Professional Documents
Culture Documents
Sistemang Pang Ekonomiya
Sistemang Pang Ekonomiya
Sistemang Pang Ekonomiya
Pamahalaan
Kalagayan ng
Tao sa
Lipunan
Kompetisyon
Partisipasyon
ng
pamahalaan
sa gawaing
Pangkabuhay
an
Pamamahala
ng
pamumuhun
an
Kapitalismo
Demokrasya;
dalawa o higit sa
dalawang partido;
malayang
halalan;
pamamahala ng
nakararami
Ang tao ay sentro
ng pangangalaga.
Ang pamahalaan
ay itinatag para
sa tao.
Nagtamasa ng
maraming
karapatan at
kalayaan tulad ng
kalayaan da
pagsasalita,
pamamahyag,
Asembleya, pagaari at pamimili
ng yamang
pangkabuhayan
Ginaanyak ang
kompetisyon dahil
ito ang
nagtatakdanng
produksyon at
presyo ng
produkto at
serbisyo.
Ang mga
namumuhunan ay
malayang
nakapagtatayoo
at
nakapamamahala
ng gawaing pangekonomiya.
Sosyalismo
Ang pamahalaan
ay higit na
nakikialam upang
pangalagaan ang
kapakanan ng tao
Komunismo
Autokrasya;
pamamahala
ng iisang
partido at hindi
malayang
halalan
Pasismo
Ang diktador ang
namamahala; hindi
malayang halalan
at iisa ang partido
Ang tao ay
nagtatamasa rin
ng mga karapaan
tulad sa
demokrasya,
malibansa mga
control, upang
pangalagaan ang
karapatan ng
lahat ng
mamamayan
Ang tao ay
nabubuhay
para sa Estado
at walang
karapatang
tinatamasa sa
patakaran ng
pamahalaan.
Ang tao ay
tagasunod sa utos
ng diktador. Wala
siyang karapatang
tinatamasa at ang
paglabag sa
kagustuhan ng
diktador ay
naparurusahan ng
pagtatapon,
pagkakakulong o
kamatayan.
Ang mahalagang
industriya tulad
ng aseroo, langis,
karbon at
perokaril ay pagaari at kontrolado
ng pamahalaan.
Lahat ng
capital ay pagaari ng
pamahalaan na
namamahala
sa buong
ekonomiya.
Ang mahalagang
industriya tulad
ng langis, asero.
Perokaril at
elektrisidad ay
pag-aari at
kontrolado ng
pamahalaan.
Walang
kompetisyon
dahil sa
kontrolado ng
pamahalaan
ang
produksyon.
Ang pribadong
negosyante ang
namamahala sa
kalakalan.
Sa pribadong
pamumuhunan
ang mga
negosyante ang
namamahala sa
kanilang negosyo.
Sa
nasyonalisadong
industriya, ang
pamahalaan ang
pumipili ng
lupong
namamahala sa
industriya.
Ang mga
planong pangekonomiya ay
isinasagawa ng
lupong pinili ng
Partido
Komunista.
Ang pamahalaan ay
namamahala sa
ekonomiya mula sa
pagplaplano
hanggang sa
pagsasagaa ng
mga ito. Mayroon
silang subsidy.
Ang tao ay
tagasunod sa mg
autos ng diktador.
Wala siyang
karapatang
tinatamasa at ang
paglabag sa
kagustuhan ng
diktador ay
naparurusahan ng
pagatatapon,
pagkakullong o
kamatayan.
Ang diktador ang
pumipili ng mga
ahente at lupong
naghahanda ng
planong pang
ekonomiya.
Paggawa
Ang manggagawa
ay may kalayaang
mamili ng
trabahong nais
pasukan.
Pagmamayari ng ariarian
Pinangangalagaa
n ng batas ang
pribadong pagaari
Gantimpalan
g Pangekomomiya
Malaya ang
manggagawa
upang
magtrabaho para
makinabang.
Bawat isa ay
ginagantimpalaan
ayon sa
kakayahan at
kasanayan sa
pakikilahok sa
pandaigdig na
pamilihan.
Ang manggagawa
ay may kalayaang
mamili ng Gawain
batay sa
kakayahan at
interes. May
karapatan din
silang magtatag
ng unyon.
Sa mga
industriyang
nasyonalisado,
ang tao ay
binabayaran sa
mga ari-ariang
nakuha ng
pamahalaan.
Ang bawat tao ay
may kakayahang
gumawa upang
magpatubo at
makinabang na
personal.
Ang
pamahalaan
ang nagtatakda
ng uri ng
Gawain batay
sa kakayahan
ng
manggagawa
Ang manggagawa
ay
pinahihintulutang
magkaroon ng
kinatawan sa lupon
ng manggagawa at
pangasiwaan.
Lahat ng ariariang
ginagamit ng
pamahalaan sa
produksyon ay
nasyonalisado.
Ang
pamahalaan ay
nagbibigay ng
gantimpala sa
mga
manggagawan
g
pinakamatulun
gin at
produktibo.
Ang manggagawa
anfg
nakikipagtulungan
sa pamahalaan ay
ginagantimpalaan.
Angg ayaaw
makiisa ay
ipinapadala sa
kampo.