Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak

Katedra Ekologii Stosowanej,

Wydzia Biologii i Ochrony rodowiska, Uniwersytet dzki
Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN

ZIELONA INFRASTRUKTURA W PRAWODAWSTWIE UE

Plan dziaania na rzecz
zasobooszczdnej Europy

Unijna strategia ochrony

rnorodnoci biologicznej na okres do 2020r

COM(2011) 571 final, Dz.U. C 37 z 10.2.2012

COM(2011) 244 final, Dz.U. C 264 z 8.9.2011

Naley rozwiza problemy niedostatecznej ochrony

naszego kapitau naturalnego i niedoceniania
wartoci usug ekosystemowych

Zobowizuje KE do opracowania
strategii dotyczcej zielonej infrastruktury

Strategia Europa 2020

COM(2010) 2020 final, Dz.U. C 88
z 19.3.2011

Strategia ochrony rnorodnoci biologicznej do 2020 r., strategia tematyczna w dziedzinie

ochrony
przepisy
z zakresu
rodowiska,
dyrektywa
ptasia,
dyrektywa UE
ZI moe gleby,
przyczyni
si do
skutecznej
realizacjimin.
wszystkich
strategii
politycznych
siedliskowa, dyrektywa azotanowa, dyrektywa dot. krajowych puapw emisji,
dyrektywa powodziowa, azotanowa, ramowa dyrektywa wodna.
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

ZIELONA INFRASTRUKTURA
strategicznie zaplanowana sie obszarw
naturalnych i pnaturalnych
z innymi cechami rodowiskowymi,
zaprojektowana i zarzdzana w sposb majcy
zapewni szerok gam usug ekosystemowych

obszary chronione
zdrowe ekosystemy
naturalne cechy
krajobrazu
odtworzone siedliska
sztuczne elementy
wielofunkcyjne strefy
el.podnoszce ogln
jako ekologiczn

www.eea.europa.eu
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

elementy miejskie

ZIELONA INFRASTRUKTURA CZY TYLKO ZIELONA?

Ziele miejska spenia rol pompy

wodnej. Roliny pozyskuj wod z gleby
razem z substancjami mineralnymi i
transportuj do gazi i lici a nastpnie
uwalniaj wod w procesie
ewapotranspiracji.

Proces ten zachodzi tym intensywniej im

wysza jest temperatura i nisza wilgotno
powietrza, zaley te od wilgotnoci gleby,
wiata, temperatury, wiatru i struktury lici
(Suchocka, 2011).

Woda jest niezbdna

dla utrzymania obszarw przyrodniczych,
poprawy potencjau spoecznego
i zrwnowaonego rozwoju

(BKITNA INFRASTRUKTURA)

EKOHYDROLOGIA

Pompa wodna dziaa jednak tylko

wtedy, gdy drzewa nie s poddanie
stresowi wodnemu.
Przecitne drzewo o wysokoci 10m
potrzebuje przynajmniej 133l wody dziennie
(Kramer, 1987). Wod z przestrzeni o wymiarach
1,2m x 1,2m i gbokoci 0,9m, jest w stanie
wykorzysta w 2-3godz (Vrecenak, Herrington,
1984).
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Tereny zielone - to naturalne

i najbardziej ekonomiczne metody
dla retencji wd

(ZIELONA INFRASTRUKTURA)

BIORNORODNO
Each year we lose 3% of GDP due to
the loss of biodiversity. That costs the
EU 450 billion per year
http://www.europarl.europa.eu
Podtrzymuje odporno systemw zieleni
miejskiej na stres i zdolnoci do
samoregulacji i trwaoci, co jest istotne z
punktu widzenia nakadu si i rodkw na
jej utrzymanie.

Stenie azotanw (mg kg-1)

ZIELONA INFRASTRUKTURA JAK BARDZO ZIELONA?

1,4

Tilman et al. 1996

1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
1

11 13 15 17 19 21

L. gatunkw

GATUNKI KLUCZOWE
(Peine, 1969)

KIERUJCE
od nich zaley istnienie ekosystemu w obecnej
formie i zaspokajanie potrzeb ludzi
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

PASAEROWIE
gatunki nie wpywajce znaczco na obecne
funkcje ekosystemu, ale bdce jego polis na
przyszo

USUGI EKOSYSTEMOWE wykorzystanie procesw ekologicznych w zarzdzaniu

Przykad - Nowy Jork
Liczba drzew NYC: 5.2 miliona
Liczba gatunkw drzew: 168
Roczne usuwanie zanieczyszcze: 2,202 ton

Roczne przechwytywanie deszczwki:

890 milionw galonw = 1,340 basenw olimpijskich
Roczna redukcja kosztw energii:
$50 na drzewo, $28 milionw / rok

Powierzchnia poronita drzewami: 24%

(www.MillionTreesNYC.org)

w/g Philadelphias Long Term Control Plan Update:

March 2013

Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Inwestycje w ZI stworz 10,000 miejsc pracy

dla niej wykwalifikowanych pracownikw
przez 40 lat realizacji planu.

Realizacja strategii ZI

http://www.sendzimir.org.pl/publikacje_Fundacji

Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Dziaania wzmacniajce kapita naturalny

i zielon infrastruktur
wykorzystanie potencjau
zielonej i bkitnej
infrastruktury dla usug
ekosystemowych

zachowanie i odtwarzanie
rnorodnoci i przestrzennej cznoci
zielonej i bkitnej infrastruktury,
powierzchni biologicznie czynnych,
naturalnej retencji wody, i in
DZIAANIA PLANISTYCZNE

Powikszanie istniejcego
potencjau ekosystemw
biornorodnoci, pojemnoci
retencyjnej krajobrazu i in.

Zastosowanie innowacji w
budownictwie mieszkalnym, przem.,
drogowym, gospodarce wodnociekowej, projektowaniu przestrzeni
publicznej i in.

DZIAANIA INFRASTRUKTURALNE

Budowanie kapitau ludzkiego, wsppraca midzysektorowa, transfer wiedzy,

wsparcie innowacji, mechanizmy finansowe i praktyki podziau ryzyka, instrumenty
polityczne, prawodawstwo
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Fot. I. Wagner

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych

Essen, Emsher, Germany

Zachowanie zrnicowania terenu w

procesie inwestycyjnym

Zrewitalizowane osiedle mieszkaniowe

Zachowanie cznoci elementw

przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Fot. I. Wagner

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych

FP EU GOCE018530
Grant prezydenta M
(Ed.VII.4346/G-19/2009 z 12.08.2009

Zachowanie zrnicowania terenu w

procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Studium Zagospodarowania i Kierunkw
Systemy doczyszczania i wd Rozwoju Miasta odzi
opadowych i maa retencja w Strategia Zintegrowanego Rozwoju odzi 2020+
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

czno
i stepping-stones

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

www.wilkeseastna.org

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych

Suche zbiorniki
(ang. Detention Ponds/Basins,
Dry Ponds)
http://www.news-gazette.com

Zachowanie zrnicowania terenu w

procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne

Water Plaza Benthemplein

Roterdam, Holandia
( DE UNDERBANISTEN)

Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych

W czasie opadu moe pomieci prawie 2 mln litrw wody

Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

EH-REK Ekohydrologiczna rekultywacja zbiornikw

rekreacyjnych "Arturwek" (d) jako modelowe
podejcie do rekultywacji zbiornikw miejskich

LIFE08
IwonaENV/PL/000517
Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

www.arturowek.pl

Zachowanie zrnicowanej, rodzimej

rolinnoci i wd powierzchniowych
Zachowanie zrnicowania terenu w
procesie inwestycyjnym
Zachowanie cznoci elementw
przyrodniczych
Rozszczelnienie powierzchni i
powierzchnie biologicznie czynne
Ziele przyuliczna i cigi
komunikacyjne
Rozwizania techniczne
wspomagajce retencj i infiltracj, z
wykorzystaniem rolinnoci
Podziemne systemy retencji i
rozsczania i kontrolowana powd
Systemy doczyszczania i wd
opadowych i maa retencja w
zbiornikach powierzchniowych
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

6 lat

Hierarchia podejmowania odpowiedzialnych decyzji

w zarzdzaniu zielona infrastruktur

Wagner, Krauze, 2013

European Initiative on Business and Biodiversity, changed
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

ZIELONA INFRASTRUKTURA PRZYNOSI KORZYCI

EKOLOGICZNE

EKONOMICZNE

SPOECZNE

uniezalenienie od infrastruktury szarej, ktrej budowa jest kosztowna, i

dostarcza taszych i bardziej trwaych rozwiza;
w porwnaniu z jednofunkcyjn infrastruktur szar przynosi wiele korzyci
(przestrze wielofunkcyjna);
wysoka stopa zwrotu stosunek kosztw i korzyci 3:75 (Nellemann,
Corcoran, 2010)
pozwala zachowa cechy fizyczne i tosamo krajobrazu, oraz jego estetyk;
stwarza moliwoci zatrudnienia na szczeblu lokalnym;
wzmacnia rozwj regionalny w oparciu o lokalne zasoby, skrcenie acucha
produkcyjnego i inwestycje w biogospodark (zielony wzrost) - jeden z
priorytetw inwestycyjnych we wnioskach KE z FS i EFRR ;
przeciwdziaa wykluczeniu spoecznemu, stwarza obszary integracji,
aktywizacji spoecznej i edukacji;
spenia kluczow rol w strategii adaptacji do zmian klimatu;
poprawia warunki ycia i zdrowie;
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

WYZWANIA
Dla integracji zielonej infrastruktury z rozwizaniami deszczwkowymi
Integracja informacji i danych: o ile istniej problemy z pozyskaniem
danych hydromoeteorologicznych, to pozyskanie korespondujcych danych
o ZI jest z duym dodatkowym wyzwaniem;
Narzdzia techniczne i wytyczne: czsto brakuje ich dla rodowisk
miejskich, std konieczno adaptowania dowiadcze z systemw
pnaturlnych. cisa integracja z planowaniem przestrzennym.
Narzdzia ekonomiczne: kalkulacja usug ekosystemowych i ich wczenie
do dugoterminowego rachunku ekonomicznego, z uwzgldnieniem
transferu kosztw i strat, i przyjcia za nie spoecznej odpowiedzialnosci;
Edukacja: budowanie kapitau ludzkiego na wielu poziomach (spoecznym,
zawodowym, instytucjonalnym).
Wielosektorowe strategie i integracja dziaa, aspekty prawne.

Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN

SIXTH FRAMEWORK PROGRAMME

PRIORITY [1.1.6.3]
[Global Change and Ecosystems]

Iwona Wagner
LIFE08 ENV/PL/000517
www.arturowek.pl

Katedra Ekologii Stosowanej

Wydzia Biologii i Nauk o Ziemi
Uniwersytet dzki

iwwag@biol.uni.lodz.pl
Iwona Wagner, Kinga Krauze, Tomasz Jurczak - BiO U, ERCE PAN