Bismillah NM Fix2

You might also like

Download as xlsx, pdf, or txt
Download as xlsx, pdf, or txt
You are on page 1of 280

komponen

H2SO4

Cp
c

26.004

7.03E-01

-1.39E-03 1.03E-06

H2O liquid

92.053

-4.00E-02

-2.11E-04 5.35E-07

H2O vapor

33.933
602.235

-8.42E-03
-3.64E-01

2.99E-05 -1.78E-08
7.58E-05 -4.44E-09

-8.121

3.87E-01

-3.16E-04

2.478
26.748

1.65E-01
-1.53E-02

-9.68E-05
3.84E-05

18.52

2.20E-02

-156800 T-2

2.03E-05
0.001492

-4.52E-02 T-2
-76200 T-2

0.01604

-4.23E+05 T-2

11.81

0.0075

-41900 T-2

137
63.5
66.2
217.6
75.878
29.526

6.42E-01
-8.90E-03

MgO
Al2O3
SiO2
fe
CaSO4
FeSO4.7H2O

96

MgSO4.7H2O

89

Al2(SO4)3.18H2O

235

CaO
FeO
FeSO4

4.18E-02
12.62

Fe2O3

24.72

22

MgSO4

26.7

FeTiO3

103

TiO2
TiOSO4
Al2(SO4)3
Fe2(SO4)3
Fe2(SO4)3.9H2O
ethilen glicol
oksigen

-1.65E-03 1.69E-06
3.81E-05 -3.26E-08

delta Hf
satuan

sumber

delta Hf

delta Hf

kJ/kmol K

yaws

-735.13

-735130

kJ/kmol K

yaws

-241.8

-241800

kJ/kmol K
kJ/kmol K

yaws
yaws

-241.8
-6.02E+02

-241800
-601600

kJ/kmol K

yaws

-1675.7

-1675700

kJ/kmol K
kJ/kmol K

yaws
yaws

-910.7
0

-910700
0

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

-2120

KJ/mol K
kcal/kmol k

felder
Pery hal 2-163

-151.7
-64.62

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

-221.3

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

-198.5

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

-108

kJ/kg C

Pery hal 2-163

-295.51

kcal/kmol k

Pery hal 2-163

-225

kJ/kg C
kcal/kmol k
kcal/kmol k

felder
Pery hal 2-163
Pery hal 2-163

-214.1
-820.99

-338.73

-236.2

elta Hf
satuan

delta Hf

satuan

kj/kmol

-735130 kj/kmol

kj/kmol

-241800 kj/kmol

kj/kmol
kj/kmol

-241800 kj/kmol
-601600 kj/kmol

kj/kmol

-1675700 kj/kmol

kj/kmol
kcal/mol

-910700 kj/kmol
0 kj/kmol
-1417.246 kj/kmol
0 kj/kmol
0 kj/kmol

kcal/mol

-8870.08 kj/kmol

kcal/mol
kcal/mol

-634.7128 kj/kmol
-270.3701 kj/kmol

kcal/mol

-925919.2 kj/kmol

kcal/mol

-830.524 kj/kmol

kcal/mol

-451.872 kj/kmol

kcal/mol

-1236.414 kj/kmol

kcal/mol

-941.4 kj/kmol

kcal/mol
kcal/mol
kcal/mol

-895794.4 kj/kmol
-3435022 kj/kmol
-988260.8 kj/kmol

1. neraca massa pengenceran


21
1
2

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
aliran 1
Komponen
H2SO4
H2O

25
30

25
30

H2O

aliran keluar
Tref
Tmasuk
aliran 3
Komponen

298.15
303.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
445.364195045 1075.5111958489 478994.1780011

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
aliran 21
Komponen
H2SO4

298.15
303.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
701.6578669117 152.5023600072 107004.4806217
445.364195045
34.6233309425 15419.99191497
187.1256909497 122424.4725366

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
aliran 2
Komponen
H2O

pengenceran

25
95

298.15
368.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
10124.959686339 145.8725199591 1476953.383931
6572.7968997301 1053.8023970131 6926429.128016
1199.6749169722 8403382.511946

25
30
Cp dT (Kj/Kmol)

298.15
303.15
n (kmol)

H (KJ)

H2SO4
701.6578669117 298.3748799664 209357.0818172
H2O
445.364195045 2163.9369238044 963740.0261983
total
2462.3118037708 1173097.108015
panas pencampuran
Komponen
massa (Kg)
% massa
H2SO4
29264.3098522201
0.429
H2O
38950.8646284794
0.571
total
68215.1744806995

massa asam =
29264.3098522201 Kg
massa asam =
64516.0975002044 lb
berdasarkan fig.7-2 (integral heat of mixing T=30) halaman (310 dibuku/ 316 di laptop)
H (KJ) =
990 Btu/lb
diasumsi 50%(karena di grafik min.5
H (KJ) =
63870936.5252024 btu
H (KJ) =
67387670.29028 KJ
Q pendingin=
Q masuk- Q keluar
Q pendingin=
75219374.3447486 KJ
kebutuhan pendingin =
58067.567280355 kmol
1045216.2110464 kg
Kebutuhan air pendingin
Kondisi air masuk :

Komponen
ethilen glikol

T in
T out

=
=

Cp dT (KJ/kmol)
1295.377

atau bisa dengan mengasumsikan panas pelarutan konstan dan kecil

komponen
aliran 1
aliran 2
aliran 3
aliran 21
panas pelarutan
Q pendingin
total

H masuk
H keluar
122424.472536642
478994.178001102
1173097.1080155
8403382.51194637
67387670.29028
75219374.344749
76392471.4527641 76392471.452764

-10
-2

1. Nearaca energi mixing


4
30
3
30
aliran masuk
Tref
Tmasuk

5
30

mixing tank

25
30

298.15
303.15

Entalpi Masuk
aliran 3
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H2SO4
701.6578669117 298.3748799664
H2O
445.364195045 2163.936923804
total
2462.311803771
aliran 4
Komponen
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
total

aliran keluar
Tref
Tmasuk
aliran 5
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
60.6263496073 51.1833403365
47.7058672596 40.4308612185
2497.0896069311
0.8340228433
398.0332169016
2.4122506852
217.0210030151
0.38493362
0.2396634746
1.4370855146
49.7134676789 31.6287124416
128.3112066597

25
30

298.15
303.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
701.6578669117 298.3748799664
60.6263496073 51.1833403365
47.7058672596 40.4308612185
2497.0896069311
0.8340228433
398.0332169016
2.4122506852
217.0210030151
0.38493362
0.2396634746
1.4370855146
49.7134676789 31.6287124416
445.364195045 2163.936923804
2590.62301043

neraca energi total


komponen
aliran 3
aliran 4
aliran 5
total

0 dibuku/ 316 di laptop)


i 50%(karena di grafik min.50 %)

263.15
271.15

H masuk
H keluar
1173097.10801549
9730.8901288159
1182827.998144
1182827.99814431 1182827.998144

2. Neraca Energi HEATER

30
5

H (KJ)
209357.08182
963740.0262
1173097.108

H (KJ)
3103.0590853
1928.7892985
2082.6297739
960.1559002
83.538680302
0.3444169077
1572.3729737
9730.8901288

H (KJ)
209357.08182
3103.0590853
1928.7892985
2082.6297739
960.1559002
83.538680302
0.3444169077
1572.3729737
963740.0262
1182827.9981

aliran masuk
Tref
25
Tmasuk
30
Entalpi Masuk
aliran5
Komponen Cp dT (Kj/Kmol)
H2SO4
701.6578669117
TiO2
60.6263496073
FeO
47.7058672596
MgO
2497.0896069311
Al2O3
398.0332169016
SiO2
217.0210030151
CaO
0.2396634746
Fe2O3
49.7134676789
H2O
445.364195045
total
aliran keluar
Tref
T keluar

25
106

Entalpi keluar
aliran 6
Komponen Cp dT (Kj/Kmol)
H2SO4
11767.450124327
TiO2
4737.6140706433
FeO
834.6993547074
MgO
39479.421828656
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total

7002.7060862243
3829.5994641096
3.9450398075
1172.9567869684
7690.6423312243

neraca energi total


komponen
aliran 5
aliran 6
Q pemanas
total

H in + Q pemanas = H out
Q pemanas =
=
Kebutuhan air pemanas
Kondisi air masuk :

Hv (180)
Hl (90)
Hsteam

=
=
=

massa steam =
=

3. Neraca Energi Reaktor 1


120
2

106
6

HEATER

106
6

3
180
298.15
303.15

n (kmol)

H (KJ)
298.375 209357.081817224
51.183
3103.059085314
40.431
1928.7892984806
0.834
2082.6297739169
2.412
960.1559002039
0.385
83.5386803021
1.437
0.3444169077
31.629
1572.3729736908
2,163.937 963740.026198266
2,590.623 1182827.99814431

298.15
379.15

n (kmol)

H (KJ)
298.375 3511111.51835611
51.183 242486.913360894
40.431 33747.6137693101
0.834 32926.7396448913
2.412
16892.282554759
0.385
1474.1415847892
1.437
5.6693595618
31.629 37099.1129214527
2,163.937 16642064.9083094
2,590.623 20517808.8998612

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
aliran 6
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total

nergi total
H masuk

H keluar

1182827.99814431
20517808.8998612
19,334,980.902
20517808.8998612 20517808.8998612

Hout - Hin
19,334,980.902

T in
T out

=
=

180 C =
120 C =
2776.3 kj/kg
632.1 kj/kg
2144.2 kj/kg

Q pemanas/H steam
9017.3402209294 kg/jam

(smith )

453.15
393.15

aca Energi Reaktor 1

reaktor1

25
106

106
7

298.15
379.15

Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)
H (KJ)
11767.45012433
298.375 3511111.518
4737.614070643
51.183 242486.9134
834.6993547074
40.431 33747.61377
39479.42182866
0.834 32926.73964
7002.706086224
2.412 16892.28255
3829.59946411
0.385 1474.141585
3.9450398075
1.437 5.669359562
1172.956786968
31.629 37099.11292
7690.642331224
2,163.937 16642064.91
2,590.623 20517808.9

aliran keluar
Tref

25

298.15

T keluar
106
379.15
aliran 7
Entalpi keluar
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
H2SO4
11767.4501243269 130.208018397 1532216.36227
TiO2
4737.6140706433 13.3588518278 63289.0843872
FeO
834.6993547074 4.0430861218 3374.76137693
MgO
39479.4218286556 0.0834022843 3292.67396449
Al2O3
7002.7060862243 0.2412250685 1689.22825548
SiO2
3829.5994641096
0.38493362 1474.14158479
CaO
1172.9567869684 0.1437085515 168.563920779
Fe2O3
2442.307626 3.1628712442 7724.70455967
TiOSO4
11097 37.8244885087 419738.348981
FeSO4
7455.888 36.3877750966 271303.17569
Fe2(SO4)3
22435.4448 28.4658411974 638643.808871
MgSO4
9048.7368
0.750620559 6792.16787469
CaSO4
8327.9099303622 1.2933769631 10771.1268549
Al2(SO4)3
21520.404 2.1710256167 46721.3483653
H2O
7690.6423312243 2332.10378537 17935376.0926
total
2590.62301043 20942575.5896

Entalpi Pembentukan
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

delta Hf

Hf (kj/kmol)
-735130
-941.4
-270.37008
-601600
-1675700
-634.7128
-830.524
-895794.4
-925919.2

n (Kmol)

Hf (Kj/jam)

37.8244885087
36.3877750966
0.750620559
2.1710256167
1.2933769631
28.4658411974
37.8244885087
36.3877750966

-35607.9734821
-9838.16566389
-451573.32827
-3637987.62587
-820.922913723
-23641.5642947
-33882964.989
-33692139.6072

-988260.8 28.4658411974 -28131674.9945


-451.872
0.750620559 -339.184413218
-1417.24632 1.2933769631 -1833.03374137
-3435022.16 2.1710256167 -7457521.10323
-241800

reaksi
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
CaO
Fe2O3
R1 = reaksi 1
TiO2

Hf (kj/kmol)
H2SO4
-735130
-735130
-735130
-735130
-735130
-735130

n H2SO4

37.8244885087 -27805916.237
36.3877750966 -26749745.107
0.750620559 -551803.69151
6.51307685 -4787958.1848
1.2933769631 -950800.20691
85.3975235923 -62778281.518

+ H2SO4

Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

reaksi 2
FeO
+
H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

reaksi 3
MgO
+ H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

reaksi 4
CaO
+ H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

TiOSO4 +
Produk - Reaktan
= -43028926.31036
= -15187402.09948

FeSO4
Produk
= -42490703.62559
= -15731120.35316

+
-

MgSO4
Produk
= -181839.2355695
= 821537.7842077

+
-

CaSO4
Produk
= -314571.583426
= 637049.5463929

reaksi 5
Al2O3
+ 3H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

+
-

Al2(SO4)3
Produk
-12182107.05025
5819755.129941

reaksi 6
Fe2O3 +
3H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

total reaksi
total (Hr.nao.Xa) Kj/jam

Hf (Kj/jam)
H2SO4

Fe2(SO4)3
Produk
-188358486.1196
-98279447.51125

-121919627.5

Entalpi generasi = (- Hr.nao.Xa)


NE total R1
Rohi - Roho +Rogen= Roha

121919627.5

Hin- Hout+(-Hr)(-ra)v-Q = 0 (Steady State)


Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa-Q = 0
Q pendingin = Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa
Q pendingin =
1.21E+08 kj/jam

Kebutuhan air pendingin


Kondisi air masuk :

Cp.dT air pada 28 =


Cp.dT air pada 70 =
Cp dT
Cp dT
m=

komponen
aliran 6
aliran 7
(-Hr)nao.xao
Q pendingin
total

=
=
Q/ Cp dT

H masuk

T in
=
T out
=
Tref =
226.557110828 kj/kmol
3385.062502203 kj/kmol
3158.505391375 kj/kmol
175.365 kj/kg
692809.94 kg/jam

H keluar

20517808.9
20942575.58956
121919627.5

142437436.4

1.21E+08
1.42E+08

28
70
25

3. Neraca Energi Cooler


Hf (kj/kmol)
H2O
-241800
-241800
-241800
-241800
-241800
-241800

H2O
-27841524.211

H2O
Reaktan
-26759583.272

H2O
Reaktan
-1003377.0198

H2O
Reaktan
-951621.12982

3H2O
Reaktan
-18001862.18

3H2O
Reaktan
-90079038.608

n H2O

Hf (Kj/jam)
H2O

37.824488509 -9145961.3214
36.387775097 -8798564.0184
0.750620559 -181500.05116
6.51307685 -1574861.9823
1.2933769631 -312738.54968
85.397523592 -20649121.205

106
7

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

C =
C =
C =

301.15
343.15
298.15

cooler

25
106

72
8

298.15
379.15

Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)
H (KJ)
11767.450124327 130.2080184 1532216.3623
4737.6140706433 13.358851828 63289.084387
834.6993547074 4.0430861218 3374.7613769
39479.421828656 0.0834022843 3292.6739645
7002.7060862243 0.2412250685 1689.2282555
3829.5994641096
0.38493362 1474.1415848
1172.9567869684 0.1437085515 168.56392078
2442.307626 3.1628712442 7724.7045597
11097 37.824488509 419738.34898
7455.888 36.387775097 271303.17569
22435.4448 28.465841197 638643.80887
9048.7368 0.750620559 6792.1678747
8327.9099303622 1.2933769631 10771.126855
21520.404 2.1710256167 46721.348365
7690.6423312243 2332.1037854 17935376.093
2590.6230104 20942575.59

lanjutan ne cooler
aliran keluar
Tref
T keluar
Entalpi keluar

25

298.15

72

345.15

Komponen Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)


H (KJ)
H2SO4
6732.03482282 130.2080184 876564.91405569
TiO2
2716.7332515 13.358851828 36292.43696256
FeO
470.081826619 4.0430861218 1900.5813093351
MgO
23158.9026239 0.0834022843 1931.5053813824
Al2O3
3926.41623753 0.2412250685 947.1500259373
SiO2
2142.80530915
0.38493362 824.8378045608
CaO
2.272875621 0.1437085515
0.3266316631
Fe2O3
595.233895056 3.1628712442 1882.6481702211
TiOSO4
6439 37.824488509 243551.88150752
FeSO4
4326.256 36.387775097 157422.83033836
Fe2(SO4)3
13018.0976 28.465841197 370571.09897442
MgSO4
5250.5016 0.750620559 3941.1344458069
CaSO4
4731.92839961 1.2933769631 6120.1671832265
Al2(SO4)3
12487.148 2.1710256167 27109.918187291
H2O
3535.26946818 2332.1037854 8244615.3090497
total
2590.6230104 9973676.7400277

lanjutan ne cooler
H in = H out + Q
Q pendingin
Q

=
=

Kebutuhan air pendingin


Kondisi air masuk :

Komponen
H2O

Hin - H out
10,968,898.850

T in
T out

=
=

28
50

Cp dT (KJ/kmol)
1656.463

Q masuk = Q keluar
Hin umpan +Q pendingin= Hout umpan
n Pendingin=
Ho-Hi/CpdT
n Pendingin =
6621.879849 kmol/jam
m pendingin =
119266.678 kg/jam
neraca energi total
H masuk
komponen
aliran 7
aliran 8
Q pendingin
total

H keluar

20942575.5895619
9973676.740028
10,968,898.850
20942575.5895619 20942575.58956

3. Neraca Energi Reaktor 2

72
8

C =
C =

301.15 K
323.15 K

aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

ca Energi Reaktor 2

aliran keluar
Tref
T keluar

reaktor 2

25
72

72
9

298.15
345.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
6732.0348228163
130.208 876564.91406
2716.7332515013
13.359 36292.436963
470.081826619
4.043 1900.5813093
23158.9026239177
0.083 1931.5053814
3926.4162375323
0.241 947.15002594
2142.8053091488
0.385 824.83780456
2.272875621
0.144 0.3266316631
595.2338950556
3.163 1882.6481702
6439
37.824 243551.88151
4326.256
36.388 157422.83034
13018.0976
28.466 370571.09897
5250.5016
0.751 3941.1344458
4731.9283996051
1.293 6120.1671832
12487.148
2.171 27109.918187
4320.6945352062
2,332.104 10076308.081
2,590.623 11805369.512

Komponen
H2SO4
TiO2
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
SiO2
total

Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

25
72

298.15
345.15

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
6732.0348228163
105.0282143706 707053.596520893
2716.7332515013
2.6615336975
7230.6770959889
6439
48.521806639 312431.912948748
4326.256
40.4308612185 174914.255931514
13018.0976
31.6287124416 411745.665527138
5250.5016
0.8340228433
4379.0382731188
4731.9283996051
1.4370855146
6800.1857591405
12487.148
2.4122506852
30122.131319212
4320.6945352062
2357.2835894002 10185102.3226528
2142.8053091488
0.385
824.8378045608
2590.6230104304 11840604.6238331
Entalpi Pembentukan
Hf (kj/kmol)
-735130
-941.4
-270.37008
-601600
-1675700
-634.7128
-830.524
-895794.4
-925919.2
-988260.8
-451.872
-1417.24632
-3435022.16
-241800

delta Hf
n (Kmol)
10.6973181303
4.0430861218
0.0834022843
0.2412250685
0.1437085515
3.1628712442
10.6973181303
4.0430861218
3.1628712442
0.0834022843
0.1437085515
0.2412250685

Hf (Kj/jam)
-10070.4552878982
-1093.1295182103
-50174.8142521903
-404220.847319208
-91.2136570804
-2626.8404771851
-9582597.67617332
-3743571.06747041
-3125741.66605097
-37.6871570242
-203.6704157075
-828613.455914219

reaksi
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
CaO
Fe2O3

Hf (kj/kmol)
H2SO4
-735130
-735130
-735130
-735130
-735130
-735130

R2 = reaksi 1
TiO2
+ H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =
=
=
reaksi 2
FeO
+
H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

10.69731813
4.0430861218
0.0834022843
0.7236752056
0.1437085515
9.4886137325

Hf (Kj/jam) Hf (kj/kmol)
H2SO4
H2O
-7863919.5
-2972193.9
-61311.521
-531995.35
-105644.47
-6975364.6

TiOSO4 +
Produk
-12169209.2
-4295219.268
FeSO4

=
=
reaksi 3
MgO
+ H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

Produk
-4721189.292
-1747902.261

reaksi 4
CaO
+ H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

+
-

MgSO4
=
=

Produk
-20204.35951
91281.976023 Kj/Kg

=
=

Produk
-34952.39816
70783.282933 Kj/Kg

=
=

Al2(SO4)3
Produk
-1353567.45
646639.45888 Kj/Kg

3H2SO4

Fe2(SO4)3

Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =
=
=
TOTAL reaksi
total (Hr.nao.Xa) Kj/jam
=
Entalpi generasi = (- Hr.nao.Xa)

Produk
-20928720.68
-14416251.38 Kj/Kg
-19650668.19
=19650668.189

-241800
-241800
-241800
-241800
-241800
-241800

H2O
Reaktan
-7873989.9324

H2O
Reaktan
-2973287.0303

+ H2O
Reaktan
-111486.33553

CaSO4

reaksi 5
Al2O3
+ 3H2SO4
Hr.nao.Xa (kJ/Jam) =

reaksi 6
Fe2O3 +

n H2SO4

H2O
Reaktan
-105735.68109

3H2O
Reaktan
-2000206.9089

3H2O
Reaktan
-6512469.3026

NE total R1
Rohi - Roho +Rogen= Roha

Hin- Hout+(-Hr)(-ra)v-Q = 0 (Steady State)


Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa-Q = 0
Q pendingin = Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa
Q pendingin =
1.96E+07 kj/jam
Kebutuhan air pendingin
Kondisi air masuk :

Cp.dT air pada 28 =


Cp.dT air pada 50 =
Cp dT
Cp dT
m=

komponen
aliran 4
aliran 5
(-Hr)nao.xao
Q pendingin
total

=
=

T in
=
T out
=
Tref =
226.55711083 kj/kmol
1883.0200942 kj/kmol

Q/ Cp dT

1656.4629834 kj/kmol
91.970 kj/kg
213281.90 kg/jam

H masuk

H keluar

11805369.511978
11840604.624
19650668.1886575
1.96E+07
31456037.7006355

3.15E+07

28 C =
50 C =
25 C =

6. Neraca Energi evaporator


n H2O
10.69731813
4.043086122
0.083402284
0.723675206
0.143708551
9.488613732

Hf (Kj/jam)
H2O

105

-2586611.5239
-977618.22426
-20166.672351
-174984.6647
-34748.727743
-2294346.8005 aliran masuk 9
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

10
72
9

25
72

evaporator

298.15
345.15

Komponen
H2SO4
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

Cp dT (Kj/Kmol)
6732.0348228163
6439
4326.256
13018.0976
5250.5016
12487.148
4320.6945352062

Komponen
H2O

Cp dT (Kj/Kmol)
2077.8428614223

aliran keluar 10

aliran keluar 11
Tref
T keluar
Entalpi Masuk

25
105

298.15
378.15

Komponen
H2SO4
TiOSO4
FeSO4

Cp dT (Kj/Kmol)
11617.630683333
10960
7363.84

Fe2(SO4)3
MgSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

22158.464
8937.024
21254.72
7587.8281064652

301.15
323.15
298.15

aporator

neraca energi total


komponen
105
11

aliran 9
aliran 10
aliran 11
Q pemanas
total
H in + Q pemanas = H out
Q pemanas=
=

n (kmol)
H (KJ)
105.02821437 707053.59652
48.521806639 312431.91295
40.430861218 174914.25593
31.628712442 411745.66553
0.8340228433 4379.0382731
2.4122506852 30122.131319
2357.2835894 10185102.323
2586.1394576 11825748.923

n (kmol)
H (KJ)
1060.182896 2202893.4623

n (kmol)
H (KJ)
105.02821437 1220179.0059
48.521806639 531799.00076
40.430861218 297726.39307
31.628712442
700843.686
0.8340228433 7453.682167
2.4122506852 51271.712884
1297.1006934 9842177.0982
1525.9565616 12651450.579

Kebutuhan air pemanas


Kondisi air masuk :

Hv (180)
Hl (90)
Hsteam
=
massa steam =
=

=
=

energi total
H masuk

8. Neraca Energi Cris


H keluar

11,825,749
2,202,893
12,651,451
3,028,595
14,854,344

105
11

14,854,344
aliran masuk
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

Hout - Hin
3,028,595.118

T in
T out

=
=

180 C =
120 C =
2776.3 kj/kg
632.1 kj/kg
2144.2 kj/kg

453.15 K
393.15 K

(smith )

Q pemanas/H steam
1412.4592473064 kg/jam
aliran keluar
Tref
T keluar
Entalpi Masuk

8. Neraca Energi Cristalizer

11
cristalizer

10 C
13
12

10 C

aliran masuk
25
105

Entalpi Masuk
Komponen
H2SO4
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

298.15
378.15
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
11617.6306833325 105.0282144 1220179.0059
10960 48.52180664 531799.00076
7363.84 40.43086122 297726.39307
22158.464 31.62871244
700843.686
8937.024 0.834022843 7453.682167
21254.72 2.412250685 51271.712884
7587.8281064652 1297.100693 9842177.0982
1525.956562 12651450.579

aliran keluar
25
10

298.15
283.15

Entalpi Masuk
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
H2O
-1320.2914399027 129.7100693 -171255.0942
FeSO4.7H2O
-1440 40.43086122 -58220.44015
Fe2(SO4)3.9H2O
-3264 31.62871244 -103236.1174
MgSO4.7H2O
-1335 0.834022843 -1113.420496
Al2(SO4)3.18H2O
-3525 2.412250685 -8503.183665
H2O terkristalkan -1320.2914399027 3.963465642 -5232.929759
208.9793822 -347561.1857

aliran keluar
Tref
T keluar
Entalpi Masuk

25
10
Komponen
H2SO4
TiOSO4
H2O
total

298.15
283.15
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
-2081.5588491528 105.028214371 -218622.4090338
-2055 48.521806639 -99712.31264322
-1320.2914399027 1163.4271584 -1536062.918192
1316.97717941 -1854397.639869

neraca massa total


komponen
masuk
keluar
aliran 10
12651450.57896
aliran 11
-347561.185700677
aliran 12
-1,854,397.640
Q pendingin
14,853,409.405
total
12651450.57896 12651450.5789598

Kebutuhan air pendingin


Kondisi air masuk :

T in
=
T out
=
Tref =
226.557110828 kj/kmol
3385.0625022025 kj/kmol

Cp.dT air pada 28 =


Cp.dT air pada 70 =
Cp dT
Cp dT
m=

=
=
Q/ Cp dT

3158.5053913746 kj/kmol
175.3653540267 kj/kg
84699.794 kg/jam

28 C =
70 C =
25 C =

8. tangki hidrolisis
95 C
14
10 C
13

aliran masuk 13
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

25
10
Komponen
H2SO4
TiOSO4
H2O
total

aliran masuk 14
Tref
Tmasuk
301.15 Entalpi Masuk
343.15
298.15

Komponen
H2O

Komponen
H2SO4
TiO2
H2O
TiOSO4
total

15

298.15
283.15

298.15
368.15
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
5265.6367834415 48.521806639

25
95
Komponen
H2SO4
TiO2
H2O
total

95 C

Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
-2081.5588491528 105.028214371
-2055 48.521806639
-1320.2914399027 1163.4271584
1316.97717941

25
95

aliran keluar 15
Tref
Tkeluar
Entalpi keluar

tangki
hidrolisis

298.15
368.15
Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
10124.959686339 153.55002101
799.979016154 48.521806639
5265.6367834415 1163.4271584
16190.5754859345 1365.49898605

Hf (kj/kmol)
n (Kmol)
Hf (Kj/jam)
-735130
48.521806639 -35669835.715
-941.4
48.521806639 -45678.42877
-241800
48.521806639 -11732572.845
-895794.4
48.521806639 -43465562.665
194.0872265561 -90913649.654

TiOSO4
HR x

H2O

=
=

TiO2
-

Produk

(Hr.nao.Xa) Kj/jam
=
Entalpi generasi = (- Hr.nao.Xa)

-5.52E+07
-1.95E+07 Kj/jam
-1.95E+07
1.95E+07

NE total R1
Rohi - Roho +Rogen= Roha
Hin- Hout+(-Hr)(-ra)v-Q = 0 (Steady State)
Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa-Q = 0
Q pendingin = Hin- Hout+(-Hr). nao.Xa
Q pendingin =
1.02E+07 kj/jam
Kebutuhan air pendingin
Kondisi air masuk :

T in
T out
Tref =

Cp.dT air pada 28 =


Cp.dT air pada 50 =

=
=

226.557110828 kj/kmol
1883.0200941944 kj/kmol

Cp dT

Cp dT
m=

=
Q/ Cp dT

komponen

H masuk

aliran 12
aliran 13
aliran 14
(-Hr)nao.xao
Q pendingin
total

-1854397.639869
255498.2098375

1656.4629833665 kj/kmol
91.969517704 kj/kg
6.14E+03 Kmol/jam
1.10E+05
H keluar

7719689.0398463
1.95E+07
17883721.93709

1.02E+07
17883721.937094

28
50
25

8. Neraca Energi rotary dryer

10 C
12

H (KJ)
-218622.40903
-99712.312643
-1536062.9182
-1854397.6399

H (KJ)
255498.209838

H (KJ)
1554687.77256
38816.4271371
6126184.84015
7719689.03985

rotary
dryer

85 C
12 b

aliran masuk
Tref
25
298.15
Tmasuk
10
283.15
Entalpi Masuk 12
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol)
FeSO4.7H2O
-1440
Fe2(SO4)3.9H2O
-3264
MgSO4.7H2O
-1335
Al2(SO4)3.18H2O
-3525
air terkristalkan -2081.5588491528
H2O
-1320.2914399027
total

aliran keluar
Tref
25
298.15
Tkeluar
85
358
Entalpi keluar
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol)
FeSO4.7H2O
5745.6
Fe2(SO4)3.7H2O
13023.36
MgSO4.7H2O
5326.65
Al2(SO4)3.18H2O
14064.75
H2O
5565.5627181826
total

+
H2SO4
Reaktan
-3.57E+07

C =
C =
C =

1656.46298337

301.15
323.15
298.15

rotary
a. Enthalpi udara masuk
T

Hgi (Kj/Kg) =

150
Cs (T) + Yi o

Cs = panas humidity
Cs= 1,005 + 1,884 Yi
Y = humuduty udara masuk
o = panas laten air

n (kmol)
H (KJ)
40.4308612185 -58220.44015458
31.6287124416 -103236.1174094
0.8340228433 -1113.420495789
2.4122506852 -8503.183665335
3.9634656415 -8250.186979383
6.4855034669 -8562.754710838
85.754816297 -187886.1034153

T in =
T ref =

udara berasal dari udara dengan suhu rata2 kota malang


sehingga di asumsikan
T udara =
25
kelembaban rata2 =
sehingga di dapat humidity udara dari tabel psychometr
o, 25oC =
2442.31
y 1=
0.015
Enthalpy udara masuk
HG1 =
1.005
HG1 =
41.17215
HG2 =
HG2 =

n (kmol)
H (KJ)
40.4308612185 232299.5562168
31.6287124416 411912.1084635
0.8340228433 4442.547778199
2.4122506852 33927.70282469
0.3242751733 1804.773815208
75.6301223619 684386.6890983

150
25

1.005
125.625

neraca massa air


G.H1 + air dari bahan masuk = G.H2 + air dari bahan ke
Gx
0.015
G=
-872272.792514
neraca panas total
Neraca Panas total
Q udara masuk + Q bahan = Q udara + Q bahan keluar
G.Hgi1
+
G.Hg1
+
41.17215 G
-84.45285 G
G
=
872272.792514
subsitusi persamaan 1 dan 2

-872272.792513665

/
73665923.3052
73679007.3971
Y2

HG2 =
HG2 =

125.625
41.1255945852

G
G

872272.792514
18736226.3981

=
=

Q udara masuk = G.Hg1 =


Q udara keluar = G. Hg2 =
massa udara masuk = ( 1+ y1).G =
massa udara keluar = (1 + y2).G =

masuk Kj
H bahan masuk
H udara masuk
total

-187886.103415
771410723.696
771222837.592

oC
oC

gan suhu rata2 kota malang 22,7 - 25,1 oC (BAPEDA KOTA MALANG & RCCF) dan rata2 kelembaban ko malang (7
oC

0.8
dara dari tabel psychometri adalah =(y) 0,016
Kj/Kg
(Geankopis hal.872)

+
KJ/Kg udara kering
+
+

1.884 Y1

1.884 Y2
2677.81 Y2

(T-To)

(T-To)
+
KJ/Kg udara kering

= G.H2 + air dari bahan keluar


+
-187886.103415318
=
G x H2
+
/
(y2- 0,015)

Q udara + Q bahan keluar


-187886.103415318
-187886.103415318
+
+
/

=
G.Hg2
+
684386.7
=
G( 121,605 + 2670,274 Y2)
872272.792513665
=
125.625 G
872272.792513665
=
2677.81 G.y2
-84.45285
2677.81 Y2

y2
=
=

+
KJ/Kg udara kering
/

-2335780806.52102 Y2
-2334908533.7285 Y2
-0.0315554148

2677.81 y2

-84.45285

771410723.695688
770538450.903175
19017269.7940507
18144997.001537

keluar KJ
H bahan keluar
H udara keluar

0.015

684386.689098347
770538450.903175
771222837.592273

Kg udara kering

=
=

872272.8
872272.8

KJ/Kg udara kering

2677.81 Y2

8. tangki tanki pengecera

95
12

aliran masuk 12
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

kelembaban ko malang (79%-86%) (kota malang dalam angka, BAPEDA)

aliran masuk 13
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

y1.o

y2.o

684386.7
..(1)

+
+

684386.7
2677.81 G.y2

.(2)

mencari enthlpi keluaran


Q serap 13 = Q lepas 12
mol 13. Cp 13. (T out- T se
1251.128
20891036
20891036
20891036
20892873

aliran keluar 14
Tref
Tkeluar
Entalpi Masuk

/
Y2

-84.45285
13084.09

2677.81 Y2
neraca massa total
komponen
aliran 12
aliran 13
aliran 14
total

.(2)

. tangki tanki pengeceran


30
13
tangki
penggenceran

30.005715373
14

liran masuk 12
25
95

ntalpi Masuk
Komponen
H2SO4
H2O
total

298.15
368.15
Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)
H (KJ)
10124.959686339 145.87251996 1476953
6572.7968997301 1105.2558005 7264622
1251.1283204 8741575

liran masuk 13

ntalpi Masuk
Komponen
H2O

25
30

298.15
303.15
Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)
H (KJ)
445.364195045 4.1249061954 1837.086

mencari enthlpi keluaran mixer


303.15
Q serap 13 = Q lepas 12
mol 13. Cp 13. (T out- T serap) = mol 12. Cp 12 (T lepas - Tout)
16697.7565861 (Tout-303.15) =
4.1249061954 445.3642 (368.15- T out)
(Tout-303.15) =
1837.0855273 (368.15- T out)
T out 6333117609.6922
=
676323
1837.086
T out
=
6333793933
1837.086 T out
T out
=
6333793933
T out
=
303.15571537 K

T out
liran keluar 14

30.005715373

25
298.15
30.0057153728 303.1557153728
ntalpi Masuk
Komponen
Cp dT (Kj/Kmol) n (kmol)
0
H2SO4
702.4620585115 145.87251996 102469.9
H2O
445.8749218866 1109.3807067
494645

total

1255.2532266 597114.9

eraca massa total


masuk
keluar
8741575.28276
1837.08552734
5.97E+05

597,114.947
597,114.947

9. neraca massa rotary kiln


17

18

15

95 C

aliran masuk 15
Tref
Tmasuk
Entalpi Masuk

16

400

25
95

298.15
368.15

komponen Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
H2O
6572.7968997301 58.1713579202 382348.520991199
TiO2
974.882766154 48.521806639 47303.0730750506
H2SO4
10124.959686339 7.6775010505 77734.3886279381
Total
114.37066561 507385.982694188
aliran masuk 16
Tref
25
298.15
Tmasuk
400
673.15
Entalpi Masuk
komponen Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
O2
2070.8474671475 114.37066561 236844.203193921

T out

aliran keluar 17
Tref
25
298.15
Tmasuk
400
673.15
komponen Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
H2O
58695.9403098008 55.998162976 3286864.8314951
H2SO4
91515.4355535915 7.6775010505 702609.852597858
O2
2070.8474671475 114.37066561 236844.203193921
total
178.046329636 4226318.88728688
aliran keluar 18
Tref
Tmasuk

25
400

298.15
673.15

komponen Cp dT (Kj/Kmol)
n (kmol)
H (KJ)
H2O
58695.9403098008 2.1731949443 127557.720730978
TiO2
5716.3520069655 48.521806639 277367.726762642
Total
50.6950015833 404925.44749362

lanjutan Ne Rotary kiln


H in = H out + Q
Q loss
Q

=
=

neraca massa total


komponen
aliran 15
aliran 16
aliran 17
aliran 18
Q loss
total

masuk
keluar
507385.982694188
236844.203193921
4226318.88728688
404925.44749362
-3887014.14889239
744230.185888109 744230.185888109

Hin - H out
-3887014.14889239

1. neraca massa pengenceran


21
1
2

komponen
H2SO4
H2O
total (kmol)
total (kg)

pengenceran

masuk (F1)
masuk (F2)
keluar (F3)
kmol
Kg
kmol
Kg
kmol
Kg
298.37487997 29264.309852
298.3749 29264.30985
67.741457991 1219.3462438 2096.195 37731.52 2163.937 38950.86463
2462.3118037708
2462.3118037708
68215.1744806995
68215.1744806995

[H2SO4] =
air =

42.90% 29264.309852
57.100% 38950.864628
keseluruhan
68215.174481

cairan
=
padatan =
rasio
=

68215.174481
12426.17767
5.4896345675

recycle
H2SO4
H2O
total

14957.278967
623.21995696
15580.498924

komponen
H2SO4
H2O
total (kmol)
total (kg)

H2SO4
96% =
4 % air =
tota =

29264.30985
1219.346244
30483.6561

H2O =

37731.51838

96%
4%

masuk (F1)
masuk (F2)
masuk (F21)
kmol
Kg
kmol
Kg
kmol
Kg
152.50236001 14957.278967
145.8725 14307.03089
34.623330942 623.21995696 1075.511 19359.2 1053.802 18968.44315
2462.3118037708
68215.1744806995

1. neraca massa mixing tang

3
4

komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total
total (kmol)
total (kg)

keluar (3)
kmol
Kg
298.375 29264.31
2163.94 38950.865
2462.3118037708
68215.1744806995

mixing tang

masuk (F3)
kmol
Kg
298.37487997 29264.30985

masuk (F4)
kmol
51.1833403365
40.4308612185
0.8340228433
2.4122506852
0.38493362
1.4370855146
31.6287124416

2163.9369238 38950.86463
2462.3118038 68215.17448 128.3112066597
2590.6230104304
80641.3521510433

2. neraca massa reaktor 1

tang

masuk (F4)

304
0433

Kg
4087.552742616
2904.553069934
33.6111205845
245.9530798631
23.1268118883
80.5917556581
5050.7890898
12426.17767034

keluar (F5)
komponen
kmol
Kg
298.3749 29264.31 H2SO4
51.18334 4087.553 TiO2
40.43086 2904.553 FeO
0.834023 33.61112 MgO
2.412251 245.9531 Al2O3
0.384934 23.12681 SiO2
1.437086 80.59176 CaO
31.62871 5050.789 Fe2O3
2163.937 38950.86 TiOSO4
2590.623 80641.35 FeSO4
Fe2(SO4)3
2590.6230104304 MgSO4
80641.3521510433 CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

Reaktor 1

masuk (F5)
Kmol
298.3748799664
51.1833403365
40.4308612185
0.8340228433
2.4122506852
0.38493362
1.4370855146
31.6287124416

2163.936923804
2590.62301043

assa reaktor 1

Reaktor 1

masuk (F5)
keluar (F6)
Kg
Kmol
Kg
29264.30985222 130.2080184 12770.672236
4087.552742616 13.35885183 1066.8512658
2904.5530699339 4.043086122 290.45530699
33.6111205845 0.083402284 3.3611120584
245.9530798631 0.241225069 24.595307986
23.1268118883 0.38493362 23.126811888
80.5917556581 0.143708551 8.0591755658
5050.7890897998 3.162871244 505.07890898
37.82448851 6049.2326227
36.3877751 5527.5941394
28.4658412
11383.3191
0.750620559 90.350695441
1.293376963 176.09068678
2.171025617 742.84680911
38950.86462848 2332.103785 41979.717972
80641.352151043 2590.62301 80641.352151

komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

3. neraca massa reaktor 2

Reaktor 2

masuk (F6)
keluar (F7)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
130.208018397 12770.67223632 105.028214371 10301.06224
13.3588518278 1066.851265823 2.6615336975 212.5527426
4.0430861218 290.4553069934
0
0
0.0834022843
3.3611120584
0
0
0.2412250685 24.5953079863
0
0
0.38493362 23.1268118883
0.38493362 23.12681189
0.1437085515
8.0591755658
0
0
3.1628712442
505.07890898
0
0
37.8244885087 6049.232622708 48.521806639 7760.044014
36.3877750966 5527.594139376 40.4308612185 6141.771266
28.4658411974 11383.31909981 31.6287124416 12648.13233
0.750620559 90.3506954408 0.8340228433 100.3896616
1.2933769631 176.0906867761 1.4370855146 195.6563186
2.1710256167 742.8468091061 2.4122506852 825.3853435
2332.10378537 41979.71797221 2357.2835894 42433.23142
2590.62301043 80641.35215104 2590.62301043 80641.35215

4. neraca massa separator

Centrifuge
8

komponen
Kmol
H2SO4
TiO2
SiO2
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total (kmol)
total Kg

masuk (F7)
keluar (F8)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
105.028214371 10301.0622373
2.6615336975 212.552742616 2.6615337 212.5527
0.38493362 23.1268118883 0.3849336 23.12681
48.521806639 7760.04401397
40.4308612185 6141.77126597
31.6287124416 12648.1323331
0.8340228433 100.389661601
1.4370855146 195.65631864 1.4370855 195.6563
2.4122506852 825.385343451
2357.2835894 42433.2314225
4.4835528 431.336
2590.6230104304
2590.6230104304
80641.3521510433
80641.3521510433
massa yang keluar dari separator adalah
komponen
kmol
Kg
TiO2
=
2.6615337 212.5527
SiO2
=
0.3849336 23.12681
CaSO4
=
1.4370855 195.6563

total Kg

5. neraca massa evaporator

keluar (F9)
Kmol
Kg
105.0282 10301.06

48.52181
40.43086
31.62871
0.834023

7760.044
6141.771
12648.13
100.3897

2.412251 825.3853
2357.284 42433.23
2586.14
80210
2590.6230104304
0641.3521510433

komponen
Kmol
H2SO4
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
Al2(SO4)3
H2O

masuk (F9)
Kmol
Kg
105.0282144 10301.062237
48.52180664 7760.044014
40.43086122 6141.771266
31.62871244 12648.132333
0.834022843 100.3896616
2.412250685 825.38534345
2357.283589 42433.231423

total (kmol)
total Kg

2586.1394575984
80210.0162778988

Evaporator

6. neraca massa cristalizer


10
11

Evaporator

Cristalizer

11

komponen
keluar (F10)
Kg

keluar (F11)
H2SO4
Kmol
Kmol
Kg
TiOSO4
105.0282144 10301.0622 FeSO4
48.52180664 7760.04401 Fe2(SO4)3
40.43086122 6141.77127 MgSO4
31.62871244 12648.1323 Al2(SO4)3
0.834022843 100.389662 H2O
2.412250685 825.385343 FeSO4.7H2O
1060.18289602 19094.9541 1297.100693 23338.2773 Fe2(SO4)3.9H2O
1060.182896 19094.954 1525.95656 61115.062 MgSO4.7H2O
2586.1394575984
Al2(SO4)3.18H2O
80210.0162778988
H2O terkristalkan
total (kmol)
total Kg

masuk (F11)
Kmol
105.028214
48.5218066
40.4308612
31.6287124
0.83402284
2.41225069
1297.10069

1525.9565615828
61115.0621377625

pada alat cristalizer terjadi pengkristalan ya


FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
Al2(SO4)3
padatan

H2O yang terkristalkan =


h2O yang terikut 10% =

10.a neraca massa separator

10

Seaparator

masuk (F10)
Kmol
FeSO4.7H2O
40.4308612
Fe2(SO4)3.9H2O 31.6287124
MgSO4.7H2O
0.83402284
Al2(SO4)3.18H2O 2.41225069
air terkristalkan
3.96346564
H2O
129.710069
total (kmol)
208.9793821685
total Kg
23087.1736
komponen

efeciency alat
0.95
air yang keluar dari separator =

massa cristalizer

Cristalizer

13

12

masuk (F11)
keluar (F12)
keluar (F13)
Kg
Kmol
Kg
Kmol
Kg
10301.06
105.0282 10301.06
7760.044
48.52181 7760.044
6141.771
12648.13
100.3897
825.3853
23338.28 129.7101 2333.828 1163.427 19966.78
40.43086 6141.771
31.62871 12648.13
0.834023 100.3897
2.412251 825.3853
3.963466 1037.667
208.9794 23087.17 1316.98 38027.9
1525.9565615828
1525.9565615828
1115.0621377625
61115.0621377625

erjadi pengkristalan yaitu senyawa


kmol
kg
FeSO4.7H2O
40.43086 6141.771
Fe2(SO4)3.9H2O
31.62871 12648.13
MgSO4.7H2O
0.834023 100.3897
Al2(SO4)3.18H2O
2.412251 825.3853
75.30585 19715.68
Kmol
kg
3.963466 1037.667
129.7101 2333.828

Seaparator

23

22

masuk (F10)
keluar (F22)
kelluar
Kg
Kmol
Kg
Kmol
6141.771
40.43086
12648.13
31.62871
100.3897
0.834023
825.3853
2.412251
1037.667
3.963466
2333.828 123.2246 2217.136 6.485503
208.9793821685
208.9793821685
23087.1736273423

123.2246 kmol
2217.136 Kg

(F23)
Kg
6141.771
12648.13
100.3897
825.3853
1037.667
116.6914

7. neraca massa hydrolisis

11
10

komponen

12

Reaktor 3

total (kmol)
total Kg

masuk (F10)
masuk (F11)
keluar (F12)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
Kmol
105.028214371 10301.0622
153.55
48.521806639 7760.04401
1163.4271584 19966.7823 97.043613278 1747.852519 1163.427
48.52181
1316.977179 38027.889
1414.0207926924
1365.4989860533
39775.7410291715
39775.7410291715

m
b
s

TiOSO4
+
2H2O
48.521806639 1260.47077
48.521806639 97.0436133
0 1163.42716

H2SO4
TiOSO4
H2O
TiO2.H2O

komponen
TiOSO4
H2O
TiO2.H2O
H2SO4
total
H2O dari crz
H2SO4 crz
total

TiO2.H2O

+H2SO4

48.52180664 48.52181
48.52180664 48.52181

masuk
keluar
Kmol
kg
Kmol
kg
48.521806639 7760.04401
97.0436132781 1747.85252
48.521806639 4748.926259
48.521806639 4758.970273
145.5654199 9507.8965 97.04361328 9507.89653
1163.4271584 19966.7823 1163.4271584 19966.78226
105.028214371 10301.0622 105.02821437 10301.06224
1414.020793 39775.741 1365.498986 39775.741

10.b neraca massa dryer


24
23

komponen

dryer

25

masuk (F23)
keluar (F24)
keluar (F25)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
Kmol
FeSO4.7H2O
40.4308612185 6141.77127
40.43086
Fe2(SO4)3.9H2O 31.6287124416 12648.1323
31.62871
MgSO4.7H2O
0.8340228433 100.389662
0.834023
Al2(SO4)3.18H2O
2.4122506852 825.385343
2.412251
air terkristalkan
3.9634656415 1037.66729
3.963466
H2O
6.4855034669 116.691386 6.1612282936 110.8568171 0.324275
total (kmol)
85.754816297
85.754816297
total Kg
20870.0372855154
20870.0372855154

7. neraca massa hydrolisis 2

14
13

keluar (F12)
Kg
15060.032511
19966.782259
4748.9262594
1365.4989860533
39775.7410291715

komponen
H2SO4
TiOSO4
H2O
TiO2
total (kmol)
total Kg

m
b
s
komponen
TiOSO4
H2O
TiO2
H2SO4
total
H2O dari crz
H2SO4 crz
total

15

Reaktor 3

masuk (F13)
masuk (F14)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
105.028214 10301.06
48.5218066 7760.044
1163.42716 19966.78 48.52181 873.9263
1316.9772 38027.9
1365.4989860533
38901.8147697958
TiOSO4
+H2O
48.5218066 1211.949
48.5218066 48.52181
0 1163.427

TiO2

48.52181
48.52181

masuk
keluar
Kmol
kg
Kmol
kg
48.5218066 7760.044
48.5218066 873.9263
48.52181
3875
48.52181 4758.97
97.043613 8633.97 97.0436 8633.97
1163.42716 19966.78 1163.427 19966.78
105.028214 10301.06 105.0282 10301.06
1365.499 38901.8
1365.5 38901.8

keluar (F25)
Kg
6141.771266
12648.132333
100.3896616
825.38534345
1037.667295
5.8345693206

297
55154

8. neraca massa rotary vakum filter

15

Centrifuge

komponen
keluar (F15)
Kmol
Kg
153.55 15060.03
1163.427 19966.78
48.52181
3875
1365.4989860533
38901.8147697958
H2SO4
48.52181
48.52181

masuk (F15)
Kmol
Kg
H2SO4
153.550021 15060.0325106
H2O
1163.42716 19966.7822592
TiO2
48.5218066
3875
total
total (kmol)
1365.4989860533
total Kg
38901.8147697958

asumsi efesiensi filter 95% sehingga massa cairan yang te


kandungan cairan di produk
H2O =
998.339113 Kg
H2SO4 =
753.001626
massa air yang keluar
H2O =
18968.4431 Kg
H2SO4 =
14307.0309

9. neraca massa rotary kiln

17

Centrifuge

17

16

keluar (F16)
keluar (F17)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
145.87252 14307.0309 7.677501 753.00162553
1105.2558 18968.4431 58.17136 998.33911296
48.52181
3875
1251.12832 33275.474 114.371 5626.340738
1365.4989860533
38901.8147697958

komponen
H2O
TiO2
H2SO4
total (kmol)
total Kg

gga massa cairan yang terikut 5%


massa produk 100 %=
TiO2 99% =
100% produk =
kandungan air =
air yang di uapkan =
1053.802397

ca massa rotary kiln

18

Rotary Kiln

19

masuk (F17)
keluar (F18)
keluar (F19)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
Kmol
Kg
58.1713579 998.3391 55.998162976 959.1976988 2.1731949443 39.14141
48.5218066
3875
48.521806639
3875
7.67750105 753.0016 7.6775010505 753.0016255
114.3706656097
114.3706656097
5626.3407384898
5626.3407384898
3914.141

produk 100 %=

(99 %TiO2 +1% H2O)


3875 kg
3914.14141 kg
39.1414141 kg

g di uapkan =

959.1977 Kg

3914.141414 kg

10. Tangki Pemekatan H2SO4


20

16

Tangki
Pemekatan

21

komponen

masuk (F16)
masuk (F20)
keluar (F21)
Kmol
Kg
Kmol
Kg
Kmol
Kg
H2SO4
145.8725 14307.03
145.8725 14307.03
H2O
1105.256 18968.44
1109.381 19042.69
penambahan H2O
4.124906 74.24831
total (kmol
1255.253226639
1255.253226639
total Kg
33349.7223428229
33349.7223428229
konsentrasi H2SO4 masuk ke tangki pemekatan
konsentrasi yang diperlukan untuk menjadi feed

42.99572 %
42,9%

total air air untuk menjadi konsentrasi feed

19042.69 Kg

jadi penambahan air untuk menjadi feed

74.24831 Kg

komposisi elminate
komponen % massa
TiO2
39.89%
FeO
31.51%
Fe2O3
24.65%
Al2O3
1.88%
MgO
0.65%
CaO
1.12%
SiO2
0.30%
total
1

komponen
TiO2
FeO
Fe2O3
Al2O3
MgO
CaO
SiO2
total

kandungan
TiO2 =
0.3989
impuritis =
0.6011

kapasita=
=
=

mol TiO2 =
mol impuritis =
total mol umpan =

51.18334
77.12787
128.3112

kebutuhan H2SO4 =

298.3749

kandungan impuritis
FeO
40.43086122
MgO
0.834022843
CaO
1.437085515
SiO2
0.38493362
Al2O3
2.412250685
Fe2O3
31.62871244
77.12786632

K mol
Kg
51.1833403365 4087.55274262
40.4308612185 2904.55306993
31.6287124416 5050.7890898
2.4122506852 245.953079863
0.8340228433 33.6111205845
1.4370855146 80.5917556581
0.38493362 23.1268118883
128.3112066597 12426.1776703
31000 ton/tahun
3914.1414141414 kg/jam
48.521806639 kmol produk

kmol

Kg
2.1731949443 39.1414141414
48.521806639
3875

H2O
TiO2

komponen
BM
Ilmenite
H2SO4
H2O
TiO2
TiOSO4
FeSO4
MgSO4
Al2(SO4)3
feTiO3
TIO2.H2O
FeO
MGO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
fe
CaSO4
Si(SO4)2
Fe2(SO4)3
Al2(SO4)3.18H2
mgso4.7h2o
Fe2(SO4)3.9H2O

157.7578
98.079
18.011
79.861
159.929
151.908
120.368
342.164
151.71
97.872
71.84
40.3
101.96
60.08
56.08
159.69
55.83
136.148
220.216
399.894
666.164
246.368
561.894

R1 = 73,9 %
m
b
s
komponen
TiO2
H2SO4
TiOSO4
H2O
total
reaksi impuritis
FeO
m
b
s
komponen
FeO
H2SO4
FeSO4
H2O
total

TiO2
51.183340337
37.824488509
13.358851828
masuk
mol
51.183340337
153.55002101

204.73336135

R1= 90 %
FeO
+
40.430861218
36.387775097
4.0430861218
masuk
mol
40.430861218
40.430861218

80.861722437

MgO R1 = 90%
m
b
s

komponen
MgO
H2SO4
MgSO4
H2O
total

MgO
+
0.8340228433
0.750620559
0.0834022843

masuk
mol
0.8340228433
0.8340228433

1.6680456866

CaO R1 = 90%
CaO
+
1.4370855146
1.2933769631
0.1437085515

m
b
s
komponen

masuk
mol
1.4370855146
1.4370855146

CaO
H2SO4
CaSO4
H2O
total

2.8741710292

Al2O3

R1= 90 %
Al2O3
+
2.4122506852
2.1710256167
0.2412250685

m
b
s
komponen
Al2O3
H2SO4
Al2(SO4)3
H2O
total

Fe2O3
m
b
s
komponen
Fe2O3 +
H2SO4
Fe2(SO4)3
H2O

masuk
+

mol
2.4122506852
7.2367520556

+
9.6490027408

R1= 90 %
Fe2O3 +
31.628712442
28.465841197
3.1628712442
masuk
mol
31.628712442
94.886137325

total

126.51484977

+ H2SO4
153.55002101
37.824488509
115.7255325

TiOSO4 +
H2O
37.824488509 37.82448851
37.824488509 37.82448851

keluar
kg
mol
kg
4087.5527426 13.35885183 1066.8512658
15060.032511 115.7255325 11350.244502
37.82448851 6049.2326227
37.82448851 681.25686253
19147.585253 204.7333613 19147.585253

H2SO4
40.430861218
36.387775097
4.0430861218

FeSO4

36.387775097
36.387775097

H2O
36.3877751
36.3877751

keluar
kg
mol
kg
2904.5530699 4.043086122 290.45530699
3965.4184374 4.043086122 396.54184374
36.3877751 5527.5941394
36.3877751 655.38021727
6869.9715074 80.86172244 6869.9715074

H2SO4
0.8340228433
0.750620559
0.0834022843

MgSO4

H2O

0.750620559 0.750620559
0.750620559 0.750620559

keluar
kg
mol
kg
33.611120584 0.083402284 3.3611120584
81.800126447 0.083402284 8.1800126447
0.750620559 90.350695441
0.750620559 13.519426887
115.41124703 1.668045687 115.41124703

H2SO4
1.4370855146
1.2933769631
0.1437085515

CaSO4

H2O

1.2933769631 1.293376963
1.2933769631 1.293376963
keluar

kg
mol
kg
80.591755658 0.143708551 8.0591755658
140.94791019 0.143708551 14.094791019
1.293376963 176.09068678
1.293376963 23.295012483
221.53966584 2.874171029 221.53966584

3H2SO4
7.2367520556
6.51307685
0.7236752056

Al2(SO4)3

+ 3H2O

2.1710256167
2.1710256167

6.51307685
6.51307685

keluar
kg
mol
kg
245.95307986 0.241225069 24.595307986
709.77340486 0.723675206 70.977340486
2.171025617 742.84680911
6.51307685 117.30702715
955.72648472 9.649002741 955.72648472

3H2SO4
94.886137325
85.397523592
9.4886137325

Fe2(SO4)3

3H2O

28.465841197 85.39752359
28.465841197 85.39752359
keluar

kg
mol
kg
5050.7890898 3.162871244 505.07890898
9306.3374627 9.488613732 930.63374627
28.4658412
11383.3191
85.39752359 1538.0947974

14357.126552 126.5148498 14357.126552

komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

masuk

keluar
mol
kg
mol
kg
298.374879966 29264.30985222 130.2080184 12770.672236318
51.1833403365 4087.552742616 13.358851828 1066.8512658228
40.4308612185 2904.5530699339 4.0430861218 290.4553069934
0.8340228433
33.6111205845 0.0834022843
3.3611120584
2.4122506852 245.9530798631 0.2412250685
24.5953079863
0.38493362
23.1268118883
0.38493362
23.1268118883
1.4370855146
80.5917556581 0.1437085515
8.0591755658
31.6287124416 5050.7890897998 3.1628712442
505.07890898
37.824488509 6049.2326227078
36.387775097 5527.5941393759
28.465841197 11383.319099811
0.750620559
90.3506954408
1.2933769631 176.0906867761
2.1710256167 742.8468091061
168.16686157 3028.8533437332
426.686086626 41690.487522564 426.68608663 41690.487522564

R2 = 20,9 %
m
b
s
komponen
TiO2
H2SO4
TiOSO4
H2O
total
reaksi impuritis
FeO
m
b
s
komponen
FeO
H2SO4
FeSO4
H2O
total

TiO2
+ H2SO4
13.3588518278 115.7255325
10.6973181303 10.69731813
2.6615336975 105.02821437
masuk
keluar
mol
kg
mol
13.3588518278 1066.8512658
2.6615336975
115.7255325009 11350.244502 105.0282143706
37.8244885087 6049.2326227
48.521806639
37.8244885087 681.25686253
48.521806639
204.7333613461 19147.585253 204.7333613461

R2= 10 %
FeO
+
H2SO4
4.0430861218 4.0430861218
4.0430861218 4.0430861218
0
0
masuk
keluar
mol
kg
mol
4.0430861218 290.45530699
0
4.0430861218 396.54184374
0
36.3877750966 5527.5941394 40.4308612185
36.3877750966 655.38021727 40.4308612185
80.8617224369 6869.9715074 80.8617224369

MgO R2 = 10%
m
b
s

komponen
MgO
H2SO4
MgSO4
H2O

MgO
+
H2SO4
0.0834022843 0.0834022843
0.0834022843 0.0834022843
0
0

masuk

keluar

mol
kg
mol
0.0834022843 3.3611120584
0
0.0834022843 8.1800126447
0
0.750620559 90.350695441
0.8340228433
0.750620559 13.519426887
0.8340228433

total

1.6680456866 115.41124703

1.6680456866

CaO R2= 10%


m
b
s
komponen
CaO
H2SO4
CaSO4
H2O
total

Al2O3
m
b
s
komponen
Al2O3
+
H2SO4
Al2(SO4)3 +
#REF!
total

Fe2O3
m
b
s
komponen

CaO
+
H2SO4
0.1437085515 0.1437085515
0.1437085515 0.1437085515
0
0
masuk
keluar
mol
kg
mol
0.1437085515 8.0591755658
0
0.1437085515 14.094791019
0
1.2933769631 176.09068678
1.4370855146
1.2933769631 23.295012483
1.4370855146
2.8741710292 221.53966584
2.8741710292

R2= `10 %
Al2O3
+
3H2SO4
0.2412250685 0.7236752056
0.2412250685 0.7236752056
0
0
masuk

keluar

mol
kg
mol
0.2412250685 24.595307986
0
0.7236752056 70.977340486
0
2.1710256167 742.84680911
2.4122506852
6.51307685 117.30702715
7.2367520556
9.6490027408 955.72648472
9.6490027408

R2= 10 %
Fe2O3 +
3H2SO4
3.1628712442 9.4886137325
3.1628712442 9.4886137325
0
0
masuk

keluar

mol
kg
mol
Fe2O3 +
3.1628712442 505.07890898
0
H2SO4
9.4886137325 930.63374627
0
Fe2(SO4)3
28.4658411974
11383.3191 31.6287124416
#REF! 85.3975235923 1538.0947974 94.8861373248

total

126.5148497664 14357.126552 126.5148497664

komponen
TiOSO4 +
H2O
37.824488509 37.82449
10.69731813 10.69732
48.521806639 48.52181
keluar
kg
212.55274262
10301.062237
7760.044014
873.92625938
19147.585253

FeSO4 +
H2O
36.387775097 36.38778
4.0430861218 4.043086
40.430861218 40.43086
keluar
kg

6141.771266
728.20024141
6869.9715074

MgSO4 +
H2O
0.750620559 0.750621
0.0834022843 0.083402
0.8340228433 0.834023

kg

100.3896616
15.02158543

BM
98.079 H2SO4
79.861 TiO2
71.84 FeO
40.3 MgO
101.96 Al2O3
60.08 SiO2
56.08 CaO
159.69 Fe2O3
159.929 TiOSO4
151.908 FeSO4
399.894 Fe2(SO4)3
120.368 MgSO4
136.148 CaSO4
220.216 Al2(SO4)3
342.164 H2O
18.011 total

masuk
mol
130.2080184
13.35885183
4.043086122
0.083402284
0.241225069
0.38493362
0.143708551
3.162871244
37.82448851
36.3877751
28.4658412
0.750620559
1.293376963
2.171025617
168.1668616
426.6860866

115.41124703

CaSO4 +
H2O
1.2933769631 1.293377
0.1437085515 0.143709
1.4370855146 1.437086

kg

195.65631864
25.883347203
221.53966584

Al2(SO4)3 + 3H2O
2.1710256167 6.513077
0.2412250685 0.723675
2.4122506852 7.236752

kg

825.38534345
130.34114127
955.72648472

Fe2(SO4)3
3H2O
28.465841197 85.39752
3.1628712442 9.488614
31.628712442 94.88614

kg

12648.132333
1708.9942194

14357.126552

keluar
kg
mol
kg
12770.6722363 105.02821 10301.0622
1066.85126582 2.6615337 212.552743
290.455306993
3.3611120584
24.5953079863
23.1268118883 0.3849336 23.1268119
8.0591755658
505.07890898
6049.23262271 48.521807 7760.04401
5527.59413938 40.430861 6141.77127
11383.3190998 31.628712 12648.1323
90.3506954408 0.8340228 100.389662
176.090686776 1.4370855 195.656319
742.846809106 2.4122507 825.385343
3028.85334373 193.34667 3482.36679
41690.4875226 426.68609 41690.4875

Fungsi : Mencampur ilmenite dengan asam sulfat


Kondisi Operasi =

T=
P=

Komposisi masuk dan keluar mixer


komponen

masuk (kg)
arus 3

H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total
total (Kg)

arus 4
29264.3098522201
4087.552742616
2904.5530699339
33.6111205845
245.9530798631
23.1268118883
80.5917556581
5050.7890897998
38950.8646284794
68215.1744806995 12426.177670344
80641.3521510433

waktu tinggal mixer (t) =

900 sekon
15 menit
0.25 jam

Menghitung densitas komponen


densitas = A.B^(-(1-T/Tc)^n))
densitas = g/ml = kg/L
T=
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total

wi

30 oC
A
0.3628945829
0.0506880482
0.0360181593
0.0004167976
0.0030499623
0.000286786
0.000999385
0.0626327431
0.4830135357
1

=
0.42169

0.19187
1.26357

0.3471

campuran =
Menghitung flow rate campuran keluar mixer, Fv=m/rho

2003.4517260491

Fv =
V mixer
V mixer

40.2512080039
=
=

Fv

40.2512080039 m3/jam

faktor keamanan =

20%

m3 =

5.2374667421 bbl

Volume perancangan sesungguhnya

DIMENSI MIXER

1 Menghitung Dimensi Utama Mixer


Bentuk
:
tangki yang dipilih berbentuk silinder tegak den
a. tekanan operasi < 200 psi
b. konstruksi sederhana dan harga lebih ekonom
c. bahan yang dicampur disimpan dalam kondisi
Kondisi operasi :

Vol head

asumsi : H = D
mc cabe
Volume Mixer = volume Silinder + 2 Volume Head

Vol mixer =

. .D 2 .(D)
4

D^3
D

Ht

2.0,000049

426.5405298898 =
426.5405298898 =
=
=
=
=
=

2 Menentukan Tebal Dinding Mixer


pemilihan bahan konstruksi
dipilih
:
carbon steel SA-283 grade C

spesifikasi :
Tensile strength
Allowable stresses (f)
corrosion allowance ( c )

alasan

ts
dengan
ts =
P =
ri
=

=
E
=
C
=
ts
=

- tangki tidak mengandung cairan yg lethal


- suhu operasi berkisar -20 dan 650 F
- merupakan steels yg paling ekonomis untu
- ekonomis untuk pressure vessel
- tebal shell <= 5/8 in (1,5875 cm)

P x ri
f x E - 0.6.P

tebal shell, in
internal pressure, psi
inside radius, in
allowwable stresses, psi
joint efficiency
corrosion allowance, in
0.0719287397
0.1969287397 in

=
dipakai tebal shell standar

=
=

Tabel 5.7 Brownell

3 Menghitung Dimensi Head


Menghitung Tebal Head
ODs (in)
=
=
=
hal. 101 di laptop

0.1875
4.7625

ID
97.9186321647
98.2936321647

untuk
OD
OD standar
maka, icr
r

=
=
=
=

98.2936321647 in dan ts =
120 in
7 1/4 in
114 in

6% r =
untuk icr > 6% r, berlaku rumus :

6.84 < icr

t head

0.5294304555 in

t head perancangan =

3/16 in

ODh (in) =
=
=
=
=

1 3/4

IDh

2 th
97.9186321647
+
98.2936321647 in
2496.6582569828 mm
2.496658257 m

Menghitung Tinggi Head (OA)


dari tabel 5.6 Brownell, untuk t head =
diperoleh range sf
dipakai,
sf
=

1.5
1 3/4

Hal 99
OD

icr

OA

B
sf
ID
a

Tinggi Mixer Total = H + 2(OA)


=
3.3849259242
=
11.105264972

PERANCANGAN MIXER

catatan: yang di beri warna merah ha

30 oC
1 atm

keluar(Kg)
arus 5
29264.3098522201
4087.552742616
2904.5530699339
33.6111205845
245.9530798631
23.1268118883
80.5917556581
5050.7890897998
38950.8646284794
80641.3521510433
80641.3521510433

(Yaws)

305.15 K
n
0.19356

0.2857

925

0.8919275736

0.0144
0.3

0.28571
0.28571

5950
5335

0.9850706207
0.9833128452

0.274

0.28571

647.13

0.8334143063

Tc

(1-T/Tc)^n

kg/m3

m3/jam

125.067217 lb/ft3

40251.208 L/jam

0.25 jam

10.062802001 m3
355.4504415748 ft3
2659.1247534214 galon

12.0753624 m3
426.5405299 ft3
2.305573094 bbl
12075.3624 L

=
=
=

2.097881582

545.7731495679 L

yang dipilih berbentuk silinder tegak dengan torispherical head & bottom , dengan pertimbangan :
nan operasi < 200 psi
struksi sederhana dan harga lebih ekonomis
an yang dicampur disimpan dalam kondisi cair
T
=
30 C
=
P operasi =
1 atm
P desain =
1.2 atm
=
0.000049 D^3
( Brownell eq 5.11, p.76)

olume Head

.D 2 .(D) 2.0,000049 . D 3

0.785 D^3
0.785098 D^3
543.2959068674
8.1597867895 ft
2.487133257 m
97.9186321647 in

0.000098 D^3

1 in
1m

2.487133257 m

n steel SA-283 grade C

tabel 13.1 Brownell

=
=

303.15
17.64

=
=

able stresses (f)


sion allowance ( c )

55,000 psi
12,650 psi
0.125 in

gki tidak mengandung cairan yg lethal


u operasi berkisar -20 dan 650 F
upakan steels yg paling ekonomis untuk tangki bertekenan
nomis untuk pressure vessel
l shell <= 5/8 in (1,5875 cm)

(pers 13.1 Brownell)

=
=
=
=
=
0.125

in
mm

in

p. 88

+
+

17.64 psi
48.9593160823 in
12,650 psi
0.95 (single welded butt joint with backing strip tabel 13.2
0.125 in

0.1875 in

hal 88

2ts
=

0.375
2496.658257 mm

2.496658257

3/8 in, dipilih :


hal 101

(Brownell, p. 138)

4 3/4 mm
0.0047625 m
3/ 8

s/d
in

3/16 in
2

OD

b
A
r
ID
t

a = OD /2
AB = (ID/2) - icr =
BC = r -icr =
AC = (BC^2 - AB^2)^0.5 =
b = r -AC =
Tinggi head (OA) =
t head + b + sf =
=
=

m
ft

48.9593160823
41 5/7
106 3/4
98.2644160006
15.7355839994
17 35/52
448.8963335842
0.4488963336
1.4727569999

yang di beri warna merah harus diperhatikan

(g/ml)
wi.i (g/ml)
1.82432463
0.6620375258
4.23
0.2144104438
7.874
0.2836069865
12.50691155
0.0052128505
4.128123609
0.0125906212
2.65
0.0007599829
3.34
0.0033379458
5.242
0.3283208392
1.021036666
0.4931745304
2.003451726

1 Liter =
1 gallon =
1 Liter =
1 in =
1 ft =
1 ft =
1m

0.2641720524 gallon
0.1336805556 ft3
0.0353146667 ft3
0.0254 m
12 inch
0.3048 m
39.3700787402 in

m3

86 F

psi

2.54 cm
3.2808 ft

hal 263

0.0254 m

(Brownell, hal 253)

hal 266

utt joint with backing strip tabel 13.2)

hal 100

di noki (a=OD/2) tapi masukin OD nya ID


in
in
in
in
in
in
mm
m
ft

Menghitung Dimensi Pengaduk dan Daya Pengaduk


1. Menentukan dimensi pengaduk
Jenis ; Turbin dengan flat vertikal 6 blade 4 baffle
Pertimbangan :
Pengaduk jenis ini bisa digunakan untuk kapasitas > 2000 galon
volume mixer =
Standard turbine design (Mc.Cabe 5th edition hal 243)
Da/Dt =
E/Da =
H/Dt =
L/Da =
dengan,
Da = diameter pegaduk
Dt = diameter dalam reaktor
E =Jarak agitator dengan bagian bawah tangki
H = tinggi Cairan
sehingga :
Dt =
Da =
E=
H=
L=
W=
J=

2. Menghitung daya pengaduk (P)


persamaan kecepatan pengadukan
WELH/2*Di = (3.14 *DiN/600)^2
dengan :

Densitas campuran =
densitas air pada 30 C =
spesific grafity =
WELH = z x spesific gracity =
Jumlah turbin = WELH / D =
N=
=

600 (WELH/2*Di)^0.5/(3.14*Di)
173.4141099479

viskositas campuran dalam reaktor


komponen
mi(kg/jam)
H2SO4
29264.3098522201

TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
H2O
total

4087.552742616
2904.5530699339
33.6111205845
245.9530798631
23.1268118883
80.5917556581
5050.7890897998
38950.8646284794
80641.3521510433

visc camp =

Bilangan Reynold
Nre = densNDi^2/my

3. Menghitung daya pengadukan ( P )


Besarnya daya yang dibutuhkan untuk pengadukan :

N
P 3,52.10- 3.N P.
.

62,4 60

Dari fig. 8.8 Rase, diperoleh harga Np =


maka daya pengadukan (P) =
Effisiensi motor =
P aktual =
1911.4605796307
Untuk Perancangan dipilih motor dengan daya sebesar

PERANCANGAN PENGADUK

Viskositas larutan antara 0 10000Pa.s (Holland,1


Untuk Nre>10000 sebaiknya digunakan baffle
> Untuk campuran liquid-liquid Np= 5.5 (Myers,1

kapasitas > 2000 galon


2659.1247534214 galon
0.3333333333 W/Da=
1 J/Dt=
1
0.25

0.2
0.083333333

L=Panjang blade
W= tinggi blade
J= Tebal baffle

er dalam reaktor
tator dengan bagian bawah tangki
8.1597867895 ft
2.7199289298 ft
2.7199289298 ft
8.1597867895 ft
0.6799822325 ft
0.543985786 ft
0.6799822325 ft

2.487103013 m =
0.829034338 m =
0.829034338 m =
2.487103013 m =
0.207258584 m =
0.165806868 m
0.207258584 m

P)
(rase, eq. 8.8)
water equivalent liquid height, ft
diameter pengaduk, ft
kecepatan pengadukan, rpm

WELH =
Di =
N=

2003.4517260491 kg/m^3

493.174530368 kg/m^3
4.0620897191
33.1457860275 ft
4.0620897191
/2*Di)^0.5/(3.14*Di)
rpm

0.3628945829

( Rase 8.8, hal 345)


10404.8466

2.8902351658 rps

Persamaan : log = A+B/T+CT+DT^2


A

Wi

B
-18.7045

125.067217
30.78888593

C
3.50E+03

3.31E-02

0.0506880482
0.0360181593
0.0004167976
0.0030499623
0.000286786
0.000999385
0.0626327431
0.4830135357
1

0
0
0
0
0
0
0
-10.2158

7.85E+00 cP

0
0
0
0
0
0
0
1.79E+03

0
0
0
0
0
0
0
1.77E-02

0.005274691 lb/fts =

8121385.98799207

(P)

ya yang dibutuhkan untuk pengadukan :

N
.N P.
.

62,4 60

Di
.

12

(Rase, 1977, hal 349)


Dengan P =
=
N =
Di =

daya, hp
densitas, lb/ft3
kecepatan putar, rpm
diameter pengaduk, ft
4 ( walas, hal 292 fig 10.6)

1624.7414926861 HP

1211.569522 kW

85%
HP

1912 HP
1912 Hp

ENGADUK

n antara 0 10000Pa.s (Holland,1996 table 8-3)


10000 sebaiknya digunakan baffle (4 baffle atau lebih) (Mc.Cabe 5th edition hal 243)
an liquid-liquid Np= 5.5 (Myers,1996 table 8-4)

29.84523616 in
9.948412054 in
9.948412054 in
29.84523616 in
2.487103013 in
1.989682411 in
2.487103013 in

lb/ft^3
lb/ft^3

Rase 8.8, hal 345)


rpj
T=
D

305.15 K
ui(cP)
wi.ui (cP)
-1.70E-05
1.83E+01
6.64E+00

0
0
0
0
0
0
0
-1.26E-05

4.23
7.874
0
0
2.65
3.34
5.242
7.81E-01

18.98895044 lb/ftj

ase, 1977, hal 349)

1425.778154 kW

0.214410444
0.283606987
0
0
0.000759983
0.003337946
0.328320839
3.77E-01
7.85E+00

Fungsi : Mencampur ilmenite dengan asam sulfat


Kondisi Operasi =

Komposisi masuk dan keluar mixer


komponen

masuk (F1)
kmol

H2SO4
H2O
total (kmol)
total (kg)

Kg
152.5023600072
34.6233309425

14957.2789671491
623.2199569645
2462.3118037708
68215.1744806995

waktu tinggal mixer (t) =

900
15
0.25

Menghitung densitas komponen


densitas = A.B^(-(1-T/Tc)^n))
densitas = g/ml = kg/L
T=
Komponen

30
wi

H2SO4
H2O
total

0.429
0.571
1

campuran =
Menghitung flow rate campuran keluar mixer, Fv=m/rho

Fv =
V mixer
V mixer

=
=

Fv
49.8738891129

faktor keamanan =

m3 =

Volume perancangan sesungguhnya

5.2374667421
=

DIMENSI MIXER
1 Menghitung Dimensi Utama Mixer
Bentuk
:

Kondisi operasi :

Vol head

asumsi : H = D
Volume Mixer = volume Silinder + 2 Volume Head

Vol mixer =
528.5117179042
528.5117179042
D^3
D

Ht

2. Menentukan Tebal Dinding Mixer


pemilihan bahan konstruksi
dipilih
:

alasan

ts
dengan
ts =
P =
ri
=

=
E
=
C
=
ts
=

tebal shell, in
internal pressure, psi
inside radius, in
allowwable stresses, psi
joint efficiency
corrosion allowance, in
0.0772562973
0.2022562973

=
dipakai tebal shell standar

=
=
3 Menghitung Dimensi Head
Menghitung Tebal Head
ODs (in)
=
=
=

Tabel 5.7 Brownell

untuk
OD
OD standar
maka, icr
r

=
=
=
=

105.546187351
108
6 1/2
102

6% r =
untuk icr > 6% r, berlaku rumus :

6.12

1 3/4

t head

1/4

t head perancangan =

3/16

ODh (in) =
=
=
=
=

IDh

+
105.171187351
105 53/97
2680.8731587146
2.6808731587

Menghitung Tinggi Head (OA)


dari tabel 5.6 Brownell, untuk t head =
diperoleh range sf
dipakai,
sf
=
Hal 99
OD

icr

OA

B
sf

r
ID
a

icr

OA

B
sf

r
ID
a

Tinggi Mixer Total = H + 2(OA)


=
=

PERHITUNGAN JAKET PENDINGIN


di ambil spasi jaket = 1,4 in
ID jaket = OD shell + jaket spacing
ID jaket =
1269.7292482116 in
viskositas ethilen glico

60 Cp
0.0403

outside
Nre = De. G/

De

=
=
=
=

D jaket

- D shell
1269.7292482116
2.8 in
0.2333333333 ft

a = flow area = 1/4 ( ID jaket^2- OD shell^2)


a =
5575.5753751382 in^2
a =
38.7192734385 ft ^2
dari neraca panas, massa pendingin yang digunakan =

Nre

G =
=

dengan Nre
Jh
=
K
=
C
=

ho

inside
Nre =
Jh
=
K
=

59512.574855912 lb/ft^2 jam


344572.393706681
344572.393706681 diperoleh :
125
0.356 Btu/(Hr.ft^2F/ft) pada T =28
0.5 Btu/lb F

3.5982142857 Btu/(Hr.ft^2F/ft) pada

2.49E+05
1250 (kern fig 20.2 hal.718)
0.381 Btu/(Hr.ft^2F/ft) pada T =50( asumsi)

hi
=
hio =

35.9821428571 Btu/(Hr.ft^2F/ft)
35.8538642256 Btu/(Hr.ft^2F/ft)

Uc
=
Rd =

3.270040295
0.0453543093
-0.1409068079
6.0642879527

Ud

feed masuk =
feed keluar =
pendingin masuk =
pendingin keluar

60
30
-10
-2

delta T lmd =
87.3831796955
luas jaket =
1345.6446698325 ft^2
luas jaket = luas jaket pada shell + luas jaket pada tutup bawah

140
86
14
28.4

1345.6446698325
1345.6446698325
216.0953233267
H jaket

=
=
=
=

phi. OD shell . H jaket + 3/4 phi. Odshell^2


27.6179190235
27.6179190235
7.8244607475

PERANCANGAN TANGKI PENGENCERAN

T=
P=

30 oC
1 atm

masuk (F2)
kmol

masuk (F21)
kmol
145.8725
1053.8024

Kg

1075.5111958489 19359.2015252799
2462.3118037708
68215.1744806995

Kg
14307.0309
18968.4431

sekon
menit
jam
(Yaws)

oC
A

303.15 K
n

B
0.42169
0.3471

0.19356
0.274

1367.7532611562 kg/m3
49.8738891129 m3/jam

m3/jam

Tc
0.2857
0.28571

925
647.13

85.383187273 lb/ft3

49873.8891128897 L/jam

0.25 jam

=
=

=
20%

bbl
14.9621667339 m3

12.4684722782
440.4264315868
3294.8301347009

=
=
=

528.5117179042 ft3
2.8567564188 bbl
14962.1667338669 L
=

545.7731495679

tangki yang dipilih berbentuk silinder tegak dengan torispherical head & bottom , dengan pertimbangan :
a. tekanan operasi < 200 psi
b. konstruksi sederhana dan harga lebih ekonomis
c. bahan yang dicampur disimpan dalam kondisi cair
T
=
P operasi =
P desain =
0.000049 D^3

30 C
=
1 atm
1.2 atm
=
( Brownell eq 5.11, p.76)

mc cabe
der + 2 Volume Head

. .D 2 .(D)
4

2.0,000049 . D
3

=
=
=
=
=
=

0.785 D^3
0.785098 D^3
673.1792946921
8.7641590391 ft
2.6713481587 m
105.171187351 in

2.6713481587 m

carbon steel SA-283 grade C


spesifikasi :
Tensile strength
Allowable stresses (f)
corrosion allowance ( c )

0.000098

tabel 13.1 Brownell


=
=
=

- tangki tidak mengandung cairan yg lethal


- suhu operasi berkisar -20 dan 650 F
- merupakan steels yg paling ekonomis untuk tangki bertekenan
- ekonomis untuk pressure vessel

55,000
12,650
0.125

- tebal shell <= 5/8 in (1,5875 cm)

P x ri
f x E - 0.6.P

=
=
=
=
=
+

0.125

17.64
52.5855936755
12,650
0.95
0.125
p. 88

in
0.1875 in
4.7625 mm

ID
105.171187351
105.546187351 in

+
+

0.1875 in

2ts
=

0.375
2680.8731587146 mm

in dan ts =
in
in
in

0.3125 in, dipilih :

8.7955156126

hal 101

< icr
(Brownell, p. 138)

in
in

4 3/4 mm
0.0047625 m

2 th
+
in
mm
m

3/ 8

3/16 in
2

1.5 s/d
1 3/4 in

OD

A
r

D
t

A
r

D
t

a = OD /2
AB = (ID/2) - icr =
BC = r -icr =
AC = (BC^2 - AB^2)^0.5 =
b = r -AC =
Tinggi head (OA) =
t head + b + sf =
=
=

3.702242982 m
12.1463187752 ft

1266.9292482116

1045216.2110464 Kg/jam

2304283.6588729 lb/jam

(kern fig 20.2 hal.718)


(kern, tabel 4. hal.800)
(masih asumsi, blm tw dari mana)

F
F
F
F

T1
T2
t1
t2

126
57.6

. Odshell^2
H jaket
H jaket

1129.5493465057

RAN
catatan: yang di beri warna merah harus diperhatikan

keluar (3)
kmol

Kg
298.3748799664 29264.30985
2163.9369238044 38950.86463
2462.3118037708
68215.1744806995

(1-T/Tc)^n

(g/ml)
0.8927488387 1.826786675
0.834803973 1.022875267

m3
ft3
galon

wi.i (g/ml)
0.7836914836
0.5840617776
1.3677532612

1 Liter =
1 gallon =
1 Liter =
1 in =
1 ft =
1 ft =
1m

0.2641720524 gallon
0.1336805556 ft3
0.0353146667 ft3
0.0254 m
12 inch
0.3048 m
39.3700787402 in

2.097881582 m3

303.15 K

86 F

17.64 psi

D^3

1 in
1m

=
=

2.54 cm
3.2808 ft

hal 263
psi
psi
in

0.0254 m

(Brownell, hal 253)

(pers 13.1 Brownell)

hal 266

psi
in
psi
(single welded butt joint with backing strip tabel 13.2)
in

hal 88

2.6808731587 m

ft

52.5855936755 in
46 1/9 in
95 1/2 in
83.6442948179 in
18.3557051821 in
20 17/58 in
515.4474116262 mm
0.5154474116 m
1.6911004318 ft

di noki (a=OD/2) tapi masukin OD nya ID


SQRT ?

Menghitung Dimensi Pengaduk dan Daya Pengaduk


1. Menentukan dimensi pengaduk
Jenis ; Turbin dengan flat vertikal 6 blade 4 baffle
Pertimbangan :
Pengaduk jenis ini bisa digunakan untuk kapasitas
volume mixer =
Standard turbine design (Mc.Cabe 5th edition hal 243)

dengan,

sehingga :

2. Menghitung daya pengaduk (P)


persamaan kecepatan pengadukan
WELH/2*Di = (3.14 *DiN/600)^2

Densitas campuran =
densitas air pada 30 C =
spesific grafity =
WELH = z x spesific gracity =
Jumlah turbin = WELH / D =
N=
=
viskositas campuran dalam reaktor
komponen
H2SO4

H2O
total

visc camp =

Bilangan Reynold
Nre = densNDi^2/my

3. Menghitung daya pengadukan ( P )


.
62,4

P 3,52.10-3.N P.

Dari fig. 8.8 Rase, diperoleh harga Np =


maka daya pengadukan (P) =
Effisiensi motor =
P aktual =
Untuk Perancangan dipilih motor dengan daya sebesar

hal 100

nya ID

PERANCANGAN PENGAD

Pengaduk dan Daya Pengaduk


si pengaduk
an flat vertikal 6 blade 4 baffle

ni bisa digunakan untuk kapasitas > 2000 galon


3294.8301347009 galon
gn (Mc.Cabe 5th edition hal 243)
Da/Dt =
1/3 W/Da=
E/Da =
1 J/Dt=
H/Dt =
1
L/Da =
0.25
Da = diameter pegaduk
Dt = diameter dalam reaktor
E =Jarak agitator dengan bagian bawah tangki
H = tinggi Cairan
Dt =
8.7641590391 ft
Da =
2.9213863464 ft
E=
2.9213863464 ft
H=
8.7641590391 ft
L=
0.7303465866 ft
W=
0.5842772693 ft
J=
0.7303465866 ft

daya pengaduk (P)

pengadukan
*DiN/600)^2
dengan :

(rase, eq. 8.8)


water equivalent liquid height, ft
diameter pengaduk, ft
kecepatan pengadukan, rpm

WELH =
Di =
N=

1367.7532611562
584.0617775735 kg/m^3
2.3416406127
20.522510742 ft
2.3416406127
600 (WELH/2*Di)^0.5/(3.14*Di)
122.5852896427 rpm

dalam reaktor
mi(kg/jam)
Wi
29264.3098522201

2.0430881607

Persamaan : log = A+B/T+CT+DT^2


A
0.429

-18.7045

38950.8646284794
68215.1744806995

0.571
1

-10.2158

8.88E+00 cP

2.49E+05

daya pengadukan ( P )
Besarnya daya yang dibutuhkan untuk pengadukan :

N Di
3,52.10-3.N P.
.
.

62,4 60 12

Dengan P =
=
N =
Di =

daya, hp
densitas, lb/ft3
kecepatan putar, rpm
diameter pengaduk, ft

peroleh harga Np =

658.890423929 HP
ipilih motor dengan daya sebesar

4
560.0568603396 HP

85%
659

PERANCANGAN PENGADUK
Viskositas larutan antara 0 10000Pa.s (Holland,1996 table 8-3)
Untuk Nre>10000 sebaiknya digunakan baffle (4 baffle atau lebih) (Mc.Cabe 5th edition hal 243)
> Untuk campuran liquid-liquid Np= 5.5 (Myers,1996 table 8-4)

0.2
0.083333333

L=Panjang blade
W= tinggi blade
J= Tebal baffle
2.671315675 m =
0.890438558 m =
0.890438558 m =
2.671315675 m =
0.22260964 m =
0.178087712 m
0.22260964 m

kg/m^3

32.0557881 in
10.6852627 in
10.6852627 in
32.0557881 in
2.671315675 in
2.13705254 in
2.671315675 in

85.38318727 lb/ft^3
36.46297677 lb/ft^3

( Rase 8.8, hal 345)


7355.117379 rpj

rps

T=
D

C
3.50E+03

3.31E-02

303.15 K
ui(cP)
wi.ui (cP)
-1.70E-05
1.96E+01
8.42E+00

1.79E+03

1.77E-02

5.97E-03 lb/fts =

-1.26E-05

2.15E+01 lb/ftj

(Rase, 1977, hal 349)

( walas, hal 292 fig 10.6)


417.6343288 kW

HP
659 Hp

8.15E-01

491.4162154 kW

4.65E-01
8.88E+00

tion hal 243)

tabel rancangan alat

tabel harga alat

dasar pemilihan

1. centrifuge 1
fungsi : untuk memisahkan padatan yang keluar dari reaktor 2
tipe : disk
dasar pemilihan :
dapat digunakan untuk pengambilan cairan denga kemurnian yang tingg
kapasitas1.200 - 30.000 gallon/h
kondisi operasi :
72 C
345.15 K
sistem operasi : kontinyu
jumlah: 1 buah
laju umpan masuk =
80641.35215104 kg/h
densitas campuran :
komponen
H2SO4
TiO2
SiO2
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O

Jadi c =
kapasitas :

wi
A
0.12773921
0.00263578
0.00028679
0.09622909
0.07616156
0.15684425
0.00124489
0.00242625
0.01023526
0.52619692

Tc

0.42169

0.19356

0.2857

0.3471

0.274

0.28571

(1-T/Tc)^n
925 0.8750897

647.13

1545.05411 kg/m3

52.1932221 m3/jam
13787.9879 gallon/jam
dari tabel 18-12 perry, dipilih centrifuge dengan spesifiksi sebagai berikut:
tipe : disk
bowl diameter :
13
speed, rpm:
7500
mak. Centrifugal
10.4
kapasitas:
liquid 5-50 gpm
power :
6 Hp

0.804315

emurnian yang tinggi

(g/ml) wi.i (g/ml)


1.774572 0.2266824
4.23 0.0111493
2.65
0.00076
1.361 0.1309678
1.898 0.1445546
3.097 0.4857466
2.66 0.0033114
2.96 0.0071817
1.69 0.0172976
0.983287 0.5174026

2. centrifuge 2
fungsi : untuk memisahkan padatan yang keluar dari tang
tipe : disk
dasar pemilihan :
dapat digunakan untuk peng
kapasitas1.200 - 30.000 gallo
kondisi operasi :
95
sistem operasi : kontinyu
jumlah: 1 buah
laju umpan masuk =
38901.81
densitas campuran :
komponen
H2SO4
TiO2
H2O

Jadi c =
kapasitas :

wi
A
0.387129 0.42169
0.09961
0.513261
0.3471
1590.139 kg/m3

24.46441 m3/jam
6462.812 gallon/jam
dari tabel 18-12 perry, dipilih centrifuge dengan spesifiksi
tipe : disk
bowl diameter :
7
speed, rpm:
12000
mak. Centrifugal x
14300
kapasitas:
liquid 0,1 - 10gpm
power :
1/3 Hp

adatan yang keluar dari tangki hidrolisis

apat digunakan untuk pengambilan cairan denga kemurnian yang tinggi


apasitas1.200 - 30.000 gallon/h
368.15 K

kg/h

Tc

0.19356

0.2857

0.274

0.28571

(1-T/Tc)^n (g/ml) wi.i (g/ml)


925 0.865029 1.745495 0.675732
4.23 0.421349
647.13 0.786315 0.960637 0.493058

centrifuge dengan spesifiksi sebagai berikut:

2. centrifuge 3
fungsi : untuk memisahkan padatan yang keluar dari cristalizer
tipe : disk
dasar pemilihan :
dapat digunakan untuk pengambilan cairan denga kemurnian yang ting
kapasitas1.200 - 30.000 gallon/h
kondisi operasi :
10
283.15 K
sistem operasi : kontinyu
jumlah: 1 buah
laju umpan masuk =
23087.17 kg/h
densitas campuran :
komponen
wi
A
FeSO4.7H2O
0.266025
Fe2(SO4)3.9H2O 0.547842
MgSO4.7H2O
0.004348
Al2(SO4)3.18H2O 0.035751
H2O
0.1461

Jadi c =
kapasitas :

0.3471

0.274

Tc

0.28571

(1-T/Tc)^n

647.13 0.848393

1764.496 kg/m3

13.08429 m3/jam
3456.503 gallon/jam
dari tabel 18-12 perry, dipilih centrifuge dengan spesifiksi sebagai berikut:
tipe : disk
bowl diameter :
7
speed, rpm:
12000
mak. Centrifugal x g
14300
kapasitas:
liquid 0,1 - 10gpm
power :
1/3 Hp

denga kemurnian yang tinggi

(g/ml) wi.i (g/ml)


1.898 0.504916
1.898 1.039805
1.67 0.007262
1.69 0.060419
1.04103 0.152094

reaktor-01
Fungsi :Mereaksikan ilmenite dengan asam sulfat dengan konversi 73,9 %
Kondisi Operasi : T = 106 oC, 1 atm

1 atm
14.695975 psi

Komposisi masuk dan keluar reaktor


Neraca Massa reaktor-01

komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

masuk (F5)
keluar (F6)
Kmol
Kg
Kmol
298.3748799664 29264.309852 130.2080183966
51.1833403365 4087.5527426
13.3588518278
40.4308612185 2904.5530699
4.0430861218
0.8340228433 33.611120584
0.0834022843
2.4122506852 245.95307986
0.2412250685
0.38493362 23.126811888
0.38493362
1.4370855146 80.591755658
0.1437085515
31.6287124416 5050.7890898
3.1628712442
37.8244885087
36.3877750966
28.4658411974
0.750620559
1.2933769631
2.1710256167
2163.9369238044 38950.864628 2332.1037853742
2590.6230104304 80641.352151 2590.6230104304

Waktu tinggal reaktor, t=

0.1167 jam
7 menit
420 detik

Menghitung densitas komponen


densitas = A.B^(-(1-T/Tc)^n))
densitas = g/ml = kg/L
T=
Komponen
H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4

(Yaws)

106 oC
wi
A
0.1583638158
0.0132295806
0.0036018159
4.16797581984257E-005
0.0003049962
0.000286786
9.99384974437808E-005
0.0062632743
0.0750140277

381.15
B
0.42169

0.19356

0.19187
1.26357

0.0144
0.3

FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

0.068545405
0.1411598243
0.0011204015
0.0021836277
0.0092117355
0.5205730913
1

0.3471

campuran =

0.274

1319.0727637232 kg/m3

Menghitung flow rate campuran keluar reaktor, Fv=m/rho

=
61.1349

1. Volume reaktor
Fv =

V fluida

V fluida

61.1349 m3/jam

Fv

41.7004

faktor keamanan =

20%

Volume perancangan sesungguhnya

2. Menentukan diameter (D) dan tinggi reaktor (H)


Bentuk : silinder tegak dengan flat bottom dan head "torispherical dished head"
(untuk tekanan < 200 psig)
V head=
Dengan

0.000049 D^3
V=volume head, ft3

(Brownell, eq.5.11 p.100)

D=diameter tangki, inch

Brownell, hal 43

Asumsi H=D
Vreaktor = V silinder + 2 V head

=1/4* 3.14* D^2* H + 2* 0.000049*(D/12)^3


=1/4*3.14*D^3 + 0.000098*(D/12)^3
1767.1617
D=
H=
r=

0.7850000567 D^3
13.1060 ft

157.2715 in

13.1060 ft

6.5530 ft

157.2715 in

78.6358 in

3. Perhitungan Tekanan Dalam reaktor

Kondisi operasi
P=
T=

1 atm
15 oC

59

51639.0995 Pa=

51.639

P hidrostatis = .(g). Z

P = Poperasi + Phidrostatis

1.5096 atm
over design =

P perancangan = P.(1 + Over Design)

=
=

1.8116 atm
26.6226 psia

4. Menentukan tebal reaktor


tebal dinding reaktor :
t = p*r/(f*E-0.6*p) + c

(Brow & young, eq.7.77, p.150)

dengan : p = tekanan perancangan, psia


r = jari-jari dalam reaktor, in
f = maximum allowable stress, psia
E = efisiensi pengelasan
c = corrosion allowance, in
bahan baku konstruksi : stainles steel SA 240 Grade M type 316 karena tahan terhadap korosi dari bahan katalis H2SO4
maka :

f=

18750 psia

E=

(Brown&young app D, p.354)

80% (double-welded butt joint / spot)

c=

0.125 in

P=

26.6226 psia

t=

(20.3691 x 19.6672)/(187500 x 0.80)-(0.6 x 20.3691)+0.125

2093.4879

0.125 in =

14984.0264
dipilih tebal standar =

0.1875 in

OD shell = ID shell + 2*ts =

157.6465 in

tebal alas dan head reaktor


t = p*rc *W/((2*f*E)-(0.2*P))+C
Asumsi :
OD head =

ID shell +(2* tShell)


157.6465 in

Dipakai standar OD =

54 in

(brown & young page 101)

dari tabel 5.7 brown & young untuk OD =54 in


t=

3/16 in

icr=

3 1/4 in

r=
W = 1/4(3+((r/icr)^0.5))

54 in
(brown & young eq. 7.76, p.150)

3.25

1.7690493307

sehingga t =

0.1301 in

dipilih tebal standar = 3/16 in =

=
0.1875 in=

5. Menentukan tinggi reaktor


untuk tebal head 3/16 in maka standard straight flage (sf) = 1.5 - 2 in
dipilih

sf =

2 in

(brown table 5.8, p.105)

icr=

3 1/4 in

(brown table 5.8, p.101)

Dari pers. di fig. 5.8 Brownell, p.99


BC = r -icr =

50 3/4 in

AB = (ID/2) - icr =

75 3/8 in

AC = (BC^2 - AB^2)^0.5 =

#VALUE! in

b = r -AC =

#VALUE! in

Tinggi head (OA) =

t head + b + sf
=

Tinggi reaktor total =

#VALUE! in

#VALUE!

#VALUE! in

#VALUE!

H + 2*OA
=

Viskositas larutan antara 0 10000Pa.s (Holland,199

Menghitung Dimensi Pengaduk dan Daya Pengaduk


1. Menentukan dimensi pengaduk

Untuk Nre>10000 sebaiknya digunakan baffle (4

Jenis ; Turbin dengan flat vertikal 6 blade 4 b(Coulson, Fig.10,57 p.488)

> Untuk campuran liquid-liquid Np= 5.5 (Myers,1996

Pertimbangan :
Pengaduk jenis ini bisa digunakan untuk kapasitas > 2000 galon
(volume reaktor =

50.0404 m3

13219.1848

Standard turbine design (Mc.Cabe 5th edition hal 243)

dengan,

Da/Dt =

1/3 W/Da=

1/5

E/Da =

1 J/Dt=

1/12

H/Dt =

L/Da =

1/4

Da = diameter pegaduk

L=Panjang blade

Dt = diameter tangki

W= tinggi blade

E =Jarak agitator dengan bagian bawah tangki

J= Lebar baffle

H = tinggi Cairan
sehingga :

Dt =

13.1060 ft

3.9947

Da =

4.3687 ft

1.3316

E=

4.3687 ft

1.3316

H=

13.1060 ft

3.9947

L=

1.0922 ft

0.3329

W=

0.8737 ft

0.2663

J=

1.0922 ft

0.3329

or-01

keluar (F6)
Kg
12770.6722363183
1066.8512658228
290.4553069934
3.3611120584
24.5953079863
23.1268118883
8.0591755658
505.07890898
6049.2326227078
5527.5941393759
11383.3190998106
90.3506954408
176.0906867761
742.8468091061
41979.7179722126
80641.3521510433

K
n

Volume
(m3/jam)

, kg/m3

1753.115 16.692749678
4230 0.9663245254
7874 0.3688789776
12356.55 0.0027201056
4112.266 0.0598096232
2650 0.0087270988
3340 0.0241292682
5242 0.9635232907

0
2840
0
3100
0
2660
0
2320
0
2670
0
966.6194 40.295968225
59.382830793
4,230

Tc

(1-T/Tc)^n

0.2857

925

0.28571
0.28571

5950
5335

(g/ml)
wi.i (g/ml)
1
2.1786009506
0.3450115596
4.23
0.0559611258
7.874
0.0283606987
1
13.3243055556
0.0005553538
1
4.2119
0.0012846136
2.65
0.0007599829
3.34
0.0003337946
5.242
0.0328320839
1.361
0.1020940917

0.28571

647.13

2.84
3.097
2.66
2.96
1.69
1.2667883212

0.1946689501
0.4371719758
0.0029802681
0.0064635379
0.0155678331
0.0950268942
1.3190727637

82.3442648687 lb/ft3

m3

V = (_0._)/( ( _))

1 m3 = 1000 L

61134.8777480838 L/jam

1472.6348 ft3

50.0404 m3

1767.16171332 ft3

3.9947 m
3.9947 m

1.9973 m
1
1
1
1

Liter =
gallon =
Liter =
in =

0.2641720524
0.1336805556
0.0353146667
0.0254

1 ft =
1 ft =

12
0.3048

1m

39.3701

1 atm =
1 atm =

kpa =

0.5096382994 atm

1 atm =
1 kPa =

101325
14.6959

21163
0.0098692329

20%

app D, p.354)

(Brownell Table 13.2, p.266)

alasan :
1. Cukup kuat dan tahan korosi
2. Mudah difabrikasi
3. Harga realtif murah

0.2647 in
(brown & young app F. hal 362)
4.0042 m =

in
w = faktor koreksi stress pada torispherical head

13.1372 ft

0.003305 m
0.004763 m

icr

OA

B
sf
ID
a

m
ft

#VALUE! m

an antara 0 10000Pa.s (Holland,1996 table 8-3)

10000 sebaiknya digunakan baffle (4 baffle atau lebih) (Mc.Cabe 5th edition hal 243)

an liquid-liquid Np= 5.5 (Myers,1996 table 8-4)

gallon

1 m3 = 264.17 gallon

m=

157.2715 in

m=

52.4238 in

m=

52.4238 in

m=

157.2715 in

m=

13.1060 in

10.4848 in

13.1060 in

( _)) (Missen p.355)

gallon
ft3
ft3
m
inch
m

in

Pa
psia

lbf/cuft
atm

OD

icr

r
ID
t

REAKSI UTAMA
Xa1
0.5
0.52
0.54
0.7
0.739
0.732
0.74
0.75
0.76
0.77
0.771
0.789853

Cao
Ca1
Cio
Ci
K
(-ra)
0.861922 0.430961 1.298824 0.129882 8.469378 4.749993
0.861922 0.413722 1.298824 0.129882 8.469378 4.603994
0.861922 0.396484 1.298824 0.129882 8.469378 4.457996
0.861922 0.258576 1.298824 0.129882 8.469378 3.290005
0.861922 0.224962 1.298824 0.129882 8.469378 3.005308
0.861922 0.230995 1.298824 0.129882 8.469378 3.056407
0.861922
0.2241 1.298824 0.129882 8.469378 2.998008
0.861922 0.21548 1.298824 0.129882 8.469378 2.925008
0.861922 0.206861 1.298824 0.129882 8.469378 2.852009
0.861922 0.198242 1.298824 0.129882 8.469378 2.77901
0.861922 0.19738 1.298824 0.129882 8.469378 2.77171
0.861922 0.18113 1.298824 0.129882 8.469378 2.634086

v1
Xa2
20.00145
20.85807
21.77079
31.98883
35.68339
34.96958
35.78735
36.85548
37.97829
39.16009
39.28169
41.70037

0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948
0.948

Ca2
ci2
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482
0.04482

0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

k
(-ra)
v2
8.457588 0.379068 80.83745
8.457588 0.379068 78.13697
8.457588 0.379068 75.43649
8.457588 0.379068 53.83264
8.457588 0.379068 48.56671
8.457588 0.379068 49.51187
8.457588 0.379068 48.43168
8.457588 0.379068 47.08144
8.457588 0.379068 45.7312
8.457588 0.379068 44.38096
8.457588 0.379068 44.24594
8.457588 0.379068 41.70037

TIO2
IMPURITIS

persamaan nilai K
379.15
345.15
[C]
exponen K
exponen K
0.8619215294 0.985958 8.469378 0.984585 8.457588
1.2988243452

ROMI - ROMO - ROMR = ROMA


Qao. Cao - Q.Ca - (-ra).V = 0
Qao (Cao- Ca) -[ (-ra1)+(-ra2)] . V = 0
v=

Qao(Cao-Ca)
(-ra1)+(-ra2)

(-ra 1) =
(-ra2) =

(-ra 1) =
(-ra2) =

k.
k.
k.
k.

Ca 1
Cao (1-Xa)
Ca2
Cao (1-Xa2)

3.005308
0
Cao

V=
Ca =

komponen
Cao

Ca =

mol input
laju alir v
mol output
laju alir v

H2SO4
TiO2
FeO
MgO
Al2O3
SiO2
CaO
Fe2O3
TiOSO4
FeSO4
Fe2(SO4)3
MgSO4
CaSO4
Al2(SO4)3
H2O
total

masuk (F5)
keluar (F6)
Kmol
Kg
Kmol
298.3749 29264.31 130.208
51.18334 4087.553 13.35885
40.43086 2904.553 4.043086
0.834023 33.61112 0.083402
2.412251 245.9531 0.241225
0.384934 23.12681 0.384934
1.437086 80.59176 0.143709
31.62871 5050.789 3.162871
0
0 37.82449
0
0 36.38778
0
0 28.46584
0
0 0.750621
0
0 1.293377
0
0 2.171026
2163.937 38950.86 2332.104
2590.623 80641.35 2590.623

keluar (F6)
Kg
12770.67
1066.851
290.4553
3.361112
24.59531
23.12681
8.059176
505.0789
6049.233
5527.594
11383.32
90.3507
176.0907
742.8468
41979.72
80641.35

, kg/m3
1753.115
4230
7874
12356.55
4112.266
2650
3340
5242
4230
2840
3100
2660
2320
2670
966.6194

Volume
(m3/jam)
16.69275
0.966325
0.368879
0.00272
0.05981
0.008727
0.024129
0.963523
0
0
0
0
0
0
40.29597
59.38283

rotary dryer
fungsi : mengeringkan bahan yang keluar dari cristalizer dengan bantuan udara panas
dasar pemilihan : sesuai untuk pengeringan padatan
kondisi operasi : P = 1 atm
suhu umpan : 10 oC
suhu udara : 150

perhitunga :
dari neraca massa dan neraca panas :
feed masuk =

20870.0372855154 kg/jam
46010.0841996472 lb/jam
771222837.592273 kj/jam
730965005.469956 btu/jam
10 C
85
150
85

total panas =
suhu bahan masuk =
suhu bahan keluar =
suhu udara masuk =
suhu udara keluar =
delta T lmtd
t1=
t2=

86
185
302
185

117
99

T lmtd =( t2-t1)/ ln( t2/t1)


( t2-t1) =
-18
ln( t2/t1) =
-0.1670540847
T lmtd =
107.7495353454 F
315 K
perhitungan area of drum
asumsi solid velocity, us =
area aliran solid , As = ms/(s x us)
keterangan
As = area drum yang dilewati solid (m2)
ms = rate solid (kg/dt)

1.2 m/detik

(ulrich,table 4-10)

s= densitas solid (kg/m3)


us = solid velocity (m/dt)
ms =

20870.0372855154 kg/jam
5.7972325793 kg/detik
s,campuran=
1.7644957386 kg/m3
us =
1.2 m/detik
As =
2.7379080854 m2
As =
0.785 D^2
2.7379080854
=
0.785 D^2
D^2
=
3.4877810005
D
=
1.8675601732 m
perhitungan koefisies volumetri heat transfer,(Ua) =
Ua =
240 x G ^0,67
D
keterangan :

G (asumsi ) =
D =
Ua
=

0.1 Kg/dt.m2
1.8675601732
27.474932741 J/m3.dt.K

perhitungan panjang rotary drum :

V
=
total panas pada sistem
Q
=
Ua =
D=
T lmtd =

214228.565997854
214228.565997854
L

2.7379080854 L
214228.565997854 Kj/dt
27.474932741 J/m3.dt.K
1.8675601732 m
315

=
=
=

27.474932741
23713.0369112527 L
9.0342104556 m

perbandinga L/D dryer = 4-10 (Perry, 12-54)


L/D =
4.8374400918
karena L/D dryer memenuhi range yang ditentukan, maka pengambilan nilai
us=1,2 dan G=0,1 kg/dt.m2 dapat di terima (trial us dan G sampe nilai L/D 4-10)

B=
A drum =

205 (blm tw dari mana)


2.7379080854 m2

2.73790809

F
=
=
perhitungan sudut rotary
slop =
panjang drum =
slop actual =
tg alpha =

7622.6215909286 kg/jam.m2
0.027727922
+
0.0423056873 menit
8 cm/m
9.0342104556 m
72.2736836449 cm =
0.7227368364
0.8819217057 mendekati

0.01457777

0.72273684 m
1 derajat

diameter drum, D =
1.8675601732 m
panjang drum, L =
9.0342104556 m
tinggi flight = 1/8 D =
0.2334450216 m
jumlah flight 1 circle = 3 D =
5.6026805196 buah
total circle = panjang drum/panjang flight
total circle =
4.5171052278 digunakan
total jumlah flight = total circle x jumlah flight tiap 1 circle
total jumlah flight =
30

D=
H = 0,16 x D =
(bulk densitas bahan) =
tekanan vertikal pada tangki

1.8675601732 m =
0.9803346266 ft

digunakan
5 buah

6.12709142 ft
165.4 lb/cuft

Zr =
r (jari-jari tangki ), ft = D/2 =

0.147050194 ft
3.0635457081 ft

PB=
2.7
tekanan lateral PL=
k x PB =
P operasi = PB+PL =
3.6018 psi
untu faktor keamanan 10 %, digunakan tekan:
P aktual =
3.96198 psi
4 psi

ts =
ts =
digunakan

0.0011182864
+
0.1261182864 inch
0.1875 (3/16)

isolasi
batu isolasi dipakai setebal 4 inch (Perry ed.7; 12-42)
diameter dalam rotary =
diameter luar rotary =
maka diameter rotary terisolasi =
perhitungan power rotary :

0.9018 psi

0.125

6.1270914162 ft
6.1583414162 ft
6.8250080829 ft

(perry ed.6 ) persamaan 20-44

dengan:
N, putaran rotary =
d, diameter shell =
w, berat bahan =
D = d+2 =

6 rpm
6.1270914162 ft
19715.6786041483 kg/jam
43473.0713221469 lb
8.1270914162 ft

Do = diameter luar shell =


6.1583414162 ft
Di = diameter dalam shell =
6.1270914162 ft
L = panjang drum =
9.0342104556 m
=
29.6394377 ft
(densiti steel) =
482 lb/cuft
WE =
4305.5351410508 lb

b ) berat isolasi

Do = diameter luar isolasi =


6.8250080829 ft
Di = diameter dalam isolasi =
6.1583414162 ft
L = panjang isolasi =
29.6394376628 ft
(densiti isolasi) =
19 lb/cuft
WE =
3826.3853612132 lb
c) berat bahan dalam drum
untuk solid hold-up = 15 % (ulrich T.4-10)
rate massa =
43473.0713221469 lb/jam
berat bahan =
49994.032020469 lb
berat total =
58125.9525227329 lb
berat lain diasumsikan 15 %, maka berat total =

66844.8454 lb

hp
=
93.3546289345 hp
dengan effeciency motor = 75 % ( Perry ed.6, p.20-37), maka:
P=
124.4728385793
= 125
spesifikasi :
kapasitas =
isolasi = batu isolasi
diameter =
panjang =
tebal isolasi =
tebal shell =
tinggi bahan =
sudut rotari =
time of passes =
jumlah flight =
power =
jumlah=

20870.0372855154 kg/jam
1.8675601732 m
9.0342104556 m
4 inch
(3/16) inch
0.147050194 ft
1 derajat
0.0423056873 menit
30
125 Hp
1 buah

lrich,table 4-10)

315

6 buah

COOLER 2 (CO-02)
t2

T1

106

Temperatur masuk (t1)

50.00

T2

t1
1. Kondisi operasi
a. Fluida dingin
Massa fluida dingin (Wc)

=
=

28.00

119266.677953439 kg/jam
262939.390095546 lb/h

28.00

82.400

Temperatur keluar (t2)

50.00

Beban panas pendingin

=
=
=

122.000
10,968,899
10396469.25

F
kj/jam
Btu/jam

=
=

80641.352
177784.678

kg/jam
lb/h

106.000

222.8

72

162

b. Fluida panas
Massa fluida panas (Wh)
Temperatur masuk (T1)
Temperatur keluar (T2)

Properties Air :

k
Cp

= 63.33577824 lb/ft3
=
1.6367
lb/h. ft
= 0.6241190652
0
= 91.9695177
0

2. Menentukan T
Untuk aliran counter-current ;
Fluida panas

T (F)

Fluida dingin

161.600

T rendah

82.400

223

T tinggi

122.000

t2 - t1

T
t2
79.200
100.800 t1

-21.6

ln (t2/t1) = -0.241162057
t2 - t1
LMTD =
=
ln (t2/t1)

-21.6
-0.2412

89.57

3. Menentukan koefisien overall heat transfer ( Ud )


Dari tabel 12.1 Towler dan Sinnot hal 797 diperoleh harga Ud yaitu :
Hot fluid
= Steam
Cold fluid
= medium organics
Dengan medium organics(0.5 cP < viscosity < 1 cP) sebagai hot fluid dan air sebagai cold fluid, kisaran Ud = 50 - 125

Ud

50-125

W/m2 OC

Dipilih harga Ud

100

W/m2 OC

17.611

Btu/h.ft2.oF

4. Menentukan luas area transfer panas ( A )


Qr
A =
Ud . T
A

= 6591.123288 ft2

in

= 612.3502054 m

in

Karena A > 200 ft2 maka tipe HE yang digunakan adalah shell and tube.
Pada shell adalah fluida dingin, dan tube adalah fluida panas.
5. Menghitung jumlah tube
Dari tabel 10 Kern hal 843 dipilih pipa :
OD
=
0.75
ID
=
0.652
BWG
=
18
at,
Surface per line (ao)
Panjang (L)
Jumlah tube (Nt)

=
=
=
=

0.334

in
in
in2

0.1963
ft2/ft
16
ft
A
L. ao
= 2098.5491876 tube
=
2099
tube

19.05 m

Dari Kern tabel 9 hal 841, dipilih spesifikasi 3/4 in OD square pitch diperoleh :
Pada tube :
0.75 in = 19.05 mm
OD
=
BWG
=
16
Square pitch
=
1
in
Nt
=
262
Panjang
=
16
ft
Passes
=
2
Pada shell :
ID shell
= 19.770546093 in
bundel diameter :
Buffle
= 0.2 ID shell
dari tabel 12.4 towler hal.809 K= 0,249 n= 2.207
= 3.9541092186 in
Db =
446.17 mm
=
Pass
=
8
dari gambar 12.10 dengan spit-ring HE hal 808 diperoeh 56
sehingga diameter shell =
Ds =
502 mm
=
19.7705
6. Menghitung nilai A dan Ud terkoreksi
A

Nt. ao.L

824.067

ft2

76.560

m2

Qr
A. T

Ud

Ud

140.857

Btu/h.ft2. oF

799.828

W/m2 OC

NIlai Ud sesuai pada range 900-1200 W/m2 oC


7. Pada tube untuk fluida panas
a. Luas per pipa
Nt . at'
at =
144 .n
at

0.304

ft2

=
0.028
m2
b. Kecepatan massa steam ( Gt )
Wc
Gt
=
at
Gt

= 864130.27415413 lb/h.ft2
= 4218929.4144428

kg/jam. m2

c. Menghitung nilai Nre


ID
= 0.652 in
= 0.05432 ft
Nre
Nre

Gt . De

864130.2742 x 0.05432
=
1.6367
=
28679.066
=

d. Menghitung nilai hio


Dari Kern hal 164, untuk media pemanas berupa steam berlaku harga,
hio =
1500 Btu / h ft F
8. Pada shell untuk fluida dingin
a. Menghitung nilai ho
asumsi
:
ho
=
hio
=
tc
=
Tc
Tw

tf

=
=

tc

300
1500

Btu / h ft F
Btu / h ft F

82.40

(Trial pertama, Kern hal 476)

222.8
F
hio
+
hio + ho
o

82.400

199.40

=
=

tw - tc
199.40

117.00

( Tc - tc )

1500

1500
+

300

82.40

Dari figure 15.11 Kern hal 474 nilai ho untuk nilai tf tersebut adalah
ho
=
300 Btu / h ft F
b. Menghitung nilai Uc
ho.hio
Uc
=
ho + hio
Uc

300
300

=
250.0
c. Menghitung nilai Rd
Uc-Ud
Rd
=

x
+

1500.0
1500.0

Btu/h.ft2.oF

222.8

Rd

Uc.Ud
250.000
250.000
0.0031

=
=

140.857
140.857

9. Menghitung penurunan tekanan


a. Pada tube
Gt
= 864130.2742 lb/h.ft2
L
=
16
ft
n
=
2
ID
=
0.652
in =
Nre
=
28679.1

0.054

ft

Dari Kern figure 26 hal 836, diperoleh nilai f yaitu


Menghitung p karena panjang pipa
Ps

f x Gt2 x L x n
5.22 1010x IDt x t
0.00003
x
=
5.2E+10
=
2.5E-01 psia

0.00003

864130.27
^2
x
0.054

x
^10

16
x

x
1

Menghitung p karena tube passes


4n
V2
Pr
=
x
2g
s
Pada figure 27 Kern hal 837 untuk nilai Gt
V2
2g
Pr

=
=
=

PT

864130.27415413

0.080
4

x
2
1
0.64

x
psi

= Ps + Pr
= 0.252852105 +
=
0.893
psi

Ps yang diijinkan

0.080

< 10

0.64

psi , maka syarat terpenuhi.

lb/h.ft2

RINGKASAN SPESIFIKASI COOLER (CO-02)


Fungsi
: Menurunkan temperatur produk bawah
C
Tipe
Jumlah tube

:
:

Menara Destilasi (MD-02)


Shell and Tube
2099

Panjang
Pada tube :
OD
BWG

16

ft

:
:

psi
16

in

Square pitch
Nt
Panjang
Passes
Pada shell :
ID shell

:
:
:
:

1
324
16
2

in

23.25

0.2 ID shell

4.65

72

Buffle
Pass

ft

in
in

Ud = 50 - 125

9 K= 0,249 n= 2.207
0.44617 m
pit-ring HE hal 808 diperoeh 56 mm
in

Kern hal 476)

222.8

82.4

ft2/in2

diperoleh :

bawah

You might also like