Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 174

DIN CHN HC

Nhm Di
n Ch
n AZ-CA xin chn thnh c
m tGio STi
n S
Bi Qu
c Chu,
Lng Y Tr
n Dng Th
ng, tc giHong Chu cng cc H
c Gi
, Tc Gi
, Bc s
,
D
c s
, KS, chnhn cc trang nh www.cimsi.org.vn, www.ungthu.org,
http://vi.wikipedia.org cho chng ti vay m
n nh
ng ttng v

i, cng
nh
ng hnh
nh th
t r rng, hon thnh vi
c bin so
n t
p sch ny.
T
t cnhng nghin c
u, kinh nghi
m lm sng, cng nhng ttng
y sng t
o
v th
t tinh t
ng ca qu v
, ch

c chng ti sd
ng cho vi
c gi
ng d
y trong
n
i b
, chkhng em ra in,
n kinh doanh v pht hnh rng ri bn ngoi.
M
t l
n na, xin thay m
t t
t ccc h
c vin nhm Di
n Ch
n AZ-CA xin chn
thnh c
m t
.
T.M. Ng Hng Mai

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 1

LI NG
Mi quc gia u c mt nn vn ha, v mi mt nn vn ha li c mt nn y hc ring tchn
trnhng b
nh tt ny sinh trong quc gia mnh. Ring i vi nc Vit Nam ca chng ta, hin
nhin chng ta cng c mt nn y hc, v nn y hc xem ra cng tht l c o
.
n Nu
trong nhng bi Ca Dao, Tc Ngv trong nn vn hc ca dn gian. Nn Y hc
c o,
cui cng c nh nghin cu y hc dn tc-Gio S-Tin SBi Quc Chu-khm ph v
khai quttrong mt d
p tnh cy Chnh Nim vo nm 1980, v ng t tn cho mn VIT
Y Hc c, mt tn gi mi l: DIN CHN-IU KHIN LIU PHP BI QUC CHU.
Tri qua hn thk
,
Rng Chn-Bin Phpy, cng ngy cng thm pht trin rng ln, cng
thm pht trin tinh tng. V th, nn trong sng dng trliu, ngy cng thm Thn K, V
KhThuyt
. Chnh v vy m nhng ngi sc, mi bc vo mn Din Chn hm nay,
khng khi ngngng, bn khon, hoang mang, hong s. V ng i vo th mnh mng-nghn
lim ng i ra th cng trng ip-vn ng
. T, ngi sc, n y sinh ra ttng
chn nn, bung xui, to thm hi u lm, v ddng nh mt nim tin ni mn Din Chnthn
kny.
Thu hiu nhng ni bn khon, kh khn ban u , chng ti, Nhm Din Chn AZ-CA,
mo mui dng ht kin thc hn hp ca mnh, bin son li tp sch
Din Chn AZ-CA
ny, khng nhm mc ch khoa trng kin thc, m chmong sao, vi cch trnh by gin d
chi tit y -phn loi r rng, sgip cho nhng ngi sc, mi bc vo mn Din Chn,
c thnm c cht cn bn, hu to thm Nim Tinvo mn Din Chn, ngy mt thm Tn
Chcvng vng.
Trong tp sch ny chng ti chia ra lm 2 chng:
Chng I: DIN CHN-IU KHIN LIU PHP BI QUC CHU c khi u vi nhng
bi vit ca tc giHong Chu, nhm tng thm nim tin ni ngi scvi mn Din Chn.
Sau l ton bHc Thuyt ca mn Din Chn nh: 8 Thuyt Din Chn, 8 Thuyt iu
Khin Liu Php, 28 Hnh, 8 bi Huyt, Kthut on v TrB
nh, v.v
Chng II: CH KHA VN NNG l phn kinh nghim lm sng ca Lng Y Trn Dng
Thng v cc thhthy tr trong hai mi by nm trnh by nhng cch cha trNhng Cn
B
nh ca ThK nhnhi mu ctim, cao mu, cao m, au thn kinh ta, tiu ng, vim
gan siu vi A, B, C, v.v
Vi hn 170 trang trch gp ny, chng ti mong mi c thgip cc bn mi, lm quen vi
phng php Din Chn, bt ngngng, v c thhiu c phn no cn b n ca mn Din
Chn, hu c thng dng hai chTy v Bin n v cng.
Dnhin, vi thi gian eo hp, kin thc cha tng, tp sch ny khng trnh khi nhng sai
lm, sst. Mong thay, cc bc Thin Tri Thc ca mn Din Chn lun Khai Minh ChGio.
Tht mong thay!

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 2

MC LC
CHNG I-L THUYT DIN CHN
PHNG PHP Y HC DN TC
BMT VN THUC THIN NHIN
LNG V CON NGI
PHN MU
CSL THUYT CA DIN CHN
GIN LC TM THUYT CN BN
CSL THUYT CA DC KLP
BN BC KHM B
NH & CC KTHUT KHM B
NH
NHNG BIU HIN B
NH L HAY DU HIU BO BNH TRN MT
MT SDU HIU CHN ON NHN THY BNG MT THNG
MT S HUYT GIP CHN ON V CHA TRB
NH
HUYT THNG DNG (THNG V NGHING)
BNG TM HUYT TRN MT
NHNG HNH QUAN TRNG
NHNG DNG CCN BN DNG TRONG CHA BNH
TM BHUYT CN BN
BBM HUYT
BTIU VIM, TIU C
BTIU U BU
BTHNG
BGING
BIU CH
NH M DNG
BTAN MU BM
BTR M THP THY
BNG PHN LOI HUYT
BNG PHN LOI THEO TC DNG
BNG PHN LOI THEO TRIU CHNG CM GIC
CC IM PHN CHIU TNG BPHN CTH
CC HTHNG PHN CHIU PH
HNH PHN CHIU 12 CP DY THN KINH
BNG CHN ON M DNG CHNG
CC KTHUT TRB
NH
CCH CHN HUYT CBN
NHNG NGUYN TC CN BN KHI NG DNG V CHA TR

trang 6-7
trang 8-9
trang 10-12
trang 13
trang 14-16
trang 17-19
trang 20-23
trang 24-26
trang 27
trang 28-29
trang 30
trang 31-32
trang 33-38
trang 39-66
trang 67-68
trang 69
trang 70-75
trang 76-77
trang 78-80
trang 81-85
trang 86-89
trang 90-92
trang 93-96
trang 97-101
trang 102-105
trang 106-107
trang 108
trang 109-111
trang 112-118
trang 119
trang 120-121
trang 122-126
trang 127
trang 128-129

CHNG II-KINH NGHIM LM SNG


LI NG
U
MT
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

trang 131
trang 132-133
trang 134
Page 3

MT
MI
MING/LI/RNG/HM
TAI
HNG
C/GY/VAI
TAY
NGC/V
LNG/MNG
CT SNG LNG
BNG
CHN/I/NHNG CHN/BN CHN
BPHN SINH DC
TON THN
NI TNG TRONG CTH
PHC TRNG

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

trang 135-137
trang 138-139
trang 140
trang 141
trang 142-144
trang 145-146
trang 147-148
trang 149-150
trang 151
trang 152
trang 153-154
trang 155-156
trang 157-160
trang 161-163
trang 164-172
trang 173-174

Page 4

NG I

DIN CHN
IU KHIN
LIU PHP
BI QUC CHU

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 5

DIN CHN IU KHIN LIU PHP


Tc giHong Chu
PHNG PHP Y HC DN TC VIT NAM HIN I
Di
n Ch
n-i
u Khin Ki
u Php l phng php cha b
nh mica VitNam ra i vo nm 1980 t
i
TP. HCh Minh do nh nghin cu y hc dn tc VN Bi Quc Chu pht minh. y l phng php
ch
n on v cha b
nh qua da vng MT v ton thn, khng dng thuc, khng dng kim, khng b
t
m
ch, chdng chyu cc dng cy khoa ca phng php nhcy l
n, cy co, ba g, que d...tc
ng ln cc im v vng tng ng trn Hnh vicc bph
n bb
nh trn ton thn.
Thuy
t Ph
n Chi
u-thuytcb
n ca phng php cho r
ng mitnh trng tm sinh l, b
nh l, tnh
c
m, tnh cch ca con ngiu c bi
u hi
n ni bmtv ton thn. Bm
t c vai tr nht
m
gng phn chiu, ghi nh
n mtcch c hthng, c chn lc nhng g thuc ph
m vi con ngi
tr
ng thi t
nh v ng. ThuytPh
n Chiu ng dng vo Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php tm ra
v xc l
p hn 20 Hnh trn vng MT, ri tMtph
n chi
u qua l
i trn da u, bn tay, bn chn,
loa tai, lng...cng vi slng hnh tng tnhv
y, ng thi cng
nh vc hng tr
m i
m
ph
n x
c bi
t (cn gil Sinh Huy
t) trn M
t.
Phng php Din Ch
n khng hnh thnh trc ti
p tng Y v Chm Cu Trung Quc m xu
t pht
tkinh nghi
m dn gian v v
n ha truy
n kh
u VN qua snghin cu nhng tinh hoa y hc dn gian
VN, y hc ctruy
n, y hc hi
n
i, trithc ng phng cng vi nhng ki
m chng trn m
t nhng
b
nh nhn nghin ma ty do chnh tc giiu trt
i trng cai ma ty Bnh Tri
u t
u n
m 1980.
"Trng m
t m bthnh dong", "Mm sao ngao vy", "a mi t
t a mao" ...ni ln milin hg gia
cc bphn trn m
t vi cth
? Sng mi, sng lng, ctay, cchn, chng...c miquan hnh
thno vi nhau? Cc d
u hi
u btthng xuthin trn da m
t nhv
t nm, s
o, nt rui, tn
nhang...cho bitnhng g v ang xy ra trong cth
? T
i sao ngi Vi
t Nam l
i ni "
n g b
n
y", khi bnc cc l
i dn l tr
u vo
n ng, c ngh
a ra sao? Nhng i
u tng nhbnh thng
v n gin
y trong cuc sng ivi Bi Quc Chu l
i trthnh dki
n qu gi ca Din Ch
ni
u Khi
n Li
u Php v ca chn l khoa hc.
Chnh cu "ng thanh tng ng-ng kh tng c
u" trong Kinh D
ch gip tc gitm ra thuyt
ng ng, thuy
t thhai ca phng php. Nhthuy
t ny gip tc gil gi
i c nhng i
u
va kho st trn. Thuy
t ng ng cho r
ng nhng g ging nhau hay c hnh d
ng tng tnhau th
c quan hvi nhau. V d,sng Mitng ng vi sng Lng nn c lin hvi sng Lng (v
ngc l
i), cnh mic hnh d
ng tng tnhmng, gmy c hnh dng tng tnhcnh tay nn
c lin quan
n cnh tay. c
m c d
ng tng tbng i nn c lin quan
n bng i. T suy
ra tc ng vo gmy th c thcha b
nh cnh tay, tc ng vo sng mi th c thtrb
nh sng
lng. Din Ch
n-i
u Khin Li
u Php khng chlm gi
m au hay cha nhng chng bnh thng
thng m th
t ra n cn c khn
ng cha c nhi
u chng b
nh kh thuc hthn kinh, htiu ha,
hti
t ni
u, htim m
ch, hsinh dc, htun hon...K
t qu
t c thng cao hn thuc, chm cu,
b
m huy
t, xoa bp thng thng.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 6

Chnh thuy
t ny gip tc gitm ra hng lothnh trn cthmtcch nhanh chng v chnh
xc. i
u ny khc vi tc gica hthng Vi chm nhTc chm, Nhchm. Chnh v khng c lu
t
ng ng nn hkhng thtm ra c hng lo
t hnh ph
n chi
u.
Tthuy
t Ph
n Chi
u cho ta kh
ng
nh Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php l phng php y hc dn
tc Vi
t Nam hin
i, khng phiy hc ctruy
n. V v v
y khi ni
n Di
n Chn-i
u Khi
n Li
u
Php, ngi ta chcn nhhai i
m c
n bn l Hnh v Sinh Huy
t. Hnh v Sinh Huy
t cho ta
rt ra bn im cn b
n ca Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php khc vicc phng php y hc c
trn thgii sau y:
1/ Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php khng da trn hKinh Lc ca chm cu Trung Quc m da
trn hPh
n Chi
u (Reflexion) tc l mththng nhi
u Hnh trn Mtv Ton Thn. Cc h
thng ny khng c trong y hc hi
n
i.
2/ Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php khng ph
i l phng php phn xtheo ngh
a thng thng ca
ph
n xhc ci
n. y l phng php ph
n xa h(Multisystem of Reflexion) v c nhi
u hnh
khc vi ph
n xhc hin nay trn thgii thng gi l Reflexologie hay Microsystmes de
L'acupuncture vn l phn xn h(nhNhchm, Tc chm, Thchm chmthnh duy nh
t).
T
p ch y hc Php Energie Sant s19/1992 gi Di
n Ch
n-i
u Khin Li
u Php l Ph
n XHc
Vi
t Nam (Reflexologie Vietnamese).
3/ Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php ng dng tinh th
n bi
n d
ch ca Kinh D
ch vo thc ti
u tr
cho nn r
t bi
n ha. Vi quan i
m ny th cc vng phn chiu ca cthda m
t, da
u, loa tai,
bn chn, bn tay, lng...u khng c
nh. Do mt huy
t, mthnh phn chiu c thcha
nhi
u b
nh v ngc linhiu huyt, nhi
u hnh chcha mt b
nh. y l i
m khc bi
t c
n b
n
gia Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php vi cc phng php y hc c trc y trn thgii.
4/ Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php khng dng kim chm, khng dng thuc, khng btmch khi
cha b
nh nhy hc ctruyn hay chm cu. Do tnh an ton gn nhtuyti, t tn km khi
n
cho phng php c th"bi
n ngi b
nh thnh ngi cha b
nh cho chnh mnh". y c xem l
gi
i php c o nhtm cc phng php y hc trn thgii khng c.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 7

BMT
VN THUC T NHIN
Tc giHong Chu
Khoa hc hi
n ingy nay k
t lu
n cthcon ngil bmy sinh hc hon thi
n nhtca vtr.
Ho
t ng sinh hc ca bmy ny c nh nghin cu y hc dn tc Bi Quc Chu gi
i thch b
ng
thuy
t Ph
n Chi
u trong phng php cha b
nh ca ng c tn gi: "Din Ch
n-i
u Khin Liu
Php". Ngh
a l mitnh tr
ng tm l, sinh l, b
nh l, tnh c
m, tnh cch ca con ngi
u c bi
u
hi
n trn bm
t. Khi tc ng vo nhng i
m ph
n xhoc nhng vng ph
n xtrn m
t ng vi
chng bnh no ca cthth bmy sinh hc ho
t ng theo nguyn t
c ti
u ch
nh in
gi
m hoc khibnh. i
m c tc ng gil Huythay Sinh Huy
t.
Huy
t trn m
t c v nhcy thuc tnhin. Tng shn 500 huy
t trn mtc nh nghin cu
tm ra v hthng ha to thnh mt"vn thuc tnhin" trn m
t. Tc gia ra khi nim "vn
thuc trn m
t" vi tng "bi
n b
nh nhn thy thuc" v nhc nhmingi rng khng ph
i u
xa, ngay trn m
t mingi c hng tr
m "cy thuc qu" m chng ta cha bitkhai thc v xdng
cha b
nh cho chnh mnh. Tuy nhin trc khi nim "thuc trong cth
" con ngi c tr
t
sm ca l
ch sy hc ctruy
n phng ng m cc phng php Chm Cu, B
m Huy
t, Xoa Bp
cng vicc phng php cha b
nh dn gian trn kh
p cthkhng phidng thuc chng minh
i
u ny. Y hc hi
n
i (Ty Y) cng khng
nh v cho r
ng cthcon ngi l mtnh my s
n
xu
t thuc khng sinh. Song y hc hin
i cng cha bi
t b
ng cch no xdng thuc khng sinh do
cthsn xu
t phc vcho cth. Cho nn mikhi cthm
c bnh l cc lo
i ha dc lic
a vo cth
.
Phich
ng Din Ch
n b
ng cc thphp tc ng nhcy ln, co, g, day
n, dn c
o, hnng,
chm lnh ln cc huyttheo mththng hnh phn chiu vng m
t, da
u, bn tay, bn chn,
loa tai, lng... l gi
i p ti u bi
n "vn thuc tnhin" trn m
t thnh cc lo
i thuc cha b
nh
cho cth
?
L
ch sy hc phng ng trong chm cu ctruyn c Din Chm (trong ThChm Trung Quc)
gm 24 huy
t. TChm vi23 huy
t c cc lng y dng kim chm vo cc huyty trb
nh.
Xoa m
t cha b
nh cng ra itr
t sm kho
ng 3000 nm trl
i y. Trong sch "Lc
a Tin
Kinh" ca M T(thi vua Thun Trv Khang Hy nh Thanh Trung Quc) c mc Ta (xoa m
t)
d
y ngi ta cch xoa bp, day huyttrng th.
Di
n Ch
n ra i (1980) tiVi
t Nam th vi
c xdng bm
t ch
n on (Di
n Ch
n) v i
u tr
(iu Khi
n Li
u Php) c cc nh nghin cu y hc ch nhi
u hn. V m
t c coi nhmt
b
ng my tnh. Khi cha bnh, th
y thuc hay bnh nhn chc
n tc ng vo cc sinh huytc lin
quan
n cc bph
n bb
nh ging nhta b
m ln ntmy tnh gi
i cc bi ton. Cc ntb
m
chnh l cc "cy thuc" m ta va kh
o st.
V
n
t ra l: con ngihi
u "cy thuc" trn m
t mnh nhthno? Vic xdng cy thuc
y ra
sao? Huytc hi
u theo l thuyt"ti
u ch
nh" ca cthcng vi l thuy
t i
u khi
n thng tin
sinh v
t hc. Mi huyttng tnhmtcy thuc th chc c
n cvo tnh ch
t v tc dng ca
huytcng vi vi
c phi hp gia cc huy
t vinhau iu trchng b
nh cthmi th
y h
t c
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 8

gi trca "cy thuc trn m


t". Th d:huy
t 19 c c tnh i
u ha nh
p tim, h h
p, th
ng
kh...tng ng th
n kinh giao cm, lin htim, phi, ddy, rut..Huytny chtrcc chng b
nh
m
c c,n
ng ngc kh th, suyn, ng
t x
u kinh phong, cn au thng v
, suy nhc th
n kinh, suy
nhc sinh dc...
Th dtrn cho thy sphong ph vtnh n
ng v tc dng ca huyttrong i
u tr
, nhng thtmy
mc khi cho r
ng mi huy
t ph
i tng ng vimtcy thuc nht
nh. V sao v
y? V khi p dng
vo chng b
nh cth
, huy
t vitnh n
ng vn c trong mt cthlun lun "ng" skhc vi tnh
n
ng ca thuc tbn ngoi ctha vo. Chng h
n b
n c mtlo
i thuc chng bun ngth lo
i
thuc chc chn khng thi
u trng
t x
u kinh phong, huy
t p thp, m
c c,n
ng ngc kh th,
suy
n, cn au thng v
, suy nhc sinh dc nhhuy
t 19 ni trn, trong khi huy
t 19 chng
bun ngcng r
t hi
u qu
.
Bn c tin c iu ny khng? Xin ng vitin khi mnh cha thy. Ngc l
i bn hy tp lm thy
thuc cha b
nh cho chnh mnh v cho nhng ngi xung quanh i. Chcn mthp du c l, mt
cy d huy
t hay mt cy bt bi ( htmc), bn slm cho cn au thng vtiu bin trong kho
ng
mtpht, lm ngi ng
t x
u kinh phong ho
c bun ngt
nh l
i trong 30 giy khi
u bt bi ca b
n n
m
nh vo huyt19. Cn nhc r
ng, sng li? Hy l
y cc nc day vo huy
t 188, 196, 300, 180
b
n sthy cn nhc r
ng d
u d
n rihtnhc. Nu bau bng, bn hy xoa du vo vng huy
t 127,
63, 0 ri day
n m
nh vo cc huyty.
n y b
n c thtin vo iu va ni trn v bn tay "k
di
u" ca mnh ri .
Nhn vo hnh huy
t trn m
t, nhi
u nginy ra thc mc li
u t
t ccc bnh c thdng cc huy
t
trn mtcha c khng? Xin tha, miphng php cha bnh
u c ngh
a v gi trnh
t

nh ivi sc khe ca con ngi. Nn nhrng cthcon ngilun bi


n d
ch nhthin nhin v
t
o v
t. Do cng mtthbnh ging nhau, ngi ny cha theo phng php Di
n Ch
n, ngi kia
l
i ng vi Chm Cu, ngi thba liph hp vithuc men. C i
u phng php Din Ch
n h
thng c cc huy
t trn m
t. M
t l t
m gng ph
n chi
u, ni nhy c
m nhtca cthv cng l
"vn thuc tnhin" m ta va kho st. Hn na phng php cho ra i hng lotdng cy
khoa nhcy ln, cy co, ba g, que d, qucu gai... lm phong ph hn cc hnh thc tc ng
ln huy
t (cy thuc tnhin) trn m
t trong vi
c phng v trb
nh cho con ngi.
Cu trli cho v
n nu trn sl Di
n Chn vi hng tr
m huy
t (cy thuc) trn m
t thng qua cc
hnh ph
n chi
u trn m
t, ritmtph
n chi
u ln da
u, bn tay, bn chn, loa tai, lng...b
n c
thi
u trc k
t qucc chng b
nh thuc hthn kinh, htiu ha, hti
t ni
u, hsinh dc, htim
m
ch nhcc phng php y hc khc. Song i
u chy
u chnh l: ngi b
nh c ththam gia vo
qu trnh i
u trny mt cch hu hi
u.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 9

LNG V CON NGI


Tc giHong Chu
Lng ng ngh
a vi ctsng l bph
n quan trng b
c nh
t ca cthcon ngi. Ci lng ni chung
v ctsng ni ring c coi l itng nghin cu ca cc nh y hc xa nay.
Trong l
ch sy hc thu
t ngctsng hc (Osteopathys) xu
t hi
n tn
m 1870. Tin sAdrew Taylor
Still (M) bitr tm quan trng ca xng sng, ng tm ra phng php ch
n on v iu trb
ng
n
n bp, b
m huytv massage. ti ca ng tp trung vo cc dy ch
ng ct sng, cc dy th
n kinh
di ty sng. Ngy nay Mc mttrng o t
o cc bc sn
n v ch
nh ct sng cha b
nh
(Chiropractic). T
i Anh "Ctsng hc" vt ra ngoi khun khca "phng php ph" v c
Hong Gia Anh ch
p thu
n (Osteopathy Getsroyal OK, "Bella"). Thng 10/1991 t
i Php mhi
nghquc tvLng, hinght
p trung vo "ct sng hc", t
m quan trng ca ctsng vi cth
-s
tc ng x
u ti ct sng, bnh ctsng v cch cha.
Vy hc: cc nh "ctsng hc" t
p trung vo ph
n c
u trc cthxng v ccng mtsv
n
lin quan ti ph
n cu trc y.
Vchm cu: ph
n Lng (trong ThChm) c c Mch khi
u tcht xng ctsng ctchHi
m pha sau huytTrng Cng theo xng sng i ln n huy
t Phong Phgia chlm xng
sau gy riivo trong c l
i i ln
nh
u theo trn xung sng mi huy
t Ngn Giao (hp thnh
Nhm Mch v kinh Tc Dng Minh-hai bn ct sng cn c Kinh Tc Thi Dng Bng Quang hay
cn gil Kinh Bng Quang). Khi c M
ch pht b
nh th chyu xng sng cng un vn.
R rng l cc nh "ctsng hc" Ty y chgii h
n vo c
u trc cthhc thu
n ty v y hc phn
tch khi nghin cu vsng lng con ngi. Cn cc nh Chm Cu cng cha vt ra khi hKinh
L
c ca ng Y Chm Cu. V v
y khi Lng bb
nh ho
c bch
n thng, cc nh y hc Ty y v
ng y tm gi
i php i
u trkhng ngoi ph
m vi ct sng v Kinh M
ch.
Bi ny chng ti c
p Lng l con ngitheo thuytPh
n Chiu mrng ca phng php Din
Ch
n-i
u Khi
n Li
u Php. Vitttl Di
n Ch
n ca nh nghin cu y hc dn tc Bi Quc Chu
gi
i m nhng i
u y hc cha cp ti.
Theo thuytPh
n Chiu mrng ca Di
n Chn th con ngi l mttng thtrong tng bphn
nhM
t,
u, Bn Tay, Bn Chn, Loa tai, Lng...ph
n chiu ci tng thl Con Ngi, ng thi
tng thcon ngi y cng ph
n chi
u tng bph
n ca cth
-ph
n chi
u Tm Sinh L, B
nh L, Tnh
C
m, Tnh Cch ca con ngi qua nhi
u hnh v Sinh Huy
t khc nhau. Ca dao Vi
t Nam c cu:
"Nhng c th
t y lng ong
Va kho chi
u chng l
i kho nui con" hay
"Gilng ch
u n" ho
c
"Cha lng cho ngita
m"
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 10

NgiPhp cng ni: "Avoir bon dos" (chci lng tt)


Lng vi ci nhn tinh ttrong ca dao, spht ha trong ngn ngv nt bao qut ca thuy
t Ph
n
Chi
u mrng ph
n no cho ta th
y hnh dng, v
p, tm sinh l, b
nh l, tnh cm, tnh cch, sc
ch
u ng v vai tr ct trca ssng con ngi.
Nhn tgc ny r rng Lng mang nhi
u ngh
a nhn vn, "y hc v
n ha", "y hc tnhin" hn
cch nhn thng thng. Chb
ng hai hnh: hnh ph
n chi
u ngoivi cthtrn lng v
hnh ph
n chi
u nit
ng cthtrn lng trong shn 20 hnh ph
n chi
u trn lng ta c thnhn
bi
t kh
y nhng i
u va trnh by trn.
hnh ph
n chiu ngo
i vi cthtrn lng: c 2 hnh ngi chng ln nhau, ngiNam tng trng
cho Dng, ngiNtng trng cho m. Cthcon ngi l sha hp m Dng n
m gn trn
lng thuy
t iTry gia txng sng s(C7) v t sng Lng (D1)
n huytTrng Cng
kho
ng gia tsng cng v h
u mn. Trn cu trc ton bcthv c
u trc ny c
nh v
mtcch h
t sc chnh xc t"lc ph", "ngt
ng" n cc bph
n ngo
i vi cthnh: u, mnh,
chn, tay, m
t, miChnh xc
n mc khi cthbmt chng bnh no nh: bn tay bt, cc
ngn tay co qup khng ruira c, ta c thl
y d
u c l xoa vo vng A1 v A2 (bn tay trn lng),
ri dng i
u ngicu hnng cc i
m tng ng vi cc ngn tay, miim kho
ng mtpht tc th
bn tay shtt, cc ngn tay co duibnh thng (trng hp ny theo nguyn l ng ng), th bn
tay trn cth "ng" v "ng" vibn tay trn hnh ph
n chi
u ngo
i vi cthtrn lng.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 11

Trng hp au m
t ta c thxoa du v dng cy d day
n Sinh huytvng B1 (sau bvai) hoc
vng B2 (i
m ti
p gip gia cv lng). Hai vng B1 v B2 l mtca cthc phn chiu ln
lng qua 2 hnh ngi Nam v ngi N. Day n vi pht m
t sht.
Trng hp bth
n kinh ta, ta c thdng cy l
n, ln vng (C) ridng iu ng
i cu hnng (n
u
vng ny l
nh), hoc dng cc nc chm l
nh (nu vng ny nng), ta sc im ht nng hoc
l
nh but. i
m ht nng hoc lnh but(Sinh huy
t) ny cng l im cha ni ang nhi au di
(mng).
N
u by
u phihoc tim, ta chc
n xoa du vo vng s5 (phi) v s4 (tim) ridng cy ln, l
n vi
pht . Sau l
y iu ng
i cu hnng khong 1 pht ngi st
nh to,
u bt n
ng. l ta
tc ng vo vng ph
n chi
u Phiv Tim trn lng. Khi tc ng cthnhy c
m sti
u ch
nh
cho phiv tim d
n d
n trliho
t ng bnh thng.
Bn trng hp t tay, au m
t, th
n kinh ta, yu phiv tim c d
n ra lm th dcho ta thy bn
no au nhiu th day
n, hnng (hcch m
t da kho
ng 1cm) bn nhi
u hn, th
m ch day n, h
nng bn khng au cha bn au, hi
m bn trn (khng au) cha i
m bn di (au) ho
c h
nng, day
n im bn ngoi cha "lc ph", "ngt
ng" bn trong. l ta p dng l thuyt
ng ng, iXng, Tri-Phi, Trong-Ngoi, Trc-Sau...trong php bi
n d
ch ca Di
n Ch
n vo c
thcon ngi cha b
nh trong ph
m vi lng. Tuy nhin nhng trng hp trn ta c thlm nhiu
l
n trong ngy (sng-tra-ti) cho chu kau khng l
p l
i v lm nhiu ngy ty theo b
nh n
ng
hay nh
, lu n
m hay mi m
c ph
i.
C ngi hittccc b
nh trong cthcon ngic cha trn lng c khng? Cu hith
t th v
,
chng ti xin trli nhsau:
Lng phn chiu tng thcon ngi cng phic hi
u theo thuy
t Phn Chi
u-ngh
a l cc hnh
ph
n chiu trn lng bao gicng tng ng vi cc hnh phn chiu trn M
t-u-Bn Tay-Bn
Chn-Loa Tai...ca Di
n Chn. Mi khi cthbmt chng bnh no (thi gian v khng gian)
chng bnh ng vi hnh phn chi
u no trn cthcon ngi(c ng mic hi
n) th lc
cha theo hnh ng vi n l ttnht. i
u ny l gi
i c trng hp cng bt litbn tay, co
qu
p cc ngn tay ngi ny cha theo hnh ph
n chiu Lng, ngi khc c thcha theo
hnh M
t, ho
c ngithba l
i cha theo hnh ph
n chi
u Bn chn hay Loa taiBn trng hp
nu trn nu c
n cn ph
i k
t hp vin ung khoa hc, luyn kh cng hoc phihp vicc hnh
ph
n chiu khc mimong c k
t qucao. V con ngi l mt sinh v
t thng, lun lun bi
n d
ch
nhthin nhin v to v
t, cho nn chc mt hph
n chi
u duy nh
t v c
nh l khng ng.
Ton bphng php i
u trb
nh theo hph
n chi
u trn Lng
u khng c scan thi
p ca thuc
men v cng khng ph
i dng n kim chm. Lng ph
n chiu ton bcthcon ngi, chng ta c
thxdng cc dng cy khoa nhcy l
n, cy co, ba g (th
t tinh chm), cy d huy
t (l y c
cha b
nh ca phong php Din Ch
n) cng i
u ng
i cu, d
u c l, cao Salonpas, cc nc
xoa, ch, dn, hnng, chm l
nhtrn lng va tin li v lm hng ph
n cc bph
n ca cth
gip ta phng v trnhng b
nh thng thng mt cch hi
u qu
. Chnh v vy ta cn ph
i bo v
LNG v "Lng l Con Ngi".

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 12

PHN MU
GSTS Bi Quc Chu
Nghin cu vbmtkhng ph
i l mt v
n mi ivi cc nc c truyn thng y hc lu i, v
m
t l bph
n quan trng ivi con ngi. Mi tnh c
m, tm l, sinh l, b
nh l
u hin ra b
m
t. M
t cn dnh li
n vi
u l cquan iu khi
n ton thn, n cng l ni c nhi
u dy th
n kinh,
m
ch mu, kinh l
c ch
y qua. Do , mtl ni rtnhy c
m so vi cc ph
n khc trong cth
.
Theo ng Y, m
t cn l ni cha nhi
u kh Dng v l ni hi thay xutpht ca cc kh Dng.
Trong hthng Chm Cu cv
n cn mtshuy
t trn m
t v cng c dng cha mt sb
nh
chng.
Trong cc ti liu vsau ny ca Trung Quc th
y c xuthin Di
n Ch
n vi 24 Huy
t trn mtc
ghi l trb
nh ca t
ng phv tchi. Tuy nhin, trn thc tkhng th
y ai dng thu
n tu 24 huy
t
ny trb
nh ton thn.
Ngc l
i, Phng Php Di
n Ch
n-iu Khi
n Li
u Php, hon ton da trn cskhc, khng ph
i
theo hthng kinh lc nhcc huy
t m
t c ca thchm, m theo hthng m hnh phn chiu
gi l cc Hnh.
Th
t vy, trn cstha kki
n thc ca n
n Y Hc ctruy
n v hi
n
i,
c bi
t l Chm Cu,
chng ti k
t hp vi nhng pht hi
n tthc tlm sng, v tm ra c slin quan ch
t chgia
cc bphn trn m
t vi cc ph
n trong cth
. T, chng ti hthng ha cc lo
i du hi
u ny,
v xy dng thnh mtbmn ch
n on mi, da trn cc Hnh. V cng t, chng ti tm
c nhng quy lutchi phigia bm
t v cthnh: Lu
t Ph
n Chiu, Lu
t Ph
n Phc, Lu
t ng
ng, Lu
t i Xng, LutB
t Thng i
m, v.v
Qua , chng ti ra mtscch cha b
nh, chtrong ph
m vi bmtnhChm Cu, Chch, L
,
Day Bm, Bi D
u, Dn Cao, Day n bng cc dng cd huy
t nh: cy l
n, cy co, cy d
Vi hthng ha hn 500 Huy
t m
t, k
t hp vi nhng Phc i
u Trc Hiu Qu,Chng ti
trc mtscc b
nh v chng trn ton thn.
Cng thc tp, cng nghin cu v qua kinh nghi
m lm sng, chng ti cng tin tng, vi hthng
ha ny, k
t hp cng cc Phc iu Trc Hi
u Qu
, chng ta c thPhng B
nh v TrB
nh mt
cch hu hiu v nhanh chng nh
t.
N
u nhb
n c c tin mnh li
t vo khn
ng Tiu Ch
nh ca CThv nu nhb
n c d
p
thqua phng php Bo B
nh c oca Din Ch
n, chng ti tin r
ng, b
n cng nhchng ti
chc ththt ln quthtl KDIU
.
Hy Thnghin cu, thc t
p, ri hy ph phn, rihy Tin. V chnh l phng php hc t
p

y nghim tc v th
t l Khoa Hc.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 13

CSL THUYT CA DIN CHN


GSTS Bi Quc Chu

NH NGH
A
Din ch
n (chn on vng m
t) l phng php ch
n on da vo skh
o st b
ng nhiu hnh
thc khc nhau nh: nhn bng mt, khm bng tay, ho
c bng cc dng chay my mc, nhm
pht hin nhng biu hin vbnh l xut hi
n mt cch c hthng trn khun mt ca b
nh
nhn. Nhng thuyt ca din chn c trnh by di y, h
u h
t, c xy dng tnhng kinh
nghi
m lm sng thc tin c kim nghim r
t nhiu ln, v c phn loi theo 8 bnh
sau:
1. THUYT PHN CHIU
Vtr, x hi v con ngi l mt ththng nht (v
n vt ng nht th
). Do , con ngi l s
phn chiu ca vtr(nhn thn tiu thin
a). Trong con ngi, mi bphn c th (v dnh
mt, bn chn, bn tay, loa tai, mi, m
t, v.v) u ph
n chiu ci tng thca n (tc l cth).
Mt l mt bphn tiu biu,
i din cho ton cth
. Do , mi tr
ng thi thuc vtm l, sinh
l, b
nh l ca con ngi,
u c biu hi
n trn bmt. Hay ni mt cch khc hn: bmt
chnh l tm gng phn chi
u, ghi nhn mt cch c hthng, c chn lc, nhng g thuc v
phm vi con ngi, trng thi t
nh v ng ca n. Thuy
t ny c p dng vo khoa din ch
n
nhsau:
Mi huyt trn mt l i
m ph
n chiu ca mt hay nhi
u huy
t trong cthtng ng vi n.
2. THUYT BIU HIN
Thuy
t bi
u hin c biu hi
n qua 3 gc :
Khng gian: nhng g bn trong shi
n ra bn ngoi, nhng g bn di shin ln trn.
Thi gian:
-nhng g s
p xy ra sc bo trc.
-nhng g x
y ra u lu l
i du v
t.
-nhng g ang x
y ra u lu l
i bi
u hin.
Bi
u Hi
n B
nh L: nhng biu hi
n ny (xu
t hi
n di nhi
u d
ng khc nhau) c th
hi
n trn m
t mtcch c hthng v c chn lc, c gi l bi
u hi
n b
nh l (hay
thng tin b
nh l). Chng c tnh cht2 chi
u thu
n ngh
ch v
c bi
t ni c bi
u hin
b
nh l cng l ni i
u trb
nh. V d:tn nhang ni m
t l bi
u hi
n ca b
nh l v
cng l ni cha b
nh.
Ngoi ra mi d
ng biu hi
n b
nh l cho mi ngh
a khc nhau.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 14

3. THUYT PHN HIN


Theo lut biu hin, d
u hi
u b
nh xut hin theo tlthu
n vi b
nh trng hay ssuy km sc
khe ca cth
. Tuy nhin, c sph
n ngh
ch trong mt strng hp nhsau:
C qu nhi
u du v
t hay i
m bo b
nh so vi b
nh trong cth
, hay c qu t, hoc khng c du v
t
no bo b
nh, so vi b
nh t
t ang xy ra trong cth
. Hi
n tng ny, c v nhm
ng li thng tin
tcthln m
t brilon hay tc ngh
n. Cc trng hp ny thng t c gi trvm
t ch
n on
hay trli
u.
4. THUYT CC B
Khi mtcquan hay mtbph
n no trong cth
, c sb
t n tim tng, hay ang thik
di
n ti
n, th DA t
i vng sxuthin nhng d
u hi
u bo b
nh tng ng. Quy lutny chi phi
trn ton cthhn l bm
t. V d: da vng gan c tn nhang, ntrui(en hay ) ho
c tia mu
c ngh
a l gan c b
nh. Thuytny khi ng dng vi phng php Di
n Chn cn c ng dng nh
sau:
Mi huytngoi tc dng xa (ti cc cquan), n cn c tc dng cc b(t
i ch) v ln cn na. V
d:huy
t 188, ngoi tc dng lm gim au cgy v hhuy
t p, cn lm sng mt(v g
n mt).
Huy
t 180, ngoi tc dng lm gi
m au ngn tay ci, cn c tc dng lm gim au vng thi dng
(v vng thi dng).
5. THUYT NG B
C stng ng vvtr, slng, sc ,hnh thi v thi kxu
t hi
n, gia cc loid
u bo b
nh
trn mtv bn di cth
. Tuy nhin, i khi cng c ngo
i l
: cc du hi
n bo b
nh chxu
t hi
n
mttrong hai ni (ho
c trn mtho
c bn di cth), ho
c xuthin khng ng thi vinhau v c
khi khng cng lc vib
nh, thm ch xu
t hi
n r
t xa thi kb
nh ttxy ra.
6. THUYT BIN DNG
Cc d
u hi
u bo b
nh trn m
t khng phib
t bi
n, m tri li, thng hay thay i tnh ch
t, m
u s
c
v hnh thi ty theo thi gian, mc (n
ng, nh), tnh tr
ng v di
n ti
n b
nh t
t ca tng c nhn. V
d:b
nh tr
ng ang din ti
n th tn nhang hay v
t nm ni vng da tng ng vicquan hay bph
n
bb
nh c m
u s
c m hn ho
c bng hn. Ngc l
i, khi b
nh ni cquan thuyn gi
m, hay bti,
th vng da c m
u nh
t hn. Tuy nhin, v
n c mtvi trng hp ngo
i lnh: nt ruic
nh
nhn trung bo b
nh non so, m
c d cha h
t b
nh t
i non so th ntruivn khng bi
n m
t.

7. THUYT NG NG
Nhng g ging nhau hay tng tnhau th c lin hm
t thit, tm v
, ktchtv tc ng l
n nhau.
Thuy
t ng Hnh Tng T
Nhng g c hnh d
ng tng tnhnhau, th c lin hm
t thi
t v tc ng l
n nhau. V d:cnh
mi c hnh dng tng tnhmng, do lin htimng. Hoc sng mic hnh dng tng t
nhsng lng, do c lin hti sng lng.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 15

Thuy
t ng Tnh Tng Lin
Nhng g c tnh chttng tnhau th c lin hm
t thit, thu ht v tc ng ln nhau qua hnh thc
t
ng cng (sinh) hay ho giiln nhau (kh
c).
8. THUYT GIAO THOA
Thng thng th cc d
u hiu ch
n on hi
n ra cng bn vicquan hay bph
n bb
nh. V d:g
my bn m
t ca b
nh nhn c d
u hi
u bo b
nh, th cnh tay bn mtca b
nh nhn bau (v gmy
lin hti cnh tay). Nhng c mtscc d
u hi
u ch
n on (d
u hiu bo b
nh) vng m
t, tay,
chn, bung trng, v mng ca hnh trn m
t th
nh thong c tnh giao thoa ivi mt sb
nh
nhn. Hi
n tng ny, cng thy x
y ra ivi cc huy
t cc vng v bph
n ni trn. Trng hp
ny, thng c sgia tng mc nh
y c
m ni huy
t ho
c tnh trng b
nh ivi cc bph
n ni trn.
V d:chn my bn phic tn nhang, th cnh tay bn tri c b
nh. ivi nhng tnh tr
ng giao thoa
ny, b
nh trng thng n
ng hn bnh thng.
Trn y l 8 thuytcn b
n ca phng php Di
n Chn.
t c ktqutt trn lm sng, ngoi
vi
c nm vng 8 thuy
t c
n bn trn, ngip dng cn ph
i bi
t linh ng vn dng mtcch sng t
o
ty theo tng ca b
nh.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 16

GIN YU 8 THUYT CN BN
1. THUYN PHN CHIU
Mi huyttrn m
t l i
m ph
n chiu ca mthay nhi
u huy
t trong cthtng ng vi n.
V dnhhuy
t 8 va l i
m ph
n chi
u ca tim cng l im ph
n chi
u ca tuyn gip tr
ng.
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hi
n nhng Sinh Huyttrn vng mt. Sinh huy
t
(au, thn, nga, cng, m
m, v.v) pht hi
n ni vng cquan hay bphn no, th cquan hay b
phn ang bb
nh.
2. THUYT BIU HIN
Biu hin b
nh l (hay thng tin b
nh l) c tnh ch
t 2 chiu thun v ngh
ch, ngh
a l ni c biu
hin b
nh l, th ni cng l ni cha trb
nh. Ngoi ra mi dng biu hin b
nh l cho mi
ngh
a khc nhau.
Thuyt ny ng dng chn on b
nh qua spht hi
n nhng du hi
u (nm, tn nhang, mn,
v.v) xut hin trn vng da mt. Sxut hi
n ca nhng du hi
u, cho ngi p dng bit mc
b
nh nng hay nh
, nhiu hay t, thuc vcquan hay bphn .
V d:trn da m
t vng gan xu
t hi
n tn nhang, ngh
a l bo hiu gan c b
nh. Nhng n
u trn da m
t
vng gan l
i xu
t hi
n thm mn bc, th b
nh gan c mn bc v tn nhang, sn
ng hn l b
nh gan ch
c tn nhang (midng bi
u hi
n b
nh l cho mi ngh
a khc nhau). Tng t,nhthay v, mc tn
nhang th vng gan mc mn bc. N
u em so thi gian cha trmn bc vitn nhang, th mn bc
trmau hn, nn b
nh gan c mn bc nhhn.
3. THUYT PHN HIN
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hin nhng d
u hi
u (nm, tn nhang, mn,
v.v) xut hin trn vng da mt theo tlthun vi c
n b
nh. Tuy nhin, i khi kh ng dng, v
ti vng bb
nh, c qu nhiu du hiu, hoc gil
i khng c du hi
u no. Thuyt ny tng t
nhthuyt thhai (thuy
t bin hi
n),
u thng qua nhng du hiu chn on.
4. THUYT CC B
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hin nhng d
u hi
u (nt rui, tn nhang,
mn, v.v) xut hin, khng nhng trn vng da m
t, m cn kh
p cton thn.
So vi thuy
t thhai v thba (thuy
t bi
n hi
n v thuy
t phn hi
n) th thuytny ng dng rng hn.

c bi
t nh
t ca thuytny l:

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 17

Mi huytngoi tc dng xa (ti cc cquan), n cn c tc dng cc b(t


i ch) v ln cn na.
V d:huy
t 188 ngoi tc dng lm gim au cgy v hhuy
t p, cn lm sng mt(v g
n m
t).

5. THUYT NG B
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hin nhng d
u hi
u (nt rui, tn nhang,
mn, v.v) cng xu
t hi
n, khng nhng trn vng da mt, m cn xut hi
n ni vng bb
nh.
Tuy nhin, i khi cng c ngoi l: cc d
u hi
n bo b
nh chxut hin mt trong hai ni (ho
c
trn m
t, hoc bn di cth), hoc xut hin khng ng thi vi nhau, v c khi khng cng
lc vi b
nh, thm ch xut hin r
t xa thi kb
nh tt xy ra.
V d: Trn vng da mt gan c tn nhang, th vng gan trn lng hay ngc, c thc nt rui hay
mn nga cng mt lc. Hoc c thmn nga c trc, ri tn nhang c sau, hay c tn nhang,
m khng c mn nga v ngc li. Hoc nhi
u khi, khng c mn nga v khng c tn nhang,
nhng li c sinh huyt t
i vng gan.
6. THUYT BIN DNG
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hin nhng d
u hi
u bo b
nh trn mt. D
u
hiu bo b
nh ny khng ph
i bt bi
n, m tri li, thng hay thay i tnh cht, mu sc v hnh
thi ty theo thi gian, mc (n
ng, nh
) vtnh tr
ng v din tin b
nh t
t ca tng c nhn.
V d: b
nh tr
ng ang di
n ti
n th tn nhang hay v
t nm ni vng da tng ng vi cquan hay
bph
n bb
nh c mu sc
m hn hoc bng hn. Ngc li, khi b
nh ni cquan thuyn
gim, hay bt i, th vng da sc mu nht hn. Tuy nhin v
n c mt vi trng hp ngo
i l
nh: nt rui c
nh nhn trung bo b
nh non so mc d cha ht b
nh t
i non so th nt rui
v
n khng bin m
t.
7. THUYT NG NG
Thuy
t ny ng dng cha trb
nh qua sng dng thuyt ng hnh tng t(nhng g c
hnh dng tng tnhnhau th c lin hm
t thi
t v tc ng l
n nhau), v thuyt ng tnh
tng lin (nhng g c tnh ch
t tng tnhau th c lin hmt thit, thu ht v tc ng l
n
nhau qua hnh thc t
ng cng (sinh) hay ho gii ln nhau (kh
c).
V d: sng mi c hnh dng tng tnhsng lng do c lin hti sng lng (ng hnh
tng t). Hay huy
t 34 lin hti Tim (ha) th tng cng htr(sinh) cho huy
t 124 lin hti
T(th) v bha gi
i bi huyt 300 lin hti thn (thy) (ng tnh tng lin).
8. THUYT GIAO THOA
Thuy
t ny ng dng chn on b
nh qua spht hin nhng d
u hi
u hi
n ra cng bn vi c
quan hay bph
n bb
nh.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 18

V d:gmy bn mtca b
nh nhn c d
u hi
u bo b
nh th cnh tay bn mtca b
nh nhn bau (v
gmy lin hti cnh tay).
Nhng c mt scc du hiu chn on (du hiu bo b
nh) vng mt, tay, chn,
bung trng, v mng ca hnh trn mt th
nh thong c tnh giao thoa i vi mt s
b
nh nhn. Hin tng ny cng thy xy ra i vi cc huyt cc vng v bphn ni
trn. Trng hp ny, thng c sgia tng mc nhy cm ni huyt hoc tnh trng
b
nh i vi cc bphn ni trn.
V d:chn my bn phic tn nhang th cnh tay bn tri c b
nh. ivi nhng tnh tr
ng giao thoa
ny b
nh trng thng n
ng hn bnh thng.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 19

CSL THUYT CA IU KHIN LIU


PHP
GSTS Bi Quc Chu

NH NGH
A
i
u Khi
n Li
u Php l phng php PHNG v TRB
NH b
ng cch tc ng vi nhiu hnh thc
khc nhau (chm, chch, l
, hnng, chm nng, chm l
nh, xoa, day, dn cao, b
m, n, vut, bi
d
u, xung i
n, v.v) vo nhng Vng v Ph
m Vi BMt. V bmt n
m trong ph
m vi
u no, v
v nhng huyt trn m
t c tnh cch i
u khi
n cc bph
n trong cth(gip cthi
u ch
nh tc
quan
u no), nn phng php ny gi l iu Khi
n Li
u Php. N
u xt trn l thuy
t i
u khin v
Thng Tin Sinh V
t hc, th mi huyt trn Mt l mt tr
m thu, pht, thng tin ca cth
; ng thi
cng l ni tiu Ch
nh, XL thng tin. C thni mi huy
t va l mt bphn NhnPht thng tin, va l mt bphn iu Ch
nh thng tin.
CC THUYT TRONG IU KHIN LIU PHP
1. Thuy
t ng BThng i
m
Khi trong cthc sb
t n xy ra t
i mt cquan hay bphn no , th ngoi nhng triu
chng nh: cm gic au ti ch(cc b) m cn xut hin mt hay nhiu chau tng ng (ng
bthng i
m) ti vng phn chi
u ca n trn M
t. Nhng cm gic nh: au, thn, cm, mi,
tc, nhi, t, nhc, nng, rt, v.vt
i nhng i
m au ny, lun tlthun vi mc v tnh
trng ca b
nh chng ang xy ra. Do , khi im au gia t
ng, th b
nh tnh thm nng, hoc
im au gi
m, th b
nh cng gi
m theo. V khi i
m au (hay c
m gic) khng cn au
na, th cng c ngh
a l, cn b
nh c dt im hon ton.
Tht ra, c
m gic au xut hin cng mt lc (ng b) vi b
nh ang xy ra trong cth, v c
m
gic au , cng chl mt trong nhng biu hin ca b
nh l m thi. Trn thc t, ngoi nhng
cm gic au va nu trn, cn c rt nhiu d
ng biu hi
n khc thng v bt thng khc cng
xy ra ng bvi cn b
nh ang x
y ra. Cho nn, khi ch
n on v trb
nh, chng ta cng c
n
phi lu tm n. N
u khng th sch
n on b
nh skm i phn chnh xc.
2. Thuy
t Bt Thng im
Thuy
t Bt Thng im l thuyt nhm mc ch bsung cho Thuyt ng BThng im thm
r rng. Tng tnhThuyt ng BThng i
m, khi mt cquan hay bphn no trong c
thc b
nh, th ni vng tng ng vi n trn Mt, cng sxu
t hi
n mt hay nhi
u i
m khng
au (bt thng im), ho
c c c
m gic au t hn so vi i
m bn cnh.
c bit, nhng i
m
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 20

khng au ny, thng nm trong vng au tng ng (ph


n chiu) vi bph
n c b
nh trong c
th(m trung hu Dng cn, Dng trung hu m cn). Cho nn, nhi
u khi chm vo nhng
im khng au ny, l
i mang n k
t qutt hn l trn nhng i
m au. y l k
t qukim
nghi
m trn kinh nghim lm sng. Tm li, sim khng au ny, thng tlthu
n vi mc
v tnh trng b
nh. Ngh
a l, nu b
nh thuyn gim th sim khng au cng gim theo, cho

n khi ht b
nh th nhng i
m khng au cng bi
n mt.
Thuyt ny cng nhthuy
t ng BThng im c gi tri vi tt ccc huyt trn ton c
th.
3. Thuy
t Thi Cc
Vn dng thuyt Ph
n Chi
u, chng ti thy bm
t cn l ni phn chi
u ca Thi Cc. , n
c thhin nhsau:
Thi Cc sinh Lng Nghi: m-Dng
Lng Nghi sinh TTng: Thi
u Dng-Thi Dng-Thi
u m-Thi m
Bn trn thuc Dng (+), bn di thuc m (-)
TDi ln thuc Dng-TTrn xung thuc m
Bn Phi thuc Dng-Bn Tri thuc m
TTri qua Ph
i thuc Dng-TPhi qua Tri thuc m
TNgoi vo Trong thuc Dng-TTrong ra Ngoi thuc m
Chi
u Thng ng thuc Dng-Chiu Nm Ngang thuc m
m Dng i xng nhau qua mt trc hay mt tm i
m trung tnh-Phi m Phi
Dng
m Dng va c tnh i Khng va c tnh Ph Trnhau
m Dng kh
p mi ni. Ni no c m t
t c Dng ho
c ngc li
Trong m c Dng-Trong Dng c m
m Dng bin ho tsthay i ca khng gian v thi gian
Cc m sinh Dng-Cc Dng sinh m
Dng Tm Tn: m hm Dng-m TDng Tn: Dng hm m
C m bt sinh-c Dng bt trng
4. Thuy
t Phn Phc
V
t cc tt phn: Cc m sinh Dng, Cc Dng Sinh m.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 21

Ty theo tnh trng b


nh l, mi huyt thch nghi vi mt t
n s, cng v thi gian khch thch
nht
nh. Nu vt qu thi h
n sgy ra sphn tc dng, hoc i khi khng cn tc dng
na. iu ny cng c ngh
a l nu cha
t c mc nht
nh ni trn th k
t qucng s
khng t c trn vn.
Lu : Qu trnh tiu ch
nh va m ttrn, chx
y ra ng vi l thuyt, khi c kch thch
mt l
n, v sau yn kim cho n khi c c
m gic nga bo hiu schm dt chu kiu
ch
nh. Nu ht giai on ny, ta li kch thch l
n thnh th li xy ra mt chu kiu ch
nh mi
nhtrn (mi ln kch thch to nn mt cung ph
n xmi). Do , sc hai trng hp:
1- l skch thch lin tc ngay t
u.
2- l slu kim qua nhi
u chu ki
u ch
nh trn v
n sem l
i k
t qutrliu lu bn hn.
Tm l
i, mi huy
t c mt
nh mc vthi gian, t
n sv cng kch thch tng ng vi
b
nh.
Thuyt ny c gi trvi cc hnh thc tc ng vo huyt nhchm kim, i
n chm hay dn cao.
Nhng r nt nht l hnh thc chm kim.
5. Thuy
t i Xng
Mt shuy
t trn cth, nh
t l trn mt, c tnh i xng nhi
u chiu khng gian. C 3 trc i
xng quan trng trn mt l:
trc dc gia m
t (tuyn O)
trc ngang gia mt (tuy
n V-Huy
t 8)
trc ngang qua gc chn my (tuy
n IV - Huyt 26)
C 2 tm i xng quan trng trn m
t l H.26 (tuy
n IV) v H.19 (gia tuyn VIII v IX). Nhng
huyt hay bphn i xng nhau th c tnh tng thay khng nhau. Do c tht
ng cng
hay ha gi
i nhau. V dH.106 i xng vi H.8 qua H.26. Hai huyt ny c tnh tng tnhau
nhng cng c tnh i khng nhau nn c thha gii nhau khi c tc dng ng lc.
6. Thuy
t Bnh Thng Nhau
Gia ngi cha b
nh v b
nh nhn c mi quan hki
u bnh thng nhau. Mi quan hny b
chi phi bi lut tng thng, tng tc v ph
n hi.
Trng hp ny thng xy ra ph
m vi iu trbng chm cu hay n ma (xoa bp) hn l bng
thuc.
V d: ngi thy chm cu sm
c phi ng b
nh ca b
nh nhn m mnh cha (nht l khi ngi
cha b
nh km sc khe hn ngi b
nh).

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 22

7. Thuy
t Nc Chy VChTrng
Mi huyt trn mt khi btc ng schuyn kh vni cquan hay bphn ang c b
nh ch
khng chuyn vni khng c b
nh. iu ny c thnhn ra r rng khi b
nh tht n
ng. Ni mt
cch khc hn, b
nh cng n
ng th ng dn truy
n cng r r
t. Tri l
i, ng d
n truyn cng
y
u km th b
nh tr
ng cng thuyn gi
m, v ng dn truy
n sbin mt khi cn b
nh dt hn.
Hin tng ny, tng tnhnc chchy vo chtrng (ang thi
u nc), chkhng chy vo
chang
y nc. Thuyt ny cng gii thch t
i sao khi cng mt huyt m c lc li dn truyn
ra cnh tay, c lc l
i truyn ra pha lng (v d: huy
t 0). l ty theo b
nh nhn ang bb
nh
u. Tuy nhin, ta cng nn bit: mi huyt chlin hn mt scquan hay mt bph
n m
thi.
Ch thch: ng dn truy
n l cm gic rn nhnhkin b, dn
n cquan hay bphn ang
bb
nh, thng thy cc b
nh nhn nhy cm khi chm trng huy
t.
8. Thuy
t Sinh Khc
C ssinh khc cc huyt trn Mt. Ssinh kh
c ny l tng i, v ph
n ln ty thuc vo chu
kkh lc gia cc huy
t vi nhau, trong mt thi i
m no .
V d: H.26 khc H.6 . H.34 sinh H.124. Ngh
a l hai H.124 v H.34 khi i chung vi nhau spht
huy tc dng ln hn khi i chung vi cc huyt khc. Ngoi ra, cng c ssinh kh
c gia b
nh v
cth
.
V dH.127 kh
c b
nh tiu chy do lnh bng. H.26 gi
i ru, gii c. C thni cc b
nh trn
kcc huy
t trn. Thuyt ny cng c gi trtrong Din Ch
n: c ssinh hay kh
c gia cc d
u
hiu chn on v tnh tr
ng b
nh l.
V d: b
nh nhn bchng nc cc hay sng chn th kh trnh khi tvong. Ho
c vng m thuc
ph(sc trng), tnhin hi
n ra s
c hng (thuc ha), th c ngh
a l phi ang c b
nh, v ha
khc kim. Hay g m thuc tim (sc ) tnhin c m
u xanh en (thuc thy) th tim c b
nh v
thy kh
c ha, v.v

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 23

BN BC KHM B
NH V CC KTHUT
KHM B
NH
GSTS Bi Quc Chu
Vic
u tin ca Cha B
nh l Khm B
nh. Ngh
a l, tm hi
u xem b
nh nhn bbinh g? b
phn no? Mc b
nh ra sao? au thno? au bao lu? C chu khay khng?
y l vic bt buc phi lm, v n
u khng, ta lm sao bit cha b
nh g?
Nhiu ngi, hb
nh nhn
n l cnh
m m
t nh
m mi nho v ly cy d huyt
n, day lung
tung trn mt b
nh nhn, ho
c chm li
n, m chng cn khm bng cch d Sinh Huyt (n chn),
hay Quan St Mt ngi b
nh (Di
n ch
n), hay SDa Mt b
nh nhn (Thit chn), hay Hi Kb
nh
nhn (Vn chn) xem hb
nh g? Mc ra sao? Nhthlm sao c thcha ng b
nh c.
Xa nay, trong nghnh Y, ng cng nhTy, vn khm b
nh chn on,
nh xem b
nh
nhn mc phi b
nh g? V nguyn nhn u? l vn trc tin phi t ra ca vi
c cha b
nh.
Nu ng Y c tchn: Vng (nhn), V
n (nghe), Vn (hi), Ch
n (chn on), th Ty Y cng c:
Nhn, S, N
n, G, Nghe. Tt cnhm mc ch lm sao
nh r c b
nh nhn bb
nh g?
Mc b
nh ra sao? t, mi c cch xl thch ng, ng hu em l
i kt qutrliu mau
chng v hu hi
u.
Ni mt cch khc hn, vi
c khm b
nh l mt cng vic trng yu v cn thi
t. Bi v, qua ,
ngi khm b
nh mi c thbit r b
nh cquan, t
ng phno? B
nh ra sao? Thi gian mang
b
nh ng
n hay di? Nguyn nhn xa, gn, to tc ra sao, v.vThm vo , ngi khm b
nh cn
phi lu tm n: tm t, tnh cm, nguyn vng, ttng ca ngi b
nh; vhon c
nh sinh sng
ca b
nh nhn; cch cxca b
nh nhn i vi gia nh; quan hnhn tca b
nh nhn ra sao?
qua , c thhiu r hn vb
nh tr
ng, h
u c tha ra nhng phng php iu trthch
hp vi tng tnh trng ca tng b
nh nhn.
Tng tnhvy, mun thc hi
n c cng vi
c y phc t
p v tnhny, chng ta cng c
n
phi p dng bn bc khm b
nh nhsau:

NHN
S
D SINH HUYT
HI
1. Nhn (Vng chn)
l phng php quan st b
nh nhn qua: sc mt, dng i
u, cch
, i, ng, nm, ngi ca b
nh
nhn ra sao? V d: s
c m
t ca b
nh nhn mu g (ti xanh, trng bt, ta, tm ti hay thm x
m,
v.v) m
t my c nhn nh, kh ch
u, c m bng rn la, c mhi ht, c i c nhc, c mt
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 24

mi, v.v). Ngoi ra, trn da mt c tn nhang khng? N ng u? ho


c c nhi
u np nh
n
khng? Hay c bnm khng? Nu c th nm u, v.v
Ta phi nhrng: mi du hiu trn m
t, cng nhmi tr
ng thi, cch
, hnh ng ca b
nh
nhn, ho
c tng hp cc du hiu ,
u phn nh tnh trng sc khe, b
nh tt ca b
nh nhn.
Cho nn, c
n phi quan st tht kcng, t, m tm ra ng gc b
nh. C nhvy, mi cha
c b
nh mt cch c hiu quv nhanh chng.
2. S(Thi
t Chn)
l phng php ch
n on b
ng cch SDA hay Svo HUYT. Nhit ca da th
t cng nh
sn chc, trn lng, m
n mng cng u ph
n
nh tnh trng sc khe hay b
nh t
t ca b
nh
nhn.
V d: da th
t cm mm nho v l
nh ph
n nh cquan Bng Quang bnho (suy yu), nn b
nh
nhn hay m
c chng i tiu nhiu, ti
u m, hay tiu khng cm c, ho
c nhit gia trn
(nng) v c
m (lnh) khc nhau r rt. i
u , chra b
nh nhn bCao Huyt p.
3. D Sinh Huyt
n Chn-Ch
n (g vo huy
t)-Nhit Chn (ngi cu).
y l cng tc thng d ng nh
t tm hiu b
nh tr
ng ca b
nh nhn qua vic khm ph cc
IM NHY CM (sinh huy
t) trn DA MT. C ththc hin b
ng CY D, BA G hay
cc dng ckhc. Theo l thuyt ng BThng im: khi cc cquan, bphn no trong
cthbri lon chc nng hay bthng tn, th cquan hay bphn , sgi TN HIU
ln trn MT qua cc vng hay cc huyt tng ng vi n. Do , thng qua vi
c khm ph
cc IM hay VNG NHY CM ny, chng ta stm ra c nhng bphn hay vng, ,
ang, v sp c b
nh trong cth. ng thi, chng ta cn c thbit c mc nng nh
, t
ng
gim thno?
V d: dng CY D HUYT d qua huyt 3, thy b
nh nhn nhn m
t ku au, th ta c thsuy
lun ra, cquan h h
p ca b
nh nhn ang suy yu (cthl ho, cm, tc ngc v.v). Sau khi
cha trmt thi gian, D li huyt trn, khng cn au nhiu nhtrc, th bi
t ngay b
nh
gim. V khi huyt khng cn au na, cng c ngh
a l b
nh dt hon ton.
Ho
c ta c thD Sinh Huy
t b
ng iu Ng
i Cu. Khi bt g
p i
m no Ht Nng Nhi
u Nht,
Mnh Nht, Su Nht, th bi
t ngay l cquan, bph
n tng ng ang c b
nh (thng do hn).
y cng l cch D Sinh Huyt Nhy Cm Nht v Chnh Xc Nh
t.
4. Hi (Vn Chn)
Hi l vi
c c
n thit tm hi
u B
nh Tnh (tnh trng b
nh), B
nh Nguyn (nguyn nhn b
nh) m
ng hay Ty Y cng th
. V c nhiu vn lin quan
n b
nh, m chthng qua vi
c Hi K
B
nh Nhn mi c thhi
u c ttng Cho nn, qua vic Hi, ta c thbi
t c b
nh nhn
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 25

au nhthno? au u? Cng nhnguyn nhn su kn ca b


nh , do u m c (nhquan
hvchng hay quan hni lm vic).
Bit t cu hi mt cch KHOA HC v KHO LO th ngi cha b
nh sn
m vng c tnh
trng b
nh, cng nhnguyn nhn gy ra b
nh. T, c thchn ra phng n thch hp cha
b
nh.
V d: sau khi hi b
nh nhn, ta khm ph ra b
nh nhn hay bvim hng l v c thi quen ht
thuc l v ung nhiu nc l
nh trong ngy. Mun trt
n gc c
n b
nh vim hng ny, chng
ta chcn khuyn b
o b
nh nhn nn king chay gi
m h
n vi
c sdng hai mn trn th b
nh t
nhin bt, khng c
n i
u trnhiu ngy m b
nh tnhin cng lnh.
Ni mt cch khc hn: rt nhiu b
nh sc cha khi ddng n
u ta bit cch HI tm
nguyn nhn gy ra b
nh. Ph
i bit ch
u kh hi b
nh nhn. ng smt Thi Gi.
V MT THI GIAN HI NHNG BT C THI GIAN TRLIU.
Tm l
i, ng trc b
nh nhn, ta phi Bnh T
nh, TTin, v tin hnh y , c
n th
n BN
BC KHM B
NH . Thc hi
n c Bn Bc trn l ta n
m c hn phn na (50%)
k
t qutrb
nh ri.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 26

NHNG BIU HIN B


NH L HAY DU HIU
BO B
NH TRN MT
GSTS Bi Quc Chu
Du hiu bo b
nh thng biu hi
n trn bmt ca con ngi. Mi lo
i bi
u hi
n phn
nh mt
tnh trng b
nh l khc nhau. i
m c bi
t l chng xu
t hin mt cch c tr
t tv c hthng
h
n hoi. Ni mt cch khc hn, nhng bi
u hi
n ny, n
m trong nhng vng nh
t
nh, trong cc
hnh trn mt ngi, tc l nhng vng tng ng vi cc cquan, bph
n c hthng
ha.
Do tnh chnh xc, cth
, chi ti
t ca cc hnh, ngi p dng phng php ny, chcn bit
nhng biu hin ca b
nh l (tc l nhng biu hin khc thng hay b
t thng) n
m vtr no
ca hnh, hnh dng, tnh ch
t ca n ra sao l bi
t, b
nh nhn bb
nh ho
c chng g,
u (t
ng ph, kinh mch, bphn no), mc v tnh trng b
nh ra sao?
C hai lo
i bi
u hi
n b
nh l:
1- Loi th
y c bng mt (qua quan st tr
ng thi t
nh v ng ca bm
t)
2- Loi khng thy c b
ng m
t (ghi nhn qua cm gic, xc gic nhs, n, vut hay dng
cc loi dng cnhcy d huy
t, cy l
n, v.v)
1. Loi Thy c Bng Mt
Hnh Thi: khung xng, cc m, cc c, sn chc ca da th
t, tnh n hi ca cc
m cc c, sco git ca da th
t, u xng, u m, hnh thi ca mch mu (cc loi), hnh
thi ca da, hnh th, hnh dng ca tng bphn, khu vc trn m
t.
Np Nh
n: np nhn (di, ng
n, ln, nh), v
t c
t (ngn, di).
Mu Sc: mu da, khi s
c sng sa hay u m, bng lng hay sn si, hoc nm en, nu
, ta, xanh, x
m vng, v.v
Du Vt: mn, trng c, tn nhang, nt rui, mn th
t, mn cm, bt, lang ben, mch
mu, tho, nm, m, lhng, llot, lng m
ng, lchn lng, cc vt ban, v.v
Lu : Khi Di
n chn phi lu n phn tng qut nh: khun mt, vmt, nt mt, sc mt, tc
tai ca b
nh nhn.
2. Loi Khng ThThy c (gm 2 loi)
C
m gic ca b
nh nhn: au, khng au, t, but, nhi, thn, mi, cm, cng, phng
nng, bng, nga, rt, nng n, m, nht, cn, x, chm chch, v.v
Nhit ni vng au hay sinh huy
t: m, nng, mt, lnh (di 37 ).
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 27

Mt SD
u Hi
u Ch
n on Nhn Th
y B
ng
M
t
KHU VC
TRN-vng H. 197
khu vc m
t ca Hnh
Ph
n Chi
u Ngoi Vi (H1)
TRN-vng H.310, 360,
423, 421
CUNG MY

Bi
u Hin B
nh L
Tn nhang, nt ri,
th
o

Th
o
Tn nhang

NGH
A
B
nh vmt: cn th
, lon sc, thoi ho
hong im, cm nc, nhn p, mt ng,
v.v
B
nh tm thn, nhc u kinh nin
vng H.98: au khu
u tay
vng H.97: au vai, to bn
vng H.100,129: au ctay, v
o c, hay b
cm

N NG
(gia hai u my)

Th
o, n
p nhn su,
tn nhang, nt rui

B
nh tim mch :nhi mu ctim, co tht
ng mch, ln tim
B
nh LI - HM - RNG

M MT TRN

Tn nhang

B
nh MT

Tn nhang, nt rui

B
nh sn thn, b
nh v, kh, hi
m mun,
sy thai, au cnh tay

Gia MI v G M

Tn nhang, nt rui

B
nh HO -SUYN-LAO PHI

CNH MI

Tn nhang, v
t nm,
nt rui

B
nh MI : vim xoang, vim mi dng

Nhi
u np nh
n 2
bn ph
n trn sng
mi

au LNG kinh nin

NGOTM
(m m
t dui)

(lo trn)
SNG MI
(pha trn)
SNG MI
VNG H.61 v U MI

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

vt nm, nt rui, tn
nhang
Nt rui

au CT SNG
Bb
nh nng bphn sinh dc: lit
dng, tinh long, ung th, bu tcung

Page 28

VNG H.41, 50, 233

Tn nhng, nt rui

au/y
u gan, vim gan, ung thgan

VNG H.37, 40, 39

Tn nhang, nt rui,
th
o

au l lch, ddy

NHN TRUNG

Tn nhang, nt rui,
th
o, lhng nh

B
nh vng sinh dc n: kh, dsy
thai, him mun, tiu ra mu, ung tht
cung

Hai Bn NHN TRUNG

Tn nhang, nt rui,
th
o

B
nh bung trng (bu, ri lon kinh
nguyt, au vng i, v
, d
ch hon)
B
nh ng rut, huyt trng hay bao t,
to bn

VIN MI

Tn nhang st vi
n
mi trn-nm

BNG M

Cc tia mu

Nhc u gi, sn li

VIN MI

Cc tia mu

Vim hng, vim ddy, yu sinh l

CM

Tn nhang, nt rui,
np nhn

Lnh chn, ti
u m, i ti
u khng cm li
c, bi chn, au chn, gy chn

G M

Tn nhang, nt rui

B
nh v, b
nh tim, ri lon thn kinh tim

Trc DI TAI vng


H.14, 275

Tn nhang, rt rui,
v
t nm

Hen suy
n, vim hng, au gy

CNH MI

Tn Nhang

B
nh BAO T-au Thn Kinh To

VIN TAI

Tn Nhang

BGAI CT SNG

NH TAI

Nt Rui

B
nh MT

VNG H.7 (bn tri)

Nt Rui

KH

U MI

Tn Nhang

Pholip CTCUNG

CM

Th
o

Ti
u Khng Cm c

CM

Nt Rui

SI BNG QUANG

SN CN

Nt Rui

UNG THLI-B
nh LI-CGY

Trn y l mt sdu hiu DIN CHN, c tc dng gi , gip cho cc b


n nghin cu, o
su cc biu hin b
nh l khc m cc bn sgp trn thc t. Mong cc b
n p dng mt cch
kho lo, v c
n trnh ng bhi
u lm l Xem Tng.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 29

Mt SHuy
t Gip Chu
n on v Cha Tr
B
nh
Huyt 103

Chn on

Tiu Trng

Huyt 290

Vim Xoang

Huyt 12

Gai Ct Sng

Huyt 15

Huyt p Cao

Huyt 39

Bao T

Huyt 37

L Lch

Huyt 50

Gan

Huyt 41

Mt

Huyt 300

Thn

Huyt 269, 3

Tim

H.61, 74, 64 (vng tam gic)

Vim Kh Qun

Huyt 38 (vng tam gic)

To Bn

H. 14, 275 (vng tam gic)

Vim Hng

Huyt 143 (vng tam gic)

Tr

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 30

HUYT THNG DNG

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 31

HUYT THNG DNG

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 32

BNG TM HUYT TRN MT


Hng dn:
* huyt khng gch cho cha nhng huyt nhn thy c pha trc mt (hnh chnh din)
* huyt c gch cho v t mu cha nhng huyt nhn thy c khi nhn ngang mt (hnh trc din)
TA
CH THCH
HUYT
STT
TUYN
TUYN
S
NGANG
DC
Trn ng bin gia bnh tai v da mt-ngang
nh di khuyt di
1
0
VII
P-Q
bnh tai
2
1
VII
O
Trn on ni hai huyt 61 (hai bn 1mm)
Trn ng dc qua gia c on ngi-ngang qua u trn ca np nhn
3
3
VII-VIII
G
mi m
4
5
VIII
D
5
6
X-XI
G
6
7
IX
B
7
8
V
O
8
9
X-XI
M
9
10
VIII-I
N
10
12
V
B
11
13
VI-VII
G
12
14
VIII-IX
P-Q
Ni tip gip gia bdi tri tai v gc hm

nh ca hm su nht gia xng chm v xng hm di sau tri


13
15
VIII-IX
P-Q
tai (xem hnh sau tai gc di bn phi)
14
16
V
P-Q
15
17
IX
E
16
18
V
C
17
19
VIII-IX
O
im cao nht ca rnh nhn trung, ni gip vi mi
18
20
V
A
19
21
VI-VII
B
im ni3/5 trn v 2/5 di ca on thng thuyt 127 n huyt
20
22
XI-XII
O
87
21
23
VII-VIII
O
Trn tuyn VIII vi mili mt
22
26
IV
O
im gia on nihai im cao nht ca u my
23
27
X
L
Trn ng dc qua chhm cuigxng my-ngang chn cnh
24
28
VIII - IX
M
mi
25
29
X
E-G
26
30
VII - VIII
L-M
27
31
VI - VII
G
28
32
VIII
G
Bn phi
29
33
VII - VIII
M
30
34
III - IV
C-D
Cch btrn u trong cung my khong 5mm
31
35
VIII - IX
B
32
36
VIII -IX
E-G
33
37
VIII
G
Bn tri
34
38
IX
G
35
39
VIII - IX
E-G
Giao im ca np nhn mi m v ng ngang chn cnh mi

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 33

36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

40
41
43
45
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57

VIII
VIII -IX
VII - VIII
VII - VIII
VIII
VIII
VIII - IX
VIII - IX
XII
VII -VIII
IX -X
TAI
TAI
TAI
V - VI

H
H
O
B
E
D-E
E-G
G
D
D-E
O

Bn tri
Bn phi
im ni1/3 trn v 2/3 di ca on thuyt s 1 n huyt s23

P-Q

51

58

VII - VIII

D-E

Chlm nht ca k huyt trn vnh tai


(Bn tri-Bn phi l huyt 52). Ngang huyt 61 trn ng dc tip
xc vi bngoi cnh mi tri

52
53

59
60

VI
VI

L
M

54

61

VII - VIII

55
56
57
58
59
60
61
62
63

62
63
64
65
68
69
70
71
72

XI
IX
VIII - IX
IV
VI
VI
VIII - IX
VII - VIII
VIII - IX

M
O
D
C
M- N
M
G
D-E
L

64

73

VI

65
66

74
75

VIII
VIII - IX

D-E
D-E

67

79

VII - VIII

TAI

68

80

XII

A-B

69

85

X - XI

P-Q

70
71
72
73
74
75
76

87
88
89
91
94
95
96

XII
VI
XI
VIII
X
IX - X
X

O
N-P
E
C
P-Q
P- Q
N-P

77

97

III - IV

D-E

78
79
80
81

98
99
100
101

III - IV
III - IV
IV - V
XII

H-K
G-H
L-M
B

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Bn phi
Bn phi(bn tri l 120)
Bn phi
Ngang chn cnh miphi v tuyn dc G bn phi
Bn phi, bn tri l huyt s58

Giao im ca ng dc qua btrong khe mt v u trn ca np


nhn mim (st bdi xng mi)

im thp nht chn cnh mi

Bn tri (Bn phil huyt 50)

Giao im ca ng dc qua gia con ngi (nhn thng) v bdi


xng hc mt
im gia on bin gia cnh miv da mt
im gia ca on bin gia mt trc di tai v da mt- im gia
on nihuyt s0 v 14
Giao im ca ng thng di khe ming khong 1cm v tip
tuyn bmi di
im linht ca cm (im gia cm )

St btrn cung my, l im ni1/3 trong v 2/3 ngoi ca on t


u my n
nh my
Thng trn im cao nht ca cung my, st btrn cung my
im gia huyt 97 v 98

Page 34

82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93

102
103
104
105
106
107
108
109
113
120
121
123

III - IV
II
XI
XI
III
III
III - IV
IV - V
IX
VIII
VIII - IX
II

L-M
O
G
H
O
B
O
O
D
E
D-E
K

94

124

II

95

125

II - III

96

126

97
98
99
100
101
102
103
104

127
128
129
130
131
132
133
138

XI - XII
II - III
III - IV
V
V
VIII
VIII - IX
VI - VII

O
G
L
M
L
K
K
TAI

105

139

III - IV

106

143

VIII - IX

107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117

145
156
157
159
162
163
170
171
173
174
175

VII - VIII
XI - XII
XI - XII
XI - XII
XI
IX - X
VI - VII
VII - VIII
VIII
VII - VIII
II

D-E
D
D
E
L
O
TAI
D-E
O
B
B

118

177

III - IV

M- N

119
120
121
122
123

178
179
180
183
184

VIII
IV - V
IV
IV
VI - VII

B
C-D
M
M- N
B

124

185

II - III

M- N

125
126
127

188
189
191

IV - V
VI
II

B-C
O
M- N

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Ngay chnh gia trn

Bn tri
Bn tri
Giao im ca ng ngang gia trn v ng dc qua bngoi
trng en
Giao im ca ng thng chnh gia mt v m tc trn hoc i
xng huyt 173 qua huyt 26
Trung im ng cong phn cch bmi di v cm

Trong tc, pha trn tai. Nm trn trc ingang qua im gia huyt
106 v 65 (chnh gia tuyn III-IV, ngay phia trn
nh ca vnh tai)
Giao im ca ng dc gia mi v ng tip tuyn ngang btrn
ca hai lmi (mingc ln, hnh nhgc di bn phi)
Giao im ca ng dc qua bk he mt v bcong trn cm

Bn phi

St m tc thi dng. Nm trn trc ingang qua im gia huyt


106 v 26 (chnh gia tuyn III-IV)

St bdi xng mi
St m tc thi dng. Nm trn trc ingang qua im gia huyt
103 v 106 (chnh gia tuyn III-IV)
im ni1/3 trn v 2/3 di ca on tu my n huyt s8
St m tc thi dng. Ngang huyt 103

Page 35

128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139

195
196
197
200
201
202
203
204
209
210
215
216

III
IV - V
II
TAI
TAI
TAI
TAI
TAI
V - VI
O-I
III
III - IV

M- N
A-B
C

140

217

IV - V

141
142
143
144
145
146
147

218
219
222
226
227
228
229

III - IV
O
X
X - XI
X - XI
IX -X
X

K
D
G
D-E
B
D-E
H

148

233

VIII

G-H

149
150
151
152
153
154
155

235
236
240
245
247
253
254

XI - XII
X - XI
IV
IX - X
VIII - IX
VIII - IX
XII

O
O
B
N-P
O
O-A
A-B

156

255

XII

B-C

157

256

XII

D-E

158

257

XII

E- G

159

267

III - IV

160
161
162
163
164
165
166
167

268
269
270
274
275
276
287
290

III - IV
VII - VIII
X
VII - VIII
VIII - IX
VII - VIII
VIII - IX
VII

E
H
K
P- Q
P- Q
K
B
B

168

292

XI - XII

169
170
171

293
300
301

XI - XII
I
I

G-H
E
G

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

D
D
L-M
H

St m tc thi dng. Ngang huyt 106


im ni2/3 trn v 1/3 di ca on tu my n huyt s8

Di huyt 219 k hong 5mm

Trn ng dc tip xc vi bngoi xng hc mt v gia bdy


ca my

(Bn phi). Giao im ca ng ngang im gia cnh mi, ng


chnh gia tm ng tv bngoi trng en (nhn thng). Hp vi
huyt 41 v 50 thnh tam gic u
im ni1/5 trn v 4/5 di ca on thuyt 127 n huyt 87

im cch ng dc gia cm 4mm v trn g xng hm di


im ni1/4 trong v 3/4 ngoi ca on cong theo g xng hm
di thuyt 254 n huyt 292
im gia ca on cong theo g xng hm di thuyt 254 n
huyt 292
im ni1/4 ngoi v 3/4 trong ca on cong theo g xng hm
di thuyt 254 n 292
im nm trn ng thng qua tm con ngi v chnh gia bdy
ca my
Ngang huyt s3

Ngang huyt 14
Ngang huyt s3
Ngang huyt s19
Nghang huyt s1
Trn ng dc qua gia c on ngi-ngang im linht ca cm,
trn g xng hm di
Ngang huyt 22

Page 36

172
173
174
175
176

302
303
305
308
310

I
I
IX - X
IX
III

H
K
G-H
P- Q
C

177

312

IV - V

178
179
180
181
182
183
184
185
186

319
324
330
332
333
340
341
342
343

III - IV
III - IV
V - VI
III
II - III
I
I
I
XI - XII

L-M
K
C
D
H
B
C
O
M- N

187

344

XI - XII

L-M

188

345

XI - XII

L-M

189

346

XI - XII

190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210

347
348
353
354
355
356
357
358
360
365
377
379
401
405
421
422
423
432
437
458
459

X - XI
O-I
VI
VI
V - VI
VIII
VI
VI
III
XII
O
O
O-I
II - III
II
II
II
VI - VII
VIII - IX
II - III
V - VI

B
O
H
E
D
H
D-E
K
E
O
C
B
O
C
D
E
G
E- G
H
H
M- N

211

460

M- N

212
213
214
215
216
217
218

461
467
477
481
491
505
511

X - XI
VI - VII
III - IV
VII - VIII
VI - VII
V - VI
IX - X

K
D-E
B-C
G-H
D
C
E

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Trung im ng ngang nihai im thp nht ca u my. Ngay


di huyt 26 khong 3-5 mm ty bdy ca cung my

Trn gxng hm di
im ni1/4 ngoi v 3/4 trong ca on cong theo gxng hm
di thuyt 343 n 293
im gia ca on cong theo gxng hm di thuyt 343 n
huyt 293
im ni3/4 ngoi v 1/4 trong ca on cong theo gxng hm t
huyt 343 n huyt 293
Trn ng dc qua gia lmi, st bcong trn cm
im gia huyt 126 v 342

Bn phi

Ni chi ca cm

im gia on nihuyt 197 v huyt 310

Trung im tuyn E-G

im ni1/3 trc v 2/3 sau ca on thuyt 130 n btrc m


tc mai
Trn ng tip tuyn v i bmi di
Kt hp vi huyt 61 v 491 thnh tam gic u
im ni2/4 trn v 1/3 di ca on thng thuyt 34 n huyt 26
Bn tri (kt hp vi huyt 37, 40 to thnh tam gic u
im ni2/3 trn v 1/3 di ca on tu mt n huyt s6

Page 37

219
220

521
555

221

556

222

557

223
224
225
226
227
228
229
230

558
559
560
561
564
565
567
630

XII
V
Trn
tuyn 0
Trn
tuyn 0
0
0
0
III
0
VI
II
VIII - IX

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

O
N-P

Gia m tc mai-ngang ui mt

O
O
G
H
E
G
K
D
Q
B-C

Trn huyt 556

Huyt nm st m tc trn

Page 38

NHNG HNH QUAN TRNG

HNH S 1
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 39

HNH S 2

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 40

HNH S3
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 41

HNH S 4

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 42

HNH S 5

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 43

HNH PHN CHIU NI TNG TRN MT

HNH S6
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 44

HNH PHN CHIU NI TNG TRN MT V TRN

HNH S7
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 45

HNH S8

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 46

HNH S9

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 47

HNH S10

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 48

HNH S 11

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 49

HNH S 12

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 50

HNH S 13

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 51

HNH S 14

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 52

HNH S 15
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 53

HNH S 16
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 54

HNH S 17

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 55

HNH S 18
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 56

HNH S 19
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 57

HNH S 20
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 58

HNH S 21
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 59

HNH S 22
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 60

HNH S 23
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 61

HNH S 24
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 62

HNH S 25
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 63

HNH S 26
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 64

HNH S 27
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 65

HNH S 28

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 66

NHNG DNG CCN BN DNG


TRONG CHA BNH
CY D HUYT
CY CO

CY LN CU GAI I NH

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

CY LN CU GAI I LN

Page 67

CY BA NH

CY BA LN

NGI CU

DU
MASSAGE

Nhng dng ccn bn trn v nhng dng cc bit cho Viet


Massage c tht mua website http://ngobenatural.com hay qua
in thoi: (623) 792-7449 hoc (623) 444-0696.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 68

TM B
HUYT CN
BN

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 69

BM HUYT
Dng cho nhng ngi suy nhc cthmi la tui. Nu thy n km, xanh xao, gy
m hoc mun ln cn th dng bny. Ngoi ra bny cn dng cha ung thmu.

22, 127, 63, 7, 113, 17, 19, 64, 50, 39, 1, 290, 0.

VTR HUYT
22 (XI, O)
lin hrut non v bng i

127 (XI, O)
lin hy tcung, gt
chn, bng di, rut non

63 (IX, O)
lin hbao t, l lch, t
cung

**Lu c thai khng c


chm hay day n

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

TC DNG

CHTR

Bi bkh lc
Gim au bng di
Gim nhu ng rut

An thn mnh
n trung, lm m bng
(btrung ch kh)
iu ho nhu ng rut
Hnh kh
Tng lc

iu ho kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
iu ho stit d
ch
bphn sinh dc n,
ming
Tng cng khnng
sinh l (nam v n)
Lm cng dng, kch

Lnh cm, suy nhc


sinh dc, dng nuy,
lit dng
Chng mt xy xm
Kinh phong
Cn au ddy
Kh nc ming
Kh m o
ng ming

Suy nhc cth


au bng tiu chy
Kit l
Kinh khng u
Di tinh, bch i
Tiu kh
au rng hm di

Mt ng, kh ng
mhi chn tay
Suy nhc cth
Suy nhc thn kinh
Suyn, sc thuc
Kh tiu, au thng v
au bng, lnh bng
Huyt trng, dau bng
kinh
Cn nghin ma ty,
thuc l

Page 70

7 (IX, B)
lin htuyn sinh d c v
tuyn ty

113 (IX, D)
lin htuyn Ty (l ma),
thn kinh phv(tk sX)

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

thch tuyn v
Lm cng tnh min
nhim
Trn thng vng ct
sng, tcung, ddy
iu ch
nh sco c
(dng vt, tcung, tay
chn)
Lm m T, V
, thng
kh
iu ho kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
Tng cng tnh min
nhim
Hnh kh (lm cho kh
vn hnh, lu thng),
hnh huyt (lm cho
huyt lu thng mnh
trong cth)
Lm m ngi
Tiu vim, tiu c
Trn thng vng bng,
bung trng, d
ch hon,
di
Lm hng phn tnh dc
iu ho stit d
ch
bphn sinh dc nv
mi
Tng ng thn kinh h
hit (TK sXII)

Tng cng tnh min


nhim
Trn thng vng bung
trng, d
ch hon, i,
ty tng
Trtiu ha

Huyt p thp
au thn kinh tam thoa
au bng kinh
Kinh nguyt khng u
Cc bnh vtcung
i ng (diabetes)
Ngc, v nh, tc tia
sa

Suy nhc sinh dc.


Chm c con
Ltai ra nc trong
au bng si rut
Rong kinh
Kinh nguyt khng u
Huyt trng
U nang bung trng
Vim tuyn tin lit
au i v
au tc d
ch hon
Smi, vim mi dng
i ng
Vo li, li, cm
Bu c

au bung trng
au d
ch hon
au i
Km tiu ha
i ng
Cn au do vim Ty
au thn kinh ta
Suyn
au ddy
Bu c

Page 71

17 (IX, EG)
Chng dng
lin htuyn thng thn Tiu vim
Lm m, bthn thy
v tng thn
Tiu m
iu ha huyt p
Trn thng vng i, v,
**Lu : trnh dng huyt
tht lng, thn, rut gi
ny, nht l huyt 17(-) trong
Cm mu
trng hp llot (nhlot
iu ha sco c
bao t)
Tng tthuc
Corticoid

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty
Nghin thuc l
au quanh khp vai
Lkhng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
co bp yu hoc ct
cung mcha trn)
Tr
, li dom, to bn,
vim i trng

iu ho tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
**Lu : vng nhn trung v
Ci thin h hp
vng mi tuyt i trnh chm Lm m ngi
khi c mn bc u xut hin
Lm hng phn tnh dc
v khi c thai.
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i) v
chng nn
Tng ng TK giao cm
Tng tthuc
Adrenalin

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Dng
Vim nhim
Thp khp
Suyn
au vng i, v, tht
lng
Suy nhc cth
Huyt p thp
Thn hnhim m
Tiu chy, kit l
Phng rt (cha llot)

Page 72

64 (VIII, D)
Tng ng thn kinh
thit hu (TK sIX)

Tiu vim, tiu c


Lm long m
Trn thng vng bn
(hng), ddy

50 (VIII, G)
lin hgan v can kinh

iu ch
nh gn, c
Tng cng tnh min
nhim
An thn
Trn thng
Tiu vim
Lm tng huyt p
Thng kh
Chng dng
iu ho kh huyt
Gii c
Lim hn (cm mhi)
Trtiu ha
Cm mu
Trn thng vng gan,
mt

Bong gn (tay, chn, c


gy)
Dng, nga khp
ngi, ni may
Mt ng
au mi cgy, vo c
Kinh phong
au hng sn
Bnh gan, mt, xgan
ctrng
Nhc
nh u, nhc
u ddi
Huyt p thp
Phong thp, mhi
tay chn
T
nh mch trng
Kh tiu, chua, no hi
Bn, tiu chy, tr
Mi nght do lnh
au thn kinh tam thoa
Rong kinh, bng huyt
Lit mt, bnh vmt,
mt m
Ho (do gan)
Bu c, vim mi d
ng
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm
chn thng (nh)
Si mt, si gan, vim
gan siu vi
Cholesterol trong mu
cao

**Chng ch
nh: ngi c
bnh huyt p cao trnh dng
huyt ny

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

au khp hng
au thn kinh ta
au ddy
Lit chi di
au li, au hng
Suyn kh th, vng
m

Page 73

39 (VIII, E/G)
lin hbao tv vkinh

Trn thng vng ddy


v ngn tay tr
Tiu vim, tiu thc
Kch thch n ung
Hst
Hhuyt p

au ngn tay tr, co


dui kh khn
au thn kinh tam thoa
(TK s5)
au chn, au vkinh
Huyt p cao
Bnh vmi, nght mi,
smi
Mn mt, lit mt, mi
sng au, sng v, tc
tia sa
Nhc rng, sng nu
Bu c
Bing n

1 (VII, O)
lin htim

An thn (lm d
u thn
kinh)
iu ha nh
p tim
Gim tit d
ch
Tng huyt p
Thng kh (a kh ln)
Tng lc (lm tng
cng sinh lc, lm
khongi)
Lm m ngi
Lm cng dng
Gim au ct sng

Suy nhc cth


Suy nhc thn kinh
au ct sng (khng
cui nga c), cp
xng sng
au bng do lnh
Tiu chy, kit l
au thn kinh ta
Suy nhc sinh dc (lit
dng, to tinh, di mng
tinh)
au bng kinh
Tr
, li dom
Rong kinh
Bch i
Smi
Ri lon nh
p tim, mt
kh th

Trn thng vng tht


lng, hai bn c
iu ha tn d
ch (m
hi, nc tiu, nc
bt)
Gin c(iu ch
nh s
co c)

Suy nhc cth


au cc n chm,
vo c
Kh tiu
Ph chn
au tht lng

**Chng ch
nh: huyt p
cao

290 (VII, B)
lin hvi kinh tam tiu

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 74

0 (VII, P/Q)
lin htuyn thng thn
v nhiu vng trong c
th(nhlng, tay, chn,
bphn sinh dc,)

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

n
nh thn kinh
iu ho tim mch,
gim cgit ng mch
iu ha huyt p
Trn thng (gim au)
Tiu thc (lm tiu ha
thc n)
Cm mhi, gim tit
d
ch (gim xut tit cc
cht d
ch)
Vng mch, cm mu
Lm m, tng lc
Lm co tht tcung
Lm cng sinh dc
(bn tinh, bthn thy)
Tng sc khng c
th, bi bnguyn kh

Suy nhc cth, mt


mi
Suy nhc sinh dc,
xut tinh sm
Cm lnh, smi
Huyt p cao hoc thp
Cn au bo thn
Cc bnh ngoi da, l
lot, chy nc vng
Ra mhi tay chn
Tim p nhanh
Cc bnh mt
Vim mi dng
Cn nghin ma ty
Nhc rng hm di
Kh tiu
Tiu nhiu, sc thuc
Thn kinh ta
Lit dy thn kinh s7
ngoi bin
au bao tdo thn
Huyt trng
Phng lnc si.

Page 75

BTIU VIM, TIU C


Dng cha nhng ni bsng ty, llot

41, 143, 127, 19

41 (VIII, H)
lin hmt v m kinh

Trn thng
iu ho stit mt
Lm sng mt
iu ha lng
cholesterol trong mu,
hp
Gim au vng c, gy,
vai, na bn u, hng
sn
Gim au vng gan,
mt, ddy

Huyt p cao
Nga, dng
Cc bnh vgan, mt
(nhsi mt, n khng
tiu)
au hng sn
Bnh hong n (vng
da)
au ddy
Ming ng
Thp khp
To bn
au chn dc m kinh
Cholesterol trong mu
cao
Nhc hai bn u, nhc
na u (migraine)
Mt ng
Nhc c, gy, vai
Mmt, nng mt

143 (VIII, O)

Nhun trng
Hst, thanh nhit
Trn thng vng xng
cng
Lm mhi
Hhuyt p

127 (XI, O)
lin hy tcung, gt
chn, bng di, rut

An thn mnh
n trung, lm m bng
(btrung ch kh)
iu ha nhu ng rut

Mt ng, kh ng
mhi chn tay
Suy nhc thn kinh, c
th

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Huyt p cao
au vng xng cng
au ct sng
au thn kinh ta
Tr
, li dom
To bn, kit l
St khng ra mhi
Nng trong ngi

Page 76

non

Hnh kh
Tng lc

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

** Lu : vng nhn trung v


mi trnh chm khi c mn
bc u xut hin v khi c
thai.

iu ha tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
Ci thin h hp
Lm m ngi
Lm hng phn tnh dc
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i), v
chng nn
Tng ng thn kinh
giao cm
Tng tthuc
Adrelanin

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Suyn, sc thuc
Kh tiu, au thng v
au bng, lnh bng
Huyt trng
au bng kinh
Cn nghin ma ty,
thuc l
Cn run lp cp (2 hm
rng nh vo nhau)
Nhc rng hm di
Lit mt, au thn kinh
tam thoa (thn kinh s
5)
Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty, thuc
l
au quanh khp vai
L, khng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
co bp yu hoc ct
cung mcha trn)
Tr
, li dom, to bn,
vim i trng

Page 77

BTIU U BU
Dng tr
cc khi u, cc loi bu (bu lnh, bu c hay cn gi l ung
th) bphn no trong cth.
41, 143, 127, 19, 37, 38

41 (VIII, H)
lin hmt v m kinh

Trn thng
iu ho stit mt
Lm sng mt
iu ha lng
cholesterol trong mu,
hp
Gim au vng c, gy,
vai, na bn u, hng
sn
Gim au vng gan,
mt, ddy

Huyt p cao
Nga, dng
Cc bnh vgan, mt
(nhsi mt, n khng
tiu)
au hng sn
Bnh hong n (vng
da)
au ddy
Ming ng
Thp khp
To bn
au chn dc m kinh
Cholesterol trong mu
cao
Nhc hai bn u, nhc
na u (migraine)
Mt ng
Nhc c, gy, vai
Mmt, nng mt

143 (VIII, O)

Nhun trng
Hst, thanh nhit
Trn thng vng xng
cng
Lm mhi
Hhuyt p

127 (XI, O)
lin hy tcung, gt

An thn mnh
n trung, lm m bng

Mt ng, kh ng
mhi chn tay

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Huyt p cao
au vng xng cng
au ct sng
au thn kinh ta
Tr
, li dom
To bn, kit l
St khng ra mhi
Nng trong ngi

Page 78

chn, bng di, rut


non

(btrung ch kh)
iu ha nhu ng rut
Hnh kh
Tng lc

Suy nhc thn kinh, c


th
Suyn, sc thuc
Kh tiu, au thng v
au bng, lnh bng
Huyt trng
au bng kinh
Cn nghin ma ty,
thuc l
Cn run lp cp (2 hm
rng nh vo nhau)
Nhc rng hm di
Lit mt, au thn kinh
tam thoa (thn kinh s
5)

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

iu ha tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
Ci thin h hp
Lm m ngi
Lm hng phn tnh dc
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i), v
chng nn
Tng ng thn kinh
giao cm
Tng tthuc
Adrelanin

Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty, thuc
l
au quanh khp vai
L, khng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
co bp yu hoc ct
cung mcha trn)
Tr
, li dom, to bn,

** Lu : vng nhn trung v


mi trnh chm khi c mn
bc u xut hin v khi c
thai.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 79

vim i trng
37 (VIII, G)
lin hl lch v tkinh

38 (IX, GH)
lin hrut gi, thn

Tng tit d
ch bphn
sinh dc n, rut v cc
khp
Tim vim (gim sng)
Tiu c (gim m)
Nhun trng
Thanh nhit
Trn thng vng i v
bsn, ngn tay gia,
vng thn
Lm thng kh i
trng, lm trung tin
Tng tthuc khng
sinh

Cm mu
Thng kh hnh huyt
Trtiu ha
Gim au vng l lch
Tiu m nht
iu ha sbi tit
nc tiu

Suy nhc cth


Tiu t, tiu nhiu, b
tiu
Tiu nng gt
au vng l lch
Xut huyt (rong kinh,
chy mu ddy)
T ton thn
Tay chn nng n, bi,
ph
Nng u
au dy thn kinh tam
thoa
Nhiu m nht
Suyn do T
Lit dy thn kinh s7
ngoi bin (lit mt)
Sng bm (do t ng va
chm, chn thng)

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

au ngn tay gia


au vng i
au bsn
Cc bnh vim nhim, u
nht, c m, vt thng
nhim trng
Cc bnh ngoi da
To bn
B trung tin (sau khi
gii phu)
au lng vng thn
Nng st
Thiu cht d
ch cc
khp (kh khp)
Thiu cht d
ch rut
gi (to bn)
Thiu cht d
ch m
o (kh m o)

Page 80

BTHNG
Bm cc huyt theo thttdi ln trn, trcc chng bnh cm lnh, rt run, mt
mi, vim xoang, vim mi, v.v

127, 50, 19, 37, 1, 73, 189, 103, 300, 0

127 (XI, O)
lin hy tcung, gt
chn, bng di, rut
non

An thn mnh
n trung, lm m bng
(btrung ch kh)
iu ha nhu ng rut
Hnh kh
Tng lc

Mt ng, kh ng
mhi chn tay
Suy nhc thn kinh, c
th
Suyn, sc thuc
Kh tiu, au thng v
au bng, lnh bng
Huyt trng
au bng kinh
Cn nghin ma ty,
thuc l
Cn run lp cp (2 hm
rng nh vo nhau)
Nhc rng hm di
Lit mt, au thn kinh
tam thoa (thn kinh s
5)

50 (VIII, G)
lin hgan v can kinh

iu ch
nh gn, c
Tng cng tnh min
nhim
An thn
Trn thng
Tiu vim
Lm tng huyt p
Thng kh
Chng dng
iu ha kh huyt
Gii c
Lim hn (cm mhi)
Trtiu ha
Cm mu
Trn thng vng gan,

Bong gn (tay, chn, c,


gy)
Dng, nga khp
ngi, ni may
Mt ng
au mi cgy, vo c
Kinh phong
au hng sn
Bnh gan, mt, xgan
ctrng
Nhc
nh u, nhc
u ddi
Huyt p thp
Phong thp, mhi
tay chn

**Chng ch
nh: huyt p
cao, ngi c bnh huyt p
cao trnh dng huyt ny

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 81

mt

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

** Lu : vng nhn trung


v mi trnh chm khi c
mn bc u xut hin v
khi c thai.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

iu ha tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
Ci thin h hp
Lm m ngi
Lm hng phn tnh dc
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i), v
chng nn
Tng ng thn kinh
giao cm
Tng tthuc
Adrelanin

T
nh mch trng
Kh tiu, chua, no hi
Bn, tiu chy, tr
Mi nght do lnh
Rong kinh, bng huyt
Lit mt, bnh vmt,
mt m
Ho (do Gan)
Bu c, vim mi d
ng
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm
chn thng (nh)
Si mt, si gan, vim
gan siu vi
Cholesterol trong mu
cao

Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty, thuc
l
au quanh khp vai
L, khng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
Page 82


37 (VIII, G)
lin hl lch v tkinh

Cm mu
Thng kh hnh huyt
Trtiu ha
Gim au vng l lch
Tiu m nht
iu ha sbi tit
nc tiu

1 (VII, O)
lin htim

**Chng ch
nh: huyt p
cao

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

An thn (lm d
u thn
kinh)
iu ha nh
p tim
Gim tit d
ch
Tng huyt p
Thng kh (a kh ln)
Tng lc (lm tng
cng sinh lc, lm
khongi)
Lm m ngi
Lm cng dng
Gim au ct sng

co bp yu hoc ct
cung mcha trn)
Tr
, li dom, to bn,
vim i trng
Suy nhc cth
Tiu t, tiu nhiu, b
tiu
Tiu nng gt
au vng l lch
Xut huyt (rong kinh,
chy mu ddy)
T ton thn
Tay chn nng n, bi,
ph
Nng u
au dy thn kinh tam
thoa
Nhiu m nht
Suyn do T
Lit dy thn kinh s7
ngoi bin (lit mt)
Sng bm (do t ng va
chm, chn thng)

Suy nhc cth


Suy nhc thn kinh
au ct sng (khng
cui nga c), cp
xng sng
au bng do lnh
Tiu chy, kit l
au thn kinh ta
Suy nhc sinh dc (lit
dng, to tinh, di mng
tinh)
au bng kinh
Tr
, li dom
Rong kinh
Bch i
Smi
Ri lon nh
p tim, mt
kh th

Page 83

73 (VI, G)
lin hphi, thn,
tim,mt, v, bung trng,
cnh tay, vai, lng, chn,
bng i

An thn
Trn thng, tiu vim
vng v, ngc, mt
Kch thch tuyn sa,
bung trng
Thng kh
Hnh kh, hnh huyt
mnh
Lm nng ngi
Tng ng huyt nh
cn

Cn au ngc vng tim


Mt ng, ho khan
au bung trng, au
thn, d
ch hon
Tiu kh, tiu nhiu, tiu
m
au khp vai, cnh tay
au nhc mt, km
mt
Sn thn
Nng u (do lnh u)
Tc tia sa, sng v

189 (VI, O)
lin htim v ct sng

Trn thng vng ct


sng lng v gia ngc
iu ha kh
Chng co git

Nhc rng
Kinh phong
au ct sng lng
Nng ngc, mt tim
Kh th, suyn
au
nh u

103 (II, O)

Tng cng tr nh, tr


thng minh, stp trung
ttng, shot ng
An thn
Thng kh
Gim au
nh u
Gim au ct sng
Lm t
nh to, sng sut
Tng ng
nh u
Tng ng huyt Bch
hi

Suy nhc cth


Suy nhc thn kinh
Kinh phong
Nhc
nh u
Km tr nh, km nng
ng, km hng hi
au ct sng
Tr
, li dom
Sa dcon
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm,
chn thng

Bthn, lm hng phn


tnh dc, lm cng
dng (300+)
Trn thng vng thn,
tht lng, ngn tay tr

300 (I, E)
lin hthn

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Nghin thuc l
au lng vng thn
Tiu m
Suy nhc cth, suy
nhc sinh dc, dng
nuy

Page 84

0 (VII, P/Q)
lin htuyn thng thn
v nhiu vng trong c
th(nhlng, tay, chn,
bphn sinh dc,)

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

n
nh thn kinh
iu ho tim mch,
gim co git ng mch
iu ha huyt p
Trn thng (gim au)
Tiu thc (lm tiu ha
thc n)
Cm mhi, gim tit
d
ch (gim xut tit cc
cht d
ch)
Vng mch, cm mu
Lm m, tng lc
Lm co tht tcung
Lm cng sinh dc
(bn tinh, bthn thy)
Tng sc khng c
th, bi bnguyn kh

Suy nhc cth, mt


mi
Suy nhc sinh dc,
xut tinh sm
Cm lnh, smi
Huyt p cao hoc thp
Cn au bo thn
Cc bnh ngoi da, l
lot, chy nc vng
Ra mhi tay chn
Tim p nhanh
Cc bnh mt
Vim mi dng
Cn nghin ma ty
Nhc rng hm di
Kh tiu
Tiu nhiu, sc thuc
Thn kinh ta
Lit dy thn kinh s7
ngoi bin
au bao tdo thn
Huyt trng
Phng lnc si.

Page 85

BGING
Bm cc huyt theo thtttrn xung di trcc chng bnh st cao, co git, hi
thrt nng. C thkt hp vi chm lnh hcn st.

124, 34, 26, 61, 3, 143, 222, 14, 156, 87


124 (II, H)
lin hmt (124+) v l
lch (124-)

n
nh thn kinh
Trn thng
Lim hn (cm mhi)
Chng dng

34 (III, CD)
lin htim

n
nh thn kinh

Trn thng

iu thng

iu ho nh
p tim

Tng thlc
Chng co c

Tng ng thn kinh th

gic (TK sII)

26 (IV, O)
lin htim

Lm gin c(ctrn,
cvn)
An thn
Trn thng
iu ha tim mch
Hnhit
Hhuyt p mnh
Chng co tht, co git
Lm nmch mu

**Chng ch
nh: huyt p
thp

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

au lng
Cn ghin ma ty
Suy nhc thn kinh
Mt ng
Nhc u
mhi lnh
Chy mu cam
Vim mi dng
Vy nn (bnh ngoi da)
Vp b(chut rt)
Mt ng(phi hp vi
H.124)
Nhc u
Suy nhc thn kinh
au bn chn, ngn
chn
Nhc mi bvai
Tim p nhanh
au ddy
Mmt
Nhc rng
Nn, nc
Vp b(chn)
Say ru
Ngc ru
au ct sng tht lng
Mt ng
Tm thn
Co git
Cm st
Chng mt
Huyt p cao
Page 86

Li tiu
Hnh kh
Hm
Tng tit d
ch
Gii c, gii ru
c chtnh dc
Tng ng tuyn yn
Tng tthuc h
nhit, gim au Aspirin,
Paractamone
iu ho nh
p tim
Lm long m

61 (VII, D)

lin htim, bao t, gan v


phi

**Lu : cm n su v mnh,
nht l huyt bn tri slm
mt tim

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

iu tit mhi
Trn thng
Lm m ngi
iu ha nh
p tim
Hhuyt p
Lm gim mch, gin c
(iu ha sco c)
Tiu vim, tiu c
(gim sng, chng
nhim trng)
Thng kh
Long m
Cm mu (ton thn)
Tng ng thng v
,
ngn tay ci
Tng ng thn kinh
sinh ba (TK sV)
Tng tthuc Veta
Endorphine

St rt
Hen, suyn
Nc, nn
Tiu kh, b tiu
Tim p mnh, nhanh
Nga
Nght mi, nhc u
Phng l, nng rt
au nng quanh hc
mt
Tay co dui kh khn
Say ru, rn, rt, ong,
b cp chch
Vim phqun mn tnh
Nng ngc kh th,
thiu xy
Suyn
Ri lon nh
p tim
au nhc khuu tay
au vng khoeo chn
au tc nhi vng hng

Cc bnh ngoi da,


nim mc
Nn, nc
au thn kinh lin sn
Nga (bng, i, chn,
tay)
Cn ghin ma ty
Huyt p cao
Bu c
Nhc u, st
Kh th(suyn), nght
mi
Lot hnh t trng
Cn au cung bao t
Eczema, au nhc ngn
ci
Vim lot m o
Chy mu cam
au thn kinh tam thoa
(TK sinh ba)
Lnh ni da g
Bch i
Page 87

Vim hng, vim amidan


Cm ho
au cng cthnh
bng
Ri lon nh
p tim
Nng ngc kh th
Khng ra mhi
Ra mhi tay
3 (VII, G)
lin htim, phi, gan

**Chng ch
nh: huyt p
thp

An thn
Hhuyt p
Hnhit
Ging kh (em kh
xung), thng phkh
Li tiu
iu ch
nh sxut nc
mi, nc ming, m
hi
Long m
Gim au vng ngc v
thi dng

143 (VIII, O)

Nhun trng
Hst, thanh nhit
Trn thng vng xng
cng
Lm mhi
Hhuyt p

222 (X, G)

Gim au vng khoeo


chn, vng quanh rn,
vng thn, ngn tay p
t
Hhuyt p

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

mhi tay nhiu


Nhc u
Cm st, mt ng
Tc ngc, nhc thi
dng
Ho, suyn, hi th
nng, huyt p cao
To bn, t tiu
Nc tiu vng nng
Bnh ngoi da
Nght mi, vim hng
Nhc rng
Sng mt
Lit mt, cmt co
cng
Thlc km
Mt nng

Huyt p cao
au vng xng cng
au ct sng
au thn kinh ta
Tr
, li dom, to bn,
kit l
St khng ra mhi
Nng trong ngi
au thn kinh tam thoa
au vng khoeo chn
au quanh rn
au thn, au ngn tay
p t
Cao huyt p
au lng
au bng tiu chy
Page 88

14 (VIII, A)

156 (XI, D)
lin hbung trng

Tng cng tnh min


nhim
Trn thng vng cng
chn, u gi, chn
my, c, gy, vai
iu ha sco gin c
Lm mnh gn chn
iu ha kh huyt, iu
ha huyt p
Trn thng vng non
so, d
ch hon
Tng ng thn kinh
gai (TK sXI)

Lm co bp tcung v
bng quang
Hnhit
Hp
Ging kh, thng kh
iu ha lng nc
tiu

87 (XII, O)
lin hbng quang v c
tcung

An thn
Trn thng
Hnhit
Tiu vim, tiu thc
Hhuyt p
Lm tit nc bt
Lm tng hng cu

Bu c
Mt ng
Huyt p cao
Cm st, st rt
Cn au ddy
Huyt trng
Vim tai, vim hng
Ho
Vim vng rng, hm,
mt
n khng tiu, bing n
Nhc u, nhc rng
Nut nghn

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Nght mi
mhi chn tay
Huyt p cao
au cng chn, au u
gi
au cung my, chn
my
Lit mt
Vo c
au cc n chm
au bng di
au bng kinh
au bung trng
Thot vbn
au bn chn
au tht lng
Tm thn
St
Mi gy, au u
Tiu kh, tiu t, tiu
vng
B tiu, b trung tin
Sn bng quang
au bng di, au
bng kinh
Lnh chn, i dm
Tiu nhiu, i m

Page 89

BIU CH
NH M DNG
Dng iu ho thn nhit cho nhng bnh nhn lc nng, lc lnh tht thng, thay
i rt nhanh trong ngy.

34, 290, 156, 39, 19, 50

34 (III, CD)
lin htim

290 (VII, B)
lin hvi kinh tam tiu

Trn thng vng tht


lng, hai bn c
iu ha tn d
ch (m
hi, nc tiu, nc
bt)
Gin c(iu ch
nh s
co c)
Tng cng tnh min
nhim
Trn thng vng cng
chn, u gi, chn
my, c, gy, vai
iu ha sco gin c
Lm mnh gn chn
iu ha kh huyt, iu
ha huyt p
Trn thng vng non
so, d
ch hon
Tng ng thn kinh

156 (XI, D)
lin hbung trng

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

n
nh thn kinh

Trn thng

iu thng

iu ho nh
p tim

Tng thlc

Chng co c
Tng ng thn kinh th

gic (TK sII)

Vp b(chut rt)
Mt ng(phi hp vi
H.124)
Nhc u
Suy nhc thn kinh
au bn chn, ngn
chn
Nhc mi bvai
Tim p nhanh
au ddy
Mmt
Nhc rng
Nn, nc
Vp b(chn)

Suy nhc cth


au cc n chm,
vo c
Kh tiu
Ph chn
au tht lng

Nght mi
mhi chn tay
Huyt p cao
au cng chn, au u
gi
au cung my, chn
my
Lit mt
Vo c
au cc n chm
au bng di
au bng kinh
Page 90

gai (TK sXI)

au bung trng
Thot vbn

39 (VIII, E/G)
lin hbao tv vkinh

Trn thng vng ddy


v ngn tay tr
Tiu vim, tiu thc
Kch thch n ung
Hst
Hhuyt p

au ngn tay tr, co


dui kh khn
au thn kinh tam thoa
(TK s5)
au chn, au vkinh
Huyt p cao
Bnh vmi, nght mi,
smi
Mn mt, lit mt, mi
sng au, sng v, tc
tia sa
Nhc rng, sng nu
Bu c
Bing n

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

iu ha tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
Ci thin h hp
Lm m ngi
Lm hng phn tnh dc
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i), v
chng nn
Tng ng thn kinh
giao cm
Tng tthuc
Adrelanin

Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty, thuc
l
au quanh khp vai
L, khng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
co bp yu hoc ct

** Lu : vng nhn trung v


mi trnh chm khi c mn
bc u xut hin v khi c
thai.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 91

cung mcha trn)


Tr
, li dom, to bn,
vim i trng
50 (VIII, G)
lin hgan v can kinh

**Chng ch
nh: huyt p
cao, ngi c bnh huyt p
cao trnh dng huyt ny

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

iu ch
nh gn, c
Tng cng tnh min
nhim
An thn
Trn thng
Tiu vim
Lm tng huyt p
Thng kh
Chng dng
iu ha kh huyt
Gii c
Lim hn (cm mhi)
Trtiu ha
Cm mu
Trn thng vng gan,
mt

Bong gn (tay, chn, c,


gy)
Dng, nga khp
ngi, ni may
Mt ng
au mi cgy, vo c
Kinh phong
au hng sn
Bnh gan, mt, xgan
ctrng
Nhc
nh u, nhc
u ddi
Huyt p thp
Phong thp, mhi
tay chn
T
nh mch trng
Kh tiu, chua, no hi
Bn, tiu chy, tr
Mi nght do lnh
Rong kinh, bng huyt
Lit mt, bnh vmt,
mt m
Ho (do Gan)
Bu c, vim mi d
ng
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm
chn thng (nh)
Si mt, si gan, vim
gan siu vi
Cholesterol trong mu
cao

Page 92

BTAN MU BM
Chuyn trnhng ni bchn thng do va p. Bm phc di y ri hphn
chiu ni bm sng. Mu bm bt cbphn no trong cthcng tan khng phi
gii phu. Bhuyt ny c ba tc dng r rt lm tan mu bm, ngng chy mu v xp
chsng.

156+, 7+, 50, 3+, 61+, 290+, 16+, 37

156 (XI, D)
lin hbung trng

7 (IX, B)
lin htuyn sinh d c v
tuyn ty

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Tng cng tnh min


nhim
Trn thng vng cng
chn, u gi, chn
my, c, gy, vai
iu ha sco gin c
Lm mnh gn chn
iu ha kh huyt, iu
ha huyt p
Trn thng vng non
so, d
ch hon
Tng ng thn kinh
gai (TK sXI)

iu ho kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
Tng cng tnh min
nhim
Hnh kh (lm cho kh
vn hnh, lu thng),
hnh huyt (lm cho
huyt lu thng mnh
trong cth)
Lm m ngi
Tiu vim, tiu c
Trn thng vng bng,
bung trng, d
ch hon,
di
Lm hng phn tnh dc
iu ho stit d
ch

Suy nhc sinh dc.


Chm c con
Ltai ra nc trong
au bng si rut
Rong kinh
Kinh nguyt khng u
Huyt trng
U nang bung trng
Vim tuyn tin lit
au i v
au tc d
ch hon
Smi, vim mi dng
i ng
Vo li, li, cm
Bu c

Nght mi
mhi chn tay
Huyt p cao
au cng chn, au u
gi
au cung my, chn
my
Lit mt
Vo c
au cc n chm
au bng di
au bng kinh
au bung trng
Thot vbn

Page 93

bphn sinh dc nv
mi
Tng ng thn kinh h
thit (TK sXII)
50 (VIII, G)
lin hgan v can kinh

**Chng ch
nh: huyt p
cao, ngi c bnh huyt p
cao trnh dng huyt ny

3 (VII, G)
lin htim, phi, gan

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

iu ch
nh gn, c
Tng cng tnh min
nhim
An thn
Trn thng
Tiu vim
Lm tng huyt p
Thng kh
Chng dng
iu ha kh huyt
Gii c
Lim hn (cm mhi)
Trtiu ha
Cm mu
Trn thng vng gan,
mt

Bong gn (tay, chn, c,


gy)
Dng, nga khp
ngi, ni may
Mt ng
au mi cgy, vo c
Kinh phong
au hng sn
Bnh gan, mt, xgan
ctrng
Nhc
nh u, nhc
u ddi
Huyt p thp
Phong thp, mhi
tay chn
T
nh mch trng
Kh tiu, chua, no hi
Bn, tiu chy, tr
Mi nght do lnh
Rong kinh, bng huyt
Lit mt, bnh vmt,
mt m
Ho (do Gan)
Bu c, vim mi d
ng
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm
chn thng (nh)
Si mt, si gan, vim
gan siu vi
Cholesterol trong mu
cao

An thn
Hhuyt p
Hnhit
Ging kh (em kh
xung), thng phkh

mhi tay nhiu


Nhc u
Cm st, mt ng
Tc ngc, nhc thi
dng
Page 94

**Chng ch
nh: huyt p
thp

Li tiu
iu ch
nh sxut nc
mi, nc ming, m
hi
Long m
Gim au vng ngc v
thi dng

61 (VII, D)

lin htim, bao t, gan v

phi

**Lu : cm n su v mnh,
nht l huyt bn tri slm
mt tim

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

iu tit mhi
Trn thng
Lm m ngi
iu ha nh
p tim
Hhuyt p
Lm gim mch, gin c
(iu ha sco c)
Tiu vim, tiu c
(gim sng, chng
nhim trng)
Thng kh
Long m
Cm mu (ton thn)
Tng ng thng v
,
ngn tay ci
Tng ng thn kinh
sinh ba (TK sV)
Tng tthuc Veta
Endorphine

Ho, suyn, hi th
nng, huyt p cao
To bn, t tiu
Nc tiu vng nng
Bnh ngoi da
Nght mi, vim hng
Nhc rng
Sng mt
Lit mt, cmt co
cng
Thlc km
Mt nng
Cc bnh ngoi da,
nim mc
Nn, nc
au thn kinh lin sn
Nga (bng, i, chn,
tay)
Cn ghin ma ty
Huyt p cao
Bu c
Nhc u, st
Kh th(suyn), nght
mi
Lot hnh t trng
Cn dau cung bao t
Eczema, au nhc ngn
ci
Vim lot m o
Chy mu cam
au thn kinh tam thoa
(TK sinh ba)
Lnh ni da g
Bch i
Vim hng, vim amidan
Cm ho
au cng cthnh
bng
Ri lon nh
p tim
Nng ngc kh th
Khng ra mhi
Ra mhi tay

Page 95

290 (VII, B)
lin hvi kinh tam tiu

16 (V, A)
lin hvi kinh tam tiu

37 (VIII, G)
lin hl lch v tkinh

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Trn thng vng tht


lng, hai bn c
iu ha tn d
ch (m
hi, nc tiu, nc
bt)
Gin c(iu ch
nh s
co c)
Trn thng vng tht
lng, hai bn c
iu ha tn d
ch (m
hi, nc tiu, nc
bt)
Gin c(iu ch
nh s
co c)
Cm mu
Thng kh, hnh huyt
Trtiu ha
Gim au vng l lch
Tiu m nht
iu ha sbi tit
nc tiu

Suy nhc cth


au cc n chm,
vo c
Kh tiu
Ph chn
au tht lng
Suy nhc cth
au cc n chm,
vo c
Kh tiu
Ph chn
au tht lng
Suy nhc cth
Tiu t, tiu nhiu, b
tiu
Tiu nng gt
au vng l lch
Xut huyt (rong kinh,
chy mu ddy)
T ton thn
Tay chn nng n, bi,
ph
Nng u
au dy thn kinh tam
thoa
Nhiu m nht
Suyn (do t)
Lit dy thn kinh s7
ngoi bin (lit mt)
Sng bm (do t ng,
va chm, chn thng)

Page 96

BTRM THP THY


Chuyn trcc loi b
nh hen suyn cc loi, thp khp cc loi, ph nph mp. Ty theo
tng loi b
nh, sau khi bm huyt phi c thm nhng ng tc thch hp (ln, h, g
phn chiu ni c bnh) th kt qumi nhanh v bn.

103, 1, 290, 64, 39, 63, 53, 222, 236, 85, 127, 235, 22, 87

103 (II, O)

1 (VII, O)
lin htim

**Chng ch
nh: huyt p
cao

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Tng cng tr nh, tr


thng minh, stp trung
ttng, shot ng
An thn
Thng kh
Gim au
nh u
Gim au ct sng
Lm t
nh to, sng sut
Tng ng
nh u
Tng ng huyt Bch
hi

An thn (lm d
u thn
kinh)
iu ha nh
p tim
Gim tit d
ch
Tng huyt p
Thng kh (a kh ln)
Tng lc (lm tng
cng sinh lc, lm
khongi)
Lm m ngi
Lm cng dng
Gim au ct sng

Suy nhc cth


Suy nhc thn kinh
au ct sng (khng
cui nga c), cp
xng sng
au bng do lnh
Tiu chy, kit l
au thn kinh ta
Suy nhc sinh dc (lit
dng, to tinh, di mng
tinh)
au bng kinh
Tr
, li dom
Rong kinh
Bch i
Smi
Ri lon nh
p tim, mt
kh th

Suy nhc cth


Suy nhc thn kinh
Kinh phong
Nhc
nh u
Km tr nh, km nng
ng, km hng hi
au ct sng
Tr
, li dom
Sa dcon
Thlc km
Nghin thuc l
au u do va chm,
chn thng

Page 97

290 (VII, B)
lin hvi kinh tam tiu

19 (VIII, O)
lin htim, phi, bao t,
rut gi

** Lu : vng nhn trung v


mi trnh chm khi c mn
bc u xut hin v khi c
thai.

64 (VIII, D)

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Trn thng vng tht


lng, hai bn c
iu ha tn d
ch (m
hi, nc tiu, nc
bt)
Gin c(iu ch
nh s
co c)
iu ha tim mch v
huyt p (thng lm
tng huyt p)
Chng co git, lm t
nh
to
Thng kh, vng mch.
Ci thin h hp
Lm m ngi
Lm hng phn tnh dc
Lm cng dng
Tng tit d
ch ng
rut v h hp (mi)
iu ha nhu ng rut,
sco gin cton thn
Gy nn (lm i), v
chng nn
Tng ng thn kinh
giao cm
Tng tthuc
Adrelanin

Suy nhc cth


au cc n chm,
vo c
Kh tiu
Ph chn
au tht lng

Tiu vim, tiu c


Lm long m
Trn thng vng bn
(hng), ddy
Tng ng thn kinh
thit hu (TK sIX)

Cht ui
Mc c(xng, ht tri
cy, vt l)
Tiu m
i dm
Nng ngc kh th
Suyn
Bnh tim mch
Sc thuc
Ngt x
u
Suy nhc thn kinh
Co git kinh phong
Cn au thng v
Nn nc
Khng i c
Suy nhc sinh dc
Cn au thn cp
Nght mi, b trung tin
(sau khi gii phu)
Cn ghin ma ty, thuc
l
au quanh khp vai
L, khng t
nh to
Bun ng
kh (do ctcung
co bp yu hoc ct
cung mcha trn)
Tr
, li dom, to bn,
vim i trng
au khp hng
au thn kinh ta
Lit chi di
au li, au hng
Suyn kh th, vng
m

Page 98

39 (VIII, E/G)
lin hbao tv vkinh

Trn thng vng ddy


v ngn tay tr
Tiu vim, tiu thc
Kch thch n ung
Hst
Hhuyt p

au ngn tay tr, co


dui kh khn
au thn kinh tam thoa
(TK s5)
au chn, au vkinh
Huyt p cao
Bnh vmi, nght mi,
smi
Mn mt, lit mt, mi
sng au, sng v, tc
tia sa
Nhc rng, sng nu
Bu c
Bing n

63 (IX, O)
lin hbao t, l lch, t
cung

iu ho kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
iu ho stit d
ch
bphn sinh dc n,
ming
Tng cng khnng
sinh l (nam v n)
Lm cng dng, kch
thch tuyn v
Lm cng tnh min
nhim
Trn thng vng ct
sng, tcung, ddy
iu ch
nh sco c
(dng vt, tcung, tay
chn)
Lm m T, V
, thng
kh
iu ha kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
iu ha stit d
ch
bphn sinh dc,
ming
Tng cng khnng
sinh l (nam v n)
Tng cng tnh min
nhim
Trn thng vng ct

Lnh cm, suy nhc


sinh dc, dng nuy,
lit dng
Chng mt xy xm
Kinh phong
Cn au ddy
Kh nc ming
Kh m o
ng ming
Huyt p thp
au thn kinh tam thoa
au bng kinh
Kinh nguyt khng u
Cc bnh vtcung
i ng (diabetes)
Ngc, v nh, tc tia
sa

**Lu c thai khng c


chm hay day n

53 (IX, O)
lin hbao t, l lch, t
cung

**Lu : cm chm hay day


n khi c thai

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Lnh cm, suy nhc


sinh dc, dng nuy,
lit dng
Chng mt xy xm
Kinh phong
Cn au ddy
Kh nc ming
Kh m o
ng ming
Huyt p thp
au thn kinh tam thoa
Page 99

au bng kinh
Kinh nguyt khng u
Cc bnh vtcung

222 (X, G)

Gim au vng khoeo


chn, vng quanh rn,
vng thn, ngn tay p
t
Hhuyt p

236 (X, O)
lin htcung

iu ha kch thch t
nam, n(progesteron,
estrogen)
iu ha stit d
ch
bphn sinh dc n,
ming
Tng cng tnh min
nhim
Trn thng, tiu vim
vng bng quang
Trn thng ngn tay t
Li tiu
Hhuyt p
Tng tthuc li tiu

An thn mnh
n trung, lm m bng
(btrung ch kh)
iu ha nhu ng rut
Hnh kh
Tng lc

Mt ng, kh ng
mhi chn tay
Suy nhc thn kinh, c
th
Suyn, sc thuc
Kh tiu, au thng v
au bng, lnh bng
Huyt trng
au bng kinh
Cn nghin ma ty,
thuc l
Cn run lp cp (2 hm
rng nh vo nhau)

sng, tcung, ddy

85 (X, EG)
lin hbng quang (niu
qun)

127 (XI, O)
lin hy tcung, gt
chn, bng di, rut
non

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

au thn kinh tam thoa


au vng khoeo chn
au quanh rn
au thn, au ngn tay
p t
Cao huyt p
au lng
au bng tiu chy
Kh m o
ng ming
au thn kinh tam thoa
au bng kinh
Kinh nguyt khng u
Cc bnh vtcung

Huyt p cao
au ngn tay t
Bnh bng quang (tiu
t, tiu c, si niu
qun)
tai
Nhc bp chn
Phng (nc si) b
dp nc

Page 100

Nhc rng hm di
Lit mt, au thn kinh
tam thoa (thn kinh s
5)
235 (XI, O)
lin hvi bphn sinh
dc v kinh tam tiu

Gim au bng di
Li tiu, ging kh
iu kinh
Lm co tht, co nhm
o (iu ch
nh c
vng)
Nga thai

au ni huyt Dng
Tr (tam tiu kinh)
Bch i
au tay dc theo kinh
tam tiu (dc gia mt
sau chi trn)
St (ctrong ln ngoi)
au tc vng bng di
Tiu t
ng ming
tai, ic tai

22 (XI, O)

Bi bkh lc
Gim au bng di
Gim nhu ng rut

Suy nhc cth


au bng tiu chy
Kit l
Kinh khng u
Di tinh, bch i
Tiu kh
au rng hm di

87 (XII, O)
lin hbng quang v c
tcung

Lm co bp tcung v
bng quang
Hnhit
Hp
Ging kh, thng kh
iu ha lng nc
tiu

au bn chn
au tht lng
Tm thn
St
Mi gy, au u
Tiu kh, tiu t, tiu
vng
B tiu, b trung tin
Sn bng quang
au bng di, au
bng kinh
Lnh chn, i dm
Tiu nhiu, i m

**Lu : cm chm khi c thai

lin hrut non v bng i

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 101

BNG PHN LOI HUYT


GSTS Bi Quc Chu
gip cc bn hc vin mt th gitrong vic tm ki
m cc mi quan hgia cc huyt vi
mt vng hay cquan no (ho
c lin h
n mt tri
u chng hay tc dng cn thi
t no ),
chng ti son Bng Phn Loi Huyt di y:
Cch SDng
D cc bng di y, thy Huy
t no lin quan n trng hp B
nh mnh ang i
u trth
chn ra. V d: i vi b
nh nhn au
nh u ta c thnghn cc Huy
t sau (vn c lin h

n n) 103-197-175-126-50-51-87-365 v sau , l
y que d xc
nh trong scc Huy
t trn,
n
u Huyt no au th sDay n ho
c Dn Cao hoc Ch
m Huy
t. Chkhng phi l hau
u l Day n hay Dn Cao ht cc Huyt trn cng mt lc).
Ch : cc Huyt in m v trong Ngoc n l HUYT CHNH thng hay bo au khi
c B
nh.
VNG C QUAN

HUYT

nh u

(50, 51, 103) 37, 87, 106, 126, 365, 189

Na Bn u

(41, 54, 55) 3, 51, 61, 100, 180, 184, 235, 437

Sau u Gy

(26, 87, 106, 156) 8, 54, 55, 65, 100, 127, 188, 201, 267, 290

Trn

(39, 51) 37, 60, 61, 103, 106, 197

Ton u

(37, 50) 0, 19, 26, 51, 87, 103

Tai

(41, 45, 65, 179, 421) 0, 15, 57, 138, 145, 197, 235, 290, 332

GMy

156, 467

Mt

(16, 100, 102, 103, 130, 175, 421, 422) 6, 12, 80, 106, 188, 196,
330

Mi

(19, 39, 61, 126, 138, 377, 379) 1, 3, 7, 26, 50, 103, 106, 184,
240, 467

Mi-Ming

(37, 39, 127) 3, 8, 29, 53, 61, 226, 227, 236

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 102

(8, 12, 19, 26) 20, 106, 107, 290

Hng

(14, 61, 275) 8, 19, 26, 96, 109, 312

Li

(79, 312) 8, 26, 60, 61, 109, 196

Rng

(188 - 196) 0, 3, 8, 14, 16, 22, 26, 34, 38, 39, 57, 60, 100, 127,
180, 300

Mt

(37, 60, 61) 3, 39, 57, 58


VAI-TAY

BVai

(310, 477) 0, 4, 12, 13, 34, 97, 98, 106, 107, 120, 124, 139, 360,
421

Khp Vai

(88, 278, 354) 65, 73, 219, 559, 564

Cnh Tay Trn

(97, 98) 0, 38, 51, 60, 73, 99, 267, 360

Khuu Tay

(98, 99) 0, 28, 51, 60, 73, 267, 360

CTay

(100) 0, 41, 70, 130, 131, 235

Bn Tay

(400) 60, 130

Cc Khp Ngn Tay

(19, 460) 130, 50, 60

Ngn Tay Ci

(61, 180) 3

Ngn Tay Tr

(39, 319) 100, 177

Ngn Tay Gia

(38, 44) 50, 195

Ngn Tay p t

(29) 185, 222, 459

Ngn Tay t

(85, 191) 0, 60

MNG-I-CHN
Mng

(210, 277) 5, 91, 219, 377

Hng

(74) 64, 145

(17) 3, 7, 19, 37, 38, 50, 113

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 103

Khuu-Nhng

(29) 222

u Gi

(9, 96, 197) 39, 129, 156, 422

Cng Chn

(156) 6, 50, 85, 96, 300

CChn

(310, 347) 107

Bn Chn

(51) 34

Gt Chn

(127, 461) 107, 286, 310

Ngn Chn Ci

(97, 254) 343

Ngn Chn Tr

34, 255, 344

Ngn Chn Gia

(65) 256, 345, 477

Ngn Chn p t

(257) 240, 346

Ngn Chn t

26, 292, 293

NGC-LNG-BNG
Ngc

(13, 189) 3, 60, 73, 269, 467, 491

(12, 60, 63, 73) 39, 59, 179, 283

Ct Sng Lng

(1, 143, 342) 19, 62, 219, 558, 559, 560

Tht Lng

(342) 0, 1, 19, 21, 43, 45, 127, 210, 290, 300, 341, 560

Gia 2 BVai

(310) 332, 360, 421, 470, 491, 561, 565

Quanh Rn (Bng)

(222) 0, 29, 53, 63, 113, 127

Trn Rn

(53, 63) 7, 17, 19, 37, 39, 50, 58, 61, 113

Di Rn

(22, 127, 236) 87, 156, 227, 235, 347

DA-NIM MC
NO-THN KINH

(3, 26, 61) 13, 19, 79


(1, 34, 103, 124, 300) 8, 65, 125, 126, 175, 197

C QUAN SINH DC
Dng Vt

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

(19, 53, 63) 0, 1, 23, 26, 37, 50, 174, 235

Page 104

D
ch Hon

(7, 113, 287) 35, 65, 73, 156

m H-m o

3, 19, 63, 53

TCung

(19, 53) 1, 23, 61, 63, 174

Bung Trng

(7, 73, 113, 156) 65, 210, 287, 347

Hu Mn

(19, 50, 365) 126, 127, 143

NI TNG
Tim (Tm-Tm Bo)

(8, 12, 34, 57, 59, 60, 87, 103, 106, 127, 269, 279) 20, 54, 55,
107

Rut Non
(Tiu Trng)

(22, 127, 236) 8, 29, 34, 226, 227, 228

Gan (Can)

(50, 58) 47, 70, 103, 189, 197, 233, 303, 356, 421, 423

Mt (m)

(41, 184) 54, 55, 124, 139

L Lch (T)

(37, 40) 124, 132, 423, 481

L Mi
(Ty-Pancreas)

(38, 63) 7, 17, 103

Bao T(V
)

(19, 50, 120, 121) 5, 7, 37, 43, 45, 54, 55, 61, 64, 74, 113, 127,
310

Phi (Ph)

(26, 28, 275) 3, 13, 61, 109, 125, 128, 132, 269, 276, 279, 310,
491

Rut Gi
(i Trng)

(28) 9, 19, 97, 104, 105, 143, 342, 510

Thn

(1, 17, 19, 45, 73, 219, 300) 0, 22, 29, 38, 43, 210, 290, 301,
560

Bng i
(Bng Quang)

(22, 85, 87) 3, 26, 29, 53, 60, 73, 89, 126, 235, 290

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 105

PHN LOI THEO TC DNG


GSTS Bi Quc Chu

TC DNG

HUYT

HHuyt p

(3, 8, 14, 15, 16, 26, 41, 51, 54, 55, 61, 85, 87) 12, 29, 39,
100, 143, 173, 180, 188, 222

Tng Huyt p

(50, 19, 1, 63) 0, 6, 23, 37, 103, 126, 300

Gim Kh

(51, 143, 87) 3, 14, 15, 16, 26, 38, 39, 104, 173

Thng Kh

(19, 50, 189) 1, 6, 22, 23, 103, 126, 127, 287

HNhit (Lm Mt)

(3, 38, 29, 16) 8, 15, 26, 87, 100, 143, 180, 222, 235

Thng Nhit (Lm m)

(0, 1, 37, 50, 19, 17) 6, 7, 43, 63, 73, 127, 558, 559

Li Tiu

(26, 3, 29, 222, 85, 87, 40) 37, 235, 290

Cm Tiu

(0, 16, 37) 1, 87, 103, 126, 300

Nhun Trng

(19, 143, 41, 38) 3, 29, 50, 70, 97, 98

Gim Tit D
ch

(0, 16, 61, 287) 1, 3, 7, 15, 17, 21, 22, 29, 50, 53, 63, 103,
260

Tng Tit D
ch

(26, 85, 87) 3, 14, 29, 39, 53, 61, 275

Tiu Vim-Tiu c

(26, 3, 38, 41, 60, 143, 5, 7) 29, 50, 57, 61, 85

Tiu Bu-Khi U

(104, 61, 38, 17, 39) 1, 8, 12, 14, 15, 19, 64, 73, 124, 184,
233

Tiu m-Long m

(132, 275, 467, 491) 3, 14, 26, 28, 37, 64

Tiu Hi-Thng Kh

(104, 3, 38, 19) 26, 28, 50, 143, 184, 189, 235

Gii c

( 26, 85, 87, 38) 0, 3, 9, 14, 15, 41, 50, 143, 235, 290

Cm Mu

(16, 61, 0, 50, 287) 6, 7, 17, 34, 37, 124

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 106

Chng Co C(iu Ch
nh)
n
nh Thn Kinh

(16, 61, 127, 156, 477) 3, 19, 38, 39, 53, 63, 64, 74, 87, 120,
121, 210, 290, 560
(124, 34) 0, 1, 26, 37, 50, 103, 106, 267, 300

Tng Lc

(6, 0, 19, 103, 127) 1, 22, 43, 45, 50, 62, 73, 300

Tng Sc Khng

(0, 300, 1, 50, 37, 19, 7, 113) 7, 22, 45, 61, 127, 156

Tng Cng Tnh Min


Nhim

(7, 135, 156, 50, 37, 300, 0, 17) 3, 6, 26, 38, 127

Tiu M

(233, 41, 50) 7, 37, 38, 39, 85, 113

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 107

PHN LOI HUYT THEO


TRIU CHNG CM GIC
GSTS Bi Quc Chu

Triu Chng Cm
Gic

HUYT

au

(41, 87, 85, 60, 61, 16) 0, 14, 19, 37, 38, 39, 50, 156

Nhc

(39, 45, 43, 300) 0, 17, 301, 302, 560

Tc Ti

(50, 41, 28, 38, 60, 189) 0, 3, 120, 132, 269, 421

Nga

(17, 61, 3, 50, 41, 34) 0, 26, 38, 85, 87, 124

Rt-Xt

(26, 61) 3, 125

Nht

(26, 61) 3, 50

T Mt Cm Gic

(37, 60, 58) 8, 40, 59

Chng Mt

(8, 19, 60, 63) 0, 15, 26, 50, 65, 106, 127

Nghn-Nght

(14, 275, 61, 19) 26, 39, 85, 87, 184, 312

Co Git

(50, 19, 103) 26, 63, 124

Run Ry

(45, 127) 0, 6, 50, 73, 124, 300

L-Mt Mi

(127, 19, 50, 6, 1, 300, 0) 37, 62, 63, 73, 113

Nng

(26, 143, 51, 180) 3, 13, 14, 15, 16, 85, 87, 100, 130

Lnh

(127, 73, 6, 7, 300) 50, 113

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 108

CC IM PHN CHIU TNG BPHN


CTH
GSTS Bi Quc Chu
Ngoi cc ph
n tng ng vimtbph
n no ca cthc trong cc Hnh, chng ta c thv
n
dng thm cc Thuy
t ca Di
n Chn-i
u Khi
n Li
u Php nh: Lu
t Ph
n Chi
u, ng ng (H
Lu
n: ng Hnh, ng D
ng, ng Tnh, ng Ch
t, ng Th
, ng V
, ng T, ng m, ng
Kh, ng Huy
t), iXng, VT,T
nh Ti
n, Tam Ti, Ln C
n, Giao Thoa, Ngh
ch
o tm
ra nhi
u bphn khc nhau ca cthtng ng vimtsbph
n ang c b
nh (t
t cl mt), v
mtbphn tng ng vi nhiu bph
n khc nhau (mtl ttc).
Ph
n trnh by di y, nh
m mc ch gi cho cc bn mt strng hp cth(khng c tnh
cht thng k v li
t k
y t
t cbphn tng ng vi ton bcth), qua , cc b
n t
p
lm quen vi cch suy ngh
, tng tng, suy lu
n, v khm ph ra, cc mi lin hgia bphn
ny vi bph
n (hay nhi
u bph
n) khc nhau ca cth. Tcn bn ny, vsau cc bn c th
tm ra thm nhi
u ci khc na tng tnhvy.
1. U: (Cc bphn li
t k di y
u c tng ng (lin h) vi bphn u
Cc U ngn tay (chn)
U xng cng ct
U mt c tay (chn)

nh Cm-C
m
U ci ch-U gi
U my-ui my
U mi
U v-U dng v
t
U cc gu ngn tay (chn)
U gt chn v.v
2. C: (Lut Ln Cn-u u C)
Phn di ca t thnhtcc Ngn Tay v Chn (ni cc n
p nh
n)
Cc t Ngn Tay v Ngn Chn.
Ph
n quanh CTay v CChn.
3. TAI: (Lut Ln Cn-Mt u Tai )
Vng diM
t v M
t c ngoi
Vng di t thba Ngn Tay Tr
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 109

4. MT: (Lut Ln Cn-Mt u My )


M
t c chn (tay) v cnh mi (tng ng Nhn Cu)
Cc t ngn tay (chn)-Cc n
p nhn gia cc t ngn tay (chn)
Mi-Ming (hai mi c hnh ging hai m m
t).
Hai chtrng hai bn ch
m-gy (hai phn trng ng sau
u trn gy).
Hai chln pha trn bmng (khi n
m s
p).
Hai chln 2 bn xng bnh ch.
Hai lln ng ti
n hai bn bng m v.v
5. MI:
M
t trc c
ng chn (xng ng quyn) ph
n ngay di
u giko di xung
Gy (c)
Nhn Trung
Vin Tai (lun-vnh)
6. MING:
Khuu Tay/Chn---Khuu cn gi l Nhng
Rn
KGia cc Ngn Tay/Chn
7. LI:
Vng gia u miv mi trn (Nhn Trung-vng ny ph
n chi
u
L ma-Ty t
ngm
l ma th ging hnh ci li).
Vng Sn C
n (gia hai kho m
t)
Ngn chn ci (nga cong ln ging hnh li)
Vng dikhuu/nhng chn
8. RNG: (Lut Ln Cn-Mi
ng-Li u Rng )
Tcsny cc b
n c thsuy ra vtr cc rng.
9. BAO T/V(DDY):
Cphn loa tai trc v sau

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 110

10. XNG CHU:


Xng hc mt
Vin mi
Vin quanh mt c chn v.v

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 111

CC HTHNG PHN CHIU PH


GSTS Bi Quc Chu
HTHNG 1
Tng ng

CTay (mt ngoi)

Gy

CTay (mt trong)

Hu-Hng

HKhu

Ming

Cnh Tay (mt ngoi)

Lng

Cnh Tay (mt trong)

Bng

Nm Tay li

HTHNG 2:
Khp Vai

Tng ng

Khp Hng

Khuu/Nhng Tay
Trong

Khuu/Nhng Chn

CTay

CChn

Bn Tay

Bn Chn

Cc Ngn Tay

Cc Ngn Chn

HTHNG 3:
Gt Chn

Tng ng

nh u

Vng Gn Gt Chn

Gy

Mt C Chn

Xng sau tai

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 112

Chlm di mt C
Chn

Mt

HTHNG 4: Phn Chiu QuTim


Nm Tay (nga)

Phn Chiu

QuTim

Cc Ngn Tay (co li)

Tm Nh

Phn Cn Li

Tm Tht

Ngn Tay Ci (thng)

ng Mch Ch/Phi

Cc Ngn Chn

Phn Chiu

Tuyn Thng Thn

Lng Bn Chn

QuThn

Hng Bn Chn
(mt trong)

B Thn

HTHNG 5: Phn Chiu QuThn

HTHNG 6: Phn Chiu u-Nhn Nghing


u Ngn Tay Gia

Phn Chiu

nh u

Ngn Tay Ci

Mi

Cnh Bn Tay di
Ngn t

Chm-Gy

HTHNG 7: Phn Chiu Bn Cu i No


Bn Tay Phi

Phn Chiu

Bn Cu i No Tri

Bn Tay Tri

Bn Cu i No Phi

Cc ChTay

Cc Np Nhn trn VNo

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 113

HTHNG 8: Phn Chiu Thanh Qun-Kh Qun-PhQun


u Mi (Cnh Mi)

Phn Chiu

Sng Mi/ Sn Mi

Kh Qun

GMy

PhQun

Thanh Qun

HTHNG 9: Phn Chiu Chn (tu gi xung bn chn)


u Gi

Cnh Mi

Phn Chiu

Sng Mi

Xng ng Quyn

GMy

Bn Chn

u My

Gt Chn

ui My

Cc Ngn Chn

HTHNG 10: Phn Chi


u m H
Ming

Phn Chiu

m H

Mi

m Thn

Li

m Hch

HTHNG 11: Phn Chi


u TCung-Non So
Mi

Phn Chiu

TCung

Chn My

Vi Trng

Mt

Bung Trng

u Mi

CTCung

Ming

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

m Mn

Page 114

HTHNG 12: Phn Chi


u Dng Vt-D
ch Hon
Mi

Phn Chiu

Dng Vt

Mt

D
ch Hon

Lng My

Lng Mu

HTHNG 13: Phn Chi


u m H(chi ti
t)
Mt

Phn Chiu

m H

Con Ngi

m o

Th
t Kho Mt

m Hch

Hai Mi Mt

m Thn

Lng My

Lng Mu

Lng Mi

Lng Mi Ln

HTHNG 14: Phn Chi


u BPhn H Hp
Sn Cn-n ng

Phn Chiu

Thanh Qun

Sng Mi

Kh Qun

BDi Xng G
M

y Phi

Hai Bn Sn Mi
(Hai M)

Hai L Phi

HTHNG 15: Phn Chi


u Bu V
Con Ngi

Phn Chiu

Trng en

Qung en quanh v

M Mt Trn & Di

Bu v

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Nm v

Page 115

HTHNG 16: Phn Chi


u Chm-Gy
n ng

Phn Chiu

Sn Cn

Chm
Gy

HTHNG 17: Phn Chi


u Bn Cu i No
Mt (mt bn)
Vng Cm

Phn Chiu

ThuChm

Vng u Mi

u Trn c rnh R.

Vng Trc + Sau Tai

Cui Rnh Rolando

Vng Gia Trn

Thy Trn

u Trn Bnh Tai

Thy Trn

Di Tai

ThuChm

Loa Tai (mt bn)

HTHNG 18: Phn Chi


u QuThn
Di Tai

Phn Chiu

Loa Tai

Tuyn Th ng Thn
QuThn

HTHNG 19: Phn Chi


u Lng-Mng
GXng My

Phn Chiu

Xng Vai

M Tc Trn

Vng Mng

Vng Gia 2 vtr trn

Lng

HTHNG 20: Phn Chi


u Lng Ngc
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 116

Xng My

Phn Chiu

Xng n Gnh

Xng G M

Xng Sn

Ming

Rn

Cm

Bng i

Sng Mi

Xng c

Np Nhn Mi/M

Hai BSn

HTHNG 21: Phn Chi


u No B
M Tc Trn

Phn Chiu

Thy Trn

n ng

Tuyn Trn

Nhn Trung

Hnh Ty

Cm

Tiu No

HTHNG 22: Phn Chi


u Ni Tng v No (phn chiu vNo, phn Ni Tng)
Vng Huyt 124-423

Phn Chiu

Vng Huyt 123-124

Vng Huyt 106-107

Tm

Vng Huyt 125-128

Ph

Vng Huyt 340-300

Thn

Vng Huyt 422

Bao T(V
-DDy)

Vng Huyt 342

i Trng

Vng Huyt 126

Bng Quang

Vng Huyt 348

Tiu Trng

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Mt, Gan

Page 117

HTHNG 23: 12 Cp Dy Thn Kinh


Trong sno con ngi, c 12 c
p dy th
n kinh, phn phihai bn v
n chuyn b
p th
t, kim sot
i
u ha cc cquan trn m
t v ghi nh
n tn hi
u tcc gic quan: mi-ngi(khu gic), mt- nhn
(thgic), li-n
m (vgic), tai-nghe (thnh gic) v gic quan th5-s,ch
m, cm thy (xc gic) c
trn mtv khp ngi.
Thn kinh sno litk theo thtnhsau:
Huy
t 197
Huy
t 34
Huy
t 184
Huy
t 491
Huy
t 61
Huy
t 45
Huy
t5
Huy
t 74
Huy
t 64
Huy
t 113
Huy
t 511-156
Huy
t7

Tng ng

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Dy th
n kinh s1/I Khu gic (olfactory nerve)
Dy th
n kinh s2 /II Thgic (optic nerve)
Dy th
n kinh s3/III V
n nhn chung (oculomotor nerve)
Dy th
n kinh s4/IV CCho to (trochlear nerve)
Dy th
n kinh s5/V Phn ba (sinh ba) (trigeminal nerve)
Dy th
n kinh s6/VI Vn nhn ngoi (abducens nerve)
Dy th
n kinh s7/VII Mt(facial nerve)
Dy th
n kinh s8/VIII Thnh gic (acoustic nerve)
Dy th
n kinh s9/IX Thith
u (glossopharyngeal nerve)
Dy th
n kinh s10/X Phv(vagus nerve)
Dy th
n kinh s11/XI Gai sng (accessory nerve)
Dy th
n kinh s12/XII Hnhi
t (hypoglossal nerve)

Page 118

HNH PHN CHIU 12 CP DY THN


KINH

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 119

BNG CHUN ON M DNG CHNG


M CHNG

DNG CHNG

Thng cm thy lnh hay n lnh, sgi, Thng cm thy nng, hay bt rt trong
snc, slnh.
ngi, khng sgi, khng slnh, thch
nc, thch gi.
Thng t kht nc (hay ung nng)

Thng kht nc (hay ung lnh)

Thng ngsm (dthc khuya)

Thng thc khuya (gii thc khuya)

Thng ngnhiu (dng)

Thng ngt (kh ng)

Thng n t, km n

Thng n nhiu, ngon ming

Thng chm tiu ha

Thng mau tiu ha

Thng tiu chy phn mm, nc tiu


trong v nhiu

Thng to bn, kit, tiu vng/gt, i


vt

Thng yu km vtnh dc

Mnh vtnh dc

Hay nm, ngi, li bing

Hay i, ng, sing nng

Da mm, lnh (mt), xanh

Da cng, nng (m), hng

Mch chm, yu, chm, nh

Mch nhanh, ni, to

Huyt p thng thp

Huyt p thng cao

DU HIU M TNG
1- Da ti xanh, nht nht, m
n mng, bng, mng
2- Thn thmt, tay chn lnh
3- Da th
t mm nho, t lng, lchn lng nh
4- Xng ct thng nhnhn, yu mm
5-Tc mm, si nh-i khi qun-my lt

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 120

6-nh mt nhu ho, m d


u, kn o
7-Ting ni m i, chm chp, nhnh
8- Ciu chm, i ng chm, phn ng chm, n ung chm
9- Lnh m, tiu cc, thng, km hng hi nhit tnh
10- t n cc thc n: Cay, Hng, Sng, Nng, Mn

DU HIU DNG TNG


1- Da hng ho, sm, sn si, sn chc, dy
2- Thn thm nng, tay chn m p
3- Da th
t chai cng, nhiu lng, lchn lng ln
4-Xng ct thng to ln, cng chc
5-Tc cng, to si-thng thng-my m
6- nh mt mnh m, ssng, lliu
7- Ting ni rn rng, nhanh, mnh
8- Ciu lanh l, i ng nhanh, phn ng nhanh, n ung nhanh
9- Nhit tnh, tch cc, nng ng, hng hi
10- Hay n cc thc n: Cay, Mn Nng, Sng

Chn on HN-NHIT:
Gch bn TRI au nhiu l HN-ngc li l NHIT.

NHC thuc THN


NGA thuc GAN
MI thuc T
NHT thuc PHI
AU thuc MT, PHI.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 121

CC KTHUT TRB
NH
GSTS Bi Quc Chu

cha b
nh trc tin ta cn phi hiu r
ng: thno l b
nh v thno l cha b
nh.
Theo quan i
m ca ng Y, B
nh l do Kh Huyt khng thng v m Dng mt qun bnh.
Vy, cha b
nh l lm cho Kh Huyt lu thng v thit lp li m Dng qun bnh.
Theo Ty Y, B
nh chy
u l do vi trng hoc siu vi trng hay do rilon vthn kinh, hoc do tn
thng mt cquan no , hay do thi
u sinh t,thi
u dinh dng, v.v m t
o thnh. Nhth, cha
b
nh theo Ty Y, l tm ra nhng phng thc di
t trng (nhtrsinh) hoc thuc an thn hay thuc
b,v.v cha tr
.
Hi
u nhth
, chng ta sbt th
c m
c v khng ng
c nhin khi th
y c tc dng nhanh chng ca
cy ln, cy co, ba g, cy d huy
t, cao dn, hnng, chm l
nh, tc ng ln vng v huy
t.
Phn di y l gii thiu cc thao tc kthu
t nhm vo mc ch khch thch cc Huy
t trn U,
MT ho
c cc bph
n khc trong TON THN, iu ch
nh cc ri lo
n chc nng ca CTh
.
LI DN CHUNG:
Btcdng kthuthay dng cno,
u c
n ph
i tm cho c nhng vng hay nhng i
m nhy
cm (au, thn, lm, cm, rt, nng, lnh, v.v) hn so vi chung quanh. Biv, chnh l nhng
ni cn tc ng trb
nh (khng nn n trnh nhng ni ).
Sau khi tc ng ton bmtl
n, c
n tc ng khn vo nhng ni nhy c
m
y, cho n khi b
nh
chng gi
m hn, ho
c cc ni nh
y c
m y, gi
m nh
y c
m trong miln i
u tr
. N
u khng mun tc
ng ton b(v t thigian ch
ng hn), ta c thtm ra nhng ni nh
y cm trong HPhn Chi
u ca
Di
n Ch
n-i
u Khin Li
u Php
, ho
c t
i ni ang c b
nh, nu thy c
n thi
t.
Trc v sau khi dng dng ccha b
nh, ph
i lau s
ch dng cb
ng alcohol (cn) trnh ly b
nh
ngoi da.
1. LN
C
m cy L
n cho th
t tho
i mi, thu
n tay. Cy l
n lun t
o vi m
t da gc 45 (xo gc vi m
t da).
L
n mtth theo da m
t. L
n u th theo da u. L
n cthth theo mtda cth. L
n nhanh theo
hai chi
u ti v lui, sc tay va phi ty theo ngib
nh (nhng nn bi
t nhtay qu th khng c
k
t qu
).

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 122

Lu : Ni nh
y cm ln ti l
n lui nhiu l
n tnh
n m
nh dn. L
n cho
n khi c
m gic ca ni
gi
m hn hay cm gic b
nh gi
m h
n th ngng ln. cy l
n nhdng ln trn m
t; cy l
n trung
dng l
n trn c,gy, tay, chn v.v Cy ln ln dng l
n trn lng, tay, chn v.v
Tc Dng: Ci thin htun hon, hbch huy
t, hthn kinh, lu thng kh huyt. C tc dng trong
hu h
t cc chng b
nh do sbtc kh huy
t m ra nh: Nng u, Cng Thng Thn Kinh, MtMi,
T Nhc v.v
2. G
C 2 lo
i ba: ba nhv ba to.
Ba Nh: Dng g vo huy
t. Dng sc bt ca ctay v rung ca ba, g thng gc
vo mt da ni nhy c
m. Nu g m
nh (hi qa sc ch
u au), th g chng 5 ci ri ngh
mt lt, ri li g ti
p (tng cng chng 20-30 ci). Khng nn g qu m
nh hay qu nhi
u,
c thgy b
m. N
u g nh nhth c thg lin tc chng 20-30 ci ho
c nhiu hn.
Ba To: Dng g vo Lng, Vai, Mng, i hoc cc ni c nhiu th
t. Dng ba to t
o
nn cm gic dch
u, thoi mi, v lm cho mu c lu thng. Ngoi ra cn lm m
m
c, do gn.
Tc Dng: Ba nhc u cao su c tc dng cao trong nhng trng hp Co C, Bong Gn, Co
Mch v Lnh. Cn u 7 gai (phi g tht nhv dlm try da) c tc dng trong nhng trng
hp khi bbgy cng, t, au, nhc; v tc dng ca u gai l Ti
t Kh v Tn Kh.
3. CO
C
m cn Co ch
c tay, cc rng Co ph
i th
ng gc vi m
t da. Co dc hay ngang ty theo s
thu
n tay lc co. Lc
u tay, lu ni nhy c
m.
Tc Dng: Lm huy
t lu thng mnh, giitrnhng btc vhuy
t, nh m kh thng theo. Ngoi
ra, cn c tc dng An Thn (lm d
u thn kinh); do chng au nhc, cng thng.
4. N
C
m que D th
ng gc vi m
t da. n vo huyt tm c, va sc ch
u ng ca b
nh nhn, cho

n khi c
m gic au ni ang
n gi
m h
n, hoc chng b
nh gi
m hn, th ngng n.
Cch D tm Sinh Huy
t:
Dng cy d huy
t vch trn da vi lc mnh, xem i
m no au nh
t trong cc i
m au, chnh
l i
m c gi trcao trong ch
n on v iu trb
nh.
Tc Dng: Tc dng ca cy d huy
t (day, n, vch) rt rng c ththay thcho kim chm hay
cc kthut dng ckhc m vn c hi
u qucao.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 123

5. DAY
Sau khi tm c im nh
y c
m c
n tc ng (sinh huy
t) b
ng que D, ta Day trn hay di ng ti lui

u bi ca que D quanh huy


t. Tm l
i, l to c mt khch thch ngu; cn n l khch
thch T
nh.
Tc Dng: nhkthutn nhng tc ng mnh hn, gy au cho b
nh nhn nhi
u hn.
6. GCH (VCH)
Dng que D g
ch/v
ch dc hay ngang (theo cc ng cong
c bitnh: vin mi, bcong cm, g
xng lng my, v.v) nhi
u ln ni nhy c
m. B
nh nhn srtau nhng sau , chng b
nh sd
u
rtnhanh. y l thphp gy khch thch m
nh hn Day-n.
7. HNNG
Dng iu ng
i cu hay b
t cdng cno tonhi
t nhiu thuc, nhang. C
m i
u ng
i cu bng 3
ngn tay: ci, tr,v gia; dng ngn tay t nhln mtda lm i
m ta. Mi la cch m
t da
kho
ng 1 cm, di chuy
n rtchm (r) i
u ng
i cu, v xem
n chno b
nh nhn c ph
n x
m
nh (nhgi
t tay nu htay; gi
t m
t nu hm
t), hoc ku nng qu, th bi
t l huy
t c
n h
i
u trb
nh.
Lu : nu b
nh nhn chthy
m bnh thng, chkhng nng nhphng, ho
c nng butsu vo
trong th
t, th khng ph
i l huy
t c
n h.
Cch Hi
u Tr
:
Sau khi tm ng huyt, ta l
p tc nhtiu ng
i cu ra xa cch m
t da kho
ng 2 cm, v bi Vaseline
hay Du C L vo i
m va Ht Nng. Riti
p tc Hlichc3 l
n na. Nhthl (hnhi
u
sbphng da).
Tc Dng: Thphp ny rthi
u qutrong v

c trnhng b
nh do Lnh gy ra nh: Cm Lnh, Thp
Khp, Vim Mi Dng, Vim Xoang, au, Nhc, T v.v Nhng phi cn thn, khng nn dng ba
bi hay lm dng. Chnn dng cch ny Mi Ngy MtLn. V cch ny, dgy phng v nu lm
dng slm cho b
nh nhn Nng Nhi
t, Kh Ngi; c thsinh ra niNht, Nhc u, Mt Ng,To
Bn, v.v
8. CHM LNH
Dng cc nc p st v r trn da m
t. Ni no Lnh Butth p vo cho
n khi ni T D
i
ho
c ngib
nh khng ch
u ni; hay tri
u chng b
nh gi
m hn th ngng v chuy
n qua huytkhc.
Lu : ni vng trn khng nn p qu lu dgy ra Nhc u.
Tc Dng: Lm co rt c, mch mu, hnhi
t, chng vim nhim sng au do nhit. Cha trtt
cc b
nh do nhi
t gy ra nh: Cm Nng, Trng Nng, Li Dom, Tr
, v.v

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 124

ng Y c cu: Thng T
c B
t Thng-Thng Tc B
t Thng c ngh
a l: au (b
nh) tc l c s
khng lu thng (vkh huyt), Kh Huyt m lu thng th Khng au (b
nh).
Cc dng cca mn Di
n Chn-iu Khi
n Liu Php
u da trn csny tc ng vo cc
vng v huyt trn mt v cthlm cho kh huyt lu thng. Do , tnhin phng v cha
c b
nh lm cho cthkhomnh.
l nguyn tc chung. Tuy nhin, pht huy c tc dng ca cc dng ctrong vic b
o v
sc kho
, ta ph
i bi
t tc ng theo mt trong nhng cch sau y (hoc phi hp vi nhau-ty
trng hp):
1. Tc ng Ti Ch(theo nguyn tc Cc B)
au nhc u, dng cy Ln hay cy Co tc ng t
i chbb
nh.
V d: au lng dng cy ln l
n ngay chau lng.
2. Tc ng Gn Ni ang au, Nhc, B
nh (Lut Ln Cn)
V mt l do no , m ta khng thtc ng t
i chang au/B
nh, th ta b
t buc phi tc ng
chung quanh gn chau. Tuy khng tc ng trc tip vo chau, nhng n vn c
nh
hng v lm cho gim au/B
nh.
V d: tc ng xung quanh mn nht lm cho mn nht bt sng au.
3. Tc ng Ni i Xng vi BPhn hay Chau (Lut i Xng)
V hai bn cth
u c lin quan cht chvi nhau, nn tc ng ni i xng vi bphn hay
vtr ang au, st kt qunhanh chng.
V d: au bp chn bn phi, ln b
p chn bn tri vtr i xng ni ang au.
4. Tc ng theo Nguyn Tc Trc Sau NhMt
V cc bphn ca cthvtr i nhau (trc v sau) c lin quan m
t thi
t nn c nh hng
ln nhau. Cho nn, tc ng ni ny sc
nh hng ni bphn i bn.
V d: Bu cth hGy.
5. Tc ng theo Nguyn Tc Giao Thoa (Cho)
C ngh
a l tc ng Cho.
V d: au cnh tay Tri th tc ng chn M
t (cho).

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 125

6. Tc ng theo Nguyn Tc Trn Di Cng Bn


Cthl dng cy l
n, cy co hay cy d huyt g
ch tng ng di trn da ca vng au tng
ng trn chn trcnh tay ang au nhc cng bn.
7. Tc ng theo Lut ng ng
(Nhng bph
n c hnh d
ng ging nhau hay tng tnhau
u c mi quan hm
t thi
t vi
nhau)
Tm nhng bph
n no c hnh dng tng tnhau, ri tc ng bng dng cca Di
n Chn.
V d: Khi bau
u ta c thdng cy l
n nhln trn mu trn ca bn tay (ang n
m l
i), hoc
u gi. V
u gi v Nm tay c hnh dng tng tnhu. v.v
8. Tc ng theo Lut Phn Chi
u
Tc ng theo cc hnh phn Chi
u trn M
t hay cc bphn khc trong cthnh: Da u,
Lng, Ngc, Bng, Bn Tay, Bn Chn, v.v
V d: au Lng dng cy d huy
t g
ch mang Tai hay Sng Mi v hai ni ny phn chiu
Lng.
Lu : Mun cho mau khi B
nh th nn tc ng nhi
u ln ln chau theo cc nguyn t
c trn
b
ng cc dng cnh: cy l
n, cy co, ba g, cy d huyt, v.v Ni khc i, nu r
nh th lm.
Nhng mi ln chnn tc ng ti mt ni kho
ng vi pht khng btry da v nn tc ng
mi ch3 l
n cch kho
ng (mi ln vi pht) sc kt qutt hn l tc ng lin tc. Lm nhi
u
ln trong ngy s
t kt qumau chng v chc ch
n hn.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 126

CCH CHN HUYT CBN


GSTS Bi Quc Chu

cha b
nh c 5 cch chn huyt sau y.
A. Theo Sinh Huy
t
L cch chn huyt cn cvo nhng biu hin b
nh l, tc l, nhng dng d
u hi
u bt thng
hay khc thng, c khm ph b
ng m
t hay b
ng tay khng, ho
c d i strgip ca cc dng
cthng thng. Cc vtr chm hay day bm hoc
n vut c thnm trong hay ra ngoi cc
huyt vthng thng. C thso snh n vi li chm theo Thin ng huy
t hay A Thhuyt ca
thchm. Cch ny da trn csca Thuy
t ng Bv ng BNh
t i
m.
B. Theo
nh Huyt
L cch chn huyt theo cc huyt c Hiu tc l huyt bi
t r vtr, tnh cht, cng dng

c hiu ca n i vi mt loi b
nh chng no. Cch ny da trn csca thuyt Sinh Khc,
i khi chcn mt huy
t l gii quyt mt chng no ca b
nh.
C. Chm Theo Bt Thng im
Da trn csca thuyt B
t Thng im, ngi cha b
nh, chn nhng im t nhy cm nht
trn da mt (khng au, t au) m tin hnh cha tr
. Tt nhin, n phi c phi hp vi thuyt
ng bbit vng tng ng m chn huy
t.
D. Tng ng BV(theo hnh)
L cch chn huyt n gin, c
n cvo cc bvtng ng trn mt v bn di ca cth
.
Cch ny, chgii quy
t c mt sb
nh n gin v mi mc b
nh; hay chgi
i quy
t triu
chng m thi.
E. Theo Phc i
u Trhay Cng Thc c Hi
u
L li chn huy
t v
n dng shi
u bi
t tng hp vng, Ty Y, v cc thuy
t ca Din Ch
niu Khi
n Liu Php, kccch kinh nghim trn lm sng. Qua qu trnh nghin cu, gii quyt
mt b
nh v chng g, i
n kt lun v sdng phc A, B hay C v thng ph
i i n k
t qu
chc ch
n trn lm sng.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 127

NHNG NGUYN TC CN BN KHI NG


DNG V CHA TRBNG DIN CHN
GSTS Bi Quc Chu
C 5 phng php m ngi ng dng Din Ch
n c
n phi nh:
1- Nm vng l thuy
t (thuyt phn chi
u, thuyt cc b-ln cn, thuyt giao thoa, thuy
t
ng bthng im, thuyt b
t thng i
m, thuy
t nc chy vchtrng, v thuy
t sinh
khc).
2- Nm vng hnh (28 hnh).
3- D sinh huy
t
4- Tht linh hot (ty theo b
nh nhn m thay i Sinh Huyt hay Hnh).
5- Lun sng to (kt hp cc Thuyt-hnh-Sinh Huyt, v.v).
C 5 cch cha m ngi cha b
nh nn dng:
12345-

Phng php NG NG, NG HNH


Phng php I XNG
Phng Php HNH PHN CHIU
Phng php PHC HNH C TR(sdng huy
t)
Phng Php KHAI THNG HUYT O

Phng Php ng ng, ng Hnh


L phng php ng dng sNG THANH, NG HNH, NG TING, NG M, v.v
V d: cha SNG lng th ctm trn cthnhng bph
n no c chSNG (ng m) th c
lin h
, v u c thdng cha SNG lng nh: SNG mi, SNG tay, SNG chn, SNG

u, v.vho
c mun lm
m Th
n th cch 2 Tai (ng Hnh) hay trNhc u th c thnh
n
cc u ngn Tay (Ngn gia) hay Ngn Chn (Ngn Ci) v.v
Phng Php i Xng
L phng php ng dng sI XNG trn cc bph
n hay cquan cha tr
.
V d: au tay Tri th hhay ln tay Phi. au chn Tri th h, l
n chn Ph
i (i Xng theo
trc dc). Hay au tay Tri th hhay ln chn Tri (i Xng theo trc ngang). Tm l
i, au
Ph
i th cha Tri. au Trong th cha Ngoi. au Trn th cha Di hay ngc l
i.
Phng Php Hnh Phn Chi
u
L phng php da trn nhng cquan, bphn phc ha trn hnh m cha b
nh.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 128

Phng Php Phc Hnh c Tr(sdng huy


t)
L phng php ng dng nhng B
nh Huy
t vi Hnh c tch ly tkinh nghim lm
sng.
V d: bTiu Bu gm cc huy
t 41, 143, 127, 19, 37, 38.
Phng Php Khai Thng Huyt o
L phng php ng dng Gi
i Thng BT
c ngay Ti Ch ngh
a l AU U LN, H.
V d: au chn th ln v hngay chn, au tay th ln hay hngay tay. V au chno l kh
KHNG THNG ch.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 129

CHNG II

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 130

CHA KHA VN NNG GII M MI


BNH TT
Chng ti xin ghi li Li Gii Thiu ca lng y Trn Dng Thng v lng y Phm Vn
Nhm nhsau:
y l cun sch gi u ging, chic CHA KHA VN NNG tp hp nhng kinh
nghim t gi, nhng phc tm huyt ca nhiu thhthy v tr trong sut hai mi
nm qua lm nn Din Chn. Phng php cha bnh c th, c o ca Vit
NamDin Chn gn cht vi m thc liu php nhhnh vi bng, nn khi cha bnh
cn hng dn cho ngi bnh bit cch sinh hot v n ung cho phi php bnh
c khi nhanh chng, khng bti i ti liVi ci Tm hng thin, cc bn hy t
tin nm chc CHA KHA VN NNG ny trong tay, ng dng gii m nhng btc trong
cthngi bnh.
Ni dung tp sch hng dn cch phng v cha bnh bng phng php Din
Chn. Gm 140 bnh khc nhau.Cch vit ngn gn, dhiu, hng dn cth, d
thc hin mang tnh cht c kt, tng hpTrn trng gii thiu ti liu bch, thit
thccc bn ng dng, sng to trong vic chm sc sc khocho bn thn v gia
nh, gp phn vo vic ch m sc sc khocng ng.
Cch loi bnh c phn loi theo thtngoi vi cthcon ngi (v du, trn, mt,
mt, tai, v.v) Ngoi ra cn c phn phn loi theo triu chng hay cn bnh. Trong
phn ny mi bnh c nhiu cch cha khc nhau c biu thbng nhng stht
hay chm trn u dng. Khi dng chcn chn mt trong nhng cch cha trn p
dng.
Rt mong tp sch nhny gip cc bn c thm kin thc v vng lng tin thc hnh
v sng to hn, tin xa hn trn con ng Din Chn Hc.
Chc cc bn thnh cng.
T.M. Ng Hng Mai

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 131

U
Chn thng sno v hn m
1. Day n H.127, 53, 63, 19, 50, 37, 39, 106, 103, 126, 0. V hcc huyt.
2. G v hH.26, 38, 156-, 7-, 50, 3-, 61-, 290-, 16-, 37 v thm bvchn thng.
Nhc
nh u
1. Day n H.103, 50, 87, 51, 61, 87, 127, 19, 37.
2. Hvng H.103 hoc H.126.
3. Hu ngn tay gia (ca bn tay tri).
4. Hu gu xng ngn gia (ca bn tay tri nm li).
5. Ln cc u ngn tay chm li.
Nhc u mt bn
1. Day n H.240, 278.
2. Day n H.320, 131, 235, 41, 437.
3. Day n H.41, 184, 100, 180, 61, 3, 54, 55, 56, 51, 130.
4. Nhc na u bn phi: hna mu bn tay bn phi (bn tay nm li). Hoc h
cnh phi t u ngn gia.
5. Nhc na u bn tri: hna mu bn tay bn tri (bn tay nm li). Hoc h
cnh tri t u ngn gia.
Mi cgy
1. Hg H.240 hoc H.195.
2. H, ln vng n ng v Sn cn.
3. Day n vng H.422.
4. Ln u gmy.
5. Hln vng ctay ngoi, hoc xoa du c l ri vut mnh nhiu ln vng ctay
tri (di ngn tay ci) vi pht.
6. Hkhong gia ngn tay gia v ngn tay ch(ca bn tay tri).
Nhc cgy
1. Day n H.139, 278, 16, 287.
2. Day n H.34, 97, 98, 99, 100, 477.
3. Day n H.22, 235, 127, 63, 19, 50, 1, 37, 61.
4. Hv ln vng H.26 hoc hctay ngoi bn tay tri.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 132

Nhc trn
1. Day n H.103, 106, 60, 39, 127, 51, 61, 26.
Nhc thi dng
1. Nu nhc mt bn, hthi dng i xng. Hoc hgc mng tay gia bn au.
2. Nu nhc hai bn hchai bn.
Nhc u xy xm
1. Dng cy cu gai i nhln hai cung my ri ln di xung H.8 sht chng mt.
Nhc u nhba b
1. Day n H.34, 16, 14, 180, 185, 195, 191.
Rn tr nh
1. G H.124, 34, 106, 103.
2. rn tr nhv luyn tr thng minh cho cc chu nh, mi ti trc khi i ng
nn dng u ngn tay gia g vo H.103 2-30 ci. Nu l ngi ln cn g
thm H.300+.
3. Day n H.60, 50, 1, 106, 103, 124, 34.
Ri lon tin nh
1. Day n H.124, 34, 65, 189, 3.
2. Day n H.127, 63, 8, 60, 65, 103, 0.
Tm thn phn lit
1. G v hH.103, 106, 300, 126, 127, 19, 50, 37, 1, 290.
Tc rng
1. Day n H.127, 145, 103.
2. Day n H.50, 37, 39, 107, 175.
3. Day n H.156, 258, 175, 39.
4. Day n H.300, 1, 45, 3, 0.
5. Co u (rnh l co, vi ngy l ht rng tc). Co u cn gip cho u hi
mc li tc.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 133

MT
Chng mt (bnh thng khng o huy
t p cao)
1. Day n H.61, 8, 63.
2. Day n H.8, 19, 63.
3. Day n H.63, 19, 127, 0.
4. Day n H.34, 290, 156, 70.
Hm mt au cng bn tri (dy thn kinh s5)
1. Day n H.156, 7, 61, 300, 94 (bn au) v 3 (bn khng au).
2. Day n H.8, 12, 20, 196, 188, 73, 276, 14, 15, 275. Ri hv ln trc tip vng
au.
3. Hmt ngoi ngn tay ci (cng bn au) tu ngoi n gip ctay.
4. Day n dng c H.34, 100, 555, 16, 277, 156, 61 (lm bn i xng vi bn au).
Mn, nm
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n
5. Day n

H.60, 61, 3, 156, 38, 143.


H.300, 0, 45, 61, 17, 3, 73.
H.34, 26, 3, 28.
H.45, 17, 51.
H.17, 113, 38, 73, 103, 106, 138, 275, 63, 53, 19.

Vim dy thn kinh sinh ba


1. G v hH.103, 124, 34, 324+, 131+, 61, 5, 41, 235, 156, 0.
Xy xm mt my
Day n H.107, 63, 61, 60, 65, 19.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 134

MT
Bi vo mt
1. Th li ra lim kho ming cho vi bn mt ang c bi. Lim vi giy l ht
bi.
Cn th
1. Day n H.34, 6 v ln cc sinh huyt quanh mt.
2. Day n H.34, 1, 127 v ln quanh mt.
3. Day n H.267, 130, 3, 388.
Chy nc mt sng
1. Day n H.16, 195, 87, 51.
2. Dng cy cu gai nhln khp mi mt.
3. Day n H.16, 61.
Cm mt (cm nc, cm kh)
1. Day n H.324, 131, 41, 437, 235, 290, 184, 34, 16, 199 (gia H.421 & H.197). Ri
gch cc sinh huyt theo hnh mt.
2. D sinh huyt trn chn my ri dng cy cu gai ln nhiu ln trong ngy. Mt
cm tan dn v nc mt sng cng khi.
mt
1. Day n H.98, 17, 7, 50, 60, 100, 215.
2. Day n H.16, 97, 180, 73, 3, 50.
3. Gch cc sinh huyt theo hnh mt, chyu l lng bn tay v u ngn tay t
vi pht. Mt gim dn cho n ht.
Lo mt
1. Day n H.332, 38.
2. Day n H.283, 38, 3, 215.
3. Day n H.38 trc ri day n ngay chn mn lo.
Lit mt (khng cng c v li
t dy thn kinh thgic)
1. Day n H.34, 184.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 135

Mng, mng mt
1. Ln g H.34, 65, 195, 267, 197.
2. G H.195, 16, 130, 3-, 38-, 17-.
3. Day n H.195, 16, 130, 3, 100, 50.
Mmt
1. Day n H.34, 6, 21, 50.
2. Day n H.197, 34, 73, 130, 12, 102.
3. Vch vng xung quanh mt gia H.188 & H.65, cc huyt trn gmy (97, 98, 99),
vng H.131. Chno c sinh huyt th day nh. Mt ssng dn.
Mmt (v gin ng t, gn nhm)
1. Day n H.34, 65, 179, 267, 102, 100, 4 (lin st kho mt trong), 2 (lin st kho
mt ngoi). Ri gch cc sinh huyt theo hnh mt.
Mmt (mt c m)
1. Day n H.41, 143, 127, 19 ri ln quanh mt nhiu vng.
2. Day n H.197, 34, 16, 39, 50, 38.
3. Hmt i xng.
Nhc mt
1. Day n H16.
2. Day n H.34, 21 ,6.
Nhy, git mt
1. Day n H.97, 98, 102, 99, ri htH.126 n H.87 v tH.0 n Nhn trung.
2. G cc vng mt theo hnh, sau vi tun mi ht hn.
3. Day n H.179.
Qung thm mt
1. Day n H.290, 113, 7.
2. Htrc tip chthm.
Sp m mt
1. Day n H.124, 34, 267, 102, 100, 50.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 136

Thlc km (mt km)


1. Day n H.6, 34, 130.
2. Day n H.50, 195, 197.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 137

MI
Khng ngi thy mi
1. Ln v day n H.138.
2. Day n H.34, 290, 156, 100, 555.
Ngh
t mi
1. Day g H.360, 330.
2. Day n H.3, 23.
3. Day n H.7, 61, 423, 565.
4. Day n v hH.184, 300, 287, 61, 0.
5. Day n H.184, 61.
6. Hhnh mi trn trn tH.103 ti H.26 vi chc giy l ht nght.
7. Hcnh bn tay hoc vnh tai, hi hli chbt nng nht.
8. Hlng bn tay thy mao mch mi nra, mi thng ngay.
Nhy mi
Ko mnh H.287 xung vi chc ci l ht.
Smi
1. Day n H.287 hoc H.143 hay H.126 hoc H.219.
2. Gch H.197 ngc ln
3. Day n H.34, 21, 6.
4. Day n H.61, 184, 16.
5. Day n H.87, 127, 37, 0.
6. Day n H.16, 126, 287, 0.
7. Bi u nh nng vng mang tai ri day n H.16, 138, 275, 0.
Vim mi dng
1. Day n H.0, 300, 45, 61, 184.
2. Day n H.0, 17, 287, 45, 184, 138.
3. Day n H.39, 49, 65, 103 ,184, 12.
4. Day n H.126, 65, 184, 61, 39, 7.
5. Day n H.41, 233, 50, 61, 37, 127, 87.
6. Ch hai cung my, sau day n H.127, 7, 467.
7. Ly cy ry tai chm du c l xoa vo ltai, sau chm cao deep heat vo cc
huyt 61, 39 chng vi pht sau mi kh, ht ht hi.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 138

8. Nu vim mi dng do nhit, day n: 143, 173, 39, 49.


9. Nu vim mi dng do hn v ko thnh suyn, day n: 127, 50, 19, 39, 37, 1, 73,
189, 103, 300, 0. Sau ch xt hai mang tai + hai cung my + hai bn mi, mi
v cm.
Vim xoang mi
1. Day n H.38, 17, 37, 50, 3.
2. Day n H.12, 184, 61, 38.
3. Day n H.65, 97, 99, 379, 126, 0.
4. Day n H.240, 184, 287, 48, 121, 39, 132.
5. Day n H.12, 65, 61, 184, 3, 38, 56, 106, 103.
6. Day n bthng: 127, 50, 19, 39, 37, 1, 73, 189, 103, 300, 0. Ri hhnh mi
(trn trn), hsng mi + sn mi + cnh mi. Nu cn nhc u (
nh u,
thi dng, t) th htip theo hnh phn chiu trn mu bn tay nm li.
7. Day n H.209 ri h, vi ln l ht.
8. Chm kem deep heat 467-, 360-, 180-.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 139

MING/LI/RNG/HM
ng ming
1. Day n H.235.
2. Day n H.26, 184, 235, 227.
3. Day n H.79, 8.
Lming
1. Day n H.39, 38, 3, 14, 16.
2. Day n H.26, 61, 3, 38, 39, 85, 87, 51.
Co li
Day n H.14
Lli
1. Day n H.63, 7, 113.
2. Day n H.60, 8, 38, 61, 3, 79, 51.
T li, cng li
1. Day n v hH.282, 79.
2. H, ln ngn tay ci ca bn tay tri.
Rng nhc, sng
1. Day n H.13, 3 (au bn no day n bn ).
2. n H.61 bn nhc
3. Day n H.209, 188, 179, 57, 300, 0.
4. Hngi cu quanh vng m bsng.
5. Day n sinh huyt ngang 106 dc trn
nh tai (trong c).
6. Day n H.188, 196, 8.
7. Day n H.34, 60, 57, 180, 188, 196, 0.
Quai b
1. Day n H.0, 3, 477, 275, 14.
2. Day n H.14 (bn au) ri hbn i xng hoc ti chu c.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 140

TAI
ic tai
1. Day n H.15, 0.
2. Day n H.8, 189, 1, 39, 57, 132.
3. Day n H.43, 45, 65, 300, 235, 0.
**Day n mt trong nhng phc trn kt hp vi co u pha trn
nh tai, sau tai.
Mtrong tai (tai gia c m)
1. Day n H.14, 15, 16, 0.
2. Day n H.65, 45, 17, 38, sau thi hi nng vo ltai c m.
3. Day n H.16, 138, 14, 61, 37, 17, 1, 0.
Nhc tai (khi my bay gn hcnh)
B
t mi, mming ht vo cnut xung ba ln l khi.
tai
1. Day n H.57, 54, 15, 0.
2. Day n H.0, 14, 15, 16, 138, 3, 179, 567 v hln chthba ca ngn tay trco
li.
3. Day n v hH.65, 290, 1 ,3, 61, 300, 60, 16, 138, 0.
4. Hvo ltai v day huyt trn tai v hsinh huyt tai ngn tr.
5. Hphn chiu tai mt (hnh m) v quanh mt c chn.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 141

HNG
Amian
1. Day n H.12, 38 ri g v hvng H.14, 275, 277, 274.
2. Day n H.26, 3, 87, 100, 143.
3. Day n H.26, 3, 87, 15.
Bu cn thun
1. Day n H.8, 12, 61, 38, 60, 275, 14, 50, 37 ,19, 127 ri hctay v ni c bu.
Cui cng c thln trc tip ci bu nhiu ln trong ngy.
2. Chm kem deep heat cc huyt: 8, 12, 60, 39, 38, 50, 14, 275 ri hv ln nh
trn.
3. Day n H.26, 196, 12, 8, 61, 19 ri hv ln nhtrn.
Bu c (basedow)
1. Day n v g: 39, 38, 287, 7, 113, 156, 74, 64, 87, 57, 60, 100. Ri hv ln nh
trn.
2. Day n v g: 14-, 64-, 8-, 12-, 37, 17-, 50, 39, 87, 51-, 124, 34. Ri hv ln nh
trn.
Bu ccc dng
1. Day n H.26, 8, 12, 61, 3, 50, 233, 39, 51, 286, 235, 113, 14, 308. Ri hv ln
nhtrn.
Ho nga c
1. Day n H.61, 74, 64, 14 v hctay.
2. Day n H.8, 20, 12 v hctay.
3. Ch st hai ctay vo nhau nhiu ln.
Ho nga clin hi, khng m
1. Nu trng trng mt c gn mu l ho nhit th day n H.8, 12-, 20-, 176-, 275 -,
467-.
2. Nu trng trng mt khng c gn l ho hn th day n H.8, 12+, 20+, 176+,
275+, 467+.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 142

Ho khan
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.14,
H.73,
H.26,
H.17,

275, 60, 74, 64, 180.


3, 276.
61, 3, 51.
38, 275.

Ho khan lu ngy
1. HH.14, 275, 277 v hai bn sn mi, ctay.
2. Chng cch thy 3 tri tc (qut) + mt cgng bng ngn tay ci. Chia hai ln
n, ht ho.
Ho m
1. Day n H.37, 58, 132, 3 ri g H.275, 274.
2. Day n H.61, 467, 491 ri g nhtrn.
3. Day n H.8, 12, 20 ri g nhtrn.
4. Day n v hH.61, 74, 64, hai bn sn mi + 26.
5. Bn cng hnh (ly phn rv thn trng) v bn lt gng nu riu riu mt chn cn
na chn ung ht m.
Ho lu ngy mun thnh suy
n
1. Day n H.300, 301, 14, 61, 64, 127, 156, 0.
Hc (cc loi xng v ht tri cy)
1. Bm mnh H.19 nhiu ln.
2. Day n H.19, 63, 14.
Hng au
1. n H.14.
2. Hvng mang tai tH.0 n H.275 v ti ch.
Khan ting
1. Ch xt vng gy cho nng ln vi ln l ht.
2. Dng ngn tay trg mnh vng trc di tai nhiu ln trong ngy.
3. Day n H.26, 312, 8, 14, 275, 3.
Nc ct
1. Day n H.19.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 143

2.
3.
4.
5.
6.

Day n H.26, 312.


Day n H.124, 34, 61.
Day n H.26, 312, 61 by ln m thnh ting mi huyt. Ht nc ct lin.
Vch dc gia u 10 ci l ht ngay.
Vut xung cnh chn mi bn tri.

Nga c
1. Ngoy ltai bng du khuynh dip.
Tc ting
1. Day n H.19, 61, 204.
2. G vng H.14, 275, 274, 277 nhiu ln trong ngy (khng c ba hoa mai th dng
u ngn tay trg cng c).
Vim hng ht
1. G H.14, 275.
2. Day n H.14, 275, 38, 61, 8.
3. Day n H.8, 12, 20, 132, 3.
4. Day n H.61, 74, 64, 17, 38.
5. Day n H.8, 12, 20, 275, 14.
Vim phqun
1. Day n H.38, 17, 61, 467, 491.
2. Day n H.565, 61, 467, 74, 64, 50, 70.
3. Day n H.138, 28, 61, 491, 467.
Vim tuyn nc bt
1. Day n H.5, 38.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 144

C/GY/VAI
Cng mi cgy
1. Day n H.16, 61, 287.
2. Day n H.65, 8, 290, 127, 87.
3. Day n H.188, 477, 34, 97, 98, 99, 100.
4. n, h, ln H.8, 20, 12, 65.
5. Hvng thi dng.
6. Bi kem deep heat vo H.7.
7. Gch m tc trn sau h.
8. Gch vng H.156.
9. H, g H.240 hoc H.195.
10.H, ln vng n ng v Sn cn.
11.Day n vng H.422.
12.Ln u gmy.
13.Hln vng ctay ngoi, hoc xoa du c l ri vut mnh nhiu ln vng ctay
tri (di ngn tay ci) vi pht.
14.Hkhong gia ngn tay gia v ngn tay tr(bn tay tri).
Nga c
1. Ngoy ltai bng du khuynh dip.
Vo c
1. Day n H.106, 108.
2. H, g 240.
3. Day n H.64, 29, 156.
4. Gch v hhai gn gt chn.
Bvai au
1. Ln vng H.332, 360, 16.
2. Ln vng 73 xo ln 330.
3. Day n H.477, 97, 99, 98, 106, 34.
4. Nu au khp vai
a. Day n H.26, 88, 65, 278.
b. Day n H.26, 19, 97, 564.
c. Vch vin mi nhiu ln.
5. G H.65.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 145

Khp vai au
1. Day n H.26, 88, 65, 278.
2. Day n H.26, 19, 97, 564.
3. Ln vng phn chiu vai au, sau g H.65, 34.
Vim cvai v cnh tay trn
1. D cc sinh huyt gmy v day n cc huyt 50,88.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 146

TAY
Tay run
1. Day n v hH.45, 300, 127, 124, 100, 130, 131, 61, 180, 39, 0.
Tay khng giln c
1. G vi chc ci vo H.65, 100.
2. G H.219.
3. Day n H.278, 88, 50.
Cnh tay au
1. Day n H.60, 97, 98, 99.
2. Hv ln gmy.
3. Ln st chn tc trn ln xung thi dng (au bn no ln bn ).
4. G H.559, 560.
5. Day n H.98, 100, 217.
6. Day n H.60, 97, 98, 99.
Cnh tay v lng trn nhc
1. Hkmu bn tay.
Cnh tay t (hay bn tay t)
1. Ln vng gmy (hnh phn chiu cnh tay trn mt) v day n H.0, 19, 130.
2. Day n H.0, 19, 130.
3. V qucu gai mt lc l ht.
4. Hv ln hnh phn chiu bn tay trn mt (gmy,thi dng), sau ln
trc tip bn tay t.
Khuu tay (ci ch) au
1. Day n H.98, 28, 10, 191.
2. Hkhuu tay i xng hoc g H.98.
Ctay au
1. Day n H.3, 100, 179, 180.
2. Hv g H.100.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 147

Bn tay au
1. Day n H.460, 60, 45, 17, 300.
Bn tay llot
1. Day n btiu vim: 41, 143, 127, 19
2. Day n H.26, 38, 61, 60, 41, 3. Sau hti ch. Ngy lm nhiu ln.
Mhi tay (chn)
1. Day n H.37, 127, 87, 50, 1.
2. Day n H.103, 1, 19, 127, 36.
3. Day n H.127, 156, 87, 60, 0.
4. Day n H.50, 60, 61, 16, 0.
5. Day n H.50, 51, 61, 16, 127, 0.
6. Day n H.300, 103, 106, 73, 1, 290, 17.
**Day n mt trong nhng phc trn, ri hvng phn chiu tay (chn).
Kh d
ch cc khp tay (khi cng cc khp ku lc cc)
1. Day n H.38 + bv
.
2. Day n H.26, 61, 38 + bv
.
Khp ngn tay kh co dui
1. Day n H.19, 50.
2. Day n H.0, 19, 130.
3. Hu xng cc ngn tay ri ln nhiu ln.
Vim u xng cc ngn tay
1. Day n H.19, 460, 38, 17, 300.
2. Day n H.19, 61, 460, 48, 0.
3. Hv ln cc u xng ngn tay.
U u xng cc ngn tay (ngn chn)
1. Day n H.103, 1, 290, 19, 64, 39, 63, 53, 222, 236, 85, 127, 235, 22, 87. Sau h
v ln ti chnhiu ln skhi.
Lphao mng tay
1. Hngn tay bn bn tay i xng hoc ngn chn cng bn.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 148

NGC/V
Kh th
1. Vch v hvng tm tht tri (quanh H.120, 37, 3).
2. Vch rnh Nhn trung (vng H.19, 63, 53 vi pht).
Kh th(do tc ngc)
1. Hlng bn tay v day n H.0, 28.
Kh th(do nng ngc)
1. Day n H.34, 290, 156, 3.
Kh th(do thi
u nng vnh)
1. HtH.0 n H.61.
Kh th(do ri lon tm tht-tim p nhanh, mnh)
1. HH.26, 113, 235.
2. Hgan bn tay tri di ngn t v ngn p t.
3. V u ngn tay gia (bn tay tri) mt lc.
Kh th(do nhi tim v thgp)
1. n H.432-, 19, 60-.
2. Hv ln hnh tim trn mi.
Kh th(do ngp thmun x
u)
1. Day n H.189, 61+, 127, 28+.
Kh th(do m
t tim)
1. Day n H.189, 73.
2. Day n H.312.
3. Day n H.28.
au thn kinh lin sn
1. Day n H.41, 28, 60, 100, 0.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 149

Thi
u sa
1. Day n H.26, 73, 39, 3, 50.
2. Day n H.73.
Ung thv
1. Day n btiu u bu: 41, 143, 127, 19, 37, 38, 73.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 150

LNG/MNG
au clng
1. Day n H.423, 99, 467.
au ngang tht lng
1. Hln sng mi tH.1 n H.8.
2. Ln hai gmy.
3. Day n H.1, 189, 8, 106, 103.
4. Hsng tai (khong 1/3) bn tri.
au lng vng thn
1. Day n H.0, 300, 15, 38, 17.
2. Day n H.45, 173.
3. Day n H.210, 300, 560. Sau htrc tai vng H.138 v ti im au.
Khng ci c
1. Day n H.275+.
Khng nga c
1. Day n H.175 hay H.127.
Mng au (au thn kinh ta)
1. Day n H.41, 210, 5, 253, 3, 51.
2. Day n H.1, 45, 43, 74, 64, 5, 253, 210, 14, 15, 16, 0.
3. Day n H.87, 210, 5, 143, 174.
4. Gch, h, ln trn trn theo hnh s2.
5. Co u theo hnh s11.
6. Day n H.1, 19, 5, 219, 421, 143, 3, 43.
7. Day n H.210, 197, 34.
8. Dng cu gai i nhln trn trn theo hnh 2 (hnh phn chiu ngoi vi c
thtrn vno).
9. Dng cy co co trn da u theo hnh s11 (hnh dng) phn chiu phn
ngoi vi cthtrn da u (au bn tri co bn phi v ngc li).

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 151

CT SNG LNG
Cp ct sng
1. Day n H.19 v hai bn st lin 19.
2. Day n H.19, 64, 63.
3. Day n H.45, 45, 300.
au ct sng c
1. Day n H.26, 8, 1.
au ct sng
1. Hv ln vng H.342, 348 (trn trn).
2. Hv ln dc sng mi.
3. Ht sng cng vng H.143, 19.
4. Hv ln mt ngoi t gia ngn tay gia (bn tay tri).
au ct sng cng ct
1. Day n H.23, 143, 19.
au t xng cng (ngi khng c)
1. G nhH.53 n H.19
2. Day n H.63, 19.
Gai ct sng
1. Hv ln sinh huyt mt, sau ln trc tip ni c gai lng. Ly ba cao su
to p vo chau, mau ht hn ln.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 152

BNG
au bng
1. Hrn v ln quanh ming vi pht.
2. Dng cy cu gai i nhln lng 2 bn tay. Vi pht sau ht au bng.
3. Hngi cu vo hai lng bn chn 10 pht.
4. Nu cng cthnh bng, day n thm H.61, 28, 3.
au bng (do tiu chy)
1. Day n H.365, 22, 127, 19, 50, 1, 37, 61, 0.
2. Day n v hH.87, 22, 127, 132.
3. Day n v hH.127, 63, 38, 113, 37, 143, 41, 50, 233, 300+.
4. Day n v hH.127, 22, 365 vi pht.
5. Hhai bn chn 10 pht.
6. Vut quanh mi ttri sang phi nhiu ln.
7. Nu btiu chy do lnh (hn thp) th day n v hH.365, 22, 127 vi pht.
8. Nu tiu chy do nng (nhit thp) th day n v hH.26, 3, 143, 365.
9. C thdng toa tc nghvi lng nghnhiu hn tc (qut) bnh tiu chy do
hn, v ngc li tc nhiu hn nghbnh tiu chy do nhit.
au bng (do trn li)
1. Day n H.19, 127, 39, 3, 38, 63, 41.
au bng (do kit l)
1. Day n H.26, 61, 3, 143, 38.
2. Gi mt nm bngt ly nc ct ung hoc bt sn dy.
au bng kinh
1. Day n H.127
2. Day n H.1, 63, 50, 7, 127.
3. Day n H.63, 19, 50, 127.
4. Vut mi trn vi pht.
5. Day n H.127, 156.
6. Day n H.63, 7, 19.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 153

au bng sau khi tm


1. Day n H.0, 17.
y hi
1. Ln lng bn tay bng qucu gai hay cy cu gai i mt lc, ht y hi.
Snh bng (n khng tiu)
1. Day n H.19.
2. Ln bmi trn mt lc (trung tin nhiu, ht snh bng).
3. Hrn v quanh vng rn.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 154

CHN/I/NHNG CHN/BN CHN


Chai chn (to mt c trong lng bn chn)
1. Day n H.26, 51.
2. Day d ti ch.
3. Hphn chiu bn chn i xng. Hvi ln trong ngy, chai chn sht.
au mng hay au thn kinh ta
1. Day n H.41, 210, 5, 253, 3, 51.
2. Day n H.1, 45, 43, 74, 64, 5, 253, 210, 14, 15, 16, 0.
3. Day n H.87, 210, 5, 143, 174.
4. Gch, h, ln hnh chn trn trn.
5. Co u theo hnh chn trn da u.
au khp hng
1. Day n H.64, 74, 210.
2. Gch vin mi (cnh mi) nhiu ln.
au khp gi
1. Day n H.17, 38, 197, 300, 45, 0.
2. Day n H.17, 38, 9, 96.
3. Day n H.129, 100, 156, 39.
4. Hci ch.
au kheo (nhng) chn
1. Day n H.29, 222.
2. Hkheo tay.
au cchn
1. Day n H.347, 127.
2. Hv g ctay.
au gt chn (hoc gai gt chn)
1. Day n H.461, 127, 107.
2. Day n H.9, 63, 127, 156.
3. Hgt chn i xng.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 155

4. Day d ti ch(trc tip ni au).


Mhi chn
Xin xem phn mhi tay.
Nhc chn v lng di
1. Hkmu bn chn.
2. Day n H.39, 43, 45, 300, 1, 17, 85, 51.
Nt chn (t
a)
1. Day n H.26, 61, 50, 38, 156.
2. Hv ln nhng chnt.
U u xng cc ngn chn
1. Day n H.103, 1, 290, 19, 64, 39, 63, 53, 222, 236, 85, 127, 235, 22, 87. Sau h
v ln ti chau nhiu ln skhi.
Thot vb
n (hernie)
1. Day n H.132.
2. Day n H.342, 19, 38, 9, 143, 104, 105, 561, 98.
Vp b(chut rt)
1. Day n H.34, 6, 127, 19, 61.
2. Day n H.34, 310, 197, 341.
3. Ln bp tay bng cy cu gai i.
4. Ln v htheo hnh phn chiu chn trn mt v da u.
5. Co theo hnh phn chiu chn trn da u.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 156

BPHN SINH DC
m o (tcung au)
1. Gch 2 bnhn trung v bmi trn.
2. Gch vng rnh nhn trung tH.19 n H.53 nhiu ln.
3. Day n H.19, 63, 53, 7.
Huyt trng
1. Day n H.0, 61, 1, 7.
2. Day n H.53, 275.
3. Day n H.16, 287, 63.
4. Day n H.53, 38, 14.
5. Day n H.38, 17, 127, 156, 87.
6. Day n H.26, 3, 63, 287, 7, 16, 22, 0.
7. Dng ngn tay trv ngn tay gia ch st hai bmi trn v di 200-300
ln/ngy.
8. Day n v g H.127, 156, 51, 63, 7, 1.
Kinh nguy
t-b(mt kinh)
1. Day n H.85, 87, 63, 7, 247, 127, 275.
2. Ch mi trn 100 ci mi ngy.
3. Dng cy ln cu gai i ln trn xung hang cho n khi bng nng ln. Ln t
3 ti 5 ngy l ra.
Kinh nguy
t- au bng kinh
Xin xem phn bng.
Kinh nguy
t khng u
1. Day n H.124, 26, 37, 50, 63, 7.
2. Day n H.26, 63, 3, 37, 158, 87.
Kinh nguy
t brong (rong kinh)
1. G H.127, 7, 37, 16.
2. Day n H.16, 61, 50, 7, 37.
3. Day n H.7, 1, 103, 0.
4. Day n H.22, 127, 7, 1, 50, 37, 103.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 157

5. Vut mi tH.64 ln u my. Sau hH.87, 63, 19.


6. Day n H.16, 7, 63, 287.
7. Day n H.16, 61, 45, 37, 0.
Kinh nguy
t tr
1. Day n H.1, 63, 7, 50, 127.
2. Day n H.50, 58, 37.
3. Day n H.26, 65, 3, 50, 7, 37, 156, 51.
Nga thai
1. Day n H.26, 63, 7, 287.
2. Day n H.26, 127, 156, 87, 235, 180.
3. Day n H.287, 63, 127, 235, 87, 26, 3.
4. Ch mi nhiu ln.
Sa tcung
1. Day n H.557.
2. Day n H.103, 126, 16, 0.
3. Day n H.22, 127, 63, 19, 1, 37, 50.
4. Day n H.26, 3, 14, 15, 16, 365, 127, 63, 19, 1, 50, 103.
5. Vut mi tH.64 ln u chn my nhiu ln trong ngy.
Tcung (au khng do u bu)
1. Day n v hH.19, 63, 53, 7.
Tcung (c u bu)
1. Day n H.106, 267, 1, 36, 127.
2. Day n H.41, 143, 127, 19, 37, 63, 143.
Tcung (bu x)
1. Day n H.19, 7, 63, 50, 1, 103, 39, 127.
2. Day n H.87, 63, 17, 38 ,50.
3. Day n H.127, 38, 50, 37, 63, 7, 19, 143, 1.
4. D sinh huyt u mi, day n mi sht.
5. Day n H.1, 19, 63, 53, 61, 39, 127, 143 v hquanh mt.
6. Day n nhiu ln H.16, 17, 53, 19, 143, 173, 23, 43, 103, 348, 126.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 158

Bu u dng vt
1. Day n H.143, 127, 38, 61, 3, 26, 60, 57, 127, 50, 37, 103.
Cng dng (lm cng dng)
1. Gch nhiu ln bmi trn hoc ln mi.
2. Ngi p hai i vo phn dng vt (3 ln/ngy, mi ln 5 pht).
Di mng tinh
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.0, 1, 45, 8.
H.124, 34, 45.
H.43, 45, 0.
H.300, 1, 45, 127, 0.

Dng nuy
1. Day n H.1, 50, 19, 39, 7, 127, 103.
Lit dng
1. Day n H.287, 63, 7.
2. Day n H.184, 290, 64, 3.
3. Day n H.103, 1, 19, 127, 50, 39, 7, 132.
4. Day n H.300+, 63, 7, 127, 0.
5. Day n H.19, 1, 50, 300+, 0.
6. Day n H.63, 7, 19.
7. Day n H.124, 34, 60, 1, 19.
8. Ln g H.19, 1, 50, 300+, 7, 63, 287, 45, 0.
9. Gch nhiu ln tH.53 ln H.19.
10.Dng cy cu gai i ln hai bn cnh mi ra ti m tc mai nhiu ln. Ln dc t
H.126 xung
nh cm. kt hp chng cch thy ct heo (bvng nc tiu) + b
c heo (bch) +csen + thc
a. Nhkhng btiu, chbcht nc mm.
n 1 tun ll c kt qu.
To tinh
1. Day n H.127, 63, 1, 103, 37, 50, 0.
2. Day n H.124, 34, 26, 300, 1, 290, 19, 127, 156, 0.
3. Lc sp xut tinh, dng ba u ngn tay vut nhtu mi nhiu ln (ngn trv
ngn gia vut xui xung, ngn ci vu t vng H.143).

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 159

Tinh hon au nhc


1. Day n H.38, 61, 127, 5.
U xtuy
n tin lit
1. Day n H.287, 7, 36, 29, 1, 290, 50, 87, 0.
2. Dng ngn tay trvut ngc hai bn mi ln trong ngy. Tt nht l dng cy ln
nhln ngc ln.
Xut tinh
1. Day n H.0, 21, 34, 17.
2. Day n H.124, 34, 1, 45, 127, 22, 7, 17, 16, 0.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 160

TON THN
Bu cc loi trong cth
1. Day n H.41, 143, 127, 19, 37, 38 + bvau. Sau hphn chiu ni c u
bu. Lm nhiu ln trong ngy.
Cm lnh (rt run)
1. Day n H.127, 63, 19, 61, 1, 106, 103, 300.
2. Day n H.127, 50, 19, 37, 1, 73, 103, 0.
3. Dng cu gai i ln hai long bn tay 10 pht.
4. Day n H.127, 50, 19, 37, 1, 73, 189, 103, 300, 0. Sau ln khp mt nhiu ln.
**Cch ln nhsau:
Ln tm tc trn xung sng mi n cm v hai bn mang tai, hai bn quai hm, hai
sn mi, hai ng php lnh (cnh chn mi).
Nu cn cho ung thm nc gng pha ng (ung nng).
Cm nng
1. Day n H.26, 3, 1, 39, 38-, 222-, 4-, 43, 156-, 87 kt hp chm nc trn.
2. Day n bging: 124, 34, 26, 61, 3, 143, 222, 14, 156, 87.
Co git lin tc
1. Day n H.19, 127, 8, 34, 124, 0.
Dng ni may
1. Day n H.63, 3, 184, 50, 87.
2. Day n H.41, 50, 17, 7, 60, 85.
3. Day n H.124, 34, 26, 61, 3, 60, 50.
4. Day n H.124, 34, 61, 50, 38.
Di n
1. Day n H.61, 38, 50 v htrc tip.
2. Day n H.61, 64 v htrc tip.
3. L mp ra sch, nhai sng p vo.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 161

May (ni khp ngi)


1. Day n H.61, 63, 38, 17, 87, 39.
2. Day n H.61, 3, 184, 50, 87.
3. Day n H.41, 50, 17, 7, 60, 85.
4. Day n H.61, 50, 3, 184, 87, 17, 34.
5. Hngi cu ti ch.
Mhi ton thn (bm sinh)
1. Day n H.61, 16, 127, 19, 63, 103 v hcc sinh huyt cung my.
2. Hvng gia trn v vng tim.
Nng st, kinh git
1. Day n H.16.
2. Day n H.26, 106, 61, 3, 290, 143, 29, 85.
3. Day n H.51, 16, 15 ri ln ct sng.
Nga
1. Day n H.61, 38, 50.
2. Day n H.17, 7, 50, 61.
3. Day n H.26, 61, 3, 51.
Nhc mi ton thn
1. Day n H.34, 21, 1, 6.
2. Ln khp mt.
n lnh
1. Day n H.0, 17, 61, 127.
Phng
1. p con gim ln chphng.
2. Xoa tinh du oi hng (lavender).
3. Xoa mt ong nguyn ch t.
4. Xoa long trng trng.
5. Day n 26, 3, 61, 60, 29, 85, 14, 15, 16, 17, 38, 0.
Ph ton thn (bng quang khng nc tiu)
1. G H.38, 17, 222.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 162

2. Day n H.60-, 26, 3, 290, 85, 87, 19, 61, 300.


Suy nhc cth
1. Day n H.41, 50, 19, 45, 39, 37, 0.
2. Day n H.37, 28, 50, 14, 41, 19, 0.
3. Day n H.0, 22, 62, 162, 1, 460, 300, 301.
4. Day n H.61, 432, 565, 127, 19, 37, 1, 50, 312, 103.
5. Day n H.22, 127, 63, 7, 113, 17, 19, 64, 39, 50, 1, 290, 0.
Suy nhc thn kinh
1. Day n H.127, 37, 1, 50, 73, 106, 103.
2. Day n H.22, 127, 63, 19, 1, 61, 188, 477, 97, 103.
3. Day n H.127, 19, 50, 1, 37, 103, 300, 324, 175, 106, 107, 0.
T li
t na ngi
Thc hin tm ng tc cbn sau (ngy lm 3 ln hay hn cho n khi khi bnh).
Day n H.34, 290, 100, 156, 37, 41 n
nh no (c bit cha bnh nhn no).
Ln hai gmy (chn my) v g 65, 100, phc hi tay.
Ln hnh phn chiu chn, phc hi chn.
Hnhng tay, ci ch, u xng cc ngn tay.
Ln trc tip tay xui tbvai-khp vai, khp vai-ci ch, ci ch-ctay, ctaycc ngn tay.
6. Ln trc tip chn xui thng-u gi, u gi-cchn, cchn-cc ngn chn.
7. Ln lng ngc txng cng ln xng c.
8. Co u.
1.
2.
3.
4.
5.

U ton thn
1. Day n H.41, 143, 127, 19, 37, 38 + bv
. Sau hv ln theo hnh phn
chiu bvau.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 163

NI TNG TRONG CTH


Theo triu chng bnh.
An thn
1. Day n H.26. Dnh cho nhng ngi kh ng, hoc mt ng. Nu kt hp vi ln
hai lng bn chn mi ti th sngngon.
n km
1. Day n H.22, 127, 63, 7, 113, 17, 19, 64, 50, 39, 1, 290, 0.
**y l bbm huyt dng cho mi la tui. Nu thy n km, xanh xao, gy m th
nn dng bny. Ngi mun ln cn ngy lm 3 ln, c thln 8-9 k/thng.
n khng tiu
1. Day n H.19.
2. Hvng rn v ln quanh ming vi chc vng.
3. Ln mt 3 ln cch qung (chyu l vng trn, vng ming v cm). Ht y hi
cm thy i bng.
Bch b (hay bch bin)
L nhng vt trng loang ltrn da, r nht l trn mt.
1. Day n H.63, 3, 132, 106.
Bm mu v sng do chn thng
1. G hoc day n nhiu ln trong ngy H.156+, 7+, 50, 3+, 61+, 290+, 37. Hphn
chiu ni bm sng.
**Cng dng lm ngng chy mu, lm tan mu bm, v xp chsng. Rt cn thit cho
trng hp bi lit do chn thng sno hoc tai bin mch mu no c xut huyt.
B tiu
1. Day n H.26, 174, 87, 51, 357, 29, 60, 57, 50.
2. Day n H.26, 3, 29, 85, 87.
3. Day n H.126 10 pht.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 164

Bn (to bn)
1. Chm deep heat H.41, 143, 38.
2. Chm deep heat H.26, 61, 38, 41, 365.
3. Vut quanh mi 60 ln ri hvnh mi trn.
4. Dng ba u ngn tayngn ci (di), ngn chv ngn gia chm li (trn)
vut u mi. Vut n khi no thy rng mnh l c.
5. Ch cung my (chn my) v vut quanh mi tphi sang tri n gia cm
(h.87) mi ln 60 ci. Ngy lm 6 ln.
Bmu
1. Day n H.50, 19, 39.
2. Day n H.127, 42, 35, 290, 1.
3. Day n bbm huyt: 22, 127, 63, 7, 113, 17, 19, 64, 50, 39, 1, 290, 0.
Ddy (bao t) au
1. Day n H.124, 34, 61, 39, 120, 121, 19, 64.
Nu kh th, nng ngc day n thm H.73, 162, 62, 189.
Nu kh , day n thm: H.126, 59.
2. Day n H.61, 120, 39, 121.
3. Day n H.235, 37, 124, 630 (huyt i xng vi H.64 nm trong mi).
4. Chm kem deep heat H.61, 39, 64, 630 rt hiu qu.
Cai thuc l-ru
1. Day n H.124, 19, 51.
2. Day n H.124, 19, 127, 57, 3.
3. Ln v g hai bn mang tai v di tai (vng huyt 275 -14) sau day n H.127, 37,
50, 19, 1, 106, 103, 300, 0.
Cm mu
1. Day n H.16, 61, 0.
2. Day n H.16, 61, 50, 37, 0.
3. Day n v ln H.16 cho n khi mu ngng chy.
Chm lc
1. Day n H.61, 38, 50, 51 ri htrc tip vo ni au.
2. Day n H.3, 347, 51 ri htrc tip vo ni au.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 165

3. Day n H.62, 51, 38 ri htrc tip vo ni au.


4. Day n H.124, 34, 3, 39, 156, 26 ri htrc tip vo ni au.
Chng mt
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.61, 8, 63.
H.8, 19, 63.
H.63, 19, 127, 0.
H.34, 390, 156, 70.

inh ru
1. Day n H.3, 38, 41, 61, 104, 0.
iu ch
nh m dng (lc nng lc lnh bt thng)
1. Day n H.34, 290, 156, 39, 19, 50.
2. Day n H.1, 39, 19, 50, 57.
3. Day n H.103, 1, 127.
Ht hi
1. Day n H.209.
2. Day n H.19, 63, 1, 0.
3. HtH.103 ti H.26.
Him mun
1. Day n H.7, 113, 63, 127, 0.
2. Day n H.127, 156, 87, 50, 37, 65, 0.
Huyt p cao
1. Day n H.15 hoc H.15, 0.
2. Day n H.14, 15, 16.
3. Day n H.124, 34, 16, 14.
4. Day n H.285, 23, 188.
5. Ln vng Sn cn-n ng (tH.106 ti H.8) hoc 2 cung my (tH.65 ti
H.100) hoc hai mang tai t(H.16 ti H.14).
6. Day n H.19, 96, 88, 127, 50, 37, 1, 0.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 166

Huyt p k
p
Huyt p kp l khong cch gia huyt p tm thu (strn ti a) v huyt p tm
trng (sdi ti thiu) xch li gn nhau.
1. Day n H.127 ko xung cm vi pht cho sdi nhdn.
Huyt p thp
1. Day n H.19 nhiu ln.
2. Day n H.17, 19, 139, 0.
3. Day n H.6, 19, 50.
4. Day n H.127, 19, 1, 50, 103.
5. Day n bthng.
L ma au (pancreas) do ung ru mnh
1. Day n H.113, 7, 63, 38, 37.
Li a
1. Day n H.127, 9.
2. Day n H.19, 127, 39, 3, 38, 63, 41.
3. Day n H.184, 64, 63, 22, 28, 85, 11.
Li kim
1. Day n H.26, 61, 38, 365.
Mt ng
1. Day n H.163 (gia 63 v 53).
2. G H.124, 34 khong 30 ci.
3. Day n nhiu ln H.53.
4. Day n H.16, 14, 0.
5. Day n H.124, 312.
6. Day n H.124, 34, 267, 217, 51.
7. Day n H.124, 34, 103, 100, 51, 0.
8. Dng cy co co u vi pht trc khi ng.
9. Dng cy cu gai i ln tchn ln hang.
10.Ln hai chn ln bn ln chn 10 pht.
Mtrong mu (hoc gan nhim m)
1. Day n H.50, 41, 233, 37, 127.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 167

2. G v hH.300, 103, 106, 26.


3. Day n H.51, 29, 85, 7, 113, 38, 41, 50, 173, 290, 3, 73.
Mn cc
1. Day n H.26, 3, 50, 51, 0.
2. Day n H.26, 3, 50, 51, 0, 129, 460, 98, 461, 156.
No hi (khng c)
1. Hvng phn chiu gan bn tay.
Nn, i
1. Day n H.124, 34, 50, 79, 0.
2. Nn, i khi va n xong, day n H.0, 19, 124, 34, 50, 37, 29, 300, 41, 50, 45.
3. Nn, i khi c thai day n H.37, 127, 1, 39, 14.
Nng st, kinh git
1. Day n H.16.
2. Day n H.26, 106, 61, 3, 290, 143, 29, 85.
3. Day n H.51, 16, 15 ri ln ct sng.
Nghay git mnh
1. Day n H.124, 34, 50, 19.
Nga do bdi leo
1. Day n H.61, 38, 50.
Phong x, kinh gin
1. Day n H.1, 290, 50, 106, 3.
Ri lon nh
p tim (ngoi tm thu)
1. Dng cy cu gai i ln hnh phn chiu tim vng di ngn tay t (bn tri).
2. Hcc sinh huyt gia hai v v quanh di v.
Ri lon tiu ha (i cu phn sng)
1. Day n H.127, 19, 143, 1, 103.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 168

Rng tc
1. Day n H.127, 145, 103.
2. Day n H.50, 37, 39, 107, 175.
3. Day n H.156, 258, 175, 39.
4. Day n H.300, 1, 45, 3, 0.
5. Dng cy co co u vi pht mi ngy.
Sa rut
1. Day n H.103, 19, 50 ri ln quanh ming.
2. Day n H.104, 222, 38, 63, 22, 127, 19, 1, 103.
Sn (si) thn
1. Day n H.113, 3, 106.
2. Day n H.184, 290, 64, 3.
3. Day n H.0, 275, 277, 87, 85, 3, 290, 26, 103, 300, 38, 64.
Say nng
1. Day n H.143 n khi ht au.
2. Ct 5 lt chanh mng t vo H.26, H.100, H.130. Sau 15 pht ht say.
Say ru
1. Day n H.57 hoc 28.
Say sng
1. Day n H.63.
Say xe
1. Day n H.127.
2. Dn salonpas vo gia rn.
3. Ngm hai lt gng ti.
St rt
1. Day n H.50, 19, 39, 15.
2. St rt nng (bng chng) day n H.50, 19, 39, 15, 1, 26, 132.
3. Nu chlnh ngi v rt run, hnng cc H.127, 156, 63, 3, 300.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 169

Tiu dm (i dm)
1. Day n H.124, 34, 60, 87.
2. Day n H.124, 34, 19, 37.
Tiu m
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.19, 37.
H.124, 34, 21.
H.0, 37, 45, 300.
H.32, 19, 45, 100.

Tiu c
1. Day n H.85, 87.
2. Day n H.29, 222, 85, 87, 300, 0.
Tiu ng
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.73, 3, 37, 156.


H.26, 113, 63, 100, 235, 0.
H.127, 156, 63, 113, 143, 38, 50, 37, 1, 3, 73.
H.63, 7, 113, 37, 40 khong 40 ci cho mi huyt.

Tiu gt
1. Day n
2. Day n
3. Day n
4. Day n

H.26, 3, 38, 85, 87.


H.342, 43, 87.
H.37, 87.
H.29, 85.

Tiu t
1. Day n H.26, 3, 85.
2. Day n H.87, 235, 29.
Tiu lin tc khng k
m c ( do gin bng quang)
1. Day n H.16, 37, 0 ri vut cm.
2. Day n H.138, 16, 87, 0.
Tiu nhiu
1. Day n H.87, 19, 1.
2. Day n H.0, 37, 103.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 170

3. Day n H.19, 37.


Tiu nhiu-tiu gt
1. Day n H.87, 19, 37, 41, 103, ri hhnh phn chiu bang quang tay.
2. Day n H.37, 19, 87, 300.
3. Ln khp mt ri g H.87.
Tim ln
1. Day n H.34, 61, 269, 37, 88.
2. Day n H.26, 174, 87, 51, 357, 29, 220, 60, 57, 50.
Thi
u mu ctim, hp van tim
1. Ln v bp qucu gai mt lc, tim kholin.
2. Ln sng mi tH.189 n H.1 th ng xuyn.
Tr
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

G H.64, 74.
Ln v g H.365, 7, 3, 37.
Day n H.19, 143, 23, 43, 103, 348, 0.
Chm nc vo H.365, 19, 1, 103, 38.
Day n H.143, 173, 23, 43, 103, 348, 126.
Hngi cu cch bi tr10cm, va lm co trva lm tng cng sinh l.
Day n H.34, 124, 300, 103, 126.
Day n H.127, 38, 50, 143, 37.

U m
1. Day n btiu u bu H.41, 143, 127, 19, 37, 38.
2. Hquanh chn khi u ri ln ti chbng cy cu gai.
Vy n
n
1. Day n H.50, 41, 17, 38, 85, 51.
2. Day n H.124, 34, 26, 61, 3, 41, 87, 51.
3. Day n H.124, 24, 26, 50, 41, 17, 38, 85, 51.
Vim i trng
1. Day nH.19, 22, 87, 34, 197, 37.
2. Day n v hH.85, 104, 38, 29, 63.
Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 171

3. Day n v hH.127, 19, 143, 41, 37, 103.


Vim gan mn tnh (cc loi)
1. Day n v hH.41, 50, 233, 58, 37, 19, 127, 87.
2. Day n H.41, 50, 233, 19, 58, 37, 39.
3. Day n H.50, 19, 37.
4. Day n H.41, 50, 233, 106, 1, 36, 127.
Vim phqun
1. Day n H.38, 17, 61, 467, 491.
2. Day n H.565, 61, 467, 74, 64, 50, 70.
3. Day n H.138, 28, 61, 491, 467.
Vim thn
1. Day n H.0, 17, 300, 45, 222, 29.
2. Day n H.50, 41, 38 v hhnh phn chiu thn trn mt.
Xgan ctrng
1. Day n H.50, 41, 233, 106, 1, 63, 127, 36, 132, 28, 275, 9.
2. Hvng rn trn v hai bn rn (mi chcch rn 1cm) xp bng.
3. Day n H.126 bng ngn tay tr10 pht hoc day n H.126, 29, 85, 87 li
tiu.

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 172

Mi nhn tdi ln

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 173

Gio Trnh Di
n Ch
n Hc

Page 174

You might also like