkt obrotu czci ustawi przy punkcie zerowym ukadu
wsprzdnych czci. Dla pracy rcznej, punkt obrotu czci ustawi w parametrze I11.
19-1
3.
4.
Gdy cz ma by obrabiana za pomoc dynamicznej korekcji, to punkt zerowy ukadu

wsprzdnych czci musi zawsze by ustawiany w punkcie obrotu czci.
W trybie trjwymiarowego przeksztacenia wsprzdnych (G68), dynamiczna korekcja nie dziaa.
Opis parametrw
Adres
S5
Oznaczenie
Punkt obrotu stou
I11
Punkt obrotu czci
Zakres ustawie
0 do 99999999
jedn. 1/1000 mm
0 do 99999999
jedn. 1/1000 mm
Opis
Wsprzdne punktu obrotu stou ustawi osiami
w ukadzie wsprzdnych maszyny
Wsprzdne punktu obrotu czci, istniejce
przy kcie stou 0 stopni, ustawi osiami w
ukadzie wsprzdnych maszyny. Parametr ten
obowizuje tylko dla pracy rcznej.
Cz musi by ustawiona na stole jak pokazano niej a dla obrbki powinien by obracany tylko st.
Przykad programu
G55 ; Punkt zerowy wsprzdnych czci ustawiany jest na rodek czci
G0 X_Y_Z_;
zblianie
Dynamiczna Korekcja W
M173 ;
G1 Z_F_;
Pocztek skrawania
B_F_;
Obrt osi B
Z_F_;
Wybieg osi Z
Dynamiczna Korekcja WY
M174 ;
M30 ;
Zakoczenie obrbki
19-2
20 RODZAJ PRACY DLA OBRBKI SZYBKIEJ (opcja)

1. Funkcja
Funkcja specjalna dla obrbki szybkiej umoliwia szybkie wykonanie programw dla obrbki
dowolnie zakrzywionych powierzchni, ktre mog by ustalane za pomoc maych odcinkw.
Moliwo segmentacji mikro odcinkami w obrbce szybkiej wynosi przy biecej segmentacji z
krokiem 1 mm i jednoczesnym sterowaniem 3 osi 67 m/min.
Dlatego program moe by wykonywany z wielokrotnoci pierwotnego posuwu, co znacznie
redukuje czas obrbki.
Rwnie program obrbki dla zakrzywionych powierzchni, okrelonych niezwykle maymi
odcinkami, stanowicymi uamek pierwotnej dugoci segmentu, moe by wykonywany z
pierwotnym posuwem, co moe znacznie podnie dokadno obrbki.
Szybka obrbka z wysok dokadnoci moe by uzyskana przez jednoczesne ustawienie funkcji
dla wysokiej dokadnoci.
Wskazwka:
Sterowanie dla wysokiej dokadnoci, gdzie w naroach nastpuje optymalne zwolnienie, moe
czasem troch przeduy czas obrbki.
Szybka obrbka jest moliwa w pracy HDLC, z tam perforowan i zapisie.

Take podczas obrbki szybkiej moe by wykonywana korekcja posuwu/obrotw, ograniczenie
prdkoci skrawania, praca pojedynczy blok, praca prbna, przerwanie koem rcznym i
sterowanie o wysokiej dokadnoci.
2. Format rozkazu
G5 P2 ;
ustawiona szybka obrbka
G5 P0 ;
szybka obrbka usunita
20-1
3. Przykad programu
G28 X0 Y0 Z0 ;
G91 G0 X 100. Y 100. ;
G43 Z 5. H03 ;
G01 F3000 ;
G05 P2 ;
X0.1 ;
X0.1 Y0.001 ;
X0.1 Y0.002 ;
X0.1 F200 ;
G05 P0 ;
G49 Z0 ;
M02 ;
Wskazwki:
1. Podczas obrbki szybkiej, mona wprowadza tylko adresy osi z inkrementacyjnymi
odlegociami ruchu (zmienne i operacje s niedopuszczalne) oraz rozkazy kodu F. Przy
wprowadzeniu innych danych wyzwalany jest alarm (807 FALSCHES FORMAT lub
ILLEGAL FORMAT).
2. Pod adres P mona wstawi tylko 0 lub 2. Przy wprowadzeniu innej liczby wyzwalany jest
alarm (707 FALSCHES FORMAT lub ILLEGAL FORMAT).
3. Blok G05 moe zawiera tylko adresy N i P.
4. W adresie nie mona wstawia pniej punktu dziesitnego.
1. Ograniczenia
A. Podczas obrbki szybkiej wszystkie osie sterowane s w sposb wymuszony warunkami ruchu
G91 i G01, niezalenie od aktualnie obowizujcego ustawienia programowania absolutnego
lub inkrementacyjnego, interpolacji prostej lub okrgu itd.
Przed wprowadzeniem G05 P2, korekcja promienia narzdzia, obraz lustrzany, skalowanie,
obrt wsprzdnych, interpolacja osi wirtualnych i trjwymiarowa korekcja promienia
narzdzia musz by usunite. (Inaczej zostan zapisane dla wycinka obrbki szybkiej.)
Wszystkie dane modalne staj si automatycznie po usuniciu obrbki szybkiej znowu
obowizujce (patrz przykad 1).
5. Jeli podczas obrbki szybkiej wprowadzane s inne kodu rozkazu jak G05P0, adresy osi z
inkrementacyjnymi odlegociami ruchu i rozkaz F (posuw) to wyzwalany jest alarm (807
FALSCHES FORMAT lub ILLEGAL FORMAT).).
Przykad 1:
(PROGRAM GWNY)
G28 X0 Y0 Z0 ;
G90 G92 X0 Y0 Z100. ;
G00 X 100. Y 100. ;
G43 Z 10. H001 ;
M98 H001 ;
G49 Z0 ;
G28 X0 Y0 Z0 ;
M02 ;
(PODPROGRAM)
N001F3000 ;
G05P2 ;
X 0.1 Y 0.001 ;
X 01. Y 0.002 ;
X0.1 ;
G05P0 ;
M99 ;
20-2
B.
Podczas obrbki szybkiej zadziaanie wskazania monitora moe by opnione, poniewa

praca automatyczna posiada pierwszestwo.
C. Ustawienie jak i usunicie obrbki szybkiej powinno by podawane przy narzdziu oddalonym
od czci obrabianej, poniewa w bloku G05P2 jak i G05P0 zawsze istnieje opnienie
czasowe.
D. Przy obrbce szybkiej, sprzgnicie komputerowe lub praca z tam perforowan moe
zmniejszy prdko obrbki, odpowiednio do prdkoci przenoszenia programu.
20-3
E. Ograniczenie posuwu skrawania

(1) Najwiksza prdko posuwu skrawania przy obrbce szybkiej odpowiada minimalnej
wartoci granicznej danej osi.
Najwikszy posuw skrawania = min (najwiksze posuwu danej osi)

(2) Najwiksza prdko posuwu skrawania przy normalnej obrbce jest najwiksz aktualn
wartoci , ktrej skadowe dla wszystkich danych osi nie przekraczaj maksymalnego
posuwu.
maks. posuw skrawania = min {(maks. posuw osi x odlego ruchu) / skadowe ruchu dla osi}
Dlatego maksymalny posuw skrawania przy obrbce szybkiej moe by mniejszy ni przy
obrbce normalnej.
G. Programowanie absolutne (wprowadzenie miary odniesienia) dla obrbki szybkiej
Przy ustawieniu bitu 5 parametru F84 na 1, wprowadzenie miary odniesienia moe by te
obowizujce w trybie obrbki szybkiej, jednake tylko wtedy, gdy modalny warunek ruchu
G90 ustawienia trybu G5 P2 jest na przodzie.
Naley tutaj zauway, przy wprowadzaniu miary odniesienia, z powodu przyrostu liczby
znakw na blok, segmentacja mikro odcinkw moe si nieco pogorszy.
H. Poniej przedstawione s ograniczenia dla programowania i pracy maszyny, w odniesieniu do
obrbki szybkiej.
20-4
Osie
sterowane
Liczba efektywnie sterowalnych osi

Liczba jednoczenie sterowalnych osi
Jednostki
sterowania
Format
wprowadzania
Praca normalna
Praca szybka
Maks. liczba
sterowalnych osi
O
O
O (O)
O (O)
ABC
O
ABC
O
O
ISO / EIA
O
ISO / EIA
Podklasyfikacja
Maks. liczba sterowalnych osi
Oddzielne jednoczesne sterowania

Oznaczenie osi
O sterowana PC
Jednostka wydania
Jednostka wprowadzania
Jednostka programowania
Jednostka interpolacji
Jednostka programowania x 10
Kod tamy perforowanej
Skok
Automatyczne rozpoznanie ISO / EIA
Parzysto H
Parzysto V
Format tamy perforowanej
Numer programu
Numer sekwencji
Sterowanie W/WY
Opcyjny skok blokowy
Bufor
Bufor wejiowy tamy perforowanej
Bufor odczytu tamy perforowanej
Rozkaz pozycji Wprowadzenie absolutne /
inkrementacyjne
Ustawienie calowe / metryczne
Wprowadzenie z punktem dziesitnym
Interpolacja
Pozycjonowanie
Pozycjonowanie jednokierunkowe
Interpolacja okrgu
Interpolacja linii rubowej
Interpolacja spirali
Interpolacja wirtualnej osi
Gwintowanie
Ustawienie paszczyzny
Szybka interpolacja prostej
Posuw
Posuw szybki
Posuw skrawania
Posuw synchroniczny
20-5
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Ozn. osi, znak, liczba
(err)
(err)
(err)
(err)
O
O
tylko inkrement (err)
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O (err)
O
- (err)
(err)
O
- (err)
- (err)
- (err)
- (err)
- (err)
O (err)
O (err)
- (err)
Posuw
Zwoka
Funkcja
pomocnicza
Funkcja
wrzeciona
Funkcja
narzdzia
Korekcja
narzdzia
Funkcja
pomocnicza
programu
Praca normalna
Praca szybka
O
O
O
O
Min. posuw
graniczny danej osi
Korekcja posuwu szybkiego

Korekcja nr 1 posuwu skrawania
Korekcja nr 2 posuwu skrawania
Rozkaz automatycznego zwolnienia
Tryb dokadnego zatrzymania
Tryb skrawania
Tryb gwintu wewntrznego
Okrelanie bdw
Usuwanie korekcji
Zwoka przez okrelony czas
Zwoka przez okrelon liczb obrotw
Rozkaz M
Ogr. w kierunku
skrawania
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
(err)
O (err)
O (err)
- (err)
O
O
(err)
(err)
(err)
Niezalene wydanie kodu M

Opcyjne zatrzymanie
Funkcja pomocnicza nr 2
Rozkaz S
O
O
O
O
(err)
(err)
(err)
(err)
Rozkaz T
(err)
Cakowanie czasu pracy narzdzia

Ustawienie narzdzia zastpczego
Korekcja dugoci narzdzia
O
O
O
O
- (err)
Korekcja pozycji narzdzia

Korekcja promienia narzdzia
3-wymiarowa korekcja promienia
narzdzia
Pami korekcja narzdzia
Liczba zestaww danych korekcji
narzdzia
Programowane wprowadzenie danych
korekcji
Autom. ustawienie nr korekcji narzdzia
Cykl stay dla obrbki otworu
O
O
O
- (err)
- (err)
- (err)
(err)
O
O
- (err)
Cykl wzorcowy
Sterowanie podprogramu
Rozkaz zmiennych
Obrt wykresu
Obrt wsprzdnych
Makro uytkownika
Przerwanie z makro uytkownika
O
O
O
O
O
O
Podklasyfikacja
Autom. przyspieszenie/ zwolnienie
Liniowe przyspieszenie/ zwolnienie przed
interpolacj
Ograniczenie posuwu skrawania
20-6
(err)
(err)
(err)
- (err)
(err)
Praca normalna
Praca szybka
- (err)
Odbicie lustrzane
Programowane odbicie lustrzane
Funkcja geometryczna
Programowane wprowadzenie parametrw
Sprowadzenie do punktu odniesienia przez
zderzak
O
O
O
O
O
- (err)
(err)
(err)
(err)
Sprowadzenie do punktu odniesienia przez

zapisane dane
Autom. sprowadzenie do punktu
odniesienia
Sprowadzenie do pkt. odniesienia #2/#3/#4
Sprowadzenie do pkt. pocztkowego
Sprawdzenie pkt. odniesienia
Przesunicie uk. wsp. maszyny
Przesunicie uk. wsp. czci
Przesunicie lokalnego uk. wsp.
Ustawienie uk. wsp.
Ustawienie obrotu uk. wsp.
Ustawienie pierwotne
Ustawienie licznika
Ustawienie zera
Ustawienie zera licznika
Nowe uruchomienie programu
Okrelenie danych absolutnych
Korekcja bdu Korekcja luzu
maszyny
Korekcja skoku martwego
Korekcja bdu skoku przez zapisane dane
Kor. bdu poz.wzgldnej przez zap.dane
Korekcja uk. wsp. maszyny
Funkcja
Zatrzymanie awaryjne
ochrony
Koniec skoku
Ograniczenie programu
Programowane ograniczenie software
Blokada
Zwoka zewntrzna
Ochrona danych
Rodzaj pracy
Praca z tama perforowan
Zapis
Praca MDI
Posuw skokowy
Posuw koem rcznym
Posuw inkrementacyjny
(err)
(err)
O
O
O
O
O
O
O
O
(err)
(err)
(err)
- (err)
- (err)
(err)
(err)
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
- (err)
O
O
O
O
O
O
Funkcja
pomocnicza
programu
Ustawienie
ukadu
wsprzdnych
Podklasyfikacja
Skalowanie
20-7
Rodzaj pracy
Zewn. sygna
sterujcy
Podklasyfikacja
Szybki posuw rczny
Przerwanie koem rcznym
Praca symultaniczna auto/rczna
Praca HDLC
Uruchomienie pracy automatycznej
Zatrzymanie pracy automatycznej

Praca blok pojedynczy
Powrotne ustawienie NC
Zewntrzne ustawienie powrotne
Blokada wszystkich osi maszyny
Blokada poszczeglnych osi maszyny
Praca prbna
Wyczenie czasowe funkcji pomocniczej
Ustawienie rczne - absolutne
Sygna statusu Sterowanie gotowe
wydania
Serwo gotowe
Ustawiona praca automatyczna
Praca automatyczna w toku
Praca automatyczna zatrzymana
Posuw skrawania w toku
Gwintowanie w toku
Nacinanie gwintu w toku
Ustawione osie
Kierunek ruchu osi
Posuw szybki w toku
Alarm NC
Ustawienie powrotne
Rozkaz ruchu zakoczony
Rczny pomiar dugoci narzdzia
Pomocnicza
funkcja
pomiaru
Autom. pomiar dugoci narzdzia
Skok
Skok wielostopniowy
Skok rczny
Sterowanie osi Wyczenie serwo
Wybieg
Wyczenie osi sterowanych
Zatrzymanie posuwu
Sprzg zewntrznego wprowadzenia
Wydanie/
danych
wejcie
danych
Sprzg zewntrznego wyjcia danych
Zewntrzne wejcie / wyjcie danych
20-8
Praca normalna
Praca szybka
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
(err)
(err)
(err)
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
21 OBRBKA PICIO-POWIERZCHNIOWA (opcja)

Obrbk powierzchni bocznych mona zaprogramowa tak samo dokadnie, jak dla powierzchni
grnej (powierzchnia czoowa), poniewa kada powierzchnia boczna w programowaniu dla obrbki
picio-paszczyznowej moe by uznana za czu w paszczynie XY. Powierzchni obrbki naley
ustawi kodem G.
Przesunicie gowicy wrzeciona moe rwnie by ustawione odpowiednim kodem G. Po podaniu
kodu G przestawianie gowicy wrzeciona jest wykonywane tak dugo w kierunku, ktry odpowiada
danej powierzchni obrbki, a kod G zostanie usunity.
21-1 Ukady wsprzdnych przy maszynach dla obrbki piciu paszczyzn

Dla tworzenia programu obrbki piciu paszczyzn, pi paszczyzn jest dzielonych na powierzchni
grn, powierzchni 0 stopni, powierzchni 90 stopni, powierzchni 180 stopni i powierzchni 270
stopni, a ukad wsprzdnych czci jest definiowany wg danej powierzchni, jak pokazano na rysunku
niej.
X, Y, Z:
Xn, Yn, Zn:
ukad wsprzdnych maszyny

ukad wsprzdnych czci dla poszczeglnych powierzchni
(n = 0, 90, 180 lub 270 stopni)
Ukad wsprzdnych czci dla powierzchni grnej jest zgodny z ukadem wsprzdnych maszyny.
21-1
21-2 Ustawienie obrbki maszyny

1.
Funkcja
Przez ustawienie powierzchni obrbki, powierzchnia ta moe by traktowana jak paszczyzna XY.
Dla stosowania funkcji przesunicia gowicy wrzeciona musi by ustawiona powierzchnia obrbki.
2.
Format rozkazu
G17.1 : Ustawienie powierzchni grnej
G17.2 : Ustawienie powierzchni 0 stopni
G17.9 : Usunicie ustawienia powierzchni obrbki
3.
Opis
Po ustawieniu powierzchni nastpuje ruch na poszczeglnych osiach ukadu wsprzdnych
czci ustawionej powierzchni obrbki, do momentu jej usunicia. Gdy powierzchnia obrbki
pozostaje ustawiona, sprowadzenie do punktu odniesienia nie moe by zaprogramowane.
Uwaga o G17.9 (usunicie powierzchni obrbki)
Powierzchnia obrbki w bloku z G17.9 jest czasowo usuwana i rozkazy ruchu osi w tym bloku
s odnoszone do ukadu wsprzdnych maszyny.
Miara przesunicia gowicy wrzeciona nie jest przez G17.9 kasowana.
O korekcji dugoci narzdzia przy rozkazie G17.9 pozostaje taka sama jak dla wanie
usunitej powierzchni obrbki.
Warunek ruchu G17.9 nie jest modalny i przy nastpnym bloku czasowo usunita powierzchnia
obrbki jest odtwarzana.
21-3 Przesunicie gowicy wrzeciona

21-3-1 Ustawienie przesunicia gowicy wrzeciona
1.
Funkcja
Przez ustawienie tego rozkazu przesunicie gowicy wrzeciona jest wykonywane w odniesieniu do
ustawionej powierzchni obrbki tak dugo, a rozkaz zostanie usunity.
2.
Format rozkazu
G45.1 Hh ;
3.
Parametr
W powyszym formacie h oznacza numer przesunicia gowicy wrzeciona, ktry zosta
przekazany w KOR. Nr. wskazania KOPF DATEN. (Szczegy patrz odpowiedni rozdzia
instrukcji obsugi).
21-2
4.
Opis
Funkcja przesunicia gowicy wrzeciona jest wykonywana w odniesieniu do KOR. X do KOR. Z
danych wrzeciona. Kierunek przesunicia zaley od ustawionej powierzchni obrbki (patrz tabela
21-1). Poza tym funkcja przesunicia gowicy wrzeciona jest nieaktywna gdy ustawienie
powierzchni obrbki jest usunite przez rozkaz G17.9.
Tabela 21-1 Kierunek przesunicia w odniesieniu do powierzchni obrbki
Powierzchnia obrbki
KOR. X
KOR. Y
KOR. Z
Grna
+X
+Y
+Z
0 stopni
+Y
+Y
+Z
90 stopni
-Y
+X
+Z
180 stopni
-X
-Y
+Z
270 stopni
+Y
-X
+Z
+X w tabeli oznacza, e przesunicie wykonywane jest w kierunku dodatnim osi X, w ukadzie

wsprzdnych maszyny.
21-3-2 Usunicie przesunicia gowicy wrzeciona

Funkcja przesunicia gowicy wrzeciona jest usuwana przez kod rozkazu G49.1.
21-3
22 OBRBKA DOWOLNYCH POWIERZCHNI (opcja)

22-1 Trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych: G68
1.
Funkcja i cel
Rozkazem G68 mona utworzy nowy ukad wsprzdnych, w ktrym dotychczasowy ukad
wsprzdnych czci obrabianej jest obrcony wok osi X, Y lub Z a punkt zerowy czci jest
dowolnie przesunity. Dziki temu mona atwo utworzy program obrbki dla dowolnej
powierzchni, poniewa moe ona by traktowana jako reagujca w paszczynie XY.
2.
Format rozkazu
G68 [Xx0 Yy0 Zz0] Ii Jj Kk Rr ;
G69 ;
ustawione przeksztacenie 3 D
przeksztacenie 3 D usunite
przy czym x0, y0, z0: wsprzdne nowego punktu zerowego

i, j, k: o obrotu (1: obowizuje, 0: nie obowizuje)
i: o X
j: o Y
k: o Z
r:
kt i kierunek obrotu (kt dodatni odpowiada kierunkowi przeciwnemu do
ruchu zegara, patrzc w kierunku dodatnim osi obrotu).
Przykad:
Wskazwki:
1. gdy adresy X, Y i Z s opuszczone, punkt zerowy aktualnego ukadu wsprzdnych czci
obrabianej jest ustawiany jako nowy punkt zerowy.
22-1
2.
Adresy I, J i K s niezbdne. Jeli jeden z trzech adresw jest opuszczony, to wyzwalany jest
alarm 807 FALSCHES FORMAT. Jeli zostan opuszczone wszystkie trzy adresy, to kod G68
zamiast trjwymiarowego przeksztacenia wsprzdnych uaktywnia obrt ukadu wsprzdnych
programu.
Przykad:
G68 X0 Y0 Z0 1 K0 R-45.;
Bd formatu
G68 X0 Y0 Z0 R-45. ;
Obrt ukadu wsprzdnych programu
Gdy dla wszystkich adresw I, J i K ustawione jest 0, to rwnie wyzwalany jest alarm 807
FALSCHES FORMAT.
4. Gdy 1 jest ustawione przy wicej ni jednym adresie, to wyzwalany jest alarm 807 FALSCHES
FORMAT.
Przykad:
G68 X0 Y0 Z0 1 J1 K0 R-90.; bd formatu
5. Gdy ustawiony jest rozkaz G68, mimo e funkcja trjwymiarowego przeksztacenia wsprzdnych
nie jest dostpna, to wyzwalany jest alarm 942 KEIN 3D KOORDINAT UMWAND MOEGLI.
6. Przy ustawieniu kodu G, ktry nie jest dopuszczalny w trybie trjwymiarowego przeksztacenia
wsprzdnych (patrz podrozdz. 5), wyzwalany jest alarm 943 FEHLER BEI 3D KOORDINAT
UMWANDL.
3.
3.
Przykad programowania
22-2
Przeksztacenie trjwymiarowego ukadu wsprzdnych i utworzenie nowego ukadu

wsprzdnych czci obrabianej
Po rozkazie G68, aktualny punkt zerowy jest przesuwany do pozycji okrelonej przez adresy X, Y i
Z a trjwymiarowy ukad wsprzdnych obracany wok osi ustawionej adresami I, J i K, o kt i
kierunek podany adresem R. W ten sposb dla atwiejszego programowania tworzony jest nowy
ukad wsprzdnych czci obrabianej.
4.
Przykad:
N01 G90 G54 X0 Y0 ;
N02 G68 X10. Y0 Z0 I0 J1 K0 R-30. ;
N03 G68 X0 Y10 Z0 I1 J0 K0 R45. ;
N04 G69 ;
Ukad wsprzdnych czci ustawiany jest rozkazem G54.
W odniesieniu do ukadu wsprzdnych ustawionego w kroku (1), punkt zerowy jest
przesuwany do punktu (10, 0, 0) a ukad wsprzdnych jest obracany wok osi Y o 30 stopni,
w kierunku ruchu zegara. W ten sposb ustawiony jest ukad wsprzdnych A czci
obrabianej.
(3)
W odniesieniu do ukadu wsprzdnych ustawionego w kroku (2), punkt zerowy jest
przesuwany do punktu (0, 10, 0) a ukad wsprzdnych jest obracany wok osi X o 45 stopni,
w kierunku przeciwnym do ruchu zegara.
(4)
Ukady wsprzdnych A i B utworzone rozkazem G68 s usuwane kodem G69 i na nowo
ustawiany jest pierwotny ukad wsprzdnych czci G54.
(1)
(2)
22-3
5.
Wsppraca z innymi funkcjami
A. W trybie trjwymiarowego przeksztacenia wsprzdnych, stosowalne kody G s nastpujco

ograniczone:
Kod G Grupa
Funkcja
Stosowalno w trybie
G68?
00
01
Pozycjonowanie
Tak
01
01
Tak
02
01
Interpolacja okrgu, w prawo
Tak (*1)
03
01
Interpolacja okrgu, w lewo
Tak (*1)
02.1
00
Interpolacja spirali, w prawo
Nie
03.1
00
Interpolacja spirali, w lewo
Nie
04
00
Zwoka
Tak
05
Tryb obrbki szybkiej
Nie
06
07
Interpolacja osi wirtualnej
Nie
08
09
00
Sprawdzanie dokadnego zatrzymania
Nie
10
00
Programowane wprowadzanie danych
Tak
11
12
13
14
15
16
17
02
Tak
18
02
Ustawienie paszczyzny ZX
Tak
19
02
Ustawienie paszczyzny YZ
Tak
20
06
Rozkaz cale
Nie
21
06
Rozkaz metryczny
Nie
22
04
Sprawdzenie skoku ruchu wstpnego
Nie
23
04
Usunicie sprawdzania skoku ruchu wstpnego
Nie
24
25
26
27
00
Sprawdzenie punktu odniesienia
Nie
28
00
Sprowadzenie do punktu odniesienie
Tak (*2)
29
Sprowadzenie do punktu pocztkowego
Tak
30
Sprowadzenie do 2. do 4. punktu odniesienia
Tak (*2)
31
Skok
Nie (*4)
31.1
Skok wielostopniowy 1
Nie
31.2
Nie
31.3
Nie
32
33
01
Gwintowanie
Nie
34
35
22-4
Kod G
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
50.1
51.1
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
61.1
62
63
64
65
66
66.1
67
68
69
70
71.1
72.1
73
74
75
Grupa
Funkcja
Stosowalno w trybie
G68?
00
00
00
07
07
07
08
08
00
00
00
00
08
11
11
19
19
00
00
12
12
12
12
12
12
00
13
13
13
13
13
00
14
14
14
16
16
Automatyczny pomiar dugoci narzdzia

Ustawienie wektora dla korekcji promienia narzdzia
uk naronika dla korekcji promienia narzdzia
Korekcja promienia narzdzia, w lewo
Korekcja promienia narzdzia, w prawo
Korekcja dugoci narzdzia (+)
Korekcja dugoci narzdzia (-)
Korekcja pozycji narzdzia, przeduenie
Korekcja pozycji narzdzia, skrcenie
Korekcja pozycji narzdzia, podwjne przeduenie
Korekcja pozycji narzdzia, podwjne skrcenie
Usunicie skalowania
Skalowanie
Usunicie obrazu lustrzanego kodu G
Obraz lustrzany kodu G
Ustawienie lokalnego ukadu wsprzdnych
Ustawienie ukadu wsprzdnych maszyny
Ustawienie ukadu wsprzdnych czci 1
Pozycjonowanie jednokierunkowe
Sprawdzenie dokadnego zatrzymania (modalne)
Korekcja konturu
Tryb nacinania gwintu wewntrznego
Tryb skrawania
Jednokrotne wywoanie makro uytkownika
Modalne wywoanie makro uytkownika A
Modalne wywoanie makro uytkownika B
Usunicie modalnego wywoania makro uytkownika
Przeksztacenie wsprzdnych
Usunicie przeksztacenia wsprzdnych
Nie
Nie
Nie
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Nie
Nie
Tak
Tak
Tak
Tak
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Nie
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak (*3)
Tak (*3)
09
09
09
09
09

Cykl stay (Narzdzie fazowania 2)
Cykl stay (szybkie wiercenie gbokie)
Cykl stay (odwrotne nacinanie gwintu wewntrznego)
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
22-5
Kod G
Grupa
Funkcja
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
09
03
03
00

Cykl stay (zataczanie)
Cykl stay (wiercenie pene / wiercenie punktowe)
Cykl stay (wiercenie pene)
Cykl stay (wiercenie gbokie)
Cykl stay (nacinanie gwintu wewntrznego)
Cykl stay (roztaczanie)
Programowanie inkrementacyjne
Ustawienie ukadu wsprzdnych maszyny
Stosowalno w trybie
G68?
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Nie
05
05
Posuw asynchroniczny (posuw na minut)

Posuw synchroniczny (posuw na obrt)
Tak
Tak
10
Tak
99
10
Sprowadzenie do poziomu punktu pocztkowego w

cyklu staym
Sprowadzenie do poziomu punktu R w cyklu staym
Tak
(*1) Przy stosowaniu dla interpolacji skonej wyzwalany jest alarm.

(*2) Przeksztacane s tylko wsprzdne punktu poredniego.
(*3) Przy stosowaniu dla obrotu uk. wsprzdnych wyzwalany jest alarm.
(*4) Przy stosowaniu kodu G31 dla celw pomiarowych, wczeniej musi by usunity kod G68
(trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych).
B. Jeli w zdaniu z G68 lub G69 ustawiony jest inny kod jak G17, G18 i G19, to wyzwalany jest
alarm 807 FALSCHES FORMAT.
C. Gdy w trybie G68 podany zostanie kod G28 lub G30, to wykonywane jest sprowadzanie do
punktu odniesienia przez punkt poredni przeksztaconych wsprzdnych. Kod G68 nie
wpywa jednak na G53.
D. Kod G41/G42 (korekcja promienia narzdzia, lewo/prawo) i kod jej usunicia G40, oraz kod
cyklu staego z kodem jego usunicia G80 naley zawsze zagniedzi midzy G68 i G69.
Przykad:
22-6
E. Zwizek midzy G68 i G52

(1) Gdy kod G68 jest ustawiony przy ukadzie wsprzdnych G52, to wykonywane jest
trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych dla lokalnego ukadu wsprzdnych.
Podanie kodu G69 powoduje przywrcenie pierwotnego, lokalnego ukadu
wsprzdnych.
(2)
Gdy na odwrt, kod G52 ustawiany jest w trybie G68, to ustawiany jest lokalny ukad
wsprzdnych w odniesieniu do ukadu wsprzdnych czci, okrelonego przez rozkaz
G68. Jeli potem jest podany kod G69, to podane wyej ukady wsprzdnych s
usuwane i przywracany jest ukad wsprzdnych czci, ktry obowizywa przed
kodem G68.
22-7
(3)
Gdy w trybie G68, po ustawieniu rozkazem G52 lokalnego ukadu wsprzdnych podany
jest kod G68, to drugie trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych wykonywane jest
dopiero po usuniciu lokalnego ukadu wsprzdnych.
F. Jeli podczas obrotu konturu za pomoc M98 podawany jest kod G68, to wyzwalany jest alarm
850 G68 UND M98 EINGEGEBEN.
G. Trjwymiarowe przeksztacenie wsprzdnych nie dziaa na o obrotu wsprzdnych.
22-8
22-2 Kod M dla ruchu kombinowanego

Przy centrum obrbczym HV, dla obrbki na powierzchni skonej lub grnej konieczny jest ruch osi i
B, ktry moe by zaprogramowany przez podanie kta osi wirtualnej A nastpujcymi kodami:
M175: ustawienie wirtualnej osi.
Przez podanie osi wirtualnej A pozycjonowana jest sama o .
M176: ustawienie wirtualnej osi A dla kombinowanego ruchu osi i B.
Podanie osi wirtualnej A pozycjonuje jednoczenie o i B.
M177: bezporednie ustawienie osi .
Wskazwka:
Kod M175 jest automatycznie ustawiany przy wczeniu.
Przykad:
N01 G90 G00 G40 G49 G80
N02
<- to przedstawia ponisza tabela
N03 G90 G00 A45. ;
Kod M
M175
M176
M177
Pozycja w ukadzie wsprzdnych maszyny

O B
O
114,47
0
114,47
-65.53
45.
0
Wskazwki:
1. Dla nowego uruchomienia, te kody M musz by podane wczeniej za pomoc przerwania MDI.
2. Zakres ustawie osi A przy kodach M dla ruchu kombinowanego.
Kod M
175
176
177
Zakres ustawie (stopnie)

0
0
-90 A 90
0
0
-90 A 90
0
0
-180 A 180
22-9
22-3 Obrbka z obrotem stou (opcja)

1.
Krtki opis
Przy centrum obrbczym, obrbka na grnej powierzchni musi zwykle by podzielona na dwa
procesy, poniewa obszar obrbki jest ograniczony w kierunku osi Z.
Przy pomocy opcyjnej funkcji obrbki z obrotem stou taka obrbka moe jednak by wykonana
jako jeden proces. S dwa typy tej funkcji: typ I z interpolacj B-X bez ruchu osi Z i typ II z
interpolacj B-Z bez ruchu osi X.
2.
Format rozkazu
M144; ............. Usunicie obrbki z obrotem stou
M145; ............. Obrbka z obrotem stou, typ I (interpolacja B-X)
M146; ............. Obrbka z obrotem stou, typ II (interpolacja B-Z)
3.
22-10
4.
Szczegy
0
A. Obrbka z obrotem stou jest wykonalna tylko dla powierzchni grnej ( = 180 ).
B. Obszar obrbki (tylko dla typu I) ustali parametrem S7.
C. dany rodzaj obrbki dla typu I ustawi bitem 0 parametru F85.
Bit 0 parametru F85 = 1:
Obrbka z obrotem stou najpierw dla obszaru poza granic zwykej interpolacji X-Z.
Bit 0 parametru F85 = 0:
Od pocztku obrbka z obrotem stou.
5.
Uwagi
A. Obrbka z obrotem stou nie obowizuje dla powierzchni skonych i bocznych.
B. W przypadku obrbki z obrotem stou od pocztku (F85 bit 0 = 0), wykonalno zaley od
pozycji punktu zbliania.
C. Rozkaz ruchu osi B we wprowadzeniu inkrementacyjnym obowizuje take podczas obrbki z

obrotem stou.
D. Dla nowego uruchomienia pozycja startowa powinna by ustawiana z ostronoci.
Przykad:
N10
N11
M145;
G01 X100. Y100. F1000;
Przy ustawieniu sekwencji nr 10 jako pozycji startowej nowego uruchomienia, wykonywana

jest obrbka z obrotem stou.
Przy ustawieniu sekwencji nr 11 jako pozycji startowej nowego uruchomienia, obrbka z
obrotem stou nie jest wykonywana.
22-11
22-4 Przeksztacenie wsprzdnych czci obrabianej

1.
Funkcja i cel
Obrbka na powierzchni skonej jest dokonywana przy pomocy obrotu gowicy wrzeciona (o )
jak i stou (o B). Tutaj pozycja przesunitego punktu zerowego czci, ktrej pomiar po obrocie
stou jest trudny, moe by obliczona automatycznie przez funkcj przeksztacania
wsprzdnych, na podstawie kta obrotu stou i danych pomiaru punktu zerowego przed obrotem
stou (przy B = 0).
2.
Format rozkazu
Gg0 Dd0;
g0: numer kodu G dla wywoania makro
(ustawiany wczeniej przez parametr maszyny)
d0: kod ukadu wsprzdnych do przeksztacenia czci obrabianej (4 do 9)
4
5
6
7
8
9
... G54
... G55
... G56
... G57
... G58
... G59
Wskazwka:
Jeli argument d0 jest opuszczony lub ustawiony z innym numerem ni 4 do 9, to korygowany jest
dotychczasowy ukad wsprzdnych czci.
S5X, S5Z:
XS, ZS:
Xe, Ze:
:
wsprzdne punktu obrotu stou (parametr S5)

pomierzone wsprzdne punktu zerowego czci
wsprzdne przesunitego punktu zerowego czci
kt obrotu stou
22-12
3.
Uwagi:
Pomiar punktu zerowego czci musi by wykonany przed obrbk, jeli st znajduje si jeszcze
w pozycji B = 0 (w ukadzie wsprzdnych maszyny).
Przeksztacenie wsprzdnych czci naley zaprogramowa wg obrotu stou.
Po bloku przeksztacenia wsprzdnych czci, kod G okrelony argumentem d0 pozostaje
aktywny.
Warto przeksztacenia wsprzdnych czci jest usuwana kodem G od G54 do G59.
Funkcja ta nie moe by stosowana dla maszyn ze stoem sterowanym.
4.
Zwizane parametry
Adres
Opis
J1
Nr programu czci wywoywanego

makro
Kod G dla wywoania makro
Typ wywoania
Wsprzdne punktu obrotu stou
J2
J3
S5
Warunek
obowizywania
Wczenie
Ustawiana warto
100009300
Wczenie
Wczenie
Wczenie
Dowolna (0 do 255)
1
Zalenie od maszyny
Wskazwki:
1. Kody G jak np. G00, G01, G02 itd. ktrych zastosowanie jest jasno opisane przez norm EIA,
nie mog by stosowane dla wywoania.
2. Przed wykonaniem tej funkcji musz by ustawione parametry J1 do J3.
22-13
22-5 Synchroniczne gwintowanie na powierzchniach skonych

W trybie G68 (przeksztacanie wsprzdnych 3D) synchroniczne gwintowanie nie moe by
przeprowadzane na powierzchniach bocznych, lecz na powierzchni skonej lub grnej.
N01
G90 G00 G40 G49 G80;
G91 G30 Y0 Z0;
T01 T00 M06;
M176;
G90 G00 A-45.;
G54 S390 M03;
N02
G68 X0 Y0 Z0 I0 J1 K0 R-65.53;
N03
G68 X0 Y0 Z0 I1 J0 K0 R-45.;
N04
G00 X100. Y100.;
G43 Z50. H01;
N05
G84 Z-12. R5. F1. 25H100;
G80 G00 Z50;
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
G28 A0 B0;
M30;
0
N02: ukad wsprzdnych czci jest obracany wok osi Y o 65,53 w kierunku ruchu zegara
0
N03: ukad wsprzdnych czci jest obracany wok osi X o 45 w kierunku ruchu zegara
N04: wykonywane jest pozycjonowanie osi X i Y
N05: wykonywany jest synchroniczny cykl gwintowania
Wskazwki:
1. Dla synchronicznego gwintowania na powierzchni skonej lub grnej musz by ustawione
nastpujce parametry:
Wzmocnienie obwodu regulacji dla pozycji gwintownika (N14) ustawi na t sam warto dla
wszystkich trzech osi (X, Y, Z).
Proces jak i sta czasow dla przyspieszenia / opnienia posuwu szybkiego ustawi dla
wszystkich trzech osi (X, Y, Z) na t sam warto.
Proces jak i sta czasow dla przyspieszenia / opnienia posuwu skrawania ustawi dla
wszystkich trzech osi (X, Y, Z) na t sam warto.
Korekcja prdkoci sprowadzania gwintownika i inne zwizane przebiegi maszyny s zgodne z
tym dla zwykego synchronicznego gwintowania.
2.
Format rozkazu jest zgodny z formatem dla gwintowania synchronicznego na powierzchniach

bocznych.
22-14
22-6 Wiercenie na powierzchniach skonych

W trybie G68 (przeksztacenie wsprzdnych 3D), prowadzenie kocwki narzdzie moe by
sterowane przy wierceniu take na powierzchni skonej lub grnej.
N01
G90 G00 G40 G49 G80
G91 G30 Y0 Z0;
T01 T00 M06;
M176;
G90 G00 A-45;
G54 S390 M03;
N02
G68 X0 Y0 Z0 I0 J1 K0 R-65.53;
N03
G68 X0 Y0 Z0 I1 J0 K0 R-45.;
N04
G00 X100. Y100.;
G43 Z50. H01;
N05
G76 Z-20. R5. Q0.5 F30;
G80 G00 Z50;
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
G28 A0 B0;
M30;
0
N02: ukad wsprzdnych czci jest obracany wok osi Y o 65,53 w kierunku ruchu zegara
0
N03: ukad wsprzdnych czci jest obracany wok osi X o 45 w kierunku ruchu zegara
N04: wykonywane jest pozycjonowanie osi X i Y
N05: wykonywany jest cykl wiercenia
Wskazwki:
1. Parametr I14 stosowa do ustawiania tego czy kocwka wierta ma by cofana i w jakim
kierunku. Odlego cofania ustawia argumentem Q w bloku rozkazu dla wywoania cyklu
staego. (Szczegy dla kierunku cofania patrz instrukcja obsugi maszyny).
2. Format rozkazu jest zgodny z wierceniem na powierzchniach bocznych.
22-15
22-7 Przykady programowania

1.
Obrbka na powierzchni grnej (kt powierzchni 90 )
22-16
22-17
2.
Obrbka na powierzchni skonej (kt powierzchni 45 )
22-18
#5024: pozycja 4. osi w ukadzie wsprzdnych maszyny
22-19
3.
Obrbka na powierzchni skonej (kt powierzchni 30 )
22-20
#5024: pozycja 4. osi w ukadzie wsprzdnych maszyny
22-21
23 PRZYKADY PROGRAMW
Przykad 1:
N001 (
G90 G80 G40 G49 G00
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
T01 T00 M06;
G90 G54 S1590 M03;
G00 X10. Y10.;
G43 Z50. H01 M08;
G99 G82 R5. Z-5. F127;
Y90.;
X90. Y50.;
G80 G00 Z50. M09;
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
M01;
(WIERTO D12)
G90 G80 G40 G49 G00;
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
T02 T00 M06;
G90 G54 S1590 M03;
G00 X10. Y10.;
G43 Z50. H02 M08;
G99 G73 R5. Z-19. Q4. F76;
Y90.;
X90. Y50.;
G80 G00 Z50. M09;
G91 G28 Z0;
G28 X0 Y0;
M30;
Ustawienie wyjciowe
Sprowadzenie do punktu zerowego (o Z)
Sprowadzenie do punktu zerowego (o X i Y)
Zmiana narzdzia
Ustawienie ukadu wsprzdnych, uruchomienie wrzeciona
Pozycjonowanie w pozycji wiercenia (1)
Ruch do punktu pocztkowego, korekcja dugoci narzdzia
Obrbka dla otworu (1)
Pozycjonowanie, obrbka dla otworu (2)
Pozycjonowanie, obrbka dla otworu (3)
Usunicie cyklu staego, ruch do punktu pocztkowego
Sprowadzanie do punktu zerowego (o Z)
Sprowadzanie do punktu zerowego (o X i Y)
Opcyjne zatrzymanie
Ustawienie wyjciowe
Sprowadzenie do punktu zerowego (o Z)
Sprowadzenie do punktu zerowego (o X i Y)
Zmiana narzdzia
Ustawienie ukadu wsprzdnych, uruchomienie wrzeciona
23-1
Przykad 2:
23-2
Korekcja narzdzia
Ustawi dane korekcji dla dugoci i rednicy narzdzia.
Korekcja czci obrabianej

W ukadzie wsprzdnych czci obrabianej (G54 do G59) ustawi odlego od punktu zerowego
maszyny do punktu zerowego czci obrabianej.
23-3
Przykad 3:
23-4
23-5
24 WSKAZANIE PROGRAMU EIA/ISO

Rozdzia ten opisuje oglny proces jak i wskazwki dla utworzenia nowego programu EIA/ISO i
rnych funkcji korekcji.
24-1 Utworzenie programu EIA/ISO

1.
Ustawi wskazanie PROGRAMM

Wskazanie PROGRAMM moe by ustawione nastpujco:
Przycisn klawisz wyboru wskazania
Przycisn klawisz menu PROGRAMM
2.
Przycisn klawisz menu TEIL Nr.

Pozycja menu zostaje podwietlona i otwiera si okienko dla listy programw czci
Patrz instrukcja obsugi nt podanych okienek.
3.
Wprowadzi nr dla tworzonego programu

Numer programu suy dla oznaczenia poszczeglnych programw (dowolny numer od 1 do
99999999).
Jeli wprowadzony jest numer programu ju istniejcego, to na monitorze wskazywane s jego
dane. Dla utworzenia nowego programu naley poda wic numer jeszcze nie zastosowany.
Aktualne wykorzystanie numerw programw mona sprawdzi w wyej podanym okienku.
4.
Przycisn klawisz menu EIA/ISO PROGRAMM.

Gdy w kroku 3 podano numer programu ju zarejestrowanego, dla jego korekcji przycisn
klawisz PROGRAMM AENDERN.
Teraz ukazuje si na monitorze symbol %.
5.
Kolejno wprowadzi dane programu

Stosowa klawisze alfanumeryczne i EOB.
Przycinicie klawisza EOB wprowadza (;) i kursor porusza si do pocztku nastpnego wiersza.
6.
Na zakoczenie programu przycisn klawisz menu PROGRAMM ENDE.
24-1
24-2 Korekcja programu EIA/ISO we wskazaniu PROGRAMM

Przy ustawieniu trybu tworzenia, we wskazaniu PROGRAMM wskazywane jest nastpujce menu
jako menu pocztkowe, jeli aktualnie wywoany jest program EIA/ISO:
Pozycje (1) do (6) odnosz si do funkcji dla korekcji programu EIA/ISO.

Do dyspozycji s nastpujce funkcje:
Wprowadzenie/zmiana danych (EINGABE/AENDERN)
W dowolnym miejscu wskazywanego programu mona wprowadzi lub zmieni dane.
Skasowanie danych (LOESCHEN)
Wskazywane dane mog by dowolnie kasowane.
Szukanie danych (SUCHEN)
S nastpujce rodzaje szukania danych:
1) szukanie wiersza pocztkowego programu
2) Szukanie wiersza kocowego programu
3) Szukanie okrelonego wiersza
4) Szukanie okrelonego acucha znakw
Kopiowanie danych (KOPIEREN)
Inny zapisany program EIA/ISO moe zosta w caoci skopiowany do aktualnie ustawionego
programu, bd te okrelony acuch znakw ustawionego programu do dowolnego miejsca tego
programu lub nowego.
Przesunicie danych (VERRUECKEN)
Dowolny acuch znakw moe by przesunity do okrelonego miejsca ustawionego lub nowego
programu.
Wymiana danych (WECHSELN)
Dowolny acuch znakw moe by zastpiony przez inny.
Poniej opisany jest proces zastosowania poszczeglnych funkcji.
Przy opisie zaoono, e program EIA/ISO jest wskazywany z kilkoma wierszami na monitorze i
ustawiona jest korekcja, oraz e przy procesach obsugi od 3 wskazywana jest pozycja menu
EINGABE AENDERN.
rys oznacza podwietlone wskazanie
24-2
1.
Wprowadzenie danych
(1) Wprowadzanie danych ustawi za pomoc klawisza menu EINGABE AENDERN.
Przy wskazaniu pozycji menu EINGABE AENDERN nie potrzeba adnej obsugi.
Przy wskazaniu EINGABE AENDERN naley raz przycisn klawisz menu tego wskazania.
(2) Kursor przestawi do pozycji, gdzie maj by wprowadzone dane.
Kursor moe by poruszany w dowolnym kierunku (pionowo i poziomo), tylko nie poza symbol
%.
(3) Wprowadzi dane dane
Dane wprowadzane s znak po znaku, w pozycji kursora.
Dane stare za pozycj kursora s przy wprowadzaniu przesuwane do przodu.
2.
Zmiana danych
(1) Zmian ustawi przy pomocy klawisza menu EINGABE AENDERN.
Przy wskazaniu pozycji menu EINGABE AENDERN nie jest potrzebna adna obsuga.
Przy wskazaniu EINGABE AENDERN naley raz przycisn klawisz menu tego wskazania.
(2) Kursor przestawi w pozycj, gdzie dane maj by zmienione
Kursor moe by poruszany w dowolnym kierunku (pionowo i poziomo), tylko nie poza symbol
%.
(3) Wprowadzi dane dane.
Stare dane na pozycji kursora s znak po znaku zmieniane na dane nowe.
24-3
3.
Kasowanie danych
(1) Kursor ustawi na pocztku acucha znakw do skasowania.
(2) Przycisn klawisz menu LOESCHEN
Znak na pozycji kursora zostaje podwietlony.
Pozycja menu zostaje rwnie podwietlona.
(3) Kursor przestawi na znak za acuchem znakw do skasowania.
Wszystkie znaki od pocztku okrelonego w (1) do kursora s wskazane jako podwietlone.
Obszar podwietlony zostanie skasowany przez poniszy krok.
Przykad:
(4) Przycisn klawisz wprowadzania (INPUT)

Dane podwietlone w (3) zostaj skasowane.
Przykad: (kontynuacja powyszego)
24-4
4.
Szukanie danych
A. Szukanie pocztkowego wiersza programu
(1) Przycisn klawisz menu SUCHEN
(2) Przycisn klawisz menu SUCHEN PRGR. ANF
Kursor porusza si do wiersza pocztkowego, przy czym jeli potrzeba nastpuje
przesunicie zawartoci na monitorze.
B. Szukanie kocowego wiersza programu
(1) Przycisn klawisz menu SUCHEN
(2) Przycisn klawisz menu SUCHEN PRGR. END
Kursor porusza si do wiersza kocowego, przy czym nastpuje konieczne przesunicie
wskazania na monitorze.
C. Szukanie okrelonego wiersza
(1) Przycisn klawisz menu SUCHEN.
(2) Przycisn klawisz menu SATZNr. SUCHEN.
Pozycja menu zostaje podwietlona.
(3) Wstawi numer szukanego wiersza.
Numer wprowadzi klawiszami numerycznymi i przycisn klawisz wprowadzania
(INPUT).
Kursor porusza si do okrelonego wiersza.
Jeli szukany wiersz nie zosta znaleziony, to wyzwalany jest alarm 407 GEWAEHLTE
DATEN NICHT VORHANDEN.
D. Szukanie okrelonego acucha znakw
(1) Przycisn klawisz menu SUCHEN.
(2) Przycisn klawisz menu SUCHEN lub SUCHEN , zalenie czy szukanie ma nastpi
przed czy te po aktualnej pozycji kursora.
Pozycja menu przycinitego klawisza zostaje podwietlona.
(3) Wprowadzi szukany acuch znakw.
acuch wprowadzi klawiszami alfanumerycznymi i przycisn klawisz wprowadzania
(INPUT).
Kursor porusza si do pocztku acucha znakw, ktry zosta znaleziony jako pierwszy.
Powtrne przycinicie klawisza wprowadzania powoduje szukanie kolejnego, takiego
samego acucha.
Jeli szukanego acucha nie znaleziono, to wyzwalany jest alarm 407 GEWAEHLTE
DATEN NICHT VORHANDEN.
Gdy proces szukania, ktrego aktualny status wskazywany jest meldunkiem
KALKULATIONSZEIT ma by przerwany, nacisn klawisz kasowania danych (CANCEL).
24-5
5.
Kopiowanie danych
A. Kopiowanie programu
(1) Kursor ustawi w pozycji, gdzie program ma by skopiowany.
(2) Przycisn klawisz menu KOPIEREN.
(3) Przycisn klawisz menu PROGRAMM KOPIE.
Wskazywane jest wtedy okienko z list numerw programw.
Pozycja menu jest podwietlona.
(4) Wprowadzi numer programu, ktry ma by skopiowany.
Numer poda klawiszami numerycznymi i przycisn klawisz wprowadzania (INPUT).
Okrelony program wstawiany jest na pozycji kursora.
Jeli wprowadzono numer, ktry nie odpowiada adnemu zapisanemu programowi, to
wyzwalany jest alarm 405 PROGRAMM NICHT VORHANDEN.
Gdy wprowadzony jest numer, ktry odpowiada programowi MAZATROL, to wyzwalany
jest alarm 439 MAZATROL TEILENr. AUFGERUFEN.
B. Kopiowanie okrelonego acucha znakw
(1) Kursor ustawi na pocztku acucha znakw, ktry ma by skopiowany.
(2) Przycisn klawisz menu KOPIEREN.
(3) Przycisn klawisz menu KOPIEREN ZEICHEN
Znak na pozycji kursora jest wtedy podwietlony.
Pozycja menu jest rwnie podwietlona.
(4) Kursor ustawi na znaku za danym acuchem znakw.
Znaki od miejsca okrelonego w (1) do aktualnej pozycji kursora s podwietlone.
Przykad:

Dopiero po tym kroku podwietlony obszar jest okrelony jako do skopiowania.
Od tego momentu proces obsugi rni si zalenie od miejsca docelowego kopiowania.
24-6
Skopiowanie do ustawionego programu

(6) Kursor ustawi w pozycji, przed ktr ma si znale skopiowany acuch.
Kursor moe by tutaj dowolnie poruszany, bez zmiany podwietlonego obszaru.
Przykad: (kontynuacja)

Podwietlony acuch jest kopiowany przed pozycj kursora.
Na zakoczenie podwietlenie jest usuwane.
Przykad: (kontynuacja)
Skopiowanie do nowego programu

(6) Wprowadzi numer nowego programu, do ktrego acuch ma by skopiowany.
Numer wprowadzi klawiszami numerycznymi i przycisn klawisz wprowadzania (INPUT).
Dla sprawdzenia moe by ustawione przez przycinicie klawisza menu PROGRAMM LISTE,
okienko dla listowania numerw programw.
Jeli podano numer zapisanego programu, to wskazywany jest alarm 455 GLEICHE PROGRAMMNr.
BESTIMMT.
Gdy acuch zosta skopiowany do nowego, pustego programu, to podwietlenie jest usuwane.
24-7
6. Przesunicie danych
(1)
Kursor przesun na pocztek acucha znakw, ktry ma by przesunity.
(2)
Przycisn klawisz menu VERRUECKEN.

Znak na pozycji kursora jest podwietlony.
Pozycja menu jest rwnie podwietlona.
(3)
Kursor ustawi na znaku po acuchu do przesunicia.

Wszystkie znaku od pocztku okrelonego w (1) do pozycji kursora s podwietlone.
Przykad:
(4)
Przycisn klawisz wprowadzania (INPUT)

Dopiero po tym kroku, podwietlony obszar jest okrelony jako do przesunicia.
Od tego momentu proces zaley od miejsca docelowego przesunicia.

Przesunicie wewntrz ustawionego programu
(5)
Kursor ustawi w pozycji, przed ktr ma si znale acuch.
Kursor moe by tutaj dowolnie przesuwany, bez zmiany podwietlonego obszaru.
(6)
Przycisn klawisz wprowadzania (INPUT)

Teraz podwietlony acuch jest przesuwany przed kursor.
Przykad (kontynuacja)
24-8
Przesunicie do nowego programu

(5) Wprowadzi numer nowego programu, do ktrego acuch ma by przesunity.
Numer wprowadzi klawiszami numerycznymi i przycisn klawisz INPUT.
Dla sprawdzenia, przez przycinicie klawisza menu PROGRAMM LISTE, mona ustawi okienko
listujce numery programw.
Jeli wprowadzono numer zapisanego programu, to wyzwalany jest alarm 433 VORHANDENE
PROGRAMMNr.
W innych przypadkach, podwietlony acuch jest przesuwany do nowego, pustego programu.
7.
Wymiana danych
(1) Kursor ustawi w pozycji, od ktrej ma si zacz wymiana.
Wymiana moe by dokonywana zawsze tylko do przodu. Dlatego kursor np. ustawi na
pierwszym znaku pocztkowego wiersza, gdy wymiana danych ma by dokonana dla caego
programu.
(2) Przycisn klawisz menu WECHSELN
Pozycja menu jest wskazywana jako podwietlona.
(3) Wprowadzi stary, acuch znakw do wymiany.
Stary acuch wprowadzi klawiszami alfanumerycznymi i przycisn klawisz wprowadzania
(INPUT).
(4) Wprowadzi nowy, zastpczy acuch znakw
Nowy acuch rwnie wprowadzi klawiszami alfanumerycznymi i przycisn klawisz
wprowadzania.
Teraz rozpoczyna si szukanie danych od pozycji okrelonej w (1) do przodu i kursor porusza
si do pocztku pierwszego, znalezionego starego acucha.
(5) Przycisn klawisz menu WECHSELN.
Teraz stary acuch na pozycji kursora jest wymieniany na nowy, szukanie danych rozpoczyna
si na nowo i kursor porusza si do kolejnego, znalezionego acucha.
Gdy aktualnie znaleziony acuch nie ma by wyjtkowy wymieniony, przycisn klawisz
menu WECHSELN NAECHSTE, przez co szukanie danych jest kontynuowane.
Gdy wymiana ma by zakoczona przycisn klawisz menu WECHSELN ENDE.
Funkcja menu KONTI, ktra wskazywana jest obok powyszej, odnosi si do bezwarunkowej
wymiany wszystkich odnonych acuchw w programie.
Bieca wymiana (funkcj menu KONTI), ktrej status wskazywany jest w meldunku
KALKULATIONSZEIT, moe by przerwana klawiszem CANCEL.
Jeli nie zostanie znaleziony aden odpowiedni acuch w okrelonym obszarze programu, to
wyzwalany jest alarm 407 GEWAEHLTE DATEN NICHT VORHANDEN.
24-9
24-3 Wprowadzenie makro-instrukcji

Funkcj t mona wprowadzi makro-instrukcje dla efektywnej korekcji programu EIA/ISO, sowo za
sowem.
(1) Przycisn klawisz menu MACRO EINGABE
Wskazywane jest wtedy nastpujce menu.
Przy menu makro-instrukcji dostpne s rwnie pozycje wskazywane na to (lub podwietlone

dla wskazania Umbra).
Klawisz menu AUSWAHL suy do przeczenia dostpnych pozycji przy aktualnym menu.
Przyciskanie klawisza menu zmienia menu dla instrukcji makro w kolejnoci (a) (b) (c)
(a) .
(2) Przycisn klawisz menu danej pozycji.

Wybrana pozycja wskazywana jest w obszarze korekcji programu.
(3) Dla ponownego wywoania normalnego menu dla korekcji programu i kontynuowania korekcji,
przycisn klawisz przeczania menu.
24-10

Eiaiso PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Eiaiso PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PROGRAMOWANIE

O STEROWANIA .............................................................................. 1-1

Sowa wsprzdnych i osie sterowania......................................................................................... 1-1

WPROWADZANIE ROZKAZU - JEDNOSTKA .................................... 2-1

Wprowadzanie rozkazu - jednostka............................................................................................... 2-1

Wprowadzanie ustawie - jednostka ............................................................................................. 2-1

Jednostka rozkazu x 10 ................................................................................................................. 2-1

FORMAT DANYCH ............................................................................. 3-1

Kod tamy perforowanej ................................................................................................................ 3-1

Format programu........................................................................................................................... 3-5

Format zapisu tamy perforowanej ............................................................................................... 3-7

Przeskok do bloku: / ...................................................................................................................... 3-7

3-4-1 Przeskok do bloku .................................................................................................3-7

Numer programu, sekwencji i bloku: O i N .................................................................................... 3-8

Parzysto-H/V .............................................................................................................................. 3-9

Lista kodw G .............................................................................................................................. 3-11

Lista kodw M.............................................................................................................................. 3-12

REJESTR BUFORA ............................................................................ 4-1

Bufor wejcia ................................................................................................................................. 4-1

Bufor odczytu ................................................................................................................................. 4-2

ROZKAZY POZYCJI............................................................................ 5-1

Rozkaz pozycji miara: G90 und G91 .......................................................................................... 5-1

Rozkaz ukad calowy i metryczny: G20 und G21........................................................................... 5-3

Wprowadzanie punktu dziesitnego .............................................................................................. 5-4

Pozycjonowanie (posuw szybki): G00 ........................................................................................... 6-1

Pozycjonowanie jednokierunkowe: G60 ........................................................................................ 6-4

Interpolacja prostej: G01 ............................................................................................................... 6-6

Wybr paszczyzny: G17, G18 i G19 ............................................................................................. 6-7

Interpolacja okrgu: G02 und G03 ................................................................................................ 6-9

Interpolacja z okreleniem promienia: G02 i G03........................................................................ 6-12

Interpolacja linii rubowej: G17 do G19, G02 i G03..................................................................... 6-13

Interpolacja spirali: G2.1 i G3.1 (opcja) ....................................................................................... 6-17

Interpolacja wirtualnej osi: G07.................................................................................................... 6-21

6-10 Interpolacja splajnu: G06.1 (opcja).............................................................................................. 6-23

FUNKCJE POSUWU ........................................................................... 7-1

Prdko posuwu szybkiego ......................................................................................................... 7-1

Prdko posuwu skrawania ......................................................................................................... 7-1

Posuw synchroniczny i asynchroniczny: G95 i G94....................................................................... 7-2

Ustawienie prdkoci posuwu i oddziaywanie na poszczeglne osie........................................... 7-3

Sprawdzenia dokadnego zatrzymania: G09 ................................................................................. 7-7

Sprawdzenie modalnego dokadnego zatrzymania: G61............................................................... 7-9

Automatyczna korekcja naroy: G62 ............................................................................................. 7-9

7-7-1 Opis funkcji..........................................................................................................7-10

Tryb nacinanie gwintu wewntrznego: G63 ................................................................................. 7-14

Tryb skrawania: G64.................................................................................................................... 7-15

7-10 Posuw czasu nawrotu: G93 (opcja) ............................................................................................. 7-15

ZWOKA ............................................................................................. 8-1

Opnienie o okrelony czas: (G94) G04...................................................................................... 8-1

Opnienie o okrelon liczb obrotw: (G95) G04 ...................................................................... 8-2

FUNKCJE POMOCNICZE ................................................................... 9-1

Funkcja pomocnicza (3-pozycyjna funkcja M)............................................................................... 9-1

Funkcja pomocnicza Nr 2 (3-pozycyjna funkcja B)........................................................................ 9-3

10 FUNKCJA WRZECIONA ................................................................... 10-1

12 FUNKCJE KOREKCJI NARZDZIA .................................................. 12-1

Ustawienie wartoci korekcji narzdzia ....................................................12-2

Pami danych korekcji narzdzia ...........................................................12-2

Numer korekcji narzdzia (H/D) ...............................................................12-4

Liczba zestaww danych korekcji narzdzia ............................................12-4

12-2 Korekcja dugoci narzdzia / usunicie: G43, G44/G49 ............................................................ 12-5

Praca korekcja promienia narzdzia ......................................................12-14

Dalsze rozkazy i przebiegi przy korekcji promienia narzdzia ................12-23

Ruch w narou .......................................................................................12-32

Przerwanie w trybie korekcji promienia narzdzia ..................................12-32