Spreekbeurt

pakket

HULP | HOOP | HERSTEL

na een ramp of oorlog

Jij wilt een spreekbeurt houden over mensen die
moesten vluchten door een ramp of een oorlog.
Dit pakket gaat je helpen! Je vindt hier:

 Informatie over vluchtelingen in de wereld

 De reis van een vluchteling
Een voorleesverhaal
 Wat doet ZOA?
 Knutsel: een vluchtelingenkamp
 Een poster voor in de klas
Door het hele spreekbeurtpakket heen staan uitspraken
van kinderen in de aparte kadertjes. Deze uitspraken komen
uit gesprekken met kinderen in Sri Lanka.
Op de achterpagina staan ook nog tips voor je spreekbeurt.
Heb je nog vragen? Bel ons gewoon even: 055 36 63 339,
of stuur een mailtje: info@zoa.nl
Heel veel succes met je spreekbeurt!

WWW.ZOA.NL/KINDEREN

Wil jij
eerlijk delen?

WWW.ZOA.NL/KINDEREN

Wil jij meehelpen? Dat kan!

Vertel aan anderen over vluchtelingen, en hoe we ze kunnen helpen.
 Schrijf een brief aan de minister-president, waarin je vertelt hoe belangrijk jij
het vindt dat Nederland vluchtelingen helpt.

 Om vluchtelingen te helpen, is veel geld nodig. Organiseer een actie, bijvoorbeeld
samen met je klas, of met een broer of zus, om geld in te zamelen. Een paar ideen:
lege flessen inzamelen
autos wassen
koekjes bakken om op een ouderavond te verkopen
 als je de juffen en meesters op school inschakelt, kun je misschien wel
een rommelmarkt of hapjesmarkt organiseren of een lessenmarathon.
 ga met een paar vrienden bij elkaar zitten en bedenk zelf nog meer acties.

In het voorjaar organiseert ZOA altijd Wandelen voor Water, een leuke actie voor
alle kinderen in groep 7 en 8! www.zoa.nl (helpmee/scholen)

 Of doe met je hele familie mee aan Walk4Water. www.walk4water.nl

 In het najaar kun je meedoen met de kruidnotenactie.
Dat is nog s een lekker idee! www.kruidnotenactie.nl

Mijn hart huilt.

Ik wil deze oorlog
niet. Ik wil vrede.
(meisje, 9 jaar)

Waarom vluchten mensen?

Vluchten doe je niet zomaar, want je laat bijna alles achter.

Mensen vluchten om verschillende redenen:

A Geloof. In sommige landen worden mensen vervolgd om hun geloof.

Bijvoorbeeld: christenen in China of Afghanistan.

B Politiek. In sommige landen mag je niet zeggen dat je het oneens bent met de regering.

Doe je dat wel, dan kun je in de gevangenis belanden. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Iran of Sudan.

C Oorlog. De meeste vluchtelingen vluchten omdat het door oorlog gevaarlijk is in hun

land, bijvoorbeeld in Irak of Congo. Een oorlog tussen groepen in hetzelfde land noem je
een burgeroorlog, bijvoorbeeld in Sri Lanka of Somali.

D Honger en armoede. Door oorlog, droogte of overstromingen kan de oogst

mislukken en hebben mensen niet voldoende te eten. Ze hopen dan ergens anders voedsel
of werk te kunnen vinden.

E Bevolkingsgroep. Zoals in de Tweede Wereldoorlog joden in Europa werden

vervolgd, worden ook nu nog allerlei bevolkingsgroepen vervolgd.

F Ramp. Bij een aardbeving of overstroming moeten mensen vluchten om hun leven te
redden.

Soms wonen vluchtelingen op straat of

in een tentenkamp. Als ze geluk hebben,
kunnen ze een huisje vinden.

| 1 | Spreekbeurtpakket

Er bestaan verschillende soorten vluchtelingen:

Een vluchteling is iemand die naar een ander land is gevlucht.

Voorbeeld: in Afghanistan was het oorlog. Veel Afghanen vluchtten naar
Iran en Pakistan en soms ook wel naar Nederland.
Een ontheemde is iemand die gevlucht is uit zijn woonplaats, maar

wel in zijn eigen land is gebleven. Voorbeeld: in Sri Lanka vochten het leger
van de regering en een groep rebellen tegen elkaar. De bewoners van het gebied
waar gevochten werd, vluchtten naar een gebied waar het nog veilig was.
Maar ze bleven wel in Sri Lanka.
Er zijn ongeveer 16 miljoen vluchtelingen en 26 miljoen ontheemden
in de wereld. Dat is meer dan twee keer zoveel mensen als in Nederland wonen.
Allemaal op de vlucht. Dat kun je je gewoon niet voorstellen! (deze getallen staan
op de website www.unhcr.org)

Waar wonen vluchtelingen?

Veel mensen denken dat de meeste vluchtelingen naar het Westen gaan:
Europa, Amerika of Australi. Maar dat is niet waar. Zeker 90% van de vluchtelingen
woont in arme landen in Afrika of Azi. In Pakistan wonen bijna twee miljoen vluchtelingen
uit Afghanistan. En in Tsjaad wonen 300.000 vluchtelingen uit Sudan. Dat is net zoveel
als alle inwoners van de stad Utrecht. Soms wonen vluchtelingen op straat of in een
tentenkamp. Als ze geluk hebben, kunnen ze een huisje vinden.
En vluchtelingen in Nederland dan?
Als iemand naar Nederland vlucht, vraagt hij asiel aan de
Nederlandse overheid: een veilige plek om te wonen. Als
Nederland vindt dat hij inderdaad gevaar loopt in zijn land,
mag hij hier blijven. In Nederland wonen tussen de 200.000
en 250.000 erkende vluchtelingen.

Als je zo oud bent als

ik, moet je spelen en
dansen en springen.
Maar we zijn de hele tijd
bang. (jongen, 10 jaar)

Spreekbeurtpakket | 2 |

Kinderen op de vlucht
Het is voor kinderen vreselijk om te moeten vluchten.
Vaak begrijpen ze niet precies wat er aan de hand is.
Maar ze horen wel de bommen, de geweerschoten
en ze zien de soldaten. Ze moeten hun eigen huis
achterlaten, hun school en vrienden. Soms verliezen
ze zelfs iemand door de oorlog.
Maar ook gevluchte kinderen houden van spelen. Ze gaan naar
school en dromen over wat ze later willen worden. Lees maar!

Odera (13) uit Zuid-Sudan:

Odera zit in groep 4 van een basisschool. Is hij daar niet een
beetje te oud voor? De meeste kinderen in zijn groep lijken
thuis te horen op een middelbare school. Dat komt omdat de
scholen dicht zijn geweest tijdens de oorlog in Zuid-Sudan.
Van ZOA heeft Odera een schooluniform gekregen en daar
is hij erg blij mee! Weet je wat hij later wil worden? Dokter en
misschien wel minister van gezondheid.

Josua (7) uit Liberia:

Ik ben ziek. Ik heb koorts en heel veel diarree. Dat komt
omdat we geen kraan hebben. Het water komt uit een
klein riviertje, maar daar zit ook poep en plas in. Dat heb ik
gedronken en daar ben ik ziek van geworden. Gelukkig kon
ik naar het ziekenhuis, nu voel ik me alweer een beetje beter.
En we krijgen een waterput!

Hakaran (11) uit Sri Lanka:

We moesten vluchten voor de burgeroorlog. Ik heb bijna
twee jaar in een vluchtelingenkamp gewoond. Toen het
weer veilig was, gingen we terug naar huis. Ons huis was
beschadigd en er was allemaal onkruid in het rijstveld.
Gelukkig kregen we hulp en hebben we alweer rijst geoogst.
Als ik uit school kom, werk ik in onze groentetuin. Ik vind het
echt superleuk om de aubergines, peperplant en pompoen
te zien groeien. Daar kunnen we straks lekker van eten!

| 3 | Spreekbeurtpakket

Pijn in je hart
Kinderen die oorlog hebben
meegemaakt en moesten vluchten,
zijn soms zo bang of zo verdrietig,
dat ze speciale hulp nodig hebben.
Hulpverleners proberen hen te helpen
hiermee om te gaan. Samen praten en
tekeningen maken over wat er gebeurd is,
zijn daarbij erg belangrijk.
Verder is het belangrijk dat het leven
voor kinderen zo snel mogelijk weer een
beetje gewoon wordt. Daarom worden in
vluchtelingenkampen altijd zo snel mogelijk
scholen ingericht. Het is natuurlijk belangrijk
dat kinderen naar school gaan zodat ze
kunnen leren voor hun toekomst. Maar het
is voor hen ook fijn om even niet aan de
oorlog te hoeven denken, en samen met
andere kinderen te kunnen spelen en leren.
Ook spelen is belangrijk voor kinderen.
Hulp voor vluchtelingenkinderen betekent
daarom soms ook: een speeltuin bouwen.

er
Op een dag, toen we thuis waren, kwamenze
soldaten. Wij konden wegkruipen, maar on
. Mijn
moeder, broer en zus zijn doodgeschotenn we
vader kan niet voor ons zorgen. Nu wone r)
bij onze tante. (Twee broertjes, 7 en 9 jaa

Vrede moet je leren!

Oorlog kan alleen stoppen als mensen leren om
samen te leven zonder vechten.
Het is daarom belangrijk dat de verschillende groepen,
die ruzie met elkaar hadden, bij elkaar komen. Ze moeten
leren problemen op te lossen zonder geweld; soms
door te praten, maar soms ook door bijvoorbeeld een
voetbaltoernooi of een feest te organiseren. Ook voor
kinderen is dat belangrijk. Door samen te spelen en naar
school te gaan met kinderen van een andere groep of
een ander geloof leren ze dat oorlog niet nodig is.

Spreekbeurtpakket | 4 |

Reis mee
met een vluchteling

Mensen vluchten voor

geweld of rampen.

| 5 | Spreekbeurtpakket

Veel vluchtelingen komen terecht

in een vluchtelingenkamp.

Wat hebben mensen in een vluchtelingenkamp nodig?

Eten en spullen
om te koken.

Een dak boven

hun hoofd.

Als de oorlog voorbij is, willen

vluchtelingen graag weer naar
huis. Maar vaak moet alles
opnieuw worden opgebouwd:
huizen, scholen, bruggen.

Drinkwater, eerst
gebracht met tankautos.
Later worden meestal
pompen gebouwd.

De kinderen moeten zo snel

mogelijk weer naar school.
Dan kunnen ze verdriet en
angst even vergeten.

Het duurt lang tot het leven weer normaal

is. Soms zijn kinderen familie of vriendjes
kwijtgeraakt door de ramp of de oorlog. Dat
verdriet gaat natuurlijk nooit weg. Maar het is fijn
om weer thuis te zijn en een eigen plek te hebben.
Spreekbeurtpakket | 6 |

Wat is ZOA?
ZOA is in 1973 opgericht om hulp te bieden aan vluchtelingen
in Zuid-Oost Azi. Zo is de naam ontstaan. Later ging ZOA
ook in andere gebieden werken, vooral in Afrika. Met de woorden
Hulp | Hoop | Herstel vertellen we heel kort wat we willen doen
voor mensen die een oorlog of een ramp hebben meegemaakt.

Wat doet ZOA om vluchtelingen te helpen?

ZOA biedt verschillende soorten hulp.

Noodhulp

| 7 | Spreekbeurtpakket

Langdurige hulp
aan vluchtelingen

Hulp bij terugkeer

en wederopbouw

Noodhulp
Na een ramp, zoals een overstroming of hongersnood, sturen we
zo snel mogelijk spullen die nodig zijn om te overleven. Bijvoorbeeld
eten en pannen om in te koken, drinkwater, tenten en dekens.
Noodhulp moet altijd snel gebeuren, want mensen kunnen natuurlijk
niet lang zonder eten en drinken.
Voorbeeld: ZOA heeft noodhulp gegeven in Pakistan na een
grote overstroming, met tenten om tijdelijk in te wonen en zaad
voor de boeren om weer voedsel te verbouwen. In Ethiopi
gaven we ook noodhulp, omdat er geen water meer was in de
vluchtelingenkampen. Zij waren heel blij met de tankwagens die
elke dag water brachten.

Langdurige hulp
Jammer genoeg kunnen vluchtelingen niet altijd snel naar huis.
Sommige kinderen worden in een vluchtelingenkamp geboren en
groeien daar op tot ze groot zijn! Ook die kinderen moeten naar
school, moeten lekker kunnen spelen en naar de dokter kunnen als
het nodig is.
Voorbeeld: ZOA in Thailand heeft scholen gebouwd voor de
vluchtelingen uit Myanmar. Zij wonen soms al twintig jaar in een
kamp. Kinderen kunnen er dus gewoon naar school, en daarna
kunnen ze ook een beroep leren: timmerman, monteur of leraar
bijvoorbeeld. Waar ze in de toekomst ook gaan wonen (want dat
weten vluchtelingen natuurlijk vaak niet), ze nemen altijd mee wat ze
geleerd hebben!

Hulp bij terugkeer

en wederopbouw
Bij terugkomst in hun eigen land en dorp moet er van alles
gebeuren: huizen en scholen worden gerepareerd, waterpompen
aangelegd. Soms moeten landmijnen worden verwijderd, zodat
mensen weer veilig op het land kunnen werken.
Voorbeeld: ZOA hielp vluchtelingen in Angola tijdens de
burgeroorlog. Toen de oorlog voorbij was, gingen de vluchtelingen
terug naar hun eigen dorpen. ZOA ging met ze mee! Samen met de
mensen gingen we aan het werk. Na een paar jaar stonden er weer
mas en bonen op het land, waren bruggen en wegen hersteld,
waren scholen en ziekenhuisjes weer open. Nu werkt ZOA niet
meer in Angola: de mensen zijn geen vluchtelingen meer!

Vechten vechten
maakt alles kapot. Ik
verloor mijn ouders,
we leven in armoede.
Vrede. vrede haat de
oorlog. Vrede geeft geluk.
(jongen, 11 jaar)
Spreekbeurtpakket | 8 |

Zeyneb en Hinde
gaan plassen
Een verhaal over twee ontheemde
meisjes uit Ethiopi.

Het is donker. De harde wind

laat het karton van de hut
flapperen. Zeyneb wordt er
wakker van. Ze hoopt maar
dat het dak niet wegwaait.
Dan moet ze zometeen
weer op zoek naar dozen en
lappen om het gat dicht te
maken. Daar heeft ze niet
zoveel zin in.

Ons land is een

mooi land. Je moet
er niet vechten!
(meisje, 12 jaar)

He Zeyneb, hoort ze ineens vlak bij haar oor. Ha, dat is haar vriendin Hinde. Die
komt haar halen, zoals iedere morgen. Wcs zijn er in het kamp niet, dus lopen ze s
ochtends en s avonds naar buiten het kamp. In het donker, zodat niemand hen kan
zien.
Zeyneb kruipt om de voeten van haar vier broertjes. Haar moeder is al wakker. Neem
je water mee als je terugkomt?, vraagt ze. Hm, dat is waar ook, het is wasdag
vandaag. Bah, dat betekent twee keer extra sjouwen met die zware jerrycan.
Samen met Hinde loopt ze door het kamp. Musa is zeker al wakker, lachen ze als
ze langs zijn hut lopen. Musa snurkt het hardst van iedereen, maar vandaag is het
stil in zijn hut. De hutten in het kamp zijn gemaakt van karton en oude lappen, zodat
ze elk geluidje kunnen horen, en ze maken er een spelletje van de verschillende
snurkgeluiden te herkennen.
Ze komen langs het kleine ziekenhuisje. Zeyneb rilt even als ze denkt aan vorig jaar,
toen ze haar jongste broertje Fatah hiernaar toe bracht. Hij was al twee jaar, maar
woog nog minder dan een baby. Wat was ze bang dat hij zou sterven, zoals haar
kleine buurmeisje. En wat was ze blij toen er speciaal voedsel werd gebracht voor
kleine kinderen. Fatah leeft nog, en Zeyneb houdt nu nog meer van haar kleine
broertje.
Zeyneb en Hinde lopen langs de laatste hutten van het kamp in de richting van de
bomen. Pas op dat je niet weer in de poep van iemand anders trapt, waarschuwt
Hinde grinnikend. Dat gebeurde Zeyneb vorige week. Ze had zich daarna twee keer
gewassen, maar toch voelde ze zich de hele dag smerig. En haar broertje Abdi kneep
iedere keer zijn neus dicht als ze in de buurt kwam, de plaaggeest!
Voorzichtig hurken Zeyneb en Hinde neer. Met wat blaadjes vegen zij hun billen af.
Poeh, dat lucht op!
De zon komt bijna op, de wereld ziet
er ineens heel anders uit. In de verte
loopt een kudde kamelen voorbij.
Vrolijk huppelen de twee vriendinnen
naar de rivier, terwijl de gele jerrycans
tegen hun benen dansen. Lachend
spatten ze elkaar nat. Straks is er
nog tijd genoeg om aan de was te
denken. Nu hebben ze eventjes alleen
maar plezier.

| 9 | Spreekbeurtpakket

Bouw je eigen minitentenkamp

Ga aan de slag met papier-mach. Leuk om
tijdens je SPREEKBEURT te laten zien!

Somalische vluchtelingen in Ethiopi bouwen hun huizen met grote lappen stof.
Deze mensen zijn nomaden. Dat betekent dat ze normaal gesproken met hun
kudden door het land trekken, op zoek naar gras en water. Huizen van stof zijn
dan makkelijk op te bouwen en af te breken!

STAP 1

Vraag je ouders om te helpen bij deze stap. Maak een dik mengsel van behangplaksel:
ongeveer een boterbakje vol. Zoek alle spullen die je nodig hebt bij elkaar en plak de
vuilniszak met plakband aan de tafel. Anders lijm je straks alles vast aan de tafel.

STAP 2

Blaas de ballon op en knoop het touwtje eraan vast. Pak de oude kranten en scheur
heel veel reepjes af van ongeveer 5 centimeter breed. Smeer daarna de reepjes krantenpapier goed in met behangplaksel en plak ze n voor n op de ballon. Is de ballon
helemaal vol? Ga dan door met het volgende laagje. Zorg ervoor dat de reepjes goed
vast plakken en zorg dat je minstens 5 laagjes met krantenpapier op de ballon plakt.

STAP 3

Heb je vijf laagjes over de ballon geplakt? Hang de ballon op aan het touwtje
(aan lamp of waslijn werkt het beste) en laat de ballon twee dagen goed drogen.
Als de lijm helemaal opgedroogd is, kun je verder gaan met de volgende stap.

STAP 4

Prik een gaatje in de ballon en laat m langzaam leeglopen.

Als het goed is, houd je nu een mooie kartonnen bal over.

Wat heb je nodig?

Een boterbakje
Behangplaksel
Een ballon
Schaar
Oude kranten
Touwtje
Vuilniszak
Plakband
Kwastje
Acrylverf of lapjes
stof en lijm

STAP 5

Knip de ballon halverwege door zodat je een tentvorm krijgt. Het werkt het
best om eerst met potlood een lijn over de ballon te trekken. Knip er ook
een deur in en je hebt je mini-nomadentent.

STAP 6

Je kunt de tent nog mooier maken door m te verven of door er lapjes stof op te plakken.
Als je samen met je klasgenoten aan de slag gaat,
bouw je in een paar dagen een heel tentenkamp!

Spreekbeurtpakket | 10 |

 Je kunt je spreekbeurt helemaal uitschrijven en daarna voorlezen. Maar

dat is wel een beetje saai. Beter is het om het uit je hoofd te vertellen.
De belangrijkste dingen en de volgorde kun je op een briefje zetten.
 Als je het over een land hebt, wijs die dan aan op een wereldkaart.
 Laat tijdens je spreekbeurt plaatjes of andere spullen zien.
 Oefen je spreekbeurt thuis een paar keer hardop.
 Kijk de kinderen in de klas af en toe aan.
Wat kunnen kinderen in Nederland doen om vluchtelingen te helpen?
Om vluchtelingen te helpen, is veel geld nodig. Laat de kinderen in je klas aan het eind van
je spreekbeurt ideen opschrijven om geld in te zamelen. Houd dan een stemming om n
of twee acties uit te kiezen. En ga dat doen met elkaar! En na die geweldige spreekbeurt
wil je meester of juf ook wel meehelpen natuurlijk!

ZOA | Postbus 4130, 7320 AC Apeldoorn

T 055 36 63 339 | E info@zoa.nl | Giro 550

WWW.ZOA.NL/KINDEREN GIRO 550

Tekst: ZOA, 2011 Fotografie: Dirk Jan Verkuil, ZOA, Dirk-Jan van den Aardweg/EO
Vormgeving: IDD concept.communicatie.creatie | www.idd.nu

Tips voor jouw spreekbeurt