Ziek zijn overkomt je, je ziekmelden is

een keuze
Afstudeeronderzoek naar de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie
binnen het Sondervick college.

(Consultancy,
2015)

Onderzoeksrapport
Bachelor scriptie Human Resource
Management

Wat zijn de oorzaken van de hoge verzuim

frequentie binnen het Sondervick College?
Titel:
Ziek zijn overkomt je, je ziekmelden is een keuze
Afstudeeronderzoek naar de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie
binnen het Sondervick college.
Opdrachtgever:
Drs. A.I.P.J. van Beurden, algemeen directeur
Sondervick College
Knegselseweg 30
5504 NC Veldhoven
www.sondervick.nl
Praktijkbegeleidster:
Anja van der Burgt, personeelsfunctionaris
Onderwijsinstelling:
Fontys Hogeschool, Eindhoven
Human resource management en psychologie
Afstudeerbegeleider:
Gerben van Belzen, docent HRM en psychologie bij Fontys Hogeschool
Student:
Frderique van Heumen
Studentnummer: 2162984
frederiquevanheumen@live.nl
Datum:
Januari 2016
2

Samenvatting
De aanleiding van het onderzoek is de relatief hoge verzuimfrequentie in
vergelijking met andere OMO-scholen. Deze gegevens zijn naar voren gekomen in
het jaarverslag van 2014 van het Sondervick College. Uit deze cijfers blijkt dat de
7 andere OMO scholen een gemiddelde verzuimfrequentie van 1,1 hebben en het
Sondervick College hier ruim boven zit met ruim 1,5 aan verzuimfrequentie. Door
het inzicht wat het jaarverslag heeft gegeven, wil het Sondervick College meer
inzicht verkrijgen over de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie. Vervolgens
wil het Sondervick College op deze oorzaken anticiperen om zo de
verzuimfrequentie te laten reduceren.
Dit onderzoek is geschreven met als belangrijkste praktijkdoel: het reduceren van
de verzuimfrequentie binnen het Sondervick College. Om de verzuimfrequentie te
reduceren moeten eerst de oorzaken hiervan in kaart gebracht worden. Dat is
dan ook het kennisdoel. De onderzoeksvraag luidt daarom ook: Wat zijn de
oorzaken van de hoge verzuimfrequentie binnen het Sondervick College.
Er is op twee verschillende manieren onderzoek gedaan naar de oorzaken van de
hoge verzuimfrequentie. De resultaten die hieruit voortkwamen zijn:
- Gezondheidsredenen; veel respondenten geven aan dat zij zich enkele
keren hebben moeten ziekmelden om gezondheidsredenen, zoals: griep,
keelpijn en operaties.
- Werkzaamheden; respondenten geven aan dat de werkzaamheden een rol
spelen als onderwijzend personeel kan er niet gewerkt worden zonder
stem. Administratieve werkzaamheden kunnen ook wel voortgezet worden
zonder stem.
- Lage verzuimdrempel; door het ziekmelden per mail, is er een lage
verzuimdrempel ontstaan.
- Interne klimaat; de respondenten geven aan last te hebben van de kouden warme luchtregeling en zij krijgen last van de luchtwegen door de lucht
die uit de ventilator komt.
- Hoge werkdruk; de respondenten ervaren vooral een hoge werkdruk in
bepaalde periodes waardoor zij zich ziek melden.
Tussen leeftijd, functie en het aantal keer ziekmelden per jaar is er een verband
te ontdekken. Hoe ouder de medewerkers zijn, hoe vaker zij zich ziekmelden. Het
onderwijzend personeel heeft zich vaker ziekgemeld dan het
onderwijsondersteunend personeel.
Al met al kan er geconcludeerd worden dat er een aantal oorzaken zijn voor de
relatief hoge verzuimfrequentie bij het Sondervick College. De lage
verzuimdrempel, betrokkenheid, het interne klimaat en de hoge werkdruk zijn
elementen waar het Sondervick College op in kan spelen. De
gezondheidsredenen en de werkzaamheden zijn elementen waar het Sondervick
College moeilijk op in kan spelen.

Voorwoord
Voor u ligt mijn onderzoeksrapport, geschreven in het kader van de
afstudeeropdracht ter afsluiting van mijn hbo-opleiding Human Resource
Management aan de Fontys in Eindhoven. In samenspraak met mijn begeleider
is er een onderzoeksvraag tot stand gekomen. Ik heb met veel plezier en
enthousiasme de afgelopen vier maanden onderzoek gedaan binnen het
Sondervick College.
Ten eerste wil ik mijn opdrachtgever drs. A.I.P.J. van Beurden bedanken voor zijn
tijd en hulp bij al mijn vragen.
Daarnaast wil ik mijn stagebegeleidster A. van der Burgt en collega N. Koop
bedanken voor alle tijd en vrijheid die zij mij gegeven hebben binnen dit
onderzoek.
Verder wil ik ook mijn dank uitspreken naar de opleidingsdirecteuren,
teamleiders, teamleden en de collegas die een bijdrage hebben geleverd aan
mijn onderzoek.
Tot slot wil ik mijn schoolbegeleider; Gerben van Belzen, bedanken voor de
waardevolle feedback en tips.
Frderique van Heumen
Veldhoven, januari 2016

Inhoudsopgave
Samenvatting......................................................................................................... 3
Voorwoord.............................................................................................................. 4
Hoofdstuk 1: Inleiding............................................................................................ 5
Hoofdstuk 2: Theoretisch kader............................................................................11
2.1: Verzuim in Nederland met betrekking tot het voortgezet onderwijs..........11
2.2: Verzuimmodellen....................................................................................... 14
2.2.1: Medisch model..................................................................................... 14
2.2.2: Belasting-belastbaarheidsmodel..........................................................14
2.2.3: Het gedragsmodel...............................................................................14
2.2.4: Het Job Demand-Resources Model.......................................................15
2.3: Soorten verzuim......................................................................................... 16
2.3.1: Wit verzuim.......................................................................................... 16
2.3.2: Grijs verzuim........................................................................................ 16
2.3.3: Zwart verzuim...................................................................................... 16
2.3.4: Roze verzuim....................................................................................... 16
2:4 Waarom melden medewerkers zich ziek?...................................................17
2.6: Oorzaken voor verzuim..............................................................................19
2.7: Kortdurend ziekteverzuim..........................................................................20
Hoofdstuk 3: Conceptueel model.........................................................................22
Hoofdstuk 4: Methodische verantwoording..........................................................23
Type onderzoek................................................................................................. 23
Beschrijving van de onderzoekspopulatie.........................................................24
Meetinstrumenten/ betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek..............26
Hoofdstuk 5: Resultaten....................................................................................... 27
Oorzaken hoge verzuimfrequentie....................................................................34
Trends op het gebied van verzuimfrequentie.................................................34
Verzuimcultuur............................................................................................... 34
Oorzaken verzuim.......................................................................................... 35
Veranderingen die invloed hebben op de verzuimfrequentie............................36
Veranderingen die invloed hebben op het verzuim........................................36
Het verzuimbeleid............................................................................................. 37
5

Verzuimbeleid................................................................................................ 37
Route ziekmeldingen...................................................................................... 37
Verzuimfrequentie reduceren............................................................................ 38
Wat wordt er momenteel gedaan...................................................................38
Wat zou er nog kunnen worden gedaan om de verzuimfrequentie te laten
reduceren?..................................................................................................... 39
Verzuimdrempel en terugkeerdrempel..............................................................40
De verzuimdrempel binnen het Sondervick College.......................................40
De verzuimdrempel verhogen binnen het Sondervick College.......................40
De terugkeerdrempel..................................................................................... 41
Hoofdstuk 6: Conclusies.................................................................................... 42
Hoofdstuk 7: Discussie......................................................................................... 45
Nawoord............................................................................................................... 48
Hoofdstuk 8: Literatuurlijst...................................................................................49
Bijlagen................................................................................................................ 51
Verzuimpercentage en meldingsfrequentie van verscheidene OMO-scholen....51
Vragenlijst voor Karin den Daas........................................................................52
Vragenlijst voor Anja van der Burgt..................................................................53
Vragenlijst voor opleidingsdirecteuren..............................................................54
Interview bij t Zwijsen College te Veghel..........................................................56
Enqute voor medewerkers binnen het Sondervick College.............................58
Uitgewerkte interviews..................................................................................... 62
Gesprek A. van der Burgt............................................................................... 62
Gesprek A. Voorn............................................................................................ 67
Gesprek K. den Daas...................................................................................... 78
Gesprek T. Meurs............................................................................................ 85
Gesprek T. Sliphorst....................................................................................... 92
Gesprek met E. Fouchier Klerkx....................................................................93
Codeboom....................................................................................................... 101
Hoofdstuk 3: Conceptueel model.......................................................................102

Hoofdstuk 1: Inleiding
In onderstaand hoofdstuk wordt het onderwerp ingeleid en komt duidelijk naar
voren wat de aanleiding, het kennisdoel en het praktijkdoel voor desbetreffende
opdracht is.
De afgelopen decennia is het ziekteverzuim in Nederland gedaald als gevolg van
een aantal succesvolle wettelijke maatregelen. Zo werd de uitkering bij ziekte al
in de jaren 80 verlaagd van 80 % naar 70 % van het salaris, en werd in de jaren
90 bepaald dat de werkgever in het eerste jaar van de ziekte verantwoordelijk is
voor de doorbetaling. Vanaf 2002 daalde het ziekteverzuim verder na de
invoering van de Wet verbetering Poortwachter. Deze wet maakt werkgevers
verantwoordelijk voor de ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie van zieke
werknemers (CBS, 2014).
De verschillen in grootte en bedrijfstak
Grotere organisaties kennen een hoger ziekteverzuim dan kleinere. In 2013
bedroeg het verzuim bij bedrijven met minder dan tien werknemers 1,6 %; bij
bedrijven met tien tot honderd werknemers 3,4 % en bij nog grotere bedrijven
4,7 %. Het totale ziekteverzuimpercentage in 2013 was 3,9 %.
Ook zijn er grote verschillen per bedrijfstak. In de horeca, waar veel jonge
mensen werken in kleine bedrijven, is het ziekteverzuim met ruim 2,2 % het
laagst. In de landbouw en de financile dienstverlening is de uitval eveneens
gering. In de industrie, zorg, het onderwijs en het openbaar bestuur zijn de cijfers
met rond de 5 % het hoogst (CBS,2014)

Leraren zijn van alle werkenden het vaakst ziek. Het ziekteverzuim in het
onderwijs was in het tweede kwartaal van 2015 4,9 procent volgens de cijfers
van het CBS (2015). Dat is meer dan het landelijk gemiddelde van 3,7 procent.
Wel zijn leraren niet langdurig ziek. Horecapersoneel meldt zich nauwelijks ziek.
Ook ambtenaren en mensen in de zorg zijn vaker dan gemiddeld ziek. Bovendien
zijn ambtenaren ook langer ziek dan andere werkenden: de gemiddelde
verzuimduur was 8,5 dag per werknemer (CBS,2015).
Griep is volgens het CBS de belangrijkste reden om zich ziek te melden, maar in
het onderwijs is de werkdruk de belangrijkste oorzaak van het ziekteverzuim. Er
zijn wel maatregelen genomen om het ziekteverzuim in het onderwijs terug te
dringen, maar volgens de Algemene Onderwijsbond hebben die weinig
opgeleverd (CBS,2015).
Het ziekteverzuim in de horeca is zo laag omdat daar veel jonge mensen werken.
"Die zijn minder vaak ziek. Bovendien wordt er in de horeca veel gewerkt met
nul-urencontracten en dan word je gewoon niet ingezet als je ziek bent", zegt Ter
Steege van het CBS (2015).
Bijna een kwart van alle ziekmeldingen zou werk gerelateerd zijn.
Over het hele jaar 2014 heeft 43 procent van alle werknemers zich weleens
ziekgemeld. Gemiddeld melden mensen zich n keer per jaar ziek en dan duurt
dat ziekteverzuim zes dagen (NOS, 2015).
Het ziekteverzuim in
april, mei en juni
bedroeg 3,7 procent
voor heel Nederland.
Dat betekent dat
gemiddeld 37 van de
duizend werknemers
zich in het tweede
kwartaal ziek hebben
gemeld. Voor leraren
was dat 4,9 procent.
Maar de leraren zijn
ook snel weer op de
been. Hun verzuim
duurt gemiddeld 6,6
dagen per jaar.
Ambtenaren en hun
bestuurders zijn
gemiddeld 8,5 dag
afwezig, de
langste ziekteperiode
(CBS, 2015).

(CBS, 2015)
8

Ziekteverzuim is een verschijnsel waar elke organisatie mee te maken heeft. De

kosten voor het ziekteverzuim kunnen erg oplopen. Sinds 2004 is een werkgever
verplicht om het loon van een zieke werknemer 104 weken door te betalen. Het
doorbetalen van het loon is niet het enige waar de werkgever mee kampt, ook is
er productieverlies, er moet een vervanger gezocht worden voor de uitgevallen
medewerker en de werkdruk voor de overige medewerkers wordt groter
(Broekkamp & Leuverink, 2007)
Het Sondervick College heeft een verzuimpercentage van 4,6% en dat is over het
algemeen een acceptabel verzuimpercentage, hier ligt niet de kern van het
probleem (Daas & Struycken, 2014).
Het Sondervick College valt onder het bestuur van OMO (Ons Middelbaar
Onderwijs) en elk jaar wordt er een jaarverslag gemaakt met daarin cijfers van
het afgelopen jaar met betrekking tot verzuim. Hierin worden ook de cijfers van
het Sondervick College vergeleken met de cijfers van andere scholen die onder
het bestuur van OMO vallen. Gekeken naar de cijfers van de afgelopen jaren en in
vergelijking met andere OMO-scholen, heeft het Sondervick College in 2015 een
hoge verzuimfrequentie, maar liefst 1,5 (Daas & Struycken, 2014).
Verzuimgegevens van het Sondervick College (2011 t/m 2015)
2011
2012
2013
2014
Verzuimpercentag 5,6%
4,6%
4,5%
4,9%
e

2015
4,6%

Meldingsfrequenti 1,8
e

1,8

1,5

1,5

1,5

Verzuimduur

15,6

10,2

13,6

10,1

10,6

(Daas & Strucken, 2014)

In het jaarverslag van het Sondervick College wordt de verzuimfrequentie
vergeleken met zeven andere scholen die verbonden zijn aan het
overkoepelende orgaan OMO. Hieruit blijkt dat het gemiddelde
verzuimpercentage van deze scholen bij elkaar op 3,3 procent ligt met een
gemiddelde meldingsfrequentie van 1,1. Het Sondervick College zit in 2014 met
een verzuimcijfer van 4,9 procent en een meldingsfrequentie van 1,5 ruim boven
dit gemiddelde (Daas & Struycken, 2014).
De cijfers zijn de aanleiding voor het Sondervick College om meer inzicht te
verkrijgen over de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie; om vervolgens te
kunnen anticiperen op deze oorzaken en de verzuimfrequentie te reduceren.
Wanneer er vanuit gegaan wordt dat op de andere scholen ook 239 medewerkers
werkzaam zijn dan is er een verschil van 0,4 meldingsfrequentie met het
Sondervick College en andere OMO-scholen.
Wanneer er 239 medewerkers zijn en deze x 1,1 doet dan betekent dat, dat er
262,9 meldingen zijn.
Wanneer er 239 medewerkers zijn en deze x 1,5 doet dan betekent dat, dat er
358,5 meldingen zijn.
9

Wanneer je 358,5 262,9 doet houd je 95,6 meldingen verschil over. Dat
betekent dat het Sondervick College 95,6 meer meldingen per jaar heeft dan
andere OMO-scholen.
Wanneer je 262,9 keer de verzuimduur doet van 13,6 dan kom je op: 3575,44
ziektedagen.
Wanneer je 358,5 keer de verzuimduur doet van 13,6 dan kom je op: 4875,6
ziektedagen.
Een gemiddelde leraar kost 340, - per dag.
3575,44 ziektedagen x 340,- kom je op een bedrag van: 1.215.649,6
4875,6 ziektedagen x 340,- kom je op een bedrag van: 1.657.704,Wanneer je 1.657.704,- min 1.215.649,6 doet dan kom je op een bedrag van:
442.054,40.
Per jaar betaalt het Sondervick College dus 442.054,40 extra aan
verzuimkosten in vergelijking met de andere OMO-scholen.
Geslacht en leeftijdsverhouding m.b.t. verzuim binnen het Sondervick College

(Daas & Struycken, 2014)

Het probleem doet zich vooral voor bij de vrouwen. Zowel de frequentie als de
verzuimduur zijn hoger bij vrouwen dan bij mannen. Dit kan te maken hebben
met de leeftijdsfasen waar zij in zitten (Daas & Struycken, 2014). Dit zal verder
uitgediept worden in het onderzoek.
De oorzaken waarom de verzuimfrequentie binnen het Sondervick hoger is dan
bij vergelijkbare instellingen is de vraagstelling in dit onderzoeksrapport.
Op basis van de hierboven genoemde probleemstelling is er de volgende
hoofdvraag geformuleerd:
10

Wat zijn de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie binnen het

Sondervick college?
Bij deze hoofdvraag zijn er enkele deelvragen geformuleerd:

1. Welke veranderingen hebben er de afgelopen jaren binnen het

Sondervick College plaatsgevonden die invloed kunnen hebben op
de verzuimfrequentie?
2. Wat is het verzuimbeleid binnen het Sondervick College?
3. Wat wordt er momenteel gedaan om de verzuimfrequentie te
reduceren?
4. Hoe laag is de verzuimdrempel? En hoe hoog is de drempel om
terug te keren naar de werkplek?

Kennisdoel

Door dit onderzoek uit te voeren kan er inzicht verschaft worden in de oorzaken
van de hoge verzuimfrequentie binnen het Sondervick College.

Praktijkdoel

Het uiteindelijke praktijkdoel is om te weten hoe het Sondervick College de

verzuimfrequentie kan reduceren.
Door middel van het in kaart brengen van de oorzaken is er een mogelijkheid
voor het Sondervick College om op deze oorzaken in te spelen en de
verzuimfrequentie te reduceren.

Definitie begrippen uit de hoofdvraag

Oorzaken
Het is de reden waarom iets bestaat of is geschied. Wat de beweegredenen zijn,
op welke grond het gebaseerd is, wat de aanleiding is (Encyclo, 2015).
Hoog
De term hoog kunnen mensen op verschillende manieren interpreteren. In dit
onderzoek wordt een meldingsfrequentie van 1,5 keer per persoon per jaar
ziekmelden als hoog ervaren. De term hoog is gebaseerd op het
vergelijkingsmateriaal met andere voortgezet onderwijsinstellingen binnen de
overkoepelende vereniging OMO (Ons Middelbaar Onderwijs) (Daas &
Strucken,2014).
Verzuimfrequentie
De verzuimfrequentie is het gemiddeld aantal ziekmeldingen per werknemer over
een bepaalde periode (Encyclo, 2015).
11

Sondervick College
Het Sondervick College is een Voortgezet Onderwijsinstelling, die gelegen is in
Veldhoven en onder het overkoepelende orgaan OMO valt.

Definitie begrippen uit de deelvragen

Verzuim
Er wordt van verzuim gesproken wanneer een werknemer de werkzaamheden
niet uitvoert op basis van ziekte (Lont, 2012). Daarbij zijn vier verschillende
soorten verzuim te onderscheiden, zie pagina 18.
Verzuimbeleid
Het verzuimbeleid is een groot begrip wat elke organisatie op een eigen manier
kan interpreteren en vormgeven. Een verzuimbeleid wordt opgesteld met de
vooronderstelling om het verzuim te voorkomen en tot een minimum te beperken
binnen een organisatie. Een verzuimbeleid wordt ook opgesteld om bij te dragen
aan een optimaal werkklimaat in overstemming met een aantal wetten zoals: de
Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA), Arbowet, Wet Verbetering
Poortwachter (WVP).
Beleid is het stellen van doelen, middelen en een tijdspad in onderlinge
samenhang. In het beleid worden de richtingen en middelen aangegeven
waarmee de organisatie de gestelde doelen wil realiseren. Als dit bij elkaar
gevoegd wordt betekent het voor een ziekteverzuimbeleid: doelen, middelen en
een tijdspad creren waarmee de organisatie alle soorten verzuimen wil gaan
voorkomen en tot een minimum te beperken (Lont, 2012).
Verzuimdrempel
De verzuimdrempel bepaalt hoe snel een werknemer zich ziek meldt en bepaalt
hiermee ook automatisch de verzuimfrequentie (Blogger, 2015).

Randvoorwaarden en eisen

Het onderzoek moet op feiten gebaseerd zijn.

Het onderzoek moet theoretisch onderbouwd zijn.
Uit het onderzoek moeten bruikbare aanbevelingen komen voor het
Sondervick College.
Het onderzoek moet valide en betrouwbaar zijn.

Het onderzoeksrapport begint met het theoretisch kader waarin alle bruikbare
informatie met betrekking tot de theorie is vermeld. Vervolgens wordt er inzicht
gegeven in de onderzoekmethoden die zijn toegepast in de methodische
verantwoording. Hierna wordt de focus gelegd op de onderzoeksresultaten met
de daaruit voortvloeiende conclusies. Vervolgens worden punten binnen het
onderzoek ter discussie gesteld en opgenomen in het onderzoek. Om het
onderzoek te onderbouwen is er vervolgens een literatuurlijst opgenomen. Hierin
worden de bronnen die gebruikt zijn bij het onderzoek volgens APA-norm
geformuleerd. Daarnaast wordt het onderzoek afgesloten met een nawoord.
Tot slot zitten in de bijlagen de interviewvragen en de uitgewerkte
interviewverslagen.

12

Hoofdstuk 2: Theoretisch kader

In dit hoofdstuk staat een beschrijving van de literatuur die relevant is voor het
onderzoeksrapport.

2.1: Verzuim in Nederland met betrekking tot het voortgezet

onderwijs
Met betrekking tot het onderzoek is er op zoek gegaan naar verzuimcijfers van
andere voortgezet onderwijsinstellingen. De meest recente cijfers zijn van het
jaar 2013 en deze zijn daarom meegenomen in het onderzoek.
Het verzuimpercentage van docenten en het ondersteunend personeel in het
voortgezet onderwijs schommelt al jaren tussen de 5,0% en 5,5% (Voion, 2013).
Het verzuimpercentage van het OP is gedaald naar 5,0% in 2013; voor het
OOP daalt het verzuimpercentage naar 5,4% in 2013.
De meldingsfrequentie is, net als in voorgaande jaren, ook in 2013 1,7 in
12 maanden voor het OP. Voor OOP is de meldingsfrequentie in 2013 licht
gestegen naar 1,4.

De gemiddelde verzuimduur nam in 2013 met 2 dagen af naar gemiddeld

12 dagen verzuim voor het OP en 16 dagen voor het OOP (Voion, 2013).

Het verzuimpercentage onder het onderwijzend personeel in het voortgezet

onderwijs is van 5,2% naar 5,0% gedaald.
Onder het ondersteunend personeel is het verzuimpercentage in 2013 ten
opzichte van 2012 licht gestegen met 0,1 procent. Dit kan vrijwel ongewijzigd
genoemd worden (Voion, 2013).

(Voion, 2013).De meldingsfrequentie voor zowel het ziekteverzuim als het overig
verzuim onder het onderwijzend en ondersteunend personeel is vrijwel
ongewijzigd gebleven. In 2013 meldde het onderwijzend personeel zich
gemiddeld 1,7 keer per dienstverband ziek, terwijl dit onder het ondersteunend
personeel 1,4 keer was. De gemiddelde verzuimduur in het voortgezet onderwijs
is zowel onder het onderwijzend als het ondersteund personeel tussen 2012 en
2013 gedaald (Voion, 2013).
VP = Verzuimpercentage
MF = Meldingsfrequentie
GZD = Gemiddelde ziektedagen
NZ = Nul ziekte
13

VO = Voortgezet onderwijs
OP = onderwijzend personeel
OOP = onderwijsondersteunend personeel

14

Het ziekteverzuimpercentage verschilt per leeftijdscategorie (zie tabel 3.4).

Onder onderwijzend personeel hebben personen tussen de 55 en 64 jaar het
hoogste verzuimpercentage. Onder ondersteunend personeel zijn dit de personen
van 65 jaar en ouder (Voion, 2013).

(Voion, 2013).
In Tabel 3.5 worden de kengetallen voor het ziekteverzuim naar verschillende
persoons-, baan- en schoolkenmerken uitgesplitst. Procentueel waren vrouwen in
2013 vaker ziek dan mannen en meldden zich ook vaker ziek. De gemiddelde
verzuimduur is vrijwel gelijk tussen de geslachten. In de vorige alinea werd er al
geconstateerd dat ouderen vaker ziek zijn dan jongeren. De directie was in 2013
relatief minder vaak ziek dan de andere functiecategorien. Personeel met een
kleine deeltijdaanstelling of met een voltijdaanstelling heeft in 2013 minder
verzuimd dan personeel met een grote deeltijdaanstelling. Uit de cijfers naar
verstedelijkingsgraad blijkt dat het ziekteverzuimpercentage hoger is in sterk
verstedelijkte gebieden, hoewel de verschillen onder onderwijzend personeel
gering zijn. Tot slot blijkt uit de cijfers naar schoolgrootte dat het
ziekteverzuimpercentage het laagst is bij VO-scholen met 100-200 werknemers
en het hoogst bij scholen met minder dan 50 werknemers (Voion, 2013)
Mackaay et al.(2003) doet een uitspraak over het verzuim van oudere
medewerkers. Mackaay et al.(2003) beweert dat oudere medewerkers een lagere
meldingsfrequentie hebben maar langer ziek zijn. Wanneer dit vergeleken wordt
met de cijfers van het Voortgezet Onderwijs van Voion (2013), kan er enigszins
een overeenkomst gevonden worden. Met betrekking tot het
onderwijsondersteunend personeel klopt deze uitspraak wel. De
meldingsfrequentie is met 0,7 het laagst, maar het verzuimpercentage is het
hoogst namelijk: 6,7%, (Voion, 2013) & (Mackaay et al., 2003).

15

(Voion, 2013).
Mackaay et al.(2003) doet enkele uitspraken met betrekking tot verzuim.
Mackaay et al.(2003) beweert dat vrouwen vaker verzuimen dan mannen, maar
minder lang. Wanneer dit vergeleken wordt met de cijfers van het Voortgezet
Onderwijs van Voion (2013), kan er een overeenkomst gevonden worden. In de
cijfers is terug te zien dat vrouwen een hogere meldingsfrequentie hebben dan
mannen (Voion, 2013) & (Mackaay et al.,2003).
De oorzaken van verzuim zijn vooral meegenomen bij het samenstellen van de
enqute. Werkdruk, een lage verzuimdrempel, aandacht van leidinggevende en
veranderingen zijn topics die zijn meegenomen in de enqute. Deze topics zijn
gekozen om te kijken of deze ook een rol spelen binnen het onderzoek en invloed
hebben op de verzuimfrequentie. Echter ook werkdruk kwam naar voren als een
oorzaak voor een hoge verzuimfrequentie. Deze topic is dan ook teruggekomen
in beide onderzoeksmethoden; kwalitatief en kwantitatief.
Gekeken naar de cijfers van andere Voortgezet Onderwijsinstellingen is ervoor
gekozen om leeftijd, geslacht, functie en werktijdfactor ook binnen de enqute te
16

benoemen (Voion, 2013). Deze keuze is gemaakt om te kijken of de landelijke

gemiddelde cijfers overeenkomen met die van het Sondervick College (Daas &
Struycken, 2014).

2.2: Verzuimmodellen
Als organisatie kan er op vier verschillende manieren naar ziekteverzuim gekeken
worden.
2.2.1: Medisch model
Het traditionele medische model richt zich vooral op verzuim als gevolg van
ziekte. De beperkingen van zieke werknemers worden opgelost door herstel en
medische preventie. Medische preventie zou bijvoorbeeld een griepprik kunnen
inhouden. In het medisch model stelt de bedrijfsarts de diagnose en bepaalt in
belangrijke mate het vervolg van de zieke medewerker. Al met al bepaalt de
dokter en volgt de werkgever (FCB, 2015).
2.2.2: Belasting-belastbaarheidsmodel
Het belasting-belastbaarheidsmodel kijkt naar verzuim vanuit een disbalans die
tussen de belasting en de belastbaarheid van een medewerker is ontstaan en
hoe deze hersteld kan worden. Er wordt in feite vooral gekeken naar de
resterende mogelijkheden en het actief vergroten van die mogelijkheden. De HRafdeling zoekt naar behandelingsmogelijkheden om het herstel te bevorderen.
In dit model ligt de nadruk vooral op werkbelasting en wordt er minder gekeken
naar subjectieve, persoonsgebonden en omgeving gebonden factoren (zoals
privzaken) die ook een invloed hebben op het verzuim. Al met al: de arts en de
arbeidsdeskundige sturen, de werkgever creert werk en bedenkt oplossingen
om de medewerker zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen (FCB, 2015).
2.2.3: Het gedragsmodel
Het gedragsmodel hanteert het motto: ziekte overkomt je, verzuim is een
keuze. Hiermee wordt bedoeld dat een medewerker met een ziekte of een
klacht zelf de keuze maakt om wel of niet te verzuimen. Behalve door de impact
van de klacht blijkt deze afweging sterk te worden bepaald door andere factoren,
zoals: waardering, de sociale omgeving en de motivatie van de medewerker. In
dit model ligt de nadruk vooral op het benvloeden van verzuimgedrag. Al met
al: de werkgever benvloedt gedrag, de bedrijfsarts en andere deskundigen
adviseren de werkgever (FCB, 2015).
Vanuit de verzuimmodellen wordt er op een geheel andere manier gekeken naar
verzuim. In het medisch model wordt de nadruk gelegd op verzuim als gevolg
van ziekte. Medewerkers zijn niet in staat om te werken doordat zij lichamelijk
iets mankeren. Vanuit het belasting-belastbaarheidsmodel wordt er gekeken naar
eventuele mogelijkheden waardoor de medewerker toch arbeid kan verrichten.
Hierin wordt er vooral gekeken naar de werkbelasting en minder naar het
medische aspect van verzuim. Tot slot wordt in het gedragsmodel het gedrag als
een belangrijk aspect aangeduid. De modellen verschillen in alle opzichten van
elkaar en geven een heel andere kijk op verzuim.

17

2.2.4: Het Job Demand-Resources Model

Het Job Demand Resources Model (JD-R model) is door Bakker en Demerouti
ontwikkeld als een van de verschijningsvormen van positieve psychologie. Enige
tijd werd er vooral ingezoomd op de negatieve effecten van het werken (burnout, werkstress). Voor de mensen die optimistisch in het leven stonden was het
daarom ook een verademing dat er een positieve psychologische stroming op
komst was (Bakker & Demerouti, 2008).
De kern van het JD-R model is bevlogenheid. Bevlogenheid bestaat uit:
Fysieke componenten (vitaliteit)
Emotionele componenten (toewijding)
Cognitieve componenten (absorptie)
Bij dit model draait het om het evenwicht tussen werkstressoren en
energiebronnen. Werkstressoren zijn bijvoorbeeld werkdruk, ongewenst gedrag
en fysieke belasting. Energiebronnen zijn bijvoorbeeld steun, autonomie en stijl
van leidinggeven.
Een goede balans tussen de stressoren en de energiebronnen levert
bevlogenheid voor medewerkers op. Wanneer er een slechte balans is, raken ze
uitgeblust.
De essentie van dit model is dat medewerkers door het versterken van de
energiebronnen en minder stress ervaren. Dat kan zonder de stressbron zelf aan
te pakken. (Mooij, 2010)

(Mooij, 2010)

18

2.3: Soorten verzuim

Er zijn vier soorten verzuim van elkaar te onderscheiden.
2.3.1: Wit verzuim
Wit verzuim is het verzuim dat een direct gevolg is van het lichamelijk
disfunctioneren. Er is bijvoorbeeld een been gebroken of de griep heerst. De
medewerker heeft een geldige reden om niet te werken. Bij wit verzuim is de
medewerker ziek en meldt hij zich ziek (van den Berg, 2013).
2.3.2: Grijs verzuim
Bij grijs verzuim is niet direct vast te stellen dat de medewerker ziek is, hij voelt
zich echter wel ziek en blijft ook thuis. De legitimiteit van de ziekmelding kan in
twijfel getrokken worden. Vaak is de aanleiding tot de ziekmelding wel legitiem,
zoals een griep, maar de duur van het verzuim niet. De medewerker blijft langer
thuis dan medisch gezien noodzakelijk is. Omdat veel oorzaken van grijs verzuim
te maken hebben met de organisatie, wordt dit verzuim ook wel vermijdbaar
verzuim genoemd. Een groot deel van ziekteverzuim betreft grijs verzuim
(Flexmarkt, 2015).
2.3.3: Zwart verzuim
Zwart verzuim wordt ook wel fraudeverzuim genoemd. Lichamelijk is er geen
reden om te verzuimen. Het is zwart verzuim als een medewerker zegt dat hij
een hernia heeft, maar in het winkelcentrum twee boodschappentassen draagt.
In de praktijk gaat het slechts om enkele gevallen die zwart verzuimen, maar
toch hebben deze ziektegevallen een grote negatieve uitstraling op de andere
werknemers (van den Berg, 2013).
2.3.4: Roze verzuim
Roze verzuim houdt in dat een werknemer die duidelijk ziek is toch komt werken.
Dit lijkt op het eerste gezicht positief, maar de productiviteit daalt hierdoor. Ook
kunnen zieke medewerkers andere medewerkers aansteken op het werk
(Familiehulp, 2011).

4 soorten verzuim omgezet in een

tabel

De afbeelding hiernaast laat zien

hoeveel procent een bepaald verzuim
inneemt in het totale ziekteverzuim
binnen een organisatie. Het is een
schatting die voor elke organisatie en
branche kan verschillen van elkaar.

19

(Familiehulp, 2011)

20

2:4 Waarom melden medewerkers zich ziek?

Met het veranderen van de maatschappelijke waarden en normen verandert ook
de waarde voor het begrip ziek zijn. Een van de belangrijkste oorzaken in
toename of afname van verzuim kan worden gezocht in de
zogenaamde beslissingtheorie (Oponoa, z.d.).
De beslissingstheorie stelt dat de werknemer zelf de beslissingsvrijheid heeft om
te bepalen of hij wel of niet wil verzuimen dan wel het werk wil hervatten.
(Oponoa, z.d.).
Het gaat met name om het beslissingsproces achter een ziekmelding. Een
medewerker kan ineens besluiten om zichzelf ziek te melden. In sommige
gevallen wordt deze beslissing opgelegd, wanneer men een been breekt
bijvoorbeeld.
De beslissing die iemand neemt om zich ziek te melden en de duur van het
daarop volgende verzuim kan worden benvloed door drie factoren (Oponoa,
z.d.):
3 factoren die invloed hebben op ziekmeldingen
de verzuimnoodzaak
men is niet in staat te gaan werken
KAN IK HET?
de verzuimbehoefte
men ziet er tegen op naar het werk te gaan WIL IK HET?
de verzuimgelegenheid hoe makkelijk of moeilijk is ziekmelding
DURF IK HET?
(Oponoa, z.d.)
De verzuimnoodzaak wordt enerzijds bepaald door de aard van de aandoening
en iemands algemene gezondheidstoestand en anderzijds door de inhoud van
het werk. Bijvoorbeeld: met loopgips kan men wel op een kantoor werken, maar
niet op een steiger (Oponoa, z.d.).
De verzuimbehoefte wordt bepaald door iemands privsituatie (indien men veel
privproblemen heeft zal men minder aankunnen op het werk) en door de
situatie op het werk: arbeidsomstandigheden en werksfeer (als men een leuke
baan met een plezierige werksfeer heeft en zich onmisbaar voelt, dan zal men
zich minder snel ziek melden dan wanneer dit niet zo is) (Oponoa, z.d.).
De verzuimgelegenheid wordt voor een groot deel bepaald door de sociale
wetgeving en de afspraken tussen werkgevers en werknemers, maar ook door
het gevoerde controle- en sanctiebeleid binnen de organisatie(Oponoa, z.d.).
Dit betekent dat substantile invloed van de organisatie op het ziekteverzuim
alleen mogelijk is door aan alle drie de mogelijke oorzaken van ziekteverzuim
aandacht te besteden (Oponoa, z.d.).
Wanneer je gaat kijken naar de verschillende soorten verzuim kun je de
verzuimgelegenheid, behoefte en noodzaak onderverdelen. Bij wit verzuim is er
een verzuimnoodzaak. Het is noodzakelijk dat er een ziekmelding plaatsvind.
Bij grijs verzuim spelen verzuimgelegenheid, behoefte en noodzaak een rol. Deze
drie factoren spelen een rol of een werknemer zich ziek meld.
Bij zwart verzuim is de verzuimbehoefte hoog en de verzuimnoodzaak gering.
Een medewerker heeft een grote behoefte om zich ziek te melden maar de
noodzaak om zich ziek te melden is maar gering (Oponoa, z.d.)
21

2.5: Verzuim benvloedende factoren

Medewerkers kunnen zich om uiteenlopende redenen ziekmelden. Om verzuim te
kunnen beheersen, is het belangrijk om inzicht te krijgen in de achterliggende
oorzaak. Factoren die een verzuim kunnen veroorzaken, kunnen in drie groepen
gedeeld worden: maatschappelijk gebonden, persoonsgebonden en werk
gebonden factoren (Mackaay et al.,2003).
Maatschappelijk gebonden factoren
De macro-economische ontwikkelingen, zoals de werkgelegenheid en
recessie.
De sociaal-culturele invloeden, zoals de houding tegenover arbeid.
De wetten en regelingen rondom ziekteverzuim en re-integratie maar ook
de sociale zekerheid (Mackaay et al., 2003).
Bovengenoemde factoren zijn vanuit het bedrijf nauwelijks te benvloeden. Niet
alleen de kwaliteit van de werksituatie maar ook de kwaliteit van de priv-situatie
is van invloed op het al dan niet ontstaan van ziekteverzuim (Mackaay et al.,
2003).
Persoonsgebonden factoren
De leeftijd: een oude werknemer is over het algemeen minder vaak ziek,
maar wel voor een langere periode.
Het geslacht: vrouwen verzuimen vaker, maar minder lang. De verschillen
tussen man en vrouw vallen weg na de correctie voor zwangerschap en
functieniveau.
Opleidingsniveau: hoe lager de scholingsgraad, hoe langer en vaker een
werknemer ziek is.
De nationaliteit.
Het woon- en werkverkeer: hoe groter de afstand en hoe langer de reistijd,
des te vaker er wordt verzuimd.
De gezondheidstoestand: een zwakke gezondheid zal vaker tot
ziekteverzuim leiden.
De leefgewoonten: ongezonde leefgewoonten, zoals roken, overmatig
alcohol gebruik en onregelmatig eten leidt tot verzuim (Mackaay et al.,
2003).
Bovengenoemde factoren zijn vaak lastig te benvloeden vanuit het bedrijf. Een
bedrijf kan wel rekening houden met deze factoren, zoals bij de inzet van
werknemers en de aanpak als deze werknemers ziek zijn (Mackaay et al., 2003).
Bedrijfsgebonden oorzaken
Er zijn een hoop verschillende bedrijfsgebonden oorzaken van verzuim. Deze zijn
onder te verdelen in twee groepen: de organisatie als geheel en de
werkplek/functie.
De aard van de werkzaamheden en de wijze waarop de werkzaamheden
georganiseerd zijn, zullen invloed hebben op het verzuim. Bepalende factoren
hierbij zijn onder meer de mate van automatisering, de status van het werk en de
invloed van een werknemer op het resultaat van de organisatie.
Op afdelingsniveau bevorderen de volgende factoren het ziekteverzuim:
Een slechte samenwerking met andere afdelingen;
Een kwalitatief slechte input van grondstoffen, halffabricaten en
informatie;
22

De mate waarin het werk routinematig is;

Over- of onder belasting;
Weinig participatie bij afdelingsbeslissingen (Mackaay et al., 2003).

Mackaay et al.(2003) doet een uitspraak over het verzuim van oudere
medewerkers. Mackaay et al. (2003) beweert dat oudere medewerkers een
lagere meldingsfrequentie hebben maar langer ziek zijn. Wanneer dit vergeleken
wordt met de cijfers van het Voortgezet Onderwijs van Voion (2013), is er een
verschil bij het onderwijzend personeel te ontdekken. Het jonger onderwijzend
personeel heeft een dubbel zo hoge meldingsfrequentie (Voion, 2013) &
(Mackaay et al.,2003).

2.6: Oorzaken voor verzuim

Volgens Sars (2014) kan het ziekteverzuim benvloedt worden door te weten
waardoor mensen zich ziekmelden. Wanneer de oorzaken in kaart gebracht zijn
kunnen er maatregelen getroffen worden.
Sars (2014) benoemd enkele oorzaken voor verzuim:

Weinig aandacht voor verzuim door leidinggevenden

Wanneer een leidinggevende weinig aandacht heeft voor de medewerker
kan dat op verschillende manieren invloed hebben op het verzuim van de
medewerker. Medewerkers vinden het prettig wanneer er belangstelling
voor hen is, dit levert tevredenheid, waardering en motivatie op.
Daarnaast wordt aandacht ook door de medewerkers ervaren als een
signaal van Ze houden me in de gaten, ze hebben mijn verzuim ontdekt
(Sars,2014).
Geen registratie van kort verzuim
Als er vanuit gegaan wordt dat 50% van de medewerkers met een hoge
verzuimfrequentie uiteindelijk langdurig ziek wordt, is het van essentieel
belang om als leidinggevende een beeld te hebben van de
verzuimfrequentie van een medewerker. Door registratie wordt tevens
zichtbaar of er mogelijk een opvallend patroon te ontdekken is in de
ziekmeldingen. Hierdoor wordt misbruik zichtbaar (Sars,2014).
Slechte arbeidsomstandigheden/werkplekinrichting
De werkplekinrichting heeft direct te maken met de veiligheid, gezondheid
en daarmee het welzijn van de medewerker. Voorbeeld: Onvoldoende
gehoorbescherming in lawaaierige ruimtes leidt tot gehoorschades of
ernstiger uitval (Sars,2014).
Werkdruk en stress
Door een hoge werkdruk en stress zal er extra verzuim ontstaan. Vooral
wanneer er sprake is van een langdurig hoge werkdruk, zal de medewerker
de druk niet meer aankunnen en ziek worden (Sars,2014).
Pestgedrag en discriminatie op de afdeling
Uit onderzoek van arbeidsomstandigheden (TNO, 2012) blijkt dat
gemiddeld 15,9% van de medewerkers in meer of mindere mate last heeft
gehad van pesten. Daarnaast heeft 5,7% van de medewerkers last gehad
van een vorm van discriminatie. Medewerkers komen hierdoor in
psychische nood met verzuim als gevolg (Sars,2014).
Misbruik door een lage drempel bij medewerkers om zichzelf ziek te
melden
Medewerkers maken gebruik van ziekmeldingen in situaties dat zij niet ziek
zijn. Dit wordt ook wel het zwarte verzuim genoemd. Deze medewerkers

23

melden zich vaak ziek om een extra dag vrij te kunnen krijgen of om
bijvoorbeeld voor een ziek kind te zorgen (Sars,2014).
Organisatieveranderingen/reorganisaties/inkrimpingen
Veranderingen hebben vaak gevolgen voor het gevoel van welzijn bij een
medewerker. Er treden vragen op, zoals: Welke gevolgen heeft het voor
mijn baan? en Kan ik me niet beter ziekmelden om ontslag te
voorkomen?
Dit zijn veel gedachten die de motivatie, concentratie en inzet van de
medewerker kunnen benvloeden (Sars,2014).
Hygine op de werkvloer
We worden steeds vaker en langer ziek door griepvirussen. De griepgolf
van 2012/2013 heeft zelfs tot een record geleid, omdat de griep in week
15 al meer dan 16 weken voortduurde. Medewerkers kunnen overal de
griep oplopen. Daar kan als werkgever niet op ingespeeld worden, aldus
Sars (2014).
Daarbij is het belangrijk om zorg uit te dragen voor een goede hygine op
de werkvloer (Sars,2014)

2.7: Kortdurend ziekteverzuim

Werkgevers die frequent kortdurend ziekteverzuim willen voorkomen of willen
verminderen zullen allereerst de specifieke oorzaak moeten achterhalen waarom
dergelijk verzuim in hun onderneming veelvuldig voorkomt (Blogger, 2015).
Wat houdt verzuimfrequentie in?
De meldingsfrequentie of verzuimfrequentie geeft aan hoe vaak medewerkers
gemiddeld verzuimen. Is de meldingsfrequentie hoog, dan is uitzonderingen
daargelaten daaruit af te leiden dat de leidinggevende veel ruimte geeft om te
verzuimen en dat de medewerkers daar gebruik van maken (Blogger, 2015).
Hoe snel een werknemer zich ziek meldt hangt samen met de verzuimdrempel en
de verzuimcultuur. Kijk bij een hoge meldingsfrequentie waarom er sprake is van
een lage verzuimdrempel (Blogger, 2015).
Oorzaken kortdurend ziekteverzuim
Er zijn verschillende oorzaken die ervoor zorgen dat er kortdurend verzuim kan
optreden.
De medewerkers:
- Hebben onvrede met hun werk of inkomen
- Ervaren een te hoge werkdruk
- Hebben onvrede over de relatie met de werkgever of de collegas
- Hebben problemen van persoonlijke aard (Blogger, 2015).
Maatregelen tegen frequent kortdurend ziekteverzuim
Ga een gesprek aan met medewerkers die drie keer of vaker in een jaar
verzuimen. Het grootste gedeelte zal medisch gezien wel kunnen werken maar
heeft toch besloten om te verzuimen, terwijl anderen met dezelfde klachten wel
komen werken. Onderzoek wijst uit dat hoe de medewerker zijn werk ervaart het
belangrijkst is in de keuze om te gaan verzuimen. Een gemotiveerde medewerker
die weet dat hij moeilijk gemist kan worden zal niet snel verzuimen.
Leidinggevenden van deze medewerkers doen er goed aan per medewerker te
inventariseren wat er speelt:
- Algemene indruk van de werknemer;
- Motivatie en werkhouding van de medewerker;

24

Aard van de klachten en relatie met de werkzaamheden van het

betreffende verzuim;
Samenhang tussen verzuim en werkbelasting (Blogger, 2015)

Werkgevers kunnen de volgende maatregelen treffen om kortdurend

ziekteverzuim tegen te gaan:
- Contact met betrokkene
Het is verstandig om een gesprek aan te gaan met een medewerker die
zich regelmatig voor een korte duur ziek meldt. Middels het gesprek kan er
geprobeerd worden om de oorzaken te achterhalen (Arboportaal,2015).
- Duidelijke afspraken
De werkgever moet het ziekteverzuimbeleid inzichtelijke maken aan de
medewerker en de regels daarvan bespreken. Wanneer een kind
bijvoorbeeld ziek is, heeft de medewerker niet het recht om zichzelf ziek te
melden maar kan hiervoor een calamiteitenverlofdag opnemen
(Arboportaal,2015).
- Controleer
Wanneer er het vermoeden heerst dat een medewerker onterecht
verzuimt, kan de werkgever of eventueel een ander contactpersoon, op
het verpleegadres langs gaan. Daarnaast kan er ook een spoedcontrole
van de arbodienst plaatsvinden (Arboportaal,2015).
- Drempel verhogen
Het blijkt dat werknemers zich minder gemakkelijk ziek melden als zij dit
persoonlijk moeten doen bij hun leidinggevende en als ze de taken en
opdrachten moeten doorgeven die niet kunnen blijven liggen
(Arboportaal,2015).
- Wachtdagen instellen
Een werkgever kan bepalen om wachtdagen in te stellen. Een medewerker
krijgt de eerste twee ziektedagen geen loondoorbetaling
(Arboportaal,2015).
Dat werkdruk een oorzaak is voor verzuim komt overeen met de theorie. Blogger
(2015) en Sars (2014) beweren beiden dat een hoge werkdruk leidt tot een hoger
verzuim.
Vanuit de theorie is er weinig bekend over verzuimfrequentie. Vanuit de literatuur
zijn er twee relevante artikelen gevonden met betrekking tot verzuimfrequentie.
Het gaat binnen de literatuur vooral over verzuim.

25

Hoofdstuk 3: Conceptueel model

Maatschappelijke oorzaken
voor verzuim

Sociaal culturele
invloeden: houding
tegenover arbeid.
Sociale zekerheid:
wetten en regels

Persoonlijke oorzaken voor

verzuim.

Verzuimfrequentie

Organisatorische
oorzaken van
verzuim

Weinig aandacht voor verzuim door

leidinggevenden
Arbeidsomstandigheden/werkplekken
Werkdruk en stress
Pestgedrag en discriminatie
Onvrede hebben met werk/ inkomen
Onvrede hebben over relatie met
leidinggevende of collegas

Gezondheidstoestand
Opleidingsniveau
Leeftijd
Geslacht

Verzuimgelegenheid
Verzuimnoodzaak
Verzuimbehoefte

26

Hoofdstuk 4: Methodische verantwoording

In dit hoofdstuk worden de onderzoeksmethoden onderbouwd die gebruikt zijn
binnen het onderzoek. Verder wordt de validiteit, betrouwbaarheid en de
representativiteit van de onderzoeksmethoden beschreven.

Type onderzoek
Dit onderzoek is zowel kwalitatief als kwantitatief van aard. Dit onderzoek heeft
zowel kwalitatieve als kwantitatieve invalshoeken.
Er zijn verschillende onderzoeksmethoden gebruikt om dit onderzoek tot stand te
brengen. Ten eerste heeft er een literatuuronderzoek plaats gevonden. Het
literatuuronderzoek is een belangrijk onderdeel in het onderzoek. Door middel
van het theorie onderzoek, kan er gekeken worden naar eerdere onderzoeken en
theorien, die inzicht kunnen geven in het praktijkvraagstuk. Het vormt als het
ware een bril waarmee de onderzoeksvraag verder bekeken wordt (Baarda,
2009).
Aangezien de probleemstelling aan het licht is gekomen door het Sondervick
jaarverslag, is het noodzakelijk deze goed te bekijken. Door middel van het
analyseren van het jaarverslag, kan er meer inzicht verkregen worden in de
probleemstelling. (Daas & Struycken, 2014).
Vervolgens is er binnen het onderzoek gebruik gemaakt van kwalitatief
onderzoek. Om meer diepgang in het onderzoek te verkrijgen is ervoor gekozen
om kwalitatief onderzoek te doen.
Aangezien er een open hoofdvraag gehanteerd wordt, kunnen er nog
verschillende ideen en inzichten ontstaan. Door middel van interviews is er de
mogelijkheid om de interviewvragen aan te passen en door te vragen over
nieuwe inzichten die zijn verschaft door de respondent(en) (Baarda, 2009). Om
de hoofdvraag te kunnen beantwoorden, moet er in gesprek gegaan worden met
medewerkers. Het kwalitatieve onderzoek wordt door middel van diepteinterviews vorm gegeven. Op deze manier kan er in korte tijd veel informatie
worden vergaard waardoor er vanuit veel invalshoeken bekeken kan worden wat
de oorzaken zijn voor de hoge verzuimfrequentie.
Tot slot heeft er kwantitatief onderzoek plaatsgevonden nadat het kwalitatieve
onderzoek was afgerond. Door het kwalitatieve onderzoek was de
onderzoekvraag smaller geworden en was het duidelijker wat er inhoudelijk
verwacht kon worden. Doordat de onderzoeksvraag duidelijker en smaller was
geworden, was het mogelijk om kwantitatief onderzoek te laten plaats vinden.
Het is duidelijk wat er inhoudelijk verwacht kan worden en hierdoor kunnen
dezelfde vragen voorgelegd worden aan de respondenten (Baarda, 2009). Het
kwantitatieve onderzoek wordt door middel van enqutes vormgegeven. Er is
voor enqutes gekozen omdat respondenten hierdoor in de gelegenheid zijn
gesteld hun mening te laten spreken in volledige anonimiteit.
Er is daarnaast voor kwantitatief onderzoek gekozen om zo sociaal wenselijke
antwoorden tegen te gaan en er hiermee veel mensen tegelijkertijd bereikt
kunnen worden. Hierdoor ontstaat meer input.
27

Procedure en respondenten
De dataverzameling heeft tussen 31 augustus en medio december plaats
gevonden.
Het was allereerst belangrijk om de probleemstelling duidelijk in kaart te krijgen
door middel van gespreksvoering met de algemeen directeur. Door middel van
het analyseren van het jaarverslag zijn de cijfers bekend geworden die de
probleemstelling onderbouwen. Vervolgens is er door middel van het maken van
een theoretisch kader meer informatie vergaard over het onderwerp.
Daarna hebben er verschillende gesprekken plaatsgevonden met een
arbeidsdeskundige, opleidingsdirecteuren en de personeelsfunctionaris.
Vervolgens zijn er enqutes afgenomen bij teamleiders, ondersteunend personeel
en onderwijzend personeel.

Beschrijving van de onderzoekspopulatie

Voor het kwalitatieve onderzoek worden vijf medewerkers genterviewd. Deze
medewerkers zijn geselecteerd op functie. De arbeidsdeskundige heeft veel
kennis van verzuim en preventiemaatregelen. Zij heeft een grote toegevoegde
waarde binnen het onderzoek. Daarnaast zijn er drie opleidingsdirecteuren
geselecteerd op advies van de opdrachtgever N. van Beurden. De drie
opleidingsdirecteuren zijn geadviseerd omdat ze allen een geheel andere visie op
het verzuim hebben en de functie op een geheel andere manier invullen. Naast
deze drie is er nog n opleidingsdirecteur meer, dat is een interim-directeur en
zal hier dus maar tijdelijk blijven. Binnen het onderzoek kan het interessant zijn
om te weten hoe zij tegen de hoge verzuimfrequentie aankijken en welke
maatregelen zij treffen binnen het team.
Vervolgens wordt de personeelsfunctionaris genterviewd over het verzuimbeleid
binnen het Sondervick College en wat haar bevindingen zijn op het gebied van
verzuim, de verzuimfrequentie, de verzuimdrempel en de verzuimcultuur.
Aangezien de personeelsfunctionaris al 13 jaar in dienst is bij het Sondervick
College, heeft zij veel ervaring op het gebied van verzuim binnen het Sondervick
College en kan zij haar bevindingen delen. Daarnaast speelt HR een grote rol
binnen het verzuim van de medewerkers. De verzuimgevallen worden wekelijks
besproken en HR heeft een ondersteunende rol in dit proces. Gekeken naar de
positie van de personeelsfunctionaris binnen het verzuimbeleid van het
Sondervick College, leek het gepast om hierover met elkaar in gesprek te gaan.
Tot slot wordt er een gesprek aangegaan met de HR-adviseur van een ander
Voortgezet Onderwijsinstelling. Dit interview zal dienen als vergelijkingsmateriaal
maar daarbij ook als inspiratiebron voor de adviezen die voortvloeien uit het
onderzoek.
Voor het kwantitatieve onderzoek is er naar alle personeelsleden een enqute
gestuurd. Er is voor gekozen om naar ieder personeelslid een enqute te sturen
omdat verzuim en/of verzuimbeleid betrekking heeft op elke werknemer binnen
de organisatie. Daarnaast is het ook om de respons te verhogen.
Tot slot is ervoor gekozen om iedereen een enqute te sturen met betrekking tot
de gevoeligheid, gezien het onderwerp. Wanneer er een afbakening werd
28

gemaakt op de onderzoekspopulatie, bestond er de kans dat medewerkers dit

persoonlijk op gingen vatten. Wanneer deze frictie zou ontstaan, bestond de
mogelijkheid dat er minder respons zou komen op de enqute.
Het doel van de enqute is om zoveel mogelijk informatie te vergaren over het
verzuim, namelijk: hoe hebben zij zich ziek moeten melden, wanneer zijn zij door
de leidinggevende teruggebeld, hoe is de herstelmelding geweest, voor welke
oorzaken hebben zij zich ziek moeten melden, welke factoren hebben invloed op
de ziekmelding etc.
Er worden in totaal 239 enqutes verstuurd en er zijn 91 mensen die gereageerd
hebben.

Onderstaand figuur komt uit het jaarverslag van Daas & Struycken (2014) en
heeft betrekking op de verdeling van de medewerkers van het Sondervick
College op geslacht en leeftijd.
Verdeling respondenten en medewerkers binnen het Sondervick College.
Leeftijdscategorie
15 tot 24 jaar
25 tot 34 jaar
35 tot 44 jaar
45 tot 54 jaar
55 tot 65 jaar
Totaal

Aantal vrouwen

Aantal mannen

Totaal

6
29
19
36
36

4
14
23
21
51

10
43
42
57
87

126
52,72%

113
47,28%

239
100%
(Daas & Struycken,

2014)

Geslacht

Aantal

Procentueel

Man

48

52,75%

Vrouw

43

47,25%

Eindtotaal
91
100,00%
Onderstaand figuur laat zien wat de verdeling is van mannen en vrouwen met
betrekking tot de respondenten van het onderzoek. Gekeken naar de
percentages van bovenstaand en onderstaand figuur, zijn de verschillen niet
29

dusdanig groot waardoor er verwacht kan worden dat het onderzoek

representatief is.
Geslachtsverdeling onder de respondenten
Leeftijdsverdeling onder respondenten
Leeftijd

Aantal

Procentueel

18 tot 24

4,40%

25 tot 34

6,59%

35 tot 44

21

23,08%

45 tot 54

25

27,47%

55 >

35

38,46%

Eindtotaal

91

100,00%

30

Meetinstrumenten/ betrouwbaarheid en validiteit van het

onderzoek
Eerste topic lijst voor kwalitatief onderzoek
Arbeidsdeskundige
Verzuimbeleid
Verzuimcultuur
Verzuimdrempel
Verzuimfrequentie
Verzuimgesprekken
Tweede topic lijst voor kwalitatief onderzoek
Terugkeerdrempel
Verzuimcijfers
Risicogroepen
Routing ziekmelding en herstelmelding
Verzuimtrends
Verzuimbegeleiding
Meetinstrumenten
Dit onderzoek wordt vormgegeven door een literatuuronderzoek, kwalitatief- en
kwantitatief onderzoek te houden. Het literatuuronderzoek gaat meer inzicht
verschaffen in het praktijkvraagstuk en zal eventuele voorkennis laten zien. Het
kwalitatieve en kwantitatieve onderzoek wordt aan de hand van een
zelfgemaakte vragenlijst uitgevoerd. Met deze vragenlijsten als hulpmiddel
worden er interviews gehouden met verschillende partijen. Ten eerste met de
personeelsfunctionaris, daarnaast met de opleidingsdirecteuren, vervolgens met
de arbeidsdeskundige en tot slot met een HR-adviseur van een Voortgezet
Onderwijsinstelling om de verschillen in verzuimbeleid naast elkaar te leggen.
Er is enerzijds gekozen voor een kwalitatief onderzoek om op deze manier het
praktijkvraagstuk te verkennen en meer ideen en inzichten te verkrijgen met
betrekking de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie (Baarda, 2009).
Anderzijds kunnen er nog eventuele onduidelijkheden binnen de vragenlijst
worden toegelicht en is er een kans om door te vragen of eventueel vragen aan
te passen.
Doordat er meerdere mensen hebben gereageerd op de enqute en er
verschillende mensen zijn bevraagd, in dezelfde setting met dezelfde
vragenlijsten en/of enqutes, is er veel actie ondernomen om de standaardisatie
binnen het onderzoek te vergroten.
Door de vragenlijst aan de opdrachtgever, N. van Beurden, voor te leggen is er
geprobeerd om de validiteit te vergroten. Deze heeft een kritische blik geworpen
op de enqute en er is goedkeuring voor gegeven.
Doordat de opleidingsdirecteuren allen dezelfde vragenlijst voorgelegd hebben
gekregen en het interview in dezelfde setting heeft plaatsgevonden, is de kans
op standaardisatie vergroot. Bij de personeelsfunctionaris van het Sondervick
College, de arbeidsdeskundige en de HR-adviseur van t Zwijsen College zijn
dezelfde onderwerpen bevraagd maar deze zijn anders geformuleerd en zijn
aangepast aan de functie die zij bekleden. De aanpassingen zijn binnen de
31

vragenlijst toegepast door de diversiteit van het vakgebied van desbetreffende

respondenten.
De betrouwbaarheid van het onderzoek is vergroot door steeds dezelfde topics
binnen de vragenlijsten te hanteren. Door dezelfde topics te gebruiken krijgen de
respondenten ongeveer gelijke vragen. Daarnaast zijn de interviews afgenomen
op n plek, namelijk de flexwerkplek binnen het Sondervick College.

32

Hoofdstuk 5: Resultaten
In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek beschreven. Het eerste gedeelte bestaat uit resultaten van het
kwantitatieve onderzoek en het tweede gedeelte bestaat uit resultaten van het kwalitatieve onderzoek.
Aantal ziekmeldingen afgelopen kalenderjaar van de respondenten

De afhankelijke variabele binnen het onderzoek is het aantal keer ziekmelden per kalenderjaar. Uit bovenstaande tabel kan
het aantal ziekmeldingen per jaar afgelezen worden van de respondenten die gereageerd hebben op de enqute. Het
gemiddeld aantal ziekmeldingen per jaar betreft 1,5 binnen het Sondervick College te Veldhoven (Daas & Struycken, 2014).

33

Het is opvallend dat 71 van de 91 respondenten zich 0 tot 1 keer hebben ziek gemeld terwijl de meldingsfrequentie op 1,5 zit
binnen het Sondervick College.
Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met het geslacht van de respondenten
Geslacht
Totaal
Man
Vrouw
Totaal Aantal
Procenten
Aantal x
ziek
Aantal
Procenten
Aantal
Procenten
0
18
37,50%
19
44,19%
37
40,66%
1
19
39,58%
15
34,88%
34
37,36%
2
10
20,83%
7
16,28%
17
18,68%
3
0,00%
1
2,33%
1
1,10%
4>
1
2,08%
1
2,33%
2
2,20%
Totaal
48
100,00%
43
100,00%
91
100,00%
In de methodische verantwoording is te zien dat er meer mannen hebben gereageerd op de enqute dan vrouwen. Gekeken
naar de kruistabel is er te zien dat meer mannen dan vrouwen zich ziek hebben gemeld. In totaal hebben 43 vrouwen deze
enqute ingevuld en 48 mannen. De vrouwelijke respondenten die al in de minderheid zijn, hebben zich ook nog eens vaker 0
keer ziekgemeld binnen een kalenderjaar. Daarnaast kan er aan de tabel afgelezen worden dat vrouwen zich vaker dan
mannen 3 keer of meer ziekmelden.
Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met de leeftijd van de respondenten
Leefti
jd

18-24

2534

3544

4554

55 >
Aanta
lx
Aanta Procent Aant Procent Aant Procent Aant Procent Aant Procent
ziek
l
en
al
en
al
en
al
en
al
en
0
2
50,00%
3
50,00%
8
38,10%
12
48,00%
12
34,29%
1
1
25,00%
3
50,00%
9
42,86%
8
32,00%
13
37,14%
2
1
25,00%
0,00%
4
19,05%
3
12,00%
9
25,71%
3
0,00%
0,00%
0,00%
1
4,00%
0,00%
4
0,00%
0,00%
0,00%
1
4,00%
1
2,86%
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
Totaal
4
%
6
%
21
%
25
%
35
%

Tota
al
Totaal
Aant Procent
al
en

37
34
17
1
2
91

40,66%
37,36%
18,68%
1,10%
2,20%
100,00
%

In de
kruistabel
34

waar leeftijd en het aantal ziekmeldingen met elkaar vergeleken wordt, kan worden opgemaakt dat naarmate de leeftijd
toeneemt het aantal ziekmeldingen ook toeneemt. In de groep van 35-44 hebben 13 respondenten zich 1 keer of vaker
ziekgemeld. In de groep 45-54 hebben eveneens 13 respondenten zich 1 keer of vaker ziekgemeld. De groep van 35-44 heeft
zich niet vaker dan 2 keer per jaar ziek hoeven melden. In de groep van 45-54 hebben 2 personen zich 3 keer of vaker ziek
moeten melden.
Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met de functie die een respondent bekleed
Functie
Ondersteunend
Totaal
Totaal
OP
OOP
Directie
administratief
Aantal
Procenten
Aantal x
Procente
Procent
Procente
Procent
ziek
Aantal
n
Aantal
en
Aantal
n
Aantal
en
0
15
28,30%
11
57,89%
4
66,67%
7
53,85%
37
40,66%
1
21
39,62%
6
31,58%
2
33,33%
5
38,46%
34
37,36%
2
14
26,42%
2
10,53%
0,00%
1
7,69%
17
18,68%
3
1
1,89%
0,00%
0,00%
0,00%
1
1,10%
4
2
3,77%
0,00%
0,00%
0,00%
2
2,20%
100,00
Totaal
53
100,00%
19
100,00%
6
100,00%
13
%
91
100,00%
Gekeken naar de kruistabel van de functie van de respondenten, kan er worden gezien dat het grootste deel van de
respondenten bestaat uit onderwijzend personeel. Het ondersteunend administratief personeel wordt bij het
onderwijsondersteunend personeel toegevoegd, dit is onder de algemene noemer namelijk: OOP. Procentueel gezien zit er
weinig verschil in OP, OOP en directie met betrekking tot het 1 maal ziekmelden per kalenderjaar. Het percentage zit dan
tussen de 33,33% en de 39,62%. Wanneer er gekeken wordt naar het procentuele percentage van 2 keer ziekmelden is er een
groter verschil te zien tussen OOP, de directie en het OP. Van het OP meldt 1 op de 4 zich 2 keer ziek per kalenderjaar. Bij het
OOP meldt 1 op de 10 zich 2 keer per kalenderjaar ziek. Het onderwijzend personeel heeft zich als enige 3 of meer keer
ziekgemeld in het kalenderjaar.

35

Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met de werktijdfactor van een respondent
Werktijdfactor
0,4 0,6 0,8Totaal
Totaal
0,1 - 0,4
0,6
0,8
1,0
Aantal
Procenten
Aantal x
Procente
Procente
Procente Aanta Procente
ziek
Aantal
n
Aantal
n
Aantal
n
l
n
0
0,00%
7
53,85%
11
55,00%
19
33,93%
37
40,66%
1
1
50,00%
2
15,38%
7
35,00%
24
42,86%
34
37,36%
2
1
50,00%
3
23,08%
2
10,00%
11
19,64%
17
18,68%
3
0,00%
0,00%
0,00%
1
1,79%
1
1,10%
4
0,00%
1
7,69%
0,00%
1
1,79%
2
2,20%
Totaal
2
100,00%
13
100,00%
20
100,00%
56
100,00%
91
100,00%
De meeste respondenten werken 0,8-1,0 fte. De respondenten die zich 3 of meer keer hebben ziekgemeld werken 0,4-0,6 en
0,8-1,0 fte. Daarnaast is het in vergelijking met het aantal respondenten gelijkwaardig hoeveel respondenten zich 1 keer in
het kalenderjaar hebben ziekgemeld. Het grootste gedeelte van de respondenten heeft zich 0 keer ziekgemeld in het
kalenderjaar. Medewerkers met een hogere werktijdfactor hebben een grotere kans om zich ziek te melden omdat zij meer
dagen aanwezig zijn.
Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met de betrokkenheid die de respondenten voelen naar de organisatie
Betrokken bij
organisatie
Totaal
Totaal
Ja
Nee
Aantal
Procenten
Aantal x
Procen
Procen
ziek
Aantal
ten
Aantal
ten
0
36
40,91%
1
33,33%
37
40,66%
36

1
2
3
4

32
17
1
2

36,36%
2
66,67%
34
37,36%
19,32%
0,00%
17
18,68%
1,14%
0,00%
1
1,10%
2,27%
0,00%
2
2,20%
100,00
100,00
Totaal
88
%
3
%
91
100,00%
In deze kruistabel gaat het over de betrokkenheid van de medewerkers met betrekking tot de organisatie. Het grootste
gedeelte van de respondenten geeft aan zich betrokken te voelen bij de organisatie. Slechts een drietal respondenten geeft
aan zich niet betrokken te voelen bij de organisatie. Door de wijze waarop deze vraag is gesteld, is het moeilijk om een
verband te vinden. De wijze waarop deze vraag is gesteld heeft erg veel invloed op het resultaat. Wanneer deze vraag op
interval niveau was gemeten, was er wellicht wel een verband te vinden.
Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met het gevoel van vrijheid en vertrouwen van de respondenten naar de
leidinggevende toe
Vrijheid en
vertrouwen
Ja, meer vrijheid en
Totaal
Ja
vertrouwen willen
Nee
Aantal
Aantal x
Procent
Procent
Procent
ziek
Aantal
en
Aantal
en
Aantal
en
0
31
45,59%
6
27,27%
0,00%
37
1
26
38,24%
8
36,36%
0,00%
34
2
8
11,76%
8
36,36%
1
100,00%
17
3
1
1,47%
0,00%
0,00%
1
4
2
2,94%
0,00%
0,00%
2
100,00
100,00
100,00
Totaal
68
%
22
%
1
%
91

Totaal
Procenten

40,66%
37,36%
18,68%
1,10%
2,20%
100,00%

Bovenstaande tabel laat zien of de respondenten het gevoel hebben dat ze vrijheid en vertrouwen krijgen binnen de
organisatie en of dit invloed heeft op de ziekmeldingen. De interpretatie van deze kruistabel is moeilijk, omdat er maar n
persoon geen vertrouwen of vrijheid voelt binnen de organisatie.
Op basis hiervan is het moeilijk om een vergelijking te maken met betrekking tot het aantal ziekmeldingen.

37

Het aantal keer ziekmelden in vergelijking met de werkdruk die de respondenten voelen vanuit de organisatie/

Werkdru
k
Ja
Aantal x
ziek
0
1

Aantal
5
9

Nee
Procen Aant Procen
ten
al
ten
29,41%
1
25,00%
52,94%

50,00%

Sommige
periode

Anders,
nl:

Aantal
21

Procen
ten
51,22%

Aantal

13

31,71%

Procen Aant Procen

ten
al
ten
0,00%
10
35,71%
100,00
%
9
32,14%

Totaal
Aantal

Totaal
Procenten

37

40,66%

34

37,36%
38

2
3
4

2
1

Totaal

17

11,76%
5,88%
0,00%
100,00
%

1
4

0,00%
0,00%
25,00%
100,00
%

41

17,07%
0,00%
0,00%
100,00
%

0,00%
0,00%
0,00%
100,00
%

8
1
28

28,57%
0,00%
3,57%
100,00
%

17
1
2

18,68%
1,10%
2,20%

91

100,00%

Zie volgende pagina voor uitleg over bovenstaande tabel

Aangezien deze vraag geen verplichting was binnen de enqute, hebben 28 respondenten niets ingevuld bij deze vraag.
Vanuit het theoretisch kader zegt Blogger (2015) dat kortdurend ziekteverzuim verschillende oorzaken kan hebben. En van
deze oorzaken is het ervaren van een te hoge werkdruk binnen de organisatie.
Gekeken naar de cijfers geven veel respondenten aan dat zij, in ieder geval ooit, werkdruk ervaren. Enkele respondenten
geven aan geen werkdruk te ervaren. Respondenten die geen werkdruk ervaren, melden zich ook enkele keren ziek evenals
de respondenten die wel werkdruk ervaren. Het is daarom moeilijk om een verband te vinden tussen werkdruk en de hoge
verzuimfrequentie.
Onderstaande tabel geeft het verband aan tussen het aantal keer ziekmelden en het adequaat reageren van een
leidinggevende op een ziekmelding.
Deel 1 van de tabel
Adequaat gereageerd door
leidinggevende op ziekmelding?
Ja, ochtend gebeld &
Ja, middag gebeld &
Ja, ochtend teruggebeld & voelde
voelde weinig interesse
voelde veel interesse
interesse leidinggevende
leidinggevende
leidinggevende
Aantal x
Procen
Procen
ziek
Aantal
ten
Aantal
ten
Aantal
0
1
3,03%
0,00%
100,00
1
20
60,61%
1
%
4
2
10
30,30%
0,00%
1
3
1
3,03%
0,00%
4
1
3,03%
0,00%
100,00
100,00
Totaal
33
%
1
%
5
Deel 2 van de tabel
39

8
2

NVT
Aantal
36
4
5
45

Procenten
80,00%
8,89%
11,11%
0,00%
0,00%
100,00%

Anders, nl:
Aantal
Procenten
0,00%
5
71,43%
1
14,29%
0,00%
1
14,29%
7
100,00%

Totaal Aantal

Totaal Procenten

37
34
17
1
2
91

40,66%
37,36%
18,68%
1,10%
2,20%
100,00%

Aangezien het een grote tabel is, is deze in tween verdeeld. Hiermee kunnen alle gegevens van deze vraag in beeld
gebracht worden. Er bestond voor de respondenten ook een antwoord dat was: anders, nl, hierin kregen de respondenten de
vrijheid om een eventuele toelichting te geven. Deze antwoorden worden meegenomen in mijn kwalitatieve
resultatenbeschrijving, mochten deze van toepassing zijn. Gekeken naar het theoretische kader zegt Sars (2014) het volgende
over de verschillende oorzaken voor verzuim. En van die oorzaken is: weinig aandacht voor verzuim door leidinggevende.
Sars (2014) geeft hier als omschrijving bij dat wanneer een leidinggevende weinig aandacht heeft voor de medewerker dat op
verschillende manieren invloed kan hebben op het verzuim van de medewerker. Medewerkers vinden het prettig wanneer er
belangstelling voor hen is, dit levert tevredenheid, waardering en motivatie op. Daarnaast wordt aandacht ook door de
medewerkers ervaren als een signaal van Ze houden me in de gaten, ze hebben mijn verzuim ontdekt (Sars, 2014).
Gekeken naar het theoretisch kader, is er binnen de enqute aandacht besteed aan het feit of de respondenten vonden dat
de leidinggevende adequaat heeft gereageerd op de ziekmelding. Hierbij was de interesse vanuit de leidinggevende ook een
belangrijke factor.
Er kan hier een verschil met de theorie en de praktijk opgemerkt worden. Vanuit de theorie zou weinig aandacht van de
leidinggevende leiden tot verzuim. Gekeken naar de resultaten speelt dit weinig tot geen rol voor de respondenten.
Het is opvallend dat 45 respondenten deze vraag als niet van toepassing hebben beantwoord, terwijl er 9 respondenten 1 of
2 keer ziek zijn geweest. Deze vraag is dan wel degelijk van toepassing geweest. Daarbij is het opvallend dat van de
respondenten die veel interesse vanuit hun leidinggevende voelen, er maar 1 respondent is die het gehele kalenderjaar niet
ziek geweest is. De rest van de respondenten voelen interesse maar dit lijkt minder invloed te hebben op het verzuim. Zij
verzuimen minimaal 1 keer tot maximaal 4 of meer keer.

40

Oorzaken hoge verzuimfrequentie

Trends op het gebied van verzuimfrequentie
Op het gebied van trends hebben de respondenten de volgende antwoorden:
Het valt meerdere respondenten op dat mensen zich vaker n dag ziekmelden.
Daarbij valt het ook op dat de maandag en de vrijdag de meest populaire dagen
zijn dat mensen zich ziekmelden. Dit verzuim wordt door de respondenten ook
wel het luxe verzuim genoemd. Meerdere respondenten beweren dat
medewerkers zich op maandag ziekmelden omdat ze in het weekend te veel
activiteiten gedaan hebben en dat ze zich op vrijdag ziekmelden omdat ze een
hoge werkdruk ervaren.
Enerzijds de werkdruk en eh ook wel de activiteiten die men in het weekend
doet, waardoor ze op maandag niet fit genoeg zijn om voor de klas te staan.
Wat wel opvallend is, als het beetje gaat om het luxe verzuim dan denk je van:
Ik doe in het weekend te veel en ben ik maandag te moe om te werken.
Wat me wel opvalt, is dat hier veel docenten n dag ziek zijn.
Verzuimcultuur
De respondenten hebben de vraag voorgelegd gekregen of zij denken dat er een
verzuimcultuur heerst binnen het Sondervick College. Hieronder worden de
antwoorden beschreven die de respondenten hierop hebben gegeven.
De respondenten zijn het erover eens dat er geen verzuimcultuur heerst binnen
het Sondervick College. Zij hebben allen een eigen verklaring voor de hoge
verzuimfrequentie. Vanuit de theorie geeft Blogger aan dat een hoge
verzuimfrequentie samenhangt met een lage verzuimdrempel en een
verzuimcultuur. Een mogelijke verklaring voor de dissonantie in de praktijk en de
theorie is het woord verzuimcultuur. Respondenten hebben het over een
cultuuromslag maar laten het woord verzuimcultuur niet vallen. Zij vinden dus
ook dat er iets gedaan moet worden aan de cultuur.
Nee, nee. Heb ik helemaal niet het idee. Ik denk eh... er is wel een groepje
frequent verzuimers. Maar dat is echt op solistische gronden.
Enkele respondenten zeggen dat medewerkers zich binnen het Sondervick
College snel en gemakkelijk ziek kunnen melden maar dat het aantal ziektedagen
niet groot is. Deze liggen gemiddeld zelfs lager dan de benchmark. Het zit hem
dus echt in de verzuimfrequentie.
Nee, niet echt, anders was het verzuimpercentage hoger. Dus eh... het is
gewoon de frequentie die hoog is. Dus men meldt zich makkelijk kort ziek, dat is
meer het probleem.
Een andere respondent beweert dat er niet bewust een verzuimcultuur heerst
maar dat er wel een cultuuromslag moet komen. Afgelopen jaren heeft ze al veel
onderzoeken gedaan naar de cultuur binnen het Sondervick College en daar is
uitgekomen dat er een gesloten cultuur heerst waarin mensen elkaar niet aan
durven te spreken.
41

Eh... niet bewust. Maar ik denk wel dat er in de cultuur een eh... omslag moet
komen. Nou ja, ook al plaats vindt. Ben er zelf vorig jaar al heel veel mee bezig
geweest. Ook onderzoeken naar eh... weinig open cultuur en weinig
aanspreekcultuur en mensen vinden het heel moeilijk om eh... elkaar zonder
waardeoordeel aan te spreken.
Oorzaken verzuim
De respondenten zijn gevraagd wat zij denken dat de oorzaken van het verzuim
zijn binnen het Sondervick College.
Enkele respondenten geven aan dat de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie
ligt aan de werkdruk. Medewerkers ervaren vaak werkdruk en dit breekt hen
langzaam op. Daarbij vinden de respondenten niet dat er een hoge werkdruk
vanuit de organisatie wordt opgelegd. De respondenten ervaren het meer als een
gebrek aan planning en structuur. Vanuit de theorie gekeken geven Sars en
Blogger aan dat een hoge werkdruk invloed heeft op de verzuimfrequentie.
Gekeken naar de theorie en de praktijk komt dit overeen. De mogelijke oorzaken
hiervoor zijn dat een hoge werkdruk veel vergt van mensen en een grote kans op
uitval geeft. Dit zal in eerdere onderzoeken al naar voren zijn gekomen.
Ja. Ik denk dat dat voor de docenten wel het geval is, dat ze ervaren dat de druk
te hoog is. Ik vind niet dat wij als organisatie die druk daarop leggen. Ik vind dat
eh... dat eigenlijk bij de werknemer zelf ligt. Gebrek aan planning, gebrek aan
overzicht, gebrek aan capaciteit om zelf die structuur aan te brengen, gebrek
aan eh... eh... ja, eenduidige aanpak bijvoorbeeld binnen de sectie eh... mensen
zijn hier veelvuldige eilandjes.
In gesprek blijven gaan, dat is het belangrijkste.
Daarnaast ervaren enkele respondenten dat een oorzaak van de hoge
verzuimfrequentie te wijten is aan het feit dat de verzuimdrempel binnen het
Sondervick College laag is. De lage verzuimdrempel komt door de respondenten
door de verandering in de route van de ziekmelding van de medewerkers. Waar
zij zich eerst telefonisch moesten ziekmelden bij de leidinggevende, moeten zij
nu een mail sturen naar het Roosterteam om zich ziek te melden. Doordat de
ziekmelding middels een mail gedaan wordt, kan er ook niet gelijk een gesprek
tot stand komen. Er wordt door de respondenten meerdere malen benadrukt dat
communicatie/een gesprek grote invloed kan hebben op het verzuim.
Wat hier opvalt bij het Sondervick College is dat de eh.. Ziekmeldingen per mail
kunnen gedaan worden en waar andere scholen gaat dat per telefoon bij de
leidinggevende. En dat is echt wel een heel groot verschil.
Enkele andere respondenten beweren dat de hoge verzuimfrequentie te wijten is
aan het interne klimaat binnen van het Sondervick College. Veel medewerkers
klagen over het feit dat zij last hebben van de warme en koude lucht in de
gebouwen en zij last krijgen van de luchtwegen vanwege de ventilatie.
Wat je nu nog steeds hoort van mensen is dat ze last hebben van de atmosfeer,
de lucht, in de gebouwen. Dat ze het te warm vinden, of te winderig of eh.. ja.
Veel mensen geven aan dat ze last hebben van hun luchtwegen vanwege de
ventilatie in de gebouwen.

42

Een respondent geeft aan dat de oorzaak van het verzuim ook afhankelijk is van
de werkzaamheden. Wanneer er administratieve taken verricht moeten worden,
is dit beter te volbrengen zonder stem. Wanneer er een functie vervuld wordt van
docent, is het niet mogelijk om zonder stem te werken.
Dan zit ik mezelf in de weg en dan ga ik die kinderen wat aandoen. Dat is ook
een beetje een afweging. Lesgeven is ook altijd een afweging maken, wat zet ik
op het spel. Ik heb een goede band met de klas en ik ga dat verprutsen omdat ik
ongesteld ben en pijn in mijn buik heb en huuuu-uh. Dan maak ik wellicht meer
kapot met die band dan eh... ik daarna weer moet repareren.
Een respondent heeft een duidelijke mening over de oorzaak van de hoge
verzuimfrequentie. Zij beweert dat het te maken heeft met de arbeidsethos van
de medewerkerkers. Daarnaast benoemt zij dat een gebrek aan planning,
overzicht en structuur ervoor zorgt dat de medewerkers een hoge werkdruk
ervaren omdat ze werk uitstellen en deze in een kort tijdbestek uiteindelijk
moeten doen.
Tot slot ervaart zij dat bewustwording van de ziekmelding een invloed heeft op de
hoge verzuimfrequentie.
Eh... en met arbeidsethos. Wanneer meld je je ziek? Ben je ervan bewust dat de
organisatie wel jouw salaris betaald en hoezo neem je de luxe om te denken van:
Ik neem een dag vrij, want ik kan het allemaal niet meer aan.
Ik denk dat docenten ervaren dat de druk te hoog is. Ik vind niet dat wij als
organisatie die druk daarop leggen. Ik vind dat eh.. dat eigenlijk bij de
werknemer zelf ligt. Gebrek aan planning, gebrek aan overzicht, gebrek aan
capaciteit om zelf die structuur aan te brengen.
Vanuit het kwantitatieve onderzoek is er de open vraag gesteld aan de
respondenten wat de oorzaak was van hun persoonlijk verzuim.
Een groot aantal respondenten gaven hierbij aan dat ze verzuimd hebben door
dat zij de griep hadden.
Een groot aantal respondenten gaven hierbij aan dat zij niet ziek zijn geweest en
dit voor hen ook niet van toepassing is.
Een paar respondenten geven aan dat zij niet ziek waren. En daarvan gaf aan
zich ziek gemeld te hebben omdat haar kind ziek was.
De meeste respondenten geven zeer uiteenlopende antwoorden, die uiteindelijk
betrekking hebben op n onderwerp: de gezondheid van de medewerkers.
Meerdere respondenten ondergingen een operatie en enkele respondenten
hadden keelklachten.

Veranderingen die invloed hebben op de verzuimfrequentie

Veranderingen die invloed hebben op het verzuim
Er is aan meerdere respondenten gevraagd of zij verwachten dat veranderingen
binnen het Sondervick College invloed kunnen hebben op het verzuim van de
medewerkers.
Een aantal respondenten had het over de veranderingen met betrekking tot het
ziekmelden. Eerst was de ziekmelding via een telefonisch gesprek met de
leidinggevende. Tegenwoordig wordt er door middel van een mail te sturen naar
het Roosterteam een ziekmelding gedaan. Zij zien dit als een negatieve
verandering.

43

Als ik ga kijken naar de verzuimfrequentie, dan is het nieuwe beleid dat je

ziekmeldt via e-mail en niet meer rechtstreekst bij je leidinggevende. Dat heeft
wel een impact.
Mijn vraag hierbij was:
Positief of negatief?
Negatief. De drempel wordt lager, mensen melden zich makkelijker ziek.
Een andere respondent denkt dat de veranderingen die zij doorvoert invloed
heeft op het verzuim van de medewerkers. Zij is erg bezig met veranderingen en
wil dat het onderwijs vernieuwd en innoveert en aansluit bij de levenswereld van
jongeren en de technologische ontwikkelingen van deze tijd. Aangezien de
medewerkers al 25 jaar op dezelfde werkwijze werken, kan zij zich voorstellen dat
de medewerkers deze drempel als te hoog ervaren en dit invloed heeft op het
verzuim.
En ik vraag dus nu iets wat eigenlijk dus veel meer hoort bij mensen die in het
bedrijfsleven werken. Nou leuk. Neem risicos, steek je net uit, laat je zien, ben
de beste en eh... en ik kan me voorstellen dat mensen daar dus druk door
ervaren.
Enkele respondenten hebben het over de verhuizing gehad die heeft
plaatsgevonden in 2007. Het Sondervick College ging zich verplaatsen naar de
campus waar zij nu zitten en doordat vele zaken niet goed geregeld waren, heeft
dit geleid tot een gigantische lijst van ziekmeldingen. Dit is een eenmalige
verandering geweest die vele jaren geleden heeft plaatsgevonden. Het is dus
minder relevant voor het onderzoek.
Wat wel gebeurd is, dat is toen wij in 2007 hier begonnen eh. dat allerlei dingen
niet voor elkaar waren, dat het een gigantische chaos was. Dat de gigantische
lijst van ziekmeldingen immens was.
Wat wel veranderd is, is de verhuizing hier naar de campus. Die heeft veel
onrust veroorzaakt. Maar goed, die onrust zou nou eigenlijk wel helemaal over
moeten zijn.

Het verzuimbeleid
Verzuimbeleid
Aan meerdere respondenten is bevraagd wat het verzuimbeleid binnen het
Sondervick College is.
Op deze vraag kwamen verschillende antwoorden, die allemaal op hetzelfde
neerkwamen, namelijk: dat dit niet geheel bekend was bij de respondenten.
Op de vraag wat het verzuimbeleid binnen het Sondervick was, kreeg ik
onderstaande antwoorden:
Nou, ik heb het even opgezocht in onze handleiding. Ons ziekteverzuimbeleid
staat helemaal omschreven eh... voor de medewerkers en voor de leiding. Dus
iedereen die bij het Sondervick komt werken die kan lezen wat onze afspraken
zijn in dat beleid. Aldus mevrouw A van der Burgt.

44

Eh... ik kan wel vertellen wat we doen. Ik neem aan dat we een beleid hebben.
Ik neem ook aan dat het op papier staat maar eh... we overleggen in ieder geval
n keer per week over de mensen die ziek zijn.
Het verzuimbeleid eh... is het proberen eh... de mensen zo weinig mogelijk ziek
te laten zijn.
Route ziekmeldingen
Ziekmelding
Er is een eenduidige procedure voor een ziekmelding binnen het Sondervick
College. Hieronder is deze beschreven in een interview.
En eh.. we laten een zieke collega een mailtje sturen naar eh. een vast emailadres. Daarin meldt de collega zich ziek, meer hoeft hij niet te doen.
Dezelfde dag wordt er vervolgens door eh. een aangewezen functionaris; dat kan
een teamleider zijn en dat kan een directeur zijn, telefonisch contact gelegd met
het ter sprake brengen van de reden van verzuim. Tenminste als de collega dat
wil vertellen, want hij mag zich daarover in geheimzinnigheid houden natuurlijk,
als hij vindt dat iemand anders daar niks mee te maken heeft. Vervolgens wordt
er eh.. verlof toegekend. Dat is een formaliteit want eigenlijk gebeurd dat altijd.
Slechts vorige week nog begrepen dat iemand zich ziek mag melden, maar dat
wij dan vervolgens officieel het ziekteverlof nog moeten verlenen. Dus je zou een
ziekmelding ook niet kunnen accepteren als je het niet vertrouwt. Ik denk dat dat
weinig gebeurd. Eh.. vervolgens eh.. wordt er in dat telefonisch onderhoud een
vraag gesteld naar hoelang denk je dat het duurt, wanneer mogen wij weer op
jou gaan rekenen. Dat wordt dan vervolgens aan de eh.. interne functionaris
doorgegeven. Mochten de desbetreffende collega zich vervolgens toch weer ziek
moeten melden dan dient er een nieuwe ziekmelding plaats. Aldus de heer T.
Meurs over de route van ziekmelding.
Om kennis te verbreden is ervoor gekozen om ook iemand te interviewen van
een andere Voortgezet Onderwijs school. Er is voor gekozen om E. Fouchier, P&O
adviseur van t Zwijsen College te Veghel te interviewen. Er waren enkele
verschillen tussen het ziekmelden bij het Sondervick College en bij het Zwijsen
College.
Dus zo is het bij ons ingedeeld. De leidinggevende hebben vooral contacten met
eh... medewerkers en dus doen ze ook de verzuimbegeleiding eh... medewerkers
moeten zich dus ook daar ziekmelden. En eh... dat gaat dan ook weer naar het
roosterbureau maar dat is alleen praktisch omdat er ook bepaalde lessen
uitvallen. Maar de contacten die gaan echt naar hun leidinggevende. En eh... dus
dat is een belangrijk eh... onderdeel van het eh... verzuimbeleid. Verder hebben
wij in ons protocol ook staan dat de medewerker een belangrijke
verantwoordelijkheid heeft in eh... verzuim. En eh... de leidinggevenden zijn dus
ook wel getraind om dus eh... enerzijds er te zijn voor de medewerker en ook te
luisteren van: wat speelt er, wat zou school kunnen doen? Begeleiden of
ondersteunen. En aan de andere kant ook de medewerker wel ja... wel
verantwoordelijk te houden voor zijn of haar verzuim. Dus ook echt om aan te
spreken. En ons vooral te richten op wat iemand nog wel kan. Dus niet zozeer
heel lang praten over wat nou de ziekte is of wat nou eh... de beperkingen
allemaal zijn maar vooral wat kan iemand nog wel.

45

Gekeken naar de route van ziekmelding binnen het Sondervick College en de

route van ziekmelding bij het Zwijsen College, is er te zien dat bij het Sondervick
College er een mail wordt gestuurd naar de roostermaker en het Roosterteam de
ziekmelding verder verspreid binnen de organisatie. Bij het Zwijsen College moet
de desbetreffende collega een mail sturen naar het Roosterteam en zelf
telefonisch contact opnemen met de leidinggevende.

Verzuimfrequentie reduceren
Wat wordt er momenteel gedaan
Aan de respondenten is gevraagd wat er momenteel binnen het Sondervick
College gedaan wordt om de verzuimfrequentie te reduceren. Alle respondenten
gaven hierover een ander antwoord.
Een respondent vertelde dat de desbetreffende zieke medewerker zo snel
mogelijk zal worden teruggebeld in de morgen. Dit vanuit de overtuiging dat snel,
persoonlijk contact de verzuimfrequentie kan laten reduceren. De respondent
zegt het volgende hierover:
Wat ik binnen mijn afdeling doe, is snel bellen. Ik geloof dat dat wel helpt. Als
docenten eenmaal weten: je wordt snel gebeld en je krijgt de vraag: Wat is er?
Wat heb je? dat er daarna ook het gesprek zou kunnen plaats hebben van:
Goh, had je je echt ziek moeten melden? Het is ook niet gewoon om een halve
dag te komen, terwijl ik denk: dat kan toch ook? Kom je lessen draaien en ga
naar huis. Werk dan ergens in het weekend je dingen bij eh... maar dat is dus het
eerste: er wordt snel gebeld. Er wordt snel persoonlijk contact gezocht.
Diezelfde respondent geeft aan dat een cultuuromslag ook invloed heeft op de
verzuimfrequentie. Momenteel is hij/zij bezig met een cultuurinterventie die
uiteindelijk moet zorgen voor een professionele cultuur en een cultuur van
samenwerken. De mens moet vanbinnen gemotiveerd worden en niet op een topdown manier worden ingeprent.
en eh... verder werken we dus aan de cultuur om eh... samen te werken. Daar
ben ik dus heel druk mee bezig: cultuur interventie.
We kunnen ons wel heel erg focussen van: Je moet je minder ziekmelden.
Maar dan denk ik van: Nee, we moeten ons focussen om die docenten eh...
zover te krijgen dat die zichzelf zo ziet als flexibel, innovatief en inventief en
initiatiefrijk.
Een andere respondent geeft aan dat er momenteel een verandering plaats vindt
met betrekking tot de manier van ziekmelden. In het overleg met de directie zijn
de opleidingsdirecteuren bezig om de ziekmelding weer telefonisch te laten
verlopen.
De school is hier mee bezig om eh. de melding anders in te gaan richten dus
toch weer via de telefoon naar de leidinggevende. Maar dan moeten ze de
routing ook eh.. naar de roosterkamer aanpassen.
Momenteel wordt de focus ook steeds meer gelegd op het in gesprek gaan en
blijven met elkaar. Volgens een respondent is dat het belangrijkste om onder
andere de verzuimfrequentie te laten reduceren.
46

Maar sommigen worden er zo beroerd van dat eh.. ze wanhopig worden. Je

probeert te blijven werken maar dat lukt je niet en die melden zich wat
frequenter ziek. En dan is het gewoon heel belangrijk om goed in gesprek te
gaan met die mensen.
In gesprek blijven gaan, ja, dat is het belangrijkst.
Een andere respondent geeft aan dat er frequent verzuimgesprekken worden
gevoerd om de verzuimfrequentie te laten reduceren. Het in beeld brengen is ook
een belangrijk aspect dat bijdraagt aan de reductie van de verzuimfrequentie.
Mensen hebben vaak niet in de gaten hoeveel zij verzuimen. Door dit in kaart te
brengen, zullen mensen bewuster verzuimen.
De frequent verzuimgesprekken worden gevoerd. Daar wordt visie van de
medewerker gevraagd, er wordt gevraagd van eh.. wat denk je er zelf aan te
kunnen doen, kan de school er iets aan doen. Eh.. en dat eh.. in beeld brengen.
Ja klopt. Een spiegel voorhouden, zonder er woorden over uit te spreken. Want
er wordt ook gevraagd: wat vind je een normale verzuimfrequentie? En daar
komen mensen toch heel vaak in de buurt van 1 2 keer per jaar en als je dan
vervolgens laat zien: kijk dan eens. Ja, dan geeft dat toch wel een, een, een
bepaalde reflectie.
Wat zou er nog kunnen worden gedaan om de verzuimfrequentie te
laten reduceren?
Een respondent geeft aan dat het belonen van niet-zieke medewerkers de
verzuimfrequentie kan laten reduceren. Het gaat dan vooral over het feit dat
wanneer mensen een kalenderjaar niet ziek zijn geweest, zij een bepaald
geldbedrag krijgen.
Nou, ik zou er wel voor zijn om de mensen te belonen die niet ziek worden.
Tot slot is een respondent ervoor om de meldingsfrequentie open en inzichtelijk
te maken voor alle medewerkers van het Sondervick College. Dit om de
medewerkers bewust te maken en te houden van het aantal keer dat ze ziek zijn
geweest. Een frequent verzuimgesprek helpt op de korte termijn, maar op de
langere termijn verwatert dit. Door de meldingsfrequentie openbaar te maken
voor iedereen zullen de medewerkers zich er bewust van blijven.
Het enige dat ik echt vind dat werkt, is dat de frequentie open is voor iedereen
en inzichtelijk.
Ja, dat iedereen kan zien hoe vaak iemand zich ziekmeldt. Want ik geloof dat
mensen, merkte ik altijd bij leerlingen ook, ouders die hun kinderen vaak
ziekmelden, zijn zich helemaal niet bewust van het feit dat ze dat doen. Daarom
doe ik dat eerste verzuimgesprek altijd wel want dan zie je ze gewoon van: Oh,
ik was me niet bewust dat ik me zo vaak ziekmeldde. Dat helpt, maar op de
langere termijn dan slijt dat er weer in en zit het hem gewoon in andere dingen.
Zit het hem helemaal niet in: Eet je wel gezond? sport je wel? wat kan de
organisatie doen om je daarbij te helpen?

47

Verzuimdrempel en terugkeerdrempel
De verzuimdrempel binnen het Sondervick College
Meerdere respondenten geven aan dat de verandering in het verzuimbeleid met
betrekking tot het ziekmelden per mail veel negatieve impact heeft gehad op de
verzuimdrempel. De respondenten zeggen hiermee dat de verzuimdrempel
verlaagd is door deze verandering.
Negatief. De drempel wordt lager en mensen melden zich makkelijker ziek.
Wat hier opvalt bij het Sondervick College is dat eh ziekmeldingen per mail
kunnen gedaan worden en bij andere scholen gaat dat per telefoon bij de
leidinggevende. En dat is echt wel een heel groot verschil.
Ik denk dat de verzuimdrempel laag is. Maar ik denk dat door het feit dat
mensen maar een mail hoeven te sturen met: ik ben ziek. Dat dat in ieder
geval niet drempelverhogend werkt.
Een andere respondent beweert dat de verzuimdrempel niet laag is. Wanneer
mensen zich willen ziekmelden doen zij dit toch wel, of dit nu telefonisch of per
mail moet. Een verzuimdrempel is persoonsgebonden. Op de vraag of de
verzuimdrempel binnen het Sondervick College laag is, kreeg ik het volgende
antwoord:
Ik geloof dat niet. Ik geloof dat eh een verzuimdrempel of je nou moet bellen
of een mailtje moet sturen. Ik geloof niet dat dat veel uitmaakt. We moeten
zorgen dat de verzuimdrempel binnen de mens hoger is.
De verzuimdrempel verhogen binnen het Sondervick College
Een paar respondenten beweren dat arbeidssatisfactie en de
verantwoordelijkheid invloed hebben om de verzuimdrempel te verhogen.
Wanneer er plezier in het werk wordt beleefd, dan wordt er ook meer
verantwoordelijkheid gevoeld en gedragen. Hierdoor zullen de medewerkers
balen wanneer zij ziek zijn. Er moet een bepaalde verantwoordelijkheid gecreerd
worden waardoor de verzuimdrempel verhoogd wordt.
Bij de TOV bijvoorbeeld. Die zitten echt met een beperkt clubje en die nemen
elkaar ook altijd over als degene echt ziek is en dan voel je ook meer
verantwoordelijkheid. Daar heb je ook bijna geen verzuim, omdat die mensen
zich gewoon heel verantwoordelijk voelen voor de klas maar ook voor elkaar.
Enkele respondenten geven aan dat de verzuimdrempel te verhogen is door de
route van ziekmelding te veranderen. In plaats van een mail te sturen moet de
desbetreffende medewerker zich ziekmelden bij de leidinggevende.
Drempel verhogen door het wat lastiger te maken voor de medewerker om zich
ziek te melden, bijvoorbeeld door bij hun eigen leidinggevende ziek te melden.
Het merendeel van de respondenten heeft het over trainingen geven aan de
leidinggevende, die als eerste in contact komt met de verzuimende medewerker.
Het eerste gesprek kan volgens de respondenten veel invloed hebben op het
verzuim.

48

Eh.. stap 1 vanuit HRM zou zijn training geven aan de leidinggevende. Het zo
organiseren dat leidinggevende weer beter met de ziekmelding om kunnen
gaan.
De terugkeerdrempel
Een respondent geeft aan dat de terugkeerdrempel wordt verhoogd omdat het
werk voor een docent niet gedaan kan worden door een ander. Wanneer iemand
zich ziekmeldt, zal de werkdruk alleen maar hoger worden omdat hetzelfde werk
in kortere tijd gedaan moet worden.
En het is ook zo van een docent zijn werk wordt door niemand anders gedaan.
Als jij een dag ziek bent, is het niet zo dat dan jouw werk is opgelost. Het is
alleen dat die lessen die je op dat moment hebt gegeven, die heb je niet
gegeven. Al het andere: de cijfers, bijhouden hoe leerlingen scoren, volgen,
helpen, enthousiasmeren, dat blijft allemaal. Uiteindelijk zal je al het werk
moeten doen maar dan in kortere tijd. Dus ziek melden heeft ook wel
consequenties voor die druk. Dus op het moment dat de druk te hoog is en een
docent meldt zich ziek, dan neemt die druk alleen maar toe.
Een andere respondent geeft aan dat er geen hoge terugkeerdrempel is naar het
werk omdat er goed contact onderhouden wordt vanuit de school.
Ok, wat je vraagt: wordt er voldoende contact gehouden? Dat denk ik zeker.
En eh ik merk eigenlijk niet snel een blokkade. Contact houden is zelfs een
verplichting.

49

Hoofdstuk 6: Conclusies
In dit hoofdstuk worden er conclusies getrokken uit de resultaten van
voorafgaand hoofdstuk. In dit hoofdstuk wordt ook antwoord gegeven op de
hoofd- en deelvragen van het onderzoek. Om de hoofdvraag volledig te kunnen
beantwoorden, worden er eerst conclusies getrokken uit de deelvragen.

Hoofdvraag:
Wat zijn de oorzaken van de hoge verzuimfrequentie binnen het
Sondervick college?
Volgens Mackaay et al. (2003) zal een zwakke gezondheid vaker tot
ziekteverzuim leiden. Uit het onderzoek is ook gebleken dat gezondheidsredenen
een oorzaak zijn voor de hoge verzuimfrequentie. De griep, operaties en
keelklachten zijn de meest voorkomende oorzaken binnen het onderzoek. Verder
is gebleken dat de hoge verzuimfrequentie ook mede mogelijk wordt gemaakt
door het type werk dat mensen verrichten. Een docent die lesgeeft kan moeilijk
zonder stem te werk gaan. Een administratief medewerker daarentegen kan de
werkzaamheden wel uitvoeren zonder stem. Hieruit kan er geconcludeerd
worden dat de werkzaamheden in combinatie met gezondheidsklachten een
oorzaak is voor de hoge verzuimfrequentie.
Een oorzaak voor verzuim kan het misbruiken van de lage verzuimdrempel zijn
om zichzelf ziek te melden, aldus Sars (2014). Een belangrijke oorzaak voor de
hoge verzuimfrequentie binnen het Sondervick College is de lage
verzuimdrempel. Een ziekmelding binnen het Sondervick College moet per mail
naar het Roosterteam. Op alle andere OMO-scholen is het verplicht om het
verzuim telefonisch te melden bij de desbetreffende leidinggevende.
Vervolgens is een oorzaak voor de hoge verzuimfrequentie het interne klimaat.
De warme en koude lucht spelen hierbij een rol en van de lucht van de ventilator
in de gebouwen krijgen medewerkers last van hun luchtwegen.
Ook speelt de werkdruk een grote rol binnen de hoge verzuimfrequentie. Doordat
medewerkers werkdruk ervaren melden zij zich ziek om zich op te kunnen laden.
Deze conclusie wordt ook door de theorie onderbouwd. Volgens het Arboportaal
(2015) is een oorzaak voor kortdurend verzuim een hoge werkdruk.
Tot slot valt het op dat medewerkers zich vaker ziekmelden wanneer er een
verandering plaats vind op het Sondervick College. Hieruit kan geconcludeerd
worden dat de veranderingsbereidheid van de medewerkers een rol kan spelen
in de verzuimfrequentie.
Gekeken naar de factoren geslacht, leeftijd, functie, werktijdfactor,
betrokkenheid, vrijheid en vertrouwen en adequate reactie van de
leidinggevende kan er het volgende geconcludeerd worden.
Gekeken naar de resultaten hebben geslacht, werktijdfactor, betrokkenheid,
vrijheid en vertrouwen en een adequate reactie van de leidinggevende weinig
invloed op de hoge verzuimfrequentie.
Leeftijd en functie spelen wel een rol in de hoge verzuimfrequentie. Hoe ouder de
medewerkers zijn, hoe vaker zij zich ziekmelden. Daarbij kan er geconcludeerd
worden dat de functie een rol speelt in de meldingsfrequentie. Het onderwijzend
personeel heeft zich vaker ziekgemeld dan het onderwijsondersteunend
personeel.
Al met al kan er geconcludeerd worden dat gezondheidsredenen, de
werkzaamheden, de lage verzuimdrempel, het interne klimaat, de werkdruk en
de veranderingen binnen de school invloed hebben op de hoge
verzuimfrequentie binnen het Sondervick College. Verder speelt de leeftijd en de
functie die medewerkers hebben een rol met betrekking tot de
50

meldingsfrequentie. Daarnaast zijn er verschillende factoren waar het Sondervick

College op in kan spelen, namelijk: de hoge werkdruk, betrokkenheid, het interne
klimaat en de lage verzuimdrempel.

Deelvragen:
Welke veranderingen zijn er de afgelopen jaren binnen het Sondervick
College geweest die invloed kunnen hebben op de verzuimfrequentie?

Uit onderzoek is gebleken dat er binnen het Sondervick College enkele

veranderingen hebben plaatsgevonden die invloed hebben op de
verzuimfrequentie binnen het Sondervick College.
De verandering van de route van de ziekmelding is de meest recente verandering
die heeft opgetreden. Waarbij er eerst telefonisch contact opgenomen moest
worden met de direct leidinggevende en er meteen een verzuimgesprek plaats
vond, moet er nu een mail gestuurd worden naar het Roosterteam. Het
Roosterteam stuurt een verzuimoverzicht naar alle afdelingen. In de loop van de
ochtend zal de direct leidinggevende bellen naar desbetreffende zieke
medewerker en zal er een verzuimgesprek plaats vinden.
Daarnaast is de verhuizing die in 2007 heeft plaatsgevonden een grote
verandering geweest die in het begin voor veel extra ziekmeldingen heeft
gezorgd. Doordat er weinig geregeld was, meldden veel medewerkers zich ziek.
Hieruit kan geconcludeerd worden dat door de verandering in de route van de
ziekmelding de verzuimdrempel mogelijk verlaagd. Daarbij kan er geconcludeerd
worden dat de medewerkers reageren op veranderingen. Wanneer er
veranderingen plaatsvinden, hebben zij meer de neiging om zich ziek te melden.

Wat is het verzuimbeleid binnen het Sondervick College?

Op de vraag wat het verzuimbeleid binnen het Sondervick College inhoud, is

geen duidelijk antwoord naar voren gekomen. Meerdere respondenten geven aan
dat het verzuimbeleid ergens terug te lezen is, maar zijn niet geheel op de
hoogte wat het verzuimbeleid inhoud. Doordat er geen eenduidig antwoord naar
voren is gekomen, kan er geconcludeerd worden dat het verzuimbeleid niet voor
elke medewerker bekend is. Niet alle medewerkers zijn op de hoogte wat het
verzuimbeleid inhoud en het wordt hierdoor ook lastig om het verzuimbeleid na
te streven.

Wat wordt er momenteel gedaan om de verzuimfrequentie te reduceren?

Gekeken naar de resultaten geven de respondenten erg diverse antwoorden op

deze vraag. Een respondent zegt dat het helpt om een medewerker zo snel
mogelijk terug te bellen. Een andere respondent geeft aan dat de frequent
verzuimgesprekken een positieve invloed hebben bij het reduceren van de hoge
verzuimfrequentie. Hieruit kan geconcludeerd worden dat er geen eenduidige
aanpak is om de hoge verzuimfrequentie te laten reduceren en dat ieder zelf
bekijkt wat hij/zij denkt dat hierbij goed is. Doordat er verschillende aanpakken
naar voren komen om de verzuimfrequentie te laten reduceren, komen de
verschillende leiderschapsstijlen van de opleidingsdirecteuren naar voren. De
heer N. van Beurden heeft geadviseerd om alle opleidingsdirecteuren te
interviewen omdat zij allen een andere visie op verzuim hebben. Bovenstaande
51

antwoorden van de opleidingsdirecteuren, bevestigen het oordeel van de heer N.

van Beurden.

Hoe laag is de verzuimdrempel? En hoe hoog is de drempel om terug te

keren naar de werkplek?

Volgens het Arboportaal (2015) melden werknemers zich minder gemakkelijk ziek
als zij dit persoonlijk moeten doen bij hun leidinggevende. Gekeken naar de
theorie en de antwoorden van de respondenten, kan er gesteld worden dat de
verzuimdrempel binnen het Sondervick College als laag wordt beschouwd.
Dat de verzuimdrempel laag is, kan in twee categorien gesplitst worden:
1. De verzuimdrempel is laag door de route van het ziekmelden. Namelijk
door de ziekmelding per mail te laten plaatsvinden in plaats van
telefonisch bij de leidinggevende.
2. De verzuimbehoefte, gelegenheid en noodzaak bij de ene medewerker
hoger is dan bij de andere medewerker. Gekeken naar de theorie zegt
Oponoa (z.d.) dat door het veranderen van de maatschappelijke normen
en waarden ook de waarde voor het begrip ziek zijn veranderd.
Al met al kan er geconcludeerd worden dat de verzuimdrempel laag is binnen het
Sondervick College maar dat dit verschillende oorzaken heeft.
Er is weinig respons gekomen op de vraag of de terugkeerdrempel hoog is binnen
het Sondervick College. Enkele antwoorden laten zien dat de terugkeerdrempel
op drie verschillende manieren kan worden bekeken.
1. De terugkeerdrempel wordt verhoogd wanneer iemand zich ziekmeldt.
Door de ziekmelding loopt de werkdruk op omdat het werk niet door een
ander wordt gedaan.
2. Er is geen hoge terugkeerdrempel omdat er goed contact wordt
onderhouden vanuit de school.
3. Er is een hoge terugkeerdrempel als er bij de 1 e melding geen direct
contact is. Volgens Sars (2014) zal het verzuim stijgen wanneer er weinig
aandacht is vanuit de leidinggevende voor het verzuim van desbetreffende
zieke medewerker.
Hieruit kan er geconcludeerd worden dat er te weinig respons is om hier een
betrouwbare conclusie uit te trekken. Uit de enkele reacties kan wel
geconcludeerd worden dat men een vraag op verschillende manieren kan
interpreteren.

Vergelijking met het conceptueel model

Gezien het feit dat het onderzoek als onvoldoende werd beschouwd mede door
het conceptueel model, is het conceptueel model in overleg met de beoordelaar
aangepast. Door dit conceptueel samen te maken en aan te passen aan de
literatuur, kunnen er nog maar weinig aanpassingen plaatsvinden. Op pagina 118
zal hetzelfde conceptuele model te vinden zijn.

52

Hoofdstuk 7: Discussie
In dit hoofdstuk zal er een discussie plaatsvinden met betrekking tot het
onderzoek. Hierin worden eventuele verbeterpunten aangegeven en zal er een
vergelijking worden gemaakt met de theorie en de praktijk. Het uniek zijn van het
onderzoek wordt onderstaand ook beschreven.
Verbeterpunten onderzoek
Er is aan verschillende personen een enqute voorgelegd. Toen deze was
opgestuurd kwamen er nog verscheidene mensen die feedback hadden op de
enqute. De enqutes zijn via Survio uitgezet en daarin konden er nog
aanpassingen gedaan worden zonder dat er een nieuwe link verstuurd moest
worden aan de genodigden.
Achteraf gezien waren er meerdere elementen die nog benoemd hadden kunnen
worden in de enqute, namelijk: Heeft de werkdruk zodanig invloed op u, dat het
uw verzuim beheerst? Wat zijn voor u stressoren? Wat zijn voor u
energiebronnen?
Wanneer deze componenten terug waren gekomen in het onderzoek had dit ook
beter aangesloten bij het Job-Demand resources model. Dit heeft betrekking op
betrokkenheid, stressoren en energiebronnen (Bakker et al., 2009).
Achteraf hadden er vragen toegevoegd kunnen worden en was het beter geweest
als er voor een intervalvraagstelling gekozen was.
Er is veel overleg geweest met de opdrachtgever, de stagebegeleider en de
schoolbegeleider.
Doordat sommige vragen niet benoemd zijn is het onderzoek minder diepgaand
dan was voorspelt en gehoopt.
Er had meer informatie vergaard kunnen worden, dan nu gelukt is. In de
toekomst zal er beter gekeken moeten worden wat er precies onderzocht wordt
en wat men te weten wil komen. Er moet meer gedacht worden: wat levert het
op voor het onderzoek? Wat draagt de informatie bij aan het onderzoek? Wat wil
er bereikt worden met deze vraag?
Er is, op advies van de opdrachtgever, een sandwich techniek toegepast. Eerst
worden er algemene vragen gesteld, vervolgens worden er een aantal
verzuimvragen gesteld en tot slot sluit je af met een neutrale vraag. De
sandwich techniek is toegepast om te voorkomen dat de enqute mensen zou
afschrikken en dit als gevolg zou hebben dat er niet gereageerd werd. Door deze
sandwich techniek toe te passen zijn er ook algemene vragen gesteld die minder
bijgedragen hebben aan het onderzoek.
Daarnaast was het bij de vraag over werkdruk niet verplicht om antwoord te
geven. Dit is achteraf gezien geen verstandige beslissing geweest, omdat maar
liefst 28 respondenten van de 91 deze vraag niet beantwoord hebben. Dit maakt
het onderzoek minder betrouwbaar en er had veel informatie uit deze vraag
gehaald kunnen worden. Gekeken naar het theoretisch kader zegt Blogger
(2015) dat een oorzaak van frequent kort verzuim een te hoge werkdruk is. Door
deze vraag verplicht te stellen binnen de enqute was er meer respons geweest
en was de theorie beter met de praktijk te vergelijken. In het vervolg is het
verstandig om vragen die van groot belang zijn binnen het onderzoek verplicht te
stellen. Wanneer er meer respons op de enqute komt, kan er ook verwacht
worden dat de betrouwbaarheid van het onderzoek vergroot wordt.
Ook is er een vraag gesteld over de vrijheid en het vertrouwen dat de
medewerkers krijgen en voelen binnen de organisatie. Er zijn twee verschillende
aspecten in n vraag gesteld, namelijk vrijheid en vertrouwen. Dit gaat ten
koste van de validiteit (meet wat je wil meten). Deze twee aspecten zijn in n
53

vraag gesteld omdat er voor gekozen is om de enqute niet te lang te maken. Er

was op stage verteld dat een lange enqute ervoor kon zorgen dat medewerkers
de enqute niet zouden invullen. Om een zo groot mogelijke respons te krijgen is
ervoor gekozen een korte enqute te maken. In de toekomst is het verstandig om
dergelijke vragen los van elkaar te stellen. Dit verhoogt de validiteit.

Vervolgens is er soms te weinig respons gekomen op een vraag waardoor het

uiteindelijk lastig is om conclusies te trekken voor desbetreffende deelvragen. Dit
kan in de toekomst als aandachtspunt worden meegenomen. De deelvragen
moeten meer betrokken worden bij de samenstelling van de enqutevragen.
Tot slot is ervoor gekozen om binnen de enqute open vragen te stellen. Dit om
zoveel mogelijk informatie te vergaren. Achteraf gezien had er beter voor een
vraagstelling op interval niveau gekozen kunnen worden. Bijvoorbeeld door
middel van een vijfpuntschaal. Hierdoor was er wellicht meer verband ontstaan
tussen de verzuimfrequentie en eventuele oorzaken.
Gekeken naar het theoretisch kader en de resultaten zijn er enkele verschillen en
enkele overeenkomsten te ontdekken.
Overeenkomsten theorie
Ten eerste geven de meeste respondenten aan dat zij ooit een hoge werkdruk
ervaren. Daarnaast wordt door vele respondenten een hoge werkdruk als oorzaak
van de hoge verzuimfrequentie gezien. Wanneer dit gekoppeld wordt aan de
theorie geven meerdere bronnen aan dat werkdruk een belangrijke rol speelt in
het verzuim van medewerkers. Vooral voor het frequent kort verzuim speelt de
werkdruk een grote rol volgens Sars (2014) en het Arboportaal (2015).
Volgens het Arboportaal (2015) melden medewerkers zich minder gemakkelijk
ziek als zij dit persoonlijk moeten doen bij hun leidinggevende. Dit komt overeen
met de antwoorden van de respondenten. Zij beweren dat de verzuimdrempel te
laag is en deze verhoogd kan worden door de route van de ziekmelding aan te
passen. De respondenten beweren dat wanneer mensen zich telefonisch ziek
moeten melden bij hun leidinggevende de verzuimdrempel verhoogd wordt.
Volgens de respondenten wordt er misbruik gemaakt van de lage
verzuimdrempel die er is binnen het Sondervick College. Dit wordt door Sars
(2014) onderbouwt. Sars (2014) beweert dat medewerkers misbruik maken van
een lage verzuimdrempel en dat dit een oorzaak is van de hoge
verzuimfrequentie.
Verschillen theorie
Volgens o.a. Mackaay et al. (2003) is een oudere werknemer over het algemeen
minder vaak ziek maar is wel een langere periode ziek. Gekeken naar de
resultaten over de leeftijd van de respondenten in vergelijking met het aantal
keer ziekmelden, blijkt de theorie van Mackaay et al. (2003) niet overeen te
komen met de praktijk. Uit het onderzoek is gebleken dat hoe ouder de
respondenten zijn, hoe vaker zij zich ziekmelden.
Volgens Mackaay et al.(2003) verzuimen vrouwen vaker, maar minder lang.
Gekeken naar het onderzoek komt de theorie niet overeen met de praktijk. Van
de 91 respondenten zijn er 48 respondenten man en 43 respondenten vrouw. Op
de vraag hoe vaak iemand zich het afgelopen kalenderjaar heeft ziek moeten
melden, kwamen de volgende gegevens uit: 19 vrouwen hebben zich geen
54

enkele keer ziek hoeven melden tegen 18 mannen. Wanneer er meegenomen

wordt dat er ook minder vrouwen hebben deelgenomen aan de enqute, dan
komt de theorie van Mackaay et al. (2003) niet overeen met de uitkomsten van
het onderzoek.
Theoretisch kader
Wanneer het theoretisch kader opnieuw was opgesteld, was ervoor gekozen om
de soorten verzuim weg te laten. Hiervoor in de plaats hadden er meer
verzuimfrequentie gerelateerde oorzaken benoemd kunnen worden. Cultuur en
stijl van leidinggeven had een grotere rol moeten spelen in de theorie. Hierin had
er gekeken kunnen worden wat uiteindelijk een theoretisch effectieve manier was
om een cultuuromslag door te voeren en deze had gekoppeld kunnen worden aan
de resultaten. Ook met betrekking tot cultuur had er een bepaalde associatie
gemaakt kunnen tussen praktijk en theorie. Daarnaast had er gekeken kunnen
worden of de stijl van leidinggeven, invloed heeft op de verzuimfrequentie.
Het Job-Demand Resources model is te weinig teruggekomen in het verdere
onderzoek. Er had voor gekozen kunnen worden om dit model meer terug te
laten komen binnen de vragenlijsten of het had uit de theorie weggelaten moeten
worden.
Onderzoeksmethoden
De onderzoeksmethoden maken het onderzoek uniek. Er is ten eerste voor
gekozen om twee onderzoeksmethoden te kiezen waardoor er zoveel mogelijk
informatie vergaard kan worden.
Het voordeel van kwantitatief onderzoek is dat mensen deze vragenlijst anoniem
in kunnen vullen en er minder sociaal wenselijke antwoorden zullen komen. Het
voordeel van kwalitatief onderzoek is dat er zoveel mogelijk informatie vergaard
kan worden. Daarnaast is het een effectief hulpmiddel om een breed onderzoek
te kunnen onderzoeken. Door deze twee onderzoeksmethoden binnen n
onderzoek te behandelen is er de mogelijkheid om de maximale informatie eruit
te halen.
Daarnaast is er voor de onderzoekspopulatie voor twee geheel verschillende
groepen gekozen.
In het kwalitatief onderzoek is alleen het onderwijsondersteunend personeel aan
de orde gekomen en binnen het kwantitatieve onderzoek is voornamelijk het
onderwijzend personeel aan de orde gekomen. Hierdoor is er een zo groot
mogelijk scala aan informatie ontstaan.
Uniek
De uitkomsten van het onderzoek zullen niet geheel nieuw zijn voor de praktijk.
Echter zullen zij wel geboeid zijn over de resultaten die het onderzoek heeft
opgeleverd. Ziekteverzuim is een bekend thema, waar al veel onderzoek naar
geweest is. De lezers zullen al een vermoeden hebben wat de oorzaak van de
hoge verzuimfrequentie is. Het onderzoek zal deze vermoedens
hoogstwaarschijnlijk gaan bevestigen.
Daarentegen zullen er ook verrassende zaken uitkomen zoals de
tegenstrijdigheden met de theorie en de praktijk. Dat het niet geheel nieuw zal
zijn voor de praktijk kan ook te maken hebben met de manier van onderzoeken
maar kan ook iets zeggen over de respondenten. Voelen zij zich niet veilig
genoeg om iets te vertellen? Of heeft het Sondervick College gewoon veel
medewerkers die iets mankeren en is het gewoon pech hebben? Deze vragen
kunnen een begin zijn voor een nieuw onderzoek. Het is een gevoelig maar veel
besproken onderwerp waardoor het lastig is om tot de kern van de medewerkers
te komen binnen dit tijdsbestek.
55

Betrouwbaarheid
Het onderzoek is voldoende betrouwbaar maar er zijn wel een paar
kanttekeningen te plaatsen.
Ten eerste hadden de vragen die erg relevant waren voor het onderzoek verplicht
beantwoord moeten worden. Door dat bij deze vragen niet te vermelden hebben
veel respondenten op die vragen niet gereageerd. Dit heeft de betrouwbaarheid
verlaagd binnen het onderzoek.
Daarnaast zijn er dezelfde vragen gesteld bij de enqute en zijn de genterviewde
respondenten allemaal in dezelfde ruimte bevraagd, hierdoor kan er verwacht
worden dat de betrouwbaarheid vergroot is.
Validiteit
De validiteit binnen het onderzoek is redelijk tot goed. Gedurende het opstellen
van de vragen is er bewust gekeken naar de formulering hiervan. Dit om ervoor
te zorgen dat de hoofd- en deelvragen goed beantwoordt kunnen worden.
Doordat er tegelijkertijd veel rekening is gehouden met de lengte van de enqute
zijn er teveel vragen ingekort en samengevoegd. Er zijn twee verschillende
aspecten in n vraag gesteld, namelijk vrijheid en vertrouwen.
Dit is ten koste gegaan van de validiteit. In het vervolg is het belangrijk om zaken
te scheiden van elkaar.

Nawoord
In mijn derdejaars stage heb ik mezelf vooral ontwikkeld op het gebied van
professionaliseren.
Ik merkte dat ik erg moest wennen aan de hirarchie en het gezag dat mensen
over mij hadden.
Ik wilde me in mijn afstudeerstage dan ook vooral richten op mijn ontwikkeling op
het HR-gebied.
Ik heb ten eerste mezelf erg ontwikkeld op het gebied van onderzoek
vaardigheden. Ik merkte in het derde jaar dat ik erg tekortkwam op onderzoek
vaardigheden. Door de feedback die ik destijds gekregen heb, heb ik gemerkt dat
ik nu beter raad weet met mijn afstudeeronderzoek en er meer diepgang in kon
leggen.
De competenties die ik het meest ontwikkeld heb gedurende mijn stage en mijn
afstudeeronderzoek zijn sociale vaardigheden en nauwkeurig werken. Ik heb een
erg gestructureerde collega waar ik veel mee samenwerk en waar ik veel van
leer. Ik ben erg chaotisch en dat zorgde ervoor dat ik in het begin ook veel fouten
maakte met betrekking tot de werkzaamheden. Door een gestructureerde collega
te hebben, ben ik zelf ook nauwkeuriger gaan werken en ben ik ook zorgvuldiger
omgegaan met mijn onderzoek. Het heeft ervoor gezorgd dat er minder
slordigheidsfouten in staan en laten mij daardoor ook professioneler overkomen.
Ik ben tevreden met deze verandering.
Tot slot heb ik de competentie sociale vaardigheden verder ontwikkeld. Ik heb
met veel mensen moeten samenwerken om dit onderzoek tot stand te laten
komen. Daarnaast heb ik ook met verschillende partijen moeten overleggen of zij
in gesprek wilden met mij, met betrekking tot het onderzoek. Ik heb veel mensen
56

moeten benaderen en ben met veel mensen in gesprek geweest. Dit heeft ertoe
geleid dat mijn sociale vaardigheden verder ontwikkeld zijn.
Al met al heeft het onderzoek en de stage mij verder gebracht op weg naar een
Young Professional. Ik ben nog niet volwaardig Young Professional, maar ik heb
nog een half jaar om mezelf op een hoger niveau te tillen.
Frderique van Heumen
10 januari 2016

57

Hoofdstuk 8: Literatuurlijst
Boeken
Baarde, B. (2009). Dit is onderzoek! Groningen/Houten: Noordhoff uitgevers B.V.
Berg, J. van den, Mackaay, P.,Posthumus, M. & Rooy, A. de (2003). Themakatern:
Werk maken van ziekteverzuim. Alphen aan den Rijn: Kluwer.
Daas, K.de. & Struycken, P. (2014). Jaarverslag 2014. Lelystad: Arbodienst
Tredin.

Websites:
Arboportaal. (2015). Kortdurend ziekteverzuim. Geraadpleegd op 12 oktober
2015, van http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/kortdurend-ziekteverzuim
Bakker & Demetouri. (2009) Het Job Demand Resources Model van Bevlogenheid.
Geraadpleegd op 16 september 2015, van
http://werkbeleving.blogspot.nl/p/belasting-belastbaarheidsmodel.html
Blogger. (2015). Hoe de verzuimdrempel verhogen? Geraadpleegd op 23
september 2015, van
http://ziekteverzuim.blogspot.nl/2010/04/verzuimdrempel.html
Blogger. (2015). Hoge meldingsfrequentie? Geraadpleegd op 13 oktober 2015,
van http://ziekteverzuim.blogspot.nl/2010/04/meldingsfrequentie.html
Broekkamp, K. & Leuverink, B. (2007). Ziekteverzuim binnen Philips Lighting
Winterswijk. Geraadpleegd op 28 september 2015, van
http://essay.utwente.nl/58031/1/scriptie_Broekkamp_%26_Leuverink.pdf
Centraal Bureau Statistieken. (2014). Een sterkere economie heeft veel
voordelen, maar het ziekteverzuim neemt toe. Gedownload op 20 februari 2016,
van
https://www.centraalbeheer.nl/CB%20Downloads/Verzuimverzekering-Whitepapersterke-economie-en-verzuim.pdf
Centraal Bureau Statistieken. (2015). Leraren zijn het vaakst ziek, ambtenaren
het langst. Geraadpleegd op 1 oktober 2015, van
http://www.volkskrant.nl/wetenschap/leraren-zijn-het-vaakst-ziek-ambtenarenhet-langst~a4149617/
Consultancy. (2015). Terugblik PA Consulting | Meet a Mentor programma.
Geraadpleegd op 10 september 2015, van
http://www.consultancy.nl/nieuws/10911/terugblik-pa-consulting-meet-a-mentorprogramma

58

Encyclo. (2015). Oorzaken. Geraadpleegd op 23 september 2015, van

http://www.encyclo.nl/begrip/oorzaak
Encyclo. (2015). Verzuimfrequentie. Geraadpleegd op 23 september 2015, van
http://www.encyclo.nl/begrip/verzuimfrequentie
Familiehulp. (2011). Positieve benadering van ziekteverzuim. Geraadpleegd op 15
september 2015, van
http://www.ikwilerwel-zijn.be/benadering.php
FCB. (2015). Drie manieren om naar verzuim te kijken. Geraadpleegd op 14
september 2015, van http://www.fcb.nl/welzijn/arbo/verzuim/3-manieren/
Flexmarkt. (2015). Wat is wit, zwart en grijs verzuim? Geraadpleegd op 15
september 2015, van www.flexmarkt.nl
Lont, A. (2012). Betekenis van een ziekteverzuimbeleid. Geraadpleegd op 23
september 2015, van http://www.allesoverhr.nl/Themas/Ziekteverzuim%20%20Betekenis%20van%20een%20ziekteverzuimbeleid.aspx
Mooij, G. (2010). Welke verzuimfactoren kunt u benvloeden voor
verzuimreductie? Geraadpleegd op 16 september 2015, van
https://www.hrpraktijk.nl/topics/ziekteverzuim-re-integratie/nieuws/welkeverzuimfactoren-kunt-u-beinvloeden-voor-verzuimreductie
NOS. (2015). Leraren zijn vaak ziek, horecapersoneel nauwelijks. Geraadpleegd
op 1 oktober 2015, van
http://nos.nl/artikel/2059560-leraren-zijn-vaak-ziek-horecapersoneelnauwelijks.html
Oponoa. (z.d.). Waarom melden u mensen zich ziek? Geraadpleegd op 15 februari
2016, van http://www.oponoa.nl/index.php?
searchText=Waarom+melden+u+mensen+zich+ziek&page=search&searchButto
n.x=0&searchButton.y=0
Pijl, J. (2008). Validiteit en betrouwbaarheid. Geraadpleegd op 20 november 2015,
van http://www.2reflect.nl/validiteit-en-betrouwbaarheid/
Sars, H. (2014). Tien oorzaken die uw ziekteverzuim benvloeden. Geraadpleegd
op 15 september 2015, van
http://www.sarspersoneelsadvies.nl/tien-oorzaken-die-uw-ziekteverzuimbeinvloeden/
Van den Berg Training & Advies. (2013). Ziekteverzuimgesprek. Geraadpleegd op
15 september 2015, van
http://vandenbergtraining.nl/faqs/ziekteverzuimgesprek/
Voion. (2013). Eindrapportage verzuimonderzoek PO en VO2013. Geraadpleegd
op 22 september 2015, van
http://www.voion.nl/programmalijnen/veilig-gezond-envitaalwerken/beleid/verzuimbeleid/verzuimcijfers-2013
59

60

Bijlagen
Verzuimpercentage en meldingsfrequentie van verscheidene
OMO-scholen.
Hieronder staan de cijfers van het verzuimpercentage en de verzuimfrequentie
van andere OMO-scholen. Op verzoek heeft de arbeidsdeskundige deze gegevens
meegenomen naar het interview.
Er zijn geen namen van de scholen weergeven, in verband met de privacy van
deze scholen.
De eerste regel met cijfers heeft betrekking op het Sondervick College. De andere
cijfers hebben betrekking op andere OMO-scholen waar K. den Daas haar
werkzaamheden als arbeidsdeskundige uitvoert (Daas & Struycken, 2014)

(Daas & Struycken, 2014)

61

62

Maandag 12 oktober 2015

Vragenlijst voor Karin den Daas

-

Wat zijn de afspraken die jullie met het Sondervick hebben gemaakt over
de dienstverlening in het kader van ziekteverzuim?

Zie je verschillen tussen de aanpak van het ziekteverzuim van het

Sondervick College en andere OMO scholen?

Zou ik inzicht mogen krijgen in de verzuimgegevens van andere OMOscholen (jaarverslagen)? Hierdoor kan ik een objectievere vergelijking
maken met het Sondervick College.

Heb je veranderingen gezien binnen het Sondervick College die invloed

kunnen hebben op de verzuimfrequentie? Is dit een trend, zie je dit bij
andere scholen ook?

Heb je oorzaken vast kunnen stellen met betrekking tot de hoge

verzuimfrequentie binnen het Sondervick College? Zo ja, welke oorzaken
zijn dat?

Worden er momenteel maatregelen getroffen die de verzuimfrequentie

kunnen laten reduceren? Zo ja, welke maatregelen worden er getroffen?

Wat doen andere OMO-scholen om de verzuimfrequentie te reduceren of te

stabiliseren?

Is er een lage verzuimdrempel? Welke maatregelen kunnen getroffen

worden om deze verzuimdrempel te verhogen?

Is er een hoge drempel om terug te keren naar het werk? Hoe zou je
ervoor kunnen zorgen dat de drempel om terug te keren naar het werk
verkleind wordt?

Heerst er een verzuimcultuur binnen het Sondervick College?

Binnen het Sondervick College worden er verzuimgesprekken gevoerd, ben

jij op de hoogte wie deze verzuimgesprekken voert en hoe worden deze
gevoerd? Hebben zij een cursus of training hiervoor gevolgd?

Wat houdt een verzuimgesprek precies in binnen het Sondervick College?

Is hier een standaard format voor?

63

Zijn er mogelijkheden voor het Sondervick College om in te spelen op

persoonlijke/ privomstandigheden? Zo ja, hoe kunnen zij dit vormgeven
om de integriteit te bewaken.
Woensdag 14 oktober
2015

Vragenlijst voor Anja van der Burgt

-

Wat is het ziekteverzuimbeleid dat binnen het Sondervick College heerst?

Wat is jouw visie op het verzuimbeleid hier?

Welke veranderingen hebben er binnen het Sondervick College opgetreden

die van invloed kunnen zijn op de verzuimfrequentie?

Welke trends zijn er momenteel op het gebied van verzuimfrequentie?

Worden verzuimgesprekken gevoerd binnen het Sondervick College? Wat

houden deze gesprekken in?

Hoe zou jij de verzuimfrequentie reduceren?

Welke rol vervul je binnen het ziekteverzuim?

Welke rol heb je als HRM-er om de verzuimfrequentie te verlagen?

Is het prettig om een arbeidsdeskundige te hebben?

Wat is de relatie met de arbeidsdeskundige/ bedrijfsarts?

Heerst er binnen het Sondervick een verzuimcultuur? Zo ja, waaruit blijkt

dat?

Is er een lage verzuimdrempel? Zo ja, hoe kan deze drempel verhoogd

worden? Welke rol kan HRM daarin spelen?

Wat zijn oorzaken van de hoge verzuimfrequentie? Kan de werkgever hier

goed op inspelen? Zo ja, hoe zou de werkgever hierop in kunnen spelen?

64

Heb je nog eventuele toevoegingen die interessant zijn voor mijn

onderzoek?

65

Woensdag 14 oktober
2015

Vragenlijst voor opleidingsdirecteuren

-

Wat is het verzuimbeleid binnen het Sondervick College?

Welke rol vervul je binnen het ziekteverzuim?

Heerst er binnen het Sondervick een verzuimcultuur? Zo ja, waaruit blijkt

dat?

Is de verzuimdrempel binnen het Sondervick College laag, naar jouw

mening? Wat zou er gedaan kunnen worden om deze drempel te
verhogen?

Wat is jouw visie op het verzuimbeleid binnen het Sondervick College? Wat
voor veranderingen zou je graag zien met betrekking tot het
verzuimbeleid? Wat voor effect zou dat opleveren binnen de organisatie?

Ben je op de hoogte dat het Sondervick College en hoge verzuimfrequentie

heeft? Zo ja, wat wordt er momenteel aan gedaan om deze frequentie te
reduceren?

Welke veranderingen hebben er binnen het Sondervick College opgetreden

die van invloed kunnen zijn op de verzuimfrequentie?

Welke trends zijn er momenteel op het gebied van verzuimfrequentie?

Hoe zit de precieze verdeling in elkaar van opleidingsdirecteur tot

teamleider? Hoe liggen de lijnen?

Hoe liggen de lijnen precies tussen opleidingsdirecteur en teamleiders met

betrekking tot
verzuim? En met betrekking tot de verzuimfrequentie?

Wat is het verloop van ziekmelding tot herstelmelding. Hoe communiceren

jullie met de teamleiders?

Wat is de rol van de teamleiders binnen het verzuim?

66

Wordt frequent verzuim geregistreerd?

Wordt er ooit samen gezeten met de teamleiders om de actuele

verzuimgevallen te bespreken?

Wanneer worden er frequent verzuimgesprekken gehouden? En hoe

worden deze gevoerd en door wie? Wat wordt er na de verzuimgesprekken
gedaan? Wordt er nog gevalueerd?

Zijn er eventuele verbeterpunten op het gebied van frequent

verzuimgesprekken?

67

dinsdag 17 november
2015

Interview bij t Zwijsen College te Veghel

-

Zou ik inzicht mogen krijgen in de verzuimcijfers van t Zwijsen College? En

dan vooral de frequentie van het verzuim? De frequentie van het
Sondervick College ligt met vakanties meegerekend op 1,5 en zonder
vakanties meegerekend op 2. In mijn onderzoek wordt de standaard van 2
aangehouden.

Wat is het verzuimbeleid van t Zwijsen College?

Wat zijn de risicogroepen met betrekking tot verzuim? Binnen het

Sondervick zijn dat vrouwen tussen de 24 en 33 jaar en mannen tussen de
34 en de 44 jaar oud.

Heb je eventuele oorzaken waarom dit risicogroepen zijn? Waarom

verzuimen zijn meer en/of frequenter?

Is er binnen het Zwijsen College ooit een onderzoek geweest met

betrekking tot verzuimfrequentie? Zo, ja? Kunt u daar meer over vertellen?
Zo, nee? Zou het noodzakelijk zijn om hierover een onderzoek te
beginnen? Welke zaken zou u dan uitgewerkt willen zien.

Wat is de routing van ziekmelding tot herstelmelding? Hoe moet je je

ziekmelden? Naar wie moet je mailen/ bellen? Wanneer wordt er contact
met je opgenomen? Wanneer wordt er een verzuimgesprek gevoerd?

Wanneer iemand frequent verzuimd, krijgt deze dan een frequent

verzuimgesprek? Hoe wordt er bij jullie vormgegeven aan het frequent
verzuim gesprek? Wie voert deze? Hebben jullie vanuit OMO een
standaard format hiervoor? En is deze voor elke school gelijk?

Jullie zijn ongeveer 5 jaar terugverhuisd naar deze nieuwe locatie, heeft
dat voor extra verzuim geleidt en heeft dit invloed gehad op de
verzuimfrequentie?

Wat zijn mogelijke oorzaken voor de verzuimfrequentie? Welke trends

spelen er tegenwoordig die hierop invloed kunnen hebben?

Wat doen jullie om de verzuimfrequentie te stabiliseren of te reduceren?

68

Wat is er veranderd op het gebied van verzuimbegeleiding van 10 jaar

terug tot nu, in het algemeen? Heeft geen betrekking op t Zwijsen College
maar gaat vooral over het algemeen.

Welke rol heeft u met betrekking tot verzuim?

Hoe is de communicatie tussen personeelszaken en teamleiders en/of

opleidingsdirecteuren met betrekking tot verzuim? Wordt er eens in de
zoveel tijd met elkaar om tafel gezeten? Worden mensen op tijd ingelicht?

Op het gebied van ziekteverzuim: Waar heeft het Zwijsen College nog het
meest te halen met betrekking tot eventuele andere voortgezet
onderwijzen?

Ik heb momenteel drie opleidingsdirecteuren genterviewd en zij hebben

allen een andere visie op het benaderen van frequent verzuimers. De een
zegt dat je moet zorgen dat mensen zich ziekmelden door middel van
telefonisch contact in plaats van via de mail. De ander zegt dat je de
arbeidsethos en de cultuur een omslag moeten krijgen en dat dan vanzelf
de frequentie zal dalen. Hoe kijkt u tegen het verzuim aan? Welke
maatregelen zijn er nodig om de frequentie te laten reduceren naar jouw
mening?

Hoe zorgen jullie voor een optimale communicatie tussen leidinggevende,

roostermaker, opleidingsdirecteurs en de zieke medewerker? Het
Sondervick College heeft als ziekmeldingsinstrument de mailbox. Hierdoor
is er een snelle communicatie met de roostermakers en weten de
studenten op tijd of de les uitvalt. Hierdoor is de verzuimdrempel wel
verlaagd (naar mijn mening) bent u het hiermee eens?

Welke rol heb je al HRM-er om de verzuimfrequentie te reduceren?

Hebt u nog eventuele tips die aansluiten bij mijn onderzoeksvraag? Of die
mij eventueel verder kunnen helpen in mijn onderzoek? Wat zijn de
oorzaken van de hoge verzuimfrequentie? En voor mijn adviespresentatie
zal de hoofdvraag worden: Hoe kunnen we de verzuimfrequentie binnen
het Sondervick College reduceren?

69

Dinsdag 17 november
2015

Enqute voor medewerkers binnen het Sondervick

College
Geachte Heer/ Mevrouw,
Ik ben Frderique van Heumen, 22 jaar en ik loop dit gehele schooljaar stage bij
de afdeling Personeelszaken. Voor mijn afstudeerstage doe ik een onderzoek en
uw mening hierin is erg belangrijk om de betrouwbaarheid te kunnen garanderen.
De enqute zal ongeveer 10 minuten van uw tijd in beslag nemen en het zal mij
erg helpen. De enqute kunt u in alle anonimiteit invullen en zal niet gebruikt
worden voor andere doeleinde. Mocht u vragen en/of opmerkingen hebben over
deze enqute, dan kunt u mij altijd mailen: fheumen@sondervick.nl
Ik wil u alvast bedanken voor de tijd en moeite.
Met vriendelijke groet,
Frderique van Heumen
1 Wat is uw geslacht?
Man
Vrouw

2 Tot welke leeftijdscategorie behoort u?

18 tot 24
23 tot 34
35 tot 44
45 tot 54
55 of ouder
3 Wat is uw functie binnen het Sondervick College
Onderwijzend personeel
Ondersteunend onderwijzend personeel
Directie
70

Ondersteunend personeel administratie

4 (Deze vraag is alleen van toepassing voor het onderwijzend

personeel) Aan welk niveau geeft u les?

Vmbo
mavo XL
havo
vwo
5 Wat is uw werktijdfactor?
0,1 tot 0,4
0,4 tot 0,6
0,6 tot 0,8
0,8 tot 1,0 (1,0 is een volledige baan)
6 Voelt u zich betrokken bij de organisatie?
Ja
Nee
7 Kruis aan wat van toepassing is voor u
Ik voel me verantwoordelijk voor de kwaliteit van onderwijs
Ik voel me medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van onderwijs
Ik voel me minder verantwoordelijk voor de kwaliteit van onderwijs, ik voel me
daarentegen wel verantwoordelijk voor de leerlingen
Anders, nl:

71

8 Voelt u binnen de organisatie de vrijheid en het vertrouwen om

zelf verantwoordelijkheid te nemen?

Ja
Ja, maar ik zou meer vrijheid en vertrouwen willen.
Nee, en ik zou wel meer vrijheid en vertrouwen willen.
Nee
9 Hoe vaak heeft u zich het afgelopen kalenderjaar ziek moeten

melden?
Geen een keer
1 keer
2 keer
3 keer
4 of meer
10 Mag ik weten wat de oorzaak was van uw ziekmelding? Zo ja,

schrijf hieronder kort de reden

Open antwoord
11 Is er door uw leidinggevende adequaat gereageerd op uw

ziekmelding?
Ja, ik werd in de ochtend al teruggebeld en heb veel interesse gevoeld vanuit
mijn leidinggevende.
Ja, ik werd in de ochtend al gebeld maar voelde weinig interesse vanuit mijn
leidinggevende.

72

Ja, ik werd wel pas in de middag gebeld maar voelde wel interesse vanuit mijn
leidinggevende.

Nee, omdat:

12 Wat zou u verbeterd willen zien, gekeken naar uw

leidinggevende, met betrekking tot verzuim

Open antwoord
13 Hebben er de afgelopen twee jaar veranderingen plaats

gevonden binnen het Sondervick College die invloed hebben op

uw verzuim?
Nee
Ja, namelijk:

14 Stelling: Wanneer medewerkers een bonus krijgen wanneer zij

een jaar niet hebben verzuimd, zou dit een positieve invloed
hebben op het verzuim.
Ja
Nee, omdat:

15 Hoe vindt u de onderlinge communicatie tussen u en de

teamleiders en de opleidingsdirecteur?
Ik heb een goede onderlinge communicatie met mijn teamleider, maar niet
met mijn opleidingsdirecteur.
Ik heb geen goede onderlinge communicatie met mijn teamleider, maar wel
met mijn opleidingsdirecteur.
Ik heb met mijn teamleider en mijn opleidingsdirecteur een goede onderlinge
communicatie.
Ik heb met beide geen goede onderlinge communicatie
73

Mocht u nog iets willen toevoegen heeft u hier de ruimte voor.

Uitgewerkte interviews
Gesprek A. van der Burgt
21 oktober 2015 om 13.00 tot 13.30
Frderique van Heumen wordt aangeduid als FvH
Mevrouw A. van der Burgt wordt aangeduid als AvdB
Functie: personeelsfunctionaris
Naam
FvH

AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB

FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH

FvH

Nou, goedemiddag. Bedankt dat je het gesprek met mij

wilde aangaan voor mijn onderzoek. Eh.. het zal
ongeveer een half uurtje duren en het gaat vooral over
het eh.. ziekteverzuim binnen het Sondervick College en
eh wat de rol van HRM daarbinnen is.
Ok.
Want wat is het ziekteverzuimbeleid dat binnen het
Sondervick College heerst.
Nou ik heb het even opgezocht in onze handleiding. Ons
ziekteverzuimbeleid staat helemaal omschreven eh.. voor de
medewerkers en voor de leiding. Dus iedereen die bij het
Sondervick komt werken die kan lezen wat onze afspraken zijn in
dat beleid. Het gaat erover hoe je je ziek moet melden, waar eh.
wat je moet doen tijdens ziekte, wat je moet doen als je naar de
bedrijfsarts wil of naar de arbeidsdeskundige. In ieder geval eh.
dat is makkelijk na te lezen, ook voor jou, waar dat eh. staat.
Ok, dank je wel.
En wat is jouw visie op het ziekteverzuimbeleid hier?
Ehm. nou zo laag mogelijk houden van eh. het ziekteverzuim.
Dus regels bedenken waardoor je met zijn het verzuim naar
beneden kunt krijgen. Het is momenteel 4,5% en eh toen ik ooit
hier, 10 jaar geleden, kwam werken, oh nee 13 jaar geleden,
toen was het ruim 10%.
Dat is behoorlijk veel.
Er is echt heel veel veranderd, dus ik kan wel zeggen dat onze
aanpak adequaat is. Maar de rol van de arbodienst is daar ook
heel belangrijk in geweest. Ons doel is nu nog om 1% lager uit
te komen.
Ok, dus uiteindelijk is de doelstelling 3,5%?
Ja.
Ok.
En welke veranderingen hebben binnen het Sondervick
College opgetreden die van invloed kunnen zijn op de
verzuimfrequentie?
Als ik ga kijken naar de verzuimfrequentie, dan is het nieuwe
74

FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
Avdb

beleid dat je je ziek meldt via e-mail en niet meer rechtstreeks

bij je leidinggevende. Dat heeft wel impact.
Positief of negatief?
Negatief. De drempel wordt lager, mensen melden zich
makkelijker ziek.
Ok.
Eh. even kijken. En welke trends ken je op het gebied van
verzuimfrequentie?
Mensen melden zich vaker n dag ziek.
Merk je daarin ook welke dagen populair zijn?
Ja, ja. Vooral voor het weekend. Vrijdag is heel populair maar
maandag ook.
Vrijdag en maandag. Dus eigenlijk ook beetje de
standaard eh.
Ja.
Heb je ook enig idee hoe dat zou komen dat eh dat.
Enerzijds de werkdruk en eh ook wel de activiteiten die men in
het weekend doet, waardoor ze maandag niet fit genoeg zijn om
voor de klas te staan.
Ja, helder. Worden er verzuimgesprekken binnen het
Sondervick College gevoerd en wat houden deze
verzuimgesprekken in?
Nou, in het systeem van de arbodienst eh. zit eh. een actie in
dat je verzuimgesprekken moet houden als iemand zich vijf keer
heeft ziekgemeld in een half jaar tijd.
Vijf keer in een half jaar. Dat is best ruim.
Dat is ook best wel ruim. En eh.. daar moet de leidinggevende
dus volgens het protocol een gesprek aangaan met de
medewerker. Dit verslag moet hij ook in het systeem hangen en
hopen dat het daarna ook beter gaat met persoon of dat het
duidelijkheid komt waarom die persoon zo vaak zich ziek heeft
gemeld. Als jij chronisch ziek bent, bijvoorbeeld: je hebt
migraineaanvallen. Ja, dan is vaak meteen duidelijk waarom je je
zo vaak ziek hebt gemeld. Daarmee is natuurlijk nog niet die
oorzaak van de migraine weggehaald.
Nee, nee. En wie voert hier de verzuimgesprekken?
De leidinggevende.
De leidinggevende. Dus in dit geval de
opleidingsdirecteuren?
Eh. nee. Dat wordt ook wel gewoon. even kijken. twee
afdelingen zal de opleidingsdirecteur dit doen en de andere
twee afdelingen zullen gewoon de teamleiders dit doen.
Ok, even kijken, even meeschrijven. Eh.. als ik jou zou
vragen, hoe zou jij de verzuimfrequentie reduceren?
Nou, ik zou wel voor zijn om de mensen te belonen die niet ziek
worden.
Ok, en verder nog? Want dan heb je bijvoorbeeld de
verzuimfrequentie je zei eerder van de werkdruk en de
activiteiten in het weekend, hoe zou je daar dan?
Nou de activiteiten in het weekend kun je, helaas als werkgever,
nog niet veel aan doen en werkdruk kan ik ook niet zo heel veel
aan doen. Op zich is de werkdruk binnen OMO-cao al lager dan
binnen het voortgezet onderwijs cao. Men geeft je maximaal 23
75

FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH

AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB

FvH
AvdB

FvH

lessen terwijl dat in de overige voortgezet onderwijzen wel 28

lessen kunnen zijn.
Ok.
En eh kijk taken zoals mentoraat en vergaderingen en
surveilleren en dat hoort er nou eenmaal ook bij, dus daar kan ik
ook nog niet.. eh.. maar kijk als heel veel mensen zich ziek
melden hebben de collegas daar ook last van.
Ja..
Dus als we nou zorgen dat het verzuim eh.. naar beneden gaat
dan heb je dus ook minder dat je opvang hebt van andere
klassen door docenten.
En is het dan ook misschien dat, dat, dat.. de
verantwoordelijkheid is daar iets op in te spelen want als
mensen zich veel ziek melden, laten ze dus ook collegas
eigenlijk beetje aan het lot over.
Ja.
Is daar ook iets waar je misschien een idee van hebt om
daar op in te spelen?
Sommige mensen hebben het besef wel, maar sommige hebben
ook zoiets van eh.. ja het kan mij niet schelen om mezelf een
keer ziek te melden. Volgende keer is iemand anders ziek. Ik ben
nou gewoon ziek en ik kom gewoon niet, ik meld me gewoon
ziek. Tsja, die neemt die verantwoordelijkheid niet.
En daar heb je niet zo snel, dat je denkt, van oh dat zou
een .
Nee, nee, ja, ja. Eh.. dat gaat veel dieper dan alleen
ziekteverzuim. Het gaat dan over arbeidssatisfactie. Hoe leuk
vind jij het om hier je werk te doen en is dit iets wat je wilt doen.
Dus eh.. als jij het heel erg naar je zin hebt op je werk dan neem
je ook je verantwoordelijkheid en dan baal je er ook van als jij
ziek bent en die klassen moeten opgevangen worden door een
collega. Dus ik denk eh.. dat dat ook wel helpt met het eh.. ja..
of je denkt van hoofdpijn; ik neem een paracetamol en ik ga het
eens proberen of je denkt: Ho, ik heb hoofdpijn, nou ben ik ziek.
Ik heb nu een goede reden om me ziek te melden. Ik denk dat
daar wel verschil in is.
Ok, ja. Ok. En welke rol vervul jij als HRM-er binnen
het ziekteverzuim?
Ik heb vooral een adviesrol naar het management en naar de
leidinggevende, naar de directie om eh.. in ieder geval te
voorzien in de cijfers van ja zo staan we ervoor. Tips te geven
eh.. eh.. misschien eh.. een training te organiseren waardoor
mensen eh.. iets kunnen leren waardoor het ziekteverzuim naar
beneden zou kunnen gaan. Misschien wel gespreksvoering of
eh.. bijvoorbeeld het formulier voor het frequent verzuim heb ik
ontwikkeld samen met de arbodienst. En eh.. ik ben dus ook
tussenpersoon tussen de arbodienst en de school. Dus ik heb
contact met de Arbo deskundige en soms ook met de
bedrijfsarts. Dus ik heb ook een ehja soort tussenpersoon voor
hen. En voor de rest onze afdeling die houdt het verzuim bij. Dus
we registeren het in twee systemen. En in OMO en n voor de
arbodienst. Ja, dat is het denk ik wel zo een beetje.
Ok. Enne.. daar zit ik dan zelf aan te denken. Als je dan
gaat denken aan verzuim gesprekken. Waarom speel jij
76

AvdB

FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH

daar dan geen rol in?

Nou omdat het soms ook wel privacygevoelig en eh.. het kan
ook over thuissituatie gaan en eh.. dat spreekt men dan liever
met alleen de leidinggevende en niet dat er dan nog een derde
persoon bij het gesprek zit van HRM.
Om een beetje de drempel laag te houden.. ook voor de
medewerkers.
Ja, ja.
Ok. En welke rol heb je als HRM-er om de
verzuimfrequentie te verlagen?
Ja, ook een eh.. rol in eh.. attenderen van hun erop dat het
frequentie zo hoog is. Tips geven waardoor ze misschien eh..
anders kunnen aanpakken. Eh.. bijvoorbeeld enne.. een
bijeenkomst organiseren voor alle leidinggevende samen met de
arbodienst.
Wel eens ooit gedaan?
In het begin is dat weleens ooit geweest maar dat is alweer
langer geleden.
Arbodienst en leidinggevende. Ok, en waar ging die
bijeenkomst dan over?
Over hoe je dan eh.. eh.. met een ziekmelding omgaat. Zo zijn
er ook afspraken gemaakt van: ok, medewerker meldt zich s
ochtends ziek. Leidinggevende belt altijd meteen terug.
Ja
En dat soort dingen.. als je dat eh.. consequent doet dan weten
de medewerker die zich ziek meldt: mijn leidinggevende gaat
mij bellen. Ik moet wel goed kunnen verwoorden waarom ik
vandaag niet aanwezig ben.
Ja. En ook even over de verzuimgesprekken. zijn daar ook
trainingen voor gegeven? Is daar iets over afgesproken
bij de bijeenkomst.
Ja klopt. Alle nieuwe medewerkers krijgen een verzuimtraining
en dat wil niet zeggen dat het niet goed is dat je dat regelmatig
herhaald maar dat komt er meestal niet van.
Dus het wordt niet herhaald?
Nee, dat is alweer enige tijd geleden.
Is het prettig om een arbeidsdeskundige te hebben? Is
dat noodzakelijk?
Ik vind het wel heel makkelijk want zij zijn 24 uur per 7 dagen
per week haha bereikbaar. Is het niet via de mail dan is het wel
via het mobiele nummer eh.. sms of eh.. WhatsApp. En eh.. het
is in ieder geval iemand die inmiddels al 13 jaar bij de
organisatie komt. Die de organisatie kent, die de
leidinggevenden kent maar die ook weet eh.. wat de belangen
van de werknemer zijn en van de werkgever. Ook het hele
poortwachters verhaal heeft zij in beeld. Bewaakt dat ook. Heeft
contact met de bedrijfsarts. Licht een bedrijfsarts in als iemand
van ons of een medewerker bij de arbodienst moet komen. Dus
dat is allemaal wel ideaal.
Ja, en is het dan ook een negatieve kant dat ze er al
dertien jaar zit?
Ja, soms wordt het te eigen.
Ja...
77

AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH
AvdB
FvH
AvdB

FvH

AvdB

FvH

AvdB

FvH

Dus dat zou wel goed zijn om een keer een verfrissing te
houden, maar goed.
Dat ze zich ook te erg in de organisatie mengt. Eh.. Denk
je dat er binnen het Sondervick College een
verzuimcultuur heerst?
Nee, niet echt, anders was het verzuimpercentage hoger. Dus
eh.. het is gewoon de frequentie is hoog dus men meldt zich
makkelijk kort ziek. Dat is meer het probleem
En dat heeft dan meer met de drempel te maken?
Ja!
Ok.. (stilte) Even kijken.. schrijf ik even mee. Ehh.. hoe
kan volgens jou de verzuimdrempel verhoogd worden?
En welke rol kan HRM daarbij spelen
Eh.. stap 1 vanuit HRM zou zijn training geven aan de
leidinggevenden. Het zo organiseren dat leidinggevenden weer
beter met de ziekmelding om kunnen gaan. Beter als dat ze nu
doen. Misschien moet je dat weer eens herhalen. Dit zijn de
stappen die we zetten bij een ziekmelding. Dit ga je doen als
iemand zich meerdere keren ziekmeldt. Dit is de rol van de
arbeidsdeskundige. Dit moet je blijven herhalen. Even denken is
er een goede.. drempel verhogen door het lastiger te maken
voor de medewerkers om zich ziek te melden, bijvoorbeeld door
bij hun eigen leidinggevende zich ziek te melden..
Ja.
Telefonisch.
En nou gaat het via de mail?
Ja, en er wordt nog te weinig gekeken naar: Wat kun je wel?
Een medewerker meldt alleen maar wat die niet kan maar eh..
het is veel belangrijker wat kan je wel. Is het misschien mogelijk
dat als we je ophalen dat je toch naar school kunt komen.
Ja. Ok, helder. Ehh.. wat zijn de oorzaken van de hoge
verzuimfrequentie? Kan de werkgever hier goed op
inspelen? En zo ja, hoe zou de werkgever hier op in
kunnen spelen?
Eh.. hoge frequentie.. dat zijn we nu eigenlijk aan het
onderzoeken dus daar komt dat vandaan. En daarnaast dat je je
makkelijker kan ziekmelden en ben ik ook wel benieuwd naar
hoe laat belt eigenlijk zo leidinggevende naar zo medewerker
die ziek is. Belt hij pas om vier uur dan is de dag al voorbij. Of
belt hij meteen om half tien en ehh.. ja misschien moeten we
vaker een controle laten uitvoeren. Dat als iemand zich ziek
meldt dat er wel degelijk een controle komt om te kijken of hij
daadwerkelijk thuis is.
Zou je nog iets meer kunnen doen dan een controle? Heb
je geen mensen die gespecialiseerd zijn die echt vragen
mogen stellen of kun je echt alleen maar kijken of
iemand echt thuis is.
Ze stellen wel een paar vragen maar zij zijn geen dokters. Zij
kunnen niet diagnosticeren. Dus je kunt alleen constateren: is
iemand thuis ja/nee. En wat die persoon dan zelf aangeeft wat
de reden is dat hij thuis is en dat wordt gecontroleerd en
opgeschreven en aan ons doorgegeven.
Ok. Heb je eventuele toevoegingen aan dit interview?
Wat mij kan helpen met de hoofdvraag: Wat zijn de
78

AvdB
FvH
AvdB

FvH

AvdB
FvH
AvdB
FvH

oorzaken van de hoge verzuimfrequentie?

Eh.. nou ik, ik heb als voorstel van eh.. interview ook een paar
mensen die zich onlangs ziek hebben gemeld en vraag hen eens
hoe het is gegaan met hun ziekmelding.
En dan vooral kort verzuim of lang verzuim?
Beide is het belangrijk. Frequentie gaat het om in jouw
onderzoek. Zowel kort als lang. Maar vraag echt aan die
mensen: hoe laat ben je gebeld, heb je weleens een frequent
verzuim gesprek gehad eh.. hoe makkelijk vind je het om je nu
ziek te melden? Nou daar ben ik wel heel benieuwd naar. Dus ik
hoop dat je daar straks een antwoord op hebt.
Ja, dat ga ik ook mee nemen in mijn onderzoek. Ik wil je
heel erg bedanken voor de tijd. Mocht ik nog vragen
hebben is er dan nog een mogelijkheid om bij jou
eventueel vragen te stellen?
Ja is prima. Je kunt me altijd vragen voor een vervolgafspraak.
Ok, dank je wel. Ik wil je bedanken voor je tijd.
Ja, graag gedaan. Ik vond het fijn om hieraan mee te kunnen
werken en ik wens je veel succes.
Dank je wel, we spreken elkaar nog.

79

Gesprek A. Voorn
5 november 2015 om 10.15 tot 11.00.
Frderique van Heumen wordt aangeduid als FvH
Mevrouw A. Voorn wordt aangeduid als AV
Functie: opleidingsdirecteur van havo
Naam
FvH

AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

Nou, goedemorgen. Bedankt eh... dat je tijd hebt kunnen

maken om met mij dit interview te kunnen doen. Mijn
hoofdvraag is: Wat zijn de oorzaken van de hoge
verzuimfrequentie? Eh... heb je misschien, zou jij jezelf
misschien kort kunnen voorstellen.
Ja. Mijn naam is Anne Voorn. Ik ben opleidingsdirecteur havo van
het Sondervick College, sinds twee jaar. Twee jaar geleden, 1
november, ben ik begonnen. En eh... ik ben verantwoordelijk
voor eh... ja resultaten en budgetverantwoordelijk voor de
gehele havo. De havo bestaat uit 45 docenten en eh... om en
nabij zitten er meer dan 600 leerlingen.
Ok, helder. En eh... zou je mij kunnen vertellen wat het
verzuimbeleid binnen het Sondervick College is?
Eh... ik kan wel vertellen wat we doen. Ik neem aan dat we een
beleid hebben...
...ja...
...Ik neem aan dat het op papier staat maar eh...we overleggen
n keer in de week over de mensen die ziek zijn en binnen mijn
eigen afdeling is het zo dat eh... jaarleiders op het moment dat
er een ziekmelding komt, dezelfde ochtend nog bellen naar de
collega die ziek is. Mij vervolgens via mail op de hoogte brengen
over wat er aan de hand is, hoelang het ongeveer gaat duren en
eh... op het moment dat verzuim zeer frequent is, ik een
frequent verzuimgesprek voer.
Ok.
En dat voeren wij in, in een digitale omgeving, Tredin, daar
werken we mee. En we worden daarin met het
ziekteverzuimbeleid begeleid door Tredin en door een
arbeidsdeskundige. Die eens in de week bij het gesprek is.
Ok, en jaarleiders bedoel je daar teamleiders mee?
Ja, ja. Teamleiders. Zei ik jaarleiders? Ik bedoelde teamleiders
Haha, ja. Ok, helder. Eh... zon frequent verzuim
gesprek eh... nodig je iemand dan hier uit? En daar ga je
dan hier mee om tafel zitten van wat eh...
Ja, we hebben wel een gesprekslijn. Die komt ook uit Tredin. Wat
je wel moet vragen en wat je niet moet vragen. De eerste stap is
of mensen zelf in de gaten hebben dat ze frequent verzuimen.
Mijn ervaring is dat dat veelvuldig niet zo is. Dat mensen
helemaal niet het idee hebben dat ze veelvuldig ziek zijn
80

FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

geweest en daar begint dan vaak de eerste discussie. Van

kloppen de dagen die in Tredin staan met wanneer ik
daadwerkelijk ziek ben geweest...
Ja...
Want ze melden zich bijvoorbeeld ziek op donderdag, vrijdag
hebben ze een vrije dag en maandag zijn ze er weer. Dan staan
ze in het systeem vier dagen ziek.
Ja.
Terwijl ze voor hun gevoel maar n dag ziek zijn geweest.
Ja.
Eigenlijk vind ik dat een non-discussie want het gaat er gewoon
om dat als je drie keer ziek bent gemeld, dan ben je veelvuldig
ziek in een jaar. Of dat nou drie dagen, vijf dagen, zes dagen of
tien dagen is, dat maakt niet zoveel uit.
Ja, het gaat vooral om de frequentie.
Ja, en eh... wat me wel opvalt, is dat hier veel docenten een dag
ziek zijn.
Ik zit hier pas 10 weken maar ik hou ook de
ziekmeldingen bij...
...ja...
En die moet ik ook in Tredin en in het AFAS systeem
zetten en dan merk ik ook wel heel erg dat eh...
Ja vaak een dagje...
... ja vooral op donderdag. Eh... op vrijdag en dan zijn ze
op maandag allemaal weer terug, dat zie je ook veel.
Ja, ja, ja dat klopt. Wat wel opvallend is, als het beetje gaat om
luxe verzuim dan denk je van: Ik doe in het weekend te veel en
ben ik maandag te moe om te werken. Wat ik op een andere
school heb gezien dat gebeurde, die meldde zich gewoon heel
vaak op maandag eh... ziek.
Ok..
En hier melden ze zich verder in de week ziek, valt mij op?
Heb je ook enig idee of enig vermoeden hoe het komt? Is
de druk dan te hoog dat ze dan een rustdag nodig
hebben of?
Ja. Ik denk dat dat voor de docenten wel het geval is, dat ze
ervaren dat de druk te hoog is. Ik vind niet dat wij als
organisatie die druk daarop leggen. Ik vind dat eh... dat eigenlijk
bij de werknemer zelf ligt. Gebrek aan planning, gebrek aan
overzicht, gebrek aan capaciteit om zelf die structuur aan te
brengen, gebrek aan eh... eh... ja, eenduidige aanpak
bijvoorbeeld binnen de sectie eh... mensen zijn hier veelvuldige
eilandjes...
...Ja...
...Op zichzelf en als ze dan iets voor de gemeenschap moet
gebeuren, dan lijkt dat heel veel werk.
Ja, en hoe denk je dat eh... als opleidingsdirecteur dit te
kunnen veranderen? Eh... dat de mens meer...
... nee, het heeft te maken met de cultuurkant. Het is ook een
cultuur eh... : Oh ik kan het even niet meer aan dus ik meld me
ziek. Eh... en met arbeidsethos. Wanneer meldt je je ziek? Ben
je je ervan bewust dat de organisatie wel jouw salaris betaalt en,
en, hoe, hoezo neem je de, eigenlijk de luxe om, om, te denken
81

FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

van: Ik neem een dag vrij, want ik kan het allemaal niet meer
aan.
Waarom ga je dan niet in gesprek? Waarom ga je dan niet
zoeken naar een oplossing? Waarom...
...Ook natuurlijk een bepaalde vorm van toch ook van
verantwoordelijkheid naar de kinderen in de klas, denk ik
dan? Er zitten wel dertig kinderen op je te wachten!
Ja, dus, dat is ook. Maar dat is ook weer cultuur. Eh... hoeveel
verantwoordelijkheid leg je bij jezelf en hoeveel
verantwoordelijkheid leg je bij de organisatie. Wat is je eigen
verantwoordelijkheid daarin? Ik vind dat het te makkelijk
geroepen is: Ik heb het veel te druk.
Ja, ja. Wat maakt het dat je het te druk hebt?
Ja, wat maakt het dat je je druk hebt? Doe je er nog heel veel
naast, is dat wel reel? Eh... zorg je goed voor jezelf? Slaap je
voldoende? Eh... we kunnen niet in het privleven van mensen
kijken en daar mag je je dan weer niet mee bemoeien, terwijl ik
wel denk van: Ja, ik betaal iemand die 1 fte werkt, betaal ik
iemand voor 41,5 uur voor in de week, omdat we zo veel
vakantie hebben. En er is geen docent die 41,5 maakt, geloof ik
niks van.
Ja, dat klopt. (gelach)
En dan denk ik: Ja, als je het dan te druk hebt... nu komt de SCE
eraan en dan kan iedereen wel ineens ziek werken, dan melden
zij zich niet ziek omdat dat een erg drukke periode is.
Wat is SCE? Is dat een soort toets week of zo?
Dat is een schoolexamen week, ja. Die is volgende week. Dan
moeten de SCEs worden aangeleverd, alles moet worden
afgerond want de examens komen eraan. Dat is wel echt een
strakke deadline, dan moeten ze erin. Anders hebben we een
probleem met de inspectie of weet ik veel. En dan ervaren
mensen druk en dan denk ik: Je hebt wel al zeven weken naar
die SCE toe. Zit het hem dan in de planning, zit het hem dan
echt in dat het te veel werk is. In het onderwijs moet je wel om
kunnen gaan met piekdrukte, met pieken. En dan hebben we
daarna weer zes weken zomervakantie. (gelach)
En het is ook weer, je hebt ook relatief korte periodes
met een week vakantie en soms zelfs twee weken
vakantie.
Ja, precies. Nu zeven weken werken en dan hebben we weer
vakantie. Je moet om kunnen gaan met die piek en hoe
organiseer je dat. Doe je dat in de aanloop naar de SE te weinig.
Laat je het in de vakantie... volgens mij laten ook veel docenten
als ze vakantie hebben alles uit hun handen vallen en ik kom op
maandag naar mijn werk en dan ligt er ineens een hele hoop op
mijn bord, want school gaat wel gewoon door.
Dus eigenlijk ook een vorm van planning?
Ja.
Dus eigenlijk... ik weet niet of ik het zo mag zeggen maar
zou je kunnen stellen dat er een verzuimcultuur in het
Sondervick College heerst?
Eh... niet bewust. Maar ik denk wel dat er in de cultuur een eh...
omslag moet komen. Nou ja, ook al plaats vindt, ben er zelf
vorig jaar al heel veel bezig mee geweest. Ook onderzoeken
82

FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV
Fvh
AV

FvH
AV
FvH
AV

naar eh... weinig open cultuur en weinig aanspreekcultuur en

mensen vinden het heel moeilijk om eh... elkaar zonder
waardeoordeel aan te spreken.
Eh... ok.
En eh... dus dat gebeurt ook niet met: Ik zie dat jij veel
verzuimt, hoe komt het? Gaat het wel goed? dus daar wordt
niet over gesproken. Ik denk dat een open cultuur wel bij kan
dragen aan je verantwoordelijkheid voelen, je
verantwoordelijkheid nemen, strakker leren plannen of hulp
vragen op het moment dat je denkt: ik krijg het niet rond, ik
krijg het niet gepland.
Ja, en ook een soort eh... groeps eh... een beetje
samenwerking of staat dat er helemaal buiten.
Nee, dat hoort er ook bij. Als jij denkt: ik krijg het niet meer
rond. En je durft daarin hulp te vragen en je gaat daarin beter
samenwerken, dat de druk, of in ieder geval de beleving van
druk verminderd kan worden.
Hoe denk je dat er een cultuur omslag gemaakt kan
worden?
Als ik dat antwoord 1,2,3 zou weten, dan zou ik denk ik
binnenlopen. Dan werkte ik hier nu niet. Ik denk dat de
cultuuromslag vooral komt door goed voorbeeldgedrag. Het
voordoen, je moet het laten zien eh... dat is ook de reden dat ik
me nog nooit ziek heb gemeld.
Om zelf het...
... goede voorbeeld te geven. Mensen hoeven hier niet binnen te
komen met: ik heb het zo druk. Want ze zien aan alles dat ik
het nog honderd keer drukker heb.
Ja, ok.
Dus, dus, dus ik denk dat dat het ene is. Het tweede is eh... ook
de bewustwording wanneer, daar heb ik het met mijn
teamleiders over, waar stuur je op, hoe voer je dat gesprek eh...
probeer ook bewust te maken wat de consequenties zijn.
Mensen hebben de neiging om dan de vergaderingen maar te
skippen. :Ik heb het zo druk, hoef ik niet bij de vergadering te
zijn? Ik ben niet de moeder die zegt: Nee, dat mag niet, je
moet erbij zijn. Dat is de autonomie en de verantwoordelijkheid
van de docent zelf. Of, of jij komt of niet moet je zelf weten.
Maar luister, er worden wel beslissingen genomen en als je daar
niet bij bent wil ik niet over een half jaar: Ja, uh-uh, daar ben ik
nooit van op de hoogte geweest. Het is je eigen
verantwoordelijkheid om te zorgen dat je genformeerd bent.
Dus als jij het te druk hebt om bij mij in de vergadering te zijn.
Die afweging moet je zelf maken, dat is je, je, je professionele
houding maar ook de consequenties horen bij een professionele
houding.
Dan moet je ook zorgen dat je van de informatie voorzien
bent.
Ik ga geen informatie achter je aan lopen dragen...
...ja...
Ik heb twee weken geleden hadden we een belangrijke
vergadering met een belangrijke beslissing. Toen heb ik tegen
twee collegas gezegd: We gaan een beslissing nemen en dan
ben je daar dus niet bij. Ik stuur de notulen en ik stuur wat de
83

FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV

FvH

beslissing is, die wil ik je nog wel toesturen maar je praat niet
mee over de discussie. En die ga ik ook niet meer meenemen
want de beslissing valt dan.
Ja...
En ik denk ook dat dat helpt. Of ja, ik hoop dat dat helpt. Dat
mensen zich bewuster worden van het nut van vergaderen, of
het nut van overleg of het nut van .....
En ze het niet alleen nog als een last zien.
Nee, niet dat ze denken van: oeh, komt dat er ook nog eens bij.
Ja, want eh... denk je dat de verzuimdrempel binnen het
Sondervick College laag is? En wat zou er eventueel aan
gedaan kunnen worden om die te verhogen?
Ja, dat hebben we het weleens over gehad maar ik geloof dat
niet. Ik geloof dat, dat eh... een verzuimdrempel of, of je nou
moet bellen of een mailtje moet sturen of... ik geloof niet dat dat
veel uitmaakt. Als je je makkelijk ziek meldt dan meldt je je ook
makkelijk telefonisch ziek.
Ja, dat klopt.
Snap je, of dat je langs moet komen of eh... ik geloof niet dat dat
heel veel uitmaakt. We moeten zorgen dat de verzuimdrempel
binnen de mens hoger is.
Ja...
Dat je zelf bewust bent van: Nou. Wat me altijd opviel bij
surveilleren, volgens mij is dat op veel scholen zo, docent moet
surveilleren dan zijn ze ook veelvuldig ziek en je weet ook altijd
wie er ziek zijn. Dan denk ik: wat moet een mens hebben dat je
niet kan surveilleren. Dan moet je heel vaak naar de wc ofzo,
want met een beetje pijn in je kop kun je best surveilleren.
Ja.
Het, het is ook wel afhankelijk van het werk dat je moet doen.
Als ik eh... toen ik nog als docent werkte en je moet 7 uur
lesgeven aan 7 x 30 kinderen en je hebt eh... ja... en je bent niet
lekker of snotterig of. Als ik dan twee uurtjes moest lesgeven
dan dacht ik: Dat kom ik wel door. Maar als ik zeven uur moest
lesgeven dan dacht ik: Dat gaat niet, dat past niet. Dan ben ik
na twee uur zo...
Dan zit je jezelf ook in de weg.
Dan zit ik mezelf in de weg en dan ga ik die kinderen wat
aandoen. Dat is ook een beetje een afweging. Lesgeven is ook
altijd een afweging maken, wat zet ik op het spel. Ik heb een
goede band met de klas en ik ga dat verprutsen omdat ik
ongesteld ben en pijn in mijn buik heb en huuuu-uh. Dan maak
ik wellicht meer kapot met die band dan eh... ik daarna weer
moet repareren. En ik denk dat het de drempel verhoogt of
verlaagt binnen in iemand eh. Geloof ook dat docenten wel
komen werken in de laatste les voor het schoolexamen (SE) en
het centraal eindexamen (CE) dat ze dan ook ziek komen
werken, omdat dit gewoon moet. en dan zeggen ze in de klas:
Luister eens, ik ben niet lekker en daar moet je rekening mee
houden. Maar dit is wel niet zo belangrijk. Dus dat docenten
ook wel kijken van: Wanneer kan, kan ik me ziekmelden.
Is dat misschien ook dat die verantwoordelijkheid ook
omhoog moet gedurende de rest van het jaar?
84

AV

FvH
AV
FvH

AV
FvH

AV

FvH
AV

FvH

AV
FvH

Ja, maar ook dat docenten zich dus ziekmelden op het moment
dat het kan. Dus dat je dan wellicht een piek kan ontwapenen.
Dus als het rustig is in de school dat er dan meer wordt
verzuimd, of dat dat met elkaar te maken heeft. Maar ik denk
dat er ook een hoop docenten zijn die ziek wel gewoon komen
werken. Dus dat de drempel dus veel meer...
...persoonsgebonden is...
Persoonsgebonden is en het dus veel meer inwendig zit dan of je
dat nou live moet doen of door een mailtje te sturen of eh...
Ok. Dat is ook nog grappig want ik had met Karin den
Daas gesprek gehad en die was zeg maar heel erg voor
om telefonisch ziek te melden. Dus dan merk je gewoon
dat er inderdaad gewoon heel veel verschil zit hoe
iedereen naar verzuim kijkt maar dat is in mijn
onderzoek ook wel eh...
Dat is altijd goed. Dan heb je ten minste iets leuks om op te
schrijven.
Ja, want dan bekijk je het ook van de andere kant. Want
toen Karin dat zei, toen dacht ik van: ja, dan moet je zelf
bellen. Maar nu jij het zegt denk ik ook van: ja, dat
klopt ook wel natuurlijk. Je kunt wel een drempel
verhogen maar uiteindelijk degene die echt willen
verzuimen, doen het toch wel.
En het is ook zo van een docent zijn werk wordt door niemand
anders gedaan. Als jij een dag ziek bent, is het niet zo dat dan
jouw werk is opgelost. Het is alleen dat die lessen die je op dat
moment hebt gegeven, die heb je niet gegeven. Al het andere:
de cijfers, bijhouden hoe leerlingen scoren, volgen, helpen,
enthousiasmeren, dat blijft allemaal. Uiteindelijk zal je al het
werk moeten doen maar dan in kortere tijd. Dus ziek melden
heeft ook wel consequenties voor die druk. Dus op het moment
dat de druk te hoog is en een docent meldt zich ziek, dan neemt
die druk alleen maar toe.
Ja, en dan kom je alleen maar in een vicieuze cirkel.
En dus dan kom je op een gegeven moment in een vicieuze
cirkel omdat een docent op een gegeven moment ook geen
uitweg meer ziet. En ik geloof dat op het moment dat de cultuur
zo is: wij pakken het op, wij vangen het op, wij helpen elkaar. Ik
pak wat werk van jou of ik regel dit. Dus op het moment dat je
de samenwerking verbetert, dus een open cultuur dat mensen
elkaar kunnen aanspreken. Eh... eh...denk ik dat dat eh... veel
meer bijdraagt dan, dan een telefoon of een mail of een weet ik
niet.
Ja, dat je ook meer de verantwoordelijkheid voelt ook
voor een ander. Had ik het met Nol over bij de TOV
bijvoorbeeld. Die zitten echt met een beperkt clubje en
die nemen elkaar ook echt over als degene ook echt ziek
is en dan voel je ook veel meer verantwoordelijkheid.
Daar heb je ook bijna geen verzuim omdat die mensen
zich gewoon heel verantwoordelijk voelen voor de klas,
maar ook voor elkaar. Maar dat is ook wel iets wat je
verder zou kunnen uitdragen.
Ja, klopt.
Wat wordt er momenteel gedaan om de hoge
85

AV

FvH

AV

FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

verzuimfrequentie te eh... reduceren?

Wat ik binnen mijn afdeling doe, is snel bellen. Ik geloof dat dat
wel helpt. Als docenten eenmaal weten: je wordt snel gebeld en
je krijgt de vraag: Wat is er? Wat heb je? dat er daarna ook het
gesprek zou kunnen plaats hebben van: Goh, had je je echt ziek
moeten melden? Het is ook niet gewoon om een halve dag te
komen, terwijl ik denk: dat kan toch ook? Kom je lessen draaien
en ga naar huis. Werk dan ergens in het weekend je dingen bij
eh... maar dat is dus het eerste: er wordt snel gebeld. Er wordt
snel persoonlijk contact gezocht en eh... verder werken we dus
aan de cultuur om eh... samen te werken. Daar ben ik dus heel
druk mee bezig: cultuur interventie.
Eh... ok. Eh... hebben er eventueel veranderingen
binnen het Sondervick College opgetreden die van
invloed kunnen zijn op de verzuimfrequentie? (Wacht,
even kijken of hij het nog doet, mijn telefoon haha)
Eh... ik denk dat als je docenten zou interviewen dat ze dan ja
zouden zeggen. Veranderen... ik ben hier twee jaar geleden
begonnen en we hebben een hoop veranderingen doorgevoerd
ondertussen en daar ga ik ook voorts mee door. Wil ik dat
blauwe werk vinden, dat het onderwijs vernieuwt en innoveert
en verandert en aansluit bij de levenswereld en aansluit bij de
jongeren van nu en aansluit bij alle technologische
ontwikkelingen, en ik kan me voorstellen, als jij hier dertig jaar
werk of 25 jaar werkt en alles is min of meer hetzelfde geweest,
dat de drempel dan te hoog ligt en je daardoor druk ervaart.
Omdat je ouder bent of dat je...
Nou, omdat je al heel erg gewend bent om dingen op een
bepaalde manier te doen.
Ja..
Ik vind dat de generatie boven mij, dat die heel erg gewend is
om dingen op een bepaalde manier te doen en gewend is om
het op deze manier te blijven doen.
Ja...
Terwijl ik denk dat de manier van doen van 30 jaar geleden of
van 20 jaar geleden of zelfs van 10 jaar geleden, eigenlijk niet
meer afdoende is om eh... eh... de toekomst mee vorm te
geven. En als ik dan hier rondloop en zie dat het onderwijs min
of meer hetzelfde eruitziet als in de tijd toen ik op de middelbare
school zat. Dan denk ik: Ja, dat vind ik wel een groot gat. Want
de wereld is echt wel heel anders dan toen ik op de middelbare
school zat.
De wereld is ook wel heel veel sneller als eerst...
Ja, en ook heel veel sneller en dan vind ik dat je als docent klaar
moet zijn en, en, en de capaciteit moet hebben om zo flexibel te
zijn als stiek. En dat is een, een kwaliteit die heel lang niet van
docenten zijn gevraagd. Docent zijn is zekerheidszoekers,
risicomijders, daarom werd je docent. Want je bent zeker van je
salaris, je bent zeker van een baan, je bent zeker... er zitten heel
veel zekerheden in het werk van een docent. En ik vraag dus nu
iets wat eigenlijk dus veel meer hoort bij mensen die in het
bedrijfsleven werken. Nou leuk. Neem risicos, steek je net uit,
laat je zien, ben de beste en eh... en ik kan me voorstellen dat
mensen daar dus druk door ervaren.
86

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH

AV
FvH

AV

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

Ja.
En dan kan ik me ook wel voorstellen dat mensen zich daardoor
eh... meer ziekmelden. Ik, ik kan het me voorstellen maar ik
denk niet dat het helpt om je te focussen omdat dat is de kwaal.
Ja...
Dat is het gevolg van... We kunnen ons wel heel erg focussen
van: Je moet je minder ziekmelden. Maar dan denk ik: nee, we
moeten ons focussen om die docent eh... zover te krijgen dat die
zichzelf zo ziet, als flexibel en innovatief en inventief en
initiatiefrijk.
Het gevolg daarvan is dat die zich minder ziek meldt.
En het gevolg daarvan is dat die zich minder gaat ziekmelden.
Dus dat ik meer ga kijken wat er kan worden gedaan aan
de persoon van binnen. Om de samenwerking in de
cultuur te veranderen en daaruit volgt uiteindelijk wel
dat het verzuim omlaag gaat...
...En dan gaan ze minder verzuimen.
Even kijken hoor eh... Hoe liggen de lijnen precies tussen
opleidingsdirecteuren en teamleiders met betrekking tot
verzuim of verzuimfrequentie? Hebben jullie echt eens in
de eh... zoveel tijd vergaderingen met teamleiders?
Nee, nee. Ik heb wel eens in de zoveel tijd vergaderingen met
teamleiders (gelach) maar niet over het verzuim. Het is wel zo
dat daar personeel wordt besproken eh... het lief en leed
bespreken we eh... in eh... de grote staf, dus samen met Ton en
alle jaarleiders havo/vwo. Maar ook in kleine chemicien eh...
namelijk de jaarleiders havo met mij erbij, bespreken we het lief
en leed van de collegas. Dus wat is er aan de hand, wie moeten
we een beetje ontzien en eh... maar niet heel specifiek op het
verzuim.
Ok, ok. Denk je wel dat dat zou kunnen bijdragen?
Eh... want anders had ik dat gedaan eh... wat ik denk dat
bijdraagt is door het open te hebben wie er ondersteuning nodig
heeft. Wie voelt zich overbelast, ga daar eens het gesprek mee
aan of zet daar eens iemand naast of, of drink er eens koffie
mee, zodat ze niet ziek worden.
Dus meer eigenlijk weer...
... preventief, vooraf.
Eh... wat is de rol van teamleiders binnen het verzuim?
Alleen het eh... bellen als zij...
...ja. Het bellen en een informeel gesprek voeren over: Hoe
gaat het?, waar heb je last van? Zij moeten mij informeren als
zij signalen zien van: goh, het gaat niet goed met die docent.
*voorbeeld over docent. Gekeken naar de privacy niet vernoemd
in het transcript*
Ok duidelijk.
Ik wil heel veel diverse mensen voor de klas. En als leerlingen
alleen maar weten: op deze manier luisteren we. Hebben zij die
diversiteit niet. Ik moet ook zachte, hele lieve, schattige
docentjes hebben. Docentjes, dat zeg ik verkeerd. Hele lieve,
zachtaardige docenten wil ik ook voor de klas. Ik wil niet alleen
de militaire (gelach) of ik gooi de zweep erover en dan doen ze
wat ik zeg. Eh... maar ja dat zijn wel lastig. Want er zitten er wel
87

FvH
AV
FvH

AV
FvH
AV
FvH

AV

FvH
AV

FvH

AV
FvH
AV

30...
...Jaha, dat klopt...
Leerlingen waarvan de hormonen uit de oren spuiten en die zich
lekker willen afzetten en lekker de grens op willen zoeken.
Ja, want ik liep hier een keer door gebouw D en toen zei
ik al: Dit is echt de leeftijd dat mensen elkaar
buitensluiten en dan denk ik echt gerrum, dat doe je toch
niet. Maar dat is echt de leeftijd van: je hoort er wel of
je hoort er gewoon niet bij.
Ja, daarin merk je echt de groepjes. Nou ja goed en dat is bij de
docenten niet anders.
Nee.
En daarin moet je altijd weer proberen te zoeken naar eenheid
en samen.
Eh... je had het over verzuimgesprekken. Bij frequent
verzuim gesprekken dat je die voert wanneer dit nodig
mocht zijn. Maar wat wordt er na de verzuimgesprekken
gedaan? Wordt er nog gevalueerd of wordt er nog op
terug gekomen?
Dat hoort wel. Ik word door Tredin gespamd met allemaal
herhalingsherinneringen van frequent verzuimgesprekken die ik
moet doen. Nogmaals, dat hoor ik waarschijnlijk niet te zeggen,
maar ik zie het nut er echt niet van in. Het heeft ook nooit iets
opgeleverd. Het is nooit geweest dat het minder wordt. Ik zit
veel meer aan de andere kant: je moet zorgen dat het
werkplezier hoog is, dan hebben ze zelf de neiging om eigen
verantwoordelijkheid te voelen. Dan hebben ze zelf last van dat
ze zich ziekmelden. Dus voor mij, het voelt ook altijd heel
betuttelend, dat ik met zon docent zit die veel te dik is en dan
zeg ik: Wat doe je aan je gezondheid?" (Gelach). Dan denk ik:
Ja, ze heeft thuis ook een spiegel en een weegschaal. Ze weet
zelf ook dat ze te dik is. Het enige dat ik echt vind dat werkt, is
dat de frequentie open is voor iedereen in inzichtelijk.
Dus dat elke leraar er ook in kan?
Ja, dat iedereen kan zien hoe vaak iemand zich ziekmeldt. Want
ik geloof dat mensen, merkte ik altijd bij leerlingen ook, ouders
die hun kinderen vaak ziekmelden, zijn zich helemaal niet
bewust van het feit dat ze dat doen. Daarom doe ik dat eerste
verzuimgesprek altijd wel, want dan zie je ze gewoon van: Oh,
ik was me niet bewust dat ik me zo vaak ziekmeldde. Dat helpt,
maar op de langere termijn dan slijt dat er weer in en zit het
hem gewoon in andere dingen. Zit het hem helemaal niet in:
Eet je wel gezond? sport je wel?, wat kan de organisatie doen
om je daarbij te helpen? (gegrinnik).
Het is ook wel de eh... ik denk ook wel als jij eh... meer
als een groep bent. Of ja dat is een beetje mijn visie, en
jij komt niet en de rest moet dat opvangen dan heb je
ook een bepaald schuldgevoel naar die mensen toe.
Ja, ja, nee precies!
Dat je dan ook sneller denkt van: nou, dan kom ik wel
want dan ben ik al de tweede keer ziek.
Als jij het zelf moet regelen, een vervanger bijvoorbeeld, dan
moet je een beroep doen op iemand en dan weet je dat degene
ook een keer een beroep gaat doen op jou en dan moet je ook
88

FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

FvH
AV

ja gaan zeggen. Als je dat veelvuldig doet, ja dan heb je ook

stof om over te praten, ook vanuit de andere kant: Ja god, dit is
al de derde keer dat ik ook werk van je moet overnemen. Heb je
iets of eh...
En dan is het ook, denk ik, open. En als het open is, kun je het er
over hebben.
Als ik dan zeg dat mensen zelf vervanging moeten
zoeken? Is dat mogelijk of is dat eh... want dan ga je wel
die eh...
Nou ja, weet je, dat zijn dan weer twee dingen. Dat zou ik een
goed idee vinden voor de mensen die veelvuldig verzuimen, en
je hebt al een gesprek gevoerd en je hebt al dit gedaan, het is al
opgevallen door het team en met het team is het gesprek ook al
een keer geweest, dat je dan zegt: je moet het een keer zelf
gaan regelen. Aan de andere kant namelijk, als je gewoon echt
ziek bent en je hebt griep en je moet op donderdag ochtend nog
je eigen vervanging gaan regelen.
Ja, dat is wel een beetje cru inderdaad (gelach).
Ja, dat is een beetje dat ik denk: ja, je bent ook gewoon ziek.
Als organisatie helpen we je dan, want je bent gewoon ziek. Eh...
het zit hem meestal in, of ja ik denk dat de collegas de frequent
verzuimgesprekken zien als eh... een motie van wantrouwen. Ik
geloof niet dat je ziek bent.
Wanneer?
Als je zon verzuimgesprek voert. Ik geloof niet dat je ziek
bent. Dat is wat je ermee uitstraalt.
Ja, terwijl het ook gewoon bezorgdheid kan zijn.
Ja, het is ook gewoon bezorgdheid en het is, voor mij, niet
bezorgdheid voor de persoon per s maar meer voor de
organisatie, het belang van de organisatie en de voortgang
binnen de organisatie en dat iemand anders het op moet
vangen en dat je dat kenbaar wil maken bij de ander. Maar de
eh... nu ben ik even mijn punt kwijt.
We hadden het over dat het wordt gezien als een motie
van wantrouwen...
... ja, ja. Terwijl als je zon gesprek gaat voeren, de andere
persoon die mee dat gesprek voert, het idee heeft: Ik doe het
niet goed of ik ben eh... toch gewoon ziek en daar kan ik toch
niks aan doen. En ook het idee heeft van: Nou, dit wordt
aangegrepen om het te hebben over men functioneren. Terwijl
het een natuurlijk met het ander te maken heeft maar dat het
als een motie van wantrouwen wordt gezien. En als je wil
samenwerken en wil insteken op veiligheid, dan heb je daar wel
een dilemma. Als ik heel erg ga insteken op: ik ga voortdurend
praten met mensen die zich ziekmelden, dan denken al die
mensen dat ik een motie van wantrouwen uitspreek, wat dan de
veiligheid niet ten goede komt.
Want dan komen ze nog minder naar je toe, als er een
open cultuur heerst wordt die erdoor gesloten.
Ja, ja. Of ze gaan samen vormen weet je wel: we vertellen het
niet. Eh... en dan komen we niet in die open cultuur van: we
spreken elkaar daaropaan. Dan krijg je iets heel hirarchisch.
Verzuim is iets heel hirarchisch. Het programma is heel
hirarchisch. Dat zit ook heel erg...
89

FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

En in een professionele cultuur waar we naar toe willen en eh...

een lerende organisatie, past dat hirarchie helemaal niet. Dat
bijt voortdurend met elkaar. Als ik interventie op cultuur ga doen
en ik ga aan de andere kant heel hirarchisch mijn verzuim
staartjes, zeg maar, zitten afvinken. Ja, dan vraag ik twee
dingen van de mensen en dan weten ze niet meer hoe ze zich
moeten gedragen. (gelach)
En ook niet meer wat je van ze verwacht...
... nee, precies. Dat ze eigen verantwoordelijkheid nemen en
vervolgens ga ik hier eh... eh... zitten zeggen: Zou je niet eens
wat gaan afvallen. Dat is heel betuttelend, terwijl ik wil dat ze
eigen verantwoordelijkheid nemen.
Het lijkt me sowieso wel erg om met mensen het een
beetje over het gewicht te hebben, dat is ....
Ja, dat is ook heel moeilijk. Het voordeel is dat ik zelf ook een
beetje te zwaar ben en daar ervaring mee heb. Ik weet zelf hoe
het is om te dik te zijn maar eh...
... het lijkt mij heel pijnlijk als iemand zegt: Je moet echt
een paar kilo afvallen. Terwijl je het zelf ook wel of
weet of voelt, maar toch.
Ik denk ook niet dat je moet zeggen: Je moet een paar kilo
afvallen. Daar ga ik natuurlijk niet over.
Nee, nee maar alleen al het aankaarten.
Ja, maar het zijn wel over het algemeen...
Kijk die mensen die echt overgewicht hebben, die weten dat zelf
ook al. Die hebben ook echt kwalen die te maken hebben met
het overgewicht. Er werken hier geen domme mensen (gelach).
Het zijn geen mensen die denken: oh, overgewicht dat geldt
voor iedereen, behalve voor mij! Zo werkt het niet. Het gaat
ook niet over... maar het gaat wel over: Hoe ga je ermee om?,
wat doe je wel?
Ik ga niet zeggen: Doe dit of doe dat. Maar meer over: wat
doe je wel en wat helpt en wat helpt jou?
En waar voel je je goed bij?
Ja, en waar voel je je goed bij. En merk je de voor de klas last. Ik
ben op een gegeven heel duidelijk, ik was 25 kilo zwaarder dan
dat ik nu ben. Ik ben 25 kilo afgevallen.
Wow, dat is heel veel.
Ja, dat is veel. Ik geef mijn kinderen altijd de schuld, het kwam
door de zwangerschappen (gelach). Dit was uiteraard niet het
geval. Ik was altijd al te zwaar, maar ik was nooit 25 kilo te
zwaar. Eh... en op een gegeven moment zat het me bij het
lesgeven z ontzettend in de weg en ik was drama docent, dus
dan heb je je lijf ook echt nodig. Het zat mezelf in de weg en ik
had er zelf gewoon heel erg last van. En als je dan gaat eh...
afvallen, dan zie je wel, of lijnen of met een ditiste of met veel
sporten, nou ja hoe je het dan ook doet. Het is wel handig als je
daar op school open over kan praten. Er wordt hier onwijs veel
taart getrakteerd, onwijs veel. Ik denk dat er iedere week wel
twee keer taart staat.
Haha, ja dat is best behoorlijk veel.
Ik vind dat echt ontzettend irritant! Ik probeer ook veel meer
daarop te sturen: Jongens, zullen we met zijn allen afspreken
dat we geen taart meer trakteren, maar dat we er gewoon een
90

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV
FvH
AV

FvH
AV

FvH

AV

FvH

AV

appel neerzetten. Waarom moeten we taart eten de hele dag?

Jahaa.
Dat is voor de mens die dik zijn en die daar mee bezig zijn
alleen maar vervelend.
En nog frustrerender want dan zie je zon sprietje en die
duwt daar drie stukken taart wekelijks naar binnen
(gelach) en jij zit daar.
En dan zit jij daar weer op je wortel te knagen. Het is met
vergaderingen ook hier, met rapportvergaderingen is het
gebruikelijk dat er koekjes worden geserveerd met koffie. Dan
denk ik: waarom liggen daar niet gewoon mandarijnen? Die
kun je zes opeten. Het vergaderen is toch wat minder en het is
toch wel fijn als je dan iets in handen hebt. Zo kun je beter
luisteren en denken en kun je ook nog iets met je handen doen.
Ja, ja dat is wel. Het is, het is...
Ik vind dat verzuimbeleid breder zou moeten zijn, zeg maar.
Ook meer naar de gezondheid eh...?
Hmm ja, ik bedoel we hebben een fitnessplan, dan mogen ze...
maar...
Vanuit OMO doen ze hartstikke veel hoor, dus je kan hier, je kan
ontzettend gezond met hulp van OMO bekostigen; een fietsplan,
een fitnessplan. Maar ik denk dat het veel makkelijker is als je
hier een docent een aantal uur geeft en woensdagmiddag eens
om vier uur docentensport. En dan gaan we met zijn allen
sporten want we zijn een gezonde school en dan gaan we
toernooitjes doen tegen leerlingen.
Maar ook daarbij creer je weer een band, een soort
teambuilding is het ook meteen.
Heb je ook teambuilding, heb je ook weer samenwerking, heb je
ook weer: waarom schrijven wij ons niet in als sportschool voor
de marathon in Eindhoven? alle docenten haken aan
teambuilding, sport, leerlingen en samen...
... minder hirarchie. Kijk als jij daar staat te sporten met
een leerling en met een docent dan voelt het natuurlijk
veel gelijker ofzo. Als dat je natuurlijk altijd het kantoor
in moet komen.
En je geeft het goede voorbeeld, dat is voor de leerlingen weer
goed is. Voor de leerlingen eh... de kantine zou ook alleen maar
gezond eh... gezonde dingen mogen verkopen. Maar dan krijgt
de Albert Heijn het wel veel drukker.
Weet je wat het gewoon is, dat merkte ik altijd op school.
De ongezonde dingen zijn zo spotgoedkoop in
vergelijking met, als ik gewoon een broodje wilde halen
met bijvoorbeeld brie, niet het gezondst maar toch, en
dan was dat gewoon 3,60 maar als je een broodje
kroket ging halen dan betaalde je in een keer 1,50.
(Door elkaar heen gepraat, is een paar seconden niet te volgen).
Terwijl ik zou vinden dat het andersom is. Je biedt dat broodje
kroket voor 3,50 aan en dat broodje brie voor 1,50. Want dan
stimuleer je dat dus dat...
Tsja... eh... het is ook wel een beetje weer cultuur die je
uitademt in je school, overal. En dat dat gewoon wordt: We
sporten met elkaar, we eten gezond met elkaar, we zijn er
onszelf van bewust eh... dan heeft dat dus ook weer, wat je
91

zegt, meer teambuilding, meer samenwerking, meer openheid,

je helpt elkaar.
Als je bij D bijvoorbeeld binnen komt en dan heb je zn
kast, dat valt mij dan weer heel erg op, met allemaal
frikadelbroodjes en paninis enz. en eigenlijk een beetje
in het hoekje weggedrukt staan de gezonde dingen. Het
is eigenlijk super zonde want er worden alleen maar
paninis en frikadellenbroodjes aangevuld en de andere
broodjes staan maar een beetje te verpulveren.
Ja, ja. En de catering moet ook verdienen dus, en ze verdienen
het meest op de zooi.
Ja, ja. Dat waren in ieder geval wel mijn vragen. Eh...
bedankt voor je tijd.
Ja, graag gedaan. (schudden elkaar een hand en praten nog kort
even bij over het interview)

FvH

AV
FvH
AV

...
*

=
=

onderbreking
priv, mag niet beschreven worden in het transcript

92

Gesprek K. den Daas

2 november 2015 om 12.30 tot 13.00
Frderique van Heumen wordt aangeduid als FvH
Mevrouw K. den Daas wordt aangeduid als KD
Functie: arbeidsdeskundige
Naam
FvH

KD
FvH
KD
FvH

KD

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH

KD

Nou een hele goede morgen. Bedankt dat je de tijd hebt

kunnen nemen om met mij dit interview aan te gaan. Eh..
mijn hoofdvraag binnen het onderzoek is: Wat zijn de
oorzaken van de hoge verzuimfrequentie?
Mm-mm
Ja, zou je jezelf misschien even kort kunnen voorstellen?
Ik ben Karin den Daas, arbeidsdeskundige bij Tredin. Ik ben al
meer dan eh.. 14, 15 jaar als een arbeidsdeskundige werk ik
samen met het Sondervick College.
Ok, dank je wel. Eh. ik ga nou beginnen met de vragen.
Mijn eerste vraag daarbij is: Zie je verschillen tussen
aanpak van het ziekteverzuim van het Sondervick
College en andere OMO scholen?
Daar zie ik verschil in. Eh. en vooral eh. wat hier opvalt bij het
Sondervick College is dat de eh. ziekmeldingen per mail kunnen
gedaan worden en waar andere scholen gaat dat per telefoon bij
de leidinggevende. En dat is echt wel een heel groot verschil.
Hier is zeg maar gekozen voor de mail omdat eh.. ze dan
met de roostermakers sneller doorgevoerd kan worden..
Volgens mij is daar om die reden voor gekozen..
Ja.. en eh.. is dat bij de andere scholen.. heb je daar enig
idee van hoe het daar dan zit met betrekking tot de
roosters.
Die hebben daar een ander systeem in. De melding is bij de
leidinggevende en die melden volgens mij direct de ziekmelding
bij de roostermaker.
Ok.
Die hebben daar een vaste routing in.
Ok.. ook voor een bepaalde tijd dan?
Ja voor een bepaalde tijd. Ik meen dat bij de meeste scholen is
dat rond half acht zon beetje. Half acht, kwart voor acht.
Dat het gemeld moet zijn bij de roostermaker?
Ja, ja. Kijk dan moet natuurlijk wel de leidinggevende natuurlijk
bereikbaar zijn. Dus eh.. kijk een roostermaker zo op tijd
mogelijk de mutatie voor de rooster weten. (stilte)
Ok, dank je wel. Helder. Heb je verandering gezien
binnen het Sondervick College die invloed kunnen
hebben op de verzuimfrequentie? Is dit een trend, zie je
dit bij andere scholen ook
Dit is waar we het net dus over hadden. In het begin waren hier
ook de meldingen telefonisch aan de leidinggevende. En toen er
volgens mij een nieuw systeem met leidinggevenden is
gekomen, dat er meer eh. leidinggevenden betrokken zijn bij de
93

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH

KD

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD

verzuimbegeleiding. Eh.. toen is volgens mij de melding

veranderd van telefonisch in een mail.
En bedoel je nou eh.. de teamleiders of de
leidinggevenden?
Nee, ik noem het allemaal leidinggevenden maar het gaat om
de teamleiders, niet de sectorhoofden. Er zijn wel meer
teamleiders bijgekomen.
En dat eh.. heb je verder nog veranderingen gezien? Die
eventueel invloed kunnen hebben..
Nee, nou.. wat in het begin eh.. de verhuizing hier naar de
campus heeft heel veel onrust veroorzaakt. Maar goed die
onrust zou nou eigenlijk wel helemaal over moeten zijn.
Ja..
Ik kan niet herleiden dat dat een reden is voor frequent verzuim.
Ok, denk je dat de nieuwe verbouwingen invloed gaan
hebben op de verzuimfrequentie?
Dat weet ik niet.. dat kan. Dat kan. Wat je nu nog steeds hoort
van mensen is dat ze last hebben van de atmosfeer, de lucht, in
de gebouwen. Dat ze het te warm vinden, of te winderig of eh..
ja. Veel mensen geven aan dat ze last hebben van hun
luchtwegen vanwege de ventilatie in de gebouwen.
Ok, en is dat ook iets waar de school nog verder op in
zou kunnen spelen?
Er lopen onderzoeken.
Ok
Dat hoorde je net ook in het gesprek, er zijn onderzoeken
gaande en eh.. als de verbouwing afgelopen is, dan wordt er
weer een nieuwe RI uitgevoerd.
Ok.. een risico inventarisatie.
Ja, een RI
Haha ja toch. Ok, heb je de oorzaak eh. vast kunnen
stellen met betrekking tot de hoge verzuimfrequentie
binnen het Sondervick College. En zo ja, welke oorzaken
zijn dat?
Daar hebben we het net al over gehad. Ik denk de manier van
melden, per mail in plaats van telefonisch. (Stilte) Ik denk dat
dat eh.. en mogelijk ook maar volgens mij wordt dat redelijk
adequaat gevoerd eh. natuurlijk als iemand zich frequent ziek
meldt wat doe je
Ja
...er dan mee. Ga je gesprekken voeren of spreek je iemand
daarop aan of misschien is ondersteuning ook nodig.
Ja..
Ik vind altijd een gesprek vanuit : Gaat het nog goed?
Ja sorry, ik doe mijn telefoon altijd tussendoor checken of
die nog opneemt.
Haha, geeft niet. Een gesprek vanuit frequentie eh.. moet altijd
vanuit bezorgdheid zijn. Nooit vanuit straffen want ik ga er altijd
vanuit dat mensen zich niet gaan ziekmelden tenzij er andere
bevindingen zijn.
Ja..
H, dus sommige gesprekken zijn altijd vanuit bezorgdheid:
probeer eens naar een arts te gaan, heb je dat al eens
94

FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH

KD

FvH
KD
FvH

KD

FvH
KD
FvH
KD

geprobeerd? Zodat je mensen kan ondersteunen.

En dat is nou nog te weinig dan, of?
Nou dat wil ik niet zeggen. Eh..
Omdat het over de oorzaken van verzuim.. hoe jij daar
tegenaan kijkt.
Ja, dat kan ik niet zeggen. Wat ik belangrijk vind is iemand
frequent verzuim. Dat eh.. leidinggevende of een teamleider kan
achterhalen of het een plausibele reden heeft. H, ik noem maar
wat een voorbeeld: je hebt mensen die echt last hebben van
chronische migraine en eh.. ja als je ziet dat die mensen er
alles aan doen om te kunnen werken en als ze dan een aantal
keer per jaar niet kunnen werken en zich ziek moeten melden,
dat vind ik redelijk plausibel.
Ja..
Ook daar zitten natuurlijk grenzen aan. Als dat nou acht of
negen keer in twee weken is dan wordt het anders.
Ja, dan wordt het teveel.
Continuteit in de werkzaamheden is natuurlijk ook wel heel
belangrijk.
Ja, je moet natuurlijk wel op iemand kunnen rekenen.
Ja, ja. Er zijn ook juridische uitspraken over. Als iemand te vaak
in een functie verzuimt en dan kan die de continuteit niet
waarborgen, dan zijn er juridische afspraken over. Uitspraken
over.
Dus dat even kort samengevat. Dus als ik het goed
begrijp: de manier van melden kan eventueel zorgen
voor een hogere verzuimfrequentie en ook eh.. niet dat
hier geen bezorgdheid is, maar dat er misschien mogelijk
meer zorg..
Nou, weet je wat je altijd wel heel goed moet kijken, waarom
iemand zich ziek moet melden.
*stuk waarin priv dingen worden gezegd die niet in het
transcript vertaald mogen worden.*
Dat je ook wel moet gaan kijken waar zit het hem in.
Ja, waarom is het? Bespreek in ieder geval het feit dat iemand te
vaak ziek is. Bespreek dat.
Ok, dus dat is een beetje het in beeld brengen, het in
kaart brengen. Worden er momenteel ook maatregelen
getroffen die de verzuimfrequentie kunnen laten
reduceren?
Nou, dat heb je net gehoord. Ik denk dat je net de eh.. antwoord
weet. De school is hier mee bezig om eh.. de melding anders in
te gaan richten dus toch weer via de telefoon naar de
leidinggevende. Maar dan moeten ze de routing ook eh.. naar de
lesrooster aanpassen.
Ja, en daar zitten ze ook een beetje in kwestie over als ik
dat zo hoor in de vergaderingen, dan zitten ze nogal een
beetje in dubio.
Ja, ja. Ik heb mijn mening uitgesproken. Ik ben een groot
voorstander van het telefonisch melden.
Ja, begrijp ik.
Ook gewoon dat je gelijk weet wat er aan de hand is met
iemand. Je hebt gelijk de discussie, je weet waar het over gaat.
95

FvH

KD
FvH
KD

FvH
KD

FvH

KD
FvH

KD

FvH
KD

FvH
KD
FvH

Je kan afspraken maken, net wat ik zeg, misschien kan iemand

wel les geven maar niet naar de vergadering gaan.
Het geeft vooral de medewerker ook wel een fijn gevoel
van de ene kant want als er echt iets is dat je dat ook
meteen kan bespreken en niet dat het zon mailtje is die
naar iedereen toe wordt gestuurd.
Ja, ja, ja, heb je helemaal gelijk in. Dus eh.. ja. Maar goed daar is
school over in gesprek.
Ja. Wat doen andere OMO scholen om de
verzuimfrequentie te laten reduceren of te stabiliseren?
Nou ja, er valt niet veel meer te reduceren met deze cijfers. Eh..
in gesprek als de frequentie wat hoog is. Telefonisch melden, bij
alle scholen is het telefonisch melden. Nou.. verder kan ik geen
maatregel noemen.
Eh.. ben je ook echt ervan overtuigd dat het door het
telefonisch melden komt.
Ik denk dat het heel veel invloed heeft. Je maakt eh.. de drempel
om je ziek te melden hoger, als je telefonisch doet. En er zijn
gewoon mensen die melden zich met een mail wat makkelijker
ziek dan telefonisch.
Ja, dat klopt. Eh.. is er een hoge drempel om terug te
keren naar het werk binnen het Sondervick College? En
hoe zou je ervoor kunnen zorgen dat de drempel om
terug te keren naar het werk verkleind wordt?
Wat bedoel je met deze vraag?
Zeg maar, soms is de drempel om je ziek te melden heel
laag en die moet dan omhoog maar soms is de drempel
om terug te keren naar het werk heel hoog omdat ze er
al bijvoorbeeld al een tijdje uit zijn of omdat ze zich al
vaak hebben ziekgemeld en ze zich schamen. Wordt er
gewoon contact gehouden zodat mensen zich ook veilig
voelen om terug te keren naar het werk?
Ok, wat je vraagt: wordt er voldoende contact gehouden? Dat
denk ik zeker. En eh. ik merk eigenlijk niet snel een blokkade.
Contact houden is zelfs een verplichting. Werkgever en
werknemer moeten contact houden. Eh.. zo nodig heeft de
bedrijfsarts inbreng. Als iemand weer kan werken of een
bepaalde opbouw dan eh. laten we dat ook door de bedrijfsarts
toetsen.
Ok.
Dus eh. nee ik merk niet een echte drempel. Kijk het is altijd eh..
arbeidsconditie moet je weer opbouwen. Dus als mensen
langdurig weg zijn geweest dan is het heel lastig om te zeggen:
ga morgen maar weer volledig beginnen. Dat moet je gewoon
weer opbouwen en daar moeten mensen ook de gelegenheid te
hebben, zonder daarin te soft te zijn.
(Gegniffel) Nee dat klopt. Daar moet je wel voor waken.
Heerst er een verzuimcultuur binnen het Sondervick
College?
Wat bedoel je daarmee?
Denk je dat er binnen het Sondervick College een
verzuimcultuur is, een beetje dat het heerst. Dat het
elkaar voedt om te verzuimen?
96

KD
FvH
KD

FvH

KD
FvH
KD

FvH

KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD

Nee, nee. Heb ik helemaal niet het idee. Ik denk eh.. er is wel
een groepje frequent verzuimers. Maar dat is echt op solistische
gronden.
En wat bedoel je daarmee?
Nou, niet dat ze zeggen van: goh, je kan je hier makkelijk
ziekmelden. Dat dat groepje erover praat om er misbruik van te
maken, dat idee heb ik niet. Het zijn echt solisten die menen
zich vaker ziek te moeten melden
die zich makkelijker ziekmelden. Eh.. binnen het
Sondervick College worden er verzuimgesprekken
gevoerd? Ben je op de hoogte wie deze
verzuimgesprekken voert? En hoe deze worden gevoerd?
Ja. Er zijn cursussen en trainingen geweest en eh..
Ook herhaald?
Ja, ook herhaald door de jaren heen. Ook voor de nieuwe
leidinggevende of teamleiders. Eh.. en hoe ze gevoerd worden..
ik zit er niet bij. Natuurlijk de uitkomsten zijn in ons systeem te
lezen.
Ok, want ik had deze vraag ook aan Anja gesteld en zij
zei dat er wel trainingen waren geweest en nou nog
steeds voor nieuwe, maar dat deze nooit herhaald zijn?
Dus dat er te weinig aandacht..
jawel, het is volgens mij wel een keer herhaald hoor, dacht ik.
Maar we hebben het er wel over gehad, laatst, om weer eens
een keer een training op te zetten als er daar behoefte aan is.
Wat is de eigenlijke functie van de eh..
verzuimgesprekken? Heeft de kwaliteit van het gesprek
heel veel invloed op de verzuimfrequentie?
Nee, maar praat je over een frequent verzuimgesprek of een
gewoon verzuimgesprek?
Oh sorry nee, over een frequent verzuimgesprek haha
sorry (gelach).
En je vraag even: heeft het invloed op
de kwaliteit van het gesprek, heeft die heel veel
invloed op de verzuimfrequentie?
Ja, wat wil je weten. H, wat wil je weten. Je moet piketpaaltjes
slaan en eh.. afspraken maken. Het feitelijke is dat iemand die te
veel verzuimt, te vaak verzuimt. En in zon gesprek probeer je
boven water te krijgen wat de oorzaken zijn en je probeert
afspraken te maken van: goh, hoe ga je dat verminderen. Door
bijvoorbeeld, dat gebeurt misschien niet vaak, maar naar een
andere arts of meer gaan bewegen of stoppen met roken of
afvallen of eh. een andere levensstijl of eh niet meer eh elke
woensdagavond laat gaan biljarten ofzo.
Ja
dat kunnen allemaal redenen zijn. Maar het kan ook zijn dat je
zegt: het is heel plausibel en eh waar heb je ondersteuning
nodig? Er zijn mensen die, sommige mensen hebben heel veel
baat bij de gelijkmatige verdeling van een rooster, of eh.. ik ken
mensen die hebben een stoma en die zijn in de ochtend heel
lang bezig en die hebben er baat bij als ze het eerste uur niet te
hoeven werken en het tweede uur pas hoeven te beginnen. Dat
vind Ik heel terecht om er rekening mee te houden. Dus op die
97

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD
FvH

KD
FvH

KD
FvH
KD
FvH

KD

manier kan je kijken van: waarom verzuimt iemand vaker dan

normaal? En hoe kunnen we dat oplossen, dus vanuit
bezorgdheid. Als je merkt dat iemand gewoon vervelend bezig
is, dan moet je daar iemand ook op kunnen aanspreken.
Afspraken maken, piketpaaltjes slaan
even een vraag tussendoor: Je hebt het heel veel over
plausibel, wat is dat?
Plausibel is geloofwaardig.
Ok.. (stilte)
Kan je het eh volgen waarom iemand iets doet?
Haha ok, dan is het helder. Even kijken en wat houdt
een verzuimgesprek precies in binnen het Sondervick
College? Is hier een standaard format voor?
Is dit niet dezelfde vraag dan hiervoor?
Nou, het is meer een beetje dat of dit hier
gestandaardiseerd is. Houden alle opleidingsdirecteuren
hetzelfde gesprek?
Eh min of meer. Dat is ooit wel in een cursus naar voren
gekomen, maar of ze het echt op dezelfde manier doen, dat
weet ik niet.
En ik zeg er ook altijd wel bij eh verzuimbegeleiding is ook om
mensen. Je werkt ook met mensen dus..
Ja, het is natuurlijk niet dat het helemaal via een bepaald
format kan worden ingedeeld.
Nee, nee. Maar je moet natuurlijk wel een bepaald doel voor
ogen hebben. Wat bereik je ermee?
Ja, ja, dat is helder. Zijn er mogelijkheden voor het
Sondervick College om in te spelen op persoonlijk of
priv omstandigheden en hoe zouden zij dit kunnen
vormgeven om toch te integriteit te bewaren?
Wat bedoel je met die laatste opmerking?
Eh persoonlijke en privomstandigheden dat is vaak
wel eh ik, ik, ik noem het dan maar beetje kritiek om je
daarin proberen te mengen. Ja, niet echt mengen, meer
op in te spelen want ja.. zakelijk en priv moet je
natuurlijk ook goed gescheiden kunnen houden. Maar
hoe kan het Sondervick College toch op inspelen als daar
de problemen liggen, zonder dat ze daarmee echt te
persoonlijk in het leven van de medewerker gaan zitten.
Noem eens een voorbeeld als je wilt, heb je iets voor ogen?
Eh ja, ik denk dan bijvoorbeeld aan een medewerker
die bijvoorbeeld in een hele vervelende thuissituatie zit.
Die wordt bijvoorbeeld mishandeld
ja, ja
ja, het is wel heel extreem maar daar heeft degene
last van: psychisch en lichamelijk en dan denk ik: hoe
kun je daar als een school of als een werkgever, eigenlijk
eerder gezegd, op inspelen zonder
kijk als iemand het verteld dan heeft die het al gemeld. Dus
dan is het bekend bij de werkgever. Al je eh iemand kan het
ook aan de bedrijfsarts melden of aan mij melden. Wat heel
belangrijk is in zon situatie is dat je ondersteuning biedt.
Bijvoorbeeld: professionele begeleiding, ondersteuning, eh.. in
98

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD
FvH
KD

FvH
KD

FvH

KD

FvH
KD

FvH
KD

gesprek gaan met die persoon, kijken wat je kan betekenen.

Ok, denk je dat als je goed inspeelt in priv of
persoonlijke omstandigheden dat dat goed mee kan
helpen aan het reduceren van de verzuimfrequentie?
Denk het wel, ja. Dit zou de reden kunnen zijn waarom mensen
frequent verzuimen.
Ja.
Ja, dat zeker en in de praktijk gebeurt het ook. *stuk waarin
priv dingen worden gezegd die niet in het transcript vertaald
mogen worden.*
Ja, ja.
Soms is het ook nodig om iemand eh gewoon naar huis te
sturen. Als er mensen zijn die heel de dag op hun tenen lopen,
dan moet je ze een keer naar huis gaan sturen om uit te rusten.
Dat is de andere kant van het werk
Ja, begrijpelijk.
Maar het kan wel eens zijn dat frequent verzuim komt door, of
bijvoorbeeld door een: chronisch ziek kind, waar mensen ook
helemaal niet meer weten wat ze ermee moeten.
Hoe ze ermee om moeten gaan?
Dat valt ook wel beetje op zorgverlof. Maar sommigen worden er
zo beroerd van dat eh.. ze wanhopig worden. Je probeert te
blijven werken maar dat lukt je niet en die melden zich wat
frequenter ziek. En dan is het gewoon heel belangrijk om goed
in gesprek te gaan met die mensen.
Ja, ja. Dus eigenlijk zeg je in gesprek blijven gaan is het
belangrijkste om eh (gemompel)
In gesprek blijven gaan, ja, dat is het belangrijkst. *stuk waarin
priv dingen worden gezegd die niet in het transcript vertaald
mogen worden. *
Belangrijk is: in gesprek blijven gaan.
Ja, dat was me inmiddels wel redelijk duidelijk bij je.
(gelach)
Zijn er eventueel nog andere dingen die eventueel
relevant kunnen zijn bij mijn onderzoek, die ik nog niet
verwoord heb?
Eh nou.. nu weet ik dat niet zo. Eh nee. Maar misschien als
je me ooit het concept laat lezen, dat ik dan zeg: och dat ik
misschien wel goed om dat erbij te vermelden. Als je tussendoor
nog een keer wat wilt vragen, kan dat altijd.
Als ik weer wat verder ben in mijn onderzoek, dan denk
ik dat ik dat mooi even voor je uitdraai.
Ik ben benieuwd wat je er uithaalt. Ja, dat eh.. ja ik moet
zeggen dat deze school heel plezier verzuimbeleid heeft,
ziekteverzuimbeleid. En op een goede manier met mensen
omgaat. En mensen hebben in het kader van de Wet
Poortwachter. Heb je de Wet Poortwachter gelezen?
Mwa, ik ben er wel mee bekend.
Aah, ok. Het is wel belangrijk om te lezen. Daar heb je dus
rechten en plichten. (Werd door elkaar heen gepraat, moeilijk
verstaanbaar). Je hebt rechten en plichten werkgever- en
werknemer om uitval te voorkomen, dat is een verplichting voor
allebei. En eh... een werkgever moet bijvoorbeeld ook eh...
99

faciliteiten aanbieden om uitval te volkomen maar een

werknemer zou het ook aan moeten pakken omdat, omdat te
gaan doen. Uitval voorkomen, meewerken aan herstel en
meewerken aan re-integratie.
Ja, ja. Dat is dus iets wat van beide partijen verwacht
wordt.
H, je kan dus niet zeggen. Ik zit thuis als werknemer en ik doe
er helemaal niets aan.
We hebben ooit zon opdracht voor school moeten maken
en dan eh... net doen of er een ziektesituatie was.
Ja..
En dan moet je bijvoorbeeld bij week 52 dan moet je je
daar weer ergens aanmelden en KD: ja, ja... FvH: bij
zoveel maanden van tevoren moet je voor de WIA
aanvragen. KD: ja, ja,ja.. FvH: Dat moest je in de
opdracht uitwerken.
Ja, nee, maar dit is anders. Deze drie verplichtingen die gelden
altijd! Uitval voorkomen, dus ook als je niet ziek bent h, je moet
je zo gedragen dat je uitval voorkomt maar de werkgever moet
zich ook zo gedragen. Meewerken aan herstel en meewerken
aan re-integratie, drie verplichten.
En anders krijg je loonsanctie, toch?
Ja, ja. Dat klopt...
... en loonopschorting kun je ook krijgen toch? Dat het
gewoon tijdelijk eh... stopt.
Ja, ja, ja, ja. Dus dat zijn drie basisregels die ik eigenlijk wel heel
veel hanteer dus die mag je eigenlijk wel noemen als basis in je
verslag.
Dus, dat eh... dat eh... het verslag wel...
... Nee, ja... Mensen moeten ook maatregelen nemen dat ze aan
het werk blijven en de werkgever ook.
Ja, ja, ok. Nou dank je wel voor je tijd.
Ja, graag gedaan.

FvH
KD
FvH
KD
FvH

KD

FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
FvH
KD
...
*

=
=

onderbreking
priv, mag niet beschreven worden in het transcript

100

Gesprek T. Meurs
22 oktober 2015 om 11.30 tot 12.00
Frderique van Heumen wordt aangeduid als FvH
De heer T. Meurs wordt aangeduid als TM
Functie: opleidingsdirecteur van mavo XL
Naam
FvH
TM
FvH

TM
FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM

Nou eh.. goedemiddag. Bedankt dat je de tijd wilde

nemen om met mij dit interview eh... te doen. Ehh..
Graag gedaan.
Mijn onderzoeksvraag is: Wat zijn de oorzaken van de
hoge verzuimfrequentie binnen het Sondervick college.
Eh.. en om daarop antwoord te kunnen geven heb ik in
overleg met Nol, of eigenlijk op advies van Nol, de
opleidingsdirecteuren wil ik daarom interviewen en u
bent daar 1 van. En eh..
Je mag gewoon jij zeggen hoor.
Haha ok. En jij bent daar n van en eh.. als jij het goed
vindt dan gaan wij nou beginnen.
Ik ben er helemaal klaar voor.
Wat is het verzuimbeleid binnen het Sondervick College?
Het verzuimbeleid.. eh.. is het proberen eh.. de mensen zo
weinig mogelijk ziek te laten zijn. En eh.. we laten een ziek
collega een mailtje sturen naar eh.. een vast e-mailadres. Daarin
meldt de collega zich ziek, meer hoeft hij niet te doen. Dezelfde
dag wordt er vervolgens door eh.. een aangewezen functionaris;
dat kan een teamleider zijn en dat kan een directeur zijn,
telefonisch contact gelegd met het ter sprake brengen van de
reden van verzuim. Tenminste als de collega dat wil vertellen,
want hij mag zich daarover in geheimzinnigheid houden
natuurlijk, als hij vindt dat iemand anders daar niks mee te
maken heeft. Vervolgens wordt er eh.. verlof wordt toegekend.
Dat is een formaliteit want eigenlijk gebeurd dat altijd. Slechts
vorige week nog begrepen dat iemand zich ziek mag melden,
maar dat wij dan vervolgens officieel het ziekteverlof nog
moeten verlenen. Dus je zou een ziekmelding ook niet kunnen
accepteren als je het niet vertrouwt. Ik denk dat dat weinig
gebeurt. Eh.. vervolgens eh.. wordt er in dat telefonisch
onderhoud een vraag gesteld naar hoelang denk je dat het
duurt, wanneer mogen wij weer op jou gaan rekenen. Dat wordt
dan vervolgens aan de eh.. interne functionaris doorgegeven.
Mocht de desbetreffende collega zich vervolgens toch weer ziek
moeten melden dan dient er een nieuwe ziekmelding plaats te
vinden.
Ok, en hoe eh.. zit het met jouw afdeling? Welke rol
vervul jij binnen het ziekteverzuim?
Eh.. een stevige nog. Eh.. als een van de weinige directeuren
ben ik altijd degene geweest die de telefonische gesprekken
hield dan met die mensen. Eh.. sinds dit schooljaar betrek ik
daar meer de teamleiders bij en vraag ik: In jouw team heeft
iemand zich ziek gemeld wil jij even telefonisch contact leggen
101

FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM

FvH
TM

FvH
TM

FvH
TM

FvH

met die collega. Dat gebeurt dus nou. Is er echter sprake van
eh.. frequent verzuimgesprek dan doe ik dat.
Ok. Ok, helder. Denk je dat het Sondervick een
verzuimcultuur heerst?
Ik denk dat binnen het Sondervick College zich snel ziekmelden.
Dus de frequentie is hoog, dat kun je in de tabellen ook zien.
Totaal aantal ziektedagen is daarin weer lager dan je zou doen
vermoeden. Lager dan de benchmark. Dus het zit hem echt in
de verzuimfrequentie. Ik heb bijvoorbeeld zelf een collega zich
in dit jaarschool, nee in dit kalenderjaar, zich al voor de 8 e keer
zichzelf ziek heeft moeten melden.
Ok.
Dat is 2015 en we zitten in oktober.
Dus we hebben nog even te gaan.
Maar ik vertrouw die ziekmeldingen wel. Er is sprake van
bronchitis en bij elke weersverandering heb je daar stevig last
van.
Ja..
En ik vrees dat het interne klimaat: de warmte, koude regeling
daar van invloed op is.
Even kijken.. en ga je dan met zon collega een frequent
verzuimgesprek aan.
Ja, ja. Dan heb ik eh.. 10 dagen geleden met de betrokken
collega gedaan. Ergens is een van de vragen die je gaat stellen:
hoe zit dit systeem in elkaar. Wij krijgen vanuit Tredin, krijgen wij
een melding dat er een frequent verzuimgesprek gevoerd dient
te worden. Dat is gekoppeld aan een aantal keer ziekmelden per
jaar. Een aantal keer ziekmelden per half jaar en een aantal keer
ziekmelden in drie maanden.
Ja..
En als die melding dus wordt gedaan, dan voeren wij die
frequent verzuimgesprekken. We hebben nou als
opleidingsdirecteuren afgesproken dat we die allemaal zelf
voeren, omdat we ook zien dat de frequentie van ziekmelden te
hoog is. We vermoeden dat we, als directeur, zelf die frequent
verzuimgesprekken gaan voeren dat dan misschien de drempel
wat verhoogd wordt..
Ja..
Om je ziek te melden. Andere collega heeft zelfs gesuggereerd
om eh.. de ziekmelding niet meer met een mail te mogen laten
doen maar alleen met een telefoontje aan de direct
leidinggevende of aan de opleidingsdirecteur natuurlijk.
Ja.. Hoe staat u daarin? Jij daarin?
Ik.. ben daar een beetje dubbel in want eh.. ik vertrouw al de
ziekmelding die er bij mij gedaan worden en als ik dat dus nou
ga veranderen dan geeft dat toch een beetje een teken van het
wordt toch niet vertrouwd.
Ok, dus eigenlijk ook meer naar de medewerkers toe.
Eh.. ik zou liever hebben dat eh.. in het systeem er standaard in
zou zitten dat je binnen een bepaalde periode 3 of welk aantal
dan ook je je ziek meldt er dan automatisch controle bij je thuis
komt..
Ja..
102

TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH

TM

FvH

Dat er automatisch iemand aan de deur komt, die komt kijken

van god hoe is het met jou. Je hebt je voor de zoveelste keer
ziek moeten melden en dat standaard is, zodat er ook geen
willekeur in kan zitten en dat wij andersom kunnen zeggen: die
controle hoeft niet. Kijk als ik weet dat jij last hebt van migraine
dan heb je daar gewoon n keer in de zoveel tijd last van en
kun je echt niet voor de klas. Dus als je dan drie keer die
melding hebt gedaan, is het overbodig om daar een controleur
op af te sturen. Dus dat wij eh.. in principe de afspraak hebben
na zoveel keer komt er iemand aan de deur tenzij de
opleidingsdirecteur zegt: het hoeft niet..
Ja, en nou is het anders..
Nou is het andersom. Nou is het zo van je kunt je een keer
ziekmelden maar pas als ik zeg: ik zou willen dat er een
controleur op af gaat . Dan gaat die daar naar toe.
Dan is het ook meteen van dat je iemand niet vertrouwt.
Dat je de ziekmelding in twijfel trekt.
Ja, ja. Dus ik zou daar eh.. die drempel zou ik eigenlijk willen
hebben.
Ok. En is de verzuimdrempel binnen het Sondervick
College laag naar jouw mening? En wat zou er eventueel
aan gedaan kunnen worden om deze te verhogen.
Ik denk dat de verzuimdrempel laag is. Dan praat ik over het
hele Sondervick College, dat ik vermoed hoe mensen daar mee
omgaan. Dat is ook een verschil met de eigen mensen van mijn
team he. Daar moet ik echt een onderscheid inmaken maar
tegelijkertijd besef ik dat ik daarmee een oordeel uitspreek over
mensen die ik niet goed genoeg ken. Dus dat is heel
merkwaardig en raar. Maar ik denk dat door het feit dat mensen
maar een mail hoeven te sturen met: ik ben ziek. Dat dat eh..
in ieder geval niet drempelverhogend werkt. Het feit dat mensen
zich maar door middel van een mail zich ziek melden
Nee, nee.
En ik zou dus daar toch graag een drempel in hebben en eh..
misschien toch wel meegaan met: je moet je ergens telefonisch
ziek melden.
Ja, ja.
Ook weer niet bij de receptie maar bij je direct leidinggevende of
bij de direct leidinggevende van de direct leidinggevende.
Dus dat het moeilijker wordt om je eh..
Ja ja, dat er in ieder geval een gesprek over plaats kan vinden
eh.. is dit gene wat jij nou aan geeft is dit nou echt de reden om
bij voorbeeld acht klassen van dertig leerlingen alleen te laten.
Ja, ja. Dat is helder. Eh.. wat is jouw visie op het eh..
verzuimbeleid binnen het Sondervick College? Welke
veranderingen zou je graag zien met betrekking tot het
verzuimbeleid?
Nou, dat heb ik net al een beetje aangegeven. Ik zou dus graag
die controleurs ingezet willen zien. Eh.. gestandaardiseerd. Naar
een x aantal ziekmeldingen. En ik ben er van toch ook wel voor
om eh.. de mailbox niet meer te gebruiken als
ziekmeldingsinstrument.
Ok, en wat voor effecten denk je dat dat op zou
leveren?
103

TM

FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM
FvH

TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH

TM

Een vermindering van het aantal ziekmeldingen en ook minder

lang, want ik denk dat er dan meteen al eh.. gesproken kan
worden over eh.. de mogelijkheden om er de volgende dag wel
weer te zijn.
Ja
En dat heeft toch altijd wat invloed.
Ja. Eh.. want eh.. wat wordt er momenteel aan gedaan
om de hoge verzuimfrequentie te reduceren.
De frequent verzuimgesprekken worden gevoerd. Daar wordt
visie van de medewerker gevraagd, er wordt gevraagd van eh..
wat denk je er zelf aan te kunnen doen, kan de school er iets
aan doen. Eh.. en dat eh.. in beeld brengen. Wat ik in de
frequent verzuimgesprekken ook vaak doe is op een rijtje zetten,
vanaf 2002 al dertien jaar dus dat we werken met Tredin, zet ik
op een rijtje wat een collega aan ziekmeldingen heeft gehad. En
dat alleen al tussen twee mensen in leggen heeft een bepaald
effect.
Ja.
Zo van: ben ik echt zo vaak ziek geweest?
Dus ook een beetje voor de medewerker in beeld
brengen hoe.
Ja klopt. Een spiegel voorhouden, zonder er woorden over uit te
spreken. Want er wordt ook gevraagd: wat vind je een normale
verzuimfrequentie? En daar komen mensen toch heel vaak in de
buurt van 1 2 keer per jaar en als je dan vervolgens laat zien:
kijk dan eens. Ja, dan geeft dat toch wel een, een, een
bepaalde reflectie. Ik ga niet zeggen dat ze ten onrechte ziek
zijn geweest.
Nee, nee, nee.
Dat is totaal iets anders.
Ok. En welke veranderingen hebben binnen het
Sondervick College opgetreden die eventueel van invloed
kunnen zijn op de verzuimfrequentie? Als die er al
berhaupt zijn.
(Stilte). Daar zou ik geen antwoord op kunnen geven. Ik denk
niet dat er veranderingen binnen school zijn, in organisatorische
zin, die een gevolg hebben gehad dat mensen zich eh... meer
ziekmelden. Wat wel gebeurd is, dat toen wij in 2007 hier
begonnen eh... dat allerlei dingen niet voor elkaar waren, dat
het een gigantische chaos was. Dat de gigantische lijst van
ziekmeldingen immens was.
Door de stress?
Ik weet niet of je ooit in gebouw E bent geweest. Daar is dat
bord en daar zet ik iedere dag de zieke op of daar worden de
zieke op gezet. Dan was ooit dat bord niet lang genoeg.
(Gelach) Oh ok.
En dat was echt het begin van de start van de campus hier en
nou is daar bijna nooit sprake van.
Eh... ok. Wat hoe zit precies de verdeling in elkaar van
opleidingsdirecteur tot teamleider. Dat heb je net ook al
een beetje uitgelegd maar hoe verhouden die lijnen zich?
Voor mij loopt het altijd...
... de teamleider is degene die contact legt met de, de, degene
104

FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH
TM
FvH

die ziek is en spreekt dan ook over eh... wat er aan de hand is,
als dat tenminste gezegd wil worden, en wanneer de betrokken
verwacht weer terug te zijn. En die teamleider die communiceert
dat verder met de school, met het Roosterteam, enzovoorts,
enzovoorts. Is het nou zo dat eh... het contact met de collega
eh... van die aard is geweest dat er vragen over zijn gebleven of
eh... zaken open komen te liggen dan communiceert hij dat met
mij en dan bespreken wij samen welke vervolgacties er
eventueel worden ondernomen. En ik neem dan dat geheel weer
mee naar het personeelsoverleg op maandagmorgen en
bespreek daar wat er eventueel met arbeidsdeskundige,
bedrijfsarts, etc., etc. kan.
Ok, zijn er dan ook tussen jou en je teamleiders vaak
overleggen? Of is dat echt gewoon tussendoor?
En keer in de 14 dagen hebben wij een gestandaardiseerd
overleg en daar spelen de ziekteverzuim collegas die eh...
passeren daar de revue. Dus die worden vernoemd. Niet alleen
van de opleiding, maar zelfs die van heel de school omdat wij
vinden dat die ook aandacht mogen hebben.
Ja..
... En mocht daar dan iets zijn wat op tafel moet komen dan
wordt dat naar voren gebracht.
En die teamleiders hebben die een bepaalde training
gehad om de medewerker te bellen?
Ja, die hebben wel een, dat is wel lang geleden moet ik zeggen,
een training gehad van: hoe pak je een, een verzuimgesprek
aan.
Ja..
Want je eh.. inderdaad voorkomen dat je krijgt van: Hee,
wanneer bende weer beter? of Bende nou alweer ziek?
(Gelach) Ja, ja. Dat begrijp ik.
Gesprekstechnieken is iets dat docenten in algemene zin onder
de knie moeten hebben en voor mij geen enkel verschil hoe je
kinderen moet benaderen en hoe je volwassen moet benaderen
want ze verdienen hetzelfde respect. En ook kinderen die ga je
van te voren niet van: Is het alweer zo met jou?
Nee...
... Dus zo dient het ook met volwassenen te gaan.
Denk je dat het noodzakelijk is dat deze trainingen
herhaald worden? Voor een opfrissing.
Het kan nooit kwaad, maar noodzakelijk vind ik het niet.
Even kijken..bespreken jullie ook de verzuimfrequentie
tussen opleidingsdirecteurs en teamleiders of gaat het
echt alleen om de ziekmeldingen.
Eh... als het opvallend is wel. Dan wordt dat besproken. Verder
wordt de verzuimfrequentie hier aan tafel, bij personeelsoverleg,
in beeld gebracht. Eh... minder met de teamleiders.
Ok.
Alleen als het zorgelijk is.
Helder. Eh... wordt het frequent verzuim geregistreerd?
Ja, in Tredin. Track heet dat systeem h. En daar krijgen we ook
grafieken van, ik weet niet of jij die ooit gezien hebt.
Ik heb die wel een keer voorbij zien komen.
105

TM
FvH

TM

FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM

FvH

Zal ik die je even laten zien. (Korte uitleg van de grafiek met
betrekking tot verzuimfrequentie van de heer T. Meurs)
Dus zo wordt de verzuimregistratie gedaan.
Wel interessant om het zo een keer te zien. Ik ga
binnenkort ook eens binnen Track kijken. (Stilte). Wat
wordt er eigenlijk naar de verzuimgesprekken na
gedaan? Wordt er nog gevalueerd? Of houdt het daarbij
op?
Je spreekt in die frequent verzuimgesprekken een vervolg af.
Dus als je eh... opmerkingen hebt over eh... de eh... redenen
van verzuim dan maak je vervolgafspraak van: Hoe gaan wij hier
verder mee om. Even kijken of we over 3 of 4 maanden nog een
keer wat is er nou aan gebeurd op grond waarop jij je hebt
moeten melden. En je hebt bepaalde afspraken gemaakt in dat
eerste gesprek dan. Daar kom je dan op terug en dat is een
kwestie van evalueren. Dus het antwoord is ja. Maar heel vaak
is het gewoon dat je een verzuimgesprek voert en dat je gewoon
weet dat iemand twee of drie keer de griep heeft gehad en dat
je zegt van: nou ok, ik besef dat jij er ooit weinig aan kan doen
en je het recht hebt om thuis te blijven. Dat is voor jou
vervelend, voor de school vervelend maar er zit niks in jouw
levensstijl of wat dan ook, dat jouw ziekte bevordert, dus laten
we hopen dat het zich niet meer voordoet.
Het is ook meer, als ik het zo mag stellen, om ook te
laten zien dat er wel op gelet wordt.
Maar ook belangstelling, dat moet je niet vergeten. Die, die, die
betreffende collega die voor de achtste keer nou ziek is dit
kalenderjaar die zegt: het is gewoon heel vervelend maar ik
durf me niet meer ziek te melden. Maar je kunt je ook niet
voorstellen dat je zeven keer in een kalenderjaar ziek bent en
dat er niemand naar vraagt. Dat zou ook heel gek zijn.
Ja, ja. (Gelach). Dat is wel een goede. Zo had ik het nog
geen eens bekeken. Het is meteen heel negatief, meteen
zon gesprek maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.
Ja, ja. Ik ben in deze school zeven keer ziek en het interesseert
niemand. En dan misschien wel onder de koffie maar formeel
van kom hier eens zitten, god hoe is het nou met je.
Dat het ook opvalt als je er niet bent...
... dat je ook werkelijk belangstelling hebt. Er vanuit gaande dat
elke ziekmelding terecht is, zit er wel een probleem. Ja, en dat
probleem verdient gewoon de zorg, de belangstelling, van de
omgeving en pas als je de zooi belazert dan moet je in dat
circuit komen van maatregelen, acties en noem maar op
allemaal. Maar verder is het gewoon echt vervelend en shit. Als
je bronchitis hebt en je bent er elke keer slachtoffer van bent en
je zit in een vergadering en je voelt je zo ontzettend klote dat je
die hele vergadering verstoord omdat je iedere keer moet
hoesten. Maar je wilt niet weg omdat je er toch bij wilt zijn. En
als je heel de dag moet hoesten kun je dan wel lesgeven, kun je
dan dit kun je dan dat. Dan kun je wel ergens gaan zitten en
corrigeren maar wij moeten lesgeven. Dus der zit ook een
zorgelijke kant, nee ik moet het beter verwoorden een zorgkant.
Hoe ga je eh... ja dat vraag ik mezelf dan af (stilte) hoe
kom je erachter dat iemand eigenlijk zwart verzuimd, dat
106

TM

FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM
FvH
TM

FvH
TM

FvH
TM
FvH

TM
FvH

het niet terecht is dat iemand verzuimd. Als ik zeg: Ik

heb de griep en dat klopt niet, is daar doorheen te
prikken? Dat lijkt me zo lastig, hoe haal je de mensen
eruit die niet ziek zijn.
Eh... ik ben ervan overtuigd dat eh... zich heel weinig ten
onrechte ziekmelden. Dat dat bijna niet voorkomt. En nou praat
ik dus puur over de mensen die ik zelf in mijn eigen toko heb.
Als ik eh... dat denk van eh... dit eh... vertrouw ik niet dan stuur
ik daar een controleur op af. Maar over die controleur die kan
natuurlijk niet in jouw rug kijken als je zegt: Ik kan niet lopen
want ik heb pijn in mijn rug. Het is anders als die je aantreft en
je bent in de tuin aan het spitten. (Gelach) Maar dat zal niet
gebeuren. Ik heb niet de behoefte om daar doorheen te prikken,
want ik vertrouw de mensen gewoon en eh... ik weet dat ze
begaan met het werk wat ze eh... moeten doen en ik vind het
alleen maar vervelend als mensen zich weer ziek moeten
melden.
Ja..
Die mensen vinden dat zelf ook vervelend.
Ja, dat snap ik.
Ik krijg ook terug dat ze heel vaak zeggen: Eigenlijk had ik me
al twee dagen geleden ziek willen melden en dan was ik gisteren
misschien al op school geweest. En door het uit te stellen dat
het alleen maar erger wordt. Ja, erdoorheen prikken.... nee. Ik
heb nog nooit het idee gehad dat ik ergens doorheen moest
prikken.
Ok, duidelijk. Eh... zijn er nog eventueel verbeterpunten
op het gebied van frequent verzuimgesprekken?
Eh... (lange stilte) nee, nee, nee. De vraagstellingen in het
formulier wat aangepast mogen worden...
... wat bedoel je?
Met name de vraagstelling van: denk je dat jouw ziekteverzuim
eh... formeler, of weet ik veel hoe dat er staat, consequenties
kan hebben? Ja, dat is een algemene vraag die in elk frequent
verzuim formulier staat en eh... als je die vragen nou gewoon
eh... getrouw op volgt dan ga je ook aan mensen stellen van:
Wat is dat nou toch voor vraag, wat bedoel je daar nou mee?
Ja...
Het zou dus veel beter zijn als je dus iemand hebt waarbij je het
ziekteverzuim niet vertrouwt en je zegt dat ook tegen die
collega: Hee vriend, ik vertrouw het gewoon niet en je moet er
rekening mee houden dat dit juridische consequenties kan
hebben. Dat je dat als mededeling doet en niet als vraag.
Nee, niet als vraag dus...
...Dus niet als vraag: denk je dat..
Ja, ben je bewust van het feit dat... (sarcastisch en
gelach).
Ok, zijn er nog eventuele toevoegingen voor mijn
onderzoeksvraag?
Ik denk dat we alles voldoende aan de orde hebben laten
komen.
Ok, mocht ik nog eventueel een keer vragen hebben zou
ik die dan mogen stellen.
107

TM
FvH

...
*

Ja hoor!
Super, dank je wel.
(kort nagepraat met de heer T. Meurs)
=
=

onderbreking
priv, mag niet beschreven worden in het transcript

108

Gesprek T. Sliphorst
3 november 2015 om 10.15 tot 11.00
Functie: opleidingsdirecteur van vwo
Dit gesprek is anders verlopen dan ik had gepland. Ik heb enkele vragen
tussendoor gesteld aan de heer Sliphorst die ik in mijn interviewvragen had
verwerkt. Verder is het een open gesprek gebleven waarbij we aan het sparren
waren over mijn onderzoeksopdracht. Ik heb ervoor gekozen om dit open gesprek
niet in een transcript te verwerken omdat het gesprek veel heeft bijgedragen
aan de keuzes binnen mijn onderzoek, maar inhoudelijk weinig toevoegt.
Ik heb met de heer Sliphorst een vervolgafspraak ingepland om verder en dieper
op de opdracht in te gaan.
Al met al zal ik de informatie van de heer T. Sliphorst meer gebruiken als
coaching en ondersteuning binnen mijn onderzoek en deze zullen dan ook niet in
een transcript verwerkt worden.
Daarbij werken A. Voorn en de heer T. Sliphorst nauw samen omdat zij een
gedeelde afdeling leiden. Ze hanteren een gezamenlijke strategie met betrekking
tot leiderschap, verzuim en beoordeling.

109

Gesprek met E. Fouchier Klerkx

19 november 2015 om 15.30 tot 16.15
Frderique van Heumen wordt aangeduid als FvH
Mevrouw E. Fouchier - Klerkx wordt aangeduid als EF
Functie: P&O medewerker bij t Zwijsen College te Veghel

Naam
FvH

Nou eh... een hele goede middag. Bedankt voor de tijd die je
hebt genomen om mee te werken aan mijn eh... onderzoek.
Door middel van een interview. Zou je jezelf kort even voor
kunnen stellen?

EF

Ja, ik ben Elles Fouchier en ik ben eh... hier P&O adviseur. Dat
betekent eigenlijk dat ik eh... in de breedste zin van het woord met
eh... HR bezig ben binnen onze school. Eh... werving en selectie
maar ook zorgen dat er vervangers komen, als mensen ziek zijn of
eh... ik ben eh... ja... ik, ik adviseer de leidinggevende in allerlei
taken die ze hebben; verzuimbegeleiding en sowieso het
leidinggeven en waar ze dan tegenaan lopen. Eh... organiseer
trainingen, vooral als het wat met HRM te maken heeft.

FvH

Ok, ok. Helder. Dan gaan we nou beginnen met het

interview eh... even kijken: de verzuimcijfers hebben we net
al bekeken maar wat is verder het verzuimbeleid van t
Zwijsen College.

EF

Eh... dat is natuurlijk veelomvattend maar het belangrijkste is denk

ik dat eh... de eh... verzuimbegeleiding bij de leidinggevende ligt en
dat dat ook heel belangrijk is. Eh... dat zijn degene die de contacten
hebben met eh... de medewerkers. Die weten wat er een beetje
speelt, weet hoe iemand functioneert, die weet als er thuis wat
dingen spelen. Dus eh... de leidinggevende is altijd het eerste
aanspreekpunt.

FvH

En de leidinggevende is dan eh... bij ons heb je bijvoorbeeld

opleidingsdirecteurs, heb je die hier ook? Of hoe moet ik het
zien?

EF

Nou, bij ons is het zo ingedeeld. Wij zijn een havo/vwo-school. En we

hebben per eh... of we hebben zeven teamleiders en dat zijn leraren
die ook eh... leidinggevende zijn. Bij havo is dat per de jaarlaag n
teamleider en eh... bij eh... vwo hebben we twee teamleiders. Dus
teamleider vwo 1,2,3 en teamleider 4,5,6. Dus de medewerkers die
in die jaarlagen het meeste les geven die zitten in dat team. En die
teamleiders die sturen dus ook eh... die mensen aan.

FvH

En dat is dan ook de leidinggevende ook?

EF

Dat is ook hun direct leidinggevende van de eh... leraren, daar

hebben we het nu over. Dan hebben we twee hoofden bij OOP: hoofd
facilitair en hoofd secretarieel. En we hebben de manager
bedrijfsvoering die is tevens hoofd van de organisatorische kant van
OOP. Dat is ook weer een direct leidinggevende. Dus die doen ook de
verzuimbegeleiding. Bij de leraren hebben we ook nog twee
110

conrectoren die samen de teamleiders aansturen. Dus conrector

havo en conrector vwo.
FvH

Ok.

EF

Dus zo is het bij ons ingedeeld. De leidinggevende hebben vooral

contacten met eh... medewerkers en dus doen ze ook de
verzuimbegeleiding eh... medewerkers moeten zich dus ook daar
ziekmelden. En eh... dat gaat dan ook weer naar het roosterbureau
maar dat is alleen praktisch omdat er ook bepaalde lessen uitvallen.
Maar de contacten die gaan echt naar hun leidinggevende. En eh...
dus dat is een belangrijk eh... onderdeel van het eh... verzuimbeleid.
Verder hebben wij in ons protocol ook staan dat de medewerker een
belangrijke verantwoordelijkheid heeft in eh... verzuim. En eh... de
leidinggevenden zijn dus ook wel getraind om dus eh... enerzijds er
te zijn voor de medewerker en ook te luisteren van: wat speelt er,
wat zou school kunnen doen? Begeleiden of ondersteunen. En aan
de andere kant ook de medewerker wel ja... wel verantwoordelijk te
houden voor zijn of haar verzuim. Dus ook echt om aan te spreken.

FvH

Ja, ja...

EF

... En ons vooral te richten op wat iemand nog wel kan. Dus niet
zozeer heel lang praten over wat nou de ziekte is of wat nou eh... de
beperkingen allemaal zijn maar vooral wat kan iemand nog wel.

FvH

En die trainingen he... jij zei dat de leidinggevende getraind

zijn. Worden deze trainingen ook herhaald of krijg je n
keer een training als je teamleider wordt.

EF

Nou, ja de teamleiders die zijn vanaf begin vorig schooljaar in hun

functie. Dus die zijn nog niet zo lang in die functie. Dus toen hebben
we daar in eerste instantie behoorlijk op ingezet. Dus toen zijn zij
echt getraind daarin en toen hebben we ook geoefend met elkaar.
Eh... en eh... ja... eh... het komt eh... om de zoveel tijd komt het wel
weer terug in bijvoorbeeld overleg dat we hebben met elkaar. En als
we dan dingen hebben die we tegenkomen dan (gekuch) eh...
worden die ook besproken.

FvH

Ok, helder.

EF

mmm...

FvH

En wat zijn de risicogroepen met betrekking tot verzuim bij

jullie? Wij zien bijvoorbeeld bij de leeftijd van vrouwen
tussen de 24 en de 33 jaar en bij mannen 34 44 jaar. Is dat
iets dat je terugziet?

EF

Dat heb ik proberen terug te kijken maar ik heb daar niet echt een
bepaalde groep in kunnen ontdekken.

FvH

Dus daar ligt het niet aan?

EF

Nou, ja goed. Als je echt cijfers hebt dan zal de ene misschien hoger
dan de ander liggen maar het was niet dat er iemand uit sprong.

FvH

Oh, dat hadden wij dan wel echt. Richting de 10%, dat is
best veel voor n categorie.
Ok, eh... is er binnen t Zwijsen College een onderzoek
geweest met betrekking tot verzuimfrequentie?

EF

Ja, echt specifiek voor verzuimfrequentie?

FvH

Ja.
111

EF

Niet dat ik weet, niet specifiek.

FvH

Zou het noodzakelijk zijn om hierover een onderzoek te

beginnen en welke zaken zouden dan uitgewerkt worden of
zou u dan uitgewerkt willen zien?

EF

Ja, nou goed eh... verzuim frequentie gaat natuurlijk vooral over hoe
vaak iemand zich ziekmeldt. En eh... ja ik weet eigenlijk niet
wanneer iets hoog is, eerlijk gezegd. Dus ik heb al eerder gezegd:
Het is niet echt iets wat onze eerste prioriteit heeft. Dus vandaar
dat het nog niet echt onderzocht is. Waar bijvoorbeeld wel veel
aandacht aan is besteed in de trainingen is de eerste
verzuimmelding. Als iemand zich meldt, wat doe je dan als
leidinggevende: Wat zeg je dan, wat zeg je niet. En daar kun je denk
ik heel veel winnen. Dus je moet je eh... vooral richten op een goede
manier die verzuimmelding aannemen of niet. En eh... hoe vraag je
door daarin en hoe eh... ga je niet te ver, zeg maar, in je vragen
maar ja... kom je wel achter de informatie die je nodig hebt.

FvH

Ja, ja.

EF

Dus eh... daar worden ergens in de trainingen wel aandacht aan

besteed omdat je daar heel, heel veel kunt winnen. Daar kun je ook
al heel veel informatie halen hoe en wat. Sindsdien zie je ook wel
steeds weer dat mensen s middags toch naar school komen of eh
ja dat het niet per definitie is van: We spreken elkaar over een paar
dagen weer.

FvH

Dus het is ook lastiger, denk ik, om je ziek te melden bij je

leidinggevende dan bij eh
Want bij het Sondervick moet je, zeg maar, een mailtje
sturen naar de roostermaker en die komen dan weer bij de
opleidingsdirecteuren. Maar een mailtje sturen is redelijk
laagdrempelig.

EF

Ja, ja, ja. Ja, dat gaat bij ons in principe ook wel zo bij de leraren,
omdat natuurlijk ik zeg al de roosters en de leerlingen moeten
natuurlijk op de hoogte gesteld worden. Maar eh er is ook altijd
contact met de leidinggevende. Mensen moeten ook altijd nog naar
de leidinggevende bellen.

FvH

Zelf dus?

EF

Ja.

FvH

Dus een mailtje sturen naar de roostermakers en zelf bellen

naar de leidinggevende?

EF

Ja, ja.

FvH

Ok, maar dat was dan ook mijn vraag

EF

Maar dat is wel wat later in de ochtend. Want voor de

roostermaker moet het voor kwart voor acht, acht uur.

FvH

Ja

EF

Dus eh maar wel eerder is zeker contact, ja.

FvH

Dat is ook meteen mijn volgende vraag: Wat is precies de

route zeg maar van ziekmelding tot herstelmelding. Hoe
gaat dat hier?

EF

Leraren hebben een iets andere route omdat die met, met ,met eh
112

lesuitval zit. Dus die moeten het ook bij het roosterbureau melden.
Dat is dus puur en alleen een melding. Dus die zorgen dat het dan
verder verwerkt wordt, maar die doen er verder niks mee. En eh
de medewerker moet zich dus melden bij de leidinggevende voor elf
uur en eh ja dan vindt er dus een verzuimgesprek plaats. In die zin
dat eh de leidinggevende doorvraagt van: Goh, wat is er aan de
hand? Wat zou je nog wel kunnen? Kun je aan het einde van de dag
in ieder geval nog terugbellen? In eerste instantie de
verantwoordelijkheid bij de medewerker laten liggen. Eh en dan
spreken ze ook gelijk af hoe vaak ze contact hebben. Ligt er ook een
beetje aan wat het is. Als het een griepje is, dan hebben ze dagelijks
contact en dan hoop je dat op een gegeven moment het beter gaat.
Eh is het toch iets anders dan wordt er een plan gemaakt van:
hoe vaak hebben we contact, wat zijn de afspraken? En eh dus
dat doet de leidinggevende.
FvH

En herstelmelding? Hoe gaat die? Is dat eh met een mailtje

of moet je dan bellen?

EF

Ook weer naar het roosterbureau eh een mailtje maar ook de

leidinggevende moet dus weer gebeld worden bij de dag van
herstel. En dat is ook meer om eh nou ja, om iemand weer welkom
te heten maar ook om even goed af te stemmen van: Goh, wat is er
misschien misgegaan in de communicatie? Wat zijn nog dingen die
er spelen, waar we rekening mee moeten houden? Wat moet er
allemaal nog ingehaald worden? Dat daar in ieder geval ook
contact over is.

FvH

Ok. En die tijd tussen de roostermaker en dat je je

leidinggevende moet bellen. Dus het kan best zijn dat de
leidinggevende nog niet op de hoogte is dat een
medewerker ziek is.

EF

Mmm, nou ja, de roostermaker die eh... stuurt wel de ziekmeldingen

ook eh... eh... rond.

FvH

Ok.

EF

Dus die kan de leidinggevende lezen maar ik weet niet of ze het

precies ook allemaal lezen.

FvH

Nee, maar ok der gaat ook nog iets vanuit de

roostermakers.

EF

Ja, ja.

FvH

Wanneer iemand frequent verzuimt, krijgt deze dan ook een

frequent verzuimgesprek.

EF

Ja. Het gebeurt wel, maar ik moet wel zeggen dat er vanuit P&O wel
vaak even een melding moet worden gemaakt: Ho, let op, let op.
Die is wel heel erg vaak ziek geweest. En eh... heb daar ook een
soort lijstje van gemaakt, die ze kunnen gebruiken bij een frequent
verzuimgesprek. Waar ze op moeten letten. Die hebben we toen ook
in die trainingen besproken en eh... ja, die geeft weer wat voor
vragen die je kunt stellen en waar je op moet letten. Dus eh... ook
de leidinggevende meer. Het gebeurt wel hoor, dat ze me erbij
vragen, dat gebeurt ook wel en dat vind ik ook prima. Maar in
principe ligt dat allemaal bij de leidinggevende.

FvH

Ok. En hoe, hoe die deze verder inricht, het

113

verzuimgesprek, dat ligt ook geheel bij haar?

EF

Nee, precies. Het hoeft ook niet helemaal precies volgens een
bepaald stramien. Het is alleen dat ik hier dingen mee geef van: Ja
goh, vraag ook door maar let op dat je eh... ja eh... niet verzand in
allerlei discussies maar vooral eh... je richt op een oplossing. Ja, dat
soort tips, maar daar gaat het nou met name om. Maar hoe een
dergelijk gesprek nou precies verloopt.

FvH

Ja, dat is ook maar net hoe de relatie ligt.

EF

Ja, precies.

FvH

(Gekuch). Ok, want jullie zijn ongeveer vijf jaar geleden

verhuisd naar deze locatie, of vier, heeft dat ook voor extra
verzuim geleid en heeft het invloed gehad op de
verzuimfrequentie?

EF

Zo ver ik heb terug kunnen kijken niet.

FvH

Ok.

EF

Toen was het verzuim ook wel wat eh... nou ja, zo rond de 4,5/ 5. En
eh... dus hoog. En eh... ja, maar het is niet dat toen we gingen
verhuizen dat het hoger of lager is geworden.
(veel door elkaar gepraat)

FvH

Het Sondervick is namelijk ook overgegaan en toen merkte

je echt, toen zaten we op een gegeven moment echt op een
super hoog verzuimpercentage want het was nog allemaal
niet goed geregeld en het leverde veel stress op. Dus ik was
eigenlijk benieuwd hoe het hier met de .....

EF

Ja, misschien de eerste periode maar dat heb ik niet meer helemaal
hebben kunnen achterhalen. Misschien een klein piekje maar in de
jaarcijfers heb ik niks raars kunnen zien.

FvH

Eh... en wat zijn mogelijke oorzaken voor de

verzuimfrequentie. Welke trends spelen er tegenwoordig die
hier invloed op hebben? Hoe kan het bij de ene school zo
laag liggen, de verzuimfrequentie en bij de ander zo hoog?

EF

Nou ja, dat zijn natuurlijk verschillende dingen. Het is natuurlijk ook
een beetje iets wat met cultuur te maken heeft van: Ja, eh... hoe
laag is die verzuimdrempel, zeg maar. Wat je bijvoorbeeld weleens
ziet, is... je hebt een leidinggevende van een team en ja
leidinggevenden worden ook weleens ziek. En als zij zich dan
ziekmelden dan merk je dat er mensen uit het team zich ook ziek
gaan melden. Dus dat is dan toch eh... ja, ik noem het dan cultuur
maar het is ook meer van: Ja, mijn leidinggevende is ook ziek.
(Worden gestoord door de receptie)
Dus eh... ja, cultuur... het is meer eh... ja, nou ja, goed: Ja hij heeft
zich ook ziekgemeld, dus dan kan ik me ook wel ziekmelden. Ik voel
me ook niet zo lekker.
Het is ook een verschil of collegas je daarop aanspreken, hoe
gemist je wordt. Of in ieder geval het gevoel heb dat je gemist
wordt.

FvH

Maar natuurlijk ook een bepaalde verantwoordelijkheid die

je voelt?
114

EF

Ook misschien wel een stukje verantwoordelijkheid wat je voelt maar

ik heb hier wel het idee dat mensen zich verantwoordelijk voelen.
Maar eh... denk dat je als leidinggevende wel alert moet zijn op de
maandagochtend meldingen en dat ze .... (worden gestoord door
een oude leraar van me).
Dus eh... wat, wat, wat ja, een stukje cultuur denk ik, een stukje hoe
zeer word je gemist, in ieder geval het geval dat je niet gemist kan
worden.

FvH

Wordt het hier ook opgevangen door andere leraren?

EF

Nee, nee, de lessen worden wel vervangen.

FvH

Ok, ok.

EF

Dus eh... ja en de ene voelt zich daar meer verantwoordelijkheid

voor dan de ander. Dat eh... is gewoon zo. Ik denk dat je als
leidinggevende moet proberen om mensen te laten realiseren van:
Ja, als jij er niet bent dan heeft dat echt invloed op andere mensen
want die moeten het opvangen. Ja, dat wil ook weleens helpen.

FvH

Ja. Denk je ook dat het helpt als je mensen bewust maakt,
hebben mensen soms ook niet eens door dat ze zoveel
verzuimen.

EF

Ja, ook dat. Zeker bij een dergelijk frequent verzuimgesprek. Dat je
vaak ziet is dat mensen helemaal niet in de gaten hebben dat ze
zoveel verzuimen of dan denken ze: ja, ik ben toch maar een paar
keer ziek geweest. Maar er zijn ook mensen die 0 of n keer maar
ziek zijn geweest. En dat helpt wel, mensen hebben het vaak
helemaal niet zo in de gaten.

FvH

Is ook een beetje bewustwording?

EF

Ja, dat je ze er wel bewust van maakt dat het wel echt veel is. Dat
wil wel helpen.

FvH

Ok. En welke rol heeft u met betrekking tot verzuim?

EF

Ja, ik probeer zoveel mogelijk de leidinggevende te ondersteunen. Of

soms zit ik gewoon bij eh... frequent verzuimgesprekken en eh...
eh... of eh... lopen medewerkers weleens bij me binnen. Maar ik
probeer wel echt zo veel mogelijk ondersteunend te zijn, dus dat ik
niet te veel naar me toe trek. Niet omdat ik het niet wil doen maar ik
geloof er echt in dat eh... doordat we nu de verzuimbegeleiding echt
bij de leidinggevende hebben neergelegd en ook vooral ook zoveel
mogelijk tools hebben om dat ook te kunnen. Dat dat ook wel een
belangrijk ding van succes is.

FvH

Ok.

EF

Dus eh... ik heb wel een rol, maar meer ondersteunend en zoveel
mogelijk adviseren om bepaalde dingen te doen.

FvH

Dus het is niet zo dat jij een verzuimbeleid maakt en deze

uitdraagt?

EF

Ja, ik heb wel een verzuimbeleid gemaakt. Maar ja, daar staat dus in
dat zij het moeten doen (gelach).
En ook is het wel zo overigens dat als het echt een langdurig
ziekteverzuim wordt, dus meer dan een paar weken, dan eh...
nemen over het algemeen de conrector het verzuimdossier over.
115

FvH

Ok.

EF

Maar daarin ben ik dus ook ondersteunend voor de conrector.

FvH

Is best wel divers eigenlijk, ook voor jou?

EF

Ja.

FvH

Want je hebt echt met veel verschillende mensen te maken.

Lijkt me wel heel leuk.

EF

Ja, is ook heel leuk.

FvH

Eh... en hoe is de communicatie tussen personeelszaken en

de teamleiders en in dit geval conrectoren?

EF

Ja, eh... (gelach) je hoort het nou van n kant zeg maar. Maar wat
mij betreft loopt dat heel goed. Ik kan dat zeggen, omdat ik merk dat
ze ook naar mij toe komen met vragen of dingen. Eh... dus, dus
daarmee merk ik ook dat de wisselwerking goed is en aan de andere
kant kijk ik ook naar: wat gebeurd er in verzuim? Zie ik veel
mensen die frequent verzuimen? Dan loop ik ook naar de
leidinggevende of de conrector toe van: Goh, hebben jullie dat
gezien. Dat valt mij op. Of de terugkoppeling van de bedrijfsarts vind
ik heel opvallend. Wat vind jij ervan? Zo probeer ik ook wel vanuit
ons er proactief mee bezig te zijn.

FvH

Ok. Eh... (lange stilte). Daar was ik eigenlijk ook benieuwd

naar. Ik heb momenteel drie opleidingsdirecteuren op het
Sondervick college genterviewd en het is wel grappig dat zij
allemaal een andere visie hebben op het benaderen van
frequent verzuimers? Eh...

EF

Vertel mij eens wat ze dan eh...

FvH

De ene zegt dan dat je moet zorgen dat mensen zich

ziekmelden, telefonisch. Dat dat veel gaat schelen in de
frequentie, dat daarmee de frequentie gaat afnemen. En de
ander zegt dan bijvoorbeeld dat je de arbeidsethos en de
cultuur een omslag moet krijgen en dat dan vanzelf de
frequentie zal dalen. Dat mensen meer verantwoordelijkheid
moeten voelen en het niet altijd maar geregeld wordt, maar
dat ze echt meer zitten in een zelfsturend team. En ik was
benieuwd hoe kijk jij daarin tegen?

EF

Soms denk ik wel van: Daar hebben ze een punt. Maar je gaat niet
in n middag een cultuur veranderen. Dus eh... ik denk dat daar
wel een belangrijke sleutel ligt maar eh... wat we bijvoorbeeld zien
doordat we die teams hebben en omdat we de lijn tussen
leidinggevende en medewerker heel kort zijn, zie je wel dat dat
helpt. Dat mensen zich gehoord voelen en dat mensen wel... dat is
ook belangrijk. En dat eh... die lijnen kort zijn en ja... dat mensen
toch drie keer nadenken van: Nou, ga ik mijn leidinggevende bellen
dat ik ziek ben. Is toch wel lullig eigenlijk! Want we zijn net met dat
project bezig, dus is wel lullig als ik er niet ben. Maar als dat voor
iemand is die altijd ergens daar boven zit in de kamer.

FvH

En het is maar een mailtje, dus je hoeft het ook niet onder
ogen te komen.

EF

Dus telefonisch zal wel een iets hogere drempel zijn. Maar ik denk
dat het eh... gehoord worden en die korte lijnen, daar zit volgens mij
116

een belangrijk sleutelwoord. Daar ben ik van overtuigd en ik zie het

ook binnen onze organisatie. Dus dat we nu teamleiders en dat de
medewerkers echt die teamleider moet bellen van: Ik ben ziek, dit
en dit is er aan de hand. Dit kan ik niet. Daarom kan ik niet werken.
En dat de leidinggevende ook vraagt van: Wat zou je wel kunnen?
Waarin kunnen we je ondersteunen dat je wel aan het werk kunt?
Dat persoonlijk contact, dat echt persoonlijk contact, dat dat werkt.
FvH

Ok.

EF

Dus daarom, met langdurig verzuim dan gaat het wel naar
conrectoren maar we proberen dat wel zo veel mogelijk vermijden.
Niet dat die conrectoren nou hoog in de toren hangen, dat valt reuze
mee. Maar de afstand is dan toch weer groter.

FvH

Nee, dat begrijp ik.

EF

Maar soms is het nou juist wel nuttiger. Soms is het nuttig om het
iets formeler te maken.

FvH

Misschien dat je het anders ook te persoonlijk mee gaat

nemen als je hem te persoonlijk kent.

EF

Ja, dat kan ook weleens wat lastig zijn. Maar in het normale verzuim,
zal ik maar even zeggen, werkt dat over het algemeen wel eh...
goed. Dat je je niet zomaar ziekmeldt.

FvH

Ja, ok. En eh... heb je eventueel nog tips die aansluiten bij
mijn onderzoeksvraag: Wat zijn de oorzaken van de hoge
verzuimfrequentie binnen het Sondervick College of nog
verder iets als tips?

EF

Ja, nou ja, als je dan eh... misschien zou je wel eh... met die
afdelingsdirecteuren eh... eens rond de tafel kunnen zitten en dat
juist op tafel leggen dat er zo verschillend wordt gedacht. Het is niet
zo dat de ene het juist heeft en de ander niet.

FvH

Nee, nee, nee.

EF

Maar wel van: hoe pak je dat aan want eh... ja, de cultuur moet
veranderd worden en dan denk ik: Ja, dat doe je niet zomaar. En als
je dat al wil doen dan moeten hun dat in gang zetten, en niet HRM
ofzo want die kunnen geen cultuur gaan veranderen.

FvH

*persoonlijk antwoord. Niet benoemen in verslag gezien de

privacy. *

EF

Ik werk hier nu twee jaar ruim en eh...wat ik zie is wel, er is een

verandering gekomen door echt consequent met elkaar eh... rond de
tafel te zitten. We hebben bijvoorbeeld ook de gesprekscyclus.
Iedereen krijgt een planningsgesprek, een beoordelingsgesprek en
een voortgangsgesprek en eh...niemand uitgezonderd en dat werkt
wel. Aan de ene kant zien we nu ook wel dat er de afgelopen jaar
veel beoordelingsgesprekken zijn geweest, omdat het een
gesprekscyclus is. En je ziet wel dat mensen die een niet zo goede
beoordeling hebben gehad ja, dat is natuurlijk ook wel weer
gevaarlijk voor het verzuim.

FvH

Ja.

EF

Ja, dat zie je ook wel weer. Maar aan de andere kant; het ligt wel op
tafel, ze weten wat hen te doen staat, wat er niet goed gaat eh ze
hebben feedback gekregen van collegas, ze hebben feedback
117

gekregen van leidinggevende en van leerlingen. Dus, het ligt op

tafel dus het is alleen nog maar om het te doen. Maar dat is nog wel
lastig. Dat moeten we wel heel consequent doen en dat geldt
hetzelfde voor verzuim. Ook die verzuimbegeleiding ja, niet
versloffen. Juist bij de verzuimmelding beginnen, echt eh ik heb
nog wel een dergelijk overzichtje gemaakt.
Als je overal consequent mee om blijft gaan, dan krijg je op een
gegeven moment wel een omslag. Dan zijn we eigenlijk met heel
veel dingen mee bezig en dan is die gesprekcyclus en die
verzuimbegeleiding onderdelen van. En dan krijg je op een gegeven
moment, dat is natuurlijk niet in n dag, een verandering.
FvH

Ok, dus ook vooral een beetje het structureel en ook een
beetje het eh scherp.

EF

Ja, consequent elkaar scherp houden.

FvH

Ok

EF

Ja, en ook wel er voor elkaar zijn. Met de leidinggevenden probeer ik

ook wel bij elkaar te brengen van: Goh, iemand loopt tegen allerlei
moeilijke verzuimdossiers aan. Dat ze ook met elkaar gewoon even
een keer gaan sparren. Ik, ik kijk natuurlijk vanuit mijn P&O bril maar
zij zijn allemaal collegas. Zitten ook in het onderwijs, staan ook
allemaal voor de klas, dus zij weten ook allemaal hoe het is en zij
weten ook waar je tegenaan loopt. Dus ze kunnen elkaar ook heel
goed helpen.

FvH

Ja, en hoe doe je dat dan? Die samenbrengen?

EF

Wat ik in het begin heb gedaan is gewoon echt gewoon eh

overleggen georganiseerd om het hierover te hebben met elkaar.
Eh en wat ik nu doe is als ik dingen hoor, dat ik mensen bij elkaar
breng van: Goh, ga eens met hem of haar praten want die heeft
hetzelfde meegemaakt met een andere collega, dus die kan je daar
wel bij helpen. Ik kan het ook wel vertellen, maar soms werkt dat
toch wel wat beter.

FvH

Zeker en ik denk ook dat vooral leraren onder elkaar, die

weten ook wat ze doen. (door elkaar gepraat)

EF

Ja, dus dat helpt ook wel. En soms eh ze hebben, geloof ik n

keer in de drie weken, overleg met elkaar met alle leidinggevende
en dan claim ik ook wel eens wat tijd om het over een bepaald
onderwerp te hebben wat mij opvalt.

FvH

En dat wordt ook echt, die drie weken heeft iedereen ook
altijd overleg?

EF

Ja, ja, daar zit iedereen bij. In ieder geval alle leidinggevende.

FvH

Van een afdeling? Dus van de havo of vwo of echt samen?

EF

Nee, allemaal bij elkaar.

FvH

Ok, dus allemaal bij elkaar. Ok. Nou ja, heel hartelijk
bedankt voor je tijd.

EF

Ja, graag gedaan.

118

Codeboom
Verzuimbeleid
Route ziek- en herstelmelding
Veranderingen die invloed hebben op het verzuim
Verzuimfrequentie
Trends
Oorzaken verzuimfrequentie
Reduceren van verzuimfrequentie 4
Ziekteverzuim
(Verzuim)cultuur
Cultuuromslag
Verzuimdrempel
Lage verzuimdrempel
Verhogen verzuimdrempel
Terugkeerdrempel

119

Hoofdstuk 3: Conceptueel model

Maatschappelijke oorzaken
voor verzuim

Sociaal culturele
invloeden: houding
tegenover arbeid.
Sociale zekerheid:
wetten en regels rondom

Persoonlijke oorzaken voor

verzuim.

Verzuimfrequentie

Organisatorische
oorzaken van
verzuim

Weinig aandacht voor verzuim door

leidinggevenden
Arbeidsomstandigheden/werkplekken
Werkdruk en stress
Pestgedrag en discriminatie
Onvrede hebben met werk/ inkomen
Onvrede hebben over relatie met
leidinggevende of collegas

Gezondheidstoestand
Opleidingsniveau
Leeftijd
Geslacht

Verzuimgelegenheid
Verzuimnoodzaak
Verzuimbehoefte

120