MARMICH

Doen en begrijpen
Asanas
Leo
15-2-2009

Suryanamaskar

Sarvangasana

Ploeghouding

Vishouding

Tanghouding

Sprinkhaanhouding

Booghouding

Kopstand

Yoga doen en begrijpen

Suryanamaskar

Een eerbiedige groet aan de zon

Ik schrijf 'Een' en niet 'De' groet aan de zon, want er bestaan verscheidene varianten van. Ik
heb voor dit boek de variant gekozen, die in Rishikesh wordt onderwezen in de ashram van
Svami Sivananda, want ze is binnen het bereik van allen en gemakkelijk aan te leren.

De aanroep van de zon bestaat uit een reeks van 12 bewegingen, die u meerdere keren
achter elkaar moet herhalen; ze brengt alle spieren in actie om ze warm te maken en in
conditie te brengen voor de asanas. Het is een ideale aanvangsoefening, veel sneller dan
de gewone yoga-oefeningen; de snelheid van de uitvoering zal verderop aangegeven
worden.

De aanroep van de zon vormt echter een volledige oefening op zichzelf; ze kan ook buiten
de dagelijkse les om beoefend worden. Volgens traditie doen de yogis de Suryanamaskar bij
het krieken van de dag, voor de asanas. De christenen kunnen gerust zijn. Het is geen
heidens gebed en ik ben echt niet van plan om hen, buiten hun voorkennis, een hindoe-rite
of zo te laten verrichten. De aanroep van de zon is een prachtige oefening en zonder deze is
yoga-beoefening niet denkbaar. Ze bereidt ons voor op de asanas die ze vervolmaakt, ze
versterkt het spierstelsel, versnelt en verruimt de ademhaling en eveneens het ritme van de
hartslag, zonder te leiden tot vermoeidheid of benauwdheid.

Als u de foto's bestudeert, lijkt Suryanamaskar u misschien erg ingewikkeld, maar laat dit u
niet afschrikken. Ze bestaat feitelijk slechts uit zes bewegingen, die men in tegengestelde
volgorde moet herhalen. Om het te leren moet u beginnen met nr. l, 2, 3, 4; daarna komt u
weer terug door de standen 10, 11, 12 te doen. Het is heus gemakkelijk. Dan leert u 5 en 9.
Als u ze goed kent, is het genoeg ze in te schakelen op de plaats waar ze horen, en uw
aanroep tot de zon is compleet. Lees eerst eens wat de Rajah van Aundh, vurig aanhanger
van de zonnegroet, erover denkt; hij heeft de uitwerking op zichzelf, zijn gezin, zijn omgeving
en zelfs op de scholen, ondernemingen en bedrijven van zijn rijk waargenomen. Ik
waarschuw u: het lijkt misschien allemaal te mooi om waar te zijn. En toch, naarmate de tijd
verstrijkt, hecht ik een steeds toenemende waarde aan Suryanamaskar, doordat ik de
zegeningen constateer die ze mild uitdeelt, en die de waardering van de Rajah van Aundh
bevestigen:

* Suryanamaskar kan door iedereen beoefend worden, alleen of in een groep, het hele
jaar door, omdat men haar evengoed binnenshuis als in de buitenlucht kan doen.

* Suryanamaskar eist slechts enkele minuten per dag (drie tot tien minuten).

* Suryanamaskar beperkt haar werking niet tot een enkel lichaamsdeel, zij werkt in op het
gehele organisme.

* Suryanamaskar kost niets, vereist geen speciale kledij of hulpmiddelen en geen zware
stellages: twee vierkante meter speelruimte is voldoende.
 * Suryanamaskar versterkt het spijsverteringsstelsel door het abdo-men te rekken en
vervolgens samen te drukken; ze masseert de ingewandsorganen (lever, maag, milt,
darmen, nieren), ze activeert de spijsvertering, doet constipatie verdwijnen en maakt
een einde aan de slechte spijsvertering.

* Suryanamaskar versterkt de heupspieren en houdt daardoor de organen op hun plaats.

De stilstand van het bloed in de buikorganen verdwijnt.

* Suryanamaskar synchroniseert de beweging en de ademhaling en ventileert de longen

zeer grondig, verrijkt de zuurstof toevoer in het bloed en voert alle gif- en afvalstoffen af door
het intensief uitdrijven van CO2 en andere schadelijke gassen langs de
ademhalingswegen.

* Suryanamaskar versterkt de hartwerking en de doorbloeding van het hele organisme,

wat voortreffelijk is voor de gezondheid. Ze bestrijdt overspannenheid, hartkloppingen en ze
houdt handen en voeten warm.

* Suryanamaskar versterkt het zenuwstelsel door beurtelings rekken en buigen van de

wervelkolom; regelt de functies van de sympathi-cus en de para-sympathicus en werkt
gunstig op de slaap. Het geheugen verbetert.

* Suryanamaskar verdrijft alle zorgen en maakt angstige mensen weer rustig en kalm. De
zenuwcellen herstellen zich minder snel dan andere cellen, maar volgehouden en geregelde
beoefening van Suryanamaskar herstelt langzamerhand de normale
functionering. Suranamaskar stimuleert en normaliseert de werking der endocrine klieren -
speciaal de schildklier - door de samendrukkende beweging van de hals.

* Suryanamaskar maakt de huid fris en satijnig. De huid scheidt hoeveelheden gifstoffen

uit, want de goed uitgevoerde oefening brengt een lichte transpiratie teweeg tot een zekere
klamheid optreedt. De Rajah van Aundh beveelt zelfs aan, door te gaan totdat men
overvloedig transpireert: gezien de daar heersende temperatuur zijn enkele minuten in India
voldoende, maar in ons klimaat is het niet nodig. De opperhuid straalt gezondheid uit, de
huidskleur wordt helder, de goed doorbloede huid verjongt zich. Suryanamaskar verbetert
het spierstelsel van het hele lichaam: van hals, schouders, armen, polsen, vingers, rug,
nieren, heupspieren, dijen, kuiten en enkels, zonder de spieren zwaarder te maken of al te
sterk te doen uitzetten. Het versterken van de rug is een eenvoudig maar doeltreffend
middel om tal van nierstoornissen te bestrijden. Suryanamaskar wijzigt het aanzicht en de
stand van de borsten bij jonge meisjes en vrouwen. De borstkas verruimt zich op normale
wijze, wordt (of wordt opnieuw) stevig en elastisch door de stimulans van de endocrine
klieren en het versterken van de borstspie-ren.

* Suryanamaskar regelt de werking van uterus en ovariën, doet onregelmatige

menstruatie en de daarbij optredende pijn verdwijnen en vergemakkelijkt een bevalling.

* Suryanamaskar voorkomt haaruitval en vermindert de neiging tot grijs worden.

* Suryanamaskar maakt het schadelijk effect van hoge hakken, te nauwe schoenen,
ceintuurs, hoge kragen, en andere strakzittende kleren ongedaan; ze voorkomt platvoeten
en versterkt de enkels.
 * Suryanamaskar doet vetplooien verdwijnen, vooral het overtollig vet door overmatig
eten, aan het abdomen, de heupen, dijen, hals en kin.

* Suryanamaskar vermindert het abnormaal sterk uitsteken van de adamsappel door de

buiging van de hals naar voren en door de' ritmische samentrekking van de thyroïde.

* Suryanamaskar doet onaangename reuk van het lichaam verdwijnen doordat ze de

gifstoffen afvoert langs de natuurlijke afvoerwe-gen: huid, longen, darmen en nieren.

* Suryanamaskar doet de immuniteit tegen ziekten toenemen door het organisme te

versterken.

* Suryanamaskar geeft een mooie ronding aan het menselijk lichaam zonder overdreven
uitzetting der spieren, doordat ze alle overtollig vet doet verdwijnen.

* Suryanamaskar schenkt gratie, maakt dat men zich gemakkelijk beweegt, en bereidt de
mens voor op het beoefenen van sport in het algemeen.

* Suryanamaskar wekt een jeugdige geest en doet deze behouden, wat van onschatbare
waarde is. Het is wonderbaarlijk te voelen, dat je bereid bent het leven met opgeheven hoofd
tegemoet te treden en er het maximum aan werkelijke vreugde aan te ontlenen. Kort
samengevat: Suryanamaskar schenkt gezondheid, kracht, efficiency en een lang leven,
waarop elk mens recht heeft.

De Rajah van Aundh zegt tenslotte: zonder een algemeen middel tegen alle kwalen te
zijn, schenkt Suryanamaskar, wanneer ze trouw en met volharding wordt verricht, aan de
beoefenaars een prachtige gezondheid, leven en energie en hernieuwde jeugd aan oudere
mensen; 'Mijn eigen leven en dat van de mijnen', zegt hij, 'is een lied van vreugde en geluk,
dank zij Suryanamaskar'. Als u de aanroep van de zon reeds kent en beoefent, verricht haar
dan met nog meer warmte en vergroot het aantal keren per dag; in ieder geval maakt deze
beschrijving het leren van de oefening prettig en gemakkelijk.

Neem uzelf de maat: om de heupen, het middel, de borst, de biceps en de hals. Vergelijk
dit met wat het over zes maanden is en u zult overtuigd zijn.

Werk enkele dagen lang elke stand afzonderlijk uit, de gemakkelijkste het eerst. Probeer
niet op slag tot perfectie te komen. Een van de aantrekkelijke dingen van Suryanamaskar ligt
trouwens in 'het voortdurend perfectioneren van de wijze waarop u de houdingen doet.

Aan het merendeel der beschrijvingen van Suryanamaskar ontbreekt een uiterst
belangrijke aanwijzing: het ritme der bewegin-.gen.

Ook verrichten vele mensen de aanroep van de zon -volkomen te goeder trouw - met de
snelheid, of liever gezegd met het langzame tempo, van de asanas, wat jammer is.

Wanneer u de aanroep aan de zon goed kent, volbrengt u de twaalf bewegingen in 20

seconden.

Laat uw doel eerst zijn 15 Suryanamaskars in 5 minuten; na zes maanden 40 in 10

minuten. Dit vormt een goed gemiddelde, dat verdeeld kan worden over twee keer oefenen,
bijvoorbeeld vijf minuten 's morgens en vijf minuten 's avonds voor het naar bed gaan.
Dames moeten deze oefening niet doen tijdens de eerste dagen van de menstruatie.
Vrouwen, die in verwachting zijn, kunnen tot in het begin van de vijfde maand doorgaan met
oefenen. Als de baby er is, moet ze de raad van haar arts inwinnen en langzaamaan weer
beginnen.

De concentratie is van het hoogste belang en bij elke beweging is actieve deelname van het
bewustzijn vereist. Aan niets anders denken, alle verstrooide denken en onderbreking van
de concentratie vermijden. U moet een gelijkmatig ritme houden bij de opeenvolgende
aanroepen. Vooral 's morgens kunnen de eerste veel langzamer en minder fors zijn, want de
spieren zijn nog stijf. Het is aan te bevelen zich te wenden naar de opgaande zon, of
tenminste naar het oosten. Denk aan de zon, concentreer u op de zon, die leven schenkt
aan alles op aarde. Al uw energie, ook die welke u gebruikt om de aanroep te doen, komt
van haar uitstraling. Op een gegeven ogenblik heeft elk atoom van uw lichaam deel
uitgemaakt van een ster, net als de zon. Denk aan de kosmische kracht^die zich door de
zon manifesteert. Deze houding geeft een meer verhgeven inhoud aan en vergeestelijkt de
aanroep van de zon, die daardoor niet langer een platvloerse spieroefening is, maar de
gehele persoonlijkheid omvat.

"Als u een andere aanroep tot de zon beoefent, die u bevredigt, ga er dan mee door. Alle
varianten hebben waarde, maar meng ze niet dooreen.

Er bestaat onder andere een veel moeilijker vorm van de aanroep, waar het centrale
gedeelte, vervat tussen de twee standen als omgekeerde V, vervangen wordt door een zeer
elegante duikbeweging, die enorm stimulerend is, maar die stevige polsen, armen en
schouders vereist en ook een lenige rug en krachtige buikspieren. Het is uiterst belangrijk,
adem en bewegingen op elkaar te laten aansluiten. Nogmaals, het schijnt alleen maar
ingewikkeld, ze sluiten met gemak aan en het zou moeilijk zijn op een andere wijze te
oefenen, zonder snel buiten adem te raken. Als de leerling zijn bewegingen en zijn
ademhaling in een bepaald ritme doet, kan hij de aanroep doen zonder ademnood en
zonder vermoeidheid. Om het allemaal gemakkelijker te onthouden moet u nevenstaand
schema bestuderen, dat de volgorde aangeeft van de adem-houdin-gen. Houd in het begin,
zolang u de bewegingen nog niet uit het hoofd kent, geen rekening met de aanwijzingen
aangaande de ademhaling; blijf eerst op normale wijze ademhalen.

Terug naar boven

Sarvangasana

Gunstige uitwerking

 corrigeren van de ruggegraat

 versterking van de buikspieren
 betere doorbloeding van de hersenen
 normalisering van de functies van de schildklier brengt kalmte, zelfverzekerdheid, en
houdt het lichaamsgewicht op peil
 bestrijdt ingewandsverzakking , verdrijft bloedopstoppingen in de onderbuik(prostaat)
 voorkomt spataderen
 rijkelijke doorbloeding van het gezicht, voorkomt rimpeltjes, en doet deze ook
verdwijnen, gunstige invloed op de haarwortels.
 verhindert vaatkramp, een bron van vele aanvallen van hoofdpijn.

Tegenindikaties
Er zijn haast geen redenen om sarvangasana niet te doen, behalve acute aandoeningen van
hoofd en keel, zoals oorontsteking, abscessen, sinusitis, arteriosclerose enz... Extra De
kaarshouding heeft dezelfde gunstige uitwerking als de hoofdstand(shirshasana). Waarover
later meer uitleg volgt. Shirshasana is echter moeilijker uit voeren voor een beginneling.

Extra
De kaarshouding heeft dezelfde gunstige uitwerking als de hoofdstand(shirshasana).
Waarover later meer uitleg volgt. Shirshasana is echter moeilijker uit voeren voor een
beginneling.

Ploeghouding
Halasana Gunstige uitwerking

 Verhoogt de veerkracht, werkt in op de hele ruggegraat

 Gunstige invloed op de lymfeklieren, die het hele vegetatieve leven beheersen.
 Verjongt.
 De lenigheid van de wervelkolom wordt hersteld of behouden.
  Normaliseert de werking van de schildklier. Herstelt het normale lichaamsgewicht.
Normaliseert de sexuele verlangens.
 Zeer verfrissend na een vermoeiende dag.(al na 2 minuten oefenen)
 Voorkomt rimpels door een betere doorbloeding van de hoofdhuid.
 Gunstige uitwerking op de pancreas die de eilandjes van Langerhans bevat die de
insuline produceren, dus suikerzieken profiteren van deze oefening.
 Bindt de strijd aan tegen constipatie, de geheime bron van talloze ziekten.

Tegenindikaties
Eerst genezen van eventuele acute aandoeningen. Vrouwen dienen enige voorzichtigheid
aan de dag te leggen gedurende de maandstonden. Deze oefening niet uitvoeren bij een
ernstige hernia.

Extra
De schildklier profiteert het meest van deze oefening. Produceert de schildklier te weinig
hormonen, dan heeft men een trage spijsvertering, een gore huid, een te lage bloeddruk,
onvoldoende sexuele werkzaamheid en leggen ze een een fysieke en intellectuele traagheid
aan de dag. Deze oefening bestrijdt celwandontsteking, zwaarlijvigheid.

Vishouding
Matsyasana Gunstige uitwerking

 Verzekert ons van de volle uitwerking van Sarvangasana en Halasana.

 Werkt vooral in op de luchtpijp. Gebrek aan beweging en het lange verblijf op de
schoolbanken veroorzaken een versmalde borstkast waardoor het volume dat
beschikbaar is voor de longen vermindert, ten koste van de vitaliteit en de
gezondheid.
 De bovenlob van de long wordt bij deze asana het best geventileerd.
 Werkt ook vooral in op de ruggegraatspieren, de rug wordt rood tengevolge van de
toename van toestromend bloed, terwijl een aangename warmte voelbaar wordt.
 Ontspannende invloed op de plexus solaris (zonnevlecht), die vaak gespannen is
door voortdurende angst en bezorgdheid.
 Versterkt de organen in de onderbuik (lever, milt). Uitermate geschikt voor de vrouw,
want de bekkenorganen worden gestimuleerd, waaronder de eierstokken.
 Stilt de pijn en de bloedingen van aambeien.
 Bijzondere invloed op de genitaliën, hetgeen de secretie van geslachtshormonen
bevordert. De produktie van adrenaline en cortisone wordt normaal. Stimuleert de
alvleesklier, waardoor deze asana ook helpt bij gevallen van schijndiabetes, die
voortkomt uit nerveuze stoornissen.
 Gunstige werking op het psyche doordat deze asana de rug recht maakt.

Tegenindikaties
Geen
Extra
Matsyasana is de houding bij uitstek, die nieuwe levenskracht geen.

Tanghouding
Gunstige uitwerking Pashchimotasana

 Deze asana verwijdert alle overtollige vet van de buik en de dijen.

 De ruggewervels gaan uit elkaar wat de zenuwdraden losmaakt. Betere doorbloeding
van het ruggemerg. Verlicht bepaalde gevallen van ischias.
 Deze oefening helpt alle toestanden van onrust verdrijven, wat niemand zal
verwonderen, die vertrouwd is met yoga: zij weten wat een krachtige werking de
asanas hebben op de psychische toestand, hoe ongelooflijk dat ook mag toeschijnen
aan mensen, die dat nog niet hebben ervaren.
 De sexuele werkzaamheid wordt, in normaliserende zin, beïnvloed. Zonder een
ziekelijke overprikkeling te verwekken. Ook op gevorderde leeftijd.
 Geen enkel orgaan uit de buikholte ontkomt aan de stimulerende werking van deze
asana.
 Deze asana kan hardnekkige gevallen van constipatie genezen.
 Yoga werkt machtig in op de lymfe-circulatie, die ons wapent in de strijd tegen
infectie.
 Deze asana werkt speciaal in op gevallen van: constipatie, aambeien, suikerziekte,
gestoorde spijsvertering, gastritis, gebrek aan eetlust, zwakke zaadvorming,
maagzweren, ruggegraatsverkromming in de lendestreek.
 Schenkt gratie aan elke beweging. Verdwijnen van vetrolletjes bij de buik en de
heupen. De gestalte wordt tengerder dankzij het het sterker worden van de
bekkengordel, die de omvang van het middel reduceert.

Tegenindikaties
Er zijn haast geen redenen om deze oefening niet te doen. De oefening moet op de juiste
manier uitgevoerd worden. Raadpleging van een yogaleraar of boek is aan te raden. Zoals
bij elke asana is elk detail belangrijk.

Extra
Zoals de ploeg en de cobra heeft deze asana een dynamische en een statische fase. Elke
fase is belangrijk.
Cobrahouding

Bhujangasana Gunstige uitwerking

 Versterkt de buikorganen, maakt het lichaam warm.

 Ruggegraat: maakt de ruggegraat lenig, lenigheid is jeugdigheid.
 Zenuwstelsel: betere doorbloeding van het ruggemerg, organen die van deze
zenuwen afhangen worden hersteld in hun gaafheid waardoor functionele
stoornissen verdwijnen.
 Endocrine klieren: normaliseert de werking van schildklier en de bijnieren die
adrenaline afscheiden, het hormoon van de dynamiek, energie enz.Gezonde
bijnieren betekent ook normale produktie van cortisone en wapenen ons tegen
bepaalde vormen van reuma.
 Spijsverteringskanaal: gunstige uitwerking op het gehele spijsverteringsstelsel.
Bestrijdt constipatie. Lever, galblaas, milt en alvleesklier worden gestimuleerd.
Tijdens de statische fase wordt het bloed uit de nieren geperst.
 Borstkas: wordt ruimer.
 Hygiënisch effect: bestridt constipatie, baarmoeder-en eierstokstoornissen(storingen
van de menstruatie en witte vloed). Vermindert winderigheid na de maaltijd. Kan
kleine stenen uit de galblaas verwijderen. Bestrijdt heupjicht.
 Esthetisch effect: Een onesthetische rug wordt weer normaal. Een goed ontwikkeld
spierstelsel geeft een bijzonder mooie vorm aan vrouwen- en mannenruggen.
 Psychologisch effect: een ronde rug en opgetrokken schouders geven een gevoel
van onzekerheid, van minderwaardigheid. Een rechte houding en gespierde rug
geven U zelfverzekerdheid.

Tegenindikaties
Er zijn haast geen tegenaanwijzingen, als de asana tenminste op de juiste wijze beoefend
wordt. Zonder geweld, horten en stoten. Het kan voorkomen in het begin dat de rug stijf
wordt en dat U wat pijn voelt, maar dat verdwijnt na enkele dagen. De rode kleur van de rug,
die reeds optreedt bij de eerste pogingen, is een bewijs van doorbloeding.

Extra
Deze houding vereist een juiste stand van handen, armen, buik, ellebogen, mond, knieën,
schouders, raadpleeg een goed boek over yoga, of een yogaleraar.

Sprinkhaanhouding

Shalabasana Gunstige uitwerking

Shalabasana

Shalabasana uit het Sanskriet vertaald, betekent 'sprinkhaanhouding' (Shalaba =

sprinkhaan).

Techniek
Shalabasana omvat vele moeilijkheden in steeds stijgende lijn: Ardha-Shalabasana of de
halve sprinkhaan, vervolgens de volledige sprinkhaan en tenslotte de een of andere variant,
die nog verder gaat. In tegenstelling met de cobra-, de ploeg- en de tanghouding, is
Shalabasana bijna geheel dynamisch, daar haar statische fase vanzelfsprekend van zeer korte
duur is.

Ardha-Shalabasana
De halve sprinkhaan

Uitgangshouding
Deze asana volgt op de cobrahouding en vervolmaakt haar. In beide gevallen is de beginstand
vrijwel gelijk; de leerling ligt dus plat op zijn buik, de benen gestrekt, tegen elkaar, de
voetzool omhoog net als in de cobrahouding, maar de stand van armen en hoofd is anders. De
armen liggen langs het lichaam uitgestrekt met de handpalmen vlak op het kleed. Tijdens de
oefening is het van fundamenteel belang de armen van de schouders tot de vingertoppen
tegen de vloer te houden. De kin tegen het kleed, en deze zo ver mogelijk naar voren
schuiven, wat enerzijds de hals rekt en anderzijds de nek samendrukt. Een zeer belangrijk
deel van de gunstige uitwerking van de asana komt voort uit dit werk van de nek (verg.
'Uitwerking', pag. 206).
Uitvoering
Een waarschuwing vooraf:
Deze asana is zeer eenvoudig en binnen ieders bereik; waar het tenslotte op aankomt is, dat
men beurtelings het ene been en het andere zo hoog mogelijk omhoogheft. . . maar men moet
wel weten hoe! Bij het begin moet men zich goed inprenten, dat in Ardha-Shalabasana eerst
SLECHTS DE LINKERHELFT VAN HET LICHAAM werkt, terwijl de andere helft zoveel
mogelijk ontspant. Vervolgens wisselt men. Dus als het linkerbeen omhooggaat, moet u
leunen op de linkerarm en alleen maar de spieren van de linkerzijde samentrekken; dan in
tegengestelde zin werken om het rechterbeen op te richten.
Tijdens Ardha-Shalabasana mag het bekken niet op duidelijk merkbare wijze draaien of
omhoog gaan.
Uitvoering

Nu dit dus gezegd is, gaan we beginnen. Richt langzaam het linkerbeen op door geleidelijk de
spieren van het ondereind van de rug samen te trekken met de steun van de linkerarm, maar
het gewicht der benen verplaatst zich grotendeels naar de buik waar de spanning toeneemt.
Vermijd:
— het been te buigen;
— de kuitspieren te spannen;
— de tenen met alle geweld te spitsen.
De voet moet loodrecht terug komen op de plek waar hij lag. Als u knoeit, d.w.z. als u het
bekken laat kantelen en steunt op de andere knie, gaat het been veel hoger dan wanneer u
oefent zoals hierboven beschreven. Onthoud echter, dat de hoogte waartoe de voeten stijgen,
onbelangrijk is, want het belangrijkste is de SAMENTREKKING DER SPIEREN onderaan
de rug, om daardoor een overvloedige toevoer van vers bloed naar de lendestreek te
bewerkstelligen en op die manier de gunstige werking van de cobrahouding te vervolmaken.
Houd even een rustpoos en breng dan het been terug naar de vloer. Om U ervan te
vergewissen hoe sterk de oefening aan doeltreffendheid inboet, als men haar op een onjuiste
manier doet, is het voldoende de asana op beide wijzen te verrichten; dan ziet U het verschil.
Over het algemeen is het voldoende twee keer na elkaar Ardha-Shalabasana te doen, d.w.z.
eerst het linkerbeen omhoogheffen, dan het rechterbeen, meteen opnieuw beginnen en daarna
de volledige sprinkhaanhouding doen.
De volledige sprinkhaan Techniek
Uitgangshouding
De uitgangshouding is precies als bij Ardha-Shalabasana, op een kleinigheid na: u moet de
vuisten ballen om meer kracht te zetten. In de volledige sprinkhaanhouding moet U - zoals u
al dacht - de beide benen tegelijk omhoogheffen door de spieren van de onderrug heel sterk te
spannen.
De knieën vooral niet buigen, de kuiten niet hard maken en de
tenen niet spitsen alsof u een balletdanseres bent.
Meer nog dan in Ardha-Shalabasana is het geboden schouders en
kin op de vloer te laten rusten tijdens de gehele oefening. Het is
des te erger als bij het begin de schouders omhooggaan: doe uw
best ze zo dicht mogelijk bij de vloer te krijgen, met een beetje
oefenen en wat geduld zult u deze asana foutloos leren verrichten.
Houd de benen enkele seconden omhoog, breng ze daarna weer
terug naar het kleed, zonder te forceren.
Er zijn yogis, die de handpalmen naar boven keren: dit is een
bijkomstig detail. Probeer beide manieren en kies dan zelf.
Eerste variant.
Vraag: waarom hebben de yogis deze oefening de naam sprinkhaanhouding gegeven, terwijl
ze helemaal niet aan dat insekt doet denken?
De eerste variant geeft ons hier het antwoord op: de gebogen armen doen ons denken aan de
poten van het insekt. Zodra u zich echt vertrouwd heeft gemaakt met de normale asana, zult u
zonder moeite deze variant aanleren. Let op dat:
— de hand niet met geweld tegen het kleed wordt gedrukt; de handpalm vormt een gewelf en
de opwaartse druk ontstaat voor het grootste gedeelte door de vingertoppen;
— de schouders pal tegen de vloer blijven.
Tweede variant (voor gevorderden)
Hoewel Shalabasana in haar beginstadia binnen ieders bereik ligt, is de eindfase van de yoga-
oefening Shalabasana een van de zwaarste van de yoga, die een krachtige rug en grote
lenigheid van de lendestreek vereist. In haar eindvorm is Shalabasana, voorzover wij weten,
de enige yoga-oefening, die vaart wettigt en vereist.

Uitgangshouding

Deze verschilt van de vorige in twee kleinigheden:

— De kin wordt niet zo ver mogelijk naar voren geschoven, het is veeleer de neus, die tegen
het kleed gedrukt wordt.
— De vingers worden in elkaar gestrengeld, de armen worden dichter bij elkaar gebracht en
onder de borstkas geplaatst. Op de afbeelding is deze speciale houding van handen en armen
goed te zien.
Het verrichten van de asana
Het volle lichaamsgewicht drukt op borst en armen. Diep inademen, adem inhouden en met
een krachtige samentrekking de benen tot de verticale stand omhoogbrengen.
Ademhaling
We zeiden daarnet, dat de adem ingehouden moet worden, maar dat geldt alleen voor variant
nummer 2.
Bij alle andere vormen van Shalabasana moet u normaal blijven ademhalen. Dit is veel
moeilijker te volbrengen in de sprinkhaanstand, dan bij de andere yoga-oefeningen; toch
moet u zich hiertoe inspannen en het inhouden van de adem overlaten aan de gevorderden.

Concentratie

De leerling moet al zijn aandacht concentreren op de spieren die in actie zijn, speciaal op de
ondemigspieren (lendestreek en latisimus dorsi).

Tijdsduur

Shalabasana vergt heel weinig tijd.

Ardha-Shalabasana omvat alleen een rustpoos van enkele seconden op het ogenblik, dat de
voeten het hoogste punt hebben bereikt.
In de volledige houding is een rustpoos van twee tot vijf seconden tijdens de eindhouding in
het algemeen genoeg.
Bij variant II komt het zelden voor, dat u in de gelegenheid bent tot een pauze van meer dan
tien seconden.
Na Shalabasana is een korte adempauze geboden. Wacht tot de adem normaal is geworden
voordat u met de volgende asana van uw serie begint.
De volledige oefening kan twee tot vijf maal herhaald worden.

Belangrijk
Zelfs de gevorderde leerlingen moeten elke dag alle stadia van Shalabasana doornemen, dat
wil dus zeggen: Ardha-Shalabasana, de volledige Shalabasana, eventueel de verder
doorgevoerde variant, want elk stadium bereidt het volgende voor en levert weer andere
gunstige resultaten.
Gunstige resultaten

Om de gunstige werking van deze asana te begrijpen, moeten we ons de anatomie en de

fysiologie in de herinnering roepen. Bedenk, dat alle organische, vegetatieve activiteit, dat
wil dus zeggen alle onbewuste en onwillekeurige activiteit, onder controle staat van het
autonome zenuwstelsel, dat onderverdeeld is in twee gescheiden en elkaar bestrijdende
netten, waarbij het ene de rol speelt van versnelling en het andere van afremming. Het
evenwicht tussen die twee handelingen is de voorwaarde voor het goed functioneren van de
uiterst gecompliceerde machinerie, die de mens is, en dus ook van zijn gezondheid en
levensduur.
Het gaat om:
a. De ortho-sympathicus, die een dubbele reeks van ganglia bevat,
welke onderling verbonden zijn door zenuwdraden, die evenwijdig uit de wervelkolom
komen;
b. De para-sympathicus, zijn tegenwerker, die zelf ook uit twee delen bestaat.
1. De pneumogastricus of zwervende zenuw, die verbonden is met het verlengde merg -
de zwelling tussen de kleine hersenen en het ruggemerg - en die ontspringt aan de ruggegraat
op de plek waar deze de schedel draagt.
Deze zenuw geeft impulsen, en wel speciaal aan het hart, de longen, de maag en vele andere
inwendige organen, voordat hij verdwijnt in het uitermate ingewikkelde zenuwcentrum, dat
we plexus solaris noemen.
2. Het bekkengedeelte van de para-sympathicus, die uit de ruggegraat ontspringt in de
lendestreek om impulsen mede te delen aan de abdominale organen, o.a. de genitaliën. DEZE
TWEE DELEN VORMEN EEN GEHEEL, dat harmonieus werkt. Het is dus uiterst
noodzakelijk ze te stimuleren, ze op harmonieuze wijze te versterken.
Shalabasana is waardevol, omdat ze het bekkengedeelte van de para-sympathicus versterkt
door het aanzuigen van bloed in het benedengedeelte van de wervelkolom, hetgeen
bewerkstelligd wordt door de krachtige samenballing der spieren in die streek. Bovendien
werkt ze, dankzij de stand van hoofd en schouders tegen de vloer tijdens de oefening, in op
de hals en de nek, speciaal op de plek waar de zwervende zenuw uit de wervelkolom treedt.
Daarom moeten de schouders tegen de vloer blijven rusten en de kin zo ver mogelijk naar
voren geschoven worden. Bovendien is alles wat over de cobrahouding is gezegd, op enkele
details na, van toepassing op zijn complement, de sprinkhaanhouding. Tenslotte worden de
inwendige organen versterkt door de toegenomen druk in het abdomen.
De gunstige resultaten, die hieronder tot in details worden besproken, spruiten voort uit het
voorafgaande.

De wervelkolom

Deze houding maakt de wervelkolom soepel en wel speciaal in de lendestreek.

Spieren

Het spierstelsel van de lendestreek wordt aanmerkelijk versterkt, wat waardevol is, want het
gebrek aan lichaamsbeweging, dat het zittend leven met zich meebrengt, bedreigt het
merendeel der beschaafde mensen met een nog niet waarneembare maar wel aanwezige
atrofie van het spierstelsel. Dit kan een verschuiving van de wervels veroorzaken en speciaal
van de vijfde lendewervel, die de basis vormt van de hele wervelstructuur.
Het versterken der spieren in die streek bespaart ons veel onaangenaamheden. Hoeveel
gevallen van lendereumatiek, spit en 'rugpijn' van verschillende aard worden er niet
veroorzaakt door een zwakte van spieren en gewrichtsbanden in die streek. De minste of
geringste schok of verkeerde beweging kan daar een gedeeltelijke ontwrichting veroorzaken
met gevolgen, die even veelsoortig als onplezierig zijn: zoals bijvoorbeeld bepaalde vormen
van sciatica of ischias. We kunnen er tussen haakjes bij zeggen, dat dit langdurig zitten vaak
een permanente bedreiging vormt voor het zitdeel van onze rug, door onze onjuiste
zithouding en rughouding. Een rug, die lenig en gespierd is, loopt helemaal geen risico, maar
dat kan niet van ons, beschaafde mensen gezegd worden. Deze situatie is zelfs zo
verontrustend, dat bijv. in de VS één op de zeven mensen rugklachten heeft, die jaarlijks de
voornaamste oorzaak zijn van tijdverlies in de industrie. President Kennedy en Elizabeth
Taylor moesten tot steun van de rug speciale corsetten dragen. Is het dan niet verkieslijk de
rugspieren te versterken? Dames die huishoudelijk werk moeten doen, wordt dit ook niet
bespaard; bij hun ligt de schuld aan de verkeerde houding tijdens het werk, bijvoorbeeld
urenlang strijken aan een te lage tafel, of koken op een te laag fornuis. Het tillen van een
zwaar voorwerp, ook al is het niet bijzonder zwaar, kan het evenwicht van een ruggegraat
verstoren, die niet gesteund wordt door voldoende ontwikkelde spieren. Shalabasana is niet
de enige asana, die deze spieren versterkt, maar het is zeer zeker een van de meest
doeltreffende om de ruggegraat immuun te maken tegen dergelijke ongelukken.

Zenuwen

Wat de zenuwen betreft, Shalabasana laadt de centra van het zenuwstelsel met nieuwe
energie op, en wel speciaal de knooppunten in de onderbuik, evenals de plexus solaris.

Spijsverteringskanaal

Deze oefening werkt krachtig in op de nieren door een intensieve, inwendige 'massage', dus
de urine-af scheiding wordt gunstig beïn vloed.
Het spijsverteringsstelsel en de bijbehorende klieren worden in hun geheel gemasseerd,
gestimuleerd en versterkt.
De sprinkhaanhouding brengt een aanzienlijke verbetering met zich mee in het functioneren
van de ingewanden en een toename van hun peristaltiek.

Bloedcirculatie

Het omhoogheffen van de benen brengt belangrijke, gunstige gevolgen met zich mee voor de
bloedcirculatie en Shalabasana vervolmaakt aldus de resultaten van de tegenovergestelde
standen. Eerst stroomt het overtollige bloed uit de aderen der benen, wat spataderen
voorkomt.
Bovendien moet het slagaderlijke bloed de zwaartekracht overwinnen om de voeten te
bereiken en dus stroomt het overvloedig in de onderbuik en de omgeving van het heiligbeen,
waar het de bloed-toevoer, veroorzaakt door samenballing der spieren, nog zal versterken.

Longen

Bij de verstgevorderde leerlingen, die toestemming hebben gekregen hun adem in te houden
tijdens de oefening, neemt de luchtdruk in de longen nog toe bij deze asana. De
sprinkhaanhouding versterkt de longen, want deze druk werkt op het gehele longvlies; het
helpt de longblaasjes zich uit te zetten en verzekert een betere concentratie van zuurstof.

Esthetisch effect

Doordat de gebreken van de welving in het benedengedeelte van de wervelkolom worden

gecorrigeerd, wordt het evenwicht van de hele ruggegraat gunstig beihvloed.

Occult effect

Dit is een gebied, dat we niet zullen betreden, omdat dit buiten het bestek van dit boek ligt:
namelijk de occulte resultaten verkregen door het beoefenen van deze stand. Deze asana wekt
Kundali-ni, maar het is niet nodig te weten wat Kundalini is om toch de gunstige uitwerking
ervan te verkrijgen in het organisme.

Terug naar boven

Booghouding

Dhanurasana wordt zo genoemd, omdat ze het lichaam het aanzien geeft van een gespannen
boog.

Deze klassieke yoga-oefening paart een onvergelijkelijke doeltreffendheid aan eenvoud; maar
eenvoud is niet synoniem aan 'gemakkelijkheid'. Voor de beginneling is dit zelfs een van de
moeilijkst aan te leren oefeningen, die hij vaak beschouwt als een 'zware' asana welke hij met
geweld onder de knie moet krijgen, wat onjuist is, want het is niet alleen mogelijk, maar
uiterst noodzakelijk deze oefening zonder inspanning te verrichten. Als het mogelijk is in het
begin, leer dan eerst de kameelhouding, die we ook zullen beschrijven en die tezamen met de
sprinkhaan- en de cobrahouding de ideale voorbereiding vormt voor de booghouding. Daar
Dhanurasana een combinatie is van de cobra en sprinkhaan, zou u zich kunnen afvragen of
deze nu niet dubbel werk doen. Dat is helemaal onjuist, want Dhanurasana vervolmaakt de
beide voorgaande oefeningen en is volslagen anders, want bij de cobra en de sprinkhaan zijn
de rugspieren ACTIEF, terwijl deze bij de boog PASSIEF zijn.

Dhanurasana omvat ook nog een tweede fase, die weinig bekend en zelden geleerd wordt in
het westen, maar die toch waard is geleerd te worden. Bovendien vergt de oefening maar
enkele seconden meer.

Uitgangshouding

U doet Dhanurasana na Shalabasana. U gaat plat op de buik liggen met de armen langs het
lichaam gestrekt.

Hoofdhouding en ligging van de handpalmen doen er niet toe. Ontspan vooral de rug, want
de algehele ontspanning van de rug is voorwaarde voor het welslagen van de oefening.

Eerste beweging

Kin omhoog, terwijl de handen tegelijkertijd de enkels vastgrijpen. Beginnelingen kunnen

eerst de rechter, dan de linker enkel grijpen. Afb. A geeft de juiste houding aan van de
handen en de vingers; let op de houding van de duim, die niet tegenover de andere vingers
staat.

Beoefening van de asana

Laat ons om te beginnen nauwkeurig vaststellen, dat de benen de ENIGE drijfkracht zijn bij
het verrichten van Dhanurasana. Zelfs de armen blijven passief: net als een kabel verbinden
ze slechts de schouders met de enkels, die door de handen met net genoeg kracht dat ze niet
los komen, worden omvat. Om deze asana te doen, moet u de voeten naar achter en naar
boven drijven door een forse samentrekking van dijen en kuiten, wat de schouders omhoog
doet gaan en de rug doet krommen. Maar tijdens de hele oefening moet u ontspannen blijven,
uitgezonderd de benen en de vingers: zou u bijvoorbeeld de rug samentrekken, dan lukt de
asana niet. In het begin blijven de knieën vaak wanhopig tegen de vloer geplakt en als ze dan
toch een klein beetje omhoog komen, gaat dat ten koste van pijn in de dijspieren. Heb geduld.
In de eindstand moeten de knieën veel hoger komen dan het vlak van de kin. Feitelijk hoort
de bocht van de knie op het niveau van de kruin (stand A) te komen en niet zoals in stand B,
waar de knieën slechts ter hoogte van de kin komen. In het laatste geval drukt het lichaam
gedeeltelijk op het heupbeen, wat veel afdoet aan de doeltreffendheid van de asana. In stand
A, waar de knieën boven het niveau van de kin uitkomen, raakt het schaambeen de vloer niet
meer en het lichaamsgewicht drukt op de maagstreek, waardoor de druk binnen in de buik
sterk toeneemt en maximale uitwerking heeft, aangezien deze druk zich over alle organen van
de buikholte voortplant.
 Dynamische fase: het heen en weer
schommelen

De dynamische fase begint zodra de

asana is ingenomen en ze omvat het
heen en weer schommelen als een
hobbelpaard of een schommelstoel: in
het begin gaat alles zachtjes, het
schommelen beperkt zich tot de
onderbuik, dan wordt het langzaamaan
sterker, totdat het, bij de borst
beginnend, verder doorgaat naar de buik
en voltooid is wanneer de dijen de vloer raken. Dit brengt - zoals u reeds vermoedt - een zeer
doeltreffende abdominale massage met zich mee. Is het nodig nog duidelijk te maken, dat
tijdens dit schommelen de rug onmogelijk geheel ontspannen kan blijven?

Duur van de dynamische fase

De tijdsduur hangt vanzelfsprekend af van waartoe men individueel in staat is: u moet niet
doorgaan tot u buiten adem bent; vier tot twaalf keer schommelen is meestal voldoende. Om
deze fase iets minder bezwaarlijk te maken, kunt U het schommelen over twee of drie keren
uitstrijken door tot de uitgangshouding terug te keren om u te ontspannen en uit te blazen.

Ademhalen tijdens de dynamische fase

Wat de ademhaling betreft doen zich tijdens de dynamische fase drie alternatieven voor: a.
Inademen als het hoofd omhoog gaat, uitademen als het omlaag gaat. b. Heel eenvoudig
normaal ademhalen. c. De longen vullen en de adem inhouden: deze manier is alleen bestemd
voor gevorderde leerlingen.

Concentratie

Tijdens het schommelen concentreert u zich naar believen op de rugspieren of op het

abdomen.

Statische fase

De statische fase bestaat daarin, dat u zich zonder forceren onbeweeglijk maakt in de
volledige asana, voor of na de dynamische fase: probeer beide manieren en houd U aan wat
voor U het gemakkelijkst is.

Ademhaling en tijdsduur

Haal tijdens de statische fase normaal adem. De geoefende leerlingen halen diep adem en
houden dan de adem in, maar alles zonder enig ongemak, hetgeen de gunstige werking nog
zal versterken, doordat het de druk in het abdomen doet toenemen. Wat de tijdsduur betreft,
vijf tot tien ademhalingen zijn het gemiddelde. Dhirendra Brahmacari, de guru van wijlen
Pandit Nehru, zegt steeds: 'Houd de adem in zolang U kunt', d.w.z. zo lang mogelijk, maar
zonder ongemak.

Concentratie

Als de leerling zich tijdens het schommelen op de inwendige massage van het abdomen heeft
geconcentreerd, moet hij nu zijn aandacht richten op de rug om deze grondig te ontspannen.

Terug naar de vloer

Het duwen met de benen verminderen en langzaam in de uitgangshouding terugkeren.

Ontspannen en wachten tot de adem weer normaal is, voordat u met de volgende oefening
begint.

Enkele bijkomstigheden

Knie houding

Als u Dhanurasana doet, kunt u de knieën vaneen houden, wat de oefening vergemakkelijkt
zonder aan haar doeltreffendheid af te doen, mits de grote tenen van het begin tot het eind
tegen elkaar blijven liggen, want anders komen de voeten bijna altijd op verschillende
hoogte, wegens de geringe afwijkingen aan elke ruggegraat. Het bijeenhouden van de grote
tenen dwingt u te werken in de ideale asstand van de wervelkolom en corrigeert de gebreken
in het evenwicht van de ruggegraat.

Kinhouding

We hebben de respectievelijke houdingen van kin en knieën reeds precies beschreven, maar
ook de afstand van de kin tot de vloer is van belang; hef de kin zo min mogelijk omhoog,
opdat het gewicht op de maagstreek blijft drukken.

Gunstige uitwerking

Dhanurasana verhoogt, doordat ze de cobra en de sprinkhaan combineert, het effect ervan

(zie beschrijving van de gunstige werking van deze twee asana's) en er nog het hare aan
toevoegt, dat te danken is aan de vermeerde druk in de buikholte, die alle ingewanden
versterkt, vooral als de oefening gepaard gaat met een diepe ademhaling, want het middenrif
masseert alle organen heel krachtig.

Wervelkolom

Evenals bij de cobra en de sprinkhaan gaat het samenpersen van de voorkant van de
wervelkolom gepaard aan het uitrekken van de achterkant, wat zijn werking doet gelden op
de gewrichtsbanden, de spieren en de zenuwknooppunten van de ruggegraat. De boog-
houding voorkomt voortijdige verkalking van de wervelgewrichten en maakt de ruggen weer
recht, die rond waren geworden door jarenlang voorovergebogen zitten over lessenaars,
bureaus of tekentafels.
Spieren

In het begin veroorzaakt deze oefening de dijen wat pijn, maar die spierpijn is onschuldig;
bovendien doet de praktijk de pijn afnemen en al spoedig verdwijnen.

Het rekken van de bekkengordel vergemakkelijkt Uddiyana Bandha, het intrekken van de
buik.

Het gevoel van welzijn en de sensatie van 'bevrijding', die u heeft na deze asana, spruit voort
uit het stimuleren van de zenuwknopen van de ruggegraat, vooral van het autonome
zenuwstelsel, waarvan de keten van ganglia langs de wervelkolom ligt. We moeten hier ook
noemen de krachtige uitwerking op de plexus solaris, het knooppunt van zenuwen bij de
maagholte, de streek van de 'stoten onder de gordel', die zo gevreesd worden door boksers.
Het schommelen masseert en stimuleert die plek zacht en doeltreffend.

Het is bekend, dat angst gepaard gaat met een onplezierig gevoel in de maagholte, dat te
wijten is aan een functiestoornis van de plexus solaris, wat de vegetatieve functies negatief
beihvloedt. De hierdoor ontstane, hardnekkige functionele stoornissen bezorgen de
therapeuten die de gangbare behandeling toepassen, veel werk. Het schommelen en de
rekking van de buikspieren gevoegd bij de massage, die het gevolg is van de diepe middenrif
ademhaling, doen al die verschijnselen verdwijnen.

Celwandontsteking en zwaarlijvigheid

Dhanurasana bestrijdt de celwandontsteking, die meestal het gevolg is van:

— onvoldoende ademhaling;

— algemene nerveuze spanning;

— slechte spijsvertering;

— vertraagde bloedcirculatie in het netwerk der cellen.

De booghouding:

— intensiveert de ademhaling;

— doet de stoornis in de plexus solaris verdwijnen;

— werkt in op het spijsverteringsstelsel;

— verbetert de bloedcirculatie in de ontstoken cellen en de vetaanwas door een zachte en

regelmatige massage.

Endocrine klieren

De booghouding werkt in op de bijnieren; de toegenomen secretie van adrenaline geeft

energie aan mensen, bij wie de opgewektheid en de frisse ijver ontbreken, zonder dat ze
bevreesd hoeven te zijn voor het overmatig functioneren van de bijnieren. De secretie van
cortisone wordt geregeld, waardoor diverse vormen van reuma worden bestreden. De
autogene cortisone veroorzaakt niet het ongemak van de heterogene, die met injecties wordt
toegediend bij de behandeling van bepaalde ziekten.

De pancreas gaat weer normaal functioneren en fabriceert de insuline, die onmisbaar is voor
het verteren van koolwaterstoffen. Gevallen van pseudo-diabetes, veroorzaakt door angstige
spanning (men constateert bijvoorbeeld een tijdelijke overmaat aan suiker bij frontsoldaten en
bij studenten in examentijd) verdwijnen radicaal in korte tijd, door het verdwijnen van
stoornissen in de plexus solaris en het weer normaal functioneren van de pancreas, dankzij
het beoefenen van de booghouding.

Svami Sivananda constateert bovendien een inwerking op de schildklier.

Spijsverteringskanaal en bijbehorende klieren

De toename van spanning in de buikholte werkt globaal op het spijsverteringsstelsel en de

daartoe behorende klieren. Dhanurasana ontlast de lever, die speciaal gemasseerd wordt
tijdens het diepe ademhalen, en ze versterkt de bloedsomloop in het hele
spijsverteringsstelsel; u moet dus de booghouding niet doen op een volle maag. De boog
bestrijdt de constipatie door de ingewandsperistaltiek te bevorderen.

De goed doorbloede nieren hebben veel baat bij de beoefening van Dhanurasana en
verwijderen de giftige afvalstoffen beter.

Terug naar boven

Kopstand

Er is een kopstand . . . en een kopstand Shirshasana en Kapalasana

In de yogaliteratuur heeft de kopstand verschillende namen. o.a. 'Shirshasana' (de meest
gebruikelijke) en 'Kapalasana'. De klassieke houding hiernaast afgebeeld en verderop
beschreven, noemen we Shirshasana, terwijl Kapalasana (Sanskriet: Kapala = kruin)
overeenkomt met een drievoet (zie afb. 91); deze houding is voor beginnelingen
gemakkelijker.
Techniek
Prent uzelf, als u Kapalasana gaat oefenen, in, dat het hier niet gaat om een acrobatische
stunt en ook niet om een krachttoer. Het moeilijkste hiervan is het aannemen van de juiste
beginstand en deze in het begin enkele seconden vol te houden, dan geleidelijk de duur te
verlengen, hals en nek te versterken en de hersens te wennen aan een toename van de
bloedtoevoer.
Merk op dat de uitgangshouding — hoewel in geringere mate — reeds het gunstige effect
levert van Shirshasana. Zorg ervoor dat u het hoofd en de handen op de juiste wijze op de
vloer plaatst. Als u oefent op een harde vloer, gebruik dan een in vieren gevouwen kleed,
maar niet een kussen, want dat zou veel te dik en te zacht zijn en dus geen vastheid geven,
hetgeen af te raden is.
Shirshasana De kopstand

Shirshasana, de kopstand, is ongetwijfeld de meest bekende van alle yogastanden, zo zelfs

dat voor het grote publiek het begrip 'yoga' vrijwel synoniem is met 'op je hoofd staan'. Dankt
ze haar roem aan haar ongewone karakter of aan het feit, dat de yogis haar als koningin der
asanas beschouwen? Och, wat doet het ertoe! Voor hen die geen yoga beoefenen, lijkt het
onzinnig op het hoofd te gaan staan: 'Denk eens aan het risico, je nek te breken! En is het
niet vreselijk zoveel bloed in je hoofd te krijgen?' Wat beginnelingen in het westen aangaat,
en vooral de minder jeugdigen, ze voelen zich tegelijkertijd aangetrokken door het
spectaculaire en door de weldadige uitwerking van Shirshasana, en beangst voor de
acrobatische kant die, naar zij menen, niet zonder gevaar is. Wij zijn van oordeel, dat, als
men slechts één asana zou oefenen, het dan Shirshasana zou moeten zijn.
Waarom moeten we nou op ons hoofd gaan staan, terwijl we met zoveel moeite hebben
geleerd ons op onze voeten in evenwicht te houden en de dag dat we onze eerste stappen
zetten, zoiets bijzonders heeft betekend in ons bestaan?
Recht overeind staan is kenmerkend voor de mens, het is uitsluitend zijn voorrecht, door het
lot hem toebedeeld, want het is beslist deze stand die van hem een menselijk wezen heeft
GEMAAKT. Door zich van de grond te verheffen zijn de voorpoten tot handen geworden,
waarachtige verlengstukken der hersenen. Bevrijd en in staat dingen te grijpen, is de hand
tot scheppend instrument geworden, in feite het enige waarover de mens beschikt om zijn
gedachte een stoffelijke vorm te geven. Deze scheppende werkzaamheid heeft op haar
beurt de mens gedwongen van zijn hersenen gebruik te maken om zijn problemen op te
lossen en op eze wijze hebben handen en hersenen in de loop van de menselijke evolutie
zich parallel en wederzijds ontwikkeld. In het perspectief van de evolutie is dit rechtop staan
een recente verworvenheid, een nog onvolmaakte aanpassing, speciaal wat betreft de
ruggegraat en de bloedsomloop.
Bij de viervoetige dieren (bijvoorbeeld honden, paarden) is het gewicht - daar de
lichaamsmassa evenwijdig blijft met de grond -gelijk verdeeld en aangezien de
bloedsomloop horizontaal verloopt, is de invloed van dat gewicht te verwaarlozen. Bij de
mens echter is de bloedbaan verticaal en de zwaartekracht speelt daar een uiterst
belangrijke rol.
Beneden het hart is het speciaal de circulatie van het aderlij ke bloed, die er door wordt
beïnvloed. Om naar het hart en de longen op te stijgen, moet het aderlijke bloed de
zwaartekracht overwinnen en wel speciaal door het samentrekken van spieren, die door het
samenpersen van de aderen het bloed terugdrijven naar het hart. Hierbij doen de kleppen
dienst als ventielen in unieke betekenis en verhinderen het terugvloeien van het bloed. Deze
oplossing is bevredigend voor de natuurmens, die om in leven te blijven zijn spieren moet
gebruiken, maar bij de beschaafde mens die een zittend leven leidt, zijn de samenballingen
van de spieren niet voldoende om de circulatie van aderlijk bloed haar normale snelheid te
garanderen. Het gevolg hiervan is, dat aderlijk bloed zich ophoopt in de benen, maar vooral
in de buikholte, waar het bloed stagneert in de buikorganen, hetgeen verandering in hun
goede functionering brengt. Bij de natuurmens veroorzaken de ruime
ademhalingsbewegingen, dankzij de zuigerbewegingen van het middenrif, vermenging van
het bloed en een krachtige opzuiging van aderlijk bloed in de longen, die zich bij elke
inademing niet alleen met lucht, maar ook met bloed vullen. Hoe dieper de inademing is, hoe
meer bloed er in de longen stroomt. Ademhaling en bloedcirculatie vinden in nauwe
onderlinge samenhang plaats. De rol van zuigpomp, die de longen bij de circulatie van
aderlijk bloed spelen, is volstrekt onvoldoende bij de mens die in zijn zittend leven zeer
oppervlakkig ademhaalt.
In de lichaamsdelen, die boven het hart liggen, wordt de terugkeer van aderlijk bloed
vergemakkelijkt door het lichaamsgewicht. De slagaderlijke circulatie daarentegen wordt
afgeremd, en wel heel speciaal die naar de hersenen, wat des te schadelijker is voor de
beschaafde mens die bijna een zuiver cerebraal levend wezen is geworden, wiens hersenen
- als verbruikers van enorme hoeveelheden zuurstof - juist behoefte hebben aan een extra
toevoer van bloed.
Het ongemak van de staande houding beperkt zich niet tot de bloedcirculatie. Bij het dier
blijven de buikholte-organen op hun plaats en heeft er geen verzakken plaats. Bij de mens is
de verticale stand de grondoorzaak van 'wandelende nieren', maagverzakkingen,
ingewandsverzakkingen enz., dus een bron van ernstige functionele stoornissen. En daarom
prijzen de yogis, volkomen logisch, de hoofdhouding aan om meteen en zonder mankeren
het ongerief van de verticale stand op te heffen.
De weldadige uitwerking 'van de kopstand
De weldadige gevolgen van de koningin der asanas zijn zo talrijk en gevarieerd, dat wij
ervan afzien ze alle te beschrijven. Wij zullen de principes analyseren zonder in details af te
dwalen, aangezien het belangrijkste is te weten waar en hoe de werking ontstaat.

Uitwerking op het skelet

Laat ons eerst de gevolgen nagaan op het evenwicht van de ruggegraat. In de landen waar
de vrouwen water halen in zware kruiken die ze op het hoofd dragen, merkt men op dat hun
wervelkolom volmaakt en hun gang elegant en soepel is. Het dragen van een zware vracht
op het hoofd en daarbij het evenwicht bewaren, vereist een bepaalde houding van kruin en
nek, die haar terugslag heeft op de gehele wervelkolom.
In de scholen waar mannequins een gracieuze gang leren aankweken, oefenen de
jongedames zich door eerst met een boek, later met verscheidene boeken op het hoofd rond
te lopen. Shirshasana heeft automatisch datzelfde effect en nog versterkt, omdat het hele
lichaamsgewicht op de kruin rust. Haar werking strekt zich ook uit tot het benedeneinde van
de wervelkolom en vooral tot het gewricht van de vijfde lendewervel en het heiligbeen,
waarop het hele bouwsel van het skelet rust en de wervels zich opstapelen. Zo draagt de
vijfde lendewervel het hele gewicht van het menselijk lichaam, behalve dat van de benen.
Deze wervel is dus aan een maximale druk onderworpen en het wervelbot is bijzonder
kwetsbaar. Denk eens in waaraan het onderworpen is tijdens het lopen of bijvoorbeeld het
paardrijden.
Bij de viervoeters dient het heiligbeen vooral tot verbinding van het bekken met de
ruggegraat; het draagt hoegenaamd geen gewicht. Bij Shirshasana dragen de lendewervels
slechts het gewicht van de benen en het bekken. Wanneer u de kopstand in volmaakt
evenwicht doet, komen de lendewervels automatisch in de normale stand, de gunstigste
stand. En daarom verdrijft Shirshasana in enkele ogenblikken die nierkwalen, die ontstaan
door te lang achtereen rechtop te staan.
De halswervels krijgen dan het hele lichaamsgewicht te dragen,wat voor een normale nek
hoegenaamd geen risico met zich meebrengt, vooral als deze samengedrukt is in een stand
van afweer, dat wil zeggen: tussen de schouders gedoken. Als u van achteren aangevallen
wordt en men u bruusk met de handen in de nek grijpt, zoals kinderen onder elkaar graag
doen, trekt u instinctmatig het hoofd in die gedoken houding, waardoor u minder kwetsbaar
bent.
Uitwerking op de bloedsomloop

Het is echter op de bloedsomloop, dat de hoofdstand haar belangrijkste uitwerking heeft. Wij
weten, dat de verticale houding de stilstand van het bloed begunstigt in de lichaamsdelen
die beneden het hart gelegen zijn, doordat het gewicht een remmende werking heeft op de
circulatie van het bloed naar het hart, terwijl daarentegen boven het hart de toevoer van
slagaderlijk bloed wordt geremd.
Shirshasana draait de zaak om: het aderlijk bloed, dat nu door het gewicht wordt geholpen,
stroomt ogenblikkelijk uit de benen weg, terwijl de stilstand van het bloed in de buikorganen
wordt tenietgedaan. Stromen aderlijk bloed worden nu weer in omloop gebracht en hun
terugkeer naar het hart wordt versneld. Het volume van het slagaderlijk bloed dat in omloop
is, hangt af van het terugkerend aderlijk bloed, omdat het hart een perspomp is, die door de
longen gevoed wordt met gezuiverd en zuurstofrijk bloed. Door de terugkeer van aderlijk
bloed te versnellen, krijgen de longen meer bloed dat vol gif- en afvalstoffen zit, te zuiveren,
want het staan op het hoofd vergezeld van diepe ademhalingen reinigt het organisme
zonder het hart, dat nu kalm en krachtig klopt, te vermoeien. Het slagaderlijk bloed stroomt
overvloedig en met lichte druk naar de hersenen, terwijl het in de rechtopstaande houding
het gewicht moet overwinnen om de hersenen te bereiken (verg. 'Uitwerking op de
hersenen', pag. 248). De aderen van de benen rusten nu zelfs veel beter uit dan in de
lighouding. Shirshasana voorkomt spataderen en aambeien. Als uw lichaam er vatbaar voor
is, zal de asana ertoe bijdragen al deze narigheid te voorkomen, ja zelfs ze geleidelijk aan
doen verdwijnen. In het geval van spataderen en aambeien is het goed de werking van de
asana te vervolmaken met koud-waterwassingen op de gevoelige plekken, gevoegd bij de
door uw arts voorgeschreven therapie.

Effect op het abdomen

Het abdomen is de centrale, de constructiewerkplaats van het organisme en de streek

besloten tussen middenrif en bekken is van vitaal belang. Behalve dat Shirshasana het
stagnerende bloed weer in circulatie brengt in de abdominale organen, ontlast ze de
onderbuikorganen, waar de langdurige zithouding een vrijwel permanente opstopping
veroorzaakt. Laten we in het voorbijgaan goede nota nemen van het feit, dat de
prostaatstoornissen, die zoveel mannen na hun vijftigste kwellen, verergerd zoal niet
veroorzaakt worden door die opstopping. Door de kopstand wordt de prostaat bevrijd, wat
een onmiddellijke verlichting met zich meebrengt. De genitaliën worden eveneens ontlast.
De verzakte organen (nieren, maag, ingewanden) hernemen hun plaats en hun normale
vorm door een systematische beoefening en een langzaam opgevoerde training, die maakt
dat we een genezingbrengende tijdsduur van drie maal vijf minuten kunnen bereiken, ofwel
gemiddeld een kwartier per dag.
Tot de belangrijkste organen die voordeel trekken van Shirshasana behoren die van het
spijsverteringsstelsel met alle bijbehorende klieren - en wel speciaal de lever, die bij veel
mensen die een zittend leven leiden, lijdt aan een sluimerende verstopping. Laten we vooral
niet vergeten, dat al het aderlijke bloed, dat uit het spijsverteringsstelsel komt, door de lever
gaat. We begrijpen nu meteen hoe belangrijk het is alle leververstoppingen te voorkomen.
Ook hier bepaalt de aderlijke bloedsomloop de slagaderlijke bloedsomloop EN NIET
OMGEKEERD. Het aderlijke bloed, dat uit het spijsverteringsstelsel wordt weggevoerd,
veroorzaakt meteen een toevoer van slagaderlijk bloed en dus een verbetering van de
spijsverteringsfuncties.
Tijdens de hoofdstand profiteert de lever van een doeltreffende massage. Daar hij goed
samendrukbaar is, wordt hij letterlijk plat door de druk van het middenrif, die half
kraakbeenachtige, half spierachtige wand, die de scheiding vormt tussen de buikorganen en
de borstholte.
In rechtopstaande of zittende houding, tijdens diepe ademhalingen, masseert het op- en
neergaande middenrif de lever. Deze massage wordt nog veel krachtiger en doeltreffender
tijdens de kopstand, want bij de inademing wordt het middenrif plat en duwt het de lever weg
en ook het geheel van de ingewanden, die er dan op drukken. Alhoewel in veel mindere
mate dan de lever, raakt ook de milt vaak verstopt en deze heeft dan ook veel baat bij
dezelfde massage.

De longen

De kopstand brengt een radicale wijziging in de manier van ademhalen. Zowel in de zit- als
in de staande houding zijn de longen in het bovengedeelte gelegen, dat in de omgekeerde
houding dus be-nedengedeelte wordt. Wij hebben zoeven duidelijk gezegd, dat de
buikorganen dan druk uitoefenen op het middenrif: de lucht die in de longen besloten zit
tijdens de eventuele perioden waarin we de adem inhouden, staat dus onder lichte druk,
waardoor de longblaasjes zich harmonieus openvouwen en de zuurstof zonder moeite door
het longvlies gaat zonder de uitscheiding van CO2 te verhinderen, dat dankzij zijn stoffelijke
eigenschappen zeer gemakkelijk ontsnapt.
Shirshasana is dus vooral werkzaam tijdens de uitademing, de voornaamste fase van het
ademhalingsproces. Een onvolledige uitademing brengt een permanente stagnatie met zich
mee van in de longen achterblijvende, bedorven en vergiftigde lucht en vermindert de
hoeveelheid lucht, die men zou kunnen inademen, want men kan iets alleen vullen al naar
gelang het eerst geledigd is. Hoeveel armetierige longen van beschaafde mensen zijn even
slecht geventileerd als de lokalen waarin hun bezitters hun leven slijten. Shirshasana
vergemakkelijkt de diepe ademhaling doordat de organen op het middenrif drukken. De
yogis zeggen daarom, dat deze stand automatisch voert tot pranayama, als u tenminste
aldoor ADEMT DOOR DE NEUS.
Tenslotte, het belangrijkste punt voor onze gezondheid: in deze houding wordt het
bovengedeelte der longen goed gelucht, wat de mens immuun maakt voor tuberculose, want
de bacillen van Koch,die officieel verantwoordelijk zijn voor deze ziekte, sterven als ze met
zuurstof uit de lucht in aanraking komen. Als iedereen grondig en diep ademhaalde, zou
men de sanatoria kunnen opdoeken of transformeren tot yoga-centra.

Uitwerking op de hersenen

Voor we het over de uitwerking van Shirshasana hebben, zullen we eerst enkele cijfers
geven. De hersenen, dat reusachtig geheel waarin miljarden zenuwcellen leven en werken,
zijn het meest door-aderde orgaan van het gehele gestel, want hun behoefte aan bloed is
geweldig groot vergeleken bij andere organen of weefsels. De hersenen worden per dag
door gemiddeld tweeduizend liter bloed doorstroomd, zegge en schrijve TWEEDUIZEND.
De haarvaten zijn, zoals u weet, uiterst dunne adertjes, waarin de rode bloedli-chaampjes
circuleren. Maar weet u ook, dat ze in het lichaam een totale lengte hebben van
honderdduizend kilometer (zie dr. Salma-noff, 'Geheimen en Wijsheid van het Lichaam').
Weet u, dat dus een gram spierweefsel ongeveer acht meter aan haarvaten bevat, een gram
witte hersenmaterie wel driehonderd meter, maar dat de hersenschors, de welbekende
'grijze massa' duizend meter haarvaten bevat? Denk u eens in: voor elke gram een kilometer
aderen vol levend bloed. Deze haarvaten zijn elastisch en zeer gevoelig voor
drukveranderingen. Als ze gerekt, los en slap zijn, laten ze de bloedlichaampjes heel
gemakkelijk door. Als ze verschrompeld of verkrampt zijn, sluiten ze zich af. Bij Shirshasana
is er, mede door het gewicht, een overvloedige toevoer van bloed, en bij lichte druk
(onschuldig, behalve bij de tegenaanwijzingen opgesomd op pagina 252) in het netwerk van
aderen in de hersenen, ontstaat er een dóórspoeling in de letterlijke zin van het woord.
Shirshasana bewaart de elasticiteit van de haarvaten of geeft hen deze terug. Het
overvloedig doorbloeden en het openen van de verkrampte haarvaten in de hersenen
verdrijft vaak als bij toverslag migraine en zenuwhoofdpijnen1 en u hoeft uw toevlucht niet te
zoeken in pijnstillende middelen.
Shirshasana werkt gunstig in op en stimuleert de denkwerkzaam-heid. Het geheugen wordt
beter evenals de concentratie, de weerstand tegen nerveuze vermoeidheid neemt toe,
angst, onrust en nervositeit verdwijnen door dagelijks deze stand te beoefenen.
Vanzelfsprekend kan ze een idioot niet veranderen in een genie, maar de verbetering in het
fysiologisch functioneren van de hersenen maakt, dat iedereen meer voordeel kan hebben
van zijn intellectuele hulpbronnen.
In de schedel, verscholen in de lauwe diepte, bevindt zich ook de hypofyse, een kliertje van
ongeveer een centimeter lang met een gewicht van zes gram, en de pijnappelklier, die
samen de werking van alle andere endocrine klieren versterken en het hele organisme
bei'nvloeden. Shirshasana regelt hun werking en ook die van de thyroïde, die heel speciaal
de zorg heeft voor de spijsvertering en zeer veel bijdraagt tot het jeugdig houden van het
organisme. De proefondervindelijk vastgestelde slijtage van de schildklier bewerkstelligt bij
het dier een vroegtijdige veroudering en een voortijdige dood; de pathologische
veranderingen in deze klier veroorzaken kropziekte.
Shirshasana helpt ons ons normale gewicht terug te krijgen of te behouden; ze doet
diegenen, die in lichaamsgewicht moeten afnemen, vermageren en doet kilo's toenemen
wanneer dat nodig is.
De zintuiglijke organen
Het gezicht
Shirshasana heeft een verwonderlijk effect op de zintuiglijke organen. Het gezicht wordt in
een oogwenk veel beter - dat moet hier gezegd - omdat het oogapparaat in het algemeen
(de gezichtscentra in de hersenen inbegrepen) en het netvlies in het bijzonder - dus de grote
zuurstofverbruikers - weldadig beïnvloed worden door een belangrijke extra toevoer van
slagaderlijk bloed. Om u te overtuigen van de doeltreffende werking van Shirshasana in dit
gebied, moet u eens, voordat u die houding aanneemt, een letterschaal voor het bepalen
van de gezichtsscherpte of een krant op twee meter afstand van u zetten en dan kalm,
zonder u in te spannen, met uw blik de hele oppervlakte bestrijken. Ga dan op uw hoofd
staan, sluit de ogen een minuut lang en kijk dan opnieuw, net als tevoren, naar die
letterschaal of krant: het beeld zal dan reeds duidelijker zijn.

Tegenaanwijzingen
Zij, die bedreigd worden met loslating van het netvlies, moeten zich van deze asana
onthouden. Hetzelfde geldt voor lijders aan oogaandoeningen, als het gaat om werkelijke
ziekten, zoals bindvliesontsteking, glaucoom enz. Bijziendheid, verziendheid of
astigmatisme, die samenhangen met misvormingen van het oog, al dan niet duidelijk, vallen
niet onder deze categorie. Integendeel: Shirshasana kan daar slechts gunstig op werken.
Het gehoor
Ook het gehoor is voor verbetering vatbaar door Shirshasana. Tegenaanwijzingen: otitis en
andere oorontstekingen. Zelfs als u hiervan genezen bent, moet u zich enige tijd erna
onthouden van deze asana.

De kleine hersenen

De kleine hersenen — dit miskende orgaan ter grootte van een sinaasappel — liggen onder
de grote hersenen; ze zijn verbonden met alle centra van willekeurige bewegingen en hun
rol bestaat uit het coördineren van onze bewegingen. Een dier, dat verstoken is van de
kleine hersenen, blijft wel in leven en zelfs bewust, maar is onbeheerst in zijn bewegingen,
het heeft moeite zijn evenwicht te bewaren. De kleine hersenen treden speciaal handelend
op bij evenwichtsbewegingen, waarvan Shirshasana deel uitmaakt.

Esthetisch effect

Door de evenwichtstoestand van de ruggegraat te verbeteren, schenkt Shirshasana ons een

rechte houding, zoals een mens hoort te hebben en een natuurlijke, soepele en gracieuze
gang. Doordat ze het gelaat overvloedig doorbloedt met slagaderlijk bloed, wordt de
opperhuid beter gevoed dan door de allerbeste anti-rimpelcrême. De rimpels ontstaan eerst
in het voorhoofd en in de ooghoeken, dan aan de slapen (kraaiepootjes), omdat die delen
minder goed doorbloed worden. Dank zij Shirshasana wordt de huid weer jong, vernieuwd,
de opkomende rimpeltjes verdwijnen, behalve de diepe voren, die in het gezicht zijn gegrift;
de huidskleur wordt weer frisser, het gelaat straalt van gezondheid. Wat het haar betref t: de
yoga-ervaring bevestigt dat deze asana het weer kan doen opkomen doordat ze een goede
doorbloeding van de hoofdhuid garandeert, die noodzakelijk is voor elke behandeling tegen
kaalhoofdigheid. Iemand die aan het grijs worden is, zal zien dat zijn haar na een jaar
oefenen weer de oude kleur krijgt. Om deze verjonging tot stand te brengen moet u
Shirshasana minstens een half uur per dag volhouden, eventueel over meerdere keren
verdeeld.
Shirshasana brengt nog vele andere gunstige gevolgen teweeg, maar het zou langdradig
worden ze alle op te sommen. Laat ons tevreden zijn de belangrijkste te onthouden en ... te
oefenen; de asana zal heus al haar gunstige gevolgen hebben, ook die welke niet genoemd
zijn, en dat is waar het op aankomt. Wij zullen deze studie besluiten met eraan toe te
voegen, dat Shirshasana er belangrijk toe bijdraagt de slapeloosheid te overwinnen en een
gunstige invloed heeft op de bloedcirculatie in de voeten. Als u deze houding enige minuten
lang hebt volgehouden en weer tot de normale houding bent teruggekeerd, zult u kunnen
constateren, dat uw voeten roze zijn geworden en warm aanvoelen.

Tegenaanwijzingen

De tegenaanwijzingen tegen de kopstand zijn minder talrijk en overdreven streng dan u

misschien zou vrezen en de ervaring leert, dat er slechts weinig gevallen zijn, waarin ze
formeel verboden wordt. Shirshasana kan gemiddeld door negentig van de honderd mensen
beoefend worden in een langzaam stijgende training. Zelf hebben we nooit slechte gevolgen
opgetekend, hoewel we deze stand aan honderden hebben geleerd, zelfs aan mensen van
over de zestig. Het is allemaal een kwestie van maat houden en van gezond verstand. De
techniek, die in dit boek wordt aangegeven, schakelt diegenen uit, die schade zouden
kunnen ondervinden van deze stand.
Het is wel duidelijk dat u, als de slagaderen en kleinere aderen der hersenen verkalkt zijn,
zich van deze oefening moet onthouden, evenzo in gevallen van aneurisma en te hoge
bloeddruk. Maar zelfs dan is het gevaar gering, want de belanghebbende krijgt
waarschuwingssignalen, die niet verkeerd begrepen kunnen worden. Als bijvoorbeeld de
kopstand meteen een aanval van hevige migraine veroorzaakt, die bij elke hernieuwde
poging verergert, moet u er - in elk geval tijdelijk - van afzien.
Oorsuizingen, die bij elke poging heviger worden, zullen iemand tot voorzichtigheid manen.
Als een fluitend geluid of gesuis optreedt bij de eerste pogingen, maar elke dag wat minder
wordt, is dit normaal en moet het helemaal geen ongerustheid veroorzaken. De verhoogde
bloeddruk wordt een tegenaanwijzing, wanneer de bloeddruk in de slagaderen beneden de
negen komt. Vaak kan lichte duizeligheid optreden, die dikwijls te wijten is aan het feit, dat u
na de oefeningen meteen overeind komt, maar het is ongevaarlijk.
IN ALLE GEVALLEN moet u meteen na de kopstand een of twee houdingen doen, die op
bladzijde 259 zijn beschreven, opdat de bloedcirculatie weer normaal kan worden.
Belangrijke opmerking
Wanneer ze verkeerd gedaan wordt, kan Shirshasana een gevoel van verstikking
teweegbrengen tengevolge van heftige pogingen om succes te hebben, of door het
onbewust blokkeren van de ademhaling. Ga nooit driftig te werk en blijf normaal door de
neus ademen gedurende de hele houding.
Om alle risico te vermijden, moet u zich eerst beperken tot de beginoefeningen, die u er aan
wennen het hoofd naar beneden te laten hangen om de wereld ondersteboven te bekijken
en die de halsspieren versterken. Ze bereiden het aderstelsel van de hersenen voor op de
grotere toevoer van bloed onder enige druk. In de loop van deze oefeningen gaan de benen
nog niet verticaal omhoog en aangezien de druk evenredig is met de hoogte van de kolom
vocht (denk even aan uw natuurkundelessen!) blijft ze altijd binnen de perken van de
veiligheid.
Tegen de muur of midden in de kamer?
In het beginstadium van onze leertijd zou de muur een bedrieglijke bondgenoot zijn, omdat
haar steun ons soms in staat lijkt te stellen onze mogelijkheden te overschrijden. Eerst als
we de beginoefeningen in het midden van de kamer goed onder de knie hebben (u loopt
geen enkel risico om te vallen; op zijn allerergst maakt u een onschuldige buiteling), kunnen
we de muur gebruiken om volledig in verticale stand te komen.
l. Migraine niet te verwarren met zenuwhoofdpijnen, want migraine beperkt zich tot een deel
van het hoofd; zenuwhoofdpijnen betreffen het gehele hoofd.

Terug naar boven