Convertr PDF

KRIMI
ORGANIZUAR
Vlersimi i riskut n Shqipri
Fabian Zhilla
Besfort Lamallari
FINANCUESI
POROSITSI
NDRMJETSI
KOORDINATORI
PRITSI I
POROSIS
SHPRNDARSIT
NDIHMSIT/
PRGATITSIT
SIGURUESI
I POROSIS
FURNITORI
TRANSPORTUESI
I PARAVE
PRGJEGJSI
PR TRANSPORTIN
E POROSIS
KORRIERT E POROSIS
F. Zhilla & B. Lamallari : : 1
Vlersim i Riskut
t Krimit t Organizuar
n Shqipri
Fabian Zhilla
Besfort Lamallari
tiran, 2015
Falnderime
Ky studim sht fryt i nj bashkpunimi midis shoqris civile dhe ekspertve t angazhuar n luftn kundr
krimit t organizuar. Do t ishte thuajse i pamundur realizmi i ktij punimi pa prfshirjen e t gjith ekspertve
t intervistuar dhe pjesmarrsve n fokus grupe, t cilt nuk mund ti prmendim pr t ruajtur anonimitetin,
nisur nga natyra delikate e puns s tyre, por edhe e punimit. Pra, falnderimi i par u shkon atyre.
Nga ana tjetr, ky studim nuk do t mund kryhej pa mbshtetjen e Fondacionit Shoqria e Hapur pr Shqiprin
OSFA dhe sidomos t Drejtorit Ekzekutiv t ktij Fondacioni, z. Andi Dobrushi, i cili ishte dhe mbetet ndr
mbshtetsit kryesor t ides dhe rndsis s kryerjes s ktij studimi pr shoqrin shqiptare.
Pr ndihmesn n dhnien e kontakteve t t intervistuarve dhe lehtsimin e realizimit t intervistave, nj
falnderim i veant u shkon drejtuesve t institucioneve: znj. Elona Gjebrea (Zvends Ministre e Punve t
Brendshme dhe Koordinatore Kombtare pr shtje t Lufts kundr Trafikimit t Personave); z. Artan Didi
(Drejtor i Prgjithshm i Policis s Shtetit); z. Sandr Simoni (Kryetar i Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve
t Rnda); z. Shklqim Hajdari (Kryetar i Shoqats s Prokurorve); z. Ervin Metalla (Kryetar i Shoqats s
Unionit t Gjyqtarve), z. Saimir Visha (Kryetar i Shoqats s Avokatve Penalist).
Ky studim do t kishte qen i paplot pa ndihmesn e gazetarve investigativ, t cilt na ndihmuan me detaje q
nuk mund t gjenden n dokumente zyrtare. Falnderojm gjithashtu t gjith stafin e Fondacionit Shoqria e
Hapur pr Shqiprin OSFA dhe n veanti koordinatoren e projektit znj. Brunilda Bakshevani pr ndihmesn
dhe orientimet n lidhje me administrimin e projektit. Falnderojm znj. Orjada Tare pr organizimin e fokus
grupeve n qytetin e Tirans, Kors, Shkodrs dhe Vlors. Ky studim nuk do t kishte arritur paraqitjen n
cilsin e duhur pa ndihmn e grafikve t realizuar nga z. Henrik Lezi.
Falnderojm recensuesit z. Besnik Bakiu dhe znj. Nita Shala pr komentet e vlefshme dhe mjaft konstruktive
n fazn prfundimtare t draftit. Falnderojm gjithashtu Institutin Kanadez t Teknologjis (CIT) pr ndihmesn teknike n kt studim dhe n veanti studentt e ktij universiteti pr ndihmesn n mbledhjen e disa
dokumenteve n arkivat e gjykatave.
4 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :
PRMBLEDHJA
Falnderime...............................................................................................................................................................4
Lista e shkurtimeve.................................................................................................................................................6
Prmbledhje ekzekutive........................................................................................................................................7
Metodologjia e studimit...................................................................................................................................13
Kapitulli 1: Hyrje....................................................................................................................................................17
1.1 Vshtrim i prgjithshm............................................................................................................................................18
Kapitulli 2. Tipologjia e grupeve kriminale shqiptare...........................................................................21
2.1. Grupet kriminale shqiptare n vendet e Bashkimit Evropian.....................................................................................21
2.2. Grupet kriminale shqiptare brenda vendit................................................................................................................22
Kapitulli 3. VEPRIMTARIT kriminale t organizuara...............................................................................33
3.1. Trafikimi i drogs. ...................................................................................................................................................33
3.1.1. Heroina................................................................................................................................................................34
3.1.2. Kokaina................................................................................................................................................................41
3.1.3. Kanabisi...............................................................................................................................................................46
3.1.4. Drogat sintetike....................................................................................................................................................49
3.2. Trafikimi i qenieve njerzore....................................................................................................................................51
3.3. Kontrabandimi i migrantve.....................................................................................................................................57
3.4. Trafikimi i armve.....................................................................................................................................................64
3.5. Gjobvnia. .............................................................................................................................................................71
3.6. Vrasjet me pages.....................................................................................................................................................79
3.7. Krimi i organizuar kibernetik. ..................................................................................................................................95
3.8. Pastrimi i parave....................................................................................................................................................104
Kapitulli 4. PRFUNDIME dhe rekomandime...............................................................................................109
Bibliografia...........................................................................................................................................................112
Lista e shkurtimeve
BE
DPP
EMCDDA

EUROPOL
GjKR
ICITAP

IShP
KLD
Bashkimi Evropian
Drejtoria e Prgjithshme e Policis
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction
(Zyra Evropiane pr Monitorimin e Drogave dhe Varsis ndaj tyre)
European Police Office (Zyra Evropiane e Policis)
Gjykata e Krimeve t Rnda (e shkalls s par)
International Criminal Investigative Training Assistance Program
(Programi Ndrkombtar i Ndihms s Trajnimit t Hetimit Kriminal)
Instituti i Shndetit Publik
Kshilli i Lart i Drejtsis
MDMA

Moneyval

OSBE
SCU
SOCTA/OCTA

THC
UNDP
UNODC

VeT
3.4-methylenedioxy-methamphetamine
(Lloj Droge Psikoaktive si psh, Ekstazi)
Komiteti i Ekspertve pr Vlersimin e Masave Kundr Pastrimit
t Parave dhe Financimit t Terrorizmit
Organizata pr Siguri dhe Bashkpunim n Evrop
Sacra Corona Unita (Organizat mafioze pulieze)
The EU Serious and Organised Crime Threat Assessment
(Vlersimi i Krimit t Organizuar dhe Krimeve Serioze nga Bashkimi Evropian)
Tetrahydrocannabinol (Elementi kryesor psikoaktiv i Kanabisit)
United Nations Development Program (Programi pr Zhvillim i Kombeve t Bashkuara)
United Nations Office on Drugs and Crime
(Zyra e Kombeve t Bashkuara pr Drogn dhe Krimin)
Viktimat e Trafikimit
Prmbledhje ekzekutive
Ky studim prqendrohet n veprimtarit e paligjshme t krimit t organizuar n vend, si dhe ato t kryera nga rrjetet
kriminale shqiptare n rajon dhe m gjer. Jan marr n shqyrtim veprimtari t organizuara kriminale si trafikimi i
drogs, trafikimi i qenieve njerzore, kontrabandimi i migrantve, trafikimi i armve, gjobvnia, vrasjet me pages,
krimi i organizuar kibernetik dhe pastrimi i parave. Me qllim nxjerrjen sa m n pah t tyre, n disa raste, jan br
krahasime midis veprimtarive dhe grupeve t ndryshme kriminale, me gjith vshtirsit e paraqitura nga pikpamja
burimore dhe metodike. Burimet e prdorura pr kt studim jan t shumllojshme (parsore dhe dytsore). Jan
konsultuar raporte zyrtare t agjencive vendase, evropiane dhe ndrkombtare rreth krimit t organizuar. Gjithashtu,
jan kryer 44 intervista n mbar vendin me ekspert t lidhur drejtprdrejt ose trthorazi me luftn kundr krimit
t organizuar, si gjyqtar dhe prokuror t krimeve t rnda dhe rretheve gjyqsore, avokat, ekspert t policis, ekspert t krimit t organizuar kibernetik, gazetar investigativ dhe prfaqsues t shoqris civile. Sipas gjetjeve t
ktij studimi:

Faktort q nxisin krimin e organizuar jan faktor t karakterit politik, social dhe ekonomik. Kta faktor dhe rrethana t ndryshme kan ndikuar n shfaqjen e formave t hershme t veprimtarive t organizuara t paligjshme,
si dhe evoluimin dhe sofistikimin e vazhdueshm deri n ditt e sotme. Konkretisht, ekspertt e intervistuar
renditin faktort e mposhtm:
Tranzicioni nga nj regjim totalitar me politik t ashpr penale drejt nj sistemi t brisht demokratik me institucione t dobta, me npuns pa edukimin dhe prvojn e mjaftueshme;
Situata kaotike e krijuar n vitin 1997 nga rnia e firmave piramidale dhe plakitja e depove t armatimit;
Institucione t prekura vazhdimisht nga shkarkimet e stafit t kualifikuar me ndryshimin e qeverive;
Munges pavarsie institucionale dhe korrupsion endemik n polici dhe organet e drejtsis;
Pozita gjeografike e favorshme midis Lindjes me shtete prodhuese dhe furnizuese t drogave, si Afganistani dhe
Turqia dhe atyre n Perndim si vende tregtimi dhe konsumi t lart t ktyre drogave;
Karakteri ndrkombtar i krimit t organizuar dhe efektet e globalizmit;
Mungesa e stabilitetit politik n vend pr mse dy dekada;
Ekonomia e dobt, me nivele t larta papunsie dhe t ardhura t ulta pr frym (ndr m t ultat n Evrop);
Shprbrja e strukturave sociale, q ka ndikuar negativisht edhe mbi familjen si brtham e shoqris;
Valt e para dhe t vazhdueshme t migrimit dhe importimi i prvojave dhe lidhjeve kriminale t krijuara jasht vendit;
Mbshtetja nga kontingjente kriminale pjestar t komunitetit shqiptar n diaspor;
Konfliktet n rajon si mundsi t arta pr t prfituar t ardhura nga trafiku i armve, kontrabanda, etj;
Prdorimi i teknologjis dhe mjeteve t zhvilluara t komunikimit nga rrjetet kriminale.
Arsyet prse dshtojn agjencit ligjzbatuese n goditjen e suksesshme t krimit t organizuar lidhen me bashkpunimin e dobt dhe mungesn e koordinimit midis agjencive t ndryshme ligjzbatuese, konsolidimin e mangt t institucioneve q shpesh i nnshtrohen spastrimeve me karakter politik t ekspertve sa her ndryshojn qeverit, probleme t nivelit profesional, probleme financiare t shprehura n paga t ulta dhe logjistik t dobt, munges vullneti,
si dhe korrupsion apo kompromentim t disa zyrtarve (m s shumti prmendet policia e shtetit, e kufirit dhe ajo
gjyqsore, e cila ndodhet n varsi t dyfisht: administrative prej policis dhe proceduriale prej prokuroris).
Arsyet prse shoqria shqiptare shfaqet ngurruese n denoncimin e krimit t organizuar gjykohen t lidhura ngusht
me mungesn e besimit tek institucionet, frikn ndaj hakmarrjes (argumenti i prmendur m shpesh nga t gjith t
intervistuarit, por i klasifikuar m s shumti si arsye dytsore). Arsye t rndsishme konsiderohen gjithashtu korrupsioni, shitja e sekretit hetimor, mungesa e mbrojtjes efektive t dshmitarve, dhe mungesa e kulturs s denoncimit. Arsyeja m pak e prmendur konsiderohet lidhja e trthort me persona t prfshir n krimin e organizuar (dmth
lidhje familjare, farefisnore apo shoqrore).
Tipologjia e krimit t organizuar n Shqipri

N periudhn 1990-97 n Shqipri u shfaqn struktura kriminale hierarkike n formn e bandave t armatosura,1
organizatave kriminale2 dhe grupeve t strukturuara kriminale.3 Fillimisht, n rrethe t ndryshme t Shqipris u
shfaqn banda t armatosura, t prfshira n trafikim njerzish, kontraband migrantsh t favorizuara nga izolimi
i deriathershm i vendit, rrmbime personi, gjobvnie dhe rivaliteti i vazhdueshm pr kontroll territori. N periudhn 1998-2004, bashk me mnyrn e organizimit t tyre, u zhvillua dhe u zgjerua sfera e veprimtarive ku ato u
prfshin. Me kalimin e kohs, trafikimi i grave dhe vajzave shqiptare, pr qllim shfrytzimi seksual, psoi rnie.
Shqipria nga vend origjine po shndrrohej m tepr n vend tranziti pr femra t rekrutuara nga vendet e Evrops
Lindore. Nga ana tjetr, trafikimi i drogs dhe armve lulzuan dhe u shndrruan n veprimtarit parsore fitimprurse pr kto organizime kriminale. Rreth fundit t viteve 2004-2005, koh q prkon me fundin e periudhs s dyt
t evoluimit dhe prshtatjes t strukturave kriminale, fillojn dhe shfaqen forma t reja organizimesh kriminale.
Grupe t caktuara kriminale brenda dhe jasht Shqipris, fillojn t ndrveprojn n mnyr aktive dhe t vazhdueshme n formn e rrjeteve kriminale, por duke ruajtur autonomin e grupit.4 Prej vitit 2005 e n vazhdim, rrjeti
kriminal paraqitet si forma m e prhapur dhe e prshtatshme pr realizimin e siprmarrjeve t ndryshme kriminale.
Ktu prfshihen trafikimi i llojeve t ndryshme t drogave, armve dhe municioneve, rrjetet e kontrabandimit t migrantve dhe krimi i organizuar kibernetik. Megjithat, veprimtari t paligjshme, si trafikimi i qenieve njerzore apo
gjobvniet, nuk rezultojn t kryhen aktualisht n formn e rrjetit kriminal.
Shprndarja gjeografike e veprimtarive t organizuara kriminale

Ekspertt pohojn se Krimi i Organizuar sht i shtrir n mbar territorin e vendit, duke prekur drejtprdrejt ose
trthorazi shoqrin shqiptare.
Dallohen tipare rajonale prsa i prket veprimtarive kriminale, me prqendrim t qart n zonat kufitare.
Zonat m t zhvilluara urbane si Tirana, Durrsi dhe Fieri paraqesin nj veprimtari t shtuar kriminale dhe prqen1. Banda e armatosur sht nj form e veant bashkpunimi q, duke zotruar arm, municione luftarake dhe mjete t tjera t nevojshme, synon
kryerjen e veprave penale. (Kodi Penal neni 28/3).
2. Organizata kriminale sht forma m e lart e bashkpunimit, n t ciln bjn pjes tre ose m shum persona dhe q dallohet nga shkalla
e veant e organizimit, strukturimit, qndrueshmris, kohzgjatjes, si dhe nga qllimi pr kryerjen e nj a m shum veprave penale, pr t
realizuar prfitime materiale dhe jomateriale. (Kodi Penal, neni 28/1).
3. Grupi i strukturuar kriminal sht form e veant bashkpunimi, n t cilin bjn pjes tre ose m shum persona, pr kryerjen e nj a m
shum veprave penale, pr t realizuar prfitime materiale dhe jomateriale. Grupi i strukturuar kriminal pr kryerjen e nj vepre penale nuk
formohet rastsisht e nuk sht e nevojshme t dallohet pr antarsi t qndrueshme, ndarje detyrash, organizim dhe strukturim t zhvilluar
(Kodi Penal neni 28/4).
4. Me rrjet kriminal do t kuptojm nj sistem ndrlidhs midis kriminelve, i till q secili prej antarve t mundet drejtprdrejt ose trthorazi
t kontaktoj kriminelin tjetr dhe n kt mnyr rrjeti kthehet n nj struktur fluide mbshtetur n standarde t paligjshme ku antart/
bashkpuntort shkmbejn informacione dhe shrbime me njri-tjetrin. Pr m shum shiko Lemieux, V (2003) Criminal Networks, Royal
Canadian Mounted Police, aksesuar 19/11/2014 http://cpc.phippsinc.com/cpclib/pdf/56312e.pdf
drim t autorve, pr shkak t prqendrimit t kapitalit dhe lvizjeve demografike (drog, arm t lehta dhe eksploziv,
shfrytzim prostitucioni dhe trafikim i brendshm, gjobvnie etj). Zonat m t prekura nga trafikimi i armve dhe
municioneve paraqiten Shkodra, Kuksi dhe Burreli (Fush Kruja pr eksploziv), kjo pr shkak t afrsis me kufirin e Malit t Zi dhe Kosovs. Trafiku i drogs paraqitet i theksuar n Tiran, Durrs, Elbasan, Kor, Vlor, Fier dhe
Gjirokastr. Si veori e zons s Fierit paraqitet evazioni fiskal dhe vjedhjet e organizuara t nafts bruto. Veprimtaria
e paligjshme e kontrabandimit t migrantve paraqitet e theksuar n Gjirokastr dhe zonat jugore t vendit n afrsi
me Greqin, si Kor, Pogradec dhe Konispol.
Vlersimi i riskut t krimit t organizuar

Grupet kriminale shqiptare aktive n territorin e Republiks s Shqipris jan t prbra prej t paktn 3-4 antarsh
dhe jan t prfshira m s shumti n trafikun e narkotikve, kryesisht kanabis. Ato gjithashtu trafikojn drog t
fort, si heroina dhe kokaina, drejt vendeve fqinje me destinacion shtetet e Bashkimit Evropian (BE). Grupe sporadike
jan t prfshira n trafikimin e armve me Malin e Zi dhe Kosovn. Shqetsuese konsiderohen gjobvniet ndaj bizneseve, q mbeten t padenoncuara, dhe prdorimi i eksplozivit, vrasjeve me pages apo pa autor pr asgjsimin e
kundrshtarve, ribalancimin e tregut, apo pr qllime terrori. Ekspertt paralajmrojn se midis grupeve kriminale
mund t rikthehen prplasjet e ashpra pr kontroll territori. Bashkpunimi me grupet e vendeve fqinje, por sidomos
me grupet shqiptare n BE, i ka fuqizuar ato ekonomikisht dhe i ka br m t rrezikshme. Puna e organeve t zbatimit t ligjit vshtirsohet shpesh si rrjedhoj e zbatimit t t ashtuquajturit kodi i heshtjes dhe prdorimit t dhuns
psikologjike n vend t asaj fizike, apo formave t partneritetit me viktimn.
Vlersimi i riskut pr do veprimtari kriminale

Droga e fort (heroin dhe kokain)
Format e trafikimit t heroins dhe kokains (drog e fort) jan shum t ngjashme me njra-tjetrn. Ato kryhen
nprmjet detit, toks dhe ajrit, kryesisht nprmjet mjeteve konvencionale t transportit. Ka t paktn tre tipologji
grupesh kriminale t prfshira n trafikun e drogs s fort. Grupet e para jan ato q fillimisht jan marr me trafikun e qenieve njerzore dhe q kan krijuar lidhje me tregun kriminal n Evrop. N grupin e dyt bjn pjes ato
grupe kriminale q prbhen nga shqiptar t rekrutuar nga grupet kriminale n Evrop (sidomos nprmjet njohjeve
n burgje), t cilt m pas kan vendosur kontakte lokale me rrjetin kriminal ndrkombtar, nprmjet Rrugs Ballkanike. N grupin e tret bjn pjes grupet lokale q drejtohen kryesisht nga shqiptar me precedent penal n
Evrop, por dhe n Shqipri, t cilt jan kthyer dhe kan rivendosur lidhjet e mparshme ktu. Grupet kriminale q
merren me trafikun e drogs s fort jan me t sofistikuara, dhe mendohet t ken lidhje t forta me individ brenda
agjencive ligjzbatuese, elits politike dhe sistemit gjyqsor.
Kanabisi dhe drogat sintetike
Kanabisi trafikohet kryesisht drejt Greqis, prmes kufirit t gjelbr apo fshehjes n kamion q kalojn n pikat
kufitare t Kapshtics dhe Kakavijs. Sasi kanabisi t fshehura n automjete personale apo kamion t transportit
ndrkombtar trafikohen drejt Italis, me an t trageteve apo rrugve toksore, nprmjet Malit t Zi. N rritje duket
prirja e trafikimit t kanabisit prmes Malit t Zi dhe Kosovs drejt vendeve t Evrops Qendrore dhe Perndimore.
Prodhohen dhe trafikohen lloje t ndryshme, si marijuana, vaji i hashashit, okollatadhe skunk: nj shartim i Cannabis Indica me Canabis Sativa. Kto prdoren pr shitje, por edhe si mall shkmbimi me drogat e forta. Megjithse n
Shqipri mungojn statistikat zyrtare mbi numrin e prdoruesve t kanabisit, mendohet q numri i tyre t jet i lart.
Prdorimi i ksaj droge konsiderohet si hapi i par drejt prdorimit t drogave m t forta. Shqipria e ka raportuar
pranin e drogave sintetike, edhe pse jo n shifra t konsiderueshme. Pavarsisht mungess s tregut t brendshm,
sasi t amfetamins dhe ekstazis jan futur n vend nga Serbia dhe Bullgaria. Raportohet se t rinj t moshs 15-18
vje kan prdorur ekstazi t siguruar n Tiran.
Trafikimi i qenieve njerzore
N fund t viteve 1990, Shqipria cilsohej pik e nxeht e trafikimit t qenieve njerzore. Megjithse nuk ka nj
shifr t sakt t viktimave shqiptare t trafikuara jasht vendit, raportohej se shum gra dhe fmij nga Shqipria
trafikoheshin drejt Italis, Greqis dhe shteteve t tjera t Bashkimit Evropian. Gjithashtu, vendi prdorej si tranzit
pr gra dhe vajza t nnshtetsive t tjera t cilat shiteshin, shkmbeheshin dhe trafikoheshin n rrug detare drejt
Italis. Situata aktuale e trafikimit t qenieve njerzore paraqitet ndryshe. Shqipria nuk sht m vend tranziti, por
mbetet vend origjine, edhe pse jo n nivelet e dikurshme. N prpjestim me numrin e prgjithshm t popullsis,
numri i viktimave t shfrytzuara brenda vendit konsiderohet shqetsues. Gra dhe vajza nga rajone t ndryshme t
vendit shfrytzohen seksualisht n ambiente t ndryshme si vila, apartamente, hotele, motele, lokale etj. Raportohen
gjithashtu forma t shfrytzimit pr prostitucion t vajzave t reja t quajtura rndom prostituta t luksit. Shfrytzimi
seksual dhe pr pun t detyruar i femrave dhe t miturve shnon rritje gjat periudhs s vers n qytetet bregdetare.
Shqetsuese paraqitet situata e fmijve n gjendje rruge, t cilt shfrytzohen pr lypje dhe konsiderohen si viktima
t mundshme t trafikimit.
Kontrabandimi i migrantve
Aktualisht, si destinacione t lakmuara pr migrantt klandestin nga Shqipria shfaqen Mbretria e Bashkuar dhe
Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Gjat prpjekjeve pr t mbrritur n Angli, migrant shqiptar t fshehur n kamion dhe tragete kan rrezikuar seriozisht jetn e tyre. Madje n nj rast t br publik nga media, kontrabandimi
drejt Anglis ka rezultuar tragjik pr dy t rinj shqiptar, vitin e kaluar. Vendi yn po shfrytzohet nga rrjetet ndrkombtare t kontrabands pr kalimin tranzit t shtetasve sirian, sudanez, kongolez dhe nnshtetsive t tjera. Hyrja
n territorin shqiptar bhet kryesisht prmes kufirit jugor t vendit, por edhe aeroportit ndrkombtar t Rinasit. Pasi
prshkojn territorin e vendit ton, migrantt kaprcejn ilegalisht kufirin verior me Malin e Zi, me qllim tranzitimi
drejt vendeve t BE-s. N disa raste, veprimtaria e paligjshme lehtsohet nga zyrtar t korruptuar n pikat e kontrollit
kufitar.
Trafikimi i armve
Aktualisht, trafikimi i armve nga, prmes dhe drejt vendit ton kryhet nga grupe kriminale me 4 deri n 6 antar.
Shqipria shrben si vend origjine pr armt automatike t tipit kallashnikov, municione dhe lnd eksplozive. Automatikt kallashnikov dhe municionet shkojn drejt Malit t Zi, Kosovs dhe Italis. Prmes linjave t autobusve
nga Kosova dhe Mali i Zi armt shkojn edhe n Austri, Gjermani, vendet nordike, etj. Arm dhe pjes t tyre fshihen
n automjete private t ngarkuara n traget me destinacion Italin. Kallashnikovt dhe pistoletat q kalojn tranzit
npr Shqipri trafikohen n Greqi, prmes kufirit t gjelbr dhe pikave t kontrollit kufitar. Trafikantt e armve
shfrytzojn pr qllimet e tyre kamiont e kompanive t transportit ndrkombtar, duke i dhn ryshfet apo duke i
krcnuar shofert. Drejt Shqipris trafikohen pistoleta dhe arm gjysm automatike t markave t ndryshme nga
Mali i Zi dhe Kosova. Pr trafikimin e armve dhe pjesve t tyre nga vende m t largta sht prdorur koliposta.
Rajonet m t prekura n Shqipri nga trafiku dhe tregtia e paligjshme e armve jan zonat kufitare si Shkodra dhe
Kuksi, qyteti portual i Durrsit dhe kryeqyteti. Fush-Kruja paraqitet problematike prsa i prket t tregtimit t paligjshm t lndve eksplozive.
Gjobvnia
Gjobvnia nuk sht nj dukuri fort e prhapur, por e zhvilluar nga pikpamja cilsore. Format e prdorura sa vijn
dhe sofistikohen. N vendin ton vihet re se ka dy kategori grupesh kriminale q vendosin gjoba (grupe t vogla t
paorganizuara dhe grupe t mirorganizuara). Forma m e prhapur sht forma Grabitqare, por mendohet q sot
ka grupe kriminale q prdorin formn m t sofistikuar t gjobvnies Simbiotike, n qytetet kryesore t vendit,
sidomos n Tiran. Ka nj prirje n rritje t vendosjes s gjobave nga grupet kriminale ndaj biznesit, prirje kjo e mbetur n hije pasi nuk denoncohet. Vihet re se jan krijuar lidhje midis bizneseve t fuqishme dhe grupeve kriminale,
t cilat prdorin njri-tjetrin pr qllime t paligjshme prfitimi. Bizneset ushtrojn shantazh ndaj konkurrentve n
kmbim t pagesave ose prfshirjes s organizatave kriminale n bizneset e tyre. Ka nj rritje t gjobvnies nga grupe
t miturish, q imitojn skema dhe mekanizma t ngjashme me ato t grupeve kriminale t t rriturve. Vihet re nj
prshkallzim i gjobvnies online, sidomos midis moshave t reja.
Vrasjet me pages
Pas viteve 2011, vihet re nj sofistikim i vrassve me pages. Kategoria m problematike jan vrassit profesionist.
Shihet se kjo kategori vrassish po merr gradualisht trajta organizative n formn e nj rrjeti kriminal, ku struktura e
ndrmjetsve duket se sht struktura m e organizuar. Ka nj rritje t bashkpunimit midis bizneseve dhe vrassve
me pages. Kta t fundit, prdoren nga bizneset pr shtje sigurie apo pr t asgjsuar konkurrentt e tyre. N kategorin e vrassve profesionist hyjn dy grupe vrassish: lvizs (ata t cilt jan rezident n nj prej shteteve t
BE-s) dhe rezident ata q jan kthyer n Shqipri. Vrehet nj qasje e re e strukturave kriminale t ndryshme q po
rekrutojn adoleshent, t cilt i prgatisin pr t kryer vrasje. T rinjt e rekrutuar vijn nga familje me antar t prfshir n veprimtari kriminale t mparshme ose jan t rinj q vuajn dnime pr vepra si vjedhje apo grabitje. Kta
t rinj krijojn lidhje me eksponent t njohur t krimit n burgje, dhe prdoren m pas pr krcnime dhe vrasje.
Krimi i organizuar kibernetik
Krimi kibernetik sa vjen dhe po konsolidohet n forma t strukturuara. Grupimet e krimit kibernetik jan mjaft fluide
dhe formsohen n varsi t veprimtaris kriminale. Vihet re nj prirje organizimi n grupime t vogla, q krijohen
dhe lidhen n baz t njohjeve kryesisht online, por dhe shoqrore. Antart e ktyre grupeve vijn nga zonat e populluara urbane, por edhe qytetet e vogla. Ka nj ndrthurje t veprimtarive kriminale online me ato offline. Mosha e
antarve t luhatet nga 18 n 35 vje. Karakteristik e grupeve shqiptare sht se ato krijojn nj lidhje t ngusht
me hakerat nga rajoni, kryesisht kosovar. Hakerat shqiptar jan antarsuar n forume/blogje t administruara nga
rrjete kriminale ndrkombtare, q mund ti nnkontraktojn pr veprime kriminale n dm t sistemit bankar dhe
institucioneve publike. Ekziston rreziku q rrjetet kriminale ndrkombtare t prfshira n administrimin e materialeve pornografike pr t mitur n internet t kontraktojn pedofil banues n Shqipri pr t prodhuar materiale
pornografike me t mitur shqiptar.
Pastrimi Parave
Pastrimi i parave sht ngushtsisht i lidhur me krimin e organizuar, veanrisht prsa i prket deprtimit dhe ndikimit t tij t shtuar n jetn ekonomike, politike dhe shoqrore n vend. Fushat kryesore ku investohen parat
me origjin kriminale jan industria e ndrtimit, fabrikat moderne prpunuese, bizneset e lojrave t fatit, minierat,
karburantet, prodhimi i energjis, agjencit turistike, si dhe prfitimi i licencave dhe koncensioneve t ndryshme nga
shteti. Mnyrat m tipike t paraqitjes s t ardhurave kriminale n ekonomin e ligjshme jan transaksionet e shumta n bankat e nivelit t dyt, kredit e marra nga kto institucione, veprimet prmes agjencive t transfertave t parave,
dhe prdorimi i identitetit t familjarve dhe t afrmve. Vitin e fundit, vlera e aseteve t sekuestruara mohet n mbi
10 milion euro. Shqetsimi kryesor lidhet me numrin e ult t konfiskimeve, revokimin e vendimeve pr konfiskim
nga gjykatat m t larta dhe numrin e ult t dnimeve pr kt vepr penale. Rritja e fuqis s krimit t organizuar
prmes pastrimit t parave gjeneron m shum krim, t ardhura t paligjshme, korrupsion dhe pandshkueshmri.
Rekomandime pr nj luft m efikase ndaj krimit t organizuar:

T kryhet nj reform gjithprfshirse dhe jo e copzuar e institucioneve q kan lidhje t drejtprdrejt me luftn
kundr krimit t organizuar, prfshir Shrbimin e Policis Gjyqsore;
T rritet bashkpunimi dhe bashkrendimi i veprimeve midis Policis s Shtetit, Shrbimit Informativ Shtetror,
Prokuroris, Drejtoris s Prgjithshme pr Parandalimin dhe Pastrimin e Parave, Drejtoris s Doganave dhe
Tatimeve;
T zhvillohen kapacitetet profesionale nprmjet trajnimeve t ndryshme, garantimit t qndrueshmris n pun

t specialistve, przgjedhjes s individve mbi baz merite, integriteti moral dhe shoqror, dhe jasht konfliktit t
interesit;
T luftohet korrupsioni n t gjitha hallkat e sistemit t drejtsis (prokurori dhe gjykata) dhe polici;
T mbshteten strukturat kundr krimit t organizuar n aspektin financiar dhe dhnien e nj statusi preferencial
social me ligj;
T rritet numri i konfiskimeve t t ardhurave t paligjshme t sekuestruara;
T ngrihet Drejtoria e Hetimit q do t ishte prgjegjse pr cilsin, thellsin, dhe ann procedurale t hetimeve,
t vlersuara si mjaft t dobta nga ekspertt;
T kufizohet pranimi i gjykimit t shkurtuar pr disa vepra t rnda penale;
T rishikohen dhe zhvillohen kurrikulat msimore. Studimi i krimit t organizuar t mos mbetet prerogativ vetm
e fakultetit t drejtsis, por t prfshihet edhe n fakultetin e shkencave sociale, fakultetin ekonomik, dhe n
fakultetin e shkencave t natyrs (departamenti i informatiks);
T prmirsohen kurrikulat q lidhen me studimet e krimit t organizuar n Shkolln e Magjistraturs, Akademin

e Policis dhe Akademin Ushtarake;
N organet e zbatimit t ligjit t rekrutohen ekspertt m t mir nga fusha t ndryshme si financ, kriminologji,
drejtsi, psikologji, statistik, teknologji e informacionit, mjeksi ligjore etj;
T rritet ndrgjegjsimi publik mbi rrezikshmrin e krimit t organizuar, si dhe rolin e prgjegjsin e gjithsecilit n
luft kundr tij;
Metodologjia e studimit
Ky studim eksploron dukurin e krimit t organizuar n Shqipri, me qllim njohjen dhe kuptimin m t mir t
natyrs s tij, si dhe vlersimin e shkalls s rrezikshmris q ai paraqet. Ky informacion mund t jet i dobishm
pr prmirsimin e politikave q adresojn problemin, punn e organeve ligjzbatuese dhe prpjekjet e studiuesve t
tjer n kt fush.
Nga pikpamja strukturore, studimi sht organizuar duke iu referuar analizimit t veprimtarive kriminale n veanti.
Formati i studimit ngjan, nga ana strukturore, me raportet periodike t Europol-it EU Serious and Organised Crime
Threat Assessment (SOCTA). Kjo form sht ndjekur pr t ruajtur natyrn q karakterizon studimet pr matjen e
rrezikut t krimit t organizuar, thuajse n t gjitha shtetet. Nga ana tjetr, strukturat shtetrore prgjegjse pr analizn e krimit t organizuar jan m familjare me kt lloj strukture analitike. Jan marr n shqyrtim vetm veprimtarit e paligjshme m serioze dhe problematike t krimit t organizuar shqiptar, referuar raporteve ndrkombtare
dhe atyre kombtare.
Megjithat, n ndryshim nga formati i tipit SOCTA, i cili sht shum skematik, studimi n fjal ka nj qasje eksploruese, prshkruese dhe analitike t dukuris s krimit t organizuar. Ky kndvshtrim sht zgjedhur pr ta br punimin t prdorshm jo vetm pr agjencit ligjzbatuese, por edhe pr publikun e gjer, dhe n veanti pr shoqrin
civile, studiuesit e fushs, studentt e drejtsis dhe shkencave sociale dhe gazetart investigativ. N kt kontekst
jemi kujdesur q t prdorim nj gjuh sa m t kuptueshme pr t gjitha grupet e interesit.
Studimet q lidhen me krimin e organizuar kan nxjerr n pah vshtirsit metodologjike dhe sfidat q lidhen
me studimin e ksaj dukurie.5 Kjo pasi, s pari, krimi i organizuar sht nj veprimtari informale q minimizon
mundsin e burimeve zyrtare, dhe s dyti krimi i organizuar drejtohet nga individ t dhunshm ose t pushtetshm
financiarisht. Frika prej pushtetit t ktyre organizatave kriminale kufizon numrin e pjesmarrsve n studim (t
intervistuarve), lirin e tyre t shprehjes, por njhersh rrezikon seriozisht edhe studiuesit e ksaj dukurie.6 Studimet
e lidhura me nj vshtrim t prgjithshm t krimit t organizuar, sikundr sht edhe ky raport, jan mbshtetur n
kombinimin e t gjitha burimeve, bazuar kryesisht n metodat krkimore cilsore. Kto metoda mundsojn q n
shtje me ndjeshmri t lart dhe pak t studiuara t arrihet nj qasje e drejtprdrejt dhe e thelluar. Nga ana tjetr,
kto metoda kan nj natyr eksploruese, duke lejuar q analiza t shtrihet edhe n faktor social apo kulturor.
Megjithat, nj ndr kufizimet e ktyre metodave n kontekstin e ktij studimi sht se numri i kufizuar i intervistave
nuk t lejon t bsh parashikime t mbshtetura n nj kampion t zgjeruar pjesmarrsish, si do t ishte rasti me
t dhnat sasiore.7
Nj ndr instrumentet kryesore t mbledhjes s t dhnave, i prdorur n kt studim, sht intervista e thelluar
gjysm e strukturuar.8 Ky instrument mbledhjesh t dhnash, pr vet natyrn e tij (sht fleksibl dhe jo protokollar),
mund t nxjerr n pah fakte q smund t shprfaqen ndryshe prvese nprmjet kontaktit t drejtprdejt me
5. ECPR Standing Group on Organised Crime Methodolical Challenges in Researching Organised Crime, eNews Letter vol.6, issue 1, January
2007, aksesuar http://sgocnet.org/site/wp-content/uploads/2014/05/SGOC_Vol6_1.pdf
6. Lexo Hyrjen e Paoli, L. dhe Fijnaut C (2007) n Concepts, Patterns and Control Policies in the European Union and Beyond Series:Studies of
Organized Crime, Vol. 4 Fijnaut, Cyrille,Paoli, Letizia (Eds.), fq. 8-10.
7. Creswell, J (2014) Research Design Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches4th ed. Sage.
8. Shih Requena Espada, Gimnezsalinas Framis, A.& De La Corte Ibez, L. New Methodology For The Research On Organized Crime:
The Spanish Experience tek ECPR SGOC Newsletter volume 9, issue 3, Dhjetor 2011, aksesuar http://sgocnet.org/site/wp-content/uploads/2014/05/SGOC_Vol9_3.pdf , fq.5-7.
njohsit e fushs (p.sh n nj dosje ligjore prfshihen vetm ato t dhna q konsiderohen prova, ndrkoh q pr
nj studiues nj e dhn nuk duhet t klasifikohet domosdoshmrish prov). Nisur nga shqyrtimi i literaturs, pyetjet
q iu drejtuan t intervistuarve u ndan n tre grupe: 1) pyetje t prgjithshme rreth natyrs, faktorve dhe cilsive q
karakterizojn krimin e organizuar shqiptar 2) pyetje specifike q lidhen me do veprimtari kriminale dhe 3) pyetje
pr rekomandimet q ofrojn t intervistuarit pr nj luft sa m frytdhnse kundr krimit t organizuar. Nj ndr
problematikat q lidhen me prdorimin e intervistave gjysm t strukturuara n studimin e shtjeve t rrezikshme,
si sht dhe krimi i organizuar, sht garancia q i duhet ofruar t intervistuarve, me qllim q informacioni, por
dhe identiteti i tyre t mbetet konfidencial.9 Dhe ky fakt ndikon n numrin e pjesmarrseve, pasi shum zgjedhin t
mos bashkpunojn. Ky fakt u vu re dhe n kt studim. Pr t mbrojtur integritetin e t intervistuarve dhe studiuesve,
pjesmarrsve n studim iu krkua t mos prmendin gjat intervists emra personash q nuk jan br publik nga
media, q nuk jan dnuar me vendim gjykate dhe q jan ende n proces hetimi.
Pr t plotsuar boshllkun e krijuar nga kufizimi etik, por dhe i vet veorive q karakterizojn intervistat gjysm t
strukturuara n shtje t ndjeshmris s lart, ky studim u mbshtet edhe n dy burime t tjera parsore, si ishin
vendimet e Shkalls s Par t Gjykats s Krimeve t Rnda dhe n fokus grupe me pjestar t shoqris civile.
Zgjedhja e vendimeve t ksaj gjykate u b pr arsye se t dhnat kriminologjike q i duheshin ktij raporti dalin m
shum n pah n Gjykatn e Shkalls s Par, e fokusuar m shum te provat sesa n Gjykatn e Shkalls s Dyt, e
fokusuar kryesisht n interpretimin e ligjit.
Nga pikpamja metodologjike (research design), studimi u nda n dy faza: 1) Faza paraprake studimore dhe 2) Faza e
analizimit t krimit t organizuar sipas veprimtarive kriminale t specifikuara.
N fazn paraprake, fillimisht u shqyrtua literatura, raportet kombtare dhe ndrkombtare mbi krimin e organizuar
shqiptar. Shqyrtimi i literaturs ndihmoi n nj ravijzim t prgjithshm t dukuris, prcaktimin e pyetjes kryesore
krkimore dhe nnpyetjeve t saj, si dhe arsyetimet teorike q lidhen me shpjegimet, por edhe me prcaktimin e termave (p.sh prcaktimi i vrassit profesionist). Shqyrtimi i literaturs krijoi nj orientim t prgjithshm edhe prsa i
prket formave organizative t krimit t organizuar shqiptar, veprimtarive kriminale ku ata jan m shum aktiv dhe
modus operandi t tyre. Megjithat, duhet pranuar se ka fare pak studime t kryera rreth veprimtaris s krimit t organizuar shqiptar n Shqipri, dhe shumica e literaturs mbshtetet n t dhnat e veprimtarive kriminale t grupeve
shqiptare n BE. Pr kt qllim, pas shqyrtimit t literaturs, n kt faz u zhvillua nj fokus grup me njohsit m t
mir t fushs, si prokuror dhe gjyqtar t krimeve t rnda, gazetar investigativ dhe avokat penalist me prvoj.
Fokus grupi e orientoi studimin n nj gjeografi t prgjithshme t veprimtarive kriminale t krimit t organizuar n
Shqipri. Ky fokus grup ndihmoi gjithashtu n prvijimin e kontureve t strukturave t grupeve t organizuara, duke
ofruar nj ide t prcipt pr do veprimtari kriminale n veanti, sipas prcaktimit t ktij studimi.
N fazn e dyt (faza analitike), fillimisht u b nj studim i thelluar i veprimtarive kriminale dhe strukturave organizative t grupeve kriminale, sipas t cilit zhvillohen kto veprimtari. N vijim u analizuan gjithashtu faktort dhe prirja
e formave operative t grupeve kriminale pr do veprimtari kriminale. Si u prmend me sipr, pr kt qllim u
prdorn tre burime parsore. Burimi i par parsor ishin intervistat e thelluara gjysm t strukturuara me ekspert t
fushs. Kampioni i zgjedhur pr tu intervistuar ishte i shumllojshm dhe kjo przgjedhje u b me qllimin prftimin
e nj panorame sa m t gjer t problematiks, objekt studimi i ktij raporti. Pr t shmangur njanshmrin n przgjedhjen e kampionit, t intervistuarit u zgjodhn duke u mbshtetur n referimet e bra nga kolegt, bazuar n prvojn e tyre n luftn kundr krimit t organizuar (metoda ortek, snow bolling). N kt kampion u prfshin gjyqtar,
9. Creswell, J (2014) Research Design Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches 4th ed. Sage.
avokat, prokuror, ekspert policie, studiues, prfaqsues t shoqris civile, gazetar investigativ dhe ekspert t
krimit kompjuterik n qytetet Tiran, Durrs, Lushnj, Fier, Vlor, Gjirokastr, Kor dhe Shkodr. Duke u mbshtetur n t dhnat e fazs paraprake, intervistat u organizuan n mnyr t till q t prekeshin t gjitha rajonet kryesore
t vendit Veri, Jug, Qendr, Juglindje, gj q krijoi nj vshtrim n nivel kombtar t objektit t studimit. Mbledhja e
t dhnave parsore ka filluar n muajin maj 2014, prmes realizimit t intervistave gjysm t strukturuara dhe atyre
n grup (fokus grup) dhe ka vazhduar deri n muajin nntor 2014.
Gjithsej, jan realizuar 44 intervista. Nga gjith t intervistuarit 9 kan qen femra. Shumica e intervistave jan regjistruar n format audio, me miratimin paraprak t t intervistuarve. Ndrsa 10 t intervistuar kan zgjedhur t mos
regjistrohen, dhe n kto raste jan mbajtur shnime. Kohzgjatja e regjistrimeve audio sht 24 or dhe 12 minuta.
Vetm studiuesit kishin t drejt t shfrytzonin regjistrimet audio, transkriptimet e realizuara prej tyre dhe listn e
koduar t burimeve. Pr t garantuar konfidencialitetin e burimeve, secilit prej pjesmarrsve i sht caktuar nj kod
i veant, i prdorur pr t referuar apo cituar prgjigjet e tyre. Pjes e puns studimore ishin edhe diskutimet me
koleg q nuk u prfshin drejtprdrejt n studim.
Burimi i dyt parsor ishin fokus grupet, q synonin vjeljen dhe prfshirjen e mendimeve t komunitetit n analizn
e ktij studimi. U organizuan katr diskutime n formn e grupeve t fokusuara. Kto diskutime n grup u realizuan
n qytetet e Tirans, Shkodrs, Kors dhe Vlors, me pjesmarrs nga shoqria civile, student t shkencave sociale,
gazetaris dhe drejtsis. Fokus grupet ndihmuan kryesisht pr t kuptuar faktort social- politik q i japin mundsi
krimit t organizuar t zhvillohet n shoqri dhe arsyet e mosdenoncimit t krimit n komunitet.
Burimi i tret parsor dhe mjaft i rndsishm ishin vendimet e gjykatave. Pr kt studim jan analizuar 84 vendimeve t Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda pr veprimtari t krimit t organizuar. Vendimet u przgjodhn mbi bazn e natyrs s veprimtarive t paligjshme me interes pr studimin, shpeshtsis s episodeve
kriminale, numrin e t pandehurve dhe rrezikshmrin e paraqitur. Vendimet gjyqsore t analizuara i takojn periudhs 2006 2014, pr veprimtari t paligjshme t trafikimit t drogs (42 %), trafikimit t armve (18 %), trafikimit
t qenieve njerzore (17 %), kontrabands s migrantve (9 %), gjobvnie (8 %) dhe raste t gjykuara pr krijim dhe
pjesmarrje n organizat kriminale (6 %). Gjithsej, vendimet kan nj volum prej 3793 flet.
Nj burim tjetr i rndsishm n studimin e krimit t organizuar ishin edhe burimet mediatike. Kto burime
ndihmuan jo vetm me t dhna q mungojn n vendimet e gjykatave, por edhe n prditsimin e informacionit.
Pr kt qllim sht br kontrolli, ruajtja dhe analizimi i raportimeve t medias vizive dhe t shkruar mbi ngjarje t
lidhura me objektin e studimit, t ndodhura kryesisht gjat periudhs janar 2005 - 2014.
N prfundim, prpara publikimit, studimi i sht nnshtruar recenss akademike dhe teknike t z. Besnik Bakiu10
dhe znj. Nita Shala.11 Dokumenti iu shprnda pr komente edhe drejtuesve (joekspert t fushs) t OSFA me prvoj
n raporte t ngjashme.
Studimi e vuan mungesn e theksuar t studimeve apo artikujve shkencor t mparshm rreth krimit t organizuar
10. Besnik Bakiu sht ekspert n fushn e siguris. Ai ka mbajtur funksione dhe kakryer detyra t ndryshme nagjencit ligjzbatuese. sht autor
idisa studimeven fushn e siguris dhe lufts kundr kriminalitetit, si dhe bashkautor n 4 botime pr aspekte t ndryshme t siguris.Ka
qen Drejtor Ekzekutiv i Organizats s Punonjsve t Policis n Lirim.Aktualishtsht pedagog n Akademin e Policis dhe Drejtor Ekzekutiv
i Qendrs Rajonale pr Parandalimin e Krimit. shtdoktorant n fushn e drejtsis.
11. Nita Shala sht Kandidate pr Doktoratur n t Drejt Ndrkombtare n Graduate Institute for Interantional and Development Studies
(IHEID) n Gjenev, financuar nga Qeveria Zvicerane. Interesat e saj krkimore jan mbi garancit pr mosprsritje t shkeljeve t rnda t
drejtave t njeriut. Ajo sht konsulente pr t drejtat e njeriut pran Misionit t Prhershm t Shqipris n Gjenev. Ajo ka punuar si eksperte
ligjore n USAID, n zyrn Anti-Korrupsion KEK Kosov, si dhe n Zyrn e Prokurorit n Tribunalin e Hags pr Krimet n ish-Jugosllavi.
SHPRNDARJA E VENDIMEVE GJYQSORE

T SHQYRTUARA SIPAS AKTIVITETEVE (2006-2014)
TRAFIK ARMSH
& MUNICIONESH
TRAFIK QENIESH
NJERZORE
GJOBVNIE
17%
8%
18% 6
ORGANIZAT
% KRIMINALE
42%
9%
KONTRABAND
MIGRANTSH
TRAFIK DROGE
n Shqipri. Gjithashtu, karakteri delikat i objektit t studimit ka cenuar plotsin e informacionit t ofruar dhe n
ndonj rast, si u prmend m sipr, vullnetin pr t marr pjes n studim. Sidoqoft, studime t tjera rreth krimit
t organizuar n Shqipri do t realizohen gjat viteve n vijim, n kuadr t strategjis katrvjeare (2014 - 2017) t
Fondacionit Shoqria e Hapur pr Shqiprin dhe konceptit Sfidimi i kulturs s pandshkueshmris.
Kapitulli 1
Hyrje
literaturn e t drejts penale shqiptare kriminaliteti i organizuar sht konsideruar si shkalla m e lart e
organizimit t kriminalitetit profesionist, dhe me krim t organizuar nnkuptohet krijimi i grupeve dhe bandave
t ndryshme t organizuara q bashkpunojn n mnyr t rregullt pr kryerjen e veprave penale.12 Duke marr
parasysh mungesn e nj prcaktimi prfundimtar t krimit t organizuar shqiptar, Zhilla (2012)bn nj prcaktim
t vetin, duke u nisur nga natyra e lidhjeve t krimit t organizuar me botn e krimit dhe institucionet publike dhe
private. Sipas tij, krimi i organizuar shqiptar ndahet n dy profile: 1) krimi i organizuar me profil t ult kriminal (ku
prfshihen grupet kriminale q merren vetm me veprimtari kriminale t mirfillta) dhe 2) krimi i organizuar me profil t lart. Ky i fundit ka arritur t krijoj lidhje jo vetm me botn e krimit, por edhe me elitn politike dhe ekonomike
t vendit. Theksohet se, sot, krimi i organizuar shqiptar lviz midis ktyre dy profileve.13 Pr nga organizimi, krimi
i organizuar n Shqipri shfaqet gjithmon e m i ndrlikuar dhe dinamik.14 Nn ndikimin e fuqishm t faktorve
t ndryshm lokal, rajonal dhe global jan zhvilluar dhe prsosur forma t krimit rajonal e ndrkombtar t trafikimit t drogs, trafikimit t qenieve njerzore dhe armve, krimit kibernetik, si dhe pastrimit t parave.15 N ditt e
sotme, krimi i organizuar ndrkombtar prbn nj krcnim serioz pr sigurin kombtare dhe ndrkombtare, dhe
paraqet pasoja t dmshme pr shndetin dhe sigurin publike, institucionet demokratike dhe stabilitetin ekonomik.16
N Shqipri, pavarsisht raportimeve dhe debateve t ndryshme lidhur me natyrn dhe shkalln e prhapjes t krimit
t organizuar n jetn shoqrore, politike dhe ekonomike, ekspertt e intervistuar n kt fush e pranojn vshtirsin
pr ta prshkruar kt dukuri sipas nj tipologjie t caktuar. Ndonse jo n form t shkruar, n fjalorin informal ata
shpesh i referohen krimit t organizuar shqiptar si nj organizim i organizuar.17 Nj vlersim i drejt i natyrs dhe
shkalls s krimit t organizuar n vend duket i vshtir, fillimisht pr vet natyrn e fsheht t ksaj dukurie, dhe, pr
m tepr, si pasoj e mungess s theksuar dhe pr nj koh t gjat t statistikave zyrtare. Rrjedhimisht, vlersime
12. Elezi I, Vshtrim mbi zhvillimet e legjislacionit penal shqiptar kundr krimit t organizuar n Gjendja e krimit t organizuar n Shqipri,
Kosov, Mal t Zi, Maqedoni si dhe problemet q lidhen me t Tiran, Dhjetor 2002. fq. 9
13. Zhilla F, Judicial Corruption and Organised Crime: Democratic Transformation and Prospects for
Justice in the Western Balkans with case study Albania, Punimi i Doktoraturs n Kings College London, i pabotuar, Dhjetor 2012.
14. The EU Serious and Organised Crime Threat Assessment, https://www.europol.europa.eu/sites/default/files/publications/socta2013.pdf
15. Strategjia ndrsektoriale e lufts kundr krimit t organizuar, trafiqeve t paligjshme dhe terrorizimit, 2013-2020 dhe Plani i veprimit pr vitet
2013-2016, miratuar me VKM Nr. 663, dat 17.7.2013.
16. Transnational Organized Crime: A Growing Threat to National and International Security retrieved from http://m.whitehouse.gov/administration/eop/nsc/transnational-crime/threat.
17. Fokus Grup me ekspert, (kod 38/2), Maj 2014.
t ndryshme t shkalls dhe natyrs s ktij lloj kriminaliteti shum t rrezikshm jan br mbi baza perceptimesh
dhe opinionesh personale. Sidoqoft, ky studim i mbshtetur n burime t ndryshme dhe serioze informacioni jep
t dhna t besueshme q mundsojn prvijimin e nj tabloje t prgjithshme rreth krimit t organizuar n vend,
zhvillimin e nj debati konstruktiv rreth tij, prmirsimin dhe hartimin e politikave frytdhnse pr parandalimin dhe
luftimin e tij. Ky studim ndihmon edhe n nxitjen e studiuesve t tjer pr ta shtjelluar m tej kt tematik aq shum
t rrahur, me gjith mungesn e theksuar t studimeve empirike. Studimi vjen n kuadr t nisms s Fondacionit
Shoqria e Hapur pr Shqiprin pr Sfidimin e Kulturs s Pandshkueshmris dhe do t ndiqet nga studime t
ngjashme n vitet n vijim.
Struktura e studimit sht e organizuar n katr kapituj kryesor. N hyrje t studimit (Kapitulli 1) hidhet nj vshtrim
i prgjithshm mbi faktort e ndryshm q kan favorizuar dhe nxitur shfaqjen dhe zhvillimin e krimit t organizuar
n vend. Kapitulli i dyt prqendrohet n nj analiz t tipologjis s organizimeve kriminale shqiptare, duke br
dallimin midis grupeve kriminale shqiptare aktive n vendet e Bashkimit Evropian dhe grupeve kriminale brenda territorit t Republiks s Shqipris. Kapitulli i tret prmban tr veprimtarit e organizuara kriminale t shqyrtuara.
Pr efekt lehtsie, ky kapitull sht ndar n tet seksione t veanta, sipas llojit t veprimtaris kriminale t marr n
shqyrtim. Konkretisht, n seksionin e par t kapitullit t tret shqyrtohet natyra dhe shkalla e trafikimit t drogs n
Shqipri, me fokus t veant mbi heroinn, kokainn, kanabisin dhe drogat sintetike. Trafikimi i qenieve njerzore
dhe kontrabanda e migrantve analizohen n seksionet dy dhe tre t ktij kapitulli. Informacioni i mbledhur rreth
trafikimit t armve dhe municioneve nga, prmes dhe drejt Shqipris analizohet gjersisht n seksionin e katrt.
Nj shpjegim i thelluar dhe skematik i formave t organizuara kriminale t gjobvnies paraqitet n seksionin e pest.
Problematika e kohve t fundit e vrasjeve me pages shqyrtohet n seksionin e gjasht. Seksioni i shtat i studimit
prqendrohet n krimin e organizuar kibernetik. N seksionin e fundit shqyrtohet veprimtaria e pastrimit t t ardhurave t paligjshme nga veprimtari t organizuara kriminale. N mbyllje t ktij studimi (Kapitulli 4) pasqyrohen
prfundimet e studimit dhe parashtrohen disa rekomandime specifike, q synojn arritjen e rezultateve t duhura dhe
konkrete n adresimin e krimit t organizuar n vend mbshtetur n informacionin e shqyrtuar, analizn e br mbi
problematikat e msiprme dhe propozimet konkrete t ekspertve t intervistuar.
1.1 Vshtrim i prgjithshm

Raporte t ndryshme kombtare dhe ndrkombtare t agjencive ligjzbatuese dhe organizatave t pavarura e kan
pranuar prej kohsh ekzistencn e krimit t organizuar n Shqipri. Shfaqja dhe zhvillimi i krimit t organizuar n
vend sht nxitur dhe favorizuar nga faktor t karakterit shoqror, politik dhe ekonomik. Nga ana tjetr, shkalla e
prhapjes dhe zhvillimit t ktij lloj kriminaliteti sht prcaktuar nga niveli i reagimit institucional dhe shoqror ndaj
tij. Sipas ekspertve t intervistuar, faktor t larmishm kan ndikuar n shfaqjen e formave t hershme t veprimtarive t paligjshme, organizimeve kriminale, zhvillimin dhe sofistikimin e tyre deri n ditt e sotme.
Kshtu, fillesat e krimit t organizuar n Shqipri jan shnuar n periudhn e ndryshimit t sistemit totalitar n at
pluralist. Tranzicioni nga nj sistem kontrolli total nga shteti, me nj politik t ashpr penale, drejt nj sistemi t
brisht demokratik u shoqrua me institucione t dobta dhe me npuns pa edukimin dhe prvojn e mjaftueshme.
Situata e krijuar n vitet 1997 dhe pasojat sociale dhe financiare t shkaktuara nga shembja e skemave piramidale
kan qen nj tjetr moment ky n krijimin e kushteve t favorshme pr zhvillimin e krimit t organizuar n vend.
Nga ana tjetr, dobsia e organeve t drejtsis dhe policis t mbrthyera nga korrupsioni dhe ndrhyrjet apo kontrolli
politik ka lejuar pandshkueshmrin e eksponentve t bots s krimit t organizuar. N ndrthurje me mungesn e
stabilitetit politik pr mse dy dekada n vend, kjo situat ka krijuar hapsirat dhe mundsit praktike t ndrveprimit,
paraqitjes dhe prfshirjes n politik t krimit t organizuar. Gjithashtu, kriza ekonomike e shoqruar me nivele t
larta papunsie dhe shkall t lart informaliteti ka favorizuar mundsit e rekrutimit nga organizimet kriminale dhe
investimit t tyre n ekonomin e ligjshme. Shprbrja e strukturave tradicionale sociale, si familja dhe komuniteti, ka
lehtsuar prfshirjen e drejtprdrejt apo t trthort n veprimtari t organizuara kriminale fitimprurse.
Nj tjetr faktor i rndsishm q e ka br Shqiprin nj vend trheqs pr krimin e organizuar sht pozita
gjeografike midis vendeve prodhuese t drogs s fort n Lindje, si jan Afganistani dhe Turqia, dhe vendeve konsumatore n Perndim, si jan shtetet antare t BE-s. Gjithashtu konfliktet n rajon jan prmendur si faktor q ka
shrbyer pr hapjen e rrugve t trafikimit dhe prfshirjen e krimit t organizuar shqiptar n rrjetet ndrkombtare.
Valt e para dhe t vazhdueshme t migrimit, si dhe importimi i prvojs dhe lidhjeve kriminale t fituara jasht jan
vlersuar si faktor prcaktues n sofistikimin e krimit t organizuar. N kt aspekt, pjestar t diaspors shqiptare
n vendet e BE-s, t cilt kan hasur vshtirsi n integrimin social dhe kulturor n vendin prits, jan konsideruar
nj kontingjent me kosto minimale pr zhvillimin e krimit t organizuar brenda dhe jasht vendit. Prdorimi i gjer
i teknologjis dhe mjeteve t zhvilluara t komunikimit ka lehtsuar dhe ndihmuar modernizimin e krimit t organizuar. Pr m tepr, krimi i organizuar ka marr prmasa ndrkombtare si pasoj e globalizimit dhe, si do vend
tjetr i prekur , Shqipria nuk ka qen nj prjashtim.
T pyetur n lidhje me rezultatet e agjencive ligjzbatuese shqiptare pr parandalimin dhe luftn kundr krimit t
organizuar, si dhe arsyet q mund ta ken zbehur efikasitetin e puns s tyre, ekspertt pjesmarrs n studim kan
renditur si m kryesore nivelin e ult t bashkpunimit dhe bashkrendimit t puns midis agjencive t ndryshme,
mungesn e konsolidimit t institucioneve q vazhdimisht iu nnshtrohen reformave n staf t kualifikuar sa her
ndryshojn qeverit, shtje t aspektit profesional, por dhe trajtimit t dobt financiar si n drejtim t pagave, infrastrukturs dhe logjistiks n dispozicion. Korrupsioni i zyrtarve t caktuar, mosndshkimi i tyre dhe mungesa e
vullnetit pr t prmbushur prgjegjsit konkrete jan prmendur nga shumica e t intervistuarve si nj problem
vrtet shqetsues. Sipas t intervistuarve, korrupsioni paraqitet shqetsues n institucionet q kan kontaktin e par
me kriminalitetin n prgjithsi, dhe krimin e organizuar n veanti. Prsa i prket oficerve t policis gjyqsore, rekomandohet t reformohet statusi i tyre, pasi aktualisht ndodhen n varsi t dyfisht: administrative nga policia dhe
procedurale nga prokuroria. Megjithat, korrupsioni vlersohet si problem shqetsues edhe n radht e gjyqsorit, gj
q argumentohet me faktin se asnj gjyqtar nuk sht dnuar pr veprn penale t korrupsionit pasiv (deri n astin e
kryerjes s intervistave).18 Sipas t intervistuarve, ka patur rreth 10-12 raste gjyqtarsh t larguar nga detyra me vendim
t Kshillit t Lart t Drejtsis (KLD), por 75 % e tyre jan rikthyer n detyr nga Gjykata e Lart, kurse pjesa tjetr
nga Gjykata Kushtetuese. Theksojm se gjyqtart jan shkarkuar fillimisht pr shkelje disiplinore dhe jo pr veprn
penale t korrupsionit pasiv, q dnohet me burgim. Si arsye t tjera q dobsojn efikasitetin e puns s agjencive
ligjzbatuese dhe rrjedhimisht arritjen e rezultateve konkrete n luftn ndaj krimit t organizuar renditen mungesa e
meritokracis n emrime dhe promovim, ku vihen re ndrhyrje nepotike dhe politike. Mungesa e statistikave dhe
bazs t t dhnave konsiderohet gjithashtu nj mangsi e rndsishme.
Ndrsa lidhur me reagimin e shoqris shqiptare ndaj krimit t organizuar, konkretisht se cilat jan arsyet q e bjn
at ngurruese n denoncimin dhe bashkpunimin m t ngusht me autoritetet ligjzbatuese, ekspertt e intervistuar
pranojn se mungesa e besimit tek institucionet dhe frika ndaj hakmarrjes minojn rezultatet e knaqshme q do
18. Rasti i par i dnimit t nj gjyqtari pr kt vepr penale sht shnuar m dat 18 dhjetor 2014 (intervistat kan prfunduar n fund t muajit
nntor 2014). Pr m tepr rreth ktij rasti shiko: http://www.panorama.com.al/2014/12/23/korrupsioni-denohet-me-3-5-vjet-heqje-lirie-ish-gjyqtari-pojanaku/
t vinin nga nj marrdhnie besimi dhe bashkpunimi. Mungesa e besimit t publikut tek institucionet lidhet me
perceptime t nivelit t lart t korrupsionit, shitjes s sekretit dhe mungess s mbrojtjes efektive t dshmitarve.
Frika nga hakmarrja e grupeve kriminale dhe pjestart e tyre sht renditur e dyta prej shumics s t pyeturve. Kjo
frik lidhet me faktin q Shqipria sht territor i vogl, ku njerzit mund ta njohin lehtsisht njri-tjetrin, dhe rrjedhimisht kuptohet pa vshtirsi kush kallzon dhe bashkpunon me organet e zbatimit t ligjit. Pr m tepr, prvoja
me bandat dhe organizatat e rrezikshme dhe famkeqe n t shkuarn ende nuk sht shlyer nga kujtesa kolektive.
Megjithat, ngurrimi dhe niveli i ult i bashkpunimit t publikut shpjegohet edhe me mungesn e kulturs s denoncimit. Pr shum koh shoqria shqiptare sht mbshtetur n lidhjet e forta familjare, shoqrore dhe krahinore,
pra kallzimin n organet shtetrore e konsideron spiunim dhe turp. T intervistuarit nnvizojn se nuk sht br
sa duhet pr ndrgjegjsimin e shoqris prsa i prket kulturs s denoncimit ndaj shkeljeve t ligjit, si nj vler e
prbashkt n raport me detyrn qytetare ndaj komunitetit dhe shtetit shqiptar. Gjithashtu argumentohet se numri
i ult i denoncimeve mund t shpjegohet edhe me paaftsin e qytetarve pr t dalluar krimin e organizuar nga ai i
rrugs, q ka nj ndikim m t drejtprdrejte dhe t prekshm n prditshmrin e tyre. Arsyeja m pak e prmendur
n kt drejtim nga t intervistuarit ka t bj me lidhjet e trthorta me persona t prfshir n krim t organizuar
(dmth lidhje familjare, farefisnore apo shoqrore).
Kapitulli 2
Tipologjia e grupeve
kriminale shqiptare
2.1. Grupet kriminale shqiptare n vendet e Bashkimit Evropian
Ekzistojn perceptime t ndryshme mbi natyrn, strukturn, ndrveprimin dhe karakteristika t tjera t grupeve t
organizuara kriminale shqiptare. Duke pasur parasysh natyrn e shprndar t krimit t organizuar, si brenda dhe
jasht territorit t Republiks s Shqipris, nevojitet q t bhet dallimi midis grupeve kriminale t prbra nga shtetas shqiptar, t cilt veprojn n shtete t ndryshme t Bashkimit Evropian, dhe grupeve kriminale aktive n vend.19
Nga prqasja e informacionit rreth tipologjis s ktyre grupeve, t prftuar nga raportet e prvitshme t Europol-it
nga njra an dhe nj numri t konsiderueshm vendimesh t Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda (GjKR)
n Tiran, s bashku me mendimet e ekspertve t intervistuar nga ana tjetr, rezulton se midis grupeve kriminale
shqipfolse 20 n vendet e BE-s dhe atyre brenda vendit ton ekzistojn dallime n aspekte t veanta.
Sipas agjencis ligjzbatuese t Bashkimit Evropian, Europol, grupet etnike shqiptare t krimit t organizuar fillimisht
jan paraqitur si lehtsues21 dhe ofrues shrbimesh22 pr grupet e tjera t krimit t organizuar. Kto grupe homogjene,
me struktur hierarkike, disiplin dhe solidaritet n grup shprfaqn aftsit dhe efikasitetin e tyre n veprimtarit
ku ishin prfshir, si trafikimi i drogs, trafikimi i qenieve njerzore, shfrytzimi i prostitucionit, kontrabanda e migrantve dhe t gjitha llojet e krimeve kundr pasuris. N vitin 2005 raportohej se n bashkpunim me grupet turke
t krimit t organizuar, grupet kriminale shqiptare nj dit mund t merren me dorzimin e nj sasie heroine, ndrsa ditn
tjetr me trafikun e qenieve njerzore.23 Pr kt arsye, organizata policore e Bashkimit Evropian i cilson kto grupe si
poly-criminals. Krahas veprimtarive kryesore, ata kryejn nj sr veprimtarish t tjera si vjedhje, plakitje, vjedhje me
dhun me qllim pr t ndihmuar dhe lehtsuar veprimtarit kryesore fitimprurse, si dhe pr t zotruar dika q
u nevojitet por pa dashur t len gjurm. Ndrsa prfshirja e tyre n trafikun e drogs si heroina, kokaina, kanabisi
19. Intervist me prokuror (kod 28 dhe 38/2), maj-qershor 2014

20. Kshtu u referohet Europol grupeve kriminale aktive n shtetet e BE-s me pjestar t kombsis shqiptare. Shih
raportet e prvitshme t Europol pr vlersimin e riskut t Krimit t Organizuar n Bashkimin Evropian.
21. Europol 2004: 8
22. Europol 2005: 5
23. ibid 2005: 9
dhe droga sintetike bn q ata t cilsohen edhe si poly-drugs.24 Kto grupe, duke shfrytzuar Shqiprin si baz operacionale, arrinin t trafikonin rreth 30 ton kokain do vit, nga vendi yn drejt Evrops prmes ajrit.25 Ndr t tjera,
ato kan spikatur si grupe tej mase t dhunshme. Dhuna prdoret me qllim friksimin dhe kontrollin e viktimave,
disiplinimin brenda grupit dhe rrafshimin e mosmarrveshjeve ndrmjet grupeve, si dhe pr t friksuar autoritetet
ligjzbatuese dhe gjyqsore. Elementi i shprpjestuar i dhuns, i pranishm n modus operandi t tyre, sht kaq i
spikatur sa nj mori shtetesh si Mbretria e Bashkuar, Italia, Spanja, Holanda, Austria, Franca, Portugalia, Greqia dhe
Lituania kan raportuar vazhdimisht dhun t tejskajshme ndaj viktimave t trafikimit, prej grupeve etnike shqiptare
t krimit t organizuar.26 Shum prej antarve t ktyre grupeve raportohet t ken punuar m par n shrbimet
sekrete, polici apo si paraushtarak.27 Organizimi hierarkik dhe mbshtetja n lidhjet farefisnore i bn ata veanrisht
t vshtir pr tu infiltruar.28 Megjithat, grupet shqipfolse t krimit t organizuar, ashtu si dhe grupet e kombsive
t tjera po marrin dita-dits formn e rrjeteve t karakterizuara gjithmon e m pak nga etnia apo kombsia, dhe
paraqiten me nj kapacitet m t lart pr t vepruar n fusha t shumllojshme kriminale dhe baza ndrkombtare.29
2.2. Grupet kriminale shqiptare brenda vendit

Ky seksion prqendrohet n studimin e tipologjis s organizimeve kriminale t cilat qndrojn dhe veprojn n
pjesn drrmuese t kohs n Shqipri, pavarsisht bashkpunimit dhe ndrveprimit t vazhdueshm me grupet
shqipfolse aktive n vendet e Bashkimit Evropian. Tipologjia e tyre prfshin strukturn e grupit, njohjet dhe lidhjet
midis antarve, numrin mesatar t antarve, pranin ose jo t precedentve penal, nivelin e armatimit, prdorimin
e dhuns, bashkpunimin ndrkombtar, moshn mesatare t antarve, nivelin arsimor, statusin civil, pranin dhe
rolin e femrave brenda grupeve, si dhe mnyrn e tyre t komunikimit. Pr kt qllim, jan shqyrtuar 84 vendime
t Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda, gjithsej 357 t pandehur t gjykuar n periudhn 2006-2014
pr veprat penale t krijimit dhe pjesmarrjes n organizat kriminale, grup t strukturuar kriminal, trafikimit t
njerzve, narkotikve, armve dhe municioneve, ndihms s dhn pr kalim t paligjshm t kufirit (kontrabanda e
migrantve), si dhe shtrngimit me an t kanosjes ose dhuns pr dhnien e pasuris (gjobvnia). Gjithashtu, rreth
profilit t grupeve t organizuara kriminale q veprojn n vend jan pyetur edhe 44 pjesmarrs n kt studim, ku
prfshihen gjyqtar dhe prokuror nga krimet e rnda dhe 8 rrethe gjyqsore, avokat, ekspert t policis dhe gazetar investigativ.
1990 - 1997 struktura hierarkike
Q prej shfaqjes s formave t para t krimit t organizuar n Shqipri e deri n ditt e sotme, persona t ndryshm
jan organizuar n formn e bandave t armatosura, organizatave kriminale dhe grupeve t strukturuara kriminale
pr t arritur qllimet e tyre t paligjshme. Fillimisht, n rrethe t ndryshme t Shqipris u shfaqn banda t armatosura t prfshira n trafikim njerzish, kontraband migrantsh e favorizuar nga izolimi i deriathershm i vendit,
rrmbime personi, gjobvnie, dhe rivalitet i vazhdueshm pr kontroll territori. Kjo form organizimi kriminal dhe
24.
25.
26.
27.
28.
29.
Europol 2011: 20
Europol 2005: 10.
ibid 2005: 33
Europol 2011: 39
UNODC 2010: 124
Europol, 2013: 8
lufta pr kontroll territori vazhdoi deri pas vitit 1997, por u zbeh m pas. Kjo nuk do t thot se fuqia e bandave t armatosura u dobsua, por ata evoluan n forma t reja organizimesh kriminale me karakter siprmarrs dhe fitimprurs.
1998 - 2004
Kontaktet e para me vendet fqinje krijuan mundsin e njohjeve me personazhe dhe veprimtari kriminale fitimprurse, t cilat shpejt u importuan n Shqipri. Grupe t strukturuara kriminale, dhe nj ose dy organizata kriminale, u
shfaqn dhe filluan t vepronin pothuaj n t gjith territorin. Kshtu, n vitin 2000 n Shqipri numroheshin rreth
60 grupe kriminale, t cilat s bashku numronin 400 antar. Kto grupe prbheshin nga 4-5 antar. Sipas nj
raporti t prgatitur nga ICITAP pr Ministrin e Brendshme, 5 ose 6 nga kto grupe ishin m t mdha dhe numronin 16-17, ose dhe m shum antar.30
Njhersh me mnyrn e organizimit t tyre, u zhvillua dhe u zgjerua sfera e veprimtarive ku ato u prfshin. Me
kalimin e kohs, trafikimi i femrave shqiptare pr qllim shfrytzimi seksual psoi rnie. Shqipria nga vend origjine
po shndrrohej m tepr n vend tranziti pr femra t rekrutuara nga vendet e Evrops Lindore. Nga ana tjetr, trafikimi i drogs dhe armve lulzuan, duke u shndrruar n veprimtarit parsore fitimprurse pr kto organizime
kriminale. Trafikimi i armve arriti kulmin gjat konfliktit n Kosov dhe rebelimit n ish-Republikn Jugosllave t
Maqedonis, n vitin 2001, ku grupe t organizuara kriminale shqiptare trafikuan arm t plakitura nga depot e armatimeve n vitin 1997 n Shqipri.31 Grupet e strukturuara kriminale u formuan fillimisht si bashkime t tre apo m
shum personave q njiheshin me njri-tjetrin si shok fmijrie, banues n nj lagje apo territor t caktuar. N disa
grupe vreheshin edhe lidhje familjare e krushqie. N prgjithsi, grupet nuk organizoheshin n mnyr vertikale,
megjithse mund t vihej re njfar pariteti i krijuesve dhe personave t par t prfshir n grup. Natyra hierarkike
dallohej m qart n dy organizatat kriminale n Shqipri, at t Lushnjs dhe Durrsit, edhe pse kjo e fundit pati
nj tjetr kualifikim ligjor. Struktura vertikale, autoriteti dhe nnshtrimi ndaj drejtuesit, selia dhe disiplina brenda
organizats, nivelet e para dhe t dyta t prfaqsimit, shkalla e lart e dhuns dhe armatimit, karakteri ekonomik,
qndrueshmria dhe vazhdimsia e veprimtarive t paligjshme dallohen qart n organizatn kriminale t Bands
s Lushnjs.32 Lidhjet midis antarve ishin shoqrore dhe familjare. Ndrsa pr Bandn e Durrsit, e cila u krijua
fillimisht si bashkim i dy grupeve t veanta t qytetit bregdetar dhe numronte rreth 17 antar n gjirin e saj, gjykata
moi se bashkpunimi kishte elemente t krimit t organizuar por jo t organizats kriminale, si forma m e lart e
bashkpunimit t veant. Mes bashkpuntorve kishte organizator, ekzekutor e ndihms pr kryerjen e veprave
penale, q ishin t paramenduara dhe shum mir t planifikuara. Niveli i armatimit ishte mjaft i sofistikuar dhe shkalla e dhuns dhe hakmarrjes e lart. Gjithsesi, gjykata nuk pranoi se ekzistonte nj platform e qart e veprimtaris
kriminale me rregulla dhe hierarki mes bashkpuntorve. Gjithashtu, pretendimet e organit t akuzs pr dnime
t dhna pr trafik droge nga gjykata italiane pr pjestar t bands, si dhe deklarimet e bashkpuntorit t drejtsis
pr kryerje t veprimtarive t paligjshme fitimprurse, kryesisht n fushn e trafikimit t lndve narkotike, u rrzuan
si t paprovuara.33
30. International Criminal Investigation Training Assistance Program (ICITAP), Organized Crime Investigation. Internal document prepared for the
Ministry of Public Order of Albania, 7 July 2000 (cituar n Gjoni. I Organized Crime And National Security: The Albanian Case 2004: 21.
31. Europol: 2010: 266
32. Vendimet e Gjykats s Krimeve t Rnda t Shkalls s Par me Nr 42, dat 25. 11. 2010 dhe Nr 17, m dat 28.03.2011.
33. Vendim i Gjykats s Krimeve t Rnda t Shkalls s Par Nr 1, dat 16.01.2012.
2005 - 2014 rrjete kriminale

Rreth fundit t viteve 2004-2005, koh q prkon me fundin e periudhs s dyt t evoluimit dhe prshtatjes s strukturave kriminale, nisn t shfaqen forma t reja organizimesh kriminale. Grupe t caktuara kriminale, brenda dhe
jasht Shqipris, fillojn t ndrveprojn n mnyr aktive dhe t vazhdueshme n formn e rrjeteve kriminale, por
duke ruajtur autonomin e grupit. Secili nga kto grupe dhe antart e tyre marrin prsipr detyra dhe prgjegjsi t
caktuara, pa qen nn drejtimin, kontrollin dhe detyrimin pr tiu nnshtruar autoritetit t nj personi t caktuar. Kto
rrjete kriminale kan n prbrje t tyre financuesit apo porositsit e drogs, t cilt zakonisht ndodhen n vendet e
destinacionit t drogs si p.sh, Itali dhe Greqi, ndrmjetsit si pika kontakti me qndrim n Shqipri, dhe persona t
tjer t besuar prej ktyre t fundit, q kan marr prsipr pjes t caktuara t veprimtaris kriminale. Konkretisht,
dikush kryen gjetjen e drogs brenda apo jasht vendit dhe transportimin e saj n nj qytet t caktuar, nj tjetr merr
prsipr peshimin, ndarjen, presimin apo przierjen dhe paketimin e lnds narkotike, kurse nj i tret siguron
gjetjen e transportuesve shqiptar apo t huaj dhe mbrritjen e drogs te pritsit. Kta t fundit mund t jen bashkpuntor t grupit porosits, apo edhe t kontaktuar nga personat me qndrim n Shqipri. Sapo droga mbrrin n
destinacion, ajo nxirret nga pjest e fshehura t automjetit, sipas udhzimeve t dhna prmes telefonit n mnyr t
koduar, kontrollohet sasia dhe cilsia e saj dhe n fund u kalohet shprndarsve t shtetsive t ndryshme. Kur droga
rezulton e cilsis s dobt dhe nuk trhiqet shpejt nga tregu, porositsit ankohen te drguesit dhe negociojn uljen
e mimit ose bjn kthimin e saj. Pjes e veprimtaris kriminale, q zakonisht ndodh n disa etapa, jan edhe transportuesit e parave apo t drogs, t cilt mund t sigurohen rast pas rasti dhe jo domosdoshmrish jan pjes e ndonjrit prej grupeve. N prgjithsi, si transportues shfrytzohen persona vulnerabl, si t rinj t papun apo t moshuar,
gra t divorcuara me fmij, etj. Parat pr blerjen e drogs mund t drgohen me an t agjencive t transfertave, por
edhe n kesh me an t transportuesve. N rastin kur ato transportohen kesh, ashtu si dhe me transportimin e sasive
t drogs, paraplqehet q ato t ndahen n pjes t caktuara me dy ose m shum korrier. Kjo shprndarje shmang
mundsin e humbjes totale t sasis s drogs apo parave, n rast ndalimi dhe arrestimi nga policia t korrierit. Pr
m tepr siguri, transportuesve u jepen adresat, kontaktet dhe udhzimet prkatse n mnyr t copzuar dhe t
vazhdueshme. Nj struktur e till e organizuar n formn e rrjetit kriminal, vlersohet nga ekspertt e agjencive
ligjzbatuese si efiente, fleksibl, m e vshtir pr tu zbuluar dhe goditur, duke siguruar kshtu vazhdimsi m t
gjat t veprimtarive kriminale. Mungesa e nj drejtuesi apo hierarkie t qart, jo vetm siguron jetgjatsin e grupit
dhe vazhdimsin e veprimtarive t tyre, por shihet ndrkaq si nj form lehtsisht e pranueshme dhe e plqyer nga
shqiptart, t shquar pr sens protagonizmi dhe mosbindjeje apo nnshtrimi.34 Megjithat, nj pjes e ekspertve t
intervistuar deklarojn se sasia dhe cilsia e dobt e hetimeve jan arsyeja e moszbulimit dhe drgimit n gjykat t financuesve, furnitorve grosist, apo koordinuesve t episodeve kriminale t rrjetit.35 Sipas prokurorit kod (28) qershor
2014, organizimet kriminale n mnyr q t jen efiente organizohen n formn e rrjetit kriminal t prbr nga disa grupe
q marrin prsipr pjes t caktuara t aktivitetit kriminal. E thn thjesht, secili di k t marr n telefon, ku duhet t trokas
pr t gjetur at q i duhet. Organizimi i nj sindikate kriminale nuk sht shum i ndryshm nga organizimi i nj shoqrie
tregtare q vepron n nj treg t caktuar. Ajo prpiqet t optimizoj dhe maksimizoj fitimin e saj, dhe i prshtatet mnyrs sesi
funksionon tregu. Megjithat, prokurori vlerson se kto struktura jan relativisht t qndrueshme dhe jo aq mir t
organizuara. Rrjetet kriminale krijohen dhe veprojn n baz t interesave pragmatiste t momentit t grupeve t
prfshira.36
34. Intervist me gjyqtar (kode 29, 35, 37) prokuror (kod 27) dhe avokat (kod 3), maj-korrik, 2014.
35. Intervist me gjyqtar (kod 31, 32) qershor, avokat (kod (3) korrik dhe gazetar (kod 38/5) maj 2014.
36. Intervist me prokuror (kod 29) dhe gjyqtar (kode 32, 37), qershor-korrik, 2014.
Rrjeti kriminal paraqitet aktualisht si forma m e prshtatshme dhe e prhapur n realizimin e siprmarrjeve t
ndryshme kriminale. Ktu prfshihen trafikimi i llojeve t ndryshme t drogs, armve dhe municioneve, rrjetet e
kontrabandimit t migrantve dhe krimi i organizuar kibernetik. Megjithat, veprimtari t paligjshme si trafikimi i
qenieve njerzore apo gjobvniet nuk rezultojn t kryhen aktualisht n formn e rrjetit kriminal. Konkretisht, trafikimi i qenieve njerzore, qoft i brendshm apo i jashtm, kryhet nga bashkpunimi i dy ose tre personave. Ndrsa
gjobvniet kryhen n formn e grupit t strukturuar kriminal. Vrasjet me pages kryhen nga individ t ndryshm
t cilsuar si amator, diletant dhe ekskluziv pr llogari t grupit, apo t nnkontraktuar edhe nga grupe t tjera t
rrjetit kriminal. Sipas Europol-it dhe ekspertve pjesmarrs n studim, ekziston dhe nj form tjetr siprmarrjeje
kriminale. Vjedhjet e organizuara me autor shqiptar kryhen shpesh n formn e grupeve shtitse.
Lidhjet midis antarve
N pjesn drrmuese, njohjet midis pjestareve t organizimeve kriminale shqiptare jan shoqrore, t krijuara qysh
n fmijri, n shkoll apo territorin e lagjes / rajonit ku ata banojn. Vihen re lidhje familjare, t fisit apo krushqie
midis pjestareve t veant brenda grupit, por jo aq sa kto grupe t konsiderohen homogjene dhe fisnore.37 Lidhjet
shoqrore apo familjare jan t pranishme n fillimet e nj grupimi kriminal, pr vet besimin q ato ofrojn. Me
kalimin e kohs, dinamika e veprimtarive kriminale prcakton nevojn pr krijimin e lidhjeve t reja, qoft edhe me
shtetas t huaj. Antar t rrjeteve t ndryshme jan njohur edhe gjat kohs s vuajtjes s dnimeve t dhna pr
veprimtari t mparshme.
Numri i antarve
Numri i antarve t nj rrjeti kriminal t prbr nga dy ose tre grupe t veanta me 3-4 antar, llogaritet t jet mesatarisht rreth 10-12 persona. Organizatat kriminale kan numruar edhe m shum antar (p.sh, Banda e Durrsit
kishte rreth 17 antar t niveleve t ndryshme). Nga trsia e vendimeve gjyqsore t shqyrtuara rezulton se numrin
m t madh t antarve e kan grupet e prfshira n trafikimin e drogs dhe kontrabandimit t migrantve, t cilt
numrojn nga 5 deri n 10 persona. Ndrsa grupet e prfshira n trafikimin e armve, numrojn mesatarisht 4
deri n 6 bashkpuntor. Vrasjet me pages dhe trafikimi i qenieve njerzore shnojn numrin m t vogl t bashkpuntorve, nga 1 deri n 3 t till.
Mosha
Pr sa i prket moshs mesatare t personave t prfshir n krim t organizuar, rezulton t jet rreth 30-40 vje, n
periudhn e kryerjes s veprave penale. Pr sa i prket llojit t veprimtaris kriminale, vihet re mosha relativisht m e
madhe e personave t prfshir n trafikun e armve dhe municioneve, q llogaritet t jet rreth 40-50 vje. Moshat m
t reja jan t pranishme n nivelet baz t trafikut t narkotikve (transportues dhe shprndars), si dhe rekrutuesit
e viktimave t trafikimit. Nga shqyrtimi i vendimeve gjyqsore t Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda,
rezulton se pjesa m e madhe e t pandehurve t akuzuar pr krijim, drejtim dhe pjesmarrje n organizat kriminale
n Shqipri, rreth viteve 1998-2000, kan lindur n vitet 70. Nj prirje e veant vihet re n trafikimin e drogs, ku n
rolin e transportuesve t lnds narkotike prfshihen persona t moshuar mbi 60 vje, t cilt shfrytzohen nga rrjetet
kriminale pr shkak t vulnerabilitetit t tyre dhe me qllim uljen e vigjilencs dhe dyshimeve nga ana e policis.
37. Pr vite me radh Europol i ka konsideruar grupet shqipfolse t krimit t organizuar si homogenous and clan-based
Precedentt penal
Nga shqyrtimi i 84 vendimeve t Gjykats s Krimeve t Rnda, me nj numr t prgjithshm prej 357 t pandehurish t gjykuar pr pjesmarrje n kryerjen e veprimtarive t organizuara kriminale objekt i ktij studimi, rezulton se
shumica drrmuese (rreth 90 %) e tyre nuk kan qen t dnuar m par. Theksojm se nj pjes e konsiderueshme
e t pandehurve t nxjerr prpara gjykats kan qen n role kye, si transportues droge, parash apo shprndars t
lnds narkotike, dhe karakterizohen nga situata vulnerabl e t qenit t papun dhe n kushte t vshtira ekonomike. T
intervistuarit pohojn pr sa m sipr, dhe shtojn se ata me precedent penal jan zakonisht n role kryesore.38 Vihet re
se persona t prfshir dhe t dnuar pr trafikim t drogs s fort, si heroin dhe kokain, jasht Shqipris, pas vuajtjes
s dnimit jan kthyer ktu dhe kan krijuar grupet e tyre, duke bashkpunuar me rrjetet kriminale ku kan marr pjes
n t shkuarn.39
Niveli arsimor
Lidhur me nivelin arsimor t personave t prfshir n krim t organizuar, rezulton se pjesa m e madhe e tyre ndahet midis
arsimit t detyrueshm 8-vjear dhe atij t mesm. Gjithashtu, shumica e t intervistuarve raportojn se vitet e fundit sht
rritur ndjeshm numri i personave me arsim t lart t prfshir n krim t organizuar. Megjithat, ata shtojn se kjo rritje
mund t jet formale dhe ka filluar t ndihet me liberalizimin e arsimit t lart n Shqipri.40 Duke iu referuar t pandehurve
pr pjesmarrje n organizat kriminale, n vitet 1998 - 2000, rezulton se pjesa m e madhe e tyre ishin me arsim t detyrueshm, kurse pjesa tjetr me arsim t mesm.
Armatimi
Grupet e organizuara kriminale posedojn arm personale q u shrbejn pr vetmbrojtje, goditje dhe asgjsim t kundrshtarve, si dhe pr ushtrim presioni psikologjik. Gjithashtu, armt mund t prdoren edhe pr qllime fitimprurse (p.sh,
trafikimi dhe shitja e armve dhe municioneve). N krahasim me t shkuarn, kur bandat e armatosura, organizatat dhe
grupet kriminale ishin t armatosura rnd dhe nuk ngurronin ti prdornin ato, n ditt e sotme personat e prfshir n
veprimtari kriminale posedojn arm, por jo t kalibrit t rnd. Fjala sht kryesisht pr arm brezi si pistoleta t tipit TT,
Zastava, Miniblow, arm gjysm automatike skorpion dhe, n disa raste, arm automatike t tipit kallashnikov. Zakonisht,
armt zbulohen dhe sekuestrohen n astin e arrestimit t personave n fjal, gjat kontrollit fizik t tyre, t automjetit dhe
t baness.
Agresiviteti
N ndryshim nga shfaqjet publike t dhuns s skajshme dhe ballafaqimeve t prgjakshme n t shkuarn midis grupeve
t organizuara kriminale n Shqipri, aktualisht nuk vrehet prdorim i lart i dhuns prej grupeve kriminale. Megjithse
jan regjistruar raste t prdorimit t armve prej pjestarve t grupeve kriminale, kryesisht kundr policis kufitare n jug
t vendit, kto konsiderohen sporadike dhe nuk mund t prgjithsohen. Evoluimi dhe prshtatja e krimit t organizuar
ndaj rrethanave t reja t krijuara q shpesh lidhen me konsolidimin, fuqin zbuluese dhe goditse t agjencive ligjzbatuese,
ka diktuar forma t reja dhune, si ajo psikologjike, apo mnyra t tjera veprimi modus operandi, q prjashtojn elementin
e dhuns apo e len at si mjet t fundit pr arritjen e qllimit kriminal. Kshtu, pr shembull, sht vrejtur dhe pranohet
38. Intervista me prokuror (kode 22, 28) dhe gjyqtar (kode 31, 35), qershor 2014.
39. Intervist me gjyqtarin (kod 35) qershor, 2014.
40. Intervista me gjyqtar (kode 31, 34) dhe prokuror (kode 22, 24), qershor 2014.
gjersisht se trafikantt e femrave pr qllime prfitimi nga shfrytzimi seksual i tyre zgjedhin t prdorin dhunn psikologjike n vend t asaj fizike, si dhe forma t tjera nnshtrimi si mashtrimi apo edhe forma t partneritetit me viktimn, duke
ndar fitimet dhe duke iu br dhurata. N rastet e prdorimit sistematik t dhuns, viktimat e trafikuara jan prpjekur tu
shptojn shfrytzuesve, duke u vn n kontakt me policin dhe duke denoncuar trafikantt, pavarsisht friks, krcnimeve dhe rrezikut real pr jetn.41 Ekspertt shpjegojn gjithashtu se nivelet jo t larta t dhuns dhe ballafaqimeve midis
grupeve rivale, n ditt e sotme, lidhen edhe me mungesn e nevojs pr kontroll territori.42 Duke qen se krkesa e tregut
t brendshm pr shrbime dhe produkte t ofruara nga krimi i organizuar sht relativisht e ult, krahasuar me tregjet
evropiane t drogs dhe industris s seksit, rrjedhimisht edhe prpjekjet e grupeve kriminale pr t zgjeruar dhe sunduar
tregjet jan m t pakta. Kjo shpjegon faktin se prse grupet shqipfolse t krimit t organizuar n BE cilsohen si tej mase
t dhunshme dhe konkurruese n raportet e agjencis evropiane policore Europol. Megjithat, t intervistuarit shtojn se
zhvillimet e fundit t vrasjeve me pages dhe shprthimeve me eksploziv, prvese si larje hesapesh mund t interpretohen
edhe si rritje e interesit pr t hyr n tregun e brendshm kriminal dhe pr ta ribalancuar at.43
Bashkpunimi
N fillimet e tyre, grupet shqiptare t krimit t organizuar q vepronin n shtetet evropiane ishin shum homogjene dhe
t mbshtetura n lidhjet fisnore.44 Megjithse ato bashkpunonin lirisht me grupet e tjera t krimit t organizuar, karakteristik pr kto grupe ishte shmangia e krijimit t lidhjeve t ngushta me grupet vendase, duke zgjedhur t qndronin t
pavarura nga pikpamja logjistike dhe operacionale.45 Bashkpunimet e para t grupeve shqiptare me ato t huaja kan qen
me grupet mafioze italiane, dhe m pas me grupet turke t trafikut t heroins. Pavarsisht natyrs s grupeve t Camorra-s
pr t mos lejuar hapsir pr grupet e tjera, grupet shqiptare arritn t fitonin njfar autonomie n menaxhimin e trafikut
t drogs, shfrytzimit t prostitucionit dhe tregut t zi pr bashkkombsit e tyre n Itali.46 Mbrritja e grupeve shqiptare
t krimit t organizuar n Itali solli dhe shembullin e par t grupeve kriminale ndretnike, q ishte ajo e grupeve kriminale t Pulias.47 Grupet e para shqiptare t krimit t organizuar kan bashkpunuar me grupet mafioze t Sacra Corona
Unita (SCU) n formn e lejimit pr shfrytzim t prostitucionit n nj territor t caktuar, n kmbim t furnizimit me
arm dhe heroin nga grupet shqiptare.48 Ky bashkpunim u forcua m tej n drejtim t trafikut t armve midis grupeve
shqiptare dhe atyre t Ndrangheta-s.49 Prve bashkpunimit me grupet italiane dhe turke (n trafikun e heroins prmes
degzimit jugor t Rrugs s Ballkanit),50 grupet e organizuara kriminale shqiptare kan bashkpunuar edhe me grupet
vendase t shteteve t tjera fqinje, si Greqi, Maqedoni, Kosov, etj. N veprimtari t caktuara, si pr shembull trafikimi i
qenieve njerzore dhe shfrytzimi i prostitucionit, grupet shqiptare kan bashkpunuar ngusht edhe me grupet e vendeve
nga rekrutoheshin viktimat, si Federata Ruse, Ukrain, Lituani, Moldavi, Bullgari, Rumani etj.51 N ditt e sotme, grupet
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
Intervist me gjyqtar (kod 31), qershor 2014.

Intervist me prokuror (kod (28), qershor 2014.
Intervist me gazetar (kod 17) tetor 2014.
Europol 2005: 5
Europol 2008: 41
Europol 2004: 22
ibid
Intervist me prokuror (kod 29), qershor 2014.
Europol 2011: 38.
Sipas Kombeve t Bashkuara Rruga e Ballkanit fillon q nga Irani (zakonisht nprmjet Pakistanit) dhe m pas kalon n Turqi-Greqi-Bullgari
dhe m pas, nprmjet vendeve t Ballkanit Perndimor, kalon n Evropn Perndimore. Shih faqen zyrtare t UNDOC n seksionin Drug
Traficking aksesuar m 22/12/2014 https://www.unodc.org/unodc/en/drug-trafficking/
51. Europol 2005: 15
kriminale brenda territorit t Republiks s Shqipris, t diktuara nga rrethanat e nj tregu t brendshm t vogl dhe
njhersh nga nevoja pr t maksimizuar t ardhurat kriminale, bashkpunojn n mnyr pothuajse t pandar dhe t
vazhdueshme me grupet kriminale shqiptare q veprojn n vendet e BE-s. Kjo dallohet qart n shumicn e vendimeve t
dhna nga Gjykata e Krimeve t Rnda n Tiran. Gjithashtu, grupet vendase bashkpunojn ngusht me grupet malazeze,
boshnjake, serbe dhe maqedonase, pa u penguar aspak nga konfliktet gjeopolitike q kan karakterizuar historin e rajonit
t Ballkanit.52 Ky bashkpunim dallohet qart n trafikun e armve dhe at t drogs. Nga shqyrtimi i vendimeve t viteve
2011 - 2014 t Gjykats t Shkalls s Par pr Krimet e Rnda, vihet re prirja e prfshirjes s nj numri prher n rritje
t shtetasve t huaj si italian, grek, boshnjak, kroat dhe t nnshtetsive t tjera evropiane n transportimin e lndve
narkotike nga dhe prmes Shqipris, pr llogari t grupeve shqiptare t krimit t organizuar. Kjo prirje mund t lidhet me
krizn ekonomike q ka prekur kto vende, e cila pasqyrohet n situatn vulnerabl t personave t dnuar, q n shumicn
e rasteve jan t papun dhe me borxhe n vendet e tyre.53
Roli i femrave
Femrat jan t pranishme n grupet e organizuara kriminale shqiptare, por jo n numr dhe role domethnse. Nga
shqyrtimi i vendimeve t Gjykats s Krimeve t Rnda pr vitet 2006-2014 mbi veprimtarit e paligjshme q jan objekt i
ktij studimi, rezulton se n nj numr t prgjithshm prej 357 personash t pandehur, 16 prej tyre jan femra (4.4 %). Nj
prpjestim i prafrt gjinor rezulton edhe nga analiza m e fundit vjetore e Gjykats s Krimeve t Rnda (8 femra dhe 196
meshkuj t pandehur n vitin 2013, prafrsisht 4 %).54 Gjyqtart e intervistuar pran ksaj gjykate tregojn se shumica e
ktyre femrave jan prfshir pr shkak t lidhjeve intime apo familjare me pjestar t grupeve kriminale. Nuk kan role
kryesore por ndihmse, si pr shembull transportimi dhe fshehja e lnds narkotike n rast arrestimi t personit t lidhur
me to, dhe ofrimi i nj fasade familjare n automjetin me t cilin transportohet droga. N trafikun e qenieve njerzore,
femrat jan t pranishme n rolin e kujdestares dhe udhzueses s viktimave t rekrutuara. Ato i luajn kto role pr shkak
t prvojave t mparshme si viktima t trafikimit, puntore seksi apo lidhjeve t afrta me trafikantt. Disa prej tyre prfshihen drejtprdrejt n gjetjen e klientve. Duke ln mnjan trafikun e drogs, q prbn numrin m t madh t veprave t
drguara n gjykat, numri m i lart i femrave t prfshira n krim t organizuar shnohet n rastet e gjobvnieve. Roli i
tyre n kt veprimtari ka t bj me joshjen e personit q gjobitet, si dhe shfrytzimin e informacionit paraprak q ajo mund
t ket pr shkak t lidhjeve t mparshme me t.
Mnyrat e komunikimit
Komunikimet midis pjestarve t t njjtit grup kriminal dhe t grupeve brenda nj rrjeti paraqesin interes studimor
dhe praktik. Informacioni mbi gjuhn e prdorur, dialektin, mnyrn e koduar dhe mjetet e prdorura pr komunikim
midis tyre, sigurohet nga prgjimi i komunikimeve prej organeve hetimore. Prsa i prket mjeteve dhe platformave t
komunikimit, grupet shqiptare t krimit t organizuar prdorin telefonatat dhe mesazhet prmes aparateve celular, komunikimet prmes platforms Skype,55 rrjetet sociale dhe e-mail.56 Facebook po prdoret gjithmon e m shum pr njohjen,
rekrutimin, dhnien e udhzimeve dhe kontrollin n distanc t viktimave t trafikimit. N nj rast, pr shembull, nj
52. Intervist me prokuror (kod 22) qershor 2014.

53. Intervist me gjyqtar (kod 31) qershor 2014.
54. Raport mbi analizn e veprimtaris s Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda pr vitin 2013, Tiran,
Gjykata e Shkalls s Par pr Krime t Rnda.
55. Europol 2011: 45
56. Intervista me ekspert t policis me (kod 10, 11).
person q ishte duke kryer dnimin n nj nga burgjet e vendit, arrin t njoh nprmjet rrjetit social, t rekrutoj prmes
mashtrimit, t menaxhoj kontrabandimin e viktims nga Shqipria prmes Greqis n Itali, dhe t kontrolloj dhe prfitoj
t ardhurat nga shfrytzimi i saj. Rrjetet sociale po prdoren edhe nga vet viktimat, t shtyra nga trafikantt, pr rekrutimin
e shoqeve dhe vajzave t tjera.57 N komunikimet telefonike pranohet se pjestart e grupeve kriminale prgjithsisht tregohen t kujdesshm dhe t rezervuar n prdorimin e emrave apo adresave t vendtakimeve dhe shkmbimeve t produkteve t paligjshme. Sipas nj t intervistuari n studim, gjuha q ata prdorin sht e rezervuar. Por kur vjen momenti pr t br
shkmbimet dhe ka m shum lvizje, pr kta q jan si m kryesort mundohen q ta ndrpresin komunikimin. Apo tani ngaq
kan krijuar njohje dhe lidhje, pazaret i bjn n takime. Ka dhe raste q nuk jan kaq t kualifikuar dhe jan m t shpenguar dhe
flasin konkretisht... do filani kaq apo paraqesin elemente t mallit pr ti reklamuar. Ata q jan t dnuar pr kt veprimtari jan m
t kufizuar.58 Megjithse nj pjes e personave t prfshir n veprimtari kriminale rezulton se kan ndryshuar disa her
gjeneralitetet apo prdorin emra t rrem, ata zgjedhin t prdorin pseudonime dhe nofka t prdorura n rrethet e tyre
shoqrore si p.sh, nipe, daj, mik etj. Gjithashtu vihet re se kta persona ndrrojn shpesh numrat e telefonit, posedojn disa t till njkohsisht dhe i regjistrojn ata n emr t personave t afrt apo t tret. Shpeshher gjuha e koduar q
ata prdorin sht kaq e ndrlikuar sa pr persona t tret mund t duket pa logjik dhe kuptim. Megjithat ata arrijn t
merren vesh shum mir mes tyre. Natyrisht, grupe t ndryshme prdorin kode t paracaktuara dhe t kuptueshme vetm
pr pjestart brenda grupit apo grupeve t tjera bashkpunuese brenda rrjetit kriminal. Kshtu, n vend t fjals drog zakonisht prdoren kode si parat euro/dollar n t ciln 10 mij dollar nnkupton 10 kilogram heroin, pr korrier droge kodi
nipe, pritsi i drogs daj, asti i shkmbimit t drogs kur do t pim nj kafe, policia t zinjt, apo ka ferra ose stuhi rrugs,
dhe kur dikush nga pjestart e grupit apo transportuesit e drogs arrestohet, prdoret masivisht shprehja ka thyer kmbn
ose sht shtruar n spital. N nj prej shtjeve t gjykuara nga Gjykata e Krimeve t Rnda, vihet re kujdesi i treguar nga
siguruesi i drogs n Shqipri (Alb) n mnyrn sesi i komunikon pritsit t saj n Itali (It) vendin ku sht fshehur sasia
prej 20-22 kg heroin n pjes t ndryshme t makins:
Alb: monto dern e mbrapme dhe lidhi fijet e boksit, kshtu dgjohen mir.
It: N dyert e mbrapme dhe t lidh fijet mir?
Alb: Po, dhe vr nj radio t mir.
It: Mbarove pun?
Alb: Numri i poltronit sht njzet ... numri i bilets...
It: Njzet?
Alb: Po, dhoma njzet njzet e dy..dyzet dit.
It: N rregull u kujtove mir.
Alb: Isha aty dhe numri i dhoms ishte njzet
It: Po, numr njzet.
Alb: Mbarove?
It: Po, po por u shkatrrovapo bhem mekanik
Nga prgjimet e bisedave telefonike mund t dallohet dialekti i bashkbiseduesve dhe gjuha e koduar q i prshtatet karakteristikave t zons nga vijn:
Po kta ishuj q u prplasm neve me nj gji ktu tani nja 500 mi. po aty ore e ata gjinj q jan gjinjt e vegjl aty ore, gjett rr.
1:..E gjetm gur t mdhenj dhe rr 2: gur jo rr t holl gur 1: Nga vendi q na le ti sa sht? 2: sht 5 min n kmb. e ik te ai
gjiri i mesit shikoje, ai ka nj ik rr atje, ka rr t huaj dhe n rastet kur droga do t drgohej prmes detit shfaqen shqet57. Intervist me ekspert policie (kod 21).
58. Intervist me ekspert policie (kod 12).
sime kur deti sht me i trazuar ka shum det 5-6-7 basma (duke nnkuptuar ball) dhe sht problem pr t ngarkuar atjet
shikojm n internet pr t shtunne lm pr t shtunn pasi ka katr (duke nnkuptuar ball)gjrat t bhen mir pasi kemi
koh t presim, 3-4 dit ne ktej presim dhe personi se ka pas det.
N rastet kur dikush prmend emra konkret (zakonisht t rinjt e saporekrutuar) u trhiqet vmendja:
1: Fol me X (emr konkret) njher. Jam n siklet pr t mbajt nj gj t till.
2 : Mos fol kshtu n telefon kaposh detioshtin shum telefoni.
Pr t shmangur mundsin e rrjedhjes s informacionit dhe vnies n rrezik t bashkpuntorve t tjer n rast arrestimi
nga policia, transportuesve t drogs u komunikohen adresat dhe udhzimet prkatse, n mnyr t pjesshme dhe t vazhdueshme. Edhe n rastet kur transportuesit apo pjestart e tjer ndalohen dhe arrestohen n flagranc nga policia, mnyra
e sjelljes dhe informacionet q japin ndjekin t ashtuquajturin kodi i heshtjes, q e vshtirson punn e organeve t hetimit
pr t zbuluar prejardhjen dhe destinacionin e drogs.59
Vlersimi i riskut t strukturave kriminale

Rrjetet kriminale shqiptare prbhen nga grupe t ndryshme me rreth 3-4 antar.
Veprimtaria kryesore e paligjshme dhe m fitimprurse sht trafikimi i drogs, kryesisht i kanabisit. do grup dhe
antar ka prgjegjsi pr detyra t veanta n sigurimin e lnds narkotike, transportimin, pritjen dhe shprndarjen
n tregun me pakic.
Grupe sporadike jan t prfshira n trafikimin e armve, municioneve dhe eksplozivit me Malin e Zi dhe Kosovn.
Shum t rrezikshme paraqiten grupet e prfshira n gjobvnie t cilat nuk denoncohen, n prdorimin e eksplozivit, vrasjeve me pages apo pa autor pr asgjsime t kundrshtarve, ribalancim t tregut, apo qllime
terrori.
Vjedhjet e organizuara n vende t Bashkimit Evropian kryhen nga grupe kriminale shtitse.
Grupet kriminale shqiptare jan fuqizuar ekonomikisht dhe jan br m t rrezikshme, pr shkak t bashkpunimit me grupet e vendeve fqinje, por sidomos me grupet shqiptare n BE.
Zbatohet kodi i heshtjes, prdorimi i dhuns psikologjike n vend t asaj fizike, dhe forma t partneritetit me
viktimn.
Rrezik pr rikthimin n atdhe t kontingjentit kriminal jasht, pr shkak t mundsive t reja ekonomike n vend
dhe vazhdimsis s investimit t t ardhurave kriminale n veprimtari ekonomike t regjistruara tashm.
S fundmi, ekspertt paralajmrojn mundsin e rikthimit t prplasjeve t ashpra pr kontroll territori.
59. Intervista me gjyqtar (kod 36) qershor 2014.
Tabela nr 1. Veori t strukturave kriminale shqiptare brenda dhe jasht vendit
Karakteristikat
Grupet kriminale
Grupet kriminale
brenda vendit
n BE
Format m t hershme

Banda t vogla rajonale
Ofrues & lehtsues shrbimesh
Lidhjet e antarve

Shoqrore
Familjare/fisnore
Kontroll territori
Struktur hierarkike
Struktur rrjeti
Rrjete me mbi 10 antar
Prfshirja n aktivitete

Multi-kriminale
T veanta
Trafikim i drogave

Lloje t ndryshme (poly-drugs)
Kryesisht kanabis apo heroin
Ish-ushtarak, polic apo agjent t Sigurimit

Precedent penal
Arsimi i detyrueshm
Armatimi
-
I leht
I sofistikuar
Nivel i lart i dhuns
Bashkpunim rajonal/ndrkombtar
Prania/roli i femrs
Komunikim i rezervuar/ koduar dhe prdorim i teknologjis
Kapitulli 3
Veprimtarit kriminaLE
t organizuara
3.1. Trafikimi i drogs
Trafikimi i narkotikve nga grupet kriminale shqiptare ka njohur nj rritje t konsiderueshme q nga viti 2008. Jan
rreth 528 t dnuar nga Gjykata e Shkalls s Par pr Krime t Rnda, pr periudhn 2008-2013. Vetm n gjashtmujorin e par t vitit 2014, n kt gjykat kishte nj rritje prej 13% t shtjeve t gjykuara pr trafik droge, krahasuar
me vitin 2013.60
Droga e paligjshme prbn nj rrezik serioz pr shndetin, sigurin, mirqenien dhe stabilitetin financiar t qytetarve,
duke shkaktuar paqndrueshmri politike dhe ekonomike.61 Krkesa pr drog rrit fuqin, pandshkueshmrin, si
dhe dhunn e grupeve t organizuara kriminale, me an t s cils ato prforcojn pozicionet e tyre n tregje, mbrojn
veprimtarit e tyre, zgjerojn fushn e veprimit, shfrytzojn fermert vendas pr rritje dhe kultivim t kanabisit, duke
premtuar prfitime shumash t mdha parash, si dhe rrisin bashkpunimin me rrjete t tjera kriminale. Pr m tepr,
rritja e trafikut t drogs sjell rrjedhimisht m shum kriminalitet n vend dhe korrupsion t agjencive ligjzbatuese.62
Rajoni i Ballkanit Perndimor, pjes e t cilit sht edhe Shqipria, konsiderohet si nj vend tranziti pr heroinn dhe
prekursort kimik t destinuar pr prdorim n vendet e Evrops Perndimore, si dhe sht shndrruar n port
hyrse t kokains s prodhuar n Amerikn Latine.63 Droga sintetike, megjithse n sasi shum t vogl, prodhohet
n shtete si Serbia dhe Bullgaria, dhe shprndahet m pas drejt vendeve fqinje, prfshi edhe Shqiprin.64
Shqipria, si pjes e degzimit jugor t Rrugs s Ballkanit prdoret si vend tranziti, magazinimi dhe ripaketimi pr
heroinn me origjin nga Afganistani. Grupe t organizuara kriminale turke, n bashkpunim me grupe kriminale
shqiptare, bjn transportimin e saj n Shqipri prmes Maqedonis, pr t vijuar m tej n Itali prmes detit dhe n
rrug toksore n Greqi, si dhe n Ballkanin Verior. Destinacioni prfundimtar i ngarkesave t heroins mbetet Evro60. Shiko intervistn e dhn pr Top Channel nga Kryetari i Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda, Sandr Simoni dat 13/06/2014
aksesuar m 20/09/2014 http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=279712
61. UNODC, 2013.
62. Transnational Organized Crime: A Growing Threat to National and International Security, retrieved from http://m.whitehouse.gov/administration/eop/nsc/transnational-crime/threat
63. Strategy to Combat Transnational Organized Crime, July 2011, pg 10.
pa Qendrore, Perndimore dhe vendet nordike.65 N dy vitet e fundit, agjencit ligjzbatuese shqiptare kan sekuestruar mesatarisht 61.5 kg heroin n vit.66 Kokaina e prodhuar n Peru, Kolumbi, Meksik dhe Ekuador futet n Evrop
nprmjet zbarkimit n portet e Spanjs dhe t Holands. Sasi t konsiderueshme t fshehura n kontenier synojn
vendet e Ballkanit prmes transportit ujor dhe toksor. Shoqri tregtare dhe kompani transporti ndrkombtar jan
prdorur pr trheqjen e sasive t ndryshme t kokains n vendin ton prmes Malit t Zi dhe Maqedonis. Sasi
m t vogla importohen prmes koliposts. N gjashtmujorin e par t vitit 2014, numri i shtjeve t paraqitura
n Gjykatn e Shkalls s Par pr Krime t Rnda lidhur me veprimtarin kriminale n fushn e drogave t forta si
heroin dhe kokain, sht rritur me 200 %. Ky fakt thekson funksionin e territorit shqiptar jo vetm pr tranzitimin,
por edhe magazinimin e drogave t forta.67
Koht e fundit, vendi yn ka trhequr vmendje ndrkombtare si pik e nxeht pr kultivimin masiv dhe rritjen e
bims s cannabis sativa n pjes t ndryshme t territorit. Pas operacioneve t rndsishme t Policis Shqiptare n
Lazarat dhe Dukagjin, ku u sekuestruan rreth 87 ton marijuan, sfida e radhs pr autoritetet shqiptare mbetet asgjsimi i parcelave t mbjella me kanabis n malsit e Krujs, Dibrs, Tropojs, zons s Beratit dhe Lumit t Vlors.
Kanabisi i prodhuar n vend destinohet kryesisht pr konsumatort evropian, por edhe ata t brendshm. Megjithse
mungojn statistikat zyrtare mbi prdorimin e drogs, raportet ndrkombtare dhe ekspertt vendas pohojn konsumin e brendshm t marijuans nga persona t moshave nga 14 deri n 60 vje. Prirja e prdorimit t ksaj droge
n Shqipri sht n rritje, prej vitit 2000.68
3.1.1. Heroina
N vitin 2013, Zyra e Kombeve te Bashkuara pr Drogat dhe Krimin (UNODC) raportoi nj prirje zbritse t heroins n Evrop. Ndrkaq, edhe pse gjeografikisht pjes e ktij rajoni, Shqipria paraqet nj pasqyr krejt t kundrt
t raportit furnizim/krkes pr heroin. Kshtu, gjat periudhs 2001 - 2012, pr nga numri i rasteve t heroins s
sekuestruar me origjin nga Shqipria, vendi yn renditet n vendin e katrt n bot pas Afganistanit, Pakistanit dhe
Taxhikistanit.69 Prafrsisht prllogaritet q 20-25 ton heroin kalojn n Shqipri nga Maqedonia, me destinacion
Italin (prmes detit) dhe Zvicrn.70 N vitin 2014 sht rritur me 54.8% sekuestrimi i heroins n Shqipri, krahasuar
me vitin 2013.71 Pr sa i prket krkess n vendin ton, prve kanabisit, nuk ka ndonj konsum domethns t heroins dhe kokains.72 Si citojn raportet e organizmave ndrkombtare, Shqipria prdoret si pik grumbullimi dhe
ripaketimi pr heroinn.73 Transporti i heroins prmes Rrugs s Ballkanit74 pr n Shqipri kryhet prej grupeve
t organizuara kriminale shqiptare, n bashkpunim me grupet grosiste turke. Ndrsa grumbullimi, ripaketimi dhe
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
Raporti ndrkombtar pr Strategjin e kontrollit t drogave 2013, Departamenti i Shtetit t ShBA.

Progres raportet e Komisionit Evropian mbi Shqiprin pr vitin 2013, 2014.
Intervist me ekspert policie (kod 10).
UNODC 2013: Annex II viii
The Globalization Of Crime: A Transnational Organized Crime Threat Assessment, UNODC 2010: 121
Shih Analizn Vjetore t Policis s Shtetit pr vitin 2014, aksesuar m 11/02/2015 http://www.asp.gov.al/index.php/home-2/275-slideshowhome/6831-analiza-vjetore-e-veprimtarise-se-policise-se-shtetit-per-vitin-2014
72. Departamenti Amerikan i Shtetit, 2013.
73. OCTA 2009, 32.
74. Sipas Kombeve t Bashkuara Rruga e Ballkanit fillon nga Irani (zakonisht nprmjet Pakistanit), m pas kalon n Turqi-Greqi-Bullgari, dhe
m pas nprmjet vendeve t Ballkanit Perndimor kalon n Evropn Perndimore. Shih faqen zyrtare t UNDOC n seksionin Drug Traficking
aksesuar m 22/12/2014 https://www.unodc.org/unodc/en/drug-trafficking/
shprndarja kryhet nga grupet vendase.75

N vitin 2011, Europol-i i cilson grupet shqipfolse t krimit t organizuar brenda BE-s si poly-drug dhe poly-criminal aktive n fushn e kokains, heroins, drogave sintetike dhe trafikimit t kanabisit. Megjithat, trafikimi dhe
shprndarja e heroins mbetet veprimtaria kryesore e jashtligjshme e ktyre grupeve. Grupet n fjal kontrollojn shprndarjen e heroins n rajonin e Evrops Jug-lindore.76 N Greqi, heroina futet prmes kufirit toksor me
Shqiprin nga grupet e organizuara kriminale shqiptare, t cilat kontrollojn tregun vendas n bashkpunim me
grupet kriminale greke. Grupet shqiptare jan agresive dhe ka pasur raste shkmbimi zjarri midis tyre dhe forcave t
policis.77
N periudhn 2000-2008, shqiptart zinin prqindjen m t lart (32 %) t t arrestuarve pr trafik heroine n Itali.78
Pr me tepr, Italia raportonte prfshirje t ktyre grupeve kriminale n tregun e kokains, e cila shkmbehej me
heroin. Ekspert dhe studiues t krimit t organizuar jan t mendimit se n Itali, grupet e organizuara kriminale
shqiptare kan bashkpunuar ngusht me Sacra Corona Unita pr furnizimin e tyre me kanabis, si dhe n trafikun
dhe shprndarjen e heroins dhe kokains.79 N vitin 2005 prllogaritej se grupet e organizuara kriminale shqipfolse
kontrollonin 80 % t tregjeve t heroins n vendet nordike dhe 40 % t disa shteteve perndimore t BE-s. Kto
grupe, bashk me grupet turke dhe afrikane, vepronin n Franc dhe kishin deprtuar gjithashtu n Mbretrin e
Bashkuar, edhe pse nuk dihej deri n mas.80
Gjithashtu, ndonse n sasi jo t konsiderueshme, vrehet nj rritje e trafikimit t heroins, por edhe e prdorimit t
saj n Shqipri (shih tabeln me posht).81
Tabela82 nr 2
Periudha
Kanabis
Heroin
Kokain
09 2013-09/2014
99 ton
61.1 kg
23.1 kg
09 2012- 09 2013
20 ton
61.8 kg
3.3 kg
01-09 2011
4728 kg
14.45 kg
1.6 kg
01-10- 2010
Rreth 6 ton
25 kg
-------
Shqipria vazhdon t jet nj vend tranzit pr drogn e fort, ku n prgjithsi vendi yn shrben si nj pik lidhse
e Rrugs s Ballkanit t heroins pr n Evrop.83 Gjetjet tona prputhen dhe konfirmojn t dhnat e raporteve
ndrkombtare t cituara m sipr n kt punim. Kshtu, heroina q niset nga Afganistani, magazinohet n Turqi,
dhe vjen n Shqipri nga tre drejtime t ndryshme.84 Drejtimi i par sht prmes rrugs Turqi Bullgari Maqedo75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
OCTA 2011: 12.

OCTA 2009, fq 34.
SOCTA 2005, 28.
OCTA 2010, 133.
Poda, 1998: 22.
SOCTA, 2005.
T dhnat jan marr nga progres raportet e Komisionit Evropian pr vitet 2013 dhe 2014, si dhe Raporti i Departamentit te Shtetit pr
Shqiprin pr vitin 2013.
82. Cilsojm se sipas t paktn nj eksperti t intervistuar sasia e heroins s sekuestruar nga shteti shqiptar n vitin 2010 sht m e madhe se ajo n
tabel, rreth 85 kg dhe deri n muajin tetor sasia e sekuestruar pr vitin 2014 sht 20 kg. Intervist me ekspertin e policis (kod 10 ), tetor 2014.
83. Intervist me prokuror (kod 23), qershor 2014.
84. Interviste me avokat (kod 3), qershor 2014.
KROACI
RUMANI
BOSNJE
SERBI
MALI I ZI
BULLGARI
KOSOV
MAQEDONI
ITALI
TURQI
SHQIPRI
GREQI
HEROINA
RRUGT E KALIMIT
ni - Shqipri.85 Drejtimi i dyt ndjek itinerarin Turqi - Greqi - Shqipri. Drejtimi i tret ndjek rrugn Turqi Bullgari
- Rumani - Serbi - Shqipri.86 Pasi mbrrin n Shqipri, nj sasi e vogl e heroins shrben pr konsumim t brendshm, kurse pjesa tjetr trafikohet n Evrop nprmjet Italis, por edhe Greqis. S fundi, shihen kalime t trafikut
t heroins edhe nprmjet rrugs Shqipri - Mal i Zi - Kosov dhe Serbi. Ajo q vihet re sht se Rruga Ballkanike
ka marr nj rol t rndsishm. Kjo rrug sa vjen dhe po bhet m e prdorshme nga grupet kriminale n trafikun e
heroins, ku rol parsor po merr qarku Shqipri - Kosov - Maqedoni - Mali i Zi.
Nj mendim tjetr i ekspertve t intervistuar sht se Rruga Ballkanike sht vetm nj, ajo nprmjet Turqis
Maqedonis Serbis - Kroacis, nga e cila m pas kalohet n Evropn Qendrore dhe n vendet e tjera t Ballkanit
Perndimor. Nga ky rrjet, nj pjes e drogs magazinohet n Maqedoni, dhe m pas trafikohet nga grupet shqiptare
pr n Itali dhe Greqi nprmjet Shqipris.87 Qytetet kryesore nga t cilat transportohet droga e fort nga Shqipria
n Itali, jan Vlora dhe Durrsi. Kurse trafikimi i heroins pr n Greqi kryhet kryesisht nga qytetet e Kors dhe Gjirokastr, nga kufijt e Kapshtics dhe Kakavijs. Nj tjetr qytet q po prdoret pr trafikimin e drogave t forta sht
edhe qyteti i Sarands, prej nga trafiku kryhet nprmjet Korfuzit.88 Heroina pr prdorimin e brendshm sigurohet
nga qytetet e Elbasanit dhe t Durrsit.89
Vihet re se pr prpunimin e heroins dhe kokains po ngrihen laborator t kontrolluar nga grupet kriminale shqip85.
86.
87.
88.
Intervist me avokat (kod 2), korrik 2014.

Intervist me prokuror (kod 29) qershor 2014.
Koromani A, Harta e Drogs, 6 pika kufitare, ja rrugt e trafikut, 28/11/2014, Balkanweb, aksesuar m 05/12/2014 http://www.balkanweb.
com/site/harta-e-droges-6-pika-kufitare-ja-rruget-e-trafikut/
89. Intervist me gazetar (kod 46), nntor 2014.
tare n Kosov dhe Shqipri.90 Nga ana tjetr, grupet kriminale q kryesisht merren me trafikun e kanabisit shpesh
tregtojn heroin t prftuar nprmjet shkmbimit n Turqi me hashash t presuar, ose n form vaji.91 mimi
sht n varsi t cilsis.92 Kokaina e pastr shkon n 10.000 lek doza, kurse heroina n doza rreth 0,33 gram shkon
afrsisht 2.000 - 5.000 lek. Nj kilogram heroin apo kokain luhatet n mime nga 20 - 25 deri n 50 mij euro.93 N
prgjithsi, si kokaina, por dhe heroina przihen pr tu shtuar n pesh, ku kjo e fundit przihet me paracetamol,
aceton, diacetilmorfin, monoacetilmorfin dhe kafein.94 Prziersit sigurohen kryesisht n Gjermani.
Mnyra e trafikimit
Format e trafikimit t heroins dhe kokains (droga t forta) jan shum t ngjashme me njra-tjetrn. Trafikimi kryhet nprmjet detit dhe toks, kryesisht nprmjet mjeteve konvencionale t transportit. Megjithat dyshohet se, pas
vitit 2009, jan transportuar droga t rnda edhe nprmjet ajrit, me avion privat, duke shfrytzuar infrastrukturn
ushtarake kryesisht nga aeroporti i Gjadrit.95
Ka t paktn tre tipologji grupesh kriminale t prfshira n trafikun e drogave t forta. Grupet e para jan ato q fillimisht jan marr me trafikun e qenieve njerzore dhe q kan krijuar lidhjet me tregun kriminal n Evrop. Kto
grupe kan ruajtur lidhjet e vjetra dhe i kan shfrytzuar ato m pas pr trafikun e drogave t forta. N grupin e dyt
bjn pjes ato grupe kriminale t cilat prbhen nga shqiptar t cilt jan rekrutuar nga grupet kriminal n Evrop
(sidomos nprmjet njohjeve n burgje). M pas ky kontingjent kriminal ka arritur t krijoj zgjatime t cilat prfshihen n rrjetin kriminal ndrkombtar nprmjet Rrugs Ballkanike duke shfrytzuar njohjet e tyre n Shqipri. N
grupin e tret bjn pjes grupet lokale t cilt drejtohen kryesisht nga shqiptar me precedent penal si n Evrop por
edhe n Shqipri t cilt jan kthyer dhe kan prtrir lidhjet e mparshme aty. Kto grupe prbhen kryesisht nga
mosha t reja. Kjo mendohet t jet prirja e dy viteve t fundit.96
Struktura e grupeve
Struktura e grupeve kriminale q trafikojn drogat e forta sht horizontale me nj drejtues, por jo me nj struktur
drejtuese. Forma organizative i ngjan m shum nj rrjeti kriminal sesa nj grupi t mirorganizuar. Detyrat dhe prgjegjsit ndahen n mnyr t barabart. N kt kontekst dikush prgjigjet pr trafikun e narkotikve, dikush prgjigjet pr grumbullimin e lnds, nj tjetr prgjigjet pr transportin, dhe tjetri pr shprndarjen n destinacion.97 Ky
lloj organizimi bn q rrjetet e trafikut t drogsave t forta n Shqipri t karakterizohen nga mungesa e mirstruk-
90.
91.
92.
93.
94.
95.
Intervist me prokuror (kod 25), korrik 2014.

Intervist me gazetarin (kod 38/5), maj 2014.
Intervist me prokuror (kod 25 ), korrik 2014.
Shih vendimin nr.71, viti 2007 t Shkalls s Par t Gjykats s Krimeve t Rnda.
Sipas deputetes Felaj, Kryetare e Komisionit Parlamentar t hetimit pr kt problem n vitin 2009 jan dhn 846 leje, pr vitin 2010 jan
dhn 798 leje, pr vitin 2011 jan dhn 706 leje, pr vitin 2012 jan dhn 744 leje, n vitin 2013 jan dhen 650 leje.dhe n periudhn 18
nntor 2013 prill 2014 numri i fluturimeve me krkes private, ka qen vetm 36. Lexo Albanian News Agency Trafiku i drogs, Felaj paraqet
konkluzionet: sht kryer n kohn e PD me avion nga Gjadri aksesuar m 22/12/2014 http://www.albpress.org/2014/05/31/trafiku-i-drogesfelaj-paraqet-konkluzionet-eshte-kryer-ne-kohen-e-pd-me-avion-nga-gjadri/. N 10 maj 2014 nj avion sportiv rrzohet n plazhin e Divjaks i cili
dyshohet t jet pjes e nj rrjeti ndrkombtar t trafikut t narkotikve nga Shqipria n Itali. Pr m tepr rreth operacionit shiko Ora News
Rrzohet avioni n Divjak, zbulohet trafiku nprmjet ajrit, 10/05/2014 aksesuar 24/09/2014 http://www.oranews.tv/vendi/divjake-bllokohet-nje-avion-dyshohet-se-transportonte-droge/
96. Intervist me gjyqtar (kod 35), qershor 2014.
97. Intervist me prokuror (kod 29 ), qershor 2014.
turimit apo formave hierarkike t funksionimit. Nga ana tjetr, ky lloj organizmi e bn m t vshtir goditjen deri n
rrnj t organizats apo dhe rrjetit kriminal, pasi nse goditet dikush, drejtimin e merr antari tjetr i grupit, meq n
nivel drejtues jan gati t barabart. Dhe n rastin e rrjetit kriminal, nse goditet njra nga hallkat (p.sh grumbulluesi)
pjesa tjetr e mekanizmit vazhdon t funksionoj n mnyr t pavarur.98
Nj tjetr aspekt q e vshtirson goditjen e ktyre grupeve sht se drejtimi i organizats kryhet n mnyr fluide. N
prgjithsi, kreu i grupit e drejton veprimtarin duke qen n lvizje dhe duke qndruar me periudha t shkurtra n
shtetin apo territorin ku tregtohet droga. N shum raste, t ashtuquajturat rrjete t mbyllura t heroins (pra ato
q kontrollohen vetm nga nj organizat kriminale q nga blerja deri n shitje) nga Turqia (vendi i blerjes) deri n
Itali (vendi i shitjes), organizatort e drejtonin veprimtarin nga Shqipria. Kjo lloj strukture drejtimi ua vshtirson
agjencive ligjzbatuese gjetjen e lidhjes shkaksore midis organizatorve t rrjetit dhe shitsve t heroins.99
Nga ana tjetr, n pes vitet e fundit vihet re se grupet shqiptare jan prfshir n rrjetet ndrkombtare t trafikut t
heroins, por edhe t kokains. Pr rrjedhoj, grupet shqiptare nuk bazohen m vetm n lidhjet familjare apo shoqrore, por krijojn lidhje me antar t tjer dhe shtetas t huaj. Tashm prbrja e rrjeteve kriminale q drejtohen
nga shqiptar sht e shkartisur midis shqiptarve dhe individve me shtetsi t huaj, sidomos nga shtete ku kalojn
rrugt e trafikut t heroins dhe kokains, si Ekuadori, Meksika, Britania e Madhe, Gjermania, Greqia, Italia, Spanja,
Turqia dhe Kosova.100
Tabela nr. 3
Faktort q vshtirsojn goditjen
1
Forma organizative pa nj struktur t qart drejtuese
Hallkat e rrjetit funksionojn n mnyr t pavarur
Drejtuesi i organizats sht gjithmon n lvizje
Grupet shqiptare po shkartisen me t huaj
Kshtu nj struktur tipike e nj grupi kriminal shqiptar q ka pasur lidhje me trafikun ndrkombtar t heroins
nga Turqia n Itali, nprmjet Shqipris, prbhej nga organizator, porosits (t cilt jan organizatort) t mallit n
Turqi, nj furnitor n Turqi (shtetas turk), porosits t mallit n Itali, prits t mallit n Shqipri dhe Itali, tregtues t
mallit n Itali (5 shqiptar), disa bashkpuntor q ndihmojn n pritjen e mallit, magazinimin dhe przierjen, dhe
disa korrier droge nga Shqipria n Itali apo nga Gjermania n Itali (n prgjithsi shtetas t huaj).101
Q nga viti 2006102, shohim q grupet e trafikimit t heroins kan prirje t prfshihen n rrjete kriminale, ku secili
mekanizm vepron n mnyr t pavarur. N nj rrjet t till t goditur rreth viteve 2009-2011, struktura e funksionimit prbhej nga nj furnitor shqiptar n Fier, dy organizator (shqiptar dhe rumun) dhe dy transportuesit (ift t mosh-
98. Intervist me prokuror (kod 28),qershor 2014.

99. Intervist me gazetar (kod 17), tetor 2014.
101. Shih vendimin nr. 71, viti 2007 t Shkalls s Par t Gjykats s Krimeve t Rnda.
102. Shih Vendimin nr. 47 viti 2006 t Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda.
KROACI
RUMANI
BOSNJE
SERBI
MALI I ZI
SHPRNDARSIT
BULLGARI
ITALI
MAQEDONI
POROSITSI
TURQI
POROSITSI
SHQIPRI
KORRIERT E DROGS
HEROINA
SKEMA ORGANIZATIVE
GREQI
PRITSIT E MALLIT
MAGAZINIM/ PRZIRJE
NDIHMSIT/ PAKETUESIT
FURNITORI
uarish gjerman q hiqeshin si tregtar pikturash t vjetra).103 Nj struktur e ndryshme nga ato m sipr, prbhej
nga dy persona q organizonin gjetjen e financimit, por dhe drgimin e heroins nga Shqipria n Itali. Transporti
kryhej nga nj i tret. Shprndarja n Itali kryhej nga persona t ndryshm, t gjetur nga tre bashkpuntort e tjer
(banor t t njjtit qytet-Durrs, me organizatort).104
Grupet shqiptare nuk pranojn t udhhiqen nga grupet e huaja. Ato prpiqen t funksionojn n mnyr t pavarur.
Grupet shqiptare jan grupe me nj rrezikshmri t lart shoqrore, pasi kur u cenohen interesat bhen shum t
dhunshm dhe kalojn deri n asgjsime fizike t kundrshtarve.105 Komunikimi midis antarve t grupit, por edhe
me bashkpuntor t tjer t rrjetit kriminal, kur ai shtrihet n disa shtete, kryhet jo vetm nprmjet telefonave, por
edhe nprmjet Skype-it dhe rrjeteve sociale (sidomos Facebook-ut). Megjithat, vitet e fundit ka nj rnie t trafikut t
heroins nprmjet Shqipris. Vihet re prirja q Shqipria t shmanget gjithnj e m shum. Dhe bie n sy se ka nj
preferenc t trafikimit t heroins nprmjet Kosovs n Shqipri, dhe prej andej n Itali dhe Greqi.
Karakteristikat
Karakteristik e grupeve kriminale t angazhuara n trafikimin e drogave t forta sht se ato, n dallim nga grupet
kriminale q merren me drogat burimore (kanabis sativa), jan m t organizuara dhe me prvoj m t pasur kriminale, brenda dhe jasht vendit. Kto grupe kan lidhje t forta si me tregun e brendshm ashtu dhe at ndrkombtar106. Nga
103.
104.
105.
106.
Shih Vendimin nr. 14 viti 2010 t Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda.
Shih Vendimin nr. 45 viti 2011 t Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda.
Intervist me ekspertin e policis (kod 10), tetor 2014.
ana tjetr, kto grupe jan m t vshtira pr tu gjurmuar nga agjencit ligjzbatuese. Antart e ktyre grupeve
kriminale zbatojn kodin e heshtjes, dhe nuk jan bashkpunues me agjencit ligjzbatuese.107
Nj tjetr karakteristik e grupeve kriminale q merren me trafikimin e drogave t forta sht se ato prpiqen
t vendosin lidhje t qndrueshme me individ t korruptuar brenda policis, prokuroris dhe gjyqsorit.108 Ato
kan informacione t brendshme pr lvizjet e policis, duke siguruar rrug t lira pr trafikim. Nga ana tjetr,
ky informacion u jep mundsi t neutralizojn goditjet e policis. Mendohet se grupe t fuqishme kriminale investojn n emrimin e drejtuesve t rajoneve t policis. Ose n pamundsi u ofrojn atyre shuma t majme t
hollash ose pasuri t patundshme n shkmbim t informacioneve q lidhen me operacionet n hetim t tyre.109
N prgjithsi grupet kriminale q veprojn n rrethin e Fierit, Durrsit dhe Tirans mendohet t jen ndr grupet q kan lidhje t forta me agjencit ligjzbatuese.110
N pes vitet e fundit bie n sy prfshirja e femrave kryesisht n rolet e bashkpuntorve dhe korrierve. N
prgjithsi, kto femra jan shfrytzuar m par pr prostitucion dhe m pas kan krijuar lidhje t afrta me
ndonjrin prej antareve t grupit kriminal.111 Ose jan femra t divorcuara dhe me fmij, n vshtirsi ekonomike. Kjo kategori vajzash vjen nga femra t trafikuara fillimisht, ose ish-prdoruese t drogs.112 Pr sa i takon
transportimit, ka individ q njihen dhe e kan profesion t tyre (korrier). Ata kryejn transportin sipas krkess
dhe destinacionit, kundrejt nj pagese t caktuar. Nj karakteristik e grupeve kriminale t drogave t forta sht
se ato shfrytzojn si transportues persona n kushte shum t vshtira ekonomike dhe familjare. Kjo pr arsye
se kan kosto t ult dhe bien m pak n sy t policis, pr shkak t jets s varfr q bjn (zakonisht trafikantt
e drogave t forta bjn jet luksoze). Nga pikpamja e moshs, si transportues trafikantt zgjedhin mosha kryesisht shum t reja, por edhe t moshuar 65-70 vje. Kjo kategori moshash zgjidhet pr t shmangur vmendjen
e agjencive ligjzbatuese. Ka raste q jan manipuluar apo keqprdorur t mitur dhe persona me aftsi t kufizuar
(paraplegjik).113
Trafiku i heroins ka nxjerr n pah edhe nj paradoks q lidhet me kontrollin e kufijve. Rastet e kapjes s heroins n dalje jan m t shumta se ato n hyrje t vendit. Sipas nj prokurori t intervistuar pr kt raport, jan
tre arsye pse ka nj rnie trafikut t heroins n Shqipri:114
...s pari ka nj rnie t efiencs s hetimit n kt drejtim, grupet t cilat jan t angazhuara n trafikimin e heroins jan
shum mir t organizuara, mund t kemi edhe ndoshta elemente korruptive t administrats shtetrore... flasim gjithmon pr
policin e cila brenda saj mund t ket lehtsuar realizimin e ktij trafiku. S dyti, mund t kemi edhe problemin e diversifikimit
t rrugve t trafikut nga grupet shqiptare, t cilat kan gjetur rrug m t favorshme pr trafikimin e lnds narkotike. S treti,
mund t kemi nj zhvendosje t interesit t grupeve shqiptare nga trafiku i heroins tek trafiku i hashashit....
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.

Intervist me avokat (kod 3), korrik 2014.
Intervist me gazetar (kod 46), nntor 2014.
Intervist me gazetar (kod 17), tetor 2014.
Shih vendimin nr. 3, viti 2008 t Shkalls s Par t Gjykats s Krimeve t Rnda.
3.1.2. Kokaina
Kokaina prodhohet n vendet e Ameriks Latine si Kolumbi, Bolivi dhe Peru. Ajo transportohet n Evrop nga narko-kartelet kolumbiane prmes Spanjs (shpesh prmes Marokut), Holands, Belgjiks dhe Shqipris.115 Mundsia e
prdorimit t territorit shqiptar pr tranzitimin e kokains, si kryqzim i trafiqeve t kokains dhe heroins n Rrugn
e Ballkanit, pranohet edhe nga Zyra e Kombeve t Bashkuara mbi Drogn dhe Krimin.116 Pr m tepr, tashm vendi
yn nuk shrben vetm si pik hyrse pr kokainn drejt Evrops, por edhe si depo magazinimi, deri n shprndarjen
e plot n vendet e BE-s. Sasia e kokains q transportohej nga vendi yn n rrug ajrore prllogaritej t ishte rreth 30
ton n vit.117 Sasi t kufizuara t saj kan destinacion vendet e Evrops Qendrore dhe Lindore.118
Interesi i grupeve t organizuara kriminale shqiptare pr tu prfshir n trafikun e kokains sht shum i madh, gj
q dshmohet edhe nga prania e tyre prkrah grupeve turke n trafikun e kokains, n Portin e Konstancs.119 Sipas
SOCTA 2009, vihet n dukje nj prfshirje dhe kalim m i madh i grupeve kriminale shqipfolse nga trafiku i heroins n at t kokains.120 Kjo mund t shpjegohet ndoshta me prirjen e prgjithshme n rnie t krkess pr heroin
n Evrop. N Itali, grupet shqiptare t trafikut te drogs jan prfshir n shitjen me pakic dhe importin e sasive t
vogla t kokains. Kto grupe prbnin n vendin fqinj 9 % (1,137 persona) t numrit t prgjithshm t t arrestuarve
pr trafik kokaine n vitin 2008.121
S fundmi vihet re se grupet kriminale shqiptare kan marr role drejtuese n trafikun ndrkombtar t kokains n
BE. M 16 dhjetor 2014, arrestohet nga policia italiane Bledar Pajana, i dyshuar si drejtuesi i nj prej grupeve kryesore
kriminale t shprndarjes s kokains n Evropn Perndimore, duke importuar rreth 200 kg kokain n muaj. Grupi
i Pajans e sillte kokainn nga Amerika e Jugut nprmjet Lisbons dhe Madridit, dhe m pas e shprndante at n
Italin e Veriut.122
Rrugt e trafikut t kokains
Studime t ndryshme flasin pr trafikant shqiptar kokaine n portin e Vlors dhe qytetin e Fierit, t cilt prpunojn
drogn e ardhur n Shqipri nga Ekuadori dhe Kolumbia prmes Malit t Zi, dhe m pas e trafikojn at me anije n
drejtim t shteteve antare t BE-s. Mnyra e transportit drejt Greqis t nj pjese t sekuestruar t kokains kryhet
n rrug toksore prmes kufirit shqiptaro grek, me an t automjeteve private apo kamionve.123
Ka tri rrug npr t ciln kalon kokaina n Shqipri. Rruga kryesore sht kokaina me origjin nga Amerika Latine.
Ajo vjen kryesisht e destinuar pr Shqiprin nga portet e Spanjs dhe t Holands. Sasit e kokains, pasi vijn n
vendin ton, magazinohen dhe prpunohen (shtohet nprmjet prziersve kimik) pr tu nisur srish n Evrop.
Koht e fundit vihet re se grupet kriminale shqiptare kan vendosur lidhje t drejtprdrejta me kartelet e trafikut t
kokains n Peru, Ekuador, Kolumbi dhe Meksik. Rruga e dyt sht kokaina me origjin nga vendet e BE-s, e cila
vjen n sasi t vogla dhe sht kryesisht pr prdorim t brendshm. Rruga e tret sht kokaina q vjen nga t njjtat
115. Europol 2005: 6.
116. UNODC 2013: 44.
117. Europol 2005: 10
118. UNODC 2013: 44
119. SOCTA 2009: 16
120. ibid: 30
121. SOCTA 2010: 110
122. Gazeta Shekulli Arrestohet Mesi Shqiptar, fitonte 100 milion euro n vit nga kokaina, 20/12/2014 aksesuar m 22/12/2014 http://www.
shekulli.com.al/web/p.php?id=63060&kat=95
123. Panos A. Kostakos & Georgios A. Antonopoulos (2010): The good, the bad and the Charlie: the business of cocaine smuggling in Greece,
Global Crime, 11:1, 34-57.
BELGJIK
BULLGARI
MALI I ZI SHQIPRI
TURQI
IZRAEL
KOLUMBI
EKUADOR
KOKAINA
RRUGT E KALIMIT
rrug q vjen heroina. N prgjithsi kjo lloj kokaine vjen nprmjet linjs Turqi -Maqedoni - Kosov - Shqipri.124
Grupet shqiptare t trafikut t kokains jan aktive n Itali, Spanj, Belgjik, Holand dhe Britanin e Madhe.125 Grupet e tregtimit t kokains dhe heroins kan rritur kapacitetet prthithse dhe prpunuese, duke ngritur laborator
pr przierjen e drogs, por edhe duke rekrutuar ekspert t fushs (kimist). Kto elemente tregojn se grupet shqiptare jan prsosur dhe kan krijuar lidhje t drejtprdrejta me burimet kryesore n Amerikn Latine. Mendohet q nj
ndr pikat kryesore t shprndarjes s kokains n Ballkanin Verior administrohet nga shqiptar t Malit t Zi. Nj
sasi kokaine vjen nga lidhja e drejtprdrejt e vendosur nga shqiptar t Shqipris me banim n Ekuador.126 N nj
rast t vitit 2012 t trafikut t kokains, rruga e transportit pr n Shqipri fillonte nga Kolumbia (Port i Santa Marts) Porti i Antverps (Belgjik) Luksemburg Gjermani Austri Kroaci Serbi Maqedoni - (Qaf Than) Shqipri.127
N janar 2015 u arrestuan nnt persona t akuzuar pr trafik kokaine n fshatin Xibrak t Elbasanit. Mendohet q
ky t jet laboratori m i madh n rajon. Laboratori ishte ngritur brenda nj fabrike t marr me qira n nntor t vitit
2014.128 Ky grup kriminal, q dyshohet t jet i strukturuar dhe me role t ndara, kishte punsuar dy kolumbian q
merreshin me prpunimin e kokains, duke e kthyer at n gjendje pluhuri t pastr dhe m pas kryenin przierjen
me elemente kimike. Kokaina dyshohet se vinte nga dy drejtime. Drejtimi i par vinte me kontenier nga Ekuadori
125. Intervist me prokurorin (kod 22), qershor 2014.
127. Shih Vendimin nr. 73 viti 2012 t Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda.
128. Gazeta Panorama Laboratori i kokains, kontrata e qeras n nntor 2014. Dokumenti u firmos pasi filluan pun kolumbiant, Gazeta
Panorama, 26/01/2015, aksesuar n http://www.panorama.com.al/2015/01/26/laboratori-i-kokaines-kontrata-e-qirase-ne-nentor-2014-dokumenti-u-firmos-pasi-filluan-pune-dy-kolumbianet/
n Izrael, dhe me pas vinte n Shqipri n portin e Durrsit. Mendohet q nj sasi vinte n rrug toksor, n linjn
Turqi Bullgari - Maqedoni dhe Shqipri.129 M pas kokaina trafikohej n Gjermani, dhe nj sasi e vogl shkonte pr
tregun e brendshm.130
Mnyrat e transportit
Vihet re q n pes vitet e fundit ka nj rritje t transportit t kokains n sasi t mdha nprmjet Shqipris pr
n BE, ku vendi yn shrben jo vetm si vend tranzit, por edhe si vend magazinimi dhe prpunimi.131 N vitin 2011,
Europol-i n bashkpunim me autoritetet spanjolle, belge dhe greke arrestoi rreth 22 persona t akuzuar pr trafikun
e t paktn 200 kg kokain dhe 160 kg hashash.132 Si u prmend m sipr, n muajin qershor t vitit 2014 autoritetet e
Malit t Zi sekuestruan rreth 250 kg kokain, me nj vler prej rreth 12.5 milion eurosh, me destinacion Shqiprin.
N janar t vitit 2015, policia shqiptare sekuestroi n Xibrak t Elbasanit kokain m vler 10 milion euro.133 Elementet e ktyre ngjarjeve tregojn se tashm krimi i organizuar shqiptar sht i prfshir drejtprsdrejti n trafikimin e
kokains n BE, dhe n kt rrjet Shqipria po merr nj rol t rndsishm. Vihet re se grupet shqiptare tashm porosisin drogn dhe menaxhojn jo vetm transportin e saj, por edhe transaksionet financiare, duke deprtuar n bankat
e nivelit t dyt n disa vende t Ballkanit, por edhe duke prdorur individ korrier me nnshtetsi t huaj. Pas kapjes
s sasis s kokains si n Mal t Zi ashtu dhe n Xibrak t Elbasanit, policia shqiptare arrestoi shtetas kolumbian,
t ardhur dikush si ndrmjets pr kryerjen e transaksionit financiar (rasti i Malit t Zi) dhe t tjer si ekspert n
przierjen dhe prgatitjen e kokains n laborator (rasti i Xibraks).
Gjithashtu n 12 qershor t vitit 2014 policia shqiptare, n bashkpunim me autoritetet kosovare, arritn t godasin
dy baza t rndsishme t magazinimit dhe prpunimit t drogave t forta. Nga profili i grupit q menaxhonte bazn
e drogs n Shqipri, (Fush Kuqe, Kurbin) vihet re se, n prgjithsi, grupet shqiptare q merren me veprimtarin
e trafikut t kokains dhe q kan ndrtuar laborator, kan nj histori t mparshme kriminale n fushn e trafikut
t qenieve njerzore n shtete t ndryshme t BE-s.134 Fal lidhjeve t tyre, ata jan prfshir n rrjetet e trafikut t
drogave t forta. Vitet e fundit kan arritur t ngren bazat e tyre t drogs dhe t krijojn grupet e tyre t organizuara
n Shqipri.135 Format e transportit t kokains jan n varsi t sasis. N prgjithsi sasit e mdha kan ardhur
nprmjet transportit detar nga Mali i Zi, kurse n Shqipri nga porti i Durrsit. N rrug toksore ato kryesisht vijn
nga Greqia. Grupet shqiptare jan angazhuar n transportimin e kokains s pastr, por edhe t prpunuar dhe t
fshehur n vajin e palms me origjin nga Kolumbia, apo n plaka me origjin nga Ekuadori. Kokaina, n sasi t
vogla, ka ardhur n Shqipri nprmjet pakove postare apo e fshehur n kuti bananesh. Ka pasur raste kur personat
jan arrestuar n kufirin shqiptar, pasi kishin fshehur sasi t vogla kokaine n trup.
129. Gazeta Mapo Rrugt si u soll kokaina n Shqipri, Gazeta Mapo 23/01/2015 aksesuar n http://www.mapo.al/2015/01/rruget-si-u-soll-kokaina-ne-shqiperi/
130. Gazeta Panorama Laboratori drogs, prokuroria on dosjen n gjykat. Rolet e t arrestuarve, Hyseni kontaktonte blersit, Ermal Hoxha ishte
financuesi, Gazeta Panorama, 16/01/2015, aksesuar n http://www.panorama.com.al/2015/01/16/laboratori-i-droges-zbulohen-rolet-e-te-arrestuarve-hyseni-kontaktonte-bleresit-hoxha-ishte-financuesi-te-tjeret-ishin-korriere/
132. Zhilla F (2012) Fatal Attraction: Foreign Criminal Networks in Albania, Janes Intelligence Review, March 2012.
133. Independent Balkan News Agency 10 million Euros worth of cocaine discovered in Albania, former dictator Enver Hoxhas nephew arrested
15/01/2015, accessed 30/01/2015 http://www.balkaneu.com/10-million-euros-worth-cocaine-discovered-albania-dictator-enver-hoxhas-nephew-arrested/#sthash.pADHU8Bi.dpuf
134. Zhilla F. (2014) High Price: Albanians trade in illegal drugs and arms, Janes Intelligence Review, August 2014.
135. Gazeta Panorama (2014) Zbulohet laboratori i kokains n viln luksoze t ish-policit Gzim ela n La, 13/06/2014, aksesuar m
10/12/2014 http://www.panorama.com.al/2014/06/13/zbulohet-laboratori-i-kokaines-ne-vilen-luksoze-te-ish-policit-gezim-cela-ne-lac/
HOLLAND
GJERMANI
KROACI
RUMANI
BOSNJE
ITALI
SERBI
BULLGARI
MALI I ZI
MAQEDONI
SHQIPRI
KOKAINA
TURQI
SKEMA ORGANIZATIVE
Struktura e grupeve
Grupet kriminale q veprojn brenda vendit dhe e tregtojn kokainn n sasi t vogla mendohet ta sigurojn at n
qytetin e Durrsit. Nga ana tjetr, vihet re se ka nj prirje t grupeve kriminale brenda vendit, sidomos n qytetin e
Tirans, q t merren me tregtimin e kokains, duke e kombinuar at edhe me shfrytzimin e femrave pr qllime
prostitucioni.
Strukturat e funksionimit t grupeve kriminale shqiptare q merren me trafikun e kokains jan t ngjashme me grupet kriminale t heroins. T njjtat grupe kryejn shpesh trafik heroine, por edhe kokaine. Nj struktur tipike e nj
grupi shqiptar t dnuar n vitin 2009, q trafikonte kokain n sasi t konsiderueshme n Itali, por edhe n Shqipri
dhe Greqi, prbhej nga drejtuesi, q e blinte kokainn n Holand dhe Gjermani, dy prits t mallit n Itali (shtetas
kosovar), disa shprndars n Itali, disa korrier pr ta nisur mallin n Pogradec, i cili prej andej kalonte n Greqi
nprmjet nj korrieri grek. Grupi i dnuar n Shqipri prbhej nga 6 shtetas shqiptar me vendbanim n qytetet e
Elbasanit, Pogradecit dhe Tirans.136 Dyshohet se sot ka grupe t mirorganizuara n fushn e trafikimit t kokains,
t cilt drejtohen nga shqiptar q jetojn n vendet e BE-s ose n vendet e origjins s kokains, si Ekuador ose
Kolumbi, por q veprojn n Shqipri. Mendohet se kto grupe kan nj prbrje prej m shum se 20 antarsh, dhe
se antar t ktyre grupeve me role drejtuese jan individ q kan punuar n institucione t rndsishme t shtetit,
si garda kombtare, ose jan biznesmen.137
136. Shih vendimin nr. 45, viti 2009 t Shkalls s Par t Gjykats s Krimeve t Rnda.
137. Mulla, M (2014), Tiran, ish-gardisti dhe biznesmeni kapen duke shkmbyer 1kg kokain, Gazeta Shqiptare 31/01/2014, aksesuar m
08/12/2014 http://shqiptarja.com/aktualitet/2731/tirane-sekuestohet-1-kg-kokaine-ne-pranga-1-biznesmen-dhe-1-ish-gardist-198611.html
Tabela nr. 4
KARAKTERISTIKAT
1
Jan t organizuar
Kan prvoj kriminale t sofistikuar brenda dhe jasht vendit
Kan lidhje t forta si me tregun e brendshm, ashtu edhe me at ndrkombtar
M t vshtir pr tu pikasur nga agjencit ligjzbatuese
Zbatojn kodin e heshtjes dhe nuk jan bashkpunues me agjencit ligjzbatuese
Krijojn lidhje t qndrueshme me individ t korruptuar brenda policis, prokuroris dhe gjyqsorit
Menaxhojn jo vetm trafikun e drogs, por edhe operacionet financiare
Kan lidhje me bankat e nivelit t dyt n rajon
Shfrytzojn si transportues persona n kushte shum t vshtira ekonomike dhe familjare
Vlersimi i riskut pr drogat e forta

Grupet kriminale q merren me trafikun e drogave t forta jan m t sofistikuar dhe dyshohet se kan vendosur
lidhje t qndrueshme me individ t korruptuar brenda agjencive ligjzbatuese, elitn politike dhe sistemin gjyqsor.
Vihet re se grupet kriminale q merren me trafikun e kokains kan arritur t administrojn jo vetm trafikun e
drogs, por edhe marrdhniet me institucionet financiare.
Mendohet t ket organizata kriminale me nj numr t konsiderueshm antarsh me mbi 20 persona, t cilt
kan qen ish-funksionar n institucionet shtetrore.
Shqipria vazhdon t mbetet nj vend tranzit pr drogat e forta ku n prgjithsi vendi yn shrben si nj hallk
lidhse e Rrugs s Ballkanit pr n Evrop.
Trafiku nprmjet Rrugs s Ballkanit kalon nga disa drejtime t ndryshme.
Ka nj intensifikim t trafikut t heroins n linjn Shqipri Kosov Maqedoni - Mal i Zi.
Grupet shqiptare kan rritur kapacitetet prpunuese t heroins dhe kokains, nprmjet laboratorve dhe punsimit t ekspertve vendas dhe t huaj t fushs.
Vihet re q grupet kriminale shqiptare kan vendosur kontakte t drejtprdrejta me vendet e origjins n Amerikn
Latine, n tregtimin e kokains.
Ka rreth tre tipologji t ndryshme t grupeve t organizuara kriminale n trafikun e drogave t forta dhe prirja po
shkon drejt strukturave vertikale dhe rrjeteve kriminale.
Vihet re se grupet kriminale po drejtohen nga individ me precedent penal, me nj karrier kriminale t
mparshme n vendet e BE-s.
sht rritur roli i femrave n grupet kriminale t trafikut t drogave t forta.
Grupet kriminale po prfshijn n rolin e korrierve persona me probleme t theksuara ekonomike dhe sociale.
Ka nj prirje n rritje t grupeve lokale kriminale q ndrthurin shfrytzimin e femrave pr prostitucion me tregtimin e kokains.
3.1.3. Kanabisi
Sipas Zyrs s Kombeve t Bashkuara mbi Drogat dhe Krimin, kanabisi mbetet substanca e paligjshme e prdorur
m gjersisht n bot.138 Deri m sot, kanabisi sht droga m e konfiskuar n Evrop, dhe kjo dshmon prdorimin
masiv t ksaj substance.139 Edhe n Shqipri, sasit e sekuestruara t kanabisit t prodhuar n vend dhe konsumi i
brendshm i marijuans raportohen n rritje, nga vit n vit. Ndoshta konsumi i lart i kanabisit mbshtetet mbi konceptin e prgjithshm t gabuar t kanabisit si substanc e padmshme dhe e pranueshme shoqrisht pr prdorim
n kontekste lodhse dhe argtuese.140 Gjithashtu, rol n prdorimin e tij masiv mund t luaj edhe disponueshmria
e madhe dhe lehtsia me t ciln mund t sigurohet n treg. Bima e kanabisit mund t kultivohet n mjedise t hapura, n vende me klim t favorshme, si dhe n mjedise t mbyllura.141 Kta faktor kan ndikuar q prodhimi dhe
trafikimi i kanabisit t bhet gjithmon e m trheqs pr krimin e organizuar koht e fundit, ku grupe t organizuara
kriminale prpiqen ta zgjerojn dhe kontrollojn tregun e madh evropian t drogs. 142
Fillimet
Kultivimi i bims s kanabisit n vendin ton ka filluar pr her t par n vitin 1992. Rreth 15 parcela me kanabis u
shfaqn pr her t par n jug t vendit, n fshatrat afr kufirit me Greqin. N vitin 1993 hapsirat me kanabis ishin
mbi 50 dhe n vitin 1994 numroheshin me qindra.143 N munges t legjislacionit t brendshm kundr prodhimit
dhe trafikimit t drogs, fermer n zonn e Konispolit dhe fshatrat e Sarands kultivonin kanabis, q transportohej
m pas n Greqi. Arrestimet e personave t ndryshm n Greqi, transportues t kanabisit t prodhuar n vend, ishin
shenjat e para t shfaqjes s nj veprimtarie t re kriminale.144 Brenda harkut kohor t nj viti, parcelat e mbjella me
kanabis u prhapn n zona t tjera t vendit, duke u shndrruar n nj dukuri q e detyroi shtetin shqiptar t nxirrte,
n vitet 1994 1995, ligjet e para pr sekuestrimin e mjeteve t transportit t lndve narkotike dhe kontrollin e shprndarjes s tyre.145 Dobsia e institucioneve pr t kontrolluar dhe garantuar zbatimin e ligjeve bri q n zona t caktuara t
Shqipris kultivimi dhe rritja e kanabisit t zhvillohej krahas veprimtarive t tjera kriminale. Deri n vitin 1997 llogaritet t
jen trafikuar mbi 25 ton marijuan nga Shqipria n Greqi.146 N kt periudh, pavarsisht terrenit aspak t favorshm
dhe pjellor dhe mungess s furnizimit me uj, n fshatin Lazarat kultivimi i kanabisit po zhvillohej dhe organizohej nga
persona t prfshir n gjobvnie dhe grabitje t kamionve dhe automjeteve q prshkonin aksin rrugor Gjirokastr Kakavij. Pr shkak t precedentve penal, kta persona u izoluan brenda ktij fshati, ku filloi t sundoj kultura e pandshkueshmris. Kundrejt shumave t parave t dhna me paradhnie n muajt shkurt-mars, fermert e zons s Lumit
t Vlors gjithashtu kultivonin kanabis, pr llogari t grupeve t organizuara kriminale t lidhura me skafist, t cilt
bnin transportin e lnds narkotike drejt Italis. Kjo zon ishte problematike deri n vitet 2004 - 2005. Dyshohet se
organizatort dhe financuesit e ktyre veprimtarive t paligjshme gzonin mbshtetje politike.
138. World Drug Report, executive summary xi UNODC, 2013.
139. European Drug Report, 2013: 14
140. Europol 2005: 31
141. Europol 2011: 18.
142. Europol dhe EMCDDA 2013: 64.
143. Hajdinjak. M. Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav wars and the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans.
Center For The Study Of Democracy 2002: 31.
145. Shih Ligjin Nr 7873_16.11.1994 Pr sekuestrimin e mjeteve toksore, detare, e ajrore, me t cilat kryhen vepra penale neni 1 pika 2, dhe Ligji
Nr.7975, Dat:26.07.1995 Pr barnat narkotike dhe lndt psikotrope
Rrugt e trafikut t kanabisit

Faktort q kan ndikuar n lulzimin e veprimtaris s paligjshme t prodhimit, prdorimit dhe
trafikimit t marijuans lidhen drejtprdrejt me
prhapjen e shpejt t kultivimit t kanabisit n
pjes t ndryshme t territorit, e cila n vetvete
sht favorizuar nga kushtet klimatike, terreni kodrinor dhe prmbajtja minerale e toks,
shpenzimet e ulta t nevojshme pr kultivimin
dhe transportin e saj, mimi i ult, si dhe lehtsia pr ta siguruar at n treg. Pr mbjelljen dhe
kultivimin e bims s kanabisit jan shfrytzuar
kryesisht toka pa pronar, duke vshtirsuar kshtu punn e policis pr identifikimin e autorve.
N disa raste, autort e vrtet i kan shptuar
ndjekjes penale dhe persona t moshuar jan arrestuar pr shkak t pronsis s tyre mbi tokn
ku sht mbjell kanabisi.147 Prve zonave t
prmendura m sipr, kanabisi sht kultivuar
n mnyr t konsiderueshme edhe n zonn e
Beratit, Mallakastrs, Fush Krujs, dhe Malsit
e Shkodrs, Tropojs, Dibrs dhe Krujs. Nga
aksionet e fundit t policis n fshatin Lazarat u
gjetn dhe asgjsuan 71 ton e 87 kg kanabis dhe
133.567 rrnj bime narkotike, ndrsa n Dukagjin u sekuestruan rreth 16 ton marijuan dhe
u asgjsuan 136.468 rrnj bime narkotike.148
Raportohet se sekuestrimi dhe asgjsimi i sasive
t mdha t kanabisit nga policia ka ndikuar n
rritjen e mimit t marijuans n tregjet evropiane.149
KANABIS
HARTA E KULTIVIMIT
MALSI E
MADHE
TROPOJ
SHKODR
KUKS
DIBR
BURREL
KRUJ
DURRS
TIRAN
ELBASAN
FIER
VLOR
BERAT
MALLAKASTR
KOR
TEPELEN
GJIROKASTR
LAZARAT
DELVIN
SARAND
Prve sasive t marijuans q shkojn pr tregun

e brendshm, pjesa e luanit destinohet pr konsumatort evropian. Kanabisi i prodhuar dhe i presuar n vend trafikohet drejt Italis nga porti i Durrsit dhe Vlors, i fshehur n trailer t kompanive t transportit, automjete private,
bagazhe personale dhe rrobat e trupit. Italia shrben si vend destinacioni, por edhe tranziti pr n shtetet e tjera t
Bashkimit Evropian. Kanabisi trafikohet gjithashtu drejt Greqis prmes pikave t kalimit kufitar n Kapshtic dhe
147. Fokus Grup me shoqrin civile n Shkodr, korrik 2014.

148. http://www.asp.gov.al/index.php/rezultatet-e-operacionit-ne-lazarat
dhe http://www.asp.gov.al/index.php/rezultatet-e-operacionit-ne-dukagjin
149. Intervist me gazetar (kod 17) tetor 2014.
NGA HOLLANDA
PR N EUROP
KOSOV
ITALI
SHQIPRI
GREQI
KANABIS
RRUGT E KALIMIT
Kakavij, si dhe kufirit t gjelbr nga persona q kalojn kufirin n kmb, prmes malit, n mnyr t paligjshme.
Pasi mbrrin n territorin grek, marijuana transportohet drejt Athins, apo mund t devijoj rrugn drejt Italis, duke
prdorur portin e Igumenics si pik tranziti. Vitet e fundit vihet re nj prirje n rritje pr shfrytzimin e kamionve t
kompanive t transportit ndrkombtar dhe shoqrive tregtare pr trafikimin e marijuans. Nj tjetr itinerar i sasive
t presuara t kanabisit t prodhuar n Shqipri sht n drejtim t veriut prmes Malit t Zi dhe Kosovs, me destinacion prfundimtar vendet e Evrops Qendrore, Perndimore dhe vendet nordike. Sigurisht, pjes t caktuara mbeten
dhe shprndahen n vendet e tranzitit si Mali i Zi, Hungaria dhe Sllovenia. Variante t marijuans nga Shqipria jan
raportuar n kto vende, si pr shembull lnda narkotike e njohur si skunk n Malin e Zi, nj shartim i Cannabis
Sativa me Cannabis Indica.150 Raportohet gjithashtu se kanabisi n form t presuar ose i prpunuar n laborator (vaj
hashashi) trafikohet edhe n Turqi, ku shkmbehet me heroin.151
N Shqipri jan zbuluar laborator t prpunimit dhe prodhimit t vajit t hashashit. N operacionin e kryer n fshatin Lazarat u zbuluan 5 t till, ku dy prej tyre bnin prpunimin e bimve narkotike, ndrsa 3 t tjer prpunimin e
vajit t hashashit. 152 Mendohet se laborator t till kan ekzistuar m par n Fier, por pr rrethana t ndryshme jan
zhvendosur n Lazarat. Prpunimi i vajit t hashashit bhet pr disa arsye. S pari, vaji i hashashit ka nj mim shum
t lart n treg, pr shkak t prqindjes s lart t THC (delta-9-tetrahydrocannabinol) n prmbajtje t tij. Llogaritet se
150. International Narcotics Control Strategy Report Volume I Drug and Chemical Control, 239. Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs, United States Department of State, March 2013.
151. Europol 2011:18
mimi i nj shishe 1.5 litra me vaj hashashi kushton n treg 140.000 euro.153 THC sht prbrsi kryesor psiko-aktiv
i marijuans. Sasia e THC te marijuana prcakton fortsin e efekteve psiko-aktive t saj. Marijuana prmban nga 1-5
% THC. Kanabisi i prodhuar n zonn e Lumit t Vlors, nn ndikimin e kushteve t favorshme klimatike dhe prmbajtjes s toks, vlersohej me nj mim m t lart n vende si Holand dhe Belgjik, pr shkak t prmbajtjes s
lart t THC.154 Hashashi, si form m e prqendruar e marijuans, mund t prmbaj 5-15 % THC. Vaji i hashashit
prmban prqindjen m t lart t THC (20-50 %). Prve vlers m t lart n treg, vaji i hashashit zgjidh problemin
magazinimit t sasive t konsiderueshme t kanabisit t presuar. Nj arsye e tret pr prpunimin e vajit t hashashit
sht lehtsia q ai ofron n transportim, dhe mundsia pr tu shkmbyer apo prdorur n vend t parave n form
kesh.
Shumica e ekspertve jan t mendimit se zgjidhja e problemit t trafikimit t kanabisit qndron n zbulimin, sekuestrimin dhe asgjsimin e parcelave t mbjella me kanabis. Ktu, ata theksojn nevojn q t tregohet kujdes dhe t
bhet dallimi midis kultivimit t kanabisit nga fermer q shfrytzohen pr shkak t mungess ose t ardhurave t
pakta t ligjshme dhe trafikimit t organizuar nga rrjete t rrezikshme kriminale. Sipas tyre, adresimi i problemit q
n burim ofron nj zgjidhje t qndrueshme, pasi grupet kriminale dhe transportuesit e kanabisit do t ekzistojn dhe
krkojn vazhdimisht t prfitojn pr aq koh sa do t ket ofert n treg.155
3.1.4. Drogat sintetike

Drogat sintetike jan zhvilluar fillimisht pr qllime terapeutike. N ditt e sotme ekziston nj varietet i gjer i tyre dhe
i stimulantve t rinj psiko-aktiv. Vetm n nj vit llogaritet t jen shfaqur mbi 70 lloje t tyre.156 Llojet e drogave sintetike m t zakonshme dhe t prdorura m shpesh jan: amfetamina, metamfetamina dhe MDMA (ekstazi-pluhur
i pastr i MDMA). N prgjithsi, stimulantt sintetik zvendsojn njri-tjetrin, dhe duke qen se jan mjaft t reja,
kontrolli i tyre nuk sht i mirrregulluar nga legjislacioni prkats ndrkombtar. Ato prodhohen pr t imituar efektet e drogave t paligjshme, q mbikqyren nga ligjet kombtare dhe ndrkombtare.
N tregjet evropiane t drogs, stimulantt psiko-aktiv jan t njohur sidomos midis prdoruesve t rinj, kryesisht
meshkuj. Vihet re nj prirje e rnies s popullaritetit dhe konsumit t tyre, megjithse duket se ekstazi (MDMA) po
i rikthehet popullaritetit t dikurshm.157 Prdorimi i ekstazis zakonisht shoqrohet me muzikn elektro-dance dhe
konsumin e alkoolit n baret dhe klubet e nats.
Shqipria sht nj ndr 70 vende t bots q kan raportuar shfaqjen e stimulantve sintetik n territorin e tyre.158
Autoritetet shqiptare nuk kan zbuluar asnj laborator, deri m sot, pr prodhimin e stimulantve sintetik.159 Kto
lloje drogash prodhohen n Holand dhe Belgjik, n laborator shum kompleks, ku mungojn mekanizmat e
kontrollit dhe prdoren prekursor t cilsis shum t ult. Sipas Europol-it, grupet shqiptare t krimit t organizuar
kan shfaqur interes pr tu prfshir n trafikun e drogave sintetike n vende t ndryshme t BE-s.160 N Ballkan,
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
Intervist me gazetar (kod 38/5) maj 2014.

Intervist me gjyqtar (kod 24) qershor 2014.
Intervist me gjyqtar dhe prokuror (kode 32, 28) qershor 2014.
Europol 2013: 21
Raporti Evropian mbi Drogn, 2013: 24
World Drug Report 2013: 67 UNODC
Moneyval report, 2011: 15.
Europol 2013: 21
kto droga prodhohen n Serbi dhe Bullgari.161 Ekspertt pohojn se n vendin ton ka patur prurje t drogave sintetike, por jan refuzuar nga tregu i brendshm.162 Kto prurje jan vrtetuar edhe nga operacione t policis, ku jan
sekuestruar droga sintetike t tipit ekstazi.163 Burime t pakonfirmuara flasin pr konsumim t stimulantve sintetik,
si ekstazia, nga t rinj n lokalet e nats n Tiran. Nga nj studim i realizuar nga Instituti i Shndetit Publik (IShP)
mbi prdorimin e drogave t ndryshme nga t rinj t shkollave t mesme, ka rezultuar se nga nj kampion me rreth
3 878 pjesmarrs t moshs 15-18 vje, 4.2 % e tyre kan prdorur ekstazi. 164
Vlersimi i riskut pr kanabisin dhe drogat sintetike

Kanabisi kultivohet pothuaj n mbar territorin, sidomos n Malsin e Shkodrs, Tropojs, Krujs, Dibrs dhe
Tepelen. Koh m par, kultivohej masivisht n fshatin Lazarat, Lumin e Vlors, Mallakastr dhe Berat.
Gjithmon e m shum po rekrutohen ose shfrytzohen si transportues droge persona n gjendje vulnerabl, t
papun, t moshuar dhe gra t divorcuara.
Pr transportin e drogs shfrytzohen mjete t kompanive t transportit ndrkombtar, linja t autobusve dhe
automjete private. Pr ngarkimin e drogs n mjet prdoren mnyra t ndryshme si lidhja e kontratave fiktive t
transportit, shitblerje automjetesh private, ryshfeti apo krcnimi i shoferve.
Kanabisi trafikohet kryesisht drejt Greqis prmes kufirit t gjelbr apo fshehjes n kamion, q kalojn prmes
pikave kufitare t Kapshtics dhe Kakavijs. Sasi kanabisi t fshehura n automjete personale apo kamion t
transportit ndrkombtar trafikohen drejt Italis prmes trageteve apo rrugve toksore nprmjet Malit t Zi. N
rritje duket prirja e trafikimit t kanabisit prmes Malit t Zi dhe Kosovs drejt vendeve t Evrops Qendrore dhe
Perndimore.
Prodhohen dhe trafikohen lloje t ndryshme si marijuana, vaji i hashashit, okollata dhe skunk, nj shartim i
Cannabis Indica me Canabis Sativa.
Produktet e msiprme prdoren pr shitje, por edhe si mall shkmbimi me drogat e forta.
Numri i prdoruesve t marijuans n Shqipri sht i lart dhe n rritje. Prdorimi i ksaj droge konsiderohet si hapi
i par drejt prdorimit t drogave m t forta.
Shqipria e ka raportuar pranin e drogave sintetike, edhe pse jo n shifra t konsiderueshme.
Pavarsisht mungess s tregut t brendshm, sasi t amfetamins dhe ekstazis jan futur n vend nga Serbia dhe
Bullgaria.
T rinj t moshs 15-18 vje kan prdorur ekstazi t siguruar n Tiran.
161.
162.
163.
164.
Intervist me prokuror (kod 28) qershor 2014.

Intervist me ekspert policie (kod 10).
Operacioni i Policis s Shtetit Flash n Mars 2012 ku u sekuestruan 150 kokrra ekstazi me logon Rolex.
http://www.ishp.gov.al/multimedia/Kalendari_2013/Informacion%20per%20Drogat.pdf fq. 2
3.2. Trafikimi i qenieve njerzore

Periudha 1990 - 2000
Krimi i organizuar n Shqipri sht shfaqur fillimisht n format e trafikimit t njerzve dhe armve, kontrabandimit
t migrantve, nafts dhe mallrave t ndryshme. N literatur prmenden faktor t ndryshm q favorizojn dhe
nxisin trafikimin dhe kontrabandimin e njerzve. Instinkti themelor i individit pr nj jet m t mir dhe i shoqris
pr t migruar pranohet se qndrojn n zemr t ktyre dukurive. Izolimi pr nj koh t gjat i vendit, varfria dhe
tranzicioni politik krijuan n Shqipri nj terren t favorshm n fillim t viteve 1990-t pr grupe kriminale, t cilat
shfrytzuan pr prfitime t paligjshme aspiratat e qytetarve t ndryshm. Pr shumicn e shqiptarve, tranzicioni
drejt demokracis dhe ekonomis lidhej ngusht me lvizjen e lir t njerzve dhe t mirave materiale. N bashkpunim me kryetar t organizatave mafioze italiane165, grupet e trafikantve dhe kontrabandistve shqiptar morn nn
kontroll kanalet e kontrabands dhe trafikimit pa iu druajtur goditjes nga ana e institucioneve, t cilat n at koh ishin
t dobta dhe pa prvojn e nevojshme pr tu prballur me kto veprimtari t reja kriminale.
Pr shkak t natyrs klandestine t trafikimit t qenieve njerzore, aksesi n t dhna statistikore t besueshme mbi
numrin e viktimave t trafikuara sht i pamundur. T gjitha vlersimet e prgjithshme jan t vshtira pr tu verifikuar, dhe luhaten n varsi t kontekstit dhe burimit t informacionit. T dhnat e ndryshme t raportuara nga
qeverit, agjencit ndrkombtare dhe OJQ-t, shpesh jan t vshtira pr tu krahasuar.166 Kshtu, her pas here,
agjenci ligjzbatuese t shteteve t tjera dhe organizata ndrkombtare kan raportuar shifra t ndryshme rreth numrit t viktimave me origjin shqiptare dhe destinacionet ku ata jan trafikuar dhe shfrytzuar. N Itali, n vitin 1996
prllogaritej se 40 % e viktimave t trafikuara me qllim shfrytzimi pr prostitucion ishin shqiptare.167 Ndrsa n
Greqi raportohej se 90 % e fmijve t arrestuar do vit (rreth 300) pr lypje ishin me origjin shqiptare dhe 983 fmij
shqiptar jan deportuar n vitin 1998 nga policia e Selanikut.168 Duke u mbshtetur n t dhnat e disa organizatave
joqeveritare ndrkombtare, Qeveria shqiptare ka prllogaritur se numri i fmijve shqiptar t larguar ilegalisht,
kryesisht n vendet fqinje, dhe q jan shfrytzuar pr lypje, pun fizike dhe veprimtari t tjera t paligjshme luhatet
nga 4000 deri n 6000.169
Shifra shqetsuese, t pakonfirmuara dhe kundrshtuese mes tyre, jan paraqitur nga burime t ndryshme serioze
mbi numrin e prgjithshm t viktimave shqiptare t trafikuara jasht. Kshtu, sipas Departamentit Amerikan t
Shtetit, n vitin 1999, OJQ-t vlersonin se 30.000 femra shqiptare prostituoheshin jasht vendit.170 Ndrsa n
vitin 2001, n draft Strategjin Kombtare pr Luftn kundr Trafikimit t Njerzve prllogaritej se 100.000 gra
dhe vajza shqiptare ishin trafikuar n Evropn Perndimore dhe vendet e Ballkanit, gjat dhjet viteve t para t
tranzicionit n Shqipri.171 Kjo sht padyshim nj shifr tronditse, sidomos po t krahasohet me numrin total
165. Pohim i ish-Prokurorit t Prgjithshm Arben Rakipi mbi prfshirjen aktive t kryetarve t Mafias Italiane n trafikimin e qenieve njerzore
n Shqipri referuar n U. S. Department of State. 1999 Country Report on Human Rights Practices Albania. Victims of Trafficking in the
Balkans, pp. 51-52.
166. Limanowska. B Trafficking in Human Beings in Southeastern Europe: Current situation responses to trafficking in Human Beings in Albania,
etc UNICEF, 2002: 4.
167. The Globalization of Crime: a transnational organized crime threat assessment. UNODC, 2010: 50.
168. The traficking of Albanian children in Greece, Terres des homes, Oak Foundation, UNICEF 2003: 10.
169. Vendim i Kshillit t Ministrave Nr.368, dat 31.5.2005 Pr Miratimin e Strategjis Kombtare pr Fmijt: 6.
170. U. S. Department of State. 1999 Country Report on Human Rights Practices Albania.Victims of Trafficking in the Balkans, pp. 51-52.
171. Strategjia kombtare pr luftn kundr trafikimit t njerzve, Kshilli i Ministrave, Tiran, Nntor 2001: 12 cituar nga Limanowska. B Trafficking in Human Beings in Southeastern Europe: Current situation responses to trafficking in Human Beings in Albania, etc UNICEF, 2002: 125.
t viktimave t identifikuara dhe referuara pr ndihm nga policia, gjat dekads s fundit (2004 - 2014), e cila
sht 99 % m e vogl, konkretisht 1151 viktima t trafikimit.172 Duke mbajtur parasysh natyrn e errt t ksaj
dukurie, dhe faktin se jo t gjitha viktimat e trafikuara arrijn t bien n kontakt me policin apo organizatat
e specializuara, ka shum mundsi q numri real i viktimave t trafikuara kto dhjet vitet e fundit t jet m
i lart. Duke prjashtuar numrin e qytetarve shqiptar t emigruar ose q jan kontrabanduar prej fillimit t
viteve 1990-t, kostot humane nga trafikimi pr popullsin shqiptare, e cila n vitin 1992 numronte 3.2 milion banor, jan vrtet t trishtueshme. Pr kt arsye, Zyra e Kombeve t Bashkuara pr Krimin dhe Drogn
(UNODC) e cilsonte Shqiprin nj pik t nxeht pr trafikimin e qenieve njerzore, ku numri i viktimave t
trafikuara shnonte rritje t vazhdueshme, deri n vitiet 2000 - 2001.173 Situata e mungess s rendit n vitin 1997
dhe konflikti n Kosov ndikuan ndjeshm n rritjen e numrit t personave me origjin shqiptare t trafikuar
jasht. Sipas raporteve t OSBE, disa gra dhe vajza kosovare jan rrmbyer nga kampet e refugjatve n Shqipri
n vitin 1999 dhe jan shfrytzuar pr prostitucion n Itali dhe n shtete t tjera t BE.174 Viktimat shqiptare
rekrutoheshin prmes premtimit pr martes dhe jet m t mir jasht, krcnimit, mashtrimit, dhuns dhe
rrmbimit. Pas mbrritjes n destinacion, u bhej menjher e qart nga trafikantt se ato ishin mashtruar, dhe
prmes dhuns dhe prdhunimeve detyroheshin t prostituonin.175 Dhuna e skajshme e ushtruar nga grupet
e organizuara kriminale shqiptare ndaj viktimave t trafikuara alarmoi shtete si Mbretria e Bashkuar, Italia,
Spanja, Holanda, Austria, Franca, Portugalia, Greqia dhe Lituania, t cilat raportonin tek Europol-i pr kt.176
Periudha 2001 - 2014
Nga fillimi i viteve 2000 kjo kurb filloi t njoh rnie. Gjat viteve 2000 - 2003 ky numr u prgjysmua n Itali, vendin ku regjistrohej numri m i lart i viktimave shqiptare, dhe pas vitit 2003 shifrat zbritn n 10 %. N vitet 2005
- 2006, numroheshin vetm 56 viktima shqiptare t shfrytzuara pr prostitucion, q prbnte 0.5 % t numrit
total me rreth 10.000 viktima t trafikuara n Evrop.177 Ekspertt shpjegojn se dobsimi i rolit t Shqipris si
vend burimi pr trafikun e qenieve njerzore lidhet me disa faktor. Sipas tyre, rol vendimtar pr kt ka patur
rritja e reagimit nga ana e institucioneve shqiptare, t cilat n bashkpunim t ngusht me autoritetet homologe
n Itali, goditn me sukses rrjetet e trafikut t njerzve.178 Ndihmes mjaft pozitive n kt drejtim kan dhn
edhe organizatat joqeveritare n Shqipri, t cilat kan asistuar me strehim t sigurt dhe shrbime t ndryshme
viktimat e referuara nga policia. Rritja e presionit dhe hakmarrjes ndaj trafikantve nga familjart e viktimave
mund t ket qen nj tjetr faktor. Ky presion mendohet se sht pasqyruar n ndryshimin e vendeve t origjins
prej nga trafikantt shqiptar rekrutonin vajza t reja, me qllim shfrytzim prostitucioni. Kshtu, zbehja e rolit t
vendit t origjins u shoqrua njkohsisht me shfaqjen dhe forcimin e rolit si vend tranzit pr viktima t rekrutuara
n Moldavi dhe Rumani, dhe t trafikuara prmes Shqipris n destinacione si Itali, Greqi, Belgjik, Holand dhe
vendet e Evrops Perndimore.179 Grupet shqiptare t krimit t organizuar n Mbretrin e Bashkuar shfrytzojn
172. Trafficking in Persons Report (2005-2014), Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons, U.S. Department of State.
175. Europol 2005: 16.
176. Ibid 33
178. Intervist me prokuror kode (38/2 dhe 38/4) maj, 2014.
179. Trafficking in Persons Report 2001. Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons, U.S. Department of State.
gjithashtu viktima t rekrutuara n Lituani dhe Ukrain nga grupet kriminale lituaneze.180 Nj arsye tjetr q mund t
shpjegoj dobsimin e rolit t Shqipris si vend origjine n trafikimin e qenieve njerzore ka t bj me prshtatjen,
evoluimin dhe sofistikimin e grupeve shqiptare t krimit t organizuar. Nga vendimet gjyqsore q ne kemi shqyrtuar,
dallohet qart se trafikimi i njerzve sht shndrruar n veprimtari dytsore pr shum grupe kriminale shqiptare,
tashm t fokusuara kryesisht n trafikimin e drogave t ndryshme. Krahas dnimeve kryesore pr trafik t lndve
narkotike, pjestar t ktyre grupeve jan dnuar n mnyr t veuar edhe pr shfrytzim prostitucioni t nj ose dy
femrave. Prve sa m sipr, liberalizimi i regjimit t vizave me vendet e zons Shengen mund t ket ndikuar n uljen
e numrit t viktimave t identifikuara n kufi, pr shkak t lehtsirave t krijuara n kalimin drejt ktyre vendeve pr
qytetart shqiptar. Nj arsye e fundit por shum e rndsishme, lidhet me ndryshimin e modus operandi t trafikantve, t cilt koht e fundit kan zvendsuar prdorimin e dhuns s dukshme fizike me at psikologjike apo m tej
akoma, prdorimin e partneritetit me viktimn, si mnyr pr vazhdimsin e shfrytzimit dhe prfitimit prej saj.
Kjo nnkupton shmangien e largimit dhe denoncimit nga viktima prmes ndarjes s t ardhurave me t dhe joshjen
e saj me dhurata t shtrenjta, apo premtimeve pr martes.181
Shumica e raporteve t brendshme dhe ndrkombtare, si dhe ekspertt vendas, pranojn se n ndryshim nga 10 - 15
vite m par, Shqipria nuk sht m nj pik e nxeht e trafikut t qenieve njerzore. Megjithse jo n shkalln e dikurshme, kjo dukuri prbn ende shqetsim, sidomos n drejtim t trafikimit t brendshm. Aktualisht, shqetsuese
paraqitet situata e trafikimit t femrave dhe t miturve me qllim shfrytzimi pr prostitucion dhe pun t detyruar
n zonat e prqendruara urbane si Tirana, Durrsi, Fieri, Vlora, si dhe n zonat turistike bregdetare gjat sezonit t
vers.182 Grupe t prbra mesatarisht prej tre personash rekrutojn femra n situat t vshtir ekonomike, shoqrore
dhe emocionale, duke i shfrytzuar seksualisht pr prfitim material n vila, apartamente dhe lokale t marra me qira,
hotele dhe motele pran zonave urbane.183 Koht e fundit sht shfaqur prirja n rritje e trafikimit dhe shfrytzimit
seksual t femrave si gra t divorcuara dhe me fmij apo studente, t rekrutuara prmes ofertave t puns si kameriere, krcimtare (lap-dance krcim n prehr) dhe kngtare n bare dhe lokale me muzik.184 N disa raste, viktimat
mund t ken dijeni paraprake pr natyrn e puns, ku prfshihen kontaktet fizike dhe marrdhniet seksuale me
persona t tjer, por kjo nuk i prjashton ato nga statusi i viktims s trafikimit, prderisa ato nuk kan kontroll mbi
ort dhe t ardhurat e fituara, numrin e klientve dhe kushtet e tjera t puns q prcaktohen dhe iu diktohen nga
shfrytzuesit.185 Pr kontrollin e viktimave dhe t ardhurave t fituara, trafikantt prdorin mnyra t ndryshme si presioni psikologjik, mashtrimet, ndarja e nj pjese t t ardhurave me viktimn, e njohur ndryshe si forma e partneritetit
me viktimn dhe dhuna fizike.186
180. Intervist me prokuror (kod 38/2) maj 2014.

181. Intervist me prokuror (kod 24) qershor, dhe ekspert policie (kod 21), nntor 2014.
185. Intervist me ekspert policie (kod 21), nntor 2014.
186. Ballkanweb, Tiran, rekrutonin femra nga fshatrat dhe i shfrytzonin pr prostitucion, arrestohen 4 persona, marr online m dat 8.2.2015
nga http://www.balkanweb.com/site/tirane-rekrutonin-femra-nga-fshatrat-dhe-i-shfrytezonin-per-prostitucion-arrestohen-4-persona/
Tabela nr. 6
Viti
Nr i viktimave (VeT)
Nr i ndjekjeve penale
Nr i dnimeve
2005
274
51
54
2006
227
62
57
2007
20
49
2008
108
22
26
2009
94
31
11
2010
97
29
11
2011
84
27
2012
92
11
2013
95
24
2014
60
10
Totali
1151
313
185
Burimi i informacionit: Trafficking in Persons Report (2005-2014), US. Department of State
Trafikimi i brendshm
N fakt, deri von, agjencit ligjzbatuese shqiptare kan ngurruar dhe nuk e kan pranuar formn e brendshme t
trafikimit, me pretendimin se koncepti i trafikimit krkon elementet e shprnguljes dhe shfrytzimit n nj shtet tjetr.
Gjithashtu, n disa raste, trafikimi i brendshm sht ngatrruar me shfrytzimin e prostitucionit apo edhe ushtrimin
e prostitucionit, gj q ka uar n dnimin e viktimave t shfrytzuara seksualisht. Madje, n nj rast absurd, gjykata
lshoi nj vendim q dnonte njkohsisht t pandehurin pr trafikim dhe viktimn pr prostitucion.187 Ratifikimi i
Konvents s Varshavs188 t vitit 2005 dhe ndryshimet e fundit t vitit 2013 n Kodin Penal kan qartsuar prfundimisht konceptin e trafikimit t brendshm si vepr penale. Hetime proaktive dhe t kujdesshme nevojiten n rastet
e dyshuara pr trafikimin e t miturve, t cilat shpesh konsiderohen si shfrytzim prostitucioni apo keqtrajtimi i t
miturit. Pr sa i prket problemit t fmijve n situat rruge dhe gjendjes vulnerabl ndaj trafikimit t personave t
komunitetit rom dhe egjiptian, t intervistuarit pranojn se ata mund t jen viktima t mundshme trafikimi, por jan
t mendimit se zgjidhja duhet t jet m tepr me karakter social sesa penal.189 N Shqipri numrohen 2527 fmij
q jan n situat rruge.190 Aktualisht, vajza t reja me arsim t caktuar shfrytzohen si prostituta luksi pr klient
biznesmen, persona VIP apo edhe vizitor t huaj t rangjeve e profesioneve t ndryshme.191 N disa raste, femra t
cilat jan shfrytzuar nga pronar lokalesh dhe hotelesh n Tiran jan trafikuar m pas edhe drejt Kosovs.
187. Trafficking in Persons Report 2012, Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons, U.S. Department of State.
188. Ratifikuar me Ligjin Nr.9642, Dat 20.11.2006 Pr Ratifikimin E Konvents S Kshillit T Evrops Pr Masat Kundr Trafikimit T Qenieve Njerzore
189. Intervist me ekspert policie (kod 21) nntor 2014.
190. Fmijt n situat rruge jan nn moshn 18 vje dhe kan njfar lidhje me rrugn, zakonisht duke jetuar dhe/ose punuar aty edhe n baza
stinore ose kalimtare. Studim kombtar mbi fmijt n situat rruge n Shqipri, Prill 2014: 29.
191. Top Channel Prostitutat e luksit n Tiran aksesuar online n http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=262255
Trafikimi jasht vendit

Prve trafikimit t brendshm, qytetart shqiptar trafikohen edhe jasht territorit t Republiks s Shqipris. Destinacionet kryesore prfshijn shtete si Kosov, Zvicr, Austri, Franc, Gjermani, Belgjik dhe Mbretri e Bashkuar.
Shtete si Italia dhe Greqia, q dikur prbnin destinacionet kryesore t viktimave shqiptare, po prdoren m shum
si vende tranziti.192 Koht e fundit sht rritur numri i rasteve t femrave me shtetsi shqiptare t drguara n Kosov,
me qllim shfrytzimi seksual. Nga vendimet gjyqsore t shqyrtuara dhe deklarimet e ekspertve rezulton se femra
t shtetsis shqiptare drgohen n Kosov me premtime pune si kameriere, valltare dhe kngtare n lokale me muzik tallava, n qytete si Prizren, Gjilan, Prishtin etj. Disa prej tyre kan kryer pun t ngjashme dhe jan shfrytzuar
fillimisht n Shqipri nga pronart dhe zotruesit e lokaleve. Kta t fundit i drgojn m pas viktimat te shtetas t
ndryshm kosovar, t cilt i shfrytzojn ato n lokale dhe hotele t administruar prej tyre. Drejt Kosovs kan shkuar
edhe fmij n situat rruge n Shqipri, t cilt jan shfrytzuar atje pr lypje. Nuk prjashtohet mundsia q kta
fmij ti jen nnshtruar edhe formave t tjera t shfrytzimit apo trafikimit, megjithse mungojn procedime dhe
dnime pr veprimtari t tilla.193 N Mbretrin e Bashkuar raportohet se fmijt shqiptar viktima t trafikimit (jo
vetm pr shfrytzim seksual) renditen t trett pr nga numri, pas atyre nga Vietnami dhe Mbretria e Bashkuar.194
Po n kt vend, persona me origjin nga Shqipria zn numrin m t lart t referimeve si viktima trafikimi dhe viktima t mundshme trafikimi. Megjithat, nj raport i fundit zbuloi se shum femra shqiptare paraqesin pretendime
t rreme si viktima t trafikimit, me qllim prfitimin e azilit n kt vend.195 Ndrsa n Gjermani, grupet shqiptare t
krimit t organizuar raportohet se kan marr nn kontroll trafikimin e femrave me qllim shfrytzimi prostitucioni
n qytetin Aachen, q ndodhet n afrsi t kufirit me Belgjikn dhe Holandn.196
Prdorimi i teknologjis
N tre vitet e fundit n Shqipri sht vrejtur nj rritje e prdorimit t rrjetit social Facebook me qllim rekrutimin
dhe kontrollin e viktimave t trafikimit. Kjo platform prdoret gjithashtu nga viktimat e shtyra prej trafikantve pr
rekrutimin e viktimave t tjera t mundshme.197 N nj vendim t vitit 2011 t Gjykats s Krimeve t Rnda, i pandehuri arrin q prmes rrjetit social t rekrutoj, trafikoj drejt Italis prmes kontrabandimit tranzit nga Greqia, si dhe
t kontrolloj t ardhurat e fituara nga shfrytzimi seksual i viktims pr tre muaj. I pandehuri i kishte kryer t gjitha
kto veprime gjat kohs q ishte i izoluar n nj burg brenda vendit.198
Gjat periudhs shtator 2013 - shtator 2014, rezulton se n Prokurorin e Krimeve t Rnda jan drguar 60 referime pr
veprat penale Trafikimi i personave t rritur dhe Trafikimi i t miturve. Ndrsa pr shfrytzim t prostitucionit jan
kryer 58 referime n prokurorit e rretheve gjyqsore. Shum prej ktyre personave t identifikuar si viktima t mundshme
trafikimi jan konstatuar nga 3 Njsit e Lvizshme t ngritura n Tiran, Elbasan dhe Vlor. Krahas numrit t referimeve
192. Intervist me ekspert policie (kod 11) tetor 2014.
193. N korrik t vitit 2011, duke marr shkas nga rezultatet e raportit t vzhgimit t fmijve n situat rruge n Kosov, i realizuar n kuadr t projektit MARIO
(n mbrojtje t fmijve n lvizje n Evrop nga shfrytzimi dhe trafikimi), Qeverit e Republiks s Shqipris dhe Kosovs kan nnshkruar nj Protokoll
Shtes pr Intensifikimin e Bashkpunimit n Luftn kundr Trafikimit t Qenieve Njerzore dhe Prmirsimin e Identifikimit, Njoftimit, Referimit dhe Kthimit t
Viktimave, si dhe t Personave t Dyshuar si Viktima t Trafikimit t Qenieve Njerzore, n veanti t fmijve, n plotsim t Marrveshjes ndrmjet Kshillit t
Ministrave t Republiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks s Kosovs Mbi Bashkpunimin Policor Ndrkufitar.
194. UK child sex abuse trafficking doubles - National Crime Agency: http://www.bbc.com/news/uk-26234092
195. Albanian women seek UK asylum with false sex trafficking claims, says expert, Thomson Reuters Foundation, November 2014, aksesuar
online nga http://www.trust.org/item/20141110172225-y5yir/?source=fiOtherNews2.
196. Intervist me ekspert policie (kod 21) nntor 2014.
197. Intervist me ekspert policie (kode 11, 21) tetor-nntor 2014.
198. Gjykata e Krimeve t Rnda Vendim Nr 4 dat 21.01.2011.
dhe shtjeve t regjistruara dhe gjykuara n Gjykatn e Shkalls s Par pr Krime t Rnda raportohet se sht rritur
gjithashtu numri i personave t arrestuar, proceduar penalisht dhe dnuar pr trafikim t personave. Sipas Koordinatorit
Kombtar pr Luftn Kundr Trafikimit, gjat ktij viti jan dhn nga Gjykata e Krimeve t Rnda 7 vendime pr veprat
penale Trafikim i personave t rritur, Trafikim i femrave, Trafikim i t miturve dhe jan dnuar gjithsej 10 persona.199
Prkundr stereotipeve t krijuara n Shqipri lidhur me origjinn e viktimave t trafikuara, nga intervistat me ekspert
dhe vendimet gjyqsore t shqyrtuara nuk rezulton se viktimat e trafikuara brenda apo jasht territorit t Republiks s
Shqipris t jen nga rrethe t veanta t vendit. I vetmi tipar rajonal q paraqet kjo dukuri n Shqipri sht ai i vendit t
shfrytzimit t viktimave, q prkon me zonat kryesore urbane dhe qytetet bregdetare gjat sezonit t vers.
Vlersimi i riskut t trafikimit t qenieve njerzore

Femra dhe t mitur shfrytzohen brenda vendit pr qllime prostitucioni dhe pun t detyruar.
Gra t divorcuara dhe vajza t reja shfrytzohen seksualisht n apartamente, vila, hotele dhe lokale t ndryshme.
Prostitutat e luksit shfrytzohen pr shrbime seksuale me biznesmen, persona VIP dhe turist t huaj.
N periudhn e vers, rritet shfrytzimi seksual dhe pr lypje i femrave dhe t miturve n zonat e plazheve.
N disa raste, punsimi n bare dhe lokale t ndryshme shrben si maskim pr shfrytzim prostitucioni.
Femra nga Shqipria rekrutohen prmes premtimeve t rreme pr pun si krcimtare dhe kngtare n Kosov.
Ofertat e rreme pr pun dhe premtimet pr fejes dhe martes prdoren pr t rekrutuar dhe shfrytzuar pr prostitucion vajza t reja n Gjermani, Belgjik, Franc dhe Mbretrin e Bashkuar.
Rrjeti social Facebook prdoret pr t rekrutuar, udhzuar dhe kontrolluar viktimat e trafikuara.
Viktimat e trafikuara nuk bashkpunojn mjaftueshm me organet ligjzbatuese pr shkak t mungess s besimit
n dnimin e autorve dhe hakmarrjes prej tyre. Gjithashtu, partneriteti me viktimn, q prfshin ndarjen e nj
pjese t fitimeve, blerjen e dhuratave dhe mosushtrimin e dhuns ndaj viktimave, zgjat marrdhnien e shfrytzimit
dhe ul numrin e denoncimeve ndaj trafikantve.
Tabela nr. 7
Trafikimi i Njerzve
1990-2000
2001-2014
Pozicioni i vendit
Vend origjine dhe tranziti
Origjine
Destinacione
Itali, Greqi, dhe vende t tjera t BE
Brenda vendit, Kosov, Angli etj
Viktimat
Femra dhe t mitur
Femra dhe t mitur
Format e shfrytzimit
Prostitucion, pun e detyruar, vjedhje
Prostitucion, pun e detyruar
Rekrutimi
Premtime t rreme pr martes, pun, rrmbime etj.
Premtime t rreme pr martes dhe pun, mashtrim

i pjesshm.
Prdorimi i teknologjis
---
Facebook, E-mail, celular pr rekrutimin dhe kontrollin e VeT
Kontrolli i viktims
Dhun fizike, psikologjike, prdhunim, plagosje deri n vrasje.
Kryesisht dhun psikologjike, krcnime dhe partneritet me viktimn
199. Prononcimi nga zvendsministrja e Punve t Brendshme,njkohsisht Koordinator Kombtar pr Luftn Kundr Trafikimit, Elona Gjebrea, n elje t Javs
Kombtare Antitrafikim: http://www.punetebrendshme.gov.al/al/te-rejat/fjalime/gjebrea-trafikimi-i-personave-eshte-krim-bashkohu-dhe-ti-per-ta-ndalur-ate
3.3. Kontrabandimi i migrantve200

1990 - 2000
Kontrabandimi i migrantve sht nj krim global q v n rrezik jetn e shum personave dhe sfidon integritetin
ndrkombtar t kufijve.201 Ky krim, q n legjislacionin penal shqiptar njihet si Ndihma pr kalim t paligjshm
t kufirit, n ndryshim nga trafikimi i qenieve njerzore, nuk ka pr qllim kryesor shfrytzimin e migrantve por
prfitimin pr shkak t lehtsimit dhe ndihms s dhn. Megjithat, situata e migrantve para, gjat dhe pas kontrabandimit sht mjaft vulnerabl. Rrjetet e kontrabandistve shfrytzojn faktor shtyts social, politik dhe ekonomik pr t prfituar pagesa shum t larta nga persona q duan t largohen. Gjat kalimit t paligjshm, migrantt i
nnshtrohen formave t pushtetit dhe presionit t ushtruar nga kontrabandistt dhe jan t ekspozuar ndaj situatave
shfrytzuese.202 Pamundsia pr t paguar parat pr shrbimin e kryer (lidhja pr shkak t borxhit) dhe statusi i
paligjshm n vendin e destinacionit rrit rrezikun e shfrytzimit t migrantit t paligjshm dhe shndrrimit n nj
viktim trafikimi.
Kontrabandimi i migrantve n Shqipri sht shfaqur, nxitur dhe ka pasqyruar situatn politike, ekonomike dhe
shoqrore n vend n periudha t caktuara. Pr lehtsi studimi, flukset migratore t paligjshme nga Shqipria drejt
vendeve fqinje dhe m gjer jan ndar n dy periudha kryesore, duke marr parasysh karakteristikat e veanta t
kanaleve dhe mnyrave t kontrabandimit n seciln periudh. Periudha e par, e karakterizuar nga dy val masive t
migrimit t paligjshm, fillon n mes t vitit 1990 dhe prfundon n vitin 2000. Periudha e dyt fillon n vitin 2001
dhe vazhdon deri n ditt e sotme.
Dyzet vite izolim nga pjesa tjetr e bots, e shoqruar me nj shkatrrim ekonomik, shoqror dhe politik ka sjell mbi shqiptart
nj efekt traumatik. Situata e brendshme n Shqipri zhytet n dshprim, ndrsa shqiptart aspirojn t fillojn nj jet t re
jasht pasi kan dgjuar pr vendet e tjera prmes televizionit Italian.203
Kshtu prshkruhej nga Kshilli i Evrops situata e Shqipris post-komuniste, me nj popullsi t prgjithshme 3.2
milion banor dhe prodhim t brendshm bruto pr kok 207 dollar n vit (m pak se 20 dollar n muaj pr
person) n vitin 1992. N raportin e ksaj organizate ndrkombtare mbi eksodin e shtetasve shqiptar vlersohej
se nga muaji korrik 1990 deri n fund t dhjetorit 1991, numri i shtetasve shqiptar t larguar jasht vendit ishte m
shum se 200.000. Psikoza kolektive pr tu larguar jasht vendit prfshiu shum qytetar shqiptar, t cilt u dyndn
brenda mureve t ambasadave t vendeve perndimore n Tiran, n korrik 1990, dhe n rrethimet e tyre, n mars
1991. Flukse masive migrantsh mbrritn n portet e jugut t Italis ku vetm brenda tre ditve, 7-10 mars 1991,
n Bari zbarkuan 20.000 shqiptar dhe m 8 gusht 10.000 t tjer. Kundrejt pagesave t ndryshme, anije peshkimi
me klandestin n bord niseshin nga porti i Durrsit dhe Vlors. N t njjtn koh, rreth 23.000 shqiptar hyn n
territorin grek prmes kufirit toksor, pa hasur n kundrshtimin e rojs kufitare shqiptare. Deri n tetor 1992, numri
i atyre q kishin ln vendin arrinte n 300.000 vet.204 Kjo ishte e barabart me 9 % t numrit t prgjithshm t pop200. N legjislacionin penal shqiptar kto vepra penale njihen si Trafikimi i personave dhe Ndihma pr kalim t paligjshm t kufirit. Termi kontrabandim
i migrantve sht prdorur n Konventn e Kombeve t Bashkuara kundr Krimit t Organizuar Transnacional dhe protokollin e dyt shtes t saj.
201. http://www.iom.int/jahia/webdav/shared/shared/mainsite/activities/ibm/10-IOM-IBM-FACT-SHEET-People-smuggling.pdf
202. Europol 2005: 15
203. Kshilli i Evrops (1992), Rapport sur lexode de ressortissants albanais. Dokument i Asambles Parlamentare No: 6555 (Ref. 1402-27/1/922E), 27 janar 1992.
204. Van der Pol, Analysis of Migrations, Raport Studimi, Tiran 1992 in Ilir Gedeshi, Role of Remittances from Albanian Migrants and Their
Influence in the Countrys Economy, p. 11 (referuar n Piperno. F, From Albania to Italy: Formation and basic features of a binational migration
system.CESPI May 2002.
ullsis, q n vitin 1990 ishte 3.2 milion banor.205

Nga fundi i vitit 2002 deri n vitin 2006, flukset e personave q lan vendin u paksuan, dhe n fund t ksaj periudhe
prllogaritej se 350.000 shqiptar ishin me qndrim jasht Shqipris.206
N literatur, karakteri i qet dhe i kontrolluar i lvizjeve migratore n kt periudh shpjegohet me prmirsimin e
kushteve social-ekonomike n vend, stabilitetin politik, rritjen e GDP-s me 9 % n vit, dhe prmirsimin e kushteve
t jetess, fal rritjes s remitancave q prbnin 25 % t prodhimit t brendshm bruto.207
Destabiliteti shoqror dhe politik i shkaktuar nga rnia e firmave piramidale n Shqipri solli valn e dyt t eksodit t
qytetarve shqiptar. N periudhn mars 1996 prill 1997, 70.000 shqiptar emigruan drejt Italis (40.000) dhe Greqis (30.000).208 Muaji i pikut ishte marsi 1997, gjat t cilit 17.000 shqiptar u nisn drejt Italis. N vetvete ky muaj ndahet n dy pjes, pr shkak t karakteristikave t shfaqura. Kshtu, n gjysmn e par t muajit, ishin familje t Vlors
dhe zonave prreth q organizuan vet udhtimet drejt Italis pr ti shptuar dhuns. Ndrsa n gjysmn e dyt t
muajit mars 1997, spikat karakteri i organizuar kriminal i kontrabandimit t shum t rinjve nga zona t ndryshme t
vendit. Rrjetet e kontrabandistve e shndrruan situatn e emergjencs n nj biznes shum fitimprurs. N fund t
marsit 1997, kanalet ujore t kontrabandimit t migrantve dhe flukset e klandestinve spontan u kufizuan nga ndrhyrja e komunitetit ndrkombtar, nprmjet nj force mbrojtse shumkombshe, e cila nn udhheqjen italiane
patrulloi dhe mori n kontroll ujrat ndrkombtare dhe territoriale shqiptare.209
Nga fundi i vitit 1997 deri n vitin 2000, situata filloi t stabilizohej pas kolapsit ekonomik dhe shoqror, dhe n vend
u shnua nj rritje e leht ekonomike, zbutje e deficitit shtetror dhe inflacionit. Megjithat, t ardhurat pr kok mbeteshin t ulta, niveli i papunsis i lart dhe mungonte siguria e personit pr jetn. Rreth 5000 vet do muaj linin
Shqiprin gjat ksaj periudhe.210 Lufta n Kosov n vitin 1999 dhe konflikti n Maqedoni n vitin 2001 ndikuan
ndjeshm mbi flukset e kontrabandimit t refugjatve t lufts dhe personave klandestin. Konkretisht, 37.000 vet
migruan drejt Italis prmes Shqipris n vitin 1999. Kjo ishte nj shifr tri her m e lart se nj vit m par.211 Krahas shtetasve kosovar, shtetas shqiptar migruan gjithashtu duke u kamufluar si refugjat t lufts. Dy vjet m pas,
konflikti i armatosur n Maqedoni bri q n mars 2001, rreth 3000 persona t hynin n territorin shqiptar pr t kaluar drejt Kosovs apo vendeve t tjera perndimore.212 N prfundim t periudhs dhjetvjeare t lvizjeve migratore,
prllogaritet se numri i prgjithshm i shtetasve shqiptar q kishin hyr dhe ishin me qndrim n Itali n vitin 2000
ishte rreth 127 mij213 dhe 443. 550 n Greqi, n vitin 2001. Kjo do t thot se n kt periudh n Greqi, shqiptart
prbnin 60 % t numrit t prgjithshm t migrantve dhe 4 % t popullsis s prgjithshme.214
205. International Migration from Countries with Economies in Transition : 1980-1999, Population Division, Department of Economic and Social
Affairs- United Nations Secretariat ESA/P/wP.176, September 2002.
206. UNDP, Albanian Human Development Report 1996 p. 3.
207. Piperno. F, From Albania to Italy: Formation and basic features of a binational migration system.CESPI May 2002 referuar Economist Intelligence Unit, Country profile 2001, p. 22.
208. Ibid.
209. Ibid.
210. Kshilli i Bashkimit Evropian, High level working group on Asylum and migration. Draft action plan for Albania and the neighboring region,
June 2000: 13.
211. Piperno. F, From Albania to Italy: Formation and basic features of a binational migration system.CESPI May 2002 referuar OECD, Trends in
international Migration, SOPEMI, 2001, p. 72.
212. Economist Intelligence Unit, Albania Country Report, April 2001, p.9.
213. International Migration from Countries with Economies in Transition : 1980-1999, Population Division, Department of Economic and Social
Affairs-United Nations Secretariat ESA/P/wP.176, September 2002: 40.
214. Baldwin-Edwards, M Immigration into Greece,, 1990-2003:A Southern European Paradigm?European Population Forum UNECE Geneva
January 2004: 5, Bonifazi C, Conti C and Mamolo M, Balkan International Migration in the 1990s, Roma 2006: 16.
2001 - 2014
N periudhn nga viti 2001 deri n ditt e sotme kontrabandimi i migrantve i sht nnshtruar nj procesi t vazhdueshm prshtatjeje dhe ndryshimi, i ndikuar kryesisht nga masat shtrnguese t agjencive ligjzbatuese, krkesat
e migrantve mbi destinacionet e preferuara, si dhe faktor t tjer t jashtm. N kt periudh, krahasuar me ato
t mparshmet, vihet re nj rritje e numrit t personave q prdorin mnyrat e ligjshme n vend t atyre klandestine, si dhe nj rritje e krkess pr t migruar drejt destinacioneve si Shtetet e Bashkuara t Ameriks, Kanada, dhe
Australi. N kt situat mendohet se ka ndikuar vendosja e moratoriumit t brendshm pr ndalimin e qarkullimit
t motoskafve dhe ashprsimi i politikave mbi migrimin, mnyra e pritjes t imigrantve dhe stigmatizimi i tyre nga
media n vendet fqinje pritse. Megjithat, flukset e migrantve t paligjshm drejt Italis dhe Greqis kan vazhduar deri
n prag t liberalizimit t regjimit t vizave, n dhjetor 2010.215 Rruga e ndjekur pr kontrabandimin n Greqi ishte ajo e
ecjes n kmb t prir nga persona udhrrfyes prmes kufirit t gjelbr, por edhe prmes pikave t kalimit kufitar, me
an t dokumenteve t falsifikuara dhe realizimit t kalimit kur n pikat e kontrollit ishin n shrbim personat e dshiruar. Kurse drejt Italis, kanalet detare t kontrabandimit t migrantve q lidhnin brigjet e Vlors, Durrsit, Shngjinit dhe
bregun midis Shkodrs dhe Ulqinit me brigjet e jugut t Italis ishin aktive deri n vitin 2006. Migrantt transportoheshin
me gomone prgjat gjith udhtimit ose, pasi ishin grumbulluar n zona jo shum t rrahura (grykderdhja e lumit Mat,
laguna e Patokut dhe Rushkull), transportoheshin me motoskaf n nj anije peshkimi, dhe m pas n nj anije tjetr q i
priste n det t hapur.216
Nga vendimet gjyqsore dallohet qart ndryshimi i rrugve dhe mjeteve t prdorura pr kontrabandimin e migrantve drejt
Italis nga ato ujore n ato toksore. Migrantt, pasi grumbulloheshin n pika t caktuara n Tiran, niseshin me furgon
drejt veriut t Shqipris (Bajz e Malsis s Madhe dhe Kuks) pr t kaluar kufirin e gjelbr me Malin e Zi, n kmb,
ose prmes Morins n Kosov, me synim pr t vazhduar tranzit drejt Kroacis, Sllovenis dhe pr t mbrritur n Itali. N
Kosov, pr transportin e migrantve prdoreshin automjete private ose furgon, ecja n kmb prmes kufirit malor zgjaste deri n 4 or dhe udhtimi drejt Italis, t fshehur n maune, zgjaste nga 2 deri 3 dit. Gjat rrugtimit, kontrabandistt i
ndalonin migrantt n qytete t ndryshme t shteteve tranzit, n pritje pr ti bashkuar edhe me migrant t tjer. Zakonisht,
migrantt ankoheshin pr kohn e gjat t pritjes dhe kushtet e kqija, q kishin t bnin me mungesn e ushqimit dhe
shtretrve.
Liberalizimi i regjimit t vizave pr Shqiprin me vendet e zons Shengen n dhjetor 2010 ka ndikuar n natyrn, shkalln
dhe destinacionet e kontrabands s migrantve nga Shqipria. Pozicioni i Shqipris si vend burimi pr migrantt e paligjshm sht dobsuar, megjithse mbetet shqetsim kalimi i paligjshm i qytetarve shqiptar drejt Mbretris s Bashkuar
dhe Ameriks. Koht e fundit jan regjistruar raste tragjike t humbjes s jets t qytetarve shqiptar, gjat udhtimit n
maune drejt Mbretris s Bashkuar.217 Ka ndryshuar gjithashtu roli i Shqipris, nga vend kryesisht origjine pr migrantt
e paligjshm n vend i prdorur si tranzit pr kalimin e migrantve t paligjshm t nnshtetsive t tjera. Grupet kriminale t kontrabands s migrantve kan intensifikuar lvizjet n kufirin serbo-hungarez, q prej fillimit t vitit 2011.218 Po
kt vit, Europol-i, ndrsa konfirmonte rnien e flukseve t migrantve t paligjshm nga Shqipria pr pun sezonale n
Greqi, njoftonte njhersh se hyrjet e paligjshme n Greqi nga Turqia ishin rritur me 500 pr qind.219 Raportohej gjithashtu
se grupet shqipfolse t krimit t organizuar jan ndr grupet m t prfshira n kontrabandn e migrantve. Kto grupe
215. shtja e fundit e paraqitur n Gjykatn e Krimeve t Rnda pr grup t strukturuar kriminal me aktivitet kontrabandimin e migrantve drejt
Italis sht gjykuar n vitin 2012 pr ngjarje t ndodhura n 2009 dhe tetor 2010 (dy muaj para liberalizimit t vizave).
216. Shih Vendimin Nr 40 t vitit 2010 t Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda.
217. http://www.balkanweb.com/site/tentuan-emigrimin-ilegalisht-ne-angli-2-shqiptare-karbonizohen-ne-kamion-2/
218. http://www.iom.int/jahia/webdav/shared/shared/mainsite/activities/ibm/10-IOM-IBM-FACT-SHEET-People-smuggling.pdf
219. Europol 2011: 22.
mund t nnkontraktojn pjes t transportit apo prodhimit t dokumenteve false, por ruajn kontroll efektiv mbi migrantt
e kontrabanduar gjat transportimit.220 Nga vendimet gjyqsore rezulton se grupe kriminale t prbra nga shtetas turq dhe
shqiptar, shfrytzonin territorin shqiptar pr kalimin tranzit t shtetasve turq drejt Kosovs, me destinacion vendet e Bashkimit Evropian. Si pik hyrse prdorej aeroporti i Rinasit.
Aktualisht, shqetsuese paraqitet situata e kalimit t paligjshm t kufirit nga shtetas sirian, t cilt synojn vendet e Bashkimit Evropian si refugjat t lufts. Pothuajse do dit n mediat shqiptare paraqiten raste t ndalimit t ktyre shtetasve n
Gjirokastr dhe kthimit t tyre n Greqi. Arrestimet nga policia t disa shtetasve shqiptar q kan ndihmuar dhe strehuar
migrantt, me qllim prfitimi, tregon se flukset e migrantve t paligjshm nuk jan t pavarura, por ndihmohen dhe instruktohen nga persona t tjer.221 Kjo konfirmohet dhe nga intervistat me ekspert q raportojn se, me gjith vshtirsit
n prkthim dhe mungesn e informacionit mbi emrat e shoqruesve, migrantt e ndaluar pohojn se ata jan instruktuar
mbi vendet ku do t kalojn dhe pushojn gjat udhtimit.222 Nevojiten hetime proaktive pr zbulimin e grupeve kriminale
t prfshira n kt veprimtari.
Struktura e grupeve t kontrabands
Nga informacioni i prftuar prej vendimeve gjyqsore t dhna pr grupe t strukturuara kriminale, t prfshira n kontrabandimin e migrantve, si dhe studime t ndryshme, 223 jemi n gjendje t ndrtojm nj profil t prgjithshm t grupeve
kriminale t kontrabands s migrantve, sipas detyrave dhe prgjegjsive t secilit pjestar. Megjithat, duhet mbajtur parasysh se rolet dhe detyrat e secilit antar ndryshojn n varsi t llojit t veprimtaris, kohs, vendit dhe grupeve t ndryshme
t prfshira n kontrabandimin e migrantve. Gjithashtu, n disa raste, nj antar i grupit mund t ket m shum se nj
detyr apo rol t caktuar. Zakonisht, n grupet e kontrabandimit t migrantve dallohen kto role:
Drejtuesi do grup kriminal i prfshir n kontrabandimin e migrantve drejtohet nga nj ose dy persona, t cilt kan
pozicion koordinues dhe menaxherial. Drejtuesi merret me planifikimin e fazave t ndryshme t veprimtaris dhe siguron
gjetjen e personave prgjegjs pr seciln faz. Gjithashtu, mban kontakte dhe bashkpunon me drejtues t grupeve t
kontrabands n vendet e tjera.
Rekrutuesi sht personi prgjegjs pr identifikimin dhe rekrutimin e klientve. Ndonjher, jan vet personat q duan
t migrojn apo familjart e tyre q kontaktojn rekrutuesit, n zona t caktuara t vendit. N disa raste, rekrutuesi mbledh
paraprakisht apo siguron sasin e mjaftueshme t parave nga migrantt. Prpara nisjes, rekrutuesi grumbullon migrantt n kohn dhe vendin e caktuar.
Transportuesi/shoqruesi Merr n dorzim migrantt nga rekrutuesi dhe realizon transportimin e tyre nprmjet
mjeteve t ndryshme si kamion, autobus, furgon dhe taksi. N rastet e kalimit t paligjshm t kufirit t gjelbr,
nj ose dy persona shrbejn si udhrrfyes dhe shoqrues t migrantve. N rastet e kontrabandimit drejt Greqis,
taksist q prisnin n territorin grek, n afrsi t kufirit, kan shrbyer si transportues t migrantve t paligjshm
n brendsi t vendit. Kur kalimi bhet prmes pikave t kontrollit kufitar, me an t dokumenteve t falsifikuara,
shoqruesi udhheq apo udhzon migrantt t kalojn prmes stacionit t kontrollit, kur n shrbim sht npunsi
i korruptuar. Shoqruesit mund t jen t armatosur dhe garantojn nnshtrimin dhe bindjen e plot t migrantve
prmes dhuns psikologjike, shfaqjes s armve dhe krcnimeve.
220. Ibid.
221. http://www.asp.gov.al/index.php/historiku-i-trajnimit-policor/17-shqip/lajmet-e-fundit/6499-gjirokaster-dy-te-arrestuar-me-akuzen-e-dheniesndihme-per-kalim-te-paligjshem-te-kufirit
222. Intervist me gjyqtar kod (37) korrik, 2014.
223. Antonopoulos, G. A. and Winterdyk, J. (2006) The smuggling of migrants in Greece: an examination of its social organization, European
Journal of Criminology, 3 (4): 8.
SKEMA
KONTRABANDA E MIGRANTVE
DREJTUESIT
APARTAMENT
REKRUTUESI
AKOMODUESI
NDRMJETSI
ZYRTARI I
KORRUPTUAR
S
PAS
POLICE
TRANSPORTUESI
FALSIFIKATORI
INFORMATORI
Informatort dhe bashkpuntort e jashtm Kta jan persona q mbledhin informacion mbi pranin e forcave t policis, rojs kufitare, ushtris dhe postblloqet e ngritura npr rrug t ndryshme. Shtetas shqiptar me qndrim n
vendet e tranzitit apo destinacionit, si dhe shtetas t ktyre vendeve mund ta kryejn kt detyr.
Ndrmjetsit/garantuesit jan persona q shrbejn si pik lidhjeje dhe garanci midis familjarve t migrantit dhe kontrabanduesve. Nga praktika, ka rezultuar se kta jan pronar lokalesh apo t ndonj aktiviteti tregtar, ku familjart e
migrantve ln si garanci parat q shkojn pr kontrabanduesit n astin e mbrritjes n destinacion t migrantve.
Shpesh her, kta persona pretendojn se nuk jan t prfshir n veprimtari kriminale, por thjesht kan njohje t
prbashkt me palt. Megjithat, ata prfitojn nj komision apo prqindje t caktuar pr shrbimin e kryer.
Akomoduesit jan pronar hotelesh, motelesh apo banesash private q sigurojn strehim dhe qndrim pr migrantt,
gjat kalimit t tyre tranzit n nj shtet t caktuar.
Falsifikatort jan pjestar ose jo t grupeve t kontrabands s migrantve. Ata realizojn falsifikimin e dokumenteve t identitetit dhe vizave drejt destinacioneve t ndryshme pr migrantt e paligjshm.
Zyrtar publik t korruptuar, megjithse mund t mos jen antar t ktyre grupeve, prmes ndihms s tyre aktive
(punonjs ambasadash/konsullatash) dhe pasive (oficer policie n pika t kontrollit kufitar) luajn rol thelbsor pr
realizimin me sukses t kontrabandimit t migrantve.
Prfitimet e paligjshme
Prfitimet e ardhura nga kontrabandimi i migrantve jan shum t larta n krahasim me risqet dhe kostot e prfshira. Vepra penale e ndihms pr kalim t paligjshm t kufijve konsiderohet m pak e rrezikshme se veprat e tjera si
trafikimi i njerzve, drogs dhe armve, dhe rrjedhimisht ka dnim m t but sesa kto t fundit. Gjithashtu, n rast
ndjekjeje nga policia, kontrabandistt i braktisin menjher klientt e tyre dhe nuk psojn humbje financiare, n rast
se pagesa pr shrbimin e ofruar sht kryer paraprakisht. Pr shkak t faktorve t ndryshm si largsia midis vendit
t origjins dhe destinacionit, mjetet e prdorura t transportit, periudha e vitit, moti, prania e kontrolleve t shtuara
policore dhe kufitare, e t tjer, nuk mund t ket tarifa standarde pr kontrabandimin e migrantve. Megjithat, duke
u mbshtetur n informacionin e prftuar nga vendimet gjyqsore ndaj grupeve t strukturuara kriminale q e kan
ushtruar kt veprimtari, intervistave me ekspert dhe studimeve t ndryshme n vendet pritse, jemi n gjendje t
vlersojm me prafrsi tarifat e paguara nga migrantt pr kontrabandimin drejt destinacioneve t ndryshme. Kshtu,
n vitin 2006, ndihma pr kalimin e paligjshm t kufirit grek kushtonte nga 150 deri n 600 dollar. Ndrsa transportimi
deri n brendsi t shtetit helen shkonte nga 500 deri n 1000 dollar.224 Nga vendimet gjyqsore t shqyrtuara rezulton se
n prag t liberalizimit t regjimit t vizave, mimi ishte rritur ndjeshm dhe luhatej nga 1000 deri 1200 euro pr person.
Ndrsa pagesat pr kontrabandimin drejt vendeve t Evrops Perndimore ishin nga 2500 6000 euro.225 Kontrabandimi
drejt Italis prmes vendeve t Ballkanit Verior kushtonte 3000 - 3500 euro.
Pr destinacione m t largta, si Amerik dhe Kanada, pagesat llogariten deri n 16.000 euro, duke prfshir falsifikimin
e dokumenteve t identifikimit dhe vizave. Informacioni mbi tarifat e kontrabandimit, i shoqruar nga numri i personave
q kan shfrytzuar kanalet e paligjshme pr t mbrritur n destinacionet e zgjedhura, na ndihmon t kuptojm dhe
llogaritim prafrsisht prfitimet dhe fuqin ekonomike t rrjeteve kriminale t prfshira n kontrabandimin e migrantve.
Ashtu si n rastin e trafikimit t qenieve njerzore, natyra klandestine e veprimtaris s kontrabandimit t migrantve e bn
pothuajse t pamundur pasjen e nj shifre t sakt mbi numrin e personave t kontrabanduar. Sipas censusit kombtar t
vitit 2011, vlersohet se rreth 500.000 persona kan emigruar nga viti 2001 deri n vitin 2011.226 Aktualisht nuk ka nj statistik zyrtare mbi prqindjen e personave q kan emigruar n mnyr t ligjshme dhe diferencn e mbetur t personave
t kontrabanduar. Gjithsesi, raporte dhe studime t ndryshme ndrkombtare kan raportuar prej kohsh shifra t
ndryshme, referuar t ardhurave vjetore kriminale t rrjeteve t kontrabandimit t migrantve. Kshtu, nga drgimi
i gomoneve drejt Pulias, nj pronar n Vlor pranonte se fitonte rreth 10.000 dollar n nat.227 Ndrsa t ardhurat
vjetore nga kontrabandimi i migrantve pr nj grup kriminal mund t arrinin deri n 45 milion euro.228 T ardhurat
kriminale nga kjo veprimtari, sipas UNDP, ishin edhe m t larta, duke arritur deri n 250 - 300 milion dollar vetm
pr qytetin e Vlors.229 Gjat periudhs 1998 2005, sipas t dhnave t policis italiane, 95.822 persona kan emigruar
n mnyr t paligjshme drejt Italis. Secili prej tyre ka paguar nga 500 deri n 1000 euro, q prkon me nj t ardhur
mesatare kriminale prej afro 80 milion euro, nga kjo veprimtari. Sipas t njjtave burime, prej ktyre 22.815 migrant
t paligjshm ishin shtetas shqiptar. N t njjtn periudh kohore, autoritetet shqiptare raportonin se pagesa pr
kontrabandimin drejt destinacioneve t ndryshme luhatej nga 300 deri n 3000 euro.230 Ndrsa n prag t liberalizimit
224. Ibid.
225. FATF Report Money Laundering Risks Arising from Trafficking in Human Beings and Smuggling of Migrants, July 2011: 16
226. INSTAT, Censusi i Popullsis dhe Banesave 2011: 7.
227. Hysi. V, Organised Crime in Albania: The Ugly side of capitalism and democracy, p 548 (citing Renton 2001: 20) in Paoli L, Fijnaut C Organised Crime in Europe: Concepts, Patterns and Control Policies in the European Union and Beyond 2004.
228. Ibid.
229. UNDP 2001: 41, referred in Paoli L, Fijnaut C Organised Crime in Europe: Concepts, Patterns and Control Policies in the European Union and Beyond 2004.
230. Carpo Regional Project Situation Report on Organised and Economic Crime in South-Eastern Europe 2006: 77.
t vizave pr Shqiprin, nga vendimet gjyqsore rezulton se pagesa mesatare pr kontrabandim drejt Italis, prmes
rrugve toksore, ishte 3000 - 3500 euro pr person.
Pasojat nga kontrabanda e migrantve
Kontrabandimi i migrantve, krahas prfitimeve t paligjshme pr grupet e prfshira kriminale, ka sjell gjithashtu
kosto t pallogaritshme pr migrantt e paligjshm dhe shtetin shqiptar. Megjithse aktualisht nuk dihet me saktsi
numri i qytetarve shqiptar q kan humbur tragjikisht jetn ose kan rezultuar t zhdukur, gjat prpjekjeve pr t
mbrritur dhe filluar nj jet t re n vende t tjera, vetm gjat periudhs kohore mars 1997 janar 2004 numrohen t paktn 455 persona q kan patur nj fat tragjik.231 Ndrmjet nj morie lajmesh mbi mbytje t gomoneve me
klandestin dhe vrasjeve n kufi t migrantve nga Shqipria, n kujtesn e prbashkt shoqrore mbeten t pashlyera
mbytja m 28 mars 1997 e anijes Kater i Rads, pas prplasjes me anijen ushtarake Italiane Sibilla, si dhe thirrja pr
ndihm nga lundruesit e nj gomoneje drejt nj televizioni privat, m 9 janar 2004. N kt rast, 21 persona u gjetn
t vdekur n gomone nga i ftohti dhe 7 t tjer rezultuan t zhdukur. N fillimet e tij, karakteri i pakontrolluar i migracionit t paligjshm ka shkaktuar edhe tensione politike midis Shqipris dhe vendeve fqinje si Italia dhe Greqia.232
Kto flukse migrantsh jan shoqruar nga deklarata t politikanve me prmbajtje raciste, q t fryra nga media, kan
nxitur shfaqjen e stereotipeve dhe diskriminimin e imigrantve shqiptar n kto vende.233
Vlersim i riskut t kontrabands s migrantve

Mundsia pr t lvizur lirisht drejt shteteve t zons Shengen, pas liberalizimit t vizave pr Shqiprin n dhjetor,
ka ulur natyrshm krkesn pr t shfrytzuar kanalet e paligjshme t kontrabandimit drejt dhe prmes ktyre
vendeve.
Aktualisht, si destinacione t lakmuara pr migrantt klandestin nga Shqipria shfaqen Mbretria e Bashkuar dhe
Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Vitin e fundit, fatkeqsisht jan shnuar humbje n jet njerzish gjat prpjekjeve
pr t mbrritur n Angli.
Vendi yn po shfrytzohet nga rrjetet ndrkombtare t kontrabands pr kalimin tranzit t shtetasve sirian, sudanez, kongolez dhe nnshtetsive t tjera.
Hyrja n territorin shqiptar bhet kryesisht prmes kufirit jugor t vendit, por edhe aeroportit ndrkombtar t
Rinasit. N disa raste, veprimtaria e paligjshme lehtsohet nga zyrtar t korruptuar n pikat e kontrollit kufitar.
231. http://www.shqiptariiitalise.com/component/content/article/46--mars-1991-edhe-une-isha-ne-anije/1054-varreza-otranto.html
232. Piperno. F, From Albania to Italy: Formation and basic features of a binational migration system.CESPI May 2002.
233. UNDP, Albanian Human Development Report 1996 p. 40, Baldwin-Edwards, M Immigration into Greece, 1990-2003:A Southern European
Paradigm? European Population Forum UNECE Geneva January 2004: 3.
3.4. Trafikimi i armve

Organizimet kriminale i prdorin armt kryesisht pr vetmbrojtje apo goditje t kundrshtarve, si dhe pr qllime
fitimprurse nga trafikimi i paligjshm i tyre. Kto arm jan t llojeve dhe natyrave t ndryshme, ku prfshihen pistoleta, arm gjysm automatike, automatik, eksploziv dhe arm t natyrs tipike t lufts.
Trafikimi i armve nga grupet kriminale
Trafiku i armve paraqet nj demonstrim elokuent t bashkimeve q realizohen ndrmjet sektorve t ndryshm t veprimtarive t paligjshme dhe konsolidimin e mtejshm t lidhjeve, aleancave reciproke dhe bashkpunimeve operative ndrmjet organizimeve kriminale q kan fuqizuar potencn dhe rrezikshmrin shoqrore n veprimtari t caktuara kriminale.234
Trafikimi i armve nga Shqipria sht kryer fillimisht n bashkpunim me organizatat mafioze italiane. Grupet e
para kriminale shqiptare u lejuan t shfrytzonin territore te caktuara n Itali, t kontrolluara nga grupet kriminale pulieze t Sacra Corona Unita n shkmbim t armve nga Shqipria.235 Bashkpunimi kriminal n trafikimin e armve
u zgjerua m tej me grupet mafioze t Ndrangheta-s.236 Ky trafik kishte pika kontakti me trafikun e drogs, t qenieve
njerzore dhe kontrabandn e migrantve dhe mallrave t ndryshme.
Elementt e par kriminal shqiptar t prfshir n veprimtari t paligjshme t kontrabands dhe trafiqeve kan
qen ish-agjent t shrbimeve sekrete t Sigurimit.237 Shprbrja n korrik 1991 e Sigurimit q numronte rreth
10.000 agjent, dhe zvendsimi i tij me Shrbimin Informativ Kombtar bri q shum agjent t humbnin vendet
e puns, dhe disa prej tyre filluan t prfshihen n veprimtari t paligjshme pr t siguruar t ardhura.238 Prgatitja
e tyre, njohjet, si dhe aftsit n prdorimin e armve dhe dhuns ishin elemente t nevojshme dhe favorizuese pr
prfshirjen n veprimtari t rrezikshme t krimit t organizuar. Ky fakt konfirmohet dhe nga Europol-i, i cili n vitin
2011 raportonte se shumica e antarve t grupeve kriminale shqipfolse kan punuar m par n polici, shrbimet
sekrete dhe paramilici.239 Trafikimi i armve kryhet nga grupe poli-kriminale n bashkpunim me rrjete kriminale t
trafikut ndrkombtar t drogs dhe qenieve njerzore.
Struktura e grupeve
Grupet e organizuara kriminale t prfshira n kt veprimtari prbhen mesatarisht nga 4 - 6 antar. Nj ose dy
prej tyre shrbejn si persona ky n organizimin e trafikut dhe ndrmjetsimin me grupet e tjera n Malin e Zi
dhe Kosov. Kta persona shfaqin njohuri t shumta mbi llojet dhe mimet e armve t ndryshme. Kur armt apo
eksplozivt sigurohen brenda vendit, nj ose m shum persona kan prgjegjsi ti gjejn dhe ti mbledhin ato nga
rajone t ndryshme t vendit dhe depo t armatimeve, me an t bashkpunimit apo korruptimit t oficerve, magazinierve dhe personave t tjer t ngarkuar me ruajtjen e tyre. Transportimi i armve dhe municioneve nga jasht
apo brenda vendit mund t kryhet nga vet organizatort apo ndonj antar tjetr i grupit. Nj tjetr antar sht i
ngarkuar me gjetjen e blersve t mundshm dhe realizimin e shitjes. Njohjet midis antarve jan shoqrore dhe n
234. Poda. Z Krimi i Organizuar 1998: 72
235. Europol 2004: 22, Intervist me prokuror kod (29), qershor 2014.
236. Europol 2011: 38.
237. Hajdinjak .M. Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav wars and the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans.Center
For The Study Of Democracy 2002:18 referuar The Library of Congress. Albania A Country Study. The Library of Congress Country Studies.b
April 1992. http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/altoc.html.
238. Ibid.
239. Europol 2011: 39.
ndonj rast familjare. Disa prej personave ky n grupet e trafikimit t armve rezulton t jen njohur gjat kohs s
vuajtjes s nj dnimi t mparshm me burgim. Komunikimet midis tyre jan t rezervuara, shpesh t koduara dhe,
meq i kan krijuar lidhjet e nevojshme zgjedhin q marrveshjet pr furnizimin dhe shitjen e armve ti prmbyllin n takime personale. Gjat ktyre takimeve realizohet dhe demonstrimi i mostrave ndaj personave t interesuar.
Megjithat, ndodh q disa nga bisedat e prgjuara jan t pakujdesshme, dhe prmbajn terma dhe emra konkret.
Kryesisht, kjo ndodh midis personave t padnuar m par.240
ARMT
TRAFIKIMI
FURNIZIM I LIGJSHM
DEVIJIMI/TRAFIKIMI
TREGU I PALIGJSHM
(TREGU I ZI)
FURNIZUES/SHTETI
BROKER
TREGTARI
PRONARI I PAR
HUMBUR
VJEDHUR
TRANSPORTUAR ILEGALISHT
RIMONTIM I PJESVE
GRUPE KRIMINALE
REBEL
LUFTTAR
TERRORIST
POSEDUES T PALIGJSHM
PRONARI I DYT
Mnyrat e trafikimit
Rrugt e prdorura jan ato t trafikimit t drogs. Mnyrat m t zakonshme jan nprmjet fshehjes s armve dhe
pjesve prbrse n automjete private dhe imbarkimit n traget, kontrabandimit t tyre prmes kufirit t gjelbr,
dhe shfrytzimit t linjave t autobusve Shqipri - Greqi dhe Shqipri - Kosov Gjermani deri n Suedi. Trafikantt e armve shfrytzojn edhe kompani t transportit ndrkombtar, duke prdorur ryshfetin apo shtrngimin e
shoferve.241 Gjithashtu, jan vrejtur raste t trafikimit t armve dhe pjesve prbrse nga SHBA dhe Kanadaja
nprmjet koliposts.242
Trafikimi gjat konflikteve n rajon
Trafikimi i armve sht shndrruar n nj biznes t paligjshm, mjaft fitimprurs, pr grupet kriminale shqiptare
241. Ibid
242. Ibid, Intervist me ekspert policie (kod 12).
brenda dhe jasht vendit, n periudhat para dhe gjat konflikteve t armatosura n rajon. T njjtat rrjete kriminale q
kan furnizuar me arm kriminel kan trafikuar arm edhe pr lufttar. N praktik, duke iu nnshtruar natyrs
s tregut, arm shtetrore kan devijuar drejt siprmarrjeve kriminale, ashtu si dhe arm n zotrim t qytetarve
jan shitur pr konflikte t armatosura dhe veprimtari kriminale. Megjithat, duhet theksuar se n shumicn e rasteve
qllimi prfundimtar i ktyre transaksioneve sht fitimi monetar, dhe jo pr far do t prdoren kto arm.243
Konkretisht, dukuri t tilla jan raportuar para dhe gjat konflikteve t armatosura n Kosov, n vitin 1999, dhe
Maqedoni, n vitin 2001. Q prej vitit 1994, grupe etnike shqiptare t krimit t organizuar, q veprojn n vende t
Evrops Perndimore, jan furnizuar me arm dhe drog nga grupe kriminale n Gjeorgji dhe Armeni. Me parat e
siguruara nga shitja e drogs bliheshin sasi t tjera armatimesh, q jan trafikuar drejt konfliktit q po prgatitej n
Kosov. Arm jan siguruar edhe nga ushtar rus, n shkmbim t heroins.244 Zyra e Kombeve t Bashkuara mbi
Drogn dhe Krimin (UNODC) ka raportuar gjithashtu furnizimin e Ushtris lirimtare t Kosovs me arm t blera
me para t fituara nga trafiku i drogs, si dhe me mbshtetjen e komunitetit t diaspors n Itali dhe Zvicr. Gjithashtu, n Kosov kan shkuar edhe arm t plakitura nga depot e armatimeve n Shqipri.245 Prllogaritej se nga depot
e armatimeve jan plakitur rreth 550.000 arm, prej t cilave 38.000 ishin arm dore, 226.000 kallashnikov, 25.000
mitraloz, 2400 hedhs raketash kundrtank, 3.500.000 granata dore, dhe 3600 ton eksploziv.246 Nga kto, t paktn
6000 cop AK- 47 (kallashnikov) kan shkuar n Kosov.247
Pas prfundimit t konfliktit n Kosov, prej aty stoqet e armve u trafikuan drejt Maqedonis, para dhe gjat konfliktit
t vitit 2001. Numri i kallashnikovve t transportuar n Maqedoni nga Kosova arrinte n 12.000.248 Sigurisht, fluksi i
armve shqiptare apo prdorimi tranzit i territorit shqiptar ndodhi pr shkak t mungess s kontrollit mbi hapsira
t mdha t territorit nga qeveria dhe institucionet shqiptare, gjat periudhs 1997 1999. N at koh Shqipria e
Veriut ngjante me nj treg armsh shum fitimprurs pr grupe t ndryshme. 249 Prtej t dhnave t pakonfirmuara,
nuk provohet q trafikimi i armve nga Shqipria drejt Kosovs apo Maqedonis t jet br n kuadr t ides s
Shqipris s Madhe, t ciln ekspertt e intervistuar prgjithsisht nuk e shohin si politik t drejtuar nga Tirana.250 Pr m tepr, ekspertt shtojn se mungesa e kontrollit mbi territorin bri q arm t plakitura nga depot t
trafikoheshin njhersh edhe drejt Greqis.251 Drejt vendit fqinj jugor prllogaritet se jan trafikuar t paktn 1.500
kallashnikov, gjat kohs s trazirave n vend.252 N literatur sht argumentuar se edhe sikur furnitort e armve t
bjn dallime politike, pr shembull duke furnizuar me arm aleatt prmes operacioneve t mbuluara, ka shum pak
mundsi q t garantojn se armt do t mbeten n duart e marrsve t pritshm.253
243. Vuurwapens: legale en illegale kanalen, Tijdschrift voor Criminologie, Ed. H. J. Frankie; E.S. de wijs., Vol. 43, No. 1, 27-41, March, 2001: 2.
244. The New York Times Albanian Groups at Center of Huge Traffic, Report Says: In Balkans, Arms for Drugs. Barrey. J. June 1994. Shih: http://
www.nytimes.com/1994/06/06/news/06iht-drugs.html
246. Gjoni. I Organized Crime And National Security: The Albanian Case 2004: 32.
247. Castle. R. and Musah, 1998; Kushti, N, Pubic Awareness Information Officer for the UNDP project in Albania provided to S. Shropshire
referuar n Border Controls in Canada: Impact on Illicit Trafficking and Public Safety Brief to the Sub-Committee on International Trade, Trade
Disputes and Investment of the Standing Committee on Foreign Affairs and International Trade. Coalition for Gun Control, October 29, 2001: 13.
248. Ibid.
249. Turning the page: Small arms and light weapons in Albania Center for Peace and Disarmament Education and Safer world, December 2005: 7.
250. Ibid.
251. Intervist me gjyqtar (kod 29), qershor 2014 dhe gazetar (kod 18), tetor 2014.
252. Border Controls in Canada: Impact on Illicit Trafficking and Public Safety Brief to the Sub-Committee on International Trade, Trade Disputes
and Investment of the Standing Committee on Foreign Affairs and International Trade. Coalition for Gun Control, October 29, 2001: 13.
253. Vuurwapens: legale en illegale kanalen, Tijdschrift voor Criminologie, Ed. H. J. Frankie; E.S. de wijs., Vol. 43, No. 1, 27-41, March, 2001: 2.
Tregtia prmes kanaleve zyrtare

Duke mbajtur parasysh dallimin midis trafikimit t armve nga rrjete kriminale dhe tregtis ndrkombtare t armve,
ku aktor kryesor jan shtetet, rezulton se arm dhe municione nga Shqipria kan shkuar edhe n zona t tjera pr
qllime t ndryshme. Sipas Regjistrit t Kombeve t Bashkuara pr Armt Konvencionale, Shqipria ka transferuar municione drejt ShBA dhe Bullgaris, pr qllime demontimi dhe demilitarizimi.254 Sisteme artilerie t kalibrit t rnd
kan shkuar edhe pr forcat e armatosura t Burkina Faso dhe Republiks Demokratike t Kongos.255 Gjithashtu sht
dokumentuar se 115.510 fishek t kalibrit 12.7 mm jan drguar nga vendi yn n Burundi.256 Vitin e fundit, arm
dhe municione nga Shqipria i jan dhuruar qeveris afgane dhe forcave kurde n Irak, n kuadr t prpjekjeve t
koalicionit ndrkombtar kundr terrorizmit.257
Megjithat, duke cituar gazetn prestigjioze The New York Times biznesi ndrkombtar i armve vepron pjesrisht n
drit dhe pjesrisht n hije, dhe sht i njollosur me kompani jetshkurtra fasad, sekser dhe korrupsion zyrtar.258 Konkretisht,
n kt artikull e prditshmja amerikane i referohej transferts nga Shqipria t municioneve kineze n Afganistan.
Kjo transfert ishte mundsuar prmes kontraktimit nga autoritetet shqiptare t nj kompanie ndrmjetse, e cila
rezultonte e regjistruar n Qipro pr llogari t nj shtetasi zviceran, duke ngritur dyshime pr korrupsion zyrtar. Sipas
nj raporti t Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara, 800.000 fishek t kalibrit 12.7 mm kan prfunduar nga
Shqipria pr luftn civile n Libi n vitin 2011, n kundrshtim me embargon e vendosur t armve.259 Megjithse
autoritetet vendase refuzuan t kishin dijeni mbi ndryshimin e destinacionit t fluturimit jasht hapsirs ajrore t
Republiks s Shqipris, edhe n kt rast rezulton se n zinxhirin e eksportimit t municionit t jet prfshir nj
agjent lehtsues armen. Ksaj radhe, autoritetet shqiptare zgjodhn t nnshkruanin nj kontrat me nj ent shtetror,
jo me nj kompani ndrmjetsuese t pavarur, dhe kjo oi n prfshirjen e UKRAINMASH, q ishte nn varsin e
agjencis shtetrore Ukrainase Ukrspecexport.260 Armatime nga Shqipria raportohen t jen trafikuar edhe n Ruanda, gjat dhe pas gjenocidit atje, fal ndrmjetsimit t kompanis britanike Mil-Tec. Kto arm u jan shitur forcave t
qeveris s Ruands, n lindje t Zaires.261 Koht e fundit, arm dhe municione nga Shqipria mund t jen trafikuar
n Siri. N nntor 2014, pas nj operacioni t policis q oi n arrestimin e 8 personave t dyshuar si t prfshir n
trafikimin e armve, u raportua mbi dyshime t arsyeshme se ky grup kriminal kishte trafikuar dhe m par arm n
Siri. Megjithat, kto pretendime jan kundrshtuar nga Prokuroria.262 Ndonse nuk ka informacion pr prdorim
254. The Global Reported Arms Trade, The UN Register of Conventional Arms:http://www.un-register.org/Heavyweapons/CountrySummaryReports.aspx?CoI=2
255. Ibid.
256. Wezeman, P. Arms Flows and the Conflict in Somalia October 2010: 9, referring to the United Nations Register of Conventional Arms (UNROCA) database.
257. Balkaninsight, Likmeta, B Albania Starts Shifting weapons to Iraqi Kurds August 2014 aksesuar online http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-starts-delivery-of-weapons-to-iraqi-kurds. Shih dhe Vendimin e Kshillit t Ministrave Nr. 542, dat 15.8.2014 Pr kontributin e Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris pr Qeverin e Republiks s Irakut, n kuadr t prpjekjeve t koalicionit ndrkombtar n luftn
kundr terrorizmit, dhe pr nj ndryshim n vendimin nr. 987, dat 1.12.2010, t Kshillit t Ministrave, Pr kontributin e Kshillit t Ministrave
t Republiks s Shqipris pr Qeverin Afgane, n kuadr t prpjekjeve t koalicionit ndrkombtar kundr terrorizmit.
258. The New York Times Supplier Under Scrutiny on Arms for Afghans, Mars 2008. http://www.nytimes.com/2008/03/27/world/asia/27ammo.html
259. United Nations, Security Council, Report of Panel of Experts on Lybia established pursuant to resolution 1973 (2011) S/2013/99 p. 19. http://
www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/s_2013_99.pdf
260. Likmeta, B Albania Faces Questions Over Arms for Libya marr online nga http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-weapons-diverted-to-libyan-rebels-reports-says
261. Turning the page: Small arms and light weapons in Albania Center for Peace and Disarmament Education and Safer world, December 2005: 83.
262. Trafiku i armve, Prokuroria kundrshton policin: Nuk kishin destinacion Sirin, Top Channel 15.11.2014 marr online nga http://www.
top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=287908
t kanaleve zyrtare pr trafikimin e armve, rezulton se armt dhe municionet jan vjedhur nga depot e policis dhe
ushtris, nga punonjs t prfshir drejtprdrejt ose trthorazi n kt veprimtari t organizuar kriminale.263
Situata aktuale
Nga intervistat me ekspert dhe shqyrtimi i vendimeve gjyqsore t viteve t fundit, vihet re se trafikimi i armve dhe
municioneve nga, prmes dhe drejt Shqipris bhet nga grupe t vogla sporadike brenda vendit, n bashkpunim me
grupe t vendeve fqinj si Mali i Zi, Kosov, Greqi dhe Itali. Prgjithsisht pranohet se goditjet e vazhdueshme ndaj
grupeve t trafikantve t armve dhe dnimet e dhna pr kto grupe nga Gjykata e Krimeve t Rnda e kan dobsuar kt form t kriminalitetit t organizuar n tre vitet e fundit.264 Pr m tepr, ekspertt shtojn se aktualisht kjo
veprimtari kriminale nuk rezulton shum fitimprurse pr kto grupe, q shpesh e shfrytzojn si burim dytsor t
ardhurash t paligjshme.265 N ndryshim nga vite m par, kur rrugt dhe destinacionet prfundimtare t armve dhe
municioneve t trafikuara dalloheshin qart pr shkak t konflikteve t armatosura n rajon, n ditt e sotme kanalet e
trafikut prgjithsisht jan t shprndara.266 Sidoqoft, vihet re nj tipar relativisht m i theksuar i flukseve t trafikimit
t armve n kufirin verior t Shqipris me Malin e Zi dhe Kosovn. Shqipria shrben si vend burimi kryesisht pr
kallashnikov dhe municione t trafikuara prmes pikave kufitare apo kufirit t gjelbr me kto vende q shrbejn si
tranzit, por edhe destinacion. Pasi ngarkohen n automjete private apo prmes linjave t autobusve, armt mbrrijn
n Austri, Gjermani, Suedi dhe vende t tjera t Bashkimit Evropian.267 Edhe pse n sasi jo t mdha, kallashnikov,
pjes prbrse armsh dhe municione t fshehura n automjete private t imbarkuara n traget trafikohen n Itali,
prmes pikave t kontrollit kufitar n port.268 N t shumtn e rasteve, kto arm jan bler dhe transportuar drejt
vendit fqinj nga shtetas italian. N t shkuarn, sidomos gjat periudhs s trazirave n vend, sasi t konsiderueshme
kallashnikovsh dhe fisheksh jan trafikuar n Greqi. Ky trafik ka vijuar me intensitet deri n vitet 2005 - 2006, dhe
ka rn ndjeshm vitet e fundit. Edhe n kt rast, grupe kriminale greke vinin vet n Shqipri pr t bler arm, t
cilat i trafikonin m pas n Greqi nga Kora dhe Pogradeci.
Prsa i prket nevojs s tregut t brendshm pr arm dhe municione, sht e vshtir pr tu vlersuar pasi nuk
mund t mbshtetet plotsisht n sasit e armve t sekuestruara nga policia. Kjo sepse nj pjes e konsiderueshme
e ktyre armve vijn si pasoj e blerjeve t stimuluara. Gjat operacioneve policore t blerjeve t stimuluara, sasia e
armve t krkuara prcaktohet nga vet agjenti i fsheht i policis. Kjo sasi armsh e sekuestruar mund t shrbej
si indikator i potencialit dhe aftsis s ktyre grupeve pr t siguruar dhe trafikuar arm, por nuk mund t jet nj
tregues real i krkess s brendshme pr arm.269 Gjithashtu, ekspertt pretendojn se krahas armve t zakonshme
q u jan sekuestruar personave t prfshir n veprimtari kriminale, grupet e organizuara kriminale brenda vendit
jan t pajisura edhe me arm t sofistikuara. Sipas tyre, mungesa e zbulimit dhe sekuestrimit t ktyre armve n
pikat e hyrjes n kufi pasqyron mungesn e hetimeve t suksesshme n kt drejtim.270
N fillim t vitit 2014 u shnua nj rritje shqetsuese e trafikimit, shitjes dhe prdorimit brenda vendit t lndve
plasse si minat e telekomanduara, tritol, C4 dhe dinamiti malor. Nj pjes e konsiderueshme e sasive eksplozive jan
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
Likmeta, B Albania Arrests Six for Arms Trafficking February 2014 http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-arrest-six-for-arms-trafficking
Intervist me avokat (kod 2), prokuror (kode 3, 25, 29), gjyqtar (kod 34) dhe gazetar (kode 17, 18).
Intervist me ekspert policie (kod 12) dhe gazetar (kod 18), tetor 2014.
Intervist me ekspert policie (kod 12) dhe gjyqtar (kod 35), qershor 2014.
Intervist me prokuror (kod 29) dhe gjyqtar (kod 33), qershor 2014.
Ibid.
prodhuar dhe gjenden brenda territorit t vendit.

N disa raste, sht vrtetuar se kto materiale
jan vjedhur nga punonjs t magazinave ushtarHARTA E TRAFIKUT
ake, si dhe sht keqprdorur lnda shprthyese
q u nevojitet bizneseve t ligjshme, si miniera
KOSOV
MALSI E
dhe gurore. Megjithat, nj pjes e eksplozivit
MADHE
TROPOJ
sht importuar n Shqipri nga vendet fqinje.
MALI I ZI
Sasi eksplozivi C4 jan importuar nga Mali i Zi,
SHKODR
KUKS
ku mendohet se jan vjedhur nga nj uzin ushtarake. Ekspertt pohojn se trafikimi i lndve
plasse kryhet edhe me Kosovn. Prdorimi i
paligjshm i lndve plasse n Shqipri sht
br me qllim krcnimi, terrori dhe asgjsimi
DIBR
fizik. Mungesa e provave n vrasjet me eksploziv
BURREL
FUSHKRUJ
ka vshtirsuar punn e organeve t hetimit pr
DURRS
zbulimin e autorve dhe motiveve kriminale.
TIRAN
Aktualisht, si prirje kryesore n trafikimin e
armve paraqitet importimi nga Mali i Zi dhe
ELBASAN
Kosova i pistoletave t llojeve t ndryshme, kryesisht Mini-Blow, Zastava, Beretta, por edhe
Ekol special, Taurus braziliane dhe VZOR eke.
FIER
Raportohet se pistoletat jugosllave Zastava vijn
KOR
kryesisht nga Serbia, ndrsa lloje t tjera kalojn
tranzit pasi jan importuar nga Turqia. Shqipria
shfrytzohet edhe si vend tranzit pr kto pistoleta dhe municionet e tyre.
Vitin e fundit n Shqipri jan sekuestruar
GJIROKASTR
1088 arm, prej t cilave 748 arm automatike,
LAZARAT
DELVIN
117 arm gjahu, 162 pistoleta, 59 mitraloz dhe
dy snajper. Gjithashtu sht kapur nj sasi prej
SARAND
416.000 municione, 2661 kallpe tritoli, 118 kg
C4 dhe 24 mina me telekomand.271 Prej ktyre,
vetm n fshatin Lazarat jan sekuestruar 426
arm automatike, 27 pistoleta, 2 snajper, 1 mitraloz kundrajror me gjith shtrat, 30 mitraloz t leht dhe 6 t rnd.272 Ndrsa pr periudhn 1 janar 30 shtator
2014 jan regjistruar 26 raste t trafikimit t armve dhe 5 raste pr lnd plasse.273
mimet e armve dhe municioneve n tregun e brendshm ndryshojn n koh dhe sipas llojit t arms. Kshtu pr
ARMT
271. Drejtoria e Prgjithshme e Policis s Shtetit, aksesuar online n: http://www.asp.gov.al/index.php/en/component/content/article/88-policimi-ne-komunitet/aktivitete/444-mbi-treguesit-ne-luften-kunder-krimit-te-organizuar-prezantim-i-zj-toska

shembull, nj pistolet Zastava, n vitin 2009, kushtonte rreth 21.000 lek, n vitin 2011 shitej 70.000 lek, dhe vitin
e fundit nj pistolet Zastava e kalibrit 7.65 mm, e pajisur me silenciator, shkon nga 1000 deri n 1200 euro. Nj pistolet Mini Blow kushton t paktn 200 - 300 euro, ndrsa nj pistolet e tipit Beretta mund t kushtoj m shum se
1500 euro. Nj automatik kallashnikov mund t blihet me 40.000 - 50.000 lek. Ndrsa nj automatik MP5 apo Skorpion me silenciator shiten pr 1500 - 2000 euro. M t shtrenjta jan pushkt snajper dhe minat e telekomanduara, q
kushtojn prkatsisht 2500 dhe 3000 euro.274
Zonat m t prekura n Shqipri nga trafikimi i armve jan Shkodra, Kuksi, Tirana, Durrsi, si dhe Fush - Kruja
pr lndt plasse. Fshati Lazarat sht furnizuar me arm t ndryshme, duke prfshir ato tipike t lufts, t zbuluara
dhe sekuestruara gjat operacionit policor n muajt qershor korrik 2014. Arsyet q shpjegojn shpeshtsin e ksaj
veprimtarie n kto zona lidhen me afrsin kufitare me Malin e Zi dhe Kosovn, prqendrimin urban dhe tregun
e brendshm n kryeqytet, pranin e bizneseve q prdorin lnd plasse n punn e tyre, si dhe pranin e pikave
kufitare portuale dalse.
Vlersim i riskut t trafikimit t armve

Aktualisht, trafikimi i armve nga, prmes dhe drejt vendit ton kryhet nga grupe kriminale me 4 deri n 6
antar. Disa prej antarve kan njohuri t mira mbi natyrn, llojet dhe mimet e armve, dhe kan punuar
n ushtri dhe polici.
Shqipria shrben si vend origjine pr kallashnikov, municione dhe lnd eksplozive. Automatik kallashnikov,
pjes prbrse dhe municione shkojn drejt Malit t Zi, Kosovs. Arm dhe pjes t tyre fshihen n automjete
private t ngarkuara n traget me destinacion Italin. Kallashnikov dhe pistoleta q kalojn tranzit npr
Shqipri trafikohen n Greqi, prmes kufirit t gjelbr dhe pikave t kontrollit kufitar.
Prmes linjave t autobusve nga Kosova dhe Mali i Zi, armt shkojn edhe n Austri, Gjermani, vendet
nordike, etj.
Drejt Shqipris trafikohen pistoleta dhe arm gjysm automatike t markave t ndryshme nga Mali i Zi dhe
Kosova.
Pr trafikimin e armve dhe pjesve t tyre nga vende m t largta sht prdorur koliposta.
Trafikantt e armve shfrytzojn pr qllimet e tyre kamiont e kompanive t transportit ndrkombtar, duke
prdorur ryshfetin apo duke krcnuar shofert.
Rajonet m t prekura n Shqipri nga trafiku dhe tregtia e paligjshme e armve jan zonat kufitare si
Shkodra dhe Kuksi, qyteti portual i Durrsit dhe kryeqyteti. Fush-Kruja paraqitet problematike n drejtim
t tregtimit t paligjshm t lndve eksplozive.
274. mimet jan marr nga vendime gjyqsore t Gjykats s Krimeve t Rnda dhe krkesat e Prokuroris pr vleftsim arresti dhe caktim t
mass s siguris pr persona t dyshuar pr trafikim armsh.
3.5. Gjobvnia
Gjobvnia sht nj ndr format m t zhvilluara t krimit t organizuar n BE. Pr kt qllim, Kshilli i Evrops
prcaktoi nj strategji pr luftn ndaj ksaj veprimtarie kriminale, q n vitin 2000.275 BE-ja ka ratifikuar nj sr direktivash n dekadn e fundit, q jan prfshir n legjislacionin e brendshm t vendeve antare.276
Mbshtetur n tipologjit e prcaktuara n literatur, organizatat kriminale q merren me gjobvnie jan tre. 1)
Grupet Parazite jan struktura kriminale q u diktojn viktimave pagesa t ndryshme n vler n nj shtrirje t gjat
kohore. 2) Grupet Simbiotike jan ato grupe ku midis grupit kriminal dhe viktims vendoset nj marrdhnie afatgjat bashkpunimi, n t ciln t dy palt kan prfitim t paligjshm nga njri-tjetri. 3) Grupet Grabitqare jan ato
grupe kriminale q vendosin gjoba vetm nj her tek e njjta viktim.277 Forma e dyt sht forma m e sofistikuar
e gjobvnies. Struktura e organizats kriminale n rastet e gjobvnies, ashtu si edhe n krimet e tjera, ndahet n
struktura 1) hierarkike dhe 2) n form rrjeti kriminal.278
Gjobvnia vazhdon t jet nj veprimtari kriminale problematike n Shqipri dhe ndonse jo n shifra shum t
larta, sht nj form kriminale q ka marr tipare t organizuara. N rastet e gjykuara nga Gjykata e Shkalls s Par
t Krimeve t Rnda, pr periudhn 2008 2012, rreth 18 % e vendimeve lidheshin me gjobvnien. 279 Q nj vepr
penale t klasifikohet si gjobvnie, kodi penal (neni 109/b) prcakton dy elemente dalluese, si jan 1) detyrimi me
forc nprmjet krcnimit dhe dhuns ndaj dikujt pr 2) arsye prfitimi (material ose t ndonj natyre tjetr). Pr shkak t rrezikshmris q paraqet kjo vepr penale, ajo sht klasifikuar si vepr me pasoja t rnda pr shoqrin, dhe
si rezultat gjykohet nga Gjykata e Krimeve t Rnda, edhe sikur kjo vepr t kryhet qoft edhe nga nj person i vetm.
Sipas t dhnave t marra pr tre vitet e fundit, shihet se numri i ksaj veprimtarie ka ardhur n rritje, fakt q dshmon
se masat parandaluese ndaj ksaj veprimtarie kriminale nuk kan dhn frytet e duhura n katr vitet e fundit.
Tabela nr. 8
Viti
Raste t Denoncuara
Raste t Zbuluara
2011
19
15
2012
21
18
2013
30
18
Janar-Shtator 2014
22
17
275. Shiko studimin e Transcrime (2010) Study On Extortion Racketeering The Need For An Instrument To Combat Activities Of Organised
Crime, Transcrime, Joint Research Centre on Transnational Crime, fq.15, aksesuar m 19/11/2014 http://ec.europa.eu/dgs/homeaffairs/doc_
centre/crime/docs/study_on_extortion_racketeering_en.pdf
276. Shiko studimin e Transcrime (2010) Study on Extortion Racketeering the Need for an Instrument to Combat Activities of Organised Crime,
TRANSCRIME, Joint Research Centre on Transnational Crime, fq.17, aksesuar m 19/11/2014 http://ec.europa.eu/dgs/homeaffairs/doc_centre/
crime/docs/study_on_extortion_racketeering_en.pdf
277. Shiko studimin e Transcrime (2010) Study on Extortion Racketeering the Need for an Instrument to Combat Activities of Organised Crime,
TRANSCRIME, Joint Research Centre on Transnational Crime, fq.14, aksesuar 19/11/2014 http://ec.europa.eu/dgs/homeaffairs/doc_centre/
crime/docs/study_on_extortion_racketeering_en.pdf
278. Me rrjet kriminal do t kuptojm nj sistem ndrlidhs midis kriminelve, i till q secili prej antareve t mundet drejtprdrejt ose trthorazi
t kontaktoj kriminelin tjetr, dhe n kt mnyr rrjeti kthehet n nj struktur fluide mbshtetur n standarde t paligjshme, ku antart/
bashkpuntort shkmbejn informacione dhe shrbime me njri-tjetrin. Pr m shum shiko Lemieux, V (2003) Criminal Networks, Royal
Canadian Mounted Police, aksesuar m 19/11/2014 http://cpc.phippsinc.com/cpclib/pdf/56312e.pdf
279. Intervist m gjyqtar (kod 38/1), qershor 2014.
Profili i gjobvnsve
Ende nuk ka nj t dhn publike lidhur me numrin apo dhe profilin e gjobvnsve. Sidoqoft, mendohet se edhe
kjo veprimtari ka filluar t marr trajta t mirfillta t krimit t organizuar. Megjithse t dhnat jan t pakonfirmuara,
vetm n qytetin e Tirans mendohet se veprojn disa grupe t organizuara kriminale, me nj numr antarsh mbi
20 persona secili. Kto jan grupe kriminale me veprimtari t larmishme, dhe nuk prqendrohen vetm te gjobvnia.
Kryesisht kjo tipologji organizate kriminale ka lidhje t forta me elitn politike dhe me biznese t fuqishme. Dhe kjo
form organizate kriminale sht ndr m t rrezikshmet, pr shkak t njohjeve brenda dhe jasht vendit, lidhjeve,
fuqis ekonomike dhe organizimit.280
N periudhn 1993 2005, gjobvnia sundohej dhe dirigjohej nga organizata t njohura kriminale. Mendohet se shumica e bandave t vitit 1997 prdornin t tre tipologjit e msiprme t gjobvnies. Madje forma Simbiotike ishte e
ngjashme me format e prdorura nga Mafia italiane, ku organizata kriminale u ofron siguri bizneseve t caktuara n
shkmbim t nj pagese fikse, sipas marrveshjes midis palve.281 Gjat vitit 1997, gjobvnia ishte e lokalizuar dhe e
sunduar nga banda q kontrollonin nj territor t caktuar.282 Gjobvnia nuk ishte e vetmja veprimtari e tyre, por nj
ndr veprimtarit kriminale kryesore.
Pas vitit 2005, shum nga bandat e msiprme u goditn dhe gjobvnia filloi t paksohet n numr. Por nga ana
tjetr, kjo veprimtari kriminale filloi t sofistikohet.283 Megjithse nuk jan evidentuar ende, mendohet se n periudhn 2005 - 2014 jan formuar grupe kriminale q fillojn dhe specializohen n gjobvnie. Kto grupe zakonisht
bhen t njohur fal drejtuesve e tyre, q spikatin pr nj karrier t larmishme n fushn e trafikimit t drogs dhe
vrasjeve. Gjobvnia nuk sht veprimtaria e tyre parsore, por megjithat e prdorin pr dy arsye. S pari, pr prfitimin e
organizats s tyre kriminale, s dyti, si form shrbimi e kontraktuar nga t tret dhe s treti, kontraktohen pr t shmangur gjoba t vendosura nga organizata apo individ m t dobt se ata. Nj teknik e prdorur nga ky tip organizatash sht
simulimi q ata vet i bjn nj situate gjobvnieje, pr t futur n kurth viktimn. Nj i tret kinse vendos nj gjob,
dhe m pas organizata kriminale i ofrohet viktims kundrejt nj pagese t caktuar pr ta zgjidhur kt konflikt.284
Duhet cilsuar se gjobvnia sht nj dukuri e pranishme jo vetm n bizneset e ligjshme, por edhe n veprimtari
t paligjshme. Edhe n rastin e dyt kjo dukuri sht shum e vshtir pr tu pikasur, pasi si format e ushtrimit t
shantazhit ashtu dhe ato t mbrojtjes jan informale. N rastin e par, dikush mund ti drejtohet organeve t rendit
pasi veprimtaria e tij sht e ligjshme, kurse n rastin e dyt viktima nuk mundet, pasi pr shkak t veprimtaris s
paligjshme q kryen rrezikon dnimin.285
Karakteristikat
Shumica e prokurorve dhe e avokatve t intervistuar mendojn se gjobvnia sht nj dukuri n rnie, kto tre
vitet e fundit. Sipas tyre, kjo dukuri aktualisht karakterizohet nga njohja midis gjobvnsit dhe viktims.286 Si edhe
nnvizon nj avokat penalist, nuk mund t ndodh kurrsesi nj gjobvnie n qoft se nuk ekziston kjo njohje.287
Nj karakteristik e cila del n pah pas vitit 2005, sht rasti kur gjobvnia vjen si rezultat i konfliktit midis palve,
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
Intervist me gazetar (kod 46), nntor 2014.

Intervist me ekspertin e policis (kod 15), tetor 2014.
Intervist me prokuror (kod 38/4), maj 2014.
Intervist me gazetar (kod 46), tetor 2014.
Schelling, T.C. (1984). Choice and Consequence. Harvard: Harvard University Press.
Intervist me avokat (kod 2), tetor 2014.
t lidhura me nj marrdhnie kontraktore pr qllime biznesi. N rast se njra nga palt prish marrveshjen, pala
tjetr mund ta shtrngoj paln kundrshtare t prmbush detyrimin, duke i vendosur edhe nj mas shtrnguese
t paligjshme n form gjobe t paparashikuar n kontrat.288 Sipas nj prokurori t intervistuar, sot vet bizneset po
prdorin grupet kriminale pr t vendosur gjoba pr shkaqe konkurrence, ku njri nga bizneset detyron biznesin
tjetr, nprmjet gjobvnies, t trhiqet nga nj tender ose investim.289 Vihet re gjithashtu se ka nj prirje n rritje t
prdorimit t gjobvnies ndaj bizneseve t mdha, por q nuk denoncohet. Dhe si do t cilsoj edhe nj i intervistuar, prsa i prket bizneseve te mdha, srish un them se mungojn hetimet, nuk denoncohen gjobvniet q kryhen
nga grupe t rrezikshme kriminale... mungon guximi i njerzve t dmtuar pr t denoncuar... mungon besimi se
mund t zgjidhet problemi i tyre, pasi rreziku sht tepr i madh.290
Nj tjetr fakt q del nga intervistat sht se biznesmen t fuqishm kan krijuar lidhje me eksponent t njohur t
bots s krimit, duke i prdorur kta t fundit si mbrojtje ndaj grupeve t tjera kriminale. Ky bashkpunim mund t jet
i formave t ndryshme, ose nprmjet pagess ose nprmjet prfshirjes n veprimtarin tregtare t grupeve kriminale nprmjet aksioneve.291 Kjo ka sjell integrimin e kriminelve n fushn e biznesit. Kta prdorin krcnimin dhe
shantazhin pr t shmangur konkurrencn ose pr ti marr aktivitetin tregtar dikujt tjetr, qoft nprmjet blerjes
me mime t ulta ose duke e detyruar biznesin t pastroj parat e pista t ktyre organizatave kriminale.292
Pas vitit 2005, nj tjetr karakteristik e gjobvnies, e prdorur gjersisht, sht mashtrimi. Pra, grupet kriminale
sillen dhe prdorin skema mashtruese t besueshme pr viktimn, p.sh hiqen si oficer t shrbimeve sekrete kombtare ose ndrkombtare.293 Vihet re gjithashtu se gjobvnsit kan nj prirje t rritjes s vlers s gjobs progresive
nga krkesa fillestare n krkesat e radhs.294 Bie n sy gjithashtu nj prdorim i zgjeruar i telefonave celular pr kryerjen e shantazheve. N prgjithsi prdoren sms me nj zhargon shum t rnd dhe t mbushur me sharje drejtuar
viktims. Ky i fundit kryesisht krcnohet me jetn e tij, por edhe t antarve t familjes. Nga ana tjetr, edhe shumat
e krkuara jan shum m t larta, dhe shkojn nga 10.000- 200.000 euro.295 Vrehet gjithashtu nj rritje e pjesmarrjes s femrave n grupet q ushtrojn gjobvnien.296
Gjobvniet Grabitqare (kurth)
Nj tjetr form q po ndeshet shpesh sht e gjobvnia q e shtyn viktimn n kurth. N prgjithsi pre e ksaj veprimtarie kriminale jan tregtar t fuqishm.297 Vrehet q n kt lloj skeme ka nj rritje t prfshirjes s femrave. Grupi ka nj
plan t caktuar, ku prfshihet studimi i profilit t biznesmenit, mnyra sesi i duhet qasur dhe format e shantazhit. Antari
femr i grupit luan nj rol parsor, pasi shrben si karrem dhe krijon mundsin pr t hyr n kontakt me viktimn. M
288. Intervist me (kod 26), korrik 2014.

289. Intervist me prokuror (kod 26), korrik 2014.
291. Lexo dshmin e t penduarit t drejtsis Ndriim Gjokona, sipas t cilit Dy vllezr, biznesmen n qytetin e Vlors n jug t Shqipris u
gjendn prball nj krcnimi me gjob n vjeshtn e vitit 2013. Duhej t paguanin, ose rrezikonin t sulmoheshin nga nj band kriminale.
N vend t denoncimit n polici, vllezrit zgjodhn rrugn m t shkurtr, q e besonin si m t sigurtn; pajtimin e nj bande tjetr kriminale
pr ti mbrojtur... Pr m shum shiko Karaj, V, T penduarit e drejtsis zbulojn lidhjet mes biznesit dhe krimit t organizuar, Reporter.al,
02/12/2014 aksesuar m 23/12/2014 http://www.reporter.al/te-penduarit-e-drejtesise-zbulojne-lidhjet-mes-biznesit-dhe-krimit-te-organizuar/
292. Intervist me gazetarin (kod 45), gusht 2014
293. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr.15, dat 27/03/2007.
294. Shiko vendimet e msiprme, por shiko dhe Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr.52, dat 29/12/2010.
295. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr.44, dat 11/07/2012 Vendimin nr.27, dat 16.05.2011.
296. Shih Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr.33, dat 01/06/2011.
GJOBVNIA
FORMA GRABITQARE
KARREMI
VIKTIMA
ORGANIZATORI
NDIHMSIT
pas karremi, nprmjet joshjes, krijon marrdhnie intime me viktimn dhe i dokumenton ato. Pasi sigurohen provat,
antart e tjer t grupit kriminal i bjn shantazh viktims, duke i krkuar shuma t konsiderueshme parash (deri n
100.000 euro) q kjo marrdhnie t mos bhet publike. N nj rast gjobvnie t ktij modeli, n vitin 2012, vihet re se
grupi prbhej nga katr persona t moshs 21 - 24 vje. Antart e grupit nuk ishin t gjith nga i njjti qytet (dy ishin nga
Bulqiza, nj nga Kuksi dhe tjetri nga Memaliaj) dhe antarja femr ishte me arsim t lart juridik.298
Aktualisht jan t paktn dy raste q po gjykohen n gjykat, t forms gjobvnie e tipit kurth. Kjo form gjobvnieje, krkon nj plan t qart veprimi, shtrirje n koh, studim t profilit t viktims dhe konceptim t strategjis s
shantazhimit. Edhe forma e marrjes dhe pastrimit t parave sht gjithashtu pjes e nj plani t mirstudiuar. N kt
kontekst, vihet re q kjo tipologji gjobvnieje i prshtatet forms m t thjesht t gjobvnies nga krimi i organizuar,
e njohur si forma Grabitqare. sht pr tu nnvizuar se, n prgjithsi, Prokuroria dhe Gjykata e Krimeve t Rnda
i kan cilsuar format organizative t ktyre grupe si bashkpunime t thjeshta midis antarsh dhe jo struktura kriminale, arsyetime t cilat ln vend pr diskutim.299
Format organizative t gjobvnies t tipit kurth kryesisht kryhen n bashkpunim. Ato sa po vijn dhe po sofistikohen. Kjo form gjobvnieje sht prdorur q n vitin 2006. Ndr karakteristikat e saj sht se bashkpuntort kan
nj lidhje shoqrore midis tyre dhe, n prgjithsi, femra q prdoret si karrem sht e dashura e njrit prej organizatorve. Pr viktimn merret fillimisht informacion rreth statusit ekonomik dhe mundsive financiare pr t paguar
gjobn. Nj tjetr element i ksaj kategorie gjobvnieje sht se gjobvnsit prdorin dhun fizike, psikologjike,
shantazh nprmjet arms apo dhe krcnim pr vrasjen viktims apo t afrmve t tij, nse parat nuk paguhen n
298. Bakillari, L (2012) Gjoba 100.000 euro, rrfehet juristja: Si e futm n kurth biznesmenin, Gazeta Mapo, 25/11/2012, aksesuar m
21/11/2014, http://mapo.al/2012/11/25/gjoba-100-mije-euro-rrefehet-juristja-si-e-futem-ne-kurth-biznesmenin/
nj koh shum t shkurtr (brenda disa orsh ose ditsh).300 N prgjithsi, personi kryesor q organizon gjobvnien
sht me precedent penal. Ajo q bie n sy n kt kategori (me kurth) gjobvnieje sht se, n disa raste, ka nj
njohje midis gjobvnsve dhe viktims. Por nga ana tjetr, shihet se n prgjithsi viktimat e shnjestruara jan
njerz q sapo kan marr kredi n banka ose ka informacion q kan shuma t mdha parash t fshehura n mjediset
e banimit.301 Kjo veori tregon se gjobvnsit marrin informacion rreth viktims. Kjo dukuri sht vrejtur n grupe
kriminale gjobvnsish q kan vepruar si n qytetet veriore t vendit ashtu dhe n Shqiprin e mesme.302
Gjobvnia nga t miturit
Nj dukuri q ka filluar t bhet shum shqetsuese sht gjobvnia e organizuar nga grupe t miturish, mosha 14
- 17 vje, ndaj moshatarve ose t miturve m t rinj n mosh. Vrehet se format dhe teknikat q prdor kjo kategori
gjobvnsish jan shum t ngjashme me ato q prdorin grupet e t rriturve. N kt tipologji gjobvnieje, grupi
q kryen gjobvnien mbledh informacion rreth viktims nga t njohur t ktij t fundit. Viktima sht zakonisht nj
fmij i vetmuar, q vjen nga nj familje me t ardhura mbi mesataren, q sht i urt dhe joagresiv. Lidhjet midis
antarve t grupit jan shoqrore dhe zakonisht bhet fjal pr t rinj q jetojn n nj lagje apo fshat. Shkaku i
gjobvnies lidhet zakonisht me ngacmimin e kushrirs ose t dashurs s njrit prej antarve t grupit. Mosha e
viktims sht m e re se ajo e gjobvnsve. Si mjet shantazhi prdoren mesazhe n celular me krcnime pr jetn.
Sasia e parave t krkuara sht n shuma mesatarisht t vogla prej 150.000 leksh. Nse viktima i prgjigjet krkess,
gjobvnia rrezikon m pas t kthehet nga nj form Grabitqare n at q quhet Parazitare.303
Gjobvniet Grabitqare t mirorganizuara
Skemat e gjobvnieve q mund t konsiderohen deri diku t mirorganizuara jan ato ku bhet fjal pr shuma t
mdha (mbi 100.000 euro). Ato fillimisht shoqrohen me nj akt krcnues t bujshm, zakonisht shprthime zjarri
apo eksplozivi pa autor pran banesave t viktimave ose t afrmeve t tyre. M pas vendoset komunikimi midis
gjobvnsit dhe viktims nprmjet telefonit ose letrave krcnuese (letra me shkrim t shoqruara dhe me nj
plumb).304 Gjobvnsit mund t prdorin disa numra celulari ose mund t komunikojn nga telefona publik.305
Vihet re se n kt veprimtari po prfshihen edhe persona me lidhje t afrta me politikn, apo persona t ardhur nga
forcat ushtarake. Ata, duke prfituar nga ekspertiza dhe prvoja, prdorin skema kundrzbulimi, me synim fshehjen e
gjurmve, pr ta vshtirsuar sa m shum kapjen e tyre. N prgjithsi vendi i shkmbimit t parave lihet n zona t
pabanuara, personi q i merr parat sht dikush tjetr dhe antart e bands e shoqrojn t gjith skenn e veprimit,
duke vzhguar nga nj automjet i cili qndron n distanc.306 Vihet re gjithashtu se shantazhimi online sht n rritje
dhe prdorimi i internetit apo pajisjeve elektronike sa vjen e po gjen prhapje.307 Nga t dhnat e mbledhura, ky lloj
shantazhimi mbetet ende n nivele individuale dhe jo n forma t organizuara. Megjithat gjobvniet online jan
t prhapura n moshat e reja dhe dukuria sa vjen e po prshkallzohet.308
300. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr. 49, dat 18/12/2006.
301. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr. 27, dat 16.05.2011.
302. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr. 49, dat, 16/12/2010.
303. Shiko vendimet e msiprme, por shiko dhe Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr.33, dat 07/05/2012.
304. Hoxha, A (2013) Fatos Skeja, historia e plot e gjobs 100mln lek, nisi me nj plumb, Gazeta Shqiptare, 18/09/2013, aksesuar m
21/11/2014 http://www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/fatos-skeja-historia-e-plote-e-gjobes-100-mln-leke-nisi-me-nje-plumb-177436.html
305. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr. 44 dat 11/07/2012.
306. Tirana Observer Skeja shkon n gjyq, vuri targat e makins s gruas te makina e gjobvnies, 03/04/2014 aksesuar m 20/11/2014 http://
www.tiranaobserver.al/skeja-shkon-ne-gjyq-vuri-targat-e-makines-se-gruas-te-makina-e-gjobvenies/
307. Intervist me ekspertin e policis (kod 16), tetor 2014.
GJOBVNIA
SIMBIOTIKE ME BIZNESIN
NDIHMSIT
GJOBVNSI
VIKTIMA/
BIZNESI
KONKURRENT B
POROSITSI/
BIZNESI
KONKURRENT A
Duhet cilsuar se edhe n tre vitet e fundit dalin n pah dy kategori gjobvniesh. N grupin e par jan gjobvniet
e rndomta, t kryera nga grupe t paorganizuara. Kto grupe kriminale nuk e kan gjobvnien veprimtari parsore,
por e kryejn pr prfitime t astit. Si u theksua m sipr, vetm n 9-mujorin e par t vitit 2014 jan arrestuar 22
persona t moshave 19 - 27 dhe 6 t tjer po ndiqen n gjendje t lir. Shumica e tyre jan me arsim t mesm. Shumat
e gjobave jan relativisht t ulta, mesatarisht n vlern 1 milion lek/gjoba.309
Grupet e kategoris s dyt jan grupe kriminale t organizuara q gjobvnien e prdorin si mjet fitimi, por edhe
pr t krijuar nj far reputacioni n tregun kriminal. Madje disa nga krert e grupeve kriminale e kan filluar veprimtarin kriminale pikrisht nprmjet gjobvnies. Kta individ, pasi konsolidonin pozitat e tyre n organizatn
kriminale, nuk e prdornin gjobvnien m pas si biznes parsor, por si nj mark shitjeje (trade mark) n botn
e krimit.310 Karakteristik e grupeve q merren me gjobvnie sht se jan grupe t vogla me nj mesatare bashkpuntorsh prej katr personash q veprojn n nj qytet ose zon t caktuar.311 Megjithat ka nj kontradikt midis
t intervistuarve n lidhje me kontrollin e territorit. Shumica e prokurorve dhe gjyqtarve mendojn se sot nuk kemi
grupe kriminale q kontrollojn zona t caktuara n qytetet kryesore.312 Por nga burime t pakonfirmuara zyrtarisht,
mendohet se sot ka grupe kriminale q jo vetm kan bizneset e tyre kryesisht klube nate, bare dhe loto sportive, por
dhe u ofrojn mbrojtje disa bizneseve kryesore n zonat e kontrollit t tyre kundrejt pagess.
309. Intervist me ekspertin e policis (kod 15), tetor 2014. Shih Top Channel T biesh viktim e historive t shantazhit, rastet publike n Shqipri,
09/02/2015 aksesuar m 10/02/2015- http://www.top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=292801
Tabela nr 8.
Karakteristikat
Gjobvniet
Grabitqare kurth
Gjobvniet Grabitqare
t mirorganizuara
Njohje midis viktims dhe gjobvnsit

Karremi sht femr
Prbrja e grupit nn katr persona
Mosha 21-24 vje
Mosha mbi 25 vje

T dhunshm
Bashkpuntort kan lidhje shoqrore midis tyre
Organizatori sht me precedent penal
Viktimat jan persona q kan para t depozituara n kesh
n bank ose shtpi
Vlera e gjobs relativisht e madhe (nn 100.000 Euro)
Vlera e gjobs shum e madhe (mbi 100.000 Euro)
Shoqrohen me akt krcnues terrorizues
Gjobvnsi vendos kontakt drejtprdrejt me viktimn
Gjobvnsit jan pjes e grupeve t organizuara
Kan njohje t mir t teknikave kundrzbuluese
Prdoren nga bizneset pr t zgjidhur konfliktet
Vlersimi i riskut t gjobvnieve

Gjobvnia nuk sht nj dukuri e prhapur n numr, por e zhvilluar nga pikpamja cilsore. Format e
prdorura sa vijn dhe sofistikohen.
N vendin ton vihet re se ka dy kategori grupesh kriminale q vendosin gjoba (grupe t vogla t paorganizuara
dhe grupe t mirorganizuara). Forma m e prhapur sht forma Grabitqare, por mendohet se sot ka
grupe kriminale q prdorin formn m t sofistikuar t gjobvnies Simbiotike n qytetet kryesore t
vendit, sidomos n Tiran.
Ka nj prirje n rritje t vendosjes s gjobave nga grupet kriminale ndaj biznesit, por kto nuk bhen t ditura
pasi nuk denoncohen.
Vihet re se jan krijuar lidhje midis bizneseve t fuqishme dhe grupeve kriminale, t cilat prdorin njri-tjetrin
pr qllime prfitimi t paligjshme. Bizneset ushtrojn shantazh ndaj konkurrentve t tyre n kmbim t
pagesave ose prfshirjes s organizatave kriminale n bizneset e tyre.
Ka nj rritje t gjobvnies nga grupe t miturish q imitojn skema dhe mekanizma t ngjashme me ato t
grupeve kriminale t rriturish.
Vihet re nj prshkallzim i gjobvnies online, sidomos n moshat e reja.
3.6. Vrasjet me pages

Sipas raportit t Drejtoris t Prgjithshme t Policis (DPP) pr vitin 2013, jan evidentuar rreth 107 vrasje me dashje, dhe jan zbuluar86 rasteose80.4 %e tyre.313 DPP raporton nj ulje me 10,4% t numrit t vrasjeve me dashje,
gjat vitit 2014.314 Megjithat DPP nuk ka nj t dhn publike sa nga kto vrasje dyshohet t jen kryer me pages dhe
se far prqindje zn ato n zbulueshmrin e tyre.
Sot nuk ka nj regjistr apo statistik lidhur me vrasjet me pages nga institucionet zyrtare. Pr kt qllim i jemi
referuar materialeve t nxjerra nga shtypi i shkruar n 20 vitet e fundit, si dhe intervistave t kryera pr kt studim.
Duhet cilsuar se nj tem e till meriton nj studim t veant, por formati i ktij raporti nuk na e lejon nj zgjerim
apo thellim t till. Pr efekt t ktij studimi dhe pr t krijuar nj ide sa me t qart lidhur me prirjen e zhvillimeve
dhe veorit e vrasjeve me pages, fillimisht do t trajtojm shkurtimisht sesi sht prcaktuar n literatur termi
vrass me pages. Ky trajtim bhet pr her t par n kt studim, dhe duhet pranuar se studimet lidhur me
vrassit me pages jan shum t pakta edhe n literaturn ndrkombtare, kjo edhe pr vet natyrn shum t
veant t ktij krimi.
Sipas fjalorit t Oksfordit, vrass me pages prcaktohet ai i cili paguhet pr t vrar dik pr qllime prfitimi,
sidomos ekonomik dhe politik.315 Megjithat, ky prcaktim mund t krijoj oroditje, pasi edhe nj pjestar i forcave
speciale apo nj agjent special q vret pr interesa shtetrore mund t konsiderohet vrass me pages. Sipas Calhoun
(2002), e njjta tipologji (komanduesi - vrassi me pages - shnjestra) mund t zbatohet si n vrasjet pr llogari t
shtetit (t ligjshme) ashtu dhe pr interesa jo t ligjshme. 316 Pr t shmangur oroditjen q lidhet me at se far prcaktohet si vrass me pages dhe kategorit e tyre, ne do ti referohemi studimit t MacIntyre, Wilson, Yardley dhe
Brolan (2014).317 Sipas ktyre autorve, vrass me pages sht personi q pranon t vras dik pr llogari t dikujt,
i cili nuk sht i njohur publikisht si institucion shtetror [ose agjenci q vepron n emr t shtetit]. Tipari dallues i
vrasjes me pages nga vrasjet e tjera sht pikrisht lidhja midis vrassit dhe shnjestrs. Ky element, si n pikpamjen ligjore (lidhja shkaksore e veprs kriminale) ashtu dhe sociale (ndrveprimi midis vrassit dhe viktims), sht
ndr tiparet m dalluese t ksaj vepre kriminale.
Pagesa pr nj vrasje n Britanin e Madhe shkon nga 15.000 GBP n maksimumi 100.000 GBP.318 Pjesa m e madhe
e vrasjeve n Britanin e Madhe jan kryer me arm zjarri.319 Sipas punimit t Mouzos dhe Venditos, n vitin 2003,
n Australi, vrasja m pak e paguar ishte $500, dhe m e paguara rreth $ 100.00. Pagesa mesatare pr vrasje luhatej
n shifrat prej $16.500.320
313. Policia e Shtetit Shqiptar, Analiza Vjetore e Policis s Shtetit 2013, Raporti i Drejtorit t Prgjithshm t Policis 20/01/2014 aksesuar m
10/10/2014 : http://www.asp.gov.al/index.php?option=com_content&view=article&id=5099%3Analiza-vjetore-e-policise-se-shtetit-2013-raporti-i-drejtorit-te-pergjithshem-te-policise&catid=186%3Ajanar-2014&Itemid=486&lang=sq
314. Policia e Shtetit Shqiptar, Analiza Vjetore e Policis s Shtetit 2014, Raporti i Drejtorit t Prgjithshm t Policis 20/01/2014 aksesuar
m 10/02/2015 http://www.asp.gov.al/index.php/home-2/275-slideshow-home/6831-analiza-vjetore-e-veprimtarise-se-policise-se-shtetit-pervitin-2014
315. Fjalori online i Oksfordit aksesur m 20/10/2014:http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/hitman
316. Calhoun, L. (2002) The Phenomenology of Paid Killing, The International Journal of Human Rights, Vol. 6, No.1, pp. 1-18.
317. MacIntyre, D., Wilson, D., Yardley, E. and Brolan, L. (2014), The British Hitman: 19742013. The Howard Journal of Criminal Justice, 53:325340
318. MacIntyre, D., Wilson, D., Yardley, E. and Brolan, L. (2014:9).
319. Ibid, 10
320. Mouzos, J. and Venditto, J. (2003) Contract Killings in Australia. Research and Public Policy Series No. 53, Canberra: Australian Institute of
Criminology
Tipologjit e vrassve me pages n literatur

MacIntyre, Wilson, Yardley dhe Brolan (2014) kan prcaktuar katr kategori vrassish me pages:
1)Vrass fillestar. N kt kategori bjn pjes ata vrass q kryejn nj krim pr her t par dhe nuk kan prvoj.
2)Vrass amator. Ky, n ndryshim nga i pari, ka njfar prvoje, por nuk ka nj profil kriminal. Pra, prve vrasjeve me
pages nuk ka kryer tjetr veprimtari kriminale. Pr rrjedhoj, kjo kategori vrassish ka lidhje t kufizuara me botn
e krimit, gj q ia vshtirson shtnien n dor t armve dhe eksplozivit. Amatort pranojn kontrata pr t mbuluar problemet e tyre financiare, por nuk e kan vrasjen me pages profesion t par. Vrassit amator n prgjithsi
kryejn nj ose dy vrasje me pages. Ata mund ti kryejn kto vrasje edhe pr t rritur reputacionin e tyre n botn e
krimit. N ndryshim nga profesionistt, amatort nuk e kan vrasjen me pages mjet pune, por e bjn at pr nj
shtje specifike.
3) Vrass me prvoj. N kt kategori bjn pjes vrass q nuk shquhen pr ndonj aftsi t rrall, por q kan nj
prvoj t gjer vrasjesh. Ata njihen dhe kan lidhje me botn e krimit. Zotrojn burime t mjaftueshme armsh
dhe eksplozivsh. Policia mund ti zbuloj duke prdorur burime lokale n zonat ku banojn. Forma e vetme e jetess
sht thjesht nprmjet veprimtaris kriminale, dhe vrasja me pages nuk sht e vetmja veprimtari e tyre. 321
4) Vrass profesionist (specialist). N kt kategori bjn pjes n prgjithsi individ me nj karrier ushtarake n
forcat speciale apo n forcat e policis. Kjo kategori sht kontingjenti m i vshtir pr tu zbuluar, pasi nuk kan
lidhje me zonn ku kryejn krimin. Jan gjithmon n lvizje dhe jan shum t aft t fshehin gjurmt. Vrassi profesionist e konsideron vrasjen si profesion dhe si mjet pune. Ata zakonisht jan antar t nj organizate kriminale
ose veprojn te vetmuar.
Konteksti shqiptar
Pr qllime studimore, do ta ndajm periudhn kohore n dy faza. Faza e par (1990 -2003) sht ajo e formimit t
bandave lokale dhe konsolidimit t tyre, q i prket kryesisht dhjetvjearit t par t tranzicionit. Faza e dyt (2003 2014) lidhet me forcimin deri diku t shtetit t s drejts, faktor q solli ridimensionimin e krimit t organizuar, por
edhe t veorive t vrasjeve me pages.
1990 - 2003
Vrassit me pages t ksaj periudhe mund t kategorizohen si 1) Vrass fillestar, ata t cilt kryenin nj ose dy vrasje
dhe kt e bnin pr t fituar status n band. 2) Vrass amator, t cilt nuk kishin profil t lart kriminal. 3) Vrass
t cilt kryenin vrasje vetm n emr t nj bande dhe, pr arsye studimore n kt punim, kjo kategori vrassish do
t quhet vrass ekskluziv. 4) Vrass t cilt ishin antar t nj bande, por q kryenin vrasje jo vetm pr bandn e
tyre, por edhe pr t trett.
Megjithse ende nuk ka nj kronologji apo statistik q lidhet me historin e vrasjeve me pages pr kt periudh,
mendohet q ato kan filluar t bhen t njohura rreth vitit 1997. Nj vrasje tipike q mbetet ende sot pa autor sht
vrasja e Ylli Myftarit m 30 dhjetor 1997. Ky i fundit, nj kambist n Tiran, prfshihet n serin e kambistve t grabitur dhe t vrar n vijimsi, deri n vitin 2009.322 Mendohet q kjo t jet vrasja e par e identifikuar nga policia si
vrasje me pages.
Sidoqoft, t intervistuarit sugjerojn se vrasjet me pages datojn rreth vitit 1992, ku grupet rivale, fillimisht pr
321. Ibid, 18-20.
322. Ora News, Kambistt e vrar, historit e grabitjeve, 22/06/2014 aksesuar m 16/10/2014 http://arkivamediatike.com/lajme/artikull/
iden/264118/titulli/Kambistet-e-vrare-historite-e-grabitjeve
shtje territori dhe t rndomta, eln serin e konflikteve q prfunduan n vrasje.323 Fillimisht kjo vihet re n qytetet e mdha, sidomos n qytetin e Tirans, ku pas nj seri konfliktesh pr motive t dobta midis bandave kriminale
t fortve t lagjes, kto konflikte prfunduan n vrasje. Pr shembull, n Tiran kemi prplasjet midis djemve t
Rrugs Bardhyl me bandn e djemve t Trenit t Vjetr, Banda e Selits me Bandn e Yzberishtit, apo n Vlor
Banda e Gaxhait me Bandn e Zanit etj.324
N kt moment mund t thuhet q shfaqen elementet e para t prdorimit t nj t treti pr t kryer nj vrasje, q
nuk mund t konsiderohet vrasje tipike me pages. Karakteristikat e vrassit me pages t asaj periudhe prkonin
me nj individ, i cili ishte antar i nj bande ose ishte nj individ me histori t theksuar kriminale. Ky individ, q kishte
kryer ndonj vrasje pr bandn e tij apo dhe pr hakmarrje personale, mund t huazohej pr t kryer nj vrasje n
emr t nj bande tjetr. Prgjithsisht, n at periudh kontrata midis porositsit dhe vrassit mund ti ngjante m
shum nj shkmbimi favoresh apo nderi. Ky favor shrbente pr forcimin e lidhjeve midis krerve t bandave apo
vet antarve t bandave.325 Vrassit e ksaj periudhe mund t karakterizohen si individ me precedent penal, t
njohur si t dhunshm, antar t nj bande t caktuar. N kt periudh, vrassit me pages mund t prfshihen n
kategorin e vrassve amator. Pra, nuk e kishin profesion vrasjen me pages, por e kryenin thjesht n shenj favori.
N prgjithsi, vrasjet e asaj periudhe kryheshin me arm t prdorura nga ushtria dhe policia shqiptare, si pistoleta
TT dhe Kallashnikov model 47, Zastava model 70, por dhe arm automatike tip skorpion. Megjithse nuk ka t dhna
zyrtare, Naim Zyberi, nj ndr eksponentt e Bands s Trenit t Vjetr, sipas ktyre karakteristikave, mund t ket
kryer disa vrasje pr llogari t t tretve n vitet 1991-1997.326
Rreth vitit 1997 nisin t shfaqen edhe shenjat e para t vrasjeve t organizuara apo t mirmenduara, duke ngritur
siparin e vrasjeve me nuanca profesionale. Nj ndr kto vrasje, do t ishte ajo e Naim Zyberit n Milano t Italis,
n gusht t vitit 1997.327 N kto tip vrasjesh spikatin elementet e organizimit, gjakftohtsis, vendosmris pr t
kryer vrasjen dhe qllimi pr t arritur rezultatin. N rastin e vrasjes s Zyberit, fillimisht ai u plagos dhe me pas u vra
n spital nga individ q arritn t futen n spital t maskuar si vizitor dhe t kryejn nj vrasje tipike mafioze. Kjo
vrasje bri buj n mediat italiane, pr vet formn sesi u krye. Megjithat, faktori q prodhoi burimin kryesor, q rriti
krkesn dhe krijoi tregun e vrasjeve me pages ose me porosi nxjerr krye pas vitit 1997, n astin kur rivaliteti midis
bandave nisi t rritet ndjeshm.328 Ndr konfliktet m tipike mund t merren si shembull prplasjet midis bandave.
Kto, pasi shtinin n dor shuma t caktuara parash, praheshin pr pazare brenda grupit. Ndr bandat m tipike
ku mendohet t jen prdorur edhe vrass me pages, pr asgjsime brenda llojit, jan ato t bands s Durrsit
dhe Djemt e Rrugs s Kavajs. Kjo e fundit, pas prarjes, filloi serin e vrasjeve n vitin 1999, dhe n harkun
kohor t tre vjetve numri i t vrarve shkoi n 20. Dukuria e prarjes brenda bandave kishte filluar m hert edhe
n rrethe. Pr shembull, nga banda e Altin Dardhs doli dhe banda e Otllakut, q synoi m pas t zhdukte edhe vet
Altin Dardhn. 329
326. Dervishi F. Profesioni, vrass me pages, Gazeta Korrieri, 30/01/2003, aksesuar m 15/10/2014 : http://www.forumishqiptar.com/
threads/11743-Vrasesit-me-pagese
327. Rryci L. Historia e djemve t rrugs Bardhyl , Kavaja online, 23/09/2006 aksesuar m 15/11/2014http://www.kavajaonline.com/forumi/
topic/3100-historia-e-djemve-te-rruges-bardhyl/
328. Intervist me gazetar (kod 19),tetor 2014.
329. Halili P. Masakra e Urs Vajgurore n vitin 1997, luft me antitank mes militantve t PD e PS Gazeta Sot News 20/04/2013 aksesuar
m 15/11/2014 http://www.sot.com.al/dossier/masakra-e-ur%C3%ABs-vajgurore-n%C3%AB-vitin-1997-luft%C3%AB-me-anti-tank-mes-militant%C3%ABve-t%C3%AB-pd-e-ps
1997-2003
VRASSI EKSKLUZIV
MBSHTETSI
VRASSI
POROSITSI
KONFLIKTI
VIKTIMA
VROJTUESI
N zhargonin popullor pr kt kategori vrassish prdoret termi killer, i huazuar nga anglishtja. Termi killer,
megjithse prkthehet vrass, prdoret pr t treguar se vrassi sht nj individ agresiv, brutal dhe gjakftoht.330
N prgjithsi, kta individ kishin rolin e vrassit n kuadr t bands. N prgjithsi, ata q rekrutoheshin nga bandat pr t kryer vrasjet ishin individ me nivel shum t ult arsimor, vinin nga familje t varfra, dhe nuk spikatnin n
rrethin e tyre shoqror. Koha midis rekrutimit dhe kryerjes s aktit kriminal ishte e shkurtr. P.sh, n rastin e Dritan
Vils, (vrass me pages pr llogari t Bands s Lushnjs) ky i fundit u kontraktua nga Enver Dondollaku, nj prej
krerve t Bands s Lushnjs dhe vetm nj muaj pasi ishin njohur bashk, Dondollaku i dha Vils porosin e par.
Shkaku kryesor i kryerjes s vrasjeve ishte antarsimi n band dhe krijimi i njfar statusi social brenda organizats
kriminale, por dhe m gjer n rrethin shoqror. Dhe gradualisht pas disa vrasjeve, vrassit me pages nisn ta konsolidojn profilin e tyre n rrethet kriminale. Fillimisht, kjo kategori vrassish paguhej me shuma t paprfillshme,
duke filluar nga 20.000 lek t reja dhe deri te pagesa me klering (p.sh nj fuoristrad). Sidoqoft, forma e pagess
nuk duhet marr si standard pr t prcaktuar profesionalizmin e procesit t kryerjes s vrasjes me pages. E gjith
procedura e vrasjes ndrtohej n mnyr t till q kontraktuesi t mos kishte njohje me vrassin, dhe ky i fundit njoftohej pr shnjestrn n nj koh relativisht t shkurtr. Merreshin masa q kontraktuesit mundsisht t mos kishin
kontakte fizike me vrassin. Duhet theksuar se vrassi, megjithse konsiderohej si pjes e bands, nuk merrte pjes
n veprimtarit e saj kriminale, por vetm ather kur bands i duhej t asgjsonte dik. Skema e vrasjeve funksiononte sipas ktij skenari. Porositsi i tregonte vendin e arms vrassit, kurse informacionet pr shnjestrn i jepeshin
vetm para disa ditsh ose orsh. Prshkrimi i shnjestrs bhej fare thjesht, pa i dhn gjeneralitete (p.sh emrin,
pozitn, statusin familjar) t hollsishme vrassit. Disa prshkrime shnjestrash ishin do t godassh at personin
q po i jep asaj makins apo at q po mban biikletn n dor. N nj rast, porositsi (Dondollaku) e ka instruktuar
330. Intervist me gazetar (kod 17), shtator 2014.
1990-1996
VRASSI I HUAZUAR
VRASSI
POROSITSI
KONFLIKTI
VIKTIMA
vrassin (Viln) me celular, deri n astin e vrasjes. Pagesa bhej pas kryerjes s krimit, dhe vrassi e merrte shumn n
nj vend t caktuar ku duhet t linte dhe armn e krimit. 331 Pagesat pr vrasjen nuk ishin shum t larta dhe vareshin nga
profili i shnjestrs, p.sh Vila sht paguar nga 20.000 lek deri n 700.000 dhrahmi (rreth 2000 euro). Vrassi ndihmohej
edhe nga antar t tjer t organizats kriminale. Detyrat e tyre ishin t prcaktuara, dikush kryente vzhgimin e viktims
dhe njoftonte vrassin n kohn e caktuar (zakonisht ky person ishte ai q caktohej t rekrutonte vrassin, dhe q mbante
lidhje m t ngushta me t), dikush e priste vrassin me makin pr ta larguar m pas nga vendi i ngjarjes, dikush e mbshteste vrassin gjat vrasjes. Nj skem tipike ishte kur disa antar t bands caktoheshin t qllonin mbi shnjestrn, por
vrassi m pages kishte rolin kryesor, pr tu siguruar q shnjestra ishte ekzekutuar.
Rasti i Vils prfshihet n at kategori vrassish me pages q funksiononte si pjes e nj grupi t organizuar ose ishte
n funksion t tij. Pr qllime studimore, do ta cilsojm kt kategori vrassish, si vrass ekskluziv. Karakteristikat
e ksaj kategorie vrassish jan si vijon. Ata kryejn vrasje me porosi vetm pr llogari t grupit kriminal dhe nuk veprojn t pavarur. Nuk shquhen pr veprime t strholluara n zhdukjen e gjurmve dhe nuk kujdesen shum pr tiu
fshehur forcave t rendit apo dhe publikut t gjer. Vrassi nuk merr pjes n veprimtarit e tjera t grupit kriminal.
Profili i vrassit futet n kategorin e vrassve me prvoj pasi kta vrass kryejn nj seri vrasjesh (p.sh rasti i Vils).
Megjithat, n periudhn 1999-2000 nisin t shfaqen elementet e para t vrassve t pavarur. Kjo sht dhe kategoria
e vrassve t cilt, pr shkak t pavarsis s tyre, arritn m pas t rezistonin dhe t sofistikoheshin. Sidoqoft, vrasja
me pages nuk ishte profesioni i tyre i vetm. N dallim nga vrassit ekskluziv, kjo tipologji vrassish zakonisht
nuk banonte n t njjtn zon ku banonin porositsi dhe shnjestra. Nj tipologji e till sht ajo e Arsim Lits, i cili
mendohet t jet kontraktuar nga njri prej fraksioneve t Bands s Rrugs s Kavajs pr t vrar Ilir Borovn n
1997-2003
VRASSI I PAVARUR
VROJTUESI
MBSHTETSI
VRASSI
POROSITSI
VIKTIMA
vitin 2001, por q n fakt arriti t asgjsoj Ilirjan Zhupanin, duke e ln Borovn t plagosur rnd.332 Lita e ka kryer
vrasjen i ndihmuar nga nj person tjetr.333 Rasti i vrassve t prmasave t Lits mund t prfshihet tek kategorit e
vrassve amator, pasi vrasjet ishin e vetmja veprimtari kriminale e tyre.
Megjithat, q n kt periudh, shfaqen edhe vrass q mund t prfshihen n kategorin e vrassve me prvoj.
Prve aftsive fizike dhe psikologjike, kta lloj vrassish kishin dhe nivel arsimor m t lart. Nj rast tipik sht vrasja
e dy punonjsve t policis n Fush-Kruj, n vitin 1999. Vrassi me pages, Dritan Rexhepi, nga Vlora, porositet nga
Shefqet Severi pr llogari t personit t konfliktuar me dy polict e vrar. Rexhepi do t arrestohet n vitin 2006, ndrkoh q ishte student i Fakultetit Juridik n Tiran.334 Rexhepi akuzohet pr disa vrasje me pages. Ai ishte shum i
aft pr ti shptuar organeve t rendit dhe ishte arratisur disa her nga institucionet e siguris s lart, si n Shqipri
dhe n Pavia t Italis. Nga ana tjetr, n rastin Rexhepi, vrasjet me pages nuk ishin e vetmja veprimtari kriminale i
tij, kriter thelbsor ky q dallon nj vrass profesionist nga ai me prvoj. Pr shembull, Rexhepaj akuzohej pr trafik
droge n Belgjik dhe Holand, si dhe grabitje bankash n Spanj.
N t tre kategorit e msiprme (Ekskluziv, Amator dhe Me Prvoj) sht pr tu theksuar se vrassit me
pages t ksaj periudhe ishin individ t ardhur nga zonat rurale apo q shprnguleshin nga nj krahin n tjetrn.
Pikrisht ky fakt i bnte ata t panjohur dhe jo shum t ekspozueshm pr publikun apo shnjestrn. Nga ana tjetr,
vrasjet ata i kryenin n grup, pra vrassit qllonin n grup me mbi dy persona dhe jo individualisht.
332. Shiko Vendimin e Gjykats s Apelit nr. 91 dat 01.02.2012.

333. Gazeta Shekulli Interpoli ekstradohet atentatori i t fortit t Rrugs s Kavajs, 15/01/2014 aksesuar n: http://www.arkivalajmeve.com/
lajme/artikull/iden/1046981584/titulli/Interpoli-ekstradohet-atentatori-i-te-fortit-te-Rruges-se-Kavajes
334. Gazeta Shekulli Dnimi i prjetshm pr vrasjen me pages t policve 24/05/2013 aksesuar n: http://shekulli.com.al/web/p.
php?id=23416&kat=100
2003 - 2014
Gjat ksaj periudhe, vrassit me pages sofistikohen. Armt q prdorin jan arm t ekspertuara jasht dhe t
blera n tregun e zi. Disa nga llojet e armve, prve kallashnikovit dhe pistolets s tipit TT, jan pistoletat model 54,
Belgium dhe Bereta; Zastava model l 54 e 57; amerikan; automatik Uzi PPS e PMSH, silenciator, pistoleta
elektrike. Prve armve, vrassve me pages t ksaj periudhe u jan gjetur edhe lnd eksplozive, fitila detonator,
bombola me gaz nervo-paralizues, celular dhe karta telefoni SIM t ndryshme, maska, targa t ndryshme dhe mjete
identifikimi false.
Gjat ksaj periudhe vrehen t gjitha kategorit e vrassve me pages t prshkruara m sipr. Edhe gjat ksaj kohe,
vrasjet kryhen n grup dhe jo nga nj individ i vetm. Karakteristik sht prdorimi i makinave me targa t huaja dhe
patenta false. sht pr tu theksuar se gjat ksaj periudhe, qllimi i vrasjeve sht kryesisht pr shtje konkurrence
n fushn e biznesit.335 Vrassit me prvoj prdoren zakonisht nga palt e konfliktuara pr prishje pazaresh droge
ose gjakmarrje, dhe kan n shnjestr kundrshtart e tyre. P.sh, Bledar Jambelli dyshohet t jet prfshir si vrass
me pages n zinxhirin e vrasjeve midis familjeve Zanaj dhe Rama n Vlor; gjithashtu dyshohet t ket vrar edhe
Shptim Mukn (person me precedent t shum penal n Vlor) n vitin 2006. Si prshkruam m sipr, zakonisht
vrassi vinte nga nj zon apo qytet tjetr dhe nuk kishte asnj lidhje t drejtprdrejt me viktimn. Jambelli ishte nga
Mbrostari i Fierit dhe kishte kryer nj vrasje t dokumentuar n Vlor, por dyshohet t ket kryer edhe disa t tjera n
kt qytet, por edhe n Tiran, ku u vra me nj plumb n kok Edvin Zanaj, n vitin 2007. Pr kt vrasje dyshohet q
Jambelli sht paguar me 10.000 euro.336
Vrassit ekskluziv vazhdojn t veprojn edhe n kt periudh, pr sa koh ka banda rivale apo banda t prara
pr prishje pazaresh. Nj rast i till sht ai i Bands s Durrsit. Ky grup kriminal i organizuar u pra n vitin 2002.
Njri fraksion drejtohej nga Klodian Saliu dhe tjetri nga Lulzim Berisha.337 Adriatik Coli, pjes e fraksionit t Klodian
Saliut, ishte (me arsim 8-vjear nga Durrsi, i martuar me dy fmij, por i padnuar m par; akuzohet se ka kryer
vrasje prej vitit 1998 deri n vitin 2005). Fraksioni i Klodian Saliut angazhon nj t tret (Altin Ollonin) pr t rekrutuar
disa vrass me pages pr t vrar Lul Berishn, n dy atentate n vitin 2005.338
Duke u nisur nga profili i vrassve t rekrutuar nga fraksionet e ksaj bande, ata mund t prfshihen n kategorin
e vrassve fillestar. N atentatin e par q iu b Lulzim Berishs, m 05/04/2005, grupi i prbr prej 6 personash,
prfshi edhe dy vrassit e kontraktuar (Altin Hoxhosmani dhe Altin Neli), nuk arritn ta kryenin vrasjen, pasi makina
e tyre u ndalua nga policia rrugore n nj kontroll rutin, duke iu sekuestruar armt. Banda i rekrutonte vrassit me
pages jo vetm pr t kryer vrasje, por edhe pr ti prfshir m pas si antar bande. N prgjithsi, banda prdorte
nj ndrmjets pr t rekrutuar vrassit me pages. Pr shembull, banda kishte prdorur disa her Altin Ollonin, i cili
kishte rekrutuar edhe Selman Hetin. Ky i fundit, nga karakteristikat, prfshihet n kategorin e Vrassit Fillestar.
Heti, n bashkpunim me vrassin e kontraktuar m par (Altin Hoxhosmani), nuk arriti ta vriste Lulzim Berishn,
por vetm e plagosi at, m 05/05/2005.
Forma sesi kontaktohen ndrmjetsit sht gjithashtu e rndsishme n tipologjin e vrassve me pages. N prg335. Shiko rastin e Akil Cenit n Shkodr, i arrestuar nga policia pak prpara vrasjes, http://www.forumishqiptar.com/threads/66528-Telefonataq%C3%AB-shp%C3%ABtoi-40-vje%C3%A7arin-Kapet-vrasesi-me-pagese
336. Gazeta Shqiptarja.com Vlor, Policia: Jambelli dyshohet se vrau dhe Shptim Mukn 09/12/2012 aksesuar m 20/10/2014 http://www.
shqiptarja.com/aktualitet/2731/vlor-policia-jambelli-dyshohet-se-vrau-dhe-shp-tim-muk-n-136372.html
337. Aktivitetet e bands vazhdonin edhe pasi krert e saj u dnuan dhe trafiku i drogs drejtohej nga brenda burgut. Pr m shum shiko Gazeta
Shqiptarja.com Pas burgimit t prjetshm Endrit Dokle dnohet edhe 16 vjet burg, 08/01/2013, aksesuar m 20/10/2014 http://www.shqiptarja.com/thashethem/1/pas-burgimit-te-perjetshem-endrit-dokle-denohet-edhe-16-vjet-burg-139195.html
338. Shiko Vendimin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda nr. 1, dt.16.01.2011.
2003-2014
PRPLASJE MIDIS FRAKSIONEVE

T S NJJTS BAND
MBSHTETSIT
POROSITSI
VRASSI
VIKTIMA
MBSHTETSI
VROJTUESI
jithsi, krert e bands interesohen pr ndrmjets me t cilt kan shoqri ose lidhje gjakut. Kta, duke prdorur
njohjet e tyre, m pas krijojn kontakte me individ t cilt mund t marrin prsipr kryerjen e vrasjes kundrejt pagess. M pas, vrassi vihet n kontakt me nj ose disa prej antarve t bands. Kta e orientojn dhe mbshtesin
vrassin n lidhje me shnjestrn.
Duhet cilsuar se, n prgjithsi, tipologjia e vrassit me pages fillestar ka disa karakteristika n formn e rekrutimit.339 Krer t bands prdorin fillimisht njerz t ndrmjetm, si ishte Altin Olloni, pr t piketuar individ n
vshtirsi ekonomike dhe jan banor t nj qyteti tjetr. N rastin e rekrutimit t Hetit p.sh, antart e bands (Altin
Hoxhosmani dhe Altin Neli (kushri i Hetit) q ishin nga e njjta zon, Burreli) e kishin ndihmuar ekonomikisht
Hetin pr njfar periudhe, dhe i kishin marr nj shtpi me qira n Tiran.
Vrassi fillestar ndihmohet nga persona q kan lidhje me porositsin. Kta e shoqrojn at, i prshkruajn
shnjestrn dhe rrugdaljet m t volitshme n zonn ku do t kryhet vrasja apo dhe n zonn ku lviz m shpesh
shnjestra. Nj tjetr veori q prcakton kategorin e vrassit fillestar sht edhe rezultati. Vrassit fillestar n
prgjithsi nuk kan rezultat dhe nuk jan prsrits, pra nuk vazhdojn t kryejn m vrasje t tjera me pages. Heti
nuk arriti ta vriste Berishn, pasi i harxhoi tr fishekt pa rezultat. Shuma e ofruar pr vrasjen e Lulzim Berishs ishte
30.000 euro, por meq Heti e plagosi, u pagua vetm 25.000 Euro.340
Vrassit e huazuar nga jasht vendit
Vihet re q pas vitit 2005 kemi edhe nj ndr rastet e para t dokumentuara, ku kontraktohen vrass me pages t
340. Balkanweb.com Coli m pagoi t vras Lul Berishn 17/12/2010 aksesuar m 15/11/2014 http://www.balkanweb.com/gazetav5/newsadmin/
preview.php?id=90456
ardhur nga jasht vendit. Kjo kategori vrassish sht e lidhur me profilin e shnjestrs. Profili i lart shoqror, por
edhe rrezikshmria e shnjestrs bjn t nevojshm edhe rekrutimin e vrassve t importuar nga jasht. Megjithat,
kjo nuk do t thot se vrassit e rekrutuar nga jasht vendit jan domosdoshmrish profesionist. Ata kan qlluar
t jen dhe vrass amator.341 Kjo kategori vrassish mund t zgjidhet edhe n ato raste kur shnjestra sht njeri me
shum influenc dhe lidhje, faktor q mund t rrezikojn ekspozimin e vrassit dhe dshtimin e aksionit. Nj rast
tipik ilustrues ishte rekrutimi i dy vrassve nga Kosova, i kryer nga fraksioni kundrshtar me at t Lulzim Berishs,
pr t vrar kt t fundit, m 30/08/2005. Vrassit e kontraktuar (Ahmet Ajeti dhe Osman Korpuzi) dshtuan n aksionin e tyre, pasi u ekspozuan pr rrethana krejt banale.342 Format e kontaktit edhe me kt kategori vrassish kryhet
nprmjet t afrmeve t krerve t bands, t cilt jan t besueshm dhe kan kontakte m individ t interesuar
pr kryerjen e vrasjeve me pages. M pas banda cakton nj person q kujdeset pr vrassit, i pajis ata me arm dhe
informacion rreth shnjestrs dhe vendeve q kjo e fundit frekuenton me shpesh.
Vrassit Profesionist
Pas vitit 2011, vihet re nj shtim i vrasjeve shum t sofistikuara, duke kaluar gradualisht nga vrasje pr konflikte midis bandave apo brenda nj bande n vrasje q lidhen m shum me konkurrencn n biznes apo vrasje pr shkak t
detyrs.343 Prdorimi i vrassve me pages nga biznesmen pr tu mbrojtur apo pr t asgjsuar konkurrentet e tyre
sht nj dukuri n rritje dhe shqetsuese.344 Duhet cilsuar se vrasjet me pages t biznesmenve mendohet ta ken
zanafilln q n vitin 1995, me vrasjen e Abaz Ullirit apo t Florian Vils n vitin 2003, t dyja vrasje t pazbuluara.
Pr t ardhur m pas n serin e vrasjeve t sofistikuara me eksploziv, q nisn t shfaqen n vitin 2005, me vrasjen
e Vajdin Lames, duke vijuar n vitin 2009 me vrasjen e Aleks Keks e deri n vrasjet me shprthim t vitit 2013 dhe
2014.345 Vrasjet me eksploziv morn nj prhapje t ndjeshme pas vitit 2011, dhe po ta gjykojm nga vendi i kryerjes s
krimit (p.sh n qendr t qytetit), koha apo forma, duket se vrasja n vetvete nuk sht qllimi i vetm. M i rndsishm
sht mesazhi q porositsi krkon ti komunikoj kundrshtarve. Vrasjet organizohen q t kryhen n qendr t qytetit, n
or t pikut dhe me eksploziv. I gjith ky skenar zgjidhet q vrasja t jet sa m e bujshme dhe t ngjall sa m shum terror.
Rast tipik sht ai i gjyqtarit Skerdilajd Konomit.346 Kto karakteristika t vrasjeve jan tregues t sofistikimit apo shkalls s
profesionalizmit, q duket se sht n rritje kur sht fjala pr vrasjet me pages.347 Prdorimi i eksplozivit ka gjetur
prdorim t gjer n kt tip vrasjesh, pr shkak t lehtsis s prdorimit, fshehjes s gjurmve dhe lehtsin q i
ofron vrassit (distanca, ka ngarkes m t leht psikologjike pr vrassin, bn m shum buj etj).348
Vihet re gjithashtu se vrasjet e sofistikuara njohn nj rritje t konsiderueshme n 6-mujorin e par t vitit 2013.
Vetm n kt periudhe jan kryer rreth 12 vrasje (2 vrasje/muaj) t cilat jan ende nn hetim.349 Vetm n vitin 2014,

342. Njri nga vrassit bn nj sherr banal n nj lokal pran atij ku ndodhej shnjestra dhe nxjerr armn gj q e ekspozon at ndaj njerzve q
ruanin Berishn. Nj nga vrassit e kontraktuar vetplagoset (Ahmet Ajeti).
344. Karaj, V, T penduarit e drejtsis zbulojn lidhjet mes biznesit dhe krimit t organizuar, Reporter.al, 02/12/2014 aksesuar m 23/12/2014
http://www.reporter.al/te-penduarit-e-drejtesise-zbulojne-lidhjet-mes-biznesit-dhe-krimit-te-organizuar/
345. Hoxha, E 11 Vrasje pa autorsi ne 6 muaj, Gazeta Shekulli, 29/06/2014, aksesuar ne 20/10/2014 http://www.shekulli.com.al/p.php?id=49956
346. Gazeta Tirana Observer 50 vrasjet m t bujshme q jan ende pa autor 30/09/2011 aksesuar m 22/10/2014 http://www.tiranaobserver.
al/50-vrasjet-me-te-bujshme-qe-jane-ende-pa-autor/
349. Shqiptarja.com N 6 muaj jan 12 atentate me 13 t vrar pa autor 29/06/2014 aksesuar m 24/10/2014,http://www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/ne-6-muaj-jane-12-atentate-me-13-te-vrare-pa-autore-223159.html
dokumentohet nj vrass i kategoris profesionist, si sht Julian Sinanaj. Mendohet q edhe vrasja e bankierit t
njohur Artan Santo, n qershor t vitit 2014, t jet kryer nga vrass t ksaj kategorie.350 shtja Sinanaj sht ende n
hetim, dhe ende nuk ka nj vendim gjykate pr krimet e tij. N kt kontekst, pr profilin e Sinanajt jemi mbshtetur
n intervistat me ekspert dhe informacionet e raportuara n media. Zbulimi i Julian Sinanajt u arrit vetm pas denoncimit t njrit prej bashkpuntorve t tij, n Komisariatin e Policis s Qytetit t Durrsit.351
Sinanaj sht nga qyteti Elbasanit dhe kishte emigruar me familjen n Greqi, n moshn 14 vje. Mendohet se Sinanaj
ka qen i prfshir n botn e krimit n shtetin fqinj, duke fituar prvoj pr vrasjet me pages, fal edhe bashkpunimit me grupet kriminale shqiptare, greke apo ruse. Sinanaj dyshohet se sht autor i rreth 27 vrasjeve me pages n
Shqipri, Greqi dhe Itali.352
Karakteristikat e nj vrassi me pages
Nj ndr karakteristikat thelbsore t kategoris s vrassve me pages profesionist sht se ata e konsiderojn vrasjen profesion. Gjat arrestimit, Sinanaj u shprehet policve se m lat pa pun. Karakteristik tjetr e ksaj kategorie
lidhet me faktin q vrassi profesionist sht gjithmon n lvizje. Kshtu Sinanaj, pas do vrasjeje, largohej jasht
shtetit pr t humbur gjurmt.
Pr t br sa m t vshtir zbulimin e tij, Sinanaj zhdukte armn pas kryerjes s do vrasjeje.353 Ai merrte gjithmon
disa shtpi me qira n qytetin apo pran vendit ku do t kryente krimin. Sinanaj kishte tri shtpi me qira n Tiran,
n njrn banonte, n tjetrn mbante armt dhe nj tjetr e kishte marr me qira afr bankave q kishte planifikuar ti
grabiste. Sinanaj linte pak gjurm edhe n transaksionet financiare, pasi nj pjes t parave ia onte familjes, nj pjes
t mir e shpenzonte n kesh n kazino, dhe nj pjes tjetr n lvizjet e tij jasht vendit.354
Nj tjetr veori e ksaj kategorie vrassish sht organizimi dhe korrektsia. Sinanaj mbante nj ditar t skeduar
pr llojet e armve q prdorte, dhe vrasjet e kryera i regjistronte me datn, orn dhe vendin ku e kishte kryer.355 Disa
nga vrasjet, Sinanaj i dokumentonte duke i filmuar.356 Prve ktyre aspekteve, faktor dallues pr kt kategori sht
efienca e lart dhe njohja n mnyr profesionale e prdorimit t armve, prgatitjes se eksplozivit dhe montimit t
tyre. Sinanaj nuk gabonte asnjher, dhe kishte nj njohje shum t mir t prdorimit t armve me t dy duart n
precizon t lart.357 Sinanaj kryente vrasje si nprmjet qitjes ashtu dhe nprmjet eksplozivit.
Nj tjetr karakteristik e ksaj kategorie sht gjakftohtsia, individualiteti, mosekspozimi pr konflikte t rndomta
dhe pasja e nj jete t dyfisht. N publik, Sinanaj njihej si njeri i qet dhe pa probleme. As miqt e tij m t ngusht
apo dhe e dashura nuk e dinin se Sinanaj ishte nj vrass profesionist.358
350. Gazeta Shqiptarja.com Vritet n atentat Artan Santo, killerat kapen nga kamerat 26/06/2014, akseksuar m 30/10/2014 http://shqiptarja.
com/home/1/vritet-n--atentat-artan-santo-killerat-kapen-nga-kamerat-222428.html
351. Gazeta Tema Julian Sinanaj u zbulua pas denoncimit t njeriut q i siguronte tritolin. 10-50 mij euro per vrasje 30/01/2014 aksesuar m
25/10/2014 http://grid.al/read/news/157408539/6166051/julian-sinanaj-u-zbulua-pas-denoncimit-te-njeriut-qe-i-siguronte-tritolin-5-10-mije-euro-per-vrasje
352. Gazeta Telegrafi.com Vrassi me pages pranon 27 krimet, 30/01/2014 aksesuar m 25/10/2014 http://grid.al/read/
news/157408539/6165044/vrasesi-me-pagese-pranon-27-krimet
353. Top-channel.tv, Julian Sinanaj, ditar pr vrasjet 07/02/2014 aksesuar m 30/10/2014 http://top-channel.tv/new/lajme/artikull.php?id=272347
354. Gazeta Shqiptarja.com Jeta prej sheiku e vrassit me pages, Julian Sinanaj 01/02/2014 aksesuar: http://www.shqiptarja.com/home/1/jetaprej-sheikut-e-vras-sit-me-pages--julian-sinanaj-198670.html
355. Top-channel.tv, Julian Sinanaj, ditar pr vrasjet 07/02/2014 aksesuar m 21/10/2014 http://top-channel.tv/new/lajme/artikull.php?id=272347
356. Gazeta Shqip Sinanaj regjistroi me video tre vrasje, dyshime pr t dashurn bashkpuntore 02/02/2014 aksesuar n: http://gazeta-shqip.
com/lajme/2014/02/02/sinanaj-regjistroi-video-tre-vrasje-dyshime-per-te-dashuren-bashkepunetore/
357. Top-channel.tv,Julian Sinanaj, ditar pr vrasjet 07/02/2014 aksesuar m 01/11/2014 http://top-channel.tv/new/lajme/artikull.php?id=272347
358. Gazeta Panorama E dashura e Sinanajt: Se dija q ishte vrass, armn e fshehu 04/02/2014 aksesuar m 05/11/2014 http://www.panora-
Sinanaj sigurohej pr shnjestrn e tij nprmjet karts s identitetit, fotografis, adress s shtpis apo lokaleve q
frekuentonte shnjestra, si dhe targs s makins. Sinanaj kryente veprime profesionale duke e vzhguar shnjestrn
dhe lvizjet e tij, dhe e fotografonte pr tu siguruar rreth identitetit duke e konfirmuar at me porositsin.359 Sinanaj
ka kryer vrasje t ndryshme dhe n qytete t ndryshme. Edhe periudhat kohore nga nj vrasje n tjetrn ishin deri diku
t menduara mir. Intervali kohor nga vrasja n vrasje ishte nga 3 muaj deri n nj vit.360 Sinanaj pranonte pagesa n
kesh, por dhe n prona t patundshme. Pagesat pr vrasje ishin t larta (7500 -120.000 euro), nj karakteristik tjetr
pr kt kategori vrassish.
Format e komunikimit
sht pr tu theksuar se vrassit e ksaj kategorie kontraktohen, ndr t tjera, edhe pr shnjestra me profil t lart
publik, si ishte rasti e vendosjes s bombs n makinn e ish-prefektit t Vlors, Besnik Dervishi, n vitin 2014. Prmendim ktu edhe vendosjen e nj eksplozivi n shtpin e kryetarit t degs s Partis Demokratike n Vlor, Ardian
Kollozi, n vitin 2013.
Edhe skema e komunikimit dhe ndrlidhjes midis porositsve dhe vrassit me pages tregon se, aktualisht n Shqipri,
organizimi i vrasjeve me pages funksionon n nj struktur hibride midis grupit kriminal dhe rrjetit kriminal. N
rastin Sinanaj vrehet se ka nj koordinim midis porositsve, vrassit dhe ndihmsit, por ky bashkveprim nuk sht
i strukturuar n struktura hierarkike t organizatave kriminale. Por format e komunikimit midis individve i ngjajn
m shum nj rrjeti kriminal.361 Nga ana tjetr, grupi prdor forma thuajse t sofistikuara si n rekrutimin e vrassit
me pages ashtu dhe n komunikimin e prdorur pr t shmangur prgjimet. P.sh, rekrutuesi e vzhgon vrassin
me pages, mbledh informacion rreth tij, merr opinione nga t tret. Edhe gjat procesit t vrasjes prdoren kode (dy
zile telefoni pr t konfirmuar vrasjen apo far bre me makinn, miku im? makina ishte kodi pr viktimn).
Studiohen veprimet operacionale t policis n raste t ngjashme pr ti neutralizuar apo shmangur ato. 362 Komunikimi mund t kryhet n formn e takimit fizik midis porositsit dhe vrassit, apo n formn e komunikimit virtual
nprmjet e-maileve apo Facebook-ut, duke prdorur internet kafet. Shihet se Sinanaj prdor teknika komunikimi t
grupeve terroriste t evidentuara q n vitin 2005 nga CIA dhe FBI.363 Ky fakt tregon se vrassit me pages t kategoris
s Sinanajt kan informacione rreth teknikave t kundrzbulimit.
N rastin Sinanaj, dyshohet se ka individ t veant t njohur n botn e krimit si ndrmjets (Kushrinjt Mhillaj). Kta t fundit bnin ndrmjetsimin midis porositsve dhe vrassit. Nuk dihet ende nse ndrmjetsit jan
pjes e nj strukture t organizuar, por dyshohet se ata prdornin m shum se nj vrass me pages, t cilt nuk e
njohin njri-tjetrin. Sipas burimeve mediatike, vrasje t tjera t pazbuluara si ajo e gjyqtarit Konomi jan t ngjashme
ma.com.al/2014/02/04/e-dashura-e-sinanajt-se-dija-qe-ishte-vrases-armet-i-fshehu/
359. Gazeta Panorama Kapet vrassi me pagese, fotografonte viktimat e radhs 26/01/2014 aksesuar m 05/11/2014 http://www.panorama.
com.al/2014/01/26/kapet-vrasesi-me-pagese-fotografonte-viktimat-e-radhes/
360. Gazeta Shekulli Karriera e nj vrassi me pages 30/01/2014 aksesuar m 06/11/2014 http://grid.al/read/news/157408539/6165259/karriera-e-nje-vrasesi-me-pagese
361. Balkanweb.com Julian Sinanaj: Nuk veprova si grup kriminal, por pr llogarin time, 27/10/2014 aksesuar m 07/11/2014 http://www.
balkanweb.com/shqiperi/2685/julian-sinanaj-nuk-veprova-si-grup-kriminal-por-per-llogarine-time-218920.html
362. Shih dshmin e njrit prej t akuzuarve n rastin Sinanaj, Ndriim Gjokona Gjokona: Andoni po dyshonte te Sinanaj se ishte agjent i ShISh:
Kodi i samurait pr vrasjen e Barajt, Gazeta Shqiptare, 12/11/2014 aksesuar m 15/11/2014: http://www.shqiptarja.com/Aktualitet/2731/gjokona-andoni-po-dyshonte-te-sinanaj-se-qe-agjenti-i-shish-251749.html
363. Gazeta Panorama Sinanaj: Isha i dehur kur vrava Agron eln, 17/11/2014 aksesuar m 20/11/2014 http://www.panorama.com.al/2014/11/17/
sinanaj-isha-i-dehur-kur-vrava-agron-celen/. Pr m shum rreth forms s komunkimit t Sinanjt me e-mail shiko Frontline (2005) The Terrorist Triks
and Counter Measures, aksesuar m 20/11/2014 http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/front/special/techsidebar.html
me disa vrasje apo tentativ pr vrasje t kryera nga Sinanaj. M pas mendohet se truri i rrjetit kriminal i asgjson
vrassit pr t humbur gjurmt. Vet Sinanaj kishte n plan t vriste ndrmjetsit, pasi e kishte kuptuar q po prdorej prej tyre. 364
Megjithat, n rastin Sinanaj, bie n sy q ndrmjetsit (Kushrinjt Mhillaj) fillimisht kishin qen porosits.
Mhillajt njiheshin si persona q merreshin me veprimtari ndrtimi n qytetin e Vlors. Ata fillimisht kishin prdorur Sinanajn pr t asgjsuar kundrshtart n biznes, dhe me pas filluan t ndrmjetsonin edhe pr porosits
t tjer. Pra nga struktur biznesi, gradualisht, kushrinjt Mhillaj kishin kaluar n drejtimin e nj rrjeti kriminal.365
Si e prmendm dhe m sipr, duket se roli i ndrmjetsve nuk ishte thjesht nj pik kontakti midis porositsit
dhe vrassit, por n rastin Sinanaj shohim se ndrmjetsit kryenin edhe rolin e porositsit dhe t ndihmsit
n kryerjen e vrasjes (rasti i vrasjeve t Agron els dhe Sokol Veizit), ndihmonin edhe n prgatitjen lndve shprthyese (minat me celular dhe me RL elektronike dhe bateri 9 volt), pr t cilat Sinanaj ishte paguar 20.000 euro.366
Gjithashtu vrassi merr pak informacion rreth shkaqeve t vrasjeve.367 Sinanaj mbante nj ndihms q i siguronte
armt dhe eksplozivt apo dhe e ndihmonte gjat kryerjes s krimit.368 Ndrkoh Sinanaj kishte nj pik alternative
kontakti (burim t vazhdueshm), i cili i siguronte armt dhe eksplozivt.369
Nga ana tjetr rasti Sinanaj nxjerr n pah edhe nj dukuri tjetr, at se tashm porosit bhen edhe pr shtje
konkurrence n fushn e biznesit. Kto elemente shfaqen n komunikimin midis biznesmenit t hidrokarbureve
Ilir Karini (porositsit) dhe Sinanajt, pr t vrar konkurrentin e tij Pirro Baren. N kt rast, porositsi krkon t
takohet vet me vrassin pr tu siguruar q puna do t jet sa m profesionale.
Nj ndr pyetjet tona krkimore lidhej edhe me mnyrn si vendoseshin kontaktet midis t interesuarve dhe vrassve
me pages, n tre vitet e fundit. Mendohet q n botn e krimit jan t njohur disa vrass me pages dhe, sipas burimeve t medias, jan rreth katr t till, t cilt veprojn vetm n rrethin e Tirans.370 Pra sot ka nj treg vrassish me
pages, t njohur nga grupet kriminale ose eksponent t lart t tyre. Qytetet m problematike ku qarkullojn vrass
m pages jan Tirana, Vlora, Burreli, Mamurrasi, dhe Kruja.371
Mendohet se vrassit me pages jan t lidhur me grupe t ndryshme kriminale q u ofrojn njfar sigurie brenda
territorit t veprimit t tyre. Nga ana tjetr, vrasja me pages krkon bashkpunim pr ta br at sa m efikase dhe pr
t zhdukur gjurmt.372 Nga burime t pakonfirmuara, njihen tri forma kontakti, s pari, nprmjet ndrmjetsve, q
sht dhe forma m e sofistikuar. S dyti, vendosja e komunikimit midis porositsit dhe vrassit nprmjet individve
me influenc (drejtues grupesh kriminale). Kta vuajn dnimin n institucionet e dnimit dhe i ruajn lidhjet me
364. Balkanweb.com Julian Sinanaj: Do vrisja edhe porositsit Mhillaj, 04/02/2014 aksesuar m 16/11/2014 http://www.gazetatema.net/
web/2014/02/04/julian-sinanaj-do-vrisja-edhe-porositesit-mehillaj-kane-lidhje-politike/
365. Karaj, V, T penduarit e drejtsis zbulojn lidhjet mes biznesit dhe krimit t organizuar, Reporter.al, 02/12/2014 aksesuar m 23/12/2014
http://www.reporter.al/te-penduarit-e-drejtesise-zbulojne-lidhjet-mes-biznesit-dhe-krimit-te-organizuar/
366. Gazeta Dita Dshmia e Julian Sinanaj: Rrfimi pr 5 krimet e mia, 25/02/2014 aksesuar m 16/11/2014 http://gazetadita.al/ekskluzive-julian-sinanaj-rrefej-vrasjet-e-mia/
367. Gazeta Dita Nj killer i dyt n grup si Julian Sinanaj, 01/02/2014 aksesuar m 16/11/2014 http://gazetadita.al/banda-e-tritolit-nje-killer-idyte-ne-grup-si-julian-sinanaj/
368. Gazeta Dita Nj killer i dyt n grup si Julian Sinanaj 01/02/2014 aksesuar m 17/11/2014 http://gazetadita.al/banda-e-tritolit-nje-killer-idyte-ne-grup-si-julian-sinanaj/
369. Gazeta Panorama Zbulohet furnizuesi me arm i grupit t vrasjeve me pages, 06/06/2014 aksesuar m 17/11/2014 http://www.panorama.
com.al/2014/06/06/zbulohet-furnizuesi-me-arme-i-grupit-te-vrasjeve-me-pagese/
370. Intervist me gazetar (kod 38/5), maj 2014.
372. Intervist me gazetar ( kod 38/5), maj 2014
2003-2014
VRASSI PROFESIONIST
MBSHTETSI
VROJTUESI
VRASSI 1
VIKTIMA 1
VRASSI 2
POROSITSIT
NDRMJETSI
VROJTUESI
VIKTIMA 2
MBSHTETSI
vrass t till. S treti, nprmjet lidhjeve shoqrore me individ q kan njohje me botn e krimit. Nprmjet tyre
arrijn t vendosin kontakte me vrassit me pages. Rasti i arrestimit t grupit t strukturuar kriminal t vrassve
me pages n shkurt t vitit 2015 ilustron m s miri se si funksionon skema e ndrmjetsimit nprmjet lidhjeve me t burgosur me influenc t cilt jan kryesisht t dnuar me burgim t prjtshm.373
Pagesa
Vrehet gjithashtu se forma e pagess n vrasjet me pages i ngjan nj kontrate civile porosie, ku njra
pal detyrohet t kryej nj ose m shum veprime pr llogari t porositsit, sipas udhzimeve t ktij t
fundit. Dhe sipas kontrats s porosis, i porosituri sht i detyruar ta kryej porosin personalisht (Kodi
Civil, neni 921) dhe se porositsi detyrohet t furnizoj t porositurin me mjetet dhe informacionet e nevojshme pr t kryer porosin (Kodi Civil, neni 923). Karakteristik e vrasjeve me pages sht parapagimi
i nj pjese t shums, kurse pjesa tjetr lvrohet pas kryerjes s vrasjes. Edhe n kt aspekt prirja nuk ka
ndryshuar. E njjta skem pagese sht prdorur nga Banda e Lushnjs, Banda e Durrsit, por edhe nga
Sinanaj, kur ky u kontraktua nga biznesmeni Karini (ky i fundit i paguan nj paradhnie prej 50.000 eurosh fillimisht dhe pjesa tjetr prej 70,000 eurosh do ti jepej pas vrasjes).374
373. Gazeta Panorama Vrasjet me pages/Si i urdhronte Tafili nga burgu egzekutimet e biznesmenve, 24/02/2015, aksesuar 27/02/2015 http://
www.panorama.com.al/zbardhen-detaje-nga-grupi-kriminal-drejtohej-nga-admir-tafili-policia-e-shtetit-pergjegjes-edhe-per-shperthimet-me-tritol/
374. Gazeta Shqip Ilir Karinin po e hetojm edhe pr grup t strukturuar kriminal, 06/02/2014 aksesuar m 18/11/2014 http://www.arkivalajmeve.com/lajme/artikull/iden/1047520968/titulli/Ilir-Karcinin-po-e-hetojme-edhe-per-grup-te-strukturuar-kriminal#
Vrassit profesionist shqipfols jasht vendit

N kategorin e vrassve profesionist hyjn edhe vrass shqiptar ose me kombsi shqiptare q veprojn
jasht vendit dhe jan gati t panjohur pr autoritetet shqiptare. Mendohet se kta vrass veprojn n Belgjik, Greqi, Spanj, Itali dhe Britani e Madhe.375 Prgjithsisht kjo kategori vrassish sht n lvizje. Ata
jan kryesisht rezident t shteteve t BE-s. N kt kategori bjn pjes edhe shtetas me kombsi shqiptare, t
cilt kan shrbyer n formacionet ushtarake ose n trupat speciale. Kshtu n vitin 2012, arrestohen dy vrass
profesionist me pages nga policia italiane n rajonin e Kalabris, Arben Ibrahimi, 28 vje, i lindur n Malin e
Zi dhe Vasvi Beluli, 30 vje, shtetas maqedonas me kombsi shqiptare. Kta vepronin pr llogari t njrs prej
organizatave kriminale m t rrezikshme n Itali, e njohur si mafia kalabreze, Ndrangheta. Si Ibrahimi ashtu
dhe Beluli kishin marr pjes n formacionet ushtarake, n funksionin e snajperit, gjat konfliktit n ish-Jugosllavi, dhe ishin rekrutuar nga mafia italiane pikrisht pr kt cilsi.376
Rekrutimi i adoleshentve
Nj tjetr aspekt i studimit ton nxjerr n pah nj qasje t re q lidhet me rekrutimin e adoleshentve (1519 vje) si vrass me pages. 377 N prgjithsi zgjidhen adoleshent me sjellje agresive, t rekrutuar dhe t
prgatitur pr t kryer vrasje pr llogari t organizats kriminale, q m pas mund t kryejn edhe vrasje me
pages. Adoleshentt zgjidhen nga familje q kan nj histori krimi, t ashtuquajtur t fort. Adoleshentt
mbahen afr, joshen me para duke iu ofruar nj jet t shthurur, shoqrohen nga antar t organizats dhe
iu msohet prdorimi i armve. Dyshohet se adoleshent t ksaj kategorie jan subjekt i disa vrasjeve t
kryera n shkollat e mesme, n vitin 2013.378 Nj grup tjetr sht ai i t rinjve q vuajn dnimin n shrbimin
e provs. Kta t fundit, pas njohjeve q krijojn me kriminel me influenc n burg, apo pasi pranojn mbrojtjen e ofruar nga kta t fundit, mund t kryejn kanosje, apo dhe vrasje me porosi pr llogari t tyre.
Tabela nr. 9
mimet pr vrasje
Euro
Shqipri
Britani e Madhe
Australi
Minimumi
200
19.0000
410
Maksimumi
120.000
127.000
13.500
375. Intervist me gazetar (kod 17),tetor 2014. Shih gjithashtu Lajmeonline.com Dy shqiptar akuzohen si vrass me pages 20/01/2009 aksesuar m 16/11/2014 http://www.lajmeonline.com/sociale/dy-shqiptare-akuzohen-si-vrases-me-pagese.html
376. Gazeta Shqiptarja.com Itali arrestohen 2 shqiptare vrass me pages pr mafian 22/11/2012 aksesuar m 19/11/2014 http://info.al/
v5/2012/11/itali-arrestohen-2-shqiptare-vrases-me-pagese-per-mafian/
378. Shiko rastin e vrasjes s kryer nga Endrin Varaku (15 vje) shokut t tij t shkolls Adriatik Tota (17 vje) n Shkozet, Durrs, n vitin 2013. Pr
m shum shiko Gazetn Shqiptare Tota dhe Varaku, nj jet mes armve dhe hashashit, 04/12/2013, aksesuar m 16/11/2014 http://www.
shqiptarja.com/aktualitet/2731/tota-dhe-varaku-nje-jete-mes-armeve-dhe-hashashit-189905.html
Tabela nr. 10
Karakteristikat
Vrass
profesionist
Vrass
amator
Vrass
ekskluziv
Vrass
fillestar
Vrass me
prvoj
Organizimi
Gjakftohtsia
Vendosmria
Prdorin teknika kundrzbulimi
Vijn nga zona te ndryshme nga
ajo e shnjestrs
Me precedent penal
Te dhunshm
Antar bande
Vrasja jo vetm pr para, por
dhe shkmbim favori
Nivel t ult arsimor
Vijn nga familje t varfra
Status t ult shoqror
Veprojn vetm pr llogari t
bands
Pagesa jo shum t larta
Kryejn veprimtari t tjera kriminale,
prve vrasjeve me pages
E konsideron vrasjen
profesion
Prdorues i mir i armve
Kryen vrasje nprmjet disa lloje
armsh dhe eksplozivsh
Pagesa t larta
Ka bashkpuntor
Prdorin forma komunikimi t
sofistikuara
Vlersimi i riskut pr vrasjet me pages

N periudhn 1998 - 2014 numrohen rreth pes kategori vrassish me pages: 1) Vrass fillestar, 2) Vrass
diletant, 3) Vrass ekskluziv, 4) Vrass me prvoj dhe 5) Vrass profesionist.
Pas vitit 2011 vihet re nj sofistikim i vrassve me pages.
Kategoria m problematike jan vrassit profesionist. Vrehet se kjo kategori vrassish po merr gradualisht
trajta organizative n formn e nj rrjeti kriminal, ku struktura e ndrmjetsve duket se sht struktura m
e organizuar.
Ka nj rritje apo bashkpunim midis bizneseve dhe vrassve me pages, t cilt prdoren pr shtje sigurie
nga bizneset apo pr t asgjsuar konkurrentt e tyre.
Kategoria e vrassve profesioniste prdor shum mir armt, dhe kryen vrasje nprmjet armve dhe
eksplozivit. Kjo e fundit sht m e plqyer, pasi lehtson zhdukjen e gjurmve.
Vrassit profesioniste kan informacione rreth teknikave kundrzbuluese t prdorura nga grupet terroriste.
N kategorin e vrassve profesionist prfshihen dy grupe vrassish profesionist: lvizs (ata q jan
rezident n nj nga shtetet e BE-s dhe rezident, ata q jan kthyer n Shqipri. T part jan m t vshtir
pr tu zbuluar nga autoritetet shqiptare, prandaj duhet nj koordinim i mir me institucionet partnere.
Kategoria e vrassve profesionist n prgjithsi importohet nga jasht vendit dhe sht trajnuar nga
formacionet kriminale q veprojn n BE. Kjo kategori vrassish ka prvetsuar teknika krimi shum t
prparuara.
Vihet re q strukturat kriminale po rekrutojn adoleshent, duke i prgatitur pr t kryer vrasje, dhe kjo duket
t jet nj qasje e re.
T rinjt e rekrutuar vijn nga familje me nj histori kriminale ose nga t rinj q vuajn dnime pr vepra si
vjedhje apo grabitje dhe krijojn lidhje me eksponent t njohur t krimit n burgje, t cilt i prdorin m pas
pr krcnime.
3.7. Krimi i organizuar kibernetik

Aktualisht prdorimi i internetit nga krimi organizuar n nivel ndrkombtar shihet si nj veprimtari q po njeh nj
rritje t konsiderueshme.379 Prdorimi i internetit n Shqipri, n pes vitet e fundit, sht trefishuar nga 20% n vitin
2009, n 60.1% n vitin 2014.380 Mbi 80% e sulmeve kompjuterike n bot rezulton t kryhen nga grupe t organizuara
kriminale, n tregje informale t krijuara mbi nj cikl krijimi malware-sh, infektimi kompjutersh, vjelje botnet,
vjelje e informacionit personal dhe t dhnave financiare etj. Kompania softuerike Norton shkon edhe m tej, duke
raportuar se n vitin 2011 rreth 90% e sulmeve vinin nga krimi i organizuar.
Krahas krimeve si mashtrim me kartat e kreditit, shprndarjes s materialeve pornografike me fmij apo piratimi audovizual, interneti thjeshton trafikimin dhe shprndarjen e drogs, rekrutimin e viktimave t trafikimit, shprndarjen
e mallrave false dhe shum veprimtari t tjera kriminale, si trafiku i drogs dhe i qenieve njerzore.381 Nj rast tipik
i krimit t organizuar shqiptar sht ai i MarioLine, ku nj organizat kriminale shqiptare e trafikut t drogs n
Mbretrin e Bashkuar arriti t shiste kokain prmes teknologjis call centers, n vlern 4 milion paund. Interneti
sht prdorur nga krimi organizuar gjersisht si mjet edhe pr pastrimin e t ardhurave me origjin kriminale.382
Edhe n Shqipri, prdorimi n rritje i internetit ka shtuar rrezikun e formave t organizuara kriminale, nprmjet
prdorimit t teknologjis. Krimi n fushn kibernetike ka njohur nj rritje progresive. N vitin 2012 jan zbuluar t
paktn 83 vepra penale, t kryera nga rreth 71 autor. N vitin 2013 jan zbuluar 108 vepra penale, me nj rritje prej
30% nga viti 2012 dhe rreth 45% m shum se n vitin 2010, ku u evidentuan rreth 65 raste.383 N vitin 2013 jan
evidentuar 120 penale dhe n vitin 2014, 180 vepra penale.384
Krimi kibernetik n form t organizuar sht nj ndr krimet q, ndoshta n dukje jo shum i prhapur, priret drejt
sofistikimit, element ky q e ka vshtirsuar goditjen e tij n Shqipri. Kjo del n pah edhe nga Raport Progresi i vitit
2012, ku nnvizohet se numri i procedimeve penale [lidhur me krimin kibernetik] sht rritur gjat vitit 2012, por
sht ende i ult.385 Format e para t organizuara, q jan proceduar nga policia e shtetit, datojn n vitin 2008. Nuk
ka t dhna, nse kan ekzistuar edhe m par rrjete kriminale n fushn e krimit kompjuterik. Sidoqoft, nga vet
deklarimi i Drejtorit t Drejtoris s Prgjithshme t asaj periudhe, Ahmet Premi, n rastin e goditjes s strukturs
s par kriminale, e ashtuquajtur grupi Matrix 4, vihet re se policia, pr her t par, prballet me nj form t till
veprimtarie kriminale t organizuar. Megjithat, duhet cilsuar se sot ende ekziston nj boshllk ligjor lidhur me trajtimin e formave t organizuara t krimit kibernetik n Shqipri. Ky boshllk ligjor ka sjell nj munges t trajtimit t
ksaj dukurie (krimi i organizuar kibernetik) nga Gjykata dhe Prokuroria e Krimeve t Rnda.386
Sot ka nj diskutim t gjer rreth formave dhe llojeve t organizimit t grupeve kriminale q ushtrojn kt lloj veprimtarie. Vet shumllojshmria dhe mundsit e shumta q ofron bota e dukshme dhe ajo e nndheshme, apo e
padukshme, n fushn kibernetike (deepweb ose darknet) lejojn hapsira q format kriminale t jen t shumllojshme, duke dal nga kornizat klasike t krimit t organizuar.
Nga krkimet e fundit, vihet re se krimi i organizuar kibernetik mund t ndrmerret apo menaxhohet nga organizata
379. Transnational Organized Crime: A Growing Threat to National and International Security, retrieved from http://m.whitehouse.gov/administration/eop/nsc/transnational-crime/threat
380. Shiko Internet World Stats, Albania, aksesuar m 13/11/2014,http://www.internetworldstats.com/euro/al.htm
381. Trafficking in Human Beings: Internet recruitment. 2007 Council of Europe
382. Europol 2011 ka cituar n Analizn Strategjike t Europol dhe EMCDDA
385. Komisioni Evropian Raport Progresi 2013, Shqipria, fq.49.
386. Pr m shum shiko Raportin e World Vision Albania A Study on Child Online Safety in Albania, World Vision 2014, fq. 48.
kriminale q kryejn edhe veprimtari t tilla kriminale, si p.sh mafia ruse apo italiane, por mund t kryhet edhe nga
grupe t specializuara n kt veprimtari. Broadhurst et al. (2014)387 nnvizon disa karakteristika t grupeve kriminale n fushn e kibernetiks. Dy nga veorit kryesore lidhen me njohjet midis antarve t grupit, q mund t jen
shoqrore, por mund t vijn edhe si rrjedhoj e njohjeve n forume. N prgjithsi hakerat shqiptar krijojn lidhje
apo shkmbejn informacione npr forume me prbrje nga vende t ndryshme. Nj tjetr veori sht dhe afrsia
gjeografike. Pra, n prgjithsi, kur kjo veprimtari kriminale merr trajta t organizuara n grupe mbi 3 persona, ata
priren t jen nga i njjti vend (p.sh. Shqipria) apo rajon (p.sh. Ballkani Perndimor apo Evropa Lindore apo Veriore).
Kjo lloj afrsie gjeografike on drejt specializimit t grupeve kriminale. Pr shembull, disa grupe specializohen n
vjedhjen me karta t klonuara, kurse disa t tjer n hyrjen e paautorizuar n kompjuter apo rrjete kompjuterike,
nprmjet prdorimit t viruseve, krimbave dhe bombave logjike.388
Tipologji t krimit t organizuar kibernetik n literatur
Referimi i sht br literaturs Broadhurst et al. (2014) dhe McGuire (2012) pr prcaktimin e tipologjive t grupeve
kriminale ne fushn e kibernetiks.389 Ne do ti referohemi ktyre tipologjive pr t br nj analiz t formave t organizuara kriminale n krimet kompjuterike n Shqipri. McGuire (2012) ka prcaktuar tre grupe kryesore q ndahen
me pas n nngrupe, si m posht.390
Kategoria I: ktu bjn pjes struktura kriminale q e kryejn veprimtarin vetm online. N kt kategori, grupet
ndahen n dy nngrupe t mdha, ku n grupin e par (grupet e ashtuquajtura Mizri (swarm) bjn pjes shum
antar, por jan t paorganizuara dhe nuk kan nj struktur drejtuese. Kto lloj grupesh jan m shum aktive n
veprimtari me karakter ideologjik. N nngrupin tjetr, grupet centrifugale ose qendrore (hubs), bjn pjes ato
grupe q jan t strukturuara dhe veprojn t orientuara nga nj qendr centrifugale. Veprimtarit kriminale q i prgjigjen ksaj strukture organizative lidhen me ndrhyrjet e paautorizuara nprmjet viruseve (botnets), peshkimit
dhe ngacmimeve seksuale, nprmjet prdorimit t internetit.
Kategoria II: n kt kategori bjn pjes grupet hibride, q kombinojn veprimtarit e tyre kriminale online dhe
offline. Edhe n kt kategori, ka dy nnkategori. N t parn bjn pjes grupet hibride t strukturuara (clustered hybrids) t prbra nga grupe t vogla antarsh t specializuar n nj form kriminale, ku ndrthuret veprimtaria online
me at offline. Karakteristik jan grupet e prfshira n vjedhjet e llogarive bankare, nprmjet kartave t klonuara.
N nngrupin tjetr t ksaj kategorie bjn pjes ato q quhen grupe hibride t shprndara (extended hybrids). Kto,
n ndryshim nga grupet hibride t strukturuara, jan t prbra nga disa nngrupe q kan njfar koordinimi.
Veprimtarit e tyre kriminale jan t shumllojshme, dhe jo t specializuara n nj drejtim.
Kategoria III: n kt kategori bjn pjes ato grupe q shumicn e veprimtaris kriminale e zhvillojn offline, duke
instrumentalizuar teknologjin pr t lehtsuar veprimet e tyre kriminale. Kjo kategori ndahet n grupet hierarkike dhe agregate. N grupet hierarkike bjn pjes organizatat tipike kriminale, t cilat i kan kaluar veprimtarit e
tyre online, si p.sh pornografia n internet, kumari online, krcnime apo shantazhime online, duke ndrhyr n t
387. Roderic Broadhurst, Peter Grabosky, Mamoun Alazab & Steve Chon (2014), Organizations and Cyber crime: An Analysis of the Nature of
Groups engaged in Cyber Crime, International Journal of Cyber Criminology Vol 8 Issue 1 January - June 2014, aksesuar n http://www.cybercrimejournal.com/broadhurstetalijcc2014vol8issue1.pdf
388. Zhilla F, dhe Canaj, E, Pirateria n internet, rrezik edhe pr shoqrin shqiptare, Jus&Justicia, 2010.
389. McGuire, M. (2012). Organised Crime in the Digital Age. London: John Grieve Centre for
Policing and Security.
390. Roderic Broadhurst, Peter Grabosky,Mamoun Alazab & Steve Chon (2014), Organizations and Cyber crime: An Analysis of the Nature of
Groups engaged in Cyber Crime, International Journal of Cyber Criminology Vol 8 Issue 1 January - June 2014 fq. 5-7.
dhnat personale dhe duke shantazhuar nprmjet tyre. Forma e dyt n kt kategori, grupet agregate, jan grupe
t paorganizuara dhe q veprojn n mnyr t orientuar. Kto lloj grupesh i prdorin pajisjet elektronike thjesht
rastsisht dhe pa shkaktuar dme, si p.sh prdorimi i celularve apo rrjeteve sociale pr t organizuar grupin pr kryerjen e nj vjedhjeje apo sulmi. Sidoqoft, n studimin e fundit t kryer nga Europol-i, nnvizohet fakti q organizimi i
strukturave kriminale kibernetike po shkon drejt strukturave q ofrojn shrbime (The Crime-as-a-Service). Europol-i
thekson gjithashtu se strukturat kriminale t organizuara n veprimtari offline po kalojn gradualisht n veprimtari
online, duke ofruar shrbime n vjedhje t dhnash, mashtrime n tregtin nprmjet internetit, vjedhje masive t
dhnash pr ti tregtuar apo prdorur m pas pr t vjedhur llogarit bankare etj. Kjo dukuri ka uar drejt tregjeve
kriminale kibernetike, ku format hierarkike jan duke u zvendsuar me grupe kriminale digjitale, t cilt bashkveprojn nprmjet transaksioneve (shkmbimeve financiare).391
Tipologjia e grupeve shqiptare prpara vitit 2010
Si prmendm m sipr, prdorimi masiv i internetit n Shqipri ka filluar pas vitit 2009, megjithat veprimtaria e organizuar kriminale nprmjet prdorimit t teknologjis ka filluar n vitin 2008, kur prdorimi i internetit n Shqipri
ishte ende n nivele mjaft t ulta rreth 16%.392
Veprimtaria kriminale e grupit t par t zbuluar Matrix 4, megjithse jo shum e sofistikuar ishte e organizuar.
Mbshtetur n analizn e ktij grupi, vihet re se veorit e Matrix 4 tregojn se kushtet n Shqipri, pr krim t
organizuar kibernetik, jan t prshtatshme, qoft dhe n nj mjedis ku prdorimi i internetit sht nga m t paktit
n rajon. Motivet dhe shtysat jan trsisht pr qllime prfitimi dhe kriminale.
Veprimtaria e Matrix 4 ishte e specializuar dhe e prqendruar n vjedhjen e llogarive bankare, nprmjet klonimit
t kartave. N prgjithsi dmet q shkaktohen nga kto grupe jan t konsiderueshme. Matrix 4 mendohet t ket
shkaktuar nj dm prej 2 milion eurosh.393 Pre e ktyre vjedhjeve u bn thuajse t gjitha bankat kryesore t vendit.
Skema e vjedhjes nuk sht nj skem shum e sofistikuar pr kt lloj veprimtarie, pasi kartat e kreditit Visa dhe
Master Card t klonuara ishin t paplotsuara dhe linin gjurm q i zbulonin lehtsisht personat q kryenin krimin.
Karakteristikat e grupeve t krimit t organizuar kibernetik
Veorit e ktyre grupeve kriminale lidhen me ndrveprimin dhe komunikimin me shtrirje rajonale. Antart kryesor t Matrix 4 bashkpunonin me hakerat jasht vendit, t cilve iu kalonin t dhna pr shtetasit shqiptar. Dhe
hakerat partner, n prgjithsi rus dhe anglez, iu kalonin hakerave shqiptar t dhna pr llogari bankare t shtetasve nga vendet e tyre, apo dhe t tjerve q kishin llogari bankare n kto vende.
Sikundr e prmendm m sipr, nj karakteristik tjetr e grupeve kriminale kibernetike sht kombinimi i veprimtarive kriminale online me offline, si sht pastrimi parave. Nj ndr pjestart kryesor t Matrix 4 blinte mallra
luksi n vendet fqinje pr ti rishitur n tregun e zi shqiptar me mim m t ult.394
Numri i antarve t ktyre strukturave kriminale sht i lart dhe n mosh relativisht t re, me nj veprimtari kriminale t dendur, n periudha t shkurta kohore. Matrix 4 prbhej nga 17 persona t moshs nga 18-47 vje, dhe
mendohet t ket kryer t paktn 400 vjedhje, n nj hark kohor prej nj viti. T ardhurat ndaheshin n grup. Matrix
4 bn pjes n nngrupin e dyt, t kategoris s dyt Centrifugale (hubs). Grupi nuk kishte nj struktur hierarki391. Europol The Internet Organised Crime Threat Assessment (iOCTA) 2014 fq. 10, aksesuar m 13/11/2014 https://www.europol.europa.eu/
sites/default/files/publications/europol_iocta_web.pdf
392. Shiko Internet world Stats, Albania, aksesuar m 13/11/2014, http://www.internetorldstats.com/euro/al.htm
393. Koi, A (2008) Matrix 4 Si u zbuluan 17 superhajdutt e bankave, Gazeta Standard, 6/07/2008.
394. Biaku, D, (2008) Matrix 4, kapen kartat e 400 vjedhjeve, Gazeta Panorama 05/07/2008.
ONLINE
CENTRIFUGALE
CENTRIFUGA
VIKTIMA
ANTART
ke, por funksiononte m shum mbi baza shoqrore. Grupi nuk kishte nj drejtues tipik t nj organizate kriminale,
por drejtohej m shum nprmjet ides dhe jo forcs apo autoritetit t liderit, veori kjo e grupeve klasike. Mendohet
q truri i grupit kriminal t ishte nj djalosh 19-vjear, i cili studionte pr drejtsi dhe jo pr inxhinieri informatike.
Tipologjia e grupeve shqiptare pas vitit 2010
Megjithse numri i grupeve kriminale kibernetike nuk ka gjetur prhapje n nj hark kohor prej pes vjetsh, jan
goditur afrsisht mbi 6 grupe, t prbra nga m shum se tre persona. Sidoqoft, vihet re se gradualisht po kalohet
n grupe m t konsoliduara dhe me aftsi m t zhvilluara kompjuterike. Bie n sy prirja q grupet t jen m t
strukturuara dhe me numr m t pakt antarsh. Lidhja midis antarve nuk bazohet m vetm n lidhje shoqrore, por edhe n njohjet n blogje. Prbrja sht m e shkartisur. Grupet jan t prbra nga antar t ardhur
nga qytete t ndryshme. Pr shembull, grupi Badboys, i arrestuar n vitin 2012, prbhej nga djem t ardhur nga
qytetet e Elbasanit, Lait dhe Skraparit. Nga forma e organizimit dhe lidhshmris n grupin Badboys, shohim nj
prirje pr tiu afruar nngrupit t par t kategoris s dyt hibride t strukturuara (clustered hybrids), pasi n kt rast
kemi dy grupe hakerash t prfshir n nj grup ndrkombtar hakerash, nga ku merrnin porosi pr t thyer kode
bankash dhe m pas kryenin vjedhjen e llogarive bankare.395 Grupet shqiptare vepronin pr llogari t grupeve t tjera
(amerikane) duke drguar e-mail spam pr t vjedhur t dhnat.
Vihet re gjithashtu se grupet q veprojn n Shqipri po zgjedhin ti kryejn vjedhjet jasht vendit. Grupi Badboys
i kryente vjedhjet n llogari bankare n vendet e BE-s dhe SHBA. Vihet re se ka nj ulje t moshs s prfshirjes
n kt lloj veprimtarie, q zbret n moshn 15 vje, si ishte rasti i grupit Badboys.396 Sidoqoft duhet cilsuar se
395. Gazeta Tema Hakerat patriot shqiptar ndrhynin n bankat e BE dhe ShBA, 25/10/2014, aksesuar m http://grid.al/read/
news/96753227/1058782/hakerat-patriote-shqiptare-nderhynin-ne-bankat-e-be-dhe-shba-perfituan-4-milion-euro
396. obo, S. Kapet grupi i hakerave shqiptare, ndrhynin n bankat e BE-s dhe ShBA-s, 25/10/2012, aksesuar n http://grid.al/read/
ONLINE & OFFLINE

HIBRIDE T STRUKTURUARA
CELULA 2
VIKTIMA 2
VIKTIMA 1
CELULA 1
strukturat kriminale jan fluide dhe mund t lvizin nga nj kategori n tjetrn. Pra, nj grup mund t lviz nga nj
hibrid i strukturuar n grupet Mizri. Grupi Badboys ishte prfshir edhe n sulme t mbi 600 faqeve greke dhe
serbe pr shtje patriotike, n bashkpunim m grupe t tjera si Cyber Army dhe Albanian Hackers Group.397
Por nga ana tjetr, Badboys ishin nnkontraktor t rrjeteve kriminale m t zhvilluara, kryesisht n SHBA dhe
BE.398Nj karakteristik e grupeve aktive n Shqipri, t prbra nga shqiptar, sht se n prgjithsi ato kan patjetr lidhje me hakera nga vende t rajonit, si p.sh nga Maqedonia, dhe sidomos nga Kosova. Prdorimi i internetit n
Kosov sht m i larti n Ballkanin Perndimor (76.6%).399
Duket q grupet shqiptare t organizuara jan t prbra nga individ t ardhur jo vetm nga qytete t mdha si
Tirana, Fieri, Vlora apo Berati, por edhe nga qytete si Lai dhe Gramshi, apo dhe fshatra si ai i Domjes.400 Vihet re
se gjat viteve t fundit ka nj rritje t shantazhimit apo ndrhyrjeve t paligjshme n llogarit personale n rrjetet
sociale, gj q po kthehet n nj shqetsim n rritje. Megjithat, kjo lloj veprimtarie kriminale ende nuk ka prmasa
t organizuara.401 Duhet cilsuar se Shqipria ka qen objekt i krimeve kibernetike edhe nga grupe kriminale t huaja.
Kto vjedhje t organizuara jan evidentuar prej vitit 2010. Dhe prgjithsisht, kto grupe apo shtetas vijn nga shtete
fqinje si Italia, Mali i Zi dhe Bullgaria.
news/96753227/1059619/kapet-grupi-i-hakerave-shqiptare-nderhynin-ne-bankat-e-be-se-dhe-shba-se
397. Gazeta Tema Hakerat patriot shqiptar ndrhynin n bankat e BE dhe ShBA, 25/10/2014, aksesuar n http://grid.al/read/
news/96753227/1058782/hakerat-patriote-shqiptare-nderhynin-ne-bankat-e-be-dhe-shba-perfituan-4-milion-euro
398. Gazeta Panorama Arrestohet 18 vjeari, antar i Albanian Hacker Group, Sulm faqeve serbe e greke, 19/01/2014, aksesuar n http://www.
panorama.com.al/2014/01/19/krimet-kibernetike-arrestohet-18-vjecari-anetar-i-albania-hacker-group-sulm-faqeve-serbe-e-greke/
399. Telegrafi.com Kosova, e para pr prdorimin e internetit n Balkan, 02/10/2014, aksesuar n http://www.telegrafi.com/lajme/kosova-e-para-per-perdorimin-e-internetit-ne-ballkan-2-51650.html
Rekrutimi nprmjet blogjeve

Nj problem shqetsues sht pjesmarrja n rritje e hakerave shqiptar n forume/blogje t menaxhuara nga grupe
hakerash profesionist, t cilt mund t jen pjes e grupeve kriminale. Forumi hapet nga nj grup hakerash afrsisht
prej pes personash, q mund t jen t huaj nga disa shtete, dhe q publikojn punt e tyre individuale n forum
(thyerje kodesh t faqeve t ndryshme t institucioneve publike, si faqet e ministrive t ndryshme, drejtorit e policis,
prokuroris, gjykatave etj). Ktu produkte t hakerave, q ata i ndajn me komunitetin e tyre virtual, t menaxhuar nga
hakera profesionist, mund jen kryer edhe pr arsye patriotike, prfitime materiale dhe inate personale.
Por, si do t thot nj haker shqiptar, i intervistuar pr kt punim, kto forume mund t shrbejn si qendra
rekrutimi pasi:
Un si antar i forumit nga Shqipria lexoj informacionet dhe lajmetdhe ata m thon nse un dua t publikoj nj
pun timen duhet tua nis atyre me e-mail dhe pastaj ata vendosin nse do ta publikojn apo jo. Dhe ktu fillon rreziku
i ekspozimit t hakerit shqiptar n grupet kriminale t specializuara, pasi ata mund ta prdorin pr qllimet e tyre personale.nj element tjetr sesi mund te rekrutohen hakera shqiptar sht n momentin kur ata prdorin produktet e
hedhura n forum nga hakera t huaj (apo prfaqsues t grupeve kriminale pasi ata nuk jan t identifikuar, pasi kur
komunikojn mbajn pseudonime dhe nse komunikon n web, mbajn maska ose fikin dritat). Ktu ata mund t
t prdorin. P.sh nse kan thyer fjalkalimin e faqes s prokuroris, ata mund t krkojn q t provosh fjalkalimet
q ata kan zbuluar pr tu futur n sistem dhe pr tiu nisur atyre nj informacion (administratorve t forumit) dhe
ktu hakeri shqiptar ekspozohet nprmjet internet protokoll t tij (IP). Administratort e forumeve jan t mbrojtur,
pasi ata nuk publikojn punt e tyre por t antarve t forumit.402
Nga ana tjetr, mnyra sesi kto forume administrohen ngre dyshime se ato, fare mir, mund t prdoren nga grupe
kriminale. Administratort e ktyre forumeve, nprmjet formave q prdorin pr t administruar forumin, kujdesen
q t filtrojn informacionin, t identifikojn hakerat antar dhe t ruajn anonimitetin e tyre. Dhe, si nnvizon
hakeri i intervistuar pr kt raport:
...nuk dihet kush i hap forumet t cilat mund t jen nn kontrollin e krimit t organizuar. Kto forume menaxhojn
nj informacion t konsiderueshmkam nj rast q n forumin ku marr pjes ka dhe thyerje faqesh institucionesh.
Administratort n publikime vendosin edhe komentet ku hakerat diskutojn dhe provojn fjalkalime, nse kan
funksionuar. Por ata fshijn ato komente ku ti thua q ky kod apo pjes t tij funksionojn m mir. Pasi qllimi i
tyre sht t identifikojn hakerat. Prdorin slogane t till si Ne nuk jemi crakers por hackers t vrtet dhe nj
hackers i vrtet identifikohet nga kodi i vrtet q prdor pr t hackuar. Kta mund ta prdorin informacionin edhe
pr shantazh. Ata t testojn dhe t shohin edhe ann profesionale. Duhet pranuar q ata japin edhe informacion t
rrem me t cilin ata testojnana tjetr sht procesi i filtrimit q ata prdorin pr t kontrolluar punimet por dhe
publikimin n forum, gj e cila mund t shrbej pr t rekrutuar.403
Sipas Europol-it, kto forume administrohen nga struktura kriminale t organizuara n form hierarkike, t cilat ndajn detyrat dhe prgjegjsit. Ky lloj administrimi u lejon ktyre forumeve t kontrollojn informacionin, antarsin
dhe t kryejn nj mnyr policimi t vet forumit.404
Ekziston nj rrezik n rritje q hakerat shqiptar t rekrutohen nga organizatat kriminale n fushn e kibernetiks
jasht vendit dhe t bhen pjes e rrjeteve t fuqishme ndrkombtare. Aktualisht punt e hakerave shqiptar jan
402. Intervist me haker shqiptar (kod 39), nntor 2014.

403. Intervist me haker shqiptar (kod 39), nntor 2014.
404. Europol 3 The Internet Organised Crime Threat Assessment, at chp.3, Crime Areas, aksesuar m 13/11/2014 https://www.europol.europa.
eu/iocta/2014/chap-3-1-view1.html
ONLINE & OFFLINE

HIBRIDE T SHPRNDARA
CELULA 2
VIKTIMA
CELULA 1
ende n nivele t dobta, dhe ata po krkojn t fitojn nj status n forumet profesionale apo rrjete kriminale ndrkombtare hakerash shum t specializuar. Shpesh hakerat shqiptar kryejn sulme ndaj faqeve t institucioneve
zyrtare dhe private (kryesisht bankave), pr ti paraqitur si pun t nivelit t lart n kto forume. Dhe pikrisht pr
kt shkak hakerat shqiptar mund t shkaktojn dme dhe mund t bien pre e krimit t organizuar kibernetik. P.sh
ata mund t thyejn kode bankash dhe institucionesh zyrtare pr t treguar q hakerat shqiptar ekzistojn dhe jan
t aft t bjn dika. Nga ana tjetr, duke qen se nuk jan shum t zhvilluar, ata grupohen me hakera t huaj pr
t msuar teknika, por edhe pr t mbledhur informacion. Dhe pr kto qllime hakerat shqiptar mund t bhen
lehtsisht t ekspozueshm ndaj krimit t organizuar ndrkombtar kibernetik. Megjithat, hakerat shqiptar ende
nuk jan n nivele pr t kryer organizime serioze, apo edhe pr t kryer sulme n shkall t gjer si grupet kriminale
kibernetike ruse, izraelite apo kineze. Vetm se dika e till nuk do t zgjas shum.
Nj tjetr fakt, q lidhet me prfshirjen n forume, sht edhe pedofilia n internet. Vihet re se ka nj rritje t shikueshmris t materialeve pornografike pr t mitur nga Shqipria.405 Ende nuk sht zbuluar ndonj forum pedofilsh shqiptar t cilt prdorin internetin.406 Sidoqoft, fakti q kemi n rritje t shikueshmris nga pedofil me
banim n Shqipri tregon se, shum shpejt, ka t ngjar q rrjetet kriminale ndrkombtare, q merren me administrimin e materialeve pornografike pr t mitur n internet, t krkojn materiale edhe nga Shqipria. Duke pasur
parasysh kulturn e mangt q ka shoqria shqiptare ndaj ksaj dukurie, ekziston rreziku q n nj t ardhme t afrt
fmijt shqiptar t fotografohen, pr qllime t ksaj natyre, nga pedofil rezident n Shqipri, t kontraktuar nga
organizata kriminale jasht vendit.
Nga ana tjetr, megjithse nuk sht zbuluar ndonj rast i prfshirjes s organizatave kriminale tradicionale n krime
405. Pr m shum shiko Raportin e World Vision Albania A Study on Child Online Safety in Albania, World Vision 2014.
online, mendohet se mund t ket grupe kriminale q ndrthurin veprimtarin e tyre kriminale midis krimit kibernetik dhe trafikut t narkotikve. Sidoqoft, duhet nnvizuar se gjithnj e m shum po vihet re prdorimi n rritje i
mjeteve elektronike pr t lehtsuar apo kryer krime si vrasja (p.sh prdorimi i celularve pr minat me celular apo
dhe komunikimi i antarve t bandave, nprmjet sms dhe e-mail). Kt e kemi shpjeguar m hollsisht n seksionin
e Vrasjeve me Pages. Ky lloj prdorimi prfshihet n nngrupin e kategoris s tret, grupet agregate, t cilat jan
karakteristik e grupeve kriminale me njohuri t kufizuara t prdorimit t pajisjeve elektronike.
Tabela nr. 11
Karakteristikat
Veprimtaria kriminale e specializuar kryesisht n nj vepr penale
Dmet materiale t konsiderueshme
Skemat e vjedhjes jo shum t sofistikuara
Grupet bashkpunojn me hakera jasht rajonit
(BE, Rusi, USA)
Jo shum t organizuar
Numri i bashkpuntorve relativisht i lart mbi 7 persona
Kombinonin veprimtarit kriminale online me ato offline
Mosha nga 18-47 vje
I kryejn vjedhjet kryesisht brenda vendit
Mosha relativisht t reja nga 15-25 vje
I kryejn vjedhjet kryesisht jasht vendit
E prdorin hakerimin edhe pr qllime patriotike
Kan lidhje kryesisht me hakera t rajonit (Maqedoni dhe Kosov)
Grupet Kriminale
Kibernetike
Para vitit 2010
Grupet Kriminale
Kibernetike
Pas vitit 2011
Vlersimi i riskut t krimit t organizuar kibernetik

Duhet t ket nj ligj t posam lidhur me krimin kibernetik, ku t prfshihen t gjitha format e tij.
Krimi i organizuar kibernetik mbetet ende n forma jo t strukturuara, por ka prirje sofistikimi.
Rrjetet kriminale shqiptare jan fluide dhe mund t lvizin nga grupe t tipit hibrid i strukturuar n ato t
tipit Mizri.
Ka nj prirje drejt grupimeve t vogla, t krijuara mbi baz njohjesh kryesisht online, por edhe shoqrore.
Prbrja e antarve t grupeve kriminale nuk vjen vetm nga qytetet e mdha, por edhe t vogla.
Qllimi i grupeve shqiptare sht i oroditur, pra mund t kryejn krime jo vetm pr qllime fitimi, por edhe
pr qllime patriotike.
Ka nj przierje t veprimtarive kriminale online me ato offline.
Mosha e antarve t grupit sht n kufijt 18-35 vje.
Karakteristik e grupeve shqiptare sht se ato krijojn nj lidhje t ngusht me hakera kosovar, t cilt jan
shum t prparuar.
Grupet shqiptare marrin pjes n rrjetet kriminale m t fuqishme, ku grupet shqiptare kryesisht
nnkontraktohen pr t lshuar spame, pr t thyer kode llogarish bankare etj.
Vihet re nj rritje e shantazhimit online, nprmjet ndrhyrjes s paautorizuar n llogarit e rrjeteve sociale,
por kjo mbetet ende n nivele individuale.
Hakerat shqiptar jan antarsuar n forume/blogje q mund t administrohen nga rrjete kriminale
ndrkombtare, dhe kjo mund t sjell nj rritje t sulmeve kundr institucioneve publike dhe sistemit bankar
n t ardhmen e afrt.
Ekziston rreziku q rrjetet kriminale ndrkombtare, q merren me administrimin e materialeve pornografike

pr t mitur n internet, t kontraktojn pedofil rezident n Shqipri, pr t prodhuar materiale pornografike
me t mitur shqiptar.
3.8. Pastrimi i parave

Trafikimi i drogs, qenieve njerzore, armve, kontrabanda e migrantve, si dhe shum vepra t tjera t krimit t organizuar, kan pr qllim gjenerimin e t ardhurave t shumta pr grupet dhe pjestart e prfshir n kto veprimtari.
Pamundsia pr t justifikuar kto t ardhura me burime t ligjshme hedh dyshime mbi prfituesin e tyre lidhur
me veprimtarit ku sht prfshir. Pr t mos trhequr vmendjen e autoriteteve ligjzbatuese duke rrezikuar veten,
bashkpuntort, vazhdimsin e veprimtaris dhe sekuestrimin e t ardhurave t paligjshme, personat e prfshir n
veprimtari kriminale fitimprurse duhet t fshehin origjinn e vrtet t parave. E thn thjesht, parat e pista duhen
pastruar pr tu prdorur lirisht. Pastrimi i parave sht procesi prmes t cilit t ardhurat kriminale shndrrohen n
t ardhura n dukje t ligjshme. Ky proces varion n kompleksitet dhe sofistikim, por n thelb ka pr qllim t fsheh
origjinn e t ardhurave t paligjshme, t ndryshoj formn e tyre dhe ti zhvendos duke trhequr sa m pak vmendje. Ktij procesi nuk i nnshtrohet vetm ajo pjes e t ardhurave t riinvestuara n veprimtari kriminale. Pastrimi i
parave sht ngushtsisht i lidhur me krimin e organizuar, veanrisht me deprtimin dhe ndikimin e shtuar n jetn
ekonomike, politike dhe shoqrore n vend.407 N kt kuptim, pastrimi i parave mund t konsiderohet nj indikator i
fuqis s krimit t organizuar.408 Rritja e fuqis s krimit t organizuar, krahas procesit t vazhdueshm t pastrimit t
parave, nnkupton m shum krim, t ardhura t paligjshme, korrupsion dhe pandshkueshmri.
Faktort nxits
Faktort q kan favorizuar pastrimin e parave n Shqipri lidhen me tranzicionin nga nj ekonomi e kontrolluar n
ekonomi tregu t ndikuar nga nj nivel i lart informaliteti dhe kriminaliteti.409 Shkalla e lart e informalitetit n vend
sht karakterizuar nga niveli i lart i qarkullimit t paras n dor kesh, remitancave, evazionit fiskal, dhe tregut t
zi. N t njjtn koh, kan ndikuar edhe kontrollet e dobta doganore, si dhe niveli i ult i deklarimit, regjistrimit dhe
hipotekimit t veprimtarive ekonomike, t ardhurave dhe pasurive t patundshme. Informaliteti i lart vshtirson jo
vetm procesin e identifikimit t t ardhurave me origjin t paligjshme, por edhe veprimet e mtejshme si sekuestrimi, konfiskimi dhe nxjerrja n ankand e aseteve kriminale t paregjistruara dhe hipotekuara.410 Politikan t korruptuar dhe grupe t organizuara kriminale kan prvetsuar prona t caktuara, sipas zgjedhjes s tyre, prmes korruptimit t procesit t privatizimit n vend dhe pastrimit t t ardhurave t paligjshme.411
Firmat piramidale n Shqipri shnuan kulmin e pastrimit t parave nga organizata kriminale italiane dhe shqiptare.412 N ndryshim nga vendet e tjera, firmat piramidale n Shqipri funksionuan pr nj koh m t gjat, pr
shkak t investimit t shumave t konsiderueshme t parave nga trafiku i njerzve, armve, drogs dhe kontrabanda e
nafts. Heqja e pjesshme e embargos s vendosur ndaj ish-Jugosllavis, dhe prmirsimi i efiencs s doganave dhe
rojs kufitare italiane dhe greke, i paraprin kolapsit t firmave piramidale n Shqipri. Organizatat kriminale italiane
dhe shqiptare trhoqn menjher nj sasi prej rreth 500 deri n 800 milion dollarsh nga firmat piramidale, gj q
oi n kolapsin prfundimtar t tyre dhe kaosin e krijuar n Shqipri, n vitin 1997. Kto para u riinvestuan, m pas,
n shtetet perndimore.413 N total, llogaritet q m shum se 1.5 miliard dollar kan qarkulluar prmes firmave
407. Petrunov, G. Money Laundering in Bulgaria: The policy response, Risk Monitor 2010: 8.
409. Petrunov, G. Money Laundering in Bulgaria: The policy response, Risk Monitor 2010: 8.
411. Gjoni. I Organized Crime And National Security: The Albanian Case 2004: 34.
412. Intervist me prokuror (kod 38/4), maj 2014.
413. Ralf Mutschke, assistant director of INTERPOLs Criminal Intelligence Directorate, The Threat Posed by the Convergence of Organized Crime,
Drugs Trafficking and Terrorism. Located at www.russianlaw.org/Mutschke.htm. (20 October 2003).
piramidale, n periudhn midis vitit 1992 dhe 1996.414 Ndrsa n periudhn 2003-2012, prllogaritet se Shqipria ka
humbur rreth 1.3 miliard dollar nga krimi i organizuar, korrupsioni dhe evazioni fiskal. Sipas raportimeve t agjencis Amerikane t Integritetit Financiar Global (GIF), transfertat e paligjshme t parave jasht vendit u kan kushtuar
shqiptarve mesatarisht rreth 128 milion dollar do vit prgjat nj dekade.415 Prkundr zhvillimit t vrullshm
t krimit t organizuar n vend, vonesat n kriminalizimin dhe forcimin e kapaciteteve kundr pastrimit t parave
kan lejuar shfrytzimin e territorit t vendit si baz operacionale pr grupe rajonale t krimit t organizuar, t cilat
pastrojn t ardhurat e paligjshme prmes investimit n veprimtari t ndryshme ekonomike.416 Aktualisht, synohet t
sigurohet imunitet nga ndjekja penale, nprmjet pjesmarrjes n politik dhe vendimmarrje t biznesmenve apo
personave me t shkuar t dyshimt.
Fushat e investimit
Fushat ku jan investuar para me origjin nga veprimtari t organizuara kriminale jan t larmishme dhe prfshijn
pothuaj do lloj veprimtarie ekonomike. Ekspertt vrejn se pjesa drrmuese e parave t pista sht investuar n
fushn e ndrtimit, ku pas vitit 2000, n Shqipri, filloi t vihej re nj bum ndrtimesh q nuk prputhej me nivelin
ekonomik t vendit. Sipas ekspertve dhe raporteve t ndryshme, fusha t tjera prfshijn biznese si hotele, restorante,
karburante, veprimtari prodhuese, fabrika moderne prpunuese, kompani import-eksporti, infrastruktur, prodhim
energjie, lojra fati, miniera, turizm dhe agjenci turistike. Gjithashtu, grupet e organizuara kriminale shqiptare kan
prfituar fonde shtetrore nga tendera t ndryshme, licenca dhe koncensione.
Metodat e prdorura
Format m tipike t prdorura nga grupet e organizuara kriminale pr pastrimin e parave jan nprmjet sistemit
bankar, shoqrive t transfertave, zyrave t kmbimit valutor, si dhe transportit fizik t parave. Bankat e nivelit t dyt
n Shqipri shfrytzohen pr shkak t vllimit t lart t transaksioneve n sistem, shpejtsis s shrbimeve dhe
shtrirjes gjeografike brenda dhe jasht vendit.417 Prmes ktyre bankave, grupe t organizuara kriminale dhe zyrtar
t korruptuar kryejn transaksione t dyshimta n llogari bankare, sigurojn garanci bankare t dyshimta dhe marrin
kredi pr t justifikuar t ardhura t paligjshme.418 Pr kt arsye, n rastet e dyshuara pr pastrim parash, prmes
sistemit bankar, krkohet marrja n prgjegjsi penale si persona juridik e bankave t nivelit t dyt n Shqipri.419
Shoqrit e transfertave dhe zyrat e kmbimit valutor jan gjithashtu t ekspozuara ndaj pastrimit t parave, pr shkak
t marrdhnieve sporadike me klientt, prdorimit t paras n dor, shumave relativisht t ulta t transaksioneve
t kryera, transferimit t shpejt t fondeve n vende t ndryshme dhe mundsive t kufizuara pr bllokimin e mundshm t transaksioneve nga autoritetet ligjzbatuese. Mnyrat kryesore t prdorura nga grupet kriminale jan prmes
kryerjes s transfertave nga shtetas t ndryshm drejt nj prfituesi dhe anasjelltas, prdorimi i personave t tret pr
t kmbyer valut dhe transferuar para, q nuk justifikohen nga t ardhurat e tyre t ligjshme, si dhe transfertave t
414. Marshal. CIA and the Balkans. referred in Hajdinjak.M. Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav wars and the Development of
Regional Criminal Networks in the Balkans. Center For The Study Of Democracy 2002: 33.
415. Reporter.al Shqipria humbi 1,3 miliard dollar nga krimi dhe korrupsioni, thot agjencia amerikane 16.12.2014 aksesuar online n dat
07.01.2015: http://www.reporter.al/shqiperia-humbi-13-miliarde-dollare-nga-krimi-dhe-korrupsioni-thote-agjencia-amerikane/
416. Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs, 2014 International Narcotics Control Strategy Report (INCSR) Report: Countries/Jurisdictions of Primary Concern Albania.
http://www.state.gov/j/inl/rls/nrcrpt/2014/supplemental/227829.htm
417. Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave, Tipologjit e Pastrimit t Parave n Republikn e Shqipris, Dhjetor 2012: 7.
418. Ibid.
419. Intervist me avokat (kod 2) korrik 2014.
PASTRIMI I PARAVE
SKEMA TIPIKE
N
TRA
TA
S FE R
1
FUTJA N SISTEM
2
SHTRESZIMI
INTEGRIMI
3
strukturuara nga vende t konsideruara me risk t lart.420 Gjithashtu, parat e fituara nga trafiku i drogs dhe veprimtari t tjera kriminale transferohen fizikisht prmes korrierve t ndryshm, t fshehura n automjete dhe bagazhe
personale. Njsoj si korriert e drogs, edhe korriert e parave jan persona n situata vulnerabl, pa asnj veprimtari
t ligjshme fitimprurse, q orvaten tu shmangen deklarimeve dhe kontrolleve doganore.
Situata aktuale
Pr shkak t natyrs s paligjshme t transaksioneve, sht e pamundur t raportohet nj statistik e sakt mbi sasin
e parave t pastruara do vit.421 Statistikat e raportuara do vit mbi shumat e sekuestruara t parave prfaqsojn vetm
at pjes t t ardhurave me origjin kriminale, q nuk kan mundur ti shptojn vmendjes s organeve t zbatimit
t ligjit. Sidoqoft, kto vlera mund t shrbejn si tregues i potencialit t veprimtarive t paligjshme pr t gjeneruar t ardhura, dhe i fuqis ekonomike t grupeve t organizuara kriminale dhe antarve t tyre. Kshtu, raportohet se n vitin 2014
jan sekuestruar 24 milion euro pasuri t krimit.422 Ndrsa n vitin 2013, shuma e sekuestruar nuk kaprcente vlern e 30
milion lekve.423 Si vihet n dukje edhe n progres raportin e fundit t Komisionit t Bashkimit Evropian pr Shqiprin,
investigimet financiare dhe sekuestrimet e aseteve me origjin kriminale jan rritur.424 Megjithat, mbetet problem
420. Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave, Tipologjit e Pastrimit t Parave n Republikn e Shqipris, Dhjetor 2012: 30.
421. The Financial Action Task Force on Money Laundering, aksesuar online nga
http://www.fatf-gafi.org/pages/faq/moneylaundering/
422. Shih Analizn Vjetore t Policis s Shtetit pr vitin 2014, aksesuar m 11/02/2015 http://www.asp.gov.al/index.php/home-2/275-slideshowhome/6831-analiza-vjetore-e-veprimtarise-se-policise-se-shtetit-per-vitin-2014
423. Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave, Raporti Vjetor 2013 Mars 2014: 24.
424. European Commission, 2014 Progress Report on Albania.
implementimi i pakets Anti-Mafia, prsa i prket konfiskimeve t aseteve t sekuestruara.425 Revokimi nga gjykatat
m t larta i shum prej vendimeve gjyqsore t shkalls s par pr konfiskimin e aseteve t sekuestruara konsiderohet shqetsues.426 Gjithashtu, numri i dnimeve pr kt vepr penale mbetet i ult.427
Rritja e numrit t vendimeve pr konfiskimin e t ardhurave kriminale sht me rndsi jetike pr luftn kundr ndikimit ekonomik dhe politik t organizimeve kriminale. Me t drejt sht pohuar se pastrimi i parave qndron n zemr
t krimit t organizuar.428 Prfitimet e paligjshme mundsojn financimin e vazhdimsis s veprimtarive kriminale
dhe fuqizimin e mtejshm t autorve t tyre. Parat e pista mund t njollosin zyrtar publik, sfern politike, institucione financiare dhe sistemin e drejtsis. S fundmi, ndikimi politik dhe ekonomik i krimit t organizuar krcnon
standardet dhe vlerat morale t prbashkta t shoqris, dhe dobson strukturn e saj.429 Prandaj, parandalimi i pastrimit t parave dhe konfiskimi i aseteve t sekuestruara duhet t shpeshtohen, me qllim prjashtimin e kriminelve
nga kto prfitime, pikrisht ku ata jan m vulnerabl. Mungesa e fondeve t prdorshme dobson organizimet
kriminale dhe vshtirson vazhdimsin e veprimtarive t tyre.430
Vlersimi i riskut t pastrimit t parave

Pastrimi i parave sht ngushtsisht i lidhur me krimin e organizuar, veanrisht deprtimin dhe ndikimin e
shtuar n jetn ekonomike, politike dhe shoqrore n vend.
Fushat kryesore ku investohen parat me origjin kriminale jan industria e ndrtimit, fabrikat moderne
prpunuese, bizneset e lojrave t fatit, minierat, karburantet, prodhimi i energjis, agjencit turistike dhe
prfitimi i licencave dhe koncensioneve t ndryshme nga shteti.
Mnyrat m tipike t paraqitjes s t ardhurave kriminale n ekonomin e ligjshme jan transaksionet e

shumta n bankat e nivelit t dyt, kredit e marra nga kto institucione, transfertat prmes agjencive t
transfertave t parave dhe prdorimi i identitetit t familjarve dhe t afrmve.
Vitin e fundit, vlera e aseteve t sekuestruara sht mbi 10 milion euro.
Shqetsimi kryesor lidhet me numrin e ult t konfiskimeve, revokimin e vendimeve pr konfisikim nga
gjykatat m t larta dhe numrin e ult t dnimeve pr kt vepr penale.
Rritja e fuqis s krimit t organizuar prmes pastrimit t parave gjeneron m shum krim, t ardhura t
paligjshme, korrupsion dhe pandshkueshmri.
425. Ibid.
427. European Commission, 2014 Progress Report on Albania.
428. Frattini, F. 2007 Initiative of the European Commission in Risk Monitor Money Laundering in Bulgaria: the policy response 2010.
429. The Financial Action Task Force on Money Laundering, aksesuar online nga
http://www.fatf-gafi.org/pages/faq/moneylaundering/
430. Ibid.
Kapitulli 4
Prfundime dhe
rekomandime
4.1. Vlersimi i riskut t krimit t organizuar n vend
Grupet kriminale shqiptare aktive n territorin e Republiks s Shqipris jan t prbra prej t paktn 3-4 antarsh,
dhe jan t prfshira m s shumti n trafikun e narkotikve, kryesisht kanabis. Ato gjithashtu trafikojn drog, si
heroina dhe kokaina, drejt vendeve fqinje me destinacion shtetet e Bashkimit Evropian. Grupe sporadike jan t prfshira n trafikimin e armve me Malin e Zi dhe Kosovn. Shqetsuese konsiderohen gjobvniet e padenoncuara dhe
prdorimi i eksplozivit, vrasjeve me pages apo pa autor pr asgjsim t kundrshtarve, ribalancim t tregut, apo
qllime terrori. Ka nj acarim t konfliktit midis bizneseve, gj q ka sjell shtimin e vrasjeve me pages t mbetura
pa autor. Vrehet gjithashtu se ka nj rritje t prdorimit t minave me telekomand dhe tritol. Kto vrasje mendohet q, n shumicn e rasteve, kryhen pr vendosje kontrolli dhe shtje q lidhen me konkurrencn n biznes.
Gjobvniet ndaj bizneseve konsiderohen mjaft shqetsuese. Burimet pohojn se gjobat ndaj bizneseve t mdha
nuk kallzohen n prokurori. Kjo shpjegohet me mungesn e besimit n organet e drejtsis nga biznesment, dhe
frikn e tyre ndaj hakmarrjes. Nga ana tjetr, mendohet se krimi i organizuar investon pr t korruptuar policin dhe
prokurorin. Vihet re se shum nga shtjet e paraqitura n gjykat pr krimin e organizuar, kto vitet e fundit, interpretohen si bashkpunim i thjesht, apo edhe t kryera nga individ t veuar. Ky shrben si tregues i qart i nivelit
t ult t hetimeve. Shtimi i pagesave kryesisht nga bizneset, por edhe nga organizatat e fuqishme kriminale, pr
vrasjet me pages ka sjell sofistikimin e tyre. Ekspertt e intervistuar paralajmrojn se midis ktyre grupeve mund
t rikthehen prplasjet e ashpra pr kontroll territori dhe kapje biznesesh. N raste t veanta, kjo sht dshmuar nga
prplasje t dhunshme publike nga organizime kriminale, sidomos n rrethin e Tirans. N kt kontekst shihet nj
ribalancim i tregjeve dhe i rivalitetit n botn kriminale. Bashkpunimi me grupet e vendeve fqinje, por sidomos me
grupet shqiptare n BE, i ka fuqizuar ato ekonomikisht dhe i ka br m t rrezikshme. Puna e organeve t zbatimit t
ligjit vshtirsohet shpesh nga zbatimi prej organizatave kriminale i t ashtuquajturit kodi i heshtjes dhe prdorimi
i dhuns psikologjike n vend t asaj fizike apo formave t partneritetit me viktimn. Krimi i organizuar shqiptar i
investon t ardhurat e paligjshme n fusha t larmishme t ekonomis s ligjshme, si industri ndrtimi, turizm,
fabrika t ndryshme prpunimi dhe koncensione. Rritja dhe prhapja e shpejt e ndrtimeve shrben si tregues i injektimit t shumave t konsiderueshme t parave t pista n ekonomi. Shqipria prbn nj terren t favorshm pr
transplantimin e rrjeteve kriminale shqipfolse nga jasht drejt Shqipris. Nga ana tjetr, ekziston rreziku i hakmarrjes ndaj prokurorve, gjyqtarve dhe policve prej antarve t grupeve kriminale t dnuar n periudhn 1997-2005,
fillimisht me 25 vjet heqje lirie, por q kan prfituar reduktim n 1/3 e mass nga gjykimi i shkurtuar, t cilt priten
t fitojn lirin rreth vitit 2017.
4.2 Rekomandime pr nj luft m frytdhnse ndaj krimit t organizuar

T kryhet nj reform gjithprfshirse dhe jo e copzuar e institucioneve q kan lidhje t drejtprdrejt me

luftn kundr krimit t organizuar, prfshir Shrbimin e Policis Gjyqsore.
T rritet bashkpunimi frytdhns midis Policis s Shtetit, Shrbimit Informativ Shtetror, Prokuroris dhe
Drejtoris s Prgjithshme pr Parandalimin dhe Pastrimin e Parave, Drejtoris s Doganave dhe Tatimeve.
T zhvillohen kapacitetet profesionale prmes trajnimeve t ndryshme, garantimit t qndrueshmris n pun
t specialistve, przgjedhjes s individve mbi baz merite, integriteti moral dhe shoqror, dhe jasht konfliktit
t interesit.
T luftohet korrupsioni n t gjitha hallkat e sistemit t drejtsis (prokurori dhe gjykata) dhe policis.
T mbshteten strukturat kundr krimit t organizuar n aspektin financiar dhe dhnien e nj statusi preferencial
social me ligj.
T rritet numri i konfiskimeve t t ardhurave t paligjshme t sekuestruara.
T ngrihet Drejtoria e Hetimit q do t ishte prgjegjse pr cilsin, thellsin, dhe ann procedurale t hetimeve, t cilat vlersohen si mjaft t dobta nga ekspertt.
T kufizohet pranimi i gjykimit t shkurtuar pr disa vepra t rnda penale.
T rishikohen dhe zhvillohen kurrikulat msimore. Studimi i krimit t organizuar t mos mbetet prerogativ
vetm e fakultetit t drejtsis, por t prfshihet edhe n fakultetin e shkencave sociale, fakultetin ekonomik dhe
n fakultetin e shkencave t natyrs (departamenti i informatiks).
T prmirsohen kurrikulat q lidhen me studimet e krimit t organizuar n Shkolln e Magjistraturs, Akademin e Policis dhe Akademin Ushtarake.
N organet e zbatimit t ligjit t rekrutohen ekspertt m t mir nga fusha t ndryshme si financ, kriminologji,
drejtsi, psikologji, statistik, teknologji e informacionit, mjeksi ligjore etj.
T rritet ndrgjegjsimi publik mbi rrezikshmrin e krimit t organizuar, si dhe rolin e prgjegjsin e gjithsecilit n luftn kundr tij.
Bibliografia
Literatura

Antonopoulos, G. A. and Winterdyk, J. (2006) The smuggling of migrants in Greece: an examination of its social organization, European Journal of Criminology, 3 (4).
Baldwin-Edwards, M Immigration into Greece,, 1990-2003: A Southern European Paradigm?European Population
Forum UNECE Geneva January 2004.
Bonifazi C, Conti C and Mamolo M, Balkan International Migration in the 1990s, Roma 2006.
Border Controls in Canada: Impact on Illicit Trafficking and Public Safety Brief to the Sub-Committee on International Trade, Trade Disputes and Investment of the Standing Committee on Foreign Affairs and International Trade.
Coalition for Gun Control, October 29, 2001
Calhoun, L. (2002) The Phenomenology of Paid Killing, The International Journal of Human Rights, Vol. 6, No.1.
Castle. R. and Musah, (1998); Kushti, N, Pubic Awareness Information Officer for the UNDP project in Albania
provided to S. Shropshire referuar n Border Controls in Canada: Impact on Illicit Trafficking and Public Safety Brief
to the Sub-Committee on International Trade, Trade Disputes and Investment of the Standing Committee on
Foreign Affairs and International Trade. Coalition for Gun Control, October 29, 2001.
Creswell, J (2014) Research Design Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches4th ed. Sage.
ECPR Standing Group on Organised Crime Methodolical Challenges in Researching Organised Crime, eNews
Letter vol.6, issue 1, January 2007, aksesuar http://sgocnet.org/site/wp-content/uploads/2014/05/SGOC_Vol6_1.
pdf
Elezi I, Vshtrim mbi zhvillimet e legjislacionit penal shqiptar kundr krimit t organizuar n Gjendja e krimit t
organizuar n Shqipri, Kosov, Mal t Zi, Maqedoni si dhe problemet q lidhen me t Tiran, Dhjetor 2002.
Frattini, F. (2007) Initiative of the European Commission referuar n Risk Monitor Money Laundering in Bulgaria:
the policy response 2010.
Hajdinjak .M. Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav wars and the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans. Center For The Study Of Democracy 2002
Hysi. V, Organised Crime in Albania: The Ugly side of capitalism and democracy, p 548 (citon Renton 2001: 20) in
Paoli L, Fijnaut C Organised Crime in Europe: Concepts, Patterns and Control Policies in the European Union and
Beyond 2004.
Lemieux, V (2003) Criminal Networks, Royal Canadian Mounted Police, aksesuar 19/11/2014 http://cpc.
phippsinc.com/cpclib/pdf/56312e.pdf
Limanowska. B Trafficking in Human Beings in Southeastern Europe: Current situation responses to trafficking in Human Beings in Albania UNICEF, 2002
MacIntyre, D., Wilson, D., Yardley, E. and Brolan, L. (2014), The British Hitman: 19742013. The Howard Journal
of Criminal Justice.
Marshal. CIA and the Balkans. referred in Hajdinjak .M. Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav wars and
the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans. Center For The Study Of Democracy 2002.
Mouzos, J. and Venditto, J. (2003) Contract Killings in Australia. Research and Public Policy Series No. 53, Canberra:
Australian Institute of Criminology
Panos A. Kostakos & Georgios A. Antonopoulos (2010): The good, the bad and the Charlie: the business of
cocaine smuggling in Greece, Global Crime
Paoli, L. dhe Fijnaut C (2007) ne Concepts, Patterns and Control Policies in the European Union and Beyond
Series:Studies of Organized Crime, Vol. 4 Fijnaut, Cyrille,Paoli, Letizia (Eds.)
Petrunov, G. Money Laundering in Bulgaria: The policy response, Risk Monitor 2010.
Piperno. F, From Albania to Italy: Formation and basic features of a binational migration system.CESPI May 2002.
Gjoni. I Organized Crime And National Security: The Albanian Case 2004
Poda. Z, Krimi i Organizuar Tirane, 1998.
Ralf Mutschke, assistant director of INTERPOLs Criminal Intelligence Directorate, The Threat Posed by the Convergence of Organized Crime, Drugs Trafficking and Terrorism. Located at www.russianlaw.org/Mutschke.htm. (20
October 2003).
Requena Espada, Gimnezsalinas Framis, A.& De La Corte Ibez, L. New Methodology For The Research On
Organized Crime: The Spanish Experience tek ECPR SGOC Newsletter volume 9, issue 3, Dhjetor 2011, aksesuar
http://sgocnet.org/site/wp-content/uploads/2014/05/SGOC_Vol9_3.pdf
Schelling, T.C. (1984). Choice and Consequence. Harvard: Harvard University Press.
Studim kombtar mbi fmijt n situat rruge n Shqipri, Prill 2014
Transcrime (2010) Study On Extortion Racketeering The Need For An Instrument To Combat Activities Of Organised Crime, Transcrime, Joint Research Centre on Transnational Crime, fq.15, aksesuar ne 19/11/2014 http://
ec.europa.eu/dgs/homeaffairs/doc_centre/crime/docs/study_on_extortion_racketeering_en.pdf
Turning the page: Small arms and light weapons in Albania Center for Peace and Disarmament Education and Safer
world, December 2005
The traficking of Albanian children in Greece, Terres des homes, Oak Foundation, UNICEF 2003
UNDP, Albanian Human Development Report 1996 p. 3.International Migration from Countries with Economies in
Transition : 1980-1999, Population Division, Department of Economic and Social Affairs- United Nations Secretariat ESA/P/wP.176, September 2002.
UNDP, Albanian Human Development Report 1996.
Van der Pol, Analysis of Migrations, Raport Studimi, Tiran 1992 in Ilir Gedeshi, Role of Remittances from Albanian
Migrants and Their Influence in the Countrys Economy,
Vuurwapens: legale en illegale kanalen, Tijdschrift voor Criminologie, Ed. H. J. Frankie; E.S. de ijs., Vol. 43, No.
1, 27-41, March, 2001.
Wezeman, P. Arms Flows and the Conflict in Somalia October 2010: 9, referuar n United Nations Register of
Conventional Arms (UNROCA) database.
World Vision Albania A Study on Child Online Safety in Albania, World Vision 2014.
Zhilla F (2012) Fatal Attraction: Foreign Criminal Networks in Albania, Janes Intelligence Review, March 2012.
Zhilla F, Judicial Corruption and Organised Crime: Democratic Transformation and Prospects for Justice in the
Western Balkans with case study Albania, Punimi i Doktoraturs n Kings College London, i pabotuar, Dhjetor
2012.
Zhilla F. (2014) High Price: Albanians trade in illegal drugs and arms, Janes Intelligence Review, August 2014.
Burime zyrtare

Analiz Vjetore e Policis s Shtetit pr vitin 2014, aksesuar m 11/02/2015 http://www.asp.gov.al/index.php/home2/275-slideshow-home/6831-analiza-vjetore-e-veprimtarise-se-policise-se-shtetit-per-vitin-2014
Bureau of International Narcotics and Law Enforcement Affairs, 2014 International Narcotics Control Strategy Report
(INCSR) Report: Countries/Jurisdictions of Primary Concern Albania. http://www.state.gov/j/inl/rls/nrcrpt/2014/supplemental/227829.htm
Carpo Regional Project Situation Report on Organised and Economic Crime in South-Eastern Europe 2006.
Drejtoria e Prgjithshme e Parandalimit t Pastrimit t Parave, Tipologjit e Pastrimit t Parave n Republikn e

Shqipris, Dhjetor 2012
Drejtoria e Prgjithshme e Policis s Shtetit, aksesuar online n:
Economist Intelligence Unit, Albania Country Report, April 2001, p.9.
Europol The Internet Organised Crime Threat Assessment (iOCTA) 2014 fq. 10, aksesuar m 13/11/2014 https://
www.europol.europa.eu/sites/default/files/publications/europol_iocta_web.pdf
Europol and EMCDDA, 2013.
Europol, The EU Serious and Organised Crime Threat Assessment, 2004/2005/2008/2009/2010/2011/2013 https://
www.europol.europa.eu/sites/default/files/publications/socta2013.pdf
FATF Report Money Laundering Risks Arising from Trafficking in Human Beings and Smuggling of Migrants, July 2011:
Fjalori online i Oksfordit aksesur m 20/10/2014:http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/hitman
http://www.asp.gov.al/index.php/en/component/content/article/88-policimi-ne-komunitet/aktivitete/444-mbi-treguesitne-luften-kunder-krimit-te-organizuar-prezantim-i-zj-toska
http://www.asp.gov.al/index.php/historiku-i-trajnimit-policor/17-shqip/lajmet-e-fundit/6499-gjirokaster-dy-te-arrestuarme-akuzen-e-dhenies-ndihme-per-kalim-te-paligjshem-te-kufirit
http://www.asp.gov.al/index.php/rezultatet-e-operacionit-ne-dukagjin
http://www.asp.gov.al/index.php/rezultatet-e-operacionit-ne-lazarat dhe
INSTAT, Censusi i Popullsis dhe Banesave 2011: 7.
International Migration from Countries with Economies in Transition : 1980-1999, Population Division, Department of
Economic and Social Affairs- United Nations Secretariat ESA/P/wP.176, September 2002: 40.
International Narcotics Control Strategy Report Volume I Drug and Chemical Control.. Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs, United States Department of State, March 2013.
IOM,http://www.iom.int/jahia/webdav/shared/shared/mainsite/activities/ibm/10-IOM-IBM-FACT-SHEET-Peoplesmuggling.pdf
Kshilli i Bashkimit Evropian, High level working group on Asylum and migration. Draft action plan for Albania and the
neighboring region, June 2000: 13.
Kshilli i Evrops (1992), Rapport sur lexode de ressortissants albanais. Dokument i Asambles Parlamentare No: 6555
(Ref. 1402-27/1/92-2E), 27 Janar 1992.
Kodi Penal i Republiks s Shqipris
Ligji Nr.9642, Dat 20.11.2006 Pr Ratifikimin E Konvents S Kshillit T Evrops Pr Masat Kundr Trafikimit T
Qenieve Njerzore
Ligji Nr 7873_16.11.1994 Pr sekuestrimin e mjeteve toksore, detare, e ajrore, me t cilat kryhen vepra penale neni 1
pika 2,
Ligji Nr.7975, Date:26.07.1995 Pr barnat narkotike dhe lndt psikotrope
Moneyval report, 2011.
Operacioni i Policis s Shtetit Flash n Mars 2012 ku u sekuestruan 150 kokrra ekstazi me logon Rolex. http://www.
ishp.gov.al/multimedia/Kalendari_2013/Informacion%20per%20Drogat.pdf
Policia e Shtetit Shqiptar, Analiza Vjetore e Policis s Shtetit 2013, Raporti i Drejtorit t Prgjithshm t Policis 20/01/2014 aksesuar m 10/10/2014: http://www.asp.gov.al/index.php?option=com_content&view=article&id=5099%3Analiza-vjetore-e-policise-se-shtetit-2013-raporti-i-drejtorit-te-pergjithshem-te-policise&catid=186%3Ajanar-2014&Itemid=486&lang=sq
Policia e Shtetit Shqiptar, Analiza Vjetore e Policis s Shtetit 2014, Raporti i Drejtorit t Prgjithshm t Policis
20/01/2014 aksesuar m 10/02/2015: http://www.asp.gov.al/index.php/home-2/275-slideshow-home/6831-analizavjetore-e-veprimtarise-se-policise-se-shtetit-per-vitin-2014
Prononcimi nga zvendsministrja e Punve t Brendshme,njkohsisht Koordinator Kombtar pr Luftn Kundr Trafikimit, Elona Gjebrea, n elje t Javs Kombtare Antitrafikim: http://www.punetebrendshme.gov.al/al/te-rejat/fjalime/
gjebrea-trafikimi-i-personave-eshte-krim-bashkohu-dhe-ti-per-ta-ndalur-ate
Raport mbi analizn e veprimtaris s Gjykats s Shkalls s Par pr Krime t Rnda pr vitin 2013, Tiran, Gjykata e
Shkalls s Par pr Krime t Rnda.
Raportet e Progresit t Komisionit Evropian mbi Shqiprin pr vitin 2013, 2014.
Raporti Evropian mbi Drogn, 2013.
Raporti ndrkombtar pr Strategjin e kontrollit t drogs 2013, Departamenti i Shtetit t ShBA.
Strategy to Combat Transnational Organized Crime, July 2011.
Strategjia kombtare pr luftn kundr trafikimit t njerzve, Kshilli i Ministrave, Tiran, Nntor 2001.
Strategjia ndrsektoriale e lufts kundr krimit t organizuar, trafikut t paligjshm dhe terrorizimit, 2013-2020 dhe Plani
i veprimit pr vitet 2013-2016, miratuar me VKM Nr. 663, dat 17.7.2013.

Trafficking in Human Beings: Internet recruitment. 2007 Council of Europe
Trafficking in Persons Report (2001, 2005-2014), Office to Monitor and Combat Trafficking in Persons, U.S. Department of State.
Transnational Organized Crime: A Growing Threat to National and International Security retrieved from http://m.whitehouse.gov/administration/eop/nsc/transnational-crime/threat.
The Global Reported Arms Trade, The UN Register of Conventional Arms:http://www.un-register.org/Heavyweapons/

CountrySummaryReports.aspx?CoI=2
The Globalization Of Crime: A Transnational Organized Crime Threat Assessment, UNODC, 2010: 121
U. S. Department of State. 1999 Country Report on Human Rights Practices Albania. Victims of Trafficking in the
Balkans
UNDOC n seksionin Drug Traficking aksesuar 22/12/2014: https://www.unodc.org/unodc/en/drug-trafficking/
United Nations, Security Council, Report of Panel of Experts on Lybia established pursuant to resolution 1973
(2011) S/2013/99 p. 19. http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3CF6E4FF96FF9%7D/s_2013_99.pdf
UNODC, 2013. World Drug Report, executive summary xi UNODC, 2013.
Vendim i Kshillit t Ministrave Nr.368, dat 31.5.2005 Pr Miratimin e Strategjis Kombtare pr Fmijt.
Vendime t Gjykats s Krimeve t Rnda t Shkalls s Par 2006 - 2014
Vendimi i Kshillit t Ministrave Nr. 542, dat 15.8.2014 Pr kontributin e Kshillit t Ministrave t Republiks s
Shqipris pr Qeverin e Republiks s Irakut, n kuadr t prpjekjeve t koalicionit ndrkombtar n luftn kundr terrorizmit, dhe pr nj ndryshim n vendimin nr. 987, dat 1.12.2010, t Kshillit t Ministrave, Pr kontributin e Kshillit
t Ministrave t Republiks s Shqipris pr Qeverin Afgane, n kuadr t prpjekjeve t koalicionit ndrkombtar
kundr terrorizmit.
Burime parsore

Fokus Grup me ekspert, (kod 38/2), Maj 2014
Fokus Grup me shoqrin civile n Tiran, Shkodr, Kor dhe Vlor.
Intervista me avokat (kod 2, 3), korrik 2014.,
Intervista me ekspert t policis (kode: 10, 11, 12, 15, 16, 21).
Intervista me gazetar (kode 17, 38/5, 46).
Intervista me gjyqtar (kode: 24, 29, 31, 32, 34, 35, 36, 37).
Intervista me prokuror (kode: 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 38/2 dhe 38/4).
Burime mediatike

Albanian News Agency Trafiku i drogs, Felaj paraqet konkluzionet:sht kryer n kohn e PD me avion nga Gjadri
aksesuar m 22/12/2014 http://www.albpress.org/2014/05/31/trafiku-i-droges-felaj-paraqet-konkluzionet-eshtekryer-ne-kohen-e-pd-me-avion-nga-gjadri/
BalkanInsight, Likmeta, B Albania Arrests Six for Arms Trafficking February 2014 http://www.balkaninsight.com/en/
article/albania-arrest-six-for-arms-trafficking
BalkanInsight, Likmeta, B Albania Faces Questions Over Arms for Libya marr online nga http://www.balkaninsight.
com/en/article/albania-weapons-diverted-to-libyan-rebels-reports-says
Balkaninsight, Likmeta, B Albania Starts Shifting weapons to Iraqi Kurds August 2014 aksesuar online http://www.
balkaninsight.com/en/article/albania-starts-delivery-of-weapons-to-iraqi-kurds.
Balkanweb.com Coli m pagoi t vras Lul Berishn 17/12/2010 aksesuar 15/11/2014 http://www.balkanweb.com/
gazetav5/newsadmin/preview.php?id=90456
Balkanweb.com Julian Sinanaj: Do vrisja edhe porositesit Mehillaj, 04/02/2014 aksesuar m 16/11/2014 http://
www.gazetatema.net/web/2014/02/04/julian-sinanaj-do-vrisja-edhe-porositesit-mehillaj-kane-lidhje-politike/
Balkanweb.com Julian Sinanaj: Nuk veprova si grup kriminal, por pr llogarin time, 27/10/2014 aksesuar m
07/11/2014 http://www.balkanweb.com/shqiperi/2685/julian-sinanaj-nuk-veprova-si-grup-kriminal-por-per-llogarine-time-218920.html
Ballkanweb.com, http://www.balkanweb.com/site/tentuan-emigrimin-ilegalisht-ne-angli-2-shqiptare-karbonizohen-ne-kamion-2/
Ballkanweb.com, Tiran, rekrutonin femra nga fshatrat dhe i shfrytzonin pr prostitucion, arrestohen 4 persona, marr
onlin m dat 8.2.2015 nga http://www.balkanweb.com/site/tirane-rekrutonin-femra-nga-fshatrat-dhe-i-shfrytezonin-per-prostitucion-arrestohen-4-persona/
Ballkanweb.com, Koromani A, Harta e Drogs, 6 pika kufitare, ja rrugt e trafikut, 28/11/2014, aksesuar m
05/12/2014 http://www.balkanweb.com/site/harta-e-droges-6-pika-kufitare-ja-rruget-e-trafikut/
BBC, UK child sex abuse trafficking doubles - National Crime Agency: http://www.bbc.com/news/uk-26234092
Cobo, S. Kapet grupi i hakerave shqiptar, ndrhynin n bankat e BE-s dhe ShBA-s, 25/10/2012, aksesuar n
http://grid.al/read/news/96753227/1059619/kapet-grupi-i-hakerave-shqiptare-nderhynin-ne-bankat-e-be-se-dheshba-se
Forumi Shqiptar: http://www.forumishqiptar.com/threads/66528-Telefonata-q%C3%AB-shp%C3%ABtoi-40vje%C3%A7arin-Kapet-vrasesi-me-pagese
Frontline (2005) The Terrorist Triks and Counter Measures, aksesuar m 20/11/2014 http://www.pbs.org/wgbh/
pages/frontline/shows/front/special/techsidebar.html
Gazeta Dita Dshmia e Julian Sinanaj: Rrfimi pr 5 krimet e mia, 25/02/2014 aksesuar m 16/11/2014 http://
gazetadita.al/ekskluzive-julian-sinanaj-rrefej-vrasjet-e-mia/
Gazeta Dita Nj killer i dyt n grup si Julian Sinanaj 01/02/2014 aksesuar m 17/11/2014 http://gazetadita.al/
banda-e-tritolit-nje-killer-i-dyte-ne-grup-si-julian-sinanaj/
Gazeta Shekulli Arrestohet Mesi Shqiptar, fitonte 100 milion euro n vit nga kokaina, 20/12/2014 aksesuar m
22/12/2014 http://www.shekulli.com.al/web/p.php?id=63060&kat=95
Gazeta Shqip Sinanaj regjistroi me video tre vrasje, dyshime pr t dashurn bashkpuntore 02/02/2014 aksesuar n: http://gazeta-shqip.com/lajme/2014/02/02/sinanaj-regjistroi-video-tre-vrasje-dyshime-per-te-dashurenbashkepunetore/
Gazeta Shqip, Ilir Karcinin po e hetojm edhe pr grup t strukturuar kriminal, 06/02/2014 aksesuar m
18/11/2014 http://www.arkivalajmeve.com/lajme/artikull/iden/1047520968/titulli/Ilir-Karcinin-po-e-hetojme-edhe-per-grup-te-strukturuar-kriminal#
http://www.shqiptariiitalise.com/component/content/article/46--mars-1991-edhe-une-isha-ne-anije/1054-varreza-otranto.html
Independent Balkan News Agency 10 million Euros worth of cocaine discovered in Albania, former dictator Enver
Hoxhas nephew arrested 15/01/2015, accessed 30/01/2015 http://www.balkaneu.com/10-million-euros-worth-cocaine-discovered-albania-dictator-enver-hoxhas-nephew-arrested/#sthash.pADHU8Bi.dpuf
Internet World Stats, Albania, aksesuar m 13/11/2014,http://www.internetworldstats.com/euro/al.htm
Kavaja online, Rryci L. Historia e djemve t rrugs Bardhyl , Kavaja online, 23/09/2006 aksesuar m 15/11/2014
http://www.kavajaonline.com/forumi/topic/3100-historia-e-djemve-te-rruges-bardhyl/
Korrieri, Dervishi F. Profesioni, vrass me pages, Gazeta Korrieri, 30/01/2003, aksesuar m 15/10/2014 : http://
www.forumishqiptar.com/threads/11743-Vrasesit-me-pagese
Lajmeonline.com, Dy shqiptare akuzohen si vrass me pages 20/01/2009 aksesuar m 16/11/2014 http://www.

lajmeonline.com/sociale/dy-shqiptare-akuzohen-si-vrases-me-pagese.html
Mapo Rrugt si u soll kokaina n Shqipri, Gazeta Mapo 23/01/2015 aksesuar n http://www.mapo.al/2015/01/
rruget-si-u-soll-kokaina-ne-shqiperi/
Mapo, Bakillari, L (2012) Gjoba 100,000 Euro, rrfehet juristja:Si e futm n kurth biznesmenin, Gazeta Mapo,
25/11/2012, aksesuar m 21/11/2014, http://mapo.al/2012/11/25/gjoba-100-mije-euro-rrefehet-juristja-si-e-futem-ne-kurth-biznesmenin/
Ora News Rrzohet avioni n Divjak, zbulohet trafiku nprmjet ajrit, 10/05/2014 aksesuar m 24/09/2014 http://
www.oranews.tv/vendi/divjake-bllokohet-nje-avion-dyshohet-se-transportonte-droge/
Ora News, Kambistt e vrar, historit e grabitjeve, 22/06/2014 aksesuar m 16/10/2014 http://arkivamediatike.
com/lajme/artikull/iden/264118/titulli/Kambistet-e-vrare-historite-e-grabitjeve
Panorama (2014) Zbulohet laboratori i kokains n viln luksoze t ish policit Gzim ela n La, 13/06/2014,
aksesuar m 10/12/2014 http://www.panorama.com.al/2014/06/13/zbulohet-laboratori-i-kokaines-ne-vilen-luksoze-te-ish-policit-gezim-cela-ne-lac/
Panorama Laboratori drogs, prokuroria on dosjen n gjykat. Rolet e t arrestuarve, Hyseni kontaktonte blersit,
Ermal Hoxha ishte financuesi, Gazeta Panorama, 16/01/2015, aksesuar n http://www.panorama.com.
al/2015/01/16/laboratori-i-droges-zbulohen-rolet-e-te-arrestuarve-hyseni-kontaktonte-bleresit-hoxha-ishte-financuesi-te-tjeret-ishin-korriere/
Panorama Laboratori i kokains, kontrata e qeras n nntor 2014. Dokument u firmos pasi filluan pun kolumbiant,
Gazeta Panorama, 26/01/2015, aksesuar n http://www.panorama.com.al/2015/01/26/laboratori-i-kokaines-kontrata-e-qirase-ne-nentor-2014-dokumenti-u-firmos-pasi-filluan-pune-dy-kolumbianet/
Panorama E dashura e Sinanajt: Se dija q ishte vrass, armt i fshehu 04/02/2014 aksesuar m 05/11/2014 http://
www.panorama.com.al/2014/02/04/e-dashura-e-sinanajt-se-dija-qe-ishte-vrases-armet-i-fshehu/
Panorama, Kapet vrasesi me pages, fotografonte viktimat e radhs 26/01/2014 aksesuar m 05/11/2014 http://
www.panorama.com.al/2014/01/26/kapet-vrasesi-me-pagese-fotografonte-viktimat-e-radhes/
Panorama, Arrestohet 18 vjeari, antar i Albanian Hacker Group, Sulm faqeve serbe e greke, 19/01/2014, aksesuar n http://www.panorama.com.al/2014/01/19/krimet-kibernetike-arrestohet-18-vjecari-anetar-i-albania-hacker-group-sulm-faqeve-serbe-e-greke/
Panorama, Sinanaj: Isha i dehur kur vrava Agron eln, 17/11/2014 aksesuar m 20/11/2014 http://www .panorama.com.al/2014/11/17/sinanaj-isha-i-dehur-kur-vrava-agron-celen/.
Panorama, Zbulohet furnizuesi me arm i grupit t vrasjeve me pages, 06/06/2014 aksesuar m 17/11/2014
http://www.panorama.com.al/2014/06/06/zbulohet-furnizuesi-me-arme-i-grupit-te-vrasjeve-me-pagese/
Panorama, http://www.panorama.com.al/2014/12/23/korrupsioni-denohet-me-3-5-vjet-heqje-lirie-ish-gjyqtari-pojanaku/
Panorama: Biaku, D, (2008) Matrix 4, kapen kartat e 400 vjedhjeve, Gazeta Panorama 05/07/20087.
Reporter.al Shqipria humbi 1.3 miliard dollar nga krimi dhe korrupsioni, thot agjencia amerikane 16.12.2014
aksesuar online dat 07.01.2015 http://www.reporter.al/shqiperia-humbi-13-miliarde-dollare-nga-krimi-dhe-korrupsioni-thote-agjencia-amerikane/
Reporter.al, http://www.reporter.al/te-penduarit-e-drejtesise-zbulojne-lidhjet-mes-biznesit-dhe-krimit-te-organizuar/
Sot News, Halili P. Masakra e Urs Vajgurore n vitin 1997, luft me antitank mes militantve t PD e PS Gazeta
Sot News 20/04/2013 aksesuar m 15/11/2014 http://www.sot.com.al/dossier/masakra-e-ur%C3%ABs-vajguroren%C3%AB-vitin-1997-luft%C3%AB-me-anti-tank-mes-militant%C3%ABve-t%C3%AB-pd-e-ps
Standard: Koi, A (2008) Matrix 4 Si u zbuluan 17 superhajdutt e bankave, Gazeta Standard, 6/07/2008.
Shekulli Dnimi i prjetshm pr vrasjen me pages t policve 24/05/2013 aksesuar n: http://shekulli.com.al/

web/p.php?id=23416&kat=100
Shekulli Interpoli ekstradohet atentatori i t fortit te Rrugs s Kavajs, 15/01/2014 aksesuar n: http://www.arkivalajmeve.com/lajme/artikull/iden/1046981584/titulli/Interpoli-ekstradohet-atentatori-i-te-fortit-te-Rruges-se-Kavajes
Shekulli, Hoxha, E 11 Vrasje pa autorsi n 6 muaj, 29/06/2014, aksesuar m 20/10/2014 http://www.shekulli.

com.al/p.php?id=49956
Shekulli, Karriera e nj vrassi me pages 30/01/2014 aksesuar m 06/11/2014 http://grid.al/read/

news/157408539/6165259/karriera-e-nje-vrasesi-me-pagese
Shqiptarja.com Itali arrestohen 2 shqiptare vrass me pages pr mafian 22/11/2012 aksesuar m 19/11/2014
http://info.al/v5/2012/11/itali-arrestohen-2-shqiptare-vrases-me-pagese-per-mafian/
Shqiptarja.com Jeta prej sheiku e vrassit me pages, Julian Sinanaj 01/02/2014 aksesuar: http://www.shqiptarja.
com/home/1/jeta-prej-sheikut-e-vras-sit-me-pages--julian-sinanaj-198670.html
Shqiptarja.com Pas burgimi t prjetshm Endrit Dokle dnohet edhe 16 vjet burg , 08/01/2013, aksesuar m
20/10/2014 http://www.shqiptarja.com/thashethem/1/pas-burgimit-te-perjetshem-endrit-dokle-denohet-edhe-16-vjet-burg-139195.html
Shqiptarja.com Vritet n atentat Artan Santo, killerat kapen nga kamerat 26/06/2014, akseksuar m 30/10/2014
http://shqiptarja.com/home/1/vritet-n--atentat-artan-santo-killerat-kapen-nga-kamerat-222428.html
Shqiptarja.com, N 6 muaj jan 12 atentate me 13 t vrar pa autor 29/06/2014 aksesuar m 24/10/2014 http://
www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/ne-6-muaj-jane-12-atentate-me-13-te-vrare-pa-autore-223159.html
Shqiptarja.com, Tota dhe Varaku, nj jet mes armve dhe hashashit, 04/12/2013, aksesuar m 16/11/2014 http://
www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/tota-dhe-varaku-nje-jete-mes-armeve-dhe-hashashit-189905.html
Shqiptarja.com, Vlor, Policia: Jambelli dyshohet se vrau dhe Shptim Mukn 09/12/2012 aksesuar m 20/10/2014
http://www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/vlor-policia-jambelli-dyshohet-se-vrau-dhe-shp-tim-muk-n-136372.
html
Shqiptarja.com, 12/11/2014 aksesuar http://www.shqiptarja.com/Aktualitet/2731/gjokona-andoni-po-dyshonte-tesinanaj-se-qe-agjenti-i-shish-251749.html
Shqiptarja.com, Hoxha, A (2013) Fatos Skeja, historia e plot e gjobs 100mln lek, nisi me nj plumb, Gazeta
Shqiptare, 18/09/2013, aksesuar m 21/11/2014 http://www.shqiptarja.com/aktualitet/2731/fatos-skeja-historia-eplote-e-gjobes-100-mln-leke-nisi-me-nje-plumb-177436.html
Shqiptarja.com, Mulla, M (2014), Tiran, ish gardisti dhe biznesmeni kapen duke shkmbyer 1 kg kokain, Gazeta
Shqiptare 31/01/2014, aksesuar m 08/12/2014 http://shqiptarja.com/aktualitet/2731/tirane-sekuestohet-1-kgkokaine-ne-pranga-1-biznesmen-dhe-1-ish-gardist-198611.html
Telegrafi.com, Kosova, e para pr prdorimin e internetit n Balkan, Telegrafi.com, 02/10/2014, aksesuar n http://
www.telegrafi.com/lajme/kosova-e-para-per-perdorimin-e-internetit-ne-ballkan-2-51650.html
Telegrafi.com, Vrassi me pages pranon 27 krimet, 30/01/2014 aksesuar m 25/10/2014 http://grid.al/read/

news/157408539/6165044/vrasesi-me-pagese-pranon-27-krimet
Tema, Hakerat patriot shqiptar ndrhynin n bankat e BE dhe ShBA, Gazeta Tema, 25/10/2014, aksesuar n
http://grid.al/read/news/96753227/1058782/hakerat-patriote-shqiptare-nderhynin-ne-bankat-e-be-dhe-shba-perfituan-4-milion-euro
Tema, Julian Sinanaj u zbulua pas denoncimit t njeriut q i siguronte tritolin. 10-50 mij euro pr vrasje 30/01/2014
aksesuar m 25/10/2014 http://grid.al/read/news/157408539/6166051/julian-sinanaj-u-zbulua-pas-denoncimitte-njeriut-qe-i-siguronte-tritolin-5-10-mije-euro-per-vrasje
Tirana Observer, 50 vrasjet m t bujshme q jan ende pa autor 30/09/2011 aksesuar m 22/10/2014 http://
www.tiranaobserver.al/50-vrasjet-me-te-bujshme-qe-jane-ende-pa-autor/
Tirana Observer, Skeja shkon n gjyq, vuri targat e makins s gruas te makina e gjobvnies, 03/04/2014 aksesuar
m 20/11/2014 http://www.tiranaobserver.al/skeja-shkon-ne-gjyq-vuri-targat-e-makines-se-gruas-te-makina-e-gjobvenies/
Top Channel Prostitutat e luksit n Tiran aksesuar online n http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=262255
Top Channel T biesh viktim e historive t shantazhit, rastet publike n Shqipri, 09/02/2015 aksesuar m
10/02/2015 http://www.top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=292801
Top Channel Trafiku i armve, Prokuroria kundrshton policin: Nuk kishin destinacion Sirin, 15.11.2014 marr online nga http://www.top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=287908
Top Channel Intervist me Kryetarin e Gjykats s Shkalls s Par t Krimeve t Rnda, Sandr Simoni dat
13/06/2014 aksesuar m 20/09/2014 http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=279712
Top-channel.tv Julian Sinanaj, ditar pr vrasjet 07/02/2014 aksesuar m 30/10/2014 http://top-channel.tv/new/

lajme/artikull.php?id=272347
The New York Times Albanian Groups at Center of Huge Traffic, Report Says: In Balkans, Arms for Drugs. Barrey. J.
June 1994. Shih: http://www.nytimes.com/1994/06/06/news/06iht-drugs.html
The New York Times Supplier Under Scrutiny on Arms for Afghans, Mars 2008. http://www.nytimes.
com/2008/03/27/world/asia/27ammo.html
Thomson Reuters, Albanian women seek UK asylum with false sex trafficking claims, says expert, Thomson Reuters
Foundation, November 2014, aksesuar online nga http://www.trust.org/item/20141110172225-y5yir/?source=fiOtherNews2.

Convertr PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Convertr PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Convertr PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KRIMI

F. Zhilla & B. Lamallari : : 1

4 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 5

6 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 7

Tipologjia e krimit t organizuar n Shqipri

Shprndarja gjeografike e veprimtarive t organizuara kriminale

8 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

Vlersimi i riskut t krimit t organizuar

Vlersimi i riskut pr do veprimtari kriminale

F. Zhilla & B. Lamallari : : 9

10 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 11

Rekomandime pr nj luft m efikase ndaj krimit t organizuar:

T zhvillohen kapacitetet profesionale nprmjet trajnimeve t ndryshme, garantimit t qndrueshmris n pun

T rritet numri i konfiskimeve t t ardhurave t paligjshme t sekuestruara;

T kufizohet pranimi i gjykimit t shkurtuar pr disa vepra t rnda penale;

T prmirsohen kurrikulat q lidhen me studimet e krimit t organizuar n Shkolln e Magjistraturs, Akademin

12 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 13

14 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 15

SHPRNDARJA E VENDIMEVE GJYQSORE

16 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 17

1.1 Vshtrim i prgjithshm

18 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 19

20 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

19. Intervist me prokuror (kod 28 dhe 38/2), maj-qershor 2014

F. Zhilla & B. Lamallari : : 21

2.2. Grupet kriminale shqiptare brenda vendit

22 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 23

2005 - 2014 rrjete kriminale

24 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 25

26 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

Intervist me gjyqtar (kod 31), qershor 2014.

F. Zhilla & B. Lamallari : : 27

52. Intervist me prokuror (kod 22) qershor 2014.

28 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

F. Zhilla & B. Lamallari : : 29

Vlersimi i riskut t strukturave kriminale

S fundmi, ekspertt paralajmrojn mundsin e rikthimit t prplasjeve t ashpra pr kontroll territori.

59. Intervista me gjyqtar (kod 36) qershor 2014.

30 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :

Tabela nr 1. Veori t strukturave kriminale shqiptare brenda dhe jasht vendit

Banda t vogla rajonale

Ofrues & lehtsues shrbimesh

Lloje t ndryshme (poly-drugs)

Kryesisht kanabis apo heroin

Ish-ushtarak, polic apo agjent t Sigurimit

Nivel i lart i dhuns

Komunikim i rezervuar/ koduar dhe prdorim i teknologjis

F. Zhilla & B. Lamallari : : 31

32 : : Vlersim i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri : :