Professional Documents
Culture Documents
C6-Bộ Khung Chuẩn Mực Kế Toán
C6-Bộ Khung Chuẩn Mực Kế Toán
Chng 6
153
Chng ta s xem qua phn li ni u, li gii thiu v b khung v n s khi qut ni dung
yu cu ca cc IAS.
1.2. Li ni u (Preface)
L ni u (li ta) ca b khung ch ra cc l o c bn ti sao cc bo co ti chnh li
c lp trn ton th gii, tha mn cc yu cu ca nhng ngi s dng bn ngoi,
nhng thc t thay i v cc sc p trong mi quc gia. Cc sc p ny c th l x hi,
chnh tr, kinh t hay ut php, nhng chng dn n kt qu l cc s bin i trong thc t
t nc ny n nc khc, bao gm t hnh thc cc bo co, nh ngha ca cc phn (ti
sn, n phi tr .. .)> tiu chun ghi nhn cc khon mc v c phm vi v phn thuyt minh
cc bo co ti chnh.
LA.SB mun thu hp cc khong cch, s khc nhau bng cch tn hi ha (harmonissing)
tt c cc mt ca cc bo co ti chnh, bao gm cc quy nh iu chnh cc chun mc k
ton, vic lp v trnh by cc bo co ti chnh.
Li ni u nhn mnh vo cch cc bo co ti chnh c s dng ra cc quyt nh kinh
t (to make economic decisions) do vy, cc bo co ti chnh cn c lp cho mc ch ny.
Cc bo co ti chnh c lp v s dng ra cc loi quyt nh kinh t sau:
- Cc quyt nh mua, gi li hay bn cc khon u t vn (equity investments).
- nh gi kh nng iu hnh ca ban lnh o cng ty v trch nhim ca h.
- nh gi kh nng ca t chc tr lng cho nhn vin.
- nh gi mc an ton ca s tin cho t chc vay.
- Xc nh cc chnh sch thu.
- Xc nh cc khon li c th chia v cc khon c tc,
- Cho cc vic thng k thu nhp quc gia.
Qun l cc hot ng ca cc t chc.
Bt c cc yu cu p t bi cc chnh ph quc gia cho mc ch ca ring h khng c
nh hng n cc bo co ti chnh c lp cho li ch ca nhng ngi s dng khc.
B khung ghi nhn rng cc bo co ti chnh c th c lp bng vic s dng mt s m
hnh khc nhau. Mc u thng dng nht l trn c s
gigc (historicalcost)v n
danh ngha ca ng tin (VND, USD), b khung c thp dng cho cc bo co ti chnh
c lp theo mt chui cc m hnh. Trn Xun Nam - MBA
154
155
156
2. Mc tiu ca cc bo co ti chnh
(The objective of financial statements)
B khung cng b: Mc tiu ca cc bo co ti chnh l cung cp cc thng tin v tnh
hnh ti chnh, thc hin v cc thay i trong tnh hnh ti chnh ca mt thc th (n v)
m n hu ch cho nhiu ngi s dng trong vic ra cc quyt nh kinh t .
Cc bo co ti chnh nh vy s tha mn nhu cu ca hu ht nhng ngi s dng. Cc
thng tin d sao vn b hn ch (restricted).
(a) N da trn c s cc s kin qu kh (past events) ch khng phi cc s kin tng lai
mong i.
(b) N khng nht thit bao gm cc thng tin phi ti chnh (non-financial information),
Cc bo co cng ch ra cc kt qu ca vic iu hnh ca ban lnh o n v.
Tnh hnh ti chnh, vic thc hin v cc thay i trong tnh hnh ti chnh (Financial
position, performance and changes in financial position).
Mt vic rt quan trng i vi ngi s dng l nh gi kh nng ca mt n v trong vic
to ra c dng tin v tng ng tin tr cho nhn vin, ngi cho vay.
Cc thng tin v tnh hnh ti chnh (bng cn i k ton) b nh hng bi:
(a) Cc ngun lc knh t c kim sot (economic resources controlled): d on kh
nng to dng tin.
(b) C u tr c ti chnh (financial structure): D on nhu cu tin vay, phn phi li/ tin
tng lai v s thnh cng trong vic huy ng ngun ti chnh mi.
(c) T nh thanh khon v kh nng thanh ton (liquidity and solvency): D on cc cam
kt ti chnh s c p ng khi n n hn hay khng (tnh thanh khon lin quan n
cc cam kt ngn hn, kh nng thanh ton l v i hn).
Cc nh ngha:
Tnh thanh khon (Liquidity) l s sn c ca cc qu tin p ng vic rt tin v
cc cam kt ti chnh khc kh chng n hn.
Kh nng thanh ton (Solvency) l s sn c ca tin trn phng din di hn p ng
cc cam kt ti chnh khi chng n hn.
Trong tt c nhng khu vc trn, kh nng thch nghi vi nhng s thay i trong mi trng
m trong n v hot ng l rt quan trng.
Thng tin thc hin ti chnh (financial performance - bo co li l), c th l kh nng sinh
li, c s ng nh gi s thay i tim nng trong cc ngun lc kinh t m n v kim
sot trong tng lai. Cc thng tin v s thay i vic thc hin o vy l rt quan trng.
Thng tin v cc thay trong tnh hnh ti chnh (changes in financial position - bo
co lu chuyn tin t) c s ng nh gi cc hot ng kinh doanh, u t v ti
K TON TI CHNH
157
3. Ce gi nh c bn (Underlying assumptions)
Chng ta gp hi gi nh c tho lun y. Cc nh ngha di y c trch t b
khung ca IASB.
158
159
160
Do vy, tnh nht qun trong ng x k ton l rt quan trng i vi cc khon mc theo thi
gian, trong mt n v v trong tt c cc n v, t chc.
Vic trnh by thuyt minh cc chnh sch k ton l c bit quan trng. Nhng ngi s
dng phi c th phn bit gia s khc nhau ca cc chnh sch k ton c th lm vic so
snh vng chc hn ca cc khon mc ging nhau trong cc ti khon ca cc n v khc
nhau.
Tnh c th so snh khng ging nh tnh thng nht (uniformity). Cc n v c th thay
i cc chnh sch k ton nu n tr nn khng ph hp.
Cc thng tin Hn quan cho cc k tr c cn c trnh by c th so snh qua thi gian.
4.6. Trnh by trung thc v hp l (True & fair view/ fair presentation)
B khung khng c gng nh ngha nhng khi nim ny mt cch trc tip. D sao n cng
tuyn b rng vic p dng cc c tnh cht lng c bn v cc chun mc k ton ph
hp s thng dn n cc bo co ti chnh m chng trnh by tnh hnh mt cch trung
thc v hp l hay trnh by hp l.
K TON TI CHNH
161
5 Cc yu t ca cc bo co ti chnh
(The elem en ts o f financial statem ents)
5 1. Khi qut cc yu t (Overview o f the elements) -t
Cc yu t ca cc bo co t chnh
o lng tnh hnh ti chnh trong
bng cn i k ton (Balance sheet)
- Cc ti sn (Assets)
- Chi ph (Expenses)
- Vn ch s hu (Equity)
Cc giao dch v cc s kin khc c nhm li thnh cc loi ln v trong cch ny nhng
nh hng ti chnh ca n c chi ra trong cc bo co ti chnh. Nhng loi ln ny i cc
yu t ca cc bo co ti chnh. B khung k ton trnh by cc yu t ny nh di y:
Mt qu trnh phn loi nh hn sau c thc hin cho vic trnh by trn cc bo co ti
chnh, v d cc ti sn c phn loi theo bn cht t nhin (nature) hoc theo chc nng
(function) trong kinh doanh ch ra cc thng tin theo cch tt nht cho nhng ngi s
dng ra cc quyt nh kinh t.
162
5.2.2. Ti sn (Assets)
Chng ta s tho lun chi tit hn v cc b phn ca cc nh ngha trn.
Li ch kinh t tng lai (Future economic benefit) l tim nng ng gp, trc tip hay
gin tip vo dng tin v cc khon tng ng tin ca n v. Tim nng ny c th l
mt khon mc lm tng sn ng m ri mt phn ca cc hot ng kinh doanh ca n
v. N cng c th l mt dng c th chuyn i thnh tin hay tng ng tin hay mt
kh nng lm gim bt cc khon tin phi chi ra, v d nh khi mt phng php sn xut
thay th lm gim bt chi ph sn xut.
Cc ti sn thng c thu sn xut ra hng ha hoc dch v cho cc khch hng; cc
khch hng sau s tr tin cho ing th ny. T th n tin biu hin l mt dch v i
vi n v v mnh lnh ca n ln hn cc ngun lc khc.
S tn ti ca mt ti sn, c bit v mt kim sot l khng ng c tii cy v:
(a) Hnh thc vt cht (Physical form, nh bng pht minh, sng ch v bn quyn) hoc
(b) Cc quyn php l (Legal right - nh thu).
Cc giao dch hoc cc s kin trong qu kh to nn cc ti sn; nhng hy vng ny xut
hin trong tng lai khng to nn cc ti sn. V d, vic d nh mua mt ti sn c nh
khng tha mn nh ngha ca mt ti sn.
5.2.3. Cc khon n phi tr (Liabilities)
Chng ta li xem xt k hn cc mt ca nh ngha. Mt c tnh c bn ca mt khon n
phi tr l n v c mt ngha v hin ti (Present obligation).
Cc nh ngha (Definitions)
Ngha v (Obligation) mt nhim v hay trch nhim hnh ng hoc thc hin theo mt
cch nht nh. Cc ngha v c th b bt buc v php l nh h qu ca mt hp ng
rng buc hay mt yu cu do lut php quy nh. Cc ngha v c th pht sinh t hot ng
thc t kinh doanh thng thng, cc thi quen v mt mong mun duy tr cc mi quan h
kinh doanh tt hoc hnh ng mt cch hp .
Mt iu quan trng l cn phn bit gia mt ngha v hin ti v mt cam kt tng lai
(future commitment). Mt quyt nh qun tr mua cc ti sn trong tng lai t 1 khng
lm pht sinh mt ngha v hin ti.
Vic thanh ton (Settlement, gii quyt) mt ngha v hin ti s in quan n vic s dng
cc ngun lc th hin l cc li ch kinh t p ng yu cu thanh ton ca cc bn khc.
iu ny c th lm theo nhiu cch khc nhau, khng chi c tr bng tin.
Cc khon n phi tr pht sinh t cc giao dch hay s kin q u k h (Past transactions or
events). Trong trng hp vic ghi nhn ca cc tranh ci tng lai vi cc khch hng trn
c s s lng mua hng nm, gi vn hng bn trong qu kh l giao ch m chng to nn
n phi tr.
K TON TI CHNH
163
5.3.
164
165
phi tr v vn ch s hu.
Vic ghi nhn cn phi quan tm n tnh trng yu (Materiality), xem phn 4 trn.
166
Khon mc
Ti sn
(Asset)
Bng cn i k ton
(Bance sheet)
N> phi tr
(Liability)
Bng cn i k ton
(Baiance sheet)
Thu nhp
(Income)
Bo co kt qu KD
(Income statement)
Cc khon
Bo co kt qu KD
(Expenses)
(Income statement)
Khi
7. o lng cc yu t ca cc bo co ti chnh
(Measurement of the elements of financial statements)
Cc nh ngha (Definitions)
o lng (Measurement) l qu trnh xc nh s tin cc yu t ca cc bo co ti chnh
c gh nhn v trnh by trn bng cn i k ton v bo co i/ l (kt qu).
iu ny bao gm vic la chn mt c s c th cho vic o lng (Basis o f measurement),
Mt s cc c s ny c s dng cc mc khc nhau trong vic thay i cc s kt
hp trong cc bo co ti chnh. N bao gm:
Gi gc (Historical cost)
Cc ti sn (Assets) c ghi nhn theo gi tr bng tin ngay hay cc khon tng ng
tin (Cash or cash equivaance paid) hoc theo gi tr hp (Fair value) ca ti sn vo
thi im mua chng. Cc khon n phi tr (Liabilities) c ghi nhn theo so tin phi tr
trong vic trao i ngha v, hoc trong mt s trng hp (v d nhu thu thu nhp doanh
nghip), theo gi tr tr bng tin ngay hay cc khon tng ng tin hy vng c tr
thanh ton n phi tr trong qu trnh knh doanh bnh thng.
Gi p h hin hnh (Current cost), s gi tr tr bng tin ngay hoc cc khon tng ng
tin m chng phi c tr nu mt ti sn ging hay tng ng nh vy c mua thi
im hin ti.
S tin hoc cc khon tng ng tin khng cn thuyt minh m chng c yu cu
thanh ton cc ngha v ti thi im hin t i
Gi tr c th thc hin (thanh ton)(Realisable (settlement) value).
Gi tr c th thc hin (Realisable value), s tin hoc cc khon tng ng tin m hin
ti chng c th c c bng vic bn mt ti sn trong vic thank l gn gng.
Gi tr thanh ton (Settlement value). Mt s c tnh hin ti ca mt gi tr chit khu
hin ti ca cc dng tin thun tng lai trong qu trnh kinh doanh bnh thng.
K TON TI CHNH
167
168
9.
- Trong h thng cc chun mc k ton Vit Nam khng c b khung ring bit nh IAS, tuy
nhin thay vo , VAS 01 chun mc chung quy nh cc vn chung nh l b khung
xy ng cc chun mc mi v xem xt cc chun mc hin hnh. C th ni chun mc
chung VAS 01 bao gm v c bn ni dung ca b khung ca ASB.
- Tuy'nhin VAS 01 khng a ra khi nim vn v bo ton vn nh c trnh by
phn 8 ca b khung trn.
- C mt ch l trong VAS 01, thut ng doanh nghip c dng vi ngha n v k
ton hay thc th (entity). Ti sao trong b khung cng nh l trong cc chun mc k ton
quc t khng s ng thut ng doanh nghip thay th thut ng Thc th hay n
v. Doanh nghip l mt n v k ton, nhng n v k ton c th khng phi l mt
doanh nghip, n c th bao gm mt tp on gm cng ty m, cc cng ty con v cc cng
ty lin doari, lin kt.
- xem VAS 01 chun mc chung cng nh cc VAS v cc thng t hng n VAS, bn
hy vo trang web www.vacpa.org.vn
169
170
Cc bt li c th:
- C rt nhiu loi ngi s dng nn khng th p ng yu cu ca tt c h.
- C th cn cc b khung khc nhau cho s khc nhau ca cc chun mc cho cc mc ch
khc nhau.
- N khng r rng rng vic lp v thc hin cc chun mc c th d dng hn nu n c
b khung cc khi nim.
3. Nhu cu thng tin ca nh u t.
4. Tnh lin quan: Thng tin c cht lng ca Hn quan kh n nh hng n cc quyt nh
kinh t ca nhng ngi s dng chng bng vic gip h nh gi cc s kin qu kh, hin
ti hoc tng ai hoc khng nh hoc chnh sa cc nh gi qu kh ca n.
5. Phn tch theo chui thi gian xc nh c xu hng
So snh vi bo co ca cc n v khc bit n v tt hay khng tt n mc io.
6. ng, n tha mn cc nh ngha ca N phi tr, nhng s tin c th cn phi c tnh.
7. Vic ghi nhn (Recognition) qu trnh kt hp cht ch trong bng cn i k ton hoc
bo co kt qu kinh doanh mt khon mc m n tha mn nh ngha ca mt yu t v
tha mn cc tiu chun sau y cho vic gh nhn:
(a) C th bt c mt li ch kinh t tng ai gn n vi khon mc s tng ln hoc
gim xung t n v hay doanh nghip;
(b) Khon mc c ch p h hoc gi tr m chng c th c o lng mt cch ng
tin cy.
8. Sai. S tin thng phi c c tnh.
9. Gi gc (Historical cost).
K TON T CHNH