Zo gezegd 1.

Toelichting bij de methode

1 Inleiding
2 Didactische principes
3 Het materiaal
i Het werkboek voor de cursist
ii De docentenmap
iii De cd
iv Het voorbeeldexamen
v Mappen met foto's
4 Spreiding van de specifieke eindtermen per vaardigheid
5 Spreiding van de contexten over de thema's
6 Invulling van de tekstcategorien per thema
Extras

Herhalingsoefeningen
Model van een jaarvorderingsplan

Inleiding
Het cursuspakket Zo gezegd is bedoeld voor hooggeschoolde anderstalige volwassenen die in klasverband binnen een Centrum voor Volwassenenonderwijs
Nederlands willen leren.
De concrete uitwerking van de themas is gebaseerd op de eindtermen uit het leerplan NT2 Richtgraad 1.1. van maart 2003.
Zo gezegd wil de anderstalige volwassene trainen in communicatieve taalvaardigheid zodat hij zich op het einde van Richtgraad 1.1. kan handhaven en met zeer
beperkte talige middelen kan functioneren in verscheidene maatschappelijke
situaties.
Uit de commentaren van de resonantiegroepen bleek dat vooral cursisten met een
vrij hoge scholingsgraad goede resultaten behaalden en dat voor cursisten met een
vrij lage scholingsgraad het tempo eerder traag gehouden moet worden.
Voor beide groepen geldt in ieder geval dat de aanwezigheid in elke les onontbeerlijk is.

Didactische principes

2.1

Zo gezegd leert de cursisten goed luisteren, lezen, spreken en schrijven.

De uitwerking van elk thema is gebaseerd op wat de cursist binnen die context en
met de aangeboden tekstsoort moet kunnen en niet op wat hij moet kennen.
In hoofdstuk 5 Methodologische wenken van het leerplan lezen we: De communicatieve benadering gaat ervan uit dat een leerder het taalsysteem (grammatica, morfologie en
syntaxis) leert beheersen door op een zo natuurlijk mogelijke manier in die taal te communiceren. Op basis van de grotendeels onbewuste verwerking van het taalmateriaal in
begrijpelijke en toegankelijke teksten zal de leerder zelf de relevante onderliggende regels en
structuren leren identificeren, assimileren en automatiseren. Dit betekent echter niet dat de
expliciete instructie a priori te vermijden is. Bij de impliciete taalverwerving zal ze immers
een belangrijke ondersteunende rol spelen.
En verder: Het is aan te bevelen om bij lexicale en grammaticale fouten niet onmiddellijk in
te grijpen, want dan ondermijn je het zelfvertrouwen en de spreekdurf van je cursisten.
Zeker in de beginfase van de opleiding is vlotheid in tekstproductie minstens zo belangrijk als
accuraatheid en zal je voorlopig een zekere tussentaal moeten aanvaarden. ... De zinsgrammatica dient pas tegen het einde van richtgraad 2 in voldoende mate verworven zijn.
In het communicatief vaardigheidsonderwijs is grammatica nooit doel op zich maar
een ondersteunend element. In verscheidene themas komen impliciet grammaticale items aan bod. Leerkrachten die op vraag van de cursist(en) expliciet op grammatica willen ingaan, vinden achteraan in het werkboek een theoretisch overzicht
van de meest voorkomende elementen. Aansluitend bij de verschillende themas
zijn ook enkele oefeningen opgenomen die verband houden met de grammaticale
thematiek. Aangezien men in de boekhandel tal van oefenboeken met traditionele
invuloefeningen kan verkrijgen, zijn de oefeningen op de grammatica in Zo gezegd
vrij kort gehouden.

2.2

Zo gezegd biedt de cursisten zoveel mogelijk realistische taken die hen

uitdagen om zelfontdekkend en probleemoplossend aan de slag te gaan.
Bij de uitwerking van de themas is geopteerd om de cursist taalvaardiger te maken
door hem zelf te laten handelen, eerder dan door frontaal en docerend les te geven.
In hoofdstuk 5 methodologische wenken van het leerplan lezen we:
Leerpsychologisch wordt aangenomen dat een leerder vooral leert door te handelen. Hij
construeert zelf zijn kennis op grond van opgedane ervaringen en leert uit sociale interactie
met anderen.

2.3

Zo gezegd biedt zoveel mogelijk authentiek materiaal aan.

Het werken met authentiek materiaal werkt motiverend en zorgt ervoor dat de cursist ervaart dat de uitgevoerde opdrachten bijdragen tot meer zelfredzaamheid.

Het materiaal
De woordkeuze
Veel Vlamingen zijn van huis uit dialectsprekers en gebruiken vaak woorden die in
van Dale Groot Woordenboek de aanduiding gewestelijk krijgen. Ook in folders
en ander authentiek materiaal staan vaak woorden die geen algemeen Nederlands
zijn.
Regionale dialectwoorden als bijvoorbeeld peekes in plaats van wortelen zijn
niet in de cursus opgenomen, al zou de cursist daar wellicht veel baat bij hebben.
Voor anderstaligen die Nederlands leren is het van Dale BASISwoordenboek
Nederlands het meest geschikt als verklarend woordenboek. Woorden die in dit
woordenboek de vermelding in Belgi krijgen - zoals bijvoorbeeld beenhouwerij
in plaats van slagerij, hesp in plaats van ham - zijn wel in de cursus opgenomen omdat anderstaligen vooral die woorden moeten leren die ze dagdagelijks in
Vlaanderen lezen en horen.

3.1

Het werkboek voor de cursist

3.1.1 Veertien themas
thema 1

Wie is dat?

thema 2

Hoe schrijf je dat?

thema 3

Hoeveel?

thema 4

Wanneer zijn de winkels open?

thema 5

Wanneer verjaar jij?

thema 6

Kunt u dit formulier invullen?

thema 7

Hoe vul jij een dag?

thema 8

Ga je mee?

thema 9

Wat is je telefoonnummer?

thema 10

Waar is ?

thema 11

Wat eten we vandaag?

thema 12

Eet jij gezond?

thema 13

Wat scheelt er?

thema 14

Waar moet ik zijn?

Elk thema bevat:

levensechte, betekenisvolle en functionele opdrachten die de cursist al handelend de taal doet verwerven
een zelftest Wat kan ik? die de cursist wil stimuleren om de les thuis te verwerken

 een overzicht van de ondersteunende elementen waarop de cursist zo nodig kan

terugvallen
een zelfevaluatie Dit kan ik! die de cursist kan gebruiken om zijn eigen kunnen
in kaart te brengen
Opmerking: uit de commentaren van de resonantiegroepen bleek dat het werken met een dergelijke zelfevaluatie alleen haalbaar is voor cursisten met een vrij hoge scholingsgraad. Voor
cursisten met een eerder lage scholingsgraad blijkt dat de metataal die gehanteerd wordt
vaak een struikelblok vormt. Stel deze cursisten dan ook gerust: de zelfevaluatie wordt enkel
aangeboden als hulpmiddel en niet als een must.
3.1.2 Training spelling en uitspraak
3.1.3 Overzicht van de grammatica
3.1.4 Oefeningen op de grammatica

3.2

De docentenmap
3.2.1 De handleiding bij elk thema
situering binnen een (sub)context
de behandelde eindterm(en) per vaardigheid voorafgegaan door het nummer uit
het leerplan
opsomming van de inhouden
een beschrijving van de manier waarop met het materiaal gewerkt kan worden
de transcriptie van de luisterteksten
aanvullend materiaal om de inhouden op een alternatieve manier in te oefenen
de correctiesleutel van de zelftest Wat kan ik?
3.2.2 De handleiding bij Training spelling en uitspraak
3.2.3 Oefeningen op de grammatica
Voor wie het nodig vindt om bepaalde grammaticale items expliciet in te oefenen
werden ook nog enkele suggesties opgenomen voor meer communicatieve oefeningen, alsook verwijzingen naar traditionele invuloefeningen in:
Grammatica in Gebruik.
Nederlands voor Anderstaligen.
Leer- en oefenboek.
Bakx, Jetten, Korebits
Intertaal, Amsterdam/Antwerpen

Nederlands in Hoofdlijnen.
Praktische grammatica voor anderstaligen. Oefeningenboek.
de Bakker, Meijboom, Norbart, Smits, Vink
Wolters-Noordhoff
3.2.4 Herhalingsoefeningen
3.3

Cd
De CD bij Zo gezegd 1.1 zit in de docentenmap

1 Luisteroefeningen

Thema

Track No.

Titel

Pelckmans

Thema 1

2-7
8-16
17-18
19-24

landen
talen
personalia
ben jij getrouwd ?

Thema 2

25
26-30

liedje
spellen

Thema 3

31

cijfers noteren

Thema 4

32-33-34

hoe laat ?

Thema 6

35
36
37-40

verjaardagslied Lang zal ze leven

informatie controleren
u of jij ?

Thema 7

41-45
46

dagelijkse activiteiten
een dag van Marco

Thema 8

47
48

Blanca-Maria
Joanna-Adalgiza

Thema 9

49-52
53-54
55

telefoonnummers noteren
telefoonketting
ziektemelding

Thema 10

56-57-58

de weg wijzen

Thema 11

59

boodschappenlijstje

Thema 12

60-61

Bob bij de dokter

Thema 13

62-63
64-65
66-67

klachten formuleren
het onderzoek
het advies

2 Luisteroefeningen voorbeeldexamen
Track 68
U vindt een overzicht van de luisteroefeningen bij het examen op de website
www.pelckmans.be/zogezegd.
3.4

Voorbeeldexamen
Het voorbeeldexamen bij Zo gezegd 1.1 is een vaste bijlage bij de docentenmap
1 Algemene inleiding
2 Examen schrijfvaardigheid ( /10) en leesvaardigheid ( /30)
2.1
Hoe het examen afnemen?
2.2
Spreiding van de eindtermen
2.3
Scorewijzers
2.4
Examen schrijven en lezen: versie A
2.5
Examen schrijven en lezen: versie B
2.6
Bijlagen bij schrijfvaardigheid en leesvaardigheid
3 Examen luistervaardigheid /30
3.1
Behandelde eindtermen
3.2
Hoe het examen luistervaardigheid inleiden
3.3
Luisterteksten en scorewijzers
3.4
Examen luistervaardigheid: versie A
3.5
Examen luistervaardigheid: versie B
4 Examen spreekvaardigheid
4.1
Mogelijke spreekopdrachten
4.2
Scoreblad examen spreekvaardigheid
4.3
Bijlagen bij spreekvaardigheid

3.5

Mappen met fotos

Dit fotomateriaal kost 190 exclusief verzendingskosten en is enkel verkrijgbaar bij
vzw Edu-Actief
Frans de Cortlaan 13
2610 Wilrijk
edu.actief@antwerpen.be

8
X

14

13

12

11

10

(6)

(5)

(4)

(3)

(2)

(1)

Spreken

Thema

(1)

(2)

Schrijven

(3)

(1)

(2)

(3)

Lezen

(4)

(1)

(2)

(3)

Luisteren

4 Spreiding van de specifieke eindtermen per vaardigheid over de verschillende thema's richtgraad 1.1.

(4)

(5)

12. klimaat

11. gezondheidsvoorzieningen

10. onthaal

9. orintering

8. nutsvoorzieningen

7. vrije tijd

6. voorlichtingsdiensten

5. openbaar en priv-vervoer

4. consumptie

3. afspraken en regelingen (logies en maaltijden)

2. leefomstandigheden

1. officile instanties

Contexten

Thema's

5 Spreiding van de contexten over de verschillende thema's richtgraad 1.1.

10

11

12

13

14

10

gesprek beleving persoonlijke brief formulier

persoonlijke fiche

gesprek logo's

reclamefolder

tabel agenda advertenties antwoordapparaat telefoongesprek

kalender wenskaarten

formulier omslag telefoongesprek interview overschrijvingsformulier wenskaart tabel

relaas krantenartikel persoonlijke brief

aankondigingen van evenementen agenda telefoongesprek

folder (zwembaden) strooibiljetten uitnodiging persoonlijke brief

reclamefolder telefoonketting telefoongesprek beleving

persoonlijke brief

menu drankenkaart 10-beurtenkaart folder bibliotheek /

museum aangifteformulier geneesmiddelenvoorschrift
volgnummer verkeersbord studentenkaart klantenkaart
kortingsbon plan

relaas uithangbord plattegrond kortingbon reclamefolder

boodschappenlijstje

gesprek - tabel

uurtabel beleving/klacht/probleem gesprek

geneesmiddelenvoorschrift ziektebriefje briefje ziekenfonds
verpakking geneesmiddel bijsluiter (dosering)

infogids

10

11

12

13

14

informatief

Thema's

6 Invulling van de tekstcategorien per thema richtgraad 1.1.

instructies van de dokter ivm

onderzoek / te nemen medicatie

tips

gesproken instructies ivm te volgen

weg in een supermarkt en in een
stad

prescriptief

advies

persuasief