1 GIBANJA MORA

Razlikuju se dvije vrste gibanja mora:

-pokreti cijele morske mase morske struje
-pokreti dijelova morske mase morski valovi.
Realni morski valovi su prirodni proces periodikog kolebanja neke granine plohe u moru udruen
s osciliranjem vodenih estica pod djelovanjem pobuujuih i umirujuih sila.

Pobuujue sile dolaze od:

-vjetra,
-brodova.
-gibanja meteorolokih sustava,
-seizmikih i tektonskih poremeaja,
-zvijezda.
Umirujue sile su:
-povrinska napetost,
-gravitacija,
-Coriolisova sila

UNUTARNJI I POVRINSKI VALOVI

VALOVI KRATKIH I DUGIH PERIODA

3
2

z [m]

1
0
-1

50

100

150

-2
-3
-4
t [s]

200

250

300

2 IDEALNI VALOVI
Svaki opis morskih valova sadri dvije stvari:
opis valnog profila i
opis gibanja vodnih estica
Povijesno gledano i po sloenosti, razvijena
su tri naina opisa morskih valova:
-deterministiki,
-statistiki i
-spektralni.

METODE ZA OPIS POVRINSKIH MORSKIH VALOVA

DETERMINISTIKA

PROBABILISTIKA

SPEKTRALNA

pravilni valovi:
- idealni valovi,
- valovi mrtvog mora

nepravilni realni
valovi

nepravilni realni
valovi

analitiki modeli

probabilistiki
modeliu domeni
vjerojatnosti

spektralni modeli u
frekventnoj domeni

2.1 DEFINICIJA IDEALNOG VALA

Idealni val je veoma restriktivan model realnog
vala. Fizikalni model je restriktivan u toliko to je:
dvodimenzionalan,
monokromatski,
jednostavan (opisan jednom ili vie cikl. funkc.),
konstantne visine.
Matematiki model lje jo restriktivniji od
fizikalnog jer sadri jo i restrikcije vezane za
idealni fluid i idealizirane rubne uvjete.

2.2 Vrste idealnih valova

Osnovna je podjela idealnih povrinskih valova
prema veliini njihovog perioda:
valovi kratkih perioda (period manji od 30 sek)
valovi dugih perioda (period vei od cca 5 min.).
Podjele po nainu gibanja:
Gibanja valnog profila
Gibanje vodnih estica

2.3 DETERMIN. OPIS I VALNA OSNOVA

Deterministikim nainom dadu se opisati samo idealni
valovi.
Deterministiki opis sadri 2 grupe parametara:
za valni profil i
za gibanje vodnih estica .
Sl 2.3::1
Glavni dijelovi valnog profila

2
H
2
= cos
xt
2
L
T VODNE ESTICE

VALNI PROFIL
Valni profil (x,t)[m]z(x,t)[m]
Brzina vodne estice v[m/s]
visina H[m], ].
u[m/s]vx
amplituda a[m]=H/2
w[m/s]vz
duina L[m]
Ubrzanje vodne estice
period T[s]
a[m/s2], ax i az.
strmost vala H/L[1]=1/7 do 1/200
(. m. 1/10 1/25)
samo brzina vala, c[m/s]

DUBINE MORA

duboka voda
prelazno podruje
plitka voda

Tab. 2.3::I

d/L

2d/L

tanh(2d/L)

> 1/2
/25 do 1/2
< 1/25

>
1/4 do
< 1/4

1
tanh (2d/L)
2d/L

2.4 MEHANIKA VALOVA KRATKIH PERIODA

2.4.1 Vrste i osnova teorija valova kratkih perioda
Eulerov princip:
gibanje svih v. . preko brzinskog potencijala

u=
x

w=
z

dx
u=
dt

2x
d
ax = 2
dt
2z
d
az = 2
dt

Lagrangeov princip:
gibanje pojedinih v. . preko trajektorije v. .
x = x (xo,zo,t) i z = z (xo,zo,t)

w=

dz
dt

Sl.2.4-1::1

Veliina amplitude

Red teorije

Naziv i autor teorije

1 Valovi malih amplituda

Prvog reda ili linearna

Airy (1845)

H/L < 1/150; L > 150 H

Trohoidalna, Gerstner (1802.),

Prvog reda ili linearna

2 Valovi konanih amplituda

i
vieg reda ili nelinearna

Stokes 2. reda (1880.),

Stokes 3. reda
Stokes 4. reda
Stokes 5. reda
Konoidalna 1. reda, Korteweg i
De Vries (1895.),
Konoidalna 2. reda,
Hiperbolina (1968.) Iwagaki,
Soliterna (1872.) Businesque,
Teorija strujne funkcije (1973.)
Dean

Tab.2.4-1::I

Sl.2.4-1::2

Sl.2.4-1::3

2.4.2 LINEARNA TEORIJA. TVMA, AIRY-eva

Sl. 2.4-2::1

POMACI VODNIH ESTICA U LIN. T.

Sl. 2.4-2::2

Sl. 2.4-2::2

Tab. 2.4-2::I

TLAK ISPOD VALA MALE AMPL.

Sl. 2.4-2::3

2.4.2.1 ENERGIJA VALA M. A.

Sl. 2.4-2.1::4

2.4.2.2 BRZINA GRUPE VALOVA

Sl. 2.4-2.2::1

2.4.3 TEORIJE VALOVA KONANIH

AMPLITUDA

Sl.2.4.-3::1

STOKES-OVA TEORIJA 2. REDA

Sl. 2.4.-3::2

Predmet:
Studij:
Smjer:
Semestar:
Fond sati:
Godina:

PLOVNI PUTEVI I LUKE

diplomski
H
II
45+45
2010.

Gradivo za I. test,.ut. 16.03.2010.

1
GIBANJA MORA
2
IDEALNI VALOVI
2-1
Def.
2-2
Vrste teorija idealnih valova
2-3
Deterministiki opis valova
2-4
Mehanika valova kratlih perioda
2-4.1
Vrste i osnova teorija v. kr. perioda
2-4.2 Teorija valova malih amplituda
2-4.3
Teorije valova konanih amplituda

STRMINA VALA
2d
2d
H Ho
H
th(
) = 0,14 3 th(
)
= =

o
L
L
L
L
L
max b max

2d
2d
H
H Ho
=
th
(
)
0,12
th
=
=


L
L
L max L b Lo max

1/7
1/8,5

Sl. 2.4.-3::3

IZDIZANJE
Ho2
u dubokom L Ho =
4 Lo
SREDNJICE

2.4.4 DEFORMACIJE VALOVA KRATKIH

PERIODA
DEFORMACIJE NA
NAGNUTOM DNU :
deformacija uslijed
pliine ili "Shoaling
efekt",
deformacija uslijed
trenja s dnom,
odbijanje ili refleksija
na nagnutom dnu i
lom valova,
Sl. 2.4.4::1.

DEFORMACIJA NA NAGNUTOM DNU KOSO NA

KONTURU DNA: refrakcija vala

Sl. 2.4.4::2

DEFORMACIJA OKO I NA VERTIKALNOJ

PREPRECI:
ogib ili difrakcija vala,
odbijanje ili refleksija vala

Sl. 2.4.4::3

2.4.4.1

Sl. 2.4-4.1::2

LOM VALOVA

Mjesto loma i visina lomljenog vala

Sl. 2.4-4.1::3

Hb = 0,78
db

db = 1,28 1,3
Hb

db 1,3 Hb

(bez Ks !)

Sl.2.4-4.1::4

TIPOVI LOMA VALA

Sl. 2.4-4.1::6

Sl. 2.4-4.1::5

2.4.4.2 DEFORMACIJE VALOVA NA NAGNUTOM

DNU USLIJED SMANJENJA DUBINE;
UINAK PLIINE - SHOALLING EFEKT

Sl. 2.4-4.2::1

Sl. 2.4-4.2::2

2.4 -4.2::3

Sl. 2.4-4.2::4

2.4.4.3 DEFORMACIJA VALOVA

USLIJED TRENJA S DNOM
H2=Kf H1
H2 valna visina u pliem
H1 valna visina u dubljem
H2<H1

2.4.4.4

ZALOMLJAVANJE ILI
REFRAKCIJA VALOVA

Sl 2.4-4.4::1

Sl.2.4-4.-2

Sl. 2.4-4.4::3

Sl. 2.4-4.4::4

Sl. 2.4-4.4::6

'i - prilazni kutevi

i - presjeni kutevi

Sl. 2.4-4.4::10

2.4.4.5 OGIB ILI DIFRAKCIJA VALOVA

Sl. 2.4-4.5::1

Sl.2.4-4.5::2

2.4.4.6
ODBIJANJE ILI
REFLEKSIJA
VALOVA

Sl.2.4-4.6::1

Sl.2.4-4.6::2

Izdizamje srednjice stojnog vala

Hsup=2Hdol=Hc
asup=0,5Hsup=Hdol=0,5Hc
ac = 0,5 Hc + Hc
at = 0,5 Hc - Hc
c 2
(
2d

)
H
c
cth

H =
4L
L

3
1
1 +

2
d

2
d
4 sh2

4 ch2

L
L

Sl. 2.4-4.6::3

Sl.2.4-4.6::4

Sl. 2.4-4.6::5

ctg

Sl.2.4-4.6::6

2.4.4.7 Proputanje ili transmisija

valova

Sl. 2.4.4.7::1

Sl. 2.4.4.7::2

Predmet:
Studij:
Smjer:
Semestar:
Fond sati:
Godina:

PLOVNI PUTEVI I LUKE

diplomski
H
II
45+45
2010.

Gradivo za II. test, ut. 30.03.2010.

2-5 Deformacije valova kratkih perioda

2.4.5 VALNO OPTEREENJE FIKSNIH

POMORSKIH KONSTRUKCIJA
FIKSNE POMORSKE KONSTRUKCIJE
VOLUMSKE

D/L 1
sila tlaka vala

1 > D/L > 0,2

sila difrakcije

VITKE
D/L 0,2
sila otpora i inercije
(Morrisonova
jednadba)

Tablica 2.4.5::I

2.4.5.1 SILA TLAKA VALA

2.4.5.1.1 SILA TLAKA TOTALNO REFLEKTIRANOG
VALA - Sainflou

2.4.5.1.2 SILA TLAKA PARCIJALNO

REFLEKTIRANOG VALA - Goda
Primjenjiva za sve sluajeve od nelomljenog do
lomljenog vala.

2.4.5.1.3 SILA TLAKA LOMLJENOG VALA

p1 =

w g H
H
= w
2d
2d
ch
ch

L
L

[N/ m ]

pst = w g d= w d N/ m2

Sl. 2.4.5.1.1::1
Sila tlaka
nelomljenog
vala - Sainflou

Sl. 2.4.5.1.3::1
Sila tlaka od vala
lomljenog na mjestu
vertikalnog zida
(Minikin)

Sl. 2.4.5.1.3::2
Sila tlaka od vala
lomljenog
neposredno
ispred vertikalnog
zida (CERC)

4
GODA
TAKAHASHI

0
SAINFLOU

MINIKIN /20

-2

-4

-6
zid
primarna obloga
-8 tlak po Godi
tlak po Minikinu

temeljni nasip
povrina mora
tlak po Sainflou
tlak po Takahashi

2.4.5.2 SILE OTPORA I SILE INERCIJE

(MORISONOVA JEDNADBA)

sile otpora FD(t) i

sile inercije FI(t)
hor.
sile dinamikog
uzgona FL(t) ..vert.
sile statikog
uzgona FB(t) ..vert.
sile od udara vala
FS ...hor.
Sl. 2.4.5.2::1

2.4.5.2::2

U sluaju linearne (Airyeve) valne teorije ukupna

horizontalna valna sila Ftot(t) je:
Ftot (t ) =

DH2LCD {2k[(t ) + d]} + sinh{2k[(t ) + d]}

16T

sinh (kd)
2

[cos(t ) cos(t ) ]

2D2HLCI sinh{k[(t ) + d]}

sin(t )
2
sinh(kd)
4T

U sluaju linearne (Airyeve) valne teorije ukupni moment

Mtot(t) je:
DH2L2CD 2k 2 [(t ) + d]2 + 2k[(t ) + d]sinh{2k[(t ) + d]} cosh{2k[(t ) + d]} + 1
Mtot (t ) =

2
2
64T
sinh (kd)

D2HL2CI k[(t ) + d]sinh{k[(t ) + d]} cosh{k[(t ) + d]} + 1

[cos(t ) cos(t ) ]+

sin(t )
2
sinh(kd)

8T

Sl 2.4.5.2::3

-z
dz

FD
FI
(d+z)
+M I
-M I

Slika
2.4.5.2::4

Sl. 2.4.5.2::5