KANTON SARAJEVO

Ministarstvo za obrazovanje, nauku i mlade

NASTAVNI PLAN I PROGRAM
GIMNAZIJA

Predmet: Geografija/ Zemljopis

Sarajevo, avgust 2016. godine

Na osnovu lana 70. Zakona o organizaciji uprave u Federaciji Bosne i Hercegovine

(Slubene novine Federacije BiH, broj.35/5), u skladu sa l. 25 i 26. Zakona o osnovnom
odgoju i obrazovanju (Slubene novine Kantona Sarajevo, broj: 10/04, 21/06, 26/08,
31711, 15/13 i 1/16) i l. 35. i 36. Zakona o srednjem obrazovanju (Slubene novine Kantona
Sarajevo, broj: 23/10 i 1/16), ministar za obrazovanje, nauku i mlade Kantona Sarajevo je
imenovao Komisiju za izmjenu nastavnih programa za osnovnu i srednju kolu iz predmeta
Geografija.

lanovi Komisije za osnovnu (odnosno srednju) kolu:

1.
2.
3.
4.
5.
6.

mr. sci. Nerminka Hadi, predsjednik Komisije; JU O Alija Nametak

mr. sci. Enisa Kulain, lan Komisije; JU O amil Sijari
mr. sci. Amela Mujagi, lan Komisije; Sarajevo koled
Sead Srna, prof., lan Komisije; Prva bonjaka gimanzija
Dr. sc.Haris Jahi, lan Komisije; PMF Sarajevo
Elmedin Piri, nastavnik, lan Komisije; JU Zahid Baruija

Sadraj
1. UVOD ................................................................................................................................................... 1
2. CILJ I ZADACI ....................................................................................................................................... 3
3. PROGRAMSKI SADRAJI ....................................................................................................................... 5
3.1 PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU ........................................................... 5
GEOGRAFIJA/ZEMLJOPIS PRVI RAZRED ........................................................................................ 5
3. 2. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU.......................................................... 8
GEOGRAFIJA/ZEMLJOPIS DRUGI RAZRED ..................................................................................... 8
3. 3. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU........................................................ 11
DRUTVENO IZBORNO PODRUJE III RAZRED ............................................................................ 11
3. 4. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU........................................................ 14
DRUTVENO IZBORNO PODRUJE IV RAZRED ........................................................................... 14
4. DIDAKTIKO METODIKE NAPOMENE .......................................................................................... 17
4. 1. RESURSI ZA REALIZACIJU PROGRAMA .................................................................................. 17
4. 2. OCJENJIVANJE ........................................................................................................................ 17
5. PROFIL I STRUNA SPREMA NASTAVNIKA......................................................................................... 18

1. UVOD

Ve dui period Ministarstvo za obrazovanje nauku i mlade Kantona Sarajevo pokree pitanje
reformiranja ili izmjene nastavnih planova i programa u srednjim kolama Kantona Sarajevo, a
sve sa ciljem poboljanja kvaliteta nastavnog procesa, trajnog usvajanja znanja i razvijanja
sposobnosti i vjetina uenika.
S tim u vezi pojavila se i potreba da se urade izmjene nastavnih programa i iz nastavnog
predmeta Geografija, a prema sadanjim ili aktuelnim nastavnim planovima za gimnazije.
Budui da su nastavni planovi iz Geografije kroz kratko vremensko razdoblje proli kroz dosta
promjena i sadrajno i tematski, izvrene su odreene programske modifikacije i promjene koje
su sada dovele do odreenih usklaivanja sa aktuelnim geografskim segmentima u drutvu,
evropskim tokovima i nastavnim temama, te smatramo da su sada mnogo jasniji i bolje
definisani odreeni elementi geografskih sadraja i pomau uenicima da ostvare trajnost i
aplikativnost svojih znanja i postignua.

UVODNE NAPOMENE
Radi kvalitetnijeg i svrsishodnijeg (aplikativnog) cilja Geografije kao nastavnog predmeta
izvene su odreene korekcije u Nastavnom programu za gimnaziju.

I RAZRED GIMNAZIJA
Nastavnim planom za Gimnazije u I razredu su predviena dva nastavna asa, te je u ovom
segmentu bilo najmanje promjena nastavnog programa i njegovog obima, jer su jasno
definisana i sadrajno predstavljena prirodnogeografska, drutvenogeografska poduruja, koja
mogu dalje doprinijeti uzlaznim koncentrinim krugovima proirivanju i nadovezivanju znanja
za II razred gimnazije.
II RAZRED GIMNAZIJA
Ovaj Nastavni program je imao odreene korekcije, jer su se dosadanjim izuavanjima koja
su sublimirana kroz regionalnu geografiju Evrope, vanevropskih kontinenata, te regionalno geografske ili prirodnogeografske, drutvenogeografske odlike Bosne i Hercegovine, sada
znatno smanjen obim nastavnih sadraja, jer se pridaje savremena aktuelna tenja za izuavanje
makroregionalnih velesila, drava G7, G20 i G40 i njihovih odlika, te geografske odlike drava
u razvoju,a s tim u vezi se daju osnovna obiljeja naseljenosti stanovnitva na Zemlji kao
1

monog preduslova ekonomsko-geografskog razvoja. Dalje se u drugom polugoditu prema

fondu asova izuavaju osnovna prirodno-geografska i drutveno-geografska, te privrednogeografska obiljeja Bosne i Hercegovine, a ije sadraje uenici moraju poznavati, jer moda
nee putem izbornog podruja koje izaberu imati priliku za dalje izuavanje i upoznavanje.

III RAZRED GIMNAZIJA

Kao i u sadrajima Nastavnog programa u drugom razredu gimnazije, tako su i za izborno
podruje drutvenog smjera za Geografiju izvrene odreene korekcije. Dosadanjim
Nastavnim programom su izuavane regionalna geografija vanevropskih kontinenata , i
ekonomska polarizacija u svijetu, a koja su bila u odreenom smislu nastavak gradiva
vaneevropih kontinenata iz drugog razreda gimnazije. Sada je sadraj konkretizovan,
aktualiziran i interkurikularno predstavljen samostalnim uenikim radom kroz temu izrade
seminarskog rada. Sada se preko koncentrinih krugova detaljno izuavaju razvijene, slabo
razvijene i nerazvijene drave svijeta sa svim svojim prirodnim, drutvenogeografskim i
politiko ekonomskim specifinostima.
IV RAZRED GIMNAZIJA
Budui da je i u etvrtom razredu gimnazije prisutno izborno podruje drutvenih predmeta, to
su sadraji za geografiju nadogradnja i proirenje postojeih znanja o regionalno-geografskim
odlikama Evrope i vanevropskih kontinenata, sa detaljnim izuavanjem sadraja turistike
geografije u pomenutim dijelovima svijeta. Veoma jasno se definiu oblasti turistike
geografije, prirodnogeografskih i drutvenogeografskih uslova za razvoj turizma u svijetu te
svih odlika turizma na Zemlji uz primjenu deskriptivnih, kvantitavno- kvalitativnih,
kartografskih, statistikih i drugih metoda. U drugom polugoditu se, kao i prema postojeem
programu izuavaju turistiko-geografske odlike Bosne i Hercegovine uz obavezno izvoenje
aplikativne terenske nastave sa usvojenim sadrajima, a to do sada nije bio sluaj.

2. CILJ I ZADACI
CILJ
Geografija je nauka koja se bavi izuavanjem prirodnogeografskih i drutvenogeografskih
odlika geografskog prostora i trai uzajamni odnos izmeu njih ime obezbjeuje formiranje,
razumijevanje i stvaranje jasne i cjelovite slike svijeta. Na taj nain geografska znanja
obezbjeuju planiranje funkcionalne i optimalne prostorne organizacije, te upravljanje
prostorom u skladu sa odrivim razvojem.
Cilj nastavnog predmeta Geografije je da uenici steknu kompleksno znaje o Zemlji, faktore
koji je oblikuju i na nju stalno utiu: prirodnu osnovu i drutvene faktore. Kroz nastavne
sadraje uenici trebaju upoznati geografska obiljeja savremenog svijeta, te uoiti potrebu
saradnje i meusobne solidarnosti. Posebno je vano da uenici upoznaju i zavole domovinu
Bosnu i Hercegovinu.

ZADACI

da uenici steknu znanja iz ope geografije, regionalne geografije svijeta,

geografije Bosne i Hercegovine, turistike i ekonomske geografije,

da uenici shvate meusobnu povezanost prirodnogeografskih i drutveno

geografskih pojava i procesa,

da se kod uenika razvije racionalan odnos prema sredini s ciljem njenog odrivog
razvoja,

osposobiti uenike za koritenje razliitih izvora znanja,

sticanje sposobnosti uoavanja, formuliranja, analiziranja i rjeavanja problema,

razvijanje logikog i apstraktnog miljenje i kritikog stava u miljenju,

ovladavanje informacijsko-komunikacijskim tehnologijama,

sticanje znanja o prirodnim resursima, njihovoj ogranienosti i odrivosti koritenja,

razvijanje svijesti o znaaju kulture, potrebe da se podstie njen razvoj, kao i potrebe
da se sauva kulturna batina,

sticanje osnovnih znanja o procesima i proizvodima razliitih tehnologija

(ovjekovog rada),

razvijanje humanosti, iskrenosti, patriotizma i drugih etikih vrijednosti pojedinca,

uspostavljanje osobnih i kulturnih veza meu ljudima, nezavisno od njihovog spola,

rase, religijske pripadnosti ili osobnih uvjerenja, razvijanje radoznalosti i
samostalnosti,

razvijati svijest o vlastitom znanju i sposobnostima i daljoj profesionalnoj

orijentaciji, razvijanje svijesti o vanosti brige o zdravlju,

njegovanje nacionalnog i kulturnog identiteta,

razvijanje sposobnosti uenja, istraivanja i kritikog miljenja,

upoznavanje vrijednosti vlastitog kulturnog naslijea i povezivanje sa drugim

kulturama i tradicijama.

3. PROGRAMSKI SADRAJI
3.1 PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU
GEOGRAFIJA/ZEMLJOPIS PRVI RAZRED
2 asa sedmino 70 asova godinje

PROGRAMSKE TEME
UVOD U GEOGRAFIJU
ZEMLJA U SUNEVOM SISTEMU I SVEMIRU
ORIJENTACIJA NA ZEMLJI
PREDSTAVLJANJE ZEMLJINE POVRINE
GEOGRAFSKI OMOTA - SASTAV, STRUKTURA I DINAMIKA
LITOSFERA
ATMOSFERA
HIDROSFERA
PEDOSFERA
BIOSFERA
STANOVNITVO NA ZEMLJI
UKUPNO

PROGRAMSKE CJELINE I TEME

UVOD U
GEOGRAFIJU
3 (2+1)

ZEMLJA U SUNEVOM
SISTEMU I SVEMIRU
14 (8+6)

ORIJENTACIJA NA ZEMLJI
4 (2+2)

KARTOGRAFSKO
PREDSTAVLJANJE
ZEMLJINE POVRINE
7 ( 4+3)

FOND SATI
3
14
4
7
2
12
7
7
2
3
9
70

PROGRAMSKI SADRAJI

ISHODI ZNANJA

Pojam, predmet, podjela, zadaci geografije

Historijski razvoj geografije - antika
geografija, srednjovjekovna geografija,
velika geografska otkria, geografija
novog vijeka, savremena geografija

Uenici objanjavaju pojam nastavnog

predmeta
geografija,
znaju
podjelu
geografije, geografske discipline i njihove
objekte i predmete izuavanja, poznaju i
geografski determiniu osnovne zadatke
geografije i elemente kartografije,te
raspoznaju i objanjavaju pojmove prirodna i
geografska sredina i njihovi elementi.
Uenici znaju definisati osnovne pojmove o
Svemiru i navode primjere, razlikuju
svemirska tijela;opisuju Sunev sistem i
objanjavaju poloaj Zemlje u Sunevom
sistemu;povezuju i objanjavaju uzroke i
posljedice
kretanja
Zemlje;prepoznaju
dimenzije i oblik Zemlje;razlikuju i imenuju
razliite kalendare; izraunavaju razlike u
pojasnim vremenima.

Svemir najnoviji rezultati istraivanja

svemira
Sunce i Sunev sistem
Zemlja u svemiru i Sunevom sistemu
Rotacija Zemlje. Smjena dana i noi.
Revolucija Zemlje. Nejednaka duina
dana i noi. Smjena godinjih doba.
Toplotni pojasevi.
Oblik i veliina Zemlje
Vrijeme i raunanje vremena.
Koordinatni sistem horizonta.
Geografski koordinatni sistem.
Ortodroma i loksodroma
Predstavljanje Zemlje: globus i karta
Planovi, karte, razmjera, deformacije na
kartama
Kartografske projekcije
Sadraj geografske karte
Izrada karata
Koritenje geografskih i topografskih
karata
Geografski Informacioni Sistem - GIS

Uenici znaju metode orijentacije na

horizontu, geografskoj mrei, odreuju
apsolutni poloaj taaka na povrini Zemlje;
ortodromu i loksodromu.
Uenici znaju da objasne i primijene osnovne
pojmove i orijentacije na geografskoj karti i
u prostoru, znaju upotrebljavati kartu i atlas
u svakodnevnom ivotu;definiu osnovne
kartografske
pojmove,
razlikujui
i
objanjavaju elemente karte; GIS u
savremnoj geografskoj nauci.

GEOGRAFSKI
OMOTA

Geografski omota - sastav, struktura,

zakoni i zakonomjernosti u geografskom
omotau

2 (1+1)

LITOSFERA
12 (7+5)

ATMOSFERA
7 (4+3)

HIDROSFERA
7 (4+3)

PEDOSFERA
2 (1+1)
BIOSFERA
3 (2+1)

Struktura Zemljine kore i njen sastav

Geoloka prolost Zemljine kore
Reljef Zemlje podjela i nastanak
Endogeni procesi i oblici
Vulkanizam i njegove posljedice
Seizmizam i njegove posljedice
Planetarni oblici reljefa
Egzogeni procesi i oblici
Fluvijalni procesi i oblici
Abrazijski procesi i oblici
Eolski procesi i oblici.
Glacijalni procesi i oblici.
Kraki procesi i oblici
Sastav, struktura i podjela
Suneva radijacija
Temperatura zraka, tla i vertikalna
promjena temperature zraka
Zrani pritisak i vjetrovi
Zrane mase i fronte
Vlanost zraka, oblanost i padavine
Vrijeme i klima. Klimatski inioci i
modifikatori
Pojasno zonalna klasifikacija klimata na
Zemlji
Zagaenje
atmosfere,
globalno
zagrijavanje atmosfere, kisele kie.
Vode na Zemlji svjetski okean: podjela i
reljef podmorja
Osnovna hemijska i fizika svojstva
morske vode
Kretanje morske vode
Kopnene vode podzemne vode
Tekue vode
Jezera, movare, bare i led na Zemlji
Znaaj voda
Ugroenost voda
Tlo faktori nastanka, podjela
geografska rasprostranjenost
Osnovni problemi pedosfere
ivi svijet na Zemlji i podjela
Biogeografske oblasti na Zemlji

Uenici sa geografskog aspekta se upoznaju

sa pojmom geosfera, geografskog omotaa,
podjele geografskog omotaa i njegovim
granicama, vanosti geografskog omotaa i
geosfera za ivot na Zemlji,osnovnim
elementima i povezanosti geokomponenti,
geokompleksa i geosfera i njihovim
zakonomjernostima
funkcionisanja,
geografski objanjavaju, raspoznaju i
razumiju, te katografski determiniu osnovne
pojmove i injenice o litosferi,atmosferi,
hidrosferi, biosferi i pedosferi, te svim
njihovim geografskim aspektima.
Imenuju i na crteu obiljeavaju unutranju
grau Zemlje;analiziraju grau Zemlje i
sastav litosfere;uz pomo crtea i fotografija
imenuju i analiziraju osnovne endogene i
egzogene procese i oblike; povezuju
geoloka razdoblja i orogeneze i navode
primjere reljefnih cjelina za pojedina
geoloka razdoblja i orogeneze;
definiu endogene pokrete te objanjavaju
njihove uzroke, posljedice i navode
primjere;povezuju djelovanje egzogenih sila
i nastanak razliitih tipova reljefa i reljefnih
oblika;povezuju
uticaj
reljefa
na
stanovnitvo i njegove aktivnosti.
Uenici znaju objasniti klimatske faktore i
klimatske elemente;prepoznaju na karti
primjere pojedinih tipova i oblika reljefa i
tipova klima;na temelju datih podataka
izraununavaju
klimatske
elemente,
analiziraju dijagrame, npr. klimatske
dijagrame, sinoptike karte.

Uenici znaju definisati pojmove vezane za

svjetsko more; svojstva i kretanja morske
vode; uz pomo geografske karte pokazuje
i imenuje okeane, najvanija mora, morske
struje, morske prolaze;osnovna fizika i
hemijska svojstva i dinamike procese u
Svjetskom okeanu ; razlikuju vode na kopnu
i njihova obiljeja;
navode najvee
oneiivae mora i predlau mjere za zatitu
mora; objanjavaju znaaj voda na kopnu i
njihova obiljeja i navode primjere iz svijeta.
Uenici
analiziraju
geografsku
rasprostranjenost tala; uticaj ovjeka na tlo
na primjerima.
Uenici znaju smjenu vegetacije na Zemlji;
uticaj prirodnih faktora na rast i razvoj
vegetacije na Zemlji; pojasno zonalnom
rasporedu flore i akvatinim ivotnim
zajednicama; analiziraju uticaj ovjeka na

bioraznolikost na primjerima iz svijeta

koristei se geografskom kartom.

STANOVNITVO NA ZEMLJI
9 (5+4)

Razmjetaj stanovnitva na Zemlji

Promjene broja stanovnika na Zemlji
uzroci i posljedice.
Prirodno kretanje stanovnitva.
Teorija
demografske
tranzicije
i
populaciona politika
Strukture stanovnitva
Migracije stanovnitva
Savremene ekonomske migracije
Demografski faktori kriterij za
utvrivanje kavlitete ivljenja

Uenici objanjavaju pojam stanovnitvo,

teritorij, regija, oblast, poznaju broj i
promjene broja stanovnika na Zemlji kroz
odreene historijske periode, poznaju
osnovne uslove ili faktore naseljenosti i
pojmove
ekumene,
anekumene
i
subekumene, raspoznaju toplotne pojase i
razmjetaj stanovnitva prema njima,
geografski objanjavaju, determiniu i
kartografski raspoznaju osnovne kriterije
razmjetaja
stanovnitva
prema
kontinentima, klimatskim ili toplotnim
pojasevima, nadmorskoj visini, Starom i
Novom svijetu, Zemljinim poluloptama,
osnovnim strukturama stanovnitva na
Zemlji,
spolnoj
strukturi,
starosnoj,
osnovnim odlikama polno-dobne piramide i
njenog
razumijevanja,
geografski
determiniu i objanjavaju pojmove vezane
za rasnu, religijsku, jeziku, obrazovnu,
ekonomsku i etniku strukturu stanovnitva
na Zemlji, trajno usvajaju znanja o
prirodnom i mehanikom kretanju broja
stanovnika na Zemlji, osnovnim obrascima
demografskih izraunavanja stopa nataliteta,
mortaliteta i prirodnog prirataja, te
odlikama emigracije i imigracije.Uenici
uoavaju, raspoznaju i razumiju osnovne
pojmove i injenice vezane za stanovnitvo i
znaju kriterije za utvrivanje kavlitete
ivljenja.

3. 2. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU

GEOGRAFIJA/ZEMLJOPIS DRUGI RAZRED
2 asa sedmino 70 asova godinje

PROGRAMSKE TEME
REGIJE I REGIONALIZACIJA
REGIONALNO GEOGRAFSKI PRIKAZ RAZVIJENIH ZEMALJA
SVIJETA
REGIONALNO GEOGRAFSKI PRIKAZ NEKIH REGIJA I ZEMALJA
SVIJETA U RAZVOJU
BOSNA I HERCEGOVINA
PRIRODNO GEOGRAFSKE ODLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
DRUTVENO GEOGRAFSKE ODLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
REGIJE BOSNE I HERCEGOVINE
UKUPNO

PROGRAMSKE CJELINE I TEME

REGIJE I REGIONALIZACIJA
3 (2+1)

REGIONALNO GEOGRAFSKI
PRIKAZ RAZVIJENIH ZEMALJA
SVIJETA
15 (11 +4)

REGIONALNO GEOGRAFSKI
PRIKAZ NEKIH REGIJA I
ZEMALJA SVIJETA U RAZVOJU
20 (11+9)

FOND SATI
3
15
20
4
12
11
5
70

PROGRAMSKI SADRAJI

ISHODI ZNANJA

Pojam, predmet zadaci i metode regionalne

geografije
Geografski pojam regije
Tipovi geografkih regija
Geografska regionalizacija
Primjena regionalne geografije
Fiziko geografske i drutveno
geografske karakterisitke nekih zemalja EU:
Njemaka, Velika Britanija, Francuska,
Italija.
Fiziko geografske i drutveno
geografske karakterisitke:
Sjedinjenih Amerikih Drava,
Kanade
Japana,
Australije,
Ruske Federacije
Turske
Regionalno geografski prikaz June
Evrope: Hrvatska
Regionalno geografski prikaz June Azije:
Indija
Regionalno geografski prikaz Jugoistone
Azije: Malezija
Kina
Regionalno geografski prikaz Sjeverne
Afrike: Egipat
Regionalno geografski prikaz June
Afrike: JAR
Regionalno geogarfski prikaz Latinske
Amerike: Brazil

Uenici znaju pojam i definiciju regije,

principe regionalizacije i podjelu regija,
uoavaju praktino znaaj geografske
regionalizacije.
Uenici objanjavaju razvoj i organizaciju
Evropske Unije i na geografskoj karti
pokazuju
koje su drave pristupile
Evropskoj uniji u pojedinim krugovima
irenja; analiziraju geografske posebnosti
i regionalni razvoj odabranih evropskih
drava: Njemaka, Velika Britanija,
Francuska, Italija i izvanevropskih
drava: SAD, Japan, Australija, Ruske
Federacije i Turske.
Uenici pomou geografske karte
analiziraju geografske posebnosti i
regionalni razvoj odabranih zemalja
regija: Juna Evropa, Juna Azija,
Jugoistona Azija, Sjeverna Afrika, Juna
Afrika, Latinska Amerika.

BOSNA I HERCEGOVINA
4 (2+2)

PRIRODNO GEOGRAFSKE
ODLIKE BIH
12 (7+5)

DRUTVENO GEOGRAFSKE
ODLIKE BIH
11 (7+4)

Naziv, historija
Ime, geografski poloaj, granice i veliina
Bosne i Hercegovine

Uenici
geografski
objanjavaju,
razumiju i kartografski determiniu sve
elemente geografskog poloaja teritorije
Bosne i Hercegovine, njen opi
geografski i astronomsko- matematiki
poloaj, saobraajno- geografski poloaj,
uoavaju i objanjavaju geografski
poloaj Bosne i Hercegovine na
Balkanskom poluotoku i susretu
geografskih
regija,
ekonomskogeografskih odlika tih regija i znaaju
izuzetno povoljnog geografskog poloaja
na ekonomski razvoj i mogunosti
ekonomskog razvoja prostora Bosne i
Hercegovine; uenici znaju objasniti i
kartografski
determinisati veliinu,
granice i vrste granica Bosne i
Hercegovine, te promjenu granica kroz
odreene historijske periode.

Geoloka graa i litoloki sastav

Osnovni oblici reljefa
Klimatski faktori i modifikatori, klimatski
tipovi
Kopnene vode, jezera, more BiH
Tlo i biogeografske odlike

Uenici
raspoznaju,
objanjavaju,
geografski uoavaju i determiniu
osnovne vrste, tipove i oblike reljefa u
Bosni i Hercegovini sa posebnim osvrtom
na krake forme i oblike reljefa,
kartografski predstavljaju reljefne cjeline
i objanjavaju njihov geoloki razvoj i
bogatstvo rudama koje je osnova za
razvoj pojedinih vrsta privrednih
djelatnosti,
odnosno
cjelokupnog
privrednog razvoja Bosne i Hercegovine;
raspoznaju reljefne
morfostrukture,
hipsometrijska obiljeja teritorije nae
zemlje, te ih znaju kartografski uoavati i
predstavljati.
Uenici poznaju, razumiju i objanjavaju
osnovne odlike stanovnitva Bosne i
Hercegovine,
popisnim
periodima,
promjenama broja stanovnika kroz
odreene
historijske
periode,
objanjavaju
i
trajno
operiraju
injenicama vezanim za broj i promjenu
broja stanovnika u Bosni i Hercegovini;
poznaju sve odlike prirodnog (natalitet,
mortalitet
i
prirodni
prirataj),te
mehanikog
kretanja
broja
stanovnika(pojmu i vrstama migracija,
njihovim
karakterom
i
odlikama);savremenim
problemom
odljeva mladih-brain drain, uzrocima i
posljedicama depopulacije,deagrarizacije
i obrazovne strukture stanovnitva Bosne
i Hercegovine na privredni razvoj zemlje;
poznaju pojam, vrste i tipove naselja,

Dinamika kretanja broja stanovnika

Migracije i struktura stanovnika
Historijsko geogarfski razvoj, tipovi
naselja i urbanizacija
Privreda BiH

REGIJE BOSNE I HERCEGOVINE

5 (3+2)

Regionalno geografske odlike Sjeverne

Bosne i subregionalna podruja
Regionalno geografske odlike Srednje
Bosne i
subregionalna podruja
Regija Visoki kr i Niska Hercegovina

osnovne odlike i karakteristike naselja,

njihov
razmjetaj, te kartografski
uoavaju i predstavljaju urbanu i ruralnu
armaturu i naseljenost teritorije Bosne i
Hercegovine; uoavaju i kartografski
raspoznaju i predstavljaju pojedine
elemente naseljenosti i vrsta naselja u
Bosni
i
Hercegovini;
uoavaju,
raspoznaju i objanjavaju pojam privrede
Bosne i Hercegovine, privrednog
tranzicijskog poloaja i razvoja nae
zemlje; uoavaju prirodna bogatstva za
razvoj privrede ili ekonomije Bosne i
Hercegovine (rude, plodno tlo, vode,
reljef i povoljnost klimatskih elemenata),
objanjavaju uticaj historijskog razvoja,
tehniko-tehnolokih uslova i kapitala na
razvoj privrede Bosne I Hercegovine;
determiniu probleme u privrednom
razvoju i disfunkcionalnosti; objanjavaju
pojam tranzicije i tranzicijskih tokova, te
objanjavaju, razumiju i kartografski
uoavaju i determiniu osnovne elemente
razvoja poljoprivrede, industrije i
rudarstva, energetike i energetskih
potencijala, saobraaj, turizma i trgovine
i svih elementa vezanih za ove djelatnosti;
jasno i trajno operiraju injenicama
vezanim za privredni razvoj Bosne i
Hercegovine i regionalno- geografski
objanjavaju razvoj i znaaj pojedinih
sektora privrede u granicama Bosne i
Hercegovine, ali i globalno.
Uenici znaju prirodne i drutveno
geografske regije BiH; nodalno
funkcionalne centre svake od regija; o
trenutnom stepenu razvijenosti privrede,
kao i mogunosti razvoja svake od regija.

10

3. 3. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU

DRUTVENO IZBORNO PODRUJE III RAZRED
3 ASA SEDMINO 105 ASOVA GODINJE
PROGRAMSKE TEME
METODOLOGIJA IZRADE SEMINARSKOG RADA
NASELJA I OBLICI NASELJENOSTI
PROSTORNO PLANIRANJE
PRIVREDA I PRIVREDNE DJELATNOSTI
SAVREMENA POLITIKO GEOGRAFSKA I EKONOMSKO
GEOGRAFSKA STRUKTURA SVIJETA
POLITIKO-EKONOMSKE ODLIKE RAZVIJENIH ZEMALJA
POLITIKO-EKONOMSKE ODLIKE ZEMALJA U RAZVOJU
POLITIKO-EKONOMSKE ODLIKE NERAZVIJENIH ZEMALJA
UKUPNO

PROGRAMSKE CJELINE I TEME

METODOLOGIJA IZRADE
SEMINARSKOG RADA
1

NASELJA I OBLICI
NASELJENOSTI
8 (5+3)

PROSTORNO PLANIRANJE
9 (5+4)

PRIVREDA I PRIVREDNE
DJELATNOSTI
12 (8+4)

PROGRAMSKI SADRAJI
Pojam seminarskog rada
Izrada seminarskog rada, stil i jezik
Struktura seminarskog rada
Oblici i tipovi naselja na Zemlji
Seoska ili ruralna naselja
Gradska ili urbana naselja
Hijerarhija gradova
Gradska naselja postanak i razvoj
Prostorna i funkcionlna struktura grada
Urbanizacija i urbani sistemi
Utjecaj grada na okolinu
Pojam prostornog planiranja
Ciljevi,zadaci i predmet prostornog
planiranja
Principi prostornog planiranja
Nastanak prostornog planiranja
Pojam prostornog plana
Opti zadaci prostornih planova
Vrste prostornih planova i njihove
karakteristike
Osnovni sadraj prostornih planova
Privreda ope odlike i podjela
Poljoprivreda pojam, podjela i faktori,
struktura poljoprivredne proizvodnje u
svijetu.
Vana svjetska agrarna podruja.
Energetski izvori u svijetu vrste,
znaaj i problemi energije danas.
Industrija i rudrastvo. Ope odlike i
podjela industrije. Faktori razvoja i

FOND SATI
1
8
9
12
30
15
15
15
105

ISHODI ZNANJA
Uenici znaju pravilno prikupljati i
analizirati podatake; koristiti Excel
program za crtanje dijagrama i grafikih
prikaza.
Uenici znaju o oblicima , vrstama i
tipovima
naselja
na
Zemlji,
urbanizacijom i u vezi s tim pojmovima:
konurbacija,
aglomeracija
i
metropolitanskim
podrujima
na
Zemlji; uoavaju, raspoznaju i razumiju
osnovne pojmove i injenice vezane za
stanovnitvo i naselja na Zemlji.
Uenici znaju pojam, ciljeve, zadatke,
predmet, principe, nastanak i pojam
prostornog planiranja; s osnovama
imetodama prostornog planiranja,
izradom prostornih planova, postupkom
donoenja, provoenjem planova.

Uenici
geografski
razumiju
i
objanjavaju sektore privrede i
djelatnosti u okviru sektora, poznaju
pojmove unutranje i vanjske privrede,
te znaju objasniti faktore djelovanja na
razvoj privrede kroz odreene historjske
periode; uenici trajno i sa geografskog
aspekta izuavanja poznaju operiraju i
objanjavaju,
te
kartografski

11

lokacija industrije. Sirovinska osnova

industrijske proizvodnje u svijetu.
Struktura i industrijske regije u svijetu
Saobraaj vrste, podjela i znaaj
Trgovina i turizam pojam i znaaj

SAVREMENA POLITIKO
GEOGRAFSKA I EKONOMSKO
GEOGRAFSKA STRUKTURA
SVIJETA
30 (20 + 10)

POLITIKO-EKONOMSKE
ODLIKE RAZVIJENIH ZEMALJA1

Globalizacija i polarizacija u svijetu

uzroci i posljedice. Multinacionalne
kompanije kao faktori globalizacije.
Mjesto i uloga razvijenih zemalja u
procesu globalizacije
Mjesto i uloga nerazvijenih zemalja u
procesu globalizacije
Ekonomske i politike integracije u
svijetu i njihov znaaj
Evropska unija: Historijski razvoj
Evropske unije
Institucije
Evropske
unije.
Demografska kretanja u Evropskoj
uniji. Ekonomska kretanja u Evropskoj
uniji. Noviji razvoj Evropske unije.
Budunost Evropske unije.
Ostale svjetske ekonomske i politike
integracije: Ujedinjeni narodi (UN).
Specijalizirane organizacije UN-a:
Meunarodni fond za pomo djeci
(UNICEF); Organizacija za prosvjetu,
nauku
i
kulturu
(UNESCO);
Organizacija za hranu i poljoprivredu
(FAO);
Svjetska
zdravstvena
organizacija
(WHO).
Svjetska
trgovinska organizacija (WTO)
Sjevernoatlantski savez (NATO)
Organizacija zemalja izvoznica nafte
(OPEC).
Srednjoevropska
zona
slobodne trgovine (CEFTA). Evropska
zona slobodne trgovine (EFTA).
Sjevernoamerika
zona
slobodne
trgovine (NAFTA). Organizacija za
ekonomsku suradnju i razvoj (OECD).
Organizacija afrikoga jedinstva (OAJ)
Arapska liga. .
Kriterij za utvrivanje razvijenosti.
Razvijene i slabije razvijene zemlje
Indeks razvijenosti drutva IRD
Posljedice nejednakog ekonomskog
razvoja svijeta
Socijalno

geografski
aspekt
nejednakog regionalnog razvoja svijeta.
Podjela
drutva
po
njihovim
obliljejima: post industrijska,
industrijska i agrarna drutva.
Politiko-ekonomske odlike razvijenih
zemalja svijeta:
Norveka
vedska
vajcarska
Island

determiniu sve odlike vezano za

djelatnosti primarnog, sekundarnog,
tercijarnog i kvartarnog sektora
djelatnosti, te poznaju osnovne
karakteristike i uslove razvoja svih
djelatnosti pomenutih sektora.
Uenici znaju uzroke i posljedice
globalizacije i polarizacije u svijetu;
mjesto i ulogu razvijenih i nerazvijenih
zemalja u procesu globalizacije;
ekonomske i politike integracije u
svijetu i njihov znaaj;
historijski razvoj Evropekse unije,
Institucije;demografska i ekonomska
kretanja;noviji
razvoj;
budunost
Evropske unije, kao i ostale svjetske
ekonomske i politike integracije: UN,
NATO, OPEC,
CEFTA, EFTA,
NAFTA, LAFTA, ASEAN, OECD,
OAJ.
Uenici znaju kriterije za utvrivanje
razvijenosti; razvijene i slabije razvijene
zemlje;
posljedice
nejednakog
ekonomskog razvoja svijeta; socijalno
geografski
aspekt
nejednakog
regionalnog razvoja svijeta; podjelu
drutva po njihovim obliljejima: post
industrijska, industrijska i agrarna
drutva.

Uenici znaju poltiko ekonomske

odlike razvijenih zemalja svijeta po
indeksu drutvenog razvoja SPI za
2015. godinu.

Po indeksu drutvenog razvoja SPI (Indeks drutvenog napretka) za 2015. godinu

12

15 (10+5)

POLITIKO-EKONOMSKE
ODLIKE ZEMALJA U RAZVOJU
15 (10+5)

POLITIKO-EKONOMSKE
ODLIKE NERAZVIJENIH
ZEMALJA
15 (10+5)

Novi Zeland
Kanada
Finska
Danska
Holandija
Australija
Politiko-ekonomske odlike zemalja u
razvoju
Kina
Indija
Tajvan
Juna Koreja
Singapur
Turska
Iran
Argentina
Brazil
ile
Politiko-ekonomske
nerazvijenih zemalja:
Banglade
Maroko
Senegal
Gana
Mozambik
Kenija
Uganda
Etipoija
Nigerija
Ruanda

odlike

Uenici znaju poltiko ekonomske

odlike navedenih zemalja u razvoju;
prepoznaju
specifine
historijske,
ekonomske, socijalne, kulturne i
politike odlike.

Uenici znaju poltiko ekonomske

odlike navedenih nerazvijenih zemalja;
prepoznaju
specifine
historijske,
ekonomske, socijalne, kulturne i
politike odlike.

13

3. 4. PROGRAMSKI SADRAJI IZ GEOGRAFIJE ZA GIMNAZIJU

DRUTVENO IZBORNO PODRUJE IV RAZRED
3 ASA SEDMINO 90 ASOVA GODINJE
PROGRAMSKE TEME
UVOD
ELEMENTI PRIRODNE SREDINE I TURIZMA
ANTROPOGENI ELEMENTI GEOGRAFSKE SREDINE I TURIZMA
OBLICI TURIZMA USLOVLJENI GEOGRAFSKOM SREDINOM
EVROPSKA TURISTIKA REGIJA
VANEVROPSKA TURISTIKA REGIJA
TURISTIKO GEOGRAFSKE ODLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
TURISTIKE VRIJEDNOSTI RELJEFA BOSNE I HERCEGOVINE
VODE BOSNE I HERECGOVINE I NJJIHOV ZNAAJ ZA TURIZAM
BILJINI I IVOTINJSKI SVIJET BOSNE I HERCEGOVINE
DRUTVENO GEOGRAFSKI ELEMENTI RAZVOJA TURIZMA
TURISTIKA REGIONALIZACIJA BOSNE I HERECEGOVINE
TERENSKA NASTAVA
UKUPNO

PROGRAMSKE CJELINE I TEME

UVOD
6 (4+2)

ELEMENTI PRIRODNE SREDINE I

TURIZMA
9 (5+4)

ANTROPOGENI ELEMENTI
GEOGRAFSKE SREDINE I
TURIZMA
5 (3+2)

FOND SATI
6
9
5
7
8
9
3
5
12
6
12
3
5
90

PROGRAMSKI SADRAJI

ISHODI ZNANJA

Predmet, definicija i zadaci turistike

geografije. Razvoj i znaaj turistike
geografije u sistemu geografskih
nauka.
Osnovni metodi u turistikoj
geografiji: prostorna ili geografska
metoda, uporedna ili komparativna
metoda, metoda sistematizacije,
kvantitativna metoda i kartografska
metoda.
Marketing i turistika propaganda,
kao preduvjeti razvoja turizma.
Znaaj reljefa za razvoj turizma.
Klima i turizam.
Vode i turizam.
Biosfera i turizam.
Kompleksna turistiko-geografska
valorizacija geografske sredine.
Kulturno-historijsko naslijee i
turizam. Civilizacije svijeta.
Etnografski motivi.
Umjetniki motivi.
Likovni umjetniki motivi.
Urbani turistiki motivi
Drutvenogeografski uvjeti
prostorne organizacije turizma.

Uenici znaju predmet, definiciju, zadatke

razvoj, znaaj i osnovne metode turistike
geografije u sistemu geografskih nauka;
preduvjete za razvoj turizma: marketing i
turistiku ponudu.

Uenici znaju elemente prirodne sredine za

razvoj turizma: reljef, klimu, vode, biosferu,
kao i kompleksnu turistiko geografsku
valorizaciju geografske sredine.
Uenici
znaju antropogene elemnte
geografske sredine i razvoja turizma:
kulturno-historijsko naslijee, etnografski,
umjetniki, likovni umjetniki,
urbani turistiki motivi.

14

OBLICI TURIZMA USLOVLJENI

GEOGRAFSKOM SREDINOM
7 (4+3)

EVROPSKA TURISTIKA
REGIJA2
8
VANEVROPSKA TURISTIKA
PODRUJA3
9

TURISTIKOGEOGRAFSKE
ODLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
3 (2+1)
TURISTIKE VRIJEDNOSTI
RELJEFA BOSNE I
HERCEGOVINE
5 (3+2)

VODE BOSNE I HERCEGOVINE I

NJIHOV ZNAAJ ZA TURIZAM
12 (8+4)

BILJNI I IVOTINJSKI SVIJET

BOSNE I HERCEGOVINE
6 (4+2)

2
3

Primorski turizam.
Planinski turizam.
Banjski turizam.
Nautiki turizam.
Lovni turizam.
Izletniko-rekreativni turizam.
Gradski turizam.
Izletniko-kulturni turizam.
Vjerski turizam.
Turistika ponuda.
Turizam kao faktor transformacije
geografske sredine.
Turistike osobenosti evropskog
mediterana: panija, Francuska,
Italija, Grka, Turska i Hrvatska.
Alpe-najrazvijenije planinsko
turistiko podruje u svijetu:
vicarska i Austrija.

Uenici znaju oblike turizma koji su

uslovljeni
geografskom
sredinom:
primorski, planinski, banjski, nautiki,
lovni, izletniko rekreativni, gradski,
izletniko kulturni, vjerski.

Turizam u Jugozapadnoj Aziji.

Turizam June Azije.
Turizam Jugoistone Azije.
Turizam Amerike (Angloameriki i
Latinoameriki turizam).
Turizam Sjeverne Afrike.
Turizam Australije.
Geografsko-turistiki poloaj Bosne
i Hercegovine.
Glavni saobraajno-turistiki pravci
u Bosni i Hercegovini.
Planine Bosne i Hercegovine i
njihova turistika valorizacija.
Prevoji i povri i njihova turistika
valorizacija. Krki oblici reljefa i
njihova turistika valorizacija.
Turistika valorizacija rijeka i
rijenih dolina na primjerima: Une
sa pritokama, Vrbasa sa Plivom i
Neretve sa pritokama.
Prirodna i vjetaka jezera Bosne i
Hercegovine i njihova turistika
valorizacija.
Izvori i vrela i njihova turistika
valorizacija. Termalni, mineralni i
termomineralni izvori i vrela.
Balneoloki turizam.
More u zalivu Neum-Klek i njegova
turistika valorizacija.
Raznolikost biljnog i ivotinjskog
svijeta u Bosni i Hercegovini.
Lovni, safari i ribolovni turizam.
Nacionalni parkovi i prirodni
rezervati BiH
Prirodna batina Bosne i
Hercegovine

Nastavna tema se radi u vidu seminraskih

radova.

Nastavna tema se radi u vidu seminraskih

radova.

Uenici
znaju geografsko turistiki
poloaj i saobraajno turistike pravce u
BiH
Uenici znaju turistike vrijednosti reljefa
BiH, valorizaciju reljefa.

Uenici znaju turistike vrijednosti voda

BiH: rijeka i rijenih dolina, prirodnih i
vjetakih jezera, izvora i vrela, termalnih,
mineralnih i termomineralnih izvora i vrela.
Znaaj mora u zalivu Neum Klek i
njegovu turistiku valorizaciju.

Uenici znaju turistike vrijednosti

raznolikog biljnog i ivotinjskog svijeta u
BiH; preduvjete za razvoj: lovnog, safari i
ribolovnog turizma; uenici razlikuju
pojam prirodne i kulturne batine; znaju
navoditi primjere zatiene prirodne i
kulturne batine ; znaju prepoznati vanost
zatienih podruja i lokaliteta za privredni
razvoj BiH posebno turizma.

Nastavna tema se radi u vidu seminarskih radova

Nastavna tema se radi u vidu seminarskih radova

15

DRUTVENOGEOGRAFSKI
ELEMENTI RAZVOJA TURIZMA
12 (8+4)

TURISTIKA REGIONALIZACIJA
BOSNE I HERCEGOVINE
3 (2+1)
TERENSKA NASTAVA
5

Kulturna batina Bosne i

Hercegovine
Arheoloke iskopine na tlu Bosne i
Hercegovine i njihova turistika
valorizacija.
Orijentalni i srednjoevropski
arhitektonski ansambli u gradovima
Bosne i Hercegovine i njihova
turistika vrijednost.
Ruralna turistika podruja u Bosni i
Hercegovini i njihova turistika
vrijednost za razvoj seoskog
turizma.
Planinska turistika regija.
Mediteranska turistika regija

Uenici znaju pojam kulturne batine;

znaju i analizirati odnos kulturnog turizma i
batine; drutvenogeografske elemente
razvoja turizma u BiH.

Uenici znaju turistiku regionalizaciju

BiH.

16

4. DIDAKTIKO METODIKE NAPOMENE

4. 1. RESURSI ZA REALIZACIJU PROGRAMA
Za realizaciju programa nastave predmeta Geografije-zemljopisa, nadlene institucije su
obavezne da obezbijede kabinete, opremeljene sa svim vrstama geografskih karata,
kompjuterom, telurijem ili nekim savremenijim sredstvom za objanjavanje revolucije i
rotacije, literaturu, koju e uenici samostalno-individualno analizirati i prezentovati, na
asovima slobodnih aktivnosti, dodatne nastave i terenske nastave, posebnu prostoriju kao
spremite za nastavna sredstva, koja e biti u svakom trenutku pri ruci i nastavnicima i
uenicima.

U realizaciji NPP, potrebno je koristiti oigledna nastavna sredstva, slike i

ilustracije, fiziko-geografski globus, astronomski atlas, tematske karte, multimediju, koja e

vizualno doarati i objasniti nejasne i tee shvatljive geografske pojave i procese. Takoer,
koristiti i fiziko-geografske karte BiH, Azije, Afrike, Amerike, Australije odobrene od
Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke, te multimedijalni atlas i terensku nastavu.

4. 2. OCJENJIVANJE
Napredovanje uenika treba provjeravati i ocjenjivati u kontinuitetu,vodei rauna o
individualnim mogunostima i sposobnostima uenika. Za uenje Geografije-Zemljopisa (kao
i za druge nastavne predmete) bitna su sva tri podruja uenja. Njihova zakonomjernost i
usklaenost zavisi od niza faktora, koji su esto i objektivne i subjektivne prirode, o emu se
mora voditi rauna. Teoretska znanja su bitna, kao to su bitna znanja iz oblasti kartografije, a
element aktivnog uenja je takoer vrlo vaan prilikom ocjenjivanja i provjeravanja.
Usmeno i pismeno provjeravanje znanja treba da budu ravnomjerno rasporeeni i da imaju cilj
provjere postignua uenika, kao i provjere uspjenosti primjenjenih nastavnih metoda i
sredstava koja su koritena prilkom obrade nastavnih sadraja Geografije-Zemljopisa. U skladu
sa naprijed navedenim, prilikom provjeravanja i ocjenjivanja treba se koristiti razliitim
metodama , sredstvima, procedurama i instrumentima , a sve u skladu sa uslovima rada kole
i mogunostima uenika. Pored tradicionalnog ocjenjivanja, treba koristiti i druge metode i
sredstva, kako bi ocjenjivanje bilo to objektivnije i na zadovoljstvo i uenika i nastavnika uesnika u nastavnom procesu. Primjenjivati u svakom

moguem sluaju, zajedniko

17

ocjenjivanje i samoocjenjivanje, da bi se kod uenika razvila sposobnost kritikog odnosa

prema vlastitom i tuem radu, kao i objektivnog odnosa prema sebi i okolini u kojoj ivi.

5. PROFIL I STRUNA SPREMA NASTAVNIKA

1. Zvanje profesor geografije stie se zavretkom etverogodinjeg studija (etiri akademske
godine) osposobljeni su za samostalno voenje cjelokupnog odgojno-obrazovnog procesa u
osnovnim i srednjim kolama iz svih predmeta koji pripadaju matinoj oblasti geografije, za
samostalno kreiranje i interpretaciju nastavnih sadraja iz oblasti fizikogeografskih,
drutvenogeografskih i regionalnogeografskih sadraja kontinenata, regija i zemalja svijeta i
Bosne i Hercegovine.

2. a) Zvanje magistar prirodnih nauka iz oblasti geografije, stie se u trajanju od 4 semestra

(dvije akademske godine).
b) Zvanje magistar geografije stie se zavretkom drugog ciklusa studija geografije,
Nastavniki smjer, u trajanju od 2 semestra (jedna akademska godina) i sa ostvarenih 60 ECTS,
Magistar geografije je osposobljen za:
samostalno planiranje i izvoenje cjelokupnog nastavnog procesa iz svih predmeta koji
pripadaju matinoj oblasti geografije u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno planiranje i upotrebu savremenih nastavnih metoda, nastavnih sredstava i
oblika nastavnog rada iz svih predmeta koji pripadaju matinoj oblasti geografije u
osnovnim i srednjim kolama,
samostalno planiranje i voenje odgojno-obrazovnog procesa iz svih predmeta koji
pripadaju matinoj oblasti geografije u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno kreiranje i reviziju nastavnih planova i programa iz svih predmeta koji
pripadaju matinoj oblasti geografije u osnovnim i srednjim kolama,
savjetodavne i nadzorne aktivnosti u cilju unapreenja odgojno-obrazovnog procesa iz svih
predmeta koji pripadaju matinoj oblasti geografije koje sprovode nadlena ministarstva i
institucije,
proces strune evaluacije udbenika i prirunika za sve predmete koji pripadaju matinoj
oblasti geografije u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno kreiranje i interpretaciju nastavnih sadraja iz oblasti savremenih
fizikogeografskih i drutvenogeografskih zakonomjernosti, procesa i pojava na lokalnom,
regionalnom i globalnom nivou, njihovim uzrono-posljedinim vezama i uticajima na
ivotnu sredinu,
samostalno kreiranje i interpretaciju nastavnih sadraja o savremenim konceptima
regionalizacije i kontinenata i drava svijeta,
samostalno kreiranje i interpretaciju znanja o savremenim politikogeografskim i
geostratekim problemima i odnosima u svijetu,
samostalnu interpretaciju opih i posebnih savremenih koncepata regionalne politike
Evropske unije i njenih lanica,
18

 samostalno kreiranje i interpretaciju nastavnih sadraja o komponentnim i kompleksnim

principima i metodama za izdvajanje fizionomskih i nodalno-funkcionalnih regija Bosne i
Hercegovine,
samostalno kreiranje i interpretaciju GIS modela prostorne stvarnosti u nastavnom procesu
iz svih predmeta koji pripadaju matinoj oblasti geografije u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno kreiranje i koritenje razliitih metoda i tehnika vrednovanja znanja i
ocjenjivanja uenika u skladu sa postavljenim obrazovnim ciljevima nastavnog programa
iz predmeta geografija u osnovnim i srednjim kolama,
samostalnu i kreativnu primjenu razvijenih komunikacijskih, socijalnih, geoinformatikih
i istraivakih vjetina.
3. Zvanje Bakalaureat/Bachelorgeografije stie se zavretkom prvog ciklusa studija
geografije, Nastavniki smjer, u trajanju od 8 semestara (etiri akademske godine) i sa
ostvarenih 240 ECTS,
Bakalaureat/Bachelor geografije je osposobljen za:
samostalno planiranje i izvoenje cjelokupnog nastavnog procesa iz predmeta Geografija
u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno planiranje i upotrebu savremenih nastavnih metoda, nastavnih sredstava i
oblika nastavnog rada u osnovnim i srednjim kolama,
samostalnu interpretaciju savremenih fizikogeografskih i drutvenogeografskih procesa i
pojava na lokalnom, regionalnom i globalnom nivou,njihovim uzrono-posljedinim
vezama i uticajima na ivotnu sredinu,
samostalnu interpretaciju savremenih regionalnogeografskih karakteristika kontinenata,
drava i regija svijeta,
samostalnu interpretaciju savremenih opih i posebnih geografskih karakteristika Evropske
unije i njenih lanica,
samostalnu interpretaciju savremenih fizikogeografskih, drutvenogeografskih i
regionalnogeografskih karakteristika Bosne i Hercegovine i njenih regija.
samostalno koritenje i primjenu GIS softvera i opih i tematskih setova digitalnih
geopodataka u nastavnom procesu u osnovnim i srednjim kolama,
samostalno koritenje razliitih metoda i tehnika vrednovanja znanja i ocjenjivanja uenika
u skladu sa postavljenim obrazovnim ciljevima nastavnog programa iz predmeta geografija
u osnovnim i srednjim kolama,
samostalnu primjenu razvijenih komunikacijskih, socijalnih, geoinformatikih i
istraivakih vjetina.

19