ORALNA STRUKTURA CHARAKTERU

ETIOLOGIA: zaraz za prawem do egzystencji wyaniaj si kolejne potrzeby maego

dziecka: wymaga ono zapewnienia mu wszystkich rodkw niezbdnych do ycia, opieki i
kontaktu dotykowego. Jeli potrzeby te nie zostan cakowicie zaspokojone, rozwija si
struktura charakteru zwana oraln. A zatem mwimy tu o sytuacji, gdy dziecko zasadniczo
jest chciane i gdy relacja przywizania jest rozwinita, natomiast opieka nad nim nie jest
odpowiednia i wzbudza wielokrotne dowiadczenie emocjonalnego porzucenia, a take
wtedy, gdy nastpi utrata podstawowej postaci przywizania i nigdy nie bdzie ona w sposb
adekwatny zastpiona przez inn. Chronicznie chorzy, cierpicy na depresj, uzalenieni od
alkoholu lub sami reprezentujcy charakter oralny rodzice s najczstsz przyczyn rozwoju
tej struktury charakteru. Czynnikiem takim mog by take skrajnie trudne warunki czynice
opiek rodzicielsk bardzo trudnym zadaniem: dowiadczenie wojny, samotni rodzice czy
trudna sytuacja materialna. Utrata postaci dobrej matki najgbiej wpywa na dziecko po 7
miesicu ycia, gdy proces rnicowania jest ju rozpoczty, ale najczstsze przypadki
wiza naley ze sabymi lub znieksztaconymi relacjami symbiotycznymi powodujcymi
niezdolno matki do zaspokajania potrzeb dziecka. Symbioza miaa tu swj pocztek, ale
nigdy nie zostaa dopeniona, a tym samym nigdy te nie doszo do jej rozwizania. Nie
wyksztacio si tu ufne oczekiwanie, poniewa matka nie bya wystarczajco dostpna dla
dziecka. Mona tu mwi o dowiadczeniu utraty raju. Wielokrotnie pozostawione samemu
sobie i rozczarowane dziecko zrobi wszystko, by zaadaptowa si do tej sytuacji. Aby
powstrzyma bl i nie przeywa kolejnych rozczarowa zaczyna blokowa swe naturalne
potrzeby.
Zesp symptomw: osoba porzuca swoj zalen pozycj jeszcze zanim zostanie
usatysfakcjonowana, pozostajc w rzeczywistoci chronicznie potrzebujc i zalen.
Konsekwentnie prbuje ukrywa t zaleno, ktra moe by widoczna lub w jaki sposb
kompensowana, ale zawsze wie si z poczuciem nieusatysfakcjonowania wasnego self.
Jednostka nie uzyskuje zaspokojenia swoich potrzeb, nie jest zdolna do identyfikacji swoich
potrzeb, do ich wyraania, nie akceptacje faktu bycia potrzebujc, nie potrafi zbliy si do
innych, poprosi o pomoc i zaspokoi wasne self. Moliwoci samokojenia i samoopieki s
upoledzone. Jednostka skania si raczej do zaspokajania potrzeb innych osb, w stopniu
przekraczajcym jej moliwoci
i do identyfikacji z ludmi potrzebujcymi, przy
jednoczesnym ukrywaniu swojego do nich podobiestwa. Czste s choroby (w wyniku braku
umiejtnoci troszczenia si o siebie, wyczerpywania swych wewntrznych zasobw poprzez
przekraczajce moliwoci zaspokajanie innych, przewiadczenie, e choroba jest jedyn
akceptowan przez ego jednostki metod zaspokojenia wypartych potrzeb oraz wymuszenia
uwagi i opieki), depresje (bardzo dotkliwe, wyczerpujce, towarzyszy im rozpacz i tsknota
za osob, ktra wreszcie zaspokoi potrzeby jednostki) czy inne formy zaamania, ktre
wymuszaj i usprawiedliwiaj wsparcie, dopuszczajc tym samym zaspokojenie self. Z
drugiej strony czste s okresy kompensacji z przesadnym optymizmem, wielkociowoci,
epizodami manii, w ktrych jednostka zaniedbuje jednak powanie sam siebie, co jest
podstaw niechybnie nadcigajcego zaamania. Std ogromna zmienno nastrojw.
Powane problemy z samotnoci. Jednostka oralna moe popada w panik, gdy dowiadczy
oddzielenia od gwnej postaci przywizania i zostanie sama. Std tendencja do zazdroci i
silne przywizanie do obiektw przejciowych (wie si to z brakiem wyksztacenia staoci
podstawowego obiektu przywizania w smym miesicu ycia). Obiektami tymi mog by
np. rnego rodzaju uywki oraz korzyci materialne. atwo wpadania w uzalenienia

Problemy w zwizkach miosnych polegajce na tendencji do symbiozy, zlania si z

partnerem, ktry czuje si wykorzystywany i uwiziony. Gdy wymczony odchodzi
powtarza si schemat porzucenia jednostki oralnej.
Styl poznawczy: Skonno do przechodzenia od mylenia nadaktywnego, euforycznego i
czasami kreatywnego do otpienia, depresji i zuboenia procesw poznawczych. W okresach
uniesienia moe wystpowa ograniczenie zdolnoci sdzenia i oceny rzeczywistoci,
skonno do przejawiania nadmiernie opiekuczej postawy wzgldem innych, do
podejmowania wikszej odpowiedzialnoci i niezalenych dziaa, ni w rzeczywistoci
jednostka potrafi realizowa oraz do tworzenia przesadnie optymistycznych planw. W stanie
zaamania dominuje brak nadziei oraz poczucie bycia ofiar.
Formy obrony: Zaprzeczenie, projekcja, identyfikacja, inwersja, przeniesienie i zwrcenie
si przeciwko sobie. Kompensacyjna troska o innych i stany uniesienia, tak samo jak
zaamania chorobowe i depresje, s form obrony i wi si z rozszczepieniem self i
reprezentacji obiektu. W przesadnej odpowiedzialnoci za innych i prbach zaspokojenia ich
potrzeb ujawnia si wielkociowo. Silna samonegacja. Potrzeby jednostki, wyparte i/albo
wyraane w minimalnym stopniu, odbierane s jako obce albo ze i trzeba wyjtkowego
niezaspokojenia, zanim zaczn by postrzegane jako uprawomocnione.
Decyzje skryptowe i patogenne przekonania: Niczego nie potrzebuj; wszystko to mog
osign samodzielnie. Odnajduj si w dawaniu i kochaniu. Moje potrzeby s zbyt wielkie i
mogyby przytoczy innych. Gdybym wyrazi swoje potrzeby, przeybym rozczarowanie,
opuszczenie albo odrzucenie. Troska o mnie jest w rzeczywistoci spraw kogo innego, a
poniewa nikt mi jej nie okaza, nie mog nic z tym zrobi ".
Reprezentacja self: Rozszczepienie, ktre uwydatnia dajce, kochajce, leczce, opiekucze
i umocnione self w stanach kompensacyjnych, a zranione, wyczerpane, sabe, uszkodzone i
bezsilne self w stanach zaamania.
Reprezentacje obiektu i relacje z obiektem: Rozszczepienie z innymi postrzeganymi jako
osoby dysponujce znacznie wikszymi zasobami, ktre mogyby dostarczy potrzebnych
wartoci i dbr, albo jako sabe, niezdolne do zatroszczenia si o samych siebie i wymagajce
zaspokojenia. Pod mask manii, narcyzmu i wielkociowoci kryje si zudne postanowienie
udowodnienia sobie i innym, e jednostka oralna nie potrzebuje nikogo i jest samodzielna. Z
drugiej strony depresja i choroby fizyczne s woaniem o opiek i trosk. Tendencja do
tworzenia relacji na zasadach zalenoci albo wspzalenoci. W sytuacjach, gdy zaleno
jest widoczna, inni maj poczucie, e nigdy nie bd zdolni zrobi dla nich wystarczajco
duo osoba taka naprawd nie potrafi by usatysfakcjonowana.
Charakterystyka emocjonalna: dua podatno na wzorce cyklotymiczne. Czste stany
kompensacyjne z bardzo dobrym samopoczuciem z atwoci przeradzajce si w rodzaj
wzniosoci, euforii i, w skrajnych okolicznociach, w epizody manii. Przeplataj si one z
zaamaniem fizycznym i depresj. Obie te formy ekspresji charakterologicznej stanowi
obron przed ukrywajc si pod nimi struktur prawdziwego self, ktra obejmuje archaiczne,
prawdziwe i wraliwe dania dziecka. Pod stanem kompensacji kryj si zo, al, rozpacz i
strach przed strat. Depresja natomiast wykorzystywana jest w funkcji obronnego tumienia
agresji, wrogoci i znacznie bardziej intensywnego, ale rzeczywistego alu z powodu
deprywacji i nieuniknionej utraty self . Moe mie podobne znaczenie jak choroba fizyczna.
Osoby oralne pozbawione s kontaktu z impulsami agresji i wrogoci, ale atwo popadaj w
irytacj, ktra kci si z Ja, lecz ktrej nie mona w peni kontrolowa. W irytacji tej przebija
zo z powodu nieustannego braku satysfakcji i gboki uraz zwizany z tym, e jednostka
musiaa szybko sta si samowystarczalna, nauczy si troszczy o innych, a sama tego nie
doznaa. Czsto ujawniany jest lk przed samotnoci, lk przed porzuceniem i zazdro. Lk
nie suy jako sygna mobilizujcy agresj, lecz ma charakter urazu powikszajcego jeszcze
naturaln pasywno jednostek oralnych.

Ekspresja energetyczna: osoba z charakterem oralnym kurczy minie, ktre powstrzymuj

naturaln, spontaniczn autoekspresj. Stumieniu potrzeb i emocji pomaga ograniczenie
oddechu najczciej poprzez zaokrglenie i wycignicie ramion do przodu, przez co
nastpuje ograniczenie i zapadnicie klatki piersiowej oraz mostka. Suy temu rwnie
chroniczne napicie w obrbie obrczy barkowej, napicie w grnej czci plecw-pomidzy
opatkami oraz wysunicie gowy do przodu. Te zabiegi blokuj moliwo uderzenia i gest
sigania po co. Napite minie dolnej czci brzucha, podstawy szyi oraz szczki nie
dopuszczaj do paczu oraz bezporedniego wyraania agresji. Kolana s usztywnione, a
miednica wysunita do przodu, co mwi nam o koniecznoci wczesnego stanicia na nogach,
radzenia sobie z rzeczywistoci i duej samodzielnoci. Ale osoba oralna ma sabo
rozwinit muskulatur i chude, sabe nogi, bo nie ma ona naprawd mocnego kontaktu z
podoem. Cay ten ukad sprzyja blom gowy, infekcjom i chorobom grnych drg
oddechowych, urazom krgosupa i kolan oraz dolegliwociom dolnego odcinka ukadu
pokarmowego.
Cele terapeutyczne
Cele emocjonalne
1. Wyzwoli uczucia potrzeby i tsknoty i towarzyszy klientowi w ich identyfikacji.
2. Przepracowa dowiadczenie smutku po przeyciach blu i gbokiej rozpaczy z
powodu opuszczenia albo chronicznej frustracji.
3. Przepracowa uczucie wciekoci z powodu opuszczenia.
4. Przepracowa lk spowodowany wyzwoleniem wszystkich innych uczu:
lk odrzucenia, opuszczenia i chronicznej frustracji.
5. Rozwin wiksze poczucie ugruntowania, siy i wyranego przepywu energii w stopach,
kostkach, kolanach i nogach.
6. Umocni cae ciao i jego ogln muskulatur.
7. Umocni ekspresj asertywnoci i agresywnoci.
8. Otworzy klatk piersiow, oddech i doprowadzi do swobodnego przepywu energii
przez szyj i krta.
9. Rozluni skurczone minie w dolnej czci plecw, brzucha, w obrczy barkowej, u
podstawy czaszki i w szczce.
10. Wyzwoli prawdziwe uczucie mioci, szczeglnie do centralnej postaci przywizania, i
rozwin ekspresj tego uczucia
Cele poznawcze
Postawy i przekonania
1. Zidentyfikowa, zinterpretowa i rozwin wgld w idea ego czy faszywe self,
dokona jego zmiany (Jestem miy, agodny, cakowicie oddajcy si. Jestem potrzebny").
2. Zidentyfikowa, zinterpretowa i rozwin wgld w decyzj skryptow;
Dokona jej zmiany (Niczego nie potrzebuj. Musz to zrobi samodzielnie. Jeli ujawni
swoje potrzeby, zostan zdradzony i porzucony").
3. Zakwestionowa, zinterpretowa i wyjani poszczeglne mechanizmy obronne
(zaprzeczenie, projekcj, introjekcj, inwersj, identyfikacj, zwrcenie si przeciwko sobie i
przeniesienie), aby zagwarantowa elastyczno w ich stosowaniu.
4. Pomc w rozpoznaniu wzorca kompensacji i zaamania. Pomc osobie w identyfikacji i
odrzuceniu tego powtarzajcego si wzorca przez zaakceptowanie przez ni wasnej
odpowiedzialnoci za jego trwanie.

5. Umocni identyfikacj self z wasnymi potrzebami, uznajc swoje prawo do

wystpowania potrzeb i do ich zaspokojenia.
6. Umocni identyfikacj self Z osobist histori porzucenia albo niezaspokojenia wasnych
potrzeb i z uksztatowan w ten sposb podatnoci na zranienie. Afirmowa indywidualne
prawo do przeywania uczu zwizanych z dowiadczeniem porzucenia wciekoci,
rozpaczy i strachu.
7. Umocni identyfikacj self Z naturaln agresj i asertywnoci.
Umiejtnoci poznawcze
1. Promowa i uczy umiejtnoci samokojenia i troszczenia si o siebie.
2. Ustanowi ambiwalentne dowiadczenie self i innych i rozrnienie midzy self a
innymi.
3. Dokona oceny i naprawy mechanizmw formowania struktur osobowych:
asymilacji, akomodacji, rnicowania, integracji i generalizacji.
4. Umocni wiadome wykorzystanie istniejcych mechanizmw obronnych w takim
zakresie, w jakim s one efektywne i uyteczne.
5. Nauczy nieznanych dotd mechanizmw obronnych ego.
6. Umacnia, naprawia i uczy strategii radzenia sobie z szorstkim i wzbudzajcym lk
rodowiskiem.
Cele behawioralno-spoeczne
1. Umacnia i uczy strategii samokojenia i troszczenia si o siebie.
2. Umacnia umiejtno proszenia o pomoc i sigania po ni w bezporednich relacjach
spoecznych.
3. Umocni zachowania agresywne, asertywne i instrumentalne.
4. Zwikszy odniesienie do rzeczywistoci w stopniu wymaganym dla dojrzaego
funkcjonowania; umocni stao zaangaowania w prac, relacje midzyosobowe,
indywidualne zamierzenia itd. Rozwin wytrwao.
5. Umocni zdolno do wzajemnoci, kontakty oparte na zasadzie dorosy--dorosy i
autentyczne, indywidualne ksztatowanie zwizkw miosnych (w przeciwiestwie do
zwizkw opartych na zalenoci i wspzalenoci).
6. Zwikszy tolerancj na dowiadczenie samotnoci.
7. Odwie od przepracowywania si, nadmiernego stosowania uywek i narkotykw,
przesadnej
odpowiedzialnoci
i
opiekuczoci
i
innych
hipomaniakalnych,
autodestrukcyjnych zachowa, pojawiajcych si w kompensacyjnej fazie cyklu.