Sootra

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 25

Charak Samhita:

CHARAKAM SUTRASTHANAM
Chapter 1 : Deerkhanjeeviteeyam
Number of chapters in charakam sutram -30
pratisamskarana by dridabala-chikitsa 14-17, kalpa, sidhi.
pratisamskarana by charaka-sutram, nidanam, sareeram, indrium, &13 chapters
in chikitsa
Sequence of ayurveda in caraka samhita -brahmn> daksha> aswini> indra>
baradwaja>
maharshaya> punarvasu> agnivesadi maharshaya.
The root of purusharta-aarogyam
Trisutra are- heulinga, oushadajnanam, swstatura parayanam (karanam,
lakshanam, oushadam)
Diciples of atereyea- agni, bhel, jatukana, parasara, harita, ksharapani
Jeevitam - sareera, indriya, satwa, athma samyogam,
Synonims of jeevitam -nityagam anubandam dhari
Tridandam- satwa, athma, sareeram = puman, chetanam
Dravyani -panchabuta, athma, manas, kalam, dik. = 9
Dravyam=asraya of karma 3& guna-gunas:samavay,nishkriyatwam, karanam
Prayojana of ayurveda- dhatusamya
Trivida hetu of vyadhi-mitya, heena, ati yogam of kala, budhi, indriyartha,
samayogam=arogyam
Asrayadravya of rasa- pridvi, jala, vyaktadravya of rasa-akas, vayu, agni
Oudbhidadravya- vanaspati: fruit with out flower, vaanaspatya: fruit with flower
veerut:climbers, oushadi: falapakantha
six vriksha for sodana
Chatusneham- sarpi taila vasa majja
Panchalavanam- sourchal,saindav, biba, samudra, oudbhiga

Mootragunam- tikshna,rooksha, kadu, lavana


Aajamutram- kashaya, maduram
Aavi- snigtha, tikta
Hasti- lavanam
Oushtram- tiktam
Gharamutram- used in mental diseases
yukthoushdam- that gives health
Yuktavaidyan- he cures disease
Name of first chapter of charaka- deerkhamjeeviteeyam
Chapter 2: Apamargatanduleeyam
Somaraji sidhaa yavagu cures- visha
Number of yavagu described in 2nd chapter of charaka- 28
Second chapter- apamargatanduleeyam
Chapter 3 : Aaragwadeeyam
Number of churnayoga described in 3rd chapter of charaka- 32
Chapter 4 : Shadvirechana matrashitheeyam
Number of virechanayoga described in 4th chapter of charaka- 600
Virechanasraya- 6
Kashayayoni- 5; madura, amla, katu kashaya tikta; lavana not included.
Kashaya- 500
Kashayakalpana- 5 swarasadi
Virechanasraya- 6 ksheera moola, twak, patra, pushpa, fala
Strongest kashaya kalpana- kashaya
Kashayayoni- shadrasa lavanavarjita
Panchasan mahakashaya is described in which chapter - 4 (shadvirechana
matrasideeyum)
Chapter 5: Matrasitheeum

bhutaguna of lakhudravya- vayu, agni


bhutaguna of gurudravya- jala, bumi
Intervals for rasanjana- 5,8 days; dont use in daytime
Types of dhumapana- prayogika, snaihika, sirovurecana
vitiated dosha in doomakala- vatakapha
Prayogika doomakla- 8; snana, bhukta, vamita, kshut, dandadhavan, nasya,
anjana, nidra
Number of fumes inhalation -9 (3*3)
Dhoomavibrama- disease due to akalaseva of dhuma
In disease of shira, nasa, akshi; inhalation through nose & exhalation through
mouth
In kandagata disease inhalation through mouth & exhalation through mouth dont
exhale through noses
Length of netram - vireka-24' snaihika-32' prayogika- 36'
Rity for nasyam- varsha sarat vasanta
Matra of anutaila -1/2 pala procedure 3 times *7 days
Chapter -6 : Tasyasitheeyam
Adana kalas are- sisiram,vasantam, greeshmam (utharayanam)
Visarga kalas are- carsha, sarat, hemantam (dakshinayanam)
Visargam- chandran; adanam- sooryan become prominent
Durbala in varsha & hreeshmam, madyabala in sarat vasabta, shrestabala in
hemanta sisiram
Agnibala is best in hemanta
Doshakopa- vayu
Vargyarasa in hemanta- katu tikta kashaya
Vamana is conducted in- vasanta
Alcohol intake and sex are prohibited in - greeshnam
Honey is indicated in - varsha ritu, mardwikaristam+honey

Pitta is vitiated in -sarad


Thiktakagrita, raktamoksha are inducated in- sarad
Hamsodakam -ih sarad
Atapaseva is contra indicate d in - sarad
Chapter 7: Na vegan dharaneeyam
ahitahara is reduced by - padamsika krama
dosha sodhana is done on - first month of vasanta & varsha
Heated dadhy vitiate- pita rakta
Dadhi+mulgasupam- calms raktavatam; with amla- calms dosha
Chapter 8 :Indriyopakramaneeyam
Panchendriani- chaksu, srotra, khrana, rasana, sparsana
Panchendriadravya- panchabhutani
Panchendriaadhistana- akshini, karnow, nasika, jihwa, twak
Panchendriartha-sabda, sparsa, roopa, rasa, gandham
Panchendriabudhi- indriya jnanam
PanchaPanchendria are described in -8 chapter
Chapter 9 :Guddaka chatuhpadam
chatuspadas are- bhishak, dravya, upasthada, rogi
Chaturvidha jnanam- hetu linga prasamanam roganam apunarbhava
Vaidyadharmani- maitri karunyamarteshu sakya priti upekshenam
Chapter 10 :Maha chatushpadam
Types of roga Sadhyam and asadhyam
Asahya is devided into two yapya and annkrama
Sadhya- alpopaya. Mad hyamopaya and kasta Sadya
Chapter 11: Trisheniyeeam
Three eshnas- praneshana, dhaneshana, paralokeshana

Most important eshana is -pranesnana


Jagat is devided into two- sat, asat
Pareeksha- 4 types ; prathyksha, apthopadesa, anumanam, yukthy
Trayopastamba- ahara, nidra, brahmacarya
Balam 3 types - sahajam, kalajam, yuktikritam
Rogakaranam- ayoga, atiyoga, midyayoga of kala, artha, karma
Togam- nija,agantu, manasam
Rogamarga- sakha, marmastisandhi, koshtam
Bhishak- chadmachara, santi sandyeke, siddha sadhita
Oushadam- daiva vyapasrayam, yukti vyapasrayam, satvapacayam
Oushadaprayogam- anta parimarjan, bahi parimarjan, sastraprayogam
Chapter 12 :Vata kala kaleeyam
In which chapter 6 vata guna are described?- 12
Chapter 13 :Snehadyayam
Snehayoni- sthavaram, jangamam
Tilatailum is best in all tailum
Erandatailum is best for virechanam
Gritam is best among chatusneha
Griram- vatapittaharam
gritam -in sarad; vasa majja- in vzszntzm; tailum -in varsha; mo snehapanam in
extreme climate
Snehapanam -in night- vatapitta, & in ushna climate
Snehapanam in daytime - kapha& seetakalam
Anupanam of gritam -ushnambu
Anupanam of vasamajja-mandam
Pravicharana of sneha- 24 types
Sneha types -64

Snehapanam in gulmam- achham


Snehapanam duration -krurakoshta: 7 days ; mridukoshta- 3 days
samana snehapanam -in annakala
Sodhana snehapanam in early morning
Dosha of mridukoshta -pitta
Dosha of krurakoshta - vata
Agni increase with sneha -use cold water
In saama pitta -dont use kevala sarpi
Panchaprusry-sarpi,vasa, majja, tailum -2 pala each, 6 fold water -prepare gruel
Chapter 14 :Swedadyayam
in amasyasayasrita vata, first do rookshasweda, then snigtasweda
Inpakwasayasrita kapha- first do snigtassweda then rookshasweda
In vrishna, hridayam & dristi, -mridusweda
In atisweda condition grishmakala carya is employed
Types of sweda are Sankara Prasthara, Nadee, Parisheka Avagaha, Jentaka,
Asmagna, Karshu, Kuti,
Bhu, Kumbhika, Koopa, Holaka, -13
Sweda division - ekanga, sarvanga, ; rookshasweda, snigtasweda
Anagni sweda - 10
Chapter15 :Upakalpeeyam
this chapter deals with vamana & vurechana procedure in details
Wait two nazika after vamana medicine
Sweda indicate dosha dravanam
Romanjam indicate dosha prachilitm
Admanam indicate kukshigamam,
hrillasa & asyasravanam indicate vamana starting
Vamana sequence -kapha , pitta , vata,

Quantity of vamana -pravara-2, madyama-1.5, avara-1 prastha


Chapter 16 :Chilitasprubriyium
Sequence of virechanam - mala, pitta , kapha , vata,
In atiyoga of vamana & virechanam - snehapanam or jeevineeye sidha snehavasti
is good Chapter 17 :Kiyanta shirasyeem
number of siroroga-5
Number of hridroga-5
vikalpaja of dosha -62
Number of kshaya- 18
Number of prameha pitaka-7
Dosha gati-3
dasaguna of ojus- guru seetam mritu snigtan bahalam madhuram sthiram
prasannam picchilam
slasnam
Prameha pitaka are- saravika, kacchapika, jalini, sarshapi, alaji, vinata, vidradi
Areas of vidradi -hridayam klomam yakrit pliha kukshi vrikka vamshana vasti
Asadya vidradi - sannipata, in hridayam nabhi vasti
Chapter 18 :Trishpoheeyam
Types -vata pitta kapha ;nija agantu
Subdivision of sopha 2,-nija agantu 3,-VPK 4,-VPKA 7-VPKA VP VK PK SA & 1 type
Kastasadya lakshana in males -first in legs spread to body; female first in face
spread to body & guhyyasopha in both sex
Galasundika-kapha
Galakandam- kapha
Galagraham- kapha
Visarpam- pitta rakta
Pitaka -pitta

Tilakalakam, neelIka, vyangam, viplavam- pitta rakta


Sankakam- pitta
Karnamoola sopha -pitta
Pliha vriddy-vata
Udara- vata
Anaha-vata
Rohinni- sannipata
Rogam- sadhyam asadyam
Mridusadhyam, mridu asadhyam
Darunasadhyam, daruna asadhyam
Chapter 19:Ashtodareeyam
8- udara mootrakhada ksheeradosha retodosha
7- kushta pitaka veeserpa
6- atisara udavartha
5- gulmam pliha kasa swasa hidma daha chhardi arochakam siroroga hridroga
pandu unmada
4- apasmara netraroga karnaroga pratisyaya mukharoga grahini mada moorcha
sosha napumsataka
3- sopha kilasa raktapitta
2- jwara vrana aayama gridrasi kamala ama vararakta arsas
1- oorusthambam sanyasam mahagatam
20- krimi prameha yoniroga
Number of each diseases are described in this chapter study this well
Chapter 20 :Mahaogadhyam
rogam -aganthu, vatam, pitta, kapha
Rogaprikriti -aganthu nijam
Rogadhistanam -manas sareeram

Rogam - asanghyam
Aganthu - abhikadadi
Nijam -dosha vikriti
Nanatmaja vikrara ere described in this chapter
Vatavikaram- 80
Pitta vikrara - 40
Kapha vikrara - 20
Chapter 21 :Astow nindideeyum
Are-ati deerkha ati hrasva ati loma aloma ati krishna, ati goura ati stoulya ati
krisha
Dosha of atistoola- ayurhrasam, jara, krichravyavayata, dourbalyam,
dourgandyam, swedabada kshudatimatram, ati pipasa
Chapter 22 :Lamkhana brimhaneeyam
Saptopakrama- lankhanam brimhanam, rookshanam, snehanam, swedanam,
sthambanam
Swastha do brimhanam in greeshma ritu
Szmyak rookshana lakshana =samak langhana lakshana
This chapter is very important ; study well
Chapter 23 :Santharpaneeyam
sanrharpana yogam described in chapter 23 santharpaneeyam
Chapter 24 :Vidhisoniteeyam
Rahtadushti nationally happiness in- sarad
Krodha leading to- rakta dusti
Jala, anoopa, bilesya, prahasa mamsam causes -rahtadushti
Treatment of rahtadushti -raktapitta hara treatment virechanam anuvasanam
raktamoksham
mada is caused by vata encroached in vatasthana
Madyaja mada is charecterised by kshnikaavastha

Kalyanakagritam or mahashshadpalam can be given to moorcha patient


Chapter 25 :Yajja purusheyam
From which purusha & rogam derived ?
Pareekshi - aathmajam
Saralomav- satwa (mana) jam
Varyovidan- rasajanyam -water
Hiranyaksa-shad dhadujanyam
Sounakan- matapita
Badrakapya- karmajam
Baradwaja- swabhavajam
Kankayanan- prajapati
Atreeyabhikshu- kalajam
Punarvasu- all has a role
Root cause of vyadi or abhivridhy of body Atreyan- aaharajam
Aaharam - 1type
Origin - two stavara jangamam
Bheda- hita ahita
Upayogam- pana asana bhakshya lehya
Rasa - six
Gunas- gurvadi-20
Types -endless
Important foods and its best variety look downwards
sookadhanya- lohitasali
Samidhanya- mudga
Udakam- antareeksham
Lavanam- saindhavam

Sakam- jeevanthee
Mrugamamsam- enam
Pakshimamsam- lava
Vilesayanam- godha
Matsyam- rohitam
sarpi -gavyam sarpi
Ksheeram- gavyam
Stavarasnesa- tilajam
Anoopavasa- varahavasa
Matsyavasa- chuluka
Jalacaravasa- hamsavasa
Vishkiravasa- kukkuda
Shakhadavasa- ajamedas
Kanda- shringavera
Phala- mridweeka
Ikshuvikara- sarkara
Following are the ahita among foodstuffs
Sookadhanya -yavaka
Samidhanya -masha
Udakam -naditoyam
Lavanam -oruppu
Sakam -sarshapi
Mrugamamsam -gomamsam
Pakshimamsam -kanakapotam
Vilesayanam -bheka
Matsyam -chilichimam

Sarpi -avikam sarpi


Ksheeram -aviksheeram
Stavarasnesa -kusumbasneham
Anoopavasa -mahisha
Matsyavasa -kumbheera
Jalacaravasa -kakamadgu
Vishkiravasa - chatakavasa
Shakhadavasa -hastimedas
phala - kahucha
Ikshu vikrara - phanita
Describes best thing to use in treatment
Vruttikaranam-annam srestam
Aswasakaranam- udakam
Sramaharanam- madyam
Jeevaneeyanam- mamsam
Brimhanam -rasam
Tarpaneeyanam- lavanam
Hridyanam- amlam
Balyanam- kukkutam
Vrishyanam- nakraretas
Kaphapitta samana -madhu
Vatapitta samana -gritam
Vatakapha samana -tailam
Kapha samana- vamana
Pitta samana -virechanam
Vata samana -vasti

Vyangam - reeredardyakaram
Pumsthopakhada- ksara
Anna aruchikaranam- tindukam
Akandyanam- amakapitham
Ahridyanam- avikam gritam
Sosha nasaka, styanyam, satmya- ajaksheeram
Kapha pitta kara- aaviksheeram
Swapna jananam- mahisha kshira
Sbishyandakaranam- dadimanda
Karshaneeyanam-gavedhukam
Virukshaneeyam- uddalannam
Mutrajanan- ikshu
Purishajanan- yava
Vatajanan- jambu
Slesma pitta janan- saskulya
Amla pitta jananam kulatha
Vamanam, asthapanam, anuvasanam madanafala
Sukhavirechanam thrivrit
Mriduvirechananam- chaturnagulam
Theekshna virechananam snuk paya
Sirovirechananm prathyak pushpin
Vidangam krimignanam
Sirisho vishagnanam
Khadiram kusthagnanam
Rasna vathagnanam
Amalakam vaya sthapanam

Harithiki- pathiyanam
Eranda moolam vrishna vatha haranam
Pippali moolam deepaniya pachaniya aanaha prasamananam
Udichyam ( iruveli) nirvapaneeya pachaneeya charadi atisara haranam
Katwanga and mustha sangrahana deepaniyanam
Anantha (koduthoova) sangrahika deepaniya rakthapitha prasamanam
Chitrakamoolam deepanieya guda sopha arsa soolaharanam
Puskaramoolam hikka swasa kasa parswasoola haranam
Amrita sangrahika deepaniya vathahara sleshma sonitha vibandha
prasamananam
Vilwa sangrahika deepaniya vatha kapha prasamananam
Ativisha deepaniya pachaneeya sangrahika doshaharanam
Ulpala patma kumuda kinjilka sangrahika raktha pitha prasamananam
Duaralabha pitha sleshma upasoshanam
Gandhapriyangu- sonitha pithathiyaoga prasamananm
Kutajatwak sleshma pitha raktha sangrahi kopa soshanam
Kasmary phalam raktha sangrahika sonitha pitha prasamanan
Prishni parni sangrahika deepanieya vatha hara vrishyanam
Vidarigandha vrishya sarvadoshaharanam
Bala sangrahika balya vatha haranam
Gokshura mootrakricha anila haranam
Hingu chedaneeya bhedaneeya deepaneeya anulomika anila kapha
prasamananam
Amlavethasa bhedaneeya deepaneeya anulomika vatasleshma haranam
Yavasooka sramsaneeya pachaneeya arshagnanam
Takra grahani arsha gritavyapat prasamananam
Samagrita sakthau vrishya udavartha haranam

Kravyada mamsabyasa grahani dosha sosha arsagnanam


Kseeragritha- rasayananam
Tailagandoosha danda bala ruchi karanam
Chandanam udumbaram dahanirvapananam
Rasna agaru- seetapanayana pralepananam
Lamajja useera- daha twakdosha swedapanayana prelapananam
Kushta vathaharabyangam upanaham
Madhukam- chakshusya vrishya keshya kandya varnya balya virajaneeya
ropaneeya
Yastee prana samjna hetunam agni ama sthamba seta soola deepana
prasamananam
Jalam stambaneeyanam
Mrit brasta loshtra nirvapitamudakam trishnatiyoga prasamananam
Atimatrasanam ama pradoshahetunam
Yadha agni ahara- agni sandhukshanam
Satmyam chestabyavahara upasevananm
Kalabhojanam arogyakaranam
Vegasandharanam anarogya karanam
Madyam soumanasya karanam
Atimadyam dhee smriti driti haranam
Gurubhojanam durvipakanam
Ekabhojanam sukhaparinama karanam
Sukraveganigraha sandatakaranam
Streeswatiprasangam sosha karanam
Parayathanam anna asaradhakanranam
Anasanam aayurhrasakaranam
Pramitasanam karshaneeyanam

Ajeernasanam grahani dooshanam


Vishamasanam agnivaishmya karanam
Virudha veeryasanam nindita vyadhi karanam
Prasama pathyanam
Aayasa sarvada pathyanam
Mithyathiyoga vyadhikaranam
Alakshmikaranam rajaswalabhigamanam
Aayushyanam brahmacaryam
Sankalpo vrishyanam
Dourmanasyam- avrishyanam
Ayadhabalamarambha pranoparodhinam
Vishado rogavardhananm
Snanam sramaharanam
Harsha preenanam
Soka soshananam
Nivrutty pustikaranam
Thusti swapnakaranam
Atiswapna tandrakananam
Sarvarasobyasa balakaranam
Ekarasobyasa dourbalya karanam
Garbhyasalyam aabaryanam
Ajeernam udharyanam
Bala mrudu bheshaneeyanam
Vridha yapyanam
Garbhini- theekshnaoushada vyaya vyama varjaneeyanam
Soumanasyam garbhadharananam

Sannipatho duschikistyanam
Thamo- vishma chikitsyanam
Jwara- roganam
Kushtam deerkha roganam
Rajayakshma rogasamoohanm
Premeho anushanginam
Jalooka anusastranam
Vasthy tantranam (karmanam)
Himavan - oushadhi bhuminam
Soma oushadhinam
Marubhumi- arogyadeshanam
Aanoopam ahitadeshanam
Nirdesakaree- athuragunanam
Arishtanam anirdeshakari
Bhishak chikitsanam
Nasthika avaryanam
Laulyam kleshakaranam
Anirvedo vartha lakshananam
Vaidya samooho nisamsaya karanam
Vaidya gunanam yogo vijnanamaushadanam sastrasamhita tarka, sadhananam
samprapathy
kalajnana prayoganayanam
Avyavayasa kaladi pratihetunam
Tadvidya sambshasa budhy vardhananam
Drishta karma nisamsaya karananam
Asamarthata bhayankaranam
Acharya sastardi gamana hetunam

Ayurveda- amrithnam
Anushtanam sadvachanam
Ahitanam- asambandhavachana sangrahanam
Sarvasanyasa sukhakaranam
Total number of these are 152
These are good for vatha pitha and kapha
Asava dravyas dhanya phala moola sara pushpa kanda patra twacha and
sarkara
There are endless due to samskara vishesha
The most important asavas are 84 they are
Dhanyasavam- 6
Phalasavam 26
Moolasavam- 11
Sarasavam 20
Pushpasavam- 10
Kandasavam- 4
Patrasavam 2
Twagasavam 4
Sarkarasavam 1
Chapter 26:Athreya badrakapeeyam
Rasam divisions
Rasam -1 badrakapeeyn; rasanartham
2- sakunteya brahmanan; chedanam, upasamanam
3- hiranyaksa; chesaneeyam, upasamaneeyam, sadaranam
4- kousikrya baradwaja; swadu hitam, swadurahitam, asawadurhitam,
asawadurahitam

5- kumarasika baradwaja; boumam, oudakam, aagneyam, vyayvyam,


antareeksham
6- varyovida rajarshi- guru,lakhu, seetam, ushnam, snigdam, rooksham, 7videharaja nimi, madhuramlalavvanakatutikta kasaya kshara
8- badisadhamargavan; madhuramlalavvanakatutikta kasaya kshara avyaktha
infinite- bahlikabhisak kankayanan
Atreyan 6 madhuramlalavvanakatutikta kasaya
Yena kurvanti tad veeryam
Yatra kurvanti tad adhikaranam (purushan)
Yada kurvanti sa kala
yedha kurvanti sa upaya
Yal sadhayanti tad falam
Dravya rasa vikalpa-63 types
Paradi gunas - para apara yukti sangya sanyoga vibhaga pridhaktwa parinama
sanskara abyasa
Sanghya- types ; dwanda karmajam, eka karmajam, sarva karmajam (in
vaishasikam-anyatara karmajam ubhaya karmajam samyogajam)
Pridhaktwa - asamyogam, vilekshana, anekata
Parinama -mahal, anu, deerkha,hrasva, parimandala
Samskaram- gunantaradanam; karanam
Mahat panchamulam- tiktaha ushnam
Anupa mamsam -madhura ushnam
Saindhavam- seeta veeryam
Amla- amla seetam
Agaru, amrit- thikta ushna
Thippali, shringi- katu vrishyam
Abhaya- kashayam, virechanam
Kaphitham sangrahi, amlakam- bhedanam

sukranasaka vipakam- katu amlam


All kriya are donr by verya
Virechana swabhava of dandi is - prabhava
Visham vishagnam- prabhava
Madanam- chardi, trivrit vireka- are prabhavas
Virudhanna vijnaneeyam
matsyam + ksheeram - srothorodham
chilichimam + ksheeram- srothorodham rakthajanya roga
garama, anoopa mamsam + madhu thila guda paya masha moolaka bisam viruda
dnanya srothorodhajanya roga or alasakam
puskara sakam or rohini sakam or sarshapa taila brishtan kapotam + madhu or
ksheeram rakthabhisyandam, sankakam dhamani pratichaya apasmara galaganda
rohini
moolaka, krishnarjakam, sumukham surasam + ksheeram- kushtam
vamsapatri, or likucham + madhu ksheera- death or maharogam
likucham + masha guda sarpi
amla rasa dravya + ksheeram virudham
(amram amrathakam mocham nalikeram kapitha dadima amla)
kangu varak kushta kulatha masha nishpava + ksheeram virudham
patmotharika saka + sarkara mairaya madhu vathakopam
payasam + sakthu mandham kapha kopam
haridraka + sarshapathaila brishta pitha kopanam
upodika + thila kalka atisaram
balaka + vaauna
balaka + sookaravasa death
mayoora mamsam +eranda kashta prepared death
kapotha mamsam + haridra kashta prepared death

masthyasidha tala sidha pippali death


masthyasidha tala sidha kakamanchi- death
madhu choshna or ushnarthasya death
madhu = sarpi
madhu = anthariksha vari
madhu followed by warm water
ballatakam+ ushnodakam
kambillakam + takram
paryushita kakamanchi
virudha aaharas desam kalam agni matra satmyam vatadi doshas samskaram
veeryam koshtam avastha kramam pariharam upacharam pakam samyogam
desham rooksha theekshanani jangali (dnanwani)_ anoopa snidha seetani
bheshajam
kala seetakale seetarookshadi aahara sevanam
Agni food not according to Agni type.
Sathmya katurasa satmya madhura rasa sevanam
Samskara ernada kastha paka mayoora mamsam
Veeryam seta + ushna
Koshta kroora koshte mridu virechana oushadam
Avastha anulsrujya vinmootram buktham
Krama varahadeen then ushna seva
Parihara grita then cold items
Pakwa dushta dur daru sadhitham
Samyoga amla + ksheera
Hridaya amanoruchitam sevanam
Sambat ajata rasa, atikranta rasa dravya sevanam
Vidhi intake not in good place

Treatment for virudhaaharaja rogas vamanam virechanam samsamanam


hitaahara seelanam
Chapter 27:Annapanavidhi
Swabhavad udakam kledayadi
Lavanam vishandyadi
Kshara paachayet
Madhu sandhayati
Sarpi snehayati
Ksheeram jeevayati
Mamsam brimhayati
Rasa preenayati
Sura jarjati karoti
Seetu anadhamayati
Drakshasavam deepayati
Fanitam achinoti
Dadhi sopham janayati
Pinyako glapayati
Prabhoota antarmalo masha
Dristi suklagna ksharam
Amla pittam janayati dadimalakal rithe
Madhuram sleshmanam anyatra madhuna purana Sali yava godhumal
Thiktam valalam avrishyam anyatra vetragara patolal
Katukam vatalam avrishyam anyatra pippali viswabhashajal
Aharavargam- sookam, sami, dhanyam, mamsam,sakam, falam, haritam,
madyam, jalam, dugdham, ikshu, kritannavargam aaharayonivargam
Masha -param vrishyam
thila-increases kapha pitta

Mamsam similar to sareeredhatu -aja mamsam


mamsam good for anilavara sannipata - sashamamsam
Kushmandan- ksara madhura amla rasam tridoshahrit
Tridoshavardaka sakam - sarshapi , pindalukam
Vargya chatraka- sarpa chatraka
Rasa in amalaki- shadrasa lavana varjita
Surasa- pootigandhaha
Sura madyam -brimhanam stanyam
Nava madyam -guru dosha vardhakam
Antareeksham udakam -in sarad; lakhu, tanu anabisyandam
Gavyam paya- ojokaram
Mahisha paya- guru seetam nidra janakam cures athyagni
Oushtran- good for udaram
Ekashapham paya- sakhavataharam
Aavikam paya- kasaswasaharam
Mandam dadhy- increase tridosa
Prapoundarika- seetam madhuram srestam
Kshudragudam- ikshurasam chaturbaga, tribaga, arthabagavseshita
Madhu sarkara- chardi atisara nasaka
Madhu- makshikam, bramaram, kshoudram, pouthikam -makshikam is best
variety
Kastataram amam- madwamam like visham
good yogavahi- madhu
Kulmasham- mala bhedanam
Shringavera -snigdam ushnam vrishyam madhura vipakam
Ama pippali- madhuram kapha karam; suska pippali -katurasa ushna veeryam
kapha vata samanam

Hingu - vibandhagnam
Purana sali, sami- rooksham navam-guru good one year old
Anupanam- vata- snigdam ushnam, pitta -madhura seetam , kapha -rooksha
ushnam udakam, kshayam- mamsarasam, klanta- ksheeram, sthulan- madhudakam
Karsyan- sura
Madyam -alpagni, ama, anidra, tandra soka klama adya mamsa seelinam
Anupanam gunas - tarpayati, preenayati, oorjayati, paryaptibir nirvrittayanti,
bhuktam avasadayadi, annasanghadam bhinatti, mardavamapadayadi, kledayati,
jarayati, sukha parinamayati, asu vyavayati
Jangala namsam - lakhu
Anupa - guru
Most guru part - siromamsam
Guru laghu is applicable only in sukumaras
Chapter 28 :Vividhasita peeta vijnayeeyam
Aaharam -saram , kittam
Kittam -mootram, malam, vatam, pitta, kapha srotomala, kesha smasru roma,
nakha
Sara- dhadu
Dhatu doshaja rogas are described in this chapter
indriyasrita dosha causes -upatapa & upakhada
Aahra bhava- prakriti karana samyoga rashi desam kalam upayogasamsta
upayogkta
Chapter 29 :Dasapranayathaneeyam
Are sanghaw, marmatrayam, kandha,raktam, sukra, ojus, gudam
Vaidya are two types- prana rakshaka, prana nasaka
Chapter 30 :Ardhesasa mahamooleeyam
Moola sira- 10
Ahimsa- praninam srestam

Veeryam -balyanam
Vidya- brimhananam
Indriyajaya- aanandanam
Tatwabodho- harshananam
Bramhanacraya,- ayananam
Ayurvedam- ulkriishtam
Tantradi- vakyakrama- by heart, vakyartha pravachanam, arthavayavam
Questions to be asked to vaidya- tantram, tantrartham

You might also like