Professional Documents
Culture Documents
50 đề thi olympic toán 2000 PDF
50 đề thi olympic toán 2000 PDF
.c
(Tp 1)
52 THI V LI GII
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi Olympic, m
cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX. ph v cc bn ham
hc ton ti thu thp v gom li thnh cc sch in t, cc bn c th tham
.c
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
Li ni u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29
32
.c
41
46
51
56
59
Chng 1
thi olympic Belarus
.c
MC
CD
=
ND
MN
Hay
CD =
MC.DN
MN
MC.DN
MD
= (MA.MC)
MN
MN
Hay MA.MC = MB.MN
V M nm trong t gic ABCN, theo nh l v phng tch ca mt
im th A, B, C v N cng nm trn mt ng trn.
T :
\ = ABN
\ = ACN
\ = NCD
\ = KCD
\
KBD
Suy ra K, B, C v D cng nm trn mt ng trn. Do c
\ = CDB.
\
BKC
ng xu v n ng xu xp dc theo
.1.2. Trong mt tam gic u xp n.(n+1)
2
mi cnh v lun c mt ng xu ngn( trn cng) Mt php th v
xc nh bi cp ng xu v tm A, B v lt mi ng xu nm trn on
thng AB. Hy xc nh nhng yu t ban u- gi tr ca n v v tr
ban u ca ng xu c mt tri m t c th khin cho tt c ng
xu hin ra mt tri sau mt s php th v.
Li gii: V mi php th v ca 0 hoc 2 ng xu trong 1 gc, tnh
chn l ca s ngn trong gc l c bo ton.
Nu ng xu cho thy mt tri khng trong mt gc, lun c 3 ng
xu trong gc l ngn, th lun c s ngn trong gc l l. Nh vy, s
lun c 3 gc khng ng thi cho mt tri ca ng xu.
Ngc li, nu trong mt gc c ng xu mt tri, chng ta s chng
.c
Li gii th hai
Khng mt tnh tng qut ta gi s AC = 1. Dng h trc ta vung
gc vi C lm gc, A c ta (0; 1) cn B c ta (n; 0) vi n > 0
.c
m nm gia 0 v 2. Ta ca M l ( n2 ; 12 ) v v CH c i n v H
2
trn AB, nn H cn tm c ta ( n2n+1 ; n2n+1 ) . S dng cng thc tnh
BP
= n2 + 1
HP
c
2
c
2
b2
2
b2
c
vi
c2
n2 + 1
=
c2 + 2.b2
n2 1
\
Theo nh l ng phn gic PM l phn gic BP
H khi v ch khi
BP
MB
= M H . Gii phng trnh tng ng ta tnh c nghim khi v ch
HP
khi n2 (n2 3) = 0 v n > 0 nn PM l phn gic gc BPH khi v ch
b = .
khi n = 3, ngha l khi v ch khi A
3
f (f (n 1)) = f (n + 1) f (n)
.c
4F 8 = 2E > 3m + 4(F m)
Suy ra m = 8 l gi tr t c.
1
.1.6. a) Chng minh rng n 3 > n
vi tt c s nguyn dng n, trong
3
{x} c hiu l phn s ca x.
b) C t ti bt bin c > 1 m n 3 > nc 3 cho mi n nguyn
dng?.
Li gii: iu kin n 3 > nc 3 c th p dng vi n = 1 nu ch
n, n 3 = n 3 n 3 ln hn nc 3 nu ch nu n 3 nc 3 . V
(*)
3n2 2c +
.c
10
suy ra 2|X|-16 40 hay |X| 6 20. Ta c 3 |X| > |X| + |Y | + |Z| = 40,
suy ra |X| > 14. Ta c |X| . |Y | > 12 |X| (40 |X|) i trong X.Y. Tng
ca cc s trong mi cp i nh nht l 2 v ln nht l 80 c c
79 gi tr c th xy ra v 21 > |X| > 14 v hm t 21 + (40 t)
1
2
.c
11
0} suy ra 0 |22 {z
2} < m1 + m2 < 2 |00 {z
0}
0 |11 {z
1} < m1 , m2 < 1 |00 {z
l
nu m1 + m2 = (. . . a3 a2 a1 a0 ), th al = 1 suy ra m1 + m2
/ Al
t c nh yu cu.
.c
n
v
nhng S(n)=44.
12
102k
36
72
= 102k2 .( 36
+
28
)
36
102k 10k 1
+
+
36
9
9
(*)
= 2.102k2 + 79 .102k2 =
2k2
2 |77 {z
7} 9 |88 {z
8} l mt s c n ch s monotonic l s bnh phng.
k2
k1
k1
Nh vy
102k
10k 4
+4
+
9
9
9
1
4
5}
4} + = |11 {z
1} 6 |55 {z
= 1 |11 {z
1} + + 4 |44 {z
9
9
.c
k1
2k
.1.9. Cho cp (
r ,
s ) vect trong mt my bay mt dch chuyn gm chn
Li gii: t ||
z || biu th cho chiu di ca vect
z v t |z| biu
th cho gi tr tuyt i cu s thc z
13
a) t (
r ,
s ) l cp vect m
r v
s c th thay i qua tr choi
||
x + 2k
y || > ||2k
y || ||
x || > 2||
y || ||
y || = ||
y ||
y >
r chng ta c th thy trong dch chuyn tip theo (dng(ii))
di ca
r khng thay i trong
s tng cao hn ||
r ||, p dng kt
.c
14
c |eg| < |eg|. Nh vy, bng khi nim ti thiu ((e, f ), (g, h)) cp i
mi c th t c t ((1, 0), (1, 0)) vi mt dy dch chuyn S no .
Nh vy, chng ta t c ((e, f ), (g, h)) t ((1, 0), (0, 1)) bng cch p
dng trc tin dch chuyn trong S ti ((1, 0), (0, 1)) sau p dng
.c
Mt chng minh tng t nu |e| < |g| , khi chng ta thay la chn r0
vi g 2k0 e (|g|, |g|) v thc hin dng dch chuyn (ii). Nh vy
trong tt c cc trng hp chng ta c s mu thun. Hay chng ta c
x
y
z
3(x + y + z)
.1.10.Chng minh:
Vi tt c cc dng s thc a, b, c
Li gii: Qua chng minh khng cn bng ca Holder
3
( ax +
b3
y
c3 31
) (1
z
+ 1 + 1) 3 (x + y + z) 3 (a + b + c)
15
DP.DB = DO 2 R2 ngoi ra pa = CO 2 R2 .
Nh vy DO 2 CO 2 = p(b a), v tam gic ADB l cn vi BA =
\ ID = IA ngoi ra
BD v I nm trn ng phn gic ca gc ABD,
IB = IC t T l im tip xc ca vng trn ni tip tam gic ABC
.c
rng.
DI 2 CI 2 = AI 2 BI 2 = AT 2 BT 2
= (AT + BT )(AT BT )
= p(b a)
= P O 2 CO 2 (pcm)
Chng 2
thi olympic Bungari
.2.12.Mt ng thng l i qua trc tm ca tam gic nhn ABC. CMR cc
.c
thng BC, CA, AB. Khi , A1 ,B1 ,C1 nm trn ng trn ngoi tip
\
\ \
\
w ca tam gic ABC (Ch :A
1 CB = BCH = HAB = A1 AB =)
17
.c
18
d
M
N
2
\ = sinP\
\.
nn ta c: sin QMN
NM = sinBNM
QT1
=
Theo tnh cht ca tip tuyn, BN= BR v QM= QS. Do : BT
1
QT2
. V T1 v T2 u thuc BQ nn ta phi c T1 T2 . Do , BQ,MN ,
BT2
SR ng quy
Mt cch tng t, ta chng minh c AP , MN , SR ng quy. T
[ = CBA
[ v B= ACB.
[
T MN . Gi = CAB
.c
tip.
f t gi tr nh nht khi P Q t gi tr nh nht. Gi I l tm ng
CM
PQ
= 1+
CP
PQ
CQ
PQ
= 1+
sin p+sin q
sin
p+q
. cos pq
2
2
1+
.
sin
ln nht. T , [AT Q] + [BT P ]
P Q t gi tr nh nht khi cos pq
2
nh nht khi p = q, tc l khi P Q k AB.
19
2.AB.AC. cos x,
2.AD.AC. cos y v
.c
v
p
sin x. sin y = (1 cos2 .x).(1 cos2 .y) l mt s hu t, khi vit di
dng ti gin t s l s khng chia ht cho 3. t p = 2.AB.AC v
q = 2.AD.AC, do
v cos y = q
2 2 2 2
(p ).(q p )
V sin x.siny =
pq
L s hu t nn t s v phi cng l mt s nguyn. T s chia ht
cos x =
20
4
Cn
2
Cn2
2
Cn
6
AN.BM
.
2
.c
.
2
\ = CBH
\ = BAC
[ v
Do , HCB
2
\
\ = ACB
[ 1 .HCB
\ = BAC
ACN
2
\ = (ACN
\ + NAC)
\
T suy ra, CNA
\
\ v AN = AC.
= BAC = ACN
g
an
g
.
an+1
21
S dng cng thc truy hi, ta d dng chng minh c bng qui
np theo n: bi+n = bi+n+t vi mi n tha mn (i + n) > 1. Do ,
.c
\ = CDA,
\ ng phn gic ca gc ABC
.2.18.Cho t gic li ABCD c BCD
ct CD ti im E.
[ = khi v ch khi AB = AD + BC.
CMR: AEB
2
[ = th \
Li gii: Nu AEB
CEB < 2 . T suy ra c im F nm
2
\ = BEC.
\ Khi , c hai tam gic BEC
trn cnh AB sao cho BEF
\ Do
v BEF bng nhau, suy ra BC = BF v \
BF E = \
BCE = EDA.
[ = v
, t gic ADEF l t gic ni tip ng trn. V AEB
2
\
\
[
\
CEB = BEF nn ta c F EA = AED.
\
\ = AF
\
T suy ra F
DA = F[
EA = AED
D. Do :
AF = AD v AB = AF + BF = AD + BC
Nu AB = BC + AD th c im F thuc AB sao cho AF = AD v
BF = BC. Khi hai tam gic BCE v BF E l bng nhau v t gic
ADEF l t gic ni tip c ng trn.
\
\
\ do
Cng c F
DA = AF
D. Do , F[
EA = \
F DA = \
AF D = AED,
\
ng thng AE l phn gic ca gc F
ED.
[ do vy AE
V BCE = BF E nn EB l phn gic ca gc CEF
22
.2.19.Trong
ta
Oxy,
mt
tp
gm
2000
im
.c
dng x = xi hay x = xi 1.
Th t cc hnh vung n v t tri qua phi gi s l: S1 , S2 , ...Sk ,
23
2
(y = 0hocy = 1) th khong cch gia chng thp nht l d > 25
Gi XY ZW l 1 hnh vung n v. Vi j = 0, 1 min Ro b chn bi
cc im nh vy/
Mt khc, Ro giao vi ng y = 0 v y = 1 ti cc im P, Q v R, S,
trong P v R nm bn tri Q v S. Ta cng c P Q v RS cha nhiu
] + 1 cc im chn.
nht [ PdQ ] + 1 v [ RS
d
.c
v gi P 0 , Q0 , R0 v S 0 l giao ca n vi cc ng y = 0 v y = 1 c
xc nh tng t nh trn. Khi : P 0Q0 + R0 S 0 = P Q + RS. Ta cng
cng c:
T R0 + R0 S 0 + S 0 V = T U = 1
P 0 Q0 +R0 S 0
d
24
\
\
V cc t gic AB1 P C1 v CA1 P B1 l ni tip c JP
B1 = , JP
A1 =
\
, A1CP = x,
.c
sin y
sin x
= sin
hay sin
Mt cch tng t ta CM c :
\
sin ACE
\
sin BCF
= sin
sin
Trong , F l trung im ca cnh AB
25
.c
(ak bk,1 )(ak bk,2 )...(ak bk,i) 6 bk,1 bk,2 , ...bk,i (modp)
Do , chng ta khng th hon v (ak bk,1 ...ak bk,k ) sao cho mi phn t
l ng d theo modulop vi phn t tng ng trong (bk,1 ..., bk,k ).
26
OO1
=O
(1)
1D
[ = CBA
[ = x. V AG = GC v AO = OC, GO l phn gic
t BAC
[ = x.
ca gc AGC nn CGO
\
[
V CG k OO1 , G
1 OG = CGO = x
.c
DH1
F 1 H1
F1 H1 =
DH1.O1 D
BH1 .O1 D
=
OG1
OO1
BD.O1 D
BD.O1D
=
G1 O 1
GD
.
\ = ACB
[ = 2.x, ta thu c
V DGB
F1 H1 = tan2x.O1 D
27
.c
BI. sin x
BI
. sin x =
cos 2x
cos \
F2 BI
28
.c
Chng 3
thi olympic Canada
.c
a1 , a2 , ..., a2000
thnh dy
n
P
i=1
sao cho
b1 , b2 , ..., b2000
30
[999, 1000].
Bi vy nu i 6= j vi i<j hoc tri li i = 0 vi mt vi i.
[ y =CDB,
[ CBD
[ = 2x, ABD
[ = 2y
Li gii: t x = ADB,
p dng nh l Sin trong tam gic ABD v tam gic CBD ta c:
= BD
= BD
= sin((2x+y))
BA
BC
sin y
sin(2y + x) sin y = sin(2x + y) sin x
sin((2y+x))
sin x
.c
3y + x = 3x + y
[ = CBD
[ AD = CD
x = y ABD
i=3
100
P
i=3
ai = 100 hoc a2 = 0
31
ai = a21 + a22 +
ai (100 a2 )2 + a22 + 100a2
i=1
i=3
(c)a1 = 100 a2
.c
Chng 4
thi olympic Trung Quc
.4.27.Cho tam gic ABC tha mn BC CA AB.Gi R v r ln lt l
?.
.c
t s =BC + CA 2R 2r = a
= 2z.
Ta c :0 < x y z v x + y + z =
+ b 2R 2r.
a
b
c
a
b
c
=
=
=
=
=
sin A
sin B
sin C
sin2x
sin 2y
sin 2z
2R =
A
B
C
sin sin = 4R sin x sin y sin z
2
2
2
Ta suy ra c s = 2R(sin2x + sin2y -1 4sinxxinyxinz).
r = 4R sin
s
= 2 sin (x + y) cos (x y) 1 + 2(cos (x + y) cos (x y)) sin z
2R
= 2 cos z cos (x y) 1 + 2 (sin z cos (x y)) sin z
33
cos2 z sin2 z
cos2z
= 2cos (y x) .
cos z + sin z
2 cos (y x)
=
1 cos2z
cos z + sin z
nn ta c:
n
o
cos (y x) > max cos z, cos
z
= max {cos z, sin z}
2
V z
T suy ra :
2 cos (y x)
1 >0
cos z + sin z
.c
.4.28.Dy s v hn
a1 , a2 , ...
a1 = 0, a2 = 1
v an = 21 nan1 + 12 n (n 1) an2 + (1)n 1 n2
Vi n 3,tm mt cng thc nh ngha cho hm :
fn = an + 2 (n1 ) an1 + 3 (n2 ) an2 + ... + n nn1 a1
Nu
(1)n1 + (n 1) an2 = an1
Ta c:
1
1
an = (1)n + nan1 + nan1 = (1)n + nan1
2
2
34
n!
n! n! n!
+
+ ... + (1)n
1! 2!
3!
n!
n
P
k=1
Khi tng
= fn
n
nk
n
X
k=1
ak m c n! 1 hon v t hn n im c nh.
k=1
(n
k) (nnk )ak
n
X
.c
Mt khc:
Vi mi j, j {1, 2, ..., n} c (n 1)! 1 hon v phn bit t phn t
xc nh j.
V vy,xt ton b tng,ta c tng s im xc nh ch c ch ra
l:
n
P
j=1
35
.c
7 t
minh.
V vy bn = (n 1) (bn1 + bn2 )
T a1 = b1 = 0 v a2 = b2 = 1, an = bn vi n 1 nh yu cu chng
.4.29.Mt cu lc b bng bn mun t chc 1 gii u i,mt lot nhng
trn u m trong mi trn u mt cp ngi chi s thi u vi mt
cp khc.Gi s trn u ca mt ngi chi trong mt gii u l s
trn u m anh(c) ta tham gia.
Cho dy s
A = {a1 , a2 , ..., ak }
phn bit,nguyn dng,chia ht cho 6.
Xc nh s lng ngi chi ti thiu c th thit lp mt gii u
i m :
36
.c
37
m + j + 1
max (A) /j + j + 1
min {max (A) + 2, max (A) /2 + 3}.
max(A)
6
T b ,ta c th dng th ca
xc nh t tp hp { a61 , a62 , ..., a6k }.
.c
l lin k.
Gi s rng ta c 1 i c sp xp nh v
ai
.Vi
6
mi
ai
6
38
.c
tin l cc s ln,t n ti v tr u v sp xp n m 1 cc s ln
khc vo phn cn li ca cc v tr chn.Sau sp xp tt c cc
s b vo m 1 v tr cn li.
n1
V th,ta c xm = nm
(n m 1)! (m 1)! =
(n1)!
nm
hon v
Pn1 m
Pn1 m
Pn1
(n 1)! m=1
m=1 nm
nm
m=1 m xm
=
Pn1
Pn1 1 = Pn1 1
(n 1)! m=1 nm
m=1 xm
m=1 nm
Pn1 n Pn1 m
m=1 m
n1
m
=n
= m=1P
n1 1
1
1 + 2 + ... + n1
m=1 m
n1 , n2 , ..., nk > 3
vi
1
39
m=
.c
ni 1
2
3
5.Do
ni 1
> ni (2)
2
40
.c
Do n 25
By gi chng ta ch ra rng n=25 l kt qu chp nhn c.Xc nh
b s
S = { (a1 , a2 , a3 , a4 , a5 ) |
X5
i=1
Chng 5
thi olympic Tip khc
.5.33.Chng minh rng:
3
2(a + b)
1 1
+
a b
a
+
b
a2 +
b2
.c
3
Li gii: Nhn 2 v ca bt ng thc vi ab ta c bt ng thc
tng ng
p
3
2(a + b)2
3x4 y 2 x6 + x3 y 3 + x3 y 3
Du "=" xy ra nu v ch nu x6 = x3 y 3 = y 6 hoc x=y.
Cng 2 v ca 2 bt ng thc vi nhau v cng x6 + y 6 vo 2 v ca
bt ng thc ta c:
x6 + y 6 + 3x2 y 2(x2 + y 2 ) 2(x6 + y 6 + 2x3 y 3)
Bt ng thc (*) xy ra khi x=y hoc a=b.
42
.c
v CD.
Gi s mt cnh i qua E v ct cnh AB ti X v ct cnh CD ti
Y. Kt qu l n i qua M l giao im ca AB v CD.
V XM1 vi Y M2
iu ta c XM1 = Y M2 v AX + DY = BX + CY
Khi mi t gic AXYD v BXYD l hnh thang hoc hnh bnh hnh
c cng ng cao v cng chiu di cnh y.
Bi vy chng c din tch bng nhau.(pcm)
.5.35.Bi 3: Cho tam gic u ABC vi cnh y AB v ng cao CD. im
P nm trn cnh CD. im E l giao im ca AP vi BC v F l giao
im ca BP vi AC. Gi s rng ng trn ni tip tam gic ABP v
t gic PECF bng nhau. CMR ng trn ni tip tam gic ADP v
BCP cng bng nhau.
Li gii: Cho 1 v 2 l ng trn ni tip t gic CEPF v tam gic
ABP, v hai im I1 v I2 ln lt l tm ca ca 2 ng trn 1 v
43
2 .
Bi v chng i xng qua CD, I1 v I2 l 2 im trn on CD vi P
nm gia 2 im .
Bi v 1 v 2 l hai ng trn bng nhau v v ni tip trong gc
i nh, chng i xng qua mi im P.
Do P I1 = P I2
Do t gic ADBP v BDP ng dng, chng ta ch cn chng minh
rng bn knh ng trn ni tip r1 ca tam gic BCD bng bn knh
ng trn ni tip BDP.
Gi X v Y tng ng l giao im ca 3 ng phn gic trong ca
tam gic BCP v BDP.
Nhn xt rng I1 nm trong tam gic CBF, nh vy I1 nm trn ng
phn gic ca gc CBF, tc l gc CBP.
.c
Do r1 = r2
gm trng tm.
Chng minh din tch ca cc tam gic ny nh hn
44
4
d (Y Z, X 0 ) a0
3
.c
22
22
1 1
k =
k <
9 9
9
9
45
.c
(pcm)
Chng 6
thi olympic Estonia
.c
i 2
i 2
x2i ai bi = ( ai +b
) ai bi = ( ai b
) >0
2
2
2
hoc xi > ai bi v ai bi > 0 cho mi i, chng ta c th nhn 5 bt ng
47
.c
48
sinsin
= sin()
Nu v ch nu X nm trn trung tuyn ca tam gic ABC k t im
C.
0
\ v 0 = MCB.
\
Li gii: Ly M l trung im ca AB t = ACM
Khng gim tnh tng qut, gi s > v BC > AC, theo quy tc
.c
\0 = 2( 0 + ) = ( ) + ( 0 0 )
AMB
0
0
ng thc cui cng ng v + + + =
\ \
v MAB 0 > 0 = MAD,
D nm gia bn knh AM v AB v do nm
\ = 0 =BCM
\ = MCB
\0 = MCD
\
trong tam gic AXB. Tng t MAD
dn n t gic MCAD l ngoi tip. Chng ta tnh cc gc cc on
AD,MD v BD to vi cc cnh ca tam gic AMB. u tin chng
0
0
0 M = CB
0M =
\ = 0 , DMA
\ = \
\
\
ta c MAD
DCA = v DB
0 M = Kt hp cc biu thc ca cc gc tam gic AMB, ta c
\
DB
biu thc
\0 = MAB
\0 MAD
\ =
DAB
49
1=
sin(())
1
f ()
.c
1
sin.cos( ) cos.sin( )
=
= cot cot( )
f ()
sin.sin( )
b) V hn
s lng ca F - sequence khng c cc phn t chung?
Li gii: a) Gi s chng minh phn chng tn ti m tp F c
phn chia t cc s nguyn dng. t dy ith l F1 , F2 , ,, v
(i)
(i)
(i)
(i)
Fn+2 , Fn+1 tng vi n > 2 nn tn ti Ni sao cho Fn+2 , Fn+1 > m vi
(i)
(i)
mi n > Ni .
t N = max{N1 , N2 , , Ni }, v chn mt s nguyn dng k vt
50
.c
Chng 7
thi olympic Hungary
.c
52
+ y) =
.c
bc
( bc
c+a c+a
ca 1 im cho im A ta c
bc
( bc
b+a ab
z)
a
z
b+a
abc
(b+a)2
abc
(a+c)2
b
x
b+c
c
y
a+c
abc
(b+c)2
abc
(a+c)2
abc
(a+b)2
abc
(c+b)2
c
y
c+a
Tng t ta c
b
z
b+a
c
x
b+c
+
+
53
.c
v v th nn n > k + t 1 > bi + t Do tn ti nh bi + t v c
ni bi mt cnh bin ti bi Hn na, bi + t bi+1 (modk) nn bi + t
54
c gii quyt.
k=i
o(k)
Pn
k=i
e(k) =
n
k=i ([ 2i+1 ]
n
[ 2i
])
o(k)
Pn
e(k) = [ n1 ]
.c
k=i
k=i
Pn
t:
n
k=i ([ 2i ]
n
[ 2i+1
]) 6 n
55
.c
Chng 8
thi olympic India
.c
Tng t nh vy ta c EA.EA, = AB 2 2
Tht vy, EA.EA, = BD.B , D. Nh vy F B.F , B = CE.CE , v
DC.D,C = AF.A, F
57
BD , CE , AF ,
BD, BD CE , CE AF , .AF
.
.
=
(
).(
).(
)
D,C E , A F , B
D , C.DC E , A.EA F , B.F B
BD , .BD CE , CE AF , .AF
=( ,
)(
)(
) = 1 (8.2)
E A.EA F , B.F B D , C.DC
,
n2
4
v mi c nguyn
.c
pk
k2
.(p 1) k2 .
dng BT Bernoulli ta c p 2 = (1 + (p 1)) 2 1 + k2
2
Cui cng, nu k = 3 th (*) lun ng ngoi tr p = 2. Nu k = 3 v
k2
k2
58
3 16n2
m > n.
4n3+1
.
4
T gi
) = f (y)
.8.52.Cho hm f : Q {0, 1} tha mn f(x) = f(y) th f (x) = f ( x+y
2
vi x, y Q,
Nu f(0)=0 v f(1)=1 hy chng minh f(q) = 1 vi q Q
.c
(1)
Tht vy, ta s chng minh b trn bng quy np.
Gi s mnh ng vi n k.
t (x1 , y1 , x2 , y2 ) = (b, k(b a) + a, a, (k + 1)(b a) + a). Theo
[3] Nguyn Hu in, Phng php Quy np ton hc, NXBGD, 2000.
.c
[4] Nguyn Hu in, Nhng phng php in hnh trong gii ton ph
thng, NXBGD, 2001.
[5] Nguyn Hu in, Nhng phng php gii bi ton cc tr trong hnh
hc, NXBKHKT, 2001.
[6] Nguyn Hu in, Sng to trong gii ton ph thng, NXBGD, 2002.
NXBHQG, 2004.
[9] Nguyn Hu in, Gii ton bng phng php i lng bt bin,
NXBGD, 2004.
Nguyn Hu in
.c
(Tp 2)
49 THI V LI GII
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi Olympic,
m cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX. ph v cc bn
.c
th Kim Cc, Nguyn Hong Cng, Gip Th Thy Dung, Mai Xun ng,
Hong H, Nguyn Th Thanh H.
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
18
.c
Li ni u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
32
39
45
50
Chng 1
.c
hu t khng?
tp
17, 1999, 2000 . Tm gi tr ln nht c th ca din tch
ABC.
Li gii: Khng mt tng qut, gi s cnh AB, BC c di thuc
thuc 1 ng trn.
\ = DAH
\ = DXC
\ = CXP
\ = RXP
\ = P[
V vy DGH
QR Tng
\
[
t DGH = P RQ, t suy ra PQR DGH.
.c
.1.4. Mt hnh vung ABCD cho trc, mt php c tam gic ca hnh vung
l 1 s phn chia hnh v thnh cc tam gic sao cho bt k 2 tam gic
\
\
AP D, DP
N, v vy nhng tam gic ny s nhn.
\ BRC,
[ CRN
\ s
Tng t, nu chn R sao cho PR nh th MRB,
cng nhn. D kim tra rng cc gc trong s phn chia trn l nhn
nh yu cu.
b.Ta s chng minh s nh nht l 8. Ta ch ra rng 8 l gi tr c
th thc hin c. V vy, ch cn ch ra nhng php c tam gic tt
no vi t hn 8 tam gic. Nhn xt rng trong 1 php c tam gic tt,
mi nh ca ABCD l nh ca t nht 2 tam gic bi v gc vung
phi c chia thnh cc gc nhn. Nh vy, bt k nh no nm trn
cnh ABCD phi l nh ca t nht 3 tam gic v bt k nh nm
phn trong phi l nh ca t nht 5 tam gic.
Tm li, ta c th chng minh mt kt qu mnh hn v mi gc ca
.c
: mu thun.
Ta xt 1 php c tam gic tt bt k ca ABCD. Ly i l s ca cc
[
\
\
\
BP C, CP D, DP A phi ln hn gi s l AP B. Gc ny phi c
2
t nht 5 cnh tam gic v nhiu nht 3 cnh tam gic cha 2 trong 3
nh . V vy t nht 3 x 5 3 = 12 cnh tam gic. Khng thuc bin
hnh vung. Trong c hai trng hp u c t nht 9 cnh tam gic
khng thuc bin hnh vung, v hn na li c 4 cnh tam gic thuc
bin hnh vung. V vy 3n9 x 2 + 4 = 22 hay n 8. V vy trong
.c
Chng 2
thi olympic Italy
m
.c
(DB + BC)2 = AD 2 + AC 2 .
D0
10
n = 2;
4| n ;
.c
Trng hp 1 :
(a) n = 2, trong trng hp ny Barbara thc s chin thng.
(b) 4| n. Nu a1 = 1, th Barbara c th chn b1 = n v chin thng.
Ni cch khc, a1 = 3, Barbara c th chn b1 = 3, a2 bng 2 hoc
4, v Barbara c th chn b2 = n.
(c) C s nguyn m > 1, (m2 1)| n. Nh trng hp 2, Alberto phi
chn a1 = 3 ngn Barbara thng cuc. Thc t, c ng mt
s nguyn trong cc s m 1, m v m + 1 chia ht cho 3, ngha
l hoc 3 chia ht m hoc 3 chia ht m2 1v v v 3 chia ht n.
Trong trng hp u tin, Barbara c th chn b1 = m, bt buc
a2 = m 1 v ko theo Barbara chn b2 = n. trong trng hp
11
.c
2, mu thun.
Ni cch khc, b n. Bi v n khng chia ht n + 1 hoc n + 2 vi n > 2,
12
(*)
.c
q(a) =
q(a)
r(a)
p(1)
(1999, 2001)
1 + (2000.2002)s(1)
(1, 3)
(1999, 2001)
1999 666
1
3331 + 8s(1)
1 + (1998.2000)s(1).
13
.c
Chng 3
thi olympic Nht Bn
m
.c
a3 , a6 , . . . , a3 n, a2 , a5 , . . . a3n1 , a1 , a4 , . . . , a3n2
1, 2, 3, 4, 5, 6 3, 6, 2, 5, 1, 4 2, 4, 6, 1, 3, 5
15
khng phi l s hng cui cng trong trt t ny. Do vy, N 2 s hng
tip theo ca N trong trt t l ng d vi 1 modul 193. V 193 chia
c cho N 2 1 nhng khng chia c cho N - 1, n phi chia ht cho
(N 2 1)(N 1) = N + 1 = 3d + 1, c ngha l 3d 1 (mod 193) .
.c
AB + BC + CA + P Q < AP + AQ + BP + BQ + CP + CQ.
thc ny ta c:
AB AO + BO + OP + OQ = AP + BQ
V khng c 3 trong s cc im cho no thng hng nn bt ng
thc tam gic cng ch ra rng BC < BP + P C v CA < CQ + QA
Cng 3 bt ng thc cui cng ny ta c kt qu cn chng minh.
Tip n ta ni ti iu kin (b) c nh, nu xem X nm trong tam gic
YZM vi s hon v (X, Y, Z) ca (A, B, C) v vi M {P, Q}. Ta chng
16
tam gic APB, BPC, CPA. Khng mt i tnh khi qut gi thit rng
Q nm trong tam gic APB. V C khng nm bn trong tam gic APB
.c
giao vi P B.
Nu tam gic ABP l bao li th C phi nm trong tam gic ABP v
17
s d l 1 khi c chia bi a.
Li gii:
Gi s a1 , a2 , . . . , ak (vik 2) l cc s nguyn ring bit ln hn 1 tha
.c
(mod ai )
= 1 v mt ln tp hp = 1. Tp hp An bao gm cc s kt qu
l a1 , a2 , . . . , an do tha mn iu kin u bi.
Chng 4
.c
Li gii: Vi trng hp p = 2, ta c th ly x = 0, y = z = = 1.
By gi ta xt trng hp p > 2. Trc tin ta xt trng hp 1 l ng
19
.c
D
C
20
IX
.c
\
AQD
2
\
ACD
.
2
k2
2
p
21
Li gii: Vi mi s thc x, t
{x} = x [x] [0, 1).
Ta c
1
2
1
2
2
2 2
k
k
2k
2k 2
2
=2
p
p
p
p
2
k2
k
k2
=
p
p
p
Ta c
Nu {x} <
2
2k 2
2k 2
2k
=
p
p
p
.c
1
.
2
22
.c
23
(by + cz)(bz + cy) (by + cz)2 2 (by)2 + (cz)2
a2 x2
a2 x2
=
2
2
(by + cz)(bz + cy)
2 [(by) + (cz) ]
+
p dng tng t cho hai bt ng thc, ta c
S (
+
+
)
2 + + +
+
+
)(( + ) + ( + ) + ( + ))( + + )2
+ + +
.c
m v phi bng
3
1
( )2 + ( )2 + ( )2 + 3( + + ) (2+2+2)
2
2
Do ,
1
3
( + + )2
1
+
+
)
S (
2 + + +
2 (2 + 2 + 2)
4
Vy bi ton c chng minh.
Chng 5
.c
cng.
Chng minh:
V rad (an ) l c ca c an v rad (an )
nn rad (an ) l c ca an + rad (an ) = an+1
mi tha s nguyn t ca rad (an ) l c ca an+1
V rad (an ) v rad (an+1 ) l tch ca cc c s nguyn t
T cho ta kt qu rad (an ) l c ca rad (an+1 )
an
*) Vi mi s nguyn dng n t bn = rad(a
v zn =
n)
rad(an+1 )
rad(an )
25
an +rad(an )
rad(an )
rad(an+1 )
rad(an )
an+1
=
=
rad (an+1 )
bn+1 + 1
zn
cho mi s nguyn t.
Gi M l s ln hn m sao cho bM l nh nht. Ta cn chng minh M
.c
Mt khc k N 1 v zM = zM +1 = ... = zM +N 2 = 1
do bM +k1 = bM + k 1
bM + k
bM + k
bM + N 1
bM +k1 + 1
=
< bM
zM +k1
zM +k1
2N
2N
26
Do O4 l tm ca ng trn 4 .
V O4 O1 O1 O3 nn O1 O3 l tip tuyn ca 4 .
.c
0
\0
Do P\
2 P1 Z = P2 P1 Z v Z thuc ng thng BZ
27
T (1) ta c:
|f (0)| = |f (0) 0| > f 2 (0) f (0) > f 3 (0) f 2 (0) = f 2 (0)
.c
Vy f (0) = 0.
BC
AC
AB
=
=
AC + AB
BA + BC
CA + CB
Li gii: Gi s ng trn ngoi tip t gic BA1 B1 C1 ct li
ng thng AC ti X. Ta cn chng minh X phi thuc on AC.
Trc ht, do A nm trn ng BC1 nhng khng thuc on BC1
nn A phi nm ngoi ng trn .
Tng t, C nm ngoi ng trn .
Ta c mi im nm trong on B1 X u nm trong ng trn , do
B1 X khng cha A cng khng cha C.
V B1 nm trn cnh AC do X nm trn cnh AC.
t BC = a; CA = b; AB = c. p dng phng tch ca im A i
vi ng trn ta c: AB.AC1 = AX.AB1
28
bc
bc
; AB1 =
a+b
a+c
Do ta c:
AX =
AC1 .AB
bc
a+c
(a + c) c
=
.c.
=
AB1
a+b
bc
a+b
(a+c)a
b+c
c
a
b = AC = AX + CX = (a + c)
+
a+b b+c
hay
c
a
a
b
c
b
=
+
a+c
a+b b+c
b+c
a+c a+b
.c
BC
AC
AB
=
=
AC + AB
BA + BC
CA + CB
vi x, y, z l cc s nguyn dng.
(9 + 9 + 9)2
(4 + 4 + 8)2
(3 + 3 + 3)2
1=
; 2=
; 3=
9.9.9
4.4.8
3.3.3
4=
(2 + 2 + 4)2
(1 + 4 + 5)2
(1 + 2 + 3)2
; 5=
; 6=
2.2.4
1.4.5
1.2.3
(1 + 1 + 2)2
(1 + 1 + 1)2
8=
; 9=
1.1.2
1.1.1
29
(x+y+z)2
xyz
v x + y + z
V n l mt s nguyn nn x l c ca (x + y + z)2 do x l c ca
(y + z)2
t x0 =
(y+z)2
,
x
khi ta c
2
(y + z)2 y+z
+1
x
(x0 + y + z)2
x
=
=
2
(y+z)
x0 yz
yz
y+z
x
+1
yz
(x + y + z)2
=
=n
xyz
2
.c
x
x 6 y + z Chng minh tng t th ta cng c: y 6 x + z ; z 6 x + y
(B c chng minh)
2
Ta xt cc trng hp sau:
*) Trng hp 1: x = y > z = 1
Khi n = (2x+1)
x l c ca 2x + 1 x = 1 v n = 9
x2
*) Trng hp 2: x = y + 1 > z = 1
2
(2x)
4x
= x1
x 1 l c ca 4x x 1 l c ca 4
Khi n = x(x1)
x {2; 3; 5} n {8; 6; 5}
*) Trng hp 3: y + z > x > y > z > 1
Khi : yz (y + z) = (y 1) (z 1) 1 > 0
yz > y + z > x
Vy cc kt qu ca n cn tm l n {1; 2; 3; 4; 5; 6; 8; 9}
30
+) Vi n = 3 ta cn ch ra f (2, 3) = f (3, 2)
hay x21 + x13 + x32 = x31 + x12 + x23
.c
v tuyn ng
31
.c
Chng 6
.c
n 3 cc im ri rc A1 , A2 , , An Rn , nu f (A1 ) = f (A2 ) = =
f (An ) th cc im A1 , A2 , , An c gi l cc nh ca a gic li.
P (x) = a(z z0 )n vi a, z0 C v n N. Nu A1 , A2 , , An l
cc im ri rc trong R2 sao cho f (A1 ) = f (A2 ) = = f (An ) th
A1 , A2 , , An nm trn ng trn vi tm l (Re(z0 ), Im(z0 )) v bn
q
knh l n |f (A
, suy ra cc im l cc nh ca mt a gic li.
1 )|
Ngc li, ta gi s rng khng phi tt c cc nghim ca P l bng
nhau, khi P (x) c dng:
33
ZZ3
Zs1
.c
a2 = e2 = 2 v b1 = d2 = 1, v do vy vi n 2 :
an+1 = en + dn , bn+1 = en
en+1 = an + bn , dn+1 = an
Ta cn tm an + bn + dn + en vi n 2. Ta c: a2 = e2 v b2 = d2 ;
bng quy np ta c an = en v bn = dn n 2. Do vy vi n, ta c:
an+2 = en+1 + dn+1 = an+1 + bn+1 = an+1 + en = an+1 + an
34
.c
|P N | |P N | |2P |
n1
)
2(1 + 2 + +
2
n1 n1
n2 1
.(
+ 1) =
2
2
4
a(a 1)(a 2)
a
=
3
6
3
Li gii: Ta thy rng: n + Cm
> 2m + 1 vi m ln hn gi tr N, bi
v v tri l bc 3 vi h s cao nht dng trong khi v phi l tuyn
tnh vi m.
3
= m(m1)(m2)
Nu m 0(mod4), th Cm
l chn bi v t s chia ht
6
3
l
cho 4 cn mu s th khng.Nu m 3(mod4) th Cm
= m(m1)(m2)
6
l bi v c t s v mu s u chia ht cho 2 nhng khng chia ht
3
cho 4. Do vy ta chn m > maxk, N sao cho n + Cm
l s l.
35
3
3
3
3
Ta vit: 2a+1 = n+Cm
> 2m+1. Ta thy rng:(Ca+3
Ca+2
)(Ca+1
3
2
2
Ca ) = Ca+2 Ca = 2a + 1. Do vy
m
a
a+1
a+2
a+3
m
=
+
=
n = (2a + 1)
3
3
3
3
3
3
.
3
Chng
.c
gic u.
Ta ch ra rng 4ABC
= 4A1 B1 C1 . Cc ng thng AB,BC, CA chia
mt phng thnh 7 phn. Gi DA gm cc phn do tam gic chia m
nhn BC lm bin v cc phn c to ra ti phn to ra cc nh
B v C. Tng t ta nh ngha cho DB v DC . Bi v a gic cho
l li, nn mi hoc nm trong 1 phn hoc trng vi A, B, C.
Nu 2 im bt k trong A1 , B1 , C1 , gi s l A1 , B1 nm trong min
DX , th A1 XB1 < 3 . Do vy, max{A1 X, XB1 } > A1 B1 , mu thun
vi A1 B1 l ln nht.
Hn na, khng c hai im trong A1 , B1 , C1 trong cng 1 phn. By
gi ta gi s rng mt trong cc im A1 , B1 , C1 ( gi s l A1 ) nm
trn 1 phn(gi s l DA ). Bi v min{A1 B, A1 C} BC, ta c
36
AB = A1 B1 . iu ny l khng th xy ra nu c hn 3 im trong mt
phng th hon ton khng c tnh cht ny. Do vy n=3
.6.28.Chng minh rng tn ti v hn b gm 4 s nguyn dng(x, y, z, t)
.c
x3 + y 3 + z 2 = t4
tc l
37
m1
+ 1)
}
().
ch s
.c
1 |011{z
1}
ch s
38
.c
Chng 7
thi olympic Nc Nga
m
.c
40
\ =
V L l im i xng ca K qua ng thng MN nn ta c: MLN
2 v LM = LN. Do LMN OCA
.c
41
Ta c 3 chu trnh:
.c
chia ht cho 3
Do tn ti 1 trong 3 chu trnh trn c di khng chia ht cho 3.
13
13
x2 < ... < xn < 1 v x13
1 + x2 + ... + xn = x1 + x2 + ... + xn . Chng
13
13
minh rng: x13
1 y1 + x2 y2 + ... + xn yn < x1 y1 + x2 y2 + ... + xn yn vi mi
n
P
j=1
f (xj ) =
i1
P
f (xj ) > 0
j=1
42
= y1
n
P
i=1
n
P
i=2
f (xi ) +
n
P
i=2
xi yi
n
X
x13
i yi
i=1
n
X
yi f (xi )
i=1
.c
im ca R0 Q v HC.
H ng vung gc t M ti AB, ct HA ti U v h ng vung
gc t M ti BC ct HC ti V .
\
V P SH, HT Q c cc cnh tng ng song song v P[
SH = HT
Q
Do :
P HA QHC
HP
HC
2MU
MU
HV
HT
=
=
=
=
=
HS
HQ
HA
2MV
MV
HU
thng hng
\
\ l ng
Ta li s dng gi thit P HA QHC, ta c HP
B, HQB
\
\
d v chng cng ph vi hai gc HP
A, HQC.
\
\0 .
Nh vy, BP = BQ v BR0 P BR0 Q nn P
BR0 = QBR
43
[
= BQR
.7.36.C 5 vin ngc c trng lng khc nhau. Oleg bit c trng lng
ca tng vin. Vi mi vin ngc x k hiu m (x) l trng lng ca
n. Dmitrii c gng xc nh trng lng ln nht ca cc vin ngc
. Anh ta c php chn 3 vin A, B, C v hi Oleg rng: "C phi
m (A) < m (B) < m (C) khng?". Oleg ch tr li "ng" hoc "Sai".
Hi Dimitrii c th xc nh c trng lng ln nht sau 9 cu hi
hay khng?
Li gii: Chng ta s ch ra rng Dimitrii s khng th xc nh c
khi lng vin ngc ln nht sau 9 cu hi.
.c
vi i = 1, 2, ..., 8
rng c 5! = 120 cch ly c vin ngc c trng lng ln
nht. Sau vi 3 vin ngc A, B, C bt k, ng 16 vin ngc c th c
44
.c
Chng 8
.c
46
.c
pS
(4).
pS
(p) = 2
pS
(p 1) = 2 3|s| (mod5)
47
.c
n2 +2n
4
k
ln
nht
l
bng
k
=
m(n
+
1
m)
(n
+
1)
2
j
k
cha m0 m m0 = 2
n
.8.40.Cho
hm F : N N tho mn
f (1) = 0
Tnh f(2000).
k
2
l mt gi tr place ca n.
48
.c
Do v phi bng: 2k k2 + a + 2k
Cn i vi v tri: v a < 2k , b < 2k
+ b + 2k = 2k+1
k+1
2
+a+b
(2)
.
cng2k+1 k+1
2
V th g(a + b + 2k+1 ) g(a + b) bng v phi, ta chng minh c
TH2: n-j c s k t nhiu hn j
Gi s n-j c k +1 k t v a = n j 2k . Ta cn CM rng: g(a +
j + 2k ) g(a + 2k ) + g(j) + j. Ta bit theo gi thit:g(a + j)
g(a) + g(j) + min {a, j} .
49
k
2
+a+j
k
2
+ 2k > 2 k
k
2
+ max {a, j}
t 2k l lu tha ln nht ca 2 nh hn n v t j = n 2k th
g(n) = g(n 2k) + g(2k ) = g(n j) + n 2k = j
.c
Chng 9
thi olympic Th Nh K
.c
51
thi olympic Th Nh K
c z 3 + w 3 0 nu v ch nu w bng r1 z, r2 z hay r3 z. Do vy c
109 cp (z, w) z 3 + w 3 0, mi cp z = 0 v 3 cp z = z0
x2 + y 2 z 3 + w 3 0.
Vi mi cp trong 372 109 cp (z, w) z 3 + w 3 0 c chnh xc 36
.c
1
2
1
+
=
AC AD
AB
PC
AC
BC
=
=
BD
PD
AD
AC AB
AB AD
iu ny tng ng vi ng thc cn chng minh.
52
.c
khi m 0 l
m=1
p
X
.
Li gii: Cho H l trc tm ca tam gic ABC v X, Y, Z ln lt l
trung im ca AH, BH, CH. Bi ng trn ngoi tip ca tam gic
53
thi olympic Th Nh K
AH =
.c
minh tng ng vi
3
cos + cos + cos .
2
(x y)2 x2 + y 2
x2 + y 2
+
2
2
2
54
.c
x 2908 3x2
y=
2
2908 3x2 2908 vi 46 < 2908 3x2 < 54. Kim chng nhng kh
(13, 18) hoc (18, 13) di bin i (x, y) 7 (y, y x), c ngha tt
c cc nghim ti x2 xy + y 2 = 727 l:
(13, 18), (18, 31), (31, 13), (13, 18), (18, 31), (31, 13),
(18, 13), (13, 31), (31, 18), (18, 13), (13, 31), (31, 18).
.9.46.Cho tam gic ABC, cc ng phn gic trong v ngoi ca gc A ln
lt ct ng thng BC ti D v E. Cho F l mt im ( khc im
A) ng thng AC tip xc vi ng trn c ng knh DE.
55
thi olympic Th Nh K
.c
56
f (t) = a2 + (t + c2 b2 + t2 )2 c2 + t2
Khi :
f (0) = a2 + c2 b2 c2 0
p
BC =
a2
+ (t0 +
.c
c2 + t20
57
thi olympic Th Nh K
.c
.9.49.Cho f : R R l mt hm tha mn :
|f (x + y) f (x) f (y)| 1
x, y R.
Li gii: Ta cho hm
f (2n x)
g(x) = lim
n
2n
tha mn iu kin u bi. Vic trc tin cn lm l ch ra rng tn
ti vi mi x. Thc t ta c th chng minh c iu ny v ng thi
cng chng minh c
|f (x) g(x)| 1
58
2m+1
2m 2m+1
Vi bt k x xc nh no, xem xt tng v hn:
X
f (2m+1 x) f (2m x)
m+1
2
2m
m=0
.c
n
2m+1
2m
m=0
n+1
Gi ta c th ly ra hng s f(x) t
f (2n+1x)
lim
f (x)
n
2n+1
Suy ra gii hn trong biu thc cui cng ny hi t v ngu nhin n
cng chnh l gii hn ta mun dng xc nh g(x). Hn na, ta thy
phn trn rng lng cui cng ln nht bng 1, v vy ta c:
|g(x) f (x)| 1
Tip tc thy rng g(x + y) = g(x) + g(y)vi mi x, y. Thy rng:
f (2n x)
2n y
f (2n (x + y))
lim
lim
n
n 2n
n
2n
2n
n
n
n
f (2 (x + y)) f (2 x) f (2 y)
= lim
n
2n
59
thi olympic Th Nh K
Theo iu kin cho,
|f (2n (x + y)) f (2n x) f (2n y)| 1
.c
Nguyn Hu in
.c
(Tp 3)
33 THI V LI GII
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi Olympic, m
cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX. ph v cc bn ham
.c
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
26
20
30
34
40
.c
Li ni u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
Chng 1
.c
.c
hn
B 3: Cch chi ti u (t tin pht nht) s c t hn 5 chui
Gi s tn ti 1 cch chi ti u c 5 chui tr ln. Gi thit rng qun
Li gii: p n: m = 3.
Cho hai tha s v tri ca phng trnh bng 0 ta nhn c hai
phng trnh a thc. t nht mt trong cc phng trnh ny phi
nghim ng vi gi tr x no x l nghim ca phng trnh ban
u. Nhng phng trnh ny c th vit di dng (x m)2 = 5m2 + 4
.c
ca bi ton.
Xt trng hp th ba, gi r l nghim ca phng trnh th xr l mt
ng trn i xng vi ng trn ngoi tip tam gic ABC qua BC. C
.c
B 2
= 3 , theo nh l Menelaus
c iu phi chng minh. Tng t, nu M
AB
[BOC]
[BOC]
BO
B
BO
= 67 , do [BN C] = BN
= 67 . Suy ra [ABC] = 67 CN
= 72 . (b) M
= 31 th
ta c BN
CA
AB
pi v O
= P[
MONA l mt t gic ni tip do A=
OQ = 2
. Do
3
3
MB
[
\
\
\
[
\
= 1 v
AOB=AOM+MOB=ANM +P OQ = ANM + . Nhng
3
AN
= 31
AC
AB
[
\
ta c ANM = 6 v AOB = 2 .
.1.3. Cho f (x) = x2 2ax a2 43 . Tm tt c cc gi tr ca a |f (x)| 1
vi mi x [0; 1].
Li gii: p n: 21 a 42 .
th ca f(x) l mt parabol c im cc tiu (c ngha l h s a
m) v nh l (a;f(a)). T f (0) = a2 43 ta c |a| 21 f (0) 1.
ra khi 0 < a 42 .
2
1 X u(k)
2
.
n
2 k=1 k
3
.c
2
n1 ni1
X
2
1
1 X u(k)
= n+
.
n
2 k=1 k
4
2n+i
i=0
2
1 X u(k)
2
2
= 4n + (1 4n ) > .
n
2 k=1 k
3
3
z 3 = 2x 1.
(x3 +1)
2
>
(y 3 +1)
2
10
1 + 5 1 5
x = y = z = t, t 1,
.
,
2
2
.1.6. Tm s t nhin a nh nht phng trnh sau c mt nghim thc:
x
3x
+2=0
cos
+
cos2 (a x) 2 cos (a x) + cos
2a
2a 3
Li gii: Li gii: Gi tr nh nht ca a l 6. Phng trnh tha mn
.c
cos x
+
= 1 th x
+ 3 = 2k vi gi tr k nguyn v nhn hai v
2a
3
2a
ta c 3x 4a (mod12a). Khi th nu cos x
+ 3 = 1 th
vi 6a
2a
x
+ 3 = (2k + 1) v nhn hai v vi 6a
ta c 3x 4a (mod12a).
2a
Chng 2
.c
l bng nhau.
Li gii:
12
Q
0
M1
M0
O1
M 02
M2
O
M
M1
O2
.c
O ln lt l trung im ca cc on thng: M1 M2 , M1 M2 v O1 O2 .
m2 o2
1 o1
Ta cng t z = m
= m
sao cho php nhn bi z l php quay
0 o
m0 o1
2
1
1
m1 + m2
= (o1 + z(m01 o1 )) + (o2 + z(m02 o2 )) = o + z(m0 o)
2
2
2
m=
QM1 M2 = QP M2 = QP O2 = QO1 O2
q o1
(q m1 ) (q o1 )
o1 m1
o1 m01
=
=
=
q o2
(q m2 ) (q o2 )
o2 m2
o2 m02
Q l im c nh khng ph thuc vo v tr ca M1 v M2 .
13
.c
Z
Tht vy: p dng bt ng thc tam gic cho cc gc ta thy rng:
XY Z + Y ZW + ZW X + W XY
< (ZY W +W Y X)+Y ZW +(XW Y +Y W Z)+W XY
AC
= sinADC
2R
( do nh l hm sin).
Do hai gc bt k i din vi cng mt cnh hoc bng nhau hoc
b nhau.
Hn na, rng nu XZ v Y W l hai cnh i ca t din XYZW
th suy ra (XY Z + ZW X + (Y ZW W XY < 2)) nn khng
th c trng hp hai gc i din vi cng mt cnh XZ v vi cnh
14
B
D
.c
= ABC + CDA
=
15
.c
= 3
= 2.
16
R
P
H
Q
E
F
V iu kin c tnh cht i xng nn ta ch cn chng minh ABKQ
.c
l ni tip ng trn.
Chng ta s dng gc c hng modulo . Gi R l giao im ca
BP R = BAP + P BA = AQP + P QB
= AP T + P EB = RP E + P ER
= P RB
Do tam gic BP R l tam gic cn vi BP = P R suy ra R = K.
l iu chng ta cn chng minh.
.2.10.Cho a, b, c l cc s nguyn dng i mt ngyn t cng nhau. Mt
s nguyn n c gi l stubborn nu n khng c biu din di
17
dng:
n = bcx + cay + abz
vi x, y, z l cc s ngyun dng bt k. Hy xc nh qua hm s ca
a, b v c s lng cc s nguyn stubborn .
Li gii: Chng ta c th khng nh c rng bt k s ngyun n no
u c th biu din di dng n = bcx + cay + abz trong x, y, z l
cc s nguyn v 0 < y b; 0 < z c cn x c th m. Tht vy,v a
v bc nguyn t cng nhau nn ta c th vit: n = an0 + bcx0 vi n0 , x0
l cc s nguyn. v b v c l nguyn t cng nhau nn n0 = cy0 + bz0 vi
y0 , z0 l cc s nguyn. Do n = bcx0 = cay0 + abz0 . Chn s nguyn
, sao cho 0 < y0 + b b v 0 < z0 + c c, khi ta c :
.c
2abc < bcx + cay + abz bcx + cab + abc = bcx + 2abc
khng l stubborn.
iu kin cn: Gi s rng n l stubborn v biu din f (n) =
18
.c
.2.11.
bc + ca + ab 1 +
1
(a) Nu f (x) < 22000 vi mi x < 22000
, chng minh rng f (x)
r 1r
xa
vi mi x > 0.
(b) Xy dng mt hm f : R+ R ( khng cn tho mn iu
xr a1r
(x/a)r a1r
Gi s ngc li tc l tn ti x0 sao cho f (x0 ) > xo r a1r . t xn =
(*)
x0
an
n)
2
v n = xfr(x
1r vi n 0, suy ra 0 > 1. T (*) ta c:n+1 n vi
na
n
n 0, v bng quy np ta chng minh c rng: n 20 vi n 0.
n
Chng ta s s dng iu ny ngay sau y, rng mi n 20 l
f (xn )
axrn
axrn
ar
19
Vi mi n 0.
n
Ta thy lun tn ti N sao cho 2ar < 20 n vi mi n > N.
)
2 hay tng ng (
Vi tt c cc gi tr n nh vy th ta c: f f(x(xn+1
n)
do f (xn ) l dng) f (xn+1 ) 2f (xn ). Cho nn f (x) 22000 ( vi n
1
ln), nhng cng vi n ln th ta li c xn = axn0 < 22000
. iu ny tri
r 1r
vi gi thit tc iu gi s l sai. Do f (x) x a
vi mi x > 0.
.c
l iu cn chng minh.
Chng 3
thi olympic Chu Thi
100
P
i=0
x3i
13xi +3x2i
.c
.3.12.Tnh tng S =
Bnh Dng
vi xi =
i
100
i = 1, 101
x
x
Ta c th t f (x) = 13x+3x
x
2 = x3 +(1x)3
Cho x = xi , x = 1 xi = x101i v thm 2 phng trnh h qu ta tm
ra:f (xi ) = f (x101i ) = 1. V th
101
X
S=
i=0
f (xi ) =
50
X
(f (xi ) + f (x101i )) = 51
i=0
21
9
X
k = x + y + z + 45
k=1
3S2 = x + y + z +
9
X
k 2 = x2 + y 2 + z 2 + 285
k=1
.c
Min 72 + 92 , 72 + 52 + 82 > 126
ca BC l m(b+c)
.
bc
V P NAN v x-to ca P l 1, v P thuc ng thng AB(ng
thng y = mx) nn ta c P = (1, m). Do phng trnh ca OP
22
dc
ca
P
Q
l
= m(b+c)
. M
P N, ta c Q 1; m(bc)
b+c
m2 +11
1 l dc ca BC nn QOBC.
Cch 2. Gi , , l s o cc gc CAB, ABC, BCA v y =
.c
sin y+sin z
sin ysin z
sin sin
.
sin +sin
Suy ra:
sin .BM/AM
sin y
sin
=
=
sin z
sin
sin .CM/AM
Cho u, v trong khong (0; /2), ch rng
sin(u + v)cos(u v)
sin(2u) + sin(2v)
tan(u + v)
=
=
tan(u v)
sin(u v)cos(u + v)
sin(2u) sin(2v)
Cho (u, v) = (y/2, z/2) ; (u, v) = /2, /2 trong ng thc ny ta tm
ra:
tan /2 + /2
tan (/2)
tan (y/2 + z/2)
cot (/2)
=
=
=
tan (y/2 z/2)
tan (y/2 z/2)
tan /2 /2
tan /2 /2
Nu > th x = y/2
so snh biu
z/2
thc cui cng vi
(*), ta c: tan OQN = tan /2 /2 /2 . ta c: OQN, /2
/ /
(0; /2) v t 7 tan t l n nh, v th OQN =
2 2
/ / /
2
2
2 OQAB .
Chng minh tng t nu >
23
nn
< ak < nn
n+1
n
P
Bt ng thc bn phi tho mn do nn =
am > ak . chng minh
m=0
m=0
k=0
.c
k m (n k)nm
am
=
am+1
Tht vy,
minh
ta chng
m+1
k m+1 (n k)nm1
nk m+1
.
nm k
chnh quy ?.
24
php.
By gi ta gi s rng n > 2, xt trng hp ny ta s a ra vi k
.c
25
.c
Chng 4
.c
hp nh nh sau:
1) 5n 2m = 1; v 5n , 2m 6= 0(mod3),ta c : 2m 1(mod3) v 5n
27
N = 200 ; 2000.
.4.18.Tm cc s nguyn n 5,sao cho ta c th s dng mu t nh a gic
n-nh bi 6 mu m 5 nh lin tip nhau c mu khc nhau ?
Li gii: Ta gi cc mu l a, b, c, d, e, f . Biu th S1 bi dy a, b, c, d, e
v S2 bi dy a, b, c, d, e, f . Nu n > 0, ta c th biu din di dng
5x + 6y vi x; y 0, khi n tho mn cc iu kin sau: x lin vi
.c
trong.
28
[ = A\
[
\
[
\
CA.(ii)ABC
o Bo Co , BCA = Bo Co Ao v CAB = Co Ao Bo . Tm qu
tch tm ng trn ngoi tip tam gic ABC.
Li gii: Ta c t nht mt tam gic ABC tn ti, v d ta xt tam
gic Ao Bo Co gia tam gic ABC.
Gi tam gic Ao Bo Co c ng trn ngoi tip w, tm O. Gi s tam
gic ABC tho mn cc iu kin ca bi ton. V A v Ao nm 2
[
pha ca cnh BC, v C\
o Ao Bo = CAB. V vy, ng trn ngoi tip
tm O1 ca tam gic Bo Co A phi i xng vi O qua Bo Co . Tng t
ta xt vi ng trn ngoi tip tm O2 v O3 ca tam gic Ao Co B v
Ao Bo C. Ta c t gic OBo O1 Co l hnh thoi sao cho O1 = bo + co.Tng
t,ta c:O2 = ao + co
.c
29
.c
tho mn yu cu bi ton.
1
48
a l
Chng 5
.c
Chn bi v i sao cho bj1 < bj2 |xj1 | < |xj2 | v j xj > 0, j, j1 , j2 . Gi
thit rng 1 i n. Sp xp b1 , b2 , ..., bi theo bc tng dn thu c
bk1 , bk2 , ..., bki . Bng cch xy dng, dy cc du hiu k1 , k2 , ..., ki xen
k nhau, v ki = i . V vy :
31
j bj = i bki bki1 + bki2 bki3 + ... bk1 .
Biu thc trong ngoc l tng ca bk/2c biu thc dng ca cc hnh
thc bkj+1 bkj v c th cng thm vo mt s hng bk1 . V vy,
Pi
j=1 j bj c cng du hiu vi i vi mi i, pcm.
.c
(x, y)
=
2 3
2 3
1
= xy
12
(b d) + (a c)
0
0
+ s1 s3
2
(b d) (a c)
0
0
+ s2 s4 ,
|b d| |a c|
4
0
0
0
0
, s1 s3 s2 s4 ,
32
i
1h 0
0
0
0
s1 (b a) s3 (c d) + (b c) s2 (a d) s4 ,
2
i
1h 0
0
0
0
s1 (c d) s3 (b a) + (a d) s2 (b c) s4 .
2
1
4
1
(CA2 BD2 ).
hay 12
i vi biu thc th t,
.c
trong khi
.
s1 (c d) = AB 2 3 (CD) cos (/2 + (a b, c d))
.
0
0
s3 (b a) = s3 (a b) = CD 2 3 (AB) cos (/2 + (c d, a b)) .
Tng ca cc argument ca 2 csin l :
+ ( (a b, c d) + (c d, a b)) = 3,
Vi ng rng gi tr ca mi csin l ph nh ca ci khc. Do , s1
0
v s3 trong biu thc 4 trit tiu ln nhau bn ngoi. Tng t, cng
0
lm nh vy vi s2 v s4 .
1
V th, ton b tch v hng bng 14 12
(BD2 AC 2 ). V
S1 S3 S2 S4 khi v ch khi tch v hng ny bng 0, S1 S3 S2 S4
0
BD = AC, pcm.
33
.c
= |a + c b d|2 0
Chng 6
thi olympic Petecbua
m
.6.25.Cho AA1 , BB1 , CC1 l ng cao ca tam gic nhn ABC. Hai im
.c
Li gii: Gi im K1 v L1 l im gia ca C2 B1 v A2 B1 do K1
nm trn ng AA1 v L1 nm trn ng thng CC1 . D dng chng
minh c ng cao AA1 ca tam gic ABC l ng phn gic ca
35
.c
i vi cc s nguyn
Quan st thy rng min{Cx2i , Cx2j } 6 2xyxxy
4
dng l x v y, bi v nu x 6 y th cnh bn tay tri ti a l
x(x1)
2
1
[x(y 1) + y(x 1)]. Do
4
P
P
x +x
2x x )
l 16i6j6n i4 j 16i6j6n i 4 j
P
2525 14 ( ni=1 x2i + 100n)
36
trung bnh hnh s hc, ta thy rng biu thc t cui cngq
ny ti a
100
1 s2
n) =
l bng 2525 4 ( n +100n) = 252525( n +n) > 252525.2 ( 100
n
2025 Nh bi yu cu
b2 +a
a2 +b
v b2 + a
. Chng
b, Cho a v b l cc s nguyn dng ln hn 1tho mn ab 2+a1
+b1
2
minh rng b + a 1 c t nht hai tha s nguyn t khc nhau.
Li gii:
a, Chng ta chng minh rng ch c cp nh vy l (a, b) = (5, 2). Nu
a+1
(b = 1), th aa+1
2 +1 dn n a(a+1)(a2 +1) = a 1. Do vy a=1 khng a
ra li gii khi a, b c a ra yu cu khc bit. V vy tng b>1, v
.c
b +a
2
2
chng ta c (b+1)(b
2 b+1) . Mi b+1 v b b + 1 t hn b + a, v vy c
hai u khng chia ht cho b2 + a. V b2 + a = pm l lu tha ca p,
37
chng ta phi c
a 6 b v a 6= b l gi thit a<b. Mt khc, v ba2+a1
+b1
2
2
0 6 (a + b 1) (b + a 1) = (a b)(a + b 1). V vy a > b nh l
mt mu thun .
.c
Li gii:
Cng ty hng khng th hai chin thng. Xem xt tnh hung khi
38
th |c2 c1| > D v 12 (c1 + c2) khng nm trong mt trong hai khong
cch. Do vy c hai a thc u khng m ti 21 (c1 + c2) nhng im
ny khi tng s a thc p t c gi tr nh nht ca n - mu thun
.c
39
.c
Chng 7
.7.31.Cho hai ng trn ct nhau (C1 ) v (C2 )c mt tip tuyn chung tip
xc (C1 ) ti P, tip xc (C2 ) ti Q. hai ng trn ny ct nhau ti M
.c
v N. Chng minh rng tam gic MNP v tam gic MNQ c cng din
tch.
1
\
MN(XQsinMXQ)
2
41
.c
[3] Nguyn Hu in, Phng php Quy np ton hc, NXBGD, 2000.
.c
[4] Nguyn Hu in, Nhng phng php in hnh trong gii ton ph
[5] Nguyn Hu in, Nhng phng php gii bi ton cc tr trong hnh
[6] Nguyn Hu in, Sng to trong gii ton ph thng, NXBGD, 2002.
Nguyn Hu in
.c
(Tp 4)
51 THI V LI GII
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi Olympic, m
cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX. ph v cc bn ham
hc ton ti thu thp v gom li thnh cc sch in t, cc bn c th tham
kho. Mi tp ti s gom khong 51 bi vi li gii.
.c
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
17
21
24
28
.c
Li ni u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31
37
Chng 1
thi olympic Austria
.c
Li gii: Ta cng hai phng trnh trn cho nhau. Sau khi rt gn v a v
Chng ta li tr hai phng trnh cho nhau, tr phng trnh th hai cho
phng trnh th nht v nhm li, ta c:
xy(y x) + 6(x y) + (x + y)(x y) =
xy(x y) + (y x)
(x y)(xy + 6 + (x + y) xy + 1) =
(x y)(x + y 2xy + 7) =
li cc s hng v tha s)
(x 12 )(y 21 ) = 15
4
.c
(a b)2 = 1 a b = 1
V t phng trnh (5) chng ta c a+b = 0,v cng vi phng trnh (7)by gi
(3, 2).
. Nu k = 2 th an = n2 . Trc tin,
Li gii: Chng ta c an = n(2+(n1)k)
2
ch rng a1 1(modk). Do , vi tt c n, an n(modk), v s nguyn
\ v
.1.4. Cho hnh bnh hnh ABCD, mt ng trn ni tip trong gc BAD
nm hon ton trong hnh bnh hnh. Tng t, mt ng trn ni tip trong
\ nm hon ton trong hnh bnh hnh sao cho 2 ng trn tip
gc BCD
xc. Hy tm qu tch cc tip im ca 2 ng trn khi chng thay i.
\ sao cho
Li gii: Gi s K1 l ng trn ln nht ni tip trong gc BAD
.c
ct ng thng AC ti 2 im v gi s im xa C hn l P2 . Khi , qu
Nhng I1 X = I1 T1 v I2 X = I2 T2 . Do vy
I1 X
I2 X
=
AI1
CT2
.c
ca cc on AP1 v CP2 .
Chng 2
.c
x2 2mx 4(m2 + 1) x2 4x 2m(m2 + 1) = 0
Li gii: p n: m = 3.
Cho hai tha s v tri ca phng trnh bng 0 ta nhn c hai phng
trnh a thc. t nht mt trong cc phng trnh ny phi nghim ng vi
10
.c
vi ng trn ngoi tip tam gic ABC qua BC. C nhiu nht hai im O
trn ng trn ny v nm trong tam gic ABC t l khong cch t O
ti BC v t A ti BC bng 27 , t l ny cng l t l din tch ca cc tam
B 1
gic OBC v ABC. V vy ta ch ra rng M
= 3 hoc 32 tng ng vi cc
AB
v tr ca im O, v khng c t l no khc (tc l khng c hai im M cho
B
= 31 th AN
= 13 , p dng nh l Menelaus cho
cng mt im O. Nu M
AB
AC
[BOC]
BO
= 43 , do [BN
= BO = 73 . Suy
tam gic ABN v ng thng CM, ta c ON
C] BN
B 2
= 3 CN = 72 v ta c iu phi chng minh. Tng t, nu M
= 3 , theo
ra [BOC]
[ABC] 7 CA
AB
nh l Menelaus ta c
BO
= 67 ,
BN
do
[BOC]
= BO = 67 .
[BN C] BN
Suy ra
[BOC] 6 CN
=
= 72 .
[ABC] 7 CA
(b)
11
pi v O
= P[
th MONA l mt t gic ni tip do A=
OQ = 2
. Do
3
3
M
B
1
AN
[ AOM+
\ MOB=
\ ANM
\ +P[
\ + . Nhng
= 3 v AC = 31
AOB=
OQ = ANM
3
AB
\ = v
nn d dng thy c N l hnh chiu ca M trn AC. V vy ANM
MB 1
=3
AB
Li gii: p n: 12 a 42 .
th ca f(x) l mt parabol c im cc tiu (c ngha l h s a m) v
.c
2
.
4
2
1 X u(k)
2
.
n
2 k=1 k
3
2
n1 ni1
X
1 X u(k)
2
1
= n+
.
n
2 k=1 k
4
2n+i
i=0
2
1 X u(k)
2
2
= 4n + (1 4n ) > .
n
2 k=1 k
3
3
12
z 3 = 2x 1.
1 + 5 1 5
.
,
x = y = z = t, t 1,
2
2
.c
x
Chng 3
thi olympic Canada
.c
Do , vi mi s nguyn t p, ta c
f (x, p) = f (5!, p)
f (y, p) = f (50!, p)
f (y, p) = f (5!, p)
f (x, p) = f (50!, p)
14
1
44
1997
1998
Li gii: t p = 21 . 34 . ... . 1998
v q = 23 . 54 . ... . 1999
. Ch rng p < q, v vy
=
p2 < pq = 12 . 32 . ... . 1998
1999
1
.
1999
Do ,
p<
1
1999
1
2
1998
1998!
1998
2 = 2
999
(999!.2 )
999
p>
1998
1998
< 1999
1998
999
1
1999
Do
+ ... +
1998
21998 =
ng thi
.c
p=
1
44
Li c
<
[ + COD
\ = .
.3.14.Cho O l mt im nm trong t gic ABCD sao cho AOB
\ = ODC.
\
Chng minh rng OBC
15
n
P
k=0
k=0
k=1
(1)k k
(1)k k
n+4
k
n+4
1
n+4
1
n+4
(1 1)n+3 = 0
k=1
k+4
n+4
k
n+4
P
k=0
(1)k
n+4
k
3 (1 1)n+4
n+3
n+4
P
(1)k
k1
k=4
n+4
n+4
P
(1)k (k 3)
n+4
(1)k (k 3)
n+4
P
n+4
P
k=0
v
n+4
P
k+1
(1)k (n+1)(n+2)(n+3)(n+4)
1
(n+1)(n+2)(n+3)(n+4)
k=0
(1)
(k+2)(k+3)(k+4)
.c
n
P
k=0
(1)k
k 3 +9k 2 +26k+24
n
P
Do
n+4
P
k=4
(1)k (k 3)
3
P
k=0
= 3
n+4
k
(1)k (k 3)
n+4
0
n+4
k
n+4
1
n+4
2
(n+1)(n+2)
2
16
.c
1
2 (n + 3) (n + 4)
Chng 4
.c
n
318 3 + 3(1996 n)
3
h
i
Do gi tr cui cng ny phi nm trong min 13 ; 3 nn
1 318x3 + n 3x(1996 n) 3
tng ng vi
1 4n 6942 3
c duy nht mt s nguyn n = 1736 tha mn.
Khi , gi tr cui cng l
2
3
v gi tr ln nht cn tm l:
4
1736x36 + 260x36 + ( )6
3
18
\
P\
Ak Bk = P D\
k+1 Ak+1 = P Ck+2 Dk+2
.c
\
P B\
k+3 Ck+3 = P Ak+4 Bk+4
Mt khc, ta cng c P\
Bk Ak =P B\
k+1 Ak+1 v tng t nh vy cho cc gc
cn li.
c gn cho
3n(3n+1)
2
trong ta i hi phi
va l bi ca 6n v 9.
V th, n phi l bi ca 3 ng d vi 1 theo mddun4.
Ta s ch ra rng tn ti s sp xp cho n = 9m .
Vi n = 9 ta c s sp xp sau:
19
16 17 10 15 26 19
24
21 23
25
12 14
16
13 18
11 22 27 20
ai+(j1)m = aj + (m 1)aj (1 j m, 1 j n)
v tng t cho bi , ci .
.4.19. Cho ABCD l mt t gic ni tip. Cc ng thng AB v CD ct
nhau ti P . Cc ng thng AD v BC ct nhau ti Q. Gi E v F l giao
.c
C
Li gii: Gi X 0 l tip tuyn ca ng trn ti im X nm trn ng
trn.
chng minh P, E, F thng hng ta chng minh cc im cc ca n trng
nhau.
Cc tip tuyn E 0 v F 0 ti cc im E v F ct nhau ti Q. Do P l giao ca
AB v CD nn im cc ca P l ng thng i qua giao im ca A0 giao
vi B 0 v C 0 giao vi D 0 .
20
.c
n
1)am vi mi nm.
Chng minh rng: an ma1 + ( m
t n = mk + r vi r{1, 2, ..., m} th
a +ar ma1
an kam +ar = nr
m m
(Do am ma1 v ar ra1 )
Chng 5
thi olympic Colombia
m
.c
Li gii: Gi 3 mu trn l A, B, C.
Gi an l s cch t mu ca 1 n dng u tin ca bng.
22
.c
ca s ng xu nga mu .
T s khc nhau v tnh chn, l ca s ng xu nga ca mi mu, chng ta
khng th kt thc nu khng c s nh nhau v tnh chn, l ca s ng xu
23
z
.
w
.c
x
y
x = (2k 1)(2( a + b)), y = (2k 1)2a , z = (2k 1)2( c + d), w = (2k 1)2c .
Khi
x y = (2k 1)(2b 1)(2a ), z w = (2k 1)(2d 1)(2c )
Chng 6
thi olympic Czech v Slovak
Repubulick
.c
a2 b2 (a b) = 8R3 sin2 sin2 (sin sin )
= 8R3 sin2 3 sin2 (sin 3 sin )
= 8R3 (sin 3 sin )2 (sin 3 + sin )
= 8R3 8 cos2 2 sin2 sin2 cos
= 8R3 sin2 1800 4 (sin )
= 8R3 sin2 (sin )
= bc2
25
.c
ln v ngc li).
t tn cc nh l 1, 2, ..., 2n + 1. Gi ai l s cc on mu xanh xut pht
P
t nh th i, gi bi l s ln mi nh c chn v B = bi . Khi chn nh
k th ak tr thnh 2n a ak ; mt khc, mi on t nh k ti mt nh
26
.6.28. Cho t din ABCD c chia thnh 5 khi a din li sao cho mi mt
ca t din ABCD l mt mt ca khi a din (khng c mt no b chia),
v hai khi a din bt k trong 5 khi a din hoc c mt nh chung, hoc
c mt cnh chung hoc c mt mt chung. Hi 5 khi a din c tng s mt
t nht l bao nhiu?
Li gii: Tng s mt nh nht l 22. Khng c khi a din no c chung
hai mt vi t din ABCD, nu khng, do tnh li ca khi a din nn n s
l ABCD. Do , c mt khi a din P khng c chung mt mt vi ABCD
v cc mt ca n nm bn trong t din ABCD. Do , mi mt ca P phi
l mt chung ca P vi mt khi a din khc, c ngha l P c chung t nht
3 mt vi mt trong nhng khi a din cn li. ng thi, bt k mt no
.c
k 0, m dy {k + an } ch cha mt s hu hn s nguyn t.
27
sin2 xn + cos2 x1
n
sin2 x1 + cos2 x2 sin2 x2 + cos2 x3
+
++
=
2
2
2
2
Du bng xy ra khi x1 = x2 = = xn =
\ = .
.6.31. Cho hnh bnh hnh ABCD m ABD l tam gic nhn, v BAD
4
Trn cc cnh ca hnh bnh hnh, ly cc im K thuc AB, L thuc BC, M
thuc CD, N thuc DA sao cho KLMN l t gic ni tip c bn knh bng
bn knh ng trn ngoi tip cc tam gic ANK v CLM. Tm qu tch cc
giao im ca ng cho ca t gic KLMN.
\ , KMN
\ , LKM
\ , LNM
\ trn ng trn
Li gii: Do cc cung cha cc KLN
\ , LCM
\ ln lt trn ng
ngoi tip t gic KLMN v cc cung cha KAN
.c
Chng 7
.c
29
s3
0 = 2s R2 s2
3s2 R2 /r 2 1
R 2 s2
s4 4R2 s2 + 4R4
9s2 R2 s2 r 2
=
R 2 s2
r2
Gii phng trnh ta c:
s2 =
3R2 + r 2 +
(9R2 r 2 ) (R2 r 2 )
6
n v ln mt mt phng.
Li gii: Nhn thy hnh chiu ca hnh lp phng l tng hnh chiu ca
.c
gc vi mt v mt phng chiu.
Nh vy nu cc tch l x, y, z th gi tr ln nht ca din tch hnh ca
chiu hnh lp phng bng gi tr ln nht ca tng x+y +z vi iu kin x2 +
p
y 2 +z 2 = 1. Mt khc, theo bt ng thc Cauchy-Shwarz 3 x2 + y 2 + z 2
(x + y + z). Du bng xy ra khi v ch khi x = y = z. Khi , gi tr ln nht
30
2
3
x 6 (x + y + z )1/ 6 31/ x
v do (x + y + z )1/ dn ti x. Vy chng ta c lim () =
0
c 23 , n
a2
p2
= 34 , dn n a2 + c2 = 2b2 .
.c
= b 23 , p = a 23 .
Kt hp vi gi thit ta c m =
Vy () l hng s khi tam gic ABC tha mn iu kin trn.
a
p
Chng 8
thi olympic c
.c
p + 1 = 2x2
p2 + 1 = 2y 2
c nghim x, y nguyn.
32
xa
Khi
= xa cot + xa + xa cot .
2R sin
=
1 + cot + cot
2R sin sin sin
=
sin sin + cos sin + cos sin
2R sin sin sin
=
sin sin + sin
xa
.c
2R sin = BC = BP + P Q + QC
33
thi olympic c
.c
Li gii:
34
Li gii: K hiu [C] l din tch ca cung trn C, v [S] l din tch ca hnh
vung S. Khng mt tnh tng qut c th coi E l giao im ca cc cung
.c
nn, IK = (2 2)AB. Do vy
2)
(3
E0
E
G
G0
I
H
A
2
2
1 X u(k)
.
2n k=1 k
3
35
thi olympic c
2
n1 ni1
X
1 X u(k)
1
2
= n+
.
n
2
k
4
2n+i
i=0
k=1
2
1 X u(k)
2
2
n
n
=
4
+
(1
4
)
>
.
2n k=1 k
3
3
y 3 = 2z 1
.c
z 3 = 2x 1.
x3 = 2y 1
1 + 5 1 5
.
,
x = y = z = t, t 1,
2
2
.8.43. nh ngha cc hm s
f (x) = x5 + 5x4 + 5x3 + 5x2 + 1
g(x) = x5 + 5x4 + 3x3 5x2 1.
Tm tt c cc s nguyn t p m tn ti s t nhin 0 x < p, sao cho c
f (x) v g(x) u chia ht cho p, v vi tng gi tr ca p, hy tm tt c cc
gi tr ca x tng ng.
36
Li gii: Ch rng
f (x) + g(x) = 2x3 (x + 1)(x + 4).
Nn nu p l c ca f (x) v g(x) th v p l s nguyn t nn p phi l c
ca t nht mt trong cc s sau 2, x, x + 1, x + 4. T f (0) = 1 v f (1) = 17
dn n p 6= 2. Hn na, p cng khng th l c ca x, v khi , f (x) 1
(mod p) l v l. Nu p l c ca x + 1 th f (x) 5 (mod p), ko theo, p l
.c
Chng 9
Li gii: Ta c:
.c
19972
Do 1997 l s nguyn t, nn ta c: x 1998 = 1; 1997; 19972. Vy c 6
gi tr (x, y) tha mn l
(x, y) = 1999, 19972 + 1996 , 1997, 19972 + 1996 ,
(3995, 3993) , (1, 1) 19972 + 1998, 1997 , 19972 + 1998, 195
\ = MCE
\ v
Li gii: T cc t gic ni tip MDBF v MDCE ta c MDE
\ + MBC
\ = hay BMC
\ = 5
\ = MBE
\ do F
\
MDF
DE = 2 MCB
6
6
M nm trn cung trn i qua B v C.
.9.46. Tm tt c cc a thc P (x) sao cho i vi mi x ta c :
(x 16) P (2x) = 16 (x 1) P (x) .
38
.c
a b = 2(a)1 (b 3) + a
(a b) c = 2m1 (b 3) + a c = 2m+n2 (c 3) + 2m1 (b 3) + a
a(b c) = a 2m1 (c 3) + b = 2m1 2n1 (c 3) + b 3 +a = (a b)c.
.9.49. Cho t gic li ABCD c mt ng trn ni tip. Nu
A=B=
2
, D = , BC = 1
3
2
39
BI AD
sin 150 sin 750
=
= 2 sin 150 .
BC AI
sin 1050 sin 450
.c
an+1
an
0 1 0 0 0
1 0 1 0 0 bn bn+1
0 1 0 1 0 cn = cn+1
0 0 1 0 1 dn dn+1
en+1
en
0 0 0 0 1
Gi A l ma trn vung trong biu thc . Ta tm gi tr ring ca ca A,
40
gi s Av = v vi v = (v1 , v2 , v3 , v4 , v5 ). Do
v2 = v1
v3 = v2 v1 = (2 1) v1
v4 = v3 v2 = (3 2) v1
v5 = v4 v3 = (4 32 + 1) v1
v v4 = v5 , do 5 33 + = 3 2. Gii pt ny ta c = 0, =
(1, 0, 1, 0, 1) , (1, 1, 0, 1, 1) , (1, 1, 0, 1, 1) , 1, 3, 2, 3, 1
v
2 3
1 2+ 3
x4 +
x5
(1, 1, 1, 1, 1) = x1
3
6
6
.c
V vy
2 3
999 2 +
3
2
=3
1, 3, 2, 3, 1
1, 3, 2, 3, 1
6
6
= 3499 , 2.3499 , 2.3499 , 2.3499 , 3499
V th kt qu ca bi ton l 8.3499 .
Nguyn Hu in
.c
49 THI V LI GII
(Tp 5)
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi Olympic,
m cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX. ph v cc bn
ham hc ton ti thu thp v gom li thnh cc sch in t, cc bn c th
tham kho. Mi tp ti s gom khong 51 bi vi li gii.
.c
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
15
22
25
30
.c
Li ni u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
Chng 1
thi olympic Hy Lp
.c
[+[
[ + DAP
[
f ( P) = ABP
BCP + CDP
Li gii:
m
n
v
C
B
t cc nh ca hnh vung tng ng vi cc gi tr 1, i, -1, -i trong mt
phng v coi P l s phc z. Khi f(P) l argument ca s phc z tho mn
z4 1
z1 zi z+1 z+1
=
i + 1 1 i i + 1 1 + i
4
z4 1
Khi | P| 1,
chy trn min phng c gii hn bi ng trn bn
4
knh 1/4, tm c to -1/4. Do gi tr ln nht ca gc t c ti 1
im trn bin ca hnh trn trn, iu xy ra khi P nm trn cnh ca
hnh vung. Do vai tr ca cc cnh l nh nhau, khng mt tng qut ta c
th gi s cnh l AB.
.c
[ gim t n ; [
BCP gim t
n 0;
Khi P chy t A n B th CDP
2
4
4
Hai gc cn li nhn cc gi tr l v 0.
2
5
3
Vy ta c gi tr ln nht v nh nht ca f ( P) ln lt l
v
4
4
.1.2. Cho hm f : (0; ) R tho mn cc iu kin sau:
(a) f tng nghim ngt
1
vi mi x>0
(b) f(x)>
x
1
(c) f(x)f(f(x)+ )=1 vi mi x>0
x
Tnh f(1).
1
1
Li gii: t k=f(x)+ . V k>0 nn f(k)f(f(k)+ )=1
x
k
1
1
1
+
Mt khc f(x)f(k)=1. Do f(x)=f(f(k)+ )=f(
)
1
k
f (x)
f (x) +
x
1
1
+
Do f tng nghim ngt nn ta c x=
1
f (x)
f (x) +
x
1 5
.
Gii ra ta thu c f(x)=
2x
1 5
D dng kim tra c rng ch c
tho mn cc yu cu ca bi.
2x
1 5
Do f(1)=
2
.1.3. Tm tt c cc s nguyn tho mn phng trnh sau:
z
13 1996
+ 2 =
2
x
y
1997
thi olympic Hy Lp
Khi (x1 , y1 ) = (1, 1) hoc (1,2)
Bi ton c chia thnh 2 trng hp:
* Trng hp 1: (x1 , y1 ) = (1, 1). Khi
.c
|(1)(1)(2)(2)...(6)(6)(7)(1)| = 7(6!)2 .
T ta c iu phi chng minh.
Mt v d khi du bng t c l khi x = 0
v P(x)=(x+1)(x-1)(x+2)(x-2)...(x+7)
Chng 2
thi olympic Hungary
.c
ngi xp hng A > B > C, mt trong nhng ngi xp hng B > C > A,
v l mt trong nhng ngi xp hng C > A > B. Sau , th nht v th
a2 + b2 + c 2
2
AE b + AF c
2
mb db =
BF c + BD a
2
mc dc =
CD a + CE b
2
Tng t
.c
Do
m a d a + mb db + mc dc
1
= ( AE b + AF c + BF c + BD a + CD a + CE b)
2
1
= (( BD + CD ) a + (CE + AE) b + ( AF + BF) c)
2
a2 + b2 + c 2
=
2
10
= A A + B B + C C 2( A + B + C) F + 3F F
= 3R2 F (2( A + B + C) 3F) = 3R2
.c
i, j 0, aij
biu th con s mong i ca cc d on chnh xc khi c i qu bng trng
ca
1 + ai 1,j
i
i
(1 + ai 1,j ) +
ai,j1
i+j
i+j
if
i>j
Cng vy, chng ta c
aij = a ji
11
1
1
1
(1 + ai 1,j ) + ai,i 1 = + ai,i 1
2
2
2
Nh
ai,i 1 = ai 1,i
. Cui cng, iu kin bt u l:
vi
ai0 = a0i = i
.c
i0
a4,4 = 373/70
(2x + 7)3 = 8x3 + 84x2 + 294x + 343 < P( x ) < 8x3 + 120x2 + 600x + 1000 = (2x + 10)3
12
x 7
.c
6 x 1
Cho
P(2) = 216 = 63
khng mt ly tha 3.
3 x 1
P(3) = 64 = 43
vy (-2,6) v (-3,4) v ch cc gii php vi
3 x 1
Do (-4,-4) v (-5,-6) ch l gii php vi
6 x 4
Vy p n ch c th l (-2,6), (-3,4), (-4,-4) v (-5,-6).
13
l chia ht cho
n1
Nh
.c
n1
c quan h vi
nj
cho
chi cho N.
2 j 10
Tng t
n1
chia cho N vi mi
i {2......10}
nh vy
ni
c quan h nguyn t.
n1 n2 ...n10
14
p ( n)
.c
khi
n( i ) = p ( i )
vi
1i8
n( 9) = p( 9) p( 10)......p( 1988)
Chng 3
thi olympic Iran
.c
Li gii:
u tin, ta sp xp li bt ng thc :
: bi a (i ) bi ai
iu ny l hin nhin v nu i < j nhng (i ) > ( j) th thay bi
nhng s hp thnh vi s chuyn v ca i v j tng ln th tng bng
a j ai b j bi
Gi s rng w1 < ... < wk v s = | wi |
t = min {wi +1 wi } v chn 1 s t nhin N =
Ta t (n1 , n2 , ..., nk ) = ( N, 2N, ..., kN ) + p(1, ...., 1)
ni w (i) ni wi N s N < 0
16
QI1
tm Q vi gc v t s k.
.c
C1 I1
C1 A
1
QI2 B1 ng dng, vy : QC
QB1 = B1 I2 = B1 A khng i.
Do Q l giao ca ng trn ngoi tip ABC vi ng trn Apollonius
c nh, nn Q c nh v phn a) c chng minh.
( Bb+Cb)
\
[
T : I[
1 QI2 = I1 PI2 = C1 PB1 =
2
Cc tam gic QI1 I2 vi Q 6= P u ng dng vi nhau. V th nu M l
trung im ca I1 I2 th cc tam gic QI1 M cng u ng dng.
\1 , ngha l M l nh ca I1 qua qua cc php di hnh
Nu k = QM , = MQI
17
V f ( x ) + f ( f ( x )) < x + f ( x ), mu thun.
iu mu thun tng t cng xy ra nu f ( f ( x )) < x.
Vy : f ( f ( x )) = x.
.c
.3.14. Cho A l mt ma trn gm cc s 0 v 1 i xng Aij = A ji , i, j sao cho
Aii = 1 vi mi i. Hy ch ra rng tn ti mt tp con ca cc dy m tng tt c
thnh phn ca vct l l.
Li gii:
vi Aij v j = 0
j
Chng 4
thi olympic Ireland
m
.c
Li gii: Ta c:
( x 1998) (y 1996) = xy 1998y 1996x +
2
1996.1998 = 1997
Do 1997 l s nguyn t, nn ta c: x 1998 = 1; 1997; 19972. Vy c 6
gi tr ( x, y) tha mn l
( x, y) = 1999, 19972 + 1996 , 1997, 19972 + 1996 ,
(3995, 3993) , (1, 1) 19972 + 1998, 1997 , 19972 + 1998, 195
.4.16. Cho ABC, M l im trong tam gic. Goi D,E,F ln lt l hnh chiu ca
[ = .
M xung BC, CA, AD. Tm tp hp tt c cc im M tha mn FDE
2
[ v
Li gii: T cc t gic ni tip MDBF v MDCE ta c \
MDE = MCE
[ + MBC
[ = hay BMC
[ = 5 M
\
[ do FDE
[ = MCB
MDF = MBE
2
6
6
19
.c
a b = 2(a)1 (b 3) + a
a b = 2 m 1 ( b 3 ) + a 2 m 1 ( 2 n 2) + 2 m + 1 = 2 n + m 1 + 1
v a b 2m1 2n+1 4 + 2m+1 1 = 2m+n 1. V vy
( a b) = m + n 1
Nu 2 p < c < 2 p+1 th
(a b) c = 2
m 1
( b 3) + a c = 2m + n 2 ( c 3) + 2m 1 ( b 3) + a
a ( b c) = a 2m1 (c 3) + b = 2m1 2n1 (c 3) + b 3 + a = (a b) c.
20
, D = , BC = 1
3
2
Tm di AD
d =
Li gii: Goi I l tm ng trn ni tip . Do ABC l tam gic u, BIC
d = 150 , AID
[ = 750 , [
1050 , ICB
IDA = 450 nn
AD =
.c
0 1 0
1 0 1
0 1 0
0 0 1
0 0 0
a
a
n n +1
0 0 bn bn + 1
1 0 c n = c n +1
0 1 d n d n +1
e n +1
en
0 1
0 0
21
v3 = v2 v1 = 2 1 v1
v4 = v3 v2 = 3 2 v1
v5 = v4 v3 = 4 32 + 1 v1
v v4 = v5 , do 5 33 + = 3 2. Gii pt ny ta c = 0, =
2 3
1 2+ 3
x4 +
x5
(1, 1, 1, 1, 1) = x1
3
6
6
.c
V vy
2 3
999 2 +
3
1, 3, 2, 3, 1
1, 3, 2, 3, 1
=3 2
6
6
= 3499 , 2.3499 , 2.3499 , 2.3499 , 3499
V th kt qu ca bi ton l 8.3499 .
Chng 5
thi olympic Italy
.c
.5.23. Cho mt di giy hnh ch nht c chiu rng 3 cm, chiu di v tn. Gp
di giy li ch bng mt np gp.Hi phn di giy b ph bi vic gp c th c
din tch nh nht l bao nhiu ?
4,
th th C nm gia A v B, \
ABA0 = x v
trng hp :
Trng hp 1 : Gi s 0 < x
\0 = 2x. Ta c:
ACA
4.
Do din tch nh
9
2
23
Chn x = n t
(b) ta c f (20 n) = f (20 + n)
f (n) = f (n + 20)
T suy ra
. Do f (n + 40) = f (n)). V vy
f (n + 20) = f (n + 40)
f tun hon v c chu k l T = 40
Ta cng c f (n) = f (20 + n) = f (20 n) = f (n). Vy f l hm l.
.c
i +1
2 .
j+1
2
24
Nu n chn, ta c Cn = 21 n2 + n 1
Nu n l , th Cn = 12 n2 + n 21
Do Cn 21 n2 vi mi n s tho mn iu kin bi.
.c
Chng 6
thi olympic Japan
.c
Li gii:
5
( b + c )2 + a2 ( c + a )2 + b 2 ( a + b )2 + c 2
26
2ba + 2bc
2ca + 2cb
12
2ab + 2ac
+ 2
+ 2
2
2
2
2
2
2
5
+ b + c + 2bc a + b + c + 2ac a + b + c + 2ab
t s = a2 + b2 + c2 . Sau quy ng kh mu s ta c
n gin hai v
.c
27
2a6 + b6
3 a4 b2
a,b,c
02
4a6 + b6 + c6
a4 bc
3
a,b,c
02
2a3 b3 + c3 b3
a3 b2 c
3
a,b,c
02
6
a,b,c
.c
Li gii:
28
n+1
an . Vi mi th n nh gi li l
n1
s cnh ca th nhn c bng cch b i nh th i v tt c cc cnh
.c
X = X0
B
Gi s A, B, C, D v P c cc ta ( x1 , y1 , z1 ), ..., ( x4 , y4 , z4 ) v ( x, y, z). Ta
c hm s
q
f ( P) =
( x x i )2 + ( y y i )2 + ( z zi )2
29
.c
gp ht cc dy trn ng i .
Chng 7
thi olympic Korean
.c
Li gii: - Trng hp 1:
Nu mt trong 4 im l tm ng trn th ta c ngay iu phi chng
minh.
- Trng hp 2:
31
iu ny mu thun vi N = max S
Vy S = v f(n) = 1, n N
n j k
.7.35. Biu th tng
k theo cc s hng ca n v a =
n
k=1
a(a + 1)(2a + 1)
6
( n + 1)
k=1 j =1
j =1 k=1
k=1
.c
By gi tng: j2 k m c
k=1
vi k {1, ..., n} m k j2 , j a, j2 n th s l n + 1 j2
a
n j k
a( a+1)(2a+1)
k = ( n + 1 j2 ) = ( n + 1)
V vy
6
j =1
32
Ta c: TT = r, T1 T10 = r1 . V T1 l trung im ca AT nn
T1 T10 =
AA0 + TT 0
AA0 = 2T1 T10 TT 0 = 2r1 r
2
.c
33
i =1
i =1
d. ai = bi
Li gii: Ta chng t s k phi tm l s 1997.
Gi s c hai dy { ai }, {bi } tha mn cc iu kin ca bi ton, vi
k 1996
T iu kin b. cho ta a1 6= b1
k
.
Do t iu kin d, ai ..1996n
i =1
Ta k hiu t l mt s jn m a j = 1996m .
n
Ta c t.1996m = ai = 0( mod1996m+1 )
i =1
i =1
i =1
i =1
.c
v th t 1996 v t k 1996
V vy ta c t = k = 1996.
Vi k = 1997 ta c v d:
a1 = a2 = ... = a1996 = 1, a1997 = 19962
b1 = b2 = ... = b1997 = 1996
o
n
34
n
2
1
0
t j = 2n1. 1 + ... +
n , vi j l v 2 + 4 + ... + 2n = 2n
2 .
T 21 + 42 + ... + 2nn 21 + 42 + ... + 2nn = 21 + 14 + ... +
ta c | j| <
Khi tp hp v tri cha trong tp hp v phi.
1
2n
<1
2n
j 1
2 ,
hoc
j +1
2
l s l v chng l hai s
| j|+1
2
2n +1
j0
2n 1
j2j0
2n
j
2n
o
k 2
bn/2c , |k| 2dn/2e
+
j,
k,
j
2
|
|
2[n/2]
2[n/2]
n
n
j v k l. V vy An cha phn t 2b 2 cd 2 e = 2n
tnh tng tt c
t khc nhau
cc phn
ca An ta s dng cng thc:
!2
ab = 1 a a2
a An
a An
a,b An ,a< b
.c
T b ta c: An = 1 +
j
k 2
+ 2k[n/22] v1 2[n/2
] 2[ n/2]
2[n/2]
V th trung bnh ca cc phn t ca An l 1; t a = | An | = 2n
j
By gi ta c th ghp i phn t 1 +
a An
By gi nu X, Y l hai tp cc s thc hu hn vi x = y = 0, ta c
2
( 1 + x + y ) = | X | |Y | + |Y |
x X y Y
x2
xX
+ |X|
xX
y2
y Y
y Y
jl?,| j|<2m
a2 =
a An
a An
a2
kle
jle
dn/2e
| j|2bn/2c | k|2
kle
jle
dn/2e
| j|2bn/2c | k|2
1+
1+
j
2[n/2]
j
2[n/2]
+ 2k[n/22]
+
2
k 2
2[n/2]
a An
35
a An
a2 = 2 n + 1 1
Ch n chn v
n l khc nhau bccui cng, do :
!2
a,b An ,a< b
ab =
1
2
a2 = 21 (22n 2n+1 + 1)
a An
a An
.7.40. Cho tam gic nhn ABC vi AB khc AC. Gi V l giao im ca ng phn
gic gc A vi BC v gi d l chn ng cao h t A ti BC. Gi E v F l cc
giao im phn bit ca ng trn ngoi tip tam gic AVD vi CA v AB,chng
minh rng 3 ng thng AD, BE, CF ng quy.
Li gii: T ADV =
.c
CEV = 2 ta c tam gic BFV v tam gic BDA ng dng; tam gic CEV
v CDA cng ng dng.
AB CD
AC
V vy BD
BF = VB ; CE = VC
AB
AC
Nhng VB
= VC
( theo nh l ng phn gic)
CD
V th BD
BF = CE
BD
BF
CD
CE
= 1 v AD,BE,CF
BD CE AF
DC . EA . FB
7.
iu phi chng minh l (4,1),(4,2 ) v (5,b) vi {0, 1, 2, 3}
Hai iu u tin cho
5
3
3
+ = 30
4
1
2
36
xm , x 0
Li gii: Xt cp (f,g ) cho bi: f ( x = t(1 g(t))) g( x ) =
| x|m , x < 0
.c
Ta ch( x + y) = log( g(e x+y )) = log( g(e x ) g(ey )) = log( g(e x )). log( g(ey ))
= h ( x ) + h (y )
yi > x
v s dng tnh n iu chng t rng h(x) = x.h(1), x R
37
m > 0 > t.
a1 +...+ an
n
a1 +...+ an
A
A n
a. Nu n chn, chng minh rng H
1 + 2( G
)
2
(
n
1) A n
A
2
b. Nu n l, chng minh rng: H
n
(G)
n +
n
1
a1 ...an ( a11 +...+ a
n )
n
V th
1
n
j =1
a1 ...an
aj
1
n
= A n 1
aj
j =1
A
H
.c
A n
(G
)
A n
A
A n
A n
T A G, ( G
) 1 nn H
(G
) 1 + 2( G
)
a.
A n
A n
2 A n
A
(G
) (G
) + n
Vi b, H
n (( G ) 1)
2( n 1) A n
A
2
H
n
(G)
n +
n
Ta c pcm.
Chng 8
.c
x4 = x3 ( x2 + x1 ) 2x3
x5 = x4 ( x3 + x2 ) 2x23
144 = x3 ( x1 + x2 )( x2 + x3 )( x3 + x4 ).[1]
Mt khc t phng trnh cho ta c bt ng thc:
39
.
8.45. Gii h phng trnh sau vi x, y, z l cc s thc:
3 ( x 2 + y 2 + z2 ) = 1
x2 y2 + y2 z2 + z2 x2 = xyz( x + y + z)3
.c
chng
minh
900 .
40
[ y = BDC,
[ z = ADC
[ (0 < x, y, z < 180). Ch rng 3 gc x, y, z l 3 gc
ADB,
tam din, chng ta c: x + y > z, x + z > y, y + z > x v x + y + z 360.
( tng t i vi din tch
Khi din tch ca tam gic ADB l AD.BD.sinx
2
cc tam gic BDC v ADC) v AD=BD=CD( khi = 900 ), chng ta cn
chng minh rng: sin x + sin y > sin z
xy
x+y
Ta c sin x + sin y = 2 sin 2 cos 2 , sinz = 2sin 2z cos 2z
xy
x+y
x+y
xy
x+2 y 180 2z
> cos 2z . Khi hm cosin
z
2
.c
2k n 2k+1 van = 0
an = a[ n ] + 1 = a[ n ] + (1)n(n+1)/2
2
2
Tng t vi n = 1, 2(mod4) ta c:
a[ n ] 1 = a[ n ] + (1)n(n+1)/2
2
2
Vy ta chng minh xong.
Nh vy vi k s nguyn cho chng ta cn tm s ca n s nguyn tha
mn 2k n 2k+1 v s ca 00 v 11 on bng s ca 01 v 10 on.
41
[ = DEA
[ =
.8.48. Cho ng gic li ABCDE vi DC=DE v BCD
AE
trung im on AB, khi AF
BF = BC . Chng minh rng:
d = FDE,
d = BDC.
[
[ FEC
FCE
2.
Cho F l
Li gii: Gi P = EA BC v xt im C, D, E, P. Gi Q, R tng ng l
.c
[ QC sin RBG
[
[ sin DBA
[
AG
sin DCQ
CD sin QRG
=
=
GB
DE sin GQR
[ RG sin GAQ
[
[ sin BAD
[
sin ERD
[ AD
AE
sin ADE
=
BC
[ BD
sin CDB
ln hn hoc bng 2
Chng ta s chng minh rng khng tn ti K4 .
Gi s tn ti K4 , gi cc nh theo th t l ABCD.
2.
Nh vy
Nguyn Hu in
.c
48 THI V LI GII
(Tp 6)
NH XUT BN GIO DC
.c
Li ni u
th gi lnh lamdethi.sty ti bin son mt s ton thi
Olympic, m cc hc tr ca ti lm bi tp khi hc tp LATEX.
.c
51
89/176-05
GD-05
M s: 8I092M5
Mc lc
3
Mc lc .. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .
Li ni u ... . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .
12
16
.c
23
27
34
Chng 1
thi olympic Russian
m
.c
2
bin K
Xt php quay tm l tm ca tam gic ABC, gc quay
3
thnh M, bin E thnh D, t suy ra iu phi chng minh.
.1.3. Mt cng ty c 50.000 cng nhn, vi mi cng nhn tng s
ngi cp trn trc tip v cp di trc tip ca anh ta l 7. Vo th
2 mi cng nhn a ra mt s ch dn v gi bn photo ca n cho
mi cp di trc tip ca anh ta (nu anh ta c). Mi ngy sau mi
.c
vung K1, K2, K3. Chng minh rng mim trong ca tam gic ABC c
th c ph bi 3 hnh vung.
.c
Li gii:
.c
a b c d th a + d 4a 2b + 2c
b + c 3a + d 2a + 2d.
Chng 2
.c
nh sau:
Ak+1 , Bk+1 , Ck+1 l im tip xc ca ng trn ngoi tip Ak Bk Ck vi
Li gii:
Ak
.Tng t ta c: Ck Bk+1 Ck+1 = 900 C2 k .
2
(Ak +Ck )
= 900 B2 k
2
600
(b) Ta c Bk+1 600 = 900 B2 k 600 = Bk2
0
0 60
V Bk 600 = B(2)
Hin nhin lim Bk = 600
k
k
900
Hn na Bk+1 =
10
10A + 1 A =
(7.10N 2)
13
.c
PQ
sin
hoc gi tr ln nht ca
sin
.
PQ
11
.c
Chng 3
thi olympic Ty Ban Nha
m
.c
x1 + x2 + x3 + + x100 =
Theo gi thit th 2 ta c
Suy ra d =
3
50
ta tm c:
Vy
x2 + x4 + + x100 =
1
1
((x1 + d) + x100 ) .50 = 1 x1 + x100 + d = .
2
25
1
v x1 + x100 = x1 + (x1 + 99d) = 50
hay x1 = 149
. T
50
x21 + x22 + + x2100 = 100x21 + 2dx1 (1 + + 99) + 12 + + 992 .
x21 + x22 + + x2100 =
14999
50
13
Z2
E B1 B2 B2
C
.c
nht l 6.
ng trn u i qua mt im c nh
14
Li gii: Gi tr k cn tm l k =
(p1)2
4
vi p l s l ( tr trng hp
p = m2 n2 = (m + n) (m n). Suy ra m + n = p, m n = 1 v k =
2
hoc m + n = 1, m n = p v k = (p1)
4
(p+1)2
,
4
.c
a+b+c+d
,
2
B+D
,
2
15
.c
thnh vng ua, cng im xut pht nh th cho hon thnh vng
ua vi lng phn pht ban u ca bnh cha.
Chng 4
.c
Li gii: Vi mi s nguyn n ta c:
f (x + n + a) f (x + n)
= c [x b + n] + 2a + [x b + n] 2 [x b + n + a] [b] + d
= c [x b] + n + 2a + [x b] + n 2 [x b + a] + n [b] + d
= c [x b] + 2a + [x b] 2 [x b + a] [b] + d
= f (x + a) f (x)
Ly s nguyn dng m sao cho am l mt s nguyn. Khi vi mi
s t nhin k ta c:
17
f (x + kam) f (x)
=
x X
m
X
j=1 i=1
m
X
=k
i=1
(f (x + ai) f (x + a (i 1)))
= k (f (x + am) f (x))
Do f (x) [1; 1], f (x + kam) f (x) b chn nn f (x + kam) f (x) phi
bng 0. Suy ra f (x + kam) = f (x), v vy f (x) l hm tun hon.
.c
18
.c
(b) Nu cc tam gic ABC, ACD, ABD, BCD c cng din tch th
AB = CD, AD = BC, AC = BD
Li gii: (a) Theo gi thit 4 mt ca t din bng nhau, ta c gc
tam din mi nh c to bi ba gc khc nhau ca mt mt.
Gi M l trung im ca BC. Theo bt ng thc trong tam gic,
19
.c
1/2
= AD 02 + D 0 D 2
1/2
= y 2 + d2
= AD
1/2
20
.c
vi k l. Khi vi b bn trn ta c th tm ra bi s ca 2p
trong tp hp X. Gi m l bi s v d l s ch s ca m v f =
Li gii: Hm f nh trn tn ti vi k = 0 v k = 1. Ta ly a = b,
thay vo (b) ta c f (a2 ) = (k + 2)f (a). p dng hai ln ta c:
f (a4 ) = (k + 2)f (a2 ) = (k + 2)2 f (a)
Mt khc ta c:
f (a4 ) = f (a) + f (a3 ) + kf (a) = (k + 1)f (a) + f (a3 )
= (k + 1)f (a) + f (a) + f (a2 ) + kf (a)
= (2k + 2)f (a) + f (a2 ) = (3k + 4)f (a)
21
.c
AO BO CO
>8
OD 0 OE 0 OF 0
22
n
n
1
1
=
(Fk )
k
nk+1
k1
k
Mt khc, chn mt tp con m s hng bt k ca X, s s hng ca
(Fk )
n
k
+
1
k
k
n
k
.c
Fk l:
tp con m phn
t
no
khng
c cha s hng no ca Fk .
m
m
P
m
3n
1
<1
nk+1
4 (n k + 1)
k
Chng 5
thi olympic Th Nh K
m
.c
a+b+c
.
2
.5.32.Dy s {an }
n=1 , {bn }n=1 c cho bi:
a1 = , b1 = , an+1 = an bn , bn+1 = an + bn vi mi n 1
C bao nhiu b s thc (, ) tha mn a1997 = b1 v b1997 = a1 ?
2
2
Li gii: Lu rng a2n+1 + b2n+1 = (2 + 2 ) an + bn , tr = = 0.
Chng ta cn 2 + 2 = 1. V vy c th t = cos , = sin , t
bng phng php quy np ta ch ra = cos n, = sin n. T c
k
, k = 1, 3, ..., 3997
1998 b s: (0; 0) v (cos ; sin ) vi = 3998
24
.c
b2 b
1 +
4
2
a2
4
thi olympic Th Nh K
25
AC 2 + BD2 = 1 m
AC = a R2 b2 + b R2 a2
Khi , dn n biu thc cha R2 di du cn v ta gii phng
trnh i vi R theo cc s a, b, c, d.
.5.35.Chng minh rng vi mi s nguyn t p 7, tn ti mt s
nguyn dng n v cc s nguyn x1 , x2 , ..., xn , y1 , y2 , ..., ym khng chia
ht cho p sao cho:
x21 + y12 x22 (modp)
.....
.c
x51
x52
x5n
+
+ ... +
x2 + x3 + ... + xn x3 + x4 + ... + xn + x1
x1 + x2 + ... + xn1
xi
Sxi
v x4i (c hai dy u l
dy tng). Ta c:
4
X x5
x2
xn
x1 + x42 + ... + x4n
x1
i
+
+ ... +
S xi
S x1 S x2
S xn
n
p dng bt ng thc hm li ta c:
x2
xn
1
x1
+
+ ... +
S x1 S x2
S xn
n1
26
X x2
i
1
n
Ta c kt lun:
X
x5i
1
1
1
n
. 2 =
S xi
n1 n
n (n 1)
.c
1 .
n
Chng 6
.c
mu l s chn.)
28
x +x ++x
1
2
1997 = 1997
x4 + x4 + + x4
= x3 + x3 + + x3 .
1
1997
1997
1997
1997
S4
1997
1/4
S3
1997
1/3
S4
1997
1/3
S4
1.
1997
V vy bt ng thc lu tha trung bnh xy ra du bng, ngha l
.c
do
x1 = = x1997 = 1
v f (2n) = n +
f (2n 1) = 2n
Ta xc nh hm f : N N sao cho
2n
d(n)
vi mi n N
ln.
(2a )b
= (2a1 )b + 2a = (2a1 )(b + 2).
b
29
n(n+1)
1
2
(1) = 2n 1.
.c
D thy iu ng ti n = 1. Sau gi s n ng vi n = k,
k(k+1)
(k+1)(k+2)
1
2
(1) = f k+1 f 2 1 (1) = f k+1(2k 1) = 2k + 1
f
(1) = f 499499 (1) = 1997,
999.1000
1
2
V 1997 = 2(999) 1, ta c
duy nht.
T
L
E
D
O
C
B
30
.c
cos 72
cos 54
K 0 A.AC = (K 0 E + EA).AC
= K 0 E AC cos 54 CA AC cos 72
=
cos 72
cos 54 cos 72 = 0
cos 54
31
.c
(a) f (x + 1) = f (x) + 1
(b) f (x2 ) = f (x)2 .
p + q2
q
2
=f
=f
(p + q 2 )2
q2
p2
q + 2p + 2
q
2
2
p
= q + 2p + f
.
q
2
32
iu ng vi n = 1. Nu n l hp s, vit n = pq, ta c th ly ra
tp p s nguyn m tng chia ht cho p cho n khi cn li t nht
.c
p1
cho ng d vi C2p1
1 (mod p). Mt khc, tng ca cc s dng
ep
e1
a1 ap vi e1 + + ep p 1 lun chia ht cho p: nu k p 1 cc
pk
s ei khc khng th mi tch c lp li C2p1k
ln, v cui cng
l mt bi ca p. S mu thun chng t khng nh trn l
33
C
D
B1
A1
D1
Trc tin ta s chng minh EF GH l hnh bnh hnh, bng cch
chng minh trung im ca EG v F H trng nhau. Ch cn chng
.c
chiu di AB
, tng t vi CD. Ta cng c lp lun nh vy vi php
2
chiu trn CD.
By gi ta c E1 + G1 = F1 + H1 v E2 + G2 = F2 + H2 . Hn na, v
Chng 7
thi olympic Anh
m
.c
nu bt k ch s ca M c thay bi ch s ca N tng ng th ta
c mt bi ca 7. Chng minh rng vi bt k mt s t c bng
35
MCB 90 , mu thun.
V vy chng ta c MCB = 2A, v vy ACF = BCF . Do tam
v ch nu
.c
s c cc h s p + k, q, r + k, p, q + k, r vi k > 0 v p q r.
3
Vi k cho, c C9k
cc gi tr ca p, q, r sao cho r + k 9. Tuy nhin,
36
.c