Professional Documents
Culture Documents
Ahmet Taner Kışlalı
Ahmet Taner Kışlalı
Ahmet Taner Kışlalı
TRKN
LM
NSZ
(EKM
2013)
Kitap
yazmak,
gzkt
kadar
kolay
bir
i
deildir.
Okutmak
daha
da
zordur.
40
yllk
meslek
hayatmda
on
kadar
kitap
yazdm.
Hemen
hepsinde
de
belirttim
ki
ben
roman
yazmay
beceremem,
hayal
gcm
o
kadar
kuvvetli
deildir.
Sadece
yaadklarm,
aratrdklarm,
grdklerimi
kaleme
alabilirim.
Victor
Hugo
demi
ki,
"ldkten
sonra
yaamak
istiyorsanz;
ya
okunmaya
deer
eyler
yazn,
ya
da
yazlmaya
deer
eyler
yaayn."
Okumaya
deer
eyler
yazdm
okuyucularm
ilgi,
sevgi
ve
vgleriyle
kantladlar
bana...
Yazlmaya
deer
eyler
yaadm
da
dnyorum
dorusu...
Aclar
deil
mutluluklar
paylamak
iin
yazmtm
ki
Trkn
lmn
ve
"Nilgn"...
Neredeyse
15
yl
geti
ilk
baskdan
bu
yana
Onbinlerce
insan
okudu,
duyguland,
gld,
alad
bu
satrlarda
Nilgn
Klalnn
trafik
terrne;
Prof.
Ahmet
Taner
Klalnn
yobaz
terre
kurban
gitmelerine
dek
sren
yaam
ykleriydi
bu
Ve
yazarn,
bu
iki
muhteem
insann
kk
kzlaryla
yaad
olaanst
ak
hikayesi
imdi
bu
kitaplarn
yeni
ve
muhtemelen
son
basklarn
size
sunmamn
nedenlerini
belirteceim:
Her
eyden
nce,
Nilgn'n
ve
Prof.
Klal'nn
"unutulmular"
listesine
eklenmelerini
geciktirmektir
istediim.
Bir
de
u
var:
Bu
kitap,
dier
baz
kitaplarmla
birlikte,
baslmaz,
satlmaz,
datlmaz
oldu;
piyasadan
ekildi
ki
bunun
nasln,
nedenini
anladnzda
inanamayacaksnz;
ben
hl
inanamyorum.
Kitaplarmn
yayn
haklarn
geri
almak
iin
ok
tatsz,
zc
bir
mcadele
vermem
gerekti.
Eer
"ki
Trk'n
lm"
ve
"Nilgn"
isimli
kitaplarm
daha
nce
okuduysanz,
iyi
tanyoruz
demektir,
imdi
sonsze
isteyenin
kuvvetli
bir
darbeyle
en
dibe
doru
ittii,
klstr
bir
araba
debreyaj!
Ben,
Prof.
Ahmet
Taner
Klalnn
eski
bir
kardeiyim.
O
benim
deerli
aabeyim...
Sonra,
(byk
maceralardan
sonra)
damad
oldum.
Dama
atlacak
damat!
Aileye
katlmm;
daha
nce
ve
daha
sonra
yaanan
kazalar,
cinayetler
ve
byk
sorunlarla
ayn
oranda
alkant
yaratt.
Ama
benim
neden
olduum
darbe,
sonu
mutlu
biten
bir
ak
hikayesi
boyutunda
kald.
Bu
hikayeyi
de
anlatacam
size...
Uzun
yllardan
beri
Bat
Avrupada
yaayan,
o
tarafta
tahsilden
sonra
gene
o
tarafta
alan
bir
gazeteciyim.
Roman
yazmasn
bilmem,
birka
aratrma
kitabm
var.
Mesleimi
ok
severim.
Dolunay
ve
dier
Klallar
hayatma
girinceye
kadar
da
gazetecilik;
kalbimde,
ruhumda
tm
yeri
igal
etmitir.
(Kim
kimin
hayatna
girdi?
sorusunun
yantn
da,
bu
kitab
okurken,
kendi
deerlendirmelerinizle
verebileceksiniz.)
*
*
*
Bir
eit
tiyatro
Hazrlksz
yakalanm;
rollerini
hi
ezberlememi;
genelde
akn,
sakar,
beceriksiz
aktrler
Kimisi
barol
oyuncusu
olmaya
itilmi,
bir
ksm
figran
Ama
hepsi
doal
tildikleri
sahnede
saklanacak
delik
bulamaynca,
hodri
meydan
deyip
karnza
kyorlar.
Bir
de
seyircilikten
ileri
gidemeyenler
var
Sk
sk
sarldmz
kara
mizah
sizi
artmasn,
baka
trl
altndan
kalklmyor
baz
aclarn
lenle
lnmyor,
onlarn
anlarn
yaatmak
da
bir
i
Zaten
bilirsiniz
ya,
ate
dt
yeri
yakyor
neticede
Ve
tekrar
edelim:
Bu
kitap,
aclar
deil,
mutluluklar
paylamak
iin
yazld.
Bu
kitap,
baz
insanlarn,
fikirlerin
ve
gereklerin
unutulmasn
Paul
ve
Yvonne,
1928de,
Pariste
tanp,
birlikte
oldular.
Ak,
evlilik
kararn
da
beraberinde
getirdi
ama
18
yandaki
gen
kadn,
Yvonne,
kendisinden
iki
ya
byk
olan
sevgilisinin
18
aylk
askerlik
hizmetini
tamamlamasn
beklemek
durumundayd.
Gneyli
frncyla
Parisli
gzel
iinin
evlilikleri
1930da
gerekleti.
Bu
ateli
akn
ilk
rn
olan
kz
ocuu,
Linette,
bir
yl
sonra
dnyaya
geldi.
Gneyin,
ttn
ve
arap
retiminden
gelen
huzurunu
yaayan
kasabalarndan
La
Reolede
oluan
bu
kk
aile,
balangta
hi
de
mutsuz
deildi.
Paul,
cierlerindeki
rahatszlk
yznden
frnclktan
vazgemi,
ehirleraras
otobs
ofrlne
balamt.
Yakkl
ve
apknd.
Linette
byrken,
kk
kaamaklar
dnda,
ailesine
sahip
kyor,
ii
olarak
almay
srdren
karsn
seviyordu.
Dzen
1939da
bozulmaya
balad.
Seferberlik
ilan
edilmi,
Paul
askere
arlmt.
Linettele
yalnz
kalan
Yvonne,
savan
banda
hkmet
tarafndan
evine
yerletirilen
bir
Fransz
subayla
ayn
at
altnda
yaamak
zorunda
brakld.
Yvonne
gzel
bir
kadnd.
Fransann
bir
blmnn
1940da
igal
altna
girmesi
ve
karanlk
yllarn
tekrar
balamas
gneye
de
yansyordu
ama
yaam,
Alman
postallarnn
girmedii
blgelerde
daha
farklyd.
kinci
Dnya
Sava`nn
banda,
cephede
savaan
gen
bir
adam,
Paul,
kendisine
ulatrlan
bir
ihbar
mektubu
eline
getii
gn
her
eyi
unutmu,
izin
alarak
evine
dnmek
iin
de
her
yolu
denemi
ve
baarl
olmutu.
Mektupta,
karsnn,
evdeki
Fransz
subayla
birliktelii
ok
ilerlettii;
kocasn
aldatt
yazyordu.
Kk
Linetteten
kendisine
baba
demesini
isteyecek
kadar
ileri
giden
Fransz
subay,
hmla
eve
dnen
gerek
baba
tarafndan,
ocuun
ve
annesinin
gzleri
nnde,
feci
ekilde
dvld.
Yvonne,
o
yamurlu
gecede
sokaa
atlm,
Paul
kendini
karakolda
bulmutu.
Olayn
hassasiyetini
deerlendiren
Fransz
yetkililer,
subay
evden
uzaklatrdlar
ve
ii
bytmemek
iin,
silah
altndaki
izinli
asker
hakknda
takipsizlik
karar
aldlar.
Yvonne
bir
sre
ortadan
kaybolurken,
Paul
ocuunu
babasna
ve
kz
kardei
MarieJeannea
emanet
ederek
cepheye
dnd.
Linette,
babasnn
karsna
geip,
Ya
o,
ya
ben
diyecek
yaa
geldii
zaman,
1950de,
Yvonne
evden
kovuldu.
Abla,
bir
sre
iki
ocukla
ilgilendi
ama
Pierrot
ve
Nicolen,
MarieJeanne
halann
himayesine
aktarlmalar
uzun
srmedi.
Yedi
yanda
annesiz
kalan
kk
Nicole
artk
halasn
anne
bilecek,
terzilik
yapan
bu
iyi
yrekli
kadn
tarafndan
yetitirilecekti.
Yllar,
yllar
sonra,
Nicole
oktan
Nilgn
adn
almken,
kendisinin
hayat
hikayesini
yazmaya
heveslenen
damad
iin
tuttuu
notlarda,
kendine
zg,
gzel
Trkesiyle
o
dnemi
yle
anlatyor:
Minnack,
minnack
bir
ocuk.
Terk
edilmi
anasndan
Bir
sabah
uyandnda,
babasn
minenin
nnde
alarken
grm.
Srekli
,
imdi
ben
ne
yapacam
diyormu
o
baba...
Forml
bulmu.
Bana
dedi
ki,
Kzm
ben
bir
babaym.
Sana
bakamyorum.
En
iyisi
seni
halana
yollayaym.
Sana
iyi
bakar.
Senin
yanda
bir
kuzenin
var.
Mutlu
olursun.
O
gn
hi
unutmam.
Mutluluktan
uuyordum.
Kuzenlerle
yaayacam,
oynayacam
ve
ok
sevdiim
bir
insann
yanna
gideceim.
ok
mutlu
iki
sene
geirdim
halamn
yannda.
Bana
kendi
ocuu
gibi
bakt,
sevdi.
Taa
ki
dokuz
yama
gelinceye
kadar
O
zaman,
babama
bir
ltimatom
verdi:
Ya
bu
ocuu
tamamen
bana
vereceksin
veya
aile
yaamn
dzene
sokacak,
yeniden
evlenecek
ve
ocuunu
yanna
alacaksn.
nk
bu
ocuk
byyor,
gelecekte
senden
hesap
soracaktr
Serseri
babam,
btn
metresleri
arasndan
bir
seim
yapmak
zorunda
kald
ve
Henriettei
en
iyisi
zannederek
seti.
Ama
ne
seim!
Kendisinden
10
ya
byk
bir
kadn!
Mutsuz
bir
evlilik
ama
ok
gzel,
varlkl
ve
bakml
bir
kadn
Karar
verildi,
yuva
kuruldu.
Hanmefendi
kasabada
yaamay
kabul
etmedi,
Bordeauxya
tanld.
Bir
lokanta
ald,
Henriette
iin
bana
oturtuldu.
Babam
baka,
gen
PARSTE
LK
TANGO
imdi,
Fransann
bakentinde
doktorasn
yaparken,
ngilizce
dersinde
gnln
Fransz
gzele
kaptran
Ahmet
Taner
Klalnn,
30
yl
sonra,
Nilgn
adnda
bir
kitap
yazlmas
projesine
katk
iin
kaleme
ald
notlara
gz
atyoruz.
Anlatyor
Klal
:
Nilgnle
1966
ylnn
sonbaharnda
tantk.
Doktora
tezimi
hazrlarken,
bir
yandan
da
ngilizce
renmek
istemitim.
zel
kurslar
pahalyd.
Boulevard
Raspaildeki
Amerikan
Kltr
Merkezine
yazldm.Nilgn
daha
ilk
derste
dikkatimi
ekti.
Snftaki
gen
kzlarn
en
gzeliydi.
Ayn
zamanda
en
k
saan
Kurslar
akam
saatlerindeydi.
Bir
gn,
iki
ders
arasnda,
herkes
birbiriyle
sohbet
ediyordu.
O
zamanki
adyla
Nicole
de,
birisi
Yugoslav
olan
iki
genle
konuuyordu.
Yanlarna
yaklatm,
sohbetlerine
katldm.
Bir
ara,
Nilgne,
Trk
mutfan
tanyp
tanmadn
sordum.
Cezayir
mutfan
tandn
syledi.
Benzemediini
anlattm
ve
cumartesi
akam
iin
yemee
davet
ettim.
Boulevard
Saint
Michelin
Sein
nehri
ile
kesitii
yere
yakn
bir
Trk
lokantas
vard.
Sahibi
Trk
Yahudisi
olan
Aux
Vieilles
Trousses.
Porsiyonlar
kk,
ama
ucuz
bir
lokanta.
Cumartesi
akamlar
bo
masa
bulabilmek
iin
genler
kuyruk
olutururlard.
Yemekten
sonra,
yanl
hatrlamyorsam,
Aux
Trois
Mailles
isimli
bir
caz
klbne
gittik.
Quartier
Latinde
Nilgne
daha
nce
caz
sevip
sevmediini
sormutum.
Yrrken
cebimden
naneli
bir
tic
tac
alp
azma
attm.
Kendisine
de
bir
tane
uzattm
ve
hazm
kolaylatrdn
syledim.
Sonradan
bana
anlattna
gre,
verdiim
ekerin
uyuturucu
olmasndan
korkmu,
aktrmadan
cebine
atm
Franszcam
pek
ilek
deildi.
Ben
de
ok
konukan
deildim.
Ama
Nilgn
susmuyordu!
Benim
hi
tanmadm
ve
ilgimi
de
pek
ekmeyen
kiilerden
sz
ediyor,
mutlaka
anlatacak
bir
eyler
buluyordu.
Bu
durum,
sessiz
olan
ve
sessizlii
bozmakta
zorlanan
benim
iime
geliyordu.
lk
sorti
fena
gememiti.
Paraya
kyp
evine
kadar
taksiyle
gtrdm
ve
Rue
du
Sommerardda
bulunan
ucuz
otelime,
son
metro
da
gittii
iin,
yryerek
dnmek
zorunda
kaldm.
O,
Avenue
Franois
Premier
gibi
ok
k
bir
semtte,
ok
varlkl
bir
ailenin
saray
gibi
evlerinde
kiracyd.
Ayr
banyosu
ve
yatak
odas
vard.
Fransz
verenler
Ulusal
Konseyinde
Genel
Sekreter
Yardmcs
Christian
Allaisin
sekreteri
olarak
alyordu.
inde
ksa
zamanda
ykselmi
ve
yana
gre
ok
baarl
bir
konuma
gelmiti.
Bordeauxlu
idi.
Tannm
bir
sekreterlik
okulu
olan
Piagetyi
bitirmiti.
ok
baarl
bir
renci
olduu
halde
ailesi
yksek
renim
yapmasn
istememiti.
Sen
kzsn,
fazlasna
gereksinmen
yok
demilerdi
ona
stelik
de,
o
zamanlar,
babasnn
lokantasnda
alyordu.
Okuyup
da
ne
yapacakt?
Artk
snfta
Nicolen
yannda
oturuyordum.
Birlikte
ucuz
sinemalara
gidiyorduk.
renci
merkezinden
aldm
numarasz
biletlerle,
Olympiadaki
konserleri
karmyorduk.
Tiyatrolara,
operetlere
gidiyorduk.
ok
balardayd.
Bir
keresinde
onu
gtrecek
bir
film
aryordum.
Cengiz
Aytmatovun
kitabndan
uyarlanan
bir
Krgz
filmi
dikkatimi
ekti:
lk
retmen
Bu
filmle
ilgili
ok
iyi
eletiriler
kmt.
stelik
de,
yabanc
bir
lkede,
biraz
milliyetilik
damarlarm
kabarmt.
Gittik.
Film
gerekten
de
gzel
ve
etkileyiciydi.
Baroldeki
sarn
kzn
ad
da
Altnayd.
Yllar
sonra
Nilgnle
evlenip
ilk
hamileliini
yaarken
ben
kararm
vermitim.
Doacak
ilk
ocuumuz
erkek
olursa
adn
Krat
koyacaktm.
Nihal
Atszn
ocukluumda
okuduum
Bozkurtlarn
lm
kitab
beni
ok
etkilemi
olmalyd.
Ama
doacak
ocuk
ya
kz
olursa?
Seimi
Nilgne
braktm.
Dnd.
Biliyor
musun?
dedi,
Seninle
gittiimiz
o
Krgz
filmindeki
kzn
ad
ok
gzeldi.
yi
de,
oktan
unutmutum
o
ad
ben
Aytmatovun
kitaplarn
kartrp
bulmak
gerekmiti.
kinci
hamileliinde,
ocuk
erkek
olursa
isim
gene
Seviyorum!
katlanabilirim!..
Akm
uruna
her
eye
olursa,
evlenirdik.
Bu
kadar
koullu
bir
yaklam
bile
Nilgne
yetmiti.
Mutluluktan
uuyordu.
Haberi,
ailenin
en
sevdii
bireylerine
bir
an
nce
yetitirmek
iin
sabrszlandn
sonradan
anladm.
Temmuz
aynda
olduu
halde,
Hollandada
havalar
fena
bozmutu.
ok
sevdii
aabeyi
Pierrot,
CRS
diye
adlandrlan
zel
bir
polis
grubundayd.
Bordeaux
yaknlarndaki
Soulacda,
okyanus
kysnda
kamp
yapyorlard.
Nilgn,
Pierrot
ile
tanmam
ve
tatilin
geri
kalan
ksmn
orada
tamamlamamz
nerdi,
kabul
ettim.
Yola
ktk.
Pariste
verdiimiz
molay,
Nilgn,
haberi
halasnn
kz
Franoisea
vermek
iin
deerlendirdi.
Tati
tatildeydi.
Pierrotyu,
karsn
ve
henz
4
yanda
olan
kz
Carole
tandm.
Pierrot,
insanlarla
hemen
samimi
olabilen,
ak,
neeli,
ok
cmert
ve
ok
iyi
bir
insand.
Ailenin
tm
fertleri
gibi,
onun
da
sesi
olduka
gzeldi.
Gilbert
Becaudyu,
bizim
zmirli
Dario
Morenoyu
taklit
ederek
bizi
gldrrken
gerekten
baarlyd.
nl
arklarn
szlerini
deitirip
bol
bol
espri
katmaktan
holanyordu.
Nilgnn
yaamnda
deilse
bile
kafasnda,
Pierrotnun
nemli
bir
yeri
vard.
Aralarnda
ya
fark
ok
az
olduu
iin
arkada
gibiydiler.
Ona
olan
sevgisi,
acmayla
karkt.
Annesiz
bymlerdi.
nce
gen
kzlk
an
yaayan
ablalar
bakmt
iki
ocua
Sonra
ablalar
evi
terk
edince,
bu
grevi
halalar
stlenmi,
iki
yeenini
yanna
almt.
Babalar
eve
bir
vey
anne
getirince
de,
ocuklar
yeniden
Bordeauxya
dnmlerdi.
vey
annenin
Nilgne
nispeten
iyi,
ama
Pierrotya
kt
davrand
anlalyordu.
Kk
ocua
bir
pi
olduunu
sylyormu.
Pierrot
ile
okyanus
kysnda,
usuz
bucaksz
kumsalda,
beyaz
kabuklu
kk
deniz
hayvancklar
toplar,
elimizdeki
bir
naylon
torbaya
doldururduk.
Gelgit
srasnda
sular
ekilirken,
ayamzla
kumlar
eelerdik.
Kendilerini
kuma
gmmeye
alan
deniz
yaratklarn
karmamaya
alrdk.
Pierrot
yakaladklarmz
temizler,
zerlerine
maydanoz
dorar,
tuz
ve
biber
ekleyerek
tavada
piirirdi.
.
Nilgn
dalar
hep
ok
severdi.
Karl
dalarla
evrili
Ankara
da
ona
sevimli
gzkmt.
Benim
yaptm
plana
gre,
alt
ay
sonra
temelli
gelecekti
ve
evlenecektik.
Araya
koyduumuz
bu
sre
zarfnda
da,
birbirimize
olan
sevgimizi
deerlendirme
ve
soukkanl
bir
biimde
dnme
frsat
bulabilecektik.
Nianlanmadan
sonra
ilk
ii
Fransz
Bykeliliine
gitmek
oldu.
iin
bavurmakt
amac
Galiba,
patronu
Monsieur
Allaisnin
dilerindeki
bir
dostunun
tavsiyesiyle,
belirli
birisi
ile
grmt.
Ama,
daha
nce
de
anlattm
gibi,
beni
kapnn
nnde
bekletip,
onu
ieriye
tek
bana
aldlar.
Ve
de
yapt
iin,
yani
bir
Trkle
evlenmenin
yanlln
uzun
uzun
anlatp,
vazgeirmeye
altlar.
ans
yardm
etti.
Fransaya
dnmesinden
iki
ay
gemeden,
Fransz
Kltr
Merkezinde
kltr
ataesinin
sekreterlii
grevi
boald.
Acele
geri
ardk.
.
Nilgnn
Ankaraya
yeniden
ve
temelli
olarak
dn,
ilk
geliindeki
kadar
i
ac
olmamt.
Eyalarn
yollam,
yatakl
trenle
geliyordu.
Yolculuk
fena
gememi.
Yan
kompartmandaki
iki
Fransz
bayan
arkcyla
ahbaplk
etmiler.
stanbuldan
ayrl
falan
da
gzel.
Ama
ertesi
sabah
kompartmann
perdesini
ap
da
kendisini
plak
Anadolu
bozkrnda
bulunca
biraz
morali
bozulmu.
Yanlmyorsam
mart
ay
idi
geldiinde.
28
Mays
1968
tarihinde
evleninceye
kadar,
annemin
Genlik
Caddesindeki
evinde
beraber
kaldk.
Nianlanmak
iin
geldiinde,
ilk
i
olarak
onu
Basntepedeki,
yeni
bitmi
ama
henz
etraf
mezbelelikten
kurtulmam,
daha
kimsenin
oturmad
binadaki
dairemize
gtrdm.
Ev
bana
kk
gibi
gzkyordu
ama
Nilgn
memnundu.
Zaten
ben
Pariste
iken,
dairenin
planlarn
annemden
istemitim.
Mobilya
dergileri
alr,
evi
nasl
deyeceimizi
uzun
uzun
dlerdik.
Basntepedeki
86
metrekarelik
sosyal
mesken
dairemizi
yava
yava
dyorduk.
Biten
ilk
yer,
mutfan
yanndaki
kk
alma
odas
olmutu.
Kullanlm
mobilya
satan
yerleri
dolap,
siyah
bir
alma
odas
takmn
ucuz
fiyata
bulmutuk.
Annem
onlar
bir
at
arabas
ile
eve
gtrmt.
Bir
de
perde
ekleyip
kitaplar
yerletirince
byk
mutluluk
duymutuk.
Zaman
zaman
karlkl
oturur,
d
kurardk.
Evin
tamamen
dendiini
hayal
ederdik.
Ben
alma
masamn
arkasnda,
Nilgn
de
bir
tabure
zerinde
Keyifle
sigarasn
tttrrd.
Banyo
ufackt.
ki
kii
birlikte
zor
sard.
Di
fralamak
iin
sraya
girmek
gerekirdi.
Bazen
aceleye
gelip
de
ikimiz
birlikte
di
fralarken,
bir
de
kk
veletin
lavobaya
g
yetiir
ekilde
diini
fraladn
dlerdik.
Ben
dizlerimi
bkerek
kk
bir
ocuu
taklit
ederdim,
ok
glerdi.
Mehmet
Aliler
bize
eski
buzdolaplarn
verdiler.
Babam
salona
hal
ald.
Nenem
frnn
parasn
dedi.
Yatak
odas
annemden
oldu.
Nilgnn
eyiz
hakk
sayesinde
bir
Philips
televizyonumuz
bile
vard.
28
Mays
1968deki
nikaha,
Niloun
ailesini
temsilen
Franoise
geldi.
Gelinlii
Tati
nceden
dikmiti.
Nikah
davetiyelerini
ucuz
kartona
bastrdk.
Tl
alnp
kk
kk
kesildi.
lerine
birka
badem
ekeri
ile
birer
ikolata
kondu.
Nikah
ekerlerimiz
hazrd.
Genlik
Parkndaki
nikahtan
sonra
annemin
evine
gittik.
Mehmet
Alinin
zel
olarak
hazrlad
ampanyay,
dierleri
gelmeden
tattk.
Annem
gene
yzn
buruturarak
iti.
Babam,
bunun
rak
kadar
gzel
olmadn
syledi.
Ve
bir
sre
sonra,
en
yaknlarmzdan
30
kadar
kii
evin
salonunu
doldurdu.
Annemin
yapt
ok
katl
pastay
kesip
birbirimize
yedirirken
Nilgn
gene
glyordu.
Mutluyduk.
arklar
sylendi.
Georges
Pitoeff,
Nilgn
ve
Franoise
Franszca
arklar
sylediler,
mum
nda...
Pitoeff,
ORTFden,
nl
Sacha
Pitoeffin
kardei.
Benim
Fransa
.
Ahmet
Taner
Klalnn
yazara
kendi
ifadeleriyle
ve
daktilosuyla
ilettii
notlar
burada
son
buluyor.
Gerisi,
sayfalarca
el
yazs
ve
Nilgn
kitabnda,
unutulmamas
iin
zenle
alnm
notlar...
Klal,
bu
notlar,
Nilgnn
kitab
yazlsn
diye
bana
aktard.
Bu
ii
en
iyi
sen
yaparsn
diyor
ve
sk
sk
almalarmn
durumunu
soruyordu.
Oysa
kitabn
ilk
birka
sayfas
dnda
bir
ey
yazamamtm.
Her
satrda
Nilgnn
ldn
dnmek,
her
sayfada
mutlu
gnleri
anmsamak,
Dolunayla
birlikte
verdiimiz
zorlu
mcadelenin
skntlarn
hatrlamak
iimi
ok
gletiriyordu.
imden
gelmiyordu
yazmak
Ben,
bu
kitab
Nilgn
hayattayken,
birlikte
yazacamz
planlyordum.
Verdiim
sz
de
buydu.
Klalnn
srarlar
beni
fazla
etkilemiyordu.
O
da
havlu
attm
anlam
olsa
gerek
ki,
notlarn
gndermeyi
durdurdu.
Ve
Nilgnn
lmnden
4
yl
sonra,
yreksiz
pis
eller,
Ahmet
Taner
Klaly
ldrdler.
Kitap
tamamen
unutuldu,
hava
iyice
karard.
Bana
Yaz
artk
u
kitab
diyen
yaknlarma,
Beni
artk
sadece
Dolunay
ilgilendiriyor
diyordum.
O,
her
eye
ramen,
mutlu
olmalyd.
Verecei
mcadelede,
kocasn
kendine
yakn
hissetmeliydi.
Benim
iin
iki
ncelik
vard:
Dolunay
ve
Anadolu
Ajansndaki
grevlerim
Btn
notlar,
kuprler,
yazlar
raflara
kaldrld.
..
Klalnn
katledilmesinden
birka
ay
sonra,
ok
garip
bir
rya
grdm:
Tahayyl
edilemeyecek
kadar
gzel
bir
mezarlk
inde
havuz
falan
var!..
Her
yer
yemyeil
Mezarlar
aalarn
altnda
ama
sanki
mezar
deil,
her
biri
gl
bahesi
Kim
olduu
belli
deil,
nl
bir
kiiyi
defnetmeye
gelmiiz.
Tren
var.
Bandolar,
siyahlar
giyinmi
k
insanlar,
mthi
bir
kalabalk
Hava
ylesine
gzel
ki!
Birden
mezarln
iinde
kendimi
yalnz
buldum.
Ahmet
Taner
Klal
yanma
geldi.
Beni
teselli
ediyordu.
zlme
artk
dedi.
Bak
buras
ne
kadar
gzel
durumu
arm.
Sonra
en
ac
haber
geliyor:
Nilgn
lm.
Korkun
bir
ey.
Bizden
biri
lm
ama
o
farkl
bizden
biri.
Dndnz
zaman,
hi
de
yle
olmak
zorunda
deildi.
rnein
Trkiyeye
tepeden,
Avrupal
gzyle
bakmas
pekala
mmknd.
Ahmete
ve
kzlarna
basal
dilerken
iimden
alamak
geliyordu.
Ne
mutlu
onlara
ki,
Nilgn
onlara
elik
etmi,
analk
etmi.
Aradan
bir
sre
geiyor
ve
Ahmetin
kitab
kyor:
Bir
Trkn
lm
.
Ahmet
imzal
gnderiyor,
bir
solukta
okuyorum.
Nilgnle
ilgili
bir
kitaba
bundan
daha
gzel,
daha
arpc,
daha
gereki
bir
isim
konulamazd.
Aradan
zaman
geiyor.
Trkiyeyi
srklemeye
altklar
pislik
ortama
kar
Ahmetle
birlikte
hep
ayn
kavgay
vermeye
devam
ediyoruz.
Onunla
hep
ayn
kulvarda
kouyoruz
ve
bir
araya
geldike,
Keke
medyada
bizim
gibi
1520
kii
olsa,
Trkiyenin
gidiini
deitirirdik
diye
dertleiyoruz.
Ahmet
yazlarnda,
syleyilerinde
tam
bir
fikir
adam.
Her
yazsn
dikkatle,
zevkle,
onur
duyarak
okuduum
bir
arkadam,
dostum.
dnsz,
katksz
bir
Atatrk
Ve
Nilgnn
ac
haberini
aldmz
gibi,
bu
kez
Ahmetin
ac
haberi
geliyor.
Bomba,
aracnda
patlam.
Allah
kahretsin!
Hep
iyiler
gidiyor.
Nilgn,
Ahmet
ve
daha
niceleri.
Kafamda
bir
fikir
dolanyor.
Birileri
aratrp
yeni
bir
kitap
yapsa:
ki
Trkn
lm
...............
..
Klallar,
ocuklarn
cezalandrmasn
da
bilirlerdi
zaman
zaman...
Eski
aile
dostlarndan
Ali
Ulvi
Bolelin
anlatt,
bu
cezalara
ilgin
bir
rnek:
Dolunay
ok
konukan,
ok
haylaz
ve
ok
merakl
bir
ocuktu.
Prenses
Altnayn
yannda,
tam
bir
haylaz...
Bir
gn
yine
fazla
azm,
sitedeki
oyun
bahesinden
dnmekte
gecikmiti.
Bolel
o
gece
Klallara
urad
zaman,
kapy
prenses
at.
lk
sz,
Biliyor
musun
Ali
Ulvi
Abi,
Dolunay
cezal
oldu.
Hava
kararana
kadar
salncaktan
inmedi,
eve
ge
kald...
Misafir
glmemek
iin
kendini
zor
tutup,
Vay
yaramaz,
neler
yapm
!
derken,
kapnn
arkasnda,
surat
ask
cezaly
grd.
Dolunay,
Ali
Ulvinin
yanna
alamakl
bir
yzle
yaklat
ve
anlatt:
Cezalym.
Bu
hafta
sonu
sinema,
tiyatro
veya
konsere
gidemeyeceim...
O
zamanlar
ilkokulda
olan
Dolunaya
verilebilecek
en
byk
cezayd,
kltr
faaliyetlerinden
mahrumiyet...
Bu
ailede
ocuklar
byle
cezalandrlyordu.
BRAZ
DA
BEN
ANLATAYIM...
Klal
Ailesine
damat
olarak
maceral
katlmm,
onlarn
yaamlarn
olduka
deitirdi.
Artk
dram,
heyecan,
ak,
komedi,
korku
ve
macera
hepsi
bu
sinemadayd.
Ahmet
Taner
Klalyla,
80li
yllarda,
Brkselde
tantm.
Gazeteci
arkadalar
beni
nceden
uyardlar
:
Aman
Klalnn
yannda
Ecevit
aleyhinde
bir
laf
etme.
Gecenin
keyfini
karma
Sanki
her
nme
gelene
Eceviti
ekitirirmiim
gibi,
byle
bir
uyar
beni
artt
ama
Merak
etmeyin
dedim.
eden
yoktu.
Karm
byle
bir
eyi
dnmek
bile
istemiyor,
ben
de
gerekli
grmyordum.
Bir
yl
sonra,
hi
beklemediim
bir
anda,
Ankaradan,
tayinimin
Brksele
kt
haberi
geldi.
Bu,
iki
yldr
Almanyada
oluturduum
dzenimi
bozuyordu
ama
mesleki
adan
kt
bir
gelime
saylamazd.
Brksel,
yurtdnda
alan
bir
gazeteci
iin
ok
cazip,
haber
cenneti
bir
yerdir.
Ayrca,
Belika
benim
ikinci
vatanm,
mrmn
yarsndan
fazlasn
geirdiim,
pasaportunu
da
tadm
bir
lke
Yllar
sonra,
bu
tayinin
kmasnda
Ahmet
Taner
Klalnn
bir
rol
olduunu
renecektim.
Belikal
karm,
tand,
sevdii
ve
sayd
Klalya
bir
mektup
yazm,
benim
evden
ve
ocuktan
koptuumu
anlatm,
tek
umudunun
Brksele
dnmem
olduunu
bildirip
yardm
istemi.
Durum
Ajans
ynetimine
yansynca,
bu
atama
mmkn
ve
ihtiyalara
uygun
grlm.
Kimse
bana
bunlar
anlatmad,
fikrimi
de
sormad.
Broya
gelen
bir
faks
talimatyla,
19741990
aras
yaadm
Brksele
tekrar
hareket
ettim.
Klal
bana
bu
mektuptan
ve
giriimlerinden
sz
etseydi
veya
Ajans
yneticileri
durumu
bana
bildirmi
olsalard
herhalde
olduka
bozulur
ve
zlrdm.
Dnmek
istemediimi
de
bildirir,
gerekelerini
anlatrdm.
Dnte
eve
uramadm,
kendime
kk
bir
daire
kiraladm.
Eime
de,
birlikte
yaamamzn
artk
ikimize
de
sorun
dnda
bir
ey
kazandrmayacan
anlatmaya
altm.
...
Aradan
ksa
bir
sre
gemiti.
Bir
akam,
Avrupa
Birlii
Konseyi
toplantsndan
sonra
broya
uradm
zaman,
telesekreterde
Nilgnn
panik
halindeki
sesini
duydum:
Stk,
ok
nemli
bir
ey
oldu.
Acele
bizi
ara!..
Endieyle
telefonu
kaptm,
numaray
evirdim.
Nilgn
durumu
anlatt:
Dolunayn
ok
yakn
bir
kz
arkada
ld.
Morali
sfr.
Fransaya,
kuzeninin
yanna
gnderecektik
ama
olmad.
Size
gnderiyoruz!..
Tabii
dedim
ve
telefonu
kapattm.
Eyvah!
Bekliyorum
Bekliyorum
Ve
nihayet
telefon
ald.
Titreyerek
atm.
Karmda
Ahmet
Taner
Klal:
Stk,
seninle
hemen
konumamz
lazm.
Bahelievler
son
durakta,
Bulka
pastanesinde,
bir
saat
sonra
bulualm
Tabii
dedim,
titrek
bir
sesle,
ruh
gibi
Hemen
evden
ktm.
Pastane
eve
ok
yakn
ama
benim
hava
almaya
ihtiyacm
var.
Bir
saat,
uyurgezerler
gibi
sokaklarda
dolatm.
O
arada,
kapdan
karken,
bizim
lgn
ak
hikayemizi
ilk
renen,
srda
yeenim
Ceranla
karlamm,
kendisini
tanmam,
selamsz
geip
gitmiim.
Farknda
deilim.
Pastaneye
girip
oturdum,
beklemeye
baladm.
Neler
olaca
hakknda
en
ufak
bir
fikrim
yok.
Dnemiyorum.
Klal
geldi.
Sakin,
her
zamanki
kibarlyla
karma
oturdu.
Ne
ieriz?
diye
sordu.
Duymadm.
Israr
etmedi
ama
o
srada
garson
kafamza
dikildi.
ki
kahve
syledik.
Klal
dorudan
konuya
girdi:
Stk,
anladm
kadaryla
Dolunay
sana
k
olmu!
(Yant
yok)
Biliyorsun,
bu
yata
ocuklar
byle
eyler
yaarlar,
sen
kusuruna
bakma
(Yant
yok)
Senden
bir
ricam
var.
Bu
akam
bize
yemee
gelme
ve
bir
sre
ortadan
kaybol.
Dolunay
zaten
psevdidir,
seni
unutur.
Ben
bilmiyorum
ki
Dolunay
babasna
neler
anlatt!
Ben
sanyorum
ki
Ahmet
Aabey
her
eyi
biliyor,
bu
ilikinin
pek
yeni
olmadn
da
rendi
Ben
sanyorum
ki,
Dolunay
babasna
tm
ayrntlar
bildirdi
Bunun
byle
olmadn
sonradan
rendim.
ocuk,
babasna,
Ben
Stkya
am,
Belikaya
gitmek
ve
onunla
evlenmek
istiyorum
demi.
Babas
da,
Samalama,
k
odana
yantyla
bunu
sepetlemi.
Dolunay
durumu
anlatmak
iin
bana
telefon
etmi
.
Belikaya
dnp
iba
yaptm.
Boanma
davas
falan
amak
gibi
bir
giriimim
olmad.
Karm
artk
eve
dnmemi
istemiyor
ama
boanmak
fikri
aklnn
ucundan
gemiyordu.
Ailesinde
evlenmi,
mutlu
olamam,
boanmadan
mr
boyu
yaam
bykler
de
vard.
Tek
seenek
bu!
......
Dolunayla
her
gn
yazyoruz
artk.
O
zamanlar
internet
yok
ama
gelien
bilgisayar
sistemiyle
sratli
ve
ucuz
iletiim
salama
olanaklarn
deerlendiriyoruz.
Ankaradan
haberler
berbat.
Klal
Dolunayla
hi
konumuyor.
Nilgne
de
kzgn,
kendisini
zamannda
uyarmad
iin
Nilgn,
Dolunayn
bu
ak
macerasn
heyecanla
izliyor
ve
kesinlikle,
en
ufak
bir
olumsuz
yaklam
sergilemiyor.
Kzyla
iletiimi
kestii,
ona
kzd
an
iplerin
tamamen
kopacann
farknda
Ankaraya
gelip
gidiyorum.
Bu
arada
benim
ailem
de
baka
bir
facia
ortamnda
Ablam
durumu
renmi,
ok
zgn.
Sevdii,
yakn
olduu
Klallarn
yzne
bakamyor.
Annem,
karma
dnmemi
ve
yuvay
ykmamam
istiyor.
Enitem,
sabahlara
kadar,
bu
iin
yanl
olduunu
bana
anlatmaya
alyor.
Kimseden
anlay
veya
destek
bekleyecek
halde
deilim
zaten...
Ama
ilk
mucize
gerekleti.
Dolunay
stanbula,
Altnayn
yanna
gnderdiler.
Ben
de
gittim,
bulutuk.
Aldm
onu,
Tuzlaya,
babamlara
gtrdm.
Annem
ve
babam
onu
ilk
defa
grecekler.
Altnay
da
stanbulda
ama
tabii,
kck
kardeini
kandrdm
iin
o
da
bana
kzgn.
Mucize
dediim,
bana
ok
moral
kazandran
bir
gelime
oldu.
Babam,
annemden
17
ya
byk,
emekli
bir
subay
Bu
olaylar
herhalde
duyuyor
ama
hibir
yorum
yapmyor.
80
yana
yaklam
o
zamanlar,
hayat
dolu
bir
adam.
Tuzladaki
evin
bahesine
yneldiimizde
annem
ve
babam
bizi
karladlar.
Annem
Dolunay
tereddtl
bir
ekilde
pt.
Babam,
Ho
geldin
kzm
deyip
yanan
okad.
Annem
ve
Dolunay
eve
doru
ilerlerlerken,
ailemizin
gerek
ve
en
byk
otoritesi
olan
babam
bana,
Gel
buraya
iareti
yapt,
askerce
kandryorsun.
Olamaz
yani
MTteki
arkadalara
syleyeyim
de
onlar
iin
almadma
dair
bir
belge
versinler
bari
diye
dalga
geiyordum
ki
lafm
kesti:
Bak
grdn
m!
Kendini
ele
verdin!
MTteki
arkadalar
ha?
Seni
gidi
seni
Ben
hibir
zaman
MTe
almadm
ve
Nilgn
hibir
zaman
buna
inanmad!
..
Nilgnn
Brksele
yapt
inceleme
ve
aratrma
gezisi,
benim
amdan
baarl
geti.
Ve
dnerken,
bana,
Dolunay
yaknda
gelecek,
zme
cann
dedi.
DOLUNAY
BRKSELE
GELD
Klal
aresizdi.
Artk,
aramzda
hibir
dmanlk
olmamasna
ramen,
sava
hali
yayorduk.
Souk
sava!
Onun
mcadelesi
zaman
kazanmaya
ynelikti.
Dolunay
kemanna
doru
itmeye
alyor,
beni
unuttuunun
iaretlerini
bekliyordu
ama
o
benden
daha
yalnz
gibiydi.
Artk
mektuplarma
yant
vermiyordu.
Ve,
beni
ok
artan
bir
ekilde,
evrede
benden
yine
sevgiyle
sz
ediyordu.
Dolunaya
biletini
gnderdim.
Baban
diyalou
reddediyor.
Yapacak
bir
ey
yok.
Artk
gelebilirsin
dedim
ona...
Bu
srete,
ben
hep
hastaydm.
Srekli
bir
yerlerimde
sorunlar
kyordu.
yle
ki,
aids
falan
olduumu
dndm
bir
ara,
eski
Almanya
apknlklarmn
da
endiesiyle...
Birka
defa
eliza
testinden
getim.
rendim
ki,
her
skntmn
nedeni
psikolojik...
kendileri
katlansnlar!
Bu
szler,
bizim
en
acmasz
muhalifimiz
konumundaki
Il
iin
bir
hayat
dersi
nitelii
tad.
Kendi
ifadelerine
gre,
fikir
belirtmekle,
bakalarnn
hayatna
mdahale
arasndaki
fark
alglad.
Susma
karar
verdi.
Klal
da,
belki
mcadeleden
yorulduu
iin,
belki
de
Iln
desteini
de
yitirdii
iin
teslim
oldu.
..
Klal
artk
ac
gerei
kabul
etmiti.
Souk
sava,
Amerika
karsnda
hezimete
uram
Sovyetlerin
durumundan
beter
bir
halde
olan
Klalnn
yenilgisiyle
noktalanyordu.
O
da
ierden
darbe
yemiti
nk...
Nilgn
bile
artk
kar
bloktayd!
Tek
destei
Altnay,
teselli
etmek
dnda
hibir
ilev
gremiyordu.
Adaletsiz
dnyada,
bir
kere
daha,
hakszlar,
cahil
cesaretliler,
bilinsizler,
toplumu
ve
toplum
kurallarn
hie
sayanlar
zafer
kazanyor,
mantk
ve
ciddiyet
yenilgiye
uruyordu.
Gerekte,
Klalnn
daha
sonra
ok
sk
syleyecei
ve
yazaca
gibi,
kazanan
sevgiydi!
Sadece
sevgi!
En
byk
g!
..........
Sz
konusu
sevginin
boyutlarn
ve
Klallarn
ne
kadar
temiz
yrekli
insanlar
olduklarn
yanstt
iin,
o
dnemde
yaadmz
bir
olay
anlatacam:
Dolunayn
Brksele
gelmesinden
15
gn
kadar
sonra
onu
birka
gn
iin
Trkiyeye
gnderdim.
Bu,
Klalya
bir
mesajd.
Kz
kamam,
karlmamt.
Onlar
ok
seviyorduk,
mutluyduk...
Ardndan
Dolunay
gazetecilikte
ilk
admlarn
atmaya
balad
ve
mez
olarak
ie
girdi.
Birka
ay
sonra,
Anadolu
Ajansnn
o
zamanki
Genel
Mdr
Ceyhan
Baytur
beni
arayp
Arnavutlukta
bir
anlama
imzalanacan
bildirdi
ve
kendilerine
tercman
olarak
grev
yapma
talimat
verdi.
Tiran,
Roma,
Atina,
Madrit
ve
Brksele
gideceklerdi,
ben
de
Ankaradan
balayarak
kendilerine
elik
edecektim.
10
gnden
fazla
srecek
ilgin
ve
cazip
bir
gezi
sz
konusuydu
ama
o
dnemde,
Dolunaydan
bu
kadar
sre
ayr
kalmak
ve
onu
yalnz
brakmak
istemiyordum
dorusu...
ifade
yoktu.
Sevgili
kz
babasnn
kucana
zplad,
kucaklad.
Klal,
onu
perken,
Nasl
olur?
Telefondaki
sen
deil
miydin?
Nilgn
niye
surat
asyordu?
Nasl
olur?
deyip
duruyordu.
ok
keyifli
bir
geceden
sonra,
ertesi
gn
ben
grev
yolculuuna
gittim,
btn
bu
temiz
yrekli
insanlar,
Ankarada,
10
gnlne
ba
baa
brakarak...
.............
Brkselde,
hibir
eyi
kendimize
dert
etmeden
yaam
srdryorduk.
Ama,
Dolunay
her
eye
ramen
ocuktu
ve
eitime,
daha
dorusu
eitilmeye
ihtiyac
vard.
Geceleri
yastk
kavgas
yapmak
istemesi,
kck
evin
bir
yerlerine
saklanp
kendisini
bulmam
beklemesi
ve
srekli
oyun
oynama
arzusu
beni
biraz
yoruyordu.
Onun
garip
hareketleri
karsnda
endieleniyordum.
rnein,
bir
gn,
bir
sandalyenin
zerine
kp,
tepeden
ve
iki
metre
uzaklktan
bana
doru
atlayp
boynuma
sarlma
giriiminde
bulunmutu.
Ben
de
byle
bir
ey
yapmaya
cesaret
edeceini
bile
dnmediim
iin
arkam
dnnce
ve
kollarm
amaynca,
fena
halde
yere
yapmt.
Konservatuvar
gemili
Dolunayn
kemann
dinlemek
her
zaman
en
byk
zevkim
oldu.
Brkselde
almaya
ve
ngilizce
derslerine
gitmeye
de
balad
ama
yaramazlklar
son
bulmuyordu.
Dz
duvara
trmanan,
buzdolabnn
kapsna
aslp
sallanan
tipten,
ocuk
ruhlu
bir
gen!..
Sakard
da
Tam
Trkiyeye
gideceimiz
bir
dnemde,
bir
dolabn
kapan
aarken
dudan
patlatmt.
Dayak
yemi
bir
suratla
Trkiyeye
geldiimiz
zaman
Klal
duruma
bakm
ve
Yahu
sen
bu
Dolunay
iyi
adam
ettin
ama
bunu
nasl
yaptn
merak
ediyorum
diye
sormutu.
Ben
de,
Kznca,
arpyorum
bir
tane
Ahmet
Abi
demitim,
Dolunayn
patlak
dudan
gstererek.
Klal
ok
glmt
ama
Nilgnn,
endieyle
kzna
bakn
ve
Gel
seninle
konualm
diyerek
onu
gtrn
unutamyorum
Neticede,
bir
dzen
yava
yava
yerine
oturuyordu,
BrkselAnkara
hattnda...
NLGNN
ANNES
YVONNE
HAYATTA...
Brkselde,
boanma
ve
evlenme
beklentili
ama
ok
huzurlu,
mutlu
gnler
geirirken,
Nilgnn
bir
telefonu
beni
etkiledi.
Morali
bozuktu.
Linettele
konutum.
Sylemiyor
ama
annem
lmemi
olabilir.
Bu
iin
iinde
bir
eyler
var.
Bunu
ancak
sen
aydnla
kavuturabilirsin
dedi
ve
annesinin
ismini
verip
istediim
baz
bilgileri
aktard.
Yvonneu
bulmak,
sava
dneminin
ve
sonrasnn
Fransasnda
yaanan
kargaalklar
nedeniyle
o
kadar
da
kolay
olmad.
Bir
sre
sonra
Nilgn
aradm
ve
baz
tereddtlerime
ramen
aratrma
sonucunu
bildirdim:
Anneniz
Fransann
gneyinde
bir
yerlerde
yayor.
Hayatta
Benim
telefonumdan
sonra
ablas
Linettele
konumu
ve
annesinin
hayatta
olduunu
rendiini
sylemiti.
Linette
bu
habere
ok
kzm,
telefonu
kardeinin
yzne
kapatmt.
Bu
tavr,
benim,
bir
MTi
gibi
yaptm
aratrmalarda
vardm
sonucun
doru
olduunun
kantyd.
Sanyorum
bu
konumann
ertesi
gnyd.
17
Temmuz
1993.
Nilgn,
Brksel
havaalannda
uaktan
indii
zaman
ok
kt
durumdayd.
Ayakta
duracak
hali
olmayan,
srekli
alayan,
gerek
bir
ok
yaayan
mstakbel
kaynvaldemi
eve
gtrdk.
ok
iyi
hatrlyorum,
gnlerden
cumartesiydi.
Akam,
o
zamanki,
iki
odadan
oluan
kk
dairemizde
yemek
yerken,
Nilgnn
durumunun
gerekten
vahim
olduunu
iyice
fark
ettim.
Bunca
yldr
annesinin
ldn
dnyor
olmas
ve
bir
anda
ortaya
kan
gerek
onu
fena
halde
sarsmt.
Duruma
ciddi
bir
mdahale
gerekiyordu:
Bakn
dedim,
Alayp
durmayn.
Size
sz
veriyorum.
nmzdeki
48
saat
iinde
her
eyi
reneceiz
ve
eer
gerekten
hayattaysa,
annenizle
kucaklaacaksnz!
-
Kzm
m?
Uydurmayn
-
Kznz
Madame
Troget,
inann
-
Benim
ocuum
vard.
ldler
Sonra
Nilgne
dnd.
Yanaklarn
okad.
Sen
ne
kadar
sevimlisin
dedi.
Elini
tutmu,
brakmyordu.
Nilgn
de
annesinin
salarn
okuyor,
gzyalar
iinde
glmsyor
ve
susuyordu.
Biliyor
musunuz?
Nilgnn
o
anlardaki
yz
ifadesini,
mutluluunu
izlemek
ylesine
heyecan
verici
ama
ylesine
duygulandrcyd
ki,
yazarken
gene
gzlerim
doluyor.
...........
Yvonne
iin
nemli
olan,
birilerinin
onu
ziyarete
gelmesiydi.
Yllardr
kaps
hi
alnmamt.
Daha
nce,
kocasnn
ocuklar,
babalar
hayattayken,
ok
nadir
de
olsa,
geliyorlard.
Bana
dnd:
-
Sen
de
gzel
erkeksin.
Bu
kadnn
kocas
msn?
-
Hayr,
damadym.
Yvonnea,
Damad
olacam
ama
boanamyorum
diye
sorunlarm
anlatacak
halde
deildim
herhalde
Ne
gzel
dilerin
var
dedi
ve
gld:
Gzlerim
sadece
dilerinin
parlakln
seebiliyor
da
Biraz
zihin
ama
giriiminde
bulundum:
-
Madame
Troget.
Sizin
3
ocuunuz
vard.
Linette,
Pierrot
ve
Nicole
Hatrladnz
m?
-
Evet,
ocuum
vard.
ldler
Nilgn
annesiyle
konuurken
duvardaki
resimler
dikkatimi
ekti.
Baktm,
hi
tanmadk
simalar
Byk
bir
tabloda
birok
resim
birletirilmiti.
Duvardan
indirdim.
Kim
bunlar?
diye
sordum
Yvonnea
Bu
erevenin
iinde
kocasnn
resimleri
olduunu
syledi
ve
Ben
zaten
artk
resimleri
gremiyorum,
sadece
ereveyi
alglyorum.
O
da
bana
yetiyor
dedi.
Hemireler,
bize
fotoraftaki
kiilerin
yakn
aile
dostlar
olduunu
anlattlar.
Sonra,
bir
MT
ajan
gibi,
Yvonneun
odasndaki
dolab
ve
el
antasn
kartrmaya
baladm.
Dolapta
bir
ie
kolonya,
birka
eski
elbise
ve
battaniye
dnda
hibir
ey
yoktu.
anta
da
bo
saylrd.
anlatmalym.
Kahvalt
salonuna
inerek
bulutuk.
Kk
bir
havuz
kenarndaki
masaya
ilitik.
ok
gzel,
yeilliklerle
donatlm
bir
gney
Fransa
otelinin
salonu
Nilgn,
bu
gzelliklere
dikkat
ekti
ve
Havuzun
da
gzkecei
bir
fotoraf
ekelim.
Ahmete
gsteririm
dedi.
Tamam,
ben
sizin
resminizi
ekerim
dedim
ama
dinlemedi.
Yerinden
kalkt.
Az
tedeki
masada
oturmu,
gazetesini
okuyarak
kahvesini
ien
bir
adama
yaklat.
Bizim
birlikte
bir
fotorafmz
eker
misiniz?
diye
sordu.
Adam,
kibarca
kabul
etti
ama
Nilgnn
istekleri
bitmiyordu:
-
Sizin
masann
yeri
daha
gzel.
Fon
iyi
ksn.
Biz
bu
masaya
oturalm,
fotoraf
iin
-
Tabii
Madam,
buyrun.
Utanarak
yerimden
kalktm.
Adamn
masasna,
Nilgnn
yanna
oturdum
ve
poz
verdim.
Fransz,
fotoraf
ekip
makineyi
iade
ederken,
Nilgn
de
teekkr
etti
ama
yerinden
kmldamad.
Masa
deitirdiimizi
unutmutu
bile
ve
adamcazn
kahvesini
iiyordu!
Otelden
ktk.
nce
bir
alveri
merkezine
gitmemiz
gerektiini
syledi
Nilgn.
Annesine
terlik
ald.
eker
gibi
bir
eyler
ald.
Kolonya
ve
elbiseler
ald.
O
arada
ben
de
Portekiz
rn
birka
plak
kadn
heykeli
bulup
mstakbel
kaynanamn
bunlar
bana
hediye
etmesi
iin
msait
ortamdan
yararlandm.
(Benim
merakm
da
plak
kadn
heykelleri
Geri
karm
Dolunay,
olmadk
yerlerde,
Kocam
plak
kadn
koleksiyonu
yapar
diyerek
beni
rezil
etmeyi
srdryorsa
da,
koleksiyonunu
yaptm
sadece
heykellerdir,
kadnlar
deil)
Yallar
yurduna
dndmz
zaman
ayn
hemireler
heyecanla
bizi
karladlar.
Nerede
kaldnz?
diye
sordular.
Saat
10.30
olmutu
ve
tekrar
dneceimizi
sylediimiz
Yvonne,
sabah
saat
5ten
beri
yatann
zerinde
oturmu
bizi
bekliyordu.
eri
girer
girmez
konumaya
balad:
-
Gelmeyeceksiniz
sandm.
Nerde
kaldnz?
ok
garip
ryalar
grdm
sabaha
kadar.
Benim
3
ocuum
vard.
ldler
Belki
de
lmediler
Beni
grmeye
gelmeniz
ne
byk
mutluluk
Gene
geleceksiniz
deil
mi?
NEEL
GNLER...
Deiiklik
olsun
diye,
Brkseldeki
elenceli
anlarmzdan
da
birka
kesit
yanstabilirim.
Dolunayla
evlenmemizden
sonra
da,
yakn
evremizdeki
baz
insanlar,
aramzdaki
ya
fark
konusuna
kafa
takmay
srdrdler.
Biz
bir
sorun
yaamyorduk,
hl
da
yaamyoruz
ama
merakllarn
bu
konudaki
sorularyla
sk
sk
muhatap
oluyoruz.
Onlara,
bamzdan
geen
baz
olaylar
keyifle
anlatyorum:
Benim
ilk
eimden
3
olum
var.
Hayri,
Haluk,
Timur...
Bazen
Brkselde,
hep
birlikte
alverie
kyoruz.
Olanlar
da
bana
ekmiler,
iri
yarlar.
Bir
gn,
ddkl
tencere
almak
zere
bir
maazaya
girdik,
hep
birlikte
Satc
kadn
bana
ve
yanmdaki
kalabala
bakp,
Size
olduka
byk
bir
tencere
lazm
dedi
ve
bir
modeli
anlatmaya
balad.
Dolunay,
yanmda,
beni
kk
darbelerle,
aktrmadan
geriye
itelemenin
abasna
giriti.
Satc
kadnn,
ddkl
tencerenin
zelliklerini
bana
deil
kendisine
anlatmasn
istiyordu
ama
kadn
onu
hi
dikkate
almyordu.
Bana,
Einize
anlatn,
kullanrken
baz
eylere
dikkat
etmesi
gerek
diye
bilgiler
veriyordu.
Dolunay
sonunda
sinirlenip,
kadna,
Tamam,
tamam,
anladk
dedi
ve
ddkl
tencereyi
kapp
kasaya
doru
yrmeye
balad.
O
satc
kadn
arkamzdan
akn
akn
bakn
unutmam
hi
..............
Sabahlar
gazeteciden
gazeteleri
genelde
Dolunay
alrd.
Ben
de
bazen
urar,
o
bu
ii
yapmadysa,
ben
alrdm.
Beraberliimizin
ilk
dneminde,
gazeteleri
satan
hanm,
bir
gn
bana,
Kznz
gazeteleri
sizden
nce
ald
dedi.
Kadn
yllardr
Dolunay
benim
kzm
zannediyormu,
olur
ya
Ben
hi
aldrmadm.
Sempatik
bir
kadnd
zaten,
sohbetimiz
iyiydi
Ama
eve
dnnce
bunu
Dolunaya
anlattm.
Gene
ok
kzd.
Ertesi
gn,
gazeteleri
alrken,
Kocam
gelirse
benim
aldm
sylersiniz
demi
ve
kadnn
akn
baklar
karsnda
kp
gitmi.
Ben
uraynca,
kadn
bana,
Kznz
bana
sizin
karnz
olduunu
syledi
galiba
veya
ben
yanl
anladm
dedi.
-
Var.
-
Tamam.
Ekmek
kzartma
makinesinin
iine
bir
dilim
ekmei
koyun.
-
Evet.
-
Sada
bir
dme
var,
oraya
basn,
ekmek
makineye
girsin
-
Evet
-
Bir
sre
sonra,
ekmek
kzarnca,
tk
diye
dar
atar
makine
-
Evet?
-
O
ekmei
elinize
alp,
kzarm
bir
blmn
avcunuza
yle
koyun.
Ben
solak
olduum
iin
sa
avcuma
koyuyorum,
siz
sol
avcunuza
koyacaksnz
-
Evet
-
Ekmek
parasn
yle
bir
avcunuzun
iinde
ezin.
Ne
olur?
-
Ufalanr...
-
Hah
Sonra
ellerinizi
birbirine
arparsanz
ufalanm
ekmek
paralar
etrafa
yaylr.
Biraz
stnze
dklr.
Onlar
da
elinizin
tersiyle,
fleyerek
datrsnz,
hepsi
gider
-
Evet.
Ne
olmu?
-
te
ben
Dolunayn
avcunun
iinde
yle
bir
ekmek
krnts
gibiyim!
Genelde,
bu
konumay
ksa
sreli
bir
sessizlik
izler.
Sonra,
bazlar
acyarak,
bazlar
glerek,
bazlar
da,
Bu
adam
gerekten
garipmi
diye
dnerek
yanmzdan
uzaklarlar.
Bu
hikayeyi
Nilgnn
yannda
birilerine
de
anlatmtm.
nanmayn,
bunlar
gerek
deil
gibi
aklamalara
girimiti
NLGNN
TRKES
Nilgnle
bir
araya
geldiimiz
zamanlar,
Trkesine
ok
fazla
Franszca
kelime
katmaya
balar,
iin
kolayna
kaard.
Hep
anlatlr:
Aydoan
ve
Nkhetin
kz
Alevi
bir
grdnde,
Fil
gibi
olmusun
dedi.
Sonradan
anlald,
olduka
kilo
vermi
olan
Aleve
ne
demek
istedii:
Franszcada,
zayflayan
insanlara,
iplik
gibi
olmusun
derler.
pliin
Franszcas
fil
.........
Bir
Paris
gezintimizde
de,
ieki
bir
kadndan
iek
almaya
kalkt.
Biz
uzakta
bekliyoruz.
Kadnla
aralarnda
bir
tartma
olduunu
fark
ettik.
Sonra
hmla
yanmza
geldi.
Ne
biim
kadn
yahu!
dedi,
Buketler
ka
para
diye
soruyorum,
cevap
vermiyor.
Anlamadn
sylyor
Geri
zekal
Trke
konuuyoruz,
anlamyor!
Ahmet
Aabey,
her
zamanki
sabr
ve
skunetiyle,
deneyimli
bir
koca
olarak
karsn
sakinletirdi:
Ama
Nilgn,
Paristeyiz
Kadn
Trke
anlamayabilir!..
............
Nilgnn
Trkesi
artcyd.
Aksanna
ramen
kelime
hazinesi
ok
geniti.
Baz
kelimeleri
bilinli
olarak
yanl
kullanrd,
artmak,
elenmek
iin
Bir
gn,
Ankara
Belediyesinin
bir
binasna
gittik,
Dolunay,
Nilgn
ve
ben
Ablam,
o
binada
belediye
avukat
olarak
alyordu,
Brosu
5.
kattayd
ve
asansr
bozuktu.
Dolunay,
ablam
alp
gelmesi
iin
yukar
kata
gnderdik,
Nilgnle
ben
girite
beklemeye
baladk.
Kapda
oturan
bir
zabta
memuru
vard
ve
Nilgn,
Ben
de
belediyede
alyorum
diyerek
hemen
adamla
sohbete
giriti.
Adam
da,
her
akl
banda
memur
gibi,
ilk
dnd
konudan
lafa
girdi:
-
Ne
zeman
emekli
olecen?
-
Daha
var.
Sen?
-
Bi
yl
kalde...
-
Ne
yapacaksn,
emekli
olunca?
-
Gye
dnecem.
Orde
bi
erazi
va
Sohbet
koyulat.
Nilgn,
merakla
dinliyor
ve
adamn
heyecann
paylayordu.
Ky
yaknlarnda
dere
olup
olmadn
falan
soruyordu.
O
sorduka
adam
anlatyordu.
Bir
ara,
Nilgne
bir
soru
geldi:
-
Senin
Trken
bi
garip.
Nirelisen
sen?
-
Bordeauxluyum.
-
Bordo
nirde,
Garadeniz
mi?
-
Hayr
Fransa
-
Sen
gvur
mesen?
Gvur
olsen
belediyeye
almazlar
Niye
orde
doden?
-
Ben
Trkm.
-
O
zaman
dore
derest
konusene
Nilgn
bu
laflara
kzsayd
adam
ben
orada
halayverecektim.
nk,
gerekten,
konumalarn
dinlediim
zaman
Nilgnn
tm
sylediklerini
anlyordum
da
zabta
memurunun
aksan
ylesine
bozuktu
ki,
onu
izlemekte
byk
zorluk
ekiyordum.
Ama
Nilgn
glmseyerek
konuyu
deitirdi
ve
adama
hangi
dereceden
emekli
olacan,
ne
kadar
maa
alabileceini
falan
sordu,
uzun
sohbeti
srdrd
.........
Trkesine
gvenirdi
Nilgn,
hata
yaptn
da
bilir,
umursamazd.
Trk
filmlerinde
seslendirme
bile
yapmt.
lkede
onun
kadar
iyi
Trke
konuan
ka
yabanc
asll
vard
ki?
Hatalarn
toparlamasn
da
bilir,
hi
beceremezse
gler
geerdi.
Ankara
Belediyesinde
grev
yaparken,
bir
Fransz
heyetiyle
Murat
Karayaln
arasnda
tercmanlk
iini
stlenmiti.
Karayaln,
gzlemciden
sz
etti
bir
ara
ve
Nilgn
bunu,
rontgenci
diye
evirince
Franszlar
kahkahay
bastlar.
Aslnda
kt
olan
Trkesi
deil,
Franszcasyd!
Karayaln
misafirlerin
niye
gldklerini
anlamak
istiyordu,
Nilgne
sordu.
Gzel
bir
espri
yaptm
da
ondan...
..........
Nilgnn
Ankara
Belediyesinden
ayrlnn
hikayesini
unutmutum.
Dursun
Atlgan,
Brksele
gnderdii
notlarda,
.
Melih
Gkekin
ikencesi
balyla
anlatp
hatrlatyor:
Ankara'da,
Atatrk
Orman
iftlii'nin
yan
banda
bir
restoran
vardr:
Marmara
Restoran...
Klallar
bizi,
bir
gn
nce
Ankara'daki
gzel
evlerine
davet
etmilerdi.
Onlar
o
kadar
sevmitik
ki,
ertesi
gn
de
birlikte
olmak
istedik
ve
bu
restorana,
onlarn
da
ok
sevdikleri
Emin
zdemir
Hoca
ve
deerli
ei
Oya
Hanm
ile
birlikte
davet
ettik.
Ahmet
Taner
Hoca,
yemek
semede,
arap
semede
ve
gzel
sohbet
etmede
gerekten
rnek
gsterebileceimiz
dostlarmzdan
biriydi.
Marmara
restorannn
bahesinde,
bir
aa
altnda
masay
ayrtmtk.
Nilgn
Hanm
gzel
gzel
anlarn
anlatyordu.
Bir
ara
sordum:
Nilgn
Hanm,
siz
bildiim
kadaryla
Ankara
Anakent
Belediyesinde
protokol
mdr
olarak
alyordunuz.
Nasl,
neden
ayrldnz?
Birden
hznlendi
ve
anlatmaya
balad:
Melih
Gkek
belediye
bakan
olduktan
bir
iki
gn
sonra
beni
makamna
artt.
Hem
de
akam
mesai
saatinden
sonra.
Ben
de
gittim.
Koridorda
bir
sandalye
verdiler,
oturdum.
Bekliyordum,
ama
sra
bana
bir
trl
gelmiyordu.
Bir
taraftan
da
ember
sakall
ve
silahl
korumalar
koridorda
gidip
geliyorlard.
O
kadar
ok
sklm,
o
kadar
da
ok
kukulanmtm
ki...
Bir
ara
saate
baktm,
21.00'i
geiyordu.
Yine
beklemeye
koyulmutum,
sonrasn
anmsamyorum.
nk
dp
baylmm...
............
Onunla
ilk
karlatmda
ad
Nicoled
diyor
Prof.
Nermin
AbadanUnat
ve
anlatyor:
Yl
1967
ya
da
1968di.
Meslektam,
eski
rencim,
tarihi
Taner
Timur
ve
sosyolog
demograf
ei,
keza
eski
rencim
Serim
Timur,
beni
Ankarann
serin,
serin
olduu
kadar
dinlendirici
bir
yaz
gecesi,
Kavaklderedeki
evlerine
davet
etmilerdi.
Gecenin
srpriz
konuu,
eski
rencim
Ahmet
LM
HABER
9
Eyll
1995,
Cumartesi.
Sabah
saat
9a
geliyor.
Brkseldeki
evimizde,
yeni
uyanmz.
Telefon
ald,
atm.
Stk
Beyle
grebilir
miyim?
diyen
bir
ses
Ve
devam:
Cumhuriyet
gazetesinden
aryorum
Gazetelerin
yaz
ileri
veya
d
haberler
alanlar
beni
ok
sk
arar,
eitli
konularda
bilgi
ister
veya
Anadolu
Ajansndan
getiimiz
Brksel
kaynakl
haberlerle
ilgili
sorular
yneltirlerdi.
Cumartesi
sabah
da
olsa,
Cumhuriyetilerin
telefonlar
da
beni
hi
artmad.
Sizin
iin
ne
yapabilirim?
diye
sordum.
Telefondaki
ses,
sanki
bu
konumay
en
ksa
zamanda
kesmek
ister
gibi,
skntl
ama
ok
net
ifadelerle,
adeta
bir
ses
kayd
banttan
dinletilirmiesine,
robot
gibi
konutu:
-
Profesr
Klal,
bu
sabah,
Antalyaya
giderken
bir
trafik
kazas
geirdi.
Salk
durumu
iyi,
kazay
yaral
olarak
atlatt.
Nilgn
hanm
maalesef
vefat
etti.
Ve
sustu.
Anladm
dedim.
Telefonu
kapattm.
Yanmda
duran
Dolunay,
bir
eyler
olduunu
herhalde
yz
ifademden
veya
telefon
konumasndaki
olaanst
ksalktan,
telefonun
sadece
Anladm
ile
kapatlmasndan
fark
etti.
-
Ne
oldu?
-
Yok
bir
ey
Banyoya
kotum.
Souk
suyun
altna
kafam
soktum.
Dolunay
yanma
geldi:
-
Ne
oldu?
-
Babanlar
trafik
kazas
geirmiler.
-
Babama
bir
ey
olmu
mu?
abuk
syle.
Doruyu
syle
olduka
kzgn
olan
Linette
ise
ayn
gn
telefon
etti
ve
yalvarr
gibi
bir
sesle,
Seninle
Trkiyeye
gelebilir
miyim?
Beni
kardeimin
cenazesine
gtr
ltfen
dedi.
Linettei
Trkiyeye
getirdim.
Geri
gelmeseydi
daha
iyi
olurdu
phesiz.
Kadncaz
bizim
llerimizi
nasl
gmdmz
grnce
baygnlklar
geirdi.
Ne
yapyorlar?
Tabuttan
neden
kartyorlar?
Neden
baryorlar?
Neden
insanlar
br
mezarlarn
zerinde
yryor?
Neden
bizi
itiyorlar?
diye,
koluma
yapm,
aknlk
ve
dehet
iinde
izliyordu
kardeinin
topraa
veriliini...
..........
Brkselde
niversiteye
baladm
ilk
yl,
o
zamanlar
akam
gazetesi
olarak
kan
Le
Soir
kap
kap
datyordum.
Bir
kitap
dkkannn
abonelerinin
gazetelerini
evlerine
brakyordum.
Gazeteci
olmak
istediim
iin,
gazete
datarak
meslee
ilk
adm
atm
olmak
houma
bile
gidiyordu.
O
kitap
dkkann
ileten
Belikal
aile,
benim
disiplinli
almamdan
honut
olmu,
maddi
ve
manevi
yardmlarn
arttrmt.
Ksa
sre
sonra
beni
ailelerinin
bir
ferdi
gibi
grmeye
baladlar.
Suzan
isimli
kadn
benim
ikinci
annem
gibiydi,
kocas
Guy
de
mkemmel
bir
insand.
Dostluumuz
onlar
lnceye
kadar
devam
etti.
On
be
yl
kadar
sonra,
Suzan
amansz
bir
hastala
yakaland
zaman,
yatak
dek
yatarken
kendisiyle
son
konumalarmzdan
birini
yaptk.
lme
be
dedim
ona,
Sen
benim
en
iyi
arkadamsn
Koruyucu
meleimsin...
Glmseyerek
verdii
yantta,
Merak
etme,
ben
lsem
de
senin
yannda
olurum.
Bir
kelebek
olur,
gelir
omzuna
konarm
demiti.
Suzan
ld
ve
aclardan
kurtuldu.
Kilisede
treni
yaplrken,
arka
koltuklardan
birinde
oturdum.
Vefatn
duyuran
gazete
ilannda,
vasiyeti
zerine,
kznn
isminin
yanna,
manevi
olu
diyerek
benim
de
adm
koymulard.
Gerek
bir
arkada
kaybetmenin
acsyla
ok
zgndm.
Suzan
dnyordum.
Belikada
ikamet
sorunlarm
halleden,
bana
Franszca
reten,
ders
altran,
alktan
dp
bayldm
gnlerden
beni
uzaklatran
dosttu.
Her
derdimi
paylard,
her
derdime
devayd.
Ei
Guyle
birlikte,
ikinci
vatanda,
ikinci
aile
oluturdular
benim
iin...
Byk
zntyle,
ona
vefa
borlarm
deyemeden
ldn
dnyordum.
Kilisenin
iinde
bir
kelebek
gelip
nmdeki
koltuun
srtna
yerleti.
Bana
bakyordu.
Ben
de
ona
baktm.
imdi
etrafmda
ne
zaman
kelebek
grsem
Suzan
dnrm.
Ve
hl
onun
benim
koruyucu
meleim
olduunu...
Bu
kelebek
olayn
Nilgne
de
anlatmtm.
Sama
demitim,
ama
kilisedeki
o
kelebein
Suzan
tarafndan
ynlendirildiine,
bana
teselli
mesaj
getirdiine
inanyorum
Nilgn,
Ben
de
inanyorum.
Bunlar
olabilecek
eyler.
Ne
gzel
bir
mesaj!
demiti.
Ve
bu
olay
zaman
zaman,
yakn
evremizdekilere
anlatm,
lenlerin
aslnda
sevgi
ve
varlk
yitirmediklerine
rnek
gstermiti.
Nilgnn
cenazesini
kaldracamz
gn,
Mehmet
Ali
Klal,
hi
kullanmad
yedek
arabalarndan
biriyle
gelmiti.
Ahmet
Aabey
ve
ben
arabadaydk.
Mezarla
doru
giderken,
camlar
tamamen
kapal
arabann
iinde
bir
kelebek
peydahland.
Ben
ok
duygulandm,
bir
ey
demedim.
Kelebek,
arabann
n
blmne
yerleti,
yzn
bize
dnd,
durdu.
Ahmet
Aabey,
Kelebei
grdnz
m?
diye
sordu.
Mehmet
Ali
Klal,
Hayret,
nerden
kt.
Bu
arabay
aylardr
kullanmadm.
Camlar
da
kapal
dedi.
O
zaman,
hem
Suzann
hikayesini,
hem
de
Nilgnle
o
konumamz
Mehmet
Ali
Klalya
anlattm.
Ahmet
Aabey
bu
hikayeyi
ok
dinlemiti
zaten...
Kelebee
bakyor
ve
sessizce
alyordu.
.........
Ama
herkesi
daha
ok
etkileyen
olay
o
gece
yaand.
mitkydeki
evde
toplanlmt.
Kalabalk
vard.
Gecenin
bir
saatinde,
Dolunay
ve
Klal
baheye,
kapnn
nne
ktlar,
karanlkta
sarlp
alatlar.
O
srada,
mitkydeki
evin
tek
sorunu
olan,
hibir
zaman
yanmamasyla
nl,
kap
nndeki
sokak
lambas
yanverdi!
Klallar,
yllardr
o
lambann
yanmasn
salamak
iin
defalarca
belediyeye
telefon
etmilerdi.
Gelen
itfaiye
kamyonlarnn
yksek
merdivenleri
bile,
lambaya
ulalmasn
ve
onarlmasn
paylaabilmeliyim.
Meer
yakn
arkadalarmla
birlikte
mftye
gidip
konumu.
smini
bile
semi.
Ama
sabredememi
srprizinin
sonuna
kadar...
O
gece
kelimei
ahadeti
sabrla
ezberledi.
Heyecandan
uyuyamad.
Ertesi
sabah
mftnn
yanndan
karken,
elinde
artk
Nilgn
Klal
olduunu
kantlayan
bir
belge
vard.
Ankara
Mftlnn
mhrl
kadn
anne
ve
babama
gstermek
iin
merdivenleri
ikier
ikier
atlayarak
karken
ok
mutluydu.
nk
bunun
onlar
iin
tad
anlam
biliyordu.
Annemle
babam
alarken,
O
da
gzyalar
iindeydi.
***
Her
zaman
alt.
Sekreterlik
yapt.
Maaza
ynetti.
Halkla
ilikiler
sorumluluu
tad.
Protokol
danmanl
stlendi...
Hem
evde
alt,
hem
darda.
Yapt
i
ne
olursa
olsun,
almaktan
hep
onur
duydu...
Her
yapt
ie
yreini
verdi.
Hep
baarl
oldu...
Kocas
bakanken,
86
metrekarelik
sosyal
meskeninin
bulunduu
binann
merdivenlerini
sabunlu
sularla
silerdi...
Komular
hayretler
iindeydi.
Ama
O
bundan
deil,
ancak,
gelen
yabanc
konuklarn
Trklerin
temizlii
ile
ilgili
dncelerinden
utanrd.
Btn
insanlar
severdi.
Ama
O,
artk
biz
Trklerden
biriydi;
onlardan
deil.
***
Ulusal
gnlerde
pencereye
bayrak
asar;
Altnay
ile
Dolunaya,
byk
bir
heyecanla
Atatrkn
bykln
anlatmaya
alrd.
Dinsel
geleneklere
uymak
iin
aba
gsterirdi.
Sorunu
olduunda,
ii
skldnda
Hacbayrama
gider
dua
ederdi.
Trke
olarak,
iinden
geldii
gibi...
KAZA
MI,
CNAYET
M
?
Kaza
haberini
alr
almaz
Ankarada,
ablam
aramtm
ve
enitem
Haluk
Erkse
derhal
yola
karak
olay
yerine
gitmiti.
ki
kiinin
ld
bu
kazann
yeri,
ekli,
emas
fotoraflarda
mevcut
Ayn
gn,
ayn
yerde
baka
kazalar
olmu,
baka
insanlar
lm.
48
saat
iinde,
Karayollarnn
yol
zerinde
brakt
mcr
sekiz
kiinin
cann
alm!
Soruyorsunuz,
Grnmez
kaza
diyorlar!
Bundan
daha
grnr
kaza
nasl
olur?
Biz
ac
iinde
kvranrken,
ilk
tepkiler
basna
yansd
bile
Zamann
Kltr
Bakan
smail
Cem,
sanki
hkmette
olan
kendileri
deil
de
bizmiiz
gibi,
neler
yaplmas
gerektiini
anlatan
bir
mesaj
yaynlad
ve
yollarda
can
gvenliinin
salanmasn
istedi!
CHP
Genel
Bakan
Deniz
Baykal,
olay
bir
cinayet
olarak
deerlendirdi.
Baykal,
Ayn
yerde
daha
nce
de
birka
kez
kaza
olmu.
Karayollarnn
nlem
almas
gerekirdi.
Bu
bir
cinayettir.
Yeni
grev
alacak
arkadamzn
buna
dikkat
etmesi
gerekir
diyordu.
Ankara
Milletvekili
Mmtaz
Soysal,
bir
yandan
Nilgnn
Fransz
asll
olduunu
aktaran
medyay,
mnasebetsizlikle
sularken,
bir
yandan
da
soruyordu:
Ayn
yerde,
ayn
gn,
ayn
cinsten
iki
kazayla
iki
kii
daha
lmse,
bunun
ad
artk
kaza
deil
cinayettir.
Taammden
olmasa
da,
taksirli
olarak
Mteahhit
firma
hangisidir
ve
ii
biten
malzemeyi
niin
kaldrmamtr?
Karayollarndaki
sorumlular
kimlerdir?
Hukuk
kitaplarna
ar
hizmet
kusuru
olarak
geen
bu
gibi
durumlarn
sonuna
kadar
izlenmesi
ve
vatandaa
bilgi
verilmesi,
bilgi
ana
girdik
diye
sabahtan
akama
kadar
bbrlenen
bir
toplumda
pek
az
yaplan
bir
itir
Cumhuriyet
gazetesinin
haberine
gre,
Akehir
Trafik
Blge
Mdrlnn,
kazayla
ilgili
olarak
ihmalle
sulad
Karayollar
rgtnn
Genel
Mdr
Diner
Yiit,
Kazada
Karayollarnn
bir
ihmali
sz
konusu
deildir
dedi.
Yiit,
Yola
koyduklar
hz
............
ok
eyler
yazld,
o
dnemde,
basnda...
Bekir
Cokun,
evinin
nndeki
krmz
aacn
yaprak
dkmn
anlatrken,
isyanlarda,
Gazetelerin
sayfalarna,
televizyonlarn
ekranlarna
bakn:
Asfaltn
zerinde
unutulan
cruftan
kaldrmlarda
satlan
uyuturucuya...
Pompal
silahlardan
kuruna
dizilen
bebeklere
kadar,
aptalln
ve
gelimemiliin
kurbanlaryla
dolu
diyordu.
Oktay
Eki,
nce,
o
yaz,
kendisinin
bulunduu
bir
arabada
geirilen
mcr
kazasndan
nasl
tesadfen
kurtulduklarn
anlatyor,
ardndan,
Klal
maalesef
bizim
kadar
ansl
deilmi
diyerek
unlar
yazyordu:
Ortadaki
bir
kaza
deil,
dpedz
Karayollar
Genel
Mdrl
tarafndan
ilenmi
bir
cinayettir.
Tpk
daha
nce
yine
arabalarnn
mcrda
kaymas
sonucu
ldklerini
anmsadmz
dostlarmz
gazeteci
lhami
Soysal,
gazeteci
Teoman
Erel,
gazeteci
Aziz
Utkan
ile
eski
Antalya
Milletvekili
Mustafa
akalolu
gibi...
Keza
Karayollarnn
yeterli
ve
doru
iaretleme
yapmamas
nedeniyle
AnkaraGerede
arasnda
yanl
yola
girip
kardan
gelen
araca
arparak
eiyle
birlikte
vefat
eden
merhum
Adnan
Kahveci
gibi...
Yine
uyar
iaretlerinin
eksiklii
yznden
arabas
kayp
yoldan
knca
len
gazeteci
Turgay
Esmer
ile
yoldaki
eritin
ten
ikiye
indiine
ilikin
bir
iaretin
konmamas
yznden
kardan
gelen
arabann
yoluna
girdiini
bilemeden
bir
otobse
arpan
gazeteci
Bar
Seluk,
gazeteci
Hande
Mumcu
ve
iki
arkadalar
gibi...
Bunca
cinayetin
en
azndan
dolayl
failleri
olarak
adalet
nnde
hesap
vermesi
(hi
deilse
ar
hizmet
kusuru
nedeniyle
tazminat
demeye
mahkum
edilmesi)
gereken
bir
kurumun
ya
da
yetkililerinin
byk
bir
pikinlikle
Biz
grevimizi
yapyoruz
demesine
hibir
uygar
lkede
izin
verilmez.
O
nedenle
diyoruz
ki:
Trafik
cinayetlerini
azaltabilmenin
ve
dnyada
en
fazla
trafik
kazasnn
meydana
geldii
lke
olmaktan
kmann
ilk
koulu,
hani
o
suu
kolayca
stne
attklar
srcleri
ve
K
TRKN
LM
Tamam,
Nilgn
anlatabildiim
kadar
anlattm,
anlattrdm.
Kaynanasn
karsndan
ok
seven
adam
olmamn
nedenlerini
de
fark
etmisinizdir.
Madem
ki
bu
kitapta,
hem
de
herkesin
alkn
olmad
bir
ekilde,
cesaretle
ve
utanmadan
pek
ok
eyi
anlatp
sizlerle
paylatm,
biraz
daha
srdrelim
bu
muhabbeti.
Bu
kitab
grdm
bir
ryadan
sonra
kaleme
almaya
baladm
anlatmtm.
imdi
size
bir
baka
ryadan
sz
edeceim
ama
bunu
ben
grmedim,
eim
Dolunaynki
20
Ekim
1999
sabah,
Brksel
yaknlarnda,
Wavredaki
evimizdeyiz.
ok
erken
bir
saatte
Dolunay,
ter
iinde
yataktan
frlad.
Garip
bir
rya
grm,
bana
yle
anlatt:
Evimizdeyiz.
Misafirler
var,
Rdvan
ve
Melek
Sabah
kalknca
buzdolabndaki
yemeklere
bakyorum,
ne
ikram
edilecek
diye
Telefon
ald,
Kymet
Hala
aryor.
Ayakta
kalma,
bir
yere
otur
ve
beni
dinle
dedi
ve
anlatt:
Annen
mezardan
kt.
Drt
yl
toprak
kazp
ktn
sylyor.
Byle
bir
olay
insanlk
tarihinde
bir
ilk
Amerikal
bilim
adamlar
Trkiyeye
geliyorlar.
Kafamda
imekler
akt.
Annemi
greceim,
ona
kavuacam,
ne
kadar
gzel!
Ama
nasl
olacak
bu
i,
ne
halde
annem
acaba?
Bir
sr
soru
iareti
ve
iimde
byk
bir
korku
var.
Anneme
kavuacam
iin
ok
mutluyum
ama
korkuyorum.
Tuzlaya,
kaynpeder
evine
gidiyorum,
uak
biletini
alp
Tm
aile
ve
sevdiklerimiz
orada
toplanm,
annem
bekleniyor.
Babamla
el
ele
tutumuuz,
en
ndeyiz.
Birlikte,
yava
yava
evin
bahesinde
ilerliyoruz.
Derin
bir
sessizlik
var.
Hava
ok
gzel,
gne
parlyor.
Korkuyorum
ama
babamn
da
korktuunu
hissediyorum,
elimi
ok
skarak
tutuyor.
ve
duygu
dolu
nsanolu
Her
ey
senin
iin
insanolu;
Sevmek
senin,
Sevilmek
senin
iin
Gensin,
Gn
olur
sen
de
gnaha
girersin.
Bir
his
yaratr
bu
insanda,
tuhaf
Senin
iin
insanolu,
Senin
iin
af
Ne
yazdmsa
senin
iin.
Senin
iin,
yaamak.
Yaamak
yllar
boyu.
Nasl
karanlk
olur
geceler,
bilirsin,
ylesine
bir
koyu
lmek
de
senin
iin,
Senin
iin
insanolu
Ahmet
Taner
Klal
16
ubat
1956
Klal
17
yana
basmadan
nce
kararn
vermiti.
nsanolu
iin
yaayacak,
onu
sevecek,
affetmesini
bilecek
ve
onun
iin
lecekti
Bu
iiri
dikkatlice
okuduktan
sonra,
artk
onun
insanlndan
ve
kiiliinden
sz
edebiliriz.
KLS
NRE,
PARS
NRE
!..
Ltfiye
daha
16
yandayd,
ilkokul
retmeni
olarak
Anadoluda
greve
balad
zaman...
1910
doumlu
gencecik
bir
retmen
ve
1920li
yllarn
Anadolusu...
Her
eyden
nce
eitime
a
bir
Anadolu...
Bu
nedenle
gen
kz,
kendinden
yal
erkek
rencilere
ders
verip
okuma
yazma
retti,
ok
zor
koullarda...
Balangta,
gl
kiiliinden
baka
gvencesi
yoktu
ama
Ltfiye
Hoca
ne
istediini
biliyordu.
Atatrkn
eitim
ordusuna
katlrken
de;
Kilisin
en
tannm
ve
saygn
ailelerinden
biri
olan
Klallarn
gelini
olurken
de...
Son
derece
aktif,
iddial
ve
otoriter
olan
Ltfiye
Hanmn,
Ziraat
Bankas
veznedar
Hsn
Beyden,
Klal
soyad
dnda
beklentileri
de
vard
phesiz
ama
sevgi
dolu
bir
insan
olan
kocas
ne
gl,
ne
de
hrsl
bir
kiilie
sahip
deildi.
Karakter
ve
beklenti
farkllklar,
daha
en
batan,
Ltfiye
Hocayla
Hsn
Beyin
mr
boyu
srecek
beraberliklerindeki
gerginliin
iaretiydi.
erkek
ocuu
yetitirmi,
bir
kz
ocuu
evlat
edinip
barna
basm
bir
ift,
saygn
mcadeleleri
sonulandrm,
onurlu
baarlarn
keyfini
paylamt
ama...
D
grnte
hibir
sorunu
olmayan
ailenin
ii,
birbirine
olduka
zt
iki
kiiliin
atmas
yznden
frtnalyd
zaman
zaman...
Ltfiye
ve
Hsn,
birbirlerine
dahi
itiraf
edemedikleri
uyumazlklarn
mr
boyu
d
baklardan
saklayacaklard.
Bu,
Klal
Ailesinin
gelecekte
de
temel
kurallarndan
biri
olarak,
belleklere
ilenecek
tavrd...
Ltfiye
Hoca
nce
Mehmet
Aliyi,
sonra
Mahmutu
dnyaya
getirdi.
Ahmet
Taner,
1939da,
Zilede
doduu
zaman
kadro
henz
tamamlanmamt.
retmen
hanm,
grev
yapt
bir
kyde,
gzlerinden
zek
fkran,
gzel
ve
sevimli
bir
kz
ocua,
Kymete
de
kucak
at.
Ayn
sevgi,
ayn
katlk,
ayn
hrsla,
drt
ocuk
arasnda
ayrm
yapmadan,
hibirine
acmadan,
hibirinden
emek
ve
sevgi
esirgemeden,
hepsini
okuttu.
Klal
ok
sk
anlatrd:
lkokul
ikinci
veya
nc
snftayken,
okula
gitmek
zere
evden
knda,
annesi,
stn
deitir,
temiz
bir
nlk
giyin
demi.
ki
uyarya
ramen
ADA
BR
BEYN
Ahmet
Taner
Klaly,
Ik
Kansunun
kaleminden
okuyalm.
Sorumlu
retmen
balkl
makaleden:
Zile,
1939.
Adn
Ahmet
Taner
koydular.
Ziraat
Bankas
veznedar
Hsn
Bey
ile
ilkokul
retmeni
Ltfiye
Hanmn
ocuklar.
O
Ltfiye
Hanm
ki
16
yanda
Cumhuriyet
retmeni
olarak
eitim
ateini
yoksul,
yorgun
Anadoluya
tayor.
Kemalci,
Kuvvac
Mustafa
Necatinin
Millet
Mekteplerinde
kendinden
yal
erkek
rencilere
okuma
yazma
retiyor.
Zile,
Nizip
ve
Kilisten
balayp
Ankaraya
uzanan
44
yllk
uzun
yryn
ardndan,
bir
Cumhuriyet
Bayramnda,
29
Ekim
1994te
yaama
gzlerini
yumduunda,
olu
Ahmet
Taner
yle
anyor
onu:
Hep
gen
kalarak
yaland.
Gerek
bir
Kemalist
devrimci
gibi,
kendini
hep
yenileyerek...
an
anlama
abas
iinde
torunlar
ile
bile
arkadalk
kurmay
baararak...
Annesinin
kollarndayken,
okullu
olduunda,
a,
be,
ceyi
de
ilk
retmen
annesinden
rendi.
Uysald.
Sakinlii,
muhallebi
ocukluu
gibi
tanmlanamazd
asla.
Daha
ilkokuldayken
Trkeyi
ses
enliine
dndrrd.
Minik
arkadalar,
yle
ykler
anlatyor
ki
derslerde,
bize
hi
laf
dmyor
diye
yaknrlard.
Annesi
ile
babas,
Mehmet
Ali
ile
Mahmutu
stanbula,
Galatasaray
Lisesine
gndermilerdi.
Ahmet
Tanerin
evin
scaklndan
uzaklamasna
yrekleri
elvermedi.
Pek
zayft,
pek
ocuksuydu
da
ondan.
Kilis
Ortaokulunda
okudu.
Delikanlln
delifiekliinde
kardeleri,
arkadalar
dalarlard
birbirleriyle
ama
onu
kavga
ederken
hi
gren
olmamt.
Kavgaclk
ile
savamcl
birbirinden
ayrt
etmek
gerek.
Daha
ortaokulda,
okulun
dzenledii
tartmal
toplantlarn
bata
gelen
nderlerindendi.
Kabata
Lisesindeki
ateli
mnazaralara
da
tayacakt
bu
niteliini.
Siyaset
bilimcisi
olmann
ilk
ipular,
aabeyi
Mehmet
Ali
Klal
ile
kendi
gelitirdikleri
devlet
ynetimi
oyununda
belirmiti.
Elde
makas,
dil
ucuna
srld
m
koyulaan
mavi
ulu
kurunkalem,
bir
de
saman
ktlar.
Oyunun
altyaps
hazr.
El
becerisini
de
ekledin
mi
zerine,
al
sana
kttan
kaymakam,
garnizon
komutan,
doktor,
belediye
reisi,
banka
mdr,
tarm
DOSTLAR
ANLATIYOR
Klaly
zlemle
anlatanlardan
biri
de,
bakanlk
dneminde,
ncesinde
ve
sonrasnda
iten
dostluunu
kazanm
bir
isim:
Ali
Ulvi
Bolel...
1974te,
CHP
Genlik
Kollarnda
alan,
renciliinden
beri
partiye
hizmet
veren,
Ecevit
hayran
bir
gen
olan
Boleli,
seimler
ncesinde,
Ecevitin
danmanlarndan
Mehmet
Kabasakal
arad.
CHPnin
zmirdeki
kontenjan
adaylarndan
birinin
Ahmet
Taner
Klal
olduunu
bildiriyor
ve
kendisine
yardmc
olunmasn
istiyordu.
Kontenjan
adaynn
benimsenmesi
kolay
i
deildi
ama
Ecevitin
kontenjan
aday,
Eceviti
hakl
karmt.
Klal
ve
Bolel,
ky
ky,
kasaba
kasaba
geziyorlard.
Blgede
tannan
ve
sevilen
Bolel,
aday
sunucu
ksa
bir
konuma
yapp
mikrofonu
Klalya
aktaryordu
her
seferinde.
Kyllerden
ve
genlerden
ok
olumlu
tepki
alyorlard.
Seim
gezileri,
seim
almalar
gece
yarlarnda
bitiyor,
sonra
Konak
Meydannda,
sabaha
kadar
ak
bfelerden
birinde
bir
eyler
attryorlar
ve
ertesi
gnn
programn
yapyorlard.
Klal
seildi.
Gen
renci
Bolelle
yaknl
pekiti.
Onun
sorunlarn
izliyor,
yardmc
oluyor,
Meclise
gtryor,
kitaplar
neriyor,
sonra
bu
kitaplar
zerinde
tartyordu.
Kltr
Bakan
olduu
zaman
da,
insana,
topluma
yatrm
yapan
bir
kurulu
olarak
nitelendirdii
bu
bakanlkta
grev
verdi
ona...
Kltr
Bakannn
Basn
Sitesindeki
dairesinde,
1953
imalat,
eski
ve
bozuk
bir
buzdolab
vard
o
zamanlar...
Klal
bu
buzdolabn
yenilemek
istiyordu
ama
fiyatlar
ok
pahal
buluyordu.
Sonunda
yenisini
alp
eskisini
bekar
yaayan
zel
Kalem
Mdr
Bolele
verdi.
Klalnn
rencilerinin
de
kald
eve
bu
buzdolab
renk
katmt.
Genler
yemeklerini
saklayabiliyorlard
iinde
ama
dolabn
neresine
koyulursa
koyulsun,
her
ey,
tamamen
donuyordu!
Bakan
Klal,
yurtii
gezilerinde
her
zaman
devlet
konaklama
tesislerinde
kalrd.
zel
yaamnda
olduu
gibi,
devlet
grevinde
de
tutumluydu.
Konserlere
bakan
adna
gnderilen
ieklerde
bile
ok
hesapl
ve
alakgnll
davranlmasn,
buketlerin
abartsz
ve
sade
olmasn
isterdi.
zmirde,
Birinci
Kordondaki
Atatrk
Mzesinin
onarm
devam
ederken
bile
bakan
orada
kalrd.
Mzedeki
oda
yazdklar:
Dostum
Ahmet
Taner
Klalnn
bilimsel
ve
siyasal
kiilii
eserlerinde
yer
almaktadr.
Bu
ynlerini
birka
satrla
anlatmaya
imkan
yok.
Verdii
mcadele
lkemizin
uygarlk
mcadelesidir.
Akln,
bilimin
rehber
olduu,
dinin
batl
itikat
olmaktan
karlarak
gerek
yerini
bulduu
bir
Trkiyenin
temelini
atan
Mustafa
Kemal
Atatrk
en
iyi
anlayanlardan
biri
olmakla
kalmayp;
gittike
glenmekte
olan
Trkiyeyi
geriye
gtrme
abalarna
kar
cesur,
kararl
ve
ayn
zamanda
bilime
ve
tahlile
dayal
mcadelenin
bayraktarln
yapmtr.
Eer
lkemizde
sregelmekte
olan
ve
maalesef
gittike
glendiini
gzlemlediimiz
banaz
ve
yobaz
akm
bir
ekilde
baarszla
uratlacak
olursa,
bunda
en
byk
pay
Ahmet
Taner
Klalnn
bilimsel
almalarnda
ve
verdii
kiisel
mcadelede
olacaktr.
Elbette
Ahmetin
dostu
olup
da,
kendisiyle
sohbetlerde
bu
konularda
onun
dncelerini
dinlememi
ve
birlikte
deerlendirmemi
olmak
mmkn
deildir.
Bu
erevede
kalmak
zere,
Ahmeti
sembolletiren
almalarnn
nemi
konusunda
baz
dncelerimi
yazmam
da
kanlmaz
olacaktr.
Ahmet
Taner
Klal
ile
1968
1972
yllarnda,
Hacettepe
niversitesi
Sosyoloji
Blmnde,
ek
grevle
Sululuk
Sosyolojisi
dersleri
verirken
tantm.
Kendisi
Pariste
doktorasn
tamamlam
ve
doktor
asistan
olarak
bu
blmde
greve
balamt.
Her
trl
yapaylk
ve
iddiadan
uzak,
gerek
bir
kltr
birikimine
dayal,
ince,
zarif
ve
cana
yakn
aydn
kiiliinden
ve
Trkiyenin
gelecei
konusunda
ayn
dnceleri
paylamaktan
kaynaklanan
scak
bir
dostluun
balangcyd
bu.
Asl
grevim
Ankara
niversitesi
Siyasal
Bilgiler
Fakltesinde,
o
zamanki
adyla
Ceza
Hukuku
ve
Ceza
Yarglama
Hukuku
krssnde
idi.
Korunmaya
muhta
ve
sulu
ocuklarla
ilgili
bir
toplantda
tantm
Birsen
Gke
beni,
talyada
ceza
hukuku
doktoras
yaptm
yllarda
devam
etmi
olduum
uzmanlk
kurslarnda
kriminoloji
alan
ile
ilgili
olarak
alm
olduum
bilgileri
de
gz
nnde
tutarak,
yapacam
ek
almalarla
bu
dersi
verebileceime
ikna
etmiti.
Bu
dnemde
Hacettepe
niversitesi
Sosyoloji
ve
daha
sonra
Hukuka
Giri
dersleri
verdiim
Sosyal
alma
ve
Ekonomi
blmlerinde
tantm
gen
bilim
adamlaryla
kurmu
olduum,
ayn
ideallere
dnk
ve
dolaysyla
zamana
dayankl,
baka
bir
deyile
uzun
sre
gremesek
de
devam
eden
dostluklar
vard.
Btn
yaknlmza
ramen,
kendim
dorudan
syleyemedim
ama
Ahmet
Taner'e
durumu
dolayl
olarak
ilettim.
Ksa
bir
sre
sonra
Boazii'ndeki
telefonum
ald.
Karmda
dorudan
Bakan
vard.
Bir
yakn
dostunu
sekreteri
ile
aratmayacak,
Sayn
Bakanm
sizinle
grecekler
dedirtmeyecek
kadar
dnceliydi.
Ahmet
Taner
ylesine
ince
bir
insand.
Bana
araba
kuyruklarnn
maalesef
ok
uzun
olduunu,
hepimizin
beklemesi
gerektiini
syledi.
Yakn
bir
arkada
adna,
olaan
saylabilecek
bir
mdahaleyi
bile
yapamazd.
Ahmet
Taner
ylesine
titiz,
ylesine
drst
bir
insand.
Adnn
zerinde
en
ufak
bir
leke
bile
olmakszn,
ok
onurlu
bir
yaamn
ortasnda
vahice
katledildi.
Nur
iinde
yatsn.
..........
Almanya
Atatrk
Dnce
Dernei
Bakan
Dursun
Atlgann
anlattklar:
Saygdeer
Ahmet
Taner
Hocamz
konumac
olarak
olduka
sk
davet
ederdik.
Hem
Genel
Merkezin
bulunduu
Kln'e,
hem
de
ubelerimize...
Ayrca
svire,
Belika,
Hollanda,
Avusturya
gibi
lkelere
birlikte
de
giderdik.
21
Ekim
1999'da
katledilmeseydi,
23
Ekim'de
Almanya'da
olacakt.
Kendisiyle
Almanya'nn
drt
kentinde,
Kln,
Berlin,
Mnih
ve
Hagen,
ada
Trkiye
Cumhuriyeti
konulu
konferanslar
verecektik.
Nedeni
de,
Osmanl
mparatorluu'nun
kuruluunun
700.
Yldnm
etkinlikleriyle,
Cumhuriyet'in
75.
yl
kutlamalarn
glgede
brakmak
isteyen
baz
Trkslam
sentezcilerinin
karsnda
gerekleri
ortaya
koymakt,
Cumhuriyetimizin
erdemini
anlatmakt.
Ahmet
Taner
Hocann
konumac
olarak
geldii
toplantlarda
izdihamlar
yaanrd.
Bir
gn,
yine
tklm
tklm
dolu
bir
salonda
konuma
yapacakt.
Bana
Konuma
srem
ne
kadar?
diye
sordu.
Ben
de,
Bir
ders
saati
kadar
demitim.
O
konutuka
couyor,
dinleyiciler
dinledike
etkileniyorlard.
Tam
85
dakika
konutu.
Dinleyiciler
youn
alklarla,
konumasn
srdrmesini
istiyorlard.
Bir
ara
Arkadalar
.............
Can
dostlardan
efik
Kahramankaptan
anlatyor:
Ahmet
asla
bizim,
Trkiyede
anladmz
anlamda
politikac
olmad...
Bir
gn
Yankdayz.
Biraz
kp
yryelim
efik
dedi.
Yrmeyi
ve
yrrken
de
konumay
ok
severdi.
ktk.
Kendisine
CHPden
milletvekillii
teklif
edildiini
ama
kararsz
olduunu,
o
zamanki
Genel
Sekreter
Orhan
Eyboluna
cevap
vermek
durumunda
olduunu
syledi.
Fikrimi
sordu.
Ve
o
yry
bir
tartmaya
dnt.
Ben
onun
gibi
insanlara
ihtiya
duyulduunu,
girmesinin
yararl
olacan
sylyordum.
O
her
admda
ama
diye
balayarak
red
gerekeleri
sralyordu.
ok
tereddtlyd...
Ahmet
Taner
Klal
teekkr
etmesini,
bilgilendirmesini
ok
iyi
bilirdi.
Eer
bir
insanla
bir
konuyu
paylatysa
onun
sonucu
hakknda
mutlaka
bilgi
verirdi.
Ertesi
gn
telefon
etti,
Dndm
ve
kabul
etmeye
karar
verdim
dedi.
Ben
Klalnn
bakanl
dnemini
de,
bugnk
anladmz
anlamda
bir
politikacnn
yaptklar
olarak
grmyorum.
Bir
bilim
adam,
bir
teknisyen,
bir
yurtsever
olarak
o
makamda
bulundu.
Hibir
zaman
ne
semenini,
ne
de
partisini
nde
tuttu..
O
hep
Trkiye
iin
bir
takm
eyleri
istedi
ve
onlar
yapmaya
alt.
Ve
lnceye
kadar
da
bu
izgisini
srdrd.
Eer
rencileri
ona
layk
olmak
istiyorlarsa,
her
eyden
nce
iyi,
drst
insan
olmaya
ve
fikri
namusa
sahip
olmaya
almallar...
Ahmet
Taner
Klal,
kltrle,
sanatla
ilikisini,
getirildii
Kltr
Bakanl
koltuunda
oturduu
sreyle
gstermelik
olarak
snrl
tutan
arabesk
politikaclardan
deildi.
O
gerek
bir
kltr
adamyd.
Operabalede
yeni
eserleri
karmazd.
Eski
kltr
bakanlar
arasnda,
belki
de
en
vakitsizi
olmasna
karn,
bu
tr
sanat
etkinliklerine
en
sk
gelen
Klalyd.
Uluslararas
Ankara
Mzik
Festivalinin
de
srekli
dinleyicileri
arasndayd.
En
son
Haziranda,
Antalya
Operasnn
al
trenine
birlikte
katlmtk.
Arkasndan
yazlp
sylenirken,
bir
dnem
milletvekillii
ve
bir
kez
kltr
bakanl
yapmas
nedeniyle
politikac
kimliine
de
dikkat
ekildi.
Oysa
Klal,
asla
politikacl
SU
VE
KADIN...
Ahmet
Taner
Klal,
Brksel
yaknlarndaki
evimize
ilk
yalnz
geliinde
kendisiyle
olduka
dertletik.
Nilgnn
lmnden
beri
sudan
km
balk
gibiydi.
Yitirdii
einin
yokluunu
ok
ar
hissediyordu.
Bir
ara
bana,
Hayatta
senin
iin
vazgeilmez
ana
unsurlar
neler?
gibilerden
bir
soru
sordu.
Su
ve
kadn
dediimi
ve
onu
biraz
arttm
fark
ettiimi
hatrlyorum.
Salk
da
nemli
dediinde
de,
Susuz
ve
kadnsz
salk
olmaz
grm
yansttm.
te
o
konumamz
srasnda,
yeri
gelmiken
ve
Dolunay
da
yanmzdayken,
Ahmet
Abi,
neden
tekrar
evlenmeyi
dnmyorsunuz?
diye
sordum.
Biraz
fazla
ak
ve
damdan
der
gibi
bir
soruydu
bu,
ard
gene
Dolunaya
bakt,
onun
dncesini
anlamak
ister
gibiydi:
-
Nilgnn
yeri
doldurulamaz
ki
-
Oras
kesin.
Ama
daha
gensiniz
ve
yalnz
yaamak
zor.
-
Kazada
ben
lseydim
bu
soruyu
Nilgne
de
sorar
mydn?
-
Sorardm.
-
Ne
derdi
acaba?
-
Ahmetin
yerini
kimse
dolduramaz
derdi
herhalde
-
Evlensem,
yaknlar,
insanlar
ne
dnr?
-
nsanlarn
byle
konularda
ne
dnd
o
kadar
nemli
mi?
Ben
Dolunayla
evlenince
kimlerin
neler
dndklerini
ve
ne
kadar
yanldklarn
biliyorsunuz.
Siz
bile
O
dncelere
nem
verseydik
byk
bir
mutluluk
frsatnn
yanndan
geip
gidecektik.
ki
gnlk
hayatta
herkesin
kendi
yaamn
ynlendirmesi
lazm.
Hata
yaplrsa
da,
sorumluluklarn
stlenip
sonularna
katlanyoruz
nasl
olsa
Klalnn
o
gne
kadar
tekrar
evlenmeyi
dnp
dnmediini
bilmiyorum
ama
Nilgnn
lmnden
itibaren
etrafnda
dnen
ve
bazlar
olduka
tehlikeli
gzken
hanmlar
olduu
barizdi.
Onu
skan,
tereddtlere
srkleyen
bu
konuda
uzun
nutuklar
attm
da
anmsyorum.
..........
Klalnn
Nilferle
evlenmesinden
nce
Dolunayla
babas
arasnda
souk
rzgarlar
estiini
saklamak,
drstlk
olmaz.
Bunun
nedeni
kesinlikle
Nilfer
deildi.
Dolunay,
annesinin
lmnden
sonraki
dnemde
babasnn
metin
d
grnyle
karmak
i
dnyasn
ayrt
etmekte
zorluk
ekiyor,
o
muhteem
ailenin
bu
kadar
kolay
ve
bylesine
hasar
grmesini
hazmedemiyordu.
Anlarn
abuk
unutulmas
endiesindeydi.
Bir
yl
kadar
sren
esintili
hava,
Klalnn
evlenmesinden,
yeni
bir
eve
tanmasndan
sonra,
gene
benim
ie
karmamla
son
buldu.
Yaknlarn
basks
da
artmt
zaten...
Dolunay
bir
uaa
bindirip
Trkiyeye
yolladm
ve
babasyla,
kardeiyle,
Nilferle
bulumasyla
iklim
deiiklii
gerekleti.
.........
Klal
bir
yandan
yakn
evresine
derdini
anlatmaya
alyor,
bir
yandan
Nilgn
yitirdii
trafik
kazasnda
urad
hakszln
mcadelesini
veriyor,
bir
yandan
da
kazada
len
motosikletli
gencin
ailesinin
ayana
kadar
giderek
ac
paylama
giriiminde
bulunuyor
ama
acl
bir
anne
tarafndan
katil
olmakla
itham
ediliyordu.
O
skntl
dnemde,
Klal
Malatyaya,
kardei
Kymetin
yanna
gitti.
ylesine
karanlk
bir
ruh
halindeydi
ki,
bouluyordu
sanki
Gece
yarsndan
sonra,
hava
almak
iin
dar
ktlar,
niversitenin
bahesinde
yrdler.
Kymet,
aabeyine
bakt.
Yryecek
halde
bile
deildi.
Koluna
girdi.
Gururlu,
onurlu
insann
gzlerinden
yalar
szlyordu:
-
O
kaza
ile
birlikte
her
eyimi
kaybettim.
Eimi
kaybettim.
Dolunay
kaybediyorum,
kzlarm
kopuyor...
En
yakn
dostlarmdan
bile
anlay
grmediim
oluyor.
Evimiz,
yuvamz
dald,
gitti
Kazada
benim
suum
yok.
Keke
ben
de
lseydim.
Yalnz
yaayacak
gcm
yok,
abuk
evlenmeme
ters
tepki
gsterenler
oluyor.
Kimseyle
flrt
edecek,
kimseyi
oyalayacak
halim
de
yoktu
ki
ntihar
etmeyi
bile
dndm!
-
Ltfen
zlme.
Zamanla
her
ey
dzelecek.
-
Benim
o
kadar
zamanm
yok
ki!..
O
dnemde
Klalyla
zorluklar
gerek
anlamda
paylaan
tek
kii
Nilfer
oldu
sanyorum.
Nilgn
yakndan
tanyan,
gler
yzl
ansna
her
zaman
sayg
gsteren
bu
kadn,
evliliinden
sonra
artc
bir
talihsizlikler
serisi
yaad.
nce
hamile
kald
ve
erkek
GENLER,
UMUTSUNUZ...
Genlerle
konu.
rencilerle
konu!
Paylamak
istediklerini
onlarla
payla!
Hi
kimseye
gvenmiyorsan
onlara
gven!
Anlat
onlara...
Greceksin
ki
anlyorlar...
Ve
benim
neden
byle
iyimser
ve
umut
dolu
olduumu
daha
iyi
kavrayacaksn...
Unutmak
mmkn
m
Klalnn
bu
szlerini...
En
deerli
varlklar,
rencileriydi.
Sadece
kendisinin
ders
verdii
renciler
deil,
btn
aydn
kafal
genler...
Onlar
gelecek,
umut,
saygnlk,
coku,
inan
ve
gven
gibi
pek
ok
anlam
bir
arada
simgeliyorlard
kafasnda...
Cinayetten
sonra
benim
en
ok
dikkatimi
eken
kesim
de
bu
genler
oldu.
niversitelerde
yaplan
trenlerde
gzlemledim
onlar;
tepkilerini
lmeye,
konutuklarn
dinlemeye,
mesajlarn
alglamaya
altm.
Ama
ortam
ylesine
kark,
kafam
ylesine
karmakt
ki
baarl
olamadm.
ok
isterdim,
zellikle
Klalnn
gazeteci
aday
rencileriyle
bir
derslie
kapanp
biraz
sohbet
etmeyi...
Bu
kitab
yazarken
de
unutulmamas
gerekenler,
Klaly
en
iyi
ve
yakndan
tanyan
rencileriydi
elbette
ama
temas
kurulmas
en
zor
olanlar
da
onlard.
Ve
ben
bunun
skntsn
yaarken,
imdadma
TRTdeki
gen
ve
sempatik
meslektam
Zeynep
Salmanl
ve
Prof.
Blent
apl
yetitiler.
Syledim
onlara...
Genlerle
temas
kuramadm,
onlar
anlamak,
tepkilerini
incelemek
ve
szlerini,
grlerini
yanstmak
istediimi...
Klal,
genlerin
sz
almad
bir
kitapta
nasl
anlatlr
ki!
Ve
bu
kitap
iin
en
byk
katky
yaptlar.
Klalnn
ldrld
andan
itibaren,
bir
yl
boyunca
grntlenmi
tm
genlik
toplantlarn,
hareketlerini
kasetlere
aktarp
Brksele
gnderdiler.
Onlarca
video
kaseti
ve
saatler,
saatler
sren
grntler...
zlerken
hem
ok
ac
ektim,
hem
ok
gurur
duydum
ama
en
nemlisi,
Klalnn
ne
demek
istediini
o
zaman
daha
iyi
anladm.
Kendi
mesleimin
gelecei
iin
de
umutlandm,
Trkiyenin
gelecei
iin
de...
Demokratl
katklaryla...
Dinlemeyi,
renmiler.
renmiler,
konumay,
phesiz
uzlamay,
Klalnn
tepki
da
gstermeyi
gzkmyorlar,
arasnda
ldrld
nk
cesurdu.
Tehditlerle
susturulamayacak
kadar
cesurdu.
...............
Klal
ieklerim
derdi
rencilerine...
Brksele
gelen
kasetlerden
birinde,
bir
anma
treninde
sahneye
km
iekleri
dinledim:
Buradayz
Hocam...
Yoksun
telalardan
arnd
artk
yreimiz.
Biz
oktan
koyduk
kapnn
nne
gafletlerimizi...
Seninle,
yaamn
tesinde,
hi
beklemedikleri,
hi
ummadklar
kadar
beraberiz...
imizde
kin
olsa,
yalan
olsa
senden
yana
durur
muyduk
hi?..
Senin
yanndayz
Hocam.
Onlar
seni
bilmiyorlar,
tanmyorlar.
Derslerini
de
hi
almamlar...
u
vakit,
u
inan
ovasnda
bir
kez
daha
tekrarlyoruz
senden
rendiklerimizi.
Yrdmzde,
yrymzn
gzel
gnlere
olduunu
biliyoruz.
Senden
rendik
Hocam...
........
Ne
demeli
bu
genlere?
Hasan
Fehmi
Gne,
Klal`nn
dostu,
hkmet
arkada
ve
eski
bir
iileri
bakan
sfatyla
gemi
genlerin
karsna,
konumu:
Laiklik
ilkesinin
savunmasz
braklmas,
k
kaynaklarnn
sndrlmesi
gerekiyordu.
Terrn
hedefi
birey
deil,
toplumdur.
Sizsiniz,
biziz
hedef...
Faili
mehul
falan
deil
bu
cinayet...
Tetikilerin
kim
olduu
nemli
mi?
Laiklik
kartlar
belli:
eriat
yandalar
ve
onlarn
d
destekileridir
katiller.
Aydnlanma
devrimine
ynelik
bir
kar
devrim
saldrsyla
kar
karyayz.
Kktendinci,
eriat
yanls
bir
dzen
kurma
ihanetiyle
kar
karyayz.
Bu
sre
yeni
deildir,
yarm
asrlk
bir
programdr
bu...
Kamu
ynetimi
bile
mollalatrld.
Hizbullah
en
modern,
en
byk
iddet
rgtdr.
Terr
rgt
deildir,
ordudur:
cihat
ordusu...
Eylemini
stlenmez
nk
toplumu
hazrlamaya
ihtiyac
yok.
Toplum
buna
elli
yldr
hazrlanyor
zaten...
Korkmayn
ocuklar,
nk
haklsnz.
Saflar
sklatrn
ocuklar...
.........
rencilerin
iyi
tandklar
bir
baka
isim,
Emin
zdemir
anlatyor
niversite
yllarn:
Otuz
yllk
arkadam,
dostumdu
Ahmet
Taner
Klal.
Sevgili
Hocam,
Onca
youn
iinizin
arasnda,
Kemalizm
asndan
sol
partiler
konulu
syleiye
konumac
olarak
katlmay
kabul
etmitiniz.
Demokrat
Kadnlar
Dernei
ve
ada
Yaam
Destekleme
Dernei
mitky
ubesi
yneticilerince
ortaklaa
dzenlenen
sylei,
21
Ekim
1999
Perembe
gn
saat
19:30da
Batbirlik
Toplant
Salonunda
gerekletirilecekti.
Davetiyeler
bastrlp
datlm,
bina
nne
asmak
iin
bir
de
bez
afi
hazrlanmt.
Salon
gelen
dinleyicileri
almazsa
diye,
yedek
sandalyeler
de
hazrlanmt.
Hazrlklar
tamamd,
her
ey
inceden
inceye
planlanmt.
Bu
plan
uygulanamad.nk,
bir
baka
yerlerde,
karanlkta
yaayan,
karanlk
dnceli
caniler
de
bir
plan
yapmt.
Onlar
da
hereyi
tm
ayrntlaryla
dnp,
Trkiye
sevdals
bir
aydn
yok
etmeyi
planlamlard.
Onlarn
plan
gerekleti;
yreinin
ve
beyninin
gzelliini
glmsemesinde
en
iyi
yanstan
Kemalist
Devrimci
Ahmet
Taner
Klal
ehit
oldu.
Sizden
ok
ey
rendim,
ancak
bylesi
durumlarda
nasl
metin
olunacan
renemedim.
Yaadm
acy,
duyduum
fkeyi
bilince
dntrmeyi
beceremiyorum.
Uyuan
beynimde
dncelerimi
bir
trl
dzene
sokamyorum.
Fakltede
oda
arkadanz
olduum
iin,
basn
yayn
organlar
benimle
de
konuuyorlar.
Ancak
ben
onlara
dzgn,
anlaml
szlerle
duygularm
dncelerimi
anlatamyorum.
Gnlerdir,
anlarn
peine
taklan
zihnim
gerekleri
alglamada
yetersiz
kalyor.
Sevinlerinizi
ve
aclarnz
paylatmz
anlarn
izleri,
ac
gerei
bir
sis
perdesi
arkasna
gnderiyor,
lmnz
kabul
edemiyorum.
nsanlar
nasl
bu
kadar
alalabiliyor
Hocam?
Sizi
doru
anlayan
birisinin
bu
eylemi
yapmasna
olanak
var
m?
Yoksa,
bizim
deerlerimizle
onlarn
deerleri
ok
mu
farkl.
Erdemli
olmann,
iyi
yrekli
olmann,
lkesini
ve
insanlarn
sevmenin,
yaamndaki
tm
ilikilerinde
drst
ve
tutarl
olmann
neresi
kt?
Sizin
yaamnza
son
verenler
neyinizi
beenmediler,
neyi
cezalandrdlar.
Bylesi
bir
davran
kim
onaylayabilir?
Sizi,
kimler,
nasl
yanl
anlayabiliyorlar
Hocam?
Her
konumanz,
her
yaznz
Anadolumuzun
pnarlarndan
akan
sular
kadar
berrak;
her
davrannz
ortak
deerlerimizden
szlen
bir
insanlk
simgesidir.
nsanm
diyen
birisi
byle
bir
eylemi
yapabilir
mi?
Bu
lkede
yaayan,
bu
lkenin
ekmeini
yiyen,
suyunu
ien,
havasn
soluyan
birisinin
bu
canilii
yapmasna
bulamazdk.
nk
her
fikre,
herkese
akt
kaps,
gnl,
akl
Dinlerdi,
tartrd,
anlatrd,
soru
iaretleri
yaratrd
zihnimizde
Hogr
olmadan,
uzlama
olmaz
derdi
hep
Kavgalardan
uzak,
dingin
bir
denizde
yzmek
gibiydi
onu
dinlemek,
okumak
Ahmet
Taner
Klal
idi
o
nce
kendisine
sonra
fikirlerine;
en
ok
da
onu
ifade
edebilme
yeteneine
hayran
olduum
insan
Demokrasi
iin
aydnlk
iin
hogry,
uzlamay
temel
ilke
edinmi
ve
bize
hep
onu
tlemi
insan
Ve
bu
nedenle
cenazesinde
trbanl
bir
kzn
o
benim
babamd
diye
ardndan
alad
insan
Bugnlerde
evremizde
hzla
artan
seviyesiz
tartmalar,
hakaretleri,
kalitesizlii
grse
belki
de
en
ok
zlecek
insan
Evet
Ahmet
Taner
Klal
bir
fikir
insanyd,
bir
eitmendi,
bir
siyasetiydi
Ama
hepsinden
nemlisi
adam
gibi
adamd
Yrei
sevgi
dolu
bir
babayd
Hangi
hakla,
biri
henz
bir
aylk
olan
ocuundan,
sevdiklerinden,
dostlarndan,
rencilerinden
onu
ayrma
vicdanszln
gsterdiler
bilmiyorum.
Srf
dncelerini
beenmedi,
onlardan
korktu
diye
bir
insan
l
ya
da
diri
katletmek,
susturmaya
almak
benim
anlayabileceim
bir
ruh
hali
deil
nk
nk
ben
Ahmet
Taner
Klalnn
rencisiydim
Kart
sylemleri
bile
hogryle
dinlemeyi,
farklla
saygy;
kalle
bombalar,
yumruklar
deil
fikirleri
attrmay
rendim
ondan
Bilgi
sahibi
olmadan
fikir
sahibi
olmamay,
eletirmeden
nce
dinlemeyi
rendim
haftalarca
eitilmi,
Atatrk
ve
Bat
Bat
Atatrk
istemedi,
nk
karlarna
aykr
idi.
Ama
bkemedii
eli
pmek
zorunda
kald
Zamann
ngiltere
Babakan,
kendi
parlamentosunun
nnde,
aresiz
bir
itirafta
bulunacakt:
Byle
bir
dahi
ancak
yzylda
bir
kar.
O
da
bize
rastlad
Atatrk,
batnn
desteini
alarak
batllama
yolunda
admlar
atmad;
tersine,
Kemalizm
bir
anlamda
batya
karn
batllama
anlam
tad.
Ama
bu
noktada,
Atatrkn
batllamadan
ne
anladn
iyi
grmek
gerekir.
Daha
1923te
yle
diyordu:
Biz
bat
uygarln,
bir
taklitilik
yapalm
diye
almyoruz.
Onda
iyi
olarak
grdklerimizi
kendi
bnyemize
uygun
bulduumuz
iin,
dnya
uygarl
seviyesi
iinde
benimsiyoruz
lkeler
eitlidir,
fakat
uygarlk
birdir
ve
ulusun
ilerlemesi
iin
de
bu
tek
uygarla
katlmas
zorunludur.
Osmanl
mparatorluunun
duraklamas,
batya
kar
elde
ettii
zaferlerden
ok
gururlanarak,
kendisini
Avrupa
uluslarna
balayan
balar
kestii
gn
balamtr.
Bu
bir
hata
idi,
bunu
tekrar
etmeyeceiz
Trkler
btn
uygar
uluslarn
dostlardr
Peki
Trk
Devrimi,
acaba
Fransz
Devriminin
bir
taklidi
midir?
Atatrk
bunu
da
yle
yantlyor:
Fransa
Devrimi
btn
dnyada
zgrlk
dncesini
estirmiti.
Ama
o
tarihten
beri
insanlk
ilerlemitir.
Trk
demokrasisi
Fransa
Devriminin
at
yolu
izlemi
ama
kendine
zg
se
kin
zellii
ile
gelimitir.
nk
her
ulus,
devrimini
toplumsal
olan
hal
ve
durumuna,
dzenin
deitirilmesi
ve
devrimin
olu
zamanna
gre
yapar...
Her
ne
kadar
uluslarn
ve
demokrasilerin
ibirlii
etmeleri
gerekli
ve
olas
ise
de,
ibirlii
ancak
bir
tek
amala,
yani
bara
ynelikse
gerekleir
ve
yararl
olur.
Atatrk,
Neue
Freie
Presse
muhabirinin
bir
sorusunu
*
*
*
Eer
Krt
kkenli
yurttalarmz
ezilen
bir
halk
ise
Yani
Krt
kkenlilere
Trkiyede
ikinci
snf
insan
muamelesi
yaplyorsa;
baz
yurttalarmz
srf
Krt
olduklar
iin
belirli
grevlere
gelemiyorlarsa;
herkese
ak
olan
kaplar
Krtlere
kapanyorsa
Elbette
ki,
sorun
bir
Krt
sorunudur.
Peki
yle
mi?
Devletin
sunduu
hizmetlerden
kamuda
grev
almaya
ya
da
o
grevlerde
ykselmeye
kadar,
insanlar
etnik
kkenlerine
gre
bir
ayrma
m
uruyorlar?
Eer
Krt
kkenli
yurttalarmz
ezilen
bir
halk
ise
Yani
aa
Trk,
rgat
Krt
ise;
iveren
Trk,
ii
Krt
ise;
varlkllar
Trk,
yoksullar
Krt
ise
Ya
da
seenler
Krt,
seilenler
Trk
ise
Elbette
ki
sorun
bir
Krt
sorunudur.
Trkiyede
mesleklerin
ve
servetlerin
paylam
etnik
kkene
gre
de,
biz
mi
farknda
deiliz
acaba?
TBMMdeki
Krt
kkenlilerin
orannn,
Trkiyedeki
Krt
kkenlilerin
orannn
yaklak
iki
kat
olduunu
bilmeyen
mi
var?
Krt
kkenli
yurttalarmzn
ok
aznlkta
kald
birok
yrenin
Krt
kkenli
belediye
bakanlar
tarafndan
ynetildii
bir
sr
m?
*
*
*
Laiklik
dini
devre
d
brakmak
anlamna
gelmez;
din
adna
bask
yapmak,
zor
kullanmak
isteyenleri
devre
d
brakmak
anlamna
gelir.
*
*
*
nananlar
inanmayanlar
diye
toplumu
blecekler,
susacaksnz.
Atatrk
ve
laiklii
ykmak
iin
en
adi
yalanlardan
bile
medet
umacaklar,
susacaksnz..
Devleti
adm
adm
igal
edecekler;
devlet
eliyle,
demokrasiye
dman
kuaklar
yetitirecekler,
seyirci
kalacaksnz..
Bunun
ad
da
demokratlk
olacak!
Cehaletin
ya
da
ihanetin
ad
ne
zamandr
demokratlk
oldu
ki?!.
*
*
*
u
szler,
Davosta
ran
Dileri
Bakan
Vekili
Mohammad
Jaraf
Zarife
ait:
rana
slami
dzen
ihtilalle
gelmiti,
Trkiyeye
de
seim
sandyla
geliyor
Refahn
program
bizimkinden
daha
kktendincidir.
..
Her
be
kiiden
ancak
birinin
desteine
sahip
bir
parti,
lkeyi
adm
adm
karanla
ekiyor
Bunun
ad
demokrasi
deildir,
soytarlktr!
nce
cehaletin,
giderek
aymazlk
ve
hyanetin
rn
olan
bir
soytarlk
*
*
*
Siyaset
biliminin
bize
rettii
bir
gerek
var:
Kendi
kendilerini
ynetemeyenler,
bakalarnn
kendilerini
ynetmesine
ar
karmlar
demektir!
*
*
*
Bugn
demokrasinin
neresindeyiz?
Kadnsz
demokrasi
Gensiz
demokrasi
Giderek
halksz
ve
haksz
bir
demokrasi
Yozlam!
Bugn
devrimin
neresindeyiz?
Yanlglarn,
sapmalarn
ve
hyanetlerin
doruunda;
temellerinin
bile
sarsnt
geirdii
bir
noktada!
Kadn,
saduyu
ve
ciddilik
demektir
Gen
insan
ise
enerji
ve
idealizm
Saduyudan,
ciddilikten,
enerji
ve
idealizmden
yoksun
bir
demokrasinin
yozlamasndan
daha
doal
ne
olabilir
ki!
Ve
de
yozlam
bir
demokraside,
devrimin
deil
kar
devrimin
yasalarnn
geerli
olmasndan
da
daha
doal
bir
ey
olamaz!
*
*
*
TEPKLER...
Cinayetin
ardndan,
bata
medya
ve
siyasi
arena
olmak
zere
eitli
platformlarda
yansyan
tepkilerden
baz
alntlar:
Klalnn
alaka
ldrlmesi
yine
bir
kkrtma.
Hepsinin
amac
bir:
Kllenmeye
yz
tutmu
kavgalar
yeniden
alevlendirmek,
demokrasi
d
gleri
tahrik
etmek,
gelecei
yeniden
belirsiz
hale
getirmek...
Yeter
ki
Trkiye
Avrupa
Birliine
aday
bile
olmasn.
Yeter
ki
Trkiye
geriye
gtrlsn.
Yeter
ki
Trkiyede
istedikleri
gibi
at
koturabilsinler.
(smet
BERKAN)
*
*
*
Ahmet
Taner
Klalnn
hain
bir
suikast
sonucu
ldrlmesinin
Trkiye
Cumhuriyeti
hkmetine
ynelik
bir
meydan
okuma,
bir
nanik
olarak
deerlendirilmesi
gerekiyor...
(Haluk
AHN)
*
*
*
Szn
bittii,
umudun
tkendii
yerdeyiz.
Karanlk
bir
dehlize
giriyoruz.
ocuklarmz
yarnlara
tayacak
yollar
aydnlatmaya
alan
klardan
biri
daha
sndrld.
(Mine
KIRIKKANAT)
*
*
*
Kim,
Trkler
birlikte
hareket
ediyor,
demokratikleme
sreci
hzla
iliyor,
ular
trpleniyor,
bunlar
merkezde
gleniyor
diye
ldrn
emri
verdi?
Bu
kadar
byk
oynamak
isteyen
gcn
kk
darda,
maas
ierde
olmasn?
Her
kimse
bizi
iyi
tanyor,
zaaflarmz
biliyor.
Bl
Trkiyeyi,
kendi
iinde
debelensin,
ilerleyemesin...
Kaybettiimiz
Ahmet
Taner
Klaly
ldren
bomba
Trkiyenin
altna
kondu...
Bir
faili
mehul
dosyasna
daha
tahamml
kalmad,
hepimiz
ehit
ailesiyiz!
(Murat
BRSEL)
*
*
*
imdi
bu
anssz
toplum
daha
depremin
acsn
unutamadan
yepyeni
bir
acyla
sarslyor.
Yepyeni
bir
byk
kayba
alyor.
Ve
imdi
yine
byk
Trk
bykleri
kacak
ve
Kan
yerde
kalmayacak.
Size
namus
ve
eref
sz
veriyoruz
ki
katilleri
*
*
*
Kaleler
bir
bir
gidiyor;
herkes
uyuyor.
Bamz
sa
olsun.
Aydnlk
Trkiyenin
aydn
insanlar...
Gznz
aydn,
karanlk
kafal
hainler!..
(Yaln
BAYER)
*
*
*
O
aalk
insanlk
dman
uursuz
hayalet
yine
dmeye
bast
ve
kan
emici
kuklalarn
yeniden
sahneye
kard.
Trkiyenin
sekin
aydnlarndan
biri
olan
Ahmet
Taner
Klalnn
katli,
lkenin
huzuruna
ve
demokratik
geleceine
ynelmi
bir
suikasttir.
(Gngr
MENG)
*
*
*
Atatrk
Cumhuriyetinin
sarslmaz
bir
adamn
kaybettik.
zntmz
sonsuz.
Cumhuriyetin
yaamasnda
hepimizin
ortaya
koyduu
bir
can
var.
Hepimiz
de
buna
canmz
adam
durumdayz.
Szde
kahramanlklarla
olmuyor.
rnek
vatanseverlii
ile,
rnek
savam
ile
Klal
tabii
ki
her
zaman
zihinlerde
yaayacaktr.
Fikirlerini
ve
cumhuriyetin
temel
niteliklerini
savunma
ideallerini
bomba
ile
yok
edebileceini
dnmek
gln
bir
ey.
Onu
yapanlar
insan
olarak
nitelemek
insann
arna
gidiyor.
Onun
savunduu
deerleri
smsk
tutacaz.
(Org.
Edip
BAER)
*
*
*
Trkiye
ok
kymetli
bir
evladn
kaybediyor..
Bir
alak
kna
yakyor..
60
yllk
ortak
anlar
film
eridi
gibi
geiyor
gzlerimin
nnden..
Ama
iim
nasl
krk,
iim
nasl
l..
Bu
halde
Ahmedi,
Ahmedimi
yazmaya
alyorum.
Olmuyor...
Parmaklarm
tulara
gitmiyor..
Ahmet
byle
yazlmaz,
byle
anlatlmaz
ki...
(Hncal
ULU)
*
*
*
nceki
gn
iki
gen
kadn
akort
etti
btn
Trkiyeyi.
Klalnn
kzlar
Dolunay
Ulu
ile
Altnay
Klalnn
basnda
kan
demelerinden
sz
ediyorum.
ki
kz
karde
en
acl
gnlerinde
onurlu,
vakur
ve
yn
verici
szleriyle
Trkiyeyi
karanla
bomaya
and
imi
glerin
iren
oyununu
bozuyorlard.
Birka
szle
ifade
edilmi
bir
insanlk
ve
siyasi
bilin
rneiyle.
Trkiyede
ileri
lkelerin
dzeyini
yakalama
mcadelesi
verenlerin
ve
bu
dzeyi
kendi
toplumuna
layk
grenlerin
sylemi
bu.
Bu
sylem,
gcn
yzyllardan
beri
bu
topraklarda
yaayan
insanlarn
beraberlik
albmlerindeki
ortak
anlardan
alyor.
En
hznl
gnde
dile
getirilen
imizde
byk
bir
ac
var
ama
kin
yok
cmlesinin
baka
bir
yorumu
olamaz.
(Zeynep
ATKKAN)
*
*
*
Btn
Trkiye,
televizyonlarda,
hznl
bir
vesileyle
de
olsa,
rnek
bir
aile
seyretti.
Sadece
Ahmet
Taner
Klalnn
hepsi
gzel
insanlar
eini,
kzlarn,
aabeylerini
kastetmiyorum.
Akrabalarnn,
yaknlarnn
ve
rencilerinin
oluturduu
byk
bir
Klal
ailesinden
bahsediyorum.
Aclarn
ne
kadar
iyi,
nasl
vekar
iinde
tayorlard.
Bunun
bykl
yzlerindeki
ifadeden
belliydi.
Fakat
grnt,
benzer
hallerde
ekranlarda
seyretmeye
altmz
manzaralardan
tamamyla
farklyd.
Ne
kendini
yerden
yere
vurup
rpnan,
ne
lklar
atan,
ne
bakalarnca
zor
zaptedilen,
ne
yksek
sesle
hkrklara
boulan
kimse
vard...
Klallar
byk
bir
metanet
iinde
elele,
birbirlerine
destek
olmaktaydlar
ve
gzyalarn
bile
saklamaya
alyorlard.
Uygar
bir
toplumun
uygar
insanlarydlar
ve
yaamlar
itibariyle
de
Atatrkn
hasretini
syledii
bir
dzeye
erimi
bulunduklarn
belli
ediyorlard.
(Metin
TOKER)
*
*
*
Kukusuz
bu
rejime
kar
ynelen
saldrlardan
biridir.
Fakat
hibir
evre,
hibir
kesim,
bu
tr
eylemlerle,
bu
tr
cinayetlerle,
bu
tr
lgnlklarla
Trkiyeyi
yolundan
saptramayacaktr.
(Blent
ECEVT)
*
*
*
Elbette
bu
suikastn
faillerinin
en
ksa
yakalanmasn
millete
arzu
ediyoruz...
(Recai
KUTAN)
zamanda
*
*
*
Bu
hain
saldry
nefretle
knyorum.
(Sleyman
DEMREL)
.............
Tabii
tepkilerden
sz
ederken,
gerekleri
saklamak
da
olmaz.
Klalnn
ldrlmesine
ok
sevinenler
de
vard.
Toktam
Ate,
bir
devlet
dairesinde
konutuu
memurlarn
kendisine,
Bamz
sa
olsun
Hocam.
nann
iimiz
yanyor.
Taner
Hoca
gibi
deerlerin
yerini
doldurabilecek
miyiz?
diye
sorduktan
sonra
unlar
sylediklerini
anlatt:
Dn
yukardaki
arkadalarla
tarttk.
Bu
alaka
Benim
babamd!
Trkiye
bizim
acmz
paylat,
biz
Trkiyenin
acsn
paylatk.
ncelikle
sylenecek
drt
kelime
var:
Teekkrler
Trkiye.
Ban
saolsun.
***
Klalnn
nasl
bir
insan
olduunu
anlatmaya
gerek
kalmad.
Bilenler
bilmeyenlere
sylediler.
Ankara
caddelerindeki
on
binlerce
insan,
televizyon
ekranlarnn
nndeki
milyonlar
Ahmet
Taner
Klal
iin
zldler
ve
bu
ar
acy
kaldrabilmemiz,
ar
miras
tayabilmemiz
iin
dua
ettiler.
Babam
son
yolculuuna
uurlamak
iin
gelenlere,
gelemeyip
ac
paylaanlara,
Trk
dman
katiller
karsnda
dik
durmamz
iin
bize
g
ve
cesaret
verenlere,
askere,
sivile,
sivil
toplum
rgtlerine
ve
sade
vatandaa
kran
duymaktan
te,
hepsiyle
kucaklatmz
hissettik.
Nasl
anlatmal?
imizdeki
o
vatan
ve
vatanda
sevgisinde
ne
derece
hakl
olduumuzu
hissettiimizi
nasl
yanstmal?
En
iyisi,
baz
anlar
ve
dnceleri
paylamak...
Ahmet
Taner
Klal,
paylamann
nemini
hep
vurgulamt.
Aclar
paylaldka
azalr,
mutluluklar
paylaldka
oalr
der
dururdu.
Onun
gnn
birinde
ldrlebileceini
hepimiz
biliyorduk.
Kendisi
de
biliyordu.
Korkuyla
yaamay
reddediyor,
sorumluluklarn
ve
fikirlerinden
kaynaklanacak
sonular
stlenmeyi
kabulleniyordu.
Onun
iin
nemli
olan
lecei
veya
ldrlecei
gn
beklemek
deil;
o
gne
kadar
almak,
Trkiye
sevgisini,
Atatrk
sevgisini
yanstmakt.
Baarl
bir
babann
ocuklar
olmaktan
gurur
duyuyoruz.
Bir
baka
adan
baknca
da,
ortada
bir
gurur
tablosu
olduunu
sylemek
yalan
olur
galiba...
Bu
tablodan
kim
gurur
duyar
ki?
Aralarnda
ok
yaknmz
olan,
ok
sevdiimiz,
deiik
siyasi
grlerden
politikaclarn
da
bulunduu
binlerce
insan
nmzden
sorumluluklarn
deimeyecek.
stlenmedikleri
srece
bu
gidi
meslektalarmzla...
Trkiyede
bir
eyler
deil,
ok
eyler
deimeli.
Deimeli
ki,
Ahmet
Taner
Klal
bir
eyler
iin
deil,
ok
eyler
iin
can
vermi
olsun.
Deimeli
ki,
rmcek
kafallar,
terristler,
Cumhuriyet
dmanlar
tarihe
gmlp
gitsinler,
aydn
fikirler
kalsn.
Deimeli
ki,
bu
lkenin
ocuklarn
aydnlk
ve
uygar
bir
gelecek
beklesin.
Trkiye
aresizlik
iinde
deil.
Trkiye
birka
yobaza,
birka
terriste
teslim
olacak,
teslim
edilecek
bir
lke
deil.
Trkiye,
pusulasz,
bilinsiz,
yeteneksiz
kaptanlara
emanet
edilecek
bir
gemi
de
deil...
are
diyalogda,
uzlamada,
bark
yaamakta,
hogrdedir.
nsanl
yeniden
icad
etmek
durumunda
deiliz.
nsanlk,
bize
Tanrnn
verdii
bir
ltuftur.
Beraberinde
bir
de
beyin,
akl
ve
mantk
da
verildiine
gre,
iimizi,
geleceimizi
Allaha
emanet
etmeye
gerek
kalmamtr.
Tanrnn
verdii
gle,
yine
Onun
verdii
grevi
yerine
getirmemiz,
insan
gibi
yaayp,
insan
gibi
leceimiz
bir
ortama
erimemiz
gerekiyor.
Aclar
yeterince
paylatk.
Artk
mutluluklar
paylaalm
istiyoruz.
imizde
kin
yok.
Korku
hi
yok!
Biz
de
ehit
ocuu
olduk.
Trkiye
Cumhuriyeti
yaasn.
Bize
emanet
Atatrk
ilkeleri
de
yaayacak.
Kimsenin
kukusu
olmasn!
.
Prof.
Ahmet
Taner
Klalnn
insani
ynn
anlatmaya
altm
bu
blm,
onun
kzlarnn
onu
anlatlaryla
noktalyorum:
Altnay
anlatyor:
Annem,
Dolunay
ve
ben,
tandmz
bir
insann
davranlarndan
rahatszlk
duyduumuz
zaman
iddetle
eletirir
ve
sert
tepkiler
gsterirdik.
Babam
bizi
yattrr,
Herkes
zaman
zaman
hata
yapabilir.
nemli
olan
insann
niyetidir
derdi.
Bir
insan
iyi
niyetli
ise,
rahatsz
edici
de
olsa,
hogrl
olmamz
gerekiyordu.
Birlikte
geirdiimiz
zamanlar
nicelik
olarak
azalmaya
balaynca,
niteliin
artrlmasna
byk
zen
gsterirdi.
Dolunay
konservatuvarda
yatl
okumaya,
ben
niversite
snavlarna
hazrlanmaya
balaynca,
drdmzn
birlikte
geirebildii
zamanlar
ciddi
ekilde
azalmaya
balamt.
Babam,
bu
nedenle,
beraber
olduumuz
saatlerin
nitelik
olarak
enginlemesi
ve
derinlemesi
iin
bilinli
bir
ekilde
aba
sarf
ederdi.
rnein
pazar
sabah
kahvaltlar...
Hepimiz
yatakta
biraz
daha
uzun
sre
keyif
yapmak
isterdik
ama
babam,
muhalefetimize
ramen,
tatl
bir
baskyla
kahvaltda
bulumamz
salard.
lk
o
kalkar,
aa
kata
inip
gzel
bir
mzik
koyar,
ay
demlerdi.
Sonra
merdivenlerden
ayak
seslerini
duyardk.
Odalara
girer,
perdeleri
aar,
gn
n
szdrr
ve
Gnaydn
minocuklar
diyerek
bizi
perdi.
Scak
teni,
yumuak
yanaklar,
mis
kokusu
ve
prl
prl
kyafetleriyle...
Pazar
sabah
bile
tran
olmu,
kokusunu
srm,
ho
bir
kyafet
giyinmi,
derli
toplu
bir
baba...
Erken
kalkmak
iimizden
gelmezdi
pek
ama
onun
abasna,
iyi
niyetine
ve
yumuaklna
saygdan,
zar
zor
dorulurduk.
Yzmz
ykar,
samz
bamz
toplar,
giyinip
kuanp
kahvaltya
inerdik.
Sofray
hazrlar,
demledii
ay
yudumlardk
sohbet
ederek...
yi
ki
o
bu
abalar
gstermi,
iyi
ki
biz
de
ona
uymuuz.
Yaammn
en
gzel,
canl
ve
scak
anlarndandr
o
Pazar
kahvaltlar...
Gzel,
itinal
sofralar
hazrlanmas,
olduu
zaman
yurtdndan
gelmi
peynir
ve
araplarn
sunulmas,
gzel
bardaklar,
mumlar
kullanlmas
onu
ok
mutlu
ederdi.
Kendimi
kral
gibi
hissediyorum
derdi,
En
lks
lokantada
yiyeceimiz
yemekten
daha
byk
zevk
alyorum.
Allaha
krler
olsun...
Ve
sofrada
gzel
konulardan
sz
edilmesi
iin
zen
gsterir,
fkralar,
ilgin
olaylar
anlatr,
bizleri
yreklendirir,
hepimizin
sohbet
keyfine
katlmn
salard.
Ve
mutluluklar
hep
fotoraflarla,
filmlerle
grntlemek
abasndayd,
unutulmasnlar
diye...
cesaret
ve
"Bover
!"
Adam
yorgun,
bitkin
ve
biraz
da
fkeli
artk:
Beklemene
lzum
yok.
gn
iinde
evi
terk
et,
avukat
bul,
hemen
boanalm.
Tek
koulum
var:
Birlikte
yaadmz
yirmi
muhteem
yla
asla
saygszlk
etmeyeceksin
ve
beni
terk
etme
kararnn
sorumluluunu
stlenip
sonularna
katlanacaksn.
Hi
kimseye,
Biz
boanma
karar
aldk
demeyeceksin.
Ben
kocam
terk
ettim
diyeceksin
stediin
her
eyi
al
ve
git
!
Tamam
Hikayemizin
en
inanlmaz
blm
burada
yaanyor:
Tamam
diyerek
kp
giden
kadnn
arkasndan
bakmyor
yatalak
adam
Koltuunda
Hareketsiz
Karsnda
vefakar,
bitkin,
hznl
bakc
kadn
Gzlerini
kapatyor.
Ve
aylardr
ilk
defa
uyuyor
adam,
tam
13
saat
Uyanyor.
Karsnda
bakc
kadn
Ellerini
koltuun
iki
tutanana
bastryor
adam
Ve
ayaa
kalkyor
!
Ayaa
kalkyor,
aylardr
ilk
defa
!
Temizliki,
bakc
kyl
haykryor,
aknlktan,
mutluluktan
:
Abi
Abi
Kadn
baygnlk
geiriyor
grd
karsnda
Adam
ayakta
!..
Hayr,
yryemiyor,
tuvalete
gidemiyor.
banyo
yapamyor
ama
ayakta
!
Bunun
ne
demek
olduunu,
ancak
yzde
yz
yatalakl
aylarca
yaayanlar
anlayabilir.
Sanki
adamn
srtndan
tonlarca
yk
kalkmtr
Ayn
gn,
yatalak
kocasn
terk
eden
kadn
geliyor,
bir
avukat
arkadala
Yirmi
yllk
biricik
kocasnn
ayaa
kalktndan
mutlu
mu,
lmemesinden
mutsuz
mu
bilinmez.
"Umurunda
deil"
artk