116

Safe Mooring

Schepen,
ankers en
trossen

Ships,
anchors
and
hawsers

117

6.1 Inleiding

6.1 Introduction

In dit boek wordt vooral aandacht besteed aan bolders op

In this book, we mainly tend to focus on bollards that

are located on a quay in the port or bollards that have
been incorporated into a river bank. A ship fastens its
hawsers to these bollards in order to moor. Once the
ship has been moored, it is imperative that she also remains well secured in bad conditions and difficult circumstances. Wind can have a substantial impact on a
moored vessel, especially if gusts of wind and squalls occur. The holding force of a bollard on the quay in theory
is just as large as that of the facilities aboard a vessel. This
means that in the total interplay of forces, ships bollards
are just as important as those on the quay. An anchor
is an important piece of ships equipment too. Anchors
derive their holding force from the fact that they bury
themselves in the bottom. If the ship has not yet been
allocated a berth, she will usually drop anchor at an offshore location designated for this purpose. As soon as
clearance has been given, the anchors are weighed and
the vessel can with or without tug assistance - enter
the port.
We already ascertained earlier that during towage, the
bollards aboard the vessel must be strong enough to

een kade in de haven of bolders die in een glooiing zijn

opgenomen. Een schip maakt zijn trossen vast op deze
bolders om af te meren. Zodra het schip is afgemeerd
moet het ook onder slechte condities en moeilijke omstandigheden vast blijven liggen. De invloed van wind op
een afgemeerd schip is groot, zeker als er windvlagen en
rukwinden optreden. De houdkracht van een bolder op
de kade is in principe net zo groot als die van de voorzieningen op het schip. Dus de bolders op een schip zijn
in het totale krachtenspel net zo belangrijk als die op de
wal. Ook een anker is een belangrijk stuk gereedschap van
een schip. De houdkracht van een anker wordt verkregen
doordat het zich ingraaft in de bodem. Als het schip nog
geen ligplaats is toegewezen, zal het meestal buitengaats
op een daarvoor bestemde locatie voor anker gaan. Zodra
clearance is gegeven, worden de ankers gelicht en kan
het schip de haven - al of niet vergezeld van sleepboten binnen varen.
We stelden al eerder vast dat tijdens het slepen de bolders
op het schip sterk genoeg moeten zijn om de trekkracht
-bollardpull- van de sleepboten op te nemen en niet van

Foto: Trossen uitgeven aan roeiers. Bron: archief KRVE /

Passing hawsers to boatsmen. Source: archive KRVE.

Foto: Voorschip met lieren. Bron: archief Aalbers /

Foreship with winches. Source: archive Aalbers.

118

Safe Mooring

het dek getrokken mogen worden. Bij dit soort manoeuvres geeft de sleper een sleepdraad uit naar het schip, terwijl het tijdens de afmeermanoeuvre net anders om is. Dan
geeft het schip zijn trossen uit aan de roeiers, die ze aan de
bolders op de kade vastmaken, vastknopen zoals ze het
zelf zeggen.
De trossen aan dek van het schip lopen via kaapstanders
en lieren naar zogenoemde self tensionwinches op het
schip. Deze grote zware lieren zijn vaak gekoppeld met
de ankerlieren, waarmee ook de ankers worden gelicht en
de trossen worden hiermee constant op spanning tension
gezet.
Op die self tensionwinches staan krachten die net zo
groot zijn als de benodigde houdkracht op de bolders aan
de kade. In dit geval is dat 190 ton voor de bolders aan de
Amazonehaven.

absorb the tractive power bollard pull of the tugs

and not be pulled off the deck. During these kinds of
manoeuvres, the tug extends a towing line to the vessel, while during mooring it is the other way around.
Regarding the latter, the vessel gives her hawsers to the
boatmen, who fasten or, to put it in their own words, tie
them to the bollards on the quay.
The hawsers on the deck of the vessel run to so-called
self tension winches aboard the ship via capstans and
windlasses. These large, heavy winches are often connected to the anchor winches, which are also used to
raise the anchors. In this way, tension is constantly applied to the hawsers.
These self tension winches are subjected to forces that
are just as great as the required holding force on the
bollards on the quay. For the bollards in the Amazonehaven, this amounts to 190 tonnes.

6.2 Scheepsuitrusting

6.2 Ships equipment

Onder scheepsuitrusting verstaan we hier onder meer

With ships equipment, we among other things mean anchors, chains, towage lines and hawsers, winches, windlasses, capstans, guide pulleys and ships bollards here.
In almost all the ports in the world, vessels are moored
using the lines that are present on the ship. Depending
on the size of the ship, they need to be able to absorb the
allowable loads and a vessel must be equipped with sufficient amounts of equipment that also needs to be reliable. The captain and shipping company are responsible for the condition of the aforementioned equipment.
Legal conditions are in place for anchors and hawsers
and the International Association of Classification Societies (IACS) has drawn up guidelines for the calculation of anchors, hawsers and anchor chains. If all legal
requirements are met, a classification society will issue
a certificate.
In addition, fixed bollards are positioned on the ships
deck. The heavy winches are often positioned in the
same direction as the anchors and the bow and stern
hawsers. In order to be able to absorb the substantial loads, hawsers are often led through various discs,
winches, rollways and capstans and are put under constant tension. This can entail as much as 20 to 30 metres
of hawser length, which is positioned on the ships deck
as a loom.

ankers, kettingen, sleeplijnen-, en trossen, winches, lieren,

kaapstanders, geleiderollen en scheepsbolders. Het afmeren van schepen gebeurt in vrijwel alle havens ter wereld
met de trossen die op het schip aanwezig zijn. Afhankelijk
van de grootte van het schip moeten deze de toelaatbare
krachten op kunnen nemen en een schip moet voldoende
en degelijk materiaal aan boord hebben. De kapitein en
rederij zijn verantwoordelijk voor de staat waarin de genoemde materialen zich bevinden. Er gelden wettelijke
voorwaarden voor ankers en trossen en er bestaan richtlijnen van de International Association of Classification Societies (IACS) voor het berekenen van ankers, trossen en
ankerkettingen. Als aan alle wettelijke eisen is voldaan, zal
een classificatiebureau een certificaat afgeven.
Ook zijn er vaste bolders op het scheepsdek aangebracht.
De zware lieren staan vaak in dezelfde richting van de
ankers en van de voor-, en achtertrossen. Om de grote
krachten te kunnen opnemen worden de trossen over diverse schijven, lieren, rollenbanen en kaapstanders geleid
en worden op constant tension gezet. Hier kan wel zon
20 tot 30 meter troslengte mee gemoeid zijn, die op het
scheepsdek als een weefgetouw wordt aangebracht.

Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

119

Fig. 6.1 Overzicht van ankers, ankerlieren en winches op een schip / Overview of anchors, anchor winches and winches aboard a vessel.

6.3 Type schepen

6.3 Vessel types

Er zijn in het algemeen een zevental scheepstypen te

In general, a distinction can be made between seven vessel types:

- Oil tankers
- Bulk carriers - Container ships
- Passenger ships - Car carriers - Ferry boats

- Product tankers

onderscheiden:
- Olietankers

- Bulkcarriers - Containerschepen

- Passagiersschepen - Autoschepen - Ferries

- Productentankers

Equipment Nummer
Voor het ontwerp van de zwaarte van de scheepsuitrusting zijn voor alle genoemde scheepstypen door het IACS
formules opgesteld om te komen tot een zogenoemd
Equipmentnummer.
De formule voor het uitrekenen van een Equipment Nummer is:
/ + 2 B hO + 0,1 A

120

Safe Mooring

Equipment number
For the design of the heaviest of ships equipment, formulae have been drawn up by the IACS for all the vessel
types mentioned above in order to come to a so-called
Equipment number.
The formula used to calculate the Equipment Number
is:
/ + 2 B hO + 0.1 A

Verklaring tekens:
= waterverplaatsing =
DWT (Dead weight Tonnes) 0,7
B = breedte van het schip
hO = a + h i
-a = afstand van zomerlastlijn tot bovendek
-h i = hoogte van elk lag dekhuis met een doorsnede van
meer dan 0,25 B
A = zijaanzicht
- scheepsromp en superstructuur
- dekhuizen met een doorsnede van meer dan 0,25 B
Alle Equipment Nummers zijn in een tabel vastgelegd en
vermeld in de Requirements concerning MOORING, ANCHORING and TOWING van het (IACS) 2005 en ze voldoen aan de regels die door OCIMF zijn opgesteld.
De uitgerekende Equipment Nummers variren van:
- 205 - 240 tot - 14600 - 16000
al naar gelang de grootte van het schip.
Om alle nummers weer te geven voert hier te ver, maar
om een indruk te krijgen wordt een deel van de tabel
weergegeven.
In de tabel is bepaald hoe zwaar anker, ankerdamkettingen en trossen moeten zijn bij het uitgerekende Equipment Nummer. MBF in de tabel betekent Minimum
Break Force.

Explanation symbols:
= load displacement =
DWT (Dead weight Tonnes) 0.7
B = breath of the vessel
hO = a + h i
-a = distance from summer load line to upperdeck
-hi = height of each tier of deckhouse having a breadth
greater than 0.25 B
A = area in profile
- hull and superstructures
- deckhouses with breadth greater than 0.25 B
All the Equipment Numbers have been laid down in a
table and are mentioned in the Requirements concerning Mooring, Anchoring and Towing of the IACS 2005;
they meet the guidelines as drawn up by the OCIMF.
The calculated Equipment Numbers vary from:
- 205 - 240 to - 14600 - 16000
depending on the size of the vessel.
To list all the numbers perhaps goes too far, but to offer you an indication we will give you part of the table
here.
In the table, it has been ascertained how heavy anchor,
studded anchor chains and hawsers need to be for the
calculated Equipment Number. In the table, MBF
stands for Minimum Break Force here.

Tabel Equipment Nummer / Table Equipment Numbers

Equipment

Boegankers

Ankerdam ketting

Trossen

Nummer

Bower anchors

Studded anchor chain

Hawsers

Equipment
Number

Convent. anker

convent. an-

HHP anker

tot. lengte

HHP anchor tot. length

U1

U2

U3

Aantal (st.)

Lengte

MBF/st.

(mm)

(mm)

(mm)

Quantity

Length

MBF/pc.

(pc.)

(m)

(kN)

chor (kg)

(kg)

(m)

660-720

2100

1575

440

46

40

36

220

160

720-780

2280

1710

467.5

48

42

36

220

170

780-840

2460

1845

467.5

50

44

38

220

185

840-910

2640

1980

467.5

52

46

40

220

200

910-980

2850

2140

495

54

48

42

220

215

980-1060

3060

2295

495

56

50

44

220

230

1060-1140

3300

2475

495

58

50

46

220

250

1140-1220

3540

2655

522.5

60

52

46

220

270

1220-1300

3780

2835

522.5

62

54

48

220

285

1300-1390

4050

3040

522.5

64

56

50

220

305

Source: IACS reg. - 1981 Rev. 5 2005

Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

121

6.4 Ankers

6.4 Anchors

Om een schip op zijn plaats te houden, is een goed wer-

To keep a vessel in position, a good working anchor

is needed. As mentioned before, certain requirements
must be met in this respect. The anchor and anchor
chain are determined using the Equipment Number in
the accompanying table. It sometimes occurs that a vessel needs to anchor, meaning she is more or less moored
at sea or on a river.
For safety reasons, vessels must be equipped with two
bower anchors. Not having one of both bower anchors
may result in a ship not being allowed to depart from a
port. Following a pledge that a replacement will be made
at the first possible opportunity, this rule is sometimes
deviated from though.

kend anker nodig. Daar zijn zoals hiervoor aangegeven eisen aan gesteld. Het anker en de ankerketting zijn bepaald
met behulp van het uitgerekende Equipment Nummer in
de daarbij behorende tabel.
Het komt voor dat een schip om bepaalde redenen voor
anker moet gaan en het ligt dan als het ware afgemeerd
op zee of een rivier.
Schepen moeten over twee boegankers beschikken om
redenen van veiligheid. Het ontbreken van n van beide
boegankers kan een reden zijn om niet te mogen vertrekken uit een haven. In sommige gevallen wordt dat vertrek
wel toegestaan na de toezegging dat vervanging wordt
gerealiseerd bij de eerste mogelijkheid die zich voordoet.
Er wordt daarbij onderscheidt gemaakt tussen een Conventioneel anker en een zogenoemd High Holding Poweranker (HHP). Bij ankers praat men over de vloeien en
de kroonplaat. Die vloeien zijn de tanden of verhakingen,
die zich in de bodem graven. De kroonplaat zorgt er voor
dat de vloeien de grond ingaan, maar voorkomt tevens te
diep ingraven. Een HHP anker heeft een twee keer zo grote
houdkracht als een conventioneel anker en kan daardoor
circa 25 % lichter worden geconstrueerd.

Beproeving ankers
In een tabel staan proefbelastingen vermeld waarmee de
ankers getest kunnen worden. Deze tabel is opgenomen
in de eerder genoemde Requirements Concerning Mooring, Anchoring and Towing (tabel niet weergegeven). Het
HHP-anker is 2 keer zo groot als een conventioneel anker en heeft een veel grotere houdkracht. Het HHP-anker
wordt ook het meest toegepast, maar er bestaan ook ankers met nog grotere houdkracht, de Super High Holding
Power ankers (SHHP). Dit type wordt vooral in de offshore
en bij baggeractiviteiten toegepast.

A distinction is made in this respect between a Conventional Anchor and a so-called High Holding Power
Anchor (HHP). As regards anchors, the phrases flukes
and crown plate are commonly used. The flukes are basically the teeth or anchorings that sink into the bottom.
The crown plate makes sure that the flukes go into the
bottom, but at the same time prevents them from going
too deep. The holding force of a HHP anchor is twice
that of a conventional one. Because of this, it can be constructed about 25% lighter.
Anchor testing
The values that can be used for testing the holding force
of anchors are listed in a table. This table has been included in the afore mentioned Requirements Concerning Mooring, Anchoring and Towing. (table not
rendered). The HHP anchor is twice the size of a conventional anchor and has a much higher holding power.
The HHP is also the most commonly used type of anchor, but there are also anchors with even higher holding powers: the so-called Super High Holding Power
anchors (SHHP). This type of anchor is mainly used in
the offshore sector and for dredging activities.

Ankerkettingen
Met het eerder genoemde Equipment Nummer worden
ook de afmeting van de kettingschalmen, de sterkte en de
lengte bepaald. Veel ankerkettingen bestaan uit schalmen
met een dammetje in het midden, en worden dan ook ankerdamkettingen genoemd. Ankers met ankerkettingen
worden meestal opgenomen in een ankernis bij de boeg
122

Safe Mooring

Anchor chains
Using the aforementioned Equipment Number, the dimensions of the chain links, the strength and the length
are also determined. Many anchor chains consist of links
with a stud in the middle, and are therefore also called
studded anchor chains. Anchors and anchor chains are

Fig. 6.2 Conventioneel anker / Conventional anchor.

Fig. 6.3 HHP anker / HHP anchor.

Fig. 6.4 Schalm ankerdamketting /

Stud studded anchor chain.

van het schip en in een kettingbak op het dek opgeborgen. Het dammetje in de schalm voorkomt dat de schakels
in elkaar schuiven en n kluwen worden, ook wel het
kinken genoemd. Hier is ook het gezegde een kink in de
kabel aan ontleend (zie fig. 6.4).

usually incorporated into an anchor niche in the bow of

the vessel and in a chain box on deck. The small stud in
the link prevents the chains from becoming entangled
and forming one big clew, so-called kinking. This is also
where the Dutch saying a kink in the cable comes from
(see fig 6.4).
Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

123

Lieren
Ankerkettingen lopen op ankerlieren.
De kaapstanders staan op het voordek
van het schip. De zware ankerlieren

Foto: Scheepsbolders,kaapstanders,

bedienen de ankers. Vaak zijn deze

lieren op schip.

lieren gekoppeld met de trommels of

Bron: archief Lankhorst. /

winches waarmee de trossen bediend

Ships bollards, capstans,

worden bij het af- en ontmeren. Het is

winches aboard vessel.

een belangrijk stuk gereedschap.

Source: archive Lankhorst.

Trommel / winch

Winches
Anchor winches are used to guide
the anchor chains. The capstans are
often positioned on the foredeck of
the vessel. The heavy anchor winches
control the anchors. These winches
are often connected to the drums or
winches used to operate the hawsers
during mooring and unmooring.
They constitute an important piece
of equipment.

Meestal bestaat de trommel voor een afmeerlijn uit twee

gedeelten. Het ene deel is bedoeld voor opslag en met het
andere deel wordt de tros binnengetrokken. Op dit laatste
deel staat dus de kracht.

Drum / winch
The mooring line drum usually consists of two parts.
One part is meant for storage and the other is used to
haul in the line. The load is therefore on the latter part.

Verhaalkop
Met een verhaalkop worden trossen verzet of ze worden
gebruikt bij het verhalen van een schip. Onder verhalen
wordt hier het over korte afstand langs de kade trekken
verstaan.

Self-tension-winches
Een self tension winch is op containerschepen een veel
gebruikt hulpmiddel en zeer efficint bij het lossen van
containers. Het schip ligt dan redelijk stil, ook gedurende
de getijden beweging. De houdkrachtwaarde wordt vooraf
ingesteld en de lier corrigeert als het goed is automatisch
op het fluctueren van de waterstand.

Winch head
Winch heads are used to reposition hawsers or shift vessel. With shifting, we mean the pulling across a short
distance along the quay.
Self tension winches
A self tension winch is a frequently used piece of equipment on container ships and highly efficient in the discharging of containers. Using it means the ship is fairly
stable, also during tidal movements. The holding force
value is set beforehand and if the winch works correctly
it will automatically correct for any fluctuations in the
water level.

Scheepsbolders

belegd worden.

Ships bollards
Ships bollards on the deck of a vessel serve the purpose
of transferring the mooring loads to the ships hull. They
look different from the bollards on the quay. They often
have a mull pulley and eyes attached to them to which a
stopper can be fastened. During mooring, this stopper
temporarily absorbs the force of the hawser, after which
the hawsers are belayed on the ships bollard.

6.5 Trossen

6.5 Hawsers

De huidige trossen bestaan nog maar zelden uit natuur-

Todays hawsers are hardly made of natural fibres anymore. Instead, synthetic materials or steel are often used.
In Sneek and Dordrecht, you will find the factories

Scheepsbolders op het dek van een schip dienen voor het

overbrengen van de afmeerkrachten naar de scheepsromp. Zij zien er anders uit dan de bolders op de kade.
Ze hebben vaak een geleiderol en er zijn veelal ogen aan
bevestigd waarop een stopper vastgemaakt kan worden.
Deze stopper neemt tijdens het afmeren tijdelijk de kracht
van de tros op, waarna de trossen op de scheepsbolder

vezels, maar veelal uit kunststof of staal. In Sneek en Dordrecht staan de fabrieken - touwslagerijen van de firma
124

Safe Mooring

Lankhorst, waar scheepstrossen worden gemaakt. Dit bedrijf bestaat al meer dan 150 jaar en nog steeds worden
de trossen er besteld op een lengte van 220 meter. Het is
trouwens moeilijk na te gaan waarom en wanneer deze
standaardlengte ontstond.

rope yards of the firm Lankhorst where ships hawsers are made. This company has been around for more
than 150 years and the hawsers ordered there still have
the standard length of 220 metres. It by the way proved
quite difficult to find out just why and how this standard length came about.

Trossen worden al direct bij de bouw van een schip besteld

en dan vaak op self tensionwinches gewikkeld en compleet op het scheepsdek geplaatst. In verband met de grote
hoogte van bijvoorbeeld container- en passagiersschepen
worden er speciale lagere dekken gemaakt. Hierdoor hoeven de trossen niet te steil naar de bolders op de kade komen te staan. Afhankelijk van de grootte van het schip zijn
er ongeveer tien tot twaalf winches nodig. Het IACS en
OCIMF (tankers) hebben regels opgesteld, aangaande de
zwaarte van en de krachten waaraan trossen moeten voldoen. De scheepsgereedschappen, de verzamelnaam voor
winches, lieren, kaapstanders en trossen, wordt overigens
steeds belangrijker. Ze worden bepaald door het al eerder
genoemde Equipment Nummer. Dit wordt naar de grootte
van het schip berekend. Door de steeds betere kwaliteit
van trossen en omdat het binnenhalen en uitzetten tegenwoordig veelal over rollers of rollerbanen geschiedt, wordt
de levensduur van een tros verlengd. Over het algemeen
moeten trossen na ongeveer n anderhalf jaar vernieuwd worden.
Surveyors van b.v Lloyds Register of Shipping, een bekend classificatiebureau, kunnen wanneer de scheeps-

Hawsers are already ordered during the construction of

a vessel and then wound on self tension winches and
positioned on the ships deck in their entirety. Because of
the large heights of, for example, container and passenger vessels, special lower decks are made. In this way, it
is prevented that the hawsers run too steeply in relation
to the bollards on the quay. Depending on the size of
the vessel, about ten to twelve winches are needed. The
IACS and OCIMF (tankers) have drawn up guidelines
regarding the weight and loads which hawsers should be
able to handle. The ships equipment, the collective name
for winches, hoists, capstans and hawsers, by the way is
increasingly becoming more important. They are determined by means of the Equipment Number mentioned
earlier. This is calculated based on the size of the ship.
Because the quality of hawsers is constantly increasing
and because the pulling in and putting out nowadays
mostly takes place using rollers or rollways, the lifespan
of a hawser has been lengthened. In general, hawsers
need to be replaced after about one to one and a half
years.

gereedschappen niet in goede staat verkeren, een goedkeuringscertificaat weigeren. De loodsen hebben geen
bevoegdheid om iets af te keuren, maar zijn wel verplicht
melding te maken dat er iets niet in orde is. In voorkomende gevallen, als de veiligheid daadwerkelijk in het geding
is, kan de Havenmeester op advies van een loods het schip
de toegang tot de havenbekkens weigeren.

Materiaal keuze

Surveyors of such institutions as Lloyds Register of

Shipping, a well-known classification society, can refuse
to issue a certificate of approval if the ships equipment is
not in good condition. The pilots do not have the authority to declare equipment unfit, but it is however mandatory for them to report faulty equipment. In some cases,
if safety is really at risk, the Harbour Master can on the
advice of a pilot refuse a vessel entry to the port basins.

Trossen worden gemaakt van staal, kunstofvezels of touw.

Manillatouw is nog het enige natuurlijke vezel, dat gebruikt wordt voor trossen, maar eigenlijk komt ook dit nog
maar zelden voor. Touwwerk wordt nog wel vaak gebruikt
voor loodsladders, omdat het materiaal stroef en harig
blijft en minder schuift.

Choice of materials
Hawsers are made of steel, synthetic materials or rope.
Manila rope is the only natural fibre left that is still used
for hawsers, but this in fact also occurs highly sporadically. Rope is still often used for pilot ladders as the material remains rough and hairy and has a smaller tendency to slide.

Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

125

Staaldraad
Staal is een prima materiaal voor een
meertros. Stalen trossen zijn sterk, goedkoop, slijtvast en ze rekken weinig of niet.
Het nadeel is wel dat het materiaal zwaar
is en kan roesten. Om dit te voorkomen
worden stalen trossen gegalvaniseerd. In
de brochure van Lankhorst staan de staal-

Foto: Winch stalen tros.

draden vermeld met hun eigenschappen.

Bron: archief Lankhorst.

/ Winch steel hawser.

Steel wire
Steel is an excellent material for mooring hawsers. Steel hawsers are strong,
cheap, durable and they have little to no
elasticity. Disadvantages however are
that the material is heavy and subject
to rusting. To prevent this, steel hawsers are galvanised. In the brochure of
Lankhorst, the steel hawsers are listed
along with their properties.

Source: archive Lankhorst.

Lankopack
Compacted multi stand, nonrotating,
hoisting wire rope.
The construction ensures great flexi-

Quality

* galvanised

bility, to make this wire rope suitable

Tensile strength

* 2060 N/mm

for use on cranes as Hagglunds and

Total number of strands

* 35

Liebherr, The galvanisation and inter-

Total number of wires

* 245

nal/external lubrication provide pro-

Type of core

* WSC

tection against the environment. Our

Number of outer wires

* 96

controlled production process and

Number of outer strands

* 16

the material selection give the Lan-

Type of lay

* langs lay

kopack wire rope the highest quality

Direction of lay

* right hand lay

level available today. The compacting

Greasing

* yes

gives this wire rope added breaking

On request

* regular lay

strength, for those circumstances

* ungalvanised

where you need it. The langs lay im-

* dry

proves rope resistance against wear

* left hand lay

and fatique.

Art. number

Foto: Staaldraad. Bron: archief Lankhorst. /

Nominal Diameter

Weight

MBF (kN)

(mm)

(kg/100m)

291.551

16

123

233

291.554

17

139

264

291.555

18

154

293

291.556

19

172

327

291.557

20

191

361

291.558

22

232

440

291.577

50

1190

2270

Steel line. Source: archive Lankhorst.

126

Safe Mooring

Kunststofdraad
Moderne trossen bestaan uit kunststof
vezels, vervaardigd uit aardolieproducten. Kunststof trossen kunnen hoge trekkracht opnemen en zijn erg licht in vergelijking met stalen trossen. Een kunstof
als Hoog Moleculair Polythyleen en Aramidevezels (HPME) is zeer geschikt voor

Foto: Winch kunsstof tros.

trossen, maar het materiaal is wel heel

Bron: archief Lankhorst. /

erg gevoelig voor de inwerking van zon-

Winch synthetic hawser.

licht (UV bestendigheid).

Source: archive Lankhorst.

Kunststof trossen kunnen door wrijving

in de tros te warm worden, waardoor de
draden versmelten en de trekkracht aanzienlijk terug loopt.

Synthetic hawsers
Modern hawsers are made of synthetic
fibres won from petroleum products.
Synthetic hawsers can absorb high
tractive forces and are light in comparison to steel hawsers. A synthetic material such as high molecular polyethylene
and Aramide fibres (HPME) is highly
suitable for hawsers, but the material
however is very sensitive to the impact
of sunlight (UV resistance).
Synthetic hawsers can become too
warm due to friction in the hawser,
which can cause the strains to melt.
This may lead to a substantial reduction
in tractive force.

Phillystran PSPE
These 7-strand wire lay HMPE ropes are the strongest and lightest

Specific gravity

approx.1,0

Elongation

see graph

UV-resistance

good

Melting point

approx.135C

Abrasion resistance

good

Construction

7-strand +jackets

Colour

depends on jacket

ropes available on this moment. The

strength for weight ratio of these ropes is 5 times that of steel wire rope
and moreover, they are fully floating.
Phillystran PSPE should be considered as general purpose rope. The

Chemical resistance excellent

7-strand HMPE core is over braided

with an abrasion resistant polyester,
HMPE or Tiptoo jacket. Typical applications include winch lines, mooring
lines, towing lines and lifting lines.

Art. number

Foto: Kunststof draad. Bron: archief Lank-

Nominal Diameter

Weight

MBF (kN)

(mm)

(kg/100m)

93.126

3,2

1,00

5,78

93.127

4,8

2,50

16,5

93.128

6,4

5,20

29,8

93.129

10

7,40

60

93.134

11

10,0

86,7

93.135

13

13,0

107

93.151

92

491,00

4450

horst. / Synthetic line. Source: archive

Lankhorst.

Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

127

Eigenschappen van trossen

Bij de aanschaf van een tros zijn vanzelfsprekend de keuze
van het materiaal en de bijbehorende sterkte van groot
belang. Men stelt natuurlijk andere eisen aan de afmeerlijnen van een grote olietanker dan aan die van een passagiers- of van een containerschip. Bij olietankers wordt
in de eerste plaats gelet op de sterkte, bij containerschepen met name ook op de snelle handelbaarheid en het
gewicht. Al deze eigenschappen staan uitgebreid vermeld
in het leveringspakket van de trossenfabrikant.
We laten enkele belangrijke begrippen van eigenschappen
uit de brochure van Lankhorst de revue passeren.
- MBF

: Minimum Breaking Force of minimale

breedsterkte.
De kracht wordt uitgedrukt in kN.

- gewicht

: wordt uitgedrukt in kg/100 m.

- diameter

: rondte.

- s.g

: Dit is het soortelijk gewicht. Belangrijk

voor het feit of de tros blijft drijven of
zinkt > 1000 t / m zinkt de tros.

- UV

: UV bestendigheid. De inwerking van

zonlicht op kunststof vezel.

- Slijtvastheid

: Belangrijk voor de levensduur.

- Constructie

: Hoe is de draad gemaakt? Uit hoeveel

strengen?

- Wateropname : Percentage van het gewicht.

- Terugslagwerk : Bij grote elasticiteit kan bij breuk een
gevaarlijke terugslag plaatsvinden.
- Verlenging

: geeft aan hoeveel de draad kan verlengen als deze onder langdurige
krachten zijn blootgesteld.

- Chemische bestendigheid

: De mate van inwerking van chemische

producten.

Troskrachten

Hawser characteristics
When purchasing a hawser, the choice of material and
the accompanying strength obviously play a highly important role. Of course, different requirements apply to
the mooring lines of a large oil carrier than to those of
to a passenger or container vessel. As regards oil tankers,
the main focus is on strength, for container vessels speed
of handling and weight also play an important role. All
these characteristics are extensively described by the
hawser manufacturer.
We will now focus on a number of important definitions of characteristics from the brochure of Lankhorst.
- MBF
: Minimum Breaking Force or minimum breaking strain.
The force is expressed in kN.
- weight
: is expressed in kg/100 m
- diameter
: circumference
- s.g
: Specific gravity. Important for
whether a hawser sinks or floats
> 1000 t / m the hawser sinks
- UV
: UV resistance. The impact sunlight
has on synthetic fibre.
- Durability : Important to the lifespan.
- Construction : How was the line made? From how
many strains?
- Water absorption

: Percentage of the weight.
- Recoiling
: In the case of high elasticity, dangerous recoiling can occur in the case of
breakage.
- Extension : indicates how much the line can
lengthen if it is subjected to longterm loads.
- Chemical resistance

: The degree to which chemical products impact the line.

Door de bouw van steeds grotere schepen, nemen ook de

troskrachten sterk toe. De kunststof waaruit een tros bestaat kan zo sterk zijn, dat deze tros een kracht van tweehonderd ton kan weerstaan. Bij een dergelijke kracht is er
al gauw sprake van een diameter van circa 96 mm. Een
flinke tros dus. De breukbelasting is 5x de werkbelasting
(zie fig 6.5).
Technisch kan er tegenwoordig veel. De rederijen worden steeds kritischer en mede met het oog op de kosten
van trossen etc. worden de leveranciers meer en meer
128

Safe Mooring

Hawser loads
The construction of increasingly larger vessels also
means that hawser loads are hugely increasing. The synthetic materials of which such hawsers are made can be
so strong that they can handle hawser loads of up to two
hundred tonnes. Hawsers able to absorb such loads easily have a diameter of about 96 mm. This is quite a hawser. The breaking strain is 5x the workload (see fig 6.5).
From a technical point of view, a lot is possible nowa-

Fig. 6.5 Trossen: maximale belasting als functie

van de doorsnede / Mooring lines: break
load as function of diameter.

Foto: Rekker. Bron: archief Lankhorst /

Extension. Source: archive Lankhorst.

bij het ontwerp betrokken. Ook worden de trossen als

proef, tegenwoordig meestal van te voren al gerekt tot
breukbelasting.

Rekkers

days. Shipping companies are becoming more critical

and, partially in view of the costs of hawsers etc, suppliers are being involved in the design more and more. By
way of trial, hawsers are usually also pre-stretched to the
breaking point nowadays.

Een kunststof tros heeft de eigenschap dat zijn rek veel

groter is dan die van een stalen tros. Stalen trossen worden nog steeds veel gebruikt en op winches gewikkeld.
De rek in een stalen tros is klein, waardoor de spanning
snel oploopt bij bewegingen van het schip. Daarom wordt
aan een stalen tros vaak een rekker vastgemaakt. Dit
is een kunststof tros van circa 11 meter die de krachten
opneemt.
Deze methode wordt veel toegepast omdat dit vaak een
voordelige oplossing is en er optimaal gebruik gemaakt
wordt van de eigenschappen van beide materialen.
Een rekker voorkomt ook beschadigingen zoals insnoering.
Een rekker met een diameter van 56 mm kost ongeveer
200 300,- en met een diameter van 96 mm. ongeveer 700,-.
De maximale belasting van een tros is circa 55 % van de
breukbelasting. Boven die belasting treedt vervorming op.
De maximale belasting is in te stellen op selftension winches en via monitoring te volgen.

Extensions
One of the characteristics of a synthetic hawser is that it
has a much higher degree of elasticity than a steel hawser. Steel hawsers are still frequently used and wound
on winches. Steel hawsers have a low elasticity, meaning
tensions quickly mount when the ship moves. For this
reason, an extension is often attached to a steel hawser.
This is a synthetic hawser of roughly 11 metres long that
absorbs the loads.
This method is frequently used as it is often a cost-efficient solution and allows for optimum use to be made
of the properties of both materials. An extension also
prevents damages such as constriction from occurring.
An extension with a diameter of 56 mm costs about
200 to 300 and one with a diameter of 96 mm about
700.
The maximum allowable load of a bollard is roughly
55% of the breaking strain. Above this load, distortion
occurs. The maximum load can be set on self tension
winches and can be monitored.
Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

129

6.6 Veiligheid

6.6 Safety

Als een tros breekt kan er een zeer gevaarlijke situatie ont-

If a hawser breaks, a very dangerous situation could

arise. Because vast amounts of energy build up due to
the substantial elasticity, a catapult effect is created. It
is therefore important to know how to determine the
decline in the force absorption capacity of a hawser.
Shipping companies and suppliers have agreed to test
hawsers each year. By consistently doing this, an accurate indication can be gained of the reduction in tractive
power, the lifespan and, if applicable, the residual value.
For example: the maximum bearing load of a hawser
drops from 100 tonnes to 90 tonnes in the first year and
to 75 tonnes in the second year; this is just 75 percent
of the original capacity. In this way, the criteria for definitely declaring a hawser unfit are made more transparent, which benefits safety levels.

staan. Doordat er door de grote rek een enorme energie

is opgebouwd, krijg je een katapult effect. Het is dan ook
van belang te weten hoe je teruggang in de opnamemogelijkheid van kracht in een tros kunt vaststellen. Tussen
rederijen en leveranciers bestaan afspraken om trossen ieder jaar door te meten. Door dit consequent te doen kan
een goed beeld gevormd worden over de teruggang in
trekkracht, de levensduur en de eventuele restwaarde.
Bijvoorbeeld: een tros met een toelaatbare kracht van
100 ton loopt in het eerste jaar terug naar 90 ton en het
tweede jaar naar bijvoorbeeld 75 ton, dit is nog maar 75%
van de oorspronkelijke kracht. Op deze manier worden de
criteria om een tros definitief af te keuren beter inzichtelijk
gemaakt en wordt de veiligheid gediend.

Waarschuwingssysteem tros
De Amerikaanse Marine stelt bepaalde eisen aan trossen
en ontwikkelde een ingebouwd waarschuwingmechanisme. Dit soort trossen bestaat uit vier strengen Aramide
kunststofvezels, die op een speciale manier worden geslagen. Een van de vier strengen is een unieke breekstreng
met een hoge temperatuur graad. Bij overbelasting zal
deze streng breken en wordt de kracht opgevangen door
de drie andere strengen. De overgebleven strengen zijn in
staat de kracht gedurende een redelijk aantal minuten te
houden en dit biedt de mogelijkheid om uit de snap-back
zone te komen. Bij breuk slaan dit soort trossen op het
water neer en zijn ze hun spanning kwijt. De Nederlandse
Marine werkt tegenwoordig overigens ook met dergelijke
trossen.

Fig. 6.6 Trekkracht ankerlier en breekbelasting trossen /

Anchor winch pull and
breaking load mooring cables.

130

Safe Mooring

Safety mechanism hawser

The US Navy has certain requirements as regards hawsers and has developed a built-in safety mechanism.
These kinds of hawsers consist of four strains of Aramide polyester fibre which are braided in a special manner. One of the four strains is a unique break strain able
to resist high temperatures. In the case of overburdening, this strain will break and the load will be absorbed
by the three remaining strains. These are able to cope
with the load for a reasonable number of minutes and
this offers the opportunity to get out of the snap-back
zone. In the case of breakage, these kinds of hawsers hit
the water and loose their tension. The Dutch Navy by
the way nowadays also uses these kinds of hawsers.

6.7 Toekomstige ontwikkeling

6.7 Future developments

Trossenfabrikanten zullen mee moeten gaan met de

Hawser manufacturers have no choice but to go along

with the turbulent developments in the shipbuilding
sector, in which container vessels of 12,500 TEU and
more are being constructed. In the current situation, 8
to 10 winches with hawser that have diameters of 8089 mm are often already required; to absorb the hawser
loads of 40 to 70 tonnes. It is technically possible to raise
the capacity by adding 4 more winches and increasing
the maximum hawser diameter to 96 mm. In the near
future, allowable hawser loads of 140-200 tonnes will
then be possible (see fig. 6.6).

stormachtige ontwikkelingen in de scheepsbouw, waarbij containerschepen van 12.500 TEU en groter gebouwd
worden. In de huidige situatie zijn vaak al 8 tot 10 winches
nodig waarop trossen met een kabeldiameter van 80-89
mm. zitten om de troskrachten van 40 tot 70 ton op te
kunnen nemen. Het is technisch mogelijk om de capaciteit te vergroten door er 4 winches bij te zetten en de
maximum trosdiameter te verhogen tot 96 mm. In de nabije toekomst zijn daarmee dan toelaatbare troskrachten
van140-200 ton mogelijk (zie fig. 6.6).

Phillystran PSFS
4- strand aramid have been specifically designed for mooring lines, dry
dock tending lines, breastlines or any

Specific gravity

1,4

Elongation

see graph

UV-resistance

good

Melting point

approx.500C

Abrasion resistance

good

Construction

4-strand +jackets

Colour

white/gold

other application that require ropes

that are easy to handle and splice.
Phillystran PSFS consists out of four
aramid fibre strands around an independent synthetic core. Each strand
is individually overbraided with alter-

Chemical resistance good

nating aramid and polyester yarns for

added abrasion resistance. Besides

Foto: Op bolders belegde aramide kunststof draad.

minimal snapback properties due to

Bron: archief Lankhorst /

the aramid cores, this rope offers a

Aramid line belayed on bollards.

second safety feature: a break indi-

Source: archive Lankhorst.

cator. One unique strand will break

several seconds before the rope is

Art. number

Nominal Diameter

Weight

(mm)

(kg/100m)

93.020

25

49,0

222

93.022

28

55,0

267

93.023

30

62,0

311

93.021

33

75,0

427

93.024

38

98,0

601

93.025

44

128,0

801

93.029

67

312

1870

pulled to complete destruction.

Foto: Kunststof aramide draad. Bron: archief

MBF (kN)

Lankhorst. / Synthetic aramid line.

Source: archive Lankhorst.

Schepen, ankers en trossen / Ships, anchors and hawsers

131