Professional Documents
Culture Documents
Sinop Ili Ekonomi Ve Sanayi Analizi - 2014
Sinop Ili Ekonomi Ve Sanayi Analizi - 2014
Eyll, 2015
indekiler
Tablolar Listesi......................................................................................................................................... 2
Grafikler Listesi ........................................................................................................................................ 3
Ksaltmalar ............................................................................................................................................... 4
Balarken ................................................................................................................................................. 5
Sinop li Genel Grnm ......................................................................................................................... 8
1.
2.
Ayanck .......................................................................................................................................... 31
3.
Boyabat .......................................................................................................................................... 36
4.
Dikmen........................................................................................................................................... 43
5.
Duraan ......................................................................................................................................... 48
6.
Erfelek ............................................................................................................................................ 52
7.
Gerze ............................................................................................................................................. 56
8.
Saraydz ...................................................................................................................................... 61
9.
Trkeli ............................................................................................................................................ 64
Tablolar Listesi
Tablo 1. Patent Verileri (TR82 Blgesi, 2010-2014) ............................................................................... 6
Tablo 2. Organize Sanayi Blgeleri (Sinop, 2014) .................................................................................. 9
Tablo 3. Kapasite Raporu-stihdam Verileri (Sinop, 2012-2014) ........................................................... 10
Tablo 4. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-le Baznda Firma/stihdam Verileri (Sinop, 2014) ................... 12
Tablo 5. le Baznda Sermayeler (Sinop, 2014)................................................................................... 12
Tablo 6. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Sinop, 2014) .................................. 12
Tablo 7. Sermaye Lideri lk 10 Firma (Sinop, 2014) .............................................................................. 13
Tablo 8. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Sinop, 2014)............................................................................... 13
Tablo 9. hracat Lideri lk 5 Firma (Sinop, 2010-2014) .......................................................................... 16
Tablo 10. zel Sektr Baznda Alan-Kapanan yerlerinin Says (Sinop, 2014) .............................. 18
Tablo 11. Mevduat Verileri (Milyon TL, Sinop, 2014) ............................................................................ 18
Tablo 12. Kredi Verileri (Milyon TL, Sinop, 2014).................................................................................. 19
Tablo 13. Kamu Yatrmlar-Genel Deerlendirme (Sinop, 2014) ......................................................... 20
Tablo 14. KOSGEB Destekleri-Ar&Ge Destei (Sinop, 2014) .............................................................. 23
Tablo 15. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar stihdam Lideri lk 5 Firma (Sinop Merkez, 2014) ................. 25
Tablo 16. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Sinop Merkez, 2014) ................................................................. 25
Tablo 17. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Sinop Merkez, 2014) ................................................................ 26
Tablo 18. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Merkez, 2014) ......................................... 27
Tablo 19. Mahalli darelerin Yatrmlar (Merkez, 2014) ........................................................................ 28
Tablo 20. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Ayanck, 2014) ............................. 32
Tablo 21. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Ayanck, 2014) .......................................................................... 32
Tablo 22. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Ayanck, 2014) ......................................................................... 33
Tablo 23. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Ayanck, 2014) ........................................ 33
Tablo 24. Mahalli darelerin Yatrmlar (Merkez, 2014) ........................................................................ 34
Tablo 25. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Boyabat, 2014) ............................ 37
Tablo 26. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Boyabat, 2014) .......................................................................... 38
Tablo 27. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Boyabat, 2014) ........................................................................ 38
Tablo 28. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Boyabat, 2014) ........................................ 39
Tablo 29. Mahalli darelerin Yatrmlar (Merkez, 2014) ........................................................................ 40
Tablo 30. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Dikmen, 2014) ............................. 44
Tablo 31. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Dikmen, 2014) ........................................................................... 44
Tablo 32. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Dikmen, 2014) ......................................................................... 45
Tablo 33. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Boyabat, 2014) ........................................ 45
Tablo 34. Mahalli darelerin Yatrmlar (Dikmen, 2014) ........................................................................ 46
Tablo 35. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Duraan, 2014) ............................ 49
Tablo 36. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Duraan, 2014) ......................................................................... 49
Tablo 37. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Duraan, 2014) ........................................................................ 50
Tablo 38. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Duraan, 2014) ....................................... 50
Tablo 39. Mahalli darelerin Yatrmlar (Duraan, 2014) ...................................................................... 50
Tablo 40. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Erfelek, 2014) .............................. 53
Tablo 41. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Erfelek, 2014) ............................................................................ 53
Tablo 42. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Erfelek, 2014) .......................................................................... 53
Tablo 43. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Erfelek, 2014) .......................................... 54
Tablo 44. Mahalli darelerin Yatrmlar (Erfelek, 2014) ......................................................................... 54
Tablo 45. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Gerze, 2014) ................................ 57
Tablo 46. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Gerze, 2014) ............................................................................. 57
Tablo 47. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Gerze, 2014) ............................................................................ 58
Tablo 48. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Gerze, 2014) ........................................... 58
Tablo 49. Mahalli darelerin Yatrmlar (Gerze, 2014) .......................................................................... 59
Tablo 50. Sermayelerine Gre Firmalar (Saraydz, 2014) ................................................................. 61
Tablo 51. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar Sermaye Lideri Firmalar (Saraydz, 2014) ........................ 61
2
Tablo 52. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Saraydz, 2014).................... 62
Tablo 53. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Saraydz, 2014) .................................... 62
Tablo 54. Mahalli darelerin Yatrmlar (Saraydz, 2014) ................................................................... 62
Tablo 55. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Trkeli, 2014) ............................... 65
Tablo 56. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Trkeli, 2014) ............................................................................ 65
Tablo 57. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Trkeli, 2014) ........................................................................... 66
Tablo 58. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Trkeli, 2014) .......................................... 66
Tablo 59. Mahalli darelerin Yatrmlar (Trkeli, 2014) ......................................................................... 66
Grafikler Listesi
Grafik 1. Dviz Kuru (2013*-2014) .......................................................................................................... 5
Grafik 2. Nfus Verileri (Sinop, 2010-2014) ............................................................................................ 8
Grafik 3. Sanayi Siteleri (Sinop, 2014 ................................................................................................... 10
Grafik 4. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Sinop, 2014 .............................................. 11
Grafik 5. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Sinop, 2014 .................................. 11
Grafik 6. hracat Partnerlerindeki Gelimeler (Sinop, 2014) .................................................................. 14
Grafik 7. hracat Fasllarndaki Gelimeler (Sinop, 2014) ..................................................................... 15
Grafik 8. D Ticaretin Blgelere Gre Dalm (Sinop,2014) .............................................................. 15
Grafik 9. Yatrm Tevik Belgeleri-Adet (Sinop,2014)............................................................................ 16
Grafik 10. Yatrm Tevik Belgeleri-stihdam (Sinop, 2014) .................................................................. 17
Grafik 11. Yatrm Tevik Belgeleri-Sabit Yatrm Tutar (Sinop, 2014) ................................................ 17
Grafik 12. Alan Firma Says (Sinop, 2013-2014) ............................................................................... 17
Grafik 13. Kapanan Firma Says (Sinop, 2013-2014) .......................................................................... 18
Grafik 14. Banka Verileri (Sinop, 2014) ................................................................................................. 19
Grafik 15. Konut Sat Verileri (Sinop, 2013-2014) ............................................................................... 20
Grafik 16. Genel ve Katma Bteli Yatrmlar-Sektrel Deerlendirme (Sinop, 2014).......................... 21
Grafik 17. KUR Destekleri-stihdam Destei (Sinop, 2014) ............................................................... 21
Grafik 18. KOSGEB Destekleri-Genel Destek Program (Sinop, 2014 ................................................. 22
Grafik 19. KOSGEB Destekleri-Giriimcilik Destek Program (Sinop, 2014 ......................................... 22
Grafik 20. Ajans Destekleri-Kamu ve zel Sektr Dalm (Sinop, 2011-2013) ................................... 23
Grafik 21. Ajans Destekleri-zel Sektr Sektrel Dalm (Sinop, 2011-2013) .................................... 23
Grafik 22. Nfus Verileri (Sinop Merkez, 2010-2014) ........................................................................... 24
Grafik 23. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Sinop Merkez, 2014 ............................... 24
Grafik 24. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Sinop Merkez, 2014 .................... 25
Grafik 25. Yatrm Tevik Belgeleri Adet (Merkez,2012-2015*........................................................... 26
Grafik 26. Yatrm Tevik Belgeleri Yatrm ve stihdam (Merkez, 2012-2015*) ................................. 27
Grafik 27. Nfus Verileri (Ayanck, 2010-2014 ...................................................................................... 31
Grafik 28. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Ayanck, 2014 ........................................ 31
Grafik 29. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Ayanck, 2014 ............................. 32
Grafik 30. Nfus Verileri (Boyabat, 2010-2014...................................................................................... 36
Grafik 31. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Boyabat, 2014 ........................................ 36
Grafik 32. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Boyabat, 2014 ............................ 37
Grafik 33. Yatrm Tevik Belgeleri-Yatrm ve stihdam (Boyabat, 2012-2015*) .................................. 39
Grafik 34. Nfus Verileri (Dikmen, 2010-2014....................................................................................... 43
Grafik 35. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Dikmen, 2014 ......................................... 43
Grafik 36. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Dikmen, 2014 ............................. 44
Grafik 37. Nfus Verileri (Duraan, 2010-2014 ..................................................................................... 48
Grafik 38. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Duraan, 2014 ....................................... 48
Grafik 39. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Duraan, 2014 ............................ 49
Grafik 40. Nfus Verileri (Erfelek, 2010-2014........................................................................................ 52
Grafik 41. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Erfelek, 2014 .......................................... 52
Grafik 42. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Erfelek, 2014 .............................. 52
3
Ksaltmalar
Ar-Ge
ED
HMM
KUR
KOSGEB
KUZKA
OSB
TBB
TM
TOBB
TSO
TK
YDO
$
TL
: Aratrma - Gelitirme
: evresel Etki Deerlendirmesi
: Hizmet Merkezi Mdrl
: Trkiye Kurumu
: Kk ve Orta lekli letmeleri Gelitirme ve Destekleme daresi Bakanl
: Kuzey Anadolu Kalknma Ajans
: Organize Sanayi Blgesi
: Trkiye Bankalar Birlii
: Trkiye hracatlar Meclisi
: Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii
: Ticaret ve Sanayi Odas
: Trkiye statistik Kurumu
: Yatrm Destek Ofisi
: Amerikan Dolar
: Avro
: Trk Liras
Balarken
2013 yl verileri kullanlarak hazrlanan 2013 Yl Sinop li Sanayi Analizi almas ile
birlikte her yl dzenli olarak bu analizin gelitirilerek devam edilmesi karar alan Kuzey
Anadolu Kalknma Ajans (KUZKA) Sinop Yatrm Destek Ofisi (YDO), 2014 ylnda farkl
verileri de bu analizde kullanarak Sinop iline ynelik 2014 Yl Sanayi ve Ekonomi Analizi
almasn tamamlamay hedeflemektedir.
zetle, 2014 yl ierisinde hem kamuda hem de zel sektrde yaanan gelimeler Sinopun
ekonomik deerini daha da arttrmtr. Sinop-Samsun karayolunun tamamlanarak Karadeniz
sahil hatt projesinin Sarp snr kaps ile Sinop arasndaki karayolu almas tamamlanmtr
(Sinop-Gerze yeni gzergah trafie ald, 2014). Japon & Fransz ortaklnda Sinopta
kurulmas planlanan nkleer santral projesinin almalar devam etmekte, ilk reaktrn 2023
ylnda faaliyete gemesi hedeflenmektedir (Sinop Nkleer Santrali 2023 ylna yetiecek,
2014). Bir dier nkleer santral projesi olan Akkuyu Nkleer Santral Projesi iin evresel Etki
Deerlendirme (ED) Raporu 2015 yl ierisinde alnrken, Sinop ilinde planlanan nkleer
santral iin de yakn zamanda ED raporunun alnmas beklenmektedir. Gerekleen kamu
yatrmlar ve planlamalar ile birlikte 2014 ylnda Sinoplular daha ok tasarruf ve yatrma
ynelmi, zellikle gayrimenkul sektrnde son birka ylda nemli bymeler grlmtr.
D ticaretinde fazla vermeye devam eden Sinop, 2014 ylnda farkl sektrlerde nemli
rakamlarda ihracat gerekletirirken, bu yl ierisinde yeni d ticaret partnerlerinin de ortaya
kt grlmektedir. Dviz kurunun 2013 yl ikinci yarsndan 2014 yl sonuna kadar byk
deiimler gstermesi, Sinopta faaliyet gsteren firmalarn i piyasaya ynelmesi, ihracat
odakl retimin daha nceki yllara gre daha dk olmas gibi nedenler de Sinop
ihracatnda grlen deiimde temel etkenler olarak n plana kmaktadr.
Grafik 1. Dviz Kuru (2013*-2014)
2,400000
2,300000
2,200000
2,100000
2,00000
1,900000
1,800000
Sanayinin tm ilelerde gelitirilmesine ynelik olarak Sinop ilinde faaliyet gsteren destek
mekanizmalar ile birlikte yatrm tevik sistemi firmalara nemli katklar salam, 2014 yl
ierisinde firmalarda Aratrma-Gelitirme (Ar-Ge) olgusunun gelitirilmesi salanmtr.
Ancak Ar-Ge almalarnn temeli olan patent ve marka tescil konusunda ise sadece Sinop
ilinin deil, TR82 blgesinin de dier blgelere gre olduka geride kald grlmtr.
Tablo 1. Patent Verileri (TR82 Blgesi, 2010-2014)
2010
2011
Sinop
1
1
Kastamonu
0
0
ankr
0
1
TR82
1
2
2012
1
0
0
1
2013
1
1
1
3
2014
0
3
0
3
9 ilede birok farkl sektrde nemli retime sahip Sinop ilinde ilelerin her birinin ayr
analizi, ne kan sektrler ve firmalarn belirlenmesi, istihdamn sektrel dalmnn
aklanmas ve iledeki gelimelerin deerlendirilmesi bu almann temel hedefini
oluturmaktadr. Her ile iin ay ayr kapasite ve istihdam rakamlar incelenmi ve Trkiye
Kurumu (KUR) Sinop l Mdrl ve Sinop Bilim, Sanayi ve Teknoloji l Mdrlnden
alnan veriler ile rakamlarn doruluu kontrol edilmitir. Sinop Valilii l Planlama ve
Koordinasyon Mdrl tarafndan alnan veriler ile ilelerdeki kamu yatrmlar incelenmi,
Kk ve Orta lekli letmeleri Gelitirme ve Destekleme daresi Bakanl (KOSGEB)
Sinop Hizmet Merkezi Mdrlnn (Sinop HMM) KOBlere ynelik destekleri ile baznda
analiz edilerek firmalara yl ierisindeki katklar deerlendirilmitir. Ve son olarak her ile iin
ayrlan blmn sonunda Sinop YDOnun ile hakknda yorumu yer almtr.
Analizler iin kullanlan sanayi sicil belgeleri adndan da anlalaca zere sanayi alannda
faaliyet gsteren firmalara verilmektedir. Ancak bu belgeler kapsamnda elde edilen veriler
Sinop ilinde yer alan tm firmalar kapsamamakta, ilelerde faaliyet gsterip Sinop Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Sinop l Mdrlne bu belge iin bavuru yapmayan az sayda ve
dk kapasite ve istihdaml firmalar da bulunabilmektedir. Sinop ve Boyabat Ticaret ve
Sanayi Odalarndan (TSO) alnan sermaye verileri ise firmalarn kurulu sermayesi ile birlikte
sermaye art durumundaki son sermaye bilgilerini belirtmektedir. Tablolardan anlalaca
zere, sermaye listesinde yer alan her firmann sanayi sicil belgesine sahip olmad, turizm
ve dier hizmet sektrnde faaliyet gsteren firmalarn sermaye liderliinde ilk 5te yer ald
grlebilmektedir.
Sinop Yatrm Destek Ofisinin (Sinop YDO) Sinop ilinin tm ilelerinde faaliyet gsteren
firmalar yerinde ziyaret etmesi sonucu kiisel deneyimler ile bu rapor hazrlanm, ildeki ilgili
kurumlarn veritabanlar ile de alma desteklenmitir. 2011 yl Haziran ayndan itibaren
faaliyet gsteren Sinop Yatrm Destek Ofisi, her yl yeni faaliyet balama ve kapanma ile
gncellenen Sinop ilindeki reticilere ynelik ziyaretlerin yaklak %95ni tamamlamtr.
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
2011 ylnda itibaren Sinop ilinde gmrn kapatlm olmas Sinop ekonomisini d ticaret
geliimini ve yeni yatrmcnn ekilmesi konularnda olumsuz etkilemektedir. Sinoplu firmalar
d ticareti Samsun Liman ya da stanbuldaki limanlar zerinden gerekletirmekte olup, bu
firmalarn byk bir ounluunun ihracat rakamlarnn byk bir ounluu Sinopa
yansmamaktadr. 2014 ylnda toplam da yansyan ihracat rakamnn 6 milyon $ olduu
tahmin edilmektedir.
Sanayi sicil belgeli firmalar deerlendirildiinde 2014 ylnda Sinop ilinde ne kan sektrler
ilelere gre farkllk gstermektedir. Boyabatta toprak rnleri imalat sektrnde grlen
younlama kmelenme potansiyeli olutururken, Ayanck ve Trkeli ilelerinde aa
rnleri alannda 10un zerinde firma bulunmakta olup, bu sektrde de kmelenmeye
ynelik bir potansiyel ortaya kmaktadr. Sinop Merkez ilesinde sanayi ve hizmet
sektrlerinde olduka melez bir yaplama grlmektedir; Sinop Organize Sanayi Blgesi ve
evresinde sanayiye ynelik faaliyetler yaygnken, ehir merkezinde ise turizm n plana
kmaktadr. Bu noktada en nemli husus, Sinop Merkez ilesinin genel olarak sanayi
8
olup,
OSBdeki
altyap hizmetlerinin
2015
yl ierisinde
tamamlanmas
planlanmaktadr. Boyabat OSBden alnan verilere gre 2014 yl ierisinde OSBye gelen
talepler deerlendirilerek 2014 yl sonunda 4 firmaya tahsis salamtr. Tahsisi tamamlanan
firmalarn da 2015 yl son dneminde faaliyete gemesi hedeflenmektedir.
Sinop OSBde ise altyap hizmetleri tam olsa da OSBde doalgaz hizmetinin henz
sunulamamas yatrmclar iin enerji maliyetinin ykselmesinden tr nemli skntlar
yaratmaktadr. Yine OSBde yeni yatrm ihtiyalarna ynelik rezerv alann olmamas, civar
kylerdeki kyllerin OSB ierisinde hayvan otlatmaya devam etmesi, OSBde sunulan
internet hznn yava olmas da dier skntlar arasnda yer almaktadr.
Tablo 2. Organize Sanayi Blgeleri (Sinop, 2014)
Byklk (Hektar)
Toplam Parsel Says
Tahsisli Parsel Says
Bo Parsel Says
Faal Tesis Says
Proje Aamasnda
naat Devam Eden Tesis Says
stihdam (Kii)
Sinop OSB
100
69
48
21
27
8
13
1.380
Boyabat OSB
72
24
4
20
0
4
0
0
Sinop Merkez ilesinde yer alan II. Ksm Sanayi Sitesinin faaliyete gemesi ile birlikte Sinop
genelinde toplam 5 adet Sanayi Sitesi bulunmaktadr. Sinop Bilim, Sanayi ve Teknoloji l
Mdrlnden alnan verilere gre, Sinopta yer alan Sinop I. Ksm, Boyabat, Gerze ve
Ayanck Sanayi Siteleri 2014 yl sonunda %100 kapasiteyle faaliyet gsterirken, yl
ierisinde yapm tamamlanan ve kullanma alan Sinop II. Ksm Sanayi Sitesi ise %30
doluluk oranna sahip olmutur.
800
760
700
300
576
250
600
500
200
400
150
295
100
302
150
50
300
200
200
138
302
Boyabat Sanayi
Sitesi
100
151
100
0
Ayanck Sanayi Sitesi Gerze Sanayi Sitesi
Toplam yeri
alan i
Sanayi Sitelerinde genellikle alan says firma bana 5i gememektedir. Ancak Sinop ve
Boyabat Kk Sanayi Sitelerinde yaklak 20 kii ile retim yapp, Organize Sanayi
Blgesinde yer almayan baz firmalar da bulunmaktadr. OSBlerde sunulan alanlarn
firmalarn taleplerinden fazla olmas, OSBlerde yer tahsisi iin istenen bedelin firma
sahiplerine gre fazla olmas, OSBlerin ehir merkezi darsnda olmasndan tr iilerin
tanmas iin denmesi gereken ek maliyetler bu tr firmalarn OSBlere tanmamasnn en
nemli sebepleri arasnda yer almaktadr.
Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii (TOBB) verilerine kyasla 2014 ylnda 134 adet kapasite
raporu alnm olup, geen yllara gre bu rakamda azalma grlmektedir. Nitelikli istihdam
olarak mhendis saysnda artma grlrken, teknisyen ve usta saysnda azalma
bulunmaktadr. Rapor bana alan saysnn artmas ise firmalarda istihdamn korunduu
ve arttna iaret etmektedir.
Tablo 3. Kapasite Raporu-stihdam Verileri (Sinop, 2012-2014)
Yl
Kapasite
Mhendis
Teknisyen
Usta
i
Raporu
Says
2012
139
43
95
431
4098
2013
146
46
115
406
4522
2014
134
47
101
387
4552
dari
Toplam
alan
255
272
261
4922
5361
5348
Rapor
Bana
alan
35
37
40
Kaynak: TOBB
Sinop Bilim, Sanayi ve Teknoloji l Mdrlnden alnan veriler dorultusunda Sinop ilinde
sanayi sicil belgeli firmalar sektrel faaliyet alanlar ve sunduklar istihdam alannda
incelenmitir. Sinop ilinde tm ilelerde faaliyet gsteren firmalar deerlendirildiinde aa
rnleri imalat, gda ve ta toprak alannda faaliyet gsteren firmalarn sayca n plana
kt grlmektedir. Aa rnleri imalat Sinop Merkez, Ayanck ve Trkeli ilelerinde, ta
toprak alannda faaliyet gsteren firmalar daha ok Boyabatta younlarken, gda sektr
ise Sinopun genelinde etkin olmaktadr. Sektrlerin Sinop iline sunduu istihdam rakamlar
incelendiinde ise tekstil sektr yaklak 2.800 kiilik istihdamla lider konumundadr. kinci
10
srada yer alan ta-toprak imalat sektrnde ise (zellikle tula imalatnda) 1.600 kii
almaktadr.
Grafik 4. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Sinop, 2014)
120
3000
100
2500
80
2000
60
1500
40
1000
20
500
0
Aa
Cam
Elektrik
retimi
Gda
Kimya
Matbaa
Metal
Plastik
Su
rnleri
Ta
Toprak
Tekstil
Firma Says
Tersane
alan Says
Firma bana den istihdam ortalamas sektrlere gre deerlendirildiinde ise yine tekstil
sektr n plana kmaktadr. Tekstil sektrnde firma bana 117 kii alrken, kimyasal
rnler, su rnleri, ta-toprak imalat alanlarnda faaliyet gsteren firmalarda bu rakam
20dir. Sinop ortalamas ise firma bana 17 kii olup, birok sektrn ortalama altnda kald
grlmektedir.
Grafik 5. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Sinop, 2014)
Sinop Ortalama
Tersane
Tekstil
Ta Toprak
Su rnleri
Plastik
Metal
Matbaa
Kimya
Gda
Elektrik retimi
Cam
Aa
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
Firma ve istihdam bilgileri ileler baznda incelendiinde firma says baznda Merkez ve
Boyabatn, istihdamda ise Merkez, Boyabat ve Gerze ilesinde younlama olduu
grlmektedir. Merkez ve Boyabat ilelerinde yer alan firmalar Sinop ilinin %58,5ini, yine
Merkez, Boyabat ve Gerzede sunulan istihdam ise Sinop ilinin %85ini oluturmaktadr;
zetlemek gerekirse Sinopun istihdam genel olarak bu ilde toplanmaktadr. Firma bana
istihdamda Gerze firma bana 36 kiilik istihdam ile ilk srada gelirken, Boyabatta firma
bana 20 kiilik istihdamla ikinci srada yer almakta, 3. srada olan Sinop Merkezde ise
firma bana 18 kii almaktadr.
11
Tablo 4. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-le Baznda Firma/stihdam Verileri (Sinop, 2014)
Firma
%Sinop
stihdam
%Sinop
stihdam/Firma
Ayanck
56
13,49
408
5,95
7
Boyabat
95
22,89
1.875
27,33
20
Dikmen
17
4,10
196
2,86
12
Duraan
22
5,30
139
2,03
6
Erfelek
12
2,89
93
1,36
8
Gerze
35
8,43
1.246
18,16
36
Merkez
149
35,90
2.718
39,62
18
Saraydz
2
0,48
4
0,06
2
Trkeli
27
6,51
182
2,65
7
Sinop
415
100
6.861
100,00
17
Kaynak: Sinop Bilim, Sanayi ve Teknoloji l Mdrl
Sinop ve Boyabat TSOlardan alnan sermaye verilerine gre ilelerde faaliyet gsteren
firmalarn sermayeleri incelendiinde ise Sinop Merkez 117 milyon TL tutarndaki toplam
sermayesi ile Sinop ili genelinin %39,5ini oluturmaktadr. Boyabat ile birlikte bu iki ile
Sinop sermayesinin %68ine sahip olmas, Sinop ilindeki sermayenin youn olarak bu iki
ilede toplandn gstermektedir.
Tablo 5. le Baznda Sermaye Verileri (Sinop, 2014)
Sermaye (TL)
Ayanck
21.767.975
Boyabat
85.367.031
Dikmen
22.861.700
Duraan
10.130.619
Erfelek
9.317.819
Gerze
10.681.341
Merkez
117.199.509
Saraydz
1.859.422
Trkeli
17.764.975
Sinop
296.950.391
%Sinop
7,33
28,75
7,70
3,41
3,14
3,60
39,47
0,63
5,98
100,00
Sinop ili genelinde en ok istihdam sunan firmalar listelendiinde Gerze ilesinde metalize
iplik imalat yapan Betareks 566 alanyla ilk srada gelmektedir. lk 5te yer alan dier
firmalar ise Sinop Merkezde yer almakta olup, listede sadece Kaya-pen firmas tekstil
sektrndeki firmalardan farkl olarak PVC imalat alannda faaliyet gstermektedir. lk 5te
yer alan firmalarn Sinopun tm istihdamnn yaklak %23n karlamas ise Sinopta bu 5
firmann Sinop ilinde istihdama ynelik katksn gz nne sermektedir.
Tablo 6. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Sinop, 2014)
Firma Ad
Sektr
stihdam
Betareks Metalize plik ve Ambalaj
Tekstil
566
Tura Tekstil Turizm naat
Tekstil
280
rsan Tekstil Konfeksiyon
Tekstil
267
Kaya-Pen Plastik
Plastik
244
Sinop Bizim Tekstil Konfeksiyon
Tekstil
217
Lider Firmalarn Toplam
1574
%Sinop
8,25
4,08
3,89
3,56
3,16
22,94
12
Sinoptaki firmalarn sermayeleri incelendiinde ise ilk srada Sinop ili vergi rekortmeni de
olan Sadklar Su rnleri firmas gelmekedir. Sadklarn sermayesi Sinopun toplam
sermayenin %6,7sine tekabl etmektedir. Sinop Organize Sanayi Blgesinde faaliyet
gsteren Kaya-pen firmas sermaye asndan ikinci srada yer almakta olup, inaat
sektrnde Boyabat ilesinde faaliyet gsteren Dostlar Kum akl firmas ile ayn sektrde
Sinop OSBde faaliyet gsteren Kaya Yap naat firmas ile listede nc ve drdnc
srada yer almaktadr. Sermaye sralamasnda Sinop genelinde ilk 10da yer alan firmalarn
toplamnn Sinopun n oluturmas da dikkat ekmektedir.
Tablo 7. Sermaye Lideri lk 10 Firma (Sinop, 2014)
Firma Ad
Sektr
Sadklar Su rnleri
Gda rnlerinin imalat
Kaya-Pen Plastik
Kauuk ve plastik rnlerin imalat
Dostlar Kum akl naat
Dier madencilik ve ta ocakl
Kaya Yap naat
Kauuk ve plastik rnlerin imalat
Erfelek Yeilolu naat
Bina inaat
Sinop Ors Orman rnleri
Aa, aa rnleri imalat
Okyanus Eitim Yayn Datm
Eitim
Karata Pazarlama naat
Perakende ticaret
Turhan Dericilik Sanayi
Toptan ticaret
Metropol Zccaciye Gda
Perakende Ticaret
Lider Firmalarn Toplam
Sermaye (TL)
20.000.000
11.000.000
8.000.000
7.000.000
6.300.000
6.250.000
5.300.000
3.000.000
3.000.000
3.000.000
72.850.000
%Sinop
6,73
3,70
2,69
2,36
2,12
2,10
1,78
1,01
1,01
1,01
24,53
Sermaye (TL)
70.443.665
31.841.032
24.184.926
22.330.750
19.591.100
168.391.473
%Sinop
23,72
10,72
8,14
7,52
6,60
56,70
deerlendirilmektedir. Rakamlara gre Sinop ilinin 2014 yl ihracat 25,8 milyon $ olurken,
ithalat ise 6,9 milyon $ olarak ifade edilmitir. Verilere gre en nemli husus, 2013 ylna
kyasla Sinop ilinin hem ihracatnda hem de ithalatnda azalma grlmektedir. Sinop YDO
tarafndan d ticaret verileri illerin nfusuna gre oranlandnda ise Sinop ihracatta birey
bana 126,3 $ ile 62. srada, ithalatta ise yine birey bana 33,7 $ ile 73. srada yer
13
almaktadr. Hem il geneli hem de birey bana den d ticaret verilerinde Kastamonu,
ankr ve Sinop illerini kapsayan TR82 Blgesinde Sinop son srada yer almaktadr.
Sinop ilinin ihracat rakamlarnn genel olarak dk olmasnda elbette baz temel sebepler
yer almaktadr. Bunlardan en nemlisi, Sinopta faaliyet gsteren byk firmalarn
merkezlerinin stanbulda yer almas ve dolasyla ihracat / ithalat rakamlarnn stanbul iline
yanstlmasdr. Sinopta retim yapan firmalar ile yaplan grmelerde bu adan her yl
yaklak 5-6 milyon $ eksik ihracatn sz konusu olabilecei dile getirilmektedir.
hracatn 2013 ylna kyasla 6 milyon $ daha az olmasnn en nemli sebebi ise RusyaUkrayna arasnda yaanan siyasi gerilimdir. Halen devam eden sava hali bu iki lke ile
ticaret yapan lkelerin de olumsuz etkilenmesine neden olmaktadr. zellikle Sinop ilinin her
yl en byk ihracat partneri olan Ukraynaya 2014 ylnda gerekletirilen ihracatta byk
d yaanmtr; 2010 ylnda Sinopun Ukraynaya olan ihracat 18 milyon $ iken, 2014 yl
sonunda bu rakam 1,6 milyon $a gerilemitir.
2013 ylnda Uzakdouya (zellikle Japonya ve Gney Kore) yaplan ihracat en st seviyeye
ularken, 2014 ylnda bu iki lkeye ihra edilen su rnlerinde yaanan azalma ihracat
rakamlarn da etkilemitir. Japonya ve Gney Koreye 2014 yl sonunda yaplan toplam
ihracatta yaklak %50 azalma grlmektedir.
Grafik 6. hracat Partnerlerindeki Gelimeler (Sinop, 2014)
Uzakdou'ya hracat ($)
20,0
Milyonlar
Milyonlar
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
,0
,0
2010
hracat ($)
2011
2012
2013
2014
2010
2011
Gney Kore
2012
2013
2014
Japonya
Kaynak: TK
D ticarette sektrel anlamda Sinop ilinde 2014 ylnn en byk ihracat kalemi rme giyim
eyas olurken, ya meyve ve sebze ihracatnda byk d gzlemlenmektedir. rme
giyim alannda Sinopta son dnemde yaplan yatrmlarn artmas ve firmalarn Zara, Mango
vb. gibi uluslararas firmalara fason retim ile birlikte daha ok ihracat gerekletirmesi son 5
ylda bu sektrdeki ihracatn yaklak 17 katna ulamasna olanak salamtr. Her ne kadar
Sinopta retilmese de firma merkezleri Sinopta olduu iin d ticaret verileri Sinop iline
yanstlan ya meyve ve sebze ihracat ise son bir ylda 7 milyon $ kayp yaam olup, Sinop
ilinin genel ihracat rakamlarna negatif ynde etki etmitir.
14
25,0
Milyonlar
Milyonlar
8,0
6,0
4,0
2,0
5,0
,0
,0
2010
2011
2012
2013
2014
hracat ($)
2010
2011
2012
2013
2014
hracat ($)
Kaynak: TK
Yeni sektrler ile birlikte corafi dalm da incelendiinde 2014 ylnda Sinopun d
ticaretinde eksen kaymas da grlmektedir. 2014 yl sonunda Sinopun en nemli ihracat
partnerleri Avrupa ve Asya (zellikle Uzak Dou) olurken, ithalatn ise neredeyse tamam
bata in olmak zere Asya ve Avrupa lkeleri tarafndan gerekletirilmitir. Blgesel olarak
inceleme sonucunda ortaya kan en nemli husus; daha nceki yllara kyasla artk Avrupa
pazar Sinop ili iin daha nemli bir konuma gelmesidir.
Grafik 8. D Ticaretin Blgelere Gre Dalm (Sinop,2014)
Orta Dou
5%
hracat ($)
Afrika
3% Amerika
0%
Afrika
Amerika
Asya
38%
Avrupa
54%
Asya
Avrupa
Orta Dou
Afrika
Orta Dou 0%
1%
thalat ($)
Amerika
0%
Avrupa
22%
Afrika
Amerika
Asya
77%
Asya
Avrupa
Orta Dou
Kaynak: TK
Trkiye hracatlar Meclisinden (TM) alnan verilere gre 2010-2014 yllar arasnda Sinop
ilinin ihracat liderlerinde baz firmalarn listede sabit kalrken, baz firmalarn da belirli
dnemlerde listeye dahil olduu grlmektedir. Mersindeki ya meyve ve sebze rnlerini
Sinop zerinden ihra eden Rfat Turgut ahs firmas 2010-2013 yllar arasnda ihracat
lideri olurken, son dnemde Rusya-Ukrayna geriliminden tr ihracatn azalmasyla liderlii
kaybetmitir. Dikmende deniz salyangozunu ileyen Sadklar firmas da Gney Kore ve
Japonyaya ihracat ile son 5 ylda ilk 5teki tabloda yer alan iki firmadan biri olarak dikkat
ekmektedir. 2014 ylnda ihracat lideri olan zgnay Orman rnleri firmasnn merkezi
Sinop ilinde kaytl gzkse de firma retimini stanbulda gerekletirmektedir. 2. srada yer
alan Buenoteks firmas ise Sinop OSBde retim yapan Ensa Tekstil firmasnn resmi ad
olarak kaytlara gemektedir. 2011 ylna kadar merkezi stanbulda olan plastik rn reticisi
Kaya-pen firmas, merkezi Sinopa tamasyla son 3 ylda ihracatta ilk 5te yer almaktadr.
15
2010
Fatih ztrk
Mehmet Ali mamolu
Rfat Turgut
Sadklar Souk Hava Tesisleri ve Su rnleri San. Tic. Ltd. ti.
Baolu ve D Ticaret Ltd. ti.
2011
2012
2013
2014
Rfat Turgut
Kaya-Pen Plastik Sanayi ve Tic. Ltd. ti.
Kaynak: TM
2014
3
2
1
Ocak
ubat
0
Mart
1
Nisan
2
1
Mays
Haziran
Temmuz
Austos
1
Eyll
1
0
Ekim
1
0
Kasm
Aralk
16
2013 ylnda hazrlanan yatrm tevik belgelerinde belirtilen 1175 kiilik istihdama karlk
2014 ylnda sadece 321 kiilik istihdam bulunmaktadr. Yatrm saysnda azalmayla birlikte
Sinopta sunulan istihdam rakamlar da bu durumdan etkilenmitir.
Grafik 10. Yatrm Tevik Belgeleri-stihdam (Sinop, 2014)
2013
2014
330
250
210
109
105
90
0
Ocak
15
ubat
30
Mart
40
100
78
Nisan
Mays
50
0
Haziran
Temmuz
Austos
Eyll
32
Ekim
40
17
Kasm
Aralk
2015 yl ierisinde kullanma sunulmas planlanan doalgaz yatrm iin 85 milyon TLlik
yatrm tevik belgesi hazrlanm olup, 2014 ylndaki toplam 104 milyon TLlik yatrm belge
sabit yatrm tutarnn byk bir blmn bu yatrm oluturmaktadr.
Milyonlar
ubat
Mart
Nisan
Mays
2013
Eyll
Ekim
Kasm
Aralk
2014
TOBB verilerine gre, 2014 ylnda Sinop ilinde toplam 102 firma faaliyete balamtr. 2013
ylna kyasla bu alanda daha baarl bir yl geiren Sinopta zellikle kamu kurulular
tarafndan giriimcilii desteklemek amal verilen eitimler ve destek mekanizmalarnn etkin
almas bu sonuca ulamada etkin olmutur.
Grafik 12. Alan Firma Says (Sinop, 2013-2014)
30
25
20
15
10
5
0
Ocak
ubat
Mart
Nisan
Mays
2013
Eyll
Ekim
Kasm
Aralk
2014
Kaynak: TOBB
17
Yine TOBB verilerine gre kapanan firma saysnn yl boyunca toplam 38de kalmas da yine
sunulan doru danmanlk hizmetleri ile birlikte firmalarn / giriimcilerin yatrmlarda doru
admlar atmalar ve kritik sre olan ilk bir yllk periyotta ayakta kalmalarn salamtr.
Grafik 13. Kapanan Firma Says (Sinop, 2013-2014)
16
14
12
10
8
6
4
2
0
ubat
Ocak
Mart
Nisan
Mays
2013
Eyll
Ekim
Kasm
Aralk
2014
Kaynak: TOBB
KUR Sinop li l stihdam ve Mesleki Eitim Kurulu 2014 Yl Faaliyet Raporuna gre
Sinopta 2014 ylnda kapanan 38 firmadan kapanan iyerleri arasnda 10 ve zeri alan
firmann olmamas ise istihdamn etkilenmemesi asndan nemlidir. Alan 102 firmadan
ise sadece 14nn 10 ve zeri alana sahip olmas ise yeni firmalarn mikro lekte
faaliyette olduunu gstermektedir (Sinop li l stihdam ve Mesleki Eitim Kurulu Raporu,
2014).
Tablo 10. Alan-Kapanan Firma Verileri (Sinop, 2014)
10+ alanl Firma Says
Alan yeri Says
11
Kapanan yeri Says
Toplam
11
2014
2013
2012
2011
2010
Tasarruf
Mevduat
Resmi
Kurulular
Mevduat
Ticari
Kurulular
Mevduat
Dviz
Tevdiat
Hesab
Dier
Kurulular
Mevduat
Kymetli
Madenler
Depo
Hesaplar
Toplam
623
572
509
482
435
126
135
119
63
56
62
61
44
48
51
336
286
215
188
162
20
28
21
28
7
30
39
31
22
3
1.197
1.121
940
831
714
Kaynak: TBB
18
htisas kredilerinde ise kullanlan kredi trnn daha ok ihtisas d olduu grlmektedir.
Temel olarak deerlendirildiinde imalat alannda kullanlan krediler ile birlikte Sinoplu
bireysel yatrmclarn emlak sektrnde kulland kredilerin de bu rakamlara dahil olduu
unutulmamaldr. Tarm ve mesleki kredilerde ise yllara gre art sz konusudur. Bireylerin
daha ok ihtisas d krediye yneldii gz nne alnrsa, Sinop YDO hesaplamalarna gre
Sinopta
birey
bana
kullanlan
ihtisas
kredi
ortalamas
5.999
TL
olarak
hesaplanmaktadr. Trkiye genelinde olduu zere Sinopta da bireyler yatrm amal olarak
tasarruftan daha ok krediye ynelmektedir.
Tablo 12. Kredi Verileri (Milyon TL, Sinop, 2014)
Yl
htisas Kredileri
Tarm
Mesleki
Dier
2014
81
56
43
2013
75
46
54
2012
76
36
41
2011
72
31
40
2010
49
28
21
htisas D
Krediler
1.227
1.076
866
723
528
Toplam
1.407
1.251
1.019
866
627
Kaynak: TBB
Yine TBBnin sunduu son 5 yldaki banka verileri incelendiinde Sinop ilindeki banka
saysnda son 3 ylda bir gelime olmad grlmektedir. Genel olarak Sinop Merkez
ilesinde bankalarn younlat, Boyabat ve Ayanckta 4 bankann faaliyet gsterdii
grlmektedir. 2014 ylnda Saraydz ve Dikmen ilelerinde ise herhangi bir banka faaliyet
gstermemektedir.
Grafik 14. Banka Verileri (Sinop, 2014)
12
28
Ayanck
10
27
8
Boyabat
Dikmen
26
Duraan
Erfelek
4
25
2
Gerze
Merkez
24
2010
2011
2012
2013
Trkeli
2014
Kaynak: TBB
TKten alnan konut verilerine gre Sinop ilinin konut satlarnn 2013 ylna gre daha
pozitif olduu grlmektedir. Gayrimenkul yatrmlarna son birka ylda hz veren Sinoplu
bireysel yatrmclar, nkleer santral projesi, Samsun-Gerze karayolunun tamamlanmas gibi
byk kamu yatrmlar ile emlak sektrnde ykselen gelime olacana inanmaktadr. 2014
yl Austos aynda 346 konut sat ile Sinop bu alanda tarihinin en iyi rakamna ulamtr.
19
ubat
Mart
Nisan
Mays
Eyll
Ekim
Kasm
2013
Aralk
2014
Kaynak: TK
denek (TL)
%Nakdi Gerek.
371.347.796
77
76.760.997
53
8.765.319
99
456.874.112
73
20
Milyonlar
200
160,000 TL
160
120,000 TL
120
80,000 TL
80
40,000 TL
40
- TL
2014 Yl Yatrm
Proje Says
042
036
040
030
020
006
010
005
004
000
Dier Hizmet
Oran
malat
KOSGEB Sinop Hizmet Merkezi Mdrl (HMM) 2014 ylnda Genel Destek Program
kapsamnda Sinopta faaliyet gsteren 53 firmaya toplam 293.838,16 TL destek vermitir.
Genel Destek Programnda genel olarak firmalara test analiz, nitelikli eleman, danmanlk,
yurtii fuar katlm, tantm, belgelendirme alanlarnda destek verilmitir. Bu programda
Sinop Merkez ilesi 24 firmaya yaklak 150.000 TL tutarnda hibe destei alarak
programdan en ok yararlanan ile olurken, Erfelek ve Dikmen ilelerinden 1er firma destek
alabilmitir. Saraydz, Trkeli ve Duraan ilelerinde faaliyet gsteren firmalar bu
kapsamda 2014 ylnda KOSGEB Sinop HMMden destek almamtr.
21
30
200,000 TL
25
150,000 TL
20
15
Binler
100,000 TL
10
50,000 TL
5
0
,000 TL
Ayanck
Boyabat
Dikmen
Erfelek
Gerze
Merkez
Firma
Destek
Sfrdan yatrm yapacak olan giriimci adaylarna ynelik sunulan Giriimcilik Destei
kapsamnda ise 88 giriimciye toplamda 701.553,92 TL destek hibe olarak verilmitir. Ayrca
3 firmaya da yine Giriimcilik Destei kapsamnda kredi olarak toplamda 85.898,79 TL
tutarnda destek salanmtr. Hibe ve kredi verilerinin birletirildii grafikte destek
kapsamnda Sinop Merkez ilesi 53 giriimcisi ile yaklak 415.800 TL destek ald,
Duraandan 2 ve Erfelekten 1 giriimcinin de bu kapsamda KOSGEB Sinop HMMden
yararland grlmektedir. Giriimcilik kapsamnda Dikmen ve Saraydz ilelerinde bu
kurumdan herhangi bir destek talebi olmamtr.
60
500,000 TL
50
400,000 TL
40
Binler
300,000 TL
30
200,000 TL
20
100,000 TL
10
0
,000 TL
Ayanck
Boyabat
Duraan
Erfelek
Gerze
Merkez
Trkeli
Firma
Destek
Ayrca KOSGEB Sinop HMM 2014 ylnda 3 firmaya da Ar-Ge destei verme konusunda
anlama yapm olup, bu kapsamda yl ierisinde 18.362,72 TL deme yapmtr. 2015
ylnda bu firmalara 130.016,00 TLlik Ar-Ge desteinin devam etmesi planlanmaktadr.
Ayyldz Bisiklet firmas bebek bisikletleri, el arabalar ve hastanede kullanlan aralarn
tekerleklerinin granlden yaplarak daha dayankl olmasn salamaya ynelik Ar-Ge
almalar gerekletirmektedir. Barbaros Motor ise makine, sulama ve kesme ilemlerini bir
arada bulunduran tarm robotu imal etmek amacyla Ar-Ge almalar yrtmektedir. Sinop
Sanayi Sitesinde faaliyet gsteren Soylu Torna firmas ise sim iplik kesme ve sarma
makinesi imalat gerekletirmekte olup, Sinop Organize Sanayi Blgesinde faaliyet
gsteren Simfleks firmasna makine imalat sat yapmaktadr.
22
2015 (TL)
Toplam (TL)
63.559,34
66.559,34
57.068,25
9.388,41
130.016,00
57.068,25
24.715,13
148.342,72
Blgede yer alan Kalknma Ajans olan Kuzey Anadolu Kalknma Ajans (KUZKA) ise 2011
ylndan itibaren blgedeki en nemli fon salaycs kurulu olarak n plana kmaktadr.
Blgede Kalknma Ajans tarafndan yalnzca 2012 ylnda kamu sektrne ynelik herhangi
bir destek sunulmazken, 2011 2013 yllar arasnda Mali Destek Programlar kapsamnda
zel sektrde Sinop ilinde toplam 49 projeye 9,75 milyon TL hibe destei verilmitir.
Milyonlar
25
20
3,000 TL
15
2,000 TL
10
1,000 TL
- TL
0
2011
2012
zel Sektr Destek
Kamu Destek
2013
zel Sektr Proje
Kamu Proje
Kaynak: KUZKA
*2013 yl destekleri devam etmektedir.
Kamu sektrnde verilen destekler daha ok altyap ve turizm odakl olurken, zel sektrde
sunulan desteklerin ierikleri ise aadaki grafikte belirtilmektedir. Sinopta 2011 ylndan
itibaren verilen zel sektr desteklerinde tula & toprak sanayi sektr lider, aa rnleri ve
plastik imalat sektrleri srasyla ikinci ve nc konumdadr.
Milyonlar
Metal
Aa
Tekstil
Plastik
Su
rnleri
Cam
Gda
2013*
2012
Sosyal
Hizmet
2011
Kaynak: KUZKA
*2013 yl destekleri devam etmektedir.
23
1. Sinop Merkez
Sinop Merkez ilesi son yllarda Sinopta yaanan ekonomik ve sosyal gelimelerin temelini
oluturmutur. TK verilerine gre Sinop Merkez ilesi nfusunun son 5 ylda artmas da
ilede hareketlenmenin olduu, ilerleyen dnemlerde ie gn canlanmasnn beklendiini
gstermektedir.
Grafik 22. Nfus Verileri (Sinop Merkez, 2010-2014)
60000,0
58000,0
56000,0
54000,0
52000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
2014 yl sonunda Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl tarafndan sanayi sicil belgesi alm
olan firmalar deerlendirildiinde, firmalarn daha ok Sinop Organize Sanayi Blgesi ve
Sinop 1. ve 2. Ksm Sanayi Sitelerinde youn olduu, Sinop Merkez ilesinde ise aa
rnleri imalat ve gda imalat alannda younlama grlmektedir. retim alanlar
bakmndan daha ok melez bir yapya sahip Sinop Merkezde bu iki sektrn yan sra
metal, plastik, toprak ve tekstil rnleri imalatnda da 10un zerinde firma faaliyet
gstermektedir. Sinop Merkezde tekstil sektrnde faaliyet gsteren firmalar toplamda 1.538
kii ile en ok istihdam sunan sektr olurken, plastik imalat sektrnde 337, gda
sektrnde ise 318 kii almaktadr.
Grafik 23. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Sinop Merkez, 2014)
45
1800
40
1600
35
1400
30
1200
25
1000
20
800
15
600
10
400
200
0
Aa
Cam
Gda
Matbaa
Metal
Plastik
Su rnleri Ta Toprak
Firma Says
Tekstil
stihdam
Sinop Merkezde sanayi sicil belgesi alm olan firmalarn sektrlere gre dalm
incelendiinde ise tekstil sektrnde bir firmada ortalama 130 kiinin alyor olmas Sinop
ilinde sunulan istihdamn yksek olmas asndan nem tamaktadr. Plastik sektrnde
firma bana den istihdam 20nin zerinde olup, Sinop Merkez firma bana den istihdam
ortalamas olan 18in zerinde olan 2 sektrden birini temsil etmektedir.
24
Grafik 24. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Sinop Merkez, 2014)
Ortalama
Tekstil
Ta Toprak
Su rnleri
Plastik
Metal
Matbaa
Gda
Cam
Aa
0
20
40
60
80
100
120
140
Sinop Merkezde yer alan firmalar arasnda istihdam liderlerinin tekstil sektrnde olduu
grlmektedir. lk 5te yer alan firmalarn 4 tekstil sektrnde faaliyet gsterirken, Sinop
Organize Sanayi Blgesinde faaliyet gsteren Kaya-Pen firmas 244 alan ile nc
srada yer almaktadr. lk 5te yer alan firmalarn Sinop Merkezdeki toplam istihdamn %45ini
oluturuyor olmas da yine nemli bir noktadr.
Tablo 15. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Sinop Merkez, 2014)
Firma Ad
Sektr
stihdam
%Merkez
Tura Tekstil
Tekstil
280
10,30
rsan Tekstil
Tekstil
267
9,82
Kaya-Pen Plastik
Plastik
244
8,98
Sinop Bizim Tekstil Konfeksiyon
Tekstil
217
7,98
zdemir Konfeksiyon
Tekstil
205
7,54
Lider Firmalarn Toplam
1.213
44,63
%Sinop
4,08
3,89
3,56
3,16
2,99
17,68
Sermaye lideri firmalar incelendiinde ise PVC imalat gerekletiren Kaya-Pen firmasnn 11
milyon TL ile bu alanda Sinop Merkez ilesinde lider olduu grlmektedir. Listede ikinci
srada olan Kaya-Yap firmas ise ylsonuna doru yaad ekonomik kriz ile boumaktadr.
Sinop Merkezde AVM devi gren Metropol ve Sinop OSBde faaliyet gsteren Sinop Su
rnleri firmalar da listede ilk 5te yer almaktadr.
Tablo 16. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Sinop Merkez, 2014)
Firma Ad
Sektr
Sermaye (TL)
Kaya-Pen Plastik
Plastik rnlerin imalat
11.000.000
Kaya Yap naat
Plastik rnlerin imalat
7.000.000
Okyanus Eitim
Eitim
5.300.000
Metropol Gda
Perakende Ticaret
3.000.000
Sinop Su rnleri
Perakende Ticaret
2.000.000
Lider Firmalarn Toplam
%Merkez
9,39
5,97
4,52
2,56
1,71
24,15
%Sinop
3,70
2,36
1,78
1,01
0,67
9,52
Sektrel olarak deerlendirildiinde ise Sinop Merkez ilesinde perakende ticaret youn bir
ekilde gerekletirilmektedir. ledeki sermayenin %23n oluturan bu alan dnda,
25
plastik rnlerin imalat ve ormanclk faaliyetleri ilk 3te yer almaktadr. lk 5te yer alan
sektrlerin Sinop Merkezde faaliyet gsteren firmalarn toplam sermayesinin %68ine sahip
olmas da nemlidir. Toplam 117,2 milyon TL sermaye reten Sinop Merkez ilesi Sinop ili
toplam sermayesinin %40n oluturmaktadr.
Tablo 17. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Sinop Merkez, 2014)
NACE (2'li) Sektr
47
Perakende ticaret
22
Kauuk ve plastik rnlerin imalat
02
Ormanclk ile endstriyel ve yakacak odun retimi
41
Bina inaat
46
Toptan ticaret
Lider Sektrlerin Toplam
Sermaye (TL)
26.706.475
19.070.000
17.800.000
8.104.007
7.941.550
79.622.032
%Merkez
22,79
16,27
15,19
6,91
6,78
67,93
Sinop ilinin 2014 ylnda gsterdii d ticaret performansnn nemli bir blm Sinop
Merkez ilesinde faaliyet gsteren firmalar tarafndan gerekletirilmektedir. Sinop Organize
Sanayi Blgesinde yer alan Kaya-pen, eliksan, Bayrak Giyim, Ayyldz, A-Tek firmalar
yurtdna nemli rakamlarda ihracat gerekletirmektedir. Her ne kadar retimi Sinop
Merkez snrlar ierisinde olsa da rsan, 2014 ylnda faaliyete geen Simfleks, Sinop
OSBde faaliyet gsteren Duka Tekstil gibi firmalarn ihracatlar ne yazk ki firma kaytl
merkezleri Sinop ili darsnda olmasndan tr Sinopa yansmamaktadr.
Yatrm tevik belgeli firmalar incelemek gerekirse, 2012 ylnda ilan edilen yeni tevik
sistemi ile birlikte 2013 ylnda Sinop Merkez ilesi iin hazrlanan yatrm tevik belge
saysnda nemli art grlmtr. 2014 ylnda grlen d 2015 ylnn ilk yarsnda da
etkisini gstermektedir. 2014 ylnda Sinop Merkez ilesine ynelik yatrm planlanmas
kapsamnda yalnzca 5 adet yatrm tevik belgesi dzenlenmitir. 2012 2015 yllar
arasnda hazrlanan yatrm tevik belgelerinde Sinop Merkez ilesinde, ki genellikle Sinop
Organize Sanayi Blgesi, planlanan yatrmlar Sinop ilinin %50sini gemektedir. Bu
dnemde hazrlanan 41 belgenin 23 Sinop Merkez ilesinde yer almaktadr.
Grafik 25. Yatrm Tevik Belgeleri Adet (Merkez,2012-2015*)
15
10
5
0
2012
2013
2014
2015*
Yatrm Tevik Belgesi
Sabit yatrm tutarlar ise yatrm tevik belgesi says ile doru orantl olarak hareket
etmemektedir. 2013 ylnda karlan 12 adet belge iin 49 milyon TL yatrm beyan edilirken,
26
2014 ylnda Sinop Merkez ilesinde planlanan 5 yatrm iin toplam 97,5 milyon TL yatrm
ngrlmtr. 2014 ylnda tevik belgesindeki sabit yatrm tutarnn fazla olmasnn sebebi
2015 yl sonunda Sinop ili ierisinde verilmesi planlanan doalgaza ilikin yatrmdr.
Milyonlar
800
100,000 TL
600
80,000 TL
60,000 TL
400
40,000 TL
200
20,000 TL
- TL
0
2012
2013
2014
Sabit Yatrm
2015*
stihdam
Alan ve kapanan firma saylar genel olarak Sinop Merkez ilesindeki firmalar tarafndan
etkilenmektedir. zellikle son yllarda Sinop Merkez ilesinde kurulan KUZKA ve KOSGEB
Sinop temsilcilikleri ile kapanan firma saysnn 5 yl nceki kadar yksek olmamas
salanmtr.
Sinop Merkezde son 2 yldr 10 banka faaliyet gstermektedir. l merkezinde 3 devlet
bankas ile birlikte 2012 ylnda son olarak Trk Ekonomi Bankas (TEB)in almasyla 7 zel
banka ile birlikte toplam 10 banka hizmet etmektedir.
Sanayi sicil belgeli firmalar temel alndnda Sinop Merkezde inaat sektrnde 2013 yl
sonunda kaytl olan firma says 7 iken, 2014 ylnda 18e ykselmi olmas iledeki konut
arz ve talebini de canlandrmtr. Son yllarda Sinop ilinde grlen konut satlarndaki
artn temel etkenlerinden biri olarak inaat firmalarnn faaliyetleri kabul edilmektedir.
Kamu yatrmlar incelendiinde Sinop Merkez ilesinde genel ve katma bteli kurulularn
Sinop ili iin planlad yatrmlarn %85i Sinop Merkez ilesinde gerekletirilmitir. zellikle
ulatrma alannda yaplan yatrmlar iledeki kamu yatrmlarnn byk bir blmn
oluturmakla birlikte, eitim ve salk alanlarnda da kamu yatrmlarna nem verilmektedir.
Tablo 18. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Merkez, 2014)
2014 denei (TL)
2014 Harcamas (TL)
Sinop
287.395.732
242.717.887
Toplam
371.347.796
284.308.490
%Sinop
85,37
100,00
Sinop Belediyesinin mahalli idareler olarak Sinop Merkez ilesinde 2014 ylnda 7,6 milyon
TL yatrm gerekletirmi olup, Belediyenin iledeki yatrm Sinop genelinde gerekletirilen
toplam yatrmn yaklak %20sini oluturmaktadr. Sinop l zel daresinin Sinop geneli iin
27
yapt kamu yatrmlar tm ileler iin olduu zere Sinop Merkez ilesini de
kapsamaktadr.
Tablo 19. Mahalli darelerin Yatrmlar (Merkez, 2014)
2014 Yatrm (TL)
Sinop Belediyesi
18.150.000
Sinop l zel daresi
18.150.000
Toplam
76.760.997
%Sinop
19,22
58,43
100,00
Sinop Merkezde faaliyet gsteren firmalarn youn talep gsterdii KUR, Sinop ilinde
sunduu istihdam desteklerinin byk bir orann Sinop Merkez ilesinde kullandrmaktadr.
zellikle imalat ve hizmet alannda KURun destekleri ilede faaliyeti youn olan bu
sektrlerdeki firmalar tarafndan deerlendirilmektedir.
KOSGEB Sinop HMMnin Sinop genelinde giriimcilere ynelik desteklerinde nemli pay
Sinop Merkez oluturmaktadr. Sinop Merkez ilesinde 2014 ylnda 7 eitim iin toplam 210
kiiye uygulamal giriimcilik eitimi verilmitir. Ayrca, Ar-Ge destekleri kapsamnda Sinop
Organize Sanayi Blgesinde faaliyet gsteren Ayyldz Bisiklet firmasnn desteklenmesi de
firmann ithalata dayal retimini azaltmas asndan nemlidir.
KUZKA Sinop Yatrm Destek Ofisi ise Sinop Organize Sanayi Blgesinde yeni yatrmclarn
yer almas ve halihazrda Sinop Merkezde retim yapan firmalarn yeni yatrm srelerinde
ihtiya duyduu danmanlk hizmetlerinin salanmas asndan kritik rol oynamaktadr.
2014 yl ierisinde Demsan Alminyum Sanayi ve Acar Metal firmalarnn Sinop Organize
Sanayi Blgesinde yer tahsisi almas ve yatrm tevik belgelerinin hazrlanmas konusunda
teknik danmanlk hizmeti sunulmutur. stanbuldaki yatrmn Sinopa tayan Positive
Enerji firmasna
yatrm
yeri
danmanl
ve
yatrm
tevik
belgesi
evraklarnn
yatrm
tevik
belgesinin
hazrlanmasnda
YDO
danmanlk
hizmeti
gerekletirmitir.
Yatrm tevik belgelerinin yan sra yl ierisinde yresel gda imalat alannda faaliyet
gsteren ekerci Mehmet Grbz Efendi firmasnn da marka tescili almasnda danmanlk
hizmeti sunulmutur.
Genel Deerlendirme
Sinop ilinin sosyo-ekonomik geliiminde can damar olarak nitelendirilen Sinop Merkez ilesi
retim, finans, istihdam ve yatrm konularnda Sinopun temel belirleyicisi konumundadr.
ledeki
phesiz
en
nemli
sorun
ile
genelinde
sektrel
ayrmn
henz
gerekletirilememesidir. Sinop Merkez her yl says artan yerli ve yabanc turist says ile
28
dndaki baz kyleri mahalle olarak tekrar katma plan ile yeni imar alanlarnn almas da
konut arznda ykseliin devam etmesini salayabilir. Piyasada her ne kadar konut arz ve
satlar ile oluan pazarn balon olarak nitelendirilerek patlamaya her an hazr olduu
senaryolar retilse de, 2015 ve sonrasnda da konut satlarnn Sinop Merkez ilesinde ayn
seviyelerde devam etmesi beklenmektedir.
Sinop Merkezde ofisleri bulunan KOSGEB Sinop HMM, Sinop ve alma Kurumu l
Mdrl ve KUZKA Sinop YDO gibi kurulular ile firmalarn srekli olarak teknik
danmanlk hizmetleri ile Sinop Merkezde faaliyet gsteren firmalarn kritik kurulu
srecinde
ayakta
kalmas
ve
yeni
giriimcilerin
yatrmlarn
hayata
geirmesi
salanmaktadr. Alan ve kapanan firma saysnda Sinop ilinin genel belirleyicisi olan Sinop
Merkez ilesinde alan firma saysnn 2015 yl ve sonrasnda artmas ile birlikte, kapanan
firma saysnda youn destek mekanizmalar ile azalma olmas beklenmektedir.
2012 ylndaki yatrm tevik sistemi ile birlikte 2012 ve 2013 yllarnda zellikle Sinop OSBye
ynelik yatrmlarda hzl art grlm, bu yatrmlar iin hazrlanan yatrm tevik belgeleri
ile birlikte tevik sisteminden etkin bir ekilde yararlanlmtr. Ancak 2014 ylnda lke
genelinde yaanan ekonomik gelimeler ile birlikte Sinop Merkez ilesinde yatrm tevik
belge saysnda da nemli dler gzlenmitir. Gelecek yllarda planlanabilecek yeni bir
tevik sistemi ile Sinop Merkezin sahip olduu yatrm tevik belge saysnda art grlebilir.
30
2. Ayanck
Uzun yllar boyunca faaliyette olan ve yakn zamanda kapatlan, aa rnleri sektrnn
gelitii Ayanck ilesi son 3 ylda artan nfus grafii ile dikkat ekmektedir. 2014 yl nfusu
ile 23.000 bandn geen 2014 yl nfusu ile ile son dnemde en yksek rakamna
ulamtr.
Grafik 27. Nfus Verileri (Ayanck, 2010-2014)
23500,0
23000,0
22500,0
22000,0
21500,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Sanayi sicil belge alan firma saylar deerlendirildiinde, Ayanck ilesinde toplam 56 firma
faaliyet gstermektedir. Genel olarak aa rnleri, gda, inaat ve plastik sektrnde
younlama grlen ilede sunulan istihdam oran bakmndan en yksek sektr toplam 170
istihdam ile aa rnleri sektr olmaktadr. Tekstil sektrnde faaliyet gsteren firma
says 3 olmasna ramen bu firmalarda sunulan 66 kiilik istihdam ile Ayanckn en ok
istihdama sahip ikinci sektr olmaktadr.
Grafik 28. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Ayanck, 2014)
25
200
20
150
15
100
10
50
5
0
0
Aa
Gda
Kimya
Matbaa
Metal
Plastik
Ta Toprak
Tekstil
Firma Says
stihdam
Firma bana ortalama istihdam deerlendirildiinde ise tekstil sektr firma bana 22
istihdam sunarak bu alanda ilede lider konumdadr. Aa rnleri, kimyasal rnler ve
plastik rnleri imalatnda firma bana 8 kiilik istihdam ile bu sektrler tekstil sektrnden
sonra gelmekte ve Ayanck ilesi firma bana istihdam ortalamas zerinde yer almaktadr.
31
Grafik 29. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Ayanck, 2014)
Ortalama
Tekstil
Ta Toprak
Plastik
Metal
Matbaa
Kimya
Gda
Aa
0
10
15
20
25
Ayanck ilesinde uzun bir dnem boyunca hizmet veren ancak yakn zamana kadar retimi
durdurmu olan Sinop Ors Orman rnleri firmasnn tekrardan faaliyete gemesi ilede
istihdam ynnden hareketlilii de arttrmtr. Firma bnyesinde 53 kii alyor olup, bu
rakam Ayancktaki istihdamn %13n oluturmaktadr. Mesa Tekstil firmas 34 kiilik
istihdam ile ilede bu alanda ikinci srada gelmekte, Ar-Ta Orman rnleri ve stnay
Tekstil firmalarnn da 21er alan bulunmaktadr. ledeki ilk 7 firma genel olarak aa
rnleri ve tekstil imalat alannda faaliyet gsteren firmalar tarafndan oluturulmakta ve bu
firmalarn ilede sunduu istihdam Ayancktaki toplam istihdamn %46sn oluturmaktadr.
Tablo 20. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Ayanck, 2014)
Firma Ad
Sektr
stihdam
%Ayanck
Sinop Ors Orman rnleri
Aa
53
12,99
Mesa Tekstil
Tekstil
34
8,33
Ar-Ta Orman rnleri
Aa
21
5,15
stnay Tekstil
Tekstil
21
5,15
Vedat ngder
Aa
19
4,66
Ayanck Gzde-Pen
Plastik
19
4,66
Sinop Beton naat
Ta Toprak
19
4,66
Lider Firmalarn Toplam
186
45,59
%Sinop
0,77
0,50
0,31
0,31
0,28
0,28
0,28
2,73
Sinop Ors Orman rnleri firmasnn sermayesi 6,25 milyon TL olup, firma Ayancktaki
sermayenin %28,7sini oluturmaktadr. Perakende ticaret sektrnde faaliyet gsteren
firmalar istihdam asndan n planda olmasa da sahip olduu sermaye asndan ilede
nemli bir yer tutmaktadr. lk 5te yer alan firmalarn sermayesi Ayanck ilesinin toplam
sermayesinin %47sine sahip olmas da dikkat ekmektedir.
Tablo 21. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Ayanck, 2014)
Firma Ad
Sektr
Sinop Ors Orman rnleri
Aa rnler imalat
Yirmibeolu Nakliyat naat
Bina inaat
Pazaristan Zccaciye Gda
Perakende ticaret
Takan Elektrikli Ev Aletleri
Perakende ticaret
En-Sa Nakliyat
Kara tamacl
Lider Firmalarn Toplam
Sermaye (TL)
%Ayanck
6.250.000
28,71
1.400.000
6,43
1.000.000
4,59
1.000.000
4,59
641.475
2,95
47,27
%Sinop
2,11
0,47
0,34
0,34
0,22
3,48
32
Sektrel olarak incelendiinde sermaye lideri sektrn 6,65 milyon TL sermaye ile aa
rnleri olduu grlmektedir. Burada belirtilmesi gereken husus, bu sektrn Ayancktaki
sermayenin %31ini oluturan bu sektrn yan sra, 4,4 milyon TL ile bina inaat ve 4,1
milyon TL ile perakende ticaret sektrleri ile birlikte Ayanck sermayesinin %70in zerinde bir
blmn oluturmaktadr. lk 5te yer alan sektrlerin toplam sermayesinin Ayanck
sermayesinin %83ne tekabl etmesi de ilede sermaye glerine gre sektrel eitliliin
fazla olmadn gstermektedir.
Tablo 22. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Ayanck, 2014)
NACE (2'li) Sektr
16
Aa, aa rnleri ve mantar rnleri imalat
41
Bina inaat
47
Perakende ticaret
49
Kara tamacl ve boru hatt tamacl
46
Toptan ticaret
Lider Sektrlerin Toplam
Sermaye (TL)
6.650.000
4.394.425
4.065.475
1.498.575
1.425.800
18.025.275
%Ayanck
30,55
20,19
18,68
6,88
6,55
82,85
%Sinop
2,19
100,00
33
Mahalli idareler kapsamnda Ayanck Belediyesi 2014 ylnda 1,15 milyon TL yatrm
gerekletirmi olup, Sinop ili genelinde bu yatrm tutar toplam yatrmn yaklak %2,9una
tekabl etmektedir. Sinop l zel daresinin de Ayanck ilesine yatrmlar bulunmakla
birlikte toplam payda Ayanck Belediyesinin ald payn az olmas ve Belediyenin yl
ierisinde planlad yatrmlar %100 oranda gerekletirememesi kamu yatrmlarnn
zamannda tamamlanmadna iaret etmektedir.
Tablo 24. Mahalli darelerin Yatrmlar (Merkez, 2014)
2014 Yatrm (TL)
Ayanck Belediyesi
8.145.000
Sinop l zel daresi
18.150.000
Toplam
76.760.997
%Sinop
2,89
58,43
100,00
mlkiyete ait olsa da, zerinde bir OSB kurulabilecek byklkte olan bu alann ivedi bir
ekilde deerlendirilmesi Ayanck sanayisinin geliebilmesi iin hayati neme sahiptir.
Ayanckta faaliyet gsteren firmalar istihdam konusunda Sinop Merkez ilesine kyasla daha
az sorun yaad grlmektedir. KURun ilede ayrca Ayanck Kaymakaml ve
Belediyesi ile ortak alma yaparak KUR desteklerinden yararlanmaktadr. lede aa
ileri sektr ile birlikte tekstil sektrnde istihdam salanmasna ynelik taleplerin de
ilerleyen dnemde yeni yatrm imkanlarnn (altyapnn) sunulmas ile birlikte artmas
beklenmektedir.
Maden sektr Sinop ili genelinde gelimemiken, Ayanck ilesinde bu alanda faaliyet
gsteren firmalar bulunmaktadr. stanbulda youn olarak mermer ii ile uraan kiilerin
genellikle Sinop ilinin Ayanck ilesinden olmas da sektre yatknl gstermektedir. lede
mermer ileme alannda faaliyet gsteren Aymersan bymeye aday bir firma olarak n
plana kmaktadr. Firma mermeri Ayanck ilesinden karmamakta, kp blok olarak ald
mermeri ileyerek blgeye datmaktadr. Firmann ihracata balamas iin almalar
yaplabilir ve son olarak Ayanck ilesindeki mermer kaynaklarnn da gelecek yllarda dikkatli
bir ekilde incelenmesi gerekmektedir.
Ayanck ilesindeki dier retici firmalar da deerlendirildiinde gelecee ynelik doru
danmanlk destei ile ile retiminin hzla bymesi salanabilir. lede PVC alannda
faaliyet gsteren Gzde-pen firmas KUZKAdan ald hibe destei yine kapasite artmna ve
modernizasyon almalarn gerekletirmi, blgede plastik rnleri imalatnda sz sahibi
olan firmalar arasnda yer alma konusunda nemli bir adm atmtr. lede sa bakm ve
gzellik rnleri imalat gerekletiren ERC Bitkisel Kozmetik firmas ise kurmu olduu
laboratuvar ile rnlerin test kontrollerini de salamaktadr. Bu firmann da ilerleyen yllarda
Ar-Ge almalarna ynelmesi, blgede bu alanda tek retim yapan firma zelliine sahip
firmann d ticarete de girmesi salanabilir.
35
3. Boyabat
Sinop ilinde Sinop Merkez ilesinden sonra en ok firmaya ve sermaye gcne sahip ilesi
olan Boyabatta nfus 2012 213 yllar arasnda hzl art gstermi, daha sonra ise yine
ksa artlarla nfusun geliimi devam etmitir.
Grafik 30. Nfus Verileri (Boyabat, 2010-2014)
44000,0
43500,0
43000,0
42500,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Sanayi sicil belgeli firma saylarna gre Boyabat ilesinde youn olarak toprak rnleri
sektr ve inaat sektr n plana kmaktadr. 43 firma ile bu iki sektrde kmelenme sz
konusu iken, aa rnleri ve gda imalat (pirin imalat) alannda da faaliyet gsteren
firmalarn youn olduu grlmektedir. Sektrlerde sunulan toplam istihdamda ise yine
toprak rnleri imalat ve inaat sektrnde 1.364 kiilik istihdam ile bu iki sektr ne
karken, metal sanayi ve tekstil sektrnde ise sektr bana ortalama 100 kiiye yakn
istihdam salanmaktadr.
Grafik 31. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Boyabat, 2014)
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Aa
Cam
Gda
Kimya
Matbaa
Metal
Plastik
Ta Toprak
Firma Says
Tekstil
stihdam
Firmalarda alan ortalamalar esas alndnda ise inaat sektr ile birlikte tekstil rnleri,
toprak rnleri ve cam mozaik imalat alanlarnda firma bana 30 kiiden fazla alann
olduu grlmektedir. Boyabat ilesindeki firmalarn genel ortalamas 20 olup, bahsi geen
sektrlerin dnda metal sektrnde faaliyet gsteren firmalarn da bu ortalamay getii,
yine plastik sektrnn de ortalamaya yakn olduu grlmektedir.
36
Grafik 32. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Boyabat, 2014)
Ortalama
Tekstil
Ta Toprak
Plastik
Metal
Matbaa
Kimya
Gda
Cam
Aa
0
10
15
20
25
30
35
Boyabatta istihdama gre firma sralamasnda ilk 5te yer alan firmalarn genel olarak toprak
rnleri imalat alannda olduu, sadece MTK Tekstil firmasnn istisna oluturduu
grlmektedir. Yaylaolu Toprak firmas 140 kii ile bu alanda lider olup, ile istihdamnn da
%7,5ini oluturmaktadr. 2013 ylnda faaliyete geen MTK Tekstil ise 74 alanyla bu
sektrde en ok ii altran firma olmaktadr.
Tablo 25. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Boyabat, 2014)
Firma Ad
Sektr
stihdam
%Boyabat
Yaylaolu Toprak Sanayi
Ta Toprak
140
7,47
Atilla alar Toprak Sanayi
Ta Toprak
98
5,23
Emrah Glseren / MTK Tekstil
Tekstil
74
3,95
Hisar Toprak Sanayi
Ta Toprak
59
3,15
Dostlar Kum akl naat
Ta Toprak
59
3,15
Lider Firmalarn Toplam
430
22,93
%Sinop
2,04
1,43
1,07
0,86
0,86
6,26
Sermaye yaplar deerlendirildiinde ise inaat ile birlikte perakende ve toptan ticaret
sektrnde faaliyet gsteren firmalarn sermaye liderliinde yer ald grlmektedir. Dostlar
Kum akl firmas 8 milyon TL sermayesi ile bu alanda lider olurken, sermayesi Boyabat
ilesindeki firmalarn sermayesinin de %9,37sini oluturmaktadr. Boyabatta en youn
sektr olan toprak rnleri imalat alannda faaliyet gsteren Stolu Gne Toprak firmas
ise 2,45 milyon TL ile ilk 5te yer alan bu sektrdeki tek firmadr. lk 5te yer alan sermaye
lideri firmalar Boyabattaki sermayenin %22sini, Sinop ilinin ise %6,4n oluturmaktadr.
37
Sermaye (TL)
8.000.000
%Boyabat
9,37
%Sinop
2,69
3.000.000
3.000.000
2.500.000
2.450.000
3,51
3,51
2,93
2,87
1,01
1,01
0,84
0,83
18.950.000
22,19
6,38
Sermaye (TL)
22.116.000
17.689.100
13.245.000
8.895.000
6.493.200
68.438.300
%Boyabat
25,91
20,72
15,52
10,42
7,61
80,18
Sinop ilinde d ticaret rakamlarna nemli katklar salayan Boyabat ilesinde faaliyet
gsteren mamolu ivi, Osmanl BTB Cam Mozaik, Berat ivi, Yaylaolu Toprak gibi
firmalarn dzenli ihracatlar bulunmaktadr. Boyabattaki ihracat firmalarn en nemli arts
ise bu firmalarn merkezlerinin tamamnn Boyabatta kaytl olmasndan tr ihracat
rakamlar her yl Sinop iline yansmaktadr.
lede planlanan yatrmlara ilikin olarak hazrlanan yatrm tevik belge says 2012 ylnda
2 iken, 2013 ve 2014 yllarnda 3 adet olmak zere son ylda toplam 8 adettir.
Boyabattaki yatrmlara ynelik hazrlanan yatrm tevik belgelerinde belirtilen sabit yatrm
tutarlar 2013 ve 2014 yllarnda neredeyse ayndr. 2014 ylnda 3 belge iin toplam 6 milyon
TL sabit yatrm tutar belirlenmi olup, bu yatrmlar iin toplam 61 kiilik istihdam
ngrlmtr.
38
Milyonlar
250
200
150
100
50
0
2012
2013
2014
2015*
Sabit Yatrm Tutar
stihdam
Sinop Merkez ilesinden sonra alan kapanan firma saylarnn en youn olduu ikinci ile
olan Boyabat ilesinde giriimcilerin ve firma sahiplerinin ayakta kalabilmesi iin ilgili kamu
kurulular ile ile yakn temasta bulunmaktadr. KOSGEB Sinop HMMnin ayrca Boyabat
Ticaret ve Sanayi Odas binas ierisinde bir temsilcilik ofisi de bulunmaktadr.
3 vakf bankasnn da faaliyette olduu Boyabat ilesinde ayrca Bankas ve Akbank zel
bankalar ile birlikte toplam 5 banka ile vatandalarna ve yatrmclara hizmet vermektedir.
Sinop ilinin 2. en byk sermayesine sahip ilenin az sayda banka saysna sahip
olmasndaki en nemli sebeplerin banda tasarruf ve yatrm sahibi birey ve yatrmclarn
banka konusunda daha ok stanbul'daki bankalar ile almalar gelmektedir.
2013 ylnda tula imalat dnda inaat sektrnde faaliyet gsteren firma says 15 iken,
2014 ylnda bu rakam 18e kmtr. naat sektrnn ilede geliimi dier ileler ile birlikte
Sinop ili genelinde konut satlarnda ve dolaysyla konut fiyatlarnda da hzl artlarn
grlmesine neden olmutur.
Boyabat ilesinde gerekletirilen kamu yatrmlar incelendiinde ise genel ve katma bteli
kurulularn 2014 ylnda ilede 9,1 milyon TL yatrm yapt ve ilede 2014 yl iin
planlanan yatrmlarn %56snn gerekletirildii grlmektedir. Bu alanda ile iin
gerekletirilen yatrmlarn Sinop ili genelinde yaplan yatrmlarn %3,2sini oluturduu
grlmektedir.
Tablo 28. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Boyabat, 2014)
2014 denei (TL)
2014 Harcamas (TL)
Boyabat
16.218.007
9.134.237
Toplam
371.347.796
284.308.490
%Sinop
3,21
100,00
Mahalli idareler kapsamnda Boyabat Belediyesi 2014 ylnda 1,85 milyon TL yatrm
gerekletirmi olup, 2014 yl deneinin %35i gerekletirilmitir. Belediyenin yl
ierisindeki yatrm Sinop ilinin %4,63n oluturmakta olup, Merkez ve Gerze ilelerinden
sonra 3. srada gelmektedir.
39
%Sinop
4,63
58,43
100,00
Sanayi sicil belgeli firma verilerine gre sunduu istihdam bakmndan da Sinop Merkez
ilesinden sonra ikinci srada gelen Boyabat ilesinde KURun destekleri byk nem arz
etmektedir. ledeki birok firma, kamu kurumlar ile birlikte, KURun istihdam srasnda
sunduu maddi destekten yararlanma anlamnda nemli almalar yapmaktadr. Dnemsel /
mevsimsel istihdam konusunda toprak rnleri imalatnda firmalarn 2014 ylnda da istihdam
talebi olmutur.
KOSGEB Sinop HMM 2014 ylnda Boyabat ilesinde hem giriimcilik eitimleri almas
konusunda hem de genel destek programlar kapsamnda destekler sunmutur. Yl ierisinde
3 giriimcilik eitimi kapsamnda 75 giriimci adaynn eitim almas salanmtr. Dier
ilelerde olduu zere Boyabat ilesinde de hizmet sektrnde daha ok giriimcinin
yatrmna hayat vermesi beklenmektedir.
2014 ylnda da KUZKA Sinop Yatrm Destek Ofisi Boyabat ilesinde imalat ve hizmet
sektrlerinde faaliyet gsteren firmalara ynelik teknik danmanlk hizmetlerine devam
etmitir. KUZKA bnyesinde yaplan yatrm danmanlklar almasnda zmitte faaliyet
gsteren GFC Yangn Gvenlii firmasnn Boyabat OSBye yatrm yapmas salanmtr.
2015 yl sonuna doru planlanan hizmet seviyesine ulamas beklenen Boyabat OSBde yer
almay planlayan Hnoullar Mobilya firmasnn da yatrm tevik belgesi hazrlanmas
konusunda Sinop YDO teknik destek sunmutur.
Genel Deerlendirme
Sinop ilinin endstriyellemesinde en nemli katky sunan ilelerden olan Boyabatta
Boyabat OSBnin 2014 yl sonunda faaliyete gemesi de ilenin sanayileme srecine
yardmc olmaktadr. OSBnin halihazrda youn talep almas da doru ynetim ile birlikte
hzl bir ekilde bo alanlarn doldurularak dzenli retime balanmasn da salayacaktr. Bu
aamada Boyabat OSBde yatrm planlayan yatrmclar KUZKA Sinop YDO ile de temasa
geerek yatrm danmanl hizmetinden yararlanmaktadr; 2014 yl ierisinde Hnoullar
Mobilya ve GFC Yangn Gvenlii firmalarna bu alanda danmanlk hizmeti verilmitir.
Boyabat ilesindeki en nemli retim sektr olan tula imalatnda kmelenme projeleri
oluturabilmek iin yeterli sayda firma bulunmaktadr. Bu alandaki birok firma KUZKA mali
destek programlarndan yararlanarak modernizasyon projeleri ile retim kapasitelerini
40
arttrmtr, zellikle Yaylaolu Tula gibi firmalarda bu etki net bir ekilde grlmtr. Daha
nce KUZKA Sinop YDO bnyesinde hazrlanan tula ihracatna ynelik almalarn da
tekrar gndeme getirilmesi de tula retiminin deerlenmesi ve d piyasaya almas
bakmndan nemlidir.
Boyabat ilesinde faaliyet gsteren MTK Tekstil sadece Zara firmasna fason retim yapmas
ile dikkat ekmektedir. retim alan yetersiz olan firmann yakn zamanda Boyabat OSBye
geerek kapasite artmna gitmesi beklenmektedir. ivi imalat gerekletiren mamolu ivi
firmas ise 2010-2012 yllar arasnda Sinop ilinde her yl ihracatta ilk 5te yer almasna
ramen son iki ylda listeden dmtr. Firmann retimini ve ihracat pazarlarn
gelitirebilmesine ynelik alma yaplmas gerekmektedir. Blgede az sayda yaltm
malzemesi imalat gerekletiren zole Yap firmasnn Ar-Ge almalarna ynelik ilerleyen
yllarda yatrm yapmas beklenmektedir, KUZKA Sinop YDO da firma ile temaslarn
srdrmektedir. Kadir ok ahs firmas Boyabat Sanayi Sitesinde faaliyet gstermekte olup,
retim kapasitesi ve istihdam rakamlar ile Boyabattaki birok reticiden fazla retime sahip
firmann gelecek yllarda Boyabat OSBde faaliyet gstermesi beklenmektedir. Osmanl Cam
Mozaik firmas ise ilenin en nemli cam mozaik firmas konumunda olup, bu firmann da d
ticarette almalara balamas ngrlmektedir.
Boyabat ilesinde ihracat yapan firma saysnn Sinop Merkez haricinde dier ilelere kyasla
yksek olmas sevindirici bir gelime olsa da iledeki ihracat firmalarn 2014 ylndaki
toplam ihracat rakamnn Sinop ili ihracat rakamlarn etkileyici seviyede olmamas olumsuz
bir noktadr. Metal sanayi ile birlikte tekstil sektrnde ihracat rakamlarnn gelecek yllarda
art gstermesine ynelik firmalar ile yakn almalar gerekletirilmesi ve bir nceki
paragrafta dile getirilen tula sektrnn ihracata balamas ile birlikte Boyabat ilesinin
Sinopta ihracat merkezlerinden biri olmas salanabilir.
2014 ylnda Boyabat ilesinde hem zel sektrde (sreli ve mevsimlik alanlarda) hem de
kamu almalarnda yer almak zere KUR tarafndan destek verilmitir. Niteliksiz istihdam
konusunda dier ilelere kyasla daha ok ihtiya duyan iledeki firmalar, zellikle mevsimlik
alanda istihdam talebinde bulunmaktadr. Tula reticilerinin retimi mevsimlik olmas yerine
Ar-Ge almalar ile yl boyuna yaymalar ve yine dnemlik yerine yl boyunca srecek i
imkanlar sunmalar konusunda firmalar ile birlikte alma yaplmas gerekmektedir.
Her ne kadar retim youn olsa da bankaclk sektr de istenen seviyede deildir. 2014 yl
sonunda ilede sadece 5 banka faaliyet gstermekte olup, Boyabat OSBnin faaliyete tam
olarak girmesi ile birlikte yksek sermayeli firmalarn ilede faaliyet gsterebilecei
ngrsyle 2015 ve sonraki yllarda iledeki banka saysnda art beklenmektedir.
41
Sinop Merkez ilesinde olduu zere Boyabat ilesinde de konut arz ve talebinde younluk
grlmektedir. 2013 ylna kyasla ilede daha fazla inaat firmasnn faaliyette olmas da bu
sektrdeki canll gstermektedir. lerleyen yllarda da daha fazla inaat firmasnn ilede
faaliyet gstermesi ve konut satndaki art trendinin devam etmesi beklenmektedir.
lede 2014 ylnda sadece 3 adet yatrm tevik belgesi hazrlanmas yatrmlarn Boyabat
ilesinde de yavalad grlmektedir. OSBdeki altyapnn tam kullanma hazr hale gelmesi
ve ilerleyen dnemde yeni bir tevik sistemi ile birlikte ilede planlanan yatrm says ve
buna ilikin olarak hazrlanacak yatrm tevik belge adedinde art grlebilir.
42
4. Dikmen
Sinop-Samsun ulam hattnn iyiletirilmesi ile birlikte sosyo-ekonomik geliim asndan
nemi artan Dikmen ilesinde nfus inili kl bir performans gstermekte olsa da genel
olarak deerlendirildiinde 2010 ylndan sonra byk d grlmektedir. 2010 ylnda
6.726 olan ile nfusu 2014 yl sonunda 5.613e gerilemitir. Dikmen, Sinop ilinin Saraydz
ilesinden sonra en dk nfusa sahip 2. ilesi konumundadr.
Grafik 34. Nfus Verileri (Dikmen, 2010-2014)
7000,0
6500,0
6000,0
5500,0
5000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Sanayi sicil belgeli firmalara gre deerlendirildiinde ise ilede zellikle aa rnleri ve su
rnleri imalat sektrlerinde younlama olduu grlmektedir. Bu iki sektrde de 6 firma
ilede faaliyet gsterirken,
istihdama bakldnda su
rnlerindeki 136 kiilik istihdam ile Dikmen ilesinde en ok istihdam sunan sektr
konumundadr. ledeki tek tekstil firmas olan Samsun Tekstil ise su rnleri sektrnden
sonra tekstil sektrnn en fazla istihdam salayan sektr olmaktadr. Aa rnlerinde 6
firma faaliyet gsterse de bu alandaki firmalar genellikle ahs firmas olup, firma bnyesinde
aile bireyleri istihdam edilmektedir.
Grafik 35. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Dikmen, 2014)
160
140
120
100
80
60
40
20
0
7
6
5
4
3
2
1
0
Aa
Gda
Su rnleri
Ta Toprak
Tekstil
Firma Says
stihdam
Sektrel firma bana ortalamalar deerlendirildiinde ise her ne kadar tek bir firma bu
sektr temsil etse de tekstil sektrnn bu alanda n plana kt grlmektedir. Su
rnlerindeki 6 firmann alan ortalamas ise 23 kii olarak belirlenmitir.
43
Grafik 36. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Dikmen, 2014)
Ortalama
Tekstil
Ta Toprak
Su rnleri
Gda
Aa
0
10
15
20
25
30
35
40
Dikmen ilesinde faaliyet gsteren firma says dier ilelere kyasla fazla olmasa da, faaliyet
gsteren firmalarn istihdamlar ile iin byk nem tamaktadr. stihdamda su rnleri
firmalar en byk katky salarken, Samsun Tekstil firmas dier sektrlerden farkl olarak
37 kiilik istihdamyla ilede ikinci srada yer almaktadr. Dalyan Su rnleri 38 alanyla bu
alanda lider konumundadr, ayn sektrden Sadklar, Srsan ve Baysun firmalar da srasyla
33, 30 ve 25 kii altrarak ilk 5te yer almaktadr. stihdam asndan ilk 5te yer alan
firmalar Dikmen ilesindeki istihdamn %84n oluturmaktadr.
Tablo 30. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Dikmen, 2014)
Firma Ad
Sektr stihdam
%Dikmen
Dalyan Su rnleri
Su rnleri
38
19,39
Samsun Tekstil
Tekstil
37
18,88
Sadklar Souk Hava Deposu ve Su rnleri Su rnleri
33
16,84
Srsan Su rnleri
Su rnleri
30
15,31
Baysun Su rnleri
Su rnleri
25
12,76
Lider Firmalarn Toplam
163
83,16
%Sinop
0,55
0,54
0,48
0,44
0,36
2,37
Sermaye (TL)
%Dikmen
%Sinop
20.000.000
87,48
6,74
1.125.000
500.000
4,92
2,19
0,38
0,17
400.000
1,75
0,13
350.000
22.375.000
1,53
97,87
0,12
7,54
44
Sanayi sicil belgeli firmalar sektrel sermaye yaplar deerlendirildiinde ise Sadklar
firmasndan dolay gda rnleri imalat sektrnn Dikmen ilesinde faaliyet gsteren tm
sektrlerin %92,5ini oluturduu grlmektedir. Toptan ve perakende ticaret ile birlikte,
tekstil ve inaat sektrleri de sermaye asndan etkindir.
Tablo 32. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Dikmen, 2014)
NACE (2'li) Sektr
10
Gda rnlerinin imalat
46
Toptan ticaret
14
Giyim eyalarnn imalat
41
Bina inaat
47
Perakende ticaret
Lider Sektrlerin Toplam
Sermaye (TL)
21.135.000
620.000
500.000
350.000
150.000
22.861.700
%Dikmen
92,45
2,71
2,19
1,53
0,66
99,54
zellikle Sadklar firmasnn ihracat alannda Sinop iline katks nemlidir. Firmann
Uzakdou lkelerine (Japonya ve Gney Kore) her yl dzenli olarak ihracat gerekletiriyor
olmas Sinop ili d ticaret rakamlarn da olumlu anlamda etkilemektedir. Deniz salyangozu
potansiyelini verimli kullanan firma, rnn i ve d ksmn kullanarak yllk ortalama 6
milyon $ civarnda ihracat gerekletirmektedir.
Dikmen ilesinde planlanan yatrmlara ilikin yatrm tevik belgesi sadece 2012 ve 2013
yllarnda 1er adet olmak zere toplam 2 adet karlm olup, 2,7 milyon TL deerinde sabit
yatrm beyan edilmitir. 2014 ylnda ileye ynelik herhangi bir yatrma ynelik yatrm
tevik belgesi hazrlanmam olup, nceki yllarda belirtilen 2 belgede toplam 100 kiilik
istihdam beyan edilmitir. Tekstil alannda hazrlanan yatrm tevik belgesi Dikmende
faaliyet gsteren Samsun Tekstil firmas adna olup, firma bu yatrm ile Dikmen ilesinde 90
kiilik istihdam etmitir.
Firmalarn sermayeleri asndan Sinop ili genelinin %7,5ini oluturan Dikmen ilesinde
herhangi bir bankann faaliyette olmamas dikkat ekmektedir. Bir bankann almas ile
istihdamn
arttrlmas,
gen
nfusun
oluturulmasna
da
katk
salayabilecei
dnlmektedir.
Dikmen ilesinde genel ve katma bteli yatrmlar deerlendirildiinde 2014 yl ierisinde
herhangi bir yatrmn ilede gerekletirilmedii grlmektedir. Bu anlamda Sinop ilinde tek
ile olan Dikmende Belediye yatrmlarnn da olmad gz nne alndnda gelecek
yllarda daha ok kamu yatrmlarnn ilede gerekletirilmesi beklenebilir.
Tablo 33. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Boyabat, 2014)
2014 Yl denei (TL)
2014 Yl Harcamas (TL)
Dikmen
22.000
371.347.796
284.308.490
Toplam
%Sinop
0,00
100,00
45
%Sinop
0,00
58,43
100,00
46
47
5. Duraan
Boyabat ile i kesimlerde retimin youn gerekletirildii ile olan Duraanda nfus 2010
ylndan itibaren srekli d gstermektedir. 2010 ylnda 21.700 olan nfus 2014 yl
sonunda 19.500e gerilemitir. Bu adan, Duraan ilesi Sinop ilinde da gn en yksek
olduu ile konumundadr.
Grafik 37. Nfus Verileri (Duraan, 2010-2014)
22000,0
21000,0
20000,0
19000,0
18000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
40
30
20
10
Aa
Cam
Elektrik retimi
Gda
Matbaa
Plastik
Ta Toprak
Firma Says
stihdam
48
Grafik 39. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Duraan, 2014)
Ortalama
Ta Toprak
Plastik
Matbaa
Gda
Elektrik retimi
Cam
Aa
0
10
15
20
25
30
35
40
45
Sanayi sicil belgeli firmalarn istihdamlar incelendiinde ilk srada elektrik retim firmas olan
Boyabat Elektrik retim gelmektedir. malatta ise Comartlar Gda firmas 18 alan ile ilk
srada olup, Duraan ilesinin istihdamnn %13n oluturmaktadr. Aa rnleri
imalatnda faaliyet gsteren Yldrm Ahap bu alanda ikinci, Canszolu Ticaret firmasnn
farkl sektrlerdeki retimleri de 13 ve 12 kiilik istihdamlar ile ilk 5te yer almaktadr.
Tablo 35. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Duraan, 2014)
Firma Ad
Sektr stihdam %Duraan
Boyabat Elektrik retim
Elektrik retim
39
28,06
Comartlar Gda
Gda
18
12,95
Yldrm Ahap ve Orman rnleri
Aa
17
12,23
Harun Reit Canszolu - Canszolu Ticaret
Plastik
13
9,35
Harun Reit Canszolu - Canszolu Ticaret
Gda
12
8,63
Lider Firmalarn Toplam
99
71,22
%Sinop
0,57
0,26
0,25
0,19
0,17
1,44
Sermaye (TL)
1.500.000
1.200.000
1.200.000
750.000
500.000
500.000
5.650.000
%Duraan
14,81
11,85
11,85
7,40
4,94
4,94
55,79
%Sinop
0,56
0,45
0,45
0,28
0,19
0,19
2,12
49
Sermaye (TL)
4.215.000
2.475.000
1.252.500
300.000
%Duraan
41,61
24,43
12,36
2,96
250.000
2,47
8.492.500
83,83
D ticarette Duraan ilesindeki firmalarn etkisi olduu grlmemektedir. Daha nce zcan
Cam Mozaik firmasnn Irak (Erbil) pazar zerine bir alma balatm ancak yaanan
ekonomik ve ynetim skntlar yznden alma tamamlanamamtr. Cam mozaik
firmasnn bu pazara almas konusunda KUZKA Sinop YDOnun danmanlk hizmeti
devam etmektedir.
2012 2014 yllar arasnda Duraan ilesine ynelik planlanan yatrmlara ilikin herhangi
bir yatrm tevik belgesi hazrlanmamtr. Ayrca ilede tek bir banka olarak kamu bankas
Ziraat Bankas faaliyet gstermektedir.
Duraanda genel ve katma bteli kamu yatrmlar incelendiinde ise ilede 2014 ylnda
5,9 milyon TL yatrmn gerekletirildii ve bu yatrmn Sinop ilinde bu alandaki toplam
yatrmn %2sini oluturduu grlmektedir.
Tablo 38. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Duraan, 2014)
2014 Yl denei (TL)
2014 Yl Harcamas (TL)
Duraan
19.358.849
5.912.696
Toplam
371.347.796
284.308.490
%Sinop
2,08
100,00
Mahalli idareler olarak Duraan Belediyesinin 2014 ylnda gerekletirdii yatrm 385.485
TL olup, yl iin ayrlan tm denei kullanmtr. Belediyenin gerekletirdii harcama Sinop
ili genelinin %1inden azn oluturmaktadr.
Tablo 39. Mahalli darelerin Yatrmlar (Duraan, 2014)
2014 Yatrm (TL)
Duraan Belediyesi
385.485
Sinop l zel daresi
18.150.000
Toplam
76.760.997
%Sinop
0,97
58,43
100,00
KURun Duraan ilesinde genel olarak kamu hizmetine ynelik ii istihdam salad
grlmektedir. Yine Duraanda faaliyet gsteren az sayda firmann da KUR ile yakn
50
51
6. Erfelek
Sinop ilinin yzlm asndan kk ilelerinden biri olan Erfelek ilesinin nfusu 2010
ylna kyasla 2014 yl sonunda azald grlmektedir. 2010 ylnda 11.700 olan ile nfusu
2014 yl sonuna gelindiinde 11.250e gerilemitir.
Grafik 40. Nfus Verileri (Erfelek, 2010-2014)
11800,0
11600,0
11400,0
11200,0
11000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Sanayi sicil belgeli firmalar incelendiinde Erfelek genelinde firma saysnn fazla olmad
grlmektedir. Gda sektrnde younlamann grld ilede istihdam asndan inaat
sektr n plana kmaktadr. Erfelek ilesinde ne kan inaat sektrnde 56 kii
almaktadr.
Grafik 41. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Erfelek, 2014)
7
6
5
4
3
2
1
0
60
50
40
30
20
10
0
Aa
Gda
Ta Toprak
Firma Says
Plastik
stihdam
Erfelek ilesinde inaat sektrndeki 3 firma iin 56 kiinin almas nfusunun byk bir
kesimini yal halkn oluturduu ile iin nemli bir istihdam alan olutururken, plastik ve
aa sektrlerinde firma bana 5 kii almaktadr.
Grafik 42. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Erfelek, 2014)
Ortalama
Ta Toprak
Plastik
Gda
Aa
0
10
12
14
16
18
20
52
%Sinop
0,56
0,20
0,13
0,09
0,07
1,05
Firmalarn sermaye yaplarna bakldnda ise inaat alannda faaliyet gsteren Erfelek
Yeilolu naat firmasnn 6,3 milyon TL sermayesiyle lider olduu grlmektedir. Aa
rnleri alannda faaliyet gsteren Rfat Dngel ahs firmas ise ikinci srada yer almaktadr.
Perakende ve toptan ticaret alannda faaliyet gsteren firmalar ilk 5te geride kalan dier
firmalar oluturmaktadr. lk 5te yer alan firmalarn Erfelek sermayesinin %97sini
oluturduu grlmektedir.
Tablo 41. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Erfelek, 2014)
Firma Ad
Sektr
Erfelek Yeilolu naat
Bina inaat
Rfat Dngel
Aa rnleri imalat
Can Gda Pazarlama
Perakende ticaret
Dilsizolu Petrol ve
Perakende ticaret
Tamaclk
Serpil Ayvac Motorlu kara tatlarnn toptan
Ayvaclar Ticaret
ve perakende ticareti ile onarm
Lider Firmalarn Toplam
Sermaye (TL)
6.300.000
1.000.000
875.000
%Erfelek
67,11
10,65
9,32
%Sinop
2,33
0,37
0,32
750.000
7,99
0,28
150.000
1,60
0,06
9.075.000
96,67
3,36
Sermaye (TL)
6.351.400
1.685.000
1.000.000
150.000
%Erfelek
67,66
17,95
10,65
1,60
100.000
1,07
100.000
9.386.400
1,07
100,00
53
Olduka az sayda firmann faaliyet gsterdii Erfelek ilesinde d ticarete ynelik firmalarn
herhangi bir almas bulunmamaktadr. 2012-2014 yllar arasnda Erfelek ilesinde
herhangi bir zel sektr yatrmna ilikin yatrm tevik belgesi hazrlanmamtr. Ayrca
ilede faaliyette olan tek banka olarak kamu bankas Ziraat Bankas yer almaktadr.
Erfelek ilesinde gerekletirilen genel ve kamu bteli yatrmlara bakldnda ise 2014
ylnda ilede 5,8 milyon TL yatrmn uyguland grlmektedir. Sinop ili genelinin %2sini
oluturan bu yatrm daha ok ulatrma alanndadr.
Tablo 43. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Erfelek, 2014)
2014 denei (TL)
2014 Harcamas (TL)
Erfelek
6.701.386
5.842.988
Toplam
371.347.796
284.308.490
%Sinop
2,06
100,00
%Sinop
0,92
58,43
100,00
KUR Erfelek ilesinde genel olarak kamu hizmeti kapsamnda istihdam salamaktadr.
zel sektrde faaliyet gsteren firma says olduka az olurken, bu firmalarn talepleri de yine
KURun destekleri kapsamnda salanmaktadr.
KOSGEB Sinop HMM Erfelek ilesinde herhangi bir giriimcilik eitimi dzenlememitir.
Ancak Sinop Merkez ilesinde gerekletirilen giriimcilik eitimlerine ok sayda Erfelek
ilesinden katlmn olduu gzlemlenmitir.
Genel Deerlendirme
Nfus bakmndan Sinop ilinde sondan nc olan Erfelek ilesinde zel sektrde faaliyet
gsteren firma saysnn olduka az olduu grlmektedir. Kamu personel saysnn yksek
olduu ilede, inaat sektrnde faaliyet gsteren firmalarn kamu projelerine ynelik faaliyet
gstermektedir. Sinop Merkez ile nfusundaki younlamann Erfelek tarafna doru
genileyecei dnldnde ile nfusunda gelecek yllarda hareketlenme olmas
beklenebilir.
54
Erfelek turizm alannda Sinop Merkez ilesi ile birlikte nemli bir potansiyele sahiptir.
zellikle ilede yer alan takm elaleler her yl Sinop iline gelen turistlerin urak noktas
konumundadr. Erfelek ilesinde sanayi anlamnda retime ynelik ciddi bir alma
grlmemektedir, ilede halihazrda Koton firmasna fason retim yapan bir tekstil firmas
bulunsa da 2014 yl sonu itibariyle firmann faaliyetini durdurduu bilinmektedir.
Organik rnde de Sinop ilinde n plana kan Erfelek ilesi, sahip olduu ormanlk alanda
yetitirilen kestane ile sadece Sinop piyasas deil, stanbuldaki organik pazarlara da rn
yollamaktadr. Her ne kadar potansiyeli olsa da ilede kestane retimini yapan herhangi bir
firma bulunmamaktadr, kyllerin toplad rn tccarlar aracl ile byk marketlere
satlmaktadr. Kestane retimindeki hareketliliin sanayileme anlamnda gelitirilmesine
ynelik KUZKA Sinop YDOnun gelecek yllarda teknik almalar yapmas beklenmektedir.
Erfelek ilesinde halihazrda bir Sanayi Sitesi bulunmamakla birlikte, gelecek yllar iin bir
Sanayi Sitesi kurulmasna ynelik almalar 2014 ylnda balamtr. Sanayi Sitesi ile Sinop
Merkez ilesinde faaliyet gsterip yeni yer araynda olan firmalarn Erfeleke yatrm
yapmas mmkn olabilir.
55
7. Gerze
zellikle tekstil imalat ve bu sektrdeki istihdam ile n plana kan Gerze ilesinde nfus
2010 ylndan itibaren srekli bir art trendi izlemektedir. 2010 ylnda 21.000e yakn olan
ile nfusu 2014 yl sonuna gelindiinde 22.300 gemitir.
Grafik 43. Nfus Verileri (Gerze, 2010-2014)
23000,0
22000,0
21000,0
20000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Gerzede farkl sektrlerden birok firma faaliyet gstermektedir. Sanayi sicil belgeli firmalar
incelendiinde gda, aa rnleri ve plastik rnlerin imalat ile birlikte inaat sektrndeki
firmalarn younlat grlmektedir. stihdam asndan ise Sinop ilinin dier ilelerinde
olduu zere tekstil sektrnde sunulan istihdam 1.025 kii olup, Gerze ilesi iin en nemli
bir istihdam kayna olarak n plana kmaktadr.
Grafik 44. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Gerze, 2014)
10
1200
1000
800
600
4
400
200
0
Aa
Gda
Kimya
Metal
Plastik
Ta Toprak
Tekstil
Firma Says
stihdam
Firma bana den ortalamada da yine tekstil sektrnn byk stnl grlmektedir.
Tekstil sektrnde faaliyet gsteren firmalar da ortalama 250 kiiden fazla kii istihdam
etmektedir. Metal ileme alannda (makine imalat) faaliyet gsteren Barbaros Motor
firmasnn ve kimyasal rnler imalatnda faaliyet gsteren Nur Kimya firmasnn da sektrel
istihdam ortalamalarnda nemli katklar bulunmaktadr.
56
Grafik 45. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Gerze, 2014)
Ortalama
Tekstil
Ta Toprak
Plastik
Metal
Kimya
Gda
Aa
0
50
100
150
200
250
300
Firmalarn istihdamlar incelendiinde Betareks firmasnn sunduu 566 kiilik istihdam ile
Gerze
ilesinde
imalat
alannda
sunulan
toplam
istihdamn
%45ini
oluturduu
% Sinop
8,25
3,13
2,36
1,36
1,20
16,3
Sermaye lideri firmalar incelendiinde ise deterjan imalat yapan Nur Kimya ile birlikte
Betareks firmasna makine imalat gerekletiren Sinotec Makine ve Mhendislik firmalarnn
sermaye lideri olduu grlmektedir. Birok sektrden firmann nemli sermayeler katt
ilede ilk 5te yer alan firmalarn sermayesi Gerze ilesindeki imalat alannda faaliyet
gsteren firmalarn toplam sermayesinin %35ini oluturmaktadr. Betareks firmasnn kaytl
merkezi Sinop ili ierisinde yer almad iin sermaye liderlii tablosunda yer alamamaktadr.
Tablo 46. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Gerze, 2014)
Firma Ad
Sektr
Nur Kimya
Kimyasal rnlerin imalat
Sinotec Makine ve Mh.
Tekstil rnlerinin imalat
elik Un
Perakende ticaret
Motorlu kara tatlarnn toptan
Barbaros Motor
ve perakende ticareti ile onarm
Kuzey Yldz Turizm
Konaklama
Lider Firmalarn Toplam
Sermaye (TL)
1.000.000
1.000.000
750.000
% Gerze
9,36
9,36
7,02
% Sinop
0,37
0,37
0,28
530.000
4,96
0,20
500.000
3.780.000
4,68
35,38
0,19
1,41
57
Sektrel olarak sermaye yaplar deerlendirildiinde bina inaat sektrnn Gerze ilesinde
n plana kt grlmektedir. Ticaretin de ilede nemli pay ald, ayrca tekstil rnleri
imalatnn da yine sermayesi ile ilk 5 sektr arasnda yer ald grlmektedir.
Tablo 47. Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Gerze, 2014)
NACE (2'li)
Sektr
41
Bina inaat
47
Perakende ticaret
13
Tekstil rnlerinin imalat
20
Kimyasal rnlerin imalat
45
Motorlu kara tatlarnn toptan ve perakende
ticareti ile onarm
Lider Sektrlerin Toplam
Sermaye (TL)
3.515.500
2.285.540
1.000.000
1.000.000
% Gerze
32,91
21,40
9,36
9,36
750.000
7,02
5.551.040
80,05
D ticarette Gerze ilesinde faaliyet gsteren Nur Kimya ve Sinotec Makine ve Mhendislik
firmalarnn dorudan ihracat bulunmaktadr. Nur Kimya zellikle Afrika lkelerine deterjan
ihracat gerekletirirken, Sinotec firmas ise rettii makine ve ekipman daha ok Avrupa ve
Orta Dou pazarna ihra etmektedir.
2012 2014 yllar arasnda Gerze ilesinde planlanan 4 adet yatrma ilikin yatrm tevik
belgesi dzenlenmi olup, bu teviklerin 3 2012 ylnda, dieri ise 2013 ylnda
hazrlanmtr. 2014 ylnda ise Gerze ilesinde herhangi bir yatrma ilikin yatrm tevik
belgesi oluturulmamtr. 2014 ylnda hazrlanan 4 belgede 4,9 milyon TL sabit yatrm ile
birlikte 268 kiilik istihdam beyan edilmitir. Sektrel olarak ise 3 belgenin tekstil rnleri
imalat, dier belgenin ise makine imalat alannda olduu grlmektedir.
Gerzede iki kamu bankas ile birlikte zel bankaclk sektrnden Bankas ile birlikte
toplam 3 banka ilede hizmet vermektedir.
Gerze ilesindeki genel ve kamu bteli yatrmlar incelendiinde ilede 2014 ylnda 6,2
milyon TL yatrm gerekletirilmi olup, 2014 yl iin ayrlan denein %65inin uygulanmas
salanmtr. lede bu alandaki kamu yatrmlar Sinop ilinin %2,2sini oluturmaktadr.
Tablo 48. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Gerze, 2014)
2014 denei (TL)
2014 Harcamas (TL)
Gerze
9.722.944
6.236.250
Toplam
371.347.796
284.308.490
% Sinop
2,19
100,00
58
Sinop %
9,48
58,43
100,00
KURun zel sektre ynelik almalar Gerze ilesinde youn olarak grlmektedir.
Betareks gibi byk istihdam salayan firmalar ile birlikte tekstil alanndaki birok firmann da
ilede faaliyette olmas KURun iledeki almalarnn sk olmasn salamaktadr.
2014 ylnda KOSGEB Sinop HMM Gerze ilesinde 4 adet uygulamal giriimcilik eitimi
am olup, bu eitimler kapsamnda 100 kiinin eitilmesi salanmtr. Ayrca 2014 ylnda
genel destek program kapsamnda kurum tarafndan 6 firmaya toplam 20.000 TL zerinde
destek verilmitir.
Genel Deerlendirme
Sunulan istihdam ve kaliteli retim anlamnda n plana kan Gerze ilesinde byk
firmalarn yeni yatrmlar ile iledeki retim kapasitesinin gelimesi beklenmektedir. SinopSamsun yolunun iyiletirilmesi ile birlikte ulamda byk gelime salanmas ile nfusunu
da olumlu etkilemitir. Gerze ilesinin yeni yatrmlar iin de uygun yer imkanlar sunabiliyor
olmas da yatrmclar iin nemli bir avantaj yaratmaktadr.
Gerze ilesinde tekstil imalat alannda faaliyet gsteren Yenisaray Tekstil firmas 82 alan
ile ileye istihdam alannda nemli katk salamakta, ancak faaliyet gsterdii alann yetersiz
olmasndan tr kapasite artrm gerekletirememektedir. stihdamn yetimi personelden
olumasndan tr Gerze ilesi darna kmak istemeyen firmaya sunulabilecek yeni bir
retim alan ile birlikte ilede daha fazla kiinin istihdam edilmesi salanabilir.
Kimyasal rnlerin imalatnda faaliyet gsteren Nur Kimya firmas deterjan retimini daha
ok Afrika piyasasna ynlendirmitir. Firmann zellikle Avrupa piyasasna alabilmesi ve
bunun iin gerekli olabilecek sertifikasyon ilemlerinin tamamlanabilmesi amacyla KUZKA
Sinop YDOnun teknik danmanlk hizmeti sunmas planlanmaktadr.
Tarmsal makine imalat alannda blgede retim yapan az saydaki firmadan biri olan
Barbaros Motor firmasnn 2015 yl sonlarnda Sinop OSBde daha geni alanda ve
kapasitede faaliyete gemesi beklenmektedir. Firma daha nceki dnemde KUZKA hibe
destei program kapsamnda makine ve ekipman almnda destek alm, modernizasyon
kapsamnda retim kapasitesini arttrmtr. Firmann ilerleyen yllarda ihracat almalarn
da glendirerek Sinop ili ihracat rakamlarna byk % oranlarla katk salamas
beklenmektedir.
59
D ticarete byk katk salayabilecek ilelerden biri olan Gerzede firmalarn merkezlerini
stanbulda gstermeleri Sinop ihracatna olumsuz etki yaratmaktadr. hracatta byk
katklar yapabilecek Betareks firmasnn kaytl merkezinin stanbulda olmas yllk yaklak 5
milyon $lk kayp anlamna gelmektedir. Firmann ihracat rakamlarnn Sinopa yansmas
amacyla ilerleyen yllarda firmann merkezinin Sinopa ynlendirilmesi konusunda alma
yaplmas gerekmektedir.
Konut arz ve satnda dier ilelerde olduu zere art grlen Gerze ilesinde ulamn
iyiletirilmesi ile birlikte 2015 ve sonrasnda konut satnn Sinop Merkez haricindeki dier
ilelere kyasla daha hzl byyebilecei tahmin edilmektedir. naat sektrndeki firma
saysnn da gelecek yllarda daha fazla olmas beklenmekte, bu durumun mevsimlik ya da
sezonluk istihdamn da artmasna imkan salayabilir.
2014 ylnda iledeki yatrmlara ynelik hazrlanan yatrm tevik belge says beklenen az
olan Gerzede, yeni bir tevik sistemi ile bu saynn artabilecei beklenmektedir.
60
8. Saraydz
Sinop ilinin nfus ve sosyo-ekonomik gelimilik asndan son srada olan ilesi
Saraydznde 2010 ylnda 5.000 olan nfus 2013 ylnda art gsterse de 2014 ylnda
tekrar 5.000 bandna dnmtr.
Grafik 46. Nfus Verileri (Saraydz, 2010-2014)
6000,0
5500,0
5000,0
4500,0
4000,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
lede faaliyet gsteren firma says olduka kstldr. Saraydznde aa ve gda imalat
alannda 1er firma faaliyet gsterirken, firmalarn sunduu istihdam da en temel seviyededir.
Gda imalat gerekletiren Nuren Gda naat firmas 3 kii altrrken, aa rnleri
imalat yapan afak Orman rnleri firmas adna 1 kii kaytldr.
Tablo 50. Sermayelerine Gre Firmalar (Saraydz, 2014)
Firma Ad
Sektr stihdam
Nuren naat Gda
Gda
3
afak Orman rnleri
Aa
1
Firmalarn Toplam
4
%Saraydz
75,00
25,00
100,00
%Sinop
0,04
0,02
0,06
Sanayi sicil belgesi almad halde Saraydznde faaliyette olan firmalarn da sermaye
yaps deerlendirildiinde inaat sektrndeki firmalarn nemli sermayeye sahip olduu
grlmektedir.
Tablo 51. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar Sermaye Lideri Firmalar (Saraydz, 2014)
Firma Ad
Sektr Sermaye (TL)
%Saraydz
Nuren naat
zel inaat faaliyetleri
700.000
37,65
Sara Ticaret
Bina inaat
500.000
26,89
Kara tamacl ve
orum-Karg Turizm
400.000
21,51
boru hatt tamacl
Cebeciler Orman ve Tarm
Bitkisel ve hayvansal
100.000
5,38
rnleri
retim
Lider Firmalarn Toplam
1.700.000
91,43
%Sinop
0,26
0,19
0,15
0,04
0,64
Sermaye lideri sektrler incelendiinde ise inaat sektrnn Saraydz ilesinde olduka
etkili olduu grlmektedir. zel ve kamu yatrmlarda yer alan bu sektrn Saraydzndeki
toplam sermayenin %64n oluturduu tabloda ortaya kmaktadr.
61
Tablo 52. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar Sermaye Lideri lk 5 Sektr (Saraydz, 2014)
NACE (2'li) Sektr
Sermaye (TL)
%Saraydz
43
zel inaat faaliyetleri
700.000
37,65
41
Bina inaat
500.000
26,89
49
Kara tamacl ve boru hatt tamacl
400.700
21,55
01
Bitkisel ve hayvansal retim
129.900
6,99
47
Perakende ticaret
65.000
3,50
Lider Sektrlerin Toplam
1.794.900
96,58
Kaynak: Sinop ve Boyabat TSO
Sinop %
2,38
100,00
Sinop %
0,35
58,43
100,00
KUR Saraydz ilesinde genel olarak kamu yatrmlarna ilikin istihdam salanmasnda
yardmc olmaktadr. KOSGEB Sinop HMM ilede herhangi bir giriimcilik eitimi vermemi
olup, genel destek program kapsamnda da herhangi bir alma gerekletirilmemitir.
Genel Deerlendirme
Sinop ilinin en az nfusa sahip ilesi olan Saraydznde imalat alannda uraan firma
saysnn yalnzca 2 olmas endie vericidir. zellikle ile nfusunun neredeyse tamamnn
yal kesim olmas, ilede alacak gen nfusun olmamas dolaysyla ilede her ne kadar
yatrm alanlar yer alsa da talep eden firmann olmamasna sebep olmaktadr.
62
lede 2014 yl sonuna kadar herhangi bir bankann almam olmas da nfus geliimi
asndan olumsuz bir etki yaratmaktadr. Firma ve sermaye gcnn neredeyse temel
seviyede olduu ilede her halkarda bir bankann faaliyette olmas i imkannn yan sra
tasarruf ve yatrm almalarnn ilede gelitirilmesi asndan da nemlidir.
retim yapan firma saysnn yok denecek kadar az olmasndan tr Saraydz ilesi bu
adan olduka bakir bir konumdadr. retim verimlilii, d ticaret, nitelikli istihdam
konularnn yer almad ilede nemli bir yatrmn ekilebilmesi amacyla 2014 ylnda
Saraydz Belediyesi ve KUZKA Sinop YDO birka yatrmc ile stanbulda grme
gerekletirse de yatrmclarn Saraydz ilesinde yatrm karar almas mmkn
olmamtr.
63
9. Trkeli
Sinop ilinin ileler arasnda ulam yetersizlii konusunda n planda olan Trkeli ilesinde de
2010 ylna gre kyasla nfusta nemli azalmalar grlmektedir. 2010 ylnda 15.000e yakn
olan nfus, 2014 ylnda 14.250ye gerilemitir.
Grafik 47. Nfus Verileri (Trkeli, 2010-2014)
15000,0
14500,0
14000,0
13500,0
2010
2011
2012
2013
2014
Nfus
Kaynak: TK
Sanayi sicil belgeli firmalarn sektrel dalm incelendiinde Trkeli ilesinde birok farkl
sektrde faaliyetin mmkn olduu grlmektedir. Aa rnleri imalat ilenin lokomotif
sektr olarak n plana karken, gda imalat ve inaat sektrnn de yine ilede youn
olduu grafikten de anlalmaktadr. stihdam rakamlarnda ise aa rnleri sektrnn
ilede en ok istihdam salayan sektr olduu, tekstil sektrnn de yine ilede nemli
istihdam kaynaklarndan biri olduu grlmektedir.
Grafik 48. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn Sektrel Dalm (Trkeli, 2014)
70
60
50
40
30
20
10
0
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Aa
Gda
Matbaa
Metal
Plastik
Ta Toprak
Tekstil
Tersane
Firma Says
stihdam
64
Grafik 49. Sanayi Sicil Belgeli Firmalarn stihdama Gre Dalm (Trkeli, 2014)
Ortalama
Tersane
Tekstil
Ta Toprak
Plastik
Metal
Matbaa
Gda
Aa
0
10
15
20
25
30
35
40
45
stihdam liderliinde Sima Tekstil firmas 40 alanyla lider konumundadr, Trkeli ilesinin
de istihdamna %22 orannda katk salamaktadr. Aa rnleri imalatnda faaliyet gsteren
Atlganlar, Persan ve Demircanlar firmalar da ile geneline kyasla nemli istihdamlara
sahiptir. PVC imalat yapan ve ahs firmas olan Ali Gn ise 12 kii altrmakta ve bu
alanda ilede ilk 5te yer almaktadr.
Tablo 55. Sanayi Sicil Belgeli Firmalar-stihdam Lideri lk 5 Firma (Trkeli, 2014)
Firma Ad
Sektr
stihdam
%Trkeli
Sima Tekstil Giyim
Tekstil
40
21,98
Atlganlar Aa Mamlleri
Aa
17
9,34
Sinop Persan Orman rnleri
Aa
15
8,24
Demircanlar Aa Mamlleri
Aa
13
7,14
Ali Gn
Plastik
12
6,59
Lider Firmalarn Toplam
97
53,29
%Sinop
0,58
0,25
0,22
0,19
0,18
1,42
Perakende ticaret sektrnde faaliyet gsteren ve sermaye lideri ilk 5te yer alan firmalarn
Trkeli ilesindeki sermayenin %28ini oluturduu grlmektedir. Aa rnleri imalatnda
Atlganlar Aa firmas ise bu sektrdeki tek firma olarak ilk 5te yer almaktadr.
Tablo 56. Sermaye Lideri lk 5 Firma (Trkeli, 2014)
Firma Ad
Sektr
Bilal Aslan Kuyumculuk
Perakende ticaret
naat
Recep zcan Dayankl
Perakende ticaret
Tketim Mallar
Atlganlar Aa Mamlleri
Aa rnleri imalat
Kara tamacl ve boru
Sahil Gl Turizm
hatt tamacl
zcanlar Beyaz Eya
Perakende ticaret
Lider Firmalarn Toplam
Sermaye (TL)
%Trkeli
%Sinop
2.500.000
14,07
0,84
2.500.000
14,07
0,84
1.800.000
10,13
0,61
1.664.500
9,37
0,56
1.500.000
9.964.500
8,44
56,08
0,51
3,36
Sermaye lideri sektrler incelendiinde ticaretin Trkeli ilesindeki sermayenin nemli bir
blmn oluturduu grlmektedir. Aa rnleri imalat ve inaat sektrleri de sermaye
bykl asndan ilede dikkat eken dier iki sektrdr.
65
Sermaye (TL)
9.155.175
2.974.100
2.200.000
880.000
790.700
15.999.975
%Trkeli
51,53
16,74
12,38
4,95
4,45
90,05
Trkelide faaliyet gsteren firmalar genel olarak i piyasa odakl almaktadr. D ticarette
herhangi bir katk bulunmamaktadr. leye ynelik planlanan yatrmlara ilikin olarak 2012
2014 yllar arasnda sadece 2012 ylnda Trkeli Belediyesinin 1,2 milyon TL tutarndaki
yatrm grlmektedir. Ayrca ilede 2 adet kamu bankas zel bankaclk sektrnden
Bankas ile birlikte toplam 3 banka faaliyet gstermektedir.
Genel ve katma bteli yatrmlar deerlendirildiinde ise Trkeli ilesinde 2014 ylnda 1,5
milyon TL yatrm gerekletirildii, bu alandaki Sinop geneli toplam yatrma oranla %0,52
olduu grlmektedir. Trkeli ilesinde genel ve katma bteli yatrmlar iin 5,3 milyon TL
fon ayrlm olup, fonun %27si kullanlabilmitir.
Tablo 58. Genel ve Katma Bteli Kurulularn Yatrmlar (Trkeli, 2014)
2014 denei (TL)
2014 Harcamas (TL)
Trkeli
5.338.473
1.464.211
Toplam
371.347.796
284.308.490
%Sinop
0,52
100,00
Mahalli idareler kapsamnda Trkeli Belediyesinin 2014 ylnda 1,25 milyon TL yatrm
gerekletirdii grlmektedir. 2014 yl yatrm iin ayrlan btenin yaklak %50sinin
deerlendirildii, Sinop ili toplamnda %3,12lik yatrm oluturduu tablodan karlmaktadr.
Tablo 59. Mahalli darelerin Yatrmlar (Trkeli, 2014)
2014 Yatrm (TL)
Trkeli Belediyesi
2.325.000
Sinop l zel daresi
18.150.000
Toplam
76.760.997
%Sinop
3,12
58,43
100,00
KUR Trkeli ilesine ynelik hem zel sektrde hem de kamu kurumlarnda istihdam
salama konusunda almalar gerekletirmektedir. zellikle ile leinde youn istihdam
bulunduran firmalara ie almlar konusunda nemli yardmlar salanmtr.
2014 ylnda KOSGEB Sinop HMM Trkeli ilesinde herhangi bir uygulamal giriimcilik
eitimi gerekletirilmemitir. Ancak daha nceki senelerde gerekletirilen eitimlere ya da
yl ierisinde civar ilelerde (Ayanck) gerekletirilen eitimlere katlm sonrasnda alan
66
yeni iyerlerine ynelik KOSGEBin Trkeli ilesinde 5 yatrm iin 34.918,70 TL destei
bulunmaktadr.
Genel Deerlendirme
Aa rnleri sektrnde Ayanck ilesi ile birlikte n planda olan Trkeli ilesinde
hammaddeye yakn olmann getirdii avantaj ile aa rnleri alannda retimin youn olarak
gerekletirilmektedir. lede nfus son yllarda azalsa da firmalarn istihdamlarnda bir
nceki yla kyasla byk deiimler grlmemektedir. Yine de ilede faaliyet gsteren Sinop
Persan gibi firmalarn istihdam arttrma talepleri ne yazk ki yetersiz igc nedeniyle olumlu
sonulanamamaktadr.
Trkeli ilesinde faaliyet gsteren Demircanlar, Kayalar ve etinler firmalarnn aa rnleri
imalatna ynelik almalar Atlganlar Aa firmasna kyasla kapasite olarak daha geride
kalmaktadr. Bu firmann retim kapasitesini arttrmaya ynelik daha ok kamu
kurumlarnn maddi destek programlarna bavurmas gerekmektedir. Bu konuda 2014
ylnda KUZKA Sinop YDO ve KOSGEB Sinop HMM tarafndan Trkeli ilesinde
bilgilendirme toplantlar gerekletirilmekte, firma ziyaretleri ile konu aktarlmtr. lede
mermer ileme alannda faaliyet gsteren stnda Mermer gibi firmalarn ilede daha fazla
olmas asndan stanbulda bu alanda faaliyet gsteren firmalar ile grmeler
gerekletirilmeli, Ayanck ilesi ile birlikte Trkelide de mermer ilemeye ynelik gl
retim olmas salanmaldr.
D ticarette herhangi bir almann olmad ilede aa rnleri alannda faaliyet gsteren
firmalarn gelecek yllarda ihracata ynelik faaliyetlere balamas beklenmektedir. Atlganlar
Aa ve Sinop Persan firmalar KUZKA mali destek programndan da yararlanarak yeni
makine ve ekipmanlar ile kapasitesini gelitirmi, blge dna dorudan rn satabilecek
konuma gelmitir. Gelecek yllarda bu firmalarn ihracat almalarna da KUZKA Sinop YDO
olarak teknik danmanlk hizmetinin sunulmas beklenmektedir.
67
kapasitesini gelitirmeye ynelik Sinop OSBde retim yapmaya balayacak olmas ile birlikte
firmann kaytl merkezini Sinopa tamas da firmann her yl dzenli gerekletirdii ihracat
rakamlarnn Sinopa yansmas asndan byk nem tamaktadr. Sinop OSBde iki
fabrikas ile retim yapan zdemir Konfeksiyon (Bizim Tekstil) ise Birlemi Milletlerin
mlteci kamplarna ynelik yardm almalarna retim yapmas Sinop ilindeki bir firmann
uluslararas arenada retici olmas adna olduka nemlidir. stihdamn nitelii anlamnda
tekstil sektrnde bir gelimenin grld Sinopta bu alanda daha ok yatrmn Sinop
OSB ve Boyabat OSBye ekilmesi, ildeki isizlik orannn drlmesine olanak
salayacaktr.
Plastik imalatnda zellikle PVC rnlerin imalatnda Kaya-pen firmasnn istihdam, sermaye
ve retim kapasitesi asndan Sinop ilinde sektr lideri olduu grlmektedir. PVC
retiminde Kaya-pen ile birlikte zellikle son yllarda yeni aktrler de faaliyete gemitir. 2014
ylnda hzl bir byme gsteren Kare-pen firmas da retimini Sinop OSBye tam,
KUZKAdan ald maddi destek ile retim kapasitesini arttrmtr. Boyabatta faaliyet
gsteren Erenpen ve Tekpen firmalar da ilde bu sektrde dikkate deer retim yapan dier
iki firma olarak faaliyet gstermektedir. Bu firmalarn da ilerleyen dnemlerde Boyabat
OSBye retimlerini tamas beklenmektedir.
Mersin Akkuyu Nkleer Santral Projesinden yola karak, Sinop ilinde 2023 ylnda faaliyete
gemesi planlanan Nkleer Santral Projesinde de 500 bin paraya ihtiya duyulaca tahmin
edilmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Mersin Akkuyu ve Sinop'a kurulacak iki
nkleer santral iin 40 milyar dolarn zerinde bir maliyet hesaplamaktadr. Bu kapsamda
ncelikli olarak nkleer santrallere yaplacak alt yap yatrmlarnn malzemelerinin i
piyasadan temin edilmesi tevik edilecektir.
Nkleer santrale ynelik retimin Sinopta youn bir ekilde gerekletirilmesi ve yan
sanayinin glendirilmesi adna Sinop ilinde inaat amal beton rnlerin imalat ve s veya
ses izole edici eya ve karmlar sektrnde yeni yatrmlarn gerekletirilmesine ihtiya
duyulmaktadr.
Alan ve kapanan firma saylarnda Sinop ilinde yllar itibariyle daha dzenli bir gelime
olduu grlmektedir. 2015 yl ve sonrasnda KUZKA, KOSGEB Sinop HMM ve Sinop
alma ve Kurumu Mdrl kurulularnn ortaklnda gerekletirilen Uygulamal
Giriimcilik Eitimleri ile daha fazla giriimci adayna eitim verilmesi planlanmaktadr.
Sadece alan firma saysnda art yakalamak temel ama olmamaldr; kapanan firma
saysnn azaltlmas iin de giriimcilerin tm destek mekanizmalar hakknda dzenli olarak
bilgilendirilmesi ve yeni yatrmlar ncesinde bu kurumlardan teknik danmanlk hizmeti
almas gerekmektedir.
69
70
Kaynaka
Temmuz 30, 2015 tarihinde Trkiye statistik Kurumu (TK): www.tuik.gov.tr adresinden alnd
Austos 6, 2015 tarihinde T.C. Merkez Bankas: www.tcmb.gov.tr adresinden alnd
Sinop li l stihdam ve Mesleki Eitim Kurulu Raporu. Ankara: KUR.
Sinop Nkleer Santrali 2023 ylna yetiecek. (2014, Ekim 15). Austos 6, 2015 tarihinde Dnya
Gazetesi: http://www.dunya.com/toplum/toplumsal-haber/sinop-nukleer-santrali-2023-yilinayetisecek-241633h.htm adresinden alnd
Sinop-Gerze yeni gzergah trafie ald. (2014, Mart 26). Austos 6, 2015 tarihinde Vitrin Haber:
http://www.vitrinhaber.com/gundem/sinop-gerze-yeni-guzergahi-trafige-acildi-h5585.html
adresinden alnd
Trkiye'nin 'en mutlu' ili: Sinop, en mutsuzu Tunceli. (2014, Nisan 04). Austos 25, 2015 tarihinde
Radikal:
http://www.radikal.com.tr/ekonomi/turkiyenin_en_mutlu_ili_sinop_en_mutsuzu_tunceli1186536 adresinden alnd
Trkiye statistik Kurumu (www.tuik.gov.tr)
Trk Patent Enstits (www.tpe.gov.tr)
Sinop Bilim, Sanayi ve Teknoloji l Mdrl (www.sinop.sanayi.gov.tr)
Sinop l Planlama ve Koordinasyon Mdrl
Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii (www.tobb.org.tr)
Sinop Ticaret ve Sanayi Odas
Boyabat Ticaret ve Sanayi Odas
Trkiye hracatlar Meclisi (www.tim.org.tr)
Ekonomi Bakanl Tevik Uygulama ve Yabanc Sermaye Genel Mdrl (www.ekonomi.gov.tr)
KOSGEB Sinop Hizmet Merkezi Mdrl (www.kosgeb.gov.tr)
71