GR

Makina Mhendislii Blm rencilerinin,nc snf yaz

stajlarnda,i hayatna atldktan sonra alacaklar muhtemel i
sahalarndaki organizasyon dzenini , renimleri srasnda
kazandklar mhendislik bilgilerinin pratikteki uygulamalarn
tanmalar ve incelemeleri ama edinilmitir.
Bu stajda incelenecek konular:
-Organizasyon ve ynetim birimleri
- gvenlii ve ii sal
-retimin incelenmesi ve irdelenmesi
-Maliyet hesab
-Kalite kontrol dzeni
-Fabrikadaki yardmc tesislerin tantm
-Bakm ve onarm sistemleridir.
TLOMSAIN ALIMA KONUSU
Tlomsa TCDDnin ihtiyac olan lokomotifleri ve bunlarn
paralarn retir veya bakmn yapar.Bunlarn yannda d piyasadan
gelen i teklifleri de deerlendirilir.
Motor Fabrikasnda TCDDnin ihtiyac olan tm motor
paralar retilmektedir.
Lokomotif cer motoru,alternatr,kumanda blou ve redresrlerin
imalat Elektrik Makinalar Fabrikasnda yaplr.
TCCDnin lokomotif ve benzeri her trl ara gereksinimini ve
bu aralarn ar bakm ve onarm Lokomotif Fabrikasnca yaplr.
Vagon ve Yol Gereleri Fabrikasnda vagon retiminin yansra
elik konstrksiyon (demiryolu kprs,hava vinleri vb.) ve
demiryolu makas retilmektedir.

BUGNK TLOMSAIN TARHES

(KRONOLOJK OLARAK)
1894:Anadolu-Badat demiryolunun inaas srasnda kk
apl bakm ve revizyon atlyesi olarak kurulur.
1919: ngilizler tarafndan igal edilir.
1920:Milli glerin eline geer.Eskiehir Cer Atlyesi ismini alr
1921: Yunanllarn igali.
1922: kinci kez kurtarlr.
1923: 500.000 m2 ak,8000 m2 kapal alana ular.
1924: Eskiehir Cer Atlyesi TCDD Genel Mdrlne
balanr.
1925:Montaj
Atlyesi,Kazanhane,arkhane,Marangoz
evi,
Kpr,Makas,Kantar ve Yol Emniyetiyle ilgili malzemeleri imal
edecek atlyeler kurulur.
1946: Kuvvet santralinin ve sosyal tesislerin al .Toplam
alan 3576 ii.
1950: Cer ve Yol Atlyeleri birletirilerek tek elden idare
edilmeye balanlr.
1957: Ankara Genlik Park iin kk tren imal edilir.Bylece
imalata gei balar.
1958: Eskiehir Demiryolu Fabrikas adn alr.
1961: lk Trk otomobili Devrim ve ilk Trk lokomotifi
Karakurt retilir.
1967: lk dizel manevra lokomotifi retilir.
1968: Fransz Semt-Pielstick firmasyla 16PA4 V-185 motor
imalat lisans anlamas yaplr.
1970: Motor,Dkm,Vagon ve yol gereleri fabrikalar kurulur.
Eskiehir Lokomotif ve Motor Sanayi (ELMS) adn alr.
1971: Bakm ve Yardmc retim,Elektrik Makinalar,Dili
Takm ve Kalp Fabrikalar kurulur.
1975: 100. lokomotif retilir.
1976: Yerli retim %77ye ular.
1984: Kapal alan 176.000 m2 ular.General Motors firmasyla
dizel elektrikli lokomotif imalat iin anlama yaplr.

1986: Trkiye Lokomotif ve Motor Sanayi A. (Tlomsa) adn

alr.
1987: 7 adet GM lokomotifi hizmete verilir.
1988: 5 adet Toshiba elektrikli lokomotif hizmete verilir.
1994: Projeleri de Tlomsaa ait olan yol ve katener bakm
aralar,hafif vinli poz otosu ve dizel hidrolik manevra lokomotifi
(Yunusemre) hizmete verilir.
RETM PLANLAMASI
retim Planlama ve Kontrol Daire Bakanl (PK)
PK Daire Bakanl irketin retim programnda yer alan
eken ve ekilen aralarla ilgili retim metodu ve standartlarn
hazrlayarak kaynaklarnn verimli rasyonel kullanmn salamak
amacyla toplam 13 teknik ve 1 idari personel ile almalarn
srdrmektedir.
Tlomsan imkanlarn modern iletmecilik anlay iinde
deerlendirerek,dzenli ve verimli alma nlemleri almasn
salamak amacyla;
Mevcut igc,tezgah,takm ve tehizat arasndaki balantlarn
iletmenin politikalar bte ve programlar dorultusunda
deerlendirerek kapasite sapmalarna zm yollar arar.
rnlere ait metot ettleri standart tesbitleri yaparak malzeme
planlamas ile birlikte rnlerin en erken zamanda ve yeterli kalitede
olmasn salar.
Grevleri:
rnlere ait retim metodu ve standartlarn hazrlayarak
retime almak rnlerle ilgili yerli yapm almalarna katlmak
retime esas tekil edecek projelerin izimini salamak uygulamada
tesbit edilen aksaklklar ortadan kaldrmak.
programnda yer alan rnlerle ilgili retimin gerektirdii
dnemler iin planlar,programlar hazrlayarak kaynaklarn rasyonel
kullanmn salamak ve gereklemeleri izlemek.
rn Ar-Ge Daire Bakanl:
3

rn Ar-Ge Daire Bakanl irketin her trl proje

dkmantasyon ve ariv almalarn 12 mhendis,2 tekniker,10
teknik ressam,13 memur ve 12 ii olmak zere 39 personel ile
yrtmektedir.
Grevleri:
Demiryolu eken ve ekilen aralara ait teknolojik gelimeleri
izleyerek,anahat ve manevra lokomotifleri ile ilgili projeleri ve
bunlarla ilgili teknik bilgi ve artnameleri hazrlar.
Demiryolu i makinalar ve demiryol alt yap malzemeleri ile
ilgili teknolojik gelimeleri izler,projeler teknik bilgiler ve
artnameleri hazrlar.
eitli zel projeleri hazrlar.
Demiryol vagonlar ve imalatla ilgili eitli kolaylk ve
gelimeleri izler,projeler hazrlar.
Betonarme,statik,elik ve mukavemet hesaplar ve buna bal
olarak betonarme bina,elik atlye,vin,kpr projeleri hazrlar
projelerin keif,metraj ve ihale dosyalar ve hak edilerini tamim eder.
irketin fotokopi ,teksir, ozalit, plan kopya, mikrofilm ve
mikrofilm bask ilerini yrtr.
Aratrma Planlama Ve Koordinasyon
Daire Bakanl
Genel Mdrln insan gc ile mevcut dier kaynaklarnn
verimli ve rasyonel kullanm iin aratrmalar yaparak neriler
hazrlayan
APK
(Aratrma-Planlama-Koordinasyon)
Dairesi
Bakanlnda 9 mhendis 1 tekniker,2 teknisyen,4 idari,3 programc
olmak zere 19 personel almaktadr.
Tlomsaa verilen grevlerin zamannda ve eksiksiz olarak
yerine getirilmesi iin periyodik rapor sistemi ierisinde faaliyetleri
izleyip deerlendiren APK Daire Bakanl gerekli grd
nlemleri genel mdrle sunmaktadr.Merkez ve fabrikalar arasnda
zaman zaman ibirlii ve koordinasyon hizmetlerini yerine getiren
APK Daire Bakanl , yatrm , proje hizmetleri , fizibilite ve
mhendislik
gibi
faaliyetlerin
yaplmasn
planlamakta
gereklemeleri
takip
ederek
bunlarla
ilgili
raporlar
4

deerlendirmektedir.Gerekli
istatistiki
bilgilerin
toplanp
deerlendirilmesi bilgi ilem teknolojisindeki gelimelerin izlenmesi
de APK Dairesi Bakanlnn grevleri arasnda bulunmaktadr.
Planlama Mdrl:
1.APK Dairesinin belirledii miktarlar zerinden fabrikalarca
hazrlanan ve APK Dairesince konsolide edilen irket bir yllk bte
ve i program erevesinde irketin retim faktrlerinin etkin ve
verimli kullanlmasna ynelik faaliyetlerde bulunur.
2.APK Dairesi Bakanl tarafndan son ekli verilmi i
program dorultusunda fabrikalarca hazrlanan aylk i programlar,i
programnda fabrikalara verilen deerlere gre kontrol eder.
irket genelinde kapasite-yk dengelemesini deerlendirir
Gerekli hallerde i kaydrlmas suretiyle yk kapasite dengelemesini
salatr.
3.Fabrikalarca hazrlanan aylk,haftalk ve gnlk program
tablolara gnlk ve haftalk olarak fabrikalardan gelen gerekleme
bilgilerini iler, raporlar hazrlar, sapmalar belirler,sapmalar
konusunda gerei iin ilgili birimleri uyarc raporlar verir,fabrikalarla
grerek gecikmeleri nleyici tedbirler aldrlmasn salar.
4.Lokomotif ve Vagon imalat ve onarmlarn gnlk olarak izler
gerekleme ve aksaklklara ilikin raporlar alr ve makama sunar.
5.Yllk i programnda belirtilen hedefler dorultusunda
faaliyetlerin etkin ve verimli yrtlmesinde Mdrlne bal dier
gruplarla birlikte alarak stratejiler gerekletirir.
6.Gerektiinde bilgi akn ve kontrol salayarak sistem ve
form tasarmlar yaparak inceler,neriler ve eletiriler getirerek
sonulandrr.
Sipari Mdrl
Pazarlama Dairesi Bakanl tarafndan alan siparileri takip
eder.Hazrlanan raporu inceler,ilgili birimlerle grerek siparilerin
gecikmemesi iin tedbirler aldrr.Siparileri kapatr.

METOT VE STANDARTLAR BAMHENDSL

irketin retim faaliyetleri ile ilgili olarak metot gelitirmesi
yaparak her trl operasyon iin abak,nomogram ve standartlar
hazrlar,uygulanabilirlii aratrr,aksaklklar takip ve tespit eder.
retimi yaplacak veya devam eden rn iin belirlenen metot
ettlerindeki operasyonlarda gereken tala kaldrma,kaynak,scak ve
souk ekillendirme,pres iilii,montaj,dkm,galvano ve sl ilemle
ilgili standartlar tespit eder.
Hazrlanan standartlara gre retime ynelik iin retim
prosedrlerini hazrlatr.
retimin yaplaca masraf yerini tayin eder,operasyonu yapacak
tezgah cinsini tespit eder,gerekli takm,kalp ve kolayl tespit eder.
retimi yaplacak rnle ilgili metod etdn yaparken
malzeme tesbitini yapar.
Metodu tayin edilen rnle ilgili olarak ablon,kalp,kolaylk ve
takm resimlerini rn Ar-Ge Daire Bakanlna izdirerek bunlarn
imalatn salatr.
Teklif verilecek rnlerin yaplabilirliini aratrr,fabrikalar
aras koordinasyonu salayarak,gerektiinde ilgili fabrikalarla birlikte
keif bilgilerini hazrlar.
SATINALMA VE KMAL DARE BAKANLII
Satnalma ve kmal Daire Bakanl satnalma ve ikmal
hizmetlerini zamann deien artlar ve teknolojik gelimeleri
gznnde tutarak ekonomik ve hzl bir ekilde yerine getirmeyi
amalamaktadr.
Grevleri:
Yaklak 35.000 adet deiik malzeme niteliklerine gre uygun
ekilde ambarlarda stoklanr.
irketin malzeme maniplasyonu,temini,datm,stok kontrol
stoklanmas bu dairenin grevleri arasndadr.
Hizmetler 69 memur ve 49 ii personel tarafndan
yrtlmektedir.
6

PERSONEL DARE BAKANLII

dari Mali Genel Mdr Yardmclna bal olarak grev
yapan Personel Daire Bakanlnda toplam 27 personel
bulunmaktadr.
Grevleri:
Personelin zlk,sicil,cret tahakkuku ve Personel Devam
Kontrol Sistemi ilemlerini yrtmek,
Eitim hizmetleri vermek
MAL LER DARE BAKANLII
Mali ler Daire Bakanl ,iletme btesinin almas ile
uygulamasn tek dzen muhasebe sistemi ierisinde genel muhasebe
ve maliyet muhasebesi uygulanarak gerekli mali tablolarn
dzenlenmesi grevlerini yapmaktadr.
SALIK VE SOSYAL LER DARE BAKANLII
dari Mali Genel Mdr Yardmclna bal olarak grev
yapar.Salk ve Sosyal ler Daire Bakanl toplam 178 personel ile
hizmet vermektedir.
Grevi:
irket ii ve memur kafeteryalarnda gnde 1 n 3 kap 2000
kalorili yemek kartmak tm personelin kendisi ve bakmakla
ykml olduu bireylerin salk hizmetleri ile ilgili ilemlerini
yapmak ve sorunlarn zmek,
Sosyal faaliyetleri yerine getirmek,evre dzenlemesi yapmak
alanlarn ocuklar iin kre faaliyetlerini organize etmek,odaclk
hizmetlerini yrtmek,lojman komisyonunun alm olduu karalarn
gereklemesini takip etmek Salk ve Sosyal ler Daire
Bakanlnn grevleridir.
ELEKTRK MAKNALARI FABRKASI
7

Bakm ve onarm atlyesi iken 1970 ylnda fabrika haline gelen

Elektrik Makinalar Fabrikas 17.000 m2 kapal alana sahiptir.Yllk
ortalama 60 kalem iin yaklak 3200 adet loko cer yedei siparileri
imal edilerek Ana kmal Mdrl ve dier iletmelere
gnderilmektedir.65 adet eitli tipte tezgaha sahip olan Elektrik
Makinalar Fabrikasnda lokomotiflerin cer motoru ,alternatr,
kumanda bloku ve redresrlerin imalat ve onarm yaplmaktadr.
Emprenye tesislerinde vakum ve basn altnda vernikleme ilemi
gerekletirilmektedir.Cer motoru ve altenatrlere F snf izolasyon
ve vernikleme ileminden sonra elektrik deneme merkezinde
standartlara uygun ekilde testler yaplmaktadr.Elektrik Makinalar
Fabrikasnda 9 mhendis,5 teknik eleman,1 memur ve 253 ii
personel grev yapmaktadr.
LOKOMOTF FABRKASI
Tlomsa bugn lisansl retimden proje retimi aamasna
gelmitir.Bu almalarn n rnleri TCDD yol ve tesislerin bakm
iin retilen Poz Otosu ve Katener Bakm Aralar olmutur.
Lokomotif Fabrikasnca gerekletirilen bu aralardan 13 adedi
1994 yl iinde hizmete sunulmutur.
Yine proje retimi irketin AR-GEsine ait DH 7000 tipi
lokomotif prototipi de Lokomotif Fabrikasnca gerekletirilmitir.
Prototip lokomotif deneme almalarn baar ile srdrmektedir.Bu
gn iin TCDDnin lokomotif ve benzeri her trl ara gereksinimi
ve bu aralarn ar bakm ve onarmlarn karlayabilmekte olan
lokomotif fabrikas;
Lokomotif yapmnda 60 adet/yl kurulu kapasiteye,
30.000 m2 kapal alan ve 25 adet zel amal tezgah ve tesise,
15 mhendis, 4 teknik eleman, 3 memur ve 349 ii personele
sahip bulunmaktadr.
VAGON VE YOL GERELER FABRKASI
1962 ylnda kurulan Vagon ve Yol Gereleri Fabrikas 1970
ylnda bojili vagon retimine balamtr.O tarihlerde standart
karakterdeki bojiler zerine ihtiyaca gre kasalar yerletirilerek
cevher,sarn,yk,boraks ve souk hava vagonlar yaplmtr.
8

22.000 m2 `lik kapal alana sahip fabrikada demiryolu ve dier

sektrlerin ihtiyac olan 50-90 ton aras yk tayabilen cevher
platform,konteyner,sarn,souk hava,tahl ve istenilen zelliklerde
ylda 1000 vagon retebilmektedir.150ye yakn tezgaha sahip olan
Vagon ve Yol Gereleri Fabrikasnda vagon retiminin yansra elik
konstrksiyon demiryolu kprs,atlye inaas,kapal ve ak hava
vinleri,sv tanklar ve demiryolu makas retilmektedir.
Ortadou ve yakndou pazarna cevap verebilecek yeterlikte
olan bu fabrika retim program ve kapasitesini deerlendirebilecek
her trl ibirliine aktr.
10 mhendis,2 tekniker,2 teknisyen,5 idari ve 406 ii personel
ile retime devam eden Vagon ve Yol Gereleri Fabrikasnda
imdiye kadar 12.526 vagon imalat gerekletirilmitir.
DL TAKIM VE KALIP FABRKASI
Dili Takm ve Kalp Fabrikasna bal atlyelerin kuruluu
irketin kurulu yllarna kadar uzanmaktadr.Bu fabrikada lkemizde
ilk defa kesici takm retimi gerekletirilmitir.
Gnn koullarna uygun olarak lkemizde standart olarak
retilmeyen takmlarn kalp ve fikstrlerin imalat ile her tip
lokomotif ve vagon tekerlei yaplarak irkette retilen ana rnlere
para ve kesici takm retmektedir.
Kbrs Bar Harekat srasnda zverili almalar ile roket
ateleme sistemi kalplar imal edilmi daha sonraki yllarda uaklara
ait bomba kuyruklarnn kalplar ve fikstrleri yaplmatr.Tusan
talebi zerine F16 uaklarnn para imalatnda kullanlan 17 adet
ileme ve kaynak fikstr imal edilerek teslim edilmitir.
Dili Takm ve Kalp Fabrikasnda ap 1000 mmye kadar DIN
3972ye gre 6 ve 7 kalitede dili imali edilmekte tm lokomotiflerin
aln dililerinin yan sra nc ahslardan gelen yksek kaliteli
dili talepleri de karlanmaktadr.Yksek ekerli kantarlarn
elektrokarlarn,cadde sprme aralarnn ve sanayi kurulularnn
eitli kalp ve pres ilerini de yapmakta olan Dili Takm ve Kalp
Fabrikasnda 8 mhendis, 3 idari ve 155 ii personel hizmet
vermektedir.

DKM VE KMYASAL LEMLER FABRKASI

Dkm,Isl lem ve Galvona Teknik gibi ana niteden oluan
fabrikada 1.5 kg ile 1.5 ton arasnda deien byklkte alaml
alamsz pik,elik ve dier alam metal dkmleri yaplmaktadr.
Isl lem Atlyesinde sertletirme,menevi,yumuatma,semente
nitrasyon ve indksiyola sertletirme ilemleri,
Galvona Teknik Atlyesinde ise krom,nikel,bakr,gm ve
inko kaplama ile fosfatlama ilemleri gerekletirilmektedir.
Yllk 3000 ton dkm kapasitesine sahip olan fabrikada 12
mhendis,4 idari 183 ii personel almaktadr.
MOTOR FABRKASI
1968 ylnda TCDD ile MTE arasnda yaplan szlemenin bir
blm Chartier de IAtlantigue firmasnn lisansyla PA4 185 ve
PA4 200 tipi motorlarn Trkiyede yapm n grlmtr.1970
ylndan bu yana her yl gittike artan yerli malzeme oranyla 2400
BGde 16 ve 12 silindirli motorlar ELMSde retilmeye balanmtr.
Daha gl yksek devirli ar dizel motorlarn yapm iin ylda 100
motorluk bir kapasite tahsisi ngrlmtr ve 1970 ylnda Motor
Fabrikasnn yapmna geilmitir.
Tlomsan byk ve nemli fabrikalarndan biri olan Motor
Fabrikas bugn 1500 m2 kapal retim alanna sahiptir.150ye yakn
eitli tip ve zellikte CNC ve dier niversal tezgah bulunan
fabrikada ylda 100 adet lokomotif motoru retimi yaplmaktadr.
eitli onarm ilerinin de yapld Motor Fabrikasnda TCDDnin
ihtiyac olan motor paralaryla d piyasadan gelen i talepleri de
karlanmaktadr.
Motor Fabrikasnda halen 9 mhendis,3 teknik eleman,3 memur
ve 215 ii personel grev yapmaktadr.
retim tezgahlarnn konumu ve fabrika plan Ekde verilmitir.

10

Gerekli Olan Malzemelerin Temini

Fabrika mdr;i programn inceler ve malzeme temininin
almalarnn yaplmas iin Teknik Bro Ba Mhendisine gnderir.
Teknik Bro Ba Mhendisi yllk i programna gre i piyasa
ve ithalden temin edilecek malzemelerin ayr ayr kartlmas ve
planlanmas iin Malzeme Planlama efliine talimat verir.
Malzeme Planlama efi yllk i programna gre tm retim
ilerine ait malzeme birim listelerini yerli piyasa ve ithal olarak
hazrlar.
Teknik Bro Ba Mhendisi hazrlanan listeleri kontrol
eder.Satnalma ve ikmal Dairesine gnderilmek zere Fabrika
Mdrnn onayna sunar.
Fabrika Mdr yllk i programna gre hazlanm olan
malzeme listelerini inceler ve onaylayarak Satnalma ve kmal Dairesi
Bakanlna gnderir.
Satnalma ve kmal Dairesi tarafndan gnderilen talep modelini
incelemek zere Teknik Bro Ba Mhendisine verir.
Teknik Bro Ba Mhendisi talep edilen malzemenin irket
iindeki takibinin yaplmas iin Malzeme Planlama efliine talimat
verir.
Malzeme Planlama eflii Satnalma ve kmal Dairesi ile
irtibata geerek temin edilen malzemelerin gerektike dzenleyerek
reyondan eker ve atlyeye intikal ettirir.
Bir Sipariin Almasndan Kapanmasna Kadar Geen Safhalar
Fabrika Mdr Pazarlama Dairesinden gelen sipari modelini
inceleyerek Teknik Bro Ba Mhendisine havale eder.
Teknik Bro Ba Mhendisi sipari emrini retim Planlama ve
Ett efliine verir.
retim Planlama ve Ett eflii gelen siparie ait i emri ve
resim vs. dkmanlar hazrlatr.Malzeme temini iin Malzeme
Planlama efliine gnderir.
Malzeme Planlama eflii sipari emrindeki i iin gerekli olan
malzemeleri tesbit eder ve malzemelerin temin ekli ile termin
programn retim Planlama ve Ett efliine bildirir.
11

retim Planlama ve Ett eflii Malzeme Planlama efliinden

gelen bilgilere gre sipari termin tarihini belirler.Sipariin imalat
programn hazrlar ve yklemesini yaparak siparii izlemeye
alr.Yklemesini yapt siparii imal edilmek zere atlyeye indirir ve
letme Mdrne bilgi verir.
Atlye efi;sipari emrini i emri ve resimlere gre
gerekletirir.in bitiminde retim Planlama Ett ve Sipari
efliine gnderilmek zere sipari emrini kapatarak letme
Mdrne gnderir.
letme Mdr imalat tamamlanan sipari emrinin inceler ve
paraflayarak retim Planlama Ett ve Sipari efliine gnderir.
KALDIRMA VE TAIMA YNTEMLER
Fabrikada operasyonu tamamlanm yar mamul veya mamul
malzemelerin irket iindeki dier birimlere nakli elektrocar veya
irket iindeki dier tama aralaryla yaplmaktadr.
Kaldrma ilemiyse fabrika binasnn kirilerine oturtulmu olan
kapasitesi 0.5-1.5 ton arasnda deien 27 adet vinle yaplmaktadr.
Fabrika iinde tezgahlara para alma ve tezgahtan para alma
ilemlerinde her zaman vinler kullanlyor. Tezgahtan tezgaha ve
holden hole para tama ilemlerinde elektrocarlar ve forkliftler
kullanlyor.
Vinlerin kullanmnda aparatlarn da nemi byk. Vin ana
kancalarnn yk kapasitesi vincin kapasitesiyle ayndr. Fakat balant
aparatlar olmakszn kancayla para tanmas zordur. Bu amaca
ynelik elik halatlar ve daha kk arlklar iin ana kancaya bal
daha dk kapasiteli kancalar kullanlr. Ayrca kk paralar
tamakta kancaya bal mknats kullanlr. nemli olan aparatlara
kapasitelerinin stnde ykleme yapp bir tehlikeye atlmamaktr.
Operatrler bu tip pheli durumlarda imalat formenlerine danarak,
i kadndan parann arln renirler.
STOKLAMA YNTEMLER
Ham madde,ara madde ve rnler malzeme ambarna veya
reyonlara konulmaktadr.
12

retim iin gerekli olan malzemeler malzeme ambarndan ve

reyondan ekilerek retim yaplabilmektedir.Oluan rnlerden fazla
olanlar veya baka bir ite kullanlacaklar reyona konur.Bylece dier
fabrikalarn ihtiyalar da karlanm olunur.
Ayrca fabrika bnyesinde retilmeyen rnler de d piyasadan
malzeme ambarna veya reyona getirilerek depolanr.htiya
olduunda bu malzemeler ekilerek gerekli yerlerde kullanlr.
MALYET ANALZ
Kalite Maliyetlerinin Hesap Ve Analizi in Gerekletirilen
almalar
retim Planlama ve Ett efi sistem prosedrleri gerei yaplan
kalite ile ilgili tm faaliyetler iin harcanan zaman ve malzemeyi Mali
ler Dairesinin ilgili sipariine yazar.
Atlye efi masraf yerlerinde alan iilerin harcad zaman
ilgili masraf yerinin gnlk elemei modellerine yazarak dari ve Mali
ler efliine gnderir.
dari ve Mali ler eflii gnlk icmalleri EBM ortamna iler.
Fabrikaya ait aylk gerekleen siparilerin toplam saat ve malzeme
listelerini masraf yeri baznda APK-EBMden alr.
Fabrikann aylk giderlerine gre oluan faktr ile saatlerin
arpmndan oluan maliyetleri tespit eder.Bu maliyetlere malzeme
tutarlarn da ilave eder.
lgili tm siparilerin maliyetini masraf yerlerine gre hesaplar
ve fabrikann toplam maliyetini bulur.Aylk olarak fabrikann kalite
maliyetlerini ieren raporu hazrlar.Hazrlad raporu fabrika
mdrne sunar.
Fabrika mdr aylk ve dnemler itibaryla oluan kalitemaliyet raporunu inceler.Kalite maliyetlerinde nemli olan ve
deerleri yksek kan kalemlerin incelenmesi iin ilgili niteleri
uyarr.stenildiinde gerekli bilgileri st ynetime sunar.
Aylk Olarak Oluan Maliyetlerin Analizi

13

dari ve Mali ler efi fabrika aylk analiz raporlarna baz

olacak sapmalar:
-Direkt malzeme fiyat ve miktar fark analizi
-Direkt iilik cret ve verimlilik fark analizi
-Genel retim giderleri analizi neticesinde oluturur.
Bu analizleri yaparken prosedre gre gelen bilgileri kullanr.Bu
bilgilere gre bir form hazrlar.
Tabloda hazrlanan bilgilerle ;
-Birim maliyetleri hesaplar
-letme faaliyetlerinin kontrol edilmesini salar.
-Ynetim fonksiyonlarnn yrtlmesine yardmc olacak
maliyet kontrol ve analiz raporunu dzenler ve fabrika mdrne
sunar.
MALYET HESABI
Tlomsata yaplan malzemenin iilik tutar iilik faktr
zerinden hesaplanr. ilik faktr 1 saatlik iinin alma
maliyetidir.Bu iilik faktr fabrikada kullanlan elektrik,ya vb.
masraflar ngrlerek retim Planlama Ett eflii ve APK dairesi
tarafndan belirlenir.
u anki bir saatlik iilik faktr 4.500.000 TL dir.
Aada ya pompasnn toplam maliyeti verilmitir:
Malzeme

Miktar

retim

Malzeme

14

Ad

saati

Tutar

Pompa gvdesi

12.50

750.000

Kapak

5.45

200.000

Yatak kusuneti

0.59

160.000

Dili

18.10

240.000

Para

ilik saati

Pompa gvdesi

ilik tutar

12.50

4.500.000

56.250.000

Kapak

5.45

4.500.000

24.525.000

Yatak kusuneti

0.59

4.500.000

2.655.000

Dili

18.10

Malzeme
Ad

Miktar

4.500.000
ilik
Tutar

81.450.000
Malzeme
Tutar

Pompa gvdesi

56.250.000

750.000

Kapak

24.525.000

200.000

Yatak kusuneti

2.655.000

160.000

Dili

81.450.000

240.000

Malzeme

Miktar

Maliyet

Toplam

15

Ad

Tutar

Tutar

Pompa gvdesi

57.000.000

57.000.000

Kapak

24.725.000

24.725.000

Yatak kusuneti

2.815.000

2.815.000

Dili

81.690.000

163. 380.000

YA POMPASI TOPLAM MALYET:

57.000.000
24.725.000
2.815.000
163.380.000
247.920.000 TL

KALTE KONTROL DZENLEMES

Kalite Kontrol Dairesi Bakanl
Kalite Kontrol Dairesi Bakanlnda Tlomsan ihtiyac olan
ve piyasadan temin edilen malzemelerin teslimatndan balayp imalat
bitimine kadar her safhada test ve kontrolleri yaplmaktadr.
Tm metal ve alamlarn kimyasal analizi en son teknolojiyi
uygulayan lme ve test cihazlaryla donatlan Kalite Kontrol Daire
Bakanlnda 11i mhendis toplam 15 teknik personel ve
konusunda uzmanlam 53 ii personel grev yapmaktadr.
Tlomsa ISO 9001 kalite gvence sisteminde almaya ve bu
sistemin tm gereklerini yerine getirmeye devam etmektedir.
16

Kalite Kontrol ve Kalite Gvence Grup efi

Kalite Gvence ve Kalite
Kontrol
Grup efi

Kalite
Kontrol efi

Kalite
Gvence
Mhendisi

Kalite
Kontrol
Mhendisi

-Kalite
Kontrol
Teknisyenleri
-Tahribatsz
Muayene
Operatr
-Kalibrasyon
Teknikeri

Kalite Kontrol ve Kalite Gvence Grup efi, konusunda en az 8

yl deneyimli ve en az bir yabanc dil bilen, tercihen tahribatsz
muayene yntemlerinde sertifikal makina ya da metalurji
mhendisleri arasndan seilir. dari olarak Fabrika Mdrne, teknik
olarak malat ve Kalite Gvence Mdrne baldr ve Kalite
Kontrol ve Kalite Gvence Grup eflii hizmetlerinin koordine, sevk
ve idaresiyle ykmldr. Bu kapsamda ISO 9001e uygun olarak
Kalite Gvence Sistemini tanmlamak,uygulamak ve muhafaza
edilmesini salamakla ykmldr.
Kalite Kontrol efi
17

Kalite Kontrol efi, konusunda en az 7 yl deneyimli, tercihen

bir yabanc dil bilen ve tercihen tahribatsz muayene yntemlerinde
sertifikal makina veya metalurji mhendisleri arasndan seilir. Kalite
Kontrol ve Kalite Gvence Grup efine kar sorumludur ve kalite
kontrol faaliyetlerinin yaplmas, sevk ve idaresi ile ykmldr.
Kalite Kontrol Mhendisi
Kalite Kontrol Mhendisi, tercihen bir yabanc dil bilen ve
tercihen tahribatsz muayene yntemlerinde sertifikal makina veya
metalurji mhendisleri arasndan seilir. Kalite Kontrol efine kar
sorumludur ve grevlendirildii projelerle ilgili kalite kontrol
faaliyetlerinin yrtlmesiyle ykmldr.
Kalite Gvence Mhendisi
Kalite Gvence Mhendisi, ISO 9001 konusunda eitimli en az
bir yabanc dil bilen makina ya da metalurji mhendisleri arasndan
seilir. Kalite Kontrol ve Kalite Gvence Grup efine kar
sorumludur ve kalite gvence faaliyetlerinin yrtlmesi ve
koordinasyonuyla ykmldr.

malat Biten rnlerin Nihai Kontrol

Atlye efi fabrikada imalat biten paralar dkmanlar ile
birlikte son muayenesini Kalite Gvence Dairesi(KGD) Kalite efine
yaptrr.
KGD Kalite efi paralarn son muayenesini yapar. emrini
imzalayarak gerektiinde para yapsna gre son muayene formunu
doldurup atlye efine verir.
Son muayenesi yaplarak kabul edilen rnleri etiket,boya
damga vb. ekilde tanmlar.
Ret edilen rnlere RET etiketi ile tanmlayarak RET raporu
dzenler ve atlye efine verir.
18

Son muayenesi yaplan rnlere ait dkmantasyon retim

Planlama Ett ve Sipari efine verir.
Uygun malzemenin sevkini yapar.
Ret malzemeleri iin prosedre gre ilem yapar.
atlak Muayenesi
Kontrol edilecek rn ierisinden indksiyon akm geirilebilen
bir makinaya taklr ve rn dndrlerek elektrik akmna maruz
braklr.Bu arada rn zerine sv fosfor dklerek fosforun elektrik
akm nedeniyle parann her tarafna toz eklinde dalmas salanr.
Fosfor tozlar parann her yerine daldktan sonra para mor
k altnda incelenir.Fosfor tozlar sayesinde atlak olan blgeler mor
k altnda rahata grlr.atlak olan paralar zerine RET etiketi
yaptrlarak geri gnderilir.
Dk Toleransl Paralarn Kontrol
Hassas ll paralar koordinatl lm aletiyle btn
toleranslaryla kontrol edilebilmektedir.Bu lme aleti scakl 20C
de klima ile sabit tutulan zel bir odada bulunmaktadr.Ayrca
atlyedeki makinalarn almasndan dolay oluan titreimden
cihazn etkilenmemesi iin cihazn altna hava yastklar
yerletirilmitir.Fabrikann kendi ileri dnda zellikle Hava kmal
Merkezi ve Tusadan gelen hassas toleransl uak paralarnn da
lm kontrol yaplmaktadr.Bu cihazn bugnk piyasa sat deeri
1.000.000 Alman mark civarndadr.

Kalite Kontrol Blm Tarafndan Kullanlan Cihazlar

Mekanik, dijital ve saatli kumpaslar,
Mekanik, dijital i ve d ap, derinlik ve delik mikrometreleri ve
mikrometre ayar ubuklar,
19

 Mekanik, dijital mihengir,

Mekanik, dijital komperatr saati, mekanik delik komperatr ve
delik komperatr seti,
Dereceli gnye,
Dijital yzey przll lm cihazlar,
Mekanik ve dijital el takometresi,
Hassas su terazisi,
Mekanik tork anahtar,
Mekanik, dijital termometre,
Haval, yal basn manometresi,
Ultrasonik k iddeti lme cihaz,
Isl ilem frn kalibrasyon nitesi,
Kaplama, kalnlk lme cihazlar,
Saatli tork anahtar,
Ultrasonik test cihazlar,
Termocouple,
Nem ler,
Voltmetre,
Ampermetre,
Densitometre,
eritmetre,
Cival termometre,

20

 Teodolid
Avometre,
Montaj Hatt Dzenlemesi
Motor Fabrikas imalat atlyesinin yannda lokomotif
motorlarnn montajnn yapld montaj blm mevcuttur.Bu
blmde Motor Fabrikas imalat atlyesinin retmi olduu paralar
toplanp monte edilerek motor halini almaktadr.
Montaj atlyesi imalat atlyesiyle ayn bina altnda olmasna
ramen birbirinden bir duvarla ayrlm ve sanki ayr birer
fabrikaym izlenimi verilmitir.
Montaj atlyesinde 2 adet 5 ton kapasiteli kiri vinci ve 3 adet
pergel vin bulunmaktadr.
FABRKA ARTIKLARI
Motor Fabrikasnda talal imalat yapldndan atklar tala ve
makine yalardr.Talalar 3 gnde bir toplanp eritilmeye gnderilir.
Bylece malzeme kullanmndan tasarruf edilir.
Makine yalarysa zel olarak alan ukurlarda toplanr.
ukurlar belli bir seviyeye gelince vidanjrle ektirilir.

YARDIMCI TESSLER
Bakm ve Yardmc retim Fabrikas
76000 m2 kapal alanda hizmet veren Bakm ve Yardmc
retim Fabrikas irketin tm tezgah ve tesislerinde elektrik ve
mekanik arzalarn gidererek tesisin faal halde olmasn salar.irket
iindeki fabrikalarn bakm onarm faaliyetleriyle zellik arzeden

21

kaynak,gazalt,tozalt,orgon lehim gibi ilerini yapar.Gerektiinde bu

konularda eitim verir.
Bakm ve Yardmc retim Fabrikas olarak irketin ihtiyac olan
buhar,oksijen asetilen,basnl hava,elektrik ve su retir ve
datr.Bunlardan ihtiya fazlas oksijen TCDD birimlerine ve 3.
ahslara satlmaktadr.
BAKIM VE ONARIM SSTEM
Takm Tezgahlarnn ve l Aletlerinin Bakm
Kalite sorumlusu imalatn gerekletirilecei tezgah,tesis ve l
aletleri ile dier donanmlarn kontrol periyodik olarak en az ylda bir
kez yaplr.
Sz konusu kontrol;
-Kalibrasyon ynnden prosedre gre gzden geirir.
-Tezgahlarn bakm ve onarmnn yaplp yaplmadn
prosedre gre kontrol eder.
retim sreci iinde hatal ve kusurlu donanm kullanlmamas
iin atlye efleri ile ilgili operatrleri ikaz eder.
Atlye efi,imalat sreci ierisinde retimi olumsuz ynde
etkileyecek kontrol d donanmlarn kullanlmasn nler.Kontrol
sresi dolmu donanmlar ve l aletlerini kalite sorumlusuna
bildirir.
Operatr,retim esnasnda kontrol edilmi ve kullanlabilir onay
verilmi donanmlar ve l aletlerini kullanmak zorundadr.Kontrol
sresi dolmu donanm ve l aletlerini atlye efliine bildirir.

Genel Bakm ve Onarmla lgili Tm Hususlar

Bakm efi,retim Planlama Ett efi ile atlye eflerinin
grn alarak bakm plann hazrlar.
Bakm plannda;

22

Koruyucu bakm olarak;operatrn yapaca gnlk,haftalk

bakm ve yalama talimatlarn hazrlar.Tezgah ve cihazlarn grnen
bir yerine asar.
Periyodik bakm olarak;bakm ekibinin arza yapma ihtimali
fazla olan tezgah ve cihazlara ncelik vererek tm tezgah ve
cihazlarda belirli zaman periyotlarnda gerekletirilecek bakm
programn hazrlar ve uygular.
Ar bakm olarak;alma sreleri ierisinde toplam olduu
istatistiki verileri analiz ederek,ar bakm gerektiren tezgah ve
cihazlar tespit eder.Bu tezgah ve cihazlar iin program hazrlayarak
retim Planlama Ett ve Atlye efleri ile grerek ar bakm
tarihini ve gerekeleri belirler.Hazrlam olduu listeyi Bakm ve
Yardmc retim Fabrikasna bildirerek prosedre gre ilem yapar.
Atlye efi operatrlerin yapaca gnlk,haftalk bakm ve
yalamalarn talimatlara gre yaplmasn salar.
Tezgah operatr,gnlk ve haftalk bakm ile tezgah ve
cihazlarn yalama ilemini mevcut talimata gre yapar ve yalama
fyne iler.
Postaba arza bildirim formunu atlye efine imzalatarak
bakm efliine iletir ve neticeyi takip eder.
Bakm efi arza bildirim formunu kayda aldrr ve arzann
giderilmesi iin bakm postabasna talimat verir.
Bakm postabas arzay giderir.Arzada deitirdii paralar
ve yapt ilemleri arza bildirim formuna doldurarak bakm efine
imzalatr ve tezgah klasrnde saklar.
Bakm efi arzann zelliine gre irket iindeki dier fabrika
bakm eflerinden yardm ister.irket imkanlaryla arzann
giderilmesi halinde arzann zelliklerine gre uygun firmalar tespit
eder ve irket dndan malzeme talebi yaplmas iin Malzeme
Planlama efine bilgi verir.
Bakm efi irket dndan gelen elemanlara refakat
eder.Arzalarla ilgili yaplan almalar kaydeder.
Teknik Bro Ba Mhendislii bakm efinden gelen rapora gre
tezgah ve cihazlarn uzun sreli almas iin varsa nerilerini
Fabrika Mdrne sunar.

23

 GVENL VE SALII
Tlomsa Gvenlii Ve i Sal Ynetmelii
TEMEL HKMLER
Bu talimat,irkette ii sal ve i gvenliinin temini kazalarn
en alt dzeye indirilerek can ve mal emniyetinin salanmas,her trl
tesis ve malzemenin hassasiyetle korunmas amacyla hazrlanmtr.
KAPSAM
Bu talimat,irkette alan memur-ii-szlemeli ve geici
btn personelle mal ve malzemeyi kapsar.
TANIMLAR
KAZA:
Elde olmayan nedenlerle ortaya kabilecek ahslara,bina,ara
ve gerelere zarar vermesi muhtemel olan ve olaanst olaylardr.
LGLS:
i dorudan yrten personelin dnda kalan bakm,onarm
ikmal,ykleme,tama,tevzii ve gvenlik gibi ilerde grevli olan
niteler veya kiilerdir.rnek:Elektrik motoru arzalandnda grevli
deilseniz tamire kalkmaynz.Amirinize veya ilgilisine haber
veriniz.Talimatnda ilgilisi:Elektrik bakm ustas veya mtehasss
ustas yahut daha st kademedeki elektrikilerdir.
NEZARET:
zel dikkat gerektiren ilerin yaplmas srasnda bu ii yapan
kiiye muhtemel kaza ve aksaklklara kar tedbir almak veya ilgililere
haber vermek zere yardmc olan kiidir.
ZEL TALMAT:
Makine,cihaz ve maddelerin emniyetli kullanlmasn veya
altrlmasn aklayan yazl talimattr.
KORUYUCU MALZEME:
alanlarn salklarn korumak veya i kazalarna maruz
kalmalarn nlemek iin kullandklar baret,gzlk,maske,eldiven
gibi malzemelerdir.

SORUMLULUK VE YRTME
24

irkette grevli tm personel bu talimatn genel emniyet

blmnn tamamna nitesiyle ilgili blmde belirtilen hususlara ve
geici grev veya ziyaret maksadyla bulunaca nite iin belirtilen
emniyet kurallarna uymaktan ayrca kulland her trl makine
tezgah,ara,madde ve malzemeyi mutlaka zel kullanma,alma
talimatna uygun olarak kullanmaktan,bu emniyet ve kaza nleme
talimatna aykr grecei hususlar amirine arz etmekten sorumludur.
Bu talimatn genel olarak yrtlmesinden ve iletmenin
gelimesine gre ileride doabilecek eksikliklerin tesbitinden ii
sal ve i gvenlii kurulu bakan ve ii sal ve i gvenlii
ube mdr sorumludur.
Bu talimatn fabrika ve nitelerde uygulanmasndan,ii sal
ve i gvenlii kurulunca tesbit edilen ve ayrca nitelerin zelliine
ve yukarda belirtilen mevzuata gre eksikliklerin tesbit edilip
giderilmesinden gerekli malzeme,tehizat ve tesisatn yeterli miktarda
ve nitelikte temin edilmesinden kullanlmasndan tesisattaki
eksikliklerin giderilmesinden,tehizatn tamamlanmasndan,nite
personelinin eitilmesinden ve salk kontrollerinin yaplmasndan
ilgili fabrika ve nite mdrleri sorumludur.
Yukarda belirtilen esaslarda iin zelliine gre temin edilmi
olan,her trl makine,tehizat,iletme malzemeleriyle koruyucu
malzemelerin,bu talimat ve ilgili dier zel talimat dorultusunda
emniyetli ekilde kullanlmasndan da ynetiminde personel altran
her kademedeki amir derece derece sorumludur.
KSEL EMNYET
hayat ile ilgili kanun,tzk,ynetmelik,genelge ve grev
tarifleri ve yaymlanm dier talimata uygun olarak alnz.
Her trl makine ve tehizatn altrlmadan madde ve
malzemelerin kullanlmasndan nce makine ve tehizatn iinde
stnde evresinde,veya dier madde ve malzemelerin kullanm
yerinde ve evresinde zarar grebilecek eleman,malzeme veya makine
olmadndan kesin olarak emin olunuz.
Her trl makine,tezgah,ara,madde ve malzemeyi zel
kullanma talimatna uygun olarak kullannz ve bir arza veya can,mal
25

emniyeti ynnden tehlikeli bir durum tesbit ettiinizde grevinizse

derhal gideriniz,greviniz deilse mdahale etmeyiniz,en ksa
zamanda amirinize veya ilgiliye haber veriniz.
Grevli olmadnz veya girilmesinin yasak olduu ikaz
levhalar,iaretler,izgiler v.s ile belirlenmi ksmlara kesinlikle
girmeyiniz.
Srekli ya da geici grevle veya ziyaret maksadyla
bulunduunuz yerin emniyet kurallarna uyunuz.
Kendi greviniz olmayan ve yaptnz takdirde kendinize veya
irkete zarar verecek ilere mdahale etmeyiniz.
Kullandnz makine,tezgah,ara ve tehizatta vuku bulacak
arzalarda alyorsa derhal durdurunuz.Greviniz deilse arzann
giderilmesine almaynz,durumu amirinize veya ilgiliye bildiriniz.
zel dikkatle allmas gereken ilerde ve yerlerde mutlaka
amiriniz veya i arkadalarnz nezaretinde alnz.Gerekli hallerde
bu mahallerde sv ve kat madde akn salayan vana-vantil gibi
kesicileri kapatnz.Salnza zarar verecek maddeler mevcutsa
bunlar temizleyiniz.Havalandrmay altrnz.lgili nite tarafndan
yaplm uygun zellikte iskele kullannz.Belinize emniyet kemeri
veya ip balaynz,herhangi bir ekilde kayma ve dengenizi kaybetme
halinde zarar grmeyecek ekilde tedbir alnz.
Kazalar genellikle bilgisizlik,dikkatsizlik ve ihmalkarlktan
doar.
Her ii nasl yapabileceinizi iyice tetkik ederek kaza ihtimalini
ortadan kaldrnz.
Emniyet ve yangnla mcadele ile ilgili almalar,talimat ve
bildirileri ilan tahtalarndan takip ediniz.
altnz ve bulunduunuz yerleri zellikle salk,yangna
kar tedbir ve rahat alma ortam salanmas iin daima temiz
tutunuz.zellikle ya,kattozu,odun tala ve stb gibi yangna
hassas olan maddeleri sk sk temizleyiniz.
Verilen talimat anladnzdan emin olunuz.Bu talimat telefon
veya benzeri haberleme cihaz ile veriliyor veya alnyorsa,nce
kendinizi ismen tantnz.Gerekirse talimat tekrar yaparak
doabilecek hatalar nleyiniz.
Arkadalarnzn kiisel emniyetini de kendi emniyetiniz kadar
nemseyiniz.zellikle irketin yeni personeline yardmc olunuz.
26

Yangn ve benzeri acil durumlarda kontroll hareket ediniz

grevinizden baka ilere karmaynz.
Ne kadar nemsiz grnrse grnsn,yaralanmalar,ilk yardm
gerektiren olaylar amirinize derhal bildiriniz.
Hasta iseniz iinizi terk etmeden amirinize haber veriniz
irkette her i son derece dikkat ve ciddiyet istediinden i
banda aka yapmaynz.
Acil durumlarda alnmas gereken nlemler herkes tarafndan
iyice anlalm ve biliniyor olmaldr.Yangn annda ve dier
durumlarda ne yapacanz ne gibi nlemler alacanz reniniz.
Mesai bittiinde i yerinizden ayrlrken acele etmeyiniz ve
emniyet kurallarn inemeyiniz.
Kendinize,bakalarna,makine ve tehizata zarar vermemek iin
ie ve iyerine kesinlikle sarho gelmeyiniz.
El aletlerini yapacanz ie uygun olarak seiniz,emniyetli bir
ekilde ve amacna uygun olarak olarak kullannz.
yerinde dolarken bir yere taklmamak ve kaymamak iin
dikkatli olunuz.Yal ve kaygan yerleri ilgililere bildiriniz ve
temizleyiniz.zellikle yal havalarda ve slak mahallerde lastik
ayakkab giyiyorsanz dikkatli olunuz.
Kaygan yerlerde hareketli ve dnen ksmlarda i grrken son
derece dikkatli olunuz.Gerekli emniyet tedbirlerini almadan ie
balamaynz.
Yalnz geit olan yerlerde yrynz ve merdivenlerden knz.
Borularn arasndan ve zerinden gemeyiniz.Bulunduunuz yere
nazaran yksek yerlere ve yksek yerlerden aaya atlamaynz.
Bolukta asl duran cisimler altnda durmaynz ve yrmeyiniz.
Gerilmi teller ve hatlar zerinden atlamaynz.
Yksek yerlerde almak sizi rahatsz ediyorsa durumdan
amirinizi haberdar ediniz.Yksek yerlerde alrken aada
alanlara kar dikkatli hareket ediniz.Kullandnz alet ve
malzemeyi aaya atmaynz.
Platform,iskele ve benzeri yerlerin altnda almadan nce
yukardan debilecek alet ve malzemenin yapabilecei kaza ve
tahribata kar emniyet nlemlerinin alnp alnmadn tesbit ediniz
ve gerekli nlemleri alnz.

27

 elbisesi ve i ayakkablarn giymeden ie balamaynz.Bol

yrtlm kollar geni elbise ve tokya,sandalet gibi ak ayakkablar
giymeyiniz.Ayakkablarnzn arkasna basmaynz.
Gereken i ve yerlerde kiisel korunma ve emniyetiniz iin
gzlk,maske,emniyet kemeri,baret,eldiven,kulaklk gibi gereleri
ilgililerden isteyiniz ve mutlaka kullannz.
plak vcutla almak yaralanma ve yanma ihtimalini
arttrdndan,bu ekilde almaynz.
Hareketli makine,tezgah ve tehizatlarn bakm,ayar,kontrol
veya temizlik ilemleri yapmaya balamadan nce enerjisini keserek
sistemi devre d braknz.Gerekli yerlere Tamirat var,Bakm var
Kontrol var altrmaynz ibareli uyarc levhalar koyunuz.Bakm
ayar,kontrol ve temizlik ileri bittikten sonra,kendiniz,bakalar ve
malzeme asndan emniyetli bir alma ortam mevcut olduundan
emin olmadan,makine ve tehizat altrmaynz.
Merdiven ve sahanlklara ait korkuluklar,motor,pompa gibi
dnen ksmlara ait muhafazalar bakm,ayar ve temizlik gibi
nedenlerle yerinden kardnz zaman,karma sebebi ortadan
kalktnda derhal yerine taknz.
Elektrik kayna ve oksijen kayna gibi zellik arzeden ileri
greviniz deilse yapmaynz.Greviniz ise mutlaka zel talimatna
uygun olarak yapnz.
Seyyar merdivenle bir yere kacanz zaman merdivenin bu i
iin emniyetli olduundan emin olduktan sonra i arkadanzn
nezaretinde uygun meyilde kullannz.Kaymayacak ve devrilmeyecek
ekilde nlem alnz.Merdivenden inerken ve karken baka bir yk
tamaynz.Ayn anda merdiven zerinde birden fazla kiinin
bulunmamasna dikkat ediniz.
apak alma ,perin yapma,talama gibi ilerde alrken gzlk
perde gibi koruyucu malzeme kullanarak kendinize ve evrenize zarar
vermeyiniz.
Herhangi bir ekilde kendinize veya bakalarna zarar
verebilecek olan yer ve durumlarda gerekli uyar levhalarn koyunuz.
alr haldeki makinalar iler halde nezaretsiz brakmaynz.
Hareketli makine ve tehizatn yaknnda alrken yzk
bilezik,knye,kolye gibi eya takmaynz.

28

 emniyeti talimatna ramen yapacanz ilemlerden kesin

olarak emin deilseniz,amiriniz ile tekrar grp olaya iyice emin
olduktan sonra mdahale ediniz.
Greviniz dolaysyla irket tarafndan verilen silah zel
talimatna gre kullannz,greviniz deilse ve irket tarafndan
verilmemise kesinlikle iyerinde silah bulundurmaynz ve
tamaynz.
GAZ TPLERNN KULLANILMASINDA EMNYET
LPG tplerinin kontroln veya gaz kaa aranmasn,asla
kibrit ve akmakla yapmaynz bu i iin sabun kpn kullannz.
Bir gaz kaa hissettiiniz zaman hemen tpn stndeki
detenatr dmesini kapaynz ve bu iten anlayan bir personel
arnz.Gaz kaann olduu yeri havalandrnz,kvlcm
karabilecek hibir hareket yapmaynz.
Tpleri gne altnda bulundurmaynz,kapal binalar iinde
muhafaza ediniz.Ate ocak ve benzeri s kaynaklarndan emniyetli
derecede uzak mesafeye koyunuz.abuk alev alan maddelerle birlikte
depo etmeyiniz,yamur ve rutubetten koruyunuz.
LPG tplerinin ocaklara balanan hortumlarn sk sk kontrol
ediniz.Eskiyen,incelen ve yumuayanlar uygun yenileriyle
deitiriniz.
Hortumlarn balantlarnda mutlaka kelepe kullanarak gaz
kaan nleyiniz.
Hortumu ocaa en yakn mesafeden balaynz,ocak etrafnda
dolatrmaynz.
Tplerin gaz k sbablar ve contalarnn tamam ve grevini
yapar durumda olmasna dikkat ediniz
LPG tplerini ve ocak anahtarlarn kullanm dnda kapal
tutunuz.
LPG tplerini nce ocaktaki dmelerden sonra detenatrden
kapatnz.
Ocaklarn yaknnda kolay alev alabilen maddeler(kat,plastik
rt,perde v.s.) bulundurmaynz.

29

OKSJEN KAYNAI

Kaynak yaparken kaynak nl,gzlk,maskesi gibi

koruyucu malzemeyi kullanarak i tulumunuzu giyerek vcudunuzun
herhangi bir yerinin zarar grmesini nleyiniz.
Kaynak ilemi srasnda dklen scak paralar kendinize
bakalarna ve evrenize zarar vermemesi ve yangna sebeb olmamas
iin dikkatli olunuz.Yangna hassas olan yerlerdeki kaynak ilerini
mutlaka itfaiye grevlisi nezaretinde yapnz.Kaynak yaptnz yerin
evresini paravanlarla eviriniz.
Gaz tpleriyle iiniz bitince tpte kalan miktar tpn kenarna
iaretleyiniz ve vana koruyucusunu hemen yerine taknz.
Hamlac tututurmak iin daima zel bir akmak kullannz.
Tpleri daima dik durumda tutunuz ve dmelere kar nlem
alnz.
Tpleri zerine kvlcm decek yerlere brakmaynz.
Hortumu tahrip olmayacak dolap dmlenmeyecek ekilde
muhafaza ediniz.Keskin kenarl cisimler zerinde hortumu
zorlamaynz ve scak hatlarla temas ettirmeyiniz.
Oksijen ve asetilen tplerinin hortumlarn tesislerdeki dier
hortumlardan kolayca ayrt edilebilecek zel renklerde kullannz.
Gnlk ilerden sonra hortumlar tplerden karnz.
Hortum zerinde her balantnn salam olmasna dikkat ediniz.
Hortum atee maruz kalmsa batan aa kontrol ediniz.
Elinizde alev varken hortum ve tplerde kaak kontrol
yapmaynz.
inizi terketmeden nce btn kaynak tehizatn tehlikeli
sahalardan karnz.
Yanc,parlayc ve patlayc maddelerin bulunduu yerlerde
oksijen kayna yapmaynz.Ayrca kullandnzdan baka tp
bulundurmaynz.
Gaz tplerini zel tekerlekli aparatyla taynz.
alomalar alr durumdayken gaz tp zerine veya baka bir
yere asmaynz.
Gazlar tamamen kesilmeden alomay brakmaynz.
alomay atelerken nce asetilen valfn anz,alomay yaknz
daha sonra oksijen valfyla alevi ayarlaynz.
30

GIDA DAITIMI VE MUTFAKLAR

31

Kendiniz ve bakalarnn sal asndan yemek piirme yemek

tevzii ,bulak ykama gibi ilerde alrken verilmi olan nlk balk
eldiven gibi koruyucu malzemelerle beraber tm giyim eyanz her
zaman temiz tutunuz,mutlaka kullannz.Bu grevlerde temizliin en
nemli unsur olduunu gznnde tutarak elbiselerin temizliiyle
beraber sa,sakal,trnak kesimi ve temizliinde gerekli zeni
gsteriniz.
Yemek piirme,tevzii ve bulak ykama gibi ilerde alrken
tencere tava,tabak,bardak,atal,kak,bak gibi ara ve gerelerin
gerektii ekilde ykanmas,deterjan ve sabunlu braklmamas
ykanm olanlarn temiz muhafaza edilmesi gibi hususlara azami zen
gsteriniz.
Gda maddelerinin ve ime suyunun temiz ve uygun ekilde
muhafazasna baka maddelerle karmamasna abuk bozulan et ve
st gibi maddelerin buzdolab ve dier soutucularda tutulmasna
dikkat ediniz.
Bozulmu veya baka maddeler bulam gda maddeleriyle
yemek yapmaynz.Hazrlanm yemeklerin herhangi bir ekilde
bozulmas halinde servis yapmaynz.
Mutfak,yemekhane,dolaplar,masalar ve servis yaplan btn
yerleri sk sk temizleyiniz,temiz kalmasna zen gsteriniz.Bu
mahalleri sinek bcek vb. tozdan arndrnz ve srekli
havalandrlmasn salaynz.Haerata kar ilalama yapldnda
gda maddelerine ve yemek kaplarna bulamamasna dikkat ediniz.
Buharl yemek piiricileri kullanrken zel kullanma talimatna
uyunuz.
Et kyma makinas alrken etin konulduu blme elinizi
sokmaynz.iniz bittiinde makinay durdurunuz.Makine alrken
temizlik yapmaynz.
Buharl piirici,et kyma makinas gibi cihazlarda arza
olduunda kendiniz mdahale etmeyiniz,ilgilisine haber veriniz.
LPG tplerinin muhafazas kullanlmas ve kontrolnde zel
talimatna mutlaka uyunuz.
Temizlik iin hidroklorik asit veya benzeri maddeleri kullanrken
yznze,gznze,vcudunuza veya bakalarna sramamasna
dikkat ediniz,kalntlarn bol su ile ykaynz.

32

Mutfak,ay oca,dinlenme salonu,yatakhane ve bu nitelerin

tm blmlerini bcek,sinek ve tozdan arndrnz srekli
havalandrlmasn salaynz.Yatak,araf,havlu ve masa rts gibi
malzemenin srekli temiz olmasn temin ediniz.
pleri kapal p kutularnda ve bidonlarda muhafaza ediniz.
Etrafa tamadan ve biriktirmeden atlmasn salaynz.
Fabrika ve yollarn srekli temiz tutulmasn,yangna sebebiyet
verebilecek kuru ot,yaprak,dal ve kat paralarnn ve de hurda
tahtalarn birikmelerine meydan verilmeden toplanmasn salaynz.
Ayrca fabrika binalarn sivri sinek,kara sinek bcek ve dier haerata
kar gerekli ekilde ve belirli periyotlarla ilalamay srdrnz.
SALIK LER
Temizlik ve dezenfeksiyon temel ilkedir.Reviri her gn paspasla
temizleyiniz,haftada bir gn de sabunlu suyla genel olarak ykaynz.
Hastalklarn bulamasn nlemek iin her muayene ve
enjeksiyondan sonra ellerinizi ve kullanlan malzemeleri dezenfekte
ediniz.
Sterilizasyon konusunda titiz olunuz kullanlan her trl tbbi ve
cerrahi malzemeyi 100 derecelik kaynar suda en 15 dk. kaynatnz,her
enjeksiyon ve mdaheleden sonra bu ilemi tekrarlaynz.
Pansumanda kullanlan ve kuru olarak sterile edilen gazl bezleri
ve tamponlar tromelde yine steril olarak muhafaza ediniz.
Revirde acil mdahale iin bulundurulan ilalar,kilitli bir
dolapta muhafaza ediniz,oda ssnda bozulabilecek olanlar
buzdolabnda koruyunuz.
Vardiyal olarak alyorsanz kaza ve acil durumlar dnda
servisi kesinlikle terk etmeyiniz.Ayrca vardiyay devralacak eleman
gelmeden vardiyay terketmeyiniz.
Kaza ve acil durum vukuunda ilk mdahaleyi yapnz ve durumu
hekime hemen haber veriniz,hekimi bulamadnz takdirde derhal
ambulansla Demiryolu Hastanesine veya SSK Hastanesine sevkini
yapnz.
Ambulans bulunamad zamanlarda yaraly hastaneye sevk
etmek iin taksi arnz.Durumu ayrca Personel ve dari ler Daire
Bakanlna bildiriniz.
33

Hasta ve yarallara yaplacak ilkyardmda bilginiz ve yetkiniz

dnda kalan konularda kesinlikle mdahele etmeyiniz,amirinize
haber veriniz.
kazalarn Gvenliine bildiriniz.
SONU
Makine Mhendislii Blm rencileri yapm olduklar bu
nc snf stajlarnda,i hayatna atldktan sonra alacaklar
muhtemel i sahalarndaki organizasyon dzenini,renimleri
srasnda
kazandklar
mhendislik
bilgilerini
pratikteki
uygulamalarn tanmlar ve incelemilerdir.Bu staj esnasnda u
konular incelenmitir:
-Organizasyon ve ynetim birimleri
- gvenlii ve ii sal
-retimin incelenmesi ve irdelenmesi
-Maliyet hesab
-Kalite kontrol dzeni
-Fabrikadaki yardmc tesislerin tantm
-Bakm ve onarm sistemleridir.
lkemizin nemli fabrikalarndan birisi olan Tlomsa uzun
yllara dayanan kkl gemiinden bu yana milli ekonomiye byk
katklarda bulunmu ve bulunmaya devam etmektedir.Artan teknolojik
dzeyi ve ISO 9001 standardna uygun alma sistemiyle lke
ekonomisine daha uzun yllar hizmet verecektir.

34