2

DONDERDAG 12 MEI 2016

vandaag

Trouw

zonnig Een zonnige dag met hier en daar wat wolken. Wind oost tot noordoost, windkracht 4 tot 6. Op de
Wadden wordt het 18 graden, landinwaarts 24 of 25 graden. Meer over het weer: de Verdieping 17

anton dingeman Pieter Geenen

personalia

klein verslag Wim Boevink

Elisabeth Leijnse
Hoogleraar letterkunde Elisabeth
Leijnse heeft de Erik Hazelhoff Biograeprijs 2016 ontvangen voor
haar boek Ccile en Elsa, strijdbare
freules. Door de prettige, laconieke stijl en de afwezigheid van interpretatie is het boek bijna een pageturner te noemen, aldus jurylid en
directeur van het Biograe Instituut
Hans Renders. Met de onderscheiding wil de stichting achter de prijs
de belangstelling voor bijzondere
personen uit de geschiedenis vergroten.
Constant Nieuwenhuijs
Er worden twee tentoonstellingen
gehouden rond beeldend kunstenaar Constant Nieuwenhuijs (19202005). Het Gemeentemuseum Den
Haag toont New Babylon, een
kunstproject waarvoor Nieuwenhuijs van 1956 tot 1969 een denkbeeldige stad creerde. Het Cobra
Museum voor moderne kunst in
Amstelveen exposeert werk uit de
jaren vijftig. Nieuwenhuijs maakte
met Karel Appel en Corneille deel
uit van de Cobragroep, een avantgardebeweging van kunstenaars uit
Denemarken, Belgi en Nederland
in de jaren 1948 tot 1951. Beide tentoonstellingen zijn te zien van 28
mei tot en met 25 september.
Michael Schaap

VPRO-programmas De Hokjesmaker van Michael Schaap, Arjen Lubachs Zondag met Lubach en
Langs de oever van de Yangtze van
Ruben Terlou zijn genomineerd
voor de Zilveren Nipkowschijf, de
televisieprijs die sinds 1961 wordt
uitgereikt door recensenten van
dagbladen en tijdschriften. Vorig
jaar won de serie Onze man in Teheran. De uitreiking is op 10 juni
in Hilversum.

Thom de Graaf
Voorzitter van de Vereniging Hogescholen en D66-senator Thom de
Graaf is de nieuwe voorzitter van de
Raad van Commissarissen van vervoersbedrijf Transdev Nederland
Holding. Hij volgt de Franse Thiery
Walrafen op. Eerder was De Graaf
minister, vice-premier, burgemeester van Nijmegen en voorzitter van
de Consumentenbond.

Dit is geen
column

eze rubriek heet al bijna tien jaar

Klein Verslag, omdat hij van iets
verslag doet en het graag klein
houdt. Nu ja, klein in omvang tenminste. Niet altijd stond hij op deze pagina, aan de achterzijde van het Grote
Nieuws, nu ja het nieuws dat deze krant groot
acht. Je zou kunnen zeggen dat die tweede pagina, de achterkant van de voorpagina, de schaduw vormt van de eerste, die volop in het licht
staat, die pagina van de eerste blik.
Maar waarvan doet deze rubriek nu verslag?
De schaduw van het nieuws komt dan in me
op, maar wat is dat precies? Als nieuws een
snelle beweging beschrijft, een ontwikkeling,
een voortgang die zo niet eerder voorkwam,
dan is het Klein Verslag een verlangzaming,
een uitvergroting van een detail, een stilstand
bijna. Hier in de schaduw moeten we ons niet
druk maken, drukte is overal al.
Nieuws is luidruchtig, schreeuwt om aandacht en hecht zich graag aan het uitzonderlijke, het incidentele, het ongeluk, het drama.
Nieuws is vaak slecht nieuws. Het voltrekt zich

buiten ons om, in een parlement, een andere

stad, een ver land. Maar hier in de schaduw
overheerst het gewone, het alledaagse. Het
weer. De boodschappen bij de supermarkt, de
was aan het rek, het neerlaten en weer ophalen
van de markies tegen de zon, het op straat
schampen van een vreemde en het simultaan
excuseren direct daarna.
Wat is dat, dat Klein Verslag van jou? Ik heb
intussen geleerd een kroniek te zeggen. Als
anderen me een columnist noemen dan protesteer ik daar niet tegen, maar het Klein Verslag
is zeker niet de column waarnaar literatuurcriticus Kees Fens ooit weemoedig verlangde.
Dat was in 2007, een jaar voor zijn dood, en
eigenlijk was de column in zijn ogen toen al
uitgestorven, hoewel Jan Blokker en Piet Grijs
nog schreven. In een column, toen het woord
nog geharnast en gewapend was, werd de waarheid gezegd die de krant niet aandurfde.
Schreef Fens.
En dat in de beste taal die er is en dat is de
taal zonder nuances, hoewellen, ofschonen,
misschien en maren. De schrijver van de co-

lumn ging het om ideen, om denkwijzen en

om alle mensen die de lafheid van de zachte
krachten vertegenwoordigen. Over al die meningen en mensen schreef hij. Over zichzelf
nooit. Zo hoort het ook. Bloed aan de paal dat
was een column, het scheermes dat de redactie
zelf niet durfde te gebruiken.
Nee, zo ferm gaat het hier niet toe. Uitroeptekens zijn een zeldzaamheid. (Fens vond uitroeptekens overigens volmaakt overbodig.)
Hier wordt geschetst met zacht potlood, maar
niet zonder contour, zoekend naar een rake
lijn, n precies beeld, een ogenblik van waarheid, of de illusie ervan. Dat je een seconde
lang denkt: ja, zo is het. Maar niets is zeker.
Niet de gebeurtenis zelf is belangrijk die herhaalt zich maar in het alledaagse maar de ervaring ervan, de pozie.
Eigenlijk was ik dit stukje begonnen om over
Connie Palmen te schrijven, die de Librisprijs
won, en die in de uren na de uitreiking nog een
prachtig gesprek voerde op de radio, ook over
zaken die met het bovenstaande van doen hebben. Denk ik. Nu ja, morgen verder.

taal Ton den Boon

Handvatten
en -vaten

tdb@taalbank.nl

inhoud nieuws

In de Middeleeuwen werd met het

woord handvat een soort waskom
aangeduid om de handen in te wassen. Tegenwoordig heeft het woord
meestal een heel andere betekenis.
Een handvat is een handgreep
waarmee je een voorwerp aanvat,
beetpakt of vastgrijpt. Zo kan er
sprake zijn van het handvat van
een pan of van een zwaard.
Het tweede deel van handvat is vat,
dat in dit geval is afgeleid van het
werkwoord vatten (pakken, grijpen), zoals dat nog voorkomt in de
uitdrukking ergens (geen) vat op
krijgen. Handvat wordt in de media

meestal guurlijk gebruikt, in de

betekenis aanknopingspunt. Zo
had Trouw het gisteren over rechters die handvatten nodig hebben
om de belangen van minderjarigen
te behartigen.
Naast het onomstreden meervoud
handvatten tref je ook geregeld
handvaten aan. Afgelopen zaterdag
bijvoorbeeld had Trouw het over
een app die reizigers handvaten
(geeft) om hun jetlag te beteugelen. Elders in dezelfde krant ging
het over de behoefte van docenten
aan handvaten om de vluchtelingenkwestie met leerlingen te be-

spreken. Sommige lezers keuren

het meervoud handvaten af. Geen
wonder, want op school werd dat
vroeger rcksichtslos fout gerekend. Van Dale noemt handvaten
nog steeds minder juist dan handvatten, maar in de praktijk is dit
meervoud zo ingeburgerd, vooral
als het guurlijk wordt gebruikt,
dat taaladviseurs er geen bezwaar
meer tegen maken. Nieuwlichterij
is het meervoud handvaten bepaald ook niet, zoals blijkt uit de
woordcombi braedpanne met
handvaten in een gezaghebbend
taalkundig handboek uit 1723.

vandaag 2/7 nederland 8/11 buitenland 12/14 economie 15/17 sport 18/19 opinie 21/23
de Verdieping religie & losoe 6/7 duurzaamheid 8/9 cultuur & media 10/14 tv 14/15 puzzels, weer 16/17 Ephimenco 20 familieberichten 19