Tajuk : Meningkatkan Kemahiran menghitung Bilangan mol Pelajar Tingkatan

4 S3 melalui kaedah Segitiga Mol

Pengkaji : CIK TAN LAY GUAT
SMK (P) SULTAN ABU BAKAR, MUAR
A.

Makumat daripada Buku Rekod Mengajar

Tarikh
Waktu
Tingkatan
Tajuk

:
:
:
:

Objektif : 1.

B.

18. 3.2015
8.30 9.30 pagi
4 S3
Formula Kimia dan Persamaan

Menganalisis hubungan antara bialangan mol dengan bilangan

zarah

2.

Menganalisis hubungan antara bilangan mol dengan jisim bahan

3.

Menganalisis hubungan antara bilangan mol dengan isipadu gas

Pelaksanaan tindakan yang saya jelaskan ialah :10/27 orang pelajar yang masih tidak dapat melakukan penghitungan mol yang
berhubungan dengan bilangan zarah, jisim dan isipadu gas. Saya perlu kaedah
yang sesuai untuk membantu sepuluh orang pelajar ini.
Memperkenalkan kaedah :
Pelajar diperkenalkan kaedah segitiga mol berhubungan dengan bilangan zarah
Langkah 1 : Pelajar melukis segitiga sekata. Di dalam segitiga lukis symbol
Langkah 2 : Kemudian isi perkataan bilangan zarah/jisim/isipadu gas di atas,
perkataan mol di sebelah kiri dan nombor Avogadro/jisim
molar/isipadu molar di sebelah kanan. Rujuk gambarajah di
bawah.

(I) Mol berhubungan dengan bilangan zarah

1

Bilanga
Bilanga
n zarah
n zarah

mol
mol

No
No
Avogadr
o Avogadr
o

Penjelasan 1
Untuk mencari bilangan mol, guna
jari tutup perkataan mol dan
formulanya ialah bilangan zarah
bahagi dengan nombor Avogadro.

mol
Penjelasan 2
Untuk mencari bilangan zarah,
guna jari tutup perkataan bilangan
zarah dan formulanya ialah
bilangan mol darab dengan
nombor Avogadro.

Bilanga
Formula :
n zarah

Mol = Bilangan zarah

No Avogadro
( 6.02 x 1023)

No
Avogadr
o

Formula : Bilangan zarah = mol x No Avogadro

Contoh soalan :

1 (a) Diberi dalam satu bekas terdapat 6.02 x 1022 zarah oksigen. Hitung bilangan mol
molekul oksigen di dalam bekas itu.

Masukkan nilai bilangan zarah dan nombor Avogadro (6.02 x 1023) dalam
Segitiga mol

6.02 x
1022

mol

6.02 x
1023

Mol = Bilangan zarah

No Avogadro
= 6.02 x 1022
2
6.02 x 1023
= 0.1 mol

(b) Hitung bilangan molekul yang terdapat dalam satu belon yang mengandungi 2.5
mol hidrogen.

Masukkan bilangan mol dan nombor Avogadro dalam segitiga mol

Bil
zarah

2.5
mol

6.02 x
1023

Bilangan zarah = mol x No Avogadro

= 2.5 x 6.02 x 1023
= 1.505 x 1024

(II) Mol berhubungan

dengan jisim bahan
Jisim
bahan
3

mol

Jisim
molar

Penjelasan 1
Untuk mencari bilangan mol, guna
jari tutup perkataan mol dan
formulanya ialah jisim bahan
bahagi dengan jisim molar.

Formula : Mol = Jisim Bahan

Jisim Molar
(pemalar)

Penjelasan 2
Untuk mencari jisim bahan, guna
jari tutup perkataan jisim bahan
dan formulanya ialah bilangan mol
darab dengan jisim molar

Formula : Jisim bahan = mol x Jisim Molar

Contoh soalan:
1 (a)

Hitung bilangan mol dalam 1.8 g molekul air.

[ H = 1, O = 16]

Jisim molar = 1(2) + 16 = 18 gmol-1

Masukkan nilai jisim air dan jisim molar air dalam segitiga mol

1.8 g
4

mol

18

Mol = Jisim air

Jisim molar air
= 1.8
18
= 0.1 mol

(b) Terdapat 2 mol air dalam satu bekas air. Hitung jisim air di dalam bekas itu.

Masukkan nilai mol dan isipadu molar dalam segitiga mol

Jisim air = mol x No Avogadro

= 2 x 18
= 36 g

Jisim
bahan

2
mol

(III)

18
gmol-1

Mol berhubungan dengan isipadu gas

Isipadu
gas

mol
Penjelasan 1

Isipadu molar pada

STP ialah 22.4 moldm3
dan pada keadaan
bilik ialah 24 moldm-3

Isipadu
molar

Untuk mencari bilangan mol, guna

jari tutup perkataan mol dan
5
formulanya ialah isipadu gas
bahagi dengan isipadu molar.

Formula :

Mol = Isipadu gas

Isipadu Molar
(pemalar)

Penjelasan 2
Untuk mencari isipadu gas, guna
jari tutup perkataan isipadu gas
dan formulanya ialah bilangan mol
darab dengan isipadu molar

Formula : Isipadu gas = mol x Isipadu Molar

Contoh soalan :
1(a) Terdapat 240 dm3 gas oksigen dalam satu bekas. Hitung bilangan mol oksigen
dalam bekas itu pada keadaan bilik.

Masukkan nilai isipadu gas dan isipadu molar dalam segitiga mol

Mol = isipadu gas

isipadu molar
= 240
24
= 10 mol

240
dm3

mol

(b)

24

Dalam satu belon terdapat 0.5 mol gas hidrogen. Hitung isipadu gas hidrogen
dalam belon itu pada stp.

Masukkan nilai mol dan isipadu molar dalam segitiga mol

6

Isipadu gas = mol x isipadu molar

= 0.5 x 22.4
= 11.2 dm3
Isipad
u gas

0.5

22.4

Semasa PdP, saya memberikan penerangan kepada pelajar bagaimana cara menjawab
soalan dengan menggunakan kaedah ini. Pada awalnya, pelajar masih keliru untuk
menggunakan segitiga mol. Tetapi dengan beberapa contoh dan latihan yang diberikan,
pelajar sudah mahir menggunakan kaedah ini dalam menyelesaikan masalah melibatkan
mol.
C.

Hasil pelaksanaan tindakan ini ialah :

Pelajar didapati dapat menguasai kaedah ini dengan baik selepas latih tubi yang

diberikan oleh guru. Kebanyakan pelajar dapat menjawab dengan betul. Subtopik ini
sangat penting untuk dikuasai oleh pelajar kerana subtopik ini akan terus digunakan di
peringkat yang lebih tinggi. Namun demikian, masih terdapat segilintir pelajar yang cuai
dan belum menguasai. Oleh itu, latihan berterusan perlu diberikan bagi membantu pelajar
menguasai subtopik ini.