Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 4

1

Hka Hta Hkum Ting Dip Lup Ai Hkalup Chyu Sha Hkalup Majing Re
(Believers Baptism by Immersion)
Ga Hpaw: Yesu Hkristu hta myit malai ai hte kam sham ai ni yawng hka hta hkum ting dip lup ai hkalup
hkam la ra ai ngu ai makam gaw, Hkalup Hpung ni a lak lai ai makam hkringhtawng langai rai nga ai.
Hkalup hpung byin pru wa ai a mabyin npawt hte matut grin nga ai a dai pawt dai hpawng makam lami
langai mung rai mali ai. Dai re ai majaw Hkaulup Hpung kaw lawm ai hpung masha yawng chye da ra ai
Karai masa npawt hkri dun re.
I. Hkristan Hpung Labau Hta Mu Lu Ai Hkalup Hkam Ai Lai Ladat Ni
Hkalup ngu ai hpe Greek ga Baptisma (verb- baptize) hpe English hku hkrak tup bung ai ga si hte
lachyum htai na yak ai majaw, n bung ai hku lachyum htai la ai lam ni Hkristan mungkan hta nga wa ai re.
Ntsa lam hku gaw Greek ga baptizein hpe hka hta dip lup ai (to dip in water) ngu htai ma ti mung, ga hte
seng ai hpaji ninghkring ni gaw kaga lachyum ni law law mung nga ai ngu dinglun ma ai. Dai majaw
lawu na lai ladat hku jai lang ai lam ni Hkristan mungkan hta dai ni du hkra adan aleng nga nga ai re.
(1) Hka jaw ai: nkau mi gaw Kawa, Kasha, Chyoi pra ai Wenyi mying ningsang hta, baw kaw hka
masum lang jaw ya ai hku nna hkalup jaw ai htung lai lang ma ai.
(2) Tsa ban 13 hpang daw de gaw hkam n kaja ai ni, hka jaw yang n mai na masa nga ai ni hpe hkalup
jaw ai shaloi hka lapri ai lai jai lang ma ai. Dai kaw nna hpang daw de gaw hkam kaja ai ni hpe mung hka
lapri ai ladat hte hkalup jaw ai hkringhtawng nga wa ai re.
(3) Yesu hkalup la ai shaloi hka hta na shi pru lung wa yang (Marku 1:10) ngu ai ga hte, hkalup ngu ai
ga hkum a lachyum shapraw ai lam hpe madung dat nna, hkum ting hka hta dip lup ai hkring htawng lang
ai hkalup hpung ni nga wa ai re.
(4) Roman Catholic, Anglican, Presbyterians, Methodist hte Lutheren ni gaw ma chyangai hka lup hpe jai
lang ma ai. Ga Shaka Dingsa prat na Israela ni, ma chyangai la sha ni hpe 8 ya gu ai shani, matu gadoi let
Karai Kasang hte ga shaka da nna, Karai a amyu sha tai ai kum la hpe kasi yu la nna, ma chyangai hkalup
jaw ai hkring htawng hpe Karai Kasang a kashu kasha shatai ai ngu ai hku jai lang wa ai re lam mu lu ga
ai.
II. Hkalup Hpung Hte Hka Hta Dip Lup Ai Hkringhtawng Byin Hpang wa ai Labau kadun
Hkristan nawku hpung labau hpe yu ai shaloi shawng ningpawt daw hta gaw, mungkan ting hte
seng ai nawku hpung (Catholic Church) ngu ai hku shamying nna, buga ginra shagu na nawku hpung ni
tinang hkrai tinang up hkang ai hku hpawng de ma ai. AD 1054 du ai shaloi gaw makam (doctrine), Jai
lang ai lam (practice),nawku ai lai (liturgy), Mung masa (polotics) myu baw sang masa (racial) shaga ai
ga (language) htunghking ningli (culture) ni hta hkan nna Patriach Michael Cerularius woi awn ai
Sinpraw hpung Eastern church (sh) Greek church (sh) Orthodox church hte; Pope Leo IX woi awn ai
Roma mare hpe gindai tawn ai Roman Catholic church (sh) Western Church (sh) Latin Church ngu nna
lahkawng brang ga garan mat wa ai re. Roman Catholic church kaw nna she 1517 hta Martin Luther woi
awn ai hpung ni hku nna Protestant Churches ngu nna bai garan pru mat wa ai re. Dai hta 1521 hta
Germany mung dan hta Lutheren hpung, 1525 hta Swiszalan mungdan hta Huldreich Zwingli woi awn ai
hpung ni; 1533 hta France mungdan hta John Calvin woi awn ai Presbyterian hpung ni, 1534 hta England
mungdan hta Church of England (Anglican) hpung ni byin pru wa ma ai re.

2
Church of England (Anglican) hpung gaw 1600 daram du hkra awng dang ai hte galu kaba wa
tim, hpang daw de makam, htung lai hte asak hkrung lam ni hta grit yawm ai hte, kata lam mang hkang
law wa ma ai. Dai majaw kata kaw gram lajang mayu ai ni mung law law pru wa ai. Nkau mi gaw
Angliccan hpung kata kaw rawng nga let gram lajang hpung (puritans) hpaw nna gram lajang lam shakut
ma ai. Nkau mi gaw Anglican hpung kaw nna pru mat nna grai kaja ai nawku hpung de lu na matu
Separatis ngu hpaw nna shakut ma ai. Dai hpe England hkawhkam wa hte Anglican ningbaw ningla ni
hkan zingri sat nat ai lam ni galaw ai majaw, law law wa si hkrum ra mat ma ai. Nkau mi gaw kaga
mungdan de htawt hprawng shanu ma ai. Law law wa makam masham hte seng nna ginhka zingri ai lam
nnga ai Urope na Holland mung de hprawng shanu ma ai. Dai hta Gainsborough mare na John Smyth 1
ngu ai hpung ningbaw wa mung Holland mung Amsterdam de du wa nna, English ga shaga ai Hkristan
nawku hpung woi de ai re. Dai aten hta chyum laika hpe azin ayang hti yu nna, (1) ma kaji ni hpe hkalup
jaw ai(infant baptism) hpe shut ai ngu mu wa wu ai. (2) Langai hkrai hkalup rai n hkam la shi yang tinang
hkrai daw dan nna kam sham ai wa rai ra ai (profession of personal faith). (3) Langai hkrai gaw makam
masham hte seng nna awng dawm ahkang nga ai (Religion liberty of the individual) (4) Mungdan up
hkang lam hte nawku hpung up hkang lam gaw kaga ga rai ra ai (Separation of church and state) ngu ai
lam ni hpe mu mada hkam la wa wu ai. 1609 hta shi hkum shi shawng hkam lup hkam la nna manang 36
hpe mung shi bai hka lup hkam ya wu ai. Rai tim dai aten na h kalup gaw dip lup ai lam rai n re ai sha,
jaw bun ai hkalup rai ma ai. Annabaptist ni a hka hta dip lup ai hkalup hpe bai yu sharin la nna, 1614 ning
kaw nna sha hka kata de hkum ting dip lup ai hkalup hpe tara shang lai ladat hku hkap la jai lang wa ma
ai. Dai aten kaw nna hka hta hkum ting hkalup la ai hkalup hpung Holland mungdan hta nga hpang wa ai
re.2
III. Chyum Laika Sakse
Ya Yesu gaw baptisma hkam la ngut jang, dai hka hta na byawn hprang rai lung wa nna (Mahte
3:16); Shaloi jang, dai hka hta na shi (Yesu) pru lung wa yang (Marku 1:10) ; Dai hta kaga, Hkristu
Yesu hta e baptisma hkam ai ni anhte nlang hte gaw, shi a si hkam ai hta baptisma hkam nga ga ai hpe,
nanhte n chye nga myit ni? Dai re ai majaw, Hkristu gaw kawa a hpung shingkang hte si mat ai ni kaw na
hkrung sharawt la ai hkrum wu ai hte maren, anhte mung asak sumdam ningnan hte rawt hkawm wa lu
hkra, dai baptisma hkam ai hta e, anhte si hkam nna shi hte rau lup makoi hkrum saga ai (Roma 6:3-4)
ngu ai chyum daw ni gaw hka hta hkum ting dip lup ai baptisma hkalup hpe tsun ai rai nga ai.
IV. HKa Hta Hkum Ting Dip Lup Ai Hkalup A Lachyum
Hkalup Hpung ni gaw kam sham ai ni a hkalup hte dip lup ai hkalup hpe Ga Shaka Ningnan a
kasi re ngu ai hku hkap la kam sham ai re. Dai hkalup gaw hkalup hpung a shingni maka sha n rai; Yesu
1 John Smyth gaw Cambridge University na professor tai lai wa sai wa re. Rai tim
nawku hpung gram lajang lam hta woi awn ai majaw hpang e shapraw kau hkrum ai
re. Dai hpang Gainsborough mare hta hpung up hku nna daw jau ai re. Lani mi na
aten hta tingnyang kaw na nawku hpung gram lajang ra ai lam the seng nna
mungga htawn ai majaw hpung up kaw na jahkring kau hkrum ai wa re.
2 Henry C. Vedder, A Short History of the Baptists (Philadelphia: The American
Baptist Publication Society,1941), 201-204.

3
hpe bu hpun sumli ai sape ngu ai asak hkrung lam hpe shadan shaleng na matu shaga la hkrum ai lam
mung re ngu kam sham ma ai. Dai majaw hka hta dip lup ai hkalup hpe lang ai a laklai ai lam gaw
hkalup hkam la ai lai ladat n rai, hka hta dip lu ai hku hka lup la ai a lachyum she grau ahkyak da ai lam
rai mali ai.3 Hkalup hkam ai a lachyum hpe Baptist World Alliance kaw nna dip shapraw ai We
Baptists ngu ai laika buk hta: (1) Yesu Hkristu a si hkam ai lam hte mahkri shawn ai, hkum hkrang hpe
kashin gamun ai hku nna hka lang let, yubak raw dat ya ai hpe lachyum shapraw ai re. (2) Asak hkrung
lam dingsa a yubak hta si ai hte Yesu hpe kam sham ai a marang e lu la ai asak hkrung lam ningnan hta
bai hkrung lu ai lachyum shapraw ai re. (3) Yesu Hkristu a hkum hkrang ngu ai nawku hpung a hpung
masha hku shang lawm ai hpe lachyum shapraw ai lam re. (4) Yesu Hkristu hpe kam sham ai hte shi a ga
yawng hpe madat mara na matu yin la ai kum la hpe lachyum shapraw ai lam re. (5) Yesu Hkristu a si
hkam ai hte bai hkrung rawt ai kabu gara shiga hpe hkrang shapraw ai lam re. (6) Chyoi pra ai Wenyi a
chyeju hte matut mahkai lu ai lam hpe lachyum shapraw ai lam re. (7) Jahtum nhtoi hta e Karai Kasang a
hpung shingkang hte hkrung sharawt la hkrum ai hpe kam ai lachyum shapraw ai lam re ngu sang lang
dan da nga ai.4
Dai majaw, hkalup hkam ai lam gaw shinggyim masha maga na yin la ai hte ap nawng ai lam rai nna;
Karai Kasang maga hku nna shi a chyeju Sali wunli hta kam sham ai hpe shang sha lu shangun ai lam re.
Nawku hpung law malawng gaw hkalup hkam ai lam hpe chyoipra kum la hku nna Karai Kasang a man
de sit shang ai hku hkam la ai re. Rai tim Hkalup Hpung ni gaw, Karai Kasang a hpung shingkang npu e
nga lu ai mahkrum madup lu la ai ni, Karai Kasang hpe hkap la kam sham ai hte Karai a man, shawa
masha ni a man yin la hkam la ai kam sham ai ni, galaw ai nawku htung lai hku hkap la ai re. Langai
hkrai hte seng ai lam rai nna, tinang hkum tinang wanglu wanglang lata la nna dawdan kam sham ai lam
ai re5. Maga mi hku tsun ga nga yang tinang a makam hpe shaleng dan ai the Yesu Hkristu a jet ai sape tai
na matu sharawng awng nga ai lam hpe shadan shaleng ai lam mung rai nga mali ai.
Ga Hpungdim
`Hkristan asak hkrung lam a npawt nhpang hta hkalup hkam ai lam gaw ahkayk dik nawku htung lai
langai rai nga ai hte maren, Hkalup Hpung masha langai a apart hta ahkyak dik makam kumla langai mi
rai nga ai. Hkalup hpung masha ni a matu gaw ngang grin ai makam masham hte jet ai sape tai nga lu na
matu hkalup hkam la ai a lachyum hte manu hpe hkrak chye na kam sham ra ga ai. Shaloi Yesu hpe kam
sham ai a jaw e sha lu la mai ai, si du hpe awng dang nna hkrung rawt ai hpung shingkang hta shang sha
lu ai chyeju hkam la lu na ga ai. De a asi gaw lam shagu hta rawt kaba wa ni ai tai nga lu na ga ai law!
To God Be The Glory!
3 Everett C. Goodwin, Down by the riverside: A brief history of Baptist faith ( Valley
Forge: Judson Press, 2002), 99.
4 Baptist World Alliance, We Baptists (Franklin, Tennessee: Providence House
Publishers,1999), 26-27.
5 Everett C. Goodwin, Down by the riverside: A brief history of Baptist faith ( Valley
Forge: Judson Press, 2002), 99-100.

Ginlen shalai ai,


Rev, Dr. Lahpai Awng Li
MIT Insein, Yangon.
14 Aug, 2016.

You might also like