Sjabloon Odisee Schriftelijk

Studiemateriaal
Dit sjabloon bevat geen informatie over de installatie van het sjabloon
op een computer. Indien bovenaan in de titelbalk
ICTO_DSM_sjabloon_schriftelijk_studiemateriaal.dotm staat, doet u er
goed aan dit document te sluiten en contact op te nemen met
ict-servicedesk@odisee.be.
STUDEERAANWIJZING
Hou bij het gebruik van dit sjabloon rekening met volgende tips:
Dit sjabloon bevat een toelichting bij het gebruik van het sjabloon
met voorbeelden van titels, subtitels, begeleidingscomponenten,
iconen en andere onderdelen.
Bekijk even de verschillende onderdelen en de uitleg die erbij
gegeven wordt.
Gebruik na het bekijken de toetsen Ctrl+A en Delete om deze tekst
volledig weg te doen en met uw cursustekst te beginnen.

1 Het tabblad: Odisee Schriftelijk

studiemateriaal
Na het starten van een nieuw document gebaseerd op het sjabloon voor
schriftelijk studiemateriaal en het inschakelen van macros), verschijnt
in het lint een extra tabblad: Odisee Schriftelijk studiemateriaal
Het doel is om docenten op 1 plaats binnen Word mogelijkheden aan te
bieden die vaak gebruikt worden bij het opstellen van een cursustekst.
Deze knoppenbalk werd origineel ontwikkeld door het Impulscentrum
voor Onderwijsvernieuwing. Op vraag van de opleidingen en n.a.v. de
nieuwe huisstijl van Odisee werd een vernieuwde versie ontwikkeld.

Vanzelfsprekend blijven alle mogelijkheden van Word zelf ook behouden

in elk nieuw document. Het is dus nog steeds mogelijk om ook alle
andere tabbladen uit het lint te gebruiken.
Dit tabblad bestaat uit de volgende groepen:
Klembord,
Titel van de cursus Naam van de auteur

1/10

 Opmaak en structuur,
Invoegen,
Visuele hints
en Bibliografie en voetnoten
LEERDOELEN
Na het lezen van deze handleiding weet u:
waarvoor het tabblad Odisee Schriftelijk studiemateriaal bedoeld is
wat u mag verwachten van de knoppen in de verschillende groepen
van het tabblad
hoe u suggesties kan doen of vragen kan stellen over de knoppen in
het sjabloon

2 De groep Klembord
Omdat het kopiren en plakken een veel voorkomende
activiteit is bij het aanmaken van cursusteksten,
worden de standaard iconen die daarvoor in Word beschikbaar zijn ook
hier aan het tabblad weergegeven.
Copy en
Paste

3 De groep Opmaak en structuur

1

Kopstijlen
Een cursustekst op basis van dit sjabloon kent drie
onderdelen:
een leereenheid of module waarvan de titel
steeds op een nieuwe pagina begint en door middel van de stijl Titel
duidelijk visueel wordt afgebakend van de rest van de tekst.
En of meerdere hoofdstukken die de Kop 1 stijl krijgen en
opgenomen worden in de normale inhoudsopgave van de cursus.
En of meerdere sub-koppen die de stijl Kop 2 krijgen en
eveneens nog opgenomen worden in de normale inhoudsopgave van
de cursus.
En of meerdere lagere niveaus waarvan de stijl Kop 3 nog in het
tabblad beschikbaar is, maar niet meer wordt opgenomen in de
normale inhoudsopgave van een cursus1.
Titel, Kop 1,
Kop 2 en Kop
3

1
Het is nog steeds mogelijk om Kop 4, Kop 5, enz. te gebruiken via het
tabblad Start. Ook kan u zelf nog aanpassen welke niveaus in de
inhoudsopgave moeten weergegeven worden.

Titel van de cursus Naam van de auteur2/10

Citaat-stijl
Op vraag van docenten werd ook de stijl voor een
opvallend citaat toegevoegd. Het is aangeraden om eerst in de
standaard stijl in een nieuwe paragraaf het citaat te schrijven en daarna
de stijl Citaat toe te passen.
Citaat

Een cursus is maar zo goed als de tekst die er in

geschreven staat.
De Citaat-stijl kan gecombineerd worden met het gebruik van de groep
Bibliografie en voetnoten om een bronvermelding toe te voegen en op
het einde van de tekst een bibliografie in te voegen.

Nummering en opsommingstekens
Opsommings- In
lijsten

de groep Opmaak en structuur zijn tevens

knoppen beschikbaar om eenvoudige genummerde
lijsten of opsommingslijsten te maken of om deze weg te nemen. Het is
telkens aangeraden eerst de volledige lijst als standaard tekst te typen
en daarna de stijl voor nummering of opsomming toe te passen.

Pagina-einde
De groep Opmaak en structuur bevat ook een knop
om een pagina-einde te forceren. Dit zorgt ervoor dat u ook halverwege
de pagina op een nieuwe pagina kan starten zonder daarvoor extra
witregels met de entertoets te moeten maken.
Pagina-einde

4 De groep Invoegen
Deze groep is opgebouwd uit verschillende knoppen en galerijen. De
knoppen zijn direct bruikbaar. Elke galerij bevat opnieuw meerdere
knoppen waarmee u onderdelen aan de cursustekst kan toevoegen. We
maken een onderscheid tussen de volgende knoppen en galerijen:

Inhoudelijke iconen
In cursusteksten is het nuttig om aan te duiden wanneer iets extra
aandacht vraagt, heel belangrijk is of de bedoeling heeft de student
even te doen nadenken. Deze informatie kan door middel van drie
iconen in de cursustekst worden toegevoegd.

Meer
Omdat deze iconen informatie geven
informatie
relevantie van de paragrafen waarbij
over UDL is te
vinden op:
worden, worden ze opgenomen in de
http://siho.pxl.be/
udl

Titel van de cursus Naam van de auteur3/10

over de
ze weergegeven
tekst zelf en niet

in de linker marge geplaatst. Op deze wijze kunnen hulpmiddelen voor

studenten met een visuele beperking de student ook attenderen op
deze informatie.
Het weergeven van afbeeldingen in de tekstregel
doet u bij voorkeur voor alle afbeeldingen die
onderdeel zijn van de leerstof.

Kernwoord
Bij een paragraaf kan in de marge een kernwoord
worden toegevoegd om de student het proces, de belangrijkste termen
of de redenering van een cursustekst te laten volgen.
Kernwoord

Het kadertje dat gemaakt wordt voor het toevoegen van een trefwoord
kan echter ook gebruikt worden om bijkomende toelichting te geven of
verwijzingen te maken.

Inhoudsopgave
Inhoudsopgav Elke
e

cursustekst hoort een inhoudsopgave te hebben.

Deze kan zowel vooraan als achteraan in de tekst
worden toegevoegd. De normale inhoudsopgave geeft de Titel, Kop 1 en
Kop 2 stijl weer met een paginanummer. U kan dit zelf aanpassen
wanneer u meer niveaus wil laten weergeven en/of wanneer u geen
paginanummers wenst.
Sjabloon Odisee Schriftelijk Studiemateriaal1
1

Het tabblad: Odisee Schriftelijk studiemateriaal____________1

De groep Klembord___________________________________________2

De groep Opmaak en structuur______________________________2

3.1
3.2
3.3
3.4

Kopstijlen________________________________________________________________________2
Citaat-stijl_______________________________________________________________________2
Nummering en opsommingstekens______________________________________________3
Pagina-einde_____________________________________________________________________3

De groep Invoegen____________________________________________3

4.1
4.2
4.3
4.4
4.5

Inhoudelijke iconen______________________________________________________________3
Kernwoord_______________________________________________________________________3
Inhoudsopgave__________________________________________________________________3
De galerij Begeleiding_________________________________________________________3
De galerij Veel gebruikt________________________________________________________3

Titel van de cursus Naam van de auteur4/10

4.6
4.7

De galerij Bijschriften__________________________________________________________3
De galerij SG Onderwijs________________________________________________________3

De groep Visuele hints_______________________________________3

5.1
5.2
5.3
5.4

Aanvullende materialen__________________________________________________________3
Meerdere icoon-varianten voor aanvullend materiaal_____________________________3
Werken met hyperlinks__________________________________________________________3
Werken met QR-codes___________________________________________________________3

De groep Bibliografie en voetnoten_________________________3

6.1
6.2
6.3
6.4

Voetnoten_______________________________________________________________________3
Bronnen beheren________________________________________________________________3
De galerij Citaat invoegen_____________________________________________________3
De galerij Bibliografie__________________________________________________________3

Ondersteuning en suggesties__________________________________3

Template geschiedenis__________________________________________3

De galerij Begeleiding
Het is nuttig om aan de zuivere theorie of inhoud die vaak in de
cursustekst te vinden is, ook onderdelen toe te voegen die de student in
het leerproces zelf ondersteunen, zodat deze op een actievere manier
met de inhoud aan de slag gaat. Deze onderdelen worden ingebouwde
begeleidingscomponenten (of Embedded Support Devices) genoemd.
Ingebouwde Er zijn componenten die een kader
begeleidingscomponenten opleveren waaraan u een opsomming

kan toevoegen, zoals bv. leerdoelen en

studeeraanwijzing.
Er zijn ook onderdelen die d.m.v. een gekleurde balk
ruimte bieden om activiteiten toe te voegen, zoals
voorbeelden, oefeningen, opdrachten of zelftoetsen.
Tot slot is er ook de mogelijkheid om een samenvatting of vrijblijvende
informatie toe te voegen.

OPDRACHT
Bekijk uw bestaande cursus en ga na waar het voor de studenten nuttig
kan zijn om een begeleidingscomponent toe te voegen.

Titel van de cursus Naam van de auteur5/10

Weet u bv. uit de hoorcolleges waar studenten vaak vragen bij

stellen?
Weet u dat studenten meer tijd nodig hebben om bepaalde
onderdelen te bestuderen?
Kan u een aantal vragen bedenken waarmee de studenten snel hun
verworven kennis kunnen toetsen?

De galerij Veel gebruikt

De galerij Veel gebruikt
bevat knoppen om veel
ingevoegde onderdelen
aan de cursustekst toe te voegen, zoals
bijvoorbeeld tabellen, afbeeldingen,
vergelijkingen of symbolen.
Veel
gebruikte
invoegingen

U kan nog veel andere onderdelen toevoegen via de tabbladen Invoegen

en Verwijzingen.

10

De galerij Bijschriften
Met de galerij Bijschriften voegt u
bijschriften toe aan figuren, tabellen of
vergelijkingen in de cursustekst. Dit laat toe
om vervolgens d.m.v. kruisverwijzingen naar
deze onderdelen te verwijzen vanuit de
doorlopende tekst en achteraan een overzicht toe te voegen van alle
gebruikte figuren, tabellen en vergelijkingen.

11

De galerij SG Onderwijs
Op vraag van het
studiegebied kunnen
extra onderdelen toegevoegd worden aan
het tabblad zodat bv. over de
cursusteksten heen dezelfde icoontjes
gebruikt kunnen worden om te verwijzen
naar belangrijke talenten of
vaardigheden.
Aangepaste
galerijen

Bij wijze van voorbeeld werd voor het Studiegebied Onderwijs een
dergelijke galerij toegevoegd.

Titel van de cursus Naam van de auteur6/10

5 De groep Visuele hints

Met dit sjabloon is het de bedoeling om
schriftelijk studiemateriaal te
ontwikkelen. De studenten zullen dit
dus op papier ontvangen.
Visuele hints Aangezien op papier
enkel de combinatie van tekst met
afbeeldingen (meestal in zwart/wit)
mogelijk is, is het aangeraden
aanvullende materialen digitaal aan te
bieden via de elektronische
leeromgeving of via een andere
internetlocatie.

12

Aanvullende materialen
Studenten die de cursustekst lezen worden attent gemaakt op de
beschikbaarheid van aanvullende materialen d.m.v. iconen in de linker
marge van de tekst. We onderscheiden de volgende aanvullende
materialen:
Een afbeelding (of een verzameling van afbeeldingen) die ter
beschikking staan van de student en aansluit bij het gedeelte van de
cursus dat de student op dat moment leest.
Een geluidsfragment (of een verzameling van geluidsfragmenten) die
aansluit bij de cursustekst en digitaal ter beschikking wordt gesteld.
Een videofragment (of een verzameling van videofragmenten) die
aansluit bij de cursustekst en digitaal ter beschikking wordt gesteld.
Een handboek (of een specifiek deel van het handboek) dat naast de
cursustekst ook wordt gebruikt voor het opleidingsonderdeel.
Een artikel (of een overzicht van artikels) dat naast de cursustekst
ook worden gebruikt voor het opleidingsonderdeel.
Een bijlage (of een verzameling van documenten) die relevant is bij of
illustratief is voor het deel van de cursustekst die de student leest.
Een ander vak uit het curriculum waarnaar verwezen wordt omwille
van de relatie tussen de inhoud van de huidige cursustekst en deze van
het andere vak.

Titel van de cursus Naam van de auteur7/10

Een hyperlink2 waarmee elke online bron kan aangeduid worden.

13

Meerdere icoon-varianten voor aanvullend materiaal

Omdat de meeste digitale materialen ofwel aangeboden worden via de
cursus in de digitale leeromgeving ofwel op een andere locatie op
internet, bestaan er meerdere varianten van de meeste iconen:

14

Er wordt verwezen naar een audio-fragment dat de student online

kan raadplegen. De student volgt de instructies in de cursustekst. Dit
icoon mag altijd gebruikt worden.

Er wordt verwezen naar een audio-fragment dat de student kan

raadplegen via de digitale leeromgeving. In de omschrijving is
duidelijk op welke plaats in de cursus dit fragment te vinden is.

Er wordt verwezen naar een audio-fragment dat de student online

kan raadplegen door de QR-code te scannen met een QR-code-lezer.

Werken met hyperlinks

Zowel via de groep Invoegen als via de groep Visuele hints voorzien
we de mogelijkheid om ook in de papieren cursustekst reeds hyperlinks
toe te voegen.
Telkens wanneer u in Word een adres begint met http:// of https:// zal de
tekstverwerker er zelf een hyperlink van maken.
Dit is bijvoorbeeld het geval bij het adres:
https://videolab.avnet.kuleuven.be/video/?
id=ebe1e6716dc6ff0176c2c478c58f033c&height=388&width=640&autostart=true

Heeft u al eens geprobeerd bovenstaande adres ook over te

typen op een computer?

2
Een internetlocatie wordt technisch een URL (Unified Resource Locator)
genoemd en begint meestal met http:// of https://. Wanneer tekst in een
document aanklikbaar is geworden, wordt dit de hypertekst genoemd.
De combinatie van de hypertekst met de URL waarnaar verwezen wordt,
wordt een hyperlink genoemd.

Titel van de cursus Naam van de auteur8/10

Omdat het niet gemakkelijk is URLs zonder fouten

over te typen, raden we twee manieren aan om dergelijke
internetadressen aan te bieden:
Voorzie een verkorte URL d.m.v. diensten zoals https://bitly.com/
Voorzie een verkorte URL d.m.v. de Odisee QR-code generator op
http://qr.odisee.be/access/odisee en biedt meteen ook de QR-code
aan.
Hyperlinks

15

Werken met QR-codes

Meer informatie over het gebruik van QR-codes in

QR-codes
cursusteksten is te vinden door de QR-code te scannen of door te surfen
naar:
http://qr.odisee.be/icto/qr/qr-codes-in-cursusteksten

6 De groep Bibliografie en voetnoten

De groep Bibliografie en voetnoten bevat de voornaamste onderdelen
voor het beheer en toevoegen van voetnoten, bronvermeldingen en een
bibliografie.

16

Voetnoten
Gebruik de knop Voetnoot invoegen om een nieuwe
voetnoot aan de cursustekst toe te voegen.
Voetnoot

Indien u liever eindnoten toevoegt, gebruik dan het tabblad

Verwijzingen of voeg eerst de voetnoot toe en wijzig deze vervolgens
naar een eindnoot.

17

Bronnen beheren
Word biedt een overkoepelend bronnenbeheer aan,
onafhankelijk van het document waarin u op dat
moment aan het werken bent. Dit wordt de zogenaamde Hoofdlijst
genoemd die Word opmaakt op basis van uw handelingen.
Bronnen
beheren

Via de knop Bronnen beheren kan u manueel uw bronnen toevoegen

aan deze hoofdlijst en/of bronnen uit de hoofdlijst toevoegen aan de
bibliografie van de openstaande cursustekst.

Titel van de cursus Naam van de auteur9/10

18

De galerij Citaat invoegen

Citaat is hier
een
bronvermeldi
ng

Met de galerij Citaat invoegen kan u uit de lijst van

reeds ingevoerde bronnen (uit de hoofdlijst) snel een
bronvermelding aan de cursustekst toevoegen.

Via de bijkomende knoppen Nieuwe bron toevoegen en Nieuwe

tijdelijke aanduiding toevoegen kan u eveneens nieuwe bronnen
toevoegen waarvoor een bronvermelding wordt ingevoegd.

19

De galerij Bibliografie
Ten slotte zal u op het einde van de cursustekst vaak
een bibliografie willen toevoegen. Dit doet u door te kiezen voor n
van de mogelijkheden in de galerij Bibliografie.
Bibliografie

7 Ondersteuning en suggesties

De Cel ICTO van de Dienst ICT biedt in de loop van het academiejaar
de workshop Gebruik van het sjabloon voor schriftelijk
studiemateriaal aan. Deze workshop gaat door van zodra er
minimaal 5 inschrijvingen zijn.
Deze workshop kan ook aangevraagd worden door een studiegebied
of opleiding op maat en op een moment dat best past voor de
opleiding. Ook hier dienen minimaal 5 docenten effectief aanwezig te
zijn vooraleer de sessie kan doorgaan.
Vragen, opmerkingen of suggesties kunnen doorgestuurd worden
naar
ICT-ICTO@ODISEE.BE.
Aanpassingen aan het sjabloon mogen enkel gemaakt worden
wanneer het openingsscherm bij het maken van een nieuwe
cursustekst behouden blijft en mits het aangepaste sjabloon ook
bezorgd wordt aan de cel ICTO.
Het gebruik en de verdere ontwikkeling van het sjabloon zelf wordt
besproken op het ICTO-competentiecentrum en in de werkgroep
Sjabloon Schriftelijk Studiemateriaal. De leden hiervan zullen via het
intranet bekend gemaakt worden.

8 Template geschiedenis

Aangepaste iconen voor Studiegebied Onderwijs op 23/05/2016

Initile versie van 9/11/2015

Titel van de cursus Naam van de auteur10/10