1

Okadka II (ostatnia strona)

Warszawska Droga w. Jakuba

Przewodnik dla pielgrzymw i turystw
Autorzy:
tekst: Jerzy Grzegorz Kazimierczak z pomoc
Roberta Fedorowicza, Katarzyny Gabryszewskiej, Marka Jaworskiego, Piotra Pligi
zdjcia: Jerzy Kazimierczak, Edyta Majewska
okadka I: Maria Strzeszewska, Elbieta Jackowska-Kulik
Okadka II: mapa Drg w. Jakuba w Polsce Franciszek Mrz i ukasz Mrz
opracowanie map: Filip ajszczak, Krzysztof Roso

Przebieg Warszawskiej Drogi w. Jakuba

Warszawska Droga w. Jakuba czy ze sob kocioy w. Jakuba w Warszawie na pl.

Narutowicza, Rokitnie, Skierniewicach, Krzemienicy i Piotrkowie Trybunalskim. Biegnie
szlakiem sanktuarium Miosierdzia Boego (Oarw), Matki Boej Opiekunki Prymasw
(Rokito), Matki Boej Wszechporedniczki ask i w. Maksymiliana (Niepolakanw), Matki
Boej Jazowieckiej (Szymanw), witej Rodziny (Miedniewice), witej Rodziny
(Studzianna) i w. Anny (Smardzewice). Po drodze zwiedza moemy pozostaoci
osadnictwa redniowiecznego w Boniu, Starej Rawie, Kurzeszynie, Inowodziu. Zabytki
architektury romaskiej w Inowodziu, sakralnej architektury drewnianej w Boguszycach i
Starej Rawie oraz liczne kocioy zbudowane w okresie od XII do XX wieku. Droga prowadzi
przez trzy Parki Krajobrazowe Bolimowski, Spalski i Sulejowski, dolinami Utraty, Rawki,
Pilicy i Korabiewki.

Warszawa 2013
3

Warszawska Droga witego Jakuba

Wprowadzenie
Mino 30 lat od ogoszenia Aktu Europejskiego przez Jana Pawa II, w ktrym
wezwa, aby Europa odnalaza swoje stare drogi pielgrzymkowe. Goethe powiedzia, e
kultura europejska wyrosa na drogach pielgrzymkowych. Jednymi z najwaniejszych drg
pielgrzymkowych w Europie s Drogi witego Jakuba Starszego Camino de Santiago,
ktre po odkryciu grobu witego Jakuba na Polu Gwiazd w Galicji, budowane byy od IX w.
ze wszystkich stron Europy do Santiago de Compostela.
Papieski apel rozpoczyna proces odradzania ruchu pielgrzymkowego i
odbudowywanie Drg. Pocztkowo w Hiszpanii, ale niewiele pniej doczyy drogi
francuskie i niemieckie. Od 2005 r. w Polsce powstaj Bractwa witego Jakuba i
Stowarzyszenie Przyjaci Drg witego Jakuba w Polsce. Organizacje te stawiaj przed
sob zadania odtworzenia przebiegu i odbudowy polskich drg, po ktrych od redniowiecza
Polacy chodzili do grobu Apostoa Jakuba. Za szkielet polskich drg przyjmujemy linie
czce kocioy pod wezwaniem w. Jakuba Wikszego oraz redniowieczne szlaki
handlowe. Oznakowano ju i zaopatrzono w przewodniki 2900 km polskich drg. Ok. 2000
km jest w fazie projektw na rnych etapach opracowania.
Z Mazowsza do Santiago de Compostela pielgrzymi ruszyli ju w XIV w. Jednak nie
wiadomo ktrdy szli. Proponujemy dwie drogi wychodzce z katedry pod wezwaniem
witego Jana w Warszawie. Mazowiecka Droga witego Jakuba biegnca pnocn
stron Wisy przez Tarchomin, Zakroczym, Czerwisk, Pock, Wocawek do Mogilna
poczy si z Via Polaca idc do Zgorzelca gdzie doczy do drg niemieckich. Druga
Warszawska Droga witego Jakuba przez Oarw, Rokitno, Bonie, Niepokalanw,
Szymanw, Miedniewice, Skierniewice, Krzemienic, Studziann, Inowdz, Piotrkw
Trybunalski, Dbrow Zielon, Czstochow, Opole lub Krakw poczy si z Drog
Opolsk lub Maopolsk i dalej z drogami czeskimi lub niemieckimi, a przez nie z drogami
francuskimi i hiszpaskimi.
Pragniemy, aby Pielgrzym Jakubowi mg wyj z wasnego domu i sieci drg
Jakubowych, przez ca Europ doj do grobu witego Jakuba w Santiago de Compostela.
Proponujemy rwnie dzielenie drogi na mniejsze odcinki i przechodzenie ich w dowolnym
czasie.
Buen Camino

Przebieg Warszawskiej Drogi w. Jakuba

Etap 1
Warszawa - Katedra w. Jana Chrzciciela
- Koci Wszystkich witych
- Muzeum Powstania Warszawskiego
- Koci w. Jakuba (Ochota)
Etap 2
- Stacja kol. Warszawa Wochy
Oarw sanktuarium Miosierdzia Boego
Etap 3
Stacja kol. Pochocin
Rokitno sanktuarium MB Wspomoycielki
Prymasw, dawniej w. Jakuba
Bonie
Bieniewice
Regw
Niepokalanw
Etap 4
Szymanw
Guzw
Miedniewice
Etap 5
Kamionka
Nowa Wie
Mogia onierzy Niemieckich
Bolimw
Krzy powstacw z roku 1863 r.
Budy Grabskie
Skierniewice, k. w. Jakuba
Etap 6
Rawiczw
Trzcianna
Helenkw
Stara Rawa
Nowy Dwr
Waucza
Kurzeszyn
ydomice
Rawa Mazowiecka
Etap 7
Boguszyce
Ksia Wola
5

0,0 km
2,0
1,0
2,0

0,0 km
2,0
3,0
5,0

K, z
k
z
s, k, z

6,0
10,0

11,0
21,0

s,
Sa, s, n, res

6,0
3,0

27,0
30,0

s
KJ, Sa, n, z

4,0
4,0
7,0
6,0

34,0
38,0
45,0
51,0

s, k, z, res
s
s
s, Sa, n, res

8,0
8,0
7,0

59,0
67,0
74,0

s, Sa
s, k
s, Sa, n

1,5
1,5
5,0
6,0
5,0
4,0
7,0

75,5
77,0
82,0
88,0
93,0
97,0
104,0

z
s, k, z, res
z, r
r
KJ, s, k, n, z, res

6,0
6,0
3,0
2,0
2,0
3,0
2,0
9,0
3,0

110,0
116,0
119,0
121,0
123,0
126,0
128,0
137,0
140,0

5,0
3,0

145,0
148,0

s,
k, s, z
s
s
k, s, z
Sa, k, s, n, z, res
k, z
s

Podkonice Due
Zubki Due
Krzemienica
Strzemeszna
Maa Wola
Zawady
Rzeczyca
g
Mysiakowiec
Studzianna
Etap 8
Mauzoleum Hubala
Inowdz
Inowdz k. w. Idziego
Etap 9
Brzustw
Sugocice
Smardzewice
Etap 10
Zapora - koniec
Borki (zatoka)
Swolszewice D.
Bronisaww
Barkowice Mokre
Piotrkw Tryb.

1,0
1,0
2,0
2,0
4,0
3,0
3,0
3,0
2,0
6,0

149,0
150,0
152,0
154,0
158,0
161,0
164,0
167,0
169,0
175,0

6,0
5,0
1,0

181,0
186,0
187,0

z, r
Sa, s, n, z, res
k, z

7,0
3,0
6,0

194,0
197,0
203,0

k, s,
r
Sa, s, n, res

s
KJ, z

k, s, res
s
r, s
Sa, s, n, z, res

2,5
205,5
2,5
208,0
r
4,5
212,5
s
2,0
214,5
s
5,0
219,5
r
10,0
229,5
KJ, z, n, s, res
KJ koci jakubowy, Sa sanktuarium, k koci,
z obiekt zabytkowy, r - rezerwat przyrody
n nocleg, s sklep, res - restauracja

Etap 1

Warszawa, Katedra w. Jana Chrzciciela

koci w. Jakuba na pl. Narutowicza
(ok. 5 km)
Mapa
Po wyjciu z katedry p.w. w. Jana skrcamy w lewo i ulic witojask
Historia parafii w. Jana w Warszawie siga XIII w. Pierwsza wzmianka o
kociele pochodzi z 1339 r. W 1402 r. papie Bonifacy IX podnis wityni
do godnoci kolegiaty. Koci gotycki zbudowano w kocu XIV w. Trzeciego
maja 1791 r. zaprzysiono tu Konstytucj Majow. W 1798 r. witynia
zostaa katedr biskupstwa warszawskiego. Zniszczona zostaa w czasie
Powstania Warszawskiego i wysadzona przez wycofujcych si Niemcw.
Ocalaa tylko kaplica Baryczkw z Cudownym Krucyfiksem z XVI w.
Odbudowana w stylu gotyku nadwilaskiego. W podziemiach grobowce
ksit mazowieckich, Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego,
Gabriela Narutowicza.
Msze w. : niedziele i wita 8.00; 9.30; 11.00; 12.30; 18.00; 19.00; 21.00;
dni powszednie 7.00; 8.00 (poza wakacjami), 9.00; 19.00
wychodzimy na plac Zamkowy z kolumn krla Zygmunta III Wazy. Po lewej stronie mijamy
odbudowany Zamek Krlewski. Po prawej reszta murw obronnych Warszawy. Przecinamy
plac i kierujemy si do kocioa w. Anny. Koci ten charakteryzuje mieszanina stylw od
gotyckiego, przez barokowy do klasycystycznego.

1. Katedra w. Jana

2. Akademicki koci w. Anny

Koci w. Anny. Fundowany dla bernardynw w 1454 r. przez Ann z Olszaskich,

wdow po Wadysawie III. Po poarze w 1507 r. pozostaa tylko gotycka cz penica
obecnie rol prezbiterium. Do niej dziki funduszom Anny Radziwiwny dobudowano
pozosta bry. Po rzezi Pragi przez wojska Suworowa przeniesiono tu figurk MB
Loretaskiej z praskiego Domku Loretaskiego. Zachowao si barokowe i rokokowe
wntrze wykonane przez brata Walentego ebrowskiego. Kaplica z relikwiami b.
Wadysawa z Gielniowa, patrona Warszawy.
Wchodzimy w Krakowskie Przedmiecie. Mijamy figur MB. Passawskiej ufundowan w
XVII w. przez znanego warszawskiego architekta Jzefa Szymona Bellotiego jako wotum za
uratowanie jego rodziny od zarazy oraz za zwycistwo Sobieskiego pod Wiedniem. Za ni
budynek Towarzystwa Dobroczynnoci Res Sacra Miser.
7

3. Krakowskie Przedmiecie i
pomnik Adama Mickiewicza

4. Grb Nieznanego onierza

Dalej po lewej pomnik Adama Mickiewicza, a w rogu - koci seminaryjny p.w.

Wniebowzicia NMP i w. Jzefa Oblubieca Bogurodzicy.
Koci seminaryjny zosta ufundowany przez krla Jana Kazimierza i
prymasa Michaa Radziejowskiego dla karmelitw bosych. Konsekrowany w
1701 r. Otarz gwny jest dzieem Tylmana z Gameren. Czczone s tu dwie
ikony MB Racowej (Sobieskiego) i MB Dobrej mierci w szacie zdobionej
owocami granatu.
Za kocioem Paac Prezydencki z pomnikiem Ksicia Jzefa Poniatowskiego oraz hotel
Bristol. Po przejciu ul. Karowej mijamy pomnik Bolesawa Prusa, pomnik Kardynaa
Stefana Wyszyskiego i koci Panien Wizytek
Koci budowany od 1727 r. z fundacji Elbiety z Lubomirskich Sieniawskiej i
jej crki Zofii Czartoryskiej. Zdobiony elementami poczonego baroku i
rokoko. Tu dziaali znani kaznodzieje ks. Jan Zieja i ks. Jan Twardowski.
Wariant - Na wprost cignie si ul. Krakowskie Przedmiecie. Po lewej
znajduj si budynki Uniwersytetu Warszawskiego. Przez ozdobn bram
wida w dali gmach biblioteki uniwersyteckiej, za nim Paac Kazimierzowski
najstarszy budynek na terenie (XVIII w). Widok przed nami zamyka brya
Paacu Staszica, na jej tle pomnik Mikoaja Kopernika. Po prawej w dali
koci w. Krzya, ktrym opiekuj si ksia misjonarze. Pierwsze wzmianki
o parafii w. Krzya pochodz z 1510 r. Budowany z funduszy wdowy po rajcy
warszawskim Marty Moller oraz ksinej Anny Mazowieckiej. Rozbudowany w
formie krzya w 1615 r. dziki funduszom burmistrza Pawa Zembrzuskiego.
Obecny koci budowany wg projektu Jzefa Szymona Bellotiego. W 1695 r.
ukoczono dolny koci, po czym budow kontynuowali Jzef i Jakub Fontana
w latach 1725 - 1737. W kociele umieszczono serce Fryderyka Chopina i
serce Wadysawa Reymonta. Z kocioa w. Krzya wracamy do ul.
Krlewskiej.
Naprzeciwko kocioa Wizytek Droga w. Jakuba skrca w prawo w ul. Krlewsk, ktr
bdziemy podali a do jej koca. Po ok. 50 m wychodzimy na plac Marszaka Jzefa
Pisudskiego. Po prawej pomnik Marszaka. Na wschodniej pierzei placu, na wysokoci
wylotu ulicy Gen. Tokarzewskiego-Karaszewicza stoi Krzy Papieski postawiony na
pamitk pierwszej wizyty Jana Pawa II w Polsce w 1978 roku, w tym miejscu Papie
wzywa Ducha witego. Od strony pnocnej przestrze zamyka brya Teatru Wielkiego.
Porodku placu wida kolumny pozostae po zburzonym przez Niemcw w 1944 r. Paacu
8

Saskim, pod nimi Grb Nieznanego onierza. (1,5 km). Poruszamy si poudniow stron
placu, ul. Krlewsk. Po lewej widzimy budynek Zachty z Muzeum Sztuk Piknych, a za
nim kopua kocioa p.w. w. Trjcy.
Koci ewangelicko-augsburski w. Trjcy w Warszawie wybudowany w
latach 1777-1781 r. wg projektu Szymona Zuga.
Dalej idziemy w kierunku zachodnim ul. Krlewsk. Po prawej stronie Ogrd Saski.
Przekraczamy ul. Marszakowsk i na pierwszym skrzyowaniu skrcamy w lewo na plac
Grzybowski z kocioem Wszystkich witych. Po prawej stronie zesp instytucji
ydowskich (teatr, gmina, synagoga im. Maonkw Noykw itp.). Tereny na pnoc i
zachd od miejsca, w ktrym si znajdujemy w 1940 r. Niemcy zamknli ogrodzeniem i
utworzyli na nich getto warszawskie.
Getto Warszawskie zamknite 26.11.1940 r. Objo 4,5 % powierzchni miasta,
na ktrej skupiono 37% ludnoci miasta (ok. 500 000 osb). Mieszkacw getta
stopniowo wywoono do obozw zagady. Gdy zapada decyzja o ostatecznej
likwidacji getta i pozostao 50-70 tys. osb, 19.04.1943 r. wybucho Powstanie w
Getcie Warszawskim. Powstanie prowadziy ydowska Organizacja Bojowa i
ydowski Zwizek Wojskowy, przy wsparciu polskich organizacji - Armii
Krajowej i Gwardii Ludowej. Zgino ok. 7 000 powstacw, ok. 6 000 osb
spono, 50 tys. wywieziono do obozw zagady. Na miejscu ruin getta Niemcy
utworzyli obz koncentracyjny Konzentration Lager Warschau. Na ul.
witokrzyskiej w okolicy kocioa Wszystkich witych zaznaczono lad po
murach getta.
Koci Wszystkich witych. Wzniesiony wg
projektu Henryka Marconiego z fundacji
Gabrieli Zabiego w latach 1856-67.
Zasyn w czasie ostatniej wojny, tu
ratowano ydw, dziki wydawaniu setek
zawiadcze np. chrztu uciekajcym z getta.
Po Powstaniu Warszawskim prawie
cakowicie zniszczony. W kociele cztery
obrazy Michaela Willmana pochodzce z
klasztoru cystersw w Lubiu. Na jednym z
nich przedstawiono cicie w. Jakuba.
5. Michael Willman cicie w.
Jakuba w kociele Wszystkich
witych
Po wyjciu z kocioa skrcamy w lewo i po ok. 200 m dochodzimy do ul. Jana Pawa II, tu
kierujemy si w prawo, po ok. 200 m na wiatach przechodzimy w lewo w ul. Grzybowsk.
T ulic idziemy prosto ok. 1 km do ul. Towarowej. Po drugiej stronie ul. Towarowej
znajduje si Muzeum Powstania Warszawskiego.
Powstanie Warszawskie trwao od 1 sierpnia do 3 padziernika 1944 roku. Walczyy
gwnie oddziay Armii Krajowej wspomagane przez ludno cywiln. Zgino od 150 do
200 tys. osb. W oddziaach walczcych zgino 16 tys. czonkw AK za ponad 20 tys.
zostao rannych. 500 550 tys. mieszkacw Niemcy wysiedlili, z czego 150 tys. do
obozw koncentracyjnych lub do pracy w Niemczech. Lewobrzena Warszawa zostaa
zniszczona w 84%.
Muzeum Powstania Warszawskiego powicone walce mieszkacw miasta z niemieckim
9

okupantem w 1944 r. Na terenie muzeum chwile modlitwy za powstacw naley

powici w kaplicy 108 bogosawionych mczennikw polskich z czasw II wojny
wiatowej, z freskami inspirowanymi sztuk bizantyjsk, wykonanymi przez Mateusza
rodonia.
Po wyjciu z muzeum wracamy na ul. Towarow i skrcamy w prawo w kierunku
poudniowym, po 500 m przechodzimy obok starego Dworca Gwnego z Muzeum
Kolejnictwa i przez wiadukt nad torami kolejowymi docieramy do placu Zawiszy.
Przechodzimy przez Aleje Jerozolimskie i skrcamy w prawo w ul. Grjeck naprzeciwko
hotelu Sobieski. Idziemy dwa przystanki tramwajowe ul. Grjeck i dochodzimy do kocioa
na placu Narutowicza. (0,7 km). Koci jest popularnie zwany w Warszawie kocioem w.
Jakuba i niewiele osb pamita, e to parafia nosi imi tego patrona. Natomiast wezwanie
kocioa brzmi Niepokalanego Poczcia NMP.

6. Koci Niepokalanego Poczcia

7. Fresk w kociele parafii w. Jakuba
NMP w parafii w. Jakuba
cicie Apostoa Jakuba
Neoromaski koci zbudowano w latach 1910-39 wg projektu Oskara Sosnowskiego. Na
uku gwnej nawy, po prawej stronie jest fresk cicie w. Jakuba autorstwa Lecha i
Piotra Grzekiewiczw (1972-82). Posta w. Jakuba wystpuje rwnie w dwch scenach
na freskach w kaplicy po prawej stronie otarza.
Msze wite w niedziele i uroczystoci (od IX do VI)
godz. 7:00; 8:00; 9:00; 10:15; 11:30; 13:00; 17:00 i 19:00 (studencka). Msze wite w dni
powszednie (od IX do VI)
godz. 6:00; 7:00; 8:00; 9:00; 17:00 i 19:00. Msze wite w niedziele i uroczystoci (VII i
VIII) 7:00; 8:00; 9:00; 10:15; 11:30; 13:00 i 19:00; Msze wite w dni powszednie: 6:00;
7:00; 8:00; 9:00 i 19:00

10

Etap 2

Koci w. Jakuba Oarw

(ok. 16 km, od katedry 21 km)
Mapa
Po wyjciu z kocioa w. Jakuba (p.w. Niepokalanego Poczcia NMP) skrcamy w prawo w
ul. Barsk. Idziemy a do ul. Biaobrzeskiej (w lewo), mijamy Hal Kopisk i przechodzimy
na drug stron ul. Kopiskiej. Skrcamy w pierwsz przecznic w prawo w ul. Lelechowsk.
Tu mijamy cerkiew i muzeum ikon.
Muzeum Ikon przy ul. Lelechowskiej otwarte: wtorek-sobota w godz. 12.00 17.00;
niedziela w godz. 13.00 15.00.
Dalej podamy Lelechowsk do jej koca i skrcamy w lewo w Szczliwick. Po dojciu do
ul. Bitwy Warszawskiej (powicon bitwie o Warszaw w 1920 r. z wojskami
bolszewickimi, nazwanej Cudem nad Wis), przechodzimy na drug stron i skrcamy w
prawo. Po ok. 0,5 km dochodzimy do ronda Zesacw Syberyjskich. Po prawej widzimy
Dworzec Zachodni i dworzec autobusowy, naprzeciw tunel pod torami, wykorzystywany
przez Niemcw w Konzentration Lager Warschau jako komora gazowa. Po lewej stronie
mijamy pomnik zesacw syberyjskich oraz pomnika lotnikw alianckich nioscych pomoc
powstacom warszawskim, zestrzelonych przez Niemcw w sierpniu 1944 r. Przejciem
podziemnym przechodzimy na drug stron jezdni i skrcamy w lewo w Al. Jerozolimskie.
Mijamy eleganckie, przeszklone centra handlowe, przechodzimy przez wiadukt i skrcamy w
prawo w ul. Popularn. (2,5 km). Ulic Popularn idziemy przez dzielnic Wochy, ktrej
budynki pamitaj czasy przedwojenne, obok kocioa saletynw p.w. Matki Boej
Saletyskiej. Dochodzimy do stacji kolejowej Warszawa Wochy. (1,5 km). Tu przechodzimy
przejciem podziemnym prowadzcym na perony (pod torami kolejowymi) za przejciem w
lewo w ul. wierszcza, wzdu torw kierujemy si na zachd. Po ok. 1,5 km przechodzimy
pod wiaduktem kolejowym i za nim skrcamy w prawo. Ulic wzdu torw obok stacji
Warszawa Ursus Pnocny dochodzimy do ul. Posagu 7 Panien. (2,2 km). Skrcamy w lewo i
idziemy obok Domu Spotka wiadkw Jehowy przez tereny upadych zakadw Ursus,
produkujcych kiedy traktory. Na kocu ul. Posagu 7 Panien skrcamy w prawo w ul.
Gierdziejewskiego, potem w lewo w ul. Stanisawa Leszczyskiego i zaraz w prawo w ul.
Konotopsk do ul. Wincentego Kadubka. Przy torach kolejowych skrcamy w lewo i
dochodzimy do przejazdu kolejowego. Przekraczamy go i skrcamy w lewo w drog biegnc
wzdu torw. Po ok. 1 km przechodzimy pod wiaduktem trasy S8 i dochodzimy do
cmentarza z krzyem katyskim. Po dalszych kilkuset metrach droga staje si asfaltowa. Na
przejedzie kolejowym przy ul. Piastowskiej przechodzimy na drug stron torw. Idziemy
wzdu torw pocztkowo drog poln, potem asfaltow i po ok. 2,0 km dochodzimy do
przejazdu, przechodzimy na drug stron torw i idziemy wzdu torw ul. Kamieskiego i
potem Kolejow do ul. Straackiej. Tu skrcamy w prawo dochodzimy do ul. Poznaskiej i
nastpnie w lewo kierujemy si do sanktuarium Miosierdzia Boego na Mazowszu
prowadzonego przez ksiy pallotynw.

11

Sanktuarium Miosierdzia Boego w

Oarowie Mazowieckim. Koci budowany
w latach 1980-85. W 1997 r. ks. Prymas J.
Glemp ustanowi tu sanktuarium
Miosierdzia Boego dla Mazowsza.
Msze wite w niedziele i wita: 7:00;
8:30; 10:00; 11:30; 13:00; 15:00 Koronka do
Boego Miosierdzia; 18:00. Msze wite w
dni powszednie: 7:00; 15:00 Koronka do
Boego Miosierdzia i Msza w.; 18:00.
8. Oarw Maz. Sanktuarium
Miosierdzia Boego

12

Etap 3

Oarw-Rokitno Bonie Niepokalanw

(ok. 32 km, od Warszawy 55 km)
Mapa

Po wyjciu z sanktuarium kierujemy si w lewo, po ok. 100 m ponownie skrcamy w lewo w

ul. Adama Mickiewicza i zaraz za przejazdem kolejowym skrcamy w prawo. Idziemy drog
wzdu torw, po lewej stronie mijamy pola uprawne. Przechodzimy przez wie
Domaniewek. Po drodze krzy z 1903 r. Dalej ul. Dug obok starej karczmy w prawo, cay
czas blisko torw kolejowych. Po ok. 6,0 km mijamy stacj kolejow Pochocin i
dochodzimy do ul. Fabrycznej. Tu skrcamy w lewo i po przejciu ok. 300 m skrcamy w
prawo w ul. Lipow, a po dalszych 100 m w lewo w ul. Rokick. Po kolejnych 400 m ul.
Rokicka skrca w prawo. Idziemy drog prowadzc przez ki, lasek i most na rzece Utracie.
Dalej przez ki i pola. Po ok. 3 km Rokitno. W tym miejscu w 1915 roku Rosjanie i Prusacy
stoczyli wielk bitw. Przy drodze pomnik z krzyem prawosawnym powicony
pukownikowi Stanisawowi Raskiemu dowdcy 16 puku strzelcw syberyjskich, ktry
tu zgin w padzierniku 1914 roku wraz z setkami onierzy rosyjskich i pruskich.
Dochodzimy do sanktuarium Matki Boej Wspomoycielki Prymasw w Rokitnie. Parafia
istnieje od XII/XIII, uprzednio koci by pod wezwaniem w. Jakuba.

9. Rokitno, sanktuarium Matki Boej 10. Rokitno,

Wspomoycielki Prymasw,
sanktuarium, obraz w XIII-XX w. k. w. Jakuba
Chwaa w. Jakuba

11. Rokitno, cudowny obraz

Matki Boej Wspomoycielki
Prymasw

Rokitno miejsce archeologiczne z II w. p.n.e. W XII/XIII w. n.e. Kasztelania Rokicka

obejmowaa dwie parafie i dwa kocioy Rokitno Dolne z kocioem p.w. w. Wojciecha i
Rokitno Grne z kocioem w. Jakuba na miejscu, ktrego w XVII wieku postawiono
murowany koci pod tym samym wezwaniem wg projektu Tomasza Bellotiego - obecnie
Sanktuarium Matki Boej Wspomoycielki Prymasw. Wezwanie kocioa zmieniono w latach
70 XX wieku. W 2004 roku Prymas Polski ks. kard. Jzef Glemp ustanowi tu Sanktuarium
Maryjne archidiecezji warszawskiej, a w 2005 roku dokona koronacji cudownego obrazu
Matki Boej Wspomoycielki Prymasw (XVI w.). Uroczystoci sanktuaryjne: 15 sierpnia
Uroczysto Wniebowzicia NMP, 8 wrzenia - Narodzenie NMP i 18 wrzenia rocznica
13

koronacji obrazu. Po wejciu do wityni po prawej stronie znajduje si obraz

przedstawiajcy chwa w. Jakuba namalowany w XVII wieku, przez Szymona Czechowicza.
Na prawym filarze tablica informujca o dawnym wezwaniu kocioa. Kustoszami
sanktuarium s ksia orionici.
Msze wite niedzielne: 9:00; 11:30; 17:30 (przez cay rok); Msze wite w dni powszednie:
17:30.
Telefon kontaktowy z sanktuarium: 22-725 51 03 . Istnieje moliwo noclegu.
(od Pochocina ok. 3,0 km, z Oarowa ok. 10,5 km).
Po wyjciu z kocioa udajemy si drog na wprost w kierunku Bonia. Po ok. 200 m
skrcamy w drog szutrow w kierunku torw przez miejscowo Chrulin, nastpnie w
lewo wzdu torw do przejazdu kolejowego. Na przejedzie przechodzimy przez tory
kolejowe (tu w prawo odchodzi wariantowa, nieznakowana droga do ysej Gry) Droga w.
Jakuba kieruje si prosto do Bonia. Pocztkowo idziemy ul. Nowakowskiego. Po ok. 3 km
wychodzimy na rynek z klasycystycznym ratuszem z 1842-1843 wg projektu Henryka
Marconiego. Ratusz zosta spalony w czasie dziaa wojennych w 1914 r. (wg miejscowej
tradycji zgino tu dowdztwo armii pruskiej). Odbudowany w 1923 r.
Wariant przez ys Gr (droga nieznakowana): Po przejciu torw skrcamy w prawo
w drog szutrow i wracamy wzdu torw ok. 1 km. Droga nasza skrca w lewo i po 2,5
km dochodzimy do szosy Warszawa-Pozna. Skrcamy w lewo i idziemy wzdu szosy ok.
300 m. Skrcamy w pierwsz poln drog odbijajc w prawo w kierunki widocznego
wzgrza nad Utrat. Wzgrze to, zwane przez miejscowych ys Gr, jest pozostaoci
obronnego grodu ziemno-drewnianego z wyranym zarysem podgrodzia i zameczku.
Stanowi pozostao kasztelani - grodziska z XII/XIII w. Wracamy do szosy, idziemy ok.
500 m i w miecie skrcamy w ulic Warszawsk w kierunku rynku (razem ok. 4 km).
Trzymamy si lewej strony rynku mijamy ratusz, skrcamy w lewo i po ok. 100 m w prawo
obok budynku Ochotniczej Stray Poarnej do kocioa p.w. w. Trjcy.

9. Bonie, koci w. Trjcy, XIII w.

10. Obraz fundatora kocioa ksicia

Konrada II Mazowieckiego

Bonie. Parafia wymieniana od XII w., pierwszy koci powiadczony w 1257 r. Obecny
koci pod wezwaniem w. Trjcy zosta ufundowany przez Konrada II ksicia
mazowieckiego w 1288 r. dla kanonikw regularnych z Czerwiska. Portret ofiarodawcy
typu sarmackiego wisi w poudniowej zakrystii. Otarz gwny renesansowy z XVII w. z
obrazem w. Trjcy z 1873 roku autorstwa J. Balukiewicza. W nawach bocznych obrazy
Matki Boej z Dziecitkiem z XVII w. (Matka Boa Boska) i w. Antoniego
Padewskiego z XVII w., obydwa w srebrnych sukienkach.
Msze wite niedzielne: 7.00; 8.30; 10.00; 11.30; 13.00; 18.00.
Msze wite w dni powszednie: 6.30; 7.30; 18.00.
Po wyjciu z kocioa skrcamy w lewo i po 100 m za mostem na Rokitnicy w prawo w ul.
Bieniewick. Po ok. 2 km przechodzimy tory kolejowe i ok. 1 km dalej przy szkole
14

spotykamy rozwidlenie drg. Idziemy prosto ul. Bosk. Na pierwszym rozgazieniu dalej
idziemy prosto w kierunku Baranowa. Wchodzimy do miejscowoci Dbwka.
Po 500 m na rozwidleniu drg przy przydronej
kapliczce z kamieniem znaczonym krzyem
skrcamy w prawo za drogowskazem do Boej
Woli. Przechodzimy z gminy Bonie do gminy
Baranw. Po przejciu 500 m wchodzimy do
Bronisawowa. Po dalszych 2 km koniec
miejscowoci Bronisaww i wchodzimy do
Cegowa. Na krzywce z napisem Boa Wola 2
km idziemy prosto. Po drodze mijamy dwa
rozgazienia; pierwsze w lewo i drugie w prawo,
a nastpnie przy krzyu i kapliczce dalej idziemy
prosto przez skrzyowanie (aby-Gole) i
opuszczamy wie Cegw. Podamy prosto w
kierunku zachodnim ok. 1 km do wsi Regw.
11. Kapliczka, tu skrcamy w prawo
Przechodzimy przez miejscowo i ok. 300 m za sklepem, za domem nr 25, skrcamy w
prawo w poln drog wyoon betonowymi pytami. Od Bonia przeszlimy ok. 12 km.
Przechodzimy obok boiska sportowego. Po prawej stronie cignie si zagajnik ze stawami,
tunelami, nasypami ziemnymi. Po ok. 2 km przechodzimy pod lini elektryczn wysokiego
napicia i nieco dalej droga staje si piaszczysta. W lesie po prawej stronie tajemnicza
budowla betonowa wzniesiona chyba ku chwale przywdcw minionej epoki (porzucone
marzenia o autostradzie). Po ok. 100 m dochodzimy do poprzecznej polnej drogi, na ktrej
kierujemy si w lewo obok zabudowa i po kolejnych 100 m dochodzimy do drogi asfaltowej.
Idziemy przez miejscowo Gongolina. Mijamy pierwsze skrzyowanie i na nastpnym
skrcamy drog asfaltow w prawo. Z lewej strony z daleka widzimy ju wiee Bazyliki w
Niepokalanowie. Po ok. 500 m, koo kapliczki z 1927 roku (kilka takich z dat przybycia o.o.
franciszkanw do Teresina spotkamy na tym terenie) skrcamy w lewo, nastpnie cay czas
prosto i dopiero przy kapliczce w prawo w ul. Graniczn w stron torw kolejowych. Przed
torami ul Warszawsk prosto do ul. Szymanowskiej. Tu skrcamy w prawo. Przechodzimy
przez przejazd kolejowy i po 200 m jestemy w Klasztorze o.o. franciszkanw w
Niepokalanowie.

12. Niepokalanw. Bazylika Matki Boej

i w. Maksymiliana

13. Niepokalanw. Wntrze bazyliki

Zaoony przez w. Maksymiliana Kolbe z fundacji ksicia Jana Druckiego

Lubeckiego. Do dzi stoi, penica funkcj Sanktuarium, kaplica wybudowana w 1927
15

roku przez wspbraci w. o. Maksymiliana. Budow bazyliki na planie krzya

aciskiego dokoczono po II wojnie wiatowej, a konsekracja nastpia w 1954 roku.
Wiele prac murarskich i kamieniarskich wykonali sami zakonnicy. Bazylika w
Niepokalanowie peni funkcj Sanktuarium Matki Boej Wszechporedniczki ask (
nawizuje do objawienia Katarzyny Laboure w Paryu, szerzy kult cudownego
medalika). Na terenie klasztoru dziaa m.in. Radio Niepokalanw, pierwsze katolickie
radio w Polsce (data powstania 1938), wydawnictwo, Ochotnicza Stra Poarna
Niepokalanw, muzeum w. Maksymiliana i jedyne w swym rodzaju muzeum pojazdw
papieskich. Pielgrzymi mog obejrze wykonan przez franciszkanw Panoram
Tysiclecia i Misterium Mki Paskiej, a przede wszystkim skorzysta z caodziennej
spowiedzi witej w bazylice.
Msze w. niedzielne: 6.00; 7.00; 8.30; 10.00; 11.30; 13.00; 16.00; 18.00 (od maja do
padziernika - 19.00), w dni powszednie 6.00; 7.00; 8.00; 11.00;18.00 (od maja do
padziernika 19.00).
Noclegi: na terenie klasztoru w domu rekolekcyjnym, tel.46 864 21 -31

16

Etap 4

Niepokalanw Szymanw Guzw

Miedniewice
(ok. 19 km, razem 72 km)
Mapa
Po wyjciu z klasztoru udajemy si w prawo i przechodzimy przez tory kolejowe, po czym
ciek spacerowo-rowerow podamy prosto w kierunku poudniowym mijajc las po
prawej stronie lub wybieramy nieznakowan drog wariantow.
Wariant przez park Drucko-Lubeckich: po wyjciu z klasztoru kierujemy si w prawo, po
czym przed torami kolejowymi skrcamy na prawo, aby korzystajc z przejcia
podziemnego przej przed budynek stacji kolejowej Teresin-Niepolakanw. Skrcamy w
prawo i po 30 m w lewo w ulic Lipow. Podamy ni a do parku i dalej alej parkow,
ze starymi dbami i sosnami do paacu ksicia Drucko-Lubeckiego (zbudowany wg
projektu Franciszka Arveufa w 1896-99). Obecnie wacicielem posiadoci jest KRUS.
Po wyjciu z paacu idziemy prosto w kierunku zachodnim i skrcamy w pierwsz ulic
asfaltowan w lewo w kierunku poudniowym. Po dojciu do Elbietowa skrcamy w lewo
i dochodzimy do ul. Szymanowskiej gdzie spotykamy Drog Jakubow.
Po ok. 4 km przechodzimy przez miejscowo Elbietw. Kierujemy si na widoczne w
oddali wiee kocielne, przekraczamy most na rzeczce i dochodzimy do Szymanowa. Przy
drodze parafialny koci p.w. Wniebowzicia NMP. Przy nim skrcamy w prawo, idziemy
wzdu muru oddzielajcego park klasztorny (moemy skorzysta z furtki naprzeciwko
kocioa) dochodzimy do klasztoru sistr niepokalanek, w ktrego kaplicy czczona jest
cudowna figura MB Jazowieckiej, koronowana koronami papieskimi w 1939 r., patronka
sistr niepokalanek i puku uanw Jazowieckich. (od Niepokalanowa ok. 8 km).

17.Szymanw Klasztor ss Niepokalanek

18. Obrazek z cudown figur

Matki Boej Jazowieckiej

Szymanw - wie wzmiankowana w XV. Pocztki parafii XVII w. Dawny paac wzniesiony
przez Konstantego Wojciechowskiego dla Konstantego Lubomirskiego w latach 1898-1902,
w 1907 przekazano siostrom niepokalankom. Po II wojnie wiatowej siostry znalazy tu
schronienie po ucieczce z Jazowca. W kaplicy klasztornej figura Niepokalanej NMP,
uznana za cudown i koronowana koronami papieskimi ju w roku 1939. Figur wykona w
Rzymie na prob zaoycielki niepokalanek Marceliny Darowskiej znany polski rzebiarz
Oskar Sosnowski w roku 1883. Posg pobogosawi wracajcy z niewoli b. Zygmunt
17

Szczsny Feliski. Po zwycistwie pod Jazowcem puk uanw nazywanych jazowieckimi

obra sobie Maryj w tym posgu za patronk, o czym przypominaj zoone lance i wota w
postaci odznacze bojowych. Koci parafialny Wniebowzicia NMP. Kronika parafii: od
koca XVII w. Ksigi metrykalne: od 1670 r.
Msze wite w niedziele: 9.00; 10.00; 11.30; 17.00;
Msze wite w dni powszednie: stycze o godz. 8.00; maj, czerwiec, padziernik o godz.
17.00; w pozostae miesice: poniedziaek, roda, pitek o godz. 17.00.
Po wyjciu z klasztoru bram zachodni skrcamy w lewo i idziemy wzdu muru
klasztornego, po miniciu ktrego skrcamy w prawo na lokaln drog.Mijamy dane
zabudowania mieszkalne pracownikw zlikwidowanego PGR i dochodzimy do rozwidlenia
drg. Wybieramy rodkow, odchodzc skosem w lewo w kierunku Maurycewa. Kierujemy
si na widoczny w oddali komin dawnej cukrowni w Guzowie. Po dojciu do centrum
Guzowa, przed parkiem skrcamy w prawo i przechodzimy obok paacu Sobaskich
(stylizowany na zamki na Loar) i kocioa p.w. w. Feliksa.

19. Guzw. Paac Sobaskich i koci w.

Feliksa

20. Guzw. Pomnik Kleofasa Ogiskiego

Guzw. Wie wzmiankowana w XVI w. Wasno Feliksa ubieskiego, a potem rodziny

Sobaskich. ubiescy pobudowali tu pierwsz w Krlestwie Polskim cukrowni, ktrej
komin stoi do dzisiaj. W 1862 r. paac przebudowano w stylu osiemnastowiecznych
zamkw francuskich i dobudowano kaplic, ktra obecnie jest kocioem filialnym p.w. w.
Feliksa.
Msze w. w tygodniu: 18.00; w niedziele i wita 9.00; 11.00; 18.00.
Przed kocioem znajduje si posg Michaa Kleofasa Ogiskiego, ktry urodzi si w tym
miejscu w 1765 r. (od Szymanowa ok. 8 km). Idziemy prosto w kierunku zachodnim. Po ok. 2
km (mijamy niewielki las z krzyem), po czym w miejscowoci Wola Miedniewicka
skrcamy w asfaltow drog w lewo (naprzeciwko oryginalnego krzya). Idziemy teraz w
kierunku poudniowym przez pola i ki, przekraczamy strumyk i dochodzimy do Miedniewic
z siedemnastowiecznym klasztorem oraz kocioem bdcym sanktuarium w. Rodziny.
Klasztor zajmuj obecnie siostry klaryski, franciszkanie za mieszkajcy przy bramie
opiekuj si parafi (z Guzowa ok. 6 km).

18

21. Miedniewice. Koci w. Rodziny

22. Miedniewice. Cudowny obraz w.

Rodziny

Miedniewice. Miejscowo wzmiankowana w 1359 r. Koci (1681 r.) i klasztor

reformatw (1686 r.) ufundowane przez Mikoaja Wiktoryna Grudziskiego starost
guzowskiego i jego on Lukrecj Katarzyn z Radziwiw na miejscu stodoy, w ktrej
Jakub Trojaczyk zawiesi obrazek w. Rodziny bdcy kopi cudownego obrazu ze
Studziennej. Otoczony kultem jako cudowny zosta koronowany w 1767 r. witynia
barokowa p.w. Nawiedzenia NMP i w. Jzefa. Projekt przygotowali Jzef II Fontana i
Tomasz II Bellotti. Obok barokowy klasztor i podcienia dla pielgrzymw. W klasztorze
osadzono ojcw reformatw, jednak po powstaniu styczniowym zostali oni usunici z
tych pomieszcze. Kocioem opiekowali si ksia diecezjalni. Dopiero w 1966 r.
prymas Stefan Wyszyski osadzi tu franciszkanw, ci za w 1986 r. po gruntownym
remoncie ofiarowali klasztor siostrom klaryskom jako wotum wdzicznoci za
kanonizacj w. Maksymiliana.
W Miedniewicach urodzi si i spdzi lata dziecice prof. Zbigniew Religa (1938-2009),
wybitny kardiochirurg.
Msze wite: w niedziele i wita - 8.00; 9.30; 11.00; 17.30, w dni powszednie: 7.00;
17.30.

19

Etap 6

Miedniewice-Bolimw-Skierniewice
(ok. 24 km, razem 96 km)

Mapa
Po wyjciu gwnym wejciem poza teren klasztoru idziemy prosto gwn drog w kierunku
zachodnim ok. 400 m, po czym skrcamy w lewo w boczn drog i mijamy domy nalece
jeszcze do Miedniewic. W dwch z nich mona zapyta o nocleg. Dochodzimy do autostrady
A2 i przechodzimy po wiadukcie na jej drug stron. [Uwaga: tu zaczyna si wariant 1
jednak chocia krtszy to szkoda omin gwn drog jakubow].
Wariant 1 - po zejciu z wiaduktu nad A2 nie skrcamy na szlak zielony, lecz idziemy
dalej prosto szos przez Powielarni, a nastpnie przez las. Po ok. 5 km droga asfaltowa
przechodzi w len drog gruntow, miejscami piaszczyst lub botnist. Po nastpnych
ok. 10 km wychodzimy na asfalt i trzymamy si gwnego kierunku ruchu dochodzimy do
stacji kolejowej w Skierniewicach. (razem od Miedniewic ok. 23 km).
Tu po zejciu z wiaduktu skrcamy w prawo (Droga w. Jakuba idzie dalej wraz ze szlakiem
zielonym), zgodnie z drogowskazem Nowa Wie 1 km. Po ok. 1,5 km przy przydronym
krzyu, ze znakami zielonymi, skrcamy w poln drog w lewo. Mijamy oddalone od drogi
gospodarstwo, dwa zagajniki i przy lesie wraz ze szlakiem zielonym kierujemy si w prawo.
Po ok. 500 m przechodzimy obok orodka jedzieckiego Kunia Nowowiejska i tu za nim
wraz ze szlakiem zielonym skrcamy w lewo w len drog. Po ok. 500 m, za obnieniem
terenu i botnistym odcinkiem drogi ostro skrcamy na prawo (ok. 4 km od klasztoru).
Przechodzimy przez len polan z elaznym krzyem i dalej przez las ok. 500 m. Mijamy
zabudowania miejscowoci Nowa Wie. Dalej podamy piaszczyst drog len, potem
przechodzimy przez mostek na strumyku i ok. 1,5 km dalej skrcamy w prawo w czarn
szutrow drog (od klasztoru ok. 8 km). Idziemy teraz drog czarn szutrow. Po ok. 1 km
obok zabudowa skrcamy w prawo, przechodzimy pod ozdobn bram i podamy zgodnie
ze ciek dydaktyczn Las bez tajemnic. T ciek i wraz ze znakami zielonymi idziemy
prosto 1 km, potem wchodzimy w lewo w las dbowy i po 100 m skrcamy w prawo, a po
dalszych 200 m w lewo i dochodzimy do cmentarza niemieckich onierzy polegych w roku
1915 (po ataku chlorem) oraz w latach 1939-1944 w Joachimowie-Mogiach (od klasztoru 12
km).

23. Lasy Bolimowskie

24. Mogiy onierzy niemieckich z I i II

wojny wiatowej
20

Wariant 2: po wyjciu z cmentarza kierujemy si znakami zielonymi dalej i po ok. 100 m

skrcamy w lewo na len drog. Kierujc si znakami zielonymi podamy szlakiem
przez pikne tereny lene a do krzya upamitniajcego powstacw z roku 1863.
Skrcamy w prawo i za znakami niebieskimi idziemy drog asfaltow w kierunku Bolimowa.
Po 3 km dochodzimy do autostrady A2. Przed ni skrcamy w lewo i zaraz ponownie w lewo
do podejcia na wiadukt. Droga Jakubowa idzie tu prosto wraz ze znakami czerwonymi
szlaku rowerowego. Pielgrzymi pragncy pozna Bolimw i nawiedzi koci w. Anny
przechodz wiadukt i wraz ze znakami szlaku rowerowego (czerwonego) przechodz 1,5 km
do zakrtu w lewo (obok kolejnego cmentarza z roku 1915 onierzy zmarych po ataku
chlorem), po czym przez most na Rawce kieruj si do Bolimowa.
Bolimw herbem Bolimowa widocznym na dwch pieczciach z 1443 r. s dwie muszle
i laska pielgrzyma (zote) umieszczone na czerwonym polu. Pochodzenie tego starego
herbu nie jest znane. Jakkolwiek nie ma tu kocioa w. Jakuba to jednak w herbie
pozostawi swj lad i znak dla pielgrzymw. Warto odwiedzi koci w. Anny (wg
apokryfw bya babk Jana i Jakuba, gdy ich matka Maria Salome bya crk Anny, jej
ojcem by drugi m Anny - Salomas).
Na rynku rol dzwonu alarmowego peni butla po chlorze uytym w czasie ataku
gazowego w 1915 r.
Z Bolimowa wracamy ok. 2 km przez most na Rawce do skrzyowania szlaku niebieskiego i
czerwonego z autostrad. Tu jednak wybieramy drog na wprost po wiadukcie za znakami
czerwonymi szlaku rowerowego. Jest to tzw. Szlak Grunwaldzki. Biegnie on wzdu linii
okopw w czasie I wojny wiatowej.
Bitwa nad Rawk 1914-1915 r. Tu nad Rawk po raz pierwszy Niemcy zastosowali
gazy bojowe bromek ksylilu i chlor. Bromek ksylilu zastosowali 31 stycznia 1915
r., za 31 maja chlor w iloci 264 ton z 12 tys. butli. Zmaro ok. 11 tys. Ludzi.
Wspominajmy ich w swoich modlitwach.

25. Joachimw.
Pomnik polegych w
Powstaniu Styczniowym z roku 1863

26. Meandry Rawki

27. Rawka w Budach Grabskich

Po 2 km dochodzimy do Joachimowa, mijamy krzy upamitniajcy bitw powstacw z

roku 1863 r. Tu spotykamy znaki zielone. Kierujemy si wraz z nimi na brzeg Rawki. Przez
ok. 2 km podamy ciek przez rezerwat Rawka i podziwiamy niezwykle malownicze
meandry rzeki.
Rezerwat Rawka. Obejmuje 487 ha, w tym 134 ha wd. Obejmuje 97 km biegu rzeki
Rawki i niektrych jej dopyww.
Ok. 40 minut idziemy wysokim brzegiem rzeki podziwiajc j. Nastpnie szlak oddala si w
lewo od rzeki, po 500 m dochodz znaki niebieskie i dalej czerwone (szlak rowerowy).
Przechodzimy most na Korabiewce. Za mostem za znakami zielonymi skrcamy w lewo
21

(niebieskie i czerwone odchodz drog) i podamy wsk ciek wzdu brzegu lenej
rzeczki. Po okoo 1 km ponad rozlewiskami powstaymi po starorzeczu Rawki dochodzimy
do utwardzonej drogi i skrcamy w lewo na drog, za po dalszych 200 m dochodzimy do
drogi asfaltowej w miejscowoci Budy Grabskie (od Bolimowa ok. 12 km). Po dojciu do
drogi asfaltowej skrcamy w prawo ze znakami tymi. Po ok. 100 m przechodzimy przez
most na Rawce i dalej idziemy przez miejscowo. Mijamy krzy i idziemy prosto ok. 1,5 km
ze znakami tymi drog asfaltow. Dochodzimy do ruchliwej szosy nr 705 do Skierniewic
[Wariant 3] wzdu tej szosy idziemy 3,5 km do Skierniewic tu (planowana jest cieka
spacerowa wzdu drogi). Idziemy w lewo ok. 100 m, przechodzimy na praw stron i
skrcamy na stary trakt tzw. Drog owick (bit drog ziemn). Po ok. 2 km, gdy znaki
zielone skrcaj w prawo, przy supku z nr 163 oznaczajcym kwarta leny skrcamy w
lewo i len drog idziemy prosto do przedmiecia Skierniewic (ok. 2,5 km). Wychodzimy
na ul. Nowobielask, ktr idziemy w kierunku stacji kolejowej i przejcia po wiadukcie nad
torami kolejowymi (w miecie 2,5 km, od Miedniewic 34 km).
Wariant 3 poboczem drogi 705 w lewo i po 3,5 km jestemy w Skierniewicach.
Przechodzimy po wiadukcie na plac przed dworcem i kierujemy si w prawo w ul.
Sienkiewicza, idziemy wzdu parku przez bram upamitniajc onierzy z wojny z 1920 r.
Skrcamy w prawo w ul. Konstytucji 3 Maja i nastpnie w lewo w ul. Prymasowsk. Tu
widzimy nasz cel - koci w. Jakuba.

28. Skierniewice. Koci w. Jakuba

29. Skierniewice. Obraz w. Jakuba

Skierniewice -Koci p. w. w. Jakuba Apostoa, par. erygowana w XIV w.

Koci ufundowany w 1781 roku przez prymasa Antoniego Kazimierza
Ostrowskiego koci, by projektowany cznie z urzdzeniem wntrza i jego
polichromi przez Efraima Schroegera. Zbudowany zosta na planie poczonych
inicjaw fundatora A i O. Jest murowany i zwrcony prezbiterium na zachd.
Nawa na rzucie koa, prezbiterium zamknite pkolicie. Przy prezbiterium
znajduje si kwadratowa, czterokondygnacyjna wiea. Prezbiterium nakryte jest
spaszczon pkopu z okrgym plafonem, na ktrym umieszczona jest
paskorzebiona pposta anioa. Za odsunitym od ciany otarzem gwnym
znajduje si oparty na kolumnach chr muzyczny z organami ufundowanymi przez
prymasa Antoniego Ostrowskiego. Nawa przekryta jest spaszczon kopu a w
niej iluzjonistycznie namalowane rozety z centralnie umieszczonym plafonem
przedstawiajcym Eklezj. W nawie nad wejciem loa przeksztacona w drugiej
poowie XX w. na drugi chr muzyczny. Fasada jest dwukondygnacyjna,
podzielona pilastrami podtrzymujcymi tympanon. Elewacje czciowo
boniowane. Nawa nakryta nisk kopu, a pozostae dachy przykryte dwuspadowo.
W wiey lady architektury gotyckiej. Koci posiada sze otarzy; w gwnym

22

"Pan Jezus Ukrzyowany", w bocznych; "Niepokalane Poczcie NMP", "Ucieczka

do Egiptu", "w. Jakub", "w. Wojciech", "w. Antoni".
Msze w.: niedziele i wita: 6.00; 8.00; 9.30; 11.00; 12.30; 18.30, dni
powszednie: 7.00; 7.30; 8.00; 18.00

23

Etap 7

Skierniewice-Rawa Mazowiecka
(ok. 36 km, razem 132 km)

Mapa
Po wyjciu z kocioa w. Jakuba idziemy ul. Senatorsk do rynku i utrzymujc ten sam
kierunek wchodzimy w ul. Stefana Batorego. Po dojciu do ul. Jzefa Mareckiego skrcamy
w lewo i nastpnie w prawo w ul. Rawsk. Nieco dalej koci w. Stanisawa Biskupa i
Mczennika i za nim cmentarz ze starymi nagrobkami. Przechodzimy przez cmentarz i
idziemy na wprost w ul. J. Kiliskiego. Dochodzimy do placu Jana Pawa II z kocioem
Wniebowzicia NMP w parafii garnizonowej. Koci jest dawn cerkwi wojsk carskich
przystosowan do kultu w obrzdku katolickim. Na skrzyowaniu za kocioem skrcamy w
lewo w ul. Strobowsk. Po lewej mijamy kapliczk, po prawej zbiornik wodny Zadbie. Dalej
po lewej mijamy ogrody dziakowe, za po prawej ogrodzony z kamiennym monumentem
cmentarz ydowski. Za nim nieogrodzony, zapuszczony dawny cmentarz komunalny. Midzy
zarolami ostatnie pochwki z 1948 r. Za ptl autobusow idziemy dalej prosto obok dwch
starych dbw wsk drog asfaltow przez las. Razem z nami niebieski szlak rowerowy. Po
500 m mijamy kilka willi, za nimi droga staje si piaszczysta. Idziemy prosto, mijamy
dwukrotnie drogi odbijajce w lewo. Na polanie spotykamy skrzyowanie i tu te prosto w
kierunku alei z brzz. Droga skrca w lewo w kierunku zabudowa, potem w prawo i znowu
w lewo. Przy duych zabudowaniach w prawo i po 100 m spotykamy drog asfaltow.
Wariant krtszy o ok. 2 km, ale z duym ruchem samochodowym na odcinku Strobw
Adamw Trzcianna. Na asfaltowej drodze w prawo do Strobowa, potem asfaltem do
Podstrobowa w kierunku drogi krajowej 707. Przechodzimy j obok Neumo i dalej przez
Budy Trzciaskie i Adamw do Trzcianny. Na zakrcie drogi w lewo obok krzya
skrcamy w prawo na piaszczyst poln drog na poudnie.
Po dojciu do drogi asfaltowej skrcamy w lewo. Idziemy obok sklepu i po 500 m
dochodzimy do drogi krajowej 707. Tu skrcamy w prawo i po 50 m w lewo w kierunku
Rawiczowa (Rawiczw 1 km). W poowie miejscowoci docza do naszej drogi szlak
konny. Idziemy razem z nim prosto, po przejciu 1,5 km droga staje si piaszczysta. Po 1 km
dalej przechodzimy przez laski. Idziemy przez miejscowo Budki Trzciskie, utrzymujc
kierunek i po 1,5 km dochodzimy do asfaltu, wchodzimy na do ruchliwa drog przez
Trzciann. Po 50 m skrcamy na chodnik dla pieszych w prawo i po 500 m dochodzimy do
ostrego skrtu w prawo do Adamowa. Tu spotykamy nieco krtszy wariant przez Adamw.
Idziemy teraz prosto, razem z zielonym szlakiem rowerowym w kierunku poudniowym,
piaszczyst drog pod grk. Na wzniesieniu podziwiamy szeroki widok na ca okolic. Na
skrzyowaniu drg polnych przy krzyu z 1932 r. kierujemy si prosto. Schodzimy nieco w
d do Helenkowa. Droga staje si szutrow. Za miejscowoci podchodzimy lekko pod
grk, a za wzniesienia wida ju domy Starej Rawy.

24

30. Stara Rawa. Koci XVIII w.

31. Stara Rawa. Otarz gwny.
Dochodzimy do drogi asfaltowej, ktr kierujemy si 100 m w lewo do kocioa. Przed
kocioem spotykamy pomnik powicony ks. kanonikowi Zygmuntowi Malackiemu,
wieloletniemu przewodnikowi Warszawskiej Akademickiej Pielgrzymki Metropolitalnej,
ktrej ladami podamy.
Stara Rawa jest jednym z najstarszych osiedli na terenie zachodniego Mazowsza. Wg
legend i poda miejscowo zaoy staroytny rd Rawiczw jako Raw. Po zaoeniu
na dogodniejszym miejscu Rawy Nowej, pniej nazwanej Mazowieck, dla pozostaej
wsi pozostaa nazwa Stara Rawa, jednoczenie stracia na znaczeniu jednak jeszcze w
wiekach XV-XVI. Pozostaoci po czasach wietnoci Starej Rawy s lece tu za wsi
pozostaoci grodziska z XI-XII w. penicego rol rycerskiej stranicy. Koci
parafialny p.w. w. Apostow Szymona i Judy Tadeusza. Jest trzecim stojcym w tym
miejscu. Parafia bya erygowana w 1521 r. Obecny koci zbudowano w latach 17311751. Wewntrz trzy barokowe otarze, w gwnym tryptyk z obrazem Matki Boej i obu
patronw. Przed kocioem dzwonnica i dwa ciekawe nagrobki.
Msze w. w niedziele i wita : 8.30; 10.00; 12.00; w dni powszednie: w okresie
zimowym 16.00, w okresie letnim 17.00.
Po wyjciu z kocioa idziemy drog na wprost (rodkow), za znakami czerwonymi i
tymi, przechodzimy przez most, mijamy po lewej staw. Po 2 km przechodzimy obok
zakadu hodowli rolin, za nim skrzyowanie drg, ktre przechodzimy na wprost. Na
nastpnym skrzyowaniu skrcamy w lewo. Przy kapliczce skrcamy w lewo. Przechodzimy
obok szkoy i na skrzyowaniu w prawo, drog asfaltow, ktra przechodzi w drog szutrow.
Po 2 km jestemy w Wauczy. Tu skrcamy w lewo w drog krajow 707 obok pomnika
Marii Grzegorzewskiej. Dochodzimy do Kurzeszyna. Mijamy koci i cmentarz.
Kurzeszyn miejscowo, o ktrej pierwsze wzmianki pochodz z XV wieku. Na terenie
wsi znajduj si fragmenty grodziska z XII w. Parafi zaoono w 1512 r. Koci
parafialny p.w. Matki Boej Krlowej Polski, zbudowany w latach 1922-1924, wg
projektu architektw Perkowskiego i Millera na miejscu drewnianego. Zniszczony by w
czasie I wojny wiatowej w 1914 r. w trakcie bitwy nad Rawk.
Msze w. - dni powszednie: 18.00, niedziele i wita: 8.00, 9.30. 12.00.
Naprzeciwko budynku stray poarnej skrcamy w lewo. Drogowskaz kieruje do Helenowa.
Po 200 m przechodzimy przez most na Rawce, za mostem skrcamy w prawo. Po 500 m koo
krzya w prawo i za budynkami po prawej stronie skrcamy w prawo w drog poln (droga
rowerowa). Przy zakolu rzeki po lewej stronie grodzisko z XII w.
Grodzisko z poowy XII w. Pozostaoci (ok. 40%) grodu drewnianego wznoszcego si
na szczycie stromego wzniesienia obok Rawki.
Idziemy dalej drog poln i po ok. 500 m wchodzimy do lasu. W lesie kierujemy si gwn
drog do rozwidlenia z lenym wwozem po prawej stronie. Skrcamy w prawo i gwn
drog dochodzimy do ydomic. Przechodzimy drog asfaltow obok krzya i idziemy prosto
25

dalej po asfaltowej. Mijamy oczyszczalni ciekw, co wida i sycha i czu. Na

rozwidleniu w lesie skrcamy w lewo na piaszczyst drog. Idziemy przez laski, pola, polany.
Po przejciu wzgrza wychodzimy na osiedle Krlw Polskich w Rawie Mazowieckiej.

32. Rawa Mazowiecka. Ruiny zamku

33. Rawa Mazowiecka. Koci

Wniebowzicia NMP.
Podchodzimy wyej, potem w lewo ulic na wzgrze i w d do wiaduktu. Przechodzimy pod
wiaduktem i skrcamy w prawo w ul. Jerozolimsk. Idziemy przez most na Rylce, dalej ul.
Warszawsk obok kocioa w. Ducha (XVI w., obecnie koci ewangelicko-augsburski) i
skrcamy w prawo w ul. Ks. Skorupki do kocioa p.w. Wniebowzicia NMP.
Rawa Mazowiecka po raz pierwszy wymieniana w 1228 r. W 1321 r. uzyskaa
prawa miejskie i zostaa stolica ksistwa rawskiego. W latach 1355-1370 ksi
mazowiecki Siemowit III wznis tu murowany zamek, z ktrego pozostaa obecnie
baszta i fundamenty innych pomieszcze. Z zamkiem wie si miejscowa legenda,
ktrej tragicznym bohaterem jest jego budowniczy, ksi rawski Siemowit III.
Podejrzewa on swoj on o zdrad. Bdc w ciy, kaza zamkn w wiey.
Pomimo, e nawet na torturach suca nic przeciwko swej pani nie zeznaa, ksi
rozkaza domniemanego kochanka wlec komi, a on po porodzie zabi.
Narodzonego chopca odda na wychowanie biednej kobiecie w okolicach Rawy.
Dziecko potajemnie wykrada crka ksicia z pierwszego maestwa, Magorzata,
ona Kaka, ksicia supskiego i zatrzymaa na swoim dworze, gdzie wychowywaa
go jak przystao dziecku panujcego. Kiedy chopiec dors, jego podobiestwo do
Siemowita III byo widoczne dla wszystkich. Dopiero gdy nastpio spotkanie ojciec
zrozumia swj bd, za duch niesusznie straconej ksinej podobno kry po
zamku.
Pierwszy koci pod wezwaniem Wniebowzicia Najwitszej Maryi Panny powsta
w 1356 r. z fundacji ksicia mazowieckiego Siemowita I dla zakonu augustianw,
by drewniany i spali si w XVIII w. Odbudowany w obecnej postaci zosta w 1793
r. Po powstaniu styczniowym w ramach represji usunito zakonnikw i koci
zosta pod opiek ksiy parafialnych. Od 1938 r. kocioem opiekuj si ojcowie
pasjonici. W otarzu gwnym czczona jest Matka Boa Pocieszenia w swym
cudownym obrazie z XVII w., bdcym kopi rzymskiego obrazu Salus Populi
Romani znanego jako Matka Boa niena (obraz jest zasaniany innym,
przedstawiajcym w. Grzegorza, papiea z przeomu XVIII/XIX w ). Witrae
wykonane byy przez Mari Suwalsk (2005 r.).
Msze w. - w dni powszednie: 6.30; 7.00; 8.30; 18.30; w niedziele i wita: 7.00;
8.30; 10.00; 11.30; 13.00; 18:30.
Po wyjciu z kocioa w prawo w ul. Zamkow do baszty pozostaej po zamku rawskim.
Wracamy ul. Zamkow do rynku i kocioa Niepokalanego Poczcia NMP oo. Jezuitw.
Kocioem Niepokalanego Poczcia NMP opiekuj si o.o. jezuici, ktrych w 1612
26

r. sprowadzi i uposay starosta rawski Stanisaw Woucki. Zakon spenia w

miecie rol wanego orodka owiatowego i kulturalnego dysponowa bogat
bibliotek, a take szko. Sawnym wychowankiem rawskich jezuitw by Jan
Chryzostom Pasek. Obecny koci wznoszony by w latach 1693-1730 z fundacji
arcybiskupa Teodora Potockiego - Prymasa Polski.
Msze w. w dni powszednie - 7.00; 8.45; 10.00; 11,30; niedziele i wita 7.00;
8.45; 10.00; 11.30; 13.00; 18.00.

27

Etap 8

Rawa Mazowiecka-Studzianna
(ok. 35 km, razem 167 km)

Mapa
Po wyjciu z kocioa jezuitw idziemy w prawo ul. T. Kociuszki. Mijamy wie stray
poarnej, budynek starostwa i po ok. 500 m skrcamy w prawo w ul. Faworn, a po 100 m
kierujemy si w lewo w ul. J. Sowackiego.
Warianty
- Jeli wybieramy nocleg przy ul. 1 Maja, to moemy przej ul. Faworn do koca i za
mostem dochodzimy do ul. 1 Maja.
- Jeli planujemy nocleg w hotelu Tatar to idziemy dalej ul. J. Sowackiego, ta
przechodzi w ul. Tatar, przy ktrej jest hotel. Z hotelu musimy wrci do ul. J.
Sowackiego i ni ok. 400 m i skrci w lewo do ul. 1 Maja.
Jeli nie nocujemy w obu wspomnianych miejscach to idziemy ok. 800 m ul. J. Sowackiego i
przed zalewem Tatar skrcamy w prawo. Po 400 m dochodzimy do trasy spacerowej.
Skrcamy w lewo majc zalew po lewej stronie. Po ok. 1,5 km wychodzimy na drog
asfaltow i idziemy ni ok. 3,5 km. Po lewej wida drewniany koci w Boguszycach.

34. Boguszyce. Koci XVI w.

35. Boguszyce. Przedstawienie w. Rocha

Boguszyce XVI-wieczny modrzewiowy koci p.w. w. Stanisawa Biskupa i

Mczennika, z polichromiami i pnogotyckim poliptykiem w otarzu gwnym. Jest to
jeden z cenniejszych okazw drewnianych kociow na Mazowszu, wpisany do rejestru
wiatowych zabytkw UNESCO. Konstrukcja zrbowa w stylu pnogotyckim. Powstawa
w latach 1550-1558 w miejsce kocioa z 1521 r., a jej fundatorem by Wojciech
Bogusawski, herbu "Rawicz", podskarbi dbr mazowieckich nalecych do krlowej
Bony. Zdobi go polichromia malowana w latach 1558 1569, przypisywana malarzowi i
rzebiarzowi warszawskiemu Janowi Jantasowi. Prawdopodobnie jednak malowao j
kilku artystw. Na stropie w prezbiterium przedstawiono - Pantokratora - Chrystusa
Wszechwadc oraz ewangelistw, rycerza, chopa, starca i modzieca. W rodkowej
czci nawy uwidocznione s elementy groteski - osa grajcego na wioli czy wini
grajc na bbnie. Na bocznej cianie u dou przedstawiono w. Rocha.
Msze w. w niedziele i wita 9.00; 12.00, w dni powszednie 16.00 (zima) lub 17.00
(lato).
28

Po wyjciu z kocioa kierujemy si w lewo przez dwa mosty na rzece Rawce. Mijamy krzy i
idziemy prosto obok cmentarza. Za cmentarzem w lewo zgodnie z drogowskazem
wskazujcym Ksi Wol. Na rozwidleniu drg prosto drog asfaltow. Przechodzimy most
i na rozwidleniu w prawo. Po ok. 200 m rozpoczyna si wie Ksia Wola z szerokim
widokiem na pola i wzgrze z lasem po prawej stronie. Wie cignie si ok. 3 km. Za ni
Podkoska Wola. Za lasem prosto do Podkonic Duych. Na skrzyowaniu skrcamy w
prawo w kierunku na Zubki Mae. Droga ukiem skrca w lewo i zaraz w prawo, aby w
Zubkach Duych wej na wiadukt, ktrym przechodzimy nad autostrad A8. Idziemy dalej
drog asfaltow pomidzy wysokimi drzewami i po ok. 2 km dochodzimy do Krzemienicy.

36. Krzemienica. Koci w. Jakuba, XVI w.

37. Krzemienica. Obraz w. Jakuba w

otarzu gwnym
Droga schodzi do wwozu, po jego lewej stronie na niewielkim wzgrzu wznosi si koci
w. Jakuba.
Krzemienica parafia erygowana w XIV w. Koci p.w. w. Jakuba Apostoa
fundowany przez rodzin Lipskich, zbudowany w latach 1598 1600 w stylu gotyckim
z elementami renesansu, na miejscu wczeniejszego drewnianego. Wg miejscowych
legend na tym miejscu bya ju w IX w. kaplica, zbudowana przez uczniw w. Cyryla
i Metodego. Wewntrz renesansowe i barokowe wyposaenie. W otarzu gwnym z
1616 r. tryptyk z obrazem Matki Boej Wniebowzitej. W lewej strony towarzyszy jej
w. Jakub przedstawiony jako pielgrzym (z 1934 r. na wzr obrazu z XVII w.). W
kociele tym nakrcono cz scen do filmu Pan Woodyjowski, gdzie "gra" on
koci w Kamiecu Podolskim.
Msze wite: niedziele i wita: 8.00; 11.00; dni powszednie: maj i padziernik
16.30, pozostae 8,00.
Z kocioa kierujemy si w lewo w d. Za stawem w prawo i nastpnie w lewo za
drogowskazem Strzemeszna, po czym skrcamy w kierunku Strzemeszna Pierwsza. Na
skrzyowaniu przy krzyu idziemy prosto. Nieco dalej skrcamy na piaszczyst drog w
lewo. 1 km dalej dochodzi droga asfaltowa, ktr idziemy prosto do Strzemesznej Nowej. Na
nastpnym skrzyowaniu rwnie idziemy prosto, ale teraz poln drog do Maej Woli
widocznej na wprost pod lasem. Droga polna skrca w lewo przed kp drzew i po 500 m w
prawo. Przed wsi droga staje si asfaltowa. Na skrzyowaniu drg dalej idziemy prosto i
przy lustrze prosto w kierunku lasu. Przechodzimy most wraz z pomaraczowym szlakiem
znaczonym kropkami. Po ok. 1 km przechodzimy grobl, pomidzy mokradami w lesie. Za
nimi odrobin podchodzimy i ostro skrcamy najpierw w lewo i zaraz w prawo (UWAGA
idziemy razem z pomaraczowymi kropkami). Idziemy przez las, potem przez pola i obok
budynkw do nastpnego lasu. Na skraju lasu odbijamy w lewo i dalej piaszczyst drog
idziemy ok. 500 m do wsi Zawady. Po dojciu do drogi asfaltowej skrcamy w lewo i zaraz
przy kapliczce w prawo. Jestemy na drodze do Rzeczycy, ktr podamy ok. 3,5 km.
Rzeczyca. Koci, w otarzu gwnym obraz MB Czstochowskiej.
Msze w.: dni powszednie 7.00; 7.30; 18.00; niedziele i wita 7.00; 9.00; 11.30
29

Po wyjciu z kocioa przechodzimy na drug stron drogi i idziemy w lewo, lekko pod gr
ok. 500 m. Przy krzyu skrcamy w prawo za drogowskazem g prosto do lasu i potem w
d obok stawu do miejscowoci g. Tu na skrzyowaniu idziemy prosto drog wirow
(razem z pomaraczowymi kropkami drogi rowerowej). Po prawej mijamy zielone jeziorko.
Wchodzimy do gminy Powitne. Przez las dochodzimy do Mysiakowca. Droga zakrca w
lewo obok krzya i po 500 m dochodzimy do mostu na Pilicy. Przechodzimy most i idziemy
ok. 500 m drog asfaltow. Za mostem droga biegnie ukiem w lewo (tu zostawiamy znaki
drogi rowerowej). Idziemy razem z drog asfaltow, po 150 m w prawo do lasu.

38. Widok Pilicy w Mysiakowcu

39. Studzianna. Bazylika w. Rodziny.
Przy kapliczce z krzyem koczy si asfalt i dalej droga jest wirowa. Lasem ok. 4 km do
drogi asfaltowej, tu zakrcamy w prawo i przechodzimy mostek. Za nim mijamy tartak i
wchodzimy do Studzianny. Pozostaje 1 km do bazyliki droga biegnie prosto.
Bazylika w. Rodziny w Studziannie, oo. filipini
Miejsce to jest zwizane z cudownym obrazem witej Rodziny z Nazaretu. Jego
cudowno uznana zostaa w 1671 r., a dwa lata pniej w obecnoci ponad 30
tysicy wiernych obraz przeniesiono do wzniesionego wwczas drewnianego
kocika. Miejsce licznie nawiedzane przez ptnikw i rycerstwo. Nawiedzili je
krlowie Micha Korybut Winiowiecki i Jan III Sobieski. Konsekracji obecnej
bazyliki dokonano w poowie XVIII w. Zim 1664 r. murarz Wojciech
Lenartowicz przyszed do Studzianny, by naprawi piec w dworze Staroskich, nie
mg jednak ustali szczegw zamwionej pracy, poniewa rzdca Krzeczkowski
ciko zachorowa. Zabrawszy si jednak do pracy, Lenartowicz nagle le si
poczu i pooono go w izbie, gdzie wisia obraz "Jezus, Maryja i Jzef w.". W
nocy ujrza wiato wok obrazu i usysza: "Nie bj si, nie bdzie ci nic, ani
temu urzdnikowi, uprosiam Ci u syna swego zdrowie, tylko eby mi kaplic
zbudowa, bom godna poczciwszego miejsca". Nazajutrz murarz i rzdca byli
zdrowi. Obraz przeniesiono do okazalszej izby, a wie o cudzie byskawicznie
rozesza si po okolicy. Po roku dotara do prymasa Mikoaja Pramowskiego,
ktry poleci ukry obraz i zakaza jego czczenia. Na prob ks. Jana Zbskiego w
1671 r. powoano prymasowsk komisj do zbadania cudownoci obrazu ze
Studzianny. Po zapoznaniu si z jej raportem prymas nadal mia wtpliwoci, ale
kiedy w Studziannie zobaczy ozdrowienie kalekiego onierza, 18 marca 1671 r.
wyda "Dekret o cudownoci Studziaskiego obrazu". Kronikarz Jakub Kazimierz
Rubinkowski tak opisa odwiedziny krla Jana III Sobieskiego przed wypraw
wiedesk: "(...) Pojecha wprzd do Czstochowy, stamtd do Studzianny, gdzie
spowied i Komuni zwykym naboestwem odprawiwszy, przysze sukcesja Bogu
i Matce Jego (Syna) oddawa, proszc oraz o niebiesk pomoc i asystencj".
Przy drodze do Anielina stoi barokowy koci pod wezwaniem w. Jzefa.
30

W ramach represji po powstaniu styczniowym nastpia kasata zakonu i zakonnicy

wrcili dopiero w latach dwudziestych XX w. W 1939 r. w czasie pasterki i w
Sylwestra modlili si tu Hubalczycy. To tutaj w Studziannie, Jakub Trojaczyk na
odpucie kupi fabryczny obrazek przedstawiajcy w. Rodzin, ktry zasyn
cudami w Miedniewicach.
Msze w. - dni powszednie 6.30; 7.00; w soboty, I czwartki i I pitki rwnie
17.00 (zima) lub 19.00 (lato); w niedziele i wita 6.45; 9.00; 11.30 i 17.00.

31

Etap 8

Studzianna - Inowdz
(ok. 12 km, razem 179 km)

Mapa
Po wyjciu z bazyliki schodzimy w d placu, w kierunku Centrum Turysty i Pielgrzyma, tu
skrcamy w lewo i w pierwsz ulic w prawo (ul. Cicha). Na jej kocu przy kapliczce w lewo
na drog krajow 48. Idziemy wzdu drogi ok. 300 m, na pasach przechodzimy na drug
stron i skrcamy w asfaltow drog z drogowskazem Ponika. Spotykamy znaki
czerwonego szlaku pieszego i czarnego szlaku rowerowego, z ktrymi bdziemy szli a do
przedmiecia Inowodza. Po prawej stronie za drzewami barokowy koci p.w. w. Jzefa.
Idziemy ok. 3 km i przy starym krzyu wchodzimy do wsi Anielin. Jeli spojrzymy do tyu to
wida jeszcze wiee bazyliki w. Rodziny. Idziemy dalej wzdu wsi. W poowie
miejscowoci droga staje si wirow. Po ok. 2 km drogi przez wie dochodzimy do lasu i
dalej idziemy drog wirow. Na rozwidleniu w lesie kierujemy si w prawo na poln drog
(razem ze znakami czerwonymi). Po kilkuset metrach przechodzimy przez polan i jeszcze
raz skrcamy w prawo na wsz drog wiodc przez mody las sosnowy. Dochodzimy do
mauzoleum majora Henryka Dobrzaskiego Hubala i jego oddziau.
Major Henryk Dobrzaski Hubal. Po
klsce wrzeniowej na czele swego oddziau
toczy walk partyzanck z Niemcami na
terenie ziemi opoczyskiej i na kielecczynie.
Jego oddzia stanowi zalek dla
pniejszego oporu zbrojnego w Polsce.
Zgin 20 kwietnia 1940 r.

40. Mauzoleum Majora HubalaDobrzaskiego i jego onierzy

Po wyjciu z mauzoleum idziemy w lewo niewidoczn ciek, ale ze znakami czerwonymi.
Dochodzimy do skraju polany i nie wchodzimy na ni, ale tu przed ni ostro skrcamy w
lewo. Idziemy drk, czsto zaronit, wijc si na skraju wysokiego lasu sosnowego po
lewej i liciastego lasu z zarolami opadajcego do gbokiego jaru po prawej. Nastpnie
droga podchodzi do gry lasem sosnowym. Na przesiece kilkaset metrw dalej dochodz
pomaraczowe znaki szlaku rowerowego. Na nastpnym skrzyowaniu drg, gdy
pomaraczowe kropki odbijaj w lewo, my idziemy prosto. Idziemy ze szlakiem czerwonym
dalej ok. 1 km. Na rozwidleniu drg lenych skrcamy w prawo i po 200 m w lewo na drog
wirow cay czas razem ze znakami czerwonymi. Zaraz za zakrtem po lewej na drzewie
maleka kapliczka. Po prawej pomidzy drzewami przebyskuje Pilica.
Gdyby bya moliwo przejcia Pilicy to po drugiej stronie jest miejscowo
Zakociele i wtedy mona przej bezporednio obok kocioa w. Idziego.
Po ok. 1,5 km droga, zostawiajc rzek, lekko odbija w lewo. Nieco dalej wchodzimy do
kolonii domkw letniskowych. Na skrzyowaniu w koloni zostawiamy szlak czerwony i dalej
idziemy wraz z czarnym szlakiem rowerowym. Przechodzimy obok myna wodnego po
32

drewnianym mostku i idziemy cay czas prosto ulic Sosnow. Na kocu koloni skrcamy w
lewo, obok kilku drzew. Wychodzimy na k, z ktrej po lewej nad drzewami na wzgrzu
wida koci w. Idziego (z prawej strony dochodz odgosy samochodw z pobliskiej
szosy). Po dojciu do drogi asfaltowej przechodzimy na jej drug stron i kierujemy si w
prawo do Inowodza. Mijamy stacj benzynow i na rozwidleniu kierujemy si na most.

41. Inowdz. Widok Pilicy i kocioa w.

42. Inowdz. Koci w. Idziego, XI w.
Michaa Arch.
Po przejciu mostu po lewej stronie ulicy, w dole znajduje si koci p.w. w. Michaa.
Inowdz - Koci p.w. w. Michaa Archanioa zbudowany zosta w stylu
pnego gotyku w 1520 r. Czczony tu by obraz Matki Boej Bolesnej z XVII
w. Niestety zosta skradziony. Legenda miejscowa mwi, e pochodzi z
pustelni mieszczcej si kiedy w lasach na zachd od Inowodza.
Najwikszym skarbem i ozdob Inowodza jest koci romaski w. Idziego
wybudowany jako wotum przez Wadysawa Hermana po narodzeniu jego
syna Bolesawa Krzywoustego w 1082 r. Istnieje przypuszczenie, e pomys
wysania delegacji krla Wadysawa Hermana do St. Giles we Francji
prob o bogosawiestwo witego zrodzi si na bazie legend zwizanych z
cudami w. Jakuba. Ponadto warto obejrze gotycki zamek obronny,
wzniesiony w latach 1356-1370 przez Kazimierza Wielkiego (obecnie
poddawany rekonstrukcji).
Msza w.: w dni powszednie poniedziaek, roda, pitek 8.00, wtorek,
czwartek, sobota 18.00, (w padzierniku i zimie 17.00); w niedziele i wita
9.00; 11.30; w lecie u w. Idziego o 17.00.

33

Etap 9

Inowdz-Smardzewice
(ok. 20 km, razem 199 km)

Mapa
Wracamy w przez most na Pilicy na drug stron rzeki wraz ze ciek rowerow (znaki
czerwone). Skrcamy w prawo w ul. Brzustowsk (drogowskaz wskazuje Sugocice 9 km).
Po ok. 200 m skrcamy w prawo w ul. Legnick. [Tu moliwy wariant, przy zej pogodzie
jest on korzystniejszy].
Wariant: przy zej pogodzie moemy wybra drog asfaltow szos. Wchodzimy ni
do lasu, po prawej stronie mijamy osiedle domkw letniskowymi. Po ok. 2 km
przechodzimy przez most na rzeczce Somiance i za nim mijamy krzy przydrony.
Kolejne krzye na rozstajach drg (idziemy prosto) oraz na skraju lasu. Wchodzimy
do Brzustowa, ktry cignie si ok. 3 km. Porodku wsi stoi koci.
Kierujemy si na drog w. Jakuba z mniejsz iloci asfaltu, ale dusz ok. 1 km, na
pocztkowo ze znakami czerwonymi, potem bez znakw. Idziemy razem z tzw. szlakiem
partyzanckim. Omijamy staw majc go po lewej stronie, dalej bar Sandacz z tanimi pokojami,
po czym skrcamy ostro w lewo na drog gruntow. Szlak czerwony prowadzi przez tereny
dziakowe. Po ok. 200 m droga zakrca w prawo i prowadzi przez kadk na rzeczce
Somiance. Za kadk idziemy w lewo, a po 50 m w prawo w szersz drog len. Mijamy
dwa skrzyowania drg lenych i po ok. 1200 m, na skrzyowaniu z drog utwardzon, gdy
szlak czerwony skrca w prawo my idziemy dalej prosto za znakami Jakubowymi.
Dochodzimy do skrzyowania z drog piaszczyst, gdzie po prawej stronie widzimy kopalni
piasku. Naprzeciw kopalni piasku skrcamy w lewo i po ok. 500 m dochodzimy do drogi
asfaltowej, w ktr skrcamy na prawo. Jestemy w Brzustowie. Po 1500 m mijamy koci.
Brzustw - Koci p.w. pod wezwaniem Matki Boskiej Czstochowskiej i witych
Apostow Piotra i Pawa zosta wzniesiony w latach 1979-1983.
Msze w. w tygodniu: 7.00; 16.00; 17.00; w niedziele i wita: 8.00; 11.30; 16.00.
Za kocioem idziemy dalej prosto do przejazdu kolejowego (od Inowodza 6 km). Dalej
drog asfaltow przez lasek, potem skrajem lasu, po lewej majc pola dochodzimy do
przystanku autobusowego w Sugocicach tu przed ruchliw drog 713. Nie dochodzimy
jednak do tej drogi na wprost, ale obok przystanku naprzeciwko krzya skrcamy w lewo i
po 200 m dochodzimy do drogi nr 713 (Tomaszw Maz. Opoczno). Przechodzimy na drug
stron drogi i idziemy dalej 300 m w tym samym kierunku. Znajdujemy si na rozlegych
kach. Droga zakrca w prawo, dalej idziemy len szerok drog, miejscami groblami przez
bagniska. Po prawej stronie mijamy obszar Rezerwatu Jele.

43. Lasy Spalskie

44. Smardzewice. Sanktuarium w. Anny

34

Rezerwatu Jele. Powierzchnia 47 ha, obejmuje br sosnowy i sosnowo-jodowy, z

podmokymi polanami porosymi turzyc.
Po przejciu ok. 1300 m od Sugocic, przed torami kolejowymi, spotykamy znaki
zielone prowadzce w lewo wzdu torw. Idziemy dalej prosto lub wybieramy (ok. 1,5 km
duszy) wariant ubrowy.
Wariant ubrowy (uwaga! Rezerwat ubrw mona zwiedza w godzinach od 9.00
do 15.00): przed torami kolejowymi skrcamy w lewo, podamy za znakami
zielonymi 1 km wzdu torw, po czym ostro skrcamy w prawo i po 500 m po
prawej mijamy poty rezerwatu ubrw. Do zagrody zwierzt z Orodku Hodowli
ubrw dochodzimy po ok.1000 m. Jeli zdymy przed 15.00 to zwiedzamy
hodowl, po czym dalej kierujemy si za znakami zielonymi i po 2,5 km, obok
parkingu spotykamy znaki drogi w. Jakuba.
Jeli nie mamy ochoty podziwia ubrw lub pno wyszlimy z Inowodza to przechodzimy
tory kolejowe i dalej kierujemy si prosto, pocztkowo bez innych znakw len drog. Po
przejciu 800 m spotykamy skrzyowanie drg lenych. Z prawej strony dochodz znaki
niebieskie, ktre dalej nam towarzysz. Idziemy prosto kolejne 900 m do parkingu lenego.
Tu dochodz znaki zielone. Dalej prosto, po czym wraz ze szlakami turystycznymi skrcamy
w sabo widoczn ciek, odchodzc od gwnej drogi skosem w lewo. Po prawej mijamy
kopalnie piasku. Idziemy ciek, po 50 m przekraczamy asfaltow drog prowadzc do
kopalni piasku i dochodzimy do ulicy Smardzewic. 250 m dalej spotykamy wite rdo i
miejsce objawienia w. Anny (kapliczka). Nieco dalej dochodzimy do klasztoru o.o.
franciszkanw z kocioem w. Anny.
Sanktuarium w. Anny. W miejscu gdzie obecnie jest maa kapliczka przy
wejciu do Smardzewic w 1620 r. tutejszemu wieniakowi ukazaa si w. Anna i
poprosia o uczczenie Jej, Maryi i Jezusa. Postawiono drewnian kapliczk, ale
poniewa rosa liczba pielgrzymw to w 1620-21 wybudowano niewielki,
drewniany koci. W 1639 roku do sanktuarium sprowadzono franciszkanw
konwentualnych. W latach 1683-99 zbudowano koci murowany. Jego
konsekracji dokona w 1701 r. biskup Andrzej Albinowski. Fundatorem
murowanego klasztoru (1722-46) by biskup kujawski Krzysztof Antoni ze
Stupowa Szembek, pniejszy Prymas Polski.
Otarz gwny barokowy, pochodzi z okoo 1700 roku. W centralnym miejscu
znajduje si cudowny obraz w. Anny Samotrzeciej z pierwszej poowy XVII
wieku, w sukienkach w stylu regencji. Dwa otarze boczne przy tczy, z
ornamentacj w stylu regencyjnym, pochodz z okoo 1740 roku. Sze otarzy
bocznych, pnobarokowych z okoo 1730 roku.
Msze w. w tygodniu: 7.00; 18.00; w niedziele i wita: 7.30; 9.00; 10.30;
12.00; 18.00.

35

Etap 10

Smardzewice Piotrkw Trybunalski

(ok. 25 km, razem 224 km)

Mapa
Po wyjciu z klasztoru skrcamy w lewo i po 1500 m w prawo ul. Wodn. Kierujemy si w
stron zapory wodnej na Pilicy. Przechodzc zapor po prawej widzimy Pilic, po lewej
Zalew Sulejowski.
Zalew Sulejowski. Powsta w 1973 r. Powierzchnia 22 km2, rednia szeroko
1,5 km, maksymalna gboko 11 m, maksymalne wahania lustra wody 6 m.
Przechodzimy przez zapor i idziemy prosto szos ok. 500 m (wraz ze szlakiem niebieskim),
po czym opuszczamy szlak niebieski i skrcamy w lewo w kierunku osady domkw
letniskowych. Skrcamy w lewo jak wskazuje drogowskaz Swolszowice Mae. Najpierw
asfaltem a potem piaszczyst drog idziemy w kierunku zalewu, wychodzimy na brzeg, po
czym jego brzegiem kierujemy si w prawo. Pocztkowo idziemy betonow drog potem
ciek len. Spotykamy lady dziaania bobrw w postaci charakterystycznych pni po
zwalonych drzewach.

45. Zalew Sulejowski

46. Zatoka Borki w Zalewie Sulejowskim
Idziemy brzegiem zalewu do zatoki Borki z pla i przystani. Tu w okresie letnim czynny
jest bar. Okramy zatok, pamitajc, e ma ona dwie odnogi i musimy doj do koca
drugiej. Cay czas po lewej stronie mamy lustro wody. Idziemy pocztkowo drog piaszczyst
a podejciu do drugiej odnogi drog len. Druga odnoga zatoki jest bardziej zaronita
szuwarami. Przez ok. 100 m towarzyszy nam szlak zielony, ale zaraz odbija w las w prawo a
my dalej podamy nad samym brzegiem zalewu. Przy najbardziej wysunitym miejscu
drugiej odnogi zatoki spotykamy znaki szlaku rowerowego (zielone). Skrcamy wraz z nimi
w prawo i po 50 m spotykamy znowu znaki niebieskiego szlaku i skrcamy z nimi w lewo i
po kilkunastu m w prawo w len drog. Odchodzimy nieco od zalewu i po 1000 m
dochodzimy do prowadzcej przez las asfaltowej drogi, ktr dalej idziemy w lewo, 500 m
dalej skosem w prawo i znowu skosem w lewo. Przechodzimy przez wiosk Swolszewice
Due ul. Jana Pawa II. Ulica ta skrca w lewo a potem w prawo. Na prawym zakrcie przy
wysokiej kapliczce idziemy prosto wraz ze szlakiem rowerowym ok. 300 m.

36

47. Kapliczka w Swolszowicach Duych

48. Barkowice Mokre. Pomnik 25 puku

piechoty AK
Przy szlabanie, zamykajcym drog samochodom, skrcamy w ciek na prawo. cieka
kieruje si na piaszczyste wydmy nad zalewem. My podamy len drog dobrze umocnion
i biegnc ok. 50 m od wody. Po ok. 1000 m spotykamy drog len idc od zalewu.
Skrcamy w prawo i po ok. 70 m spotykamy drog ze znakami niebieskimi. Skrcamy w lewo
wraz ze szlakiem niebieskim. Przechodzimy po mostku przez strumyk i nieco dalej
wychodzimy na polan z zabudowaniami. Jest tu moliwo nocowania w przyczepach
samochodowych. [tel. 503 069 443]. Nieco dalej droga lena przechodzi w asfaltow i
dochodzimy do skupiska zabudowa z barami, noclegami, przystani w Bronisawowie.
Wraz ze szlakiem niebieskim obchodzimy dookoa stacj uzdatniania wody z chlorowni. Po
drugiej stronie chlorowni z asfaltowej drogi skrcamy w prawo na drog z pyt betonowych i
nieco dalej znowu w prawo w len ciek. Cay czas wsplnie z niebieskimi znakami. Po
przejciu 1 km skrcamy w lewo i zaraz w prawo utrzymujc kierunek zachodni. Po 1 km
podchodzimy na grk, na jej zboczach spotykamy wiele okopw wiadczcych o toczonych
tu bojach. Nie ma chyba w Polsce lasu, w ktrym nie byoby okopw. Przechodzimy jeszcze
kilka wzniesie i cay czas towarzysz nam okopy. Po prawej stronie mijamy Rezerwat Jody
Lubiaszw.
Rezerwat jody Lubiaszw. Powierzchnia 22 ha. Las mieszany z duym udziaem
jody.
Po dalszych 3 km wychodzimy z lasu. Przed nami pola, Skrcamy w lewo i skrajem lasu
idziemy ok. 500 m do asfaltowej drogi. Wchodzimy na drog, kierujemy si w lewo i po
kolejnych 500 m na skrzyowaniu skrcamy w prawo. Na skrzyowaniu spotykamy pomnik
25 PP AK, ktry z tego miejsca wyruszy na szlak bojowy 24 lipca 1944 r. Dochodzimy do
Barkowic Mokrych. Wsplnie ze szlakiem niebieskim na nastpnym skrzyowaniu przy
wysokiej kapliczce kierujemy si prosto. A do Piotrkowa Trybunalskiego bdziemy
utrzymywa ten sam poudniowo-zachodni kierunek. Czeka nas przejcie ok. 2 km skrajem
asfaltowej drogi idcej przy lesie. Nastpnie las pojawia si rwnie po lewej stronie i po
dalszych 500 m dochodzimy do skrzyowania drg. My podamy wraz ze szlakiem
niebieskim prosto na jedyn len drog bez asfaltu, dalej w kierunku poudniowozachodnim. Mijamy skrzyowania z drogami lenymi, lecz cay czas kierujemy si prosto. Po
ok. 3 km wychodzimy na polan z zabudowaniami miejscowoci Uszczyn. Idziemy prosto
drog gruntow umocnion. Po kolejnym 1 km w lewo odchodzi szlak czerwony a my
utrzymujemy kierunek prosto by 500 m dalej wyj na ul. Wierzeje w Piotrkowie
Trybunalskim. Pocztkowo idziemy chodnikiem ul. Wierzeje. Ulica ostrym zakrtem
odchodzi w lewo, lecz Droga w. Jakuba poda prosto nad brzegiem jeziora Bugaj. Za
jeziorem skrcamy w prawo, dochodzimy do ronda i za rondem skrcamy w lewo, aby po
37

przejciu dla pieszych wej w ul. Sulejowsk, ktr podamy ok. 1,5 km. Na nastpnym
rondzie idziemy prosto i na dopiero na trzecim rondzie skrcamy w prawo w drug ulic
Jerozolimsk. Idziemy ni ok. 200 m, po czym skrcamy w lewo w ul. Starowarszawsk
(trzecia przecznica) i na wprost widzimy wiee kocioa w. Jakuba.

49. Piotrkw Trybunalski. Koci farny w. 50. Piotrkw Trybunalski. Otarz gwny w
Jakuba
kociele w. Jakuba
Po dalszych 150 m jestemy przed kocioem w. Jakuba (wczeniej przechodzimy obok biura
informacji turystycznej).
Piotrkw Trybunalski. Wg legend zaoony przez Piotra Dunina Wodkowica
ze Skrzynna. Wykopaliska na terenie Piotrkowa i w jego okolicach potwierdziy
lady czowieka sprzed 8-10 tys. lat, oraz osadnictwo na tym terenie w VIII/IX w.
Piotrkw historyczny powsta na skrzyowaniu szlakw handlowych z Torunia
do Krakowa i z Wrocawia na Ru. Ju w XIII w. by miejscem sdw ksicych
pierwszy zachowany wyrok wydany w Piotrkowie pochodzi z 1217 r. z
kancelarii ksicia Leszka Biaego. W 1362 r. zakoczono budow murw
obronnych. W XIV w. zbudowano zamek ksicy, bejcy pniej siedzib
krlewsk. Od czasw Wadysawa Jagiey miasto stao si miejscem
oglnopolskich zjazdw szlachty. W drugiej poowie XIV w. zbudowano koci
farny. W XV w. zbudowano koci dominikanw. Koci jezuitw barokowy
powsta w XVIII w.. W kociele w. Franciszka Ksawerego znajduje si obraz
Matki Boej Trybunalskiej (obraz typu Matki Boej nienej z koca XVI w.,
przechowywany by w kociele farnym, za z czasie obrad Trybunau
przenoszony do kaplicy obok sali sdowej).
Koci farny w. Jakuba (gotycki), rozbudowany zosta w XV i XVI w.
Tradycja wie jego budow z panowaniem Kazimierza Wielkiego. Kaplice z
barokowym wystrojem. W otarzu obraz Zanicia NMP sprowadzony przez
krlow Bon ok. r. 1500 z Krakowa. W 1659 r. obraz ten zosta uznany za
cudowny, stanowi cz niezachowanego tryptyku. Na zasuwie obraz
Mczestwa w. Jakuba malowany w r. 1875 przez Rafaa Hadziewicza.
Msze w.: w tygodniu: 7.00; 18.00; niedziele i wita: 7.00; 8.30; 10.00; 11.30;
13.00; 16.00; 18.00.
Centrum Informacji Turystycznej Plac Czarnieckiego 10, tel. 44 - 647 70 52

38

Noclegi
Na pielgrzymw idcych Warszawsk Drog w. Jakuba czekaj noclegi w
nastpujcych miejscowociach:
Oarw hotele, kwatery prywatne pooone w pobliu Sanktuarium Miosierdzia Boego
lub w kierunku zachodnim przy gwnej ulicy.
Istnieje moliwo noclegu w domu seminarium klasztoru o.o. palotynw w Otarzewie, po
uprzednim porozumieniu si z ojcem admistratorem, tel. 22-722 10 24.
Rokitno nocleg moliwy na plebani, tel. 48 22-725 51 03 lub u osb prywatnych.
Bonie Zajazd Jankaz, ul. Sochaczewska (200 m od kocioa)
tel. 22- 725 45 61; 22-731-99-32.
Niepokalanw Dom Formacyjno-Rekolekcyjny przy klasztorze OO Franciszkanw
tel. 46-864 21 31, niepokalanow@op.pl, Paprotnia, ul. O. M. Kolbego 5, 96-515 Teresin
Miedniewice Noclegi w klasztorze ss Klarysek Klasztor Sistr Klarysek, Miedniewice 90,
96-315 Wiskitki, tel. (0-46) 856 93 80;
lub w klasztorze Franciszkanw
lub w kwaterach prywatnych. Np. Miedniewice 73, tel. 602 735 163.
Rwnie noclegi w kwaterach prywatnych przy drodze w kierunku Popielarnii, przed
wiaduktem.
Skierniewice
Hostel, ul. Czerwona 5, tel 46-832 11 50, 693 281 361
Ul. Zwierzyniecka 39, te. 46 833 26 35.
Magorzata i Grzegorz Szanieccy, Strobw 12, 96 100 Skierniewice, tel. 46 831 35 73.
Rawa Mazowiecka
Alsok, ul. 1 Maja 39, tel. 775 443 638
Boena Cioek, ul. 1 Maja 38, tel. 501 509 162, 46 814 20 85
Hotel Tatar
Rzeczyca
Zofia Sobolewska Agroturystyka, ul. Polna 1, 97-220 Rzeczyca, tel. 44 710 14 40
Mysiakowiec
Gospodarstwo Agroturystyczne, Elbieta i Roman Bilscy, Mysiakowiec 25, 26-315 Powitne
Studzianna-Powitne
Anna Kwaniak; Studzianna 80; 26-315 Powitne; tel. 44 756 40 70 i 44 710 11 92
Krzysztof Franas; ul. Gwna 72; 26-315 Powitne; tel. 44 756 40 66
Centrum Turysty i Pielgrzyma, ul. Bielawska 5; 26-315 Powitne;
tel. 501 789 630; 664 760 138
Orodek konferencyjno-wypoczynkowy Mynczysko, ul. Szkolna 51, 26-315 Powitne,
tel. 44 756 42 10
Moliwo noclegu w Domu rekolekcyjnym, przy klasztorze, tylko latem, tel. 44 756 41 00;
Inowdz
ul. Akacjowa 5; tel 44 710 18 04
ul. Zakociele 54; tel. 44 710 18 51
ul. Zakociele 67; tel. 44 710 11 92
ul. Zakociele 75; tel. 515 420 242
Smardzewice
39

Zacisze. Agroturystyka, ul. Zacisze 28, 97-213 Smardzewice, tel. 44 724 65 89

Domek Nad Pilic, Dziubatowskiego 104, 97-213 Smardzewice, tel. 606 497 213
Chatka pod Brzoz, tel. 601 234 334
Agroturystyka (przy zaporze), ul. Stoczek 3, tel. 44 719 03 99; 601 326 654
Agroturystyka Dominika Gowa. Tresta 97 213, ul. Wczasowa 41, tel. 44 710 86 15
Barkowice Mokre
Alicja Kolik, ul. Dziakowa, 97 330 Sulejw, tel. 44 610 28 33
Piotrkw Trybunalski
Schronisko PTSM, ul. gen. Grota-Roweckiego 5; 97-300 Piotrkw Trybunalski;
tel. 446 478 712
Zofia Rutowicz kwatera prywatna; ul. rdlana 32, Piotrkw Trybunalski; tel. 446 461 540
Bohdan Smuga kwatery prywatne; ul. Jarzbinowa 4; 97-300 Piotrkw Trybunalski;
tel. 446 462 420; oraz ul. Wska 16a, tel. 605 097 219
Domy studenckie: ul. Sowackiego 114/118, tel. 447327450; ul. Wysoka 13, tel. 447 327 014;
oraz ul. Belzacka 164, tel. 447 327 05.
Planowana dalsza Droga
- Sulejw koci XIV w.
- Dbrowa Zielona
- Czstochowa
- poczenie z istniejcymi Drogami prowadzcymi w kierunku Niemiec lub Czech.
Celem Stowarzyszenia Przyjaciele Drg w. Jakuba w Polsce
jest propagowanie idei pielgrzymowania Drogami w. Jakuba oraz
wytyczanie i utrzymywanie szlakw na terenie Polski.
www.camino.net.pl

Celem Bractwa w. Jakuba Apostoa jest wspieranie polskich i

europejskich tradycji zwizanych z szerzeniem ruchu
pielgrzymkowego do grobu w. Jakuba, a take pomoc w
odtwarzaniu wsplnego dziedzictwa kulturowego chrzecijaskiej
Europy.
www.bractwoswjakuba.pl,www.swjakub.pl

Kongregacja Camino Polonia

W roku 2012 powstaa Kongregacja, ktrej celem jest gromadzenie
bractw, stowarzysze, parafii, gmin i innych organizacji zwizanych
z kultem w. Jakuba oraz mionikw jego drg.

Pielgrzymka Indywidualna jest fundacj, ktra na podstawie istniejcych szlakw

40

proponuje indywidualnym pielgrzymom drogi poszukiwania Boga i pikna przyrody.

www.pielgrzymkaindywidualna.pl

Kontakt: dr Jerzy Grzegorz Kazimierczak

0 22 678 96 12
kazimierczak@ipo.waw.pl lub
maria.kazimierczak1@neostrada.pl

Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym

Samorzdu Wojewdztwa Mazowieckiego

41