SFERA (LOPTA)

Sfera je skup svih taaka prostira podjednako udaljenih od jedne fiksirane take(centra sfere).
Poluprenik sfere(r) je rastojanje bilo koje take sfere od centra sfere.
Lopta je oblo telo ogranieno sferom.

r
r

P = 4r 2
4
V= r 3
3

je formula za povrinu lopte

je formula za zapreminu lopte

Lopta nastaje obrtanjem kruga oko bilo kog njegovog prenika.

Presek lopte i bilo koje ravni je krug. Ako presena ravan prolazi kroz centar dobija se veliki krug lopte, to jest
krug koji ima najveu povrinu.

r1
mali krug lopte

r
veliki krug lopte

Ako nam je zadata polulopta:

Njenu zapreminu emo izraunati lako, tako to zapreminu lopte podelimo sa 2.

Vpolulopte =

14 3
2
r = r 3
23
3

Al kod povrine moramo biti paljivi , jer se ona sastoji od polovine povrine lopte i povrine velikog kruga lopte:

1
Plopte + Pvelikikrug
2
1
= 4r 2 + r 2
2
= 2r 2 + r 2

Ppolulopte =
Ppolulopte
Ppolulopte

Ppolulopte = 3r 2

r = 3cm
P=?
V =?

P = 4r 2
P = 4 32
P = 4 9
P = 36 cm 2

4 3
r
3
4
V = 33
3
4
V = 27
3
V = 4 9
V=

V = 36 cm3

4
V = cm3
3
P=?
Najpre emo iz zapremine nai poluprenik lopte :
4 3
r
3
4
4
= r 3
3
3
3
r =1

V=

skratimo

4
i i dobijamo:
3

r = 1cm
Dalje nije teko nai povrinu:

P = 4r 2
P = 4 12
P = 4 cm2
3

2r = 16cm
P=?

V =?
Iz 2r = 16 je oigledno r = 8 cm

P = 4r 2
P = 4 82
P = 4 64
P = 256 cm 2

4 3
r
3
4
V = 83
3
4
V = 512
3
V=

V=

2048
cm3
3

Ovk = 36 cm
V =?

veliki krug lopte

Veliki krug lopte ima isti poluprenik kao i cela lopta!

Ovk = 2r
36 = 2r
36 = 2r
r = 18cm

4 3
r
3
4
V = 183
3
4
V = 5832
3
V = 4 1944
V=

V = 7776 cm3

Najpre emo izraunati povrinu te poetne, manje lopte:

r = 4cm
P = 4r 2
P = 4 42
P = 4 16
P = 64 cm2
Nova lopta ima poluprenik vei za 3 cm od poetne , dakle r1 = 4 + 3 = 7cm
Povrina nove lopte je:

r1 = 7cm
P1 = 4r 2
P1 = 4 7 2
P1 = 4 49
P1 = 196 cm 2
Oduzmimo povrine da vidimo koliko je poveanje:
P1 P = 196 64 = 132 cm 2
5

Iz fizike znamo da telo potopljeno u vodu izbaci onoliko vode kolika je njegova zapremina.

1
H
12

r=2,5cm

11
H
12

r=5cm

Znai da je zapremina lopte 12 puta manja od zapremine valjka! To jest:

r=5cm

Vv = 12 Vl

Nai emo zapreminu lopte, to pomnoiti sa 12 i dobiti zapreminu valjka.

4
Vl = r 3
3
4
Vl = (2,5)3
3
4
Vl = 2, 5 2,5 2,5 (pomnoimo 4 i 2,5 posebno i 2,5 sa 2,5)
3
10
Vl = 6, 25
3
62, 5
Vl =
cm3
3
Zapremina valjka e biti:
Vv = 12 Vl = 12

62, 5
= 4 62,5 = 250 cm3
3

Vv = r 2 H
250 = 52 H
250 = 25 H
H = 10cm

ta se ovde nee promeniti?

Pa naravno, masa tela, odnosno njegova zapremina!
To je i poetna naa ideja, da su zapremine kupe i lopte iste!
Kako je prenik lopte 2r = 8 cm , jasno je da je poluprenik r = 4cm , a to je i poluprenik kupe!

4 3
r
3
4
Vl = 43
3
4
Vl = 64
3
256
Vl =
cm3
3
Vl =

Vk = Vl
256

3
1 2
256
r H =

3
3
42 H = 256
16 H = 256
256
H=
16
H = 16cm
Vk =

Naravno , mi ustvari bojimo povrinu kugli.

Nai emo povrinu koju trebamo obojiti kod manje kugle i povrinu 10 veih kugli koju trebamo obojiti a onda
emo upotrebiti proporciju
Ako je prenik manje kugle 16cm onda je jasno poluprenik

rmk = 8cm

Ako je prenik vee kugle 2dm, odnosno 20 cm, to e poluprenik biti: rvk = 10cm
7

Naimo najpre povrinu manje kugle:

Pmk = 4rmk2
Pmk = 4 82
Pmk = 4 64
Pmk = 256 cm 2
Sada traimo povrinu vee kugle:
Pvk = 4rvk2
Pvk = 4 10 2
Pvk = 4 100
Pvk = 400 cm 2
Poto imamo 10 veih kugli , tu je povrina za bojenje : 400 10 = 4000 cm2
Sada postavljamo proporciju:

256 : 32 = 4000 : x
256 x = 32 4000
32 4000
256
x = 500 g
x=