Professional Documents
Culture Documents
Vô Ngã Vô Ưu
Vô Ngã Vô Ưu
Vô Ngã Vô Ưu
V Ng, V u
Being Nobody, Going Nowhere
Mc Lc
Mc Lc ......................................................................................................................1
Li Ta........................................................................................................................4
Tc Gi ........................................................................................................................5
Li Ngi Dch..........................................................................................................6
Chng 1: Thin: L Do V Phng Php.........................................................7
Chng 2: nh Hng ca Thin n i sng chng ta. ...........................16
Chng 3: Thanh Tnh V Tnh Gic ...............................................................21
Chng 4: T V Lng Tm.............................................................................31
1. T.......................................................................................................................31
2. Bi ........................................................................................................................40
3. H ......................................................................................................................44
4. X .......................................................................................................................45
Chng 5: T Bi Qun .........................................................................................48
Chng 6: Nm Chng Ngi............................................................................50
1. Tham .................................................................................................................51
2. Sn .....................................................................................................................58
3. Hn trm ..........................................................................................................66
4. Tro c ..............................................................................................................70
5. Mn Nghi..........................................................................................................74
Li Ta
y l mt quyn sch cn bn dnh cho ngi mun tm hnh phc v s
bnh an trong cuc sng qua con ng tm linh. Con ng o ca c
Pht rt n gin, thch hp vi mi ngi. Bt c ai vi lng quyt tm v
thin u c th i trn con ng ny t c t do, gii thot cho
thn tm. Cuc hnh trnh ny i hi ngi tham d phi trang b c thn
v tm c gii thot khi ci Ng". Tm nhn bit, tng kt, phn
loi, v thn cm nhn.
Khi chng ta c th gii thot khi cc phn ng tnh cm v ch tr ng
trong lng t bi, tm ta s rng m n nhn nhng s tht v i v
ngha ca v tr. Chng ta cng hng v nhng s tht ny, chng ta cng
d t n s gii thot tm linh. Hy vng l quyn sch ny s gip bn
tin bc trn con ng o, theo gio l ca c Pht v gip cuc hnh
trnh tm o ca bn nh nhng hn.
Di y l tng hp cc bi ging ca Ni s trong kha tu Thin mi
ngy kundasale, Sri Lanka. Cun sch c thnh hnh vi s gp sc
ca nhiu ngi.
Tc Gi
Vo ngy 2 thng 11, 1997, Ni s Ayya Khema (1923 - 1997) qua i v
bnh ung th tui 74. Php danh ca Ni s c ngha l An lnh v Yn
n. Ni s l tc gi ca khong 25 u sch v Thin v gio l ca c
Pht. Quyn Being Nobody, Going Nowhere l mt trong nhng quyn
sch v Pht gio bn rt chy (best-seller) M, v c gii thng
Christmas Humphrey dnh cho sch tn gio hay nht trong nm 1988.
Ni s th gii xut gia Sri Lanka vo nm 1979 v l mt trong nhng
ngi tin phong trong vic tranh u cho n gii trong tng on.
Ayya Khema sinh nm 1923, cha m theo o Do Thi. B sng B Linh
cho n khi cuc chin bt u, b trn thot sang T Cch Lan. Sau n
sng Thng Hi, b v gia nh b qun i Nht cm t trong cc
tri giam dnh cho t nhn chin tranh. Cha b mt trong lc b giam
cm. Sau chin tranh, b chu du khp ni chu , nht l cc nc vng
Hy M Lp sn, v tu Thin.
Nm 1964 b di c sang M cng chng v hai con. Sau b bt u
truyn dy Thin khp th gii. Nm 1978, Ni s thnh lp thin vin
Buddha Dhamma theo truyn thng Theravada, trong mt khu rng, gn
Sydney, c. Ni s cng thnh lp Trung Tm N Pht T Quc T
(International Buddhist Womens Center) v Parappuduwa Nuns Island,
dnh cho n Pht t mun tu hc chuyn su hay mun th gii xut gia.
Vo nm 1987, Ni s tham gia t chc hi tho quc t u tin cho Ni gii,
ni c t Lai Lt Ma c bi din vn ch yu. Cng trong nm , Ni
s l ngi u tin pht biu v Pht gio Lin Hip Quc.
Ni s Ayya Khema cng l gim c u cho Buddha-Haus thnh lp
c, nm 1989, v nm 1996 Ni s chng minh cho s thnh lp Tng on
ca tu vin Western Forest Monastery Tradition, l tng lm vin Pht gio
u tin c.
Li Ngi Dch
Ti chn dch quyn Being Nobody, Going Nowhere ca Ni s Ayya Khema
v s n gin, gn gi vi cuc sng thc t ca chng ta.
Mc ch chnh ca cng vic dch thut ny l mt cch ti, ngi mi
c bit n Pht php, hc hi thm v gio l ca c Pht. V thy
quyn sch rt hu ch cho bn thn, ti ngh n cng c th gip ch cho
ngi thn, bn b hay nhng bn o cng va tp tnh nhng bc chn
u n vi Pht gio nh ti, nn ti mo mui gi n cc bn bn dch
hn l cn nhiu thiu st.
Nhng sai st l do s hiu bit hn hp ca ngi dch, hon ton khng
phn nh quyn sch ton bch ca Ni s Ayya Khema. Knh xin Ni S nim
th cho s mo mui ny.
Xin chn thnh ghi n Ni S li cho i bao quyn sch Pht gio qu
bu. Xin dng ln gic linh ca Ni s lng bit n su xa v gia h cho con
hon tt vic dch thut quyn sch ny, cng nh duyn lnh quyn
sch c th n tay nhiu ngi di dng n tng. Rt mong nhn c s
ph bnh, gp ca qu c gi, o hu, qu tn s quyn sch c
hon thin hn trong nhng ln in sau.
Nguyn em cng c ny hng v khp tt c,
t v chng sanh, u trn thnh Pht o.
Diu Lin - L Thu Linh
Hiu nh Ln II, thng 4/2005
Chng 1:
THIN: L Do V Phng Php
Ti sao phi hnh Thin? Thin c g quan trng? Hn l bn cng mun tm
hiu, nu khng bn khng c nhng dng ny. Ti mun nhn mnh
rng Thin, khng phi l vic chng ta ch lm khi rnh ri, tri li Thin
ti cn cho cuc sng hnh phc, an lnh ca chng ta.
Con ngi rt l l lun ngh v tng lai hay qu kh. Ngi tr th ngh
n tng lai pha trc. Ngi gi th nh v qu kh sng qua.
Nhng kinh nghim cuc i, chng ta cn phi sng trong gi pht
hin ti. Cuc sng khng c qu kh. ch l k nim, hoi c. Cuc
sng khng xy ra trong tng lai. ch l d tnh. Thi im duy nht
chng ta thc s sng l hin ti trc mt. V chng ta phi tp sng nh
th. Cuc i con ngi c th ko di trong 60 hay 70 nm, nhng ta phi
hc sng ngay trong gi pht hin ti. i sng s bt bao phin toi, nu
nh ta ch sng trong gi pht hin ti.
Ni th d nhng thc hnh, kh lm thay! Ai tng lm th hn kinh
nghim c iu ny. Ai cha tng th, s t khm ph ra iu y. Mt li
khuyn n gin, nhng khng phi d thc hin. V khng c phng
php no gip chng ta sng cho tng giy pht hin ti hu hiu bng
tham thin.
Tt c chng ta u bit gi cho thn th sch s. Ta tm ra mi ngy t
nht mt ln hay nhiu hn. Khi ra ng, ta mc qun o sch s. Ti n
ta lo cho thn ng ngh. Nu khng, ta khng sc ng u vi nhng
kh khn trong cuc i. Ta cn c mt mi nh che cho thn khi ma,
gi, nng, lnh. Thiu nhng th , thn s khng chu ng ni. Ta cn
bi dng c th bng nhng thc n chn lc, b dng, lo tp th dc cho
thn c cng trng, khe mnh. Du khng tp, chng ta cng i ng,
hot ng, v nu khng chn tay ta s teo tp. Tm cng cn c chm sc
ging nh th.
ng ra, ta cn phi chm sc cho tm hn c thn na, v tm l ch, cn
thn ch l ngi y t. Mt ngi y t khe mnh, cng trng, nng
10
11
12
13
gii thot con ngi, gip h trnh tht vng, bc vo con ng gic ng,
thot khi kh au. Bit rng Ti ang suy ngh. Ti ang l ng. Lo
lng. Bt rt. M mng v tng lai. Mong c.... Ch nhn bit, ri tr v
vi hi th. Nu bn c hng ngn vng tng, th hy nhn bit chng
hng ngn ln. Nhn bit s dy khi ca vng tng v ni dung ca
chng. y l nn tng ca s tnh thc mt cch ch ng, con ng duy
nht a n gii thot - nu ta thc s thc hnh chng.
C th ca chng ta s cm thy kh chu v phi ngi trong mt t th
khng quen thuc, v nht l v ta bt n phi ngi yn. Thn khng bao gi
thch phi yn mt ch d ch trong thi gian ngn. Ngay nh khi nm
trn chic ging m i, thoi mi, thn cng ln tr sut m. Thn mun
di chuyn thot khi s kh chu, nn d ta ang ng, thn vn chuyn
ng. Cng th, khi chng ta ngi thin, s kh chu dy ln. Thay v lp
tc nghe theo thn, thay i th ngi nh ta vn thng lm, thng phn
ng khi au n, kh chu dy ln, hy nhn bit n. Quan st cm gic kh
chu t u ti. C phi v s tip xc vi gi, sn nh hay vi chn kia. T
s tip xc sinh ra cm gic. T cm gic dn n hnh ng. (y cng
chnh l vng lun hi lun qun ca chng ta. Chnh phn ng ca chng
ta i vi cc cm gic a chng ta n lun hi sinh t).
Ch c ba loi cm gic: d chu, trung tnh, kh chu. Ngi Thin gy cm
gic kh chu, nn tm ln ting: , cm gic kh chu, au n qu. Ti
khng chu ni, ti mun thot ra khi cm gic ny. Chng ta sng, phn
ng nh th mi ngy, t sng n ti, u nh th. Bt c iu g lm
chng ta kh chu, chng ta chy trn, xua ui hay c gng thay i cc
nguyn nhn bn ngoi chng ta. Bng mi cch chng ta xua ui kh au.
Nhng s khng c cch g lm c, tr khi chng ta dt b c lng
tham mun. Bt c iu g ta lm cho thn, xoay chuyn chiu no ri n
cng s kh chu, v s thoi mi khng th ko di.
Hy quan st vng lun qun : tip xc, cm gic, phn ng. Ti cm
thy au. Ti mun chy khi ch ny. Nhng thay v chy trn, hy t
ht c s ch tm vo ni ang b au n, cm nhn s thay i ca n.
Bn s thy cm gic au n hoc l di chuyn n ni khc, hoc l thay
i cng . Cm gic khng l mt khi ng c, n di chuyn, n
i thay.
14
15
Chng 2:
nh Hng ca Thin n i sng chng ta
Trc ht ta phi ty u, thanh lc tm. Nhng khng th c tm thanh tnh,
nu nh thn u, v th, ta cng cn ty ra cc th tp u cht cha
trn thn th ta by lu nay.
Hy tng tng mt ngi sng trong mt ngi nh hn hai mi,
ba mi nm khng dn dp. Bao nhiu thc n tha thi, qun o bn thu,
rc ri cht n trn nh. Phi sng gia ng rc tht hi thi, kh
chu. Nhng ngi ch sng th chng h bn tm, cho n mt ngy
c ngi bn gh qua v ni: "Sao bn khng dn nh mnh cho sch s?".
Ri hai ngi bn bt tay vo dn dp mt gc nh. Sau ngi ch bt
u thy sng gc phng sch s d chu hn. Nn dn dp c cn nh,
ngi ch by gi c th ngm quang cnh bn ngoi, c ch i qua li
trong nh. Khi ch tr nn thoi mi d chu, ngi ch mi c th
quay vo ch trng n ni tm mnh.
Cn nh l thn chng ta. Bt k chng ta i u: t thnh ph ny n
x s kia, t ch tr ny n ni khc, khng bit bao nhiu ln. Ta cng
li ko thn i cng khp cho n ngy n ri r, h hoi, ch cn l mt
ng xng, mt nhm ct bi. Nhng cn cha ti ngy y, ta cn phi
mang thn ny. Cn phi sng, ta cn cn phi dn dp cho cn nh ny
c thng thong, sch s, d chu.
Cc phn ng tm l cht cha bn trong lu ngy che mt tm ta. Tm
dung cha chng th chnh tm cng phi tho g chng. Trong Thin,
iu ny ng ngha vi nhn bit cc cm th, nhng khng phn ng, ri
bung b. Bn cht ca Thin l khng phn ng. c tnh quan trng
gip ta tm c s an lc, qun bnh trong tm hn, v cc phn ng ging
nh s chuyn ng ca cc ln sng ph chp ta, lm ta m mt khng
thy li ra. V chng ta tip tc u m. Chng ta c th nghe, chng ta c th
cm thy, nhng khng th nhn thy ni tm ca ta. Ni tm b che
ph bi cc hnh ng, nhng phn ng tnh cm ca chng ta.
16
17
18
19
20
Chng 3:
Thanh Tnh V Tnh Gic
C rt nhiu phng php tu Thin. Trong "Thanh Tnh o (Path of
Purification) c hn bn mi cch c lit k, nhng ch c hai phng
hng, hai con ng ta phi i n: Thanh tnh v Tnh gic. Thanh tnh
v Tnh gic lun i i vi nhau. Ging nh phng hng, v mc tiu.
Ta phi bit con ng i n mc tiu.
Ta cn phi thc tp c hai phng cch, Thanh tnh v Tnh gic, t
c nhng kt qu m Thin s mang n cho ta. Phn ng chng ta u
mun c an lc. Ai cng mun c bnh yn, mun c c cm gic
vui sng, mn nguyn. Trong Thin nh, nu ta thong bt c cm gic
an lc , ta s hnh phc bit bao. Nhiu ngi tha mn khi t c
n trnh . Nhng thanh tnh khng phi l mc ch ca Thin.
ch l phng tin a n cu cnh. Thanh tnh l phng tin. S tnh
gic trong ni tm mi l cu cnh. Phng tin rt cn thit nhng khng
th lm ln chng vi cu cnh. Nhng v phng tin to ra s thoi
mi, d chu, ta tr nn bm vu vo chng.
Vn ca chng ta l lun chy ui theo s d chu v xa lnh s kh
chu. V chng ta coi mc ch ca cuc i l c d chu, hnh phc, nn
dng nh ta chng c mc ch g c trong cuc i. Khng th no tc
b ht tt c nhng iu kh chu, au kh trong i, m ch gi li nhng
g ta a thch. Chng no ta cn coi l mc ch ca mnh th ta khng c
mc ch g c. Trong Thin cng th.
Nh th th lm cch no chng ta c th t c s thanh tnh, v iu
nh hng n chng ta nh th no? Bng cch thc tp ch tm vo hi
th, dn dn ta s tm c s thanh tnh. Tm ta s ngng suy ngh trong
mt giy pht no , v ta s cm thy hon ton th thi, d chu. Tm
suy ngh khng bao gi c th thi, v suy ngh l mt qu trnh chuyn
ng, v bt c s chuyn ng no cng to ra ma xt. Tuy nhin ta c th
tm c s thanh tnh trong mt giy pht no , hay di hn, nu ta tip
tc tu tp v tng thi gian tham Thin ln. iu khng c g kh. C th
21
22
23
"Ngi ny tht xu", "Ngi kia ni lo", ta tin theo nhng iu . Khi
tm ni "Ti chn qu. Mt mi qu", "Ti cn th ny" hay "Ti phi c th
kia", ta nghe theo. Ta tin theo tt c - nhng ti sao ta phi tin chng? Trong
khi tt c mi suy tng u xy ra theo mt tin trnh, trong i thng
cng nh lc hnh thin. T tng dy khi ln, dng li trong chc lt, ri
qua i khng theo mt mu mc no hay l do no.
Khi thc s nm bt c ngha ca tin trnh ny, ta c th thay i
nhng suy ngh hin ln trong u v cc t tng ta mun ngh ti. iu
c th thc hin c khi ta khng cn tin vo nhng iu tm ni na,
m ch quan st tin trnh ca chng. Cng nh vi khng kh chung quanh
ta. Ta khng nm khng kh trong tay v bo rng khng kh l ca ring
mnh, du rng khng c n ta khng th no sng ni. n gin l khng
kh c mt mi ni. T tng cng th. Tin trnh ca t tng xy ra t
nhin trong tm ta, v khi no chng ta cn sng, tin trnh trin min
tip tc, du rng chng khng ng tin, khng th da vo. Bi th, nu ta
c th gt b phn ln cc suy tng trong u mnh, th li tt hn.
Ta cn c th quan st v tm mt kha cnh khc. L khi ta ngi thin,
nhng khng th tp trung t tng, khi ta bun ng, khng ch tm, ta
hiu rng khi tm khng c gii bun, n mun ng. Tm lun mun
c tiu khin. N cn c sch, coi TV, thm hng xm, n cn c lm
mt th g , bt c th g gii bun, c bn rn. N khng chu
ngi yn. l mt iu th v bit v chnh mnh.
Hy tng tng bn phi mt mnh trong mt tun, ch mt mnh, khng
c bt c th g tiu khin. Bn s coi l cc hnh, m thc vy, v tm
khng th chu ng ni. N lun cn c cho n. Ging nh thn cn
c n, tm cng vy. N cn mt th g t bn ngoi, v chnh t n
khng th tha mn vi chnh mnh. Khi ngi thin, ta s khm ph ra iu
v tm.
Nhng cc vng tm th v thng. Chng dy ln, ri qua i. Chng
khng lun c mt nh hi th ca ta. Nu ch tm ta s nhn bit khi no
vng tng dy khi. Khi chng qua i, d nhn bit hn l khi no chng
n. Ta khng th gi chng li phi khng? Tt c nhng suy ngh na gi
trc y qua i phi khng?
24
25
26
27
28
29
30
Chng 4:
T V Lng Tm
Trong mi chng ta c bn ngi bn tt (t v lng tm), sn sng gip
ta. Tuy nhin cnh ta cng c nm k th chc ch nhy ra tn cng
bt c lc no. Chng khng bao gi ta yn. Nhng vn l c my ai
trong chng ta sc mnh nh ui k th, bo v cho nhng ngi
bn tt ca mnh. Li c ngi cn khng bit rng l vic tt, nn lm.
Bn ngi bn l bn tnh tt ca ta: T, Bi, H v x. Ta phi tm kim
chng trong tim mnh. Nu khng th tm ra, v t bit l mt thiu st
ca mnh, ta phi bt u lo to ra chng, pht trin chng.
1. T
Ngn t tht nguy him. Chng to cho chng ta mt cm gic ca s
trng tn, bt bin. Chng ta b ph lp bi ngn t, nhng chng chng
khc g hn l nhng khi nim. Chng khng c tht. Hy tng tng ra
mt dng sng: danh t dng sng khng phi l thc th ca mt dng
nc chy. T dng sng c nh: nhng bn th ca dng sng th lu
chuyn.
T tm ch c th xut pht t tri tim. Tm T s tr nn trng rng, v
ngha, nu n ch nm trong ngn t. T n khng c ngha g, ging nh t
dng sng s gi cho ta mt ci g , khi ta kinh nghim qua. Nu ta
bo vi mt a tr th v dng sng, n khng bit ta ni g. Nhng nu
bn b tay em xung nc, em cm nhn dng nc chy, th em s tht
s bit dng sng l nh th no, khng k em c bit n danh t dng
sng hay khng.
i vi Tm T cng th. Danh t y khng c ngha g. Ch khi no bn
cm c n t trong tim mnh, th bn mi hiu nhng iu Pht ni v
tm T trong cc bi thuyt php ca Ngi. Cuc i s thiu st bit bao
khi khng cha ng c l tr v tm lng. Nu ch sng bng tri tim, con
ngi d tr thnh tnh cm, mt bn tnh thng c ng ha vi ngi
ph n. Tnh cm c ngha l ta phn ng vi mi th, iu khng tt.
31
32
33
34
35
36
37
38
39
2. Bi
Ngi bn th hai l Bi. i nghch vi Bi l s c c. ng lm Bi vi
lng thng hi. Lng thng hi dy khi khi ta cm thy ti nghip cho ai
. Bi l khi chng ta chia s lng xt thng vi h. Bi l cng cm thng
vi mt ngi khc.
Bi pht sinh khi ta cm nhn c s au kh, khng nh ca ngi khc
trong chnh bn thn ta. Ch c nh th ta mi thc s cm thng c vi
ngi khc. Nu khng, ta s tip tc sng vi o tng l i vi ta, mi
vic u bnh thng, ch c ngi khc l c vn , l au kh. Nu ta c
th nhn din c tt c nhng trng thi bt nh dn dp xy ra trong
ta - s khng a thch v chn ght, hi hn v hn trch, s hi v lo lng,
cng thng - th ta hiu rng tt c chng ta u cng mt s phn. khi
ngi khc gp chuyn kh khn, ta c th thng cm vi h, v ta bit rng
chnh mnh cng c kh au.
S cm thng (Bi) l bc u dn n tnh thng. Nu ta c th thc s
dy ln trong lng mt cm xc chn thnh cho ai , cm thng su sc ni
kh khn ca h, nhng g h phi hng chu, th s thng cm i vi h
cng t nhin n trong lng ta.
Tuy nhin, ta khng nn c s phn bit gia ngi ny, k kia theo thi
thng tnh. Thng chng ta d cm thng vi nhng ngi c lin h g
vi ta. Nh ngi ng tn gio, cng nhm bn, ng qu hng, lng
ging hay g g m ta cng quan tm n. Mt ci g ta c th ni
ca ti, th ta chn la ci . S la chn ny y con ngi ra xa nhau,
v du h i n u trn th gii ny, tinh thn chia r cng i theo n
, khin con ngi xu x nhau.
S chia r ny do quan nim chp Ng m ra. y l ci Ti, ti phi bo
v ci Ti ca mnh. Ci Ti b e do. Ci Ti thng xuyn cm thy b e
da, n ni Ti cng khng bit r v mnh. Khng tht s bit ci Ti
ny l g. Tt c ci ta bit l s e da n ci Ti, lm ti s hi. Ni no c
s s hi, ni khng c cm thng (bi) v s hi xut pht t sn hn.
Chng ta ch s nhng g ta ght. Nhng g ta a thch, ta khng s. Tri tim
no cng c nhiu s s hi, tri tim cng t c s ng cm (bi). S hi
lun np di bng ca Ng. Mt v A-la-hn hon ton khng c s s
40
41
42
43
3. H
Ngi bn k tip trong bn ngi bn ca ta l s bit chia s nim vui vi
ngi khc hay l h. i nghch vi h l lng ganh t. Ch lm h vi s
i bi, gi o c, ni mt iu m ngh mt iu. Th d, nu c ai c
may mn g , ta phi chc mng, nhng trong lng khng c tnh cm ,
hay t hi hn ni mt iu m ngh mt iu khc. Ging nh l "Sao ti
khng l ngi may mn ? Sao lc no cng l ngi khc?".
Chia s nim vui vi ngi khc l liu thuc nhim mu cha bnh trm
cm. Ai ang vng chng bnh ny l v h khng bit chia s nim vui
vi k khc, h thiu h tnh. Trong cuc i ta khng c nhiu dp mn
nguyn, vui mng, nhng nu ta bit chia s nim vui ca k khc th chc
chn l ta s c nhiu c hi hnh phc hn.
Ta c th chia s nim vui vi nhng ngi c kh nng. Nhiu ngi kh
chp nhn s ti gii ca ngi khc. H s min cng ni rng: ", cho l
ngi c th lm c nh vy i, nhng m..." v lp tc ch bai thay v
chia s nim vui vi ngi ti gii hn mnh. Ngi khc c th lm bao
nhiu vic gii hn ta. Ngi bit ht, ngi bit v, bit nhy, bit phin
dch, ngi c th lm ra tin, ngi c th sng khng cn n n. Mi
ngi u c mt kh nng g . Ta s c bit bao nim vui nu bit chia s
vi h.
Chia s nim vui vi ngi khc cng l mt cch to nghip lnh. Ti
mt lng nh ni c phong tc l khi c chuyn g vui trong lng, ngi ta
li ra cha nh chung bo vi mi ngi. c ma, g v g chng cho
con, xut vin, lm n tt, sa c nh... bt c iu g c th lm cho
ngi ta vui mng. Khi ting chung vang ln, mi ngi u nhn ra
hng m ni li chc mng. Ngi nh chung to nghip lnh
bng cch lm cho mi ngi c th chia s nim vui vi mnh. Nhng
ngi kia cng to c nghip lnh v chia s nim vui vi ngi khc.
Nhiu ni khc khng c phong tc . Ta phi t rung ting chung hoan
h trong lng mnh. l mt iu rt quan trng nh, phi nh nhng
iu Pht dy trong mi hon cnh, thc hnh chng. Khng phi ch
nh trong mt hon cnh no , hay khi c tai bin, nhng phi lun lun
nh n chng v l b quyt sng mt cuc i hnh phc v bnh an.
44
4. X
Ngi bn cui cng ca chng ta l lng an nhin t ti (x), mt trong
nhng tnh cm cao thng nht. i nghch vi n l s lo lng, bn chn.
Nhng ch lm x vi s th , lng m. Th l trng thi tm hn ni
rng "Ti chng quan tm khi vic chng xy ra cho ti hay gia nh ti.
Ti khng mun bit chuyn . Ti khng mun phi bn tm v n". S
th l thi lnh nht, xa lnh. Thi khng dung cha tnh
thng, lng t. Ta ch mun bo v ring cho mnh, v th, ta tr nn th ,
lnh m.
Trong khi x, hay s bnh an t ti da trn tr tu, da trn s hiu bit
rng mi s vt u thay i, u hon ton v thng. Du chuyn g xy
ra, ri n cng qua i. Ci g s xy n cng chng quan trng g. Cnh ca
a n bt t qua v thng l cnh ca khng tn, c ngha l khng c g
quan trng c. Trong c v tr ny, khng c g quan trng c tr s gii
thot. V vy, s thanh thn, an nhin (x) phi xut pht t thc ni tm
rng tt c mi vt u thay i, d cho chuyn g xy ra, tt hay xu,
cng khng lm ta vui mng hay bun b. N ch xy ra. Chng ta ch c
mt ni ny trong 60, 70 hay 80 nm. Vy tt c nhng lo lng, chn rn l
cho ci g? C g nm gi? C g mong cu? S vic ch xy ra.
V mun bo v ci Ti m ta khng c tm x, hon ton an nhin t ti.
Chng ta s rng "Ti c th b nguy him, vic ny vic n sp nh hng
ti ti, nn cuc sng ta khng yn n". S yn n m mi ngi theo ui
ch l vin vong. Ao tng. Khng c s yn n tht s. Ai cng phi i
mt vi ci cht. Tt c nhng g chng ta s hu u s b hy dit. Tt c
nhng ngi thng ca ta u s cht, hoi dit, bnh hon, b ri ta, thay
i tnh cm... .
45
46
47
Chng 5:
T Bi Qun
Hy ch tm vo hi th ca bn trong giy lt.
Hy soi lng mnh xem c iu g lo u, s hi, au n, ganh ght, n nn,
chn nn, kh x, bt an khng. Nu c, hy chng tri i nh mt m
my en.
Hy s m p, thn thng dnh cho chnh bn thn mnh trn y trong
lng, v ch c ta l ngi bn tt nht ca chnh mnh. Hy trm ph tm
bn vi nhng t tng thng yu, t bng lng pht xut t ni tm.
Hy bao bc ngi gn k bn bn vi nhng t tng thng yu, che ph
ngi trong bnh an v chc cho ngi c hnh phc.
Hy trm ph mi ngi chung quanh vi nhng t tng thng yu.
Hy cm gic bnh an n vi mi ngi ni y, v hy t coi mnh l
bn tt ca mi ngi.
Hy ngh ti cha m, du cho h cn ti th hay mt. Bao bc h vi tnh
thng. Ph y bnh an ln h v bit n tt c nhng g h lm cho
bn, hy l ngi bn tt ca h.
Hy ngh n nhng ngi gn gi, thn thit nht ca bn. Hy yu
thng h, trao tng cho h mn qu ca s bnh an m khng trng i
mt s p tr no.
Hy ngh n cc bn b. Hy m lng ra vi h, cho h thy tnh bn
ca ta, s quan tm, tnh thng ca ta, tt c ta dnh tng cho h m khng
mong i mt s p tr no.
Hy ngh n hng xm lng ging ca ta, bn ng nghip, nhng ngi ta
gp ngoi ng, ph ch, hy i x vi h nh bn b, hy h n
vi bn m khng nghi ngi g. Hy ch cho h bit yu thng.
Hy ngh n nhng k ta khng thch hay ngi c tranh ci vi ta,
ngi lm kh ta, nhng ngi ta khng coi l bn. Hy ngh n h vi s
bit n, nh th h l v thy dy cho ta bit v chnh nhng hnh ng
48
49
Chng 6:
Nm Chng Ngi
Phn ln chng ta u nghe danh hiu Ma Vng. u bit n Ma vng
bng cch ny hay cch khc. N chnh l s cm d. N cm d chng ta
vo cc con ng ti li. Ma Vng n khi c Pht ngi di cy B
tnh tm tm s gii thot. R rng Ma Vng khng phi l hnh nh ca l
qu vi la tun trn ra hai l tai, li ko ta xung a ngc. Ma Vng
l s cm d ang ng trong lng ta. Nu Ma Vng c th n quy ry
c Pht trc khi Ngi chng c Nit bn - dy khi cm d trong lng
Ngi - th k g n chng ta?
iu khc bit l Pht nhn bit l Ma Vng - S cm d. Ngi bit,
trong khi chng ta th khng. Chng ta l gii v bin h cho n. Ti nhn
thy nhng dng ch dn trn mt chic xe hi nh sau: "Ci g em li cho
ta s thoi mi, ci ng. Nhng c bao nhiu iu, bao nhiu th em
li khoi lc cho ta m hon ton sai, c ngi cn coi vic st hi ngi
khc l nim vui.
S cm d trong lng ta l trc ca chnh chng ta, chng n np
sn sng to ra thm ti li. V chng ta khng thch th nhn rng tm thn
ta u cn c ty sch, ta tm mi l l bin h cho cc hnh ng
ca mnh: Ti cng c quyn c hng th ch, l iu ti c
mun, nn hn l ti rt cn".
S cm d c th ni l lun c mt trong ta, nhng v khng nhn ra n, ta
lun trong tnh th bi ri, kh x. Ta lun b n li ko vo th ny, th
kia. Th d ngay by gi: ta bit tt hn ht l ngi y nghe Php, nhng
cm d bo: gic ng cng tt vy? Nu khng c ngi chung quanh, chc
l ta tro ln ging ng ri.
Ma Vng lun k cnh bn ta. N ku gi ta lm nhng g mang li s
thoi mi, khoi lc, m khng nhn ra rng tt c cc khoi lc do ng dc
mang n ch tm thi, khng thc c.
c Pht dy rng c nm trng thi tnh cm l k th ca mi ngi: nm
chng ngi hay nm trin ci. Tt c chng ta u c, tt c chng ta u b
50
1. Tham
K th u tin l i dc hay tham. L k th kh nhn din nht v n c
chp nhn rng ri trong x hi. Tt c cc mc qung co, trn truyn hnh,
trong cc ca hiu, cc ca knh u nhm vo vic khi dy lng ham
mun trong ta. Tht vy, con ngi cng tha mn c cc ham mun c
xe to, nh mi, qun o p, h cng c xem l thnh cng trong x hi.
V vic tha mn cc ham mun em li nhng sung sng nht thi, n
lm ta lm tng n l iu tt. "iu g em li cho ta s thoi mi, iu
hn l ng. N c ho quang gi to ca n. Khng ai trch c ngi
lun c gng tha mn cc ham mun ca h. Chnh chng ta cn cha
bit mnh ang lm g. Tht k l khi con ngi hon ton khng bit mnh
ang lm g.
Vi k th th hai - sn hn - th tri ngc li. N lun b trch mc. N
khng mang li lc th g. Mi ngi u chi b n. Tuy rng i khi
chng ta cng tm cch bin h cho n. Ti tc gin v c , anh kia, h...
lm nhng chuyn ng gin qu. Nhng Sn khng c x hi chp
nhn, v sn khng mang li s thoi mi. Do sn khng to ra o gic n
l iu tt. Sn hn, ght b, on gin, s hi, bt rt, thy u l phin no,
v ngi c tnh hay gin d thng b k khc phin trch.
Lng i dc khi c tha mn t nhiu g cng mang n cho ta sung
sng, khoi lc. Du vy n cng l k th ng gh s nh sn hn.
Chng ch l hai mt ca mt ng tin. C th ny th phi c th kia i
km theo. Dc vng dy khi nhng ham mun thng kh tha mn
c. Chng ta khng th c tt c nhng g ta mun. Cng c nhiu ham
mun, cng d b tht vng. T ngi ta tr nn sn hn v khng th c
c iu mnh c mun. Khng ai lc no cng c th tha mn ht tt c
cc c mun ca mnh. iu tht l khng tng.
Ai dc v sn l hai k th gy nhiu khn kh cho chng ta trong i sng
hng ngy cng nh gy nhiu tr ngi cho vic tu Thin ca ta. Nu c ai
t hi - m ti chc l c rt nhiu - ti sao h thng gp tr ngi khi tu
thin, nht l vi ngi mi tu tp, th y l nhng l do.
51
52
53
tro. Nhng ri ta cng khng va lng, v kinh nghim nhanh chng qua
i. Khng c kinh nghim g cn li. Tt c qua. Tt c thnh k c.
Khng c g c th c lu gi. Su tm tem th c l cn ch li hn l
lu tr kinh nghim.
Ai Dc c c Pht v nh mc n. Nu bn mua nh, bn vay tin
ngn hng, mi thng bn phi n tr tin vay v tin li. Nhng vi
n nh, dn dn ta cn tr ht. Ch vi dc vng, khng c chuyn s dt
n. Dc vng dy ln tip, tip nhau. Chng bao gi dt. Ta lun i. Lun
kht. Ta lun mun c nhn, nghe, nm, xc chm thm ln na.
c Pht cng v n vi mt ngi l hnh khng phng hng. Anh ta
i kht. Nhn thy trc mt l mt ngi lng, mng r, anh thm ngh, ,
ka c ngi lng ta xin n, thc ung. Nhng khi n ni, ch l
mt ngi lng hoang vng. Anh li tip tc kim tm. Li mt ngi lng b
ph na.
Lng hy vng v c on v vic tha mn cc dc vng lm dc vng
thm hp dn. Nhng khi tha mn, tt c qua i, ham mun khc li
dy khi ln.
c Pht cng so snh dc vng nh mt ci h vi nhiu mu sc c
trn vo . Lng khao kht dc vng hin ra di nhiu dng, bao trm c
tm tr sng sut ca ta. l ni kh ca ta. Ta b cun ht bi lng ham
mun, v khng cn thy g khc c th quan trng hn. Ta ch thy c s
ham mun v c hi tha mn n. Ta t nh mt mnh.
c Pht cho ta rt nhiu n d v lng tham dc. Nhng n d quan
trng nht, trc tin l phi hiu rng dc vng l k th c th nh qu
ta, to ra ni s hi khng t c iu mnh mong mun, lng ganh ght
i vi ngi c iu ta mong mun - ghen ght, ganh t - v nhng
trng thi tm hn bt n, au kh m ta khng th c nu nh khng c
lng mun ci ngi khc c.
Ta phi hiu l ngun gc ca bao phin no ca con ngi: mong mun
c c cc cm gic d chu, thch th, mong mun c tha mn, nhng
thng ta khng t c chng, hay nu c c cng chng bao gi c
th gi chng mi. Bung b ham mun, c ngha l bung b tht vng.
Nhng iu khng th thc hin chng vng bng li ni, hay suy ngh
54
55
56
57
2. Sn
Chng ta lun phi i u vi bao k th. V chng tr bn trong ta, ta
kh nhn ra chng. Do trc ht ta phi ng l chng ch tm vo
vic thanh tnh ha tm, dn dn chng khng cn l mt phn ca ta na.
Con ng tm linh, con ng thanh tnh ha, on dit, t do l con
ng dn ta n s thay i bn tnh ca mnh. Nu ta khng bt u
bng bc , ta s khng th bc vo th gii thanh tnh. Mi th khc
u l ngoi gii, ch c bn tnh l ni tm. Mc du ngoi gii c th p
, c th mang cho ta cm gic thoi mi, nhng chng khng th thay i
ni tm ta. V ch c s thay i mi phn bit c mt ngi cao c
vi ngi bnh thng. Ngi bnh thng hnh ng theo s sai bo ca
bn nng. Ngi cao c chuyn ha chng.
Chng ngi th hai cng nh cc ti li khc gy bao iu tai hi cho ta
l sn hn, nng gin. Mc nng gin c th nng, nh. Khi bng n ra
ngoi, khi gm nhm bn trong. Khi n c bc l ra li, thng lm ngi
khc cng sinh gin d. T gy ra ci v trong gia nh, xch mch xm
ging. Ny sinh ra on th gia cc cng ng, chin tranh gia cc quc gia
hay trn c th gii.
Tt c mi th u bt u t trong tm ta, nn ta phi nhn ra rng th gii
khng phi l tha nhn. M mi chng ta l mt th gii, do tr khi ta t
tm thy an bnh trong chnh tm ta, ta s khng th tm thy iu u
khc. Khng cn k l ngi khc ang tc gin, bc bi, sai quy hay ng
mn. Khng c g ng k c. iu quan trng chnh l thi ca chng ta
trong hon cnh . Khng th c s an n tuyt i trn th gii ny. Di
thi c Pht khng c. Di thi cc v nhn, cc v thnh khng c.
Tri li, lch s by cho ta thy bao nhiu cnh tranh ginh th lc chnh
tr, chin tranh, anh em xu x nhau.
S bnh an duy nht ta c th c c l s bnh an t trong tri tim ta. S
an lc c Pht tm thy cho chnh mnh, li m vang n c th gii.
58
59
60
61
62
63
64
65
3. Hn trm
Ti ni vi cc bn v hai k th ca chng ta, bt hnh thay ta cn ba k
th khc na. Hai k th u: tham v sn, l chng ngi ln nht ca con
ngi. Ni vy khng c ngha l ta khng c ci i tr. l s rng
lng v lng t bi. Vn l ta phi bit gieo trng ci tt v tr b ci xu.
Ni th d, nhng hnh kh lm thay. Nhng nu ta khng c thc hnh
chng th ta khng i theo con ng Pht dy. l nhng cng vic ta
phi lm khng ngng ngh. Nhng cng vic ny khng lin quan g n
vic ngi thin. Chng i hi tt c thi gian ca ta. Gi th ta ng ngh
khong 5, 6 hay 7 ting mt ngy, ta cn li 17 ting. Nu ta ngh rng khi
ngi thin mt, hai ting sng chiu l thc hnh c nhng iu ny,
ngh nh th th ta chng i ti u c. Nu ta ch nh li c Pht dy
trong vi ting mi ngy, cn li khng nh ti - iu ny nghe c v l,
nhng vn thng xy ra - th ta kh th tm c s Gii thot.
K th th ba ca ta l hn trm hay thy min, u oi, v b ng, hai k
th ca ta lc to thin c phi khng? Chng ta chc ai cng kinh nghim
qua. l lc tm khng ng, nhng cng khng thc. Trng thi dt d
kh th lm nn chuyn g. Ch khc vi ci ng l ta c th d dng ra khi
hn. Nhng du khng m mang nh khi ng, n vn o i, o li.
Tm trng ny ngoi i c coi l khng c phng hng, t dn
n thiu ngh lc. N l mt trng thi thng thng n ni, khi mt
ngi no c ngh lc, ta s nhn ra ngay. V Ngh lc l mt trong by
yu t dn n s Gic ng. Tht l mt iu khng th thiu trong vic rn
luyn tm.
66
67
68
69
4. Tro c
K th k tip l tro c, lng xng lo lng hay lo ra. Ai cng b au kh v
k th ny, nn n rt quen thuc vi chng ta. Thc ra, c nm chng
ngi u rt quen thuc vi chng ta. Ai cng mc chng nhng mc
khc nhau. V th ta cn phi suy gm xem chng ngi no l k th nguy
him nht i vi ta. Tt c u nm trong ta ch c hi l din. Nhng
c mt hay hai chng ngi ch cn ta kh ng tnh l nhy ra ngay, lm
ch ta. l nhng chng ngi ta cn i u, tu sa.
Tm lng xng khin thn cng chng yn. Thn l tn y t ngoan ngon
ca tm. Thn ch l mt xc cht khi khng c tm. Bt c thn lm iu g
cng l do tm iu khin, du ta c thc v iu hay khng. Thng
thng cc phn ng ca ta xy ra tc th, theo bn nng, nn ta khng bit
rng tm ra lnh: "Lm ci ny, lm ci kia", ta ngh l thn ta hnh,
nhng khng th c thn hnh, nu khng c tm khin.
Tm sinh ra lng xng phn ln l do nhng kinh nghim xy ra trong qu
kh, nhng chuyn ta lm, hay khng lm, tt c nhng th ta c
mun thc hin trong i, nhng khng thc hin. Tm lng xng kh
tp trung v nim c dy khi lin tip.
c Pht so snh n vi mt mt h y sng gi. Khi tnh cm ta y
sng gi, ta s cht m v n. Ta khng cn thy s vic r rng na.
Lo lng thng v tng lai, v nhiu ngi trong chng ta rt hay lo lng,
m qun ngng li suy ngh s lo lng tht v ch v k quc. Lo lng
v tng lai l iu v ch. V c lo lng v tng lai, ta cng chng th sng
cho tng lai . V cuc i l v thng lun c s thay i, khng nhng
ta s gi hn, khn ngoan hn - hy vng l th - m hon cnh cng i
khc, tnh cm, suy ngh ca ta cng khc. Th lo lng v tng lai tht v
ch.
Nu bn c nhng tm nh khi bn la tui 4, 8, hay 12, 15, hy ly chng
ra v soi gng, so snh gng mt no l ca bn. Bn l ch/c b 4 tui, 8
tui, 15 tui hay l ngi ang nhn vo king by gi, hay tt c cng l
bn? Nu tt c l bn, th bn l hng ngn con ngi khc nhau. V
chnh l chng ta, lun bin i. Th c/ch b 15, 20 tui i lo v chuyn g
s xy ra cho mt ngi gi 60, c phi l v ch khng? Ta s khng th nh
70
71
72
73
5. Mn Nghi
K th cui cng ca ta l lng nghi hoc. c Pht v n ging nh mt
cuc hnh trnh n sa mc m khng mang theo vt dng, khng c bn
, do ta c i lun qun ri b cp, b i kht.
Ngi cng v lng nghi hoc nh mt mt h ph y c cy. Lm sao ta c
th nhn thy y nc vi mt mt h nh th.
Lng nghi hoc thng c mt nh khi ta nghi ng v s Gic Ng ca c
Pht, v s tht ca Php, v s din ging Php ca tng on. Nhng nh
hng nng n hn c cho s tin b ca bn thn l nghi ng v chnh kh
nng ca mnh, v trc gic tm linh ca mnh.
Lng t tin s pht sinh khi ta c th lm c nhng iu m ta vch
nh. Trong thin, iu c ngha l ta c th ngi cho n khi tm ta chm
su trong tnh lng. Nh th ta s c thm lng t tin trong ln ta thin sau,
v ta bit l ta c th lm c iu ta mun lm vi tm. Ta bit l phn no
ta lm ch c tm.
74
75
76
Chng 7:
Nghip v Lun Hi
1. Nghip
"Ti lm ch nghip ca mnh. Ti k tha nghip. Sinh ra ti mang
nghip. Ti v nghip tng quan ln nhau. Ti sng theo s dn dt ca
nghip. Ti to ra nghip g, xu hay tt, ti s l ngi th lnh sau ny".
c Pht dy rng ta phi t nhc nh mnh nh th mi ngy. Nhng iu
ny quan trng th no m ta phi tm nim mi ngy nh th?
Karma c ngha l hnh ng. Vo thi c Pht, n c dng vi
ngha nh th. Karma Yoga c ngha l Yoga ca hnh ng. Nhng c
Pht ni: Karma, hi cc v t kheo, ta ni l, s ch tm". Karma khng ch
bt c hnh ng no, nhng ch vo s ch tm sau mi hnh ng.
Khng ch s ch tm khi hnh ng m c trong lc ngh suy, ni nng.
Mt cch l thuyt, nu ta dng t Karma ch hnh ng, v kt qu ca
hnh ng, l khng ng, nhng v c s dng qu lu theo ngha
, ngi ta kh th hiu Karma mt cch khc hn.
Hnh ng ta lm vi s ch tm th rt khc vi hnh ng v tm. Nu ta
v dm cht mt con kin, th khng phi l nghip st sanh, du ta c
thiu chnh nim. V khng c s c , ch tm sau hnh ng . Nhng
nu c mt kin trong vn, v ta mun dp sch n bng cch xt thuc
ln kin, c git chng cng nhiu cng tt, th l ta to nghip st
sanh v c s ch tm ng sau hnh ng .
Bt c iu g ta lm vi ch tm u mang li hu qu, do ta c s suy
ngh v chng trc khi hnh ng V th ta nn cnh gic vi mi t tng
ca mnh. l iu ta c th luyn tp khi tham thin. Phi bit r qu
trnh t duy ca mnh, mi mong to ra nghip thin, nu khng ta ch hnh
ng m khng c s ch tm, c . Khi ta bit tm, t tng ca chnh
mnh, ta c th sa i chng cho tt hn, theo mt hng ng hn, theo
hng to ra nghip thin.
Ngi ta thng ni: "Ti to ra nghip thin khi ti sinh ti c p
hn. l mt s trao i c tnh cch thng mi. Lm mt ci g
77
78
79
80
l: Sng cho giy pht ny. lm c th, ta phi hon ton tnh thc,
nhn bit. Tnh thc v nhn bit v ch tm ca ta.
Tm l ch. Khng c g c th hin hu nu khng do tm to ra. Tm l
ng lc tim n ca bao nghip ta to ra. Ta c ba ca ng: t duy, ng v
hnh (thn, khu, ). y l ba ca a ta n s to ra nghip, v ta tip
xc vi th gii bn ngoi qua ba ca ny.
Du rng t duy l ng lc tim n, n to ra nghip nh nht nu khng
th hin ra bng li ni hay hnh ng. Th d nh ta th ght ai, v mt t
tng lo qua u: Nu hn n gn ta na, ta s git hn, nhng ta
khng ni g hay lm g. Du l mt t tng xu, to ra nghip c,
nhng v khng c hnh ng c th, nn nghip bo cng nh. Nhng nu
ta c tip tc suy ngh nh th, n s to thnh thi quen dn n tht ra li
ni. Nu k ta ght n gn, ta thc s ni: Nu anh n gn ti, ti s git
anh, th nghip s nng hn. Trc mt l ta s to ra k th, v ta cng
c t tng xu bng li ni. V nu c tip tc ni li c , n s dn ta
n hnh ng. Lc nghip bo tht nng n v mang li bao hu qu
thm khc. ngh, t tng cn phi c canh gi v sa i nu cn.
Nu mt t tng xu dy ln, tt nht gi ng cho n bin thnh li ni
hay hnh ng
2. Lun Hi
Lun hi l mt trong nhng ti c nhiu ngi bn ci si ni, y hy
vng, phn khi hay phn i, bc b. Mt trong nhng n d c in v
lun hi l v cy nn. Mt ngn nn c dt chy n tn tim. Mt
ngn nn khc c t t nh nn sp tn , ri li tn i, ri mt ngn
nn khc li c thp sng ln. R rng l c ngn nn sp khc, nhng
cn ngn la, c phi l ngn la c c tip tc t hay ngn la mi?
Nu ta lm mt cuc trng cu kin, th chc rng phn na s bo l c,
phn na bo l mi. S tht th khng ai trng c. y ch l s tip ni
ca nng lng. Sc nng c chuyn tip. Sc nng l nng lng, v
iu cng ging nh lun hi ca chng ta - mt s tip ni ca sc
nng, nng lng ca lng yu s sng. Ni am m c trng tn s
khng bao gi gim cho n khi gii thot.
81
82
83
84
thn, tm linh, tnh cm. Khng c ngha l lng xng lm tht nhiu vic
vo.
S ti sinh c nhn di kha cnh th ch li hn l ngh n kip sau.
Vic g s xy ra cho chng ta kip sau, hon ton ty thuc vo nhng g
ta ang lm by gi, v th ch c hin ti mi quan trng. Hin ti l
nhn, kip sau l qu. N cng quan trng hn l ngi suy ngh xem mnh
lm g trong kip trc. iu qua ri. Vic ta khng th nh nhng
kip sng trc cng l mt iu tt. Ta au kh trong cuc sng ny,
lm sng li lm g nhng ni au c trong tin kip. Mt tm hn vn cn
au kh vi nhng bt nh trong cuc i ny, lm sao c sc chu
ng nhng ni au kh gp i.
S hi sinh mi bui sng cng mang n cho ta cm gic thc bch,
mt yu t khng th thiu trong cuc sng tm linh. Tnh cp bch pht
sinh khi ta nhn bit c s au kh thc s. Tnh cp bch bt ta phi bt
tay ngay vo cuc, v khng th ch i na.
85
Chng 8:
Kinh T Bi
Ngi hng mong thanh tnh:
Nn th hin php lnh,
C kh nng, cht phc,
Hin ha, khng kiu mn,
Sng d dng, tri tc,
Thanh m khng rn rng,
Lc cn lun trong sng,
Tr tu cng hin minh,
Chuyn cn, khng quyn nim,
Khng lm iu c nh,
M bc tr hin ch,
Nguyn thi bnh an lc,
Nguyn tt c sinh linh,
Trn y mun hnh phc,
Chng sinh d yu mnh,
Ln nh hoc trung bnh,
Thp cao khng ng ng,
Ht thy chng hu tnh,
Lng t khng phn bit,
Hu hnh hoc v hnh.
sinh hoc cha sinh,
Gn xa khng k xit.
Nguyn tt c sinh linh,
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
ta xo trn, khng c an. Lng ham mun cng mnh lit, s bt an cng
ln, nht l i vi nhng c mun khng c toi nguyn. Khng c
c ci ta mun c l kh au. Thanh tnh cc cn dn n s bnh yn...
Tr tu... Tht th v khi bit tr tu l mt trong mi lm iu kin, v ta
thng ngh con ngi c sanh ra hoc l c tr tu hoc l khng. Nhng
r rng khng phi th. Nu ta nm trn ging ba thng, ta phi hc i tr
li. Nu ta khng s dng ci u, th ta phi hc li cch suy t. Tr tu l
ci c th rn luyn v phi c vun trng bng phng php luyn tm
trong thin nh. Nu khng tu tp thin, rt kh nh c tm. Tm
khng un nn mun i u th i, t hnh phc n kh au, t lo u n
s hi, t phn chn n trm cm, t ham mun n nhm chn. Tm c
rn luyn trong thin qun c th s dng cc kh nng bm sinh ca mnh
mt cch hu hiu nht. Cn phi c tr tu mi hiu c nhng li dy
ca c Pht. Tm sng sut l tm nhanh nhn, c th i thay, theo
hng dn ca ta. N s i n ni no ta mun v cn c th pht trin. N
khng c chp bm vo nhng thi quen, l thi, phong cch c mn. N c
th pht trin.
Khng luyn nim... c Pht a ra mt n d rt th v v nam gii v
n gii. Ngi ni: "n ng ging nh nhng con qu bay vnh vo trn
cao, tm kim con mi; ph n th nh ging cy leo, mong tm mt thn cy
ta nng. C hai u phi t b tnh cch ca mnh. Con qu l biu
tng ca cn bng. tu vin ca chng ti, cc ch qu vn tranh phn
n ca mo. Tht l cn, phi khng? Chng i thng vo hnh lang, git
n ngay di ming mo. Liu cng l biu hin ca s quyt on. Quyt
on khng ging nh t tin. T tin da vo s bng lng vi chnh bn
thn, khin ta cm thy t ti. Khng cn phi ln lt ai. Khng ai thch
ngi cn bng, ch bit c mnh, bt chp n ai, ging nh ch qu kia.
Tri li ngi t tin c th t ng trn i chn, tin chc vo kh nng,
trin vng ca mnh. Khng cn phi cho ngi khc bit v nhng iu .
Ngc li cn bng khng phi l pht huy lng t tin, m ch thi
phng thm ng chp.
Khng b m ng li ko... Nu ngi khc sn hn, ta khng lng
sn li ko. Nu ai u su, ta khng r theo. Nu ngi khc c
96
97
98
99
m trng s quan tm, chm sc, thng yu, h tr cho tt c chng sanh,
nht l nhng ngi ang sng trong nhng hon cnh ngt ngho.
c Pht mi sng u to thin, lc Ngi thng phng chic li t bi
ra ngoi. Vi thin nhn ca mnh, Ngi s cu vt chng sanh no c th
cu vt c. Sau Ngi n vi ngi y v truyn Php cho h. Ngi
hong php nh th trong bn mi lm nm, i trn bao l trnh n
vi chng sanh. l lng t bi ca ng Gic ng. Chng ta cng c th
pht trin tnh mu t n vi nhng ai ang kh au, cng nh c Pht
nhn thy h khi Ngi phng chic li t bi.
T tm siu vit, n ci tri, ng qu hay khp trong v tr... Tnh thng
tri rng n tt c chng sanh t tm rng ln, tm khng b nhim cu
u ca hng trn. l tm tnh thc trong thin nh. Tm bnh thng lc
no cng b phin no ngm nhm nh ch chut ngm nhm trn thn g
mc. Khi tm trn y lng t v bi mn, n ch gn cht vo y, v
bung b nhng suy ngh tm thng. Tm khng cn b phin no quy
nhiu.
Khng hp hi, oan tri, Khng hn gin cm th... Nhng khng c ngha
l tt c mi vn vn vt u bin mt. Chng s khng bao gi bin
mt. Nu bn th nhn li trong giy lt, bn c nh trong hai mi nm
qua, c ngy no m khng c vic khin bn phi bn tm? Tm khng
phin no, khng cha ng sn hn v tm khng phin no trn y hnh
phc, m tm bnh an, hnh phc khng th c ch cho lng on th.
Khi i, ng, nm, ngi
Bao gi cn thc tnh
Gi nim t bi ny,
Thn tm thng thanh tnh
Du u, i, ng, ngi hay c khi nm m cha ng, ta nn m trng
lng t bi. Chnh nim v lng t bi nh mt ngi m i vi tt c chng
sanh. Tm hn ta s b gii hn trong tnh thng dnh cho mt, hai hay ba,
hay bn, nm ngi, trong khi quanh ta c n hn bn t ngi cn c
thng yu.
100
101
102
103
Chng 9:
Bn H Lc
Tt c chng ta u kim tm hnh phc, nhng rt t ngi bt c. Hai
iu trong T diu ca c Pht ni rng hnh phc th gian l o
tng, vy m ta chng bao gi t b hy vng tm thy n. Tuy nhin iu
cng khng hon ton xu, v nu khng c lng mu cu hnh phc, ta
s tr nn thi ch, nn lng khi khng th tm c hnh phc hon ton.
1. H Lc Do Cc Cm Th Mang n
c Pht ni v bn loi, bn cp bc ca hnh phc. Th nht l dc gii,
h lc do s cm th ca cc gic quan mang n. c Pht v ging nh
mt con b ch c da, trong khi bn rui u th c tm tht sng, nn lun
to ra s au kh. l mt ci nhn su sc v ng dc. c Pht cng ni
v ng dc l phng tin u tin em li cho ta hnh phc. V phn ng
chng sanh tr cp bc ny. Nhng khng phi lc no ta cng nm bt
c dc lc ta tm kim, ngay nh ta c tm c, th n cng n ri i,
do khng th c hnh phc trng cu qua s tip xc ca su cn vi
su trn. Khi s xc chm em li cm gic d chu ta thy hnh phc.
Nhng cng c nhng s xc chm, em li kh chu, khi c th ta khng
c thoi mi hay khi ta khng c nghe nhng li mt lng m ta mun
c nghe, khng c nm nhng mi v ta a thch, hay ngi phi mi
hi thi, hay nhn thy nhng cnh ta khng thch. Khng ai thot khi
nhng cnh ny. Khng ai c th sng m khng kinh qua nhng xc chm
gy kh chu.
Nhng cng khng c ai i qua cuc i m khng kinh qua nhng cm
xc d chu. Nu c nghip thin, ta c 50-50 c hi. Phn na thi gian ta
c nhng xc chm d chu, phn na khng. Phn ng chng ta tm
cch tng thi gian ca xc chm d chu ln, v mun chng xy ra 100
phn trm ln, l iu khng th c. Khng th no c chuyn , nhng
ngi ta vn theo ui chng. V li trch cho hon cnh bn ngoi khi cm
xc kh chu hay cm gic au n dy khi lm cho ta au kh. L do tht
104
2. H Lc Ca Ch Thin
Hnh phc th hai l hnh phc nh ci Tri. Ni th khng c ngha ta
phi thnh thnh, hay phi cht trc , mi c vo ci Tri Dc Gii.
iu xa vi, khng lin quan g n i sng hin ti ca ta. Nhng tht
ra, ngi vun trng c bn c tnh cao qu (t v lng tm): t, bi,
h v x s c hng nim vui ca ci Tri Dc Gii. Th hnh phc
c so snh vi sng trong thin ng ci gii. Th hnh phc khng
ty thuc vo ng dc m ch ty thuc vo tm ta. iu kin duy nht l
phi thanh tnh ho tm ta c th cha ng c t, bi. C t v bi l
hai c tnh ca tri tim, cng nh thng minh l c tnh ca tr tu, chng
c th c vun trng, nui dng. Khi ta t c nhng iu , th hnh
105
3. H Lc Qua Nhip Tm
Nim vui th ba n t s nhip tm trong thin nh. Nim vui ny cng
ch c c khi ta thanh tnh ha hnh ng ca mnh, c c s
lng, lng t i trong tm hn. N cng khng i hi ta phi l ngi
hon ton, v ch c bc A la hn mi c nh th. N ch i hi cht
khong t trong tm.
106
107
c Pht dy "K ngu ni: Sm qu. Tr qu. Nng qu. Lnh qu. No qu.
i qu". Cnh ca ng trc mt ch ch ta m ra. Ta li c cha kha. V
ta ch cn tra cha kha vo kha. Khi ca m, ta s thy cc phng u
honh trng. S honh trng ngay trong tm tr ta nhng hin gi n cn
b kha. Ta s khng th m kho nu nh ta khng bit tu thin. Nhiu
ngi khng bao gi c th m c kha v h khng bit cha kha l g
hoc khng bit c mt ca vo nh th. Chng ta rt may mn c bit li
vo, v c th ca h m cho nh sng trn vo.
Khi s nhip tm c kin nh mt thi gian, tm s tr nn trong
sng, v thn thanh tnh. Mi giy pht nhip tm l mi giy pht thanh
tnh. Nhng trc m ta thng m chm, mang li cho ta bao au kh,
phin no c gt sang mt bn trong thin nh. Cng c c hi gt
chng sang mt bn, chng cng kh th tr thnh thi quen ca ta. Ta cng
thng c th nhip tm, ta cng d lng qun chng. Lc vic t c
mt tm trong sch, sng lng ch l vic d dng thi.
S nhip tm bt u bng nhng cm gic d chu. Nhng cm gic ny
dy khi v tm trong trng thi khng b quy nhiu. iu ny chng
t cho chng ta thy l nu ta khng phin no, v gi c tm lun trong
sng, thanh tnh th ta lun c nhng cm gic thoi mi, d chu.
y ta bit v nhng thnh qu ta c th t c, iu lm ta
mun c trong trng thi lu di. Nim mong c lnh mnh, li ch
dn dn a ta n trng thi khng cn mong cu, do khng cn au
kh, tht vng.
S nhip tm bt u bng cm gic d chu, ri dn dn a ta n trng
thi an lc, hnh phc. iu ny chng t mt ln na l tm thanh tnh ch
bit c an lc. Khi c phin no, th c trc. Hai th ny i vi nhau nh
hnh vi bng. Ngi an lc khng mong t c hnh phc qua cc cn
trn v h bit chng rt ngn ngi. Ngi hnh phc tht s l ngi lun
an lc m khng ph thuc vo ngoi cnh. Ngi nh th s d dng nhip
tm thin nh, tm cho tm mnh mt ch an tr thanh tnh, khng cn
phin no dy khi. Cn phin no l do tm ta cn cha thanh tnh. Khi c
phin no dy khi, nu ta nghim xt s thy rng do c s trc ngm
n cha trong tm. Nu khng tm ra c iu , th do ta cha tht s
soi xt li mnh.
108
Khi trong thin nh, tm khng cn b nm chng ngi quy nhiu. Khi
cc cm gic d chu, an lc dy khi th tm h, x cng theo sau. X b a
n cm gic khng cn ham mun iu g. C ngi cn c cm gic mnh
hon ton khng cn tham i dc na nhng ch l o gic. Du g, t ra
trong nhng giy pht , lng ham mun cng b hoi dit.
l mt kinh nghim qu bu khi t n trng thi khng cn tham dc.
l mt nim hnh phc tuyt i. Mt hnh phc ng kim tm. Khi
kinh qua kinh nghim , ta s bit c mnh phi theo ui iu g.
Khng phi l theo ui c vic g. M theo ui ci b ht mi
th. y l iu nhiu ngi lm tng mt cch kh bun ci. Khi
mi bt u ta thin, ta mong tm c an bnh, vui v, hnh phc tuyt
vi, l nhng iu ta ch c th c c khi ta bung b nhng th khc.
Nh chp ng v tham dc.
Khi ta c nm - du ch trong giy pht - nim hnh phc tuyt vi
ca lng khng tham dc, ta bit mnh phi lm g. Khng phi ui theo
s h lc, m ci ta cn m trng chnh l s ci b, bung x. Khng c s
bung x, i sng l mt chui di ca ham mun. S bung x l cu tr
li cho mi chng bnh t thnh tch, du trong th gian hay trong i
sng tu hnh. C gng t c ci g trong i sng tu hnh th cng
m mui nh c gng t c iu g trong i sng th gian. Khng c g
cn t c. Ch cn tp bung x. Cng ci b nhiu rng buc vi chp
ng, lng ham mun v nhng th tng t, th hnh phc tuyt vi cng
d n hn.
Nim an lc do thin nh mang n da vo s thanh tnh. Cng vy, trong
i thng, nu ta bit gieo trng thanh tnh, th ta cng s c an vui. Tuy
cc cm gic d chu, an lc, x b trong thin nh thm su hn cc lc th
th gian, nhng trc ht ta phi thanh tnh trong i thng, ri ta mi c
th tm c s thanh tnh trong thin nh. Chng i i vi nhau. Ta cng
kh tm c cc cm gic d chu khi tham thin, th ta cng phi n lc
thc tp thanh tnh ho thn tm hn.
Nim vui trong thin nh c coi l thnh qu ti u m ta c th t
c. l mt sai lm, v nim vui cng ch tm thi, v khng hon
ton c lp, hay v iu kin. C nhiu iu kin km theo nh l: phi c
ni yn tnh, thn th phi khe mnh c th ngi yn, v c kh nng
109
110
111
112
Chng 10:
Ng Un
Khi mi bt u hnh thin, ai cng rt phn khi. "Ti s thc tp thin
tht tt k t hm nay". Sau vi ngy, khi quen quen, th tm bt u suy
ngh: Khng bit tu tp n chng no y? Bit bao gi mi chm dt?"
N s chm dt, ti bo m vi bn, v mi th u phi chm dt. Khng
c g vnh cu.
Khi tm bt u bn ra, ta cn nhn bit iu t nh: , tm li sp
d tr g y? ng nghe theo n. Ta khng nghe n khi ang ta thin
th ti sao li phi nghe n lc khc. C to thin hay khng, tm cng thch
a ct ta.
Mi khi tm ni nhng li nh :"Ti b cuc. Ti s chng bao gi c th
gic ng" hay "Ti tin b qu ri, ti c th ngh x hi", th ta phi trn an
tm bng: "Hy im i. Ti ang hnh thin y". Vn l ta phi c quyt
tm, kin nh, l mt trong mi iu thin. Khng c lng quyt tm, ta s
chng i ti u c.
Khng ch vy, tm cn bit bao iu khc ni. Khng c hng dc
lc tm mun c tiu khin bng nhng tr chi khc. N vn thng
c gip vui, bng bao nhiu tr hp dn. N thng c chuyn tr, i
i y, xem bao nhiu cnh l, i mua sm, chn la nhng th n a
thch. N thng c gp, lm quen vi bao nhiu bn b mi. Cn y,
ton nhng khun mt quen c. Khng c g mi l. Khng c g ng bn
ci, tho lun. N thng c thng thc bao nhiu thc n ngon v c
quyn chn la mn mnh thch. Cn y, chi nhng g c dn ln.
Tt c nhng th ny u lm tm bc dc, v n vn tng c mi th n
mun. Ci Ti ni: "Ti mun lm theo ti, khng theo ai c". Chng ta
qu quen suy ngh nh th n ni ta chng bao gi ngng li suy xt
v thi ny. Nu bit suy xt ta thy rng: l lng ham mun, tham
m. Chnh lng ham mun s a chng ta n kh au. Khng th
khc hn c.
113
1. Thn (Sc)
C quan ln nht, d nhn thy nht ca ng un l Thn (sc). Khng ai
khng c, v khng ai khng kh v n, khng lc ny th lc khc. "Ti
khng ngi c. u gi ti au. Lng ti mi. Bng ti kh chu. Ti
chng mt. Ti mt mi".
c Pht ni k khng gic ng, khng tu tp c hai mi tn lm au hn,
v ngi gic ng, tu tp th ch c mt. Hai mi tn l thn v tm, v
mt mi tn l thn. c Pht thnh thong cng c bnh nhng Ngi vn
tip tc thuyt php. Bnh hon khng cn tr c Ngi. Cui i, Ngi
bnh rt nng, khi sp sa ra i, Ngi nhp thin nh, ri tch.
Cc ng Gic ng, c tu tp cng khng thot ra khi ci kh do thn gy
ra. Thn khng hon ton v lun bt nh . i vi ngi khng bit tu
khi b bnh, b nh hng bi cn bnh, tm h phn ng bng cch ku ln:
"Ti khng kho. Ti khng th lm c iu ny, iu kia v bnh; c th
ti au nhc qu ti khng ngi, nm hay ng c hoc bt c th g
lm h au n. T hi nht l khi ta phi thay i tt c cc sinh hot ca
mnh theo s i hi ca thn. C s thay i no ri lm va lng thn
khng? C ai tm ra phng cch g thn lun cm thy thoi mi
khng? Bn c th di chuyn ni ny, ni n, thay i kh hu, di t gh
qua ging, t ging xung t, ri tr li gh. C g thay i khng? Tt
114
115
116
2. Th
K tip l th un, gm cc cc cm gic vui bun ca chng ta. Th un
cng gp phn quan trng vo vic to ra o tng v ci Ti, v chng ta
thng ngh rng cc cm gic l Ta. Ti cm thy vui, ti cm thy bun,
thy bnh an, thy bt an. Tuy nhin, nu chng l ca ta, th sao ta khng c
quyn hn g i vi chng c? Sao ta khng th lc no cng c vui,
c hnh phc? Ti sao khng? Ai l ngi c quyn quyt nh s vui
bun ca ta?
117
3. Tng
K tip l Tng, c nhim v cho ta bit v cc s vt. Khi mt nhn thy
vt g, n ch c th nhn ra hnh dng, mu sc. Mt ch c th thy l vt
vung, trng pha trc, pha sau en. Nhng v ta nhn thy vt
nhiu ln trc y, ta bit l ci ng h. Lc trong u ta s ni
ng h, ri n tip theo, khng bit l ng h ni hay ngoi. C th
l ngoi, c chng? Khng bit bn gi bao nhiu?" l s i thoi
ca tm. Nhng nu l mt em b ba tui, th em khng th bit l ci
ng h, m tng rng ch l mt mn chi. L nhng th em b
quen thuc. l ci Tng ca b v chic ng h.
Th gic ch nhn thy hnh th, mu sc, nhng chnh l ci Tng c nhng
iu kin ca k c cho ta bit vic ny, vic n. Ngi khng c ng h,
s c th ngh: "Ti mun c mt ci nh th". Trong khi ngi c ci tt
hn, s c th ngh: "Ci ca ti gi tr hn nhiu". Ng chp lp tc dy
khi, khng nh lng ham mun, hay cm gic hn ngi. Trn thc t, tt
c chng ta u thy mt ci hp vung, trng pha trc, pha sau en.
Nhng v o tng v ci Ti, cc iu kin ha ci Tng to ra mt qu
trnh t duy lm ta tin rng th ny, th n. V cha bao gi m x, qun st
s suy tng ca mnh, ta tin vo . S tin tng cng nui dng
118
4. Hnh
Hnh c coi l nguyn nhn ca nghip. Hnh to ra nghip. Ngay giy
pht ta c t tng, suy ngh, ta ang to ra nghip ca mnh. Nu nh ai
thy chic ng h v ni: " l ci ng h, ti khng c, c chi ti c
mt ci, lc nghip to hnh, l nghip tham i. Hay c ngi ni:
"Ci p qu. Ca ti khng p bng. l nghip ganh t. Ngay khi
t tng dy khi, th mt nghip no lin c to hnh. C nghip
trung tnh. Khng c nh hng g. Nh khi ngi ta ni: ", l ci ng
h, l mt nhn xt khch quan. Nhng phn ng chng ta u to
nghip lnh hay nghip c. Nu thy mt mu sc no , ta c th ni: Ti
s sn nh ti cng mu , c th l trung tnh, khng lnh, khng c.
Nhng ng sau , c th ta c mt mun c c ci nh p hn
hng xm. Th khng phi l nghip lnh.
Khi ta tin vo tt c nhng g i qua tm tr mnh, l ta v tnh nui
dng thm lng chp Ng. V l khi to Thin, ta kh dp b ht mi
suy ngh. V lm th th s nng cho t Ng khng cn. Ngay nh khi ta
c th ngng suy ngh trong chc lt, v c c s an bnh, tnh lng, lp
tc t tng quay tr v: "Ci g vy? , cm gic d chu qu". Vy l s
ch tm ca ta b gin on, li phi bt u tr li. V ta suy ngh khng
ngng, nghip ca ta cng c to tc lin tc. No l phn on, quyt
nh, bm vu, x ui. Ch c tm chnh nim tng giy pht mi c th
119
5. Thc
Un cui cng l Thc, tc s cm nhn ca cc gic quan. L s xc chm
ca cc gic quan. Mt, vt th v th gic, to nn ci nhn. Tai, m thanh v
cm nhn ca tai, tt c to nn ci nghe, v.v... Chng ta lun s dng cc
gic quan. Ngay by gi, cc bn ang s dng thnh gic, th gic, xc gic
v tm thc. Th gic gip bn quan st s vt quanh mnh, thnh gic gip
bn nghe c ti ni, v xc gic gip bn bit c v tr ch ngi ca
mnh, trong khi tm gii m nhng iu n tip thu c. Chng ta lun
c gng to ra nhng iu kin, trng thi cc s xc chm s em n
cho ta s d chu. Nhng ch hoi cng. Kh th c c nhng cm gic
xc chm hon ton d chu. Qua cc gic quan, lc no ta cng gp phi s
i khng t bn ngoi. l cuc i ca mi chng sanh hu tnh, nht l
ci gii ca ngi. Th d nh khi c ting ng ln, ta thng s hi.
Ngay vi nhng th m thanh d chu, nhng nu ta phi tip tc nghe
chng, ta cng khng th chu ni.
Cc gic quan khng ging nh ta ngh. Thc ra ta cng khng n
chng, coi s c mt ca chng nh l ng nhin, v ch ngh n cc cm
gic khoi lc. D nhin l ta c th tm c cc cm gic khoi lc qua cc
gic quan, nhng t ai ngh c rng chnh chng em li au kh cho ta.
Chng khng ngng thc y, p lc ta t mi hng, tm cm gic
thoi mi cho chng.
c Pht k mt n d v thn, s i hi khng ngng ca n v kt
qu kh au ca n. Mt cp v chng i qua sa mc vi a con nh. H
khng cn thc n, nhng c tip tc cuc hnh trnh cho n khi qu kit
sc, i kht, h khng cn th ct bc. Cui cng, h phi git a con
n tht.
120
121
Chng 11:
Mi iu Thin
B th, Gii hnh, vi Xut ly
Tr tu, Tinh tn na l nm
Nhn, Chn, Kin nh, T bi,
V X b na l mi.
-- (Li Pht dy, Buddhavamsa II, K 76)
Mun tu Thin, hnh gi cn c ba c tnh: lng, c hnh v t tm.
Nhng cuc sng tm linh cao p cn cn n nhng c hnh khc na
v chng cng cn c vun trng.
Nhng c hnh ny l Paramis (Parama) c ngha l ti thng (ba la mt),
l bn tnh chn tht c sn trong chng ta. Nu khng, c khc no ta
vun trng t mnh t hoang. V chng c sn trong ta, ta c th bt u
t . Tuy nhin nu ta khng c mun thc hnh nhng iu thin ny,
ta s khng c c tm mnh m v n nh, l iu ti cn lm ch
nghip mnh. Chng ta lun phi da vo tnh cm v lng tt ca ngi
khc, phi da vo mi trng chung quanh v s thoi mi ca thn.
Chng no chng ta cn phi da vo mt hay tt c nhng th k trn, l
ta cn phi n l chng. M phi sng kip n l th chng th v g. Phi
lun sng trong s s hi. D nhin, ai cng c nhng ni s hi, nhng phi
ty thuc vo ngi khc, hay hon cnh, th khng th c c s t do
suy ngh hay hnh ng. Nhng th t do s gip chng ta c gii thot.
Ni nh th khng c ngha l chng ta mun lm g cng c. T do t
tng c ngha l ta c nhng suy ngh c lp, c bit v c th t quyt
nh hnh ng ca mnh.
1. B Th
iu thin u tin ta cn bt u l b th, cha kha m mi cnh ca.
Khng c ngha l nhng c hnh khc km quan trng, nhng nu lng
b th khng c vun trng, th con ng tin n mt i sng o c
122
123
2. Gii Hnh
K n l gii hnh, lin quan n vic gi gn nm gii. c hnh ny
nhm lm gim bt v dn gip ta ch ng c lng tham v sn. Lm
gim bt lng sn tham cng l mt cch lm gim Ng chp v sn tham
ch c th pht sinh do c cc o tng v Ng.
Tt c cc Php ca c Pht cng l nh th. i khi ta cm thy bi ri
trc cc gio l ca c Pht v s gii thot tm linh. Nhng cc gio l
ny ging nh nhng mnh ri ca mt bn hnh xp khng l. Khi ta c
th t mt vi mnh vo ng v tr ca chng, th cc mnh cn li s
c an bi thi. Tt c Php u nhm n vic trc tin lm gim lng
chp Ng, ri dn dn n ch ph b hon ton ng chp, i n V
ng.
124
3. Xut Ly
Xut ly thng c ngh n nh mt c tnh ca ring qu tng ni, cc
thy yoga hay nhng ngi sng n dt trong cc hang ni, nhng
khng phi l mt suy ngh hon ton ng. Xut ly c ngha l bung x
nhng o tng v t Ng. Nu trong khi ta Thin ta khng c gng phn
no lm c nh th, th ta kh m t c Thin nh. Ci Ng ca ta
thch c nung chiu, ch n lun. Khi b bt phi im lng, v khng
c lm iu g th v, n phn ng li d di, v c thot ra khi tnh
trng bng nhng vic lm nh tr chuyn, c sch, m mng hay bt
c th g va lng n. Tr khi chng ta c th ph b nhng thi quen ny,
vic ta Thin ca ta kh th thnh cng.
Cng th, tt c cc thin tnh u gip cho s ta thin ca ta. Chng nng
ct sng ca ta. Thin nh cn c mt ct sng vng mnh, khng phi
ch do ngi thng, m cn phi c tm chnh nim.
Mun bc trn con ng tm linh, ta cn phi bit xut ly. iu c
ngha l bit bung b mi nim v ci ti, mi tham vng, c mun ca
ci ti. Tt c nhng suy ngh ch cng c thm lng chp ng, a ta n
ch sai lm. Nhng g ta ngh ta s hu - ci nh ca ti, bn gh ca ti,
chng ca ti, v ca ti, con ci ca ti, thn quyn ca ti, xe ca
ti, ngh nghip ca ti, vn phng ca ti, bn b ca ti - lm cho ci
ti cm thy an ton hn v tt c hp thnh mt h thng bo v. To cho
t Ng nhng o tng v mt s vng bn. Nhng khng c ngi no
hay s hu no thng hng, vnh vin c, tt c u lun bin i.
Nu tht s c s bn vng , th ci nh, ci xe cng to, cng c nhiu bn
b con ci, nhiu v, nhiu chng, th con ngi cng cm thy thm an tm.
125
Thc t th cng c nhiu nhng th k trn, con ngi cng thm phin
no, lo u. Th tng tng xem nu ai c mi ng chng hay b v
thay v mt. Hy dp b ngay t tng ! ch l mt trong nhng t
kin v nhng g c th mang n cho con ngi s an tm. Ta ch thch bao
bc mnh vi nhng g to nn ci ti, ci ca ti. T duy ca ta khin ta
tr nn nh th, du r rng ta khng th lm ch ai khc c. Con ngi
c th ra i khng nh trc, c th chn lm ngi phi ngu, hay b ri
nhau khng li t gi. Mi ngi t to ra nghip ca h. Vy m ta vn gi
h l ca ti, v tht s tin rng h thuc v chng ta. Mt khi ta tin nh
th, ta bm vu vo h sut i. H phi lc no cng l ca ti. l qu
trnh t xc nh ci Ng vi gia nh ca chng ta, vi cng vic ca chng
ta v vi tt c nhng s hu ca chng ta. Thay v vi ch mt ci ti, gi
chng ta bnh trng, bao gm thm nhiu ngi khc na. Nh th chng
ta tr nn to ln thm.
Xut ly s xc nh ny l mt bc quan trng khi u: ch khi no ta c
th t ng mt mnh, ta mi c th thc s tu tp theo con ng o.
Khng c ngha l ta phi ui mi ngi ra khi nh. Nhng khi ta cn ty
thuc vo kin, hnh ng ca ngi khc, th lm sao ta c th thc tp
cho s t do, gii thot ca chnh mnh? Khng c s da dm ny, ci Ti
s tr v kch thc bnh thng, ca ch ci ti, khng c g hn. Nh th
du t Ng vn cha c ph b, nhng t nht n cng nm trong kh
nng ch ng ca ta. Mt thn, mt tm, khng s hu, khng bm vu vo
bao nhiu ngi, bao nhiu th khc.
Ngay i vi mt thin s, nu vn mun t c iu g hay tr nn
th ny, th n, th cng ch l mt cch cng c thm Ng chp. Thay v c
mt trong gi pht hin ti, chnh nim trong tng giy pht, ta mun tr
nn, l mt ci g thuc v tng lai. C th ni g v tng lai ch? Khng
c g. Tng lai th hon ton trng khng. Nhng c mt, ngay trong hin
ti, l iu ta c th lm c vi tt c chnh nim.
Tr nn, tr thnh mt th g hn chnh chng ta - mt thin s t o,
mt ng ch c danh vng, giu c, c mn m - s lm cho lng chp
Ng ca ta thm nng. Tr nn, tr thnh khng ch li g, l nh th no th
ch li hn. Lc ta s d i tr ng chp hn. Ta c th chnh nim v s
c mt ch thc ca mnh. Nhng ta khng th chnh nim v ci ta s tr
126
127
4. Tr Tu
Mun i ng hng trong cuc i ta cn c nghip thin k tip l tr tu.
B sung cho tr tu l c tin. c tin v tr tu l hai c tnh khng th
tch ri.
c Pht so snh c tin nh mt ngi khng l m vi mt g nh b,
tn tt vi i mt cc sng l Tr tu. c tin ni vi Tr tu rng: Ti
rt mnh, nhng ti khng thy ng i ti. Cn anh yu ui, nhng mt
anh th tinh. Hy n ngi ln vai ti. Hai chng ta hp li th ni no m ta
khng n c. Lng tin m qung c th di non, nhng n s khng
bit di ngn ni no. Tr tu khng th thiu ch ng cho lng tin. Tr
tu c i mt ni tm tht sng sut.
Tr tu l mt c tnh kh c bit, v ta khng th t c tr tu nu
khng c tm thanh tnh.
Tr tu pht trin qua ba giai on. u tin l s hc hi s mang n kin
thc. Ta c th c c kin thc qua nh trng, sch v, v qua li ni
ca cc bc uyn thm. Sau ta phi suy gm v nhng iu hc hi
c chng tr thnh mt phn ca ni tm ta. Nh khi thc phm vo
c th ta, nhng g c th khng s dng s b thi ra ngoi. Nhng th
khc s c a vo mu, to ra nng lc. Cng th vi kin thc. Ta c
th tiu ha kin thc, thi b nhng g ta khng cn n v a nhng ci
b ch vo mu. Chng s dn dn chuyn i to nn tr tu, cng nh
n c tiu ha dn chuyn i thnh nhin liu gip c th sinh
tn. y l s chuyn i ni tm v khng i hi ta phi nghin ngm,
tiu ha hng tn kin thc. N khng i hi s lng, m cn cht lng,
cng nh n vo c th ca ta vy.
Suy gm, hp th nhng iu ta hc hi c trc khi tiu ha chng.
iu ny i hi phi c tm hnh, l mt phn quan trng trong s
trng thnh, cng nh n vt cht ng cht lng l yu t quan trng
cho c th tng trng. Nu khng c s hot ng ca ni tm i vi
nhng iu Pht dy, th nhng iu vn l li ca Pht, ca Tng.
128
5. Tinh Tn
K tip l nng lc hay tinh tn, m ta c th so snh vi nhin liu cho
my chy. Chng ta phi t ch ra nhin liu cho mnh. cng l mt
trong by yu t ca Gic Ng, nn ta c th thy s quan trng ca n nh
th no.
Nng lc c th c s dng di nhiu hnh thc. Ngi ta c th b ra
rt nhiu nng lc tr thnh mt nh t ph hay xy mt ngi nh hay
li dng lng tt ca ai. Tt c nhng vic ta lm u cn c nng lc.
Nng lc c th khin ta lng xng. Chy t vic ny qua vic n, ngh th
ny, th kia. N c th mang ta t ni ny ca th gii n ni khc, c tm
cho c ci g c th lm tha mn n. Nu khng s dng nng lc ng
ch, n s mang n nhng hu qu tiu cc. Chnh t n khng ton din.
129
130
6. Kin Nhn
K tip l kin nhn. Nu trong cuc sng hng ngy, ta khng c lng kin
nhn, ta s lun u lo, kh th an tm. Ta s c lm nhng vic v ch vi hy
vng thc y cng vic ca ta mau chng c kt qu.
S thiu kin nhn chng t ta c tm chp Ng v ta mun mi vic xy ra
theo nh ta d tnh. Hn na ta li mun chng xy ra vo khong thi gian
ta mong mi. Ta ch ngh n nhng suy ngh, d nh ca mnh. Ta qun l
cn c nhiu yu t khc, nhiu nhn duyn lin h khc. Qun rng ta ch
l mt trong hng t ngi trn qu t ny, v qu t ny ch l mt chm
nh trong tinh cu, v cn c hng ha sa s cc tinh cu khc na. V t li
ca mnh, ta qun i nhng iu y. Ta ch mun mi vic xy ra theo
131
132
7. Chn Tht
Tip theo l chn tht, v c tnh ny c nhiu kha cnh. u tin v tin
quyt l ta phi ni s tht. l gii lut th t - khng ni di. Nhng
cn hn th na. Ta cn phi t khm ph mnh vi s chn tht rt ro
133
134
135
8. Quyt Tm
Ht ging lnh chng ta cn m trng k tip l s quyt tm. Khng c
quyt tm ta chng th thnh tu c g. Ngay c vic mi sng thc dy
cng cn c quyt tm. Tuy nhin c vic i hi nhiu quyt tm hn cc
vic khc, th d nh l ngi Thin. Lc bt u, i vi a s, ngi Thin
khng c g hng th, li kh chu na. Khng hp dn v cng khng
mang li kt qu tc thi
Chng ta quen sng trong mt th gii ca kt qu tc thi. Nhn mt ci
nt, tc th cc s tin mua sm c tng cng ngay. Nhn mt ci nt
khc, my qut chy, to ra khng kh mt m. Nhn mt nt na, n c
bt ti, sng. Tt c u ngay lp tc. X hi chng ta, hn bao gi ht, i
hi cc kt qu ngay tc thi. l l do ti sao cc vin thuc gim au
c ngi ta a thch hn cc loi thuc ng y thng cn thi gian lu
hn mi c cng hiu.
Thin nh tuy chm nhng l mt loi thuc m bo. Mun tu Thin, ta
cn phi c quyt tm, mt c tnh kin cng. Tm yu ui khng th c
quyt tm. Nhng tm mnh m, nh tnh th tri li. Mi khi ngi xung
ta Thin, ta cn phi quyt tm ngi mt ch, khng nhc nhch, gi
tm yn mt ch, ch tm vo vic ta ang lm.
Trong i sng hng ngy, ta cng cn c quyt tm. Nu ta ch ngi ch c
hi, th c hi kh xy n cho ta. Ta cn phi lm mt ci g . Phi c
quyt tm bn mi n Thin vin hc Thin, v nh th thoi mi hn
ri.
Tt c chng ta u c nhng nghip thin trong ta. Ai cng bit iu tt
xu. Nu khng, th gii ny cng hn lon hn th na. Tt c chng ta
u c tnh quyt tm, nhng ta khng c tr tu thm su bit rng
nhng c tnh ny l nhng ngi bn tt ca mnh. Ta phi c gng gn
gi chng, p , pht trin chng ln mnh trong ta. Chng l nhng
nguyn liu cn thit cho mt i sng hnh phc, bnh an v khng th
thiu trong s pht trin tm linh.
l tt c nhng g cuc i c th mang n cho ta: s pht trin tm
linh. Ngoi ra, ch c nhng dc lc gi tm nguy him v chng li ko ta
vo s bung xui. Khi ta hiu r rng nh th, th quyt tm s pht
136
9-10. Tm T & Tm X
Hai c tnh cui cng: t bi v h x, bn c nghe ni n nhiu.
c nhc n nhng chng trc. X l tnh cm ng c trn trng
nht. N gip ta on dit o tng v Ng. Nu ta khng thc bit rng
chnh Ng chp to ra nhng au kh trong cuc i, th ta khng th
thc s pht tm x. Ta c th nn s bc bi, lng xng, nhng ta khng
th c tm an bnh. Cn bn ca x l tr tu v ni tm.
Mi nghip thin ny cn c pht trin i ny qua i khc, lin tc
cho n khi chng sc mnh a ta n con ng cao qu, con
ng gip ta c ci nhn ni tm v T Diu trng tm ca bnh xe
Pht php.
137
Chng 12:
T Diu v Bt Chnh o
Khi c Pht ri b gia nh i tm s gii thot cho chng sanh khi
nhng kh au, Ngi tm n tu hc vi hai v Thin s ni ting.
Ngi Alara Kalama, v thy u tin, dy c Pht v T Thin, cc tng
thin trong sc gii. c Pht l ngi hc tr rt thng minh, Ngi hc rt
nhanh. Chng lu sau, v thy nh Ngi li dy v s hiu bit ca Ngi
ngang bng vi thy. Nhng c Pht, lc hy cn l Thi t Siddhartha
Gotama (S-t-a C-m), t chi v ni rng Ngi cha t c mc
ch ca mnh, v t gi v thy ny n vi v thy th hai, ngi Uddaka
Ramaputta. Ngi thy th hai dy c Pht v bn tng thin v sc, l
cc tng Thin vi t hn, kh t c hn cc tng Thin trc . Ln
na, c Pht li chng t mnh l mt ngi hc tr xut sc, v v thy
ca Ngi li yu cu Ngi hy li hng dn cc t khc. Ln na, Thi
t li t chi v Ngi nhn thy rng d Ngi t c tng Thin cao
nht, nhng khi x nh, Ngi vn thy kh au, phin no nh trc.
Khng c g thay i nhiu. V thy Uddaka Ramaputta ni khng cn g
na dy, Thi t bit rng Ngi phi t mnh i tm chn l. Ngi t gi
nm ngi bn ng tu vi mnh. H khng mun theo Ngi, m chn la
li, vi s an n, bo m ca mt ngi thy danh ting.
Khi Thi t i n gc cy B mt vng ngy nay c tn l Bodhgaya
(B o trng), bc n , Ngi c quyt tm ln. Ngi th nguyn s
ngi khng nhc nhch, khng ng dy cho n khi tm c s gii
thot, du cho tht xng ca Ngi c va ra. Th l Ngi ngi v dng cc
kh nng Thin nh hc i su vo nh, t S Thin n Bt Thin
v tr li t u. Trong lc ngi, Ma vng n cm d, nhng Ngi
chin thng n. Khi tm hon ton thanh tnh, an nh, khng my may lay
ng, Ngi t c s Gic Ng su xa nht. Khi x nh, Ngi nhn ra
rng T Diu v Bt Chnh o l mt thc ti ni tm thng sut. Sau
nhng vic , Ngi nhn ra mnh chng c, tr thnh c Pht, bc
i Gic Ng.
138
139
T Diu
T Diu bt u bng s tht ca kh au. Nm ngi bn m c Pht
ging bi Php u tin l nm o s tu kh hnh trong su nm. c
140
Pht cng lm nh th, nhng sau c Pht nhn thy rng s hnh
xc khng em li Gic Ng. Tri li, cch sng bung tri hng lc nh
c Pht tng sng khi cn l Thi t trong cung in, cng khng
mang li hnh phc. c Pht nhn ra rng ch c con ng duy nht - con
ng Trung o. Khng c s cc oan no l tt c. Cc v o s ny
tu p xc. H hiu v nhng au kh ca thn. c Pht khng cn phi
nhn mnh v iu . H c th hiu d dng.
Nhng i vi chng ta khng d. Du khi ngi Thin ta c kinh nghim v
nhng au n, kh chu thn, nhng sau khi x Thin, v nh, au n
cng khng cn na. Nh th ch l nhng au n tm thi, ta c th
chu ng c. iu chng ta c th khng bit l thn khng ch c
nhng au n, m chnh thn l mt ci kh. Ni mt cch khc l c thn
l c kh. Phi lo cho thn l kh. y khng ch ni v ci kh khi ta phi
hng chu mt tai ha no . Tai ha l mt chuyn, s tht kh au l mt
chuyn khc na. c Pht ni: Sanh kh, T kh, Hoi dit kh, Khng
c ci mnh mun th kh.
y l nhng ni kh ln ca tt c chng sanh, cn bao nhiu ci kh na
bn cnh sinh, gi, bnh, cht. R rng l lc vui v an n, ta khng bit n
ci kh trong ta. Ta c th thng hi ai , vui mng v mnh khng
trong cng cnh kh, qun rng ci kh lun c mt trong ta. Ngay chnh
trong lc vui, ta cng kh v khng th ko di nim vui. Dc lc bin mt
khi ta mun duy tr n mi. Mi khi ta mun bm vu vo chng, chng li
qua i, v ta li phi b cng i tm.
Ngay chnh thn ta cng khng th duy tr c s sng nu nh n khng
lun c bi dng, tm ra, vn ng v cha tr. loi cha tr: knh,
rng, my tr thnh, thuc b, thuc ho, du gi, v.v... Bao nhiu tin
phi ra gi thn th tip tc hot ng, ch cha ni n vic lm cho
n tt hn. Ta khng th lm cho n tr ra, du c bao nhiu ngi c
gng lm vic . Bao cng sc, nng lc, tin ti ra ch gi cho
thn th hot ng. Nu khng thn th s hoi dit. Ta s khng th s
dng c n na. Vic n khng nghe li ta van cu c tr mi, c sc
khe, p , sng lu, m ch lm tri ngc, cng c th coi l mt ci kh.
Ci kh nht ca thn l n lun i hi n kia, m i khi ta phi b ht c
i ch mong tha mn n. Tt c nhng tin ca ngi ta to ra, bao nhiu
141
142
Bt Chnh o
Con ng dn n s on dit kh au, c t do, gii thot, l T
diu v Bt chnh o. Ging nh cc li dy khc ca c Pht, Bt
chnh o cng da vo ba phn: c x c o c (Gii), s ch tm
(nh) v tr tu (Tu).
Bt chnh o cn c xem nh con ng c tm ngnh, tm phn ngang
nhau, m ta cn thc hnh tt c tm phn ng u, ch khng phi nh
mt ci thang m ta cn phi tun t leo xong cp bc ny mi bc ln bc
thang khc. Bt chnh o cng c th c xem nh l mt chuyn ng
vng trn v n bt u bng Chnh kin v cui cng kt thc bng Chnh
143
1. Chnh Kin
Chnh kin l bc u tin v trc ht ta phi thy r rng chng c th
lm g khc trong cuc i ny hn l i tm con ng gii thot kh au
qua nhng gii lut tm linh. Nh th chc chn l ta phi tm cho c
nhng gii lut ng gip ta bit c mnh lm g sai. Nhng
chng ngi ca chng ta l kh au, tht vng, y ny, cm gic khng
trn vn. C mt khong trng trong tri tim ta cn c ph lp bng mt
hay nhiu ngi, bng t tng, bng cng vic, hay mt nim hy vng. Rt
cuc khng c g lp n y.
Khi mt iu lut c th gii thch c ti sao ta phin no v ch cho ta
phng cch on tr phin no, tin ti s an vui, th cc iu lut phi
rt ng tin cy. Hn na, cc li thuyt ging cng phi gn gi vi cc
kinh nghim ca chng sanh. Php ca c Pht c th lm c nhng
iu .
Chnh kin bao gm vic nhn thc c rng tt c chng ta u c th
thc s tu sa tin ti gii thot. Chnh kin cng c ngha l hiu bit v
nghip, bit rng ch c ta chu trch nhim v tt c nhng g xy ra cho
ta, khng tha hon cnh, li cho ngi khc hay bt c th g bn
ngoi ta. C ngha l ta lm ch nghip ca ta. Rng ch c ta c th thay i
c nghip ca mnh.
Bit rng ta c th thay i khng cha , cn phi c quyt tm thay i.
l hai cch nhn ng: hiu bit v nghip v c mun thay i thot
ra khi nhng kh au. Khng phi l thay i th gii ta ang sng, hay
ngi chung quanh ta m l thay i chnh bn thn. Ta khng th thay i
c vn , nhng ta c th thay i phn ng ca mnh trc mt vn .
Ngoi ra ta cn c th dn dn i ht con ng Bt chnh o t c
mt chnh kin v t ng, l v ng.
Ta cn c tr tu thc hnh cc gii lut tm linh. Khng c tr tu bit
mnh cn phi lm g, ta s khng th tu Thin.
V c kh au con ngi mi c c hi thc hnh. Thay v lc no cng
trn trnh mi phin no, c gt chng ra khi mt ta hay than khc, au
144
145
146
147
2. Chnh T duy
Phn th hai trong Bt chnh o l Chnh T duy. Chnh t duy l kt qu
ca chnh kin. Nu c t kin, th khng th no t duy ng. Do ta
phi cn thn vi nhng suy ngh ca mnh. Tt c mi t duy u b nh
hng ca ng chp. Ta nhn mi s theo quan im ca "theo ti thy", v
vy du quan im ca ta ng trong i thng, trong i sng tm linh
hnh x nh th cng l khng ng. Tuy nhin ta phi bt u t ci mnh
c. Khng th ngi ch n ngy s hiu bit ca ta tin b hn. Ngy s
chng bao gi n, nu ta khng bt u tu sa ngay t by gi.
Hnh phc, an lc khng phi sinh ra l ta c c. Phi qua bao kin tr
c gng tu tp, ta mi c c. C gng lm sao ta lun c chnh kin, t
a n s suy ngh ng. Chnh kin v chnh t duy l phn tr tu
ca Bt chnh o.
Trc khi c Pht Gic ng, khi Ngi cn l mt v B Tt, Ngi lun theo
di tt c nhng hot ng ca tm, v Ngi nhn ra rng khi cc c kin,
sn hn, i dc pht khi trong tm, th chnh Ngi l ngi au kh.
Nhng khi Ngi c nhng t tng x b t bi, v nhim th chnh Ngi l
ngi c li ch. T c Pht rn luyn tm n ch Ngi c th
on dit ht mi t kin.
Chnh t duy c ba c tnh: x, t v v nhim. Ta khng th c tm x ch
bng ao c hay t nn. M phi dng chnh kin suy ngh rng i dc
ch em li kh au. Nu ta c th thc chng iu ngay ni bn thn th
t nhin ta s bung b mi tham mun dy khi. V ta s lm iu mt
cch vui v, cm thy nh nhng thoi mi khi bung b mi phin no, kh
au.
Lng tham mun bao gi cng mang li kh au, v n ch dy khi khi ta
khng c c ci m ta mun c. C th l vt cht hay tinh thn, khng
quan trng. Nhng l iu ta khng c, nn ta ao c, do ta coi s
thiu st l mt kh au. n khi khng c toi nguyn, th ta bun
bc, tuyt vng, au n, kh s. R rng l ta kh v ta khng c ci ta
mun.
Tuy nhin khi t c iu mnh mong c, ta cng b phin no v theo
kinh nghim qu kh, ta bit l s tha mn, toi nguyn khng th ko di.
148
149
150
3. Chnh Ng
Li ni rt quan trng, ta cn phi gi t hn trong li ni. Khng phi v
ta c kh nng s dng ngn ng, l ta bit ngh thut ni chuyn.
c Pht c li khuyn rt su sc v ngn ng, rt ng ta ghi nh:
"Nu bn bit chuyn c hi v khng ng, ng ni ra. Nu bn bit
chuyn c ch, nhng khng ng, ng ni ra. Nu bn bit chuyn c ch,
v ng s tht, hy i ng thi im ni ra".
Chng ta phi tp b ni nhng li gi di. Trc ht ta cn phi suy ngh
nhng li mnh ni, bit chc rng chng hu ch, chn tht v ng
thi, ng lc ni. Khi ngi khc chu lng nghe trong mt trng thi
bnh tm, tnh tr, th l ng lc. Nhng quan trng hn c, nhng li
ni phi pht xut t lng thng yu ca ta. Ch nhng lc y ta mi
nn ni iu g. Nu trong ta c lng gin ght, knh chng ngi nghe d
ch l cht t, iu cng s hin ra trong li ni ca ta, nh th li ni ca
ta cng v ch. Ai cng c lc cm thy cn bo ngi khc khng nn lm
iu ny, iu n. Khi pht ngn, hy nh nhng li khuyn trn li ni
ca ta c hiu qu hn.
Chnh ng thng c hiu l khng ni li iu ngoa, khng ni chuyn
ngi, ni hai li, ni m thc, ni li d c hay chi ra ngi khc.
c Pht dy rng li ni c th gy th hay kt bn, em li hnh phc gia
nh hay v. N l ci r ca tnh bn m hay gy nn on th. c
Pht cng ni rng chnh ng cng c ngha l khng i n cc oan,
ngha l lc qu nhiu li, lc cy ming khng ra, lam th cng bng ni
di. N bt ngun t mun lm mnh thm quan trng.
Khi La Hu La, con ca c Pht, c 7 tui, c Pht dy con v vic
khng ni di, l iu quan trng cho tr con cng nh ngi ln. Nu iu
khng quan trng n vic dy d cho La Hu La, c Pht khng
151
152
4. Chnh Nghip
Chnh nghip cng da vo s ch tm ng. Nu c ch tm ng, da
trn chnh kin, th chnh nghip s theo sau. Tt c u to ra nghip cho
ta, v tt c u l kt qu ca s ch tm. Li ni da vo ch tm. Hnh
ng cng da vo ch tm. Tt c to ra nghip - tt, xu hay khng tt
khng xu - khng phi l cho ngay kip sau, m chnh l cho ngay hin ti.
Nghip v nghip qu xy ra tng giy pht. Tr khi ta n kt qu, ta
s khng bit rng chng c lin h vi nhng g ta va ni, va ngh hay
va lm.
Nh c chnh nghip ta khng lm hi n sinh vt khc di bt c hnh
thc no, t b lng tham lam c c. Khng th nn lng tham v s c
c. Chng s hin ln bng cch ny hay cch khc. Ta cn phi c tm
bung b chng, qua s tu tp Thin nh. Khi ta Thin, ta phi dt b mi
tham i, nu khng s khng c Thin nh. Ch c vng tng, hy vng,
c mong, s hi, nh tng. Nu khng bung b c nhng trng thi
ny ca tm, th ta kh th tham Thin. Thin nh l x, bung b mi lng
xng ca tm, ng tng v i dc. V ta cha thc tp bung b c
nhiu, ta rt kh ngi Thin, nhng ln hi, vi s hun tp, ta s d ta
Thin hn. C gng nn chng khng c kt qu g, nhng s bung b
ci mun suy t, nh tng, hoch nh, s em li kt qu kh quan nht.
Bung b lng ham mun l con ng duy nht dn ti s bnh an, v khi
kinh nghim c nh th, ta s hiu c rng bung b lng ham
mun trong i sng hng ngy s mang li cho ta hnh phc.
153
5. Chnh Mng
Chnh mng l mt trong ba c tnh ca c hnh. Chnh mng c ngha
l phng tin ta kim sng khng lm hi n ai. Mi ngi phi t mnh
bit iu . C nhiu cch kim sng c coi l "ng", hn l "sai",
nhng cng c nhng cch kim sng tht tai hi. nh gi, ta c th da
vo nm gii lut. Nu cch kim sng ca ta phm vo mt trong nm iu
cm, th r rng l sai.
Chnh mng l mt yu t quan trng trong s thanh tnh ha, v nu ta
theo ui mt cch kim sng sai lm, ta s tr nn chai l, v thi quen ti
li s thnh hnh. Mt ngi t, trong cc l st sinh, chng hn, phi git
cht ht mi cm xc ca mnh mi c th tip tc lm cng vic ny. Nu
154
6. Chnh Tinh Tn
S tinh tn v nng lng c nh hng cng sinh. Nh c nng lng, ta
mi c tinh tn. Ngc li, nu ta c tip tc tinh tn, th nng lng cng
tng thm. Nng lng l nhin liu ca s tinh tn, cng nh ngc li.
Tinh tn c v nh i nghch vi s thoi mi, d chu, nhng nu c tip
tc tham Thin, n mt lc no , ta s nhn ra rng chnh nh c tinh tn
ta mi c c s thoi mi, d chu.
c Pht ch cho ta bn tinh tn ba la mt l nhng phng tin hu ch.
Chng c gi l "ba la mt" (ti thng) v chng rt hu ch v cng rt
kh thc hin. "ng mt xu dy khi, nu n cha dy khi. ng
n tip tc, nu n pht sinh. Hy dy khi nim lnh, nu n cha
pht sinh. Hy nui dng nim lnh, nu n dy khi ".
lm c nh th ta phi theo di tm mnh, v phi bit phn bit gia
ci tt v ci xu. l mt trong nhng l do ti sao ti khuyn cc bn
nn t tn cho t tng ca mnh, khi chng pht sinh trong lc ta Thin.
Ch khi no ta bit mnh ngh g, ta mi c th c nhng bin php thch
ng. Ta cn bit tm mnh ang c nhng c nim hay nim lnh, cn bit
phn bit r rng nh th, ta mi c th thc hnh c li dy trn ca
c Pht.
Cn phi c rt nhiu chnh nim gi cho cc c nim khng dy khi, v
ta phi bit r v ch ch pha ng sau. Vi nhng t tng ang dy
khi, iu d dng hn. V th, ta nn bt u vi chng, cho n khi ta
155
156
7. Chnh Nim
K tip l chnh nim. Nu bn thc hnh chnh nim, bn s bit chnh
nim l g. Khi ta t chn xung t v khng bit n g khc hn l vic
157
158
159
160
8. Chnh nh
Khi vo su trong thin, ta c th tm c chnh nh, l iu c Pht
ni n trong nhiu bi ging nh con ng, nh phng tin, ch khng
phi l mc ch.
Chnh nh cn bn vn cn cc chi nhnh khc ca Bt chnh o. Nu
khng c gii hnh, khng c chnh t duy, chnh kin, chnh tinh tn, th
khng th c c chnh nh. V th chnh nh c nhc n sau cng.
V cng v n l im khi hnh ca ta t mt ngi bnh thng tr thnh
ngi c Gic Ng. Chnh kin ng v tr u tin trong Bt chnh o,
v khng c chnh kin, khng c g c th xy ra. Chnh nh ng v tr
cui v n cn tt c nhng yu t khc c th thnh hnh v to ra
phng tin t c s t ti.
Khi c chnh nh, v c gng soi ri li ni tm mnh, lc chnh
kin li r rng hn. l chnh kin v s gii thot. Nh th cui cng ta
i ht vng trn tr li vi chnh kin v "ci ng", tc l v ng.
Chng ta khng th tm thy ci "v ng". Chng ta khng th tm thy ci
g khng c mt. V th ta phi lun cht vn, tm hiu v ci g m ta tin l
"t ng". Chng ta tin vo thn, vo th, t duy, tm hnh l ci ta. Th ta
cn phi xem xt li tt c nhng g c coi l "ci ta" y. Nu ta khng bit
r rng v "ci ng" ang c trong tay, khng lm ch n, th ta khng th
bung b n. Nu ti khng bit ci ng h ca mnh u, nu ti khng
c n trong tay, th ti khng th b n i. Ti ch c th lm c iu
khi ti bit ch xc n l g, ang u. Nu ti i tm ng h m khng
thy, th ti khng th lm g c vi n c. i vi "ci ng" ca ta cng
th.
Cuc truy tm l v "ci ta". Ci thn ny l g? c tht l "ti", l "ca ti"
khng? Nu n l ci xc, n c cn l "ti" khng? Nhng cm th ny c
tht l ca ti khng? Ti sao chng li n, khi ti chng mong ch? Ti sao
ti c nhng tng ch lm ti au kh? Ai ang au kh? Ai l "ti"? C
phi l "ci ti" ca ngy hm qua, hm nay hay ngy mai? C nh th,
161
162
Chng 13:
Mt Cuc Bt u Mi
Cc bn y c mi ngy, v s tr v li nh trong mt khung
cnh hon ton khc. Vic hnh Thin cng nh s hiu bit ca cc bn v
Pht php tin b thy r. Khi tr li nh, cc bn c th ngh l ngi thn
nh thay i. t nhin h nh khng hiu nhng iu bn ni na.
H li quan tm n nhng vic i vi bn khng c g l quan trng c.
Khi bn nn bit rng khng phi h l ngi thay i, m chnh bn
mi l ngi thay i.
Khi bn xung ph, quan st mi ngi, xe c qua li bn c th t hi: "Ti
sao mi ngi vi v th? H cn i u? C cn phi vi v nh th
khng?" Bn ng yn mt ch, quan st v than rng: Ti khng th hiu
ti sao mi ngi li cn vi v n th? Ri chng ba tun hay ba thng
sau, ty theo s thc tp ca bn, mi vic li tr li bnh thng trong mt
bn. Ai cng th, v bn cng th. V iu chng t rng bn chnh
mng trong thc tp, bn khng cn t ti na, c ngha l bn cn d mt
kha tu hc khc na.
Vy bn cn phi lm g trc nhng s kin ny? Ngi Thin mt ting
bui sng, mt ting bui ti, c l l li khuyn hu dng nht. Nu bn c
th thc tp nhiu hn, cng tt.
Tm li c nhiu vic bn c th lm. Trong nh, bn c ch ring n
ung, ng ngh, lm vic, tm gi. Hy chn mt ch nht nh, khng di
i ta Thin. Bn khng thng xuyn di i ch ngi n, hay ch ng
ngh. Cng th, hy dnh mt gc no trong nh, va mt ch ngi
cho bn. gi Thin hay ta c v khng di i. Nu mi ln cn
ngi Thin m bn phi i tm kim nhng th ny, th bn d b phn tm.
Nu mun, bn c th t mt tng Pht hay nh Pht vi bng hoa to
ra khng kh ring cho gc phng . Cng ging nh trong phng n th
phi c bn n, gh ngi, nh bp c l nu, th gc ta Thin ca bn cng
cn c ta c, chiu Thin, c th mt bn th nh vi hoa hay mt ngn
nn.
163
164
165
166
167
168