Pagsulat ng

Komposisyon

Ang Komposisyon

Ang simpleng pagsulat

ng mga natatanging
karanasan, pagbibigay
interpretasyon sa mga
pangyayari sa kapaligiran
at puna sa mga nabasang
akda o napanood na
pagtatanghal ay nagagawa

Ang pagsulat ay
nasasangkot sa intens na
partisipasyon at imersyon
sa proseso. Ang imersyong
ito sa pagsulat ay
kadalasang:

a. Solitari at kolaboratibo
b. Pisikal at Mental

Mga
Teorya sa
Pagsulat

W. Rose Winteroud
Ayon sa kanya, ang proseso
sa pagsulat ay
kinasasangkutan ng ilang
lebel ng gawain na
nagaganap nang daglian at
maaaring kaugnay o
kasalungat ng bawat isa.

Pisikal

Konsyus

Solitari

Kolaboratibo

Mental

Sabkonsyus

Donald Murray
Ayon sa kanya:

Ang pagsulat ay
eksplorasyon.

Ang pagsulat ay isang

prosesong rekarsib o
paulit-ulit.
"A good writer is

Ben Lucian Burman

Winika niya na "I

am a demon on the subject
of revision. I revise, revise,
revise until every word is
what I want".

Ang Talata

Ang talata ay binubuo

ng isang pangungusap o
lipon ng mga
pangungusap na
naglalahad ng isang
bahagi ng buong

Ang isang ay talata

maiuuri sa lokasyong
katatagpuan nito sa loob
ng isang komposisyon.
Maaari itong mauring
Panimulang Talata,
Talatang Ganap, Talata
ng Paglilipat-diwa at

a. Panimulang

Talata

Ito ang una at

kung minsan ay
hanggang sa

b. Talatang Ganap

Matatagpuan ito sa
kalakhang gitnang
bahagi ng komposisyon.
Tungkulin nito ang
idebelop ang
pangunahing paksa.

c. Talata ng Paglilipatdiwa

Ginagamit ang
talatang ito upang
pag-ugnayin ang diwa
ng dalawang

d. Talatang Pabuod

Kadalasan, Ito ang

pangwakas na talata o
mga talata ng
komposisyon. Inilalagay
rito ang mga
mahahalagang kaisipan o
pahayag na tinalakay sa

Panimulang
Talata:
Ang tao ay natatanging
nilalang ng diyos. Kung
ihahambing nga naman sa

Talatang Ganap:
Ang pananampalataya sa Diyos ang
pangunahing tungkulin ng tao. Dapat niyang
kilalanin na kung hindi dahil sa Diyos ay
wala siya sa daigdig na ito. Kung gayon,
dapat niyang ipagpasalamat sa Diyos ang
lahat ng biyayang kanyang natatanggap. Ang
pananampalataya niya sa Diyos ay dapat ding
makita sa kabutihan sa kanyang kapwa
sapagkat Diyos ang nagsabi,Kung ano ang

Talata ng
Paglilipat-diwa:
Paano maipamamalas ang
kabutihan ng tao sa kanyang
kapwa? Kailangan bang
maging malaking bagay ang

Talatan
g

Talata ng
Paglilipat-diwa
Sa Biblia ay ganito ang
sinabi: Ibigay mo kay Caezar
ang kay Caezar, ang sa Akin
sa Akin. Ano ang nais

Talatang Ganap
Ipinahihiwatig nito na ang tao ay
may pananagutan din sa bansa. Bawat
tao kasi ay hindi lamang nilikha ng
Diyos. Siya ay mamamayan din ng
isang bansa. Kung gayon bawat
mamamayan ay may katungkulang
paglingkuran ang kanyang bayan

Talatang Pabuod

Ang mga iyan ang mga

tungkulin ng tao ayon sa
pagkakasunod-sunod ng
halaga bawat isa: Una,
tungkulin sa Diyos;
Ikalawa, tungkulin sa
kapwa; Ikatlo, tungkulin

Mga
Katangian ng
Mabuting
Talata

a. May isang paksangdiwa

Masasabing may isang

paksang-diwa ang isang talata
kapag ito ay nagtataglay ng
isa lamang pangungusap.
Ang Paksang pangungusap ay
pangungusap sa talata na

b. May kaisahan ng
diwa

Masasabing kaisahan
ng diwa ang isang
talata kapag ang bawat
pangungusap niyon.

Halimbawa:
Mula noon, nakilala si Quezon sa
larangan ng politika. Nahalal siya bilang
gobernador ng Tayabas. Matapos iyo'y
nahalal siyang kinatawan ng kanyang
lalawigan sa Asembliya ng Pilipinas. Agad
na napansin ng maraming mambabatas
ang kanyang husay at talino sa Asembliya
kung kaya't di naglao'y nahalal siyang
pinuno ng mayorya sa Asembliya.

c. May wastong paglilipat

diwa
May mga salita at
pariralang ginagamit sa
paglilipat diwa.
Makatutulong ito upang
maunawaan ang tamang
pagkakaugnay-ugnay ng

Mga angkop na salitang

ginagamit sa bawat sa
paglilipat diwa.
1. Pagdaragdag- at, saka, gayon din
2. Pagsalungat- ngunit, subalit,
datapwat, bagaman, kahiman, sa
kabilang dako.
3. Paghahambing- katulad ng,

d. May kaayusan

Mabuting ayusin ang

mga pangungusap sa
talata sa paraang
papaunlad ang galaw
ng mga pangyayari o
kaisipang tinatalakay.

Paraan ng Pagsasaayos ng
mga pangungusap sa loob ng
talata:
1. Ayusin nang kronolohikal
ayon sa pagkakaganap ng mga
pangyayari.
2. Ayusin ayon sa pananaw sa
bagay o pangyayari, gaya

Proseso
ng
Pagsulat

1. PreWriting

Mga
mungkahing
Pre-Writing

a. Pagsulat ng
Dyornal
Ito ay mga rekord ng
mga ideya, pero ito ay
mula sa araw-araw na
pangyayari ng pagsulat.

b. Brainstorming

Naisasagawa ito sa
pamamagitan ng
malayang
pakikipagtalakayan
sa isang maliit na

c. Questioning

Madalas na
gamitin dito ang
limang W's at isang
H (What, When,
Where, Who, at

d. Pagbabasa at
Pananaliksik

Pagkonsulta sa mga libro

at iba pang materyales na
karaniwang matatagpuan
sa aklatan o internet.

e. Sounding-out Friends
Ito ay isinasagawa sa
pamamagitan ng isaisang paglapit sa mga
kasambahay, kaibigan, o
kapitbahay at
pakikipagtalakayan sa
kanila hinggil sa isang

f. Pag-iinterbyu
Ito ay
pakikipanayam sa
isang tao o pangkat
ng mga tao na
ipinapalagay na

g. Pagsasarbey

Pagpapasagot sa
isang talatanungan
sa isang pangkat ng
respondente.

h. Obserbasyon

Pagmamasid ito sa
mga bagay-bagay,
tao o
pangkat.Inaalam dito
ang mga gawi at

i. Imersyon

Ito ay sadyang
pagpapaloob sa
isang karanasan
o gawaing iyon.

j. Pageeksperimento

Sinusubukan ang
isang bagay bago
sumulat ng tungkol
dito. Madalad itong

2. Writing
Stage

Mga paraan
na
maaaring

a. Gumamit
ng isa o serye
ng mga
tanong

Ano nga ba ang wika?

Bakit dapat nating
liwanagin ang nauukol
dito? Ano nga ba ang
kaugnayan ng wika sa
bayang pinag-uugatan ng
wikang iyan? Iyan ang
mga katanungang dapat

b. Gumamit
ng isang
pangungusap
na sukat

Hindi ito himala. Pero

ngayong kapaskuhan,
ang basura ay
puwedeng maging pera
o bigas.

c. Gumamit
ng
pambungad

Napatingin ako sa dakong

sisiskatan ng araw. Nakita
kong unti-unti nang namimitak
ang haring araw. May tuwang
pumintig sa aking puso.
Napangiti ako. Naunawaan
kong hindi pa hulia ang lahat.

d.
Gumamit
ng

"Nakasimangot kayo, Ka Ambo?"

bungad ni Tata Orong. "Kasi ba
naman, nakaiinis ang naririnig kong
balita sa radyo." "Na ano
ho?""Nag-walk-out daw ang mga
congressman sa sesyon ng kamara
dahil ginamit ng president ang
Filipino."

e.
Gumamit
ng sipi

O Diyos ko, O Diyos ko, bakit mo ako

pinabayaan?Masidhi ang pagtaghoy ko
upang ako ay tulungan:
Ngunit hindi dumarating ang saklolong
hinhintay,
Araw gabi'y dumarating , tumatawag
ako, Diyos Hindi ako mapanatag di ka
pa rin sumasagot!
Ito ang sinambit ni Haring David

f. Banggitin
ang
kasaysayan o
mga
pangyayari

Noong Nobyembre 10, 1948,

ang mga kinatawan ng
nagkakaisang mga bansa ay
nagpalabas ng kinikilala ngayong
Universal Declaration of Human
Rights. Nilalaman nito ang lahat
ng karapatan ng mga tao na
maaaring maisip.

g. Tahasang
ipaliwanag
ang
suliraning

Ang paglalahad sa mga Pilipinong

Muslim ay paglalahad tungkol sa tatlong
mga bagay. Una, ang tungkol sa
kanilang sining; pangalawa,ang tungkol
sa kanilang relihiyon; at pangatlo, ang
tungkol sa kanilang panlipunang
katauhan. Bagaman malaking bahagi ng
panayam na ito ay tungkol sa kanilang
panlipunang kahulugan ng kanilang
sining-buhay.

h. Gumamit
ng
salawikain
o kawikaan.

"Aanhin pa ang damo kung

patay na ang kabayo." Tamangtama ang kawikaang ito sa
maraming tao ngayon. Kung
kailan huli na at saka naman
nag-uumahit sa pagkalaloob ng
tulong.

i. Gumamit
ng Pasaklaw
o panlahat
na pahayag

Malaking bahagi ng
populasyon ang binubuo ng
kabataan. Kaya tuwing may
krisis na tumatama sa
ekonomiya ng Pilipinas, isa
sa mga labis na
naaapektuhan ay ang mga

j. Magsimula
sa
pamamagita
n ng buod.

Nilayasan na ng veteran
rocker na si David Bowie
ang kanyang recording
company at nagtayo na
ng sarili niyang
kumpanya.

k. Gumamit
ng tuwirang
sabi.

They're liars! Ito

ang mariing sinabi
kahapon ni Senador
Wigberto Taada sa
mga U.S. officials...

l.
Maglarawa
n ng tao at
pook.

Baliw raw si Mercy, ang babaeng may

bigote't balbas... Marusing pero hindi marumi.
Nakatali an manipis na buhok na lampas
balikat ang haba. Hanggang tuhod ang
pantalon kaya kapansin-pansin ang malago at
kulot na balahibo sa mga binti.Isang padermataas at makapal, sa likod nito ay may
itinatagong samu't saring kuwento sa buhay.
Mapapansin mo ang pag-asang bumabalot sa
katauhan ng ilan sa mga naririto samantalang
kabit-kabit ang maaaninag mo sa karamihan sa
kanila. Naghihintay ng hatol sa nagawa nilang

m.
Gumamit
ng

Ang buhay ay
gulong... umiikot...
mabilis... mabagal,
pumapailalim,
pumapaibabaw...

n. Gumamit ng
isang salitang
makatatawag
ng kuryosidad.

Luha!
Salitang may apat na
titik lamang
datapwa't naglalaman
ng isang libo't isang

Pagsasaayo
s ng
katawan

a. Iayos ang
mga datos
pakronoloh
ikal

Kahapon sana siya makukumpirma sa

Commission on Appointments, pero hindi
pumayag si Sen. Sergio Osmea dahil ibig
daw nitong makita muna ang mga kopya ng
kontratang pinirmahan ni Reyes noong siya
pa ang Armed Forces Chief.Inabot ng anim
na oras ang deliberasyon sa confirmation ni
Reyes.Halos naubos ni Osmea ang oras
dahil sa pagtatanong niya kay Reyes tungkol
sa pagbili ng apat na C-130 eroplano mula
sa Lockheed Martin at ng surveillance

b. Iayos ang
mga datos ng
palayo at
palapit, pataas
o pababa,

niyang buhok na tila sumasayaw sa hangin.

Hindi ko pa mabanaag mang malinaw ang
kanyang mukha ngunit nahihiwatigan ko
na ang kanyang angking ganda.May
kumurot sa aking puso nang may limang
dipa na ang agwat ko sa kanya.
Namamasdan ko ang kanyang katawan.
Hapit na hapit ang kanyang malulusog na
dibdib sa suot niyang tube blouse na pula at
ang kanyang balakang sa stretched niyang
maong.Nang makaharap ko siya nang
malapitan ay di ko mapigilang mapabulong

c. Iayos ang
mga datos
ng pasahol

Halimbawa, bagama't malaki ang

pagpapahalagang binigay sa edukasyon ng mga
Pilipino, marami sa ating mga bata ng
napipilitang tumigil aa pag-aaral dahil sa
matinding kahirapan o di kaya'y sa kakulangan
ng mga pampublikong paaralan.Sa katunayan, sa
bawat sampung batag nabibigyan ng libreng
edukasyon mula sa pamahalaan, anim lang dito
ang nakapagtatapos ng grade school. Yun
namang masuwerteng nakakaraos ay dumadaan
naman sa limitadong bilang ng oras, kakulangan
sa mga kagamitan, masikip na classroom at
karaniwang mababa ang kalidad ng edukasyon.

d. Iayos
ang datos
nang
pasaklaw.

Subalit hindi sinasadyanginalit ni Sto. Tomas

ang mga Pilipina nang ipahiwatig niyang baka
lisanin ng kanyang mga kababayan ang Hong
Kong kung babawasan nang malaki ang
pasuweldo sa kanila.Ang kanyang nasambit?
"Kung talagang mahirap mangyari ang ating
hinihiling, may posibilidad na sabihin na lang
natin, Ok, kung hindi kayo kailangan sa Hong
Kong, siguro dapat na kayong umuwi sa
Pilipinas," ani Sto. Tomas.Binatikos ng mga
aktibista na sumusuporta sa mga katulong ang
pahayag ni Sto. Tomas. Anila, isang walang

e.
Paghambingi
n ang mga
datos.

Di tulad ng mga tradisyunal na

museo kung saan 'yung mga bagaybagay ay naka-display lang sa likod
ng mga salamin upang matyagan
lang at hindi hawakan, usyusohin,
pakialaman, galawin at paglaruan ng
mga bata upang makatulong sa
pagpapalawak ng kanilang
imahinasyon at pag-iisip.

f. Isaisahin
ang

Balak ng Mobile Library Program na na

maitanim ang hilig sa pagbabasa at pag-aaral sa
mga bata partikular na roon sa mga lalong
nangangailangan.Kabilang din sa mga pakay ay:
1. Magkaroon ng mga special reading activities
para sa mga out-of-school youth at sa mga
batang lansangan para ma-enganyo silang
bumalik sa pag-aaral.
2. Matulungan ang mga mababang paaralang
pampubliko sa kampanya nilang maisaayos ang
kaugaliang-pagbabasa ng mga estudyante.

g. Suriin
ang mga
datos.

Kabilang sa mga pelikulang hindi

makakalimutan dahil sa magaling na
pagganap ni Amy ay ang Paano Ba ang
Mangarap (1985), Hinugot sa Langit,at
Anak (2000).Dito sa Bagong Buwan, na
sinulat ni Marilou kasama si Ricky Lee at
Jun Lana, at gawa ng Star cinema at
Bahaghari Productions, tiyak na
mapapansin na naman ang galing ni Amy
sa kanyang pagganap bilang Fatima, ang
Muslim na nurse na asawa ni Cesar.

Pagwawaka
s

Mga
paraan ng
Pagwawak
as:

a.Ibuod
ang
paksa

Alam kong marami pang bundok ng

mga problemang kailangan nating
pasanin upang maging ganap na
katotohanan ang bagay na ito. Kaya
nga ngayon, bukod sa ating samasamang pagsisikap, magkaisa rin
tayong manalangin na ang sariling
wika na natin ang gamitin sa ating
lipunan, paaralan, at gobyerno upang
ganap tayong lumaya sa wika, sa isip

b. Magiwan ng
isa o ilang
tanong

Pagkakaisa, kalayaan,
kaunlaran... mawawala ang
lahat ng iyan kung
mawawala ang sariling
wika. Ngayon, pababayaan
mo bang maglaho ang ating
sariling wika ? Pababayaan

c. Magiwan ng
hamon

Sadyang ang tinatahak natin ngayon

ay hindi isa sa mahihirap kundi
pinakamahirap na bahagi ng
kasaysayan. Sapagkat nasa gitna tayo
ngayon ng isang kasaysayan at
dramatikong panahon. Pababayaan ba
nating dumaan ang kasaysayan nang
hindi tayo kasama ? Nang hindi tayo
kasangkot ?Ngayon, tayo ay

d. Bumuo
ng
kongklusy

Bilang kongklusyon, ang huling

pagtatangka sa pag-agaw ng
kapangyarihan ay taliwas sa
demokratikong proseso na
kasalukuyang kinapapalooban ng ating
pamahalaan. Ito'y isang aroganteng
hakbang ng mga rebeldeng sundalo
upang maitatag ang kanilang sariling
pananaw ng lipunan na nagtatago sa

e.
Gumawa
ng

Sa panahong iyon, magkakahawakkamay na nating haharapin nang

buong tatag at walang anino ng takot
at pangamba ang ngayon at ang
kinabukasan ng ating bansa. At
natitiyak ko... sa tulong ng ating
Dakilang lumikha...makabubuo tayo
ng isang bansa... isang Pilipinas na
dakila, masagana at kaiga-igayang

f. Magwakas
sa angkop
na sipi o
kasabihan.

Tapos na ang
pagsasawalang bahala.
Hindi na natib masisisi ang
ating kapalaran. Ika nga ni
Shakespeare, The fault,
dear Brutus, is not in our
stars but in ourselves !

g. Sariwain
ang
suliraning
binanggit sa

Kailangan natin ngayon ang

isang uri ng moralidad at pagiging
relihiyoso na katulad ng kay
Rizal. Kailangan natin ang uri ng
kanyang pananalig sa Diyos sa
mga bagay na nilikha niya sa ating
kapaligiran at hindi siyang
tagawasak ng mga ito dahil sa
hangarin nating sa kapangyarihan

h. Magiwan ng
isang
pahiwatig o

Sa di kalayuan, ilang kumikislap

na luha ang pumatak sa isang
maliit na anino ng isang utos ng
kanyang nakatataas.
Habang nagdadagsaan ang
maraming tao sa pinanggagalingan
ng tila umaagos na pulang gata sa
lupa ay unti-unting nawawala ang

3. Revising
Techniques

Pag-eebalyuweyt sa
nagawang draft at pagsusulat ng
panibago na maaaring may
pagdaragdag o pagbabawas.
Proofreading o pagbasa sa
nirebisang kopya at pagdaragdag
kung sakaling may nakaligtaan.

Mga iba't-ibang teknik sa

Pagrerebays
1. Pag-eedit at pagrebisa ng
sariling draft
2. Peer editing
3. Professional editing