-isang mapanagutang gawain -karaniwang tinatawag na term paper ANG HABA NG TERM PAPER -mayroong sumasapat na sa dalawa hanggang pahina lamang, datapwat, sa isang limanakademikong pagsusulat, pinakaminimum ang limang pahina. ANG PAGKAKAIBA NG PAGSULAT NG ULAT AT NG SULATING PANANALIKSIK -sa pagsulat ng report, kinukulekta, inoorganisa ang kinakalap, lamang na mga impormasyon. -pasibo ang isip ng mananaliksik dahil tagamasid lamang siya at waking naibabahaging kaalaman sa ginagawa. -sa pagsulat ng sulating pananaliksik, aktibo ang isip ng mananaliksik dahil nakapagsusuri siya, nakapamumuna, nakagpapahalaga, samakatuwid, may kakayahan siyang magbigay ng sariling opinion, ng positibo o negatibo mang reaksyon. ANG PROSESO NG PAGSULAT 1. Para tuklasin sa sarili ang kakayahang makapagpahayag ng mga ideya na itoy hindi para sa isang trabahong mekanikal na basta agarang lalabas ang pag gustong sabihin anumang oras. 2. Para makabuo ng sulating naayon sa tamang pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay-ugnay ng mga kaisipan. ANG MGA YUGTO SA PROSESO NG PAGSULAT 1. UNANG YUGTO - ang paghahanda ng sulatin. 2. IKALAWANG YUGTO ang unang pagsulat o pagkokrokis/ ang pagsulat ng borador. 3. IKATLONG YUGTO ang pagreresirba ANG UNANG YUGTO NG PAGSULAT a. paglalagay ng sariling sa isang malinaw na direksyon ng pagsulat ayon sa sumusunod na kaparaanan. 1. Pumili ng Paksa. Magtala ng marami. 2. Alamin ang tiyak nalayunin sa Pagsulay at ang tiyak na babasa nito. b. Ang Pangangalap at Pagsasaayos ng mga kaisapan. IKALAWANG YUGTO NG PAGSULAT (Ang Pagsulat ng Borador) -datapwat, kung natupad ang mga kahilingan sa unang yugtong pagsualt, Ang pagsasaayos naman ng mga detalye ang kasunod. Ito ang huling hakbangin para makapagsimulang sumulat. Ang Mahalagang Bahagi ng Alinmang Sulatin 1. Simula o Introduksyon 2. Gitna o katawan 3. Wakas o kongklusyon ANG SIMULA Ang pinakamukha ng sulatin, dito hinahatulang kung magtatagumpay o mabibigo ang isang katha. ANG MABIBISANG PANIMULA 1. Pasaklaw na 8. Pagsusumbi Pahayag 2. Pagbubuod 9.Pagsasalungat 3.Pagtatanong 10. Pagsasalaysay 4. Tuwirang Sinasabi 11. Makatawag-tawagPansing Pangungusap 5. Panlahat na Pahayag 12. Analohiya 6. Paglalarawan 13. Anekdota 7. Pagkakaligiran 14.Pagsasalitaan
ANG GITNA
Ang gitnang bahagiang pinakakatawan ng sulatin. Dito
makikita ang mga kaalaman. Binubuo ito ng mga talatang kinapapalooban ng mga pangunang kaisipan. PAMAMARAAN SA PAGSASAAYOS NG KATAWAN NG SULATIN 1. Pakronolohikal pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula pinakamatagal hanggang sa pinakasasalukuyan. 2. Panggulo ibinatay sa personal na nasasabi o reaksyon ng bawat tao tungkol sa mga bagay-bagay o isyu tungo sa isang obhektibong paglalagom. 3. Paespesyal o Paagwat pagsasaayos itong pinauunladang paglalahad sa malapit sinisimulan patungong malayo o palayo at vice versa. 4. Paghahambing sa pamamaraang ito ang pagpapaunlad ay isinasaayos nang paseksyon. 5. Palamang/ Pasahol ang bagay munang lalong mahalaga ang binabanggit bago ang di-gaanong mahalaga o vice versa. 6. Patiyak/ Pasaklaw sinasabi muna ang mga particular o depenidong detalye bago ang pangkalahatang mga pahayag at vice versa. 7. Papayak/ Pasalimoot sinisimulan ito sa mga bagay ma komplikado kasunod ang mga bagay na simple o vice versa. ANG WAKAS 1. Tuwirang Sinabi 2. Panlahat na Pahayag 3. Pagbubuod 4. Pagpapahiwatig ng Aksyon 5. Mahalagang Insidente 6. Pagtatanong 7. Pagsisipi
IKATLONG YUGTO NG PAGSULAT (ANG
PAGREREVERSA) Ginagawa ang pangreresirba para maiwasto ang mga inaakalang nagawang mali dahil sa pagsusulat lubos na isanasaalang-alang ang magiging epekto ng akda sa mambabasa. Kailangang makailang beses na basahin ang borador. Maingat ditong sinusuri ang teksto at nilalaman para matiyak ang kawastuan, kalinawan, at nilalaman para matiyak ang kawastuhan, kalinawan at kayarian ng katha ng medaling maiintindihan ng mga mambabasa. Gayundin, ang layuning maakit nang lubos ang akda. Sa bawat pagbasa, iwinasto ang mga elementong inaakalang may kamalian, binabago ang dapat baguhin, pinapalitan ang kailangang palitan. ILANG PATNUBAY SA PAGRERESERBA 1. Pag-aralan ang Pamaksang Pangugusap. 2. Pakiramdaman ang Pagkakaunlad ng mgakaisipan. 3. Pansinin ang mga detalye. 4. Mataang mabuti ang pagkakaayos ng mga talata o sulatin. 5. Pag-aralanang mga salitang ginamit 6. Pansinin ang daloy ng mga kaisipan. ANG PAGSULAT NG FINAL NA KOPYA Kapag kontento na sa nilalaman ng katha, maingat na magpatnubay wasto (proofread). Itama ang mga namamaling balarila at ginamit ng mga salita, pagmamalaking titik sa mga ngalang tangi, mga bantas at baybay.
ANG PAGWAWASTO-BASA O PROFREADING
Ang pagwastong-basa o proofreading ay ang masining pagbasa sa nakataypset nang kopya ng manyuskripto para makatiyak sa kalinisan nito, na walang nang anupamang kamaliang nakikita nang sa gayun makatiyak na sa kalidad ng anumang akdang ilalathala dahil iniayon na ito sa istandard na wika at pag-iimprenta. ANG MANANALIKSIK O RESERTSER Bawat mananaliksik may kanyang katangian. May nga mananaliksik na sadyang nakikisangkot. Kailangang mapursige, malakas ang loob, mapanuklas, nag-iikot, naglilibot gayundin, matiyaga siya, masinop sa mabubusisiang Gawain, palabasa, palapakilahalubili, palatayahin sa anumang masuungang sitwasyon at mga aktividad. Isang mahirap at mademandang trabaho sng pananaliksik datapwat, kung pakaiigihin, tumutulong ito sa tao na mapabuti pa ang pagunawa niya sa mga kaayusan sa buhay at sa mga bagay-bagay at kalagayan niya sa pamumuhay at pakikipamuhay. ANG MGA RESPONSIBILIDAD NG ISANG MANANALIKSIK Isang makabuluhang pagsusulat ang sulating pananaliksik o term paper sapagkat isang proseso itong personal na inilalahad ang mga natutuklasang resulta. Napapaunlad ang isang makabuluhang rerests ayon sa mga sumusunod na tagubilin. 1. May kasangkutan ang mananaliksik sa kanyabg paksa 2. Nabibigyan ng sapat na pagkakataon ang sarili na mapaunlad ito 3. Masipag magsasagawa ng mga bagong saliksik 4. iniintinding mabuti ang mga nakalap na imformasyon 5. Pag-aralan-suriin, uriratin, talakayin at sulatin ang sinasaliksik habang pinauunlad.
lohikal na pagkakasunod-sunod bago ganapin ang paunlad na
pagsusulat. Ito ang pinakakalansay ng sulatin na nagsisilbong hulmahan ng kalalabasang forma ng isang katha. Nagsisilbi itong gabay ding humahaya sa isang ganap na matalinong paghakbang ng bawat puntong tatalakayin o ilalahad.
Nabahagi sa tatlong kategorya ang balangkas:
division, seksyon at sub-divisyon. Ang division ay pinananandaan ng mga Bilang-Romano(I,II,III, IV, V, atb); ang seksyonng malaking titik ng alpabeto (A, B, C, D ,E, atb); ang seksyong ng malaking arabiko (1, 2, 3, 4, 5, atb). Kung minsan o maaring kadalasan may paghahati pa sa subdivisyon na ang maliliit na titik ng Alpabeto (a, b, c, d, e, atb) ang ginagamit na pananda. Ganito ang karaniwang kinalalabasang porma ng isang balangkas. I. Introduksyon A. Layunin ng Pananaliksik B. Kahalagahan ng Paksa C. Kasaysayan ng Paksa II. Diskusyon o Katawan ng Sulatin A. Unang Puntong Dapat Talakyin 1. Kaunlaran ng Puntong ito a. Isang aspektong pampaunlad nito b. Iba pang aspektong pampaunlad nito 2. Pagpapalawak sa kaunlarang ito a. b. (tulad sa naunang sun-divisyon) B. Pinangalawang Punto C. Pangatlong Punto III. Konklusyon IV. Bibliography
PAGTATAKDA SA PANAHIN NG PAGGAWA NG
SULATIN
URI NG BALANGKAS
Bago magsulat (4 na linggo)
1. Papaksang Balangkas isinusulat sa salita o parirala ang
mga punong kaisipan.
Pagpili ng paksa at paghahanda ng material (1
linggo) Pangangalap ng imformasyon, pagbasa at pagtatala (2 linggo) Pagsusuri sa mga informasyon, huling pagsasaaalang-alang sa pamaksang pahayag, at pagbabalangkas (1 linggo) Pagsulat (1 linggo) Pagreresirba (2 linggo) Maglalaan ng dalawang revirsyon Maglibang muna bago magrevirsa Pag-iedit (1 linggo) Pagsulat ng final na manuskrito Pagwawastong-basa (1 araw) ANG PAGBABALANGKAS Ang pagbabalangkas ang Sistema ng isang maayos na paghahati-hati muna ng mga kaisipan ayon sa tataluntuning
2. Papangungusap na Balangkas binubuo ng mahahalagang
pangungusap na sadyang mga bahagi nan g sulatin. 3. Patalatang Balangkas binubuo ng grupo ng mga pangungusap na nagbubuod sa mga gagawing talata. MGA PANANDA: Ang sumusunod na pananda ay pinagkaugaliang gamitin mga dapat ipaloob sa isang balangkas. 1. Mga tambilang a Romano (I, II, atb) para sa pangunahing hati. 2. Malalaking Letra (A, B, atb) para sa sumusunod na hati 3. Mga tambilang na karaniwan (1, 2, atb) para sa pangatlong antas. 4. Maliliit na Letra (a, b, atb) para sa pang-apat na antas. Inihanda ng Pangkat 3: VANESSA MAY JORE REUBEN LOCSIN RONEBERT MANGANGOT MARK JOSUL