Professional Documents
Culture Documents
Miqåu
Miqåu
Wiia idCIr;dj" .= wdhq ld,h" my;a <ore urK wkqmd;slh ldka;djkag iu ;Fjhla ,nd oSu"
ixjrAOk lghq;=j,oS mdrsirsl ';%;ajhla ,nd.ekSug lghq;= lsrSu wd orAYl wkqj ii|d n,k l,
f;jeks f,dj iu tal mqoa., wdodhu we;s wka rgj,aj,g jvd hqKq ;;a;ajhla fmkakq l<o"
/lshdj yd mam;alu m%uqL fldg f.k mek ke.S we;s fndfyda iudc wdrA:sl m%Yak /ilg wm rg
uqyqKmd we;'
YS% ,xldf tal mqoa., wdodhu foaYmd,k ksoyi ,enQ 1948 isg jefjka mej;=ko wdodhu
fnhdf Iu;djhla l%ufhka jrAOkh ula olakg we;'
wdodh ,nk ck lKavdhu ,enq wdodh m%udKh rf uq wdodhfuka 19'3] laj ;snq w;r 1991
th 14'8] olajd my; je we;' /lshd wjia:d jirlg je we;af;a 1'1] lska muKs'
n,ldh Bg fo.=Khlska je we;' ,CI 8 lg
tfy;a Y%u
w;r thska 35] la oa;shsl wOHdmkh ksu l< W.;a ;reK msi fj;s'
mam;alu" j;au i|yd uq,sl wjYH;d imqrd .ekSug fkdyelsnj iy iudc idOdrK;ajh
,nd.ekSf wmyiq;djh fmkakq lrk ,CIKhla f,ig ykd.; yelsh' Wreufhka ,;a fohla
fkdue;slka mam;aj isk who" ;uka Wmhd.;afoa l%udkql+,j ho fkdlsu ksid uyfha
mam;aj isk who" wdnd; fyhska idodld,slj mam;aj isk who jYfhka mam;=ka fldgia l<
yel'
.; yel'
fmdaIK ;;a;j
a h Kqula f,ig mam;alu uekSu i|yd fhdod .kq ,ef'
ukao fmdaIKh yd
mam;alu w;r n,j;a iyinkaO;djhla mj;sk nj f,dj fkdfhla rgj, lr we;s iCIKj,ska
fmkS f.dia we;'
<uqka yuqjkafka
1980 -
82 w;r mj;ajk ,o fmdaIKh ms<sn| iCIKhlska fy<s jq lreKq wkqj wm rf fmr mdi,a hk
<uqka w;=ka 36] la W.% ukao fmdaIKfhka fmKs'
;snqks'
jhi
wkqj ;sh hq;= nr m%udKh wkqj i,ld neg" 1993 fmdaIK m%;sm;a;s ie,iq
wxYh uska lrk ,o iCIKhlg wkqj jhig wvq nka hq;a orejkaf.a ixLHdj 35] la muK jk
nj fmkS f.dia we;'
/lshd rys;" W!K fiajd kshqla; yd mam;a hk fldgia iudch ;=, meyeos,sj fjkafldg ykd
.ekSu wmyiqh'
mam;a;= is;s'
fkdue;'
wh mam;=ka fkdfj;s'
/lshdj, ksr; iuyr whg ;u uq,sl wjYH;d imqrd .ekSug m%udKj;a wdodhula
f wkqj fmkS hkafka wdka;slj wvq ksIamdok M,odhs;djhla we;s lghq;=j, mam;=ka fh
isk nj;a" wvq Y%u M,odhs;dj ;=,ska ,efnk i;H bmehqu l%ufhka wvqj f.dia iuyr /lshdj,
fhfokakjqka o mam;=ka .Khg jefgk nj;ah'
mj;sk ixLHd f,aLk wkqj fmkS hkafka mam;alu je jYfhka olakg ,efnkafka kd.lj fkdj
.%dhj njh' kd.l mam;=ka fndfyduhla .ka k.rhg meKs wh f'
k.rhg tkafkda wvq jegqmla ,nk /lshdj, fhfo;s'
/lshd ;djld,slh'
fuu .egj,g i fiu i|yd jkajr O rchka uska fkdfhl=;a W;aidyhka ord we;'
1950 oYlfha bm;a l, oi wjqre ie,eiau" 1970 oYlfha
f ish
jevigyka uska rf wdrA:sl ixjrAOkh je lr,Su ;=,ska /lshd wjia:d ckkh fldg /lshdj yd
mam;alu wju lsu wfmalaId flks'
je M,odhs;djhlska hq;a /lshd yd wdodh W;amdok wjia:d ykajdu" tl;= lrk ,o je
jkdlka hq;a kj ksIamdok wjia:d ykajdu" kj yd Wmfhda.S ;dCIKh fhdod .kska ksIamdok
lghq;=j, fhug wjia:d imhdu yd fj<|m,g m%fYf wjia:d ykajdu
iqiq
f i|yd .; yels
1994 kj rch uska mam;alu ;=rka lr,Su i|yd bm;a lrk ,o cd;sl jevigyk jqqfha
iuDoa jevigykhs'
mam;alu rg ;=,ska ;=rka lsu;a" ;reK ;reKshka ixjrAOkhg iDcqju iyNd.s lr.ekSu;a fuu
jevigyfka wruqK f'
h;, myiql ixjrAOkh lsu" .%dh ck;dj ;=, fi!LH yd fmdaIK ;;a;ajh by< u yd
Tjqka w;r iajhx /lshd i|yd m%fYf wjia:d jelr,Su hk lghq;= i|yd fuu jevigyk
uska m%uqLia:dkh ,nd we;'
i|yd .%dh ugf isg cd;sl ugu olajd whr lsysmhlska m%cd ixOdk yd mmd,k tall
msysgqjd we;'
miafokdf.a lKavdhu
mam;alf m%n, ,CIK k mam;=ka ;ks isu yd Tjqka w;r ixOdk Yla;shla fkd;suh' .%dh
ugf my,u ixOdkh f,ig ^mia fokdf.a& l=vd lKavdhu msysgqjd we;' ;u ;ukaf.a leue;a;
u; mam;a mjq,a myla tla fuu lKavdhu iEfoa' fuu lKavdhu ks;r /ia b;s lsu i|yd
/ia idlPd mj;ajk w;r" ie,iq l%shdj,sh mjq, fj; f.k hk b;d fyd| jeys wOHdmk
l%uhla f,io fuh ye|skah yel' fuh furg ixialD;shg wdfksl jQ w;a;
l%uh mK.ekaug lrkq ,nk W;aidhla f,igo ye|skah yel'
iuDoa n,ldh
iuDoa n,ldh msysgqjd we;af;a tys .%du ks<Od jiula ksfhdackh jk f,igh' wod, jif jhi
18-35 w;r ;reK msi fuhg wh;af' ;reK ;reKshka rf ixjrAOk l%shdj,sh ie,iq lsug
fufyhu yd m%.;s md,khg inkaO lsu iuDoa n,ldhka msysgqf uQ,sl wruqK f'
WmfoaYl iNd
fldGdYfha mx W.;=ka jeyshkaf.ka yd mQcH mCIfhka iuka; WmfoaYl uKav,h ne.ska
msysgqjd we;s w;r iuDoa n,ldhg wjYH Wmfoia fuuska ,nd.ekSug wkqn, we;'
;=, iuDoa jevigyk ls%hd;aul lsu ms<sn| ishu j.lS fuu lgqjg mej we;'
osia;s%lalfha iuDoa jevigyk ls%hd;aul lsf j.lSu fuu lgqjg mej we;' . ugf
isg cd;sl ugu olajd iuDoa jevigyk ls%hd;aul jk wdldrh rEm igyk wxl 01 ys laf'
rEm igyka wxl 01
ia;%sla ugu
wOHCI
^iyldr iuDoa
flduidia&
m%dfoaYSh ugu
l,dm ugu
m%dfoaYSh f,al$
ksfhdacH wOHCI
^uQ,ia:dk l<uKdlre&
l,dm l<uKldlre
l,dm l<uKdlre
^l=vd lKavdh&
hk lghq;= ls%hd;aul lsu fuu mk; uska iuDoa wldh fj; mjrd we;'
iuDoa jevigyk W;=re yd kef.kysr fom<df;ka wmdr ia;s%lalh muKla we;=j ia;s%lal 18l
1996 jifrA isg ls%hd;aul h' 1997 jifrA iSudiys; jev fldgila l%shd;aul lsu i|yd uvl,mqj"
;%sl=Kdu,h iy jkshdjo we;=,;a lr .eKsk'
uqo,a m%;smdok
iuDoa jevigyk i|yd 1996 jrAIfha isg ,nd oS we;s uqo,a
ys lafjk w;r tu m%;smdok O ldrAhhka i|yd fhdojd we;s wdldrh rEmigyka wxl 02 ys
laf'
uqo,a m%;smdok 1996 - 1998
j.= wxl 01
re' ,shk
ia;rh
m%odkhka ^iykdOdr&
m%cd jHdmD;s
mmd,k ^iuDoa kshdul jegqma&
Kh jevigyka
tl;=j
1996
7855
254
938
100
9147
1997
8081
700
959
650
10390
1998
8000.00
525.50
428.56
300.00
9254.06
1999
8000
492
824
150
9466
1996
254
938
100
650
959
700
8081
7855
mqodkhka ^iykdOdr&
m%cd jHdmD;s
Kh jevigyka
mqodkhka ^iykdOdr&
m%cd jHdmD;s
Kh jevigyka
1998
525.5
428.56
1999
150
300
492
824
8000
mqodkhka ^iykdOdr&
m%cd jHdmD;s
Kh jevigyka
8000
m%odkhka ^iykdOdr&
m%cd jHdmD;s
mmd,k
Kh jevigyka
1996 jirg idfmaCIj 1997 jifrA ishu jevigyka i|yd ,nd ;snQ m%;smdok 11'96] lska muK
by< f.dia we;s w;r 1997 jirg idfmaCIj 1998 jirg ,nd ;snQ m%;smdok m%udKfha 10'93 olajd
my< hdula olakg ;snqKs'
iuDoa ixjrAOk jevigyk .%dh ugka l%shd;aul lsu myiq lsu i|yd 1999 jrAIh ;=<
iuDoa kshdulhska '''''''''' fofkl=g ixjrAOk ks,Odka jYfhka ia:sr m;a ,ndug lghq;= fldg
we;'
iuDoa kshdul m;a 1996-1999
ia;rh
fhdacs; ixLHdj
1' osia;sl
% al
1996
1997
1998
1999
25
18
21
21
301
200
272
272
14818
12137
13560
13560
13703
33517
25921
31388
31388
1343
10000
7839
21
<s mjq,a kg isk ;;ajfhka ;jrg;a my;g jeug n,mE yels yis wdmod fyda ho
w;HjYHjk
<s mjq,aj, yeis rgdj hym;a w;g fjkia lsug Wmldrjk wdl,am jrAOkhg wjYH
jevigyka l%shd;aul lsu
6
iduQysl Yla;s jrAOkhg yd wdrA:sl Yla;s jrAOkhg Wmldr u uska udkj ys;jd iudc
wdrCIK cd,hla we;s lsu
iuDoa iudc wdrCIK jevigyk hgf;a remsh,a 1000$-" 500$- iy re' 250$- iykdOdr ,nk mjq,a
j,ska re' 25$- l udisl jdl uqo,la whlr .kq we;'
iudc wdrCIK lghq;= l%shd;aul lsu i|yd m%dfoaYSh lgqjla m%dfoaYSh f,al ldrAhd,fhao" osia;%sla
lgqjla osia;%sla f,al ldrAhd,fhao wrUd ldrAhd, fiajl myiql ,nd we;'
re 3000$- ls'
mjq, hkq iuDoa idudlhd ^.Dy uQ,sl&" Tyqf.a fyda wehf.a ld,;%hd iy Tyqf.a
jka jrA.h
1997 ixLHdj
1998 ixLHdj
jeh jQ uqo,
1999 ixLHdj
re''
Wm;a
jdy
f,v frda.
urK
tl;=j
22044
21353
6448
11543
61388
24801
29614
9691
16569
80675
49.71
58.59
22.31
81.55
212.16
jeh jQ uqo,
re''
8398
16.76
20712
21.21
10012
7.89
12925
63.29
52047
109.16
Wm;a
16%
urK
25%
f,vfrda.
19%
jdy
40%
YsIH;ajh
ia;%sla ixLHdj
YsIHFj,dNSka
jehjk uqo,
ixLHdj
re''
keK kqjk
18
478
1.43
13
138
0.41
msfjka YsIH;aj
11
84
0.25
fYaI YsIH;aj
01
02
0.02
702
2.11
tl;=j
wdodh jrAOkhg yd iudc ;;a;aj ixjrAOkhg Wmldru
iuDoa m%;s,dNSkaf.a wdodh yd iudc ;;a;ajh jrAOkh lsu i|yd f;dard .kq ,enQ m%foaYhkays
iqiq kshdul jHdmD;s l%shd;aul lsug mshjr f.k we;'
uyk ueIska fnodu
j.= wxl 05
jrAIh
1997
1998
1999
tl;=j
,ndfok ,o uyk
ueIska ixLHdj
4991
536
4990
Kh uqo,a
re' '
16.49
1.27
18.71
5527
17.76
Kh wdmiq whu
re' '
6'12
4'77
12'37
10'89
jevigyk
iyNd.S jQ ixLHdj
hou re''
25
0'035
10750
0'167
01 ^jevigyka&
0'042
1200
len,s fr fnodu
j.= wxl 07
jrAIh
1998
1999
,ndfok ,o
ls' .%E' m%udKh
5201
9184
jkdlu
re'
650,125.00
918,400.00
jrAIh
m%udKh
1998
133
1999
150
jkdlu
re'
1,130,500.00
lr.kska iuDoa n,ldhka ,jd bgq lsf jevigykla f,i fuu jHmD;sh iuDoa flduidia
ckrd,a fomdrA;fka;=j uska l%shd;aul lr we;'
jevigyfka m%Odk wruqK jkafka .udkj, f.d ck;djg lDIsldrAl lghq;= i|yd c, myiql
iemhSu yd tu myiql je hqKq lsug iyNd.Sjk iykdOdr,dNS Y%lhkag wdodhula Wmhd
.ekSug ie,eiau;ah' ta wkqj je Y%u odhl;ajhla f i|yd ,nd.ekSug lghq;= lrkq ,ef'
1999 jrAIh fjkqfjka fuu jevigyk l%shd;aul lsu i|yd re'' 100 l m%;smdok ,nd we;'
fuu re''100 by; jHdmD;s l%shd;aul lsu i|yd ia;%slal 20 la i|yd fjkalr we;' ta wkqj
1999 jrAIh wjika jkg l=vd je 196" iq jdudrA. 365" lDIs <sx 13" fjk;a jHdmD;s 23 la
ksulr we;' 1999 jrAIh wjika jkg ks jHdmD;s m%.;sh 95'54] ls'
2'
<s iyk fomdrA;fka;=f fufyjr jkqfha wvq wdodh,dNS mjq,aj, wdodhu hemS ugul
mj;ajdf.k hdu i|yd iykdOdr jevigyka l%shd;aul lsu iy wvq wdodh,dNS mjq,aj, iudc
;;a;ajh kxjd,Sug lghq;= lsuh'
fuu fufyjr hgf;a 1999 jrAIh ;=< l%shd;aul lrk ,o jevigyka my;ska ia;r we;'
01'
iuDoa iykdOdr jevigyk hgf;a re'1000$- g wvq udisl wdodhula ,nk <s mjq,a iykdOdr
,eug ysl ,n;s' fuu mjq,a i|yd 1999 jrAIh ;=< ih wdldrhl iuDoa ukd m;%sld ksl=;a
lrkq ,enqKs' ta ms<sn| ia;r fufiah'
re'1000$- ukd m;%sldj
udisl wdodhu re'500$- g wvq iy tfiau mjqf,a idudl ixLHdj 4la fyda Bg je fkdhqKq mjq,a
i|yd re'1000$- ukd m;%sldjla ksl=;a lrkq ,enqKs' f hgf;a 1999 jrAIfha ksl=;a lrk ,o ukd
m;%sld m%udKh 12043 ls'
re'500$- ukd m;%sldj
udisl wdodhu re'500$- g je yd re'1000$- g wvq idudlhska ;=ka fokl= fyda Bg je ixLHdjla
iys; mjq,a i|yd re'500$- l ukdjla ys h' f hgf;a 1999 jrAIh ;=< iykdOdr ,enQ mjq,a
ixLHdj 899083 ls'
re'200$- ukd m;%sldj
10
udisl wdodhu re'1000$- g wvq idudlhska fofokl= iys; mjq,a i|yd re'200$- fha ukd m;%sld
ksl=;a lrkq ,enqKs' f hgf;a iykdOdr ,enQ ixLHdj 329588 ls'
re'100$- ukd m;%sldj
udisl wdodhu re'1000$- g wvq" ;ks mqoa., mjq,a tall i|yd re'100$- ukd m;%sldjla ksl=;a lrkq
,enqKs'' g wu;r rcfha ,shdmx iudc fiajd wdh;kj, fkajdislhkg iy mQcH mCIhg o re'
100$- ukd m;%sld ,nd fok ,'
f wkqj 1999 jrAIh ;=< ksl=;a lrk ,o re'100$- fha ukd m;%sld .Kk 219788 la h'
re'250$- ukd m;%sldj
ckih mjq,a w;r isk wvq wdodh,dNS mjq,aj,g;a" kef.kysr m<df;a yd jjqkshdj ia;%slalfha
miqj ykd.;a mjq,aj,g;a udislj re'250$- l ukdjla ,nd fok ,' 1999 jrAIh ;=< re'250$ukd ,nd.;a mjq,a ixLHdj 527009 la h'
re'125$- ukd m;%sldj
iudoa iykdOdr ,nka isg mjqf,a udisl wdodhu re'1000$- blaujk ;;a;ajh blaujQ tfy;a
;jrg;a iuDoa jevigyk hgf;a r|jd.;hq;= jQ mjq,a i|yd re'125$- l ukdj ksl=;a lrk ,'
1999 jrAIh ;=< re'125$- ukdj ,nd.;a mjq,a .Kk 142 ls'
fuu jevigyk hgf;a W;=re" kef.kysr l%shdka; fiajfha fh is whf.a mjq,a i|ydo Tjqkaf.a
wdodhu mjqf,a wdodhug .Kka fkdf.k iudoa iykdOdr ,ndug lghq;= fhdod we;'
iuDoa iykdOdr jevigyfkys m%Odk wruqK jkqfha wvq wdodh,dNS mjq,a j,g w;HdjYH wdydr
jH ,nd.ekSug wdOdrhla lsuhs' f wkqj iEu ukd m;%sldjlgu wdydr jH ,nd.ekSug uqoaorhla
we;' g wu;rj re'1000$- re'500$-" yd 250$- ukd m;%sldj, iuDoa iudc wdrCIK l%uhg odhl
uqo,a f.u i|yd ilia lrk ,o uqoaorhla o f' iuDoa iudc wdrCIK l%uh hgf;a fufia
odhljqkq mjq,a i|yd mjqf,a yis fyda fYaI wjia:djkays uqo,ska wdOdrhla imhkq ,ef'
f w;ru" re'1000$- yd
iuDoa,dNS mjq,a w;r b;s lsf mqreoaola we;s lsu fuys wruqKhs'
re'125$- fya ukd m;%sldf uqoaor folls' ka m<uqjeks uqoaorh re'100$- fha uqoaorhls' th
wksjdrAhh b;s ls hgf;a ;ekam;a lsuh' fojeks uqoaorh re'25$- fya uqoaorhls' th iuDoa
iudc wdrCIK l%uh hgf;a odhlu i|yd ilia lr we;'
kg jhsfka ia;%slal 21 l l%shd;aul jk fuu iykdOdr jevigyk 2000 jrAIfha hdmkh
ia;%slalfha o l%shd;aul lsug ;SrKh lr we;'
1999 jrAIh ;=< ia;sl
% al wkqj iuDoa iykdOdr fnod ye wdldrh ms<sn| ia;rd;aul jdrA;dj
g wuqKd we;' weuqKq wxl '''''''' laf' 1999 jrAIh ;=< fuu jevigyk hgf;a ho l< uqo,
remsh,a ,shk 8060 ls'
11
02'
<s mjq,aj, <ore yd ud;D fmdaIK ;;a;ajh kxjd,Sf jevigykla jYfhka fmdaIK ukd
jevigyk l%shd;aul flfrA' wvq wdodh,dNS mjq,aj, w; orejka ,o ujrekaf.a fmdaIK ;;a;ajh
kdisgqjd
uls f yelshdj
jevigyfkys wruqKh' f i|yd ujlg ;u orejdg udi 12 imQrAK jk;=re fuu jevigyk
hgf;a re'100$- l udisl ukdjla ,ndfokq ,ef'
fuu jevigyk hgf;a 1999 foienrA w. jkg m%;s,dNSka 80718 la i|yd ukd m;%sld ksl=;a lr
we;s w;r" 1999 jrAIh ;=< ho lrk ,o uqo, re'' 71'5 ls' weuqKq wxl '''''' oelaf'
03'
w;HdjYH fiajd flduidia ckrd,a ldrAhd,h u.ska l%shd;aul flfrk wj;eka jQ mjq,a i|yd h<s
i,dl ,ndf jevigyk l%shd;aul lsug iykhla jYfhka h<s i,dl m;%sld uqKh lr
fnodyeu yd ixLHdf,aLK mj;ajdf.k hdu <s iyk fomdrA;fka;=j uska is flfrA' f i|yd
1999 jrAIh ;=<ska mjqf,a idudl ixLHdj wkqj" mia wdldrhl h<s i,dl m;%sld uqKh lr
fnodyk ,'
1999 foienrA 31 k jkg h<s i,dl iykdOdrh ,nka is mjq,a ixLHdj my; i|yka m
f' ksl=;a l< fmdaIK m;%sld ixLHdj weuqKq wxl ''''''''' ys laf'
j.= wxl 09
udisl iykdOdrh
re'
,o mjq,a ixLHdj
336
27063
616
21081
840
21350
1008
25815
5 fyda je
1260
59623
tl;=j
154932
fld<U
1671
.my
1750
l;r
353
uykqjr
168
12
ud;f,a
179
kqjrt<sh
51
.d,a,
09
ud;r
65
ynkaf;dg
30
l=reKE.,
849
mq;a;,u
7359
wkqrdOmqrh
1341
fmdf<dkakrej
594
n,a,
24
fudKrd.,
r;akmqrh
12
lE.,a,
51
;%sl=Kdu,h
6319
uvl,mqj
5767
wmdr
167
hdmkh
87886
ls,sfkd
8889
uq,;s
13333
ukakdru
13141
jjqkshdj
4924
tl;=j
154932
1999 jrAIh ;=< iudc ixjrAOkh Wfoid my; i|yka jevigyka l%shd;aul lrkq ,enqKs'
1'
2'
mQrAj <udh ixjrAOkh hgf;a foumshka" fmr mdi,a md,sldjka Kqj;a lsu
3'
4'
m<sfndaO kdYl Nd;h ksid ish ydkslr .ekS wju lsu i|yd lghq;= lsu
1999 jrAIh ;=< ufkdaoHd maf,daud mdGud,dj yd WmfoaYkh ms<sn| Wiia iy;sl m;% mdGud,dj
imQrAK lrk ,o iudc fiajd ks,Odka wkqhqla;j isk m%dfoaYSh f,al ldrAhd, 23 ys WmfoaYk
13
fiajd uOHia:dk jD; lrkq ,enqKs' mqyqKqj ,;a iudc fiajd ks,Odka iska iEu isl=rdod klu
fuu uOHia:dkj, WmfoaYk fiajdj imhkq ,enqKs'
fuu jHdmD;sh ;jrg;a jHdma; lrkq msKsi ;j;a iudc fiajd ks,Odka 40 fokl= i|ydo ufkda
oHdj yd WmfoaYkh ms<sn| mdGud,djla fuu jrAIh ;=< ixOdkh lrkq ,enqKs'
jhsfka m%dfoaYSh f,al ldrAhd,j,g wkqhqla; ishu iudcfiajd ks,Odka yg lKavdh jYfhka
mQrAj <udh ixjrAOk ms<sn| kqj;a lsf mdGud,djla ilia lrkq ,enqKs' fuu mdGud,dj hgf;a
mqyqKqj ,o iudcfiajd ks,Odka uska" m%dfoaYSh f,al fldGdYj, fmr mdi,la mok lrf.k"
fmr mdie,a md,sldjka yd <udfha miqjk orejka isk ujreka kqj;a lsf jevigykla
l%shd;aul lrkakg fhKs'
fuu jevigykaj, fmr mdi,aj, fmdaIK jeviykla wdrN lsug lghq;= lrkq ,enqKs' wm
fj; fuu jevigyka l%shd;aul lsu i|yd remsh,a ,CI myl m%;smdok ,e ;snqKq w;r" iuDoa
wldh uskao lk m%cd ixjrAOk jevigykla l%shd;aul lsu i|yd tu wdh;khg ,enqKq
uqo,aj,ska re' ,CI oyhla fuu jevigyk l%shd;aul lsu i|yd ,ndfokakg fhKs' fuu m%;smdok
wkqj 1999 jrAIh ;=< mQrAj <udh ixjrAOkh hgf;a foumshka yd fmr mdie,a md,sldjka kqj;a
lsf jevigyka 285 la l%shd;aul h'
wkdrCIs; l=mams ,dmq Nd;h fya;= fldgf.k .no f.j,aj, isjk wk;=re wju lsf woyi
fmroe lrf.k" Y%S ,xld ffjoH ix.uh iska ilia lr we;s wdrCIs; l=mams ,dmq Nd;h m%p,s;
lsf iudc ixjrAOk jHdmD;sh 1999 jrAIh ;=< o l%shd;aul flreKs'
f hgf;a .jdiSka kqj;a lsf jHdmD;sh ixOdkh lrk ,o w;r" mjq,a 10"000lg muK
wdrCIs; l=mams ,dmq wf, lrkq ,enqKs'
m,sfndaO kdYl Nd;h ksid isjk ish ydkslr .ekS wju lsf jHdmD;sh
m,sfndaO kdYl Nd;h ksid ish ydkslr .ekS nyq, jYfhka isjk fldGdY jYfhka m,sfndaO
kdYl fomdrA;fka;=j iska ykdf.k ;snQ fldGdYj, iudc fiajd ks,Odka yd Tjqkaf.a wCIKh
lghq;= ndr <s iyk iyldr flduidrsiajreka" m,sfndaO kdYl fomdrA;fka;=j uska ixOdkh
lrk ,o mqyqKq jevigyka folla i|yd iyNd.s lrjkq ,enqKs'
fuu mqyqKqj ,enQ ks,Odkaf.a iydh we;sj m,sfndaO kdYl Nd;h je,elau hgf;a foumshka
i|yd kqj;a lsf jevigykla imdokh lsug lghq;= fhug woyia lr we;'
14
3'
iuDoa m%;s,dNSka b;slsug mqre lsu;a" tuska Tjqkaf.a iq Kh wjYH;d imqrd,Su;a hk wruqKq
bgqlr .ekSu i|yd fuu jevigyk l%shd;aul lr we;' f hgf;a <s ck;djg ,ndfok re'1000$yd re'500$- iykdOdr uqo,ska ms<sfj,ska re'200$- yd re'100$- ne.ska udislj wksjdrAhfhka wvqfldg
tu uqo, m%;s,dNshdf.a kka wdfhdack .sKqul ;ekam;a lrkq ,ef'
fuuska m%;s,dNSkaf.a wdfhack Yla;sh by< kexug lghq;= lrk w;ru" Tjqka ;=< nexl= mqre
jrAOkh lsulao isf'
udislj wksjdrAhh b;sls f,i re'200$-" re'100$- jYfhka 1996 jifrA isg 1999 jir olajd
wksjdrAhh b;sls hgf;a ;ekam;a lr we;s uqo,a m%udKh my; laf'
wksjdrAh b;sls wruqo,a 1996 - 1999
j.= wxl 10
ia;rh
1996
1997
1998
1999
mjq,a ixLHdj
925985
918036
897803
904257
1517.54
2519.77
3764.15
5211.98
15
iafPd b;sls
ta ta m%;s,dNS mjqf,a yelshdj wkqj
tl;= lr.kska 1996 jifrA isg b;slsf mqreoao hqKq lr.;a m%;s,dNSyq 1999 jir jkg
iafPd b;sls jYfhka re'' 401 lg je uqo,la tl;= lr .ekSug iu;a we;'
fuu m%;s,dNSkaf.a iafPd b;sls yd m%.;sh my; laf'
j.= wxl 11
ia;rh
l=vd lKavdh .Kk
iuq; b;s ls ^re' ,shk&
1997
11565
271.34
1998
183915
407.21
1999
227796
401.43
tmuKla fkdj i;s /iaj, Tjqkg wjYH lrk mdfNda.sl NdKav yqjudre lr .ekSfuka Tjqkaf.a
tfkod wjYH;d imqrd .ekSugo iu;aj is;s'
16
O l%shdldrl
iduQyslj /iaj i;sm;d idlPdjg yqreu ksid Tjqka wdrA:sl yd iudh jYfhkao hqKqj i,idf.k
we;' yqol,dj ;u mjqf,a ldj f.k .sh ldka;dj l=vd lKavdh l%uh ksid ixOdk moaO;sh ;=<
kdhl;ajh f.k l%shdlsug iu;a ;su iqfYaI lreKls' tuska"
tlsfkld w;r Kqu" l=i,;d yd wdl,am jrAOkh u
fm!reI jrAOkh" iduQyslj lghq;= lsfuka ixjrAOkh wjYH kh f.dv kxjd .ekSu
ie,iq iy.;j lghq;= lsf yelshdj
wjYH kh f.dvkxjd .ekSu iy ie,iq iy.;j lghq;= lsf yelshdj l=vd lKavdh
idudlhskag ,e ;sf'
iuDoa i;s
fuf,i f.dvke.=Kq l=vd lKavdh l%shdj,sh iuDoa nexl= ix. jevigyk hgf;a cd;sl ugug
msi ;sf' l=vd lKavdh ;jrg;a hqKq ugug f.k taug iuDoa i;s yd uyd ix. msysgqjd
we;'
1999 jir jkg msysgqjd we;s iuDoa i;s ixLHdj 28731 ls' tys idudl ixLHdj 1299172 ls'
l=vd lKavdh idudlhska Kh .ekSf iuDoa i;s yd uyd ix. yryd lghq;= l<hq;= f'
l,dmhkays msysgqjd we;s iuDoa nexl= ix. ;=< iafPd b;sls ta ta m%;s,dNshdf.a kka .sKqul
;ekam;a lr we;' fuuska fmkS hkafka l=vd lKavdh l%shdj,sh ;=<ska <slu wju lsf uQ,sl
w;d,u ilia lr we;s njhs'
imqrd,Sug lghq;= lr ;sf' ta wkqj 1999 jrAIh wjika jkg m%cd jHdmD;s 45407 la ksulr we;s
w;r ta i|yd re',shk 1623'07 jeh lr ;sf' f ms<sn| ia;r j.= wxl 12 ys olajd we;' 1999
jrAIfha wf.daia;= 15 k wdrN lrk ,o iuDoa lk jHdmD;s 8094 la ksu lr we;s w;r" ta
i|yd re'msh,a ,shk 249'451 la wdfhdackh lr we;'
m%cd jHdmD;s f;dard .ekSf m%;s,dNSka yd iuDoa n,ldh idlPd fldg m%foaYhg jvd;au M,odhS
jHdmD;sh f;dard .efka' fuu jHdmD;Ska 10] - 25] w;r m%cd odhl;ajh hgf;a isflfrA' jHdmD;s
bu m%dfhda.slj i,ld n,k g .%dhj l%shd;aul jk m%cd jHdmD;Ska i|yd m%cd odhl;ajh 25]
jvd by< ugula mj;sk wjia:d olakg ,efnk w;r kd.l m%foaYj, l%shd;auljk jHdmD;sj,
Y%u odhl;ajh wvq ugul mj;S' m%cd jHdmD;sj, ;j;a fYaI;ajhla jkafka m%cd wjYH;djh u;
bfjk jHdmD;Ska m%cdj iskau kv;a;= lsug lghq;= fhdod ;suhs'
1999 wf.daia;= 15 k isg wdrN l< \rkafl;g hjr\ .%dh ixjrAOk lk jevigyk
fYaIfhkau miq.sh jir lSmh ;=<
hkfia l%shd;aul lr we;' ta wkqj 1995 isg 1999 olajd by; jevigyka i|yd uqo,a wdfhdack
my; laf'
jrAIh
osia;%sla f,al
wdfhdack
ks jHdmD;s
fldGdY
ixLHdj
^re',shk&
ixLHdj
12
1995
18
235
114.06
11306
1996
18
235
210.52
11640
1997
18
235
562.54
11288
1998
21
283
373.50
6061
1999
21
283
362.45
5112
tl;=j
96
1271
1623.07
45407
18
ia;%slal ixLHdj
uQ,H m%.;sh
weia;fka;=.;
uqo,
re''
fy!;sl m%.;sh
ksoyia l<
ksoyia l<
wkqu;
ks jHdmD;s
ksul<
uqo, re'
uqof,a m%;sY;h
jHdmD;s
ixLHdj
jHdmD;sj,
ixLHdj
21
343'69
351'212
102
m%;sY;h
5112
4896
96]
151
1368
2224
199
257
528
udrA.
lrAudka; yd fj<|
fjk;a
385
jdudrA.
f.dvkes,s bls
c, imdok
fmd myiql
.%dh m%cd jHdmD;s ixjrAOk jevigyk hgf;a 1999 jrAIh ;=< udrA. 2224 lao" jdudrA.
jHdmD;Ska 385 lao" c, imdok jHdmD;Ska 528 lao" lrAudka; yd fj<| jHdmD;s 257 lao"
f.dvkes,s bls 199 lao" fmd myiql jHdmD;s 1368 lao" fjk;a jHdmD;s 151 lao blr we;'
fuu jHdmD;sj,ska m%;s,dN ,nk mjq,a ixLHdj 3256303 ls' wod, ia;r weuqKq wxl 01 ys laf'
ta wkqj 1999 jrAIh ;=< ksulr we;s uq jHdmD;s ixLHdj miq.sh jir j,g idfmaCIj ixLHd;aulj
wvqula fmkakq l<o nexl= ix." wf, f.dvkes,s" l,dm ldrAhd, jeks Yd, mudKfha jHdmD;s
bls fuhg fya;= we;' wod, ia;r j.= wxl 14 ys laf'
j.= wxl 14
1995
1996
1997
1998
1999
ks
jHdmD;s
.Kk
ks
jHdmD;s
.Kk
ks
jHdmD;s
.Kk
ks
jHdmD;s
.Kk
ks
jHdmD;s
.Kk
tl;=j
1402
1048
1600
783
385
5218
3232
3488
1670
1151
528
10069
4794
6065
4907
2902
2224
20892
844
863
563
1017
1824
5211
1034
176
2548
208
151
4117
11306
11640
11288
6061
5112
45507
19
151
385
528
1824
2224
jdudrA." we,f,s" wuqKq
fmd <sx" lDIs <sx" l=vd m%udKfha .=re;aj c, fhdackd l%u
lDIs ksIamdokhg wod, m%jdyk udrA." md," fndalal=" mfm<j,a
ksIamdok wf, uOHia:dk" tl;= lsf uOHia:dk f.dvkes,s" fmd myiql
fjk;a
by; .%dh m%cd jHdmD;s l%shd;aul lsu ;=<ska osjhsfka wNdjhg hka meje;s iq jdrsudrA. je
wuqKq m%cd iyNd.s;ajh hgf;a kej; ia:dms; lsrSug yelshdj ,enqKdfiau fmd lDIs <sx" mdkSh <sx yd
l=vd mrsudKfha .=re;aj c, fhdackd l%u uska kshx ld,hkaysoS Y+Ial m%foaYj,g we;sjk c, ysh
uyrjd .ekSugo yelsh' iudchSh jYfhka tjeks myiql ,ndoSu fukau wdrA:sluh jYfhka
ksIamdok m%jrAOkhg wod, jkakdjQ .%dh ugf udrA. boslsrS" fndalal= yd mfm<j,a boslsrSu
;=<ska fmdck wjYH;djhka iemsrSu Wfoid uy= odhl;ajhla ,ndoS we;' .%dh i;sfmd<j,a"
ksIamdok wf, uOHia:dk yd tl;= lsrSf uOHia:dk jeks .%dh ugug wod, jk w;HdjYH
h;, myiql ykdf.k tajd M,odhs f,i boslroSug lghq;= lr we;s w;r tuska .%dh
ck;djf.a wdrA:sl yd iudc ;;a;ajh by< kexu i|yd w.h l<hq;= odhl;ajhlao ,ndoS we;'
ia;%slal ixLHdj
21
uQ,H m%.;sh
fy!;sl m%.;sh
weia;fka;=
uqo, re''
uqo,a ksoyia
lsu re'
m%;sY;h
m%Odk
jHdmD;s
ls%Svd
ms
fjk;a
uq jHdmD;s
.Kk
ks
jHdmD;s
251.96
249.451
99
1068
1101
6603
8836
8094
fuu jevigyk l%shd;aul lsu i|yd tla l,dmhlg re' 2"85"000 la fjkalr we;s w;r"
W;=re$kefkysr m<d;aj, iuDoa l,dmhla i|yd tla l,dmhlg re' 1"00"000$- ne.ska fjka lrkq
,eK' niakdysr m<d;a iuDoa l,dm i|yd tla l,dmhlg re' 1"50"000$- ne.ska m%;smdok fjka
20
lr
we;' l,dmhlg tla m%Odk jHdmD;shla" l%Svd ms 05la yd wfkl=;a l=vd ugf m%cd jHdmD;Ska
jHdmD;s jrA.h
ks jHdmD;s .Kk
357
c,
355
fjk;a
576
1001
3' wfkl=;a
5805
8096
tl;=j
5805
6000
5000
4000
3000
2000
1288
1001
wf k l =; a
l %Sv d ms
ixjr AO k
m%O d k
j H d mD ; s
^ j d " c, "
f jk ; a&
1000
ia;%slal ixLHdj
uQ,H m%.;sh
fjka l<
ksl=;a l<
uqo, re'
uqo, re'
fN!;sl m%.;sh
m%;sY;h
21
wkqu;
weia;fka;=
jHdmD;s
w;aika l<
ks jHdmD;s
m%;sY;h
06
11.24
11.24
100
224
223
224
100
j;= l,dm ixjrAOk jevigyk hgf;a f;dard .;a ia;%slal 06 la ;=< jHdmD;s 224 la ksulr we;s
w;r ta i|yd re'' 11'18 la jehlr we;' ia;r j.= wxl 18 ys laf'
osia;%slalh
n,a,
lE.,a,
r;akmqr
uykqjr
ud;f,a
kqjrt<sh
tl;=j
fjkal< uqo,
re'
ksul<
jHdmD;s
.Kk
1.46
2.29
2.91
2.08
1.46
1.04
11.24
45
39
55
48
20
17
224
iuDoa wldfhka
f.jd we;s uqo,
re'
1.460
2.290
2.910
2.080
1.406
1.040
11.18
m%;s,dN ,nk
mjq,a ixLHdj
5173
1799
6790
8605
2225
13965
38557
j;= jHdmD;s jevigyk hgf;a udrA. 93 lao" jd jHdmD;s 21 lao" c, imdok jHdmD;s 61 lao" f;a
o tl;= lsf uOHia:dk 02 lao" fjk;a f.dvkes,s jrA. 43 lao" fmd myiql jHdmD;s 02 la"
fjk;a jHdmD;Ska 02 lao ksulr we;' fuuska m%;s,dN ,nk mjq,a ixLHdj 38557 ls'
3'3'4
iuDoa m%;s,dNS mjq,aj, /lshd rys; ;reK ;reKshkag M,odhS /lshd ,nd.ekSu i|yd wjYH jk
jD;a;Sh mqyqKqj ,ndu iy tjeks jD;a;Sh mqyqKq ,nd.;a wh i|yd ijK yd iiK Kh
jevigyka hgf;a Kh ,nd iajhx /lshd wdrN lsug lghq;= lsu wruqKq fldgf.k ia;%slal
18 l jD;a;Sh mqyqKq jevigyka l%shd;aul lr we;' cd;sl wdOqksl;aj yd ldrAl mqyqKq lsf
wldh iu taldnoaOj fuu jevigyka l%shd;aul flfrA' 1999 jrAIh ;=< fufia jD;a;Sh mqyqKqj
i|yd fhduql< ixLHdj 1385 la jQ w;r" jrAIh wjika jk g mqyqKqj wjika lr we;s ixLHdj
893 ls' 542 l= kg mqyqKqj ,nka is;s' mqyqKqj wjidkfha /lshd ,nd we;s ixLHdj 843 ls'
ia;r weuqKq wxl '''''''''' olajd we;'
3'3'5
iq lrAudka;hkays kshe,s iuDoa m%;s,dNS mjq,a ixOdk.; lr Tjqkaf.a lrAudka; jvd;a M,odhsj
mj;ajdf.k hdu i|yd wjYH ;dCIK iydh" fj<|fmd, iydh" m%d.aOk iydh ,ndoS tuska
Tjqkaf.a mjq,aj, wdodh ugu je oshqKq lsug fuu jevigyk hgf;a lghq;= lr we;'
fuu jevigyk hgf;a l=vd lrAudka;lrejka 1819 fofkl= i|yd re'' 3'221 l Kh uqo,la ,nd
we;' wod, ia;r weuqKq wxl ''''''''''''''''' olajd we;'
22
23
lk Kh kshdul jevigyk
mam;=kag we;sjk yis Kh wjYH;d iemsu i|yd \Kh kshdulhska\ m;afldg Tjqka,jd mam;=kag
Kh ,ndf jevms<sfj,la kshuq mokula u; 1996 cQks udifha h;a lrk ,' fuu jevigyk
m%dfoaYSh f,al fldGdY 40 l lk Kh kshdulhska 400 la uska ls%hd;aul lrkq ,eh' ,xld
nexl=j yd uyck nexl=j tlaj fuu Kh l%uh l%shd;aul lrk ,o w;r fuu jevigyk i|yd fjka
lr we;s uqo, re' ,shk 3'3 ls' fuu Kh l%ufha fmd,S m%;sY;h uilg 5] jk w;r" bka 2] la
nexl=jgo" ;j;a 2]la kshdulgo" b;s 1] yis wdmod wruqo,go jYfhka whlr.kq ,ef' fuu
jevigyk hgf;a ,xld nexl=fjka yd uyck nexl=fjka uqo,a ,ndf.k we;s whqre my; laf'
nexl=fjka ,nd.;a uqo,a
j.= wxl 19
nexl=j
1996
1997
1998
1999
,xld nexl=j
1712477.86
1138937.34
1274013.91
801046.96
uyck nexl=j
1641151.52
1340797.43
1062622.36
809535.27
3353629.38
2479734.77
2336636.27
1610582.23
fuuska ,nd we;s Kh m%udKhka yd uqo,a my; j.=f lafjk w;r Kh ixhq;sh my; rEm
igyfka laf'
lk Kh jevigyk hgf;a Kh ,ndu
j.= wxl 20
Kh jrA.h
ixLHdj
1996
,ndoS we;s
uq uqo,
re''
ixLHdj
1997
,ndoS we;s
uq uqo,
re''
ixLHdj
1998
,ndoS we;s
uq uqo,
re''
ixLHdj
1999
,ndoS we;s
uq uqo,
re''
6024
2.92
16639
7.60
23565
11.21
29013
14.13
ixjrAOk
16498
15.26
42938
39.46
71352
67.20
99503
94.61
tl;=j
22522
18.18
59577
47.06
94917
78.41
128516
108.74
mdrsfNda.sl - wdmod
fuu jevigyk hgf;a 1999 jrAIfha ,nd ;snQ uq Kh m%udKh re' ,shk 108'74 ls' ka 87]
ixjrAOk Kh jQ w;r b;s 13] mdfNda.sl yd wdmod Kh h' fuu ;;a;ajh rEm igyka wxl
07 ka meye,sj olajd we;'
24
1996
1997
mdfNda.sl
$wdmod
16%
mdfNda.sl
$wdmod
16%
ixjrAOk
84%
ixjrAOk
84%
1999
mdfNda.sl
$wdmod
13%
1998
mdfNda.sl$
wdmod
14%
ixjrAOk
87%
ixjrAOk
86%
fuf;la ksl=;alr we;s Kh j,ska fmd,sh yer whug we;s uqo, re' ,shk 3'56 la jk w;r" Kh
kshdulhska w;/|s uqo, re' 45163'61 ls' uq meyer yej, tl;=j re'58950 ls' fuh whlr
.ekSug we;s uqo,ska 1'66] ls' ;;a;ajh fufia jqj;a fuu jevigyk uska re' ,shk 1'99 l
w;sla;hla ckkh lr we;'
1996
1.
1997
1998
1999
3372407.00
2999293.60
3539964.25
3555719.23
160458.94
94912.08
99713.19
45163.61
136256.00
60743.50
68720.00
29300.00
43972.00
12549.00
22950.00
29650.00
3.
whlr
.ekSug
jkdlu
udi 03 g wvq
m%udo
jQ
uqo,aj,
udi 03 g je
25
tl;=j
180228.00
73292.50
91670.00
58950.00
179236.00
614471.00
1303041.17
1990337.61
21/40
30/33
28/31
24/26
05.3%
24.8%
52%
124%
53%
90.9%
90.32%
92%
4.
jrAIh
fjkalrk ,o
uq Kh
uqo, ^re''&
,ndoS we;s
Kh uqo,
^re''&
,ndoS we;s
uq Kh
ixLHdj
Kh
,ndoSf
m%;sY;h
Kh wdmiq
whf
m%;sY;h
meyerye $
msgys Kh
m%;sY;h
1997
505.43
425.23
72740
84%
59 %
22%
1998
592.39
456.83
77357
77%
66 %
59%
1999
491.82
80152
72%
78%
1999 jrAIh wjidk jkg ksl=;a l< Kh jkdlu yd wh we;s uqo, ia;%slal wkqj rEm igyka wxl '''''''''
ys laf'
26
70000000
60000000
uqo, ^re&
50000000
40000000
30000000
20000000
10000000
fuu jevigyk l%shd;aul jk m%dfoaYSh f,al fldGdY ixLHdj Wm ldrAhd,o we;=j 236 la jk
w;r" nexl= fol iu tl jQ wdldrhg Kh ,nd u i|yd re'' 295 la fjkalr we;'
fuu Kh jevigyk hgf;a ,ndfok wju uqo, re' 10"000 la jk w;r" Wmu Kh uqo,
re'50"000ls' fmd,S wkqmd;h jirlg 10] ls' iq/l= f,i ;j;a iuDoa m%;s,dNsfhl= yjq,a
Khlrefjl= f,i fhdod .ekSu muKla is lrkq ,ef'
27
wmdr
wkqrdOmqr
fudKrd.,
n,a,
mq;a;,u
l=reKE.,
kqjrt<sh
wh we;s uqo,
fmdf<dkakrej
ud;f,a
uykqjr
lE.,a,
r;akmqr
ynkaf;dg
ud;r
.d,a,
l;r
.my
fld<U
Kh wdmiq f.f re'20"000 olajd ,ndfok Kh f.f Wmu ld,h udi 24 la jk w;r"
re'20"000 - 30"000 w;r Kh f.f Wmu ld,h udi 30 lao" re' 30"000-50"000 w;r Kh
f.f Wmu ld,h udi 36 lao" f' ijK jevigyk hgf;a 1999 jrAIh wjidk jkg ,xld
nexl=j yd uyck nexl=j taldnoaOj ksl=;al< Kh ixLHdj 9238 ls' tys jkdlu re' ,shk 238'28
la jQ w;r f jkg wh we;s uqo, re' ,shk 78'30 ls' whf m%;sY;h 75] la jk w;r
meyer ye iy msgys Kh m%;sY;h 17] ls' ta ms<sn| ia;r my; j.= wxl '''''''''''''' ys iy
weuqKq wxl ''''''''''' ys olajd we;'
j.= wxl 23
jrAIh
mqyqKq,dNSka
ixLHdj
fjkalrk
,o uq Kh
uqo, re''
,nd we;s
Kh uqo,
re'
,nd we;s
uq Kh
ixLHdj
Kh
,ndf
m%;sY;h
Kh wdmiq
whf
m%;sY;h
meyerye$
msgys Kh
m%;sY;h
1998
8720
149.592
132.147
5368
88%
98%
1%
1999
10980
149.592
238.284
9238
80%
75%
17%
1999 jrAIh wjidk jkg iuDoa jHdjidhl;aj Kh jevigyk hgf;a ksl= ;a l< Kh uqo, yd
wh we;s Kh uqo, ia;sl
% a jYfhka rEm igyka wxl '''''' ys laf'
40000000
35000000
uqo, ^re&
30000000
25000000
20000000
15000000
10000000
5000000
ksl=;a l, Kh uqo,
wmdr
fmdf<dkakrej
wkqrdOmqrh
fudKrd.,
n,a,
mq;a;,u
l=reKE.,
kqjrt<sh
ud;f,a
uykqjr
lE.,a,
r;akmqr
ynkaf;dg
ud;r
.d,a,
l;r
.my
fld<U
wh we;s uqo,
fuu jevigyk iSudiys; mSm,aia ,Sisx iud.u iu taldnoaOj l%shd;aul flfrk w;r f i|yd
fjka lr we;s uqo, re'' 300 ls' wdodh jelr .ekSf mokula u; lghq;= lrk jHdmD;s i|yd
my; lafjk j;al , .ekSug fuuska myiql ie,fia' tajd w;r ;%S frdao r:" frdao fofla
w;a g%elagrA iy f%,rA" rl:k" *elaia hka;%" Pdhd msgm;a hka;%" rEmjdyskS" fhda hka;%" uyck
28
weu;= hka;%" leurd" YS;lrK" wYS;lrK" fr nE.a iy im;a;= uyk ueIska" cqlS ueIska" ueKsla
lemSf hka;% yd Tm f hka;%" lDIs ldrAl hka;% yd wdmkak" jr lghq;= i|yd wjYH
fndagq wekacska yd WmlrK" .,a lvk hka;% we;= l=vd lrAudka; i|yd Nd;d lrk hka;% yd
WmlrK wdh f'
fuu jevigyk hgf;a Kh myqil ,ndu ;ks mqoa.,hl=g" noaOj yd lKavdh jYfhkao is
flfrA' ;ks mqoa.,hl=g ,nd fok wju Kh uqo, re'75"000$- la jk w;r" Wmu uqo, re'
150"000$- la f' noaOj re' 150"000$- olajdo" lKavdh i|yd re'300"000 olajdo myiql i,ikq
,ef' jirlg idudkH fmd,S wkqmd;h 10] ls' Kh f.f ld,h Wmu udi 48 ls'
ta ta NdKav
jrAIh
NdKav
ixLHdj
whh hq;=
uqo,
^re'&
whh hq;=
jdrsl
jkdlu ^re'&
whjQ jdrsl
jkdlu
^re'&
msgys
uqo, ^re'&
whf
m%;sY;h
1998
508
121873424
4242690
2139270
119734154
50%
1999
672
156543684
21513481
11800778
144780194
54%
1999 jrAIh wjika jk g l,an myiql imhd we;s wdldrh osia;%sla jYfhka j.= wxl 24 ys
oelaf'
j.= wxl 25
wxlh
ia;%slalh
fld<U
.my
l;r
.d,a,
ud;r
r;akmqr
lE.,a,
ud;f,a
kqjrt<sh
l=reKE.,
mq;a;,u
fudKrd.,
wkqrdOmqrh
fmdf<dkakrej
tl;=j
NdKav
ixLHdj
5
4
103
5
2
6
115
46
168
1
134
22
1
60
672
46582
78603
3337170
18132
163787
3386997
1300232
4134126
5386794
1030112
26127
18908662
29
28116
1941037
85700
1545898
741424
1853704
3203681
577164
8709
9985433
1060668
1020240
21026699
1382892
407100
1138372
24169526
11246252
33508592
219456
32714275
5409540
200307
13054332
146558251
whf
m%;sY;h
60.36
58.16
52.32
45.64
57.02
44.84
59.47
56.03
33.33
.%dh <s ck;djf.a b;sls jrAOkh uska wdfhdack Yla;sh jelsu" Tjqkag wjYH Kh
myiql ,ndu" Tjqkaf.a ksIamdok Yla;sh by< kxjd wdodh udrA. ,ndu hk wruqKq iys;j fuu
nexl= ix. jevigyk 1996 jifrA wdrN lrk ,'
01'
1999 jir wjika jkg whr 6 lg wh;a nexl= ix. 848 la l%shd;aul w;r 1999 jifrA
muKla wf;ka l%shd;aul jQ nexl= ix. .Kk 409 ls'
whr
m<uq
fojk
;=kajk
y;rjk
miajk
yhjk
tl;=j
02'
m%;sY;h
100
100
100
100
76
50
84
1999 jir wjika jkg whr 6 lg wh;a nexl= ix. 848 l idudl iuq;h 1205480 la h'
bka 60] la ia;%Ska jQ w;r 40] la mqreIhska h' nexl= ix.uhl idudkH idudl ixLHdj 1422 la
muK f'
1999 jir ;=< muKla tl;= jQ uq idudl ixLHdj 593417 la jk w;r bka 58] la ia;%Ska jQ w;r
42] la mqreIhska h' fuu jifrA nexl= ix.uhlg tl;= jQ idudkH idudl ixLHdj 700 la muK
f'
1997
ixLHdj
ia;%S
mqreI
tl;=j
174314
93470
267784
1998
m%;sY;h
64
36
100
ixLHdj
200489
143790
344279
30
1999
m%;sY;h
64
36
100
iuq;h
ixLHdj
m%;sY;h
ixLHdj
m%;sY;h
343556
249861
593417
58
42
100
718359
487121
1205480
60
40
100
03'
fldgia uqo,a
1999 jir wjika jkg ishu nexl= ix. ;=< re',shk 573 l fldgia uqo,la h' 1999 jifrA
muKla tl;= jQ fldgia uqo,a m%udKh re',shk 321 la h' fuu 1998 jir idfmaCIj 91] l by<
hduls' fuhg m%Odk fya;=j fuu jir ;=< wf;ka nexl= ix. wdrN lsuhs'
iuia: fldgia uqo,a
1997 - 1999
re',shk
fldgia
1997
uqo,a
1998
jkdlu
1999
jkdlu
jkdlu
iuq;h
]
jkdlu
ia;%S
55.49
67
103.75
62
199.21
62
358.45
63
mqreI
27.79
33
64.69
38
122.03
38
214.51
37
tl;=j
83.28
100
168.44
100
321.24
100
572.96
100
321.24
168.44
1997
04'
1998
1999
<ud" hud;d" idudl" idudl fkdjk iy iuQy b;=re f,i .sKq jrA. 5la we;' 1998 jir
wjika jkg 372147 l ;ekam;= m%udKhla mej;s w;r tajdfha jkdlu re',shk 189'21 la h'
1999 jifrA muKla ;ekam;=
;ekam;=
jrA.h
1997
ixLHdj
1998
jkdlu
ixLHdj
1999
jkdlu
ixLHdj
tl;=j
jkdlu
ixLHdj
jkdlu
idudl
70621
52
19.76
40
110474
54
38.4
27
588496
56
300.29
52
769591
54
358.45
47
<ud
29285
22
3.74
46725
20
7.27
306507
29
35.58
382517
27
46.59
oshud;d
7804
3.25
15795
8.88
44945
20.63
68544
32.77
idudl fkdjk
5023
4.22
13456
9.42
25036
27.90
43515
41.54
22533
16
18.22
37
50431
12
76.05
54
78090
183.81
32
151054
11
278.43
37
135266
100
49.19
100
236881
100
140.02
100
1043074
100
568.21
100
100
757.43
100
iuQy
tl;=j
31
05'
1998jir wjidkfha nexl= ix. ;=< talrdYS lrk ,o wruqo,a m%udKh ^j;al& re' ,shk 441 la
jQ w;r 1999 jifrA muKla tl;=jQ j;al m%udKh re' ,shk 889 la h' fuh 1998 jirg
idfmaCIj 188] l jeuls'
talrdYS lrk ,o iuia: wruqo,a
1997-1999
jrAIh
ii
iii
tl;=j
iv
vi
1997
106.59
25.89
132.48
1998
99.40
92.21
116.80
308.41
1999
150.51
167.77
207.42
218.77
48.24
96.69
889.40
tl;=j
356.50
285.87
324.22
218.77
48.24
96.69
1330.29
06'
lDIsldrAl" mfNdack" iajhx /lshd" jr yd i;a;aj md,k" wdmod f,i Kh ksl=;a lrhs'
1998 jifrA fuu Khu i, ii, iii whrj, nexl= ix. Kh ksl=;a lrk ,' fuu jifrA ksl=;a
l< uq Kh ixLHdj 70692 ls' tajdfha uq jkdlu re' ,shk 236'16 ls'
1999 jifrA ka uq Kh ixLHdj 136379 ls' fuu Kh m%udKh 1998 jir idfmaCIj 93] l
jeuls'
32
1998
ixLHdj
1999
jkdlu
ixLHdj
tl;=j
jkdlu
ixLHdj
jkdlu
,o whm;a ixLHdj
73550
149935
223485
wkqu; jQ Kh
70992
258.05
142967
713.55
213595
971.6
ksl=;a l< Kh
67786
236.16
136379
695.67
204165
931.83
151.98
359.80
511.78
meyer ye Kh
3004
3.33
7577
14.70
10581
18.03
whf m%;sY;h
96%
104%
102%
msgys Kh
07'
1999 jir wjika jkg ishu nexl= ix.j, re' ,shk 1464 l j;al m%udKhla jdrA;d jQ w;r
th 1998 jirg idfmaCIj re' ,shk 1024 l jeuls'
nexl= ix. i;= iuia: j;al yd wdfhdack
1998 - 1999
re' ,shk
ffM;uh
1998
jkdlu
NdKavd.dr ,am;a
1999
]
jkdlu
tl;=j
]
jkdlu
177.61
40
382.20
37
559.80
38
b;=re ;ekam;a
85.27
19
151.82
15
237.10
16
cx.u ;ekam;a
21.72
107.26
10
128.99
w; b;s uqo,a
3.58
17.00
20.49
msgys Kh
158.91
35
365.58
36
517.56
35
tl;=j
440.17
100
1023.78
100
1463.90
100
33
1023.78
1998
1999
ye|skau
iuDoa
iykdOdr
,nk
,shk
1'9
la
muK
m%;s,dNS
mjq,a
j,ska
80]
la
muK
iDcqju
lDIslrAudka;fhys kshef,k w;r ;j;a 10] la muK lDIs wdY%s; lrAudka;j, ksr;jk njg 1997
jrAIfha ia;%slal 18 l f;dard .kakd ,o l,dm 18 l lrk ,o iCIKhlg wkqj fmkS f.dia we;'
thg wu;rj iuDoa m%;s,dNSkaf.ka 70] lg muK j.dl< yels f.j;= ;sfnk w;r Tjqkaf.ka 25]
lg muK f.j;a;g wu;rj fjk;a bvo we;' tfukau mam;=kaf.ka nyq;rh" fndfydag 3$4 lau
ish jfkdamdh imhd .kafka lDIslrAudka;h ;=<sks' f wkqj n,k l, <slu msgqlSu i|yd
iuDoa jevigyk hgf;a lDIs ixjrAOk lghq;= i|yd uQ,sl ;ekla ysf'
02'
wruqKq
iuDoa m%;s,dNSkaf.a f.j;= ixjrAOkh lsu ;=<ska Tjqkaf.a wdydr i|yd hk hou wvqlr jk
;;a;ajh Wiia lsu yd ta ;=<ska ukaofmdaIK ;;a;ajhka wvqlr ksfrda.Su;a" Yla;sula ck;djla
yslsu
iajhx /lshd i|yd wjYH Kqu" l=Y,;d iy wdl,am je hqKq lsu yd ta i|yd wjYH
myiql ,ndu uska lDIs wdY%s; lrAudka; we;slr Tjqkag /lshd wjia:d we;slr,Su
wdrA:sl jkdlka hq;a rela frdamKh lsu ;=<ska j;a ug yd j.d lsug ys;lr mirhla
f.dvke.Su yd wdrA:sl m%;s,dN ,nd.ekSug wjia:d we;slsu'
fkka k wjOdkfhka wE;ajk lDIsldrAl" wdrA:sl yd T!IO j.djka je jefhka wdrN lsu
i|yd m%;s,dNSka Kqj;a lsu
34
m<d;a" ia;sl
% a yd m%dfoaYSh ugfuka rdcH ixia:d" uKav,j, iydh fiajd moaO;sho tjeks ug
;=< l%shd;auljk rdcH fkdjk ixOdkj, iyNd.S;ajho iuDoa lDIs ixjrAOk jevigyk yd
taldnoaO lr .ekSu
by; i|yka wruqKq uqka muqkqjd,Su i|yd 1999 jrAIh ;=< lDIs ixjrAOk jevigyk uska m%Odk
jYfhka f.j;= j.d jevigyk" mdil rela frdamK jevigyk" fYaI lDIs ixjrAOk jevigyk
yd lDIs mqyqKq yd Kqj;a lsf jevigyka ia;%sla ugka l%shd;aul lr we;'
03'
iuDoa m%;s,dNSkaf.ka 70] lg muK ixjrAOkh l<yels f.j;= we;s neka fuu f.j;= ixjrAOkh
lsu ;=<ska Tjqkaf.a tfkod wdydr i|yd hk hou wvq lr .; yel' Tjqkag iunr wdydr f,la
,nd.ekSug wjia:dj Wodu ksid ukao fmdaIK ;;a;ajfhka ksfrda.Sj ;u ldrAhhkays ksr;ug
wjia:dj Wodjkq we;' ridhksl jHhkaf.ka neyerj l,am m<sfndaO md,k l%u yd ldnksl fmdfydr
fhdod .ekSug fhduq lsu ;=<ska ksIamdok hou wvq lrk w;r I jHhka wdydrhg tla uo
j,lajd .; yel' ta wkqj iuDoa f.j;= j.d jevigyk hgf;a me, ;jdka we;slsu" j.d lrejkag
wjYH Kqu ,ndu" m%;s,dNSkaf.a f.j;= ixjrAOkh lsu yd f.j;= j.d ;r meje;au isflfrA'
f wkqj f.j;= j.d jHdmD;sh hgf;a 1999 jifrA wdrN lsug ie,iq lr ;snQ me, ;jdka 250
ka wdrN lr ;snQ kj me, ;jdka .Kk 384 la jQ w;r th ishhg 154 l m%.;shls' g wu;rj
1999 jifrA ixjrAOkh lsug ie,iq lr ;snQ f.j;= 13000 ka jir wjidk jkg f.j;= 2765 la
ixjrAOkh lr ;snqKq w;r th 22] l m%.;shls' iuDoa f.j;= j.d jHdmD;sfha me, ;jdka yd
ixjrAOkh lrk ,o me, ;jdka jHdmD;Ska u.ska m%;s,dN ,nk mjq,a ixLHdj 19513 ls' tfukau
f.j;= j.d jHdmD;sh hgf;a 1999 jrAIfha b,lal lr ;snQ f.j;= j.d ;r 300 ka 125 la mj;ajd
;snqKs' th 42] l m%.;shls' iuia:hla jYfhka 1999 jrAIfha f.j;= j.d jHdmD;sh l%shd;aul lsu
i|yd re' ' 1'3 l uqo,la wdfhdackh lr ;snqKs'
04'
Y%S ,xldf km;d isjk jk kdYh ksid wvqf.k hk jk im;a iqrlSu w;HjYH ldrKhla
we;' jk kdYh ksid j iemhqu Yd, f,i wvqu" mi fidaod hdu iy mi ksireu" c, iemhq
wl%uj;a u yd ksr; c, .e,S we;su isf' lDIsldrAl fnda. j.djka l<yels jkqfhao mfia
irenj /l.ekSfuks' c,Odrd m%foaY ixrCIKh lsuo" mirfha ;=,kd;aulNdjh mj;ajdf.k hd
yelaflao .iaje,a j,g muKs' fuu ;;a;ajh hgf;a b;sj we;s jk im; wdrlaId lr .ekSfuka
bv we;s iEu ulu m%fhdackj;a .ila isgqu wjYHj we;' g wu;rj j;aug ys;lr isis,a
mirhla fukau wdydr jrA." or" i;a;aj wdydr yd T!IO jrA. yd fldams" flfi,a" w,s.eg fmar yd
fjk;a uqo,a fnda. rdYshlao jrAIh mqrdu ,nd.ekSug yelsjkq we;'
35
f wkqj iuDoa mdil rela frdamK jevigyk uska O jevigyka l%shd;aul lr we;' miq.sh
jir y;r ;=< fukau fuu jHdmD;sh hgf;a 1999 jir ;=< O me, jrA. 394721 la isgqjd ;snqKs'
fuh jir ;=, isgqug ie,iq lr ;snQ me, ,shk 4 yd ii|d ne,Sf b;d wvq m%.;shla fmkajhs'
f i|yd re' ' 0'65 l uqo,la wdfhdackh lr ;snQ w;r fuu jHdmD;sh uska m%;s,dNS mjq,a 56631
lg fi; ie,iS we;'
05'
iuDoa m%;s,dNSkaf.a wdrA:sl jrAOkh i|yd iajhx /lshd wjia:d we;slsu fuu jevigyfka uQ,sl
wruqK f' fuuska m%foaYfha im;a ukdf,i Wmfhda.S lr fj<|fmd,g iqiq m ieliSfuka kj
jkdl tl;= lr fj<|fmd,g bm;a flfrA' fuu fYaI jHdmD;Ska uska ;u ksIamdok i|yd
;rld;ajh ;=<ska idOdrK <la ,nd.ekSu yd kg fj<| fmd, mj;sk taldldrh ksid
f.dhdg uqyqK mEug isjk widOdrKhkaf.ka ug yelshdj ,efnkq we; tfukau idudkH
jHdmdl Kqula we;s .%dh ;reK ;reKshkag iajhx jHdmdrhla jYfhka keS isugo wjia:djka
Wodjk w;r tu jHdmD;Ska fjk;a jHdmD;Ska wdrN lsug Kqu ,ndfok wdorAYhlao f'
f wkqj iuDoa fYaI lDIs ixjrAOk jevigyk hgf;a 1999 jrAIfha wdrN lsug ie,iq lr
;snQ fYaI lDIs jHdmD;Ska 21 ka wdrN lr ;snQfKa fYaI lDIs jHdmD;Ska 14 la jQ w;r th 67] l
m%.;shla fmkajhs' 1999 jifrA f i|yd lr ;snQ wdfhdack j, jkdlu re'' 4'35 ls' fuu fYaI
lDIs jHdmD;sh hg;a ia;%slal 10 l ueis md,kh" f.d;ek" flfi,a j.dj" ls j.dj"
weka;+h j.dj" fldyq nka ieliSu" l=rlalka j.d fldg ms f,i ksl=;a lsu" .ia j.dj"
lDIs ksIamdok wdY%s; jH ieliq uOHia:dk" fT!IO j.dj" fmhdia j.dj" nq,;a j.dj" mdil
f.dm, yd fmd,a j.d jHdmD;Ska jrAIh ;=< l%shd;aulj mej;=Ks' fuu O jHdmD;Ska uska m%;s,dN
,nk mjq,a .Kk 2763 la h'
06'
iuDoa m%;s,dNSka w;rska 40] lg je msilf.a m%Odk jfkdamdh lDIs lrAudka;h jqjo mdrml
lDIs ldrAl l%u Nd;h;a" kj lDIsldrAl l%u Nd;h ms<sn| wjfndaOh;a fkd,eu ksid Tjqkaf.a
ksIamdokj, m%udKh yd .=Kd;aulNdjh wvq Tjqka wvq wdodh,dNSka njg m;aj we;' lDIs
ksIamdok wdY%s; iajhx /lshd nyq, jqjo iuDoa m%;s,dNSka yg ta ms<sn|j we;s Kqu yd wjfndaOh
b;d wju ugul mj;S'
tuksid lDIslrAudka;fha ksr;jk iuDoa m%;s,dNSka i|yd kj ;dCIKsl l%u ykajdu ;=<ska lDIs
ksIamdok i|yd jehjk hou wvqlr ,dN ,nd.ekSf ;;a;ajhg f.k tau" wiajkq fk,Su" wiajekak
l,a;nd .ekSu" fj<| fmd,g W; whqka ksIamdok msieliSu ms<sn| Kqu ,nd fuka
ksIamdokj,g je jkdlula tl;= lsu" mdil f.d;ek ms<sn| Kqula ,ndu;a iy lDIs
36
wdY%s; iajhx /lshdj,g fhduq lsug wjYH oeKqu yd mqyqKqj ,ndu iuDoa lDIs mqyqKq yd Kqj;a
lsf jevigyk uska is flfrA'
f wkqj 1999 jrAIfha fuu jHdmD;sh hgf;a b,lal.; jevuq 260 l m%udKfhka jevuq 309 la
mj;ajd ;snQ w;r th 119] l m%.;shls' f i|yd re'' 0'84 l uqo,la wdfhdackh lr ;snqKs' fuu
iajhx /slshd mqyqKq jHdmD;sh i|yd fhduq jQ mjq,a ixLHdj jQfha 1312 ls'
01'
ye|skau
.%dh m%foaYj, wvq wdodh,dNSkaf.ka ie,lsh hq;= msila i;a;aj md,k yd jr fCia;%fha O jQ
l%shdldrlj, ksr;j is' kuq;a tu l%shdldrl hqKq lr .ekSug we;s bv m%ia:d w,amh' f
fya;=fjka Tjqka im%odhsl l%u wkq.ukh lrka tu ksIamdok lghq;=j, ksr;j is' fuu
;;a;ajfhka Tjqka uqo,jd,Su i|yd wjYH Kqu yd wjfndaOh ,ndu;a im;a wmyiql ksid O
jQ jHdmD;Ska wdrN lsug fkdyelsj isk wvq wdodh,dNSka i|yd wjYH iydh ,ndu;a i;a;aj
md,k yd jr ixjrAOk jevigyk uska isflfrA'
02'
wruqKq
1' i;a;aj md,k yd jr lghq;=j,g iuDoa m%;s,dNSka$ wvq wdodh,dNSka je jefhka fhduq lsu'
2' wLKav wdodh udrA.hla we;s lsu yd iajhx /lshd wjia:d ys lsu'
3' i;a;aj ksIamdok je lsu'
4' fmdaIK ;;a;ajh Wiia lr,Su'
03'
i;a;aj md,k yd jr fCIa;% iajhx /lshd W;amdokh l< yels udOHhkah' .%dh wvq wdodh,dNSka
i;a;aj md,k yd jr fCIa;%hkag m%fY ug Wkkajla yd leue;a;la lajqj;a im;a fkdue;s u
ndOdjla we;' f fya;+ka ksid iuDoa i;a;ajmd,k yd jr iajhx /lshd W;amdok jevigyk
uska tu whg iyk ie,iSu isflfrA' miq.sh jir lSmh ;=< fukau 1999 jir ;=<o fuu.ska wvq
wdodh,dNSka msila i;a;aj md,k yd jr fCIa;%hkag msiS idrA:l m%:sM, ,ndf.k we;'
37
f wkqj i;a;aj md,kh fCIa;%h ;=< 1999 jrAIfha ie,iq lr ;snQ O jHdmD;Ska jk fn%dhs,rA
ksIamdok jHdmD;Ska 78la" ;a;r ksIamdok jHdmD;s 9la" l=l=,a meg ksIamdok jHdmD;s 5la" l=l=,a
meg wf, jHdmD;shla" pl%Sh t md,k jHdmD;Ska 37la" W!rka we;slsf jHdmD;s 9la" .jhska
we;slsf jHdmD;s 10la yd fnda;,a l, ls ksIamdok jHdmD;Ska 2la wd jYfhka jHdmD;Ska 151la
jrAIh ;=< wdrN lr ;snqKs' g wu;rj jr lafIa;%h ;=< iqr;,a uiqka ksIamdok jHdmD;ska 13
l=;a iqr;,a uiqka wf, jHdmD;Ska 2la yd h u;aiH j.d jHdmD;shla wdrN lr ;snqKs' fYaI
i;a;aj md,k jHdmD;s jYfhka t wNsckk tall 02 la yd ;a;r ksIamdok tallhlao jrAIh ;=<
wdrN lr ;snqKs'
04'
kqj;a lsf yd mqyqKq ls jevigyfka W!rka we;s lsf jHdmD;sh ms<sn|j meje;ajQ jevigyka
.Kk 3la jQ w;r iyNd.S jQ ixLHdj 76 ls' .jhska we;slsf jHdmD;sh hgf;a meje;ajQ mqyqKq
jevigyka .Kk 18la jQ w;r iyNd.S jQ ixLHdj 531 ls' lsrs jdKqyrkh lsu inkaOfhka
meje;ajQ jevigykg iyNd.S jQ m%;s,dNSka ixLHdj 6la jQ w;r iqr;,a uiqka we;s lsu inkaOfhka
meje;ajQ mqyqKq jevigyka 4 i|yd iyNd.S jQ ixLHdj 56ls' h u;aiH j.dj inkaOfhka
meje;ajQ mqyqKq jevigyka 2la i|yd iyNd.S jQ ixLHdj 42 ls'
1999 jrAIfha i;a;aj md,k fCIa;%h inkaOfhka Kqj;a ls$ mqyqKq jevigyka 57 la mj;ajd we;s
w;r jr fCIa;%h inkaOfhka Kqj;a ls$ mqyqKq jevigyka 6la mj;ajd we;' iuia:hla
jYfhka fuu mqyqKq i|yd iyNd.S jQ m%;s,dNSka ixLHdj 1077la jk w;r iuDoa ixjrAOk
ks,Odka yd l<uKdlrejka .Kk 334 fofkls
38
3'8
wka; oqmam;=ka i|yd rdcH yd rdcH fkdjk wkq.%yh hgf;a m%cd uQ,sl iqNidLk jevigyka l%shdjg
kexu ;=<ska ck iudch iu ifydaorFjfhka j;a f mirhla f.dv ke.Su'
fl ld,sk wruqKq
wka; mam;=ka i|yd fYaI jQ iqNidOk jevigyka l%shd;aul lsu'
m%cd uQ,slj is flfrk w;r O fya;= ksid wirK Ndjhg m;aj isk fYaI iudc fldgiaj,g
iydh u wfkl=;a m%cdjf.a j.lSu yd hq;=lu nj mila lsu f'
iudc ixjrAOk jevigyk - ye|skau
iuDoa m%;s,dNS yd m%;s,dNS fkdjk wka; <s iudc fldgiaj,g iyk ie,iSf m%cd uQ,sl
jevigyka ykd .ekSug yd l%shd;aul lsug fYaI W;aidyhla iuDoa jevigyk hgf;a l%shdjg
kexf'
;u Yla;s jrAOkh lr.; fkdyels u ksid m%Odk ixjrAOk m%jdyhg tl;=h fkdyels
my; i|yka fYaI iudc fldgia f hgf;a my; i|yka fYaI iudc fldgia f hgf;a ykd
f.k we;'
m%;smdok
1999 jir i|yd Y%S ,xld iuDoa wldh u.ska iudc ixjrAOk wxYh fj; wod, jevigyka
l%shd;aul lsu fjkqfjka remsh,a ,shk 5 la fjka lr we;' th ia;sl
% a ugka fn hk whqre
weuqKq wxl 01 ys laf'
fuu fjka lrk ,o remsh,a ,shk 5 l uqo, lrkq ,nk jevigyka wkqj fn hdu my; laf'
j.= wxl 26
jevigyk
3730721
idCIr;d jevigyk
1154380
O iudc fiajd
114899
tl;=j
5000000
39
iudc ixjrAOk jevigyk hgf;a ykd.;a fYaI ck fldgia fjkqfjka m%cd uQ,sl jevigyka ykd
.ekSug;a" ykd.;a tu jevigyka wLkavj l%shdjg kexu;a m%dfoaYsh f,al fldGdY ugka
\iudc ixjrAOk moku\ kjQ ixOdkhla iuDoa jevigyk ykajd ka uq,a wjfha msysgjkq
,eh'
fuu mokf iNdm;sjrhd f,i wod, fldGdYfha m%dfoaYsh f,aljrhd lghq;= lrk w;r
o m%N+jreka o iudc fiajd lghq;=j, kshqla; fjk;a iafPd ixOdkj, ksfhda;hska o fuu iudc
ixjrAOk mokf fiiq idudfhda jQy'
iuDoa uyd ix. ;=<ska iudc ixjrAOk jevigyk l%shd;aul lsug mshjr .eksk'
iudc ixjrAOk
wruqo,a
f.dv k.d .ekSu i|yd lrkq ,nk m%Odku jeviyk \iuDoa fld\ wf, lsf jevigykhs'
Bg wu;rj iudc ixjrAOk mokf fyda uyd ix.ufha wNsu;h m ;u m%dfoaYSh f,al
fldGdYh ;=< fuu fYaI wruqo, ;rlr .ekSu i|yd O l%shdudrA. .; yelsh'
fndfyda g
f i|yd f,d;/hs kq we" i,ams,a meje;au" md .uka ixOdkh lsu wd jevigyka l%shd;aul
flfrkq olakg we;'
wfmaCId fkdflfrA'
iuDoa fld wf,h
1996 jifrka wer iuDoa fld wf,h f jk g is jrla mj;ajd we;'
1996 iy 1997
jirj, f i|yd fhdod .kq ,enqf cd;Hka;r <slu msgqlSf kh fh ;snQ Tlaf;danrA ui
17 jkodhs'
1998 iy 1999 jirj, iuDoa fld wf,h fhdod .kq ,enqfha cd;Hka;r je
iuDoa jevigyfkys uqLH mrudrA: yd Rcq jYfhkau ne|s ;su fuu f;dard .skSug m%Odku
fya;=jhs'
fld wf, lsf iEu iuDoa ixjrAOk ks,Odfhla $ iuDoa n,ldhla u.skau wju jYfhka
fld 150 laj;a wf, lrkq we;ehs wfmaCId lrk w;r m%dfoaYsh f,al fldGdYhlg fjkalr we;s
fld fld m%udKh ta ta iuDoa n,ldhj, j;ajk ck.ykh wkqj .e,fmk m fnod ykq
,ef'
tfia jqjo wf,hg je keUqrejla olajk whg je fld m%udKhla ,ndug lghq;= lrkq
,ef'
fld wf, lsf o,a nyd,Sug leg ta ta iuDoa ixjrAOk ks,Odka iska ilid iQodk
jydu uqo,a nyd,k leg l,dm ldrAhd,hg f.k wd hq;= w;r tajd jD; l< hq;af;a iuDoa l,dm
l<uKdlre bfha l,dm ldrAhd,fhah'
fldg m%dfoaYsh f,al ldrAhd,hg NdroSu l,dm l<uKdlre iska l< hq;=h'
;Hd. mskeu
iuDoa fld wf,h u;a lsu i|yd;Hd. mskef fYaI jevigykla o f hgf;a l%shdjg
kexf' fuys my; i|yka ks,Odka i|yd ;Hd. mskef'
1'
m%dfoaYsh f,al fldGdYfha jeu uqo,la tl;= lrk ixjrAOk ks,Od
40
2'
3'
4'
5'
6'
7'
wf, wdodhu
ta ta jir ;=< fld wf,fhka ,enQ wdodhu msn| ia;r j.= wxl 02 ys laf'
j.= wxl 27
jrAIh
25] odhlFjh
1996
2666141'00
666535'00
1997
2383581'00
595895'00
1998
1624063'00
40616'00
1999
4904265'00
iudc ixjrAOk wruqo, ;rlsu i|yd iuDoa wldfhka o iydh ,nd ug wfmaCId l< w;r ta
i|yd fldGdYfha tl;= lrk ,o wf, wdodhfuka 25] l odhlFjhla ,ndug mshjr .kq ,eh'
ta wkqj uq,a jir ;=fkys muKla fuu 25] odhlFjh ,nd oqka w;r ta fjkqfjka remsh,a 1303046 la
orkq ,eh'
fkd,eh'
1999 jifrA b;d idrA:l fld wf,hla lr ;snQ w;r 25] odhlFjh ,nd fokq
1996 jifrA isg 1999 jir olajd ia;%sla ugka ,enQ wf, wdodh ms<sn| ia;r
fYaIfhka iudc wd.l yd ixilD;sl jYfhka jeo.;a jkakd jQ jevigyka l%shd;aul lrkq ,nk
w;r tu.ska ;%;ajh" iqyo;djh yd iyjkh we;slsu uQ,sl wfmaCIdjhs'
ta wkqj 1997 foienrA ui 31 jk k jk g ia;%sla ugka iudc ixjrAOk moku u.ska
l%shd;aul l< jevigyka 839 la muK nj jdrA;d jQ w;r ta ms<sn| ia;r j.= wxl 28 ys laf'
41
j.= wxl 28
jevigyk
jevigyka ixLHdj
u;ajH ksjdrk
300
jeys iqNidOk
126
<ud iqNidOk
107
wdnd; iqNidOk
61
ldka;d iqNidOk
94
05
146
tl;=j
839
1998 ckjd isg foienrA 31 k jk g lrk ,o jevigyka ixLHdj j.= wxl 29 ys laf'
j.= wxl 29
jevigyk
ixLHdj
u;ajH ksjdrk
1640
jeys iqNidOk
590
<ud iqNidOk
486
wdnd; iqNidOk
490
ldka;d iqNidOk
558
199
1822
tl;=j
5785
1999 jir ;=< iudc ixjrAOk moku l%shdjg kexjQ jevigyka ixLHdj 6982 la jk w;r ta ms<sn|
ia;r ia;%sla ugka weuqKq wxl 03 ys laf'
fuu iqNidOk jevigyka jrA.SlrKHg we;=,;a jkafka f,a m;Hd. ls" rKrejka i|yd ^W;=re
kef.kysr m%foaYj,g heu i|yd& fmd,a w;= wd wjYH jH ,nd" <ud yd jeys ksjdi i|yd
wdydr yd fjk;a w;HjYH jH iemhS" f;dard .;a <s mjq,aj, <uqka i|yd ks, we yd meie,a
WmlrK ,nd " Y%uodk" weia lKakd fnodu" yekq m;a ,nd ^cx.u fiiajd ;=<ska& fYaO{
fjjoH idhk meje;a" frdao mqgq yd lD;su mdo fnod u" wirK ksjdi fkdue;s mjq,a i|yd ksjdi
fkdu jeks jevigyka f'
u;ajH ksjdrKh
iuDoa jevigyk ykajd fokq ,enqfha Yla;su;a wdrA:slhla we;s lr .;a i;=fgka j;ajk mjq,la
we;s lsf wuqK we;sjh'
m;alrk m%Odk idOl w;r u;ajH Nd;h m%ODk f' ta wkqj m%cdj ;=<
re' 2000 g jvd wdodhu wvq mjq,aj, udisl u;ameka hou mjqf,a wdodhfuka 1$3 la u'
42
iuDoa iykdOdrh i|yd jirlg flda 800 la ho lroa iuDoa,dNSka re' flda 1825 la
is.r i|yd muKla ho lsu
iykdOdr ,nk mam;=kaf.a u;ajH hou fmdfydi;=kaf.a houg jvd by< u'
by; lajQ fya;= wfma m%cdj ;=< olakg ,efnk w;r f ;;a;ajfhka m%cdj wE;a lsug lghq;= l<
hq;=h'
hq;=h'
f i|yd iudc ixjrAOk jevigyk ;=<ska mam;=kaf.a Yla;sh tla;eka lsug l%shd lrf.k
hkq ,ef' f i|yd kqj;a lsf jevuq l%shdjg kxjk w;r ta ;=<ska wfmaCIs; m%;sM, folls'
u;ameka yd u;ajH Nd;fhka ksoyia ug Wkkaj;a" Woafhda.h;a m%cdj ;=<ska we;sug lghq;=
lsu
Nd;h wju lsu Wfoid m%cdf we;sh hq;= fjki m%cdj iskau ykd .ekSug wjia:dj
ie,iSu'
;jo mqyqKq jevigyka ixOdkh lsf tys m%;sM, jvd;a idrA:l lr.ekSu Wfoid m%;s,dNSka
lKavdh .; lsula is flfrA'
fkdlrkakka jYfhks'
ta wkqj tla tla lKavdhug .e,fmk wruqKq Tiafia Tjqka l%shd;aul lru
is flfrA'
miq.sh jir lSmh ;=<u l,dm ugka fuu mqyqKq jevigyka l%shd;aul l< o 1999 jifrA isg
iuDoa uyix. yryd l%shdjg kxjkq ,eh'
m%fYfhys\ fuu jevigyk wka;rA.; we;s ksid uyd ix. msysgqjd we;s m%dfoaYSh f,al
fldGdYj, fuu jevigyk uyd ix. ;=<ska l%shd;aul f'
miq.sh jir lSmh ;=< lrk ,o jevigyka ms<sn| ixLHd o;a; my; laf'
j.= wxl 30
jrAIh
1996
1997
300
1998
1640
1999
1047
43
u;a jH ksjdrKh" <ud wmfhdackh yd ish kid .ekSu j,lajd,Su hk fiajd i|yd fYaI
ckdm;s ldrAh idOk n,ldhla msysgqu wdrN lr we;' fuu jevigyk iuDoa uyd ix. u.ska
l%shd;aul lrkq ,nk w;r tla tla ldrAh i|yd iuDoa ixjrAOk ks,Odka fofofkl= ne.ska iuDoa
uyd ix.ufha ldrAh uKav,hg wkqhqla; lrkq ,ef'
jevigyka 3la mj;ajd wjika lr we;s w;r mqyqKqj ,enQ ks,Odka fCIa;% rdcldj, kgu;a
fhdojd we;'
pQ, ckdjdij, udkj im;a ixjrAOk jHdmD;sh
iudc ixjrAOk wxYfha fufyhu yd wkq.%yh u; fld<U ia;%sla iuDoa flduidia ldrAhd,h
u.ska fuu jevigyk l%shd;aul flfrA' f i|yd ;dCIKsl iydh Y%s ,xld iudc ixjrAOk wdh;kh
u.ska ,nd.efka'
kg iuDoa jevigyfka
tu ksid iuDoa
h;a lrkq ,nk idCIr;d" idhksl yd u;a ksjdrK wd jevigyka u.ska ,efnk fm!oa.,sl yd
fmd jdis
iuDoa nexl= ix.uh" uyd ix.uh jeks wdh;kj, ks,;, ,ef wd;au wNsudkS wjia:d
jhsk mqrd is isk iuDoa idudlhska iu wka;rA mqoa., in|;d f.dvk.d .eksug
yelsu
rdcH yd rdcH fkdjk wdh;kj, fiajh jvd;a myiqfjka ;ukau yd ;u m%cdjg ,nd.ekSug
,efnk wjia:d
ta ;=<ska Tjqka
m%;s,dN kd.l j;=j, fjfik wvq wdodh ,nk ish mjq,aj, idudlhska fj; Rcq yd jl%
wdldrfhka ys f'
44
jHdmD;sfha wruqKq
iuDoa jHdmdrfha mrudrA: idCId;a lr.ekSu i|yd kd.lfha fjfik ishu wvq wdodh,dNSka jvd
fyd|ska odhl lr.ekSug W;aidy lsu fuu jHdmD;sfha m%Odk wruqK f'
ta i|yd my;
iuDoa jevigyk ms<sn|j we;s rAu; yd Yajdi relr Yajdifhka hq;= jQ idudl msila
f.dvk.d .ekSu'
iudc Iudpdr yd mqrej,ska j,lajd mjq, ;=< iykodhs jd;djrkhla ia:dms; lsu
rdcH yd rdcH fkdjk wdh;kj,ska fuu m%cdjka fj; ,eh hq;= fiajdjka lkka ,ndu
l%shd;aul jk wdldrh
fuu wruqKq imqrd .ekSu i|yd Y%S ,xld iudc fiajd oHd,h u.ska mqyqKq l< iudc fiajd
maf,daud,dNSka msilf.a iydh ,ndf.k we;'
kqu yd fCIa;% w;alS Wmfhda.S lrf.k iuDoa ks,Odka yd taldnoaOj lghq;= lrka
m%cdjka
3'9
ye|skau
iuDoa ixjrAOk jevigyk ;=< l%shd;aul jk O Kh fhdackd l%u" lDIsldrAl" i;a;aj md,k yd
jr" lrAudka;" jD;a;Sh mqyqKq" jHjidh ixjrAOk hk O jevigyka fukau nexl= ix. ;=<ska
,ndug kshl O Kh myiql ;=<ska wfmaCIs; wjidk wruqKq w;r jvd;a jeo.;a jkafka wvq
wdodh,dNS mjq,aj, wdrA:slh ;=< lsish NdKav fyda fiajdjka ksIamdokh lsug fhduq lsuhs'
Tjqkaf.a wdrA:sl Yla;s jrAOkh iy jk ugu by< kexu hk wruqKq ;=< iuia: iuDoa
jevigykska wvq wdodh,dNSka ;=<ska tl;= lrkq ,nk ksIamdok NdKav yd fiajdjka wf, lsu
i|yd wf,lrK h;, myiql ixjrAOkh lsu ms<sn|j fYaI wjOdkh fhduq h hq;=h'
iuDoa jevigyfkys iEu wxYhlskau tl;= lrkq ,nk ksIamdok yd fiajdjka wf, lsu i|yd
fYaIs;jQ fj<|m, h;, myiql je oshqKq lsu yd wdrN lsu wf, ixjrAOk jevigyk
u.ska is flfrA'
45
wruqKq
iuDoa wf, ixjrAOk jevigyk l%shdjg kexf uQ,sl wruqKq my; laf'
cd;sl wdrA:slh ;=< f.fhka jrAOkh jk fj<|m, fCIa;%h ;=< wvq wdodh,dNS mjq,a i|yd
wf, lrk jHdmD;s ;=<ska iajhx /lshd nyq, lsu'
wvq wdodh,dNSka i;=" Tjqka iska md,kh lrk l=vd fj<|m, ixOdkh lsfuka iy Yla;su;a
lsfuka miqj wka;rA ia;%sla lDIs ksIamdok yqjudre jevms<sfj,la wdrN lsu i|yd wdorAY
jHdmD;s l%shd;aul lsu'
wm;h yd kdia;sh wju lsu ;=<ska tys jdish f.dhdg;a mdfNda.slhdg;a ,efnk m wdorAY
jHdmD;s l%shd;aul lsu ;=<ska kj weiqre l%u ykajdu'
by; wruqKq bgqlr .ekSu i|yd my; i|yka wf, ixjrAOk l%ufo l%shdjg kexf'
1'
2'
3'
4'
5'
6'
7'
m%;smdok
1999 jirg ksh; jevigyka i|yd wf, ixjrAOk wxYh fj; ,nd we;s uq uqo, remsh,a
,shk 10 ls' th tla tla jevigyka i|yd jeh jQ wkqou my; laf'
i;sfmd< i|yd
5'06
cx.u wf, r: i|yd 1'55
wf, ie,a i|yd
mqyqKq jevuq i|yd
1'94
1'42
ksIamdolhska i|yd ;u ksIamdokhg idOdrK ,la fkd,eu cd;sl ugf .egjla njg m;a
;sf'
m;af'
wjYH;d idOdrk ,lg fkd,eu ishu wvq wdodh ,nk mdfNda.slhkaf.a .egjhs'
wf,
ixjrAOk jevigyk hgf;a ksIamdolhdg wf,lrk l%shdjg uey;au ksid idOdrk ,lg NdKav
46
f'
fmd,a w;= iy jg mrd, fhdod ilia lrkq ,enQ idm%odhsl i;s fmd<j,a
kd.l m%foaYj, m%Odk udrA. fomi mj;ajdf.k hk kd.l fj<|m, b,lal lr.;a fYaI
fj<|l f,i ilia l<" CIKslj .,jd bj;a l< yels i;sfmd<j,a
m<d;a md,k wdh;k kg mj;ajdf.k hk i;sfmd<j,a ;=< iuDoa m%;s,dNSka i|yd fYaI
fj<|l= ,ndu
fgkavrA u.ska i;sfmd< ,ndf.k iuDoa m%;s,dNSkag fYaI iajhx /lshd iy wf, wjia:d
,ndu
m%;s,dNSkaf.a ksIamdok wf,h i|yd Tjqka muKla yuqjk m%dfoaYsh f,al fldGdYh" nexl=
ix.uh wdY%s;j mj;ajk fj<|m,j,a
iss;s fmd<j,a
rd;%s i;sfmd<j,a
iEu i;s fmd<lskau wvq wdodh,dNS mjq,a i|yd iajhx /lshd wjia:d 35-150 ;a w;r m%udKhla
Wodf'
f wkqj i;sfmd< l%uh iajhx /lshd ,ndu w;ska Yla;su;a l%uhla nj ms,s .efkk w;r
kg wdrN lr we;s l=vd fj<| ie,a $ l=Kq uOHia:dk fCI;% w;alS u; my; i|yka m
jrA.
l< yelsh'
f i|yd ish Wmfoia ,ndfok w;r fuu fj<|ie,a Rcqju m%;s,dNSka mj;ajd
l=vd lKavdh lSmhla tl;= mdfNda.sl jH , f.k Tjqfkdjqka w;frA fnod yef fj<|ie,a'
nexl= fj<|ie,a
47
iuDoa nexl= ix.uh wdY%s;j ia:sr f.dvke.s,a,l m%;s,dNsfhl= fyda l=vd lKavdhula mj;ajd f.k
hkq ,nk fj<|ie,a
iykdOdr fj<|ie,a
iykdOdr fnu rAj, ia:dkj, h uqoaor m%udKhla ,nd m%;s,dNSka iska mj;ajd f.k hk
fj<|ie,a jYfhka ixOdkh l< l=Kq uOHia:dk
fuu .%dh fj<|ie,a l%uh o wf, jevigyka hgf;a l%shdjg kexfjk jeo.;a jHdmD;s fYaI hls'
nexl= ix. fj<|ie,a l%uh u.ska jhsk mqrd fj<|ie,a 1000 la nexl= ix. wdY%s;j l%shd;aul
fjka mj;S'
wu;rj iuDoa m%;s,dNSka ;=<skau kj jHdmdl m%cdjla ysu f jevigyfka olakg we;s jeo.;au
,CIKhls'
3'
wka;rA ia;%sla lDIs yqjudre jevigyk hgf;a kg t<j ksIamdokh flfrk m%dfoaYSh f,al
fldGdYj, tu ksIamdok" t<j ksIamdokh fkdlrk m%dfoaYSh f,al fldGdYj,g Rcqju iemhSu
;=<ska
fldGdYh ;=< ksIamdok NdKav yqjudrej ksid ksIamdolhdg ;u ksIamdokhg by< ,la
Bg wu;rj ta
w;ayod ne,Sf jHdmD;shla f,iska l%shdjg kexfjk iuDoa iyk cx.u fj<|ie,a l%uh o fuu
jevigyfkys ;j;a iqfYaI wx.hls'
Wiia ksudjlska hq;a cx.u l=Kq uOHia:dkhla fhdod .; yels ;rldrS fj<|m,g .e,fmk
lr;a; fYaIhla f hgf;a ykajd we;'
yd fjk;a ckdlSrAK ia:dkj, fuu cx.u fj<|ie,a l%uh l%shd;aul lrkq ,ef'
f hgf;a kg cx.u fj<| r: 86 la muK ,nd ug kg lghq;= lr we;'
48
wf, ixjrAOk jevigyk l%shdjg kexu u.ska ksIamdokh flfrk O mkakfha NdKav yd lDIs
ksIamdokhka i|yd ia:djr fj<| fmd<la
msiSug ta ta mqoa.,hdg Tyqf.a iqfYaI oCI;d wkqj jvd;au .e,fmk jHdmD;sh f;dard .ekSu
.egjla h yelsh'
ta
wkqj mqoa.,hdg .e,fmk Tyq i;= oCI;d" im;a yd wdl,amj,g W; jHdmD;sh f;dard .ekSf
wjia:dj i,id fokq ,ef'
m%foaY i|yd ta ta ;ekaj,g jvd;au iqiq ksIamdok jHdmD;sh fyda j.d jHdmD;Ska ksjerj ykd
.ekSu o fuys isf'
6'
lsish ksIamdok l%shdj,shlg we;= isk iuDoa m%;s,dNS iq ksIamdolhdg uqyqK mEug isjk
we;e wjysr;d wju lsug Wmld u wf, m%jrAOk myiql iemhSu hgf;a l%shdjg kexf'
ta
ta ksIamdok i|yd wjYH kj mkakfha O weiqre jrA." f,an,a imhd u" m%pdrk yd m%pdrk
myiql ie,iSu flfrA fuys fYaI wjOdkh fhduq flfrA'
iudc ixjrAOkh
wf, ixjrAOkh
fuu idOl yd tlajQ miq ksIamdok M,odhs;dj by< ugulg meKs g wf, m%jrAOkh i|yd
fj<| m%orAYkhla meje;au flfrao wjOdkh fhduq fjka mj;s'
idCIr;d jevigyk
iudc ixjrAOk wxYh wOHdmk wud;HdxYfha fkdu;a wOHdmk tallh yd inkaO f,dal
idCIr;d kh fjkqfjka fYaI jevigyka /ila l%shd;aul lsug lghq;= lrk ,'
f i|yd
fYaI jevigyka folla 1997 iy 1999 hk jir fflys l%shd;aul lrk ,'
jhi wjqre 6 ) 15 ;a w;d mdie,a fkdhk jhfia <uqka mdie,aj,g we;=,;a lsu f hgf;a
l%shd;aul jQ m%Odku jevigykhs'
fkdhk jhgia <uqka isug m%Odk fya;= lsmhla n,md we;s nj fmfka'
foudmsh /ljrKh wys u" wdrA:sl Ialr;d yd fjk;a iudh fya;= fuhg n,md we;s nj fmfka'
fldGdY ugka l%shd;aul lrk ,o jevigyka w;r kqj;a lsf jevigyka" idCIr;d mx;s
meje;au" odYHdnd; yd ukaonqoal orejka fYaI wOHdmk tallj,g fhduq lsu" mdie,a WmlrK
fnod u" mdie,a wOHdmkfha jeo.;alu fmkajd fok foaYk yd iuka;%k ixOdkh" mdie,a hdug
wlue;s <uqka i|yd jD;a;Sh mqyqKq mdGud,dj,g fhduq lsu" <ud mqia;ld, yd <ud iudc msysgqu
yd Wmamekak iy;sl fkdue;s orejka i|yd Wmamekak iy;sl ,ndug lghq;= lsu fmkajd h
yelsh'
g wu;rj jeys wOHdmk jevigyka o l%shd;aul lrk ,'
ykd.ekSug yd m%dfoaYsh f,al fldGdY w;r woyia yd w;alS yqjudre lr .ekSug wjia:dj
i,id ula islrkq ,ef'
3'10'3 ksrAudK lj (Quality Circles)
iuDoa jevigyk ldrAhCIuj yd M,odhSj mj;ajdf.k hdf wruqKska iuDoa l<uKdlrejkag yd
kshdulhskag ksrAudK lj l%shdj,sh ykajd l%shd;aul lsug wjYH Wmfoia yd ufmka ,nd u
wjika lr we;s w;r m%Odk ldrAhd,fha iEu wxYhlu ksrAudK ljhla ne.ska msysgqjd we;'
3'10'4 l,dm ksCIK jevigyk
iuDoa ixjrAOk jevigyk hgf;a lrk ,o O ixjrAOk jevigykaj, .=Kd;aul yd m%udKd;aul
m%.;sh l,dm ugka fidhd ne,Su fuu jevigykska wruqKq flfrA'
ta wkqj m%Odk jYfhka"
1. iuDoa nexl= ix.j,ska .%dh ck;djg bgq we;s fiajdjka fidhd ne,Su
2. iudoa
ixjrAOk
jevigyk
uska
l%shd;aul
l<
iy
l%shd;aul
fjka
mj;sk
Kh
51