ANKARA NIVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITS

KADIN ALIMALARI ABD 2014-2015 BAHAR YARI YILI

YKSEK LISANS VE DOKTORA PROGRAMI DERS ERIKLERI

*YKSEK LISANS*
KADIN ARATIRMALARINDA TEMEL YAKLAIMLAR VE YNTEM
PROF. DR. SERPL SANCAR
Dnem: Bahar

Dersin ierii:
Ders, toplumsal olgular anlama ve aklama amacn tayan aratrmac dncenin
karlaaca sorunlar ve izlemesi gereken yntemler zerine mevcut tartma ve
yaklamlar retmeyi amalamaktadr. Bu amac gerekletirmek iin ders teorik ve
uygulamal blmleri iermektedir. Ayrca, ders boyunca renciler kendi setikleri bir
konuda kk apta bir aratrma yapacaklar ve bunu derste sunacaklardr.
Blm I:Neden feminist aratrma? (2 hafta)
Bu blmde ana-akm toplumsal aratrmalardan farkl olarak neden bir feminist aratrma
gereksinmesi olduu tartlacaktr. Bu balamda bilim, olgu, gerek, aratrma etii, vb
konularda tartmalara ilikin okuma yaplacaktr.
Neden feminist aratrma: Ramazanolu & Holland, 2002; 1-59.
Feminist etik: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010; 21-39.
Blm II. Feminist aratrmalara yaklamlar: Epistemoloji ve kuram (3 hafta)
Bu blmde feminist aratrmalarda farkl yalamlar ve bu yaklamlarla ilgili
epistemolojik tartmalardan rnekler tartlacaktr. zellikle amprik yaklam, feminist
duru (standpoint) yaklam, post-modern ve post-yapsalc yaklamlar ele alnacaktr.
Ramazanolu & Holland, 2002; 60-144.
Hesse-Biber & Leavy,2007; 27-110. (YL)
Hesse-Biber, 2007; 29-142. (DR)
Blm III. Feminist aratrmalarda yntem: Hangi veri, nasl elde edilir? (5 hafta)
Bu blmde feminist aratrmalarda kullanlan derinlemesine grme, etnografi, szl
tartih, ierik analizi, vb veri toplama teknikleri ve bu tekniklerin seimi ile ilgili sorunlar
ele alnacaktr.

Ramazanolu & Holland, 2002; 145-164.

Aratrma tasarm: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010,40-159.
Aratrma teknikleri ve veri ynetimi: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010; 160-263.
Hesse-Biber & Leavy, 111- 328. (YL)
Hesse-Biber, 143-418. (DR)
Not: Grsel ve nicel verilerin zellikleri ile ilgili konuk retim yelerinin katlm
planlamtr. yaplacaktr.
4. Trkiyeden aratrma rnekleri (2 hafta)
rnek aratrmalar ders srasnda verilecektir. renciler bu aratrmalar okuyarak
zelliklerini derste tartacaklardr.
5. Kendi aratrman tasarlamak: renci aratrma projelerinin sunumu (2 hafta)
renciler, dnem boyunca gelitirdikleri aratrma projelerini bu blmde szl olarak
sunacaklardr. Baknz EK bilgi.
-------------------------------------------

Kaynaklar:
Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010, Doing Feminist Research in Political & Social
Science, Palgrave & Macmillan,
Sharlene Nagy Hesse-Biber & Patricia Lina Leavy, eds. 2007, Feminist Research
Practice, Sage Publications.
Sharlene Nagy Hesse-Biber,eds. 2007, Handbook of Feminist Research: Theory and
Prctice, Sage Publications.
Gayle Letherby, 2003, Feminist research in theory and practice, Open University Press.
Caroline Ramazanoglu & Janet Holland,2002, Feminist Methodology: Challenges and
Choices, SAGE Publications.

Yardmc okuma
Keith F. Punch, (2005), Sosyal Aratrmalara Giri: Nicel ve Nitel Yaklamlar, Siyasal
Kitapevi.
Brian Fay, (2001), ada Sosyal Bilimler Felsefesi: okkltrl bir Yaklam, Ayrnt
Yay.
W. Lawrence Neuman, (2006), Toplumsal Aratrma Yntemleri, I ve II, Yaynodas.

EK: renci Aratrma Projelerinde Bulunmas Gereken zellikler:

1.Aka tanmlanm bir aratrma konusu:
Aratrma konusunun tanm,
Konunun neden aratrlmaya deer olduu ve akademik nemi,
Konu hakknda bilinmek/aratrlmak istenenin tanmlanmas ve konunun snrlarnn
izilmesi; neyin ierileceinin, neyin dlanacann saptanmas,
2.Aratrma ynteminin tanm:
Aratrma konusunda elde edilmek istenen bilginin niteliinin tanmlanmas ve bu
bilgiyi elde etmek iin ne trde bir bilgi gerektiinin anlatlmas (niceliksel/ niteliksel
bilgi gereksinmesinin ayrtrlarak tanmlanmas)
Aratrma ynteminin gereksindii veri toplama tekniklerinin tanmlanmas ve
gerekelerinin belirtilmesi,
3.Veri toplama tekniklerinin aklanmas:

Niceliksel veri toplama teknikleri iin gerekli grlen kavramsal ereve, ilevsel
kategoriler, deikenler ve aratrma sorularnn saptanm olmas; lme, rnekleme
konularnda gerekli seimlerin yaplm olmas.

Niteliksel veri toplama teknikleri iin anlalmak istenen toplumsal olguyla nasl,
hangi balamda, hangi aralarla iliki kurulacann tanmlanmas; anlalmak istenen
olgunun kefedilmek istenen boyutlarnn ngrlmesi,
4.Veri analizinin nasl yaplacann tanmlanmas:
Niceliksel veriler kullanlarak nelerin analiz edileceinin ve elde edilecek bilginin
tanmlanmas,
Niteliksel verilerin nasl kodlanaca, snflandrlaca, betimlenecei ve
kavramsallatrlacann tanmlanmas.
---------------------------------------------------

DERSN ADI: DNLERDE KADIN

PROF. DR. NAHDE BOZKURT
Dersin Tr: Semeli/
Dersin Yapld Yer: aramba saat 09:30-12:30, Nahide Hocann Odas lahiyat
Fakltesi
Dersin Kodu: 40005008
Dersin Verildii Dzey: Tezli/Tezsiz Yksek Lisans
AKTS Kredisi: 3
Dinlerde Kadn Dersi, erik

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

HAFTA: Giri ve Kaynaklar Hakknda.

HAFTA: Kutsal Kitap ve Kutsal Metinleri Anlama Metodu zerine.
HAFTA: Tevratda Kadnn Yaratl .
HAFTA: Tevratda Aile .
HAFTA:Tevratda Kadn ve Cinsellik, Kadnn Toplumsall, Kadn ve badet.
HAFTA: Tevratda Kadn Figrleri ve Yahudi Geleneinde Kadna
Bak,Yorumlar.
HAFTA: nciller, Hz. sa ve Kadnlar.
HAFTA: Pavlus ve Kadnlar, Hristiyanlk Geleneinde Kadna Bak, Yorumlar.
HAFTA: Kuran ve Kurann Yorumlar zerine.
HAFTA: Kuranda Kadnn Yaratl , Kuranda Aile.
HAFTA: Kuranda Kadn ve Hukuk, Kuranda Kadn-Erkek Eitlii, rtnme.
HAFTA: Hz. Muhammed ve Kadnlar.
HAFTA: Kuranda Kadn Figrleri ve slam Geleneinde Kadna Bak, Yorumlar.
HAFTA: Deerlendirme ve Sonu: Ne rendik?

DNLERDE KADIN DERS, OKUMA LSTES

-

Amine Wedud-Muhsin, Kuran ve Kadn, ev: Nazife iman, z Yaynclk,

stanbul 2000.
Arsel,lhan,eriat ve Kadn, Kaynak Yaynlar, stanbul 2006.
Ate, Ali Osman, Hadis Temelli Kalp Yarglarda Kadn, Beyan Yaynlar,

stanbul 2006.
Bedenler, Dinler ve Toplumsal Cinsiyet, topya Yaynevi, Derleyen: Sylvia

Marcos, ev: Sibel zbudun ve arkadalar, Ankara 2006.

Berktay,Fatmagl, Tek Tanrl Dinler Karsnda Kadn, Metis Yaynlar, stanbul

2000.
Bilgin, Beyza, slmda Kadnn Rol-Trkiyede Kadn, Sinemis Yaynlar,

Ankara 2005.
CARULLAH, Musa , Hatun, Yayna Hazrlayan: Mehmet Grmez, Ankara 1999.
,Muazzez lmiye, Kuran, ncil ve Tevratn Smerdeki Kkeni, Kaynak

Yaynlar, stanbul 2007.

ubuku,Hatice lk Dnem Hanm Sfler, snan Yaynlar, stanbul 2006.
Demircan, Adnan, Kzlarn Gmlerek ldrlmesi ve ok Kadnla Evlilik,

Beyan Yaynlar, stanbul.

Eitim Materyallerinde Cinsiyeti eler,Babakanlk Kadnn Stats ve

Sorunlar Genel Mdrl, Ankara 2001.

FDAN, Hafsa , Kuranda Kadn mgesi, Vadi Yaynlar, Ankara 2006.
Ger, Nebahat, niversite Genliinin Kadna likin Din Bilgilere Dayal Din
ve Dnyev Gr Oluturma Dzeyleri zerine Bir Alan Aratrmas,

BizimBro Yaynlar, Ankara 2010.

Graves, Robert-Patai,Raphael, brani Mitleri, Say Yaynlar, stanbul 2009.
slm, Kadn ve Toplum, TDV Yaynlar, Ankara 2008.
slmn Inda Kadn, TDV Yaynlar, Ankara 2008.

Kadn Aratrmalarnda Yntem, Hzr: Serpil akr, Necla Akgke, , Sel

Yaynclk, stanbul 1995.

Kadn Oradayd: Vahy Srecinde Kadn Rolleri, Ed: Elif akr, Elest Yaynlar,

stanbul 2008.
KARSLI, brahim H. ,Kuran Yorumlarnda Kadn, Rabet Yaynlar, stanbul

2003.
King, Ursula, Religion and Gender, Blackwell, Oxford 1995.
Mahmud Akkad, Kuranda Kadn Haklar, r Yaynlar, stanbul 1977.
Mastro,M. L. Del, All The Women of the Bible, Castle Books, USA 2006.
Michel, Andree, Feminizm, ev: irin Tekeli, letiim Yaynlar.
Ortaada Kadn, Ed: Altan etin, Lotus Yaynlar, Ankara 2011.
zde, Talip, Kuran ve Cinsiyet Ayrmcl, Fecr Yaynlar, Ankara 2005.
Parrinder,Geoffrey, Dnya Dinlerinde Cinsel Ahlk, Say Yaynlar, stanbul 2003.
S. M. Madni Abbasi, Hz. Peygamberin Aile Hayat, Kayhan Yaynlar, stanbul

2000.
Sarm,brahim Rivayetlerin Ortaya kard Olumsuz Kadn Algs, Dn

Yaynclk, stanbul 2010.

Sava,Rza, Hz. Muhammed Devrinde Kadn, Gelenek Yaynlar, stanbul 2004.
Scott,Joan W., Toplumsal Cinsiyet: Faydal Bir Tarihsel Analiz Kategorisi,

Agora Kitapl, ev: Aykut Tun Kl, stanbul 2007.

Seyyid Halil Halliyn, Kuranda Kadn Grnts, nsan Yaynlar, stanbul

2008.
Seyyid Kutub, Kurann Glgesinde Kadn, ev: Mustafa Nuholu, Ravza

Yaynlar, stanbul 2007.

Seyyid Muhammed Reit Rza, slmda Kadnn Hukuku, Nida Yaynlar,

Malatya 2008.
Sosyal Hayatta Kadn, Ensar Neriyat, stanbul 2005.
Stone,Merlin, Tanrlar Kadnken, ev: Nilgn arman, Payel Yaynlar, stanbul

2000.
Swidler,Leonard, Women in Judaism, The Scarecrow Press Inc, Methucen 1976.
ehid Bintl-Hda, Peygamber ve Kadn, Yedi Gece Kitapl, stanbul 1992.
iman,Bekir, Kadn Evliya Menkbeleri, ule Yaynlar, stanbul 2009.
Tannahall,Reay Tarihte Cinsellik, ev: Sinem Gl, Dost Kitabevi, Ankara 2003.
Topalolu, Bekir, slmda Kadn, Ensar Neriyat, stanbul 2004.
Tuksal,Hidayet efkatli, Kadn Kart Sylemin slm Geleneindeki

zdmleri, Kitabiyat, Ankara 2000.

ok,Bahriye, Trk Naibeler ve Kadn Hkmdarlar, Kltr Bakanl

Yaynlar, Ankara 1981.

nal,Asife, Yahudilikte, Hristiyanlkta ve slmda Evlilik, Kltr Bakanl

Yaynlar, Ankara 1998.

Women and Religious Traditions, Ed. Leona M. Anderson and Pamela Dickey

Young, Oxford University Press, Canada 2004.

Ylmaz, Muhammet, Kadn Hadisiler, Aratrma Yaynlar, Ankara 2008.

Queer Teori Dersi

Prof. Dr. Alev ZKAZAN/KaosGl Ekibi
Dersin Tr: Semeli/ Cuma saat 15:00-18:00 SBF SINIF ?
Dersin Kodu:
Dersin Verildii Dzey: Tezli/Tezsiz Yksek Lisans
AKTS Kredisi: 3
Dersin Tanm
Queer teori perspektifinden yazlm baz temel almalar ksaca inceledikten sonra queer
teorisi ve iktidar, marjinallik, ayrcalk ve normativiteyi aydnlatmak ve eletirmek iin
tasarlanan dier sosyal ve kltrel teoriler (eletirel rk teorisi, , antropoloji,
Marksizm,Anarizm, feminist teori ) arasndaki iliki ve anlamazlklara odaklanacaz.
Queer almalarn tekil ve uyumlu bir dnce ekol olarak anlamaktan ziyade; queer ne
tr beden ve arzular tanmlar? Queer siyaseti nedir? Queer teorisi bize neler vaad ediyor ve
sorunlu yanlar nedir? Gnmzde queer aktivizminin ana mevzileri nerelerdedir? Queerin
nasl bir gelecek bekliyor gibi sorularla queer almalarn bir alan ve analiz biimi olarak
srekli problematize edeceiz.
1. Queer Teorinin Dnce Kaynaklar
2.

Bilgi-ktidar-Etik geninde Beden (Foucault/disipliner iktidar

model bedenleri nasl dzenler)

3.

Kendilik Teknolojileri ve Queerlik(Foucault kendilik teknolojisi kendilik

yaratmak)

4.

Normallik ve teki (Butler/Gender Trouble, M. Warner/ The trouble with

normal: Sex,
Politics, and the Ethics of Queer Life)

5.

Psikanalizm ve Queer Theory (Freud&Lacan)

6.

Psikanalizme Kardan Bakmak (Deleuze&Guattari)

7.

Kimlik politikalarnn tesinde bedensel eylem olarak queerlik

8.

Cinsiyetin ve cinselliin Queerletirilmesi ve Performativite

9.

Toplumsallk ve Queer: Snr-g-militarizm

10. Anarkoqueer-queer Marksizm

11. Queer Sanat

modeli- bu

12. Queer sinema

13. Olanaklar-tartmalar.. queer teoride atallanan yollar

KADIN YAAM YKLER

PROF. DR. ESER KKER

Kadnlarn yaam yklerine ilgiyi canl tutabilmek iin okuma mecras yaratabilmek
dersin st amac olarak seilebilir. Kadnlarn yaam ykleri feminist eletirinin mesafe
kat ettii alanlardan biri olarak tarihin ihmal ettiini gndelik yaam alanna katmakta ve
yan bamzda benzer ya da deiik sorunlar deneyimlendiren kadnlarn bilgisini
oaltmaktadr. Hem akademik hem de entelektel rnleriyle feminist eletiri, kadnlarn
yaam ykleri araclyla,

Farkl kadnlk deneyimlerini kesen tarihsel balamn derinliini artrm, dikkati

sahnenin nndekine ve baarl olana deil, tutunamayana ve isimsiz kalmaya mahkm
edilene evirmitir. Kadnlarn yaam ykleri, snf, rk, etnik kken, dil ve din
barikatlarnn ardna itilen teki kadnlklarn sessizliklerine bir kk konuma imkan
salamtr.

Kadnlar aras ilikiler yelpazenin geniletilmesi mmkn olabilmi, anne-kz

ilikileri, kz kardelik ilikileri, trl biimlere brnm arkadalk ilikileri, hanmefendi
ile hizmetisi arasndaki ilikiler de dahil olmak zere kadnlar dnyas duygusal yaplarn
buyurduu zorunluluk hallerinin dnda bireysel i dkmlerine kavumutur.

Ailevi ve zel yaamn alacakaranlna terk edilmi sorunlatrlmam temalara

nem kazandrlm, cinsel kimliini zorla deitirmeden her trl taciz ve tecavz ile
birlikte yaanan travmalara eklenen trl z deer yitimlerin izi srlmtr.

Kadnlarn biyolojik zamanlar ve zgl takvimleri biyolojik olann dna

kartlm, toplumsal ve psikolojik olann zamann ortakln kuatan deneyimler ortak
anlatlarn iinde yerini alabilmitir. Doumun ya da krtajn iine sokulduu standart dil
kullanmlarnn tahrip edilmesinden gen kzl ereveleyen kurallara boyun eme ve
kar kma ikileminin snrlarnn almasna kadar uzanan geni bir alan okuyucusuna ya
da izleyicine ulamtr.

Yaam yks yazma tekniine mdahale etmitir. Belgelere ve kayt altna alnm
resmi evraklara dayal metin oluturabilme yerine, mektuplara, kartpostallara, dnemi
iaretleyen nesnelere, dipnotlara, szl anlatlara ve anlara dayal olan nemsetmitir.
Yaam yks yazma tekniklerine mdahale den sz edildiinde sadece metinsel bir
mdahale ile yetinilmedii durumlarla karlaldn belirtmek gerekir. Ortak imzal ya da
kolektif bir yazar kimlii oluturmasnda basknn rne dntrld metinler olarak
ortaya kan biyografiler olduu kadar kadnlarn yaam yksn yazamama haline
odaklanan ge kalmlk ile uraan metinleri de bu balk altnda anabiliriz.

Son yllarda Trkiyede de kadnlarn kendi z yaam ykleri ve yaam yklerinin

saylar gemie oranla hayli artm olmakla birlikte zellikle yaygn/nesnel yaam yks
yazma ile znel yaam yks yazma- biyografi yazlan kadnla karlamann yaratt
gerilimi anlatan o ana ve yazarn benine mahkm edilmi anlat biimi- arasnda dolaan
metinlerin oalmas ile de karlalmtr. Hem bu metinlere ilgiyi younlatrmak hem de
yeni metinlerin ortaya kma gereini tartmak iin bu dersin arac olmas beklenmektedir.

Ders oniki hafta olarak ve her bir oturum da 120 dakika olarak planlanmtr.
I.

Haftada yaam yks yazma teknikleri zerine feminist mdahale tartlacaktr

II.
Haftada bir yaam yks okumas iin okuma klavuzluu iin neriler
gelitirilecektir. Bu hafta iki seim daha yaplacaktr, bunlardan ilki bir ortak incelenecek
olan bir metnin seimi ile katlmcnn kendi metninin seimidir. Ortak seilen yaam
yksnn yan sra her bir katlmc da bir dier yaam yksn seecek ve bu yaam
yksn okumaya ev devi olarak balayacaktr. Bu ilk seimin ardndan yaplacak
ikinci seim bir iliki dzeneinin tespitidir. Biyografilerimizde teki kadnlklarn m, kz
kardeler/arkadalar arasndaki ilikiyi mi, kadn zamansalln irdeleyeceiz? Kararn
ardndan okuma notlar nasl toplanr zerine konuuyoruz.
III.
Haftada ortak metinde iliki dedektifliimizi irdelemek iin ana kategoriler
oluturuyoruz.
IV.

Ortak yaam ykmzn elikileri ve tutarszlklarn tartyoruz.

V.
Birlikte yaptmz ortak alma ile birlikte katlmclar hazrladklar ev
devlerini sunmaya balyorlar.
VI.
devlerin sunumu devam ederken ortak metnimizi haritalandrma ilemini
tamamlyoruz. Setiimiz bir biyografik film ile dersi tamamlyoruz.

VII-XII. Derse katlan her katlmc / renci bir biyografi zerinde alarak onu sunacak
ve sunulan her metin zerinde snfa tartlacak ve hem yazarn biyografisi hem de
katlmc tercihlerinin gerekelerini konuacaz.

Ders iin yardmc kaynaklar, katlmclar belirlendikten sonra hazrlanacaktr.

Katlmclar derse katlmak iin iki ya da sayfay gemeyecek ekilde biyografi ile
ilgilerini belirleyen bir yaz hazrlamakla ykmldrler. Kurmaca ya da akademik hangi
metinleri okuduklarn ya da bu metinlerle kendilerini ne ekilde ilikilendirdiklerini

anlatan bu yaz hem dersin kaynakasnn oluturulmasnda hem de katlmclarn ortak

ynelimlerinin belirlemesinde yardmc olacaktr.

TOPLUMSAL CNSYET VE ETM

.GR.DR.FEVZYE SAYILAN

Sal: 14.00-17.00 Eitim Bilimleri Fakltesi Seminer Odas

I .Giri: Toplumsal cinsiyet zerine dnmek
II. Toplumsal cinsiyet ve eitim ilikisine kuramsal yaklamlar
- Cinsiyet rol/toplumsallama teorileri
- Yeniden retim teorileri ve eletirel pedagoji
- Okullar ve eitim sistemine ynelik feminist eletiri. (Liberal, yapsalc ve post
yapsalc yaklamlar)
III.Sorunun ampirik grnm: Eitimde toplumsal cinsiyete dayal eitsizlik,
ayrmclk ve ikincilletirme pratikleri
- Okul sistemi /rgn eitim
- Ders kitaplar
- Toplumsal cinsiyet ve retmen davranlar
- Okuldaki hayat
- Yetikin eitimi-halk eitimi
Mesleki teknik yetitirme
Okuma yazma eitimi
- nformal renme: Toplumsal hareketler , gndelik yaam ve popler kltr
- Eitim yoluyla toplumsal cinsiyet duyarlln ykseltme/glendirme
IV. Queer pedagoji
V. Feminist pedagoji
Deerlendirme.
Kaynaklar :
Saylan, F. Toplumsal Cinsiyet ve Eitim: Olanaklar ve Snrlar. Dipnot yaynevi.
Ankara: 2012.
Saylan, F. Gender and Adult Education in Turkey, Between Global and Local: Adult
Learning and Development: Positioning and Conceptualizing Adult Education and
Learning within Local Development. Proceeding Book. ESREA 2011: 304-323.
Saylan, F. T ekel Direnii: Ekmek ve Gl. (Nuray Trkmen ile birlikte) Tekel Direniinin
Inda Gelenekselden Yeniye i Snf Hareketi. Nota Bene. Ankara. 2010: 133-148.

Saylan, F. Gender and Education in Turkey, Education in Turkey (eds A.M. NohlA.Akkoyunlu-S.Wigley). Waxman New York-Berlin. 2008: 247-270.
zkazan, A. & Saylan, F. Gendered Power Relations in the School: Construction
Schoolgirls in a Turkish High School, International Journal of Social Sciences.
(A.zkazan ile birlikte) ( Vol. 3 (1) 2008. http://www.waset.org/ijss/current.html
Saylan, F. Kadnlarn Eitimine Feminist Bir Yaklam. A.. Sosyal Bilimler Enstits,
Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara: 1993.
Eletirel Pedagoji Dergisi. Eitimde Toplumsal Cinsiyet Eitlii Dosyas. Say: 31,
Ocak- ubat 2014.
Tan, M., 2000. Eitimde Kadn Erkek Eitlii ve Trkiye Gerei, Kadn Erkek
Eitliine Doru Yry. TUSIAD. stanbul: 21-116.
-------. 1994.
Toplumsal Deiim ve Eitim: Kadn Bak Asndan,
Bilimleri Fakltesi Dergisi. Cilt 27(1), Ankara. s. 83-96.

A..Egitim

------. Eitimde Cinsiyetilik. Eitim Sen 1. Kadn Kurultay 2004. Ankara. 177-189.
-------. 2005. Yeni ilkretim programlar ve toplumsal cinsiyet Eitim Bilim Toplum.
3(11), 68-77.
-------. 2008. Eitim Trkiyede Toplumsal Cinsiyet Eitsizlii: Sorunlar, ncelikler
ve zm nerileri. TSAD-KAGDER. stanbul: 23-112.
Barret, M. 1995. Gnmzde Kadna Uygulanan Bask: Marksist Feminist
zmlemede Sorunlar. Pencere Yaynlar. stanbul.
Thompson, A. 2003. Caring in Context: Four Feminist Theories on Gender and
Education, Curriculum Inquiry 33 (1). 9-65.
Weiler, K., 1988. Women Teaching for Change: Gender, Class and Power New York:
Bergin and Garvey.
KAOSGL. Eitimde Cinsel Kimlik Ayrmclna Son. Ayrnt basmevi. Ankara: 2010
Dillabough, Jo-Anne. 2003. Gender, Education, and Society: The Limits and Possibilities
of Feminist Reproduction Theory, Sociology of Education Vol. 76, No. 4, October:
376-379
Freire, P. Ezilenlerin Pedagojisi. Ayrnt Yay., stanbul: 1998 (ikinci Bask).
Freedman, J.J. Cinsiyet Rolleri, ev: Ali Dnmez A.. EBF Dergisi 22(2): 1989: 687724.

10

Esen, Y. 2007 Sexism in School Textbooks Prepared under Education Reform in Turkey,
Journal of Critical Education Political Studies Vol.5. Number 2. November, 2007.
http//jceps.com
Helvacolu, F., 1996. Ders Kitaplarnda Cinsiyetilik, stanbul: Kaynak Yaynlar.
Gk, Fatma. Trkiyede Eitim ve Kadnlar, 1980ler Trkiyesinde Kadn Bak
Asndan Kadnlar. Der . Tekeli. letiim Yay. stanbul 1993.
-------. Eitimde Cinsiyetilik, Eitim Sen 1. Kadn Kurultay. Ankara. 2-3-4 Temmuz
2004: 167-174.
Gmolu , F. 1998 Cumhuriyet Dnemi Ders Kitaplarnda Cinsiyet Rolleri (1928-1998)
In 75 Ylda Kadnlar ve Erkekler, (ed) A. Berktay Hacmirzaolu, Tarih Vakf Yaynlar
Istanbul, pp. 101-128.
Connell, R.W. Toplumsal Cinsiyet ve ktidar. Ayrnt yaynlar. stanbul: 1998.
Stromquist, N.P. Toplumsal Cinsiyet Eitim ve Dntrc Bilginin Olanakll. (ev.
Esra Karata). Eitim Bilim ve Toplum Cilt 8 Say 29 2010: 94-116.
http://www.egitimbilimtoplum.com.tr/index.php/ebt/issue/view/43/showToc
Akit, E. Kzlarn Sessizlii: Kz Enstitlerinin Uzun tarihi. letiim, stanbul: 2012 (2.
Bask)
DERSIN ADI:YENI MEDYA VE TOPLUMSAL CINSIYET (ENFORMASYON
TEKNOLOJILERI VE TOPLUMSAL CINSIYET) DR. GAMZE GKER
1.Tanm: Dersin ilk iki haftasnda, ana akm teorilerde ideolojiden arnm ve yansz/ntr
olarak tanmlanan teknolojinin farkl ideolojilerle iielii farkl kuramsal perspektifler
araclyla tartlacak, daha sonra biliim teknolojileri alannn ve sektrnn dnyada ve
Trkiyedeki tarihine ksaca deinilerek, yeni medya alannn cinsiyeti tartlacaktr. Farkl
istihdam alanlarndaki (yaratc biliim endstrisi, dijital oyun, grafik-animasyon) kadn
emekgc ve kadn biliimcilerin alanda yaadklar toplumsal cinsiyete dayal sorunlar
irdelenmeye allacaktr. Alanda egemen olan teknoloji ve felsefenin dnda kalan
alternatif uygulamalar, zgr yazlm felsefesi gndeme getirilecektir. nternetteki feminist
alternatif medya rnekleri ve feminist bloglar feminist medya tartmalar nda
tartlacak, dijital aktivizm konusu ise feminist hareket ve yeni medya ilikisi balamnda
Trkiyeden ve dnyadan rneklerle incelenecek, yeni medyann feminist harekete
salad olanaklar ve hareketin nne kard engeller serimlenecektir. Son haftada ise,
nternette pornografi konusu ksa da olsa ayrca ele alnacak, yeni medyada nefret sylemi
ve ayrmclk sorunlarna deinilecek ve yeni medyada alternatif kullanm pratikleri ve yeni
bir dil yaratmann yollar aratrlacaktr.
2. Dzey:

11

a) n Koul: Dersin n koulu yoktur.

b) Hedefler ve amalar: Bu derste rencilerin, yeni medya almalar ve toplumsal
cinsiyet ilikisi balamndaki eitli kuramsal ve politik tartmalar ve kavramlar
renmeleri birincil amatr.
c) renme ktlar: renci bu ders sonunda, ilk olarak; teknoloji ve ideoloji ilikisine
dair eletirel bir bak kazanr ve yeni medya ieriklerine ve donanmlarna kar sorgulama
becerisi elde eder. Dersin nihai kts ise, yeni medya alannn da toplumsal cinsiyet eitlii
asndan politik bir mcadele alan olarak tartmaya almas ve kadnlarn ve LGBT
bireylerin de bu alanda niceliksel ve niteliksel olarak varlk alanlarnn geniletilmesine
katk salamasdr.
3. Dersin Plan:
1. Hafta: Teknoloji-ideoloji ilikisi, teknokrasi ve teknokratlk
2. Hafta: Teknoloji ile kapitalizm, militarizm ve ataerkillik arasndaki iliki
3. Hafta: Biliim teknolojileri alannn toplumsal cinsiyet asndan tarihi
4. Hafta: Yeni medya alannn cinsiyeti
5. ve 6. Hafta: Farkl istihdam alanlarndaki (yaratc biliim endstrisi, dijital oyun, grafikanimasyon) kadn emekgc ve kadn biliimcilerin alanda yaadklar toplumsal cinsiyete
dayal sorunlar
7. Hafta: Alternatif teknolojiler, zgr yazlm

8. Hafta: nternetteki feminist medya

9. Hafta: Dijital aktivizm

10. ve 11. Hafta: Yeni medya ve toplumsal muhalefet hareketleri ilikisindeki olanaklar ve
snrllklarn kadn hareketi ve LGBT hareketi asndan deerlendirilmesi

12. Hafta: Web gnlkleri ve feminist bloglar

13. Hafta: Mobil teknolojiler, mobil toplumsal eylemler ve yeni medyada pornografi

12

14. Hafta: Yeni medyada ayrmclk ve nefret sylemi, yeni medyada feminist alternatifler
yaratma yollar

4. renme ve retme Yntemleri: Derste geleneksel anlatm tekniklerinin yan sra,

eitli grsel-iitsel malzemeler ile web balants kullanlacaktr. Ayrca eitli
sektrlerden konularnda deneyimli konuklar konu haftalarna uygun biimde davet
edilecek, onlarn anlatmlarna ek olarak soru-cevap yntemiyle rencilerin alandan
gncel bilgiye birincil kaynaktan ulaabilmeleri salanacaktr.
5. Deerlendirme ltleri:
Ara snav (kavram ve kuramsal tartmalar zerine dev): % 40
Final snav (zgn aratrma): % 60

6. Dil: Dersin dili Trkedir.

7. ECTS kredisi:
8. Kaynaka:
Baaran, Funda. ve Haluk. Geray (Der.) (2005). letiim Alarnn Ekonomisi. Ankara:
Siyasal Kitapevi.
Bayraktutan-Stc, Gnseli (2010). Dijital Oyunlarda Cinsiyetilik. Yeni Medyada
Nefret Sylemi iinde. (Yay. Haz: Turul omu). stanbul: Kalkedon Yay. 181-191.
Binark, Mutlu. ve Bar. Klbay (Der.) (2005) nternet, Toplum, Kltr. Ankara: Epos
Yaynlar.
Binark, Mutlu (2010). Nefret Syleminin Yeni Medya Ortamnda Dolama Girmesi ve
Tretilmesi. Yeni Medyada Nefret Sylemi iinde. (Yay. Haz: Turul omu). stanbul:
Kalkedon Yay. 11-53.
Binark, Mutlu. (Der.) (2007). Yeni Medya almalar. Ankara: Dipnot Yaynlar.
Binark, Mutlu. (1999). Enformasyon Teknolojilerinin Toplumsal Cinsiyete Bal
Kullanm: Japonya ve Trkiye rnei. Yaynlanmam Doktora Tezi. Ankara: Ankara
niversitesi SBE.

13

Binark, M. (2005). nterneti ve/ya Bilgisayar Dolayml letiim Ortamn ncelemek

steyen Bir Aratrmacnn Sorular ve Sorunlar, nternet, Toplum, Kltr. (Der.) Mutlu
Binark ve Bar Klbay. Ankara: Epos. 177-190.
Binark, M. (2005). Kimlik(lenme), Dipnotsuz letiim ve Etnik Laflama Odalar,
nternet, Toplum, Kltr. (Der.) Mutlu Binark ve Bar Klbay. Ankara: Epos. 118-136.
Binark, M. (2007). Yeni Medya almalarnda Yeni Sorular ve Yntem Sorunu, Yeni
Medya almalar. (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot, 21-44.
Binark, M. (2009) YM, SN, YZ!-PLAZA EYLEM PLATFORMU
RNENDE BEYAZYAKALI EMEK GCNN RGTLENME PRAT XI.
Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi-ODT KKM-Ankara, Trkiye Sosyal Bilimler Dernei
8-9-10 Aralk 2009. Bildiri.
Binark, M. (2009). Yeni Medya Dolayml letiim Ortamnda Olanaklarn ve
Ol(a)mayanlarn Farknda Olmak Evrensel Kltr, S: 216, Aralk, 60-63.
Binark, M. ve Bayraktutan-Stc, G. (2008) Dijital Oyun Kltr ve Trkiyede
Genliin Internet Kafe Kullanm Pratikleri: evrimii ve evrim D Kimlik
Egzersizleri, Hareketsiz Toplumsallama ve Sanal Kariyer Yapma-Ankarada
Etnografik Alan almas. Ankara, TBTAK-SOBAG 107k039 NOLU Projenin
Yaynlanmam Nihai Raporu. Eriim iin baknz: http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?
keyword=binark&s_f=3&command=TARA&the_page=1&the_ts=1278968158&vtadi=TP
RJ&cwid=3.
Binark, M. ve Bayraktutan-Stc, G. (2008). Kltr Endstrisi Olarak Dijital Oyun.
stanbul: Kalkedon Yaynlar.
Binark, M. ve G. Bayraktutan-Stc (2007). Teknognlklerdeki ok(lu) Sessiz
Yaamlar: Yeni Medyann Sessiz Enstrmanlar-Yeni Orta Snf Genlik, Yeni Medya
almalar. (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot Yaynlar. 147-176.
Binark, M. ve G. Bayraktutan-Stc (2008). Trkiyede nternet Kafeler: nternet Kafeler
zerine retilen Sylemler ve Mekn-Kullanc likisi, Amme daresi Dergisi, 41(1).
113-148.
Binark, M. ve G. Bayraktutan-Stc (2009). Devasa evrimii Oyunlarda Trkln
Oynanmas: Silkroad Onlineda Sanal Cemaatin nas ve Trk Klan Kimlii, Dijital
Oyun Rehberi, (Der.) Mutlu Binark, Gnseli Bayraktutan-Stc ve Ik Bar Fidaner,
stanbul: Kalkedon Yaynlar. 275-312.
Binark, M. ve G. Bayraktutan-Stc (2011). Dijital Oyun Kltr Haritasnda Oyuncular:
Dijital Oyuncularn Habituslar ve Kariyer Trevleri, Katlmn E-Hali: Genlerin Sanal
Alemi. (Der.) Asl Telli Aydemir, stanbul: stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar. Eriim iin
bkz: http://ekitap.alternatifbilisim.org/katilimin-e-hali.html

14

Binark, M. ve M. Gencel-Bek (2007) Eletirel Medya Okuryazarl, stanbul:

KalkedonYaynlar.
Binark. M. (2001) "alma Yaamnda Bilgisayarlarn Toplumsal Cinsiyete Bal
Kullanm ve Cinsiyetiliin lemesi: Emei kincilletirilen Kadnlar ve Cinsiyet Kr
Sekin Kadnlar", letiim 10, 163-212.
Binark. M. (2005) Trkiyede Yeni letiim ve Enformasyon Teknolojilerinin Kullanm
Pratikleri ve Dijital Uurum Avrupa Birlii ve Trkiyede letiim Politikalar:
Pazarn Dzenlenmesi, Eriim ve eitlilik. (Der.) Mine Gencel-Bek ve Deirdre Klein.
Ankara: Ankara niversitesi. 159-212.
Binark, Mutlu (2003). Avrupa Modeli Enformasyon Toplumu Politikas ve Kadnlarn
Bilgisayar ve nterneti Kullanmalar. Avrupa Birlii ve Trkiyede letiim Politikalar.
Der: Mine Gencel Bek. Ankara. mit Yaynclk. 2003. 135-161.
Binark Mutlu (1998). Enformasyon Toplumu ve Teknokratik rgtlenme: Toplumsal
Cinsiyetin Enformasyon Teknolojileriyle Bulumas: rnek Olay-Biliim Toplumu ve
Trkiye 2002 alma Grubu. 20.Yzyln Sonunda Kadnlar ve Gelecek (der) O. iti.
Ankara: T.O.D.A..E. 349-360.
Castells, M. (2005). Enformasyon a: A Toplumunun Ykselii. (Cilt 1).(ev. Ebru
Kl), stanbul: stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar. (5-205;437-502)
Castells, M. (2006). Enformasyon a: Kimliin Gc, (Cilt 2). (ev. Ebru Kl).
stanbul: stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar. (9-95;465-530)
Castells, M. (2007). Enformasyon a: Binyln Sonu, (Cilt 3). (ev. Ebru Kl).
stanbul: stanbul Bilgi niversitesi Yaynlar. (89-218)
Cockburn, Cynthia (1992). The Circuit of Technology: Gender, Identity, Power, in
Consuming Technologies: Media and Information in Domestic Spaces. Roger Silverstone
ve Eric Hirsch (ed.). London: Routledge. 32-47.
akmak, Remziye Elifcan (2011). zgr Yazlm Hareketinin Toplumsal Ynleri. stanbul:
Yeditepe niversitesi, Fen Edebiyat Fakltesi, Antropoloji Blm. Yaynlanmam
Mezuniyet Tezi.
oban, Bar (Haz.) (2014). Sosyal Medya Devrimi. stanbul: Su Yaynlar.
omu, Turul (Yay. Haz.) (2011). Yeni Medyada Nefret Sylemi. stanbul: Kalkedon
Yaynlar.
De Mul, Jos. (2008). Siberuzayda Macera Dolu Bir Yolculuk. (ev. Ali zdamar),
stanbul: Kitap Yaynevi.
Dyer-Witheford, N. (2004). Siber Marx. (ev. Ali avuolu), stanbul: Aykr.

15

Ecevit, Yldz ve Aye Gndz Hogr ve Ceylan Tokluolu (1999). Biliim Sektrnde
alan Kadn Profili. Biliim Kurultay Bildirisi.
Evrensel Kltr Dergisi (2009) Yeni Medya zel Dosyas. Aralk, S: 216.
Feenberg, A. (2010) Eletirel Teknoloji Teorisi: Genel Bir Bak, Teknoloji ve Toplum,
(Der). Guido Ruivenkamp vd. stanbul: Kalkedon. 23-46.
Gencel-Bek, Mine ve Binark, Mutlu (2000). Medya ve Cinsiyetilik, Ankara niversitesi
KASAUM.
Geray, Haluk (2005), letiim Alar ve Masast Smrgecilik, letiim Alarnn
Ekonomisi, (Der.) Funda Baaran ve Haluk Eray. Ankara: Siyasal Kitabevi, 179-203.
Gerbaudo, Paolo (2014). Twitler ve Sokaklar. stanbul: Agora Kitapl.
Gker, Gamze (2009). nternetsiz devrim mmkn m? - Yeni Toplumsal Hareketler ve
nternet likisi. Evrensel Kltr, Aralk 2009, Say: 216, 73-76.
Gker, Gamze. (2007). nternetin Trkiyede Kadn Hareketi zerindeki Etkisi: Kadn
Kurultay E-Grubu rnei, Yeni Medya almalar. (Der.) Mutlu Binark. Ankara:
Dipnot Yaynlar. 205-247.
Gker, Gamze. (2004) Biliim Teknolojileri Reklamlarnda Toplumsal Cinsiyet
rntleri: BT Haber rnei Kltr ve letiim 7(2): 97-132.
Gker, Gamze. (2004). Kadnlar ve Erkekler Chatte. Kocaeli niversitesi letiim
Fakltesi Aratrma Dergisi (Kilad), say: 5, Bahar 2004, s. 43-65.
Kellner, Douglas (2004). Tabandan Kreselleme: Radikal Demokratik Bir
Teknopolitikaya Doru. Kamusal Alan iinde. ev: Tlin Kurtarc, stanbul: Hil Yay.,
715-735.
Kellner, Douglas. (2005) Entelekteller ve Yeni Teknolojiler, (ev. Salih zer),
Entelektel ve ktidar. (Der.) Kenan aan. Ankara: Hece. 113-141.
Klbay, Bar. (2005). Bir Teknoloji Syleminden Paralar: Enformasyon ve letiim
Teknolojileri Kuramlarna Tarihsel Bak. nternet, Toplum, Kltr iinde, Der: Mutlu
Binark ve Bar Klbay. Ankara: Epos. 15-31.
Kse, A. (2007) Milliyetiliin Gndelik retiminde nternet: Gazetelerin Forum
Sayfalar zerine bir nceleme, letiim almalar Degisi, S: 5, 49-72.
Lyon, D. (1997). Elektronik Gz. (ev. Dilek Hattatolu). stanbul: Sarmal Yaynlar.
Millbery, K. (2010). Wiki Tarz: Deiim Tasarlamak, Demokrasi Uygulamak, Teknoloji
ve Toplum, (Der). Guido Ruivenkamp vd. stanbul: Kalkedon. 47-79.
Niedzviecki, H. (2010). Dikizleme Gnl, stanbul: Ayrnt.

16

Sassen, S. (2010) Elektronik Alar: ktidar ve Demokrasi, Teknoloji ve Toplum, (Der).

Guido Ruivenkamp vd. stanbul: Kalkedon. 117-154.
Soysekin, . (2007). Sanal Uzamda ve MUDlarda Eril-Diil Kimliklerin Yeniden nas,
Yeni Medya almalar, (Der.) Mutlu Binark, Ankara: Dipnot, 251-280.
Springer, C. (1998) Elektronik Eros. (ev. Hakan Gne) stanbul Sarmal.
Suba, N. (2005). nternet ve Sanal Cemaat Tartmalar, nternet, Toplum, Kltr.
(Der.) Mutlu Binark ve Bar Klbay. Ankara: EposYaynlar, 106-118.
Sutton, Jo. ve Scarlet Pollock (2000). Online Activism for Womens Rights.
Cyberpsychology and Behaviour. 3 (6). 699-706.
ener, Glm. (2006). Kresel Kapitalizmin Yeni Kamusal Alan olarak nternet: Yeni
Toplumsal Hareketlerin nternet Kullanm, Marmara niversitesi S.B.E.
Yaynlanmam Doktora Tezi.
Ta, Ouzhan. (2007). ebeke Toplumunda Direni: Hacker Kltr ve Teknoloji Etii,
Yeni Medya almalar. (Der.) Mutlu Binark. Ankara :Dipnot, 309344.
Timisi, N. (2003) Yeni letiim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Yaynlar.
Timisi, N. (2005). Sanalln Gereklii nternetin Kimlik ve Topluluk Alanlarna Girii,
nternet, Toplum, Kltr. (Der.) Mutlu Binark ve Bar Klbay. Ankara:Epos Yaynlar,
89-106.
Toprak, A., A. Yldrm, E. Aygl, M. Binark, S. Breki ve T. omu (2009), Toplumsal
Paylam A Facebook: Grlyorum yleyse Varm!, stanbul: Kalkedon Yaynlar.
Tual, Cihan (2013). Gezinin Ykselii, Liberalizmin D. stanbul: Agora Yay.
Tun, A. (2004). Yurttalk Hareketi Bir Klik tede mi?: Kresel Diren Platformu Olarak
nternet, Medya Toplum, nternet,Toplum, Kltr. (Der.) Mutlu Binark ve Bar
Klbay. Ankara:Epos Yaynlar, 137-152.
Ttnc, F. (2007) Gzel Ahlakl Biriyle Hayrl Bir zdiva in: slami Evlilik Siteleri,
Dnen Mahremiyetler ve Kadn znellii, Yeni Medya almalar, (Der.) Mutlu
Binark. Ankara: Dipnot Yaynlar, 281-308.
Ukan, zgr (2013). Dijital Aktivizmin Snr Boyunda Hacktivizm: Anonymous ve
Redhack rnekleri. Hack Kltr ve Hacktivizm: Yeni Bir Siyaset Biimi Mustafa
Akgle Armaan iinde Der: Ali Rza Kele ve Yetkin Sal, stanbul: Alternatif Biliim
Dernei, 53-79.
Ukan, zgr (2012). Sokak + (Dijital) letiim = Aktivizm. Politus. No:4. K 2012. 3945.
van Zoonen, L. (2001) Yeni letiim Teknolojileri ve Medya zerine-Sylei/Yapan Bar
Klbay letiim, Yaz, S:10, 235-242.

17

Zoonen, Liesbet Van (1992). Feminist Theory and Information Technology, Media,
Culture and Society. 14:9-24.
nternet Kaynaklar
Adakl, Glseren. (2011). Wikileaks versus Kapitalizm. Cesur Yeni Medya iinde.
Alternatif Biliim Dernei. http://ekitap.alternatifbilisim.org/cesur-yeni-medya.html.
(Eriim Tarihi: 23.11.2012.)
Baaran, Ezgi (2011). Evgeny Morozovla Sylei- zgrlkler twitle gelmez. Radikal
Gazetesi.
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ezgi_basaran/ozgurlukler__twitle_gelmez1041390 (Eriim Tarihi: 21.09.2013.)
Binark, Mutlu ve Ik Bar Fidaner (2011). Cesur Yeni Medya. Alternatif Biliim Dernei.
http://ekitap.alternatifbilisim.org/cesur-yeni-medya.html . (Eriim Tarihi: 19.12.2013.)
Cleaver, Harry (1998). The Zapatista Effect: The Internet and the Rise of an Alternative
Political Fabric.
Journal of International Affairs. 51 (2): 621-640.
http://libcom.org/files/Cleaver%20-%20The%20Zapatista%20Effect%20-%20The
%20Internet%20and%20the%20Rise%20of%20an%20Alternative%20Political
%20Fabric.pdf (Eriim Tarihi: 18.09.2013.)
zdin, Batur (2007). Bamsz ve Anti-Otoriter Alternatif Medya rnekleri Olarak:
Ainfos ve Indymedia, 2. Uluslararas Homofobi Kart Buluma, Alternatif Medya
balkl oturum, Konuma Metni, http://www.kaosgl.com/sayfa.php?id=1221 (Eriim
Tarihi: 04.07.2013).
Ayrca:
www.yenimedya.wordpress.com
www.dijitaloyun.wordpress.com
http://privacy.cyber-rights.org.tr/
http://www.saferinternet.org/web/guest/home;jsessionid=6FF6DA450ACFA20CA4B2002E
67040B94

TOPLUMSAL CNSYET ve HUKUK

Prof. Dr. GLRZ UYGUR

Dersin erii:
Toplumsal cinsiyet ve hukuk dersi, balca hukukun eril karakterini ortaya koyup , feminist
hukuk teorisi zerinde durmaktadr. Ders boyunca Catherine MacKinnon'un grleri

18

erevesinde, zellikle cinsel sularla ilgili hukukun eril yn ve bununla ilgili olarak da
mahkeme kararlar tartlmaktadr.

*DOKTORA DERSLER*

KADIN ARATIRMALARINDA TEMEL YAKLAIMLAR VE YNTEM

PROF. DR. SERPL SANCAR
Dnem: Bahar

Dersin ierii:
Ders, toplumsal olgular anlama ve aklama amacn tayan aratrmac dncenin
karlaaca sorunlar ve izlemesi gereken yntemler zerine mevcut tartma ve
yaklamlar retmeyi amalamaktadr. Bu amac gerekletirmek iin ders teorik ve
uygulamal blmleri iermektedir. Ayrca, ders boyunca renciler kendi setikleri bir
konuda kk apta bir aratrma yapacaklar ve bunu derste sunacaklardr.
Blm I:Neden feminist aratrma? (2 hafta)
Bu blmde ana-akm toplumsal aratrmalardan farkl olarak neden bir feminist aratrma
gereksinmesi olduu tartlacaktr. Bu balamda bilim, olgu, gerek, aratrma etii, vb
konularda tartmalara ilikin okuma yaplacaktr.
Neden feminist aratrma: Ramazanolu & Holland, 2002; 1-59.
Feminist etik: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010; 21-39.
Blm II. Feminist aratrmalara yaklamlar: Epistemoloji ve kuram (3 hafta)
Bu blmde feminist aratrmalarda farkl yalamlar ve bu yaklamlarla ilgili
epistemolojik tartmalardan rnekler tartlacaktr. zellikle amprik yaklam, feminist
duru (standpoint) yaklam, post-modern ve post-yapsalc yaklamlar ele alnacaktr.
Ramazanolu & Holland, 2002; 60-144.
Hesse-Biber & Leavy,2007; 27-110. (YL)
Hesse-Biber, 2007; 29-142. (DR)
Blm III. Feminist aratrmalarda yntem: Hangi veri, nasl elde edilir? (5 hafta)
Bu blmde feminist aratrmalarda kullanlan derinlemesine grme, etnografi, szl
tartih, ierik analizi, vb veri toplama teknikleri ve bu tekniklerin seimi ile ilgili sorunlar
ele alnacaktr.
Ramazanolu & Holland, 2002; 145-164.

19

Aratrma tasarm: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010,40-159.

Aratrma teknikleri ve veri ynetimi: Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010; 160-263.
Hesse-Biber & Leavy, 111- 328. (YL)
Hesse-Biber, 143-418. (DR)
Not: Grsel ve nicel verilerin zellikleri ile ilgili konuk retim yelerinin katlm
planlamtr. yaplacaktr.
4. Trkiyeden aratrma rnekleri (2 hafta)
rnek aratrmalar ders srasnda verilecektir. renciler bu aratrmalar okuyarak
zelliklerini derste tartacaklardr.
5. Kendi aratrman tasarlamak: renci aratrma projelerinin sunumu (2 hafta)
renciler, dnem boyunca gelitirdikleri aratrma projelerini bu blmde szl olarak
sunacaklardr. Baknz EK bilgi.
-------------------------------------------

Kaynaklar:
Brooke Ackerly & Jacqui True, 2010, Doing Feminist Research in Political & Social
Science, Palgrave & Macmillan,
Sharlene Nagy Hesse-Biber & Patricia Lina Leavy, eds. 2007, Feminist Research
Practice, Sage Publications.
Sharlene Nagy Hesse-Biber,eds. 2007, Handbook of Feminist Research: Theory and
Prctice, Sage Publications.
Gayle Letherby, 2003, Feminist research in theory and practice, Open University Press.
Caroline Ramazanoglu & Janet Holland,2002, Feminist Methodology: Challenges and
Choices, SAGE Publications.

Yardmc okuma
Keith F. Punch, (2005), Sosyal Aratrmalara Giri: Nicel ve Nitel Yaklamlar, Siyasal
Kitapevi.
Brian Fay, (2001), ada Sosyal Bilimler Felsefesi: okkltrl bir Yaklam, Ayrnt
Yay.
W. Lawrence Neuman, (2006), Toplumsal Aratrma Yntemleri, I ve II, Yaynodas.
EK: renci Aratrma Projelerinde Bulunmas Gereken zellikler:
1.Aka tanmlanm bir aratrma konusu:

20

 Aratrma konusunun tanm,

Konunun neden aratrlmaya deer olduu ve akademik nemi,
Konu hakknda bilinmek/aratrlmak istenenin tanmlanmas ve konunun snrlarnn
izilmesi; neyin ierileceinin, neyin dlanacann saptanmas,
2.Aratrma ynteminin tanm:
Aratrma konusunda elde edilmek istenen bilginin niteliinin tanmlanmas ve bu
bilgiyi elde etmek iin ne trde bir bilgi gerektiinin anlatlmas (niceliksel/ niteliksel
bilgi gereksinmesinin ayrtrlarak tanmlanmas)
Aratrma ynteminin gereksindii veri toplama tekniklerinin tanmlanmas ve
gerekelerinin belirtilmesi,
3.Veri toplama tekniklerinin aklanmas:

Niceliksel veri toplama teknikleri iin gerekli grlen kavramsal ereve, ilevsel
kategoriler, deikenler ve aratrma sorularnn saptanm olmas; lme, rnekleme
konularnda gerekli seimlerin yaplm olmas.

Niteliksel veri toplama teknikleri iin anlalmak istenen toplumsal olguyla nasl,
hangi balamda, hangi aralarla iliki kurulacann tanmlanmas; anlalmak istenen
olgunun kefedilmek istenen boyutlarnn ngrlmesi,
4.Veri analizinin nasl yaplacann tanmlanmas:
Niceliksel veriler kullanlarak nelerin analiz edileceinin ve elde edilecek bilginin
tanmlanmas,
Niteliksel verilerin nasl kodlanaca, snflandrlaca, betimlenecei ve
kavramsallatrlacann tanmlanmas.
-----------------------------------------------------

KADIN EME VE TOPLUMSAL KALKINMA DERS OKUMA LSTES,

PROF. DR. GLAY TOKSZ
Dnem: Bahar

21

Bu derste kalknma tartmalarnn feminist perspektiften eletirel bir deerlendirmesi

nda dnyann farkl blgelerinde izlenen kalknma stratejilerinin kadn emei ve
istihdam asndan etkileri ele alnmaktadr. renciler derse her hafta belirtilen kitap
blm ve makaleleri okuyarak gelirler ve sunum yaparlar. Sorular bir sonraki haftaya
kadar dersteki tartmalarn nda yantlanr. Derse dzenli katlm ve sorularn
cevaplarnn en ge iki hafta iinde gnderilmesi esastr.
1.-2. hafta:
Kalknma Dncesinin Geliimi
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.11-47.
2. Schuurman F.J. (2000) Paradigms lost, paradigms regained? Development Studies in
the Twenty-first Century, Third World Quarterly, Vol.21, No:1, s.7-20.
Soru 1: Kalknma dncesinde farkl yaklamlar nelerdir? Paradigma deiikliklerinin
kalknma tartmalarna etkisini deerlendiriniz. Alternatif kalknma anlaynn temel
bileenlerini aklaynz.
2.-4. hafta:
Tarihsel Perspektiften Kalknma Dncesinde Kadnlarn Yeri
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.48-85.
2. Moghadam, V.M. (1992) Development and Womens Emancipation: Is There a
Connection?, Development & Change, Vol 23 (2).
3. Mohanty C. T. (2005) Batnn Bak Altnda: Feminist Akademisyenlik ve Smrgeci
Sylemler, iinde Mohanty C. T., Snr Tanmayan Feminizm, s.25-63.
4. Mohanty C. T. (2005) Batnn Bak Altnda Tartmasna Dn: Antikapitalist
Mcadelede Dayanma, iinde Mohanty C. T., Snr Tanmayan Feminizm, s.313-359
6. Nussbaum M. (1999) Women and equality: The capabilities approach, International
Labour Review, Vol.138, (3).
Soru 2: Geleneksel
kalknma anlayna nce kadn sonra toplumsal cinsiyet
perspektifinden yneltilen temel eletirileri ve bu tartmalarn kendi iinde geirdii
evrimi aklaynz.
Soru 3: Batl feminist bak asndan nc Dnya Kadn kurgusu neden gerekli
olmutur? Kreselleme anda kadnlarn ortak mcadelesi nasl salanabilir?
Soru 4: Kapasite yaklam kadnlarn kalknmann imkanlarndan yararlanmas
bakmndan nasl bir alm sunmaktadr?
5. hafta:
Patriarka Konusunda Teorik Tartmalar
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.86-109.
2. Walby S. (1996) The Declining Significance or the Changing Forms of Patriarchy?
iinde Moghadam V. M. (ed) Patriarchy and Economic Development, Oxford:Clarendon
Press
Soru 5: Patriarka tartmalar kendi iinde nasl bir evrim geirmitir? zel patriarkadan
kamusal patriarkaya gei kadn emei asndan nasl bir farkllk getirir?

22

5.-6. hafta:
Kadnn denmeyen Emeinin Deeri ve llmesi
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.109-127.
2. Beneria L. (2003) Paid and Unpaid Labour: Meanings and Debates, iinde L. Beneria,
Gender, Development and Globalization, 2003.
3. Badgett M.V. L., Folbre N. (1999) Assigning care: Gender norms and economic
outcomes, International Labour Review, Vol.138, No.3, s.311-326.
Soru 6: Kadnlarn hane iindeki denmeyen emei igc piyasasna katlmlarn ve
konumlarn nasl etkiler? Kadnn hane ii emeini grnr klma ve lme nndeki
engeller nelerdir? Nasl alabilir?
7.-8. hafta
Ekonomik Kalknma Srecinde Kadn Emei
-Makroekonomik gelimeler
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.128-142.
-Sanayileme ve kadn emei
2.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.142-153.
3.R.Pearson: Gender Issues in Industrialization iinde T. Hewitt et. al. Industrialization
and Development, 1992.
4.Moghadam V.M. (2003) Economic Development, State Policy, and Womens
Employment, iinde V. M. Moghadam (ed.) Modernizing Women, Lyenne Rienner
Publishers, Boulder-London, s.33-77.
Soru 7: Kadnlarn sanayide istihdam hangi aamalardan gemitir? Farkl blge ve
lkelerde nasl bir gelime izgisi izlemitir?
Enformelleme, Ekonomik Krizler ve Yoksulluk
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.153-168
2. Standing G. (1989) Global Feminization Through Flexible Labor in World
Development, Vol.17, No.7.
Soru 8: a) Kadnlarn igcne artan katlm ile enformelleme arasndaki ilikiyi, b)
Ekonomik krizler ve kadnlarn yoksulluu arasndaki ilikiyi tartnz.
9. hafta
Tarmda Kadn Emei
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.169-186.
2.Whitehead A., Bloom H., (1992) Agriculture iinde L. Ostergaard (ed.), Gender and
Development.
3.Kandiyoti D. (1997) Kadnlar ve Hane retimi: Trkiye'de Krsal Dnmn Etkileri,
iinde D. Kandiyoti, Cariyeler, Baclar, Yurttalar, stanbul.
Soru 9: Krsal retimin piyasalama ve metalamasnn kadn emei ve ataerkillik
zerindeki etkilerini blgeler arasndaki farkllklar gz nnde tutarak deerlendiriniz.
10. hafta

23

Hizmetlerde Kadn Emei

1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.186-199,
2.Ehrenreich B., Hochschild A. R. (2003) Introduction ve Love and Gold, iinde
Ehrenreich B., Hochschild A. R (eds) Global Women, Nannies, Maids and Sex Workers in
the New Economy, New York: Metropolitan Books.
Soru 10: Bakm emeinin g gelimi ve gelimekte olan lkelerin kadnlar asndan
ne anlam tamaktadr?
11. hafta:
Kalknma-alma-glenme ilikisi
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.199-212.
2.N. Kabeer (2004) Globalization, Labor Standards, and Womens Rights: Dilemmas of
Collective (In)Action in an Interdependent World, Feminist Economics, Vol.10, Nr.1, s.335.
Soru 11: Kadnlarn istihdamyla glenmesi arasndaki ilikiyi tartnz,
12. hafta
Trkiyede Kalknma ve Kadn Emei
1.Toksz G. (2012) Kalknmada Kadn Emei, Varlk Yaynlar, stanbul, s.217-265.
Soru 12: Kitabn tamamn gz nnde tutarak kalknma tartmalarnn nda
Trkiyede kadn emeinin durumunu deerlendiriniz.

FEMNZM AK EDEBYAT
PROF.DR.GZN YAMANER
Dnem: Bahar

Dersin Amac:
Edebiyat, insan zihninin rettii kurmaca bir zemindir ve bu zemin edebiyat okuruna sanki
gerekmi hissi veren ve ona iinde yaayabilecei bir dnya sunan bir tasarmdr. Ancak
edebiyat byle bir dnya tasarm sunma yeteneine karn, cinsiyeti kurulmu bir dil
olgusu ile retildii iin, feminizm gibi bir muhalif hareketin ana aratrma alanlarndan
biri olmak zorunda kalmtr. Edebiyat gibi ak da, insann hem zihninde hem de
bedeninde baskn bir varlk gsteren, iki beden arasnda hem ruhsal hem de fiziksel ve
mutlaka ki toplumsal olarak yaanan en gl meselelerden biridir. Ve belki de ak da
btnyle kurmaca bir tasarmdr. Bir kadnla bir erkek arasnda, bir kadnla bir kadn
arasnda yada bir erkekle bir erkek arasnda kurulan ak yada bir insann, yaratcsna,
inancna, kutsal bir kii veya daha maddi eylere kar duyduu ak, ok eski bir
etkileimin tarihidir. Bylece feminizm iin, ak ve edebiyat ortak bir zeminde irdelemek,
nemli bir alana dnmektedir. nk edebiyat, kendi cinsiyeti tarihi boyunca, dii olan
nesneletiren, onu aka kle eden, kendi cinselliine yabanclatran bir sistemi,
acmaszca dii olann aleyhine kullanarak, dnyann en nl metinlerini retmekten geri

24

durmamtr. Ak, feminizm gibi kadnlar ve bylece tm insanlk iin daha iyi bir dnyay
hedefleyen muhalif toplumsal hareketlerin, Queer gibi ortak zeminlerin dinamikleri iinde
ok nemli tetikleyicilerden biridir. Bu nedenle toplumsal cinsiyet almalarnn iinde
aka dayal kurulumlarn irdelenmesi, tarihsel olarak nemli bir zmleme pratii
oluturacaktr. Bu dersin amac, feminist mcadele iinde akn gerek kimyasal gerekse
ruhsal potansiyelinin edebiyattaki kurgulannn Queer beden stndeki her trl etkisini
irdelemek olacaktr.
Dersin haftalara Gre Konu Balklar:
1. Ak: Felsefe mi, kimya m? Ak iki insan arasnda olabilir mi? Akn yalnzca
tasavvufi bir boyut mu?
2. Akn cinsiyeti, ak ve arzu ilikisi
3. Beyin duygu ve ak: Psikoloji literatrnn iinden
4. Feminist mcadele iinde edebiyatn yeri
5. Edebiyat okuru olarak Queer konum
6. Kadnlarn yazarlk serveni
7. Edebiyatn akla ilikisi
8. Feminist edebiyatn temalar ve ak
9. Ecinsellik ak edebiyat
10. iir ak ve feminizm
11. Ecinsel ak ve iir
12. Dou ve Bat edebiyatlarnda ve iirinde akn karlatrmal boyutlar: Queer
okumalar
13. Trkiyeli edebiyatta akn feminist eletirisi
14. Genel tartma: Trkiyeli feminizmin iinde ak edebiyat ve gelecek
Dersin Haftalk Plan:
1. -3. Hafta:
Ak ve arzu zerine bilimsel olarak sorgulamalar yaplacaktr. Bu sorgulamalar, felsefe,
tarih, psikoloji ve psikanaliz gibi temel alanlarn yan sra beyin zerine yaplan almalar
ve akn kimya gibi pozitif bilimlerle olan ilgisi zerine okumalar, tartmalar ve
sunularla yryecektir. Paralel olarak, ak zerine temel edebiyat metinleri okunarak
dersin ilerleyen haftalarna hazrlklar srecektir.
4. 6. Hafta:
Kadn hareketi iinde ve gelimekte olan Queer okumalar gibi toplumsal mcadele
alanlar stnde durulacak ve bu durula edebiyatn kendi tarihsel perspektifi
incelenecektir. Bu incelemede, feminizm edebiyata nasl etki etti, edebiyat nasl
dntrme yollarna gitti, Queer olann nce okur olarak sonra giderek yazar olarak
edebiyat retimine katlmlarnn gn na kmasnn yollar nasl geliti, sorular
zerinden okumalar ve tartmalar yaplacaktr. Temel edebiyat metinleri okunmaya devam
edilecektir.
7. 8. Hafta:
Edebiyatn akla olan sancl ama uzun tarihinden yararlanlacaktr. Buna ek olarak da
feminist edebiyatta akn tema olarak eletirel anlamda nasl kullanldnn rnekleri
karlatrmal olarak incelenecektir. Bu iki haftada feminizmin edebiyata girii ile ak ve
edebiyat arasndaki krlmalar rneklenecektir.

25

9.Hafta:
Ecinselliin edebiyattaki konumu ve ecinsel edebiyatlar tartmaya alacaktr.
10. 11. Hafta:
Roman, yk yada dramatik edebiyattan ok farkl bir yerde konumlanan iir sanat
zerinde duracaktr. Bu iki haftada, airin eril gelenei, iir sanatnn cinsiyeti yaps,
kadnn air olarak dlanmlndan balayp ecinsel akn iirle olan rntleri zerinde
zmlemeler yaplacaktr.
12.Hafta:
Arap kltr, uzak Dou kltrnde ak, Anadolu tasavvufunda ak ile Batnn edebiyat
tarihinin geliimi boyunca kat edilen Antik Yunan, ortaa, Rnesans, Barok alarla
modern zamanlar ve modern sonras zamanlarda akn edebi metinlere ve iir dizelerine
yansma biimleri, feminist eletirinin dili ile eletirel ve karlatrmal biimde
okunacaktr. rencinin ilgi alanna gre, Mevlana ve ilahi ak meselesi, ana alma
konusu olacaktr.
13. 14.Haftalar:
Trkiyelilik zerine, bizim edebiyat ve iir retimlerimizin ak ele al balamnda Queer
bir gzle tartma haftalar olarak ilenecektir.
Dersin leni Yntemi:
Ders, arlkl olarak rencinin haftalk okumalarn yaparak geldii ve snfta tartma
yaparak geen bir ders olacaktr. Her haftann ardndan o hafta yaplan okumalar ve
tartmalar, renci tarafndan ksa notlarla gelecek haftaya tanacaktr. Bir sonraki hafta,
bir nceki haftann okumalarnn ana argmanlar ve o argmanlar zerine snfta yaplan
tartmalarda retilen ana grler ksaca tekrarlanacaktr. Dersin sonu hedefi, bireysel,
kk gruplar halinde yada retim yesi ile rencilerin ortak makale yazmalar ve
giderek yllar iinde ders kitap hazrlamalar yolunda olacaktr. Alann temel
makalelerinin Trkeye kazandrlmas ise asl hedeftir.
Dersin renci Profili:
Ders kukusuz tm doktora rencilerine aktr. Ancak ders bahar yarylnda
okutulacaktr. Bylece doktora rencilerinin daha nceden programmzn gz yar
ylnda yer alan kadnlarn sessiz, szl ve yazl dilleri balkl yksek lisans dersini
alm olmalar kendileri asndan ok yararl olacaktr. Bununla birlikte dil ve edebiyat ve
iletiim blmlerinden gelen ve edebiyat okuru olan renciler iin bu ders, dersi alan
renci profiline gre her dnemde kendi iinde okumalar ve tartma zemini ile kendi
okuma balklar iinde grubun dinamiine gre arlklandrlabilir.

KAYNAKA
Acemolu, Daron, vd. (2013) Uluslarn D, Doan Kitap, stanbul.
Alighieri, Dante (1989). lahi Komedya, MEB, stanbul.
Alcoff, Linda Martin vd. (ed.) (2007). Feminist Philosophy, UK: Blackwell Publishing.

26

Apter, Teri (1990). Altered Loves, Mothers and Daughters During Adolescence,
Harvester Wheatsheaf St.Martins Press, NY.
Araz, Nezihe ( 2004). Ak Peygamberi Mevlanann Hayat, stanbul: Payel Yaynlar.
Artun, Nur Altnyldz, vd. (der.) (2012). Arzu Mimarl, stanbul: letiim Yaynevi.
Bakhtin, Mikhail (2001) Karnavaldan Romana, Ayrnt Yaynlar, stanbul.
Barthes, Roland, (2013). Dilin alma Sesi, stanbul: Yap Kredi Yaynevi.
Barrett, Estelle (2011). Kristeva Reframed, L.B.TAURIS, London.
Beckett, Samuel (1993). Oyun Sonu, Dzlem Yaynlar, stanbul.
Behar, Ruth vd. (ed.) (1995) Women Writing Culture, University of California Press,
US.
Bologne, Jean Claude, (2011). Gnl elmenin Tarihi, Ankara: Dost Yaynevi.
Bromley, Victoria L. (2002) Feminisms Matter, Debates, Theories, Activism, University
of Toronto Press.
Cadiou, Franois, (2013). Tarih Nasl Yaplr?, stanbul: letiim Yaynevi. (zellikle 19.
Blm: Kadnlarn Tarihi, Cinsiyetlerin Tarihi, s.383-395.)
Cehiz, Nee (2003) Bakire Kzlar ve tekiler, nkilap, stanbul.
Cameron,Deborah (1998). The Feminist Critique of Language, London&New York:
Routledge.
ehov, Anton (1973). Mart, Varlk Yaynlar, stanbul.
Chodorow, Nancy (2007). Duygularn Gc Psikanalizde, Cinsiyette ve Kltrde
Kiisel Anlam, stanbul: Metis Yaynclk.
Churchill, Caryl (2012) Love and Information, NHB, UK.
Cbrolu,Yldz (1996). Kadnn Yazsz Tarihi, stanbul: Payel Yaynevi.
apan, Cevat. (2000). Dnya Yaznndan Seilmi Ak iirleri, stanbul: Adam
yaynclk.
De Botton, Alain (2005). Ak zerine, ev.Ahu Antmen, stanbul: Sel Yaynclk.
Deleuze&Guattari (2005). Arzu Politikasna Giri, stanbul: Ayrnt Yaynlar.
Durukan, E.Nihan vd. (2003) Sadece Bir Gecelik, Epsilon, stanbul.
Eagleton, Terry (2011) Edebiyat Kuram giri, Ayrnt Yaynevi, stanbul.

27

Engels, Friedrich (2002) Ailenin, zel Mlkiyetin ve Devletin Kkeni, Sol Yaynclk,
stanbul.
Erdoan,Asl (1999). Kabuk Adam, stanbul: Adam Yaynlar.
Felski,Rita (1989). Beyond Feminist Aesthetics, London: Hutchinston Radius.
Felski, Rita, (2010) Edebiyat Ne e Yarar? Metis Eletiri 21, stanbul.
Fuzuli (2002). Bugnn Diliyle Semeler, stanbul: ekirdek Yaynlar.
Gaardner,Jostein )1997). Hayat Ksa, ev.T.Armaner, stanbul: Pan Yaynclk.
Giroud, Paul (1994) Gstergebilim, ev.M.Yaln, Ankara: mge Yaynevi.
KAYN
Gbenli, Mediha (2003). 1980 ncesi ve Sonras Kadn Yazarlarn Karlatrmal
ncelemesi, Edebiyat ve Eletiri, (67), Mays-Haziran 2003, s. 19-28.
Halberstam, J.Jack (2012) Gaga Feminism, Sex, Gender, and the End of Normal,
Beacon Press, Boston.
Hayes, Jarrod (2000) Queer Nations marginal sexualities in the maghreb, University of
Chicago Press, Chicago &London.
Heilbrun,
Caroline
(1992).
ev.Y.Salman,G.Aygen,
Yap Kredi Yaynlar, stanbul.

Kadnn

zyaamyksn

Yazarken,

Helm, Bennett W. (2012) Love, Friendship, & the Self, Oxford University Press, UK.
Holmstorm, Nancy (ed.)(2012) Sosyalist Feminist Proje cilt l, Kalkedon, stanbul.
Holt, Nigel (2012) Gender, Palgrave Macmillan, US.
Howson, Alexandra (2005) Embodying Gender, Sage Press, London.
Humm, Maggie (2003). Feminist Edebiyat Eletirisi, stanbul: Say Yaynlar.
Irzk,Sibel ve Jale Parla (2004). Kadnlar Dile Dnce, stanbul: letiim Yaynlar.
rfan, Mehmet, (2012). Genetik Kukla: Ak, topya, Ankara.
James, Wendy, (2013). Trensel Hayvan, stanbul: Trkiye Bankas Kltr Yaynlar.
KAOS GL Kadn Grubu (haz.) (2012) Akn L Hali, Sel Yaynevi, stanbul.
Kaplan, Carla (1996) The Erotics of Talk, Oxford University Press, NY.
Krtl,Gonca Ark (2003). Feminist Edebiyat Eletirisi Asndan Sevim Burak,
Kadn Aratrmalar Dergisi, say 8, ss.127-151.

28

Kristeva, Julia (2010). Hatred and Forgiveness, NY: Columbia University Pres.
Lucy,Niall (2003). Postmodern Edebiyat Kuram, ev.Aslhan Aksoy, Ayrnt Yaynlar,
stanbul.
Matur, Bejan (1996). Rzgar Dolu Konaklar, Avesta Yaynlar, stanbul.
Mevlana Celaleddin-i Rumi, (2007). Mektubattan Semeler, stanbul: Rumi Yaynlar.
Moi, Toril (2010) Simone de Beauvoir The Making of an Intellectual Woman, Oxford
University Press, UK.
Munro,Rona (2003). Demir, ev.Eray Eserol, Ankara Devlet Tiyatrosu Dramaturgi
Brosu.
Nasio, Juan-David (2010) OEDIPUS The Most Crucial Concept in Psychoanalysis,
Sunny Press, NY.
Newton,K.M.(2000) (ed.) Twentieth-Century Literary Theory, New York: St.Martins
Press.
Nicholson, Linda (1995) Feminist Contentions, Routledge, NY, London.
Nussbaum, Martha C. (2013) Political Emotions, Why Love Matters for Justice, The
Belknap Press of Harvard University Press.
zl,Tezer (1998). Yaamn Ucuna Yolculuk, stanbul: Yap Kredi Yaynlar.
Pejic, Bojona (2011) Gender Check: A Reader, Verlag der Buchhandlung Walter Knig,
Kln.
Putnma Tong, Rosemary (1998) Feminist Thought, Westview Press, UK.
Rice, Philip, vd. (1997) Modern Literary Theory, Arnold, London, NY.
Saragil,Aye (2005). Bukalemun Erkek, Osmanl mparatorluunda ve Trkiye
Cumhuriyetinde Ataerkil Yaplar ve Modern Edebiyat, ev.Sevim Akta, letiim
Yaynlar, stanbul.
Savran, Gnnur-Acar (2004). Beden, Emek, Tarih, Kanat Yaynlar, stanbul.
Saul, Jennifer, (2003) Feminism Issues&Arguments, Oxford Universirty Press, NY.
Schopenhauer (2002). Akn Metafizii, Sosyal Yaynlar, stanbul.
Shakespeare (1984). Romeo ve Juliet, Remzi Kitabevi, stanbul.
Stanton, Elizabeth Cady, (1895), The Woman's Bible, New York: European Publishing
Company, 1895-98. [R.B.R. HQ1395.W8]
(a collection of essays and commentaries on the Bible compiled in 1895 by a committee
chaired by Stanton)

29

Sontag, Susan (1966) Against Interpretation, Penguin Books, UK.

ucy, Niall (2003) Postmodern Edebiyat Kuram, Ayrnt Yaynlar, stanbul.
ayegan, Daryu (2012) Bat Karsnda Asya, Sitare Yaynlar, Ankara.
Wallace, David (2011) Strong Women, Oxford University Press, UK.
Woolf, Virginia (1987). Kendine Ait Bir Oda, ev.S.nc, stanbul: Afa Yaynlar.
Yamaner,Gzin (2005).Ak, Hak Ettii Bilin Mertebesine Layk Olarak Sahneye
Tayabildik mi?, stanbul niversitesi Tiyatro Eletirmenlii ve Dramaturgi Blm
Dergisi, 2005.
Yamaner,Gzin (2005). -(2005). Sahnede Diil Olann Temsili:Susan Glaspelln
nemsiz
eyleri, A..DTCF, Tiyatro Aratrmalar Dergisi, say 19, 2005.
Yamaner,Gzin (2005). -(2004). Bir Kadn Yazar Hayran Olduu Erkek
Yazarlarla
Yaamn Ucuna Yolculuk Dlerse: Tezer zlden Kafka, Svevo ve Paveseye,
KADIN/WOMAN 2000 Kadn Aratrmalar Dergisi/Journal for Woman
Studies.
Yamaner, Gzin (1997). Yalnzca Yinelemeye Dayal Bir Etkinlik ya da Postmodern
SanatAGON TYATRO. No: 9, s.12-13.
York, Stan (2008) The Domestic Revolution Explanied From Brainwave to Microwave
Uslu,A.Didem (2002). Kadn Oyun Yazarlar, zmir: lya Yaynevi.
Dergiler:
Cogito 4: ak
Cogito 54: Tragedya
Cogito 65-66: Cinsel Ynelimler ve Queer Kuram

FEMNST KURAM II
PROF. DR. ALEV ZKAZAN
Dnemi: Bahar

GR
Birinci Hafta: Feminist Bilgi ve Felsefenin Mevcut Hali

30

1980 sonras feminist kuramn geliimi ve mevcut durumu, temel

paradigmatik dnmler, farkl ekoller, temel tartmalar, feminist
kuramn siyasi ve kltrel balam
Zorunlu okumalar:
Rosi Braidotti (2003) Feminist Philosophies A Concise Companion to
Feminist Theory, ed. M. Eagleton, Blackwell Publishing, s. 195-215.
Seyla Benhabib &Drucilla Cornell (1987) Introduction: Beyond the
Politics of Gender, Feminism as Critique: Essays on the Politics of
Gender in Late-capitalist Societies ed. S. Benhabib & D. Cornell,
Minneapolis: University of Minnesota Press.
Janice McLaughlin (2003) Introduction, Feminist Social and Political
Theory: Contempoaray Debates and Dialogues, Basingstoke: Palgrave
MacMillan, s. 1-24.
Okuma nerileri:
Signs, Special Issue on Feminist Theory and Practice 1996, s.21:41.
B.Christian (1989) The Race for Theory, Gender and Theory ed.
L.Kaufmann, Oxford Blackwell, s.225-37.
L.Alcoff (2000) Philosophy Matters: a review of recent work in feminist
philosophy, Signs 25 (3): 841-82
L.Alcoff (1988) Cultural feminism versus Post-structuralism: The Identity
Crisis in Feminist Theory, Signs 13 (3): 405-436.
BRNC BLM: MODERNLN YAPIBOZUMU
Postmodernizm tartmas, dilsel dn, kltrel dn,
postyapsalclk, eril akl ve felsefenin eletirisi, Marksist ve liberal
geleneklerin eletirisi

kinci Hafta: Modernlik ve Aydnlanma eletirisi: Postmodernizm

Tartmas
Zorunlu Okumalar:
L.Nicholson (ed) (1990) Feminism\Postmodernism, NewYork: Routledge.)
(Makalenin Trkesi: Linda Nicholson (1993) Felsefesiz Toplumsal
Eletiri: Feminizm ve Postmodernizm arasnda bir Karlama,
Modernite versus PostModernite (der) M. Kk, Vadi, s. 276-298)

31

S.Benhabib, J.Butler, D. Cornell, N. Fraser (2006) atan Feminizmler:

Felsefi Fikir Alverii, stanbul: Metis.
neriler:
Jane Flax (1990) Postmodernism and Gender Relations Feminist
Theory, Feminism\Postmodernism ed. L.Nicholson NewYork: Routledge.
nc Hafta: Eril Akl, Rasyonalite ve Felsefe Eletirisi
Zorunlu Okumalar:
Donna Haraway (1988) Situated Knowledges: The Science Question in
Feminism, Feminist Studies 14 (3): 575-99.
(Makalenin Trkesi: Donna Haraway (2010)Konumlu Bilgiler:
Feminizmde Bilim Meselesi ve Ksmi Perspektifin Ayrcal, Baka Yer:
Donna Haraway'den Seme Yazlar ev. Gsal Pusar, stanbul: Metis, s.
91-120)
Genevieve Lloyd (1996) Erkek Akl: Bat Felsefesinde Erkek ve Kadn,
ev. M. zcan, stanbul: Ayrnt
neriler:
Sandra Harding (1996) Feminism, Science and the Anti-Enlightenment
critiques, Women, Knowledge, and Reality: Explorations in Feminist
Philosophy ed. Ann Garry and Marilyn Pearsall, Londra ve New York:
Routledge.
Evelyn Fox Kellner, (2005) Toplumsal Cinsiyet ve Bilim zerine
Dnceler, ev. F. B. Aydar, stanbul: Metis.
Drdnc Hafta: Liberal gelenek Eletirisi
zel-Kamusal alan tartmas, yurttalk sorunu, liberal benlik eletirisi,
eitlik vs farkllk tartmas

Zorunlu okumalar:
Nancy Fraser (1987) Whats Critical About Critical Theory Feminism as
Critique: Essays on the Politics of Gender in Late-capitalist Societies ed.
S. Benhabib & D. l, Minneapolis: University of Minnesota Press.

32

I.M. Young (1987) Impartiality and the civic Public, Feminism as

Critique: Essays on the Politics of Gender in Late-capitalist Societies ed.
S. Benhabib & D. Cornell, Minneapolis: University of Minnesota Press.
Nancy Fraser (2000) Rethinking Recognition, New Left Review 3 (MayJune): 107-120.
Drucilla Cornell (1992) Gender, Sex and Equivalent Rights, Feminist
Theorize the Political ed. J. Butler & J. Scott, s. 280-297
Chantal Mouffe (1992) Feminism, Citizenship, and Radical Democratic
Politics, Feminist Theorize the Political ed. J. Butler & J. , s. 280-297
neriler:
Seyla Benhabib (1999) Mzakereci bir Demokratik Meruiyet modeline
Doru Demokrasi ve Farkllk: Siyasal Dzenin Snrlarnn Tartmaya
Almas haz. Seyla Benhabib, stanbul: Demokrasi Kitapl.
Iris Marion Young (1999) letiim ve teki: Mzakereci Demokrasinin
tesinde, Demokrasi ve Farkllk: Siyasal Dzenin Snrlarnn
Tartmaya Almas haz. Seyla Benhabib, stanbul: Demokrasi Kitapl.
Ann Phillips, Farklla Nasl Yaklamal: Fikirler politikas m yoksa
Mevcudiyet Politikas m? Demokrasi ve Farkllk: Siyasal Dzenin
Snrlarnn Tartmaya Almas haz. Seyla Benhabib, stanbul:
Demokrasi Kitapl.
Seyla Benhabib (1992) Situating the Self: Gender, Community, and
Postmodernism in Contemporary Ethics, Cambridge: Polity Press.
Judith Butler (1998) Merely Cultural, New Left Review 227 (JanuaryFebruary)
Gisela Bock & Susan James (der) Beyond Equality and Difference:
citizenship, feminist politics and female subjectivity, Londra ve New
York: Routledge.
Joan Scott (1988) Deconstructing Equality versus differecne: or the uses
of Postsructuralist theory for Feminism, Feminist Studies, 14:1
(1988:Spring): 33-50.
Mary Evans (der) (2001) Feminism: Critical Concepts In Literary And
Cultural Studies Vol.IV Feminism And The Politics Of Difference, Londra
ve New York: Routledge

Beinci Hafta: Kolonyal dncenin eletirisi

33

Zorunlu okuma:
Gayatri Chakravorty Spivak (2010) Can the Subaltern Speak, Can the
Subaltren Speak? Reflections on the History of an Idea ed. R Morris,
New York: Columbia Press.
Chandra Talpade Mohanty (1988) Under Western Eyes: Feminist
Scholarship and Colonial Discources, Feminist Review 30: 61-88.
neriler:
Inderpal Grewal &Caren Kaplan (1994) Introduction: Transnational
Feminist practices and questions of Postmodernity, Scattered
Hegemonies: Postmodernity and Transnational Feminist Practices.
Minneapolis: University of Minnesota Press
Chandra Talpade Mohanty (2002) Under Western Eyes Revisted:
Feminist Solidarity through Antcapitalist Struggles, Signs 28 (2): 499534.
Altnc Hafta: znenin Yapbozumu: ktidar ve znellik Bants:
Foucault ve Feminizm
Zorunlu okuma:
M. E. Bailey (1993) Foucauldian Feminism: Contesting bodies, sexuality
and identity, Up Against Foucault: Explorations of Some tensions
Between Foucalut and Feminism ed. Caroline Ramazanolu. Londra ve
New York: Routledge, s. 99-123
Biddy Martin (1988) Feminism, Criticism and Foucault, Feminism and
Foucault: Reflections on Resistance ed. Irene Diamond & Lee Quinby.
Boston: North Eastern University Press, s.3-21
Yedinci Hafta: znellik ve Psikanaliz: Feminist Psikanaliz, PostLacanc eletiri, Kristeva, Irgaray
Zorunlu okuma
Luce Irgaray (1985) Psychoanalytic Theory: Another Look, This Sex
Which is Not One trans. C. Porter, New York: Cornell University Press, s.
34-68.
Juliet Mitchell (2000) Introduction, Psychoanalysis and Feminism: A
Radical Reassessment of Freudian Psychoanalysis, Basic Books.
neriler

34

Jacqueline Rose (1989) Where Does the Misery Come From?:

Psychoanalysis, Feminism and the Event Feminism and Psychoanalsis
ed. Richard Feldstein and Judith Roof Ithaca ve Londra: Cornell University
Press, s. 25-39.
Teresa Brennan (1989) Introduction, Between Feminism and
Psychoanalsis ed. Teresa Brennan, Londra ve New York: Routledge, s. 123.
Nancy Chodorow (1989) Introduction, Feminism and Psychoanalytic
Theory, New Haven & Londra: Yale University Press, s.1-19.
KNC BLM: FEMNZMN YAPIBOZUMU
Sekizinci Hafta: kinci Dalga ve Partiyarka kavramnn eletirisi:
Ezilme ve Deneyimin Mulaklklar, Evrenselcilik ve zclk
eletirisi
Zorunlu okuma:
A.Echols, (1983) The New Feminism of Yin & Yang, Powers of Desire:
The Politics of Sexuality, ed. A. Snitow, C. Stansell S. Thompson, New
York: Monthly Review Press.
Heidi Gottfried (1998) Beyond Patriarchy: Theorizing Gender and Class,
Sociology 3 (32): 451-468.
neriler:
Joan Acker (1989) The Problem with Patriarchy, Sociology 2 (23): 235240.
Joan Scott (2013) Deneyim, Feminist Tarihin Peinde, stanbul: bgst
yaynlar, s.141-180.
Dokuzuncu Hafta: znellik ve Kimlik Politikas eletirisi
Diane Fuss (1989) Lesbian and Gay Theory: the Question of Identity
Politics, Essentially Speaking: Feminism, Nature and Difference, New
York ve Londra: Routledge, s. 97-113.
Judith Butler (2008) Cinsiyetin, Toplumsal cinsiyetin, Arzunun zneleri,
Cinsiyet Belas: Feminizm ve Kimliin Altst Edilmesi. stanbul: Metis,
s.43-96.
Onuncu Hafta: Cinsiyet-Toplumsal Cinsiyet Ayrmnn eletirisi,
Cinsellik Kavram

35

Carole S. Vance (1984) Pleasure & Danger: Towards a Politics of

Sexuality, Pleasure & Danger: Exploring Female Sexuality, ed. C. S.
Vance, Routledge & Kegan Paul ,s.1-27.
Gayle Rubin (1984) Thinking Sex: Notes for a Radical Theory of the
Politics of sexuality, Pleasure & Danger: Exploring female sexuality, ed.
C. S. Vance,Boston: Routledge & Kegan Paul ,s. 267-320.
David Halperin (2013) Cinselliin bir Tarihi Var mdr?, Queer Tahayyl
ed. Sibel Yardmc & zlem Gl, stanbul: Sel, s.87-119
NC BLM: FEMNZMN YENDEN KURULUU:
REAKSYONLAR, YAKINSAMALAR, MELEZLENMELER, YEN
UFUKLAR
On birinci Hafta: Beden ve Yeni Materyalizm tartmas
Zorunlu okuma:
Donna Haraway (2010) Siborg Manifestosu, Baka Yer ev. Gsal
Pusar, stanbul: Metis, s. 7-45
Elisabeth Grosz (1994) Volatile Bodies: Towards a Corporeal Feminism,
Bloomington,IN: Inidiana University Press
Rosemary Hennessy, (2003) Class, A Concise Companion to Feminist
Theory, ed. M. Eagleton, Oxford: Blackwell Publishing
neriler:
Rosemary Hennessy, (2000) Profit and Pleasure: Sexual Identities in
Late Capitalism, Londra ve New York: Routledge,.
Teresa L. Ebert (1996) Ludic Feminism and After: Postmodernism, Desire
and Labor in Late Capitalism, Ann Arbor: University of Michigan Press.
J.K. Gibson-Graham (2010) Bu Kapitalist mekndan Nasl klr? ve
Devrimi Beklerken, (Bildiimiz) Kapitalizmin Sonu: Siyasal ktisadn
Feminist eletirisi, stanbul: Metis, s. 142-164, 11; s. 353-369.
On kinci Hafta: Kesiimsellik Kuram
Zorunlu okumalar:
Kimberle Crenshaw (2011), Demarginalising the Intersection of Race
and Sex: A Black Feminist Crititique of Anti-Discirmination Doctrine,
Feminist Theory and Anti-Racist Politics, Framing Intersectionality:
Debate on Multi-Faceted Concept in Gender Studies iinde, ed. H. Lutz,
M. Vivar & L. Supik, Ashgate Publishing, s. 25-42

36

Kathy Davis (2008) Intersectionality as Buzzword, Feminist Theory,

9(1), s. 67-85
neriler:
Sylvia Walby, Jo Armstrong, Sofia Strid, Intersectionality: Multiple
Inequalities in Social Theory, Sociology 46: 224-240.
Jennifeer C. Nash (2008) Rethinking Intersectionality, Feminist Review
89: 115
Vrsuhali Patil (2013) From Patriarchy to Intersectionality, Signs 4
(38):847-867.
On nc Hafta: Queer znellikler ve Post-Human Yaklamlar
Zorunlu okuma:
Michael Warner (2013) Queer Gezegen korkusu: Queer Politika ve
Toplumsal Teoriye Giri, Queer Tahayyl, (der) Sibel Yardmc & zlem
Gl, Sel, s.149-178
Rosi Braidotti (1994) Nomadic subjects: Embodiment and Sexual
differance in Contempoaray Feminist Theory, New York: Columbia
University Press.
neriler:
Sibel Yardmc & zlem Gl (2013) (der) Queer Tahayyl, Sel.
R. Braidotti (2002) Metamorphoses: Towards a Materialist Theory of
Becoming, Cambridge: Polity Press.
Judith M. Halberstam &Ira Livingston (1995) Posthuman Bodies,
Bloomington: Inidiana University Press.

37

38