RESET & GO!

HERVORMEN OM TE GROEIEN

memorandum
federale verkiezingen 2010
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

INHOUD
DEEL 1
EEN BETER GEORGANISEERDE ÉN EFFICIËNTERE OVERHEID / 02 _ 03

DEEL 2
DUURZAME OVERHEIDSFINANCIËN / 04 _ 05
1. Het recept voor toekomstbestendige overheidsfinanciën _ 04
2. Het recept voor een toekomstbestendig pensioenstelsel _ 04

DEEL 3
CONCURRENTIEKRACHT BOVENAAN DE POLITIEKE AGENDA / 06 _ 08
1. Loonkostenhandicap maakt bedrijven vleugellam _ 06
2. Voor competitieve, maar ook veilige en milieuvriendelijke energie _ 07

DEEL 4
NAAR EEN MEER GUNSTIGE FISCALITEIT VOOR DE BEDRIJVEN / 09 _ 11
1. De notionele interestaftrek verankeren _ 09
2. België moet naar de kop van het O&O-peloton _ 10
3. Vergroening van onze fiscaliteit? Niet te allen prijze! _ 11

DEEL 5
LAAT ONS ONDERNEMEN! / 12 _ 16
1. Voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt _12
2. Administratieve vereenvoudiging: pleidooi voor meer kwaliteit en minder complexiteit _
14
3. Voor een ondernemingsvriendelijke juridische omkadering _
14
4. Naar een duidelijk engagement voor meer rechtszekerheid _16

DEEL 6
VOOR GROENERE ECONOMIE ZIJN BEDRIJVEN SLEUTELFACTOR TOT SUCCES / 17

COLOFON
VBO vzw / Ravensteinstraat 4 / B - 1000 Brussel / T + 32 2 515 08 11 / F + 32 2 515 09 99 / info@vbo-feb.be / www.vbo.be

PUBLICATIEVERANTWOORDELIJKE / Stefan Maes

VORMGEVING, OPMAAK & PRINT / www.in-depth.be

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER / Olivier Joris / Wolvenbergstraat 17 / 1180 Brussel

WETTELIJK DEPOT: D/0140/2010/1

Cette brochure est également disponible en français.
De inhoud van dit Memorandum is volledig beschikbaar op www.vbo.be
 VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

LAAT ONS ONDERNEMEN!

»
De zwaarste economische crisis sinds de jaren ’30 heeft de
wereld ingrijpend veranderd. Een blad is omgeslagen in de
suprematie van het Westen. Als Europa nog wil meetellen en
als we de euro willen vrijwaren, zal méér Europees econo-
misch bestuur moeten zorgen voor een degelijk sociaaleco-
nomisch beleid in elke lidstaat, als keerzijde voor de solidari-
teit tussen de eurolanden. Voortaan zal er voor niemand nog
een ‘free ride’ mogelijk zijn. Deze nieuwe economische orde
is voor ons land veel meer een opportuniteit dan een be-
dreiging. Tenminste als we een federale regering op de been
brengen die de prioriteiten van Europa ook de hare maakt:
een gedisciplineerde terugkeer naar structureel gezonde
openbare financiën en een competitieve economie, zodat er
ook nog welvaart en welzijn kan zijn voor de volgende gene-
ratie. Dit Memorandum geeft voor een reeks beleidsdomei-
nen aan welke knopen de volgende federale regering moet
doorhakken om die prioriteiten gestalte te geven.
Er is nood aan meer vertrouwen en meer ambitie. Bij onze
ondernemers en op de werkvloer in onze bedrijven kijkt men
uit naar een gerespecteerde federale regering die met Duitse
zorg omgaat met ons industrieel potentieel. Niet zoals in het
Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten waar men het
nu paniekerig heeft over ‘herindustrialisering’. Ondernemers
snakken naar ruimte voor groei in de diensten- en de bouw-
sector en gaan voor het afbouwen van de regelneverij en
alle vormen van concurrentievervalsing. Een beleid waarbij
kmo-bedrijfsleiders nog goesting hebben om veel mensen
aan te werven.
Verspreid over zes delen zetten de werkgevers in deze publi-
catie de bakens uit om te vereenvoudigen, efficiënter te be-
sturen, kleinere bedrijven meer ademruimte te geven en de
motiverende band tussen werk en het recht op pensioen te
herstellen. Duidelijke krijtlijnen opdat de ondernemers en de
werkende mensen van overmorgen niet versmacht worden
onder de kosten van de vergrijzing.
Een regering vermag
niets zonder een
goed draaiende
economische machine.
Elke dag opnieuw
verliest onze machine
marktaandelen
en die trend moeten
we uiterst dringend keren.
zijn fabrieken en vervolgens zijn designcentra en labora-
toria. In zo’n land kunnen ook dienstenbedrijven nooit uit-
groeien tot sterke bedrijven die elders overnemen in plaats
van overgenomen te worden.
We nodigen politici uit de hierna geformuleerde voorstel-
len inzake fiscaliteit, energiepolitiek, soepele arbeidsmarkt,
industriële eigendom en tal van andere beleidsdomeinen
secuur ter harte te nemen.
Bedrijven stemmen niet en het aantal inactieve stemmers
neemt alsmaar toe. Maar een regering vermag niets
zonder een goed draaiende economische machine. Elke
dag opnieuw verliest onze machine marktaandelen en die
trend moeten we uiterst dringend keren. Om die reden lan-
ceerden de werkgevers in januari jongstleden de campagne
‘Laat ons ondernemen’. Om diezelfde reden presenteren
we nu, in de aanloop naar de verkiezingen van 13 juni,
dit Memorandum.

De regering moet resoluut gaan voor een economie die niet

gebouwd is op drijfzand. Niet op koopkracht die artificieel
opgeschroefd wordt. Wel op duurzaamheid en een innovatie-
beleid dat samen met de regio’s geen kans onbenut laat om
slim in te spelen op de noden van de groeilanden. Ingebed in
een kostenstructuur die tijdens de volgende legislatuur dra-
matisch moet verbeteren. We moeten niet alleen aan goede
prijzen kunnen consumeren, we moeten ook en vooral aan
goede prijzen kunnen exporteren. Een land dat innoveert, Rudi Thomaes Thomas Leysen
maar zijn kostencompetitiviteit verwaarloost, verspeelt eerst Gedelegeerd bestuurder Voorzitter
02 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

DEEL 1: EEN BETER GEORGANISEERDE ÉN

EFFICIENTERE OVERHEID
Een Staatshervorming kan onmogelijk doorgevoerd worden los van een doordachte
aanpak van een kostenefficiënte werking van onze overheden op alle niveaus. Bij
het voeren van de communautaire dialoog moeten politici voor ogen houden dat
een eenvoudige en kostenefficiënte omkadering van onze ondernemingen essen-
tieel is.

HET VBO STELT VAST:

Ondanks alle beloftes bij de vorige verkiezingen moeten we TEWERKSTELLING IN DE OVERHEIDS-
drie vaststellingen doen: ADMINISTRATIE SENSU STRICTO:
1) Niettegenstaande massieve tijdsinvesteringen is er nog BENCHMARKING MET DE BUURLANDEN
altijd geen alomvattend communautair akkoord.
Aantal loontrekkenden in de overheidsadministratie
2) Doordat de financieringswet de federale Staatskas als-
sensu stricto per 100 inwoners
maar verder laat doodbloeden, verloopt elke budget-
(inclusief leger; exclusief onderwijzend en verplegend personeel)
oefening alsmaar inefficiënter en dreigt het hele
mechanisme te blokkeren.
3) In weerwil van wat men ons wil doen geloven, stijgt ons
ambtenarenbestand nog altijd terwijl het in de ons om-
ringende landen daalt.

ONZE ANALYSE:
NOOD AAN EEN VAST ENGAGEMENT OP ALLE
NIVEAUS VOOR EFFICIËNTERE OVERHEID
Uit een analyse op basis van Eurostat-cijfers blijkt dat de
administraties (over alle niveaus heen) in ons land minstens
70.000 ambtenaren te veel tellen in vergelijking met onze
buurlanden, of een besparingspotentieel van 5 miljard euro.
Erger nog, de kloof met onze buurlanden blijft groeien.
Tussen 2007 en 2008 is het aantal ambtenaren in België
bijvoorbeeld nog toegenomen met 4.000 eenheden (ondanks
de reductie van 1.000 eenheden bij het leger). In dezelfde
Evolutie tussen 2007 en 2008 (in absolute termen)
tijdspanne leidden de Duitse en Franse afslankingsplan-
NL -1.900 personen
nen tot een vermindering van telkens 14.000 eenheden.
DE -14.000 personen
In Nederland reduceerde men het ambtenarenbestand
FR -14.000 personen
met1.900 eenheden. BE +4.040 personen

Bron: Eurostat - Bedrijfstak NACE L « publieke Administratie »

» Uit Eurostat-cijfers
blijkt dat de administraties
(over alle niveaus heen)
in ons land minstens 70.000
ambtenaren te veel tellen
in vergelijking
met onze buurlanden.
Talloze studies, ook de recentste van het Zwitserse manage-
mentinstituut IMD, bewijzen dat ons land hier prioritair moet
op werken. En toch loopt de politiek er telkens met een grote
bocht om heen, ondanks het groot aantal ambtenaren dat nu
met pensioen gaat. Dit is niet langer aanvaardbaar voor het
bedrijfsleven. Nu de knelpuntberoepen weer de kop opste-
ken, zullen goedgevormde arbeidskrachten broodnodig zijn
in de privésector.
 VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 03

Deze analyse moet men ook continu in het achterhoofd

houden bij de communautaire dialoog. Bij het kiezen tus-
sen verschillende alternatieven dient men te beseffen dat
» Doordat de financieringswet
de federale Staatskas
alsmaar verder laat
een eenvoudige en kostenefficiënte omkadering van onze
ondernemingen essentieel is. Dit geldt zowel voor een lo-
doodbloeden, verloopt
kale winkelier als voor grotere ondernemingen die landelijk elke budgetoefening
werkzaam zijn. alsmaar inefficiënter en
dreigt het hele
HET VBO STELT VOOR: mechanisme te blokkeren.
Een Staatshervorming en een betere en meer kosten-
efficiënte werking van de overheid worden best samen
behandeld.
We stellen dan ook 10 recepten voor die kunnen bijdragen 8) Val ondernemingen niet lastig met verschillende re-
tot het bereiken van een goed akkoord ter zake: gionale normen en regels voor producten, diensten,
1) Dialogeer met een open geest, niet vanuit egelstellingen projecten, toegang tot beroepen en vooral niet voor de
en verzeker u van een goed begrip van en voor elkaars arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer. Behoud
standpunt. één arbeids- en sociaalzekerheidsrecht.
2) Ga voor een duurzame en transparante interpersonele 9) Kies steeds de weg die de ondernemingen qua kosten en
solidariteit, gestoeld op verantwoordelijkheid. administratieve lasten ontziet. Inzake vennootschaps
3) Realiseer een billijke responsabilisering goeddeels in belasting dient men , i.p.v. zich vast te pinnen op regio-
een nieuwe financieringswet zonder vele nieuwe en dure nalisering van de tarieven, voluit te gaan voor regionale
regionale administraties op te richten. belastingkredieten. Talloze bedrijven zouden immers
4) Verzeker daarin ook een gezond financieringsmecha- bedanken voor de rompslomp van een opsplitsing van
nisme voor de federale Staat en voor Brussel. hun fiscale bedrijfswinst per regio.
5) Stop de aderlating met een dwingend landelijk pact voor 10) Om rekening te houden met hun kennis van het terrein
kostenbeheersing van de overheid op alle niveaus op en om de voorgenomen wijzigingen voldoende draagvlak
basis van benchmarking met het buitenland en schaf bij te geven, is het raadzaam de sociale partners te betrek-
die gelegenheid niveaus en instellingen af. ken bij de discussies over materies die tot hun verant-
6) Pas het principe toe van subsidiariteit en blokkeer niet woordelijkheid behoren. ■
als die gezonde logica blijkt te leiden tot een herschik-
king van bevoegdheden in twee richtingen.
7) Ga voor een optimalisering van het arbeidsmarktbeleid.
Dit kan bijvoorbeeld door, zoals de sociale partners in
hun Interprofessioneel Akkoord voorstelden, banenplan-
nen op federaal niveau af te schaffen en een aangepast
regionaal beleid te vergemakkelijken om voor sommige
categorieën van werkzoekenden financiële ‘rugzakjes’
mee te geven waarmee ze in de eigen of een andere
regio (interregionale mobiliteit) aantrekkelijker worden
voor aanwerving.

» Een Staatshervorming
en een betere en meer kosten-
efficiënte werking van de overheid
worden best samen behandeld.
■
MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
liseren we deze info regelmatig.
04 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010
DEEL 2: DUURZAME OVERHEIDSFINANCIËN
Duurzame overheidsfinanciën zijn een voorwaarde voor het vrijwaren van onze
welvaart. In dat kader maakt het VBO een bestek op van de gezondheid van onze
overheidsfinanciën en doet het voorstellen om in de toekomst de pensioenen
betaalbaar te houden.
1. HET RECEPT VOOR TOEKOMST-
BESTENDIGE OVERHEIDSFINANCIËN
HET VBO STELT VAST:
Ons begrotingstekort bedroeg in 2009 6% van het bbp.
Daardoor stijgt de Staatsschuld weer tot boven de 100% van
het bbp. Dat is echter van langs om minder te wijten aan de
crisis. Onze uitgaven stijgen immers structureel te sterk.
Met de kosten van de vergrijzing voor de deur zijn deze cijfers
niet echt hoopgevend voor de toekomst van onze overheidsfi-
nanciën.
ONZE ANALYSE:
ER IS GEEN ALTERNATIEF.
BIJT DOOR DE ZURE APPEL!
Ons land staat voor een aantal moeilijke begrotingsjaren.
Weinig populaire maatregelen dringen zich op. De vorige re-
gering nam voor de periode 2010-2011 al maatregelen om het
begrotingstekort af te bouwen. Volgens de laatste voorspellin-
gen van de Europese Commissie zal dat tekort zowel in 2010
als 2011 uitkomen op 5% van het bbp. De volgende regering
heeft dan ook geen keuze. Het traject om tegen 2015 opnieuw
een begroting in evenwicht te boeken, moet herbevestigd en
gerespecteerd worden. Het vertrouwen van de bevolking en
van de financiële markten zal echter maar verzekerd zijn als
enkele economisch onhoudbare stijgingsmechanismen in de
overheidsuitgaven worden teruggeschroefd.
Het VBO hamert erop dat men, met het oog op duurzame
overheidsfinanciën, zich bij elke nieuwe maatregel systema-
tisch afvraagt wat de impact ervan is op ondernemerschap
en bijgevolg op economische groei. In de komende postcri-
sisjaren kunnen we het ons immers niet veroorloven dat onze
potentiële groei nog verder verzwakt. Een verhoging van de
belastingen is dan ook geen optie. De belastingdruk in ons
land is één van de hoogste ter wereld. Om onze begroting
terug gezond te maken, zal er, net zoals elders in Europa,
voornamelijk op het niveau van de uitgaven moeten gewerkt
worden, wat volgens studies van de OESO (Organisatie voor
Economische Samenwerking en Ontwikkeling) een minder
negatieve impact heeft op groei en jobs dan een verhoging
van de belastingen.
HET VBO STELT VOOR:
• De volgende regering heeft geen andere keuze dan het enga-
gement van de vorige regering om in 2015 een begroting in
evenwicht te presenteren, hard te maken. Een verhoging van
de belastingen is geen optie. Besparingen langs de uitga-
venzijde zijn een must.
• De volgende regering moet de broodnodige kostenbespa-
rende hervormingen op de arbeidsmarkt en in ons sociale-
zekerheidssysteem invoeren zodat onze overheidsfinanciën
straks de zware vergrijzingskosten kunnen dragen. Daarbij
moet het gaan om maatregelen die gradueel en automatisch
meer impact krijgen, waardoor ze op korte termijn niet te
veel wegen op het herstel van de economie. De groeinorm
van 4,5% in de gezondheidszorg moet teruggebracht worden
tot een groeipercentage dat nooit verder gaat dan wat de
economische groei toelaat.
• Een efficiëntere overheid (zie Deel 1) zal ook bijdragen tot de
sanering van de openbare financiën.
• De nieuwe regering moet zich bij elke nieuwe maatregel
afvragen wat de impact ervan is op het ondernemerschap
en bijgevolg op de economische groei en zich ervoor hoe-
den het prille herstel van onze economie niet in de kiem te
smoren. ■
» De nieuwe regering moet zich
bij elke nieuwe maatregel afvragen
wat de impact ervan is
op het ondernemerschap.
2. HET RECEPT VOOR EEN TOEKOMST-
BESTENDIG PENSIOENSTELSEL
HET VBO STELT VAST:
De financiële houdbaarheid van ons pensioenstelsel is niet
gewaarborgd. Op dit ogenblik wentelt men de factuur af op
de toekomstige generaties. Ons wettelijk mechanisme van
de welvaartsaanpassing van de pensioenen is daarenboven
onhoudbaar omdat dit enkel rekening houdt met ramingen op
lange termijn en niet met de reële economische groei en de
productiviteit.
 VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 05

ONZE ANALYSE: FEITELIJKE EN WETTELIJKE PENSIOENLEEFTIJD VAN

EEN EVENWICHTIG DRIEPIJLERBELEID MET MANNEN EN VROUWEN IN EUROPA
EEN GEDIFFERENTIEERDE WEGING VAN DE
LOOPBAANJAREN
Ons land heeft nood aan een pensioenbeleid gebaseerd op drie
pijlers. Alleen door de combinatie van de drie pijlers kunnen
toereikende pensioenen en de financiële houdbaarheid van
het stelsel hand in hand gaan zonder het nodige draagvlak bij
de verschillende groepen van de samenleving voor een ruime
intergenerationele solidariteit te verliezen. De sleutel tot de her-
vormingen van de eerste pijler, het wettelijk pensioen, ligt in een
eerste fase bij het optrekken van de effectieve pensioenleeftijd.
Mensen verlaten vandaag de arbeidsmarkt nog al te vaak lang
voor ze hun wettelijke pensioenleeftijd bereikt hebben.
Bron: EC, OESO, bewerking NBB
De houdbaarheid van de pensioenen is immers recht evenredig
met een verhoogde werkgelegenheidsgraad, vooral bij de groep
50-65-jarigen. In een volgende fase is een verhoging van de
wettelijke pensioenleeftijd echter onvermijdelijk. Het afbouwen
van systemen van vervroegde uittreding uit de arbeidsmarkt is
» De sleutel tot de hervormingen
van de eerste pijler, het wettelijk
pensioen, ligt bij het optrekken
niet te vermijden. Wat de tweede pijler betreft, is de verdere ver-
algemening noodzakelijk om een adequate levensstandaard te van de effectieve pensioenleeftijd.
vrijwaren. Voor de derde pijler moet het vertrouwen in de over-
eenkomst die werd gesloten tussen de spaarders en de overheid
behouden blijven. De belastingverminderingen om de mensen de aanvullende pensioenen gerealiseerd worden door de
aan te moedigen om te sparen tot de dag van de pensionering, invoering van een vrij aanvullend werknemerspensioen.
mogen niet op de helling worden gezet. De problematiek van • Inzake de derde pijler mogen de belastingverminderingen
de houdbaarheid van onze pensioenen brengt ons tot slot om de mensen aan te moedigen om zelf te sparen tot
onvermijdelijk bij de ambtenarenpensioenen. Deze ambtenaren- de dag van de pensionering, niet op de helling komen te
pensioenen moeten zich uitlijnen op de principes van de andere staan.
pensioenstelsels. • De aanpassing van de lopende pensioenen zal moeten
gebeuren volgens een mechanisme dat zowel rekening
HET VBO STELT VOOR: houdt met de evolutie van de tewerkstelling als met de
• De bakens voor de volgende fases moeten we nu uitzetten: evolutie van de reële lonen. Dit vereist een aanpassing van
in een eerste fase moet de effectieve pensioenleeftijd de Generatiepactwet.
omhoog door een drastische herziening van de vervroegde uit- • De ambtenarenpensioenen moeten zich uitlijnen op de
tredingssystemen. In een tweede fase zal, net zoals in andere principes van de pensioenstelsels in de private sector.
Europese lidstaten, de wettelijke pensioenleeftijd verhoogd Dit betekent dat specifieke regels zoals de perequatie en
moeten worden. de tantièmes worden aangepast. Daarenboven moet de
• Om de betaalbaarheid van de pensioenen veilig te stellen, moet overheid maatregelen nemen om de effectieve pensioen-
de volgende regering werk maken van een gedifferentieerde leeftijd bij de ambtenaren, die de jongste jaren sterk daalt,
weging van de loopbaanjaren. Zo zou men de periode van opnieuw te verhogen. ■
brugpensioen, tijdskrediet of werkloosheid kunnen valoriseren
tussen 50% en 100% naarmate ze vroeger worden genomen en
in functie van de duurtijd. Aan arbeidsperiodes na 60 jaar kan ■
een waarde toegekend worden van 115%. MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
• Voor de tweede pijler moet de keuze tussen een cash loon of standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
een uitgesteld loon centraal komen te staan in het loonon- op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
derhandelingsdebat. Bovendien kan de veralgemening van liseren we deze info regelmatig.
06 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

DEEL 3: CONCURRENTIEKRACHT BOVENAAN

DE POLITIEKE AGENDA
De problemen binnen de eurozone hebben aangetoond dat het slechts mogelijk is
de welvaart van een land in stand te houden en verder uit te breiden als men kan
terugvallen op een competitieve economie. Verschillende indicatoren tonen echter
aan dat onze concurrentiepositie in de afgelopen vijf jaar nog verder is verzwakt.
Daarvan getuigen onder andere het sterke verlies aan marktaandelen, de toe-
gevoegde waarde van de industrie en de export die trager groeien dan in onze
buurlanden,… In tegenstelling tot sommige EU-lidstaten heeft België nog alle
troeven in handen om deze negatieve trend te keren. Om dit te doen, moet de com-
petitiviteit van de Belgische economie tijdens de volgende legislatuur bovenaan de
politieke agenda worden gezet.

1. LOONKOSTENHANDICAP MAAKT gevolgen van dien voor de tewerkstelling, de economische

BEDRIJVEN VLEUGELLAM
HET VBO STELT VAST:
Het Interprofessioneel Akkoord (IPA) 2009-2010 lijkt er vol-
gens het laatste technisch verslag van de Centrale Raad voor
het Bedrijfsleven (CRB) in geslaagd te zijn om de ontsporing
van onze loonkostenhandicap te stabiliseren. Het probleem
blijft echter even sterk aanwezig en het buitenland zit niet
stil. Het komt er nu op aan om op deze ingeslagen weg
verder te gaan en de handicap in de komende jaren opnieuw
tot nul te herleiden. Er is immers geen aanvaardbaar alter-
natief. Lukt het niet, dan zullen onze bedrijven de concur-
rentiestrijd steeds vaker verliezen en niet de nodige ruimte
hebben om jobs, en dus welvaart, te creëren.
groei en de begroting. Tot 2005 werd deze wet goed toege-
past, maar in de periode 2006-2008 stegen de Belgische
loonkosten opnieuw 3,6% sneller dan het gemiddelde van
onze drie buurlanden. De Belgische loonkosten hebben
vooral bij een olieprijsschok de neiging om sneller te evolue-
ren dan in onze drie buurlanden.
EVOLUTIE VAN DE LOONKOSTENHANDICAP VAN
BELGIË TEN OPZICHTE VAN ONZE DRIE BUURLANDEN
(1996 = 100)

ONZE ANALYSE:
LOONKOSTENHANDICAP VOLLEDIG WEG-
WERKEN EN KANS OP ONTSPORING INDIJKEN
Sinds de wet van 26 juli 1996 mogen de Belgische loonkos-
ten niet sneller evolueren dan het gemiddelde van onze drie
buurlanden. Deze wet is belangrijk omdat de periode vóór
1996 had geleerd dat zonder een dergelijk kader de Belgi-
sche loonkosten gemakkelijk ontsporen, met alle negatieve

» De afbouw van de
loonkostenhandicap
zou meer groei en
tienduizenden jobs
extra creëren. Bron: CRB

Simulaties van het Federaal Planbureau tonen dat het afbou-
wen van de loonkostenhandicap meer groei en tienduizen-
den jobs extra zou creëren. Met een economie die langzaam
herstelt van de ergste crisis sinds de jaren ’30 en een constant
hoog aantal werkzoekenden, is het terugdringen van onze
loonkostenhandicap dan ook de enige logische optie. Opdat
deze oefening succesvol zou zijn, moeten we er eveneens voor
zorgen dat de kans op toekomstige loonkostenontsporingen
wordt ingeperkt.
» In de periode 2006-2008
stegen de Belgische loonkosten
opnieuw 3,6% sneller
dan het gemiddelde
van onze drie buurlanden.
Daarenboven zijn alleen winstgevende ondernemingen in staat
om te innoveren en te exporteren naar de nieuwe groeimark-
ten, twee doelstellingen die eveneens van cruciaal belang zijn
als we onze welvaart en de creatie van jobs in de toekomst
willen vrijwaren.
HET VBO STELT VOOR:
• Tijdens de volgende legislatuur zullen de regering en de so-
ciale partners de nodige discipline aan de dag moeten leggen
om de loonkostenhandicap verder terug te dringen. Indien
dit niet lukt via het sociaal overleg, moet de regering dwin-
gend ingrijpen zoals de loonnormwet van 1996 voorschrijft.
• Het Duitse model van aandacht voor het vrijwaren van de
competitiviteit, met een bijzondere focus op een strikte
loonmatiging, moet de inspiratiebron zijn voor de volgende
legislatuur. De politieke partijen mogen geen verwachtingen
creëren die onmogelijk kunnen worden ingelost tijdens de
komende loononderhandelingen. ■
2. VOOR COMPETITIEVE,
MAAR OOK VEILIGE EN MILIEU-
VRIENDELIJKE ENERGIE
HET VBO STELT VAST:
Alle recente rapporten van experts (GEMIX, CREG, Federaal
Planbureau) waarschuwen voor de sterke afhankelijke posi-
tie waarin ons Belgisch energiesysteem zich bevindt, in het
bijzonder voor de elektriciteitsbevoorrading. Daarenboven
stijgen de meerkosten op energie aan een onrustwekkend
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 07
tempo. Enerzijds steeg de federale bijdrage op elektriciteit
vorig jaar met 56%, waardoor de elektriciteitsfactuur een
stuk zwaarder uitviel. Anderzijds zal de financiering van
de offshorewindmolenparken in 2020 (wanneer de parken
allemaal operationeel zullen zijn) een bedrag vertegen-
woordigen van ruim 800 miljoen euro per jaar ten laste van
de elektriciteitsverbruikers. Onnodig te zeggen dat dit niet
zonder gevolgen zal blijven voor de aantrekkelijkheid van
ons land bij investeerders en voor het concurrentievermo-
gen van onze talloze energie-intensieve ondernemingen.
ONZE ANALYSE:
1. ALLE OPTIES OPENHOUDEN
De energieafhankelijkheid in België is overduidelijk, temeer
daar de wet nog altijd in een nucleaire phasing-out voorziet.
Behalve het voordeel dat ze bijdraagt aan een grotere ener-
gieonafhankelijkheid, heeft de Belgische kernenergie zeer
competitieve productiekosten en stoot zij geen CO2 uit.
2. NOOD AAN HERZIENING VAN DE HUIDIGE
FINANCIERINGSMECHANISMEN
De elektriciteitsprijs bestaat uit de prijs van de elektrici-
teit zelf, de transport- en distributietarieven en een aantal
andere diverse heffingen en meerkosten. Terwijl de integra-
tie van de Belgische elektriciteitsmarkt met de buurlan-
den (Frankrijk, Duitsland, Nederland) nog moet versterkt
worden, spelen ook de diverse heffingen en meerkosten
een cruciale rol. Op federaal vlak gaat het vooral om de
federale bijdrage en de toeslagen in de Elia-tarieven
die gerelateerd zijn aan de financiering van het (de)
offshorewindmolenpark(en).
De federale bijdrage die de elektriciteitsverbruikers beta-
len, werd ingevoerd om een reeks fondsen te financieren
die verscheidene doelstellingen hebben (sociaal, Kyoto,
denuclearisatie, financiering van de regulator CREG en van
een cel van de federale administratie). Er bestaat weliswaar
een degressiviteitsmechanisme, maar dat voorkomt de
sterke jaarlijkse stijgingen (116% sinds 2006) niet.
>
» Alle recente rapporten
van experts waarschuwen
voor de sterke afhankelijke
positie waarin ons
Belgisch energiesysteem
zich bevindt.
08 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

>
Het is bovendien maar de vraag of de ondernemingen
moeten bijdragen tot de financiering van die fondsen. Is het
niet de rol van de Staat om de meeste van die fondsen via
de algemene middelen te financieren, en niet die van de
verbruikers?
Wat de toeslagen in de Elia-tarieven betreft, heeft België
zich ertoe verbonden om tegen 2020 13% van zijn energie
uit hernieuwbare energiebronnen te produceren. Daartoe
rekenen de federale regering en de gewestregeringen onder
meer op de productie van elektriciteit door middel van off-
shorewindmolens in de Noordzee.
» Op termijn
is het huidige
ondersteuningsmechanisme
voor hernieuwbare
energie onhoudbaar.
Op termijn is het huidige ondersteuningsmechanisme voor
hernieuwbare energie onhoudbaar. Daarom moet men
zich eerst afvragen of dit mechanisme optimaal (kosten-
efficiënt) is. Zodra het optimale mechanisme gedefinieerd
is, komt het erop aan een verantwoorde en houdbare kos-

» Het VBO is
een voorstander
van een voorwaardelijke
tenverdeling te bepalen.

HET VBO STELT VOOR:

• De nieuwe regering moet snel werk maken van een
verlenging van de uitbating open debat ten gronde over de steunmechanismen en
van de Belgische de financiering door de elektriciteitsverbruikers van een
reeks beleidsvormen en verplichtingen inzake openbare
kerncentrales. dienstverlening (inclusief offshorewindmolens).
• Het VBO is een voorstander van een voorwaardelijke
verlenging van de uitbating van de Belgische kern-
KOSTENRAMINGEN KABELS EN GROENESTROOM- centrales (met voorwaarden in verband met veiligheid,
CERTIFICATEN VAN DE OFFSHOREWINDMOLENS beheer van kernafval,…). Om aanvaardbaar te zijn, moet
(PARK VAN 2.300 MW) de verlenging ook een rechtstreekse positieve impact
hebben op de elektriciteitsfactuur van de bedrijven en de
consumenten in het algemeen.
• Het open houden van de kerncentrales kan daarenboven
de sleutel zijn tot een bijdrage in de financiering van de
zware meerkosten van de offshorewindmolens in de
Noordzee die vandaag ten laste zijn van de Belgische
gebruikers. ■

■
MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
Bron: Elia + timing & capaciteit ramingen
liseren we deze info regelmatig.
 VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 09

DEEL 4: NAAR EEN MEER GUNSTIGE

FISCALITEIT VOOR DE BEDRIJVEN
TOTAL TAX RATE Met een belastingdruk van meer dan
100%
3 Corporate income tax
52% en 92 verschillende heffingen
90% 3

3
Labour taxes
Other taxes borne
(Total Tax Contribution – enquête VBO
80%

70%
Average total tax rate : 36,91%
en PricewaterhouseCoopers) behoort
60% België bij de landen die de onderne-
50% 52,1%

40% 40,0% 41,6%

42,8% mingen het zwaarst belasten.
3 Total tax rate

30%
27,6% 30,2%
31,0% 31,8%
35,1%
Als stimulans voor de Belgische on-
20%

10%
dernemingen, zowel de kmo’s als de
0 grote bedrijven, om zich te ontwikkelen
en om buitenlandse bedrijven in België
a

nd

lia

um
nd
ad

ric

di

U
U
ra
la

In

gi
Af
rla
an

st
er

el
Au
he
itz
C

aan te trekken, is het essentieel om

B
ut
Sw

et

So
N
e
Th

Bron: PwC & VBO

deze fiscale druk te verlagen.

1. DE NOTIONELE INTERESTAFTREK zijn, en de kosten van eigen middelen (kapitaal en gereser-

VERANKEREN veerde winst), die volledig belastbaar zijn. Het is immers
paradoxaal dat de financieringsbron die de ondernemingen
HET VBO STELT VAST: het meest nodig hebben, fiscaal werd bestraft. Van bij het
Het systeem van de notionele interestaftrek voor bedrijven implementeren van dit systeem van aftrek voor risicokapi-
bestaat al sinds 2006. Tal van landen tonen interesse in het taal werden duidelijke doelstellingen gekoppeld aan deze
mechanisme en het systeem wordt terecht gepromoot als maatregel: de versterking van de eigen middelen van de
het fiscaal visitekaartje van ons land in tal van campagnes ondernemingen (en vooral van kmo’s), de ons resterende
en bij missies in het buitenland om buitenlandse investeer- economische activiteit in ons land verankeren (en zo de
ders aan te trekken. Het is dan ook schizofreen en uiterst zeer snel toenemende filialisering van onze economie ver-
schadelijk voor het vertrouwen van investeerders in ons mijden), de coördinatiecentra ook na 2010 behouden, en
land dat dit systeem na al die tijd binnen de landgrenzen vooral België fiscaal aantrekkelijker maken voor Belgische
nog steeds in vraag wordt gesteld en telkens weer wordt of buitenlandse investeerders door zijn effectieve aanslag-
gerecupereerd als pasmunt bij onderhandelingen. voet terug te brengen tot het Europese gemiddelde. In juli
2008, net voor het uitbreken van de financiële crisis in de
ONZE ANALYSE: Verenigde Staten, bevestigde een onderzoeksrapport van
DE BEREIKTE RESULTATEN MAKEN KOMAF de Nationale Bank van België (NBB) dat het systeem van de
MET DE JARENLANGE SPECULATIES notionele interestaftrek zijn nut had bewezen voor elk van
De aftrek voor risicokapitaal (notionele interestaftrek) de vooropgestelde doelstellingen.
werd ingevoerd op een ogenblik dat het België economisch >
gezien helemaal niet voor de wind ging en in een poging
om opnieuw een zo gunstig mogelijk macro-economisch
klimaat voor het behoud en de ontwikkeling van de econo-
mische activiteiten te scheppen en, als gevolg daarvan, een
investeringsvriendelijk (en dus ook werkgelegenheidsvrien-
» De volgende regering
moet het vertrouwen
herstellen door het systeem
delijk) klimaat in stand te houden en te versterken. Deze
structurele maatregel is in eerste instantie bedoeld om de
van de notionele
bestaande fiscale discriminatie af te zwakken tussen de interestaftrek
kosten van geleend geld, die logischerwijze aftrekbaar te bestendigen.
10 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010
>
Zoals bevestigd door de NBB tijdens de hoorzitting van de
Commissie Financiën van 9 maart 2010, bedroeg het kos-
tenplaatje tussen 280 en 770 miljoen euro voor het systeem,
waarmee het de speculaties over de vermoedelijke kostprijs
ten belope van miljarden euro’s staalhard ontkrachtte.
HET VBO STELT VOOR:
• Ons land behoort nog steeds tot de landen met de hoogste
belastingdruk op ondernemingen ter wereld, wat nefast is
voor onze internationale aantrekkelijkheid en ons con-
currentievermogen. Onze fiscale geloofwaardigheid en
aantrekkelijkheid op internationaal vlak is dan ook louter
gestoeld op het systeem van de notionele interestaftrek en
de kwaliteit en de reikwijdte van ons netwerk van dubbele
belastingverdragen. In deze context is het onverantwoord
dat sommigen met hun strijd tegen dit systeem negatieve
signalen blijven geven aan (potentiële) investeerders.
De volgende regering moet paal en perk stellen aan de
ongefundeerde aanvallen op het systeem en de stabiliteit
en het vertrouwen herstellen door het systeem van de
notionele interestaftrek te bestendigen.
• De volgende regering moet zich engageren om onze
fiscale troeven meer actief te promoten in het buiten-
land. ■
2. BELGIË MOET NAAR DE KOP
VAN HET O&O-PELOTON
HET VBO STELT VAST:
België is een Europese middenmoter op het vlak van O&O.
Gezien het potentieel dat de Belgische bedrijven, univer-
siteiten en innovatiecentra in huis hebben, moet ons land
echter de ambitie hebben om op te schuiven naar de kop
van het peloton. Onderzoek en ontwikkeling en innovatie zijn
immers essentiële hefbomen om de economische groei en
de welvaart in ons land veilig te stellen. Op federaal niveau
vormen de bestaande fiscale stimuli echter een belangrijke,
maar ontoereikende basis voor het behoud en de uitbreiding
van de O&O-activiteiten in ons land.
» Er zijn een aantal verbeteringen
mogelijk die op korte termijn
een betekenisvolle
efficiëntiewinst zouden genereren.
ONZE ANALYSE:
NAAR EEN OPTIMALE CONFIGURATIE VAN
DE FISCALE O&O-STIMULI
In 2008 waren de investeringen in onderzoek en ont-
wikkeling in België goed voor 1,92% van het bbp, waar-
mee België net iets boven het Europees gemiddelde
scoort van 1,9%. In Duitsland en Frankrijk doen ze het
met respectievelijk 2,63% en 2,02% beter. In toplanden
zoals Zweden, Finland en Japan investeerde men maar
liefst 3% van het bbp in onderzoek en ontwikkeling.
Ook wat de patentaanvragen betreft, zien we een ge-
lijkaardige tendens. Terwijl er vanuit België per
1 miljoen inwoners zo’n 138 aanvragen werden inge-
diend bij het Europees Octrooibureau, waren dat er 291
in Duitsland en 206 in Nederland. Ons land slaagt er
weliswaar ook daar in het Europees gemiddelde van
115 aanvragen te overstijgen.
Het VBO nam de fiscale maatregelen ter ondersteuning
van O&O en innovatie, zoals de vrijstelling van door-
storting van de bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers,
de octrooienaftrek en de eenmalige investeringsaftrek,
onder de loep. De conclusie is duidelijk. De bestaande
maatregelen vormen een belangrijke basis voor het
behoud en de uitbreiding van de O&O-sector in België,
maar ze zijn ontoereikend. Er zijn immers een aantal
verbeteringen mogelijk die op korte termijn een bete-
kenisvolle efficiëntiewinst zouden genereren.
HET VBO STELT VOOR:
• Op korte termijn zouden een versterking van de
vrijstelling van doorstorting van de bedrijfsvoorhef-
fing en een verbreding van de octrooienaftrek een
betekenisvolle efficiëntiewinst genereren.
• Daarnaast moet de kloof met buurland Frankrijk,
waar een belastingkrediet voor O&O werd versterkt
tot maar liefst 30% op alle uitgaven, zo snel mogelijk
gedicht worden.
• Tot slot blijven andere maatregelen, zoals bijvoor-
beeld de snelle ratificatie van het Protocol van
Londen voor octrooien (cf. infra), ook broodnodig.
• Het VBO stelt voor om het bestaande innovatieforum
nieuw leven in te blazen zodat er een gecoördineerde
aanpak kan ontstaan van het O&O-beleid van alle
entiteiten in ons land. ■

3. VERGROENING VAN ONZE
FISCALITEIT? NIET TE ALLEN
PRIJZE!
HET VBO STELT VAST:
De vergroening van ons fiscaal instrumentarium krijgt de
laatste tijd erg veel aandacht als één van de oplossingen in
de strijd tegen de klimaatverandering. Want wie kan vandaag
iets inbrengen tegen doortastende stimuli die op dit vlak de
nodige gedragswijzigingen bewerkstelligen? Daarenboven
zien politici er ook heil in voor de budgettaire uitdagingen
die hen in dit postcrisistijdperk parten spelen. De realiteit
is echter dat zeer voorzichtig moet worden omgesprongen
met de vergroening van ons fiscaal instrumentarium. Elk
onevenwicht of oneigenlijk gebruik ervan gaat immers ten
koste van onze concurrentiekracht.
ONZE ANALYSE:
DUIDELIJKE GUIDELINES VOOR AANPAK IN
EEN INTERNATIONALE CONTEXT
De voorbije legislatuur was zeer vruchtbaar op het vlak van
reflecties en consultaties op alle mogelijke niveaus met
betrekking tot de groene fiscaliteit, de belasting op energie,
de eventuele implementatie van een prijssignaal voor CO2 en
de nog vrij theoretische mogelijkheid om een Green Tax Shift
te bewerkstelligen.
Voor het bedrijfsleven resulteerden deze reflecties in een
duidelijk afgebakende aanzet voor verdere aanpak tijdens
de volgende legislatuur. Vooral wat de voorwaarden en
beperkingen betreft waaraan een debat over een groene
fiscaliteit binnen een duurzaam kader moet voldoen, werd
het één en ander scherp gesteld:
• De vergroening van de fiscaliteit kan logischerwijs niet
anders dan op een internationaal niveau of bij gebrek
daaraan tenminste op Europees niveau gevolgd en gere-
geld worden.
• Vooraleer men nieuwe fiscale maatregelen creëert, moet
men nagaan of een toevlucht tot het fiscaal instrumenta-
rium wel het meest efficiënte en relevante middel is om
een bepaald doel te bereiken en er geen andere instru-
menten bestaan die zich daar beter toe lenen.
• Er is nood aan een reflectie over hoe de kosten van groene
fiscaliteit voor de bedrijven zo kunnen worden doorgevoerd
dat de impact ervan op de competitiviteit van de bedrijven
het kleinst is. De eventuele opbrengsten uit groene fisca-
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 11
» De energie- en de CO2-taks
moeten zich inschrijven
in de werkzaamheden
die momenteel lopen
op het Europees niveau.
liteit moeten daarenboven integraal aangewend worden
voor het behoud en het versterken van onze competiti-
viteit.
• De algemene belastingdruk die nefast is voor onze wel-
vaart mag globaal niet stijgen.
• De eventuele impact van fiscale maatregelen op de
gezondheidsindex moet geneutraliseerd worden op de
meest adequate manier.
Wat een eventuele invoering van een CO2-taks betreft,
moeten we daarenboven absoluut vermijden dat er ver-
schillende soorten belastingen in het leven worden
geroepen. Een dergelijke CO2-taks zou moeten geïnte-
greerd worden in het bestaande fiscaal systeem en moet
de ambitie hebben om alle andere taksen of maatregelen
waarvan de berekeningsbasis gekoppeld is aan de CO2-
uitstoot van een bedrijf, te vervangen.
HET VBO STELT VOOR:
• De volgende Belgische regering zal er nauwgezet moeten
op toezien dat ze zich, wat de energietaks en de CO2-taks
betreft, louter en alleen inschrijft in de werkzaamheden
die momenteel lopen op het Europees niveau en gelinkt
zijn aan de herziening van de Europese richtlijn van
27 oktober 2003 op de taxatie van energie.
• Groene fiscaliteit beoogt een gedragswijziging van de
economische actoren. In de mate dat deze groene fiscali-
teit leidt tot een verhoging van de consumptieprijzen, met
indexaanpassingen van de lonen als gevolg, moet de im-
pact hiervan op de competitiviteit van de ondernemingen
geneutraliseerd worden. Een vergroening van de index
kan hiertoe bijdragen. ■
■
MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
liseren we deze info regelmatig.
12 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010

DEEL 5: LAAT ONS ONDERNEMEN!

Zowel kmo’s als grotere bedrijven in ons land willen investeren in innovatie, in
vorming van goed opgeleide werknemers, in arbeidsplaatsen. Dit kan alleen in een
ondernemersvriendelijk klimaat. De overheid kan ervoor zorgen dat de omstandig-
heden onze bedrijven zo goed mogelijk in staat stellen om de daad bij het woord
te voegen en te doen waartoe ze zich begin januari van dit jaar met de campagne
‘Laat ons ondernemen!’ massaal engageerden. In wat volgt lichten we er enkele
stevige obstakels uit die bedrijven afremmen en die tijdens de volgende legislatuur
moeten worden aangepakt.
1. VOOR EEN TOEKOMSTBESTENDIGE ONZE ANALYSE:
ARBEIDSMARKT EEN DYNAMISCHE ARBEIDSMARKT IS
MOBIELER EN HEEFT EEN HOGERE
HET VBO STELT VAST: WERKZAAMHEIDSGRAAD
Economische groei en een hogere werkzaamheidsgraad De EU-landen die erin geslaagd zijn hun werkzaamheids-
zijn absoluut noodzakelijk om op korte termijn een budget- graad conform de Lissabondoelstelling op te trekken
tair evenwicht te bereiken en op middellange termijn het naar 70%, kennen stuk voor stuk een mobiele en dynami-
hoofd te bieden aan de gevolgen van de globalisering en de sche arbeidsmarkt. De ingrediënten voor een dynamische
vergrijzing. Er zijn dringend ingrijpende hervormingen no- arbeidsmarkt zijn een activerend werkloosheidsbeleid,
dig, naar het voorbeeld van andere EU-landen, om de mis- een flexibele arbeidsmarkt met een goede afstemming
match en de bestaande rigiditeit op de arbeidsmarkt weg te van vraag en aanbod en een aangepast en toekomstge-
werken en zo bedrijven de kans te geven om te groeien én richt arbeids- en ontslagrecht. Bij elk van deze pijlers
meer mensen (langer) aan het werk te krijgen. tekenen we voor de Belgische arbeidsmarkt belangrijke
aandachtspunten op.

EVOLUTIE VAN DE LANGDURIGE WERKLOOSHEID
(> 2 JAAR) VOLGENS LEEFTIJDSGROEP
Wat het activerend werkloosheidsbeleid betreft, werpt
de opvolging van het zoekgedrag naar werk van werk-
lozen door de RVA haar vruchten af. Sinds de invoering
ervan in 2004 is de langdurige werkloosheid (≥ 2 jaar)
met 41% gedaald in de betrokken leeftijdsgroepen (zie
grafiek). Ook tijdens de crisis zette deze trend zich verder
door. Beleidsmakers (inter)nationaal benadrukken de
nood aan een goede opvolging en begeleiding van werk-
zoekenden, over alle leeftijdsgroepen heen. Onze buur-
landen kennen zelfs gelijkaardige begeleidingsmaatrege-
len die nog intensiever zijn. Toch is de snel toenemende
groep van werkloze 50-plussers bij ons nog niet aan deze
maatregel onderworpen.

Een ander aandachtspunt én grote uitdaging is de mis-

match tussen vraag en aanbod op onze arbeidsmarkt.
Tijdens de crisis bleef maar liefst 80% van het jobaanbod
overeind. Ondanks het grote aantal werkzoekenden is er
krapte op de arbeidsmarkt en is het aantal knelpuntva-
catures verder toegenomen. Het tekort aan geschoolde
arbeidskrachten en de mismatch op de arbeidsmarkt
belemmeren het economisch herstel en de groei van de
Bron: RVA, bewerking VBO
ondernemingen.

Daarnaast is onze arbeidsmarkt door een samenspel van
tal van factoren zeer rigide. Zo ligt de jobanciënniteit bij
ons vrij hoog en heeft 92% van de werkende mensen een
contract van onbepaalde duur, tegenover 86% gemiddeld in
Europa. Daarnaast staven OESO-cijfers dat onze arbeids-
wetgeving en -bescherming strenger zijn dan gemiddeld in
de EU. Vandaag zorgt dit ervoor dat minder snel tot ontslag
wordt overgegaan, maar ook dat bij het aantrekken van de
economie minder snel wordt aangeworven. België scoort
volgens Eurostat een vierde lager dan gemiddeld op het
feitelijk gebruik van alternatieve arbeidsvormen (overuren,
weekendwerk, ploegen- en nachtarbeid, contracten van
bepaalde duur,…). Tot slot bemoeilijkt de wildgroei van ver-
lofstelsels - die een stevige kost betekenen voor de sociale
zekerheid -de arbeidsorganisatie in de bedrijven. Allemaal
factoren die niet alleen nefast zijn voor een vlotte werking
van onze bedrijven, maar ook een negatieve invloed heb-
ben op de aantrekkelijkheid van ons land bij buitenlandse
investeerders.
»
Er zijn dringend
ingrijpende hervormingen
nodig, naar het voorbeeld
van andere EU-landen,
om de mismatch en
de bestaande rigiditeit
op de arbeidsmarkt
weg te werken.
Daarenboven leiden stelsels van vervroegde uittreding
ertoe dat oudere werknemers de arbeidsmarkt te vroeg
verlaten en dat werkgevers minder gestimuleerd wor-
den om in deze werkkrachten te investeren. Stelsels van
vermindering van prestaties of van aanpassing van de
arbeidsomstandigheden op het einde van de loopbaan
blijken hier niet aan te verhelpen en leiden niet tot langer
werken. Het is nochtans erg belangrijk voor bedrijven om
de expertise en ervaring van hun oudere werknemers aan
boord te houden. De Scandinavische landen tonen ook aan
dat een hoge werkzaamheidsgraad bij oudere werknemers
hand in hand kan gaan met een hoge werkzaamheidsgraad
bij jongeren, en weerleggen zo het dogma dat een oudere
werknemer plaats moet maken voor een jongere.
Tot slot hebben jongeren nood aan de juiste opleiding en
attitude om hun tewerkstellingskansen te verhogen. Door
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 13
het huidige unieke systeem van wachtuitkeringen komen
zij vaak té snel in de werkloosheid terecht. Werkgevers zijn
bereid om te investeren in gemotiveerde jongeren. Daarbij
schieten kunstmatige tewerkstellingsverplichtingen zoals
de quota bij startbanen hun doel voorbij. Bedrijven van
sectoren die van deze verplichting zijn vrijgesteld omdat
zij andere inspanningen leveren naar risicogroepen toe,
scoren beter op het vlak van jongerentewerkstelling.
Stimulerende maatregelen werken hier duidelijk beter dan
dwingende regels.
HET VBO STELT VOOR:
• De opvolging van het zoekgedrag van werklozen moet
verder worden versterkt en uitgebreid naar alle leef-
tijdsgroepen. Ook voor 50-plussers moeten de positieve
effecten van deze maatregel kunnen spelen. En via
doorgedreven opvolging, begeleiding en opleiding moet
men werkzoekenden naar de beschikbare jobs leiden,
hen meer inzetbaar maken en de juiste attitude aanleren.
• De rigiditeit van ons arbeidsrecht moet worden terug-
geschroefd, o.m. door de bestaande instrumenten van
flexibiliteit in de arbeidsorganisatie (deeltijdse arbeid,
telewerk, ploegen-, nacht- en weekendwerk, flexibele
uurregelingen, overwerk, uitzendarbeid,…) soepeler toe-
pasbaar te maken door het afbouwen van de procedures,
formaliteiten en beperkingen die gelden voor het gebruik
ervan, evenals door een soepeler ontslagrecht dat geen
rem vormt voor aanwervingen.
• Er moet paal en perk worden gesteld aan het oeverloos
uitbreiden van verlofstelsels. Elk nieuw voorstel tot uit-
breiding van een bestaande of invoering van een nieuwe
verlofregeling moet vooraf worden beoordeeld op zijn
impact voor de arbeidsorganisatie en zijn budgettaire
kost en moet worden gecompenseerd door een gelijk-
waardige beperking in een ander verlofstelsel.
• Stelsels van vervroegde uittreding, zoals het (pseudo-)
brugpensioen, moeten progressief worden afgebouwd
en stelsels van vermindering van prestaties of van aan-
passing van de arbeidsomstandigheden op het einde
van de loopbaan moeten afhankelijk worden van langer
werken.
• Er moeten bijkomende inspanningen worden geleverd
om jongeren meer inzetbaar te maken en meer kansen
te geven op de arbeidsmarkt, voornamelijk door hen de
juiste opleiding en attitude mee te geven. In die optiek
moet ook het huidige stelsel van wachtuitkeringen wor-
den herzien. De wachttijd moet worden omgevormd tot
een bijkomende wacht- en leertijd en de wachtuitkerin-
gen afhankelijk gesteld van de inspanningen die geleverd
zijn tijdens de wachttijd. ■
14 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010
2. ADMINISTRATIEVE
VEREENVOUDIGING: PLEIDOOI
VOOR MEER KWALITEIT EN
MINDER COMPLEXITEIT
HET VBO STELT VAST:
Het Federaal Planbureau raamde de administratieve lasten
voor de ondernemingen in 2008 op 4,58 miljard euro. België
engageerde zich om de administratieve lasten met 25% terug
te dringen tegen 2012. Het is cruciaal dat deze inspanning ge-
beurt en voortgezet wordt met nieuwe doelstellingen na 2012.
ONZE ANALYSE:
FOCUS OP DE BEDRIJVEN PRIORITAIR IN EEN
NIET-AFLATENDE STRIJD TEGEN KAFKA
Ondernemingen moeten zich ten volle kunnen concentre-
ren op hun economische kernactiviteiten. De afgelopen
jaren is dit besef op alle beleidsniveaus gegroeid en werden
al verdienstelijke inspanningen geleverd op het vlak van
administratieve vereenvoudiging. Ons land, zowel de fede-
rale overheid als de deelstaten, heeft zich met een gemeen-
schappelijke reductiedoelstelling geëngageerd om de
administratieve lasten met 25% te verminderen tegen 2012.
Administratieve vereenvoudiging draait daarenboven niet
alleen om kwantitatieve doelstellingen, maar moet tegelijker-
tijd ook oog hebben voor een kwalitatieve verbetering van de
regelgeving.
HET VBO STELT VOOR:
• Het realiseren van de vooropgestelde lastenvermindering
van 25% moet nauwgezet opgevolgd worden. Tijdens de
komende legislatuur moet er een nieuwe kwantitatieve
doelstelling komen voor de periode na 2012.
• Er is nood aan een gecoördineerde aanpak op de verschil-
lende beleidsniveaus met de bedrijfswereld als prioritaire
doelgroep. Daarbij denken we aan het hergebruik van
openbare gegevens binnen de verschillende overheids-
diensten; de verdere uitbouw van performante onderne-
mingsloketten; de verdere digitalisering van de werking van
de overheidsdiensten;…
• Administratieve vereenvoudiging moet meer betekenen dan
het louter voorzien van een elektronische variant voor een
papieren aangifte. Zij mag niet alleen worden doorgevoerd
ter wille van de objectieven of noden van de overheid, maar
moet ook aan de bedrijven een reële meerwaarde bieden,
zowel op het vlak van vereenvoudiging van aangifte-
verplichtingen als van efficiëntie en kosten.
• Administratieve vereenvoudiging gaat hand in hand met
betere regelgeving. Een performante impactanalyse moet
bij de totstandkoming van nieuwe regelgeving zowel de
administratieve lasten als de kwaliteit van de regelgeving
kritisch doorlichten. ■
ADMINISTRATIEVE LASTEN IN HET
ONDERNEMINGSKLIMAAT IN BELGIË TEN OPZICHTE
VAN DE OESO-LANDEN
Hoe dichter bij het centrum, hoe eenvoudiger de administratieve
formaliteiten in het ondernemingsklimaat.
Bron: The World Bank Group, Doing Business 2009
3. VOOR EEN ONDERNEMINGS-
VRIENDELIJKE JURIDISCHE
OMKADERING
HET VBO STELT VAST:
In ons land is nog heel wat werk aan de winkel om te komen
tot een ondernemingsvriendelijk juridisch kader. Daarvan
getuigt een aantal schrijnende voorbeelden.
In ons land werden met de regelmaat van de klok wetsont-
werpen ingediend voor de invoer van collectieve rechtsvor-
deringen, de zogenaamde class actions. Deze hebben in de
Verenigde Staten echter tot notoire ontsporingen geleid en
werkten er de uitbouw van de alom bekende verlammende
geschillenmaatschappij in de hand. De introductie van deze
class actions in ons rechtssysteem zou een reële bedreiging
vormen voor de bedrijven in ons land.
Daarnaast stelt de Belgische industrie al jaren het gebrek
aan kwaliteit van de gerechtelijke uitspraken in geschillen
over intellectuele eigendom in ons land aan de kaak. Deze
juridische onzekerheid heeft verregaande gevolgen en is
schadelijk voor het imago van ons land op het vlak van in-
novatie.
Een laatste voorbeeld is de vaststelling dat de uitreiking van
Europese octrooien in ons land duurder is dan in andere
landen zolang het Protocol van Londen niet geratificeerd is,
wat niet bevorderlijk is voor de innovatie-inspanningen van
onze kmo’s en grotere bedrijven.

ONZE ANALYSE:
ER IS DRINGEND NOOD AAN EEN
BETER JURIDISCH KADER VOOR O&O,
MAAR WE VERLIEZEN KOSTBARE TIJD
MET ABSURDE MAATREGELEN
ALS CLASS ACTIONS...
1. Collectieve rechtsvorderingen of class actions vormen
een bedreiging voor ondernemingen door de risico’s die
ze met zich meebrengen: zo is het onmogelijk om hun
gevolgen in te schatten en hun verzekeringsrisico te
dekken. Daarenboven zijn class actions een stimulans
om processen aan te spannen. De vraag is echter: wie
heeft er baat bij? In elk geval niet de bedrijven. En ook
de administratie van justitie niet. De procedures
tot collectieve schadeafwikkeling zullen onze recht-
banken en hoven nog zwaarder overbelasten. Ook
voor de consumenten lijken de voordelen gering, in
vergelijking met wat de consumentenorganisaties en
sommige gespecialiseerde advocaten uit de brand
slepen.
Het VBO staat dan ook open voor een grondig debat
over een betere toegankelijkheid van justitie en is niet
gekant tegen de verbetering van bepaalde juridische
procedureregels, maar is van oordeel dat class actions
niet het antwoord zijn voor de problemen die zich ter
zake stellen.
» De introductie
van class actions in ons
rechtssysteem
zou een reële bedreiging
vormen voor de
bedrijven in ons land.
2. Tal van vonnissen betreffende intellectuele eigendom,
uitgesproken door de Belgische rechtbanken, komen
niet tegemoet aan de verwachtingen van de betrok-
ken partijen en zijn vaak van bedenkelijke kwaliteit.
Daarenboven werken tegenstrijdige vonnissen door
verschillende rechtbanken gerechtelijke shopping in
de hand. Voor tal van technische domeinen met hun
specifieke wetgeving bestaan in ons land al gespe-
cialiseerde rechtbanken met gespecialiseerde ma-
gistraten. Intellectuele eigendom is een zeer om-
vangrijke materie (auteursrechten, naburige rechten,
merken, octrooien,…) en bovendien erg technisch.
Aangezien ze bepalend is voor de omkadering van onze
bedrijven op het vlak van O&O en innovatie, verdient
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 15
deze materie eveneens de nodige aandacht. Verschil-
lende Europese landen, waaronder onze buurlanden,
hebben vandaag al rechtbanken die gespecialiseerd
zijn in intellectuele eigendom.
3. Vandaag de dag moet een Europees octrooi gepubli-
ceerd in het Engels, Frans of Duits (de drie officiële
talen van het Europees Octrooibureau) volledig worden
vertaald in de taal van het land waar men het octrooi
wil valideren, waardoor het 11 keer duurder is dan
een Amerikaans octrooi en 13 keer duurder dan een
Japans octrooi. Concreet: voor een Europees octrooi
opgesteld in het Engels moet een onderneming met
het oog op een validering in België telkens de volle-
dige vertaling ervan naar het Nederlands of het Frans
vragen.
Het Protocol van Londen voorziet in een belangrijke
vereenvoudiging in deze talenregeling. Het voorziet
dat de Europese octrooien niet meer moeten vertaald
worden, op voorwaarde dat ze in één van de drie talen
(Engels, Duits en Frans) worden neergelegd bij het
Europees Octrooibureau.
De ratificatie van dit Protocol, dat de kosten van de
procedure voor de uitreiking van Europese octrooien
op zeer significante wijze kan terugdringen, is dan ook
van groot belang voor onze bedrijven. Veertien leden
van het Europees Octrooibureau hebben het Protocol
al geratificeerd, waaronder Duitsland, Frankrijk, het
VK, Nederland en Luxemburg.
HET VBO STELT VOOR:
• De Belgische overheid mag niet vooruitlopen op de
werkzaamheden rond de class actions die momenteel
op Europees niveau worden verricht.
• Er is nood aan een grondige impactstudie voor class
actions. Vooraleer men een systeem implementeert
dat het potentieel heeft om onze juridische en onze
economische orde op zijn kop te zetten, is het niet
meer dan normaal dat men vooraf de kosten en baten
becijfert en in kaart brengt.
• België moet werk maken van gespecialiseerde recht-
banken voor geschillen inzake intellectuele eigendom.
• Gezien de enorme hypotheek die de non-ratificatie van
het Protocol van Londen legt op de innovatie-inspan-
ningen van de Belgische bedrijven, moet het wets-
ontwerp voor deze ratificatie, dat al goedgekeurd werd
door de Ministerraad van 23 mei 2008 en op 5 septem-
ber 2008 neergelegd werd in het Parlement, onverwijld
gestemd worden bij het begin van de volgende legisla-
tuur. ■
16 | VBO-Memorandum Verkiezingen 2010
4. NAAR EEN DUIDELIJK ENGAGEMENT
VOOR MEER RECHTSZEKERHEID
HET VBO STELT VAST:
De vlotte werking van ondernemingen wordt vandaag te
sterk gehypothekeerd door onzekerheid en onduidelijk-
heid op juridisch vlak. Het VBO vestigt in dat kader de aan-
dacht op twee voorbeelden die deze stelling onderbouwen:
auteursrechten en btw.
ONZE ANALYSE:
AUTEURSRECHTEN EN BTW ALS VOORBEELD
VAN HOE HET NIET MOET
1. De Auteurswet van 30 juni 1994 verleent aan de au-
teurs, de artiesten en de producenten van muziek het
recht om exclusief te beslissen over het gebruik van
hun creaties. Ook ondernemingen zijn in principe een
vergoeding verschuldigd voor het afspelen van muziek,
ook op die plaatsen die uitsluitend toegankelijk zijn
voor personeelsleden, zoals werkplaatsen, kantoren
of kantines. Volgens bepaalde rechtspraak moet het
begrip ‘private familiekring’ beschouwd worden als
een beperkt aantal personen. Maar waar in de praktijk
de juridische grens ligt tussen private muziekbeluis-
tering en mededeling aan een publiek is absoluut niet
duidelijk. Ondernemingen hebben in deze dan ook nood
aan meer rechtszekerheid. Niet in het minst nu de
bevoegde beheersvennootschappen Sabam en Simim
actief werk maken van de inning van deze vergoeding bij
de ondernemingen.
»
Gebrek aan
rechtszekerheid
schaadt de goede
werking van de
ondernemingen.
Daarnaast brengt deze inning nodeloze administra-
tieve kosten met zich mee voor de ondernemingen. Er
werd weliswaar al werk gemaakt van een eengemaakte
aangifte, maar ondernemingen worden nog steeds
geconfronteerd met een aparte factuur van Sabam en
van de Billijke Vergoeding voor de muziek op openbare
plaatsen, en van Unisono voor de muziek in niet-publie-
ke bedrijfsruimtes.
2. De btw is een Europese belasting. Paradoxaal genoeg
vormt btw-wetgeving vandaag een obstakel voor de
handel binnen de EU en dus voor de goede werking van
de interne markt. Deze belasting wordt immers hoe lan-
ger hoe meer een echte kost voor het bedrijfsleven. Ener-
zijds door de niet-aftrekbaarheid ervan, maar vooral door
de steeds toenemende kosten en risico’s verbonden aan
de naleving van talrijke administratieve verplichtingen.
Daarenboven werd het onvermogen van de lidstaten om
het btw-stelsel te verbeteren en intensiever samen te
werken om fraude te bestrijden de voorbije jaren, ook
in België, gecompenseerd door het outsourcen van de
controleverplichtingen en bijbehorende risico’s naar het
bedrijfsleven.
HET VBO STELT VOOR:
• Er is nood aan meer rechtszekerheid en duidelijkheid in
het juridisch stelsel.
• Er zijn in totaal maar liefst 26 beheersvennootschap-
pen actief op het vlak van intellectuele rechten, wat voor
ondernemingen tot een onaanvaardbare overlast leidt.
Tijdens de volgende legislatuur moeten de werkzaamhe-
den van deze vennootschappen gestroomlijnd worden.
• De wetgever moet de Auteurswet aanpassen, zodat
ondernemingen duidelijk weten of zij al dan niet moe-
ten betalen voor het beluisteren van muziek in aparte
bureaus, in bedrijfswagens, op bouwwerven, op bedrijfs-
websites,…
• Voor de inning van de auteursrechten voor het beluisteren
van muziek moet men op korte termijn werk maken van
de eengemaakte factuur.
• De neutraliteit van het btw-stelsel moet hersteld wor-
den. Het is ontoelaatbaar dat de controles en bijbehoren-
de risico’s op de bedrijven afgewenteld worden.
• Er is dringend nood aan een harmonisatie van zowel de
materiële als de formele btw-regels. Daarenboven moet
het btw-stelsel gemoderniseerd en de btw-wetgeving
vereenvoudigd worden. ■
■
MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
liseren we deze info regelmatig.

DEEL 6: VOOR GROENERE ECONOMIE ZIJN
BEDRIJVEN SLEUTELFACTOR TOT SUCCES
Met een ambitieus plan kunnen we het grote potentieel op het vlak van energie-
efficiëntie optimaal gaan benutten. Onze bedrijven hebben alvast de knowhow in huis
om een sleutelpositie te claimen inzake energie-efficiëntie en groene technologieën.
HET VBO STELT VAST:
De aangroei van de wereldbevolking, de economische ont-
wikkeling van grote landen als China en India, het transport
van mensen en goederen en onze huidige consumptie-
patronen plegen roofbouw op onze planeet. De klimaat-
verandering en de eindigheid van de natuurlijke rijkdom-
men dwingen ons tot internationale afspraken om het tij te
keren. Politieke leiders moeten de inspanningen verdelen.
Tussen landen, met oog voor billijkheid en beducht voor
concurrentievervalsing. Tussen stakeholders: gezinnen die
consumeren, bedrijven die produceren en de overheid. Tus-
sen oplossingen die meer of minder efficiënt en duur zijn.
De Belgische bedrijven hebben het voortouw genomen, zo-
wel inzake uitstootvermindering als groene technologieën.
ONZE ANALYSE:
BEDRIJVEN DEEL VAN DE OPLOSSING VOOR
DE UITDAGINGEN VAN VOLGENDE DECENNIA
De industrie gaf het voorbeeld met haar vrijwillige ak-
koorden die al uiterst overtuigende resultaten opleverden.
Maar dat volstaat niet. Vooral inzake energie-efficiëntie
moet iedereen het bad in! In hoofdzaak het gebouwenpark,
het wegtransport – samen verantwoordelijk voor 70% van
het totale primaire energieverbruik in België – hebben nog
heel veel potentieel als het op energie-efficiëntie aankomt.
Het VBO identificeerde naar aanleiding van zijn Forum ‘Less
Energy, more Efficiency’ in 2009 een totaal (gebouwen,
industrie, wegtransport,…) theoretisch besparingspoten-
tieel voor energie-efficiëntie voor ons land van maar liefst
5,2 miljard euro per jaar tegen 2030. Om dat potentieel ook
effectief te gaan benutten, formuleerde het VBO een reeks
denkpistes zoals de Green Bank.
Anderzijds is voor ondernemingen een sleutelrol weg-
gelegd op de groeimarkten van de groene technologieën.
Onze bedrijven hebben de knowhow in huis om daarin
een sleutelpositie te claimen. Ze hebben een belangrijke
rol te spelen in de wereldwijde technologieoverdracht en
de uitwisseling van best practices gericht op een hogere
energie-efficiëntie, een verminderde CO2-uitstoot en
hernieuwbare energie. De Belgische ecobedrijven leve-
ren daarenboven een significante bijdrage op het vlak van
waterbeheer, afvalverwerking, luchtzuivering en bodem-
sanering.
VBO-Memorandum Verkiezingen 2010 | 17
Een doordachte aanpak van de internationale onderhande-
lingen is essentieel voor ons land. Onevenwichtige benade-
ringen zoals een Europese unilaterale doorstoot naar 30%
CO2-reductie tegen 2020 duiken regelmatig op en moeten op
de voet gevolgd worden door de regeringsploeg.
»
Er is nood aan een ambitieus
plan opdat overheden,
huishoudens en ondernemingen
de krachten zouden bundelen
om ons potentieel inzake energie-
efficiëntie optimaal te gaan benutten.
HET VBO STELT VOOR:
• Er is nood aan een ambitieus plan opdat alle actoren
– overheden, huishoudens en ondernemingen – de krachten
zouden bundelen om ons potentieel op het vlak van energie-
efficiëntie optimaal te gaan benutten.
• De toekomstige regering moet werk maken van een swot-
analyse om, enerzijds, ons land verder te profileren in die
domeinen waar we al wereldspeler zijn en, anderzijds, om
het braakliggend Belgisch potentieel voor de groeimarkten
te identificeren en te stimuleren.
• Het is de taak van de volgende regering om een meer intens
industrieel beleid voor te stellen aan Europa voor deze
groeisector. Dat moet gestoeld zijn op goede klimaatak-
koorden, investeringen in O&O, standaardisatie binnen en
buiten Europa, overheidsopdrachten en het verstrekken van
risicokapitaal.
• De overheid moet haar beleid op het vlak van hernieuwbare
energie, onder meer inzake offshorewindmolens, regelma-
tig bijstellen om tot een optimale maatschappelijke kost te
komen. Zij moet zich hierbij inspireren op best practices in
het buitenland. ■
■
MEER GEDETAILLEERDE INFORMATIE over de VBO -
standpunten vindt u op www.vbo.be (button ‘Verkiezingen’
op de homepage). Naar aanloop van de verkiezingen actua-
liseren we deze info regelmatig.
VBO vzw
Ravensteinstraat 4
B – 1000 Brussel
T + 32 2 515 08 11
F + 32 2 515 09 99
info@vbo-feb.be

www.vbo.be