SICK Guvenlik Kilavuzu PDF

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.
book Page 1 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM
Gvenli Makine Klavuzu
Gvenli Makine in Alt Adm
_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 2 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM
Inhalt
indekiler
In sechs Schritten zur sicheren

Maschine
Kanunlar, Direktifler, Standartlar
- 1
- 1
- 2
- 5
- 6
- 8
Risk Tanmlanmas
- 11
- 11
- 12
- 13
- 13
- 13
- 14
C Avrupa Direktifleri
C Makine reticisinin Grevleri
C Standartlar
C Farkl Standart Trleri
C Denetim Kurumlar, Sigorta irketleri ve Resmi
Makamlar
C Risk Deerlendirmesi Sreci

C Makine Fonksiyonlar
C Tehlikelerin Tanmlanmas
C Risk Tahmini ve Risk Deerlendirmesi
C Belgelendirme
C Safexpert ile Risk Deerlendirmesi
Risk azaltma 3 Aama Yntemi
- 21
Gvenli Tasarm
C Mekanik Tasarm
C letim ve Bakm Kurallar
C Elektrik Donanm
C Durdurma
C Elektromanyetik Uyumluluk (EMC)
C Sv Teknolojisi
C Patlama Tehlikesi Olan Yerlerde Kullanm
- 21
- 23
- 24
- 24
- 28
- 29
- 210
- 210
Teknik Koruma Tedbirleri
- 31
a Gvenlik Fonksiyonlarnn Belirlenmesi
- 32
b Gerekli Gvenlik Seviyesinin Belirlenmesi - 37
Gvenlik Fonksiyonlarnn
Gerekletirilmesi
Tm Gvenlik Fonksiyonlarnn
e Onaylanmas
Kalan Riskler Hakknda Kullanc

Bilgileri
Gvenlik Fonksiyonunu Tasarlamak

C Gvenlik Konseptinin Hazrlamas
C Gvenlik Cihazlarnn Seimi
C Gvenlik Cihazlarn Yerletirmek /
Ebatlandrmak
C Gvenlik Cihazlarn Kontrol Sistemine
Entegre Etmek
C rn Seimi
Gvenlik Fonksiyonunu Dorulamak
- 51
Makinenin Piyasaya Srlmesi
- 61
Ek
E-2
- 347
- 349
- 41
Makinenin Komple Onaylanmas
- 340
- 365
letmenin (Makinenin Kullananlarn)

Sorumluluu
- 311
- 316
- 329
- V1
C SICK sizi nasl destekler

C lgili Standartlar
C Yararl Linkler
C Aklamalar
C ahsi Notlar
SENSRLER VE iLERi CiHAZLAR KONTROL A.. Endstriyel Gvenlik Sistemleri
- i1
- i5
- i8
- i10
- i13
Klavuz Hakknda
indekiler
Gvenli makineler, imalat ve kullanc iin hukuki gvence

salamaktadr. Makine kullanclar, yalnzca gvenli
makinelerin veya cihazlarn sunulmasn beklemektedirler. Bu
beklenti, dnya apnda vardr. Ayrca dnya apnda makine
kullanclarn korumak iin dzenlemeler mevcuttur. Bu
dzenlemeler, blgelere gre deimektedir. Yine de
makinelerin yapm ve sonradan donatlmas srasnda yandaki
sayfada gsterilen ilem hakknda yaygn bir mutabakat
mevcuttur:
CMakine imalats, makine yapm srasnda risk
deerlendirmesi yapacak muhtemel tm tehlikeleri ve tehlikeli
yerleri saptayp deerlendirecektir.
CMakine imalats bu risk deerlendirmesine uygun olarak,
uygun tedbirler araclyla riskleri ortadan kaldracak veya
azaltacaktr. Risk, yapsal tedbirler ile ortadan kaldrlamad
takdirde ya da kalan risk tolere edilemiyor ise makine
imalats uygun gvenlik cihazlar seecek ve uygulayacaktr
ve gerekirse kalan riskler hakknda bilgi verecektir.
Cngrlen tedbirlerin gerekli etkileri verdiinden emin olmak
iin, komple onay ilemi yaplacaktr. Bu toplam geerlilik hem
yapsal, hem teknik, hem de organizasyon tedbirlerini genel
durum iinde deerlendirecektir.
Sizi alt admda gvenli makineye gtreceiz. Sol tarafta sz
konusu admlar aklanmtr.
Klavuz Hakknda
Nedir?
Elinizde makinelere ve gvenlik cihazlarnn seimi ve
kullanmna ilikin yasal temellere dair geni kapsaml bir klavuz
bulunmaktadr. Geerli Avrupa direktifleri, ynetmelikler ve
standartlar gz nne alnarak, makineleri nasl gvenli hle getirip, insanlar kazalardan nasl koruyabileceinizi
gstereceiz. Verilen rnekler, yllardr edindiimiz pratik tecrbelerin bir sonucudur ve tipik uygulamalar olarak
grlmelidir.
Bu klavuz, Avrupa Topluluunda makineler iin geerli yasal
dzenlemeleri ve bunlarn uygulamaya geirilmesini tarif eder.
Makineler iin baka blgelerde (rnein Kuzey Amerika, Asya)
geerli yasal dzenlemeler, bu klavuzun ilgili versiyonlarnda
verilmitir.
Her makine ulusal ve uluslararas ynetmelikler ve tandartlar
karsnda spesifik bir zm gerektirdiinden, bu klavuzdaki
aklamalardan dolay her ne sebeple olursa olsun, hibir talepte
bulunulamaz. Tercme ve basm hatalarndan dolay firmamz
sorumlu tutulamaz.
Basm srasnda gncel ve yaynlanm standartlar ve ilkeler
esas alnmtr. Yeni standartlara gei srecinde, nceki
standartlar da kullanlabiliyor ise bu da bu klavuzun ilgili
blmlerinde belirtilmitir.
Kim iin?
ber diesen Leitfaden
Bu klavuz reticilere, operatrlere, tasarmclara ve makine

gvenliinden sorumlu herkese yneliktir.
Editr Ekibi
- Daha ileri standartlara ve yardmlara dair referanslar mavi

ok iareti ile belirtilmitir.
Soldan saa: Otto Grnemann, Hans Simonyi, Rolf Schumacher,
Doris Lilienthal, Jrgen Bukowski,
Gerhard Dieterle, Carsten Gregorius
E-3
Einleitung
Sicherheit von Menschen fr

Menschen
indekiler
nsanlar iin nsan Gvenlii

Makinelerin gvenliine dair gereksinimler, otomasyon
teknolojisinin artmas ile birlikte gitgide deimitir. Eskiden
alma srecinde korumalar rahatsz edici idi, dolaysyla ou
kez korumalardan tamamen vazgeiliyordu. Yeniliki teknolojiler
sayesinde gvenlik cihazlar alma srecine entegre edilmitir.
Bylece kullanclar iin artk engel olmaktan karak, ou
zaman verimlilii de desteklemektedirler.
Bu yzden bugn gvenilir ve alma srecine entegre edilmi
gvenlik cihazlar vazgeilmez birer unsurdur.
Gvenlik Temel bir htiyatr

Grundbedrfnis
Gvenlik, insanolunun temel bir ihtiyacdr. ncelemeler, srekli

stres durumlarna maruz kalan kiilerin psikomatik hastalklara
daha yatkn olduklarn gstermektedir. nsan, kendini uzun
vadede ar durumlara gre ayarlayabilmesine ramen, bu
durumlarda bireyde ar strese sebep olmaktadr.
Buna dayanarak, kendimize u hedefi koyabiliriz: Operatrler ve
bakm personeli, bir makinenin gvenliine gvenebilmelidir!
Tm bunlara ramen, daha fazla gvenliin daha az
verimlilie sebep olduu gr yaygndr oysa durum tam
aksidir. Daha yksek gvenlik daha yksek motivasyona ve
memnuniyete ve bylece daha yksek verimlilie sebep
olmaktadr.
Gvenlik Ynetimin Grevidir

Fhrungsaufgabe
Sanayide karar vericiler alanlarnn sorumluluunu ve ekonomik olduu kadar arzasz bir retimin sorumluluunu
tamaktadrlar. Yalnzca ynetim gnlk ilerde gvenlik fikrini
yaayarak uygulad takdirde, alanlar da bu konuyu
benimseyeceklerdir.
Bu yzden uzmanlar, srdrebilirliini iyiletirmek iin, iletmede

geni kapsaml bir gvenlik kltrnn oluturulmasn tavsiye
etmektedirler. Bu da sebepsiz deildir. Neticede 10 i kazasnn
9 u insan hatasndan
kaynaklanmaktadr.
alanlarn Dahil Edilmesi Kabul Salar

Fhrungsaufgabe
Operatrlerin ve bakm personelinin gvenlik planlamasna dahil

edilmesi ok nemlidir.
Yalnzca zeki ve alma srecine uyarlanm bir gvenlik

kavram istenen kabul salamaktadr.
Uzman Bilgisi Gerektirir

Expertenwissen
Makinelerin gvenlii byk lde direktiflerin ve standartlarn

doru uygulanmasna baldr. Avrupada ulusal yasal
ynetmelikler (rnein makine ynetmelii gibi) Avrupa
ynetmeliklerinden harmonize edilerek ortaya kartlmtrlar.
Bu ynetmelikler, standartlarla somut hle getirilen genel
koullar tarif etmektedir. Avrupa standartlar genelde Avrupa
dnda da kabul grmektedir.
Tm bu koullar uygulamada doru yorumlamak, geni

kapsaml bir uzmanlk bilgisi, uygulama bilgisi ve uzun yllarn
tecrbesini gerektirmektedir.
Avrupa Direktifleri ve standartlar, Avrupa ekonomik alanna makine tedarik eden reticiler ve satclar iin geerlidir.
E-4
Avrupa Direktifleri
Avrupa Direktifleri
Kanunlar, Direktifler,
Standartlar
Avrupa Topluluunun temel fikirlerinden

biri, vatandalarnn gerek zel
hayatlarnda, gerekse i hayatlarnda
saln korumaktr. Bir dier temel fikir ise
serbest mal dolaml tek tip bir pazar
yaratmaktr.
Serbest mal dolamna ve vatandalarn
korunmasna dair hedefleri ayn anda
gerekletirebilmek iin, AB Komisyonu ve
Avrupa Birlii Konseyi eitli direktifler
kartmtr.
Bunlar, ye lkeler tarafndan ulusal
yasalara dahil edilecektir. Direktifler, temel

hedefleri ve koullar tanmlamaktadr ve
teknolojisi mmkn olduunca tarafsz
tutulmutur.
Makine gvenlii ve i gvenlii alannda
aadaki direktifler kartlmtr:
CMakine reticilerine ynelik Makine
Direktifi,
CMakine operatrlerine ynelik alma
Ekipmanlar Kullanm Direktifi,
CEk direktifler, rnein Dk Gerilim
Direktifi, EMC Direktifi, ATEX Direktifi
retici
Makinelerin gvenlii ve
koruma donanmlarnn
kullanmna dair koullar,
farkl lkelerde farkl yasal
Direktifler ve teknik
standartlar ile belirlenmektedir.
Kullanc
Avrupa Anlamas
Madde 95
Madde 137
Avrupada ticari engellerin kaldrlmas
Sosyal konularda EU lkeleri arasndaki i birlii
Dk
Gerilim
Direktifli
2006/95/
EG
Makine
Direktifi
2006/42/
EG
rn
Gvenlii
Direktifi
2001/95/
EG
Tehizat kanunlar ve
rn gvenlii
GPSG
Avrupa Birlii Kurallar.

Gvenlik
standartlarnn
hazrlanmas iin
standartlar enstits
CEN/CENELEC
EMC
Direktifi
2004/
108/EG
EMC
kanunlar
EN
standartlarnn
deitirlmeden
uygulanmas.
Avrupa Birlii
Resmi
Gazetesinde
yaynlanm ise
harmonize
edilir.
Harmonize edilmi standartlarn

uygulamalarnda, Direktiflerin
karland farzedilebilir.
ilerin yerinde Gvenlii ve Sal 89/391/EWG

2001/45/EG
yerine geen
RL 89/65 EWG
alma
Ekipmanlar
Direktifi-RL 89/
655/EWG
RL 95/63/EG
yerine geen
RL 89/655/
EWG
Mesleki gvenlikte salk kanunlar ve

gvenlik dzenlemeleri
Almanyada:
BG gereklilikleri
C tzkler
C kurallar
C bilgi
Uygulanabilir
mevuzata dayal
sipari
Makine operatr
(sorumluluu alan)
Gvenli
Makine
CE iareti uygunluk beyan
Avrupa Direktifleri
letmede gvenli makine
- Direktiflere cretsiz olarak eriebilirsiniz, rnein http://eur-lex.europa.eu/
Bu blmde...
Sayfa
- Makine Direktifi
- alma Ekipmanlar
Direktifi
- Makine reticisinin
Ykmllkleri
- Dnya apnda
Standartlar
- Avrupa Standartlar
- Ulusal Standartlar
- Denetim Kurumlar
- Sigorta irketleri
- Resmi Makamlar
- zet
-1
Avrupa Direktifleri
Makine Direktifi
Maschinenrichtlinie
2006/42/EG sayl Makine Direktifii, makine ve gvenlik

paralar reticilerine ve satclarna yneliktir. Avrupa dahilinde
ticaret engellerini kaldrmak ve kullanclar ile operatrlere
yksek oranda gvenlik ve salk korumas garanti etmek iin
yeni makinelerin salk ve gvenlik koullarnn yerine
getirilmesine ynelik grevleri tanmlamaktadr.
Gerek makinelerin, gerekse piyasaya kartlan gvenlik
paralarnn retimi iin geerli olmakla birlikte nc
lkelerden (rnein ABD veya Japonya) ilk kez Avrupa ekonomik
alannda piyasaya srlecek kullanlm makine ve cihazlar iin
de geerlidir.
CAvrupa Topluluu Konseyi 1989 ylnda ye lkelerin

Makineler iin Yasal Ynetmeliklerinin Uyumlu Hle
Getirilmesine ilikin, Makine Direktifi (89/392/EWG) olarak
tannan direktifi kartmtr.
C1995 ylnda bu direktifin tm AT ye lkelerinde uygulamas
zorunlu hle getirilmitir.
C1998 ylnda eitli deiiklikler u anda geerli Makine
Direktifi (98/37/EG) altnda derlenmi ve birletirilmitir.
C2006 ylnda nceki Direktifin yerine geen ve 29.12.2009
tarihinden itibaren tm AB ye lkeleri iin geerli olacak Yeni
Makine Direktifi (2006/42/EG) kartlmtr.
29.12.2009 tarihinden itibaren yalnzca Makine Direktifi (2006/42/EG) kullanlacaktr!

Makine Direktifi, Almanca konuulan lkelerin ulusal kanunlarna u ekilde uyarlanmtr:
CAlmanya: GPSG (Cihaz ve retim Gvenlii Yasas), 9. Direktif
Csvire: 18 Haziran 1993 tarihli tadiller de dahil olmak zere, 19 Mart 1976 (STEG) tarihli Teknik Donanmlarn ve Cihazlarn
Gvenlii Kanunu ve
CAvusturya: BGBl. No. 306/1994 Makine Gvenlik Direktifi MSV
ye lkeler, Makine Direktifine uygun makinelerin ve gvenlik
paralarnn piyasaya kartlmasn ve iletmeye alnmasn
yasaklayamaz, snrlayamaz ve engelleyemez.
Bu yzden ulusal yasalar, Direktifler veya Standartlar araclyla

yaplarna ilikin daha yksek taleplerde bulunamazlar!
alma Ekipmanlar Direktifi

Arbeitsmittelbenutzungsrichtlinie
verenin grevleri, alma Ekipmanlar Direktifinde

dzenlenmitir. Bu Direktif, iyerinde makinelerin ve cihazlarn
kullanm iin geerlidir.
Direktif, gvenlik ve salk korumasn iyiletirmek iin, alma
ekipmanlar kullanlrken asgari koullara uyulmasn
salayacaktr.
Her ye lke bu ynetmelie kendi ulusal koullarn ekleyebilir,
rnein;alma ekipmanlarnn test edilmesi, hizmet veya
bakm aralklar, ahsi koruma donanmlarnn kullanm,
iyerinin dzenlenmesi, vs.
alma Ekipmanlar Direktifi ile ulusal koullar ve iletme ynetmelikleri ise ulusal kanunlarda toplanmtr.
CAlmanya: Gvenlii Kanunu (ArbSchGes), letme Gvenlii Direktifi (BetrSichV)
Csvire: Federal Endstri, Zanaat ve Ticarette alma Kanunu (SR 822.11, ArG)
CAvusturya: i Koruma Kanunu (ASchG)
- 89/655/EWG sayl alma Maddeleri Kullanm Direktifi iin bkz. http://eur-lex.europa.eu/
Makine reticisinin Grevleri Nelerdir?

Pflichten des
Maschinenherstellers
Makineleri Gvenli Tasarlamak

reticiler, makinelerini Makine Direktifinin temel gvenlik ve
salk koullarna uygun ekilde tasarlamak zorundadrlar.
reticiler, gvenlik btnln daha yapm srasnda gz
nnde bulunduracaklardr. Bunun uygulamadaki anlam,
tasarmcnn daha gelitirme aamasnda risk deerlendirmesi
yapmas gerektiidir. Buradan ortaya kacak tedbirler dorudan
retime dahil edilebilir. Bu klavuzun 1-5 aras admlar, bunun
iin yaplmas gerekenleri detayl olarak tarif etmektedir.
-2
letim Klavuzu Hazrlamak

Makine reticisi, orjinal iletim klavuzu diye adlandrlan bir
iletim klavuzu hazrlamak zorundadr. Her makine ile birlikte
kullanlaca lkenin resmi dilinde bir iletim klavuzu
verilecektir. Bu iletim klavuzu ya orjinal iletim klavuzu ya da
orjinal iletim klavuzunun tercmesi olacaktr. Sonuncu
durumda ek olarak orjinal iletim klavuzu da verilecektir.
Avrupa Direktifleri
Teknik Belgeler Hazrlamak

Makine reticisi, makinenin teknik belgelerini hazrlamak
zorundadr. Bu teknik belgeler:
CMakine Direktifinin temel gvenlik ve salk koullarnn yerine
getirilmesi ile ilgili tm planlar, hesaplamalar ve belgeleri
ierir.
CMakinenin (veya makine tipinin) son retim gnnden itibaren
en az 10 yl muhafaza edilecektir.
CYasal talepleri zerine yetkili makamlara sunulacaktr.
Not: Makine Direktifine dayanarak reticinin teknik belgeleri

satcya (kullancya) vermek zorunda olduu iddia edilemez.
Uygunluk Beyannn (Declaration of Confirmity) Hazrlanmas
Makine reticisi makinesini uygun bir ekilde retmi ise
Uygunluk Beyann alarak ve makineyi iaretleyerek (CE areti)
koullar yerine getirdiini hukuki adan balayc ekilde
onaylayacaktr.
Makine bunun zerine Avrupa ekonomi alannda piyasaya srlebilir.
Makine Direktifi, uygunluk deerlendirmesine kadar giden yolu
tanmlamaktadr. ki farkl makine sreci arasnda ayrm
yaplmaktadr (Makineler ve Gvenlik Paralar iin AB
Uygunluk Deerlendirme Sreci, sayfa -4):
CStandart Sre: Ek IV altnda aka belirtilmemi makineler,
standart ileme tbidir. Makine Direktifi Ek I, Temel Gvenlik
ve Salk Koullar bal altnda tarif edilen koullarn yerine
getirilmesi gerekmektedir. Bunun ardndan makine reticisi,
sorumluluu kendine ait olmak zere, herhangi bir denetim
kurumuna veya makamna bavurmadan CE iaretini
yerletirir (Otomatik Sertifikalandrma). Ancak, ulusal
makamlara sunabilmek iin nce makinenin teknik belgeleri
bir araya getirilecektir.
CEk IV altnda belirtilen makinelere ilikin sre: Yksek
tehlike potansiyeli tayan makineler, zel srelere tbidir.
Makine Direktifi Ek IV altnda, gvenlik k bariyerleri ve
gvenlik lazer tarayclar gibi temassz koruma donanmlarnn
da dahil olduu ilgili makine ve gvenlik paralarnn bir listesi
verilmektedir. ncelikle Makine Direktifi Ek I, Temel Gvenlik
ve Salk Koullar bal altnda tarif edilen koullarn yerine
getirilmesi gerekmektedir. Sonra makineler veya gvenlik
paralar iin harmonize edilmi standartlar mevcut ise
uygunluk onay ekilde elde edilebilir:
cOtomatik Sertifikalandrma
cOnayl bir denetim kurumu araclyla AB numune testi
cDenetlenmi geni kapsaml bir kalite ynetim sisteminin
uygulanmas
Makineler iin harmonize edilmi standartlar mevcut deil ise
makine ya da makine paralar harmonize edilmi
standartlara gre imal edilemiyor ise uygunluk onay yalnzca
aada belirtildii gibi elde edilebilir:
cOnayl Denetim kurumu Tarafndan AB Numune Denetimi (EC
type examination): Onayl bir denetim kurumu tarafndan
yaplan denetimlerde, retici AB numune denetimi
araclyla makinenin temel gvenlik ve salk koullarn

yerine getirip getirmediinin tespiti iin makinesini ve buna
ait teknik belgelerini sunmak zorundadr. Onayl denetim
kurumu, Direktiflere uygunluunu denetler ve denetimin
sonularn gsteren bir AB Numune Denetim Sertifikas
hazrlar.
cDenetlenmi geni kapsaml bir Kalite Ynetim Sisteminin
Uygulanmas: Geni kapsaml KYS, makinenin Makine
Direktifine uygunluunu garanti edecek ve onayl bir denetim
kurumu tarafndan denetlenmi olacaktr. KYSnin etkin ve
doru uygulanmasndan genelde retici sorumludur. Ayrca
bkz. Makine Direktifi Ek X.
Makinenin CE Uygunluk areti ile aretlenmesi
Tm koullar yerine getirildikten sonra, makineye CE iareti
konulacaktr.
Dikkat! CE iareti yalnzca makine geerli tm Avrupa Direktiflerine uygun olduu takdirde yerletirilebilir (bir rn ancak
bu yapldktan sonra Avrupa ekonomi alannda piyasaya
kartlabilir).
-3
Avrupa Direktifleri
zel Durumlar: Tamamlanmam Makine

Birok durumda, bir makinenin tanmna ok yakn olan, ama
Makine Direktifi uyarnca tam makine kabul edilmeyen ksmi
makineler, makine gruplar veya makine paralar retilir veya
teslim edilir. Makine Direktifi, neredeyse bir makine oluturan,
ama her biri tek bana belirli bir ilevi yerine getirmeyen
paralarn btnln tamamlanmam makine kabul
etmektedir. rnein tek bana bir endstri robotu,
tamamlanmam bir makineyi temsil eder. Tamamlanmam bir
makine yalnzca baka makineler veya baka tamamlanmam
makineler ya da donanmlar ile birlikte Direktif uyarnca bir
makine oluturulmak zere bunlara taklmak veya bunlarla
birletirilmek zere kullanlan bir makinedir.
Tamamlanmam makinelerin Makine Direktifinin tm
koullarn yerine getirmesi mmkn deildir. Dolaysyla Makine
Direktifi, tamamlanmam makinelerin piyasaya klarn da
zel bir ilem araclyla dzenlemektedir:
Cretici, Makine Direktifinin makul olarak yerine getirilebilen

tm koullarna uymak zorundadr.
Cretici, bir montaj beyan hazrlayacaktr. Bu beyan, Direktifin
uygulanan ve yerine getirilmesi gereken temel koullarn tarif
edecektir. Makine iin hazrlanana benzer teknik belgeler
hazrlanacak ve muhafaza edilecektir.
Cretici, iletim klavuzunun yerine ayn ekilde bir montaj
talimat hazrlayacak ve her tamamlanmam makine ile
birlikte teslim edecektir. Bu montaj talimatnn dili, retici ve
kullanc (montajc) arasnda kararlatrlabilir.
- Ayrca bkz. Denetim Kurumlar, Sigorta irketleri ve Resmi Makamlar Sayfa -8.
Makine ve Gvenlik Cihazlar iin AB Uygunluk Deerlendirme lemi

EG-Konformittsbewertungsverfahren
Makine/gvenlik cihaz EK IV altnda listelenmi mi?

Hayr
Evet
Harmonize Edilmi Standartlar tamamen dikkate alnm m?

Evet
Standard Sre
Ek VIII uyarnca
AB Numune Denetimi
Ek IX uyarnca
Hayr/Yok
Geni kapsaml KYS

Ek X uyarnca
Dahili retim Kontrol
Ek II uyarnca Uygunluk Beyan ve Ek III uyarnca CE iaretleme (Madde 16)
-4
Standartlar
Standartlar
Standartlar, farkl taraflar (retici, tketici, denetim makamlar ve
hkmetler) arasnda kararlatrlan anlamalardr. Yaygn
grn aksine standartlar hkmetler veya resmi makamlar
tarafndan hazrlanmaz veya kararlatrlmaz. Standartlar,
hazrlandklar anda geerli teknoloji durumunu tarif ederler. Son
100 yldr ulusal standartlardan dnya apnda geerli
standartlara doru bir gelime yaanmtr. Makinenin veya

rnn kullanm alanna gre farkl standartlarn uygulanmasn
gerekli klabilecek farkl yasal dzenlemeler mevcut olabilir.
Uygulanacak standartlarn doru seimi, makine reticisi iin
yasal koullar yerine getirmek iin bir yardmc aratr.
Standartlar
Dnya apnda Standartlatrma Organizasyonlar ve Yaplar

ISO (International Standardization Organisation)
ISO, 157 lkenin standartlatrma tekilatndan
oluan dnya apnda bir adr. ISO, elektrikli
olmayan teknolojilere odaklanan uluslararas
standartlar oluturmakta ve yaynlamaktadr.
IEC (International Electrotechnical Commission)

Uluslararas Elektroteknik Komisyonu (IEC),
elektrotekniin tm alanlarnda (rnein
elektronik, telsiz teknolojisi, elektromanyetik
uyumluluk, enerji retimi) ve bununla balantl
teknolojiler iin uluslararas standartlar oluturan
ve yaynlayan kresel bir organizasyondur.
Weltweite Normung
Avrupa Standartlatrma Organizasyonlar ve Yaplar

CEN (Comit europen de normalisation/ Avrupa Standartlar
Komisyonu)
CEN, AB ye lkelerinin, EFTA lkelerinin ve
gelecekteki AB ye lkelerinin standartlatrma
tekilatlarnn oluan bir gruptur. CEN, elektrikli
olmayan alanlarda Avrupa Standartlarn (EN)
oluturur. CEN, bu standartlarn ticarete engel
oluturmalarn engellemek iin, ISO ile ibirlii iinde
almaktadr. CEN, bir uyumlatrma ilemi ile ISO
Standartlarnn benimsenip benimsenmeyeceine karar verir ve
bunlar Avrupa Normu olarak yaynlar.
CENELEC (Comit europen de normalisation

electrotechnique/ Avrupa Elektroteknik Standartlar
Komisyonu)
CENELEC, elektroteknik alannda
CEN ile karlatrlabilecek kurum
olup, bu alanda Avrupa
Standartlar (EN) hazrlamakta ve
yaynlamaktadr. CEN ve ISO
arasndaki ibirliine benzer bir
ekilde CENELEC de IEC Standartlarn ve numaralandrmasn
byk lde benimser.
Europische Normung
Ulusal Standartlatrma Organizasyonlar ve Yaplar

Genelde her AB ye lkenin kendi standartlatrma
organizasyonu mevcuttur, rnein DIN, ON, BSI, AFNOR. Bunlar,
ilgili ye lkelerin yasal koullar uyarnca ulusal standartlar
oluturmakta ve yaynlamaktadr. Avrupa Topluluunda tek tip
bir gvenlii ve sal garanti etmek ve ticaret engellerini
kaldrmak iin, ulusal standartlatrma organizasyonlar Avrupa
Standartlarn benimsemektedirler. Ulusal ve Avrupa
Standartlar arasnda u kurallar geerlidir:
CBenimsenen Avrupa Standartlar iin ayn trde ulusal

standartlar mevcut ise bu ulusal standartlar geri ekilir.
CBelirli hususlar veya makineler iin uygulanabilecek bir Avrupa
Standard mevcut deil ise mevcut ulusal standartlar
kullanlabilir.
CUlusal bir standartlatrma organizasyonu ancak ilemi
nceden bildirdikten ve Avrupa dzeyinde (CEN veya CENELEC)
tarafndan konuya herhangi bir ilgili gsterilmedii takdirde
yeni bir ulusal standart kartabilir.
-5
Nationale Normung
Standartlar
Makine Gvenliine likin Avrupa Standartlar
Europische Standartlar zur

Sicherheit von Maschinen
Avrupa Direktiflerinde belirtilen hedeflerin ve koullarn

uygulamada tek tip olarak uygulanabilmesi iin, teknik
standartlar bu koullar detayl olarak tarif etmeli ve
somutlatrmaldr.
Standardn durumu, eitli ksaltmalar ile gsterilmektedir:
CEN ibaresini tayan bir standart, tm AB lkelerinde kabul
edilmitir ve uygulanabilir.
CprEN ibaresini tayan bir standart, hazrlk aamasndadr.
CHD ibaresini tayan bir standart, EN ile ayn zelliklere
sahiptir, ama ulusal dzeyde uyumlatrmalar farkldr
(Harmonizasyon Belgesi).
CEk olarak TS ibaresini tayan bir belge, Teknik artnamedir
ve n standart olarak kabul grr. Bu belgeler CLC/TS veya
CEN/TS olarak mevcuttur.
CEk olarak TR ibaresini tayan bir belge, mkemmellik
hakknda bir rapordur.
Harmonize Edilmi bir Avrupa Standard yle oluur:

1. AB Komisyonu, ABnin icra organ olarak bir Direktifin
koullarnn somutlatrlmas iin bir Avrupa standard
hazrlamak zere CEN veya CENELECe yetki verir.
2. Sz konusu standart byk lde Direktifin temel gvenlik
koullarnn yerine getirilmesi iin teknik artnamelerin
belirlendii uluslararas kurallarda hazrlanmaktadr.
3. Standart, oylama sonrasnda kabul edildikten sonra AB
Resmi Gazetesinde yaynlanr. Bu tarihten itibaren harmonize
edilmi bir Avrupa Standard olarak kabul grr ve ilgili
Direktifi destekler.
CHarmonize edilmi bir Avrupa Standard referans olarak hizmet vermektedir ve ayn konu hakknda tm ulusal standartlarn
yerine gemektedir.
CBir gvenlik cihaznn veya bir makinenin harmonize edilmi standarda uygunluu, ilgili direktiflerde, rnein Makine
Direktifinde belirlenen temel gvenlik ve salk koullarna uygun olduklar grn desteklemektedir (tahmin etkisi).
- Standartlatrma hakknda bilgi iin: http://www.normapme.com/
- Direktifler iin tahmin etkisi tayan Standartlarn listesi iin bkz. http://europa.eu/.
eitli Standart Trleri

Verschiedene Standartlartypen
farkl standart tr mevcuttur:

A-Standartlar
(Gvenlik Temel Standartlar) Tm makineler iin geerli temel
terimleri, tasarm temellerini ve genel konular ierir.
B-Standartlar
(Gvenlik Grup Standartlar) Geni bir makine yelpazesi iin
kullanlabilecek bir gvenlik konusunu veya bir gvenlik
tertibatn ele alr. B Standartlar, aadaki gruplara
ayrlmaktadr:
CGvenlik konularna ilikin B1 Standartlar, rnein
makinelerin elektrik gvenlii, gvenlik mesafelerinin
hesaplanmas, kumanda sistemlerine dair istenen koullar
CGvenlik tertibatlarna ilikin B2 Standartlar, rnein ift el
kumanda, fiziksel koruma ve elektronik koruma cihazlar.
C-Standartlar
C Standartlar, belirli bir makine veya makine tipi iin tm
gvenlik koullarn ierir. Bu standart mevcut ise A veya
B-Standartlar karsnda ncelie sahiptir.
C Standard, bir B Standardna veya A Standardna
dayandrlabilir. Her halkrda Makine Direktifinin koullar
yerine getirilecektir.
Birok A ve B Standard ve nemli C Standartlar u anda
revize edilmektedir. Bu, EN-ISO Standart serisinin yeniden
numaralandrlmasna sebep olmaktadr. Genelde gei
sreleri mevcuttur. Bu yzden yeniden ele alnan bir
standardn uygulamaya girmesi ancak 5 veya 6 yl sonra
mmkn olacaktr.
- nemli standartlarn bir listesi iin bkz. lgili Standartlar Listesi eki, sayfa i-5.
-6
Standartlar
Gvenlik Cihazlar ve Bunlara ait Standartlar iin Seim mkanlar
O
O
O
Risk Deerlendirme
EN ISO 14 121
(nceden EN 1050)
AB-
CTeknik Gvenlik Cihazlar

EN ISO 12 100
(nceden EN 292)
Fiziksel koruma
EN 953
Teknik olmayan
ller
Gvenlik mesafeleri
EN ISO 13 857
Sabit
Tanabilir
Yaklam fonksiyonu ile
itler, Bariyerler
Kapaklar, geitler
ve kaplar
Mekanik olarak
aktif edilen,
temasl
Sadece zelaletler
ya da elektriksel
kilitlemeli cihazlar
ile almasna izin
verilebilir
KilitKilitleme
leme
cihazlar cihazlar
ile
olmadan
Tamponlar
Basn duyarl
paspaslar
EN ISO 13 849
EN 1088
EN ISO 13 849
EN 1088
EN 1760
Gvenlik cihazlar
EN 999/EN ISO 13 849
Sabitlenmemi
durum
Sabitlenmi durum
Elektriksel
gvenlik cihazlar
(ESPE)
ift-el
kontrol
(THC)
EN 61 496
EN 574
Acil
durdurma
1)
zin verme
butonu
zel
alma
modlar
iin
EN 999
EN ISO
13 850
EN 60 2041
rn. EN ISO 10 218 Endstriyel robotlar

1) Acil durdurma bir gvenlik tedbiridir, koruma tertibat deildir!
CHarmonize edilmi olsun olmasn, standartlarn uygulanmas Makine Direktifinde zorunlu klnmamtr. Ancak, harmonize
edilmi standartlarn uygulanmas, makinenin Makine Direktifi koullarn yerine getirdiine dair uygunluk tahminine esas
tekil etmektedir.
CBir makine tr iin bir C Standard mevcut ise tm dier A ve B Standartlarnn ve bu klavuzda verilen tm bilgilerin de yerine
geer.Bu durumda yalnzca C standard ilgili Direktifin yerine getirilmesine dair uygunluk tahminine esas oluturmaktadr.
-7
Denetim Kurumlar, Sigorta irketleri &

Resmi Makamlar
Denetim Kurumlar, Sigorta irketleri & Resmi Makamlar
Denetim Kurumlar, Sigorta

irketleri & Resmi Makamlar
Denetim Kurumlar
Denetim Kurumlar
Gvenlik danmanl veren denetim kurumlar
Makinelerinin o anda geerli Avrupa Direktiflerine ve
Standartlarna uygun olup olmadn renmek isteyen irketler,
denetim kurumlarndan gvenlik teknolojisi hakknda
danmanlk hizmeti alabilirler.
Akredite Denetim Kurumlar
Akredite denetim kurumlar, kabul edilmi ulusal enstitlerin
test ilem ve test kriterlerinin yerine getirildiini onaylayan
denetim kurumlardr. Bunlar, dierlerinin yan sra meslek
birliklerinin denetim kurumlar ve genelde yetkin uzman
denetim blmlerine sahip kaza sigortas kurumlardr.
Onayl Denetim Kurumlar

Her AB ye lkesi Makine Direktifinde belirlenen asgari
koullara uygun denetim kurumlar tayin etmek ve bu denetim
kurumlarn Brkseldeki Avrupa Komisyonuna bildirmek
zorundadr.
Yalnzca bu denetim kurumlar Makine Direktifi Ek IV altnda
belirtilen makineler ve gvenlik paralar iin AB numune
denetimleri yapmaya ve AB Numune Denetim Sertifikalar
vermeye yetkilidir. Tm onayl denetim kurumlar her trl rn
veya makineyi denetleyemez. Birok denetim kurumu yalnzca
zel faaliyet alanlar zerinde uzmanlamtr.
Sigorta irketleri
Sigorta irketleri
Meslek Birlikleri (BG)

Almanyada meslek birlikleri ve dier tayclar yasal kaza
sigortas ykmlln tamaktadr. Meslek birlikleri, ilgili
ekonomi branlarnn spesifik koullarn daha iyi yerine
getirebilmek iin, uzmanlk birlikleri altnda organize edilmitir.
Sigorta irketleri
Birok sigorta irketinin bnyesinde bilhassa yasal koullarn
bilinmemesinden veya yerine getirilmemesinden kaynaklanan
sorumluluk riskleri bata olmak zere, komple uzmanlk
danmanl sunan danmanlk yerleri mevcuttur.
Piyasa Denetim Kurumlar Resmi Makamlar

Marktaufsicht Resmi
Makamlar
AB ve EFTA lkelerinde i gvenlii ve piyasa denetimi ulusal

resmi makamlarn yetki alanndadr.
CAlmanyada bunlar eyaletlerin Gvenlii Daireleridir.
CAvusturyada i gvenlii denetim daireleri mevcuttur. Makine
reticileri de makine ve i gvenlii hakknda uzman yardm
almak iin bu dairelere bavurabilirler.
Csvirede piyasa denetimi Ekonomi Mstearlnn (SECO)

sorumluluundadr. cra yetkisi, yksek teknik yetkinlie de
sahip svire Kaza Sigorta Dairesindedir (Suva).
- nemli adresleri sayfa i-8 Yararl Linkler balkl blmn ekinde bulabilirsiniz.
Zusammenfassung
zet: Kanunlar, Direktifler, Standartlar

Makine reticisi olarak dierlerinin yan sra Makine
Direktifine gre yapmanz gerekenler :
CMakine Direktifinin temel gvenlik ve salk koullarn yerine
getirin.
CGvenliin btnln daha tasarm aamasndan
planlayn.
CUygunluk beyan iin ya standart sreci ya da makineler iin
Makine Direktifi Ek IV altnda verilen ilemi kullann.
CGvenlik ile ilgili konstrksiyon belgeleri bata olmak zere,
makinenin teknik belgelerini bir araya toplayn.
Cletim klavuzunu makinenin kullanld lkenin resmi
dilinde hazrlayn. Yanna orjinal versiyonunu da ekleyin.
CUygunluk Beyann doldurun ve makineyi ya da gvenlik
cihazn CE iareti ile iaretleyin.
-8
Makine kullancs olarak alma Ekipmanlar Direktifine

gre yapmanz gerekenler:
Calma Ekipmanlar Direktifinin koullarna riayet edin.
CBaka ulusal koullar (rnein i tehizatlar, servis veya
bakm aralklar, vs.) varsa bunlar da yerine getirin.
Standartlar
CTeknik Standartlar, Avrupa Direktiflerinde belirlenen hedefleri
somutlatrmaktadr.
CHarmonize edilmi Standartlarn kullanlmas, uygunluk
tahminine, yani makinenin Direktif koullarn yerine
getirdiine dair tahminine esas oluturmaktadr. Bu ise
makine veya tesis iin doru standartlar setiiniz ve
uyguladnz takdirde, yasal koullara uygun davrandnz
varsayabileceiniz anlamna gelir.
CA Standartlar (Gvenlik Temel Standartlar), B Standartlar
(Gvenlik Grup Standartlar) ve C Standartlar (Makine
Gvenlii Standartlar) mevcuttur. Bir C Standard mevcut ise
A veya B Standartlar karsnda ncelie sahiptir.
Risk deerlendirme sreci
Risk deerlendirmesi
Adm 1: Risk Deerlendirmesi

Makine tasarlanrken, muhtemel risklerin
analiz edilip, gerektiinde kullancy olas
tehlikelere kar korumak iin gerekli
tedbirlerin alnmas gerekir
Makine reticisine bu grevi yerine
getirmekte yardmc olmak iin,
standartlarda risk deerlendirmesi sreci
tanmlanm ve tarif edilmitir. Risk
deerlendirmesi, risklerin sistematik olarak
analizine ve deerlendimesine izin veren
mantkl admlarn bir sonucudur. Makine,
risk deerlendirmesi sonular hesaba
katlarak tasarlanacak ve imal edilecektir.
Gerektiinde risk deerlendirmesinin
sonucu olarak uygun tedbirler alnarak olas
Risk deerlendirmesi
riskler azaltlr.
Gvenlik tedbirlerinin uygulanmasndan
dolay yeni riskler meydana gelmemelidir.
Tehlikeleri mmkn olduunca ortadan
kaldrmak ve belirlenen riskleri yetirince
drmek iin, srecin tamamnn, yani risk
deerlendirmesi ve riskin azaltlmas srecinin tekrarlanmas gerekebilir.
Birok C Standartlarnda risk
deerlendirmesi makineye yneliktir ve
uygulamaya mmkn olduunca yakn bir
ekilde verilmektedir. C standartlarn
hibiri uygulanamyor veya yetersiz ise A ve
B standartlarnn koullar esas alnabilir.
- Risk deerlendirmesi A-Standard: EN ISO 14 121

- Riskin azaltlmas A-Standard: EN ISO 12 1001, EN ISO 12 1002

Makine Fonksiyonlar (Snrlarn Belirlenmesi )

- 12
EN ISO 14 121e gre risk deerlendirmesi
Balang
Tehlikelerin tanmlanmas
- 13
Risk tahmini
- 13
Risk deerlendirmesi
- 13
Risk uygun olarak

azaltld m?
Evet
Sonu
Hayr
Bu blmde
Risk azaltma sreci
- 21
CSre, tm olas tehlikeler iin yerine getirilecektir. Kalan riskler kabul edilebilir hle
gelene kadar tekrarlanacaktr (tekrar ilemi).
CRisk deerlendirmesinde elde edilen sonular ve kullanlan ilem belgelendirilecektir.
Sayfa
- Risk Deerlendirmesi
Sreci
11
- Makine Fonksiyonlar
12
- Olas Risklerin
Tanmlanmas
13
- Risk Tahmini ve
Deerlendirmesi
13
- Belgelendirme
13
- Safexpert
14
- zet
15
1-1
Makine Fonksiyonlar
Risk deerlendirmesi
Makine Fonksiyonlar (Snrlarn Belirlenmesi )

Makine Fonksiyonlar
Risk deerlendirmesi, makine fonksiyonlarnn belirlenmesi ile

balar. Bunlar aadakiler olabilir:
CMakine zellikleri (retilen rnler, azami retim kapasitesi,
ngrlen malzemeler)
CYer snrlar ve ngrlen kullanm yeri
CPlanlanan alma mr
Cngrlen fonksiyonlar ve iletim trleri
CBeklenebilecek hatal fonksiyonlar ve arzalar
CMakine srecine katlan kiiler, makine ile balantl rnler
CAmaca uygun kullanm ve ayn zamanda operatrn kastsz
davranlar veya makinenin makul olarak ngrlebilen hatal
kullanm (suistimali)
1-2
ngrlebilen Hatal Kullanm

Operatrn makul olarak kastsz davran veya ngrlebilen
hatal kullanm yle olabilir:
COperatrn makinenin kontroln kaybetmesi (zellikle elde
tutulan veya hareketli makinelerde)
CMakine kullanlrken meydana gelen bir hata, arza veya
kesinti srasnda kiilerin refleks olarak davran
CKonsantrasyon eksiklii veya dikkatsizlik nedeniyle hatal
davran
CBir grevi yerine getirirken, en dk direni yolunun
seilmesinden kaynaklanan hatal davranlar
CMakineyi her halkrda alr vaziyette tutma basks
altndaki davranlar
CBelirli gruplarn davranlar (rnein ocuklar, genler, engelli
insanlar)
Beklenebilecek Hatal Fonksiyon ve Arzalar
letim fonksiyonu ile ilgili paralarn (zellikle kumandalarn)
hatal fonksiyonlar ve arzalar yksek bir risk potansiyeli
oluturabilir. rnein:
CRulo silindir hareketinin tersine evrilmesi (elleri sktrabilir)
CRobotun normal alma alannn dnda hareket etmesi
Risk deerlendirmesi
Makine fonksiyonlar belirlendikten sonra, makinenin risk
deerlendirmesi srasnda en nemli adm gelir. Bu adm,
ngrlebilen risklerin, tehlikeli durumlarn ve/veya tehlikeli

olaylarn sistematik olarak tanmlanmasndan oluur.
Makine reticisi zellikle aadaki tehlikeleri
makinenin alma mrnn tm aamalarnda gz nne

almaldr.
CMekanik riskler
CElektrik riskleri
CTermal (s) riskler
CGrltden dolayoluan riskler
CTitreimlerden dolay riskler
CRadyasyondan dolay riskler
CMalzemeler ve maddelerden dolay riskler
CMakinelerin tasarm srasnda ergonomik temellerin ihmal
edilmesinden dolay riskler
CKayma, taklma ve dmeden dolay riskler
CMakinenin kullanm ortamndan dolay riskler
CYukarda belirtilen risklerin kombinasyonundan kaynaklanan
riskler
CTama, Montaj ve Kurulum

CDevreye Alma
CAyar
CNormal alma ve Arza Giderme
CBakm ve Temizlik
CDevre D Brakma, Demontaj ve Bertaraf
Risk Tahmini ve Risk Deerlendirmesi

Olas riskler tanmlandktan sonra, her risk durumu iin bir risk
tahmini yaplacaktr.
Risk
Zarar Oran
Meydana Gelme
Olasl
Ele alnan tehlike durumu ile ilgili risk, aadaki unsurlara

baldr:
CRiskin yol aabilecei zarar oran (hafif yaralanma, ar
yaralanma, vs.)
ve
CBu zararn meydana gelme olasl. Bu olaslk ise

aadakilerden oluur:
cBir kiinin/kiilerin tehlikeye maruz kalmas
cTehlikeli bir olayn meydana gelmesi ve
cZararn nlenmesi veya snrlanmas iin mmkn olan
teknik ve insani imkanlar
Risklerin tahmin edilmesi iin eitli aralar mevcuttur, tablolar,
riskograflar, saysal yntemler, vs.
Risk deerlendirmesinde, risk tahminlerinin sonularna
istinaden koruma tedbirlerinin uygulanmas gerekip
gerekmedii belirlenir ve gerekli risk azaltlmasna nerede
ulald tespit edilir.
Risikoeinschtzung & bewertung
- Aralar ve Tablolar iin bkz. Teknik Rapor ISO/TR 14 121,2
Belgelendirme
Risk deerlendirmesine dair belgeler, uygulanan ilemi, elde edilen sonular ve aadaki bilgileri ierecektir:
Cartnameler, snrlar, amaca uygun kullanm, vs. gibi makine
bilgileri
CYkler, sertlikler, gvenlik katsaylar gibi yerine getirilen nemli
koullar
CTanmlanan olas riskler ve risk durumlar ile gz nnde
bulundurulan tehlikeli olaylar
CKullanlan veriler ve bunlarn kaza gemileri ve
karlatrlabilir makineler zerinde azaltlan riskler gibi
kaynaklar
CAlnan koruma tedbirlerinin tarifi

CAlnan koruma tedbirleri ile elde edilecek risk azaltlmas
CMakinenin kalan riskleri
CRisk deerlendirmesi srasnda hazrlanan tm belgeler
Dokumentation
Makine Ynetmelii, risk deerlendirme belgelerinin makine

ile birlikte verilmesini zorunlu komamaktadr!
1-3
Safexpert
Risk deerlendirmesi
Safexpert ile Risk Deerlendirmesi

Safexpert
Risk deerlendirme ilemi, gvenlik mhendislii yazlm olan

Safexpert programnda verilmektedir. Hazrlanan olas risk
listesi, risklerin yapsal olarak gzlenmesi iin seim programlar
ve risk deerlendirmesi bunun yannda kumanda teknolojisi
tedbirlerinde geerli gvenlik seviyeleri emas programn
kullanlmasn kolaylatrmaktadr. Kullanc, yasal ve gerekli
standartlar hakknda bilgi almaktadr. Standart yneticisi
yardm ile gerekli standartla daima gncel tutulmaktadr.
Tehlikeler, tehlike yerlerine gre ayrlm olarak ve makinenin
ilgili mr aamalarnda gzlenmektedir. Tehlikelerin bireysel
olarak deerlendirilmesi, riskleri azaltmak iin en uygun tedbirlerin seilmesini salamaktadr.
Safexpert programnda riskografdan ve matristen (tablo) oluan
bir kombinasyon kullanlmaktadr. Deerlendirme, koruma tedbiri (rnein gvenlik cihaz) alnmadan nce (IN) ve alndktan
sonra (OUT) yaplr. Risk, 0 (risk yok) ile 10 (en yksek risk) aras
bir skalaya ayrlmaktadr.
Safexpert, yalnzca risk deerlendirmesi iin kullanlmaz.
Safexpert ile Makine Ynetmelii uyarnca ngrlen uygunluk ileminin tamam etkin bir biimde yerine getirilebilir ve
belgelendirilebilir.
- nternette Safexpertin demo versiyonu mevcuttur: http://www.sick.com/safexpert
1-4
zet
Risk deerlendirmesi
zet
zet: Risk deerlendirmesi

Genel
CTm olas riskler iin bir risk deerlendirmesi yapn.
Tekrarlanan bu ilem, hi veya ok az risk kalana kadar tm
tehlikeler ve riskler iin uygulanacaktr.

CRisk deerlendirmesine makine fonksiyonlarn tespit ederek
balayn.
CRisk deerlendirmesi srasnda zellikle ngrlebilir hatal
kullanmlar ve arzalar gz nnde bulundurun.
CDaha sonra makineden kaynaklanan olas riskleri (mekanik,
elektrik, termik, vs.), belirleyin. Makinenin tm mrnn
aamalarnda bu olas riskleri gz nnde bulundurun.
CDaha sonra tehlikelerden kaynaklanan riskleri tahmin edin.
Bunlar, zarar oranna ve zararn meydana gelme olaslna
baldr.
CRisk deerlendirmesi sonularn belgelendirin.
1-5
zet
Risk deerlendirmesi
1-6
3 Aama Yntemi
Riskin Azaltlmas
Adm 2 - 4: Riskin Azaltlmas
Risikominderung
Risk deerlendirmesinden riski azaltmak iin tedbirlerin alnmas gerektii sonucu kyor
ise 3 Aama Yntemi kullanlr.
3 Aama Yntemi
Makine reticisi, alnacak tedbirlerin seiminde srasyla aadaki prensipleri uygulayacaktr:
1. Gvenli Tasarm: Risklerin mmkn olduunca ortadan kaldrlmas veya en aza
indirilmesi (gvenliin makine konstrksiyon ve yapmna entegrasyonu)
2. Teknik Koruma Tedbirleri: Yapsal olarak ortadan kaldrlamayan risklere kar gerekli
koruma tedbirlerinin alnmas
3. Kalan risklere dair kullanc bilgileri
Die 3-Stufen-Methode
Prozess der Risikominderung
Balang
Gvenli tasarm ile riskin azaltlmas

- 23
Risk uygun olarak

drld m?
Sonu/Sonraki tehlike
Evet
Hayr
Teknik koruma tedbirleri ile riskin
azaltlmas
- 31
Hayr
Risk uygun olarak

drld m?
Evet
Hayr
Yeni tehlikeler olutu

mu?
Evet
Kullanc bilgileri ile riskin azaltlmas

- 41
Risk uygun olarak

drld m?
Evet
Tekrar:
Risk deerlendirme
sreci
- 11
Hayr
- Riskin Azaltlmas lemine Dair Prensipler: EN ISO 12 100,1, ,2 (A Standartlar)
2-1
3 Aama Yntemi
2-2
Riskin Azaltlmas
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Adm 2: Gvenli Tasarm

(Doal Olarak Gvenli Yap)
Gvenli tasarm, risk azaltma ileminin ilk
ve en nemli aamasdr.
Bu esnada olas tehlikeler daha yapm ve
tasarm srasnda ortadan kaldrlmaktadr.
Bu yzden en yksek oranda etkinlik
gvenli tasarmdr.
Gvenli tasarm, makine yaps ve tehlike
altndaki kiiler ile makine arasndaki
etkileim ile ilgilidir.
rnein:
CMekanik tasarm
Cletim ve bakm konsepti
CElektrik donanm (elektrik gvenlii,
EMC)
CAcil durumda durdurma konseptleri
CAkla alan ekipmanlar
CKullanlan alma ve iletim maddeleri
CMakine fonksiyonu ve retim sreci

Her halkrda tm paralar yle seilmeli,
kullanlmal ve uyumlu hle getirilmelidir ki,
makine zerinde bir hata durumunda
kiilerin gvenlii n planda olsun.
Makinenin ve evresinin zarar grmesi de
engellenmelidir.
Makine yapsnn tm paralar geerli snr
deerler iinde alacak ekilde
tanmlanmaldr.
Prensip olarak tasarm mmkn
olduunca sade olmaldr.
Gvenlie ynelik fonksiyonlar, dier
fonksiyonlardan mmkn olduunca
ayrlmaldr.
Mekanik Tasarm
CKeskin kenarlarn, kelerin ve knt

yapan paralarn olumasnn nlenmesi,
CEzilme yerlerinin, kesme yerlerinin ve
dolanma yerlerinin olumasnn
nlenmesi
CKinetik enerjinin snrlandrlmas (ktle
ve hz)
CErgonomik prensiplerin hesaba katlmas
ounlukla insan akl byle durumlarda yeterlidir; aksi takdirde literatre bakmanz
tavsiye ederiz.
rnek: Kesme yerlerinin nlenmesi

Doru
Yanl
Quelle: Neudrfer
Her tasarmcnn ncelikli hedefi, tehlikeli

durumlara meydan vermemek olmaldr.
Buna rnein aadakilerle ulalabilir:
rnekler: Dolanma yerlerinin nlenmesi
Quelle: Neudrfer
Bu blmde
Mesafe e 6 mm olmaldr!
A E 90 olmaldr!
- The Design of Safe Machines planned for 2010: ISBN 978-3-540-35791-9)
Sayfa
- Mekanik Tasarm
23
- letim ve Bakm
Konsepti
24
- Elektrik Donanm
24
- Durdurma
28
- Elektromanyetik
Uyumluluk (EMC)
29
- Sv Teknolojisi
210
- Patlama Tehlikesi
Olan Yerlerde
Kullanm
210
- zet
212
2-3
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
letim ve Bakm Konsepti

Bedien- und Instandhaltungskonzept
Tehlikeli alana maruz kalma riski mmkn olduunca dk

olmaldr. Bu, rnein aadakilerle elde edilebilir:
COtomatik ykleme ve boaltma istasyonlar
CDtan ayar ve bakm ileri
CBakm ilerini nlemek iin gvenilir ve kolay bulunabilir
paralarn kullanlmas
CAk ve net bir iletim konsepti, rnein iletim paralarnn
ak bir biimde iaretlenmesi
Renkli aretleme
Dokunmal tulu iletim paralar ve gsterge klar ya da
ekranlar zerindeki gstergeler renkli olarak iaretlenecektir. Her
renk farkl bir anlama sahip olacaktr.
- Makinelerin Elektrik Donanm: EN 60 204-1

Kontrol iin renklerin genel anlamlar
Gstergeler iin renklerin genel anlamlar
Renk
Anlam
Aklama
Renk
Anlam
Aklama
Beyaz
Gri
Siyah
zgn
Fonksiyonlar balatr
Beyaz
Ntr
Yeil, krmz, mavi veya sar

rengin kullanm hakknda
phe varsa kullanlr
Yeil
Gvenli
Gvenli iletimde veya normal

durumu hazrlamak iin baslr
Yeil
Normal Durum
Krmz
Acil Durum
Tehlike durumunda ve acil

durumda baslr
Krmz
Acil Durum
Tehlikeli durum, hemen eylem

gerektirir
Mavi
Zorunlu
Zorunlu hareket gerektiren

durumda baslr
Mavi
Zorunlu
Operatr tarafndan zorunlu bir

eylemi gerektiren durum
gstergesi
Sar
Anormal
Anormal durumda baslr
Sar
Anormal
Anormal durum, kritik durum

bekleniyor
Elektrik Donanm
Elektrische Ausrstung
Makinelerde elektrikten kaynaklanan riskleri ortadan kaldrmak

iin tedbirlerin alnmas gerekir. Bu esnada iki risk tr arasnda
ayrm yaplmaktadr:
CElektrik akmndan kaynaklanan tehlikeler, yani dorudan ya da

dolayl dokunmadan kaynaklanan tehlikeler
CDolayl olarak kumandadan kaynaklanan hatalardan oluan
tehlikeler
- lerideki alt blmlerde elektrik donanmnn oluturulmas ile ilgili nemli noktalar bulabilirsiniz.
- 2006/95 EC sayl Dk Voltaj Ynetmelii
2-4
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
ebeke Balants
ebeke balants, makinenin elektrik donam ile ehir ebekesi
arasndaki arayzdr. Balant iin ilgili elektrik ebekesi
ileticisinin koullarna uyulacaktr.
zellikle gvenlik teknolojisine ynelik uygulamalarda stabil bir
elektrik kaynana ihtiya duyulmaktadr. Bu yzden gerilimin
temin edilecei kapak ksa sreli ebeke kesintilerini kendi zerine alabilmelidir.
Topraklama Sistemi
Topraklama sistemi, gerek temini salayan transformatrn ikincil tarafnn toprak ile balantsnn, gerekse elektrik donanm
gvdelerinin topraklama trnn zelliklerini
gstermektedir. Uluslararas alanda topraklama sistemi
standartlatrlmtr:
CTN-Sistemi
CTT-Sistemi
CIT-Sistemi
Topraklama, topraa elektrik iletkenliine sahip bir balantdr.
Elektrik gvenlii iin kullanlan PE gvenlik topraklamas ve
baka amalara hizmet eden FE fonksiyon topraklama arasnda
ayrm yaplmaktadr. Koruyucu iletken sistemi toprak hattndan,
balant hatlarndan ve uygun terminallerden oluur.
Ana beslemenin tm gvde elemanlar koruyucu potansiyel
dengeleme iin koruyucu iletken sisteme balanacaktr.
Koruyucu potansiyel dengeleme, arza durumunda koruma iin
temel bir tedbirdir.
L1
L2
L3
N
PE
Netzanschluss
TN-Sistemi
TN Sistemi, dk voltajl tesislerde en yaygn grlen ebeke
eklidir. TN Sisteminde transformatrn yldz noktas dorudan
topraklanr (sistem topraklamas); buraya balanan iletim
aralarnn gvdeleri, koruyucu iletken (PE) araclyla
transformatrn yldz noktasna balanr.
Denen iletkeni apraz kesitine gre, PE ve N iletkenleri ortak
iletken (TN-C Sistemi) ya da iki bamsz iletken (TN-S Sistemi)
olarak denmektedir.
TT-Sistemi
TT Sisteminde beslemeyi yapan transformatrn yldz noktas
tpk TN Sisteminde olduu gibi, topraklanmtr. Elektrik
iletkenliine sahip kasalara balanan PE yldz noktaya kadar
denmeyip, ayr olarak topraklanmaktadr. letim aralarnn
gvdeleri ortak bir topraklama zerinden topraklanabilir.
TT Sistemleri genelde yalnzca FI koruma alterleri ie birlikte
kullanlr.
TT Sisteminin avantaj, uzun mesafelerde daha byk bir
gvenilirlie sahip olmasndadr,
Sigorta
Kablo iaretleri
Gvde koruma iletkeni
balants
Potansiyel dengeleme balant
ray
Ana izolasyon cihaz
IT-Sistemi
letim aralarnn elektrik iletkenliine sahip kasalar IT
Sisteminde tpk bir TT Sisteminde olduu gibi topraklanmtr,
ancak besleyen transformatrn yldz noktas
topraklanmamtr. Durdurulmalar baz tehlikeler ile balantl
olan ve bu yzden tek bir gvde ksa devresi veya toprak ksa
devresi meydana geldiinde kapatlmas istenmeyen tesisler, IT
Sistemi olarak tasarlanmaktadr.
Dk voltaj alannda rnein ameliyathanelerin ve
hastanelerin youn bakm nitelerinin temini iin IT Sistemleri
art koulmaktadr.
- Koruma Tedbirleri: HD 60 364,4,41 (IEC 60 364,4,41, farkl ulusal uyumlatrmalarla)
ebeke zolasyon Cihaz

Bir veya daha fazla makineye giden her ebeke balants iin bir
ebeke kesme tertibat ngrlecektir. Bu tertibat, elektrik
donanmnn elektrik ebekesi ile izolasyonunu salayacaktr:
CAC-23B veya DC-23B tketim kategorisi iin yk ayrma
alterleri
CYk nceden atmak iin yardmc kontakl ayrma alteri
CKapasite alteri
C16 A/3 kW gce kadar erkek/dii soket kombinasyonu
Selenoid kilitli mekanik sviler gibi baz elektrik devrelerinin
kesme tertibatlar ile kapatlmas gerekmez.
Bu durumda, operatrlerin gvenliini garanti etmek iin zel
tedbirler alnacaktr.
2-5
Netztrenneinrichtung
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Beklenmedik almann nlenmesi iin Kapatma Tertibat

Ausschalteinrichtung
Montaj ve bakm almalar srasnda makinenin almaya

balamas ya da yeniden gelen bir enerji, bakm personelini
tehlikeye atacak bir hareketi balatmamaldr.
Bu yzden ebeke kesme tertibatnn istenmeden ve/veya

yanllkla kapatlmasna kar tedbirler alnmaldr. Bu, rnein
ana altere Kapal pozisyonunda bir asma kilit taklarak
yaplabilir.
Bu kesme tertibat, tehlike alanna ksa sreli, iletimden kaynaklanan mdahaleler iin koruma tedbiri olarak uygun deildir.
Elektrik arpmasna Kar Koruma

Schutz gegen elektrischen
Schlag
Koruma Snflar
Farkl koruma snflar, hangi elemanlar ile tek hatada gvenlie
ulaldn betimler. Bu snflamalarn gvenliin seviyesi ile bir
alakalar yoktur.
Koruma Snf I
Basit izolasyonlu (temel izolasyon) ve koruyucu
iletken balantl tm cihazlar Koruma Snf I
altnda toplanmtr. koruyucu iletken, sembol
veya PE ile iaretlenmi klemense taklacaktr
ve sar yeil renkte olacaktr.
Koruma Snf II
Koruma Snf II altnda toplanan cihazlar
takviye edilmi veya ift izolasyona sahip olup,
koruyucu iletkene bal deildir. Bu koruma tedbiri ayrca koruma izolasyonu olarak da
adlandrlmaktadr. koruyucu iletken
balanmaz.
Koruma Snf III
Koruma Snf III altnda toplanan cihazlar
gvenli dk voltaj ile alr ve bu yzden bir
korumaya ihtiya duymamaktadr.
Tanm
SELV
PELV
Gvenli Dk Voltaj SELV/PELV

50 VDC RMS AC voltaja ve 120 VDC voltaja kadar olan gerilim
deerleri gvenli dk voltaj olarak adlandrlr. Bu esnada 75
VDC snrnn zerinde ek olarak Dk Voltaj Ynetmeliinin
koullarna da uyulacaktr.
Alternatif akmn RMS 25 Volt zerinde veya harmoniksiz st
doru akm 60 Volt zerinde deil ise genelde kuru yerlerde
kullanld takdirde, dorudan temasa kar korumadan (temel
koruma) vazgeilebilir. Doru akmn sins eklinde alternatif
akm paras ile en fazla efektif %10 ile kesimesi hlinde
harmoniksiz st deer elde edilmitir.
Gvenli dk voltaj devresi, dier elektrik devrelerinden gvenli
bir ekilde ayrlm olmaldr (yeterli hava ve srnme yollar, izolasyon, elektrik devrelerinin koruyucu iletkene balanmas, vs.).
Aadaki voltajlar arasnda ayrm yaplmaktadr:
CSELV (gvenli ekstra dk voltaj)
CPELV (koruyucu ekstra dk voltaj)
Gvenli ekstra kk voltaj ebekeden tasarruflu
transformatrler, voltaj ayrclar veya n direnler tarafndan
retilmemelidir.
zolasyon Tr
Toprak veya Koruyucu letken Balants
Elektrik Kayna
Elektrik Devresi
Elektrik Devresi
Gvde
Gvenli izolasyonlu
elektrik kaynaklar,
rnein gvenlik
transformatr veya
edeer elektrik
kaynaklar
Gvenli izolasyonlu
elektrik devreleri
Topraksz elektrik
devreleri
Gvdeler kastl olarak

topraklanmamal ve
koruyucu iletkene
balanmamaldr .
Toprakl elektrik
devreleri
Gvde topraklanabilir
veya koruyucu iletkene
balanabilir .
- Koruma Snflar: EN 50 178

- Transformatrlerin Gvenlii: EN 61 588 serisi
2-6
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Koruma Tedbirleri/Koruma Snflar

Koruma trleri, bir cihazn su (su buhar hari) ve yabanc
maddelerin (toz) nfuz etmesine kar korunmasn tarif eder. Ek
olarak gerilim altnda alan paralara dorudan temasa kar
korumay da tarif ederler. Bu koruma, dk voltajlarda bile prensip olarak daima gereklidir.
1. Rakam:
Yabanc cisimlerin giriine
kar koruma
Elektriin kesilmesinden sonra gerilim altnda kalmaya devam

eden, dokunulabilir paralarn tamam en az IP 2x koruma
snfna, kumanda panolar ise en az IP 54 koruma snfna
gre tasarlanacaktr.
2. Rakam:
Su giriine kar koruma (su buhar ve dier svlar iin geerli deildir)
IP 0
Koruma
yok
IP 1
IP 2
Damlayan su
dikey
al
IP 3
IP 4
IP 5
IP 6
Pskrtl
en su
Srayan
su
Su ak
Gl su
ak
IP 0
Koruma yok
IP 00
IP 1
Yabanc cismin boyutu
50 mm
IP 10
IP 11
IP 12
IP 2
12 mm
IP 20
IP 21
IP 22
IP 23
IP 3
2,5 mm
IP 30
IP 31
IP 32
IP 33
IP 34
IP 4
1 mm
IP 40
IP 41
IP 42
IP 43
IP 44
IP 5
Toza kar
koruma
IP 50
IP 53
IP 54
IP 6
Toz geirmez
IP 60
Schutzmanahmen/Schutzart
en
IP 55
IP 56
IP 65
IP 66
IP 7
IP 8
Daldrma
geici
kalc
IP 67
IP 9K
100 bar,
16 l/dk,
80 C
IP 69K
- Gvdelere Gre Koruma Snflar: EN 60 529
2-7
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Durdurma
Stillsetzen
Makineler, isteyerek durdurmann yan sra, acil durumlarda da

gvenlik asndan durdurulabilmelidir.
stenen Koullar
CHer makine, makinenin tamamn durdurabilecek bir komut
tertibat ile donatlacaktr.
C0 kategorisinden en az bir durdurma fonksiyonu mevcut
olacaktr. Makinenin gvenlik ve fonksiyon teknolojisi
ihtiyalar asndan 1 ve/veya 2 kategorisinden ek durdurma
fonksiyonlar da gerekli olabilir.
CMakineyi durdurmak iin verilen bir komut, altrma komutu
karsnda ncelie sahip olacaktr. Makine veya tehlike arz
eden paralar durdurulduunda, tahrikin enerji temini
kesilmi olmaldr.
Durdurma Kategorileri
Makinelerin gvenlik ve fonksiyon teknolojisi ihtiyalar, farkl
kategorilerde durdurma fonksiyonlar gerektirir.
Durdurma kategorileri, EN 954-1 veya EN ISO 13 849-1de
verilen kategoriler ile kartrlmamaldr.
Durdurma
Kategorisi 0
Tahrik paralarna giden enerji temini kesilir

(kontrolsz durdurma)
Durdurma
Kategorisi 1
Makine, gvenli duruma getirilir, tahrik

paralarna giden enerji ancak ondan sonra
kesilir
Durdurma
Kategorisi 2
Makine, gvenli duruma getirilir, ama enerji

kesilmez
Acil Durumda Yaplmas Gerekenler

Handlungen im Notfall
Acil Durdurma (acil durumda durdurma)

Acil durumda yalnzca tehlike arz eden tm hareketler
durdurulmakla kalmayp, rnein depolanan enerji gibi, tehlike
arz eden tm enerji kaynaklar da gvenli bir ekilde tahliye
edilmelidir.
Her makine - Makine Ynetmeliinde belirtilen istisnalar hari en az bir acil durdurma tertibat ile donatlm olmaldr.
CAcil durdurma tertibatlarna kolay eriilebilmelidir.
CAcil durdurma, ek riskler meydana getirmeden, tehlike arz
eden durumu mmkn olan en ksa zamanda
sonlandrmaldr.
CAcil durdurma komutunun tm dier iletim modlarndaki dier
tm fonksiyonlar ve komutlar karsnda ncelii olacaktr.
CAcil durdurma tertibatnn eski hline getirilmesi, makineyi
tekrar altrmamaldr.
CMekanik kilitleme fonksiyonlu dorudan altrma prensibi
uygulanacaktr.
CAcil durdurma, 0 veya 1 durdurma kategorisine uygun
olacaktr.
Acil Kapatma (acil durumda makineyi kapatma)
Elektrik enerjisinden dolay tehlike veya hasar riski mevcut ise
acil durdurma kullanlmaldr. Bu esnada elektromanyetik cihazlarla enerji temini kapatlr.
CEnerji temini ancak tm acil kapatma komutlar eski hline
getirildikten sonra tekrar balayabilir.
CAcil kapatma 0 durdurma kategorisi ile sonulanr.
Reset
Bir cihaz, acil durumda bir eylem iin harekete geirildiinde,
cihaz tekrar acil durumda harekete geirilmek zere eski hline
getirilene kadar, bu cihazn harekete geirdii tm tertibatlar
kapal durumda kalmak zorundadr.
Sistemin reseti belirlenmi noktada manuel olarak yaplmaldr.
Bu ilemden sonra makine tekrar altrlmak iin hazr hale
getirilmitir.
Acil Durdurma ve Acil Kapatma, tamamlayc koruma
tedbirleri olup, makinelerde tehlike riskini azaltmak iin bir
ara deildir.
Koullar ve Uygulama ekilleri
Reset iin kullanlan cihazn kontaklar pozitif ynl (positive
opening) normalde kapal kontak olmaldr. Kumanda paralar
sar zerine krmz renkte olacaktr. Bunun iin aadaki
tertibatlar kullanlabilir:
CMantar kafal butonla harekete geirilen alterler
CTeller, ipler veya raylar ile harekete geirilen alterler
CKapaksz ayak pedallar (acil durdurma iin)
Cebeke izolasyon cihaz
Acil durdurma tertibatlar iin teller ve ipler kullanld takdirde,
bunlar kolayca harekete geirilebilecek ve fonksiyonu kolayca
yerine getirebilecek ekilde tasarlanacak ve taklacaktr. Reset
tertibatlar, telin veya ipin uzunluu boyunca, reset tertibatnn
bulunduu yerden grlebilecek ekilde dzenlenecektir.
- Acil Durdurma Tertibatlar iin Tasarm Prensipleri: EN ISO 13 850

- Acil Kapatma: 2006/42/EG sayl Makine Ynetmelii
2-8
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Elektromanyetik Uyumluluk (EMC)

Avrupa EMC Ynetmelii, elektromanyetik uyumluluu bir
cihazn veya tesisin elektromanyetik bir evrede evresinde
mevcut dier cihazlar veya tesisler iin rahatsz edici olabilecek
elektromanyetik parazitlere sebep olmadan, tatmin edici bir
ekilde alabilme kabiliyeti olarak tanmlamaktadr.
Makine ve kullanlan paralar, beklenebilecek parazitlere
dayanabilecek ekilde seilmeli ve dorulanmaldr. Gvenlik
cihazlar iin daha yksek koullar geerlidir.
Elektromanyetik parazitler, aada belirtilenlerden dolay
meydana gelebilir:
CHzl geici elektrik parazitleri (Burst)
CDarbeli voltajlar (Surge), rnein ebekeye den yldrm
CElektromanyetik alanlar
CYksek frekans parazitleri (komu hatlardan)
CElektrostatik boaltma (ESD)
Endstri ve konut alanlar iin parazit limit deerleri mevcuttur.
Endstri alanndaki ihtiyalar konutlara gre daha yksektir, ama
daha yksek parazit gnderme snrlarna da izin
verilmektedir.
Bu yzden endstriyel alan iin belirli rf koruma koullarn yerine getiren cihazlar, konut alannda kullanldklarnda parazitlere
sebep olabilirler. Aadaki tablo, rnek olarak eitli kullanm

alanlarnn asgari parazit glerini gstermektedir.
900 - 2000 MHz frekans aralnda tipik asgari parazit gleri
Kullanm Alan
Kabul Edilebilir Asgari

Parazit Gc
Elence elektronii
3 V/m
Ev ii elektronik eyalar
3 V/m
Bilgi elektronii cihazlar

Tbbi cihazlar
3 V/m
330 V/m
Endstri elektronii
10 V/m
Gvenlik cihazlar
1030 V/m
Ara elektronii
Bis 100 V/m
rnek: Farkl Parazit Kuvvetleri iin Mobil Telefonlarn Tipik Mesafeleri

Kullanm alan
3 V/m
10 V/m
100 V/m
DECT istasyonu
Yakl. 1,5 m
Yakl. 0,4 m
1 cm
Baz istasyonu veya mobil para
GSM mobil telefon
Yakl. 3 m
Yakl. 1 m
1 cm
Azami gnderme kapasitesi (900 MHz)
GSM baz istasyonu
Yakl. 1,5 m
Yakl. 1,5 m
Ca. 1,5 m
Aklama
yakl. 10 Vat gnderme kapasitesinde
Aadaki tasarm prensipleri, EMC problemlerini nlenmesine yardmc olur:

CMakine ve tesis paralar arasnda iletken balantlar
CEkranlarn ksa ve alan kapsayacak ekilde taklmas
sayesinde kesintisiz potansiyel dengeleme
CMevcut fonksiyon topraklamasnn (FE) balanmas
CBesleme nitesi ile fiziksel ayrlma (ana ebeke/aktatr
CMevcut iletiim hatlarnn dikkatlice balanmas. Veri aktarm
sistemi/dntrc)
iin genelde burgulu (Twisted pair) kablolar kullanlmaldr.
CEkran zerinden potansiyel dengeleme akmnn verilmemesi
rnek: Ekran doru balamak
Doru: Ekran ksa ve tam

alanl olarak balanr.
Elektromagnetische
Vertrglichkeit (EMV)
rnek: Potansiyel dengeyi salamak
Yanl:Kuyruklarn
oluumu
2-9
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
rnek: Fiziksel ayrma
G ksm
Motorlar,
aktatrler
Kontrol ksm
Ana
Fiziksel ayrma
Selenoid
valfler
Transdserler, problar, dedektrler, sensr kablolar, bus

kablolar
- EMC Normlar: EN 61 000,1 bis ,4

- Gvenlik Cihazlar iin EMC koullar: EN 61 496,1, EN 62 061
Sv Teknolojisi
Fluidtechnik
Sv teknolojisi, enerjinin gazlar veya svlar ile aktarld tm

ilemler iin bir st terimdir. Svlar ve gazlar benzer bir ileme
sahip olduklar iin, bu st terim kullanlmaktadr. Sv
teknolojisi, kapal hat sistemlerinde svlar araclyla kuvvet
aktarmna dair ilemleri ve tesisleri tarif etmektedir.
Sv teknolojisi teknik olarak hidrolikte (hidrolik yalar araclyla

kuvvet aktarm) ve pnmatikte (basnl hava araclyla
aktarm) kullanlmaktadr. Ya hidrolii, svnn devir daimini
(gidi/ geli) gerektirirken, pnmatikte atk hava
susturucular araclyla evreye flenir.
Alt Sistemler
Her sv teknolojisi tesisi, aadaki alt sistemlerden oluur:
CYounlama: Kompresr/Pompa
CHazrlama: Filtre
CTama: Boru deme/hortum deme
CKumanda: Valf
CTahrik: Silindir
Basn, her sv teknolojisi sisteminde svnn yklere doru
tanmas ile oluur. Yk arttka, basn da artar.
Tasarm Prensipleri
Sv teknolojisi sisteminin tm paralar, bir para sisteminin
azami basncn veya bir parann nominal basncn aan tm
basnlara kar korunacaktr. Bir parann iinde veya
borularda/hortumlarda bir kaak, tehlikeye sebep olmamaldr.
Salnan havadan dolay meydana gelen ses seviyesini azaltmak
iin susturucular kullanlacaktr. Susturucularn kullanlmas ek
bir tehlikeye sebep olmamaldr ve susturucular zararl kar
basn oluturmamaldrlar.
Patlama Tehlikesi Bulunan Yerlerde Kullanm

Einsatz in explosionsgefhrdeten Bereichen
Patlamaya kar koruma, zellikle gvenlikle ilgili birksmdr. Patlama durumunda kiiler rnein kontrolsz s, alevler, basn
dalgalar ve etrafta uuan paralar ve zararl reaksiyon rnleri
ile nefes almak iin gerekli oksijenin evre havasndan ekilmesinden dolay tehlike altnda girmemelidir. Patlamalar ve yangnlar,
en sk grlen alma kazalar arasnda deildir.
Oysa sonular ou kez insan hayatnn kayb ve byk ekonomik zararlar ile balantldr.
Tozlarn, yanc gazlarn veya svlarn retildii, tand, ilendii
veya depoland yerlerde patlamaya yatkn bir ortam, yani patlama snrlar dahilinde bir yakt ve hava karm oluabilir. Buna
bir de ateleme kayna eklendi mi, patlama meydana gelir.
2 - 10
100 Vol.-%
Karm ok zayf:
tek bana tutumaz
Oksijen toplanmas
Potansiyel patlayc atmosfer
0 Vol.-%
Karm ok gl:
Patlama yok
Bir patlama iin snrlar

0 Vol.-%
Yanc maddenin toplanmas
100 Vol.-%
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Gerekli koruma tedbirlerine ilikin kapsamn deerlendirilmesi

Gerekli koruma tedbirlerine ilikin kapsamn deerlendirilmesi
iin, patlama tehlikesi arz eden alanlar, patlama tehlikesi arz
eden bir ortamn meydana gelmesi olaslna gre blgelere
ayrlmtr. Aadaki bilgiler madencilik iin geerli deildir (yer

alt, yerst).
Blge Tanm
Gazlar iin
Zone 2
Zone 1
Zone 0
Tozlar iin
Zone 22
Zone 21
Zone 20
Nadiren, ksa
Ara sra
Srekli, ska, uzun sreli
Normal
Yksek
ok yksek
Patlayabilecek evre
Koruma Snf
Kullanlabilecek Cihaz Kategorisi (ATEX)
1
II 1G/II 1D
II 2G/II 2D
II 3G/II 3D
aretleme
alma aralar, bu blgelerde kullanlmak zere tasarlanr, test edilir ve uygun bir ekilde iaretlenir.
X
II
2G
EEx ia
IIC
T4
rnek: ATEXe gre X iareti ile iaretlenmi bir cihaz
Scaklk snf
Tutuma scakl > 135 C kullanlabilir
Patlama grubu
Asetilen, Karbondislfat, Hidrojen
Koruma prensibi
i = eigensicher
a = zwei-Fehler-sicher
Cihaz kategorisi (ATEX)
Blge 1 de kullanlabilir
Cihaz grubu
Patlama koruma iareti
- 1994/9/EG sayl Ynetmelik (ATEX 95 retici)

- ATEX Standartlar: EN 50 021 (Gazlar) ve EN 50 281 (Tozlar)
2 - 11
Gvenli Tasarm
Riskin Azaltlmas
Zusammenfassung
zet: Gvenli Tasarm
Mekanik, Elektrik, Kullanm

CTehlikeli durumlarn meydana gelmesini nleme prensibine uyun.
CTasarm, operatrlerin tehlike alanna mmkn olduunca az maruz kalmalarn salayacak ekilde yapn.
CDorudan elektrikten kaynaklanan (dorudan veya dolayl temas) veya dolayl olarak kumandadaki hatalardan kaynaklanan
tehlikeleri nleyin.
Acil Durumda Yaplmas Gerekenler, Durdurma
CMakinenin tamamn iletim srasnda durdurmak iin bir komut tertibat planlayn.
CTehlike arz eden bir ilemi veya tehlike arz eden bir hareketi durdurmak iin acil durdurmay kullann.
CTehlike arz eden enerji kaynaklarnn gvenli bir ekilde kesilmesi gerekiyor ise acil kapatmay kullann.
EMC
CMakineleri EMC Ynetmeliine uygun olarak tasarlayn. Kullanlan paralar, aadaki hususlar yerine getirecek ekilde seilmeli
ve dorulanmaldr:
cBaka cihazlara veya tesislere parazit yapan elektromanyetik arzalara neden olmamaldrlar.
cBeklenebilecek parazitlere dayanabilmelidirler.
2 - 12
Riskin Azaltlmas
Gvenli Tasarm
2 - 13
Gvenli Tasarm
2 - 14
Riskin Azaltlmas
Riskin Azaltlmas
Adm 3: Teknik Koruma Tedbirleri

Teknik koruma tedbirleri, bir gvenlik
fonksiyonunu yerine getiren koruma
cihazlar (kapaklar, kaplar, k perdeleri,
ift elli tertibatlar) veya kontrol niteleri
(pozisyon, hz, vs.) araclyla
gerekletirilir.
Tm koruma tertibatlar, makine
kumandasna dahil edilmemektedir.
Bunun rnei, sabit bir fiziksel koruma
tertibatdr (bariyerler, kapaklar).
Koruma tertibat doru tasarland
takdirde, grevin en byk blm
tamamlanm saylr.
Balang
levsel Gvenlik
Bir koruma tedbirinin etkisi, bir kontrol sisteminin doru almasna bal olduunda,
ilevsel gvenlikten bahsedilir.
levsel gvenliin gerekletirilmesi iin,
gvenlik fonksiyonlarnn tanmlanmas,
gerekli gvenlik seviyesinin belirlenmesi ve
daha sonra doru cihazlar ile
gerekletirilmesi ve dorulanmas gerekir.
Onaylama
Tm koruma tedbirlerinin onaylamas,
doru gvenlik fonksiyonlarnn gvenilir bir
ekilde altn garanti eder.
Gvenlik fonksiyonlarnn tasarm ve
kontrol sistemine adaptasyonlarna dair
yntemler bir sonraki blmn konusunu
oluturur (Ksmi Admlar 3a - 3e).
.
Technische Schutzmanahmen
Gvenlik fonksiyonlarnn tanmlanmas

- 32
Gerekli gvenlik seviyesinin belirlenmesi

- 37
Bir gvenlik konseptinin hazrl

- 311
Gvenlik cihazlarnn seimi

- 316
Kontrol sisteminde entegrasyon

- 340
Gvenlik fonksiyonlarnn dorulanmas

- 349
Tm gvenlik fonksiyonlarnn onaylanmas

- 365
3-1
Festlegen der
Sicherheitsfunktionen
Riskin Azaltlmas
Adm 3a: Gvenlik Fonksiyonlarn Belirlemek

Gvenlik fonksiyonlar, risklerin gvenlik
teknolojisine ynelik tedbirler ile nasl
azaltlabileceini tanmlar. Yapsal olarak
ortadan kaldrlamayan her tehlike iin bir
gvenlik fonksiyonu tanmlanacaktr.
Gerekli gvenlii uygun bir aba ile

salayabilmek iin, gvenlik fonksiyonunun
kesin bir tanm gerekir. Gvenlik
fonksiyonunun tanmndan, fonksiyon iin
gerekli paralarn tr ve says elde edilir.
Gvenlik Fonksiyonlarnn Tanmlanmasna Dair rnekler: BGIA, 2/2008 sayl rapor

Makine Kumandalarnn levsel Gvenlii(Functional safety of machine control)
Eriimi Srekli Olarak Engellemek

Zugang/Zugriff dauerhaft
verhindern
3
a
Bu blmde
rnek:
CKapaklarla tehlikeli
yerlere dorudan
eriimi engellemek
(bkz. resim)
Sayfa
- Eriimi Srekli Olarak

Engellemek
32
- Eriimi Geici Olarak

Engellemek
32
- Paralar/Maddeleri/
Inlar Tutmak
33
- Durdurmak
33
Tehlike arz eden bir

yere eriim mekanik
kapaklar, bariyerler
veya ayrc koruma
tertibatlar diye
adlandrlan koruma
tertibatlar araclyla
engellenir.
CEriimi, tehlikeli yerlere eriimi engelleyen

ve malzemelerin veya mallarn geiine
izin veren tnel eklinde tertibatlar
araclyla engellemek (bkz. resim)
CKoruyucu kapaklarla tehlikeli yerlere

eriimi engellemek
Eriimi Geici Olarak Engellemek

Zugang zeitweise verhindern
- stemeden almay
nlemek
33
- BalatmayEngellemek
34
- Durdurmann ve
stemeden
almann
nlenmesinin
Kombinasyonu
34
- nsan/Malzeme
Ayrmn Yapmak
34
- Makine
Parametrelerini
Denetlemek
35
- GvenlikFonksiyonlarn
Elle ve Zamana Bal
Olarak Kaldrmak
35
- Gvenlik
Fonksiyonlarn
Kombine Etmek veya
Deitirmek
35
- Acil Durdurma
35
- Gstergeler Alarmlar
35
- Dier Fonksiyonlar
35
3-2
Tehlikeli yere eriim,

makine gvenli bir
koruma gelene kadar
engellenir.
Gerektiinde iletim
durdurulur. Makine
tekrar gvenli
konuma geldiinde,
eriim engeli tekrar
kaldrlr.
Riskin Azaltlmas
Paralar/Maddeleri/Inlar Tutmak
Teile/Stoffe/Strahlungen
zurckhalten
Makineden paralarn frlamas veya nlarn meydana

gelmesi olasl mevcut ise meydana gelebilecek tehlikeleri
nlemek iin mekanik koruma tertibatlar kullanlr (ayrc
koruma tertibatlar).
rnek:
CDnerek ilem yapan makinede frlayan talalar ve alet
paralarna kar koruma iin zel izleme caml koruma
CRobot kolunu tutabilen it (bkz. resim)
Durdurma
Stopp auslsen
Gvenlie ynelik bir durdurma fonksiyonu, gerektiinde

(rnein bir insan yaklatnda) makineyi gvenli bir konuma
getirir. Makine tekrar altrldnda sorunlar nlemek iin,
gvenli durdurma ncesinde (Durdurma Kategorisi 1) normal
olarak makinenin durdurulmas yararl olabilir. Makinenin
beklenmedik bir ekilde tekrar almasn engellemek iin, ek
gvenlik fonksiyonlar gerekli olabilir.
rnek:
CKilit mekanizmas olmayan bir sistem ile alabilir mekanik
kafes.
CEriimi engelleyen gvenlik k bariyerinin nlarnn kesilmesi
stemeden almay Engellemek

Durdurma fonksiyonu harekete geirildikten veya makine
altrldktan sonra, makinenin almasn salamak iin
bilinli eylemlerin gerekletirilmesi gerekir. Bunlara makinenin
tekrar almasn salamak iin bir koruma tertibatnn eski
hline getirilmesi de dahildir.
rnek:
CIk bariyerini reset etmek (bkz. resim Durdurma: mavi
dme Reset)
CAcil Durdurma cihazn reset etmek
CGerekli tm gvenlik tertibatlar etkin hle geldiinde makineyi
tekrar altrmak
3-3
Unerwarteten Anlauf vermeiden
3
a
Balatmay Engellemek
Start verhindern
Gvenlie ynelik durdurma fonksiyonu harekete geirildikten

sonra, tehlike alannda insanlar bulunduu srece makinenin
balatlmas veya tekrar almas teknik tedbirler sayesinde
engellenir.
rnek:
CAnahtar sistemleri
CGvenlik lazer taraycsnn aktif koruma alan ierisinde
operatr tespiti (bkz. resim). Durdurma fonksiyonu,
gvenlik k bariyerinin dikey koruma alan araclyla
gerekletirilir.
Durdurma ve Balatmay Engelleme Kombinasyonu
3
a
Kombination Stopp auslsen/

Start verhindern
Durdurma fonksiyonunu harekete geiren koruma tertibat ile

tehlike alannda insanlar veya gvde paralar olduu srece
makinenin yeniden almas engellenir.
rnek:
CTek kiilik alma yerlerinde ift el butonu
CEtrafnda dolamaya ve tehlikeli blge ile bariyer arasnda
kalmaya msade etmeyecek ekilde kullanlan gvenlik
bariyeri (tehlikeli nokta kontrol)
CBlgesel koruma yapacak bir gvenlik lazer taraycnn
kullanlmas (bkz. resim)
nsan/Malzeme Ayrm
Mensch/Material
unterscheiden
nsan ve malzemelerin ayrlabilmesi, malzemeleri tehlike

alanlarna veya tehlike alanlarndan darya tamak iin,
malzemelerin spesifik zellikleri kullanlr. Malzeme tanrken
koruma tertibat devreye girmez, ama insanlar alglanr.
rnek:
CGvenlik bariyerinin devre d kalmas (muting)
Cnsan/malzeme ayrm iin entegre algoritmaya sahip yatay
k perdeleri kullanlmas
CGvenlik lazer taraycsnn koruma alannn rne gre
deitirilmesi (bkz. resim)
3-4
Riskin Azaltlmas
Riskin Azaltlmas
Makine Parametrelerini Denetlemek

Maschinenparameter
berwachen
Baz uygulamalarda makinenin eitli parametrelerinin gvenlik

teknolojisine ynelik snrlar asndan denetlenmesi gerekir.
Bir snr deeri aldnda uygun tedbirler hareket geirilir
(rnein durdurma, uyar sinyali).
rnek:
CHz, scaklk veya basn denetimi
CPozisyon denetimi (bkz. resim)
Gvenlik Fonksiyonlarn Elle ya da Zamana Bal Olarak Kaldrmak

Sicherheitsfunktionen manuell
& zeitlich begrenzt aufheben
Ayar almalar srasnda veya sreci izlemek iin gvenlik

fonksiyonlarnn geici olarak kaldrlmas gerekiyor ise riski
azaltmak iin ek tedbirlerin alnmas gerekir. Kaldrma ilemi elle
yaplr.
rnek:
CHareket hznn veya kuvvetinin snrlandrlmas
CHareket sresinin snrlandrlmas (adml alma)
COnay alterli ve +/- tulu manel kumanda istasyonu (bkz.
resim)
3
a
Gvenlik Fonksiyonlarn Kombine Etmek veya Deitirmek

Bir makine farkl durumlara girebilir veya farkl iletim
modlarnda alabilir. Bu esnada farkl gvenlik tedbirleri etkili
olabilir veya farkl gvenlik fonksiyonlar kombine edilmi
olabilir. Kumanda fonksiyonlar sayesinde her defasnda gerekli
gvenlik seviyesine ulaldndan emin olunacaktr. letim
modlarnn deitirilmesi veya eitli gvenlik tedbirlerinin seilmesi ve uyumlu hle getirilmesi, tehlike arz eden bir duruma
sebep olmamaldr.
rnek:
CAyar ve normal iletim arasnda iletim modu deiikliinden
sonra, makine durdurulur. Tekrar almas iin manuel bir
balatma komutu gereklidir.
CBir presin tehlikesiz bir ekilde yukar kaldrlmas srasnda
gvenlik perdesinin durdurma komutunun iptal edilmesi
CBir lazer taraycnn izleme alannn aracn hzna uyumlu hle
getirilmesi
Sicherheitsfunktionen
kombinieren oder wechseln
Acil Durdurma
Acil durumda durdurma (Acil Durdurma), tamamlayc bir koruma
tedbiri olup, riski azaltmak iin birincil derecede bir ara deildir.
Bu fonksiyon bu yzden asl gvenlik fonksiyonu kabul edilmez.
Makinenin risk deerlendirmesine bal olarak, yine de bu

fonksiyonun birincil derecede koruma tedbirleri ile ayn gvenlik
seviyesinde yrtlmesi tavsiye edilir.
Stillsetzen im Notfall
- Bkz. EN 60 204-1:2006 ve EN ISO 13 850
Gvenlie Ynelik Gstergeler ve Alarmlar

Gvenlie ynelik durum gstergeleri, klasik gvenlik
fonksiyonlar iin tamamlayc tedbirlerdir.
rnek:
CKilitleme gstergeleri
CBalatma uyar tertibatlar
CMuting klar
Anzeigen und Alarme
Dier Fonksiyonlar
Dier fonksiyonlar, insanlarn korunmas iin kullanlmasalar bile
gvenlik teknolojisine ait tertibatlar tarafndan yerin
Weitere Funktionen
3-5
getirilebilir. Bylece asl gvenlik fonksiyonlar engellenmez.
Riskin Azaltlmas
rnek:
CCihaz/makine korumas
CPSDI (tek kesme / ift kesme modlar)
CKoruma tertibatnn durumu ayrca otomasyon grevleri
(rnein navigasyon) iin kullanlr
CKoruma tedbirleri bus sistemi zerinden merkezi bir santrale
aktarlr
Zusammenfassung
zet: Gvenlik Fonksiyonlarn Belirlemek

Riski azaltmak iin hangi fonksiyonlarn gerekli olduunu belirleyin:
CEriimi srekli olarak engellemek
CEriimi geici olarak engellemek
CParalar/maddeleri/nlar tutmak
CDurdurmak
CBalatmay engellemek
Cstemeden almay nlemek
CDurdurmak ve stemeden almann nlenmesinin

kombinasyonu
Cnsan/Malzeme ayrm yapmak
CMakine parametrelerini denetlemek
CGvenlik fonksiyonlarn elle ve zamana bal olarak
kaldrmak
CGvenli fonksiyonlarn kombine etmek veya deitirmek
3
a
3-6
Riskin Azaltlmas
Adm 3b: Gerekli Gvenlik Seviyesini Belirlemek

Genelde C standartlarnda (makineye zg
standartlar) gerekli gvenlik seviyesi nceden verilmektedir. Gerekli gvenlik seviyesi
her gvenlik fonksiyonu iin bireysel olarak
belirlenecektir ve akabinde ilgili tm cihazlar iin geerli olacaktr, rnein
Csensr/koruma cihazlar
Cdeerlendirmeyi yapan mantk nitesi
CAktuatrler
lgili makine iin herhangi bir standart
mevcut deil ise veya C standartnda bu
konu ile ilgili bilgiler mevcut deil ise
gerekli gvenlik seviyesi aadaki
standartlardan birine gre tespit edilebilir:
Bestimmen des erforderlichen

Sicherheitsniveaus
- EN 954-1 (31.12.2011 tarihine kadar geerli)

- EN ISO 13 849-1:2008
- EN 62 061:2005
Standartlar kullanlarak, yaplacak
uygulamann doruluu salanr.
Eliyle prese paralar yerletiren veya alan
bir operatrn korunmas, azami riski bir
parman skmas olan bir makine
zerinde alan bir operatrn
korunmasndan farkl bir yaklam
gerektirir.
Bunun dnda ayn makine yaamn farkl
aamalarnda farkl riskli, farkl tehlikeli
alanlara sahip olabilir. Burada yaamn her
alan ve her tehlike iin gvenlik
fonksiyonlar belirlenir.
Tm standartlarn temeli, risk

deerlendirmesinin aadaki
parametreleridir:
CMuhtemel yaralanmann/salk
zararlarnn arl
CTehlikeye maruz kalma skl ve/veya
sresi
CTehlikeyi nleme imkan
3
b
Parametrelerin kombinasyonu, gerekli

gvenlik seviyesini belirler.
Bu standartlarda tarif edilen, gvenlik seviyesini belirleme ilemleri uygulanmas
srasnda makinenin herhangi bir koruma
tertibatnn olmad varsaylr.
EN 954-1 (1996) Uyarnca Kategori

imdiye kadar kullandmz EN 954-1
(1996) sayl ynetmelik gereince gerekli
fonksiyon gvenliinin seimine dair ilem,
riskograf olarak bilinmektedir. Bu riskograf
gerekli gvenlik seviyesini kategoriler
hlinde belirlemektedir.
Hasarn
iddeti
Tehlikenin
Tehlikeyi
skl ve/veya engelleme
oluma
olasl
P1: Mmkn
zaman
Kategori
P2: Zor
F1: Olduka sk
ve/veya ksa
F2: Srekli ve/veya
uzun
Yksek risk
Balang
EN 954-1, 31.12.2011 tarihine kadar

kullanlabilir. Yerine EN ISO 13 849-1
sayl ynetmelik getirilmitir.
Dk risk
S1: nemsiz,
dzeltilebilir
S2: Ciddi, lmcl
Kategorie gem
EN 9541 (1996)
Bu blmde
Sayfa
- EN 954-1 (1996)
uyarnca Kategori
37
- EN ISO 13 849-1
uyarnca PL
38
- EN 62 061 uyarnca
SIL
39
- zet
310
3-7
Riskin Azaltlmas
Gerek EN ISO 13 849-1, gerekse EN 62 061, kontrol

sistemlerinin gvenlik ile ilgili paralarnn tasarmna ve
gerekletirilmesine dair koullar belirlemektedir. Uygulayc,
ilgili standart kullanlan teknolojiye uygun olarak yandaki
tabloda verilen bilgilere gre seebilir:
Teknoloji
EN ISO 13 849-1
EN 62 061
Hidrolik
Geerli
Geersiz
Pnmatik
Geerli
Geersiz
Mekanik
Geerli
Geersiz
Elektrik
Geerli
Geerli
Elektronik
Geerli
Geerli
Programlanabilir
Elektronik
Geerli
Geerli
EN ISO 13 849-1 uyarnca Performans Seviyesi

PL gem EN ISO 13 849-1
Bu standart, gerekli gvenlik seviyesini tespit etmek iin yine bir

riskograf kullanmaktadr. Riskin kapsamn belirlemek iin EN
954-1 altnda kullanlan S, F ve P parametreleri kullanlr.
Hasarn iddeti Tehlikenin skl
ve/veya oluma
sresi
S1: nemsiz
S2: Ciddi
F1: Seyrek/ksa
F2: Sk/uzun
Tehlikeyi engelleme
olasl veya zararn
snrlandrlmas
PL Gereken
performans
seviyesi
P1: Mmkn
P2: Zor
DkRisk
3
b
Buna karn bu ilemin sonucu gerekli performans seviyesidir

(PLr: required Performance Level - gerekli Performans Seviyesi).
Yksek Risk
Balang
Performans seviyesi be aamada belirlenir. Kumanda

sisteminin yapsna, kullanlan paralarn gvenilirliine, hata
tespit kabiliyetine ve ok kanall kontrol sistemlerinde ortak k
3-8
noktasndan dolay hatalara direni gsterme kabiliyetine

baldr. Buna ek olarak, tasarm hatalarn nlemek iin ek
tedbirler gerekmektedir.
Riskin Azaltlmas
EN 62 061 uyarnca SIL (Safety Integrity Level)

Burada kullanlan ilem, saysal bir ilemdir.
Zarar boyutu, tehlike alannda sklk/kalma sresi ve nleyici
tedbirler deerlendirilir.
Etkileri
Buna ek olarak, tehlike arz eden olayn meydana gelme olasl

da hesaba katlr. Sonu, Gvenlik Btnl Seviyesidir (SIL).
Zarar Boyutu
S
lm, gz veya kolun kayb
Kalc, parmaklarn kayb
yiletirilebilir, tbbi tedavi
yiletirilebilir, ilk yardm
Snf
K = F+ W+ P
34
57
810
SIL2
SIL2
SIL2
1113 1415
SIL3
SIL3
SIL1
SIL2
SIL3
SIL1
SIL2
SIL1
Tehlikeli durumun meydana gelme

skl1)
Tehlikeli durumun meydana

gelme olasl
Tehlikeli durumu nleme

imkan
F 1 x saat
Ska
1 x saat > F 1 x gn
Olas
1 x gn > F 1 x 2 hafta
Olabilir
mkansz
1 x 2 hafta > F 1 x yl
Nadiren
Olabilir
1 x yl > F
hmal edilebilir
Olas
1) > 10 dakika maruz kalmalar iin geerlidir.
SIL u ekilde belirlenir:

1. S zarar boyutu belirlenir.
2. F sklk, W olaslk ve P nleme puanlar belirlenir.
3. F + W + P deerlerinin toplamndan K snf hesaplanr.
4. stenen SIL, S zarar boyutu satrnn ve K snf stununun
kesitii yerdir.
SIL gem EN 62 061
SIL aamada belirlenir. Kumanda sisteminin yapsna,

kullanlan paralarn gvenilirliine, hata tespit kabiliyetine ve
ok kanall kontrol sistemlerinde ortak k noktasndan dolay
hatalara direni gsterme kabiliyetine (CCF) baldr. Buna ek
olarak, tasarm hatalarn nlemek iin ek tedbirler
gerekmektedir.
3-9
3
b
Riskin Azaltlmas
Zusammenfassung
zet: Gerekli Gvenlik Seviyesini Belirlemek

Genel
CHer gvenlik fonksiyonu iin gerekli gvenlik seviyesini belirleyin.
CMuhtemel Yaralanmann Arl, Tehlikeye Maruz Kalma Skl ve Sresi ve Tehlikeleri nleme mkan parametreleri,
gerekli gvenlik seviyesini belirler.
Kullanlabilir standartlar
CEN ISO 13 849-1, tpk ncs olan EN 954-1 gibi, gerekli gvenlik seviyesini belirlemek iin bir riskograf kullanmaktadr.
lemin sonucu, gerekli performans seviyesidir (PLr).
CEN ISO 13 849-1 ayrca hidrolik, pnmatik ve mekanik iin kullanlabilir.
CEN 62 061, saysl bir ilem kullanmaktadr. Sonucu, gvenlik btnl seviyesidir (SIL).
3
b
3 - 10
Riskin Azaltlmas
Adm 3c: Gvenlik Fonksiyonunu Tasarlamak

3c ve 3d nolu admlar, gvenlik
fonksiyonlarnn doru teknolojinin,
uygun koruma tedbirlerinin ve
paralarnseilmesi ile gvenlik
fonksiyonlarnn nasl tasarlanacan ve

dorulanacan tarif etmektedir. Bu
admlar, gerekirse tekrarlanarak
birka kez yrtlebilir.
3
c
Entwerfen der
Sicherheitsfunktion
Bu esnada her zaman seilen teknolojinin yeterli gvenlii salayp salamad ve

teknik olarak gerekletirilebilip gerekletirilemedii ya da belirli bir teknoloji
kullanld takdirde, baka veya ek risklerin oluup olumad kontrol edilir.
Gvenlik Konseptinin Hazrlanmas

Bir makine veya tesis, bir arada alan ve
bir makinenin veya tesisin fonksiyonlarn
gvence altna alan eitli paralardan
oluur. Bu esnada yalnzca iletim
grevlerini stlenen paralar ile gvenlik

teknolojisi fonksiyonlarn stlenen
paralar arasnda ayrm yaplmaktadr.
Erstellen des
Sicherheitskonzepts
- Gvenlik Konsepti hakknda detaylar iin bkz. BGIA, 2/2008 sayl rapor, Makine
Kumandalarnn Fonksiyon Gvenlii
Makine Kumandasnn levsel Yaps

Funktionaler Aufbau einer
Maschinensteuerung
Kontrol ve izleme
elemanlar
Sensrler
alma fonksiyonlar ile
Lojik nite
Sensrler
gvenlik fonksiyonlar ile
Lojik nite
gvenlik fonksiyonlar ile
G kontrol elemanlar
G kontrol elemanlar
Src/alma
elemanlar
Src/alma
elemanlar
G kayna
alma fonksiyonlar ile
tehlikesiz
Kontrol sisteminin gvenlik ile ilgili

paralar, gvenlik fonksiyonlarna ve
gerekli gvenlik seviyesine uygun olarak
seilecektir, rnein sensrler, mantk
niteleri, src ve alan para gibi g
kontrol niteleri. Bu seim genelde
gvenlik konsepti eklinde yaplmaktadr.
tehlike olaskl
Bir gvenlik fonksiyonu, bir veya daha fazla

gvenlie ynelik para tarafndan
gerekletirilebilir. Birden fazla gvenlik
fonksiyonu, bir veya daha fazla paray
paylaabilir.
Bu blmde
Sayfa
- Gvenlik Konseptini
Hazrlama
311
- Gvenlik Cihazlarn
Semek
316
- Gvenlik Cihazlarn
Yerletirmek/
Ebatlandrmak
329
- Kontrol Sistemine
Entegre Etmek
340
- Sv Teknolojisi
Kontrol Sistemi
346
- rn Seimi
347
- zet
348
3 - 11
3
c
Riskin Azaltlmas
Dikkat Edilmesi Gereken zellikler

Entscheidungsmerkmale
Gvenlik konsepti hazrlanrken, aadaki zelliklere dikkat edilecektir:

CMakinenin zellikleri
Cevre zellikleri
Cnsanlarn zellikleri
CTasarmn zellikleri
CGvenlik Cihazlarnn zellikleri (- 315)
Bu zelliklere bal olarak, hangi Gvenlik Cihazlarnn nasl
entegre edileceinin karar verilecektir.
Makinenin zellikleri
Makinenin aadaki zellikleri dikkate alnacaktr:
CTehlike yaratan hareketi her an durdurma kabiliyeti (mmkn
deil ise ayrc veya engelleyici (fiziksel) Gvenlik Cihazlar
kullanlacaktr)
CTehlike yaratan hareketi, ek bir tehlikeye sebep olmadan
durdurma kabiliyeti (mmkn deil ise baka bir dizayn/
gvenlik cihaz sein)
CMakineden frlayan paralardan dolay tehlikeye maruz kalma
olasl (var ise ayrc Gvenlik Cihazlar kullann)
CDurma Sreleri (koruma tertibatnn etkisini gvence altna
almak iin durma srelerinin bilinmesi gerekir)
CDurma sresini/kaydrmay denetleme imkan (yalanma/
anma nedeniyle deiiklikler meydana gelebilecek ise bu
gereklidir) )
nsanlarn zellikleri
nsanlarn aadaki zellikleri dikkate alnacaktr:
CMakine operatrnn beklenen eitimi
CMuhtemel insan trafii
CYaklama hz (K)
CGvenlik Cihazlarnn almas (bypass) olasl
CMuhtemel hatal kullanm
Tasarm zellikleri
Temel olarak, gvenlik fonksiyonlarn sertifikal gvenlik
paralar ile gerekletirmenizi tavsiye ederiz. Bylece tasarm
sreci ve sonrasndaki dorulama kolaylamaktadr.
Bir gvenlik fonksiyonu, birden fazla ksmi sistemler araclyla
gerekletirilir. ou kez bir ksmi parann yalnzca sertifikal
paralar ile gerekletirilmesi mmkn deildir, zira gvenlik
seviyesi (PL/SIL) nceden verilmitir. Aksine birden fazla
paradan oluturulacaktr. Byle bir durumda gvenlik seviyesi
eitli parametrelere baldr.
evre zellikleri
evrenin aadaki zellikleri dikkate alnacaktr:
CElektromanyetik parazitler/parazit yaym
CTitreim/darbe
CYabanc k/sensrlerin birbirinden etkileimi/kaynak
apaklar/yanstc yzeyler
CKirlenme (sis, talalar)
CScaklk deeri
CNem/hava koullar
Olay
Sinyal
Sensr
3 - 12
Sinyal
Lojik nite
Signal
G kontrol
eleman
Hareket
Yrtme eleman
Riskin Azaltlmas
Ksmi Sistemleri iin Gvenlik Teknolojisine Ynelik Parametreler
Zamansz hatalar
Hata oran
lem
Direnme Kabiliyeti
Yap
Bir gvenlik cihaznn hata yapmama orann artrmak iin,
gvenlik fonksiyonlar daha iyi bir yap araclyla birka kanal
zerinden paralel olarak yaplabilir. Makine gvenlii alannda
genelde iki kanall gvenlik cihazlar kullanlmaktadr (bkz.
aadaki resim).
Her kanal, tehlike arz eden durumu durdurabilir. Sz konusu iki
kanal ayrca farkl yaplarda da olabilir (kanallardan biri
elektromekanik bir para olarak, dieri salt elektronik olarak
gsterilmitir). kinci edeer bir kanal yerine salt denetim
fonksiyonuna da sahip olabilir.
Tek kanal gvenlik bileenleri
Giri
sinyali
k
sinyali
Giri
I2
Giri
sinyali
zleme
O1
k sinyali
apraz
sinyali
L1
karlatrma
I1
L2
Zaman
Hata Tehisi
Belirli hatalar tehis lmleri ile tespit edilebilir. Bunlara kirlilik
denetimi, elektrik ve voltaj denetimi, Watchdog fonksiyonlar,
ksa sreli fonksiyon testi, vs. dahildir.
Tm hatalarn tespit edilmesi mmkn deildir. Bu yzden hata
tespit lsnn belirlenmesi gerekir. Bunun iin bir hata
olasl ve etki analizi (FMEA = Failure Mode Effects Analysis)
yaplabilir. Kompleks tasarmlar iin normlardan elde edilen
tedbirler ve tecrbe deerleri kullanlabilir.
Ortak k Noktalarndan Dolay Hatalara Kar Diren
rnein bir arz nedeniyle her iki kanal ayn anda kesintiye
urad takdirde, ortak k noktal hatalardan bahsedilir.
Bu durumda uygun tedbirler alnr, rnein ayr hatlar, koruma
alterleri, paralarn eitlilii, vs.
Giri
sinyali
Parazit
I2
zleme
Dayanma blgesi
I1
ift kanal gvenlik bileenleri
Rasgele hatalar,
kararl azalan
hata oran
L1
Giri
sinyali
zleme
O1
k sinyali
apraz
Hata tehisi
Gvenilirlik
Yap
Gvenlik seviyesi
Paralarn/Cihazlarn Gvenilirlii
Bir gvenlik cihaznn her hatas, retim srecinin kesilmesine
sebep olur. Bu yzden gvenilir paralarn kullanlmas ok
nemlidir. Gvenilirlik ne denli artar ise tehlike arz eden bir
kesintinin meydana gelmesi olasl da o denli dktr.
Gvenilirlik bilgileri,cihaz mr dahilinde rastgele hatalar iin bir
ldr ve genelde aada belirtildii gibi verilmektedir:
CElektromekanik veya pnmatik paralar iin: B10 Deerleri.
Burada cihazn mr, altrma sklna baldr. B10,
kullanlan komponentlerin %10unun hataya getii alma
araln verir.
CElektronik paralar iin: Hata Oran (Lamda Deeri). Hata
oran ou kez FIT (Failures In Time) olarak da verilmektedir.
Bir FIT her 10^9 saatte bir meydana gelen hatadr.
karlatrma
Bir alt sistemin gvenlik seviyesi, gvenlik teknolojisine ynelik

eitli parametrelere baldr, rnein:
CYap
CParalarn / cihazlarn gvenilirlii
CHata tehisi
COrtak nedenlerden dolay meydana gelen hatalara direnme
kabiliyeti
Clem
L2
zleme
O2
k sinyali
O2
k sinyali
3 - 13
Sicherheitstechnische
Kenngren fr Teilsysteme
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
lem
lem, aadaki etki edici paralar bir araya getirmektedir:
COrganizasyon ve yetkinlik
CTasarm kurallar (rnein spesifikasyon bilgileri, kodlama
ynetmelikleri)
CTest konsepti ve test kriterleri
CBelgelendirme ve konfigrasyon ynetimi
Gvenlik teknolojisi alannda zellikle yazlm tasarm iin V
modeline gre bir ilem n plana kmtr (bkz. resim)
Gvenlik
fonksiyonlarnn
zellikleri
Onayl
Yazlm
Gvenlikle ilgili
yazlm
zellikleri
Onaylama
Sistem
dizayn
Uyumluluk
testleri
Modl
dizayn
Sonu
Dorulama
Modl testleri
Uygulama
EN 954-1 uyarnca ilem

EN 954-1 sayl ynetmelikte gvenlik teknolojisine ynelik
parametreler kategoriler yardmyla belirlenir. Bu temel prensip,
yerine geen EN ISO 13 849-1 sayl ynetmelikte de muhafaza
edilmektedir.
Kategori B/1
Normal alma
Hata sonras alma
bo
dolu
Koruma alan
Sre
Risk
VAR
YOK
OSSD
Kategori 2
Normal alma
Hata sonras alma
bo
dolu
Koruma alan
Kategori B/Kategori 1
Hata tespiti yaplmaz. Arza durumu
riske yol aar.
Gvenilir ve kendini kantlam
paralar ile (Kategori 1) risk
azaltlabilir.
Kategori 2
Hata tespiti, test araclyla yaplr.
Arza ve sonraki test sinyali arasndaki
zamanda risk mevcuttur.
Test sinyali
Risk
VAR
YOK
OSSD
Kategori 3
Normal alma
Hata sonras alma
bo
dolu
Gvenlik alan
Test sinyali
VAR
YOK
VAR
YOK
OSSD
3 - 14
Kategori 3
Hata durumunda gvenlik fonksiyonu
muhafaza edilir. Hata ya gvenlik
fonksiyonu devreye girdiinde ya da bir
sonraki test srasnda tespit edilir.
Arzalarn birikmesi risk olumasna
sebep olur.
Riskin Azaltlmas
Kategori 4
Normal alma
Hata sonras alma
bo
dolu
Koruma alan
Test sinyali
VAR
YOK
VAR
YOK
OSSD
Kategori 4
Hataya ramen gvenlik fonksiyonu
muhafaza edilir. Kategori 3n aksine
daha sonra ortaya kan hatalar, ilk
hata tespit edilmese bile gvenlik
fonksiyonunun kaybna yol amaz.
3
c
Gvenlik Cihazlarnn zellikleri

Koruma cihaznn gz nnde bulundurulmas gereken
zellikleri yledir:
CGvenlik Cihazlarnn zellikleri ve uygulamalar (temassz,
fiziksel, v.s. - 316)
CGvenlik Cihazlarnn pozisyonu/boyutlar (- 329)
CKontrol sistemine entegrasyon entegrasyon (- 340)
Aadaki blmler, bu noktalar detayl olarak tarif etmektedir.
Merkmale von
Schutzeinrichtungen
3 - 15
3
c
Riskin Azaltlmas
Gvenlik Cihazlarnn Seimi

Auswhlen der
Schutzeinrichtungen
Temassz Alglayan Gvenlik Cihazlar (ESPE)

En yaygn temassz Gvenlik Cihazlar optoelektronik cihazlardr,
rnein:
CIk perdeleri ve k bariyerleri (AOPD active opto electronic
protective device- olarak da bilinir)
CLazer tarayc (AOPDDR active opto electronic device
responsive to diffuse reflection - olarak da bilinir)
CKameralar
Neden optoelektronik Gvenlik Cihazlar?
Bir operatr makineye mdahale etmek zorunda ise ve bu
yzden tehlikeye maruz kalma olasl var ise mekanik koruma
tertibat yerine bir optoelektronik koruma tertibatnn
kullanlmas tavsiye edilir (sabit koruma tertibat, ift el butonu,
mekanik kafes, vs.). Bu, eriim sresini azaltr (operatr koruma
tertibatnn almasn beklemek zorunda deildir), verimlilii
artrr (makineye beslemede zamandan tasarruf) ve iyerinin
ergonomisini artrr.
Bunun dnda operatr ve nc kiiler ayn ekilde korunur.
Berhrungslos wirkende
Schutzeinrichtungen (ESPE)
Operatr, makineden frlayan malzeme paralarndan dolay (rnein erimi malzeme sramalar) hibir yaralanma tehlikesine
maruz kalmyor ise optoelektronik Gvenlik Cihazlar kullanlabilir.
Uygun ESPE seimi
Kriterler yle olabilir:
CHarmonize edilmi normlardan, zellikle C normlarndan
alnan bilgiler,
CTehlikeli alann n tarafnda bulunan boluk
CErgonomik kriterler, rnein periyodik malzeme yerletirme
Cznrlk
ESPE hangi gvenlik fonksiyonunu yerine getirmelidir?
CDurdurma (- 33)
Cstenmeden altrmay engellemek (- 33)
CBalatmay engellemek (- 34)
CDurdurma ve balatmay engelleme kombinasyonu (- 34)
Cnsan/Malzeme Ayrm (- 34)
CMakine Parametrelerini Denetlemek (- 35)
CGvenlie ynelik gstergeler ve alarmlar (- 35)
CDier fonksiyonlar, rnein; PSDI mod, krleme, koruma
alann deitirme, vs. (- 35)
Gvenlik Seviyesi
Gvenlik cihazna ynelik parametreler ESPEler iin tip
snflandrmasnda (Tip 2, Tip 3, Tip 4) gsterilmitir.
Yapsal koullarn yan sra EN 954 uyarnca bilinen kategorilere
benzer bir ekilde tip snflandrmasnda elektromanyetik
uyumluluk (EMC), evre koullar ve optik sistem asndan
yerine getirilmesi gereken koullar da tanmlanmaktadr. Buna
bilhassa parazit kaynaklarna (gne, lamba, ayn tip cihazlar,
vs.) kar davran ve gvenlik k perdeleri veya gvenlik k
bariyerleri optiklerinin alma as da dahildir (Tip 4-AOPD
koullar, Tip 2-AOPD koullarndan daha yksektir).
Operatr, makineden frlayan malzeme paralarndan dolay
(rnein erimi malzeme sramalar) hibir yaralanma
tehlikesine maruz kalmyor ise optoelektronik Gvenlik Cihazlar
kullanlabilir.
Yanstc alanlar karsnda asgari mesafeyi belirlemek iin

alma as nemlidir.
- ESPE Koullar: EN 61 496-1, CLC/TS 61 496-2, CLC/TS 61 496-3
3 - 16
Riskin Azaltlmas
Gerekli Gvenlik Seviyesi in Doru ESPEnin Seimi

Gerekli gvenlik seviyesi
EN ISO 13 8491
Performans Seviyesi
EN 9541
Kategoriler
EN 62 061
SIL
PL a/b
Test oran
EN 61 4961ye
uygun ESPE tipleri
ESPE de harici test &

en az gnlk
Kategori B/1
Tip 2
PL b/c
Kategori 2
SIL1
PL c/d
Kategori 2/3
SIL1
PL d/e
Kategori 3
SIL2
PL e
Kategori 4
SIL3
ESPE de gerekenden
daha sk harici test &
her altrmada
ESPE de gerekenden
daha sk dahili test &
her altrmada
Tip 2
Dahili Test & 2 OSSDs
ESPE de her 5 saniyede bir dahili test &

her altrmada
Tip 3
AOPDDR
Cevap sresi iinde

dahili test & her
altrmada
Tip 4
3 - 17
3
c
3
c
ESPE tarafndan alglanmas gerekenler ?

Tehlikeli Nokta Gvenlii: Parmaklarn veya Elin Alglanmas
Tehlikeli makine gvenlie alnrken, bir nesnesin yaklat,
tehlikeli noktann yaknnda fark edilir.
Ksa bir gvenlik mesafesi ayarlanabileceinden ve operatr
daha ergonomik olarak alabileceinden, bu tip Gvenlik
Cihazlar avantajldr (rnein bir prese malzeme yerletirme
almalar srasnda).
Eriim Gvenlii: Tehlikeli Alana Eriebilecek Bir Kiinin

Alglanmas
Tehlikeli eriimin engellenmesinde, insan vcudunun
alglanmas ile gerekleir.
Bu tarz bir koruma cihaz tehlikeli alana eriimi engellemek iin
kullanlr. Tehlikeli alana girilirse bir stop sinyali retilir. Gvenlik
cihazn geip arkasnda kalan operatr artk ESPE tarafndan
alglanmayacaktr.
Tehlikeli Alanda Bulunmann Gvenlii: Tehlike Alannda

Bulunan Bir Kiinin Alglanmas
Tehlike alan emniyete alnrken, kiinin alglamas bir alan iinde
bulunmasnn alglanmas ile elde edilir.
Bu trde Gvenlik Cihazlar, rnein;tehlikeli alann hepsinin
reset butonunun olduu yerden tam olarak grlemedii yerlerde kullanlr. Tehlike alanna girite bir durdurma sinyali verilir
ve makinenin almaya balamas engellenir.
3 - 18
Riskin Azaltlmas
Riskin Azaltlmas
Tehlikeli Alan in Mobil Gvenlik: Bir Kiinin Tehlike Alanna

Yaklatn Alglamak
Tehlike alan ii gvenlik, operatr ve/veya nc kiileri, AGS
(srcsz sistemler), vinler ve forkliftler hareket halindeyken
veya sabit bir istasyona balarken korumak iin uygundur.
3
c
Kullanlabilen Ek Fonksiyonlar: nsan/Malzeme Ayrm

Yapmak
ESPEnin zel bir uygulama alan, insan ve malzeme arasnda
ayrm yapmaya ynelik bir gvenlik fonksiyonu olarak
kullanlmasdr. Bu gvenlik fonksiyonu, paletli ykler zerindeki
tm almalarn otomasyonlu, yani makine ile yapld makinelerde anlamldr (rnein ambalaj makineleri, paletleme makineleri ve paletleri indirme makineleri).
ki tr mmkndr:
CEntegre Deerlendirme Algoritmi:
Modern sensrler zel deerlendirme algoritmalar sayesinde
insan ve malzeme arasnda ayrm yapabilir. Burada ek bir
sensre ve maliyetli montaj ve bakm almalarna gerek yoktur.
CMuting ile:
Muting srasnda Gvenlik Cihazlar belirli bir zaman iin devre
ddr. Burada ESPEnin paletin gei sresi kadar devre d
kalmas gerekir. Muting sistemi bu yzden insan ve malzeme
arasnda ayrm yapmak zorundadr. Bu gvenlik fonksiyonuna
ilikin ceitli normlar zet olarak unlar ifade etmektedir:
cMuting srasnda baka aralar araclyla gvenli bir durum
salanm olmaldr, yani tehlikeli alana giri mmkn
olmamaldr.
cMuting otomatik olarak meydana gelmelidir.
cMuting tek bir elektrik sinyaline bal olmamaldr.
cMuting tamamen yazlm sinyallerine baml olmamaldr.
cGeersiz bir kombinasyonda meydana geldikleri takdirde,
Muting sinyalleri Muting durumuna izin vermemelidir veya
gvenlik fonksiyonunun muhafaza edilmesini salamaldr.
cMuting durumu, makine turunu tamamladnda ortadan
kalkmal ve bylece koruma tertibat tekrar devreye
girmelidir.
cMuting yalnzca alma turu sresince ykl palet tehlike
alanna giden yolu kapatt srada devreye girmelidir.
- Ambalaj Makineleri Koullar: EN 415,4

- ESPEnin Pratikte Uygulanmas: CLC/TS 62 046
3 - 19
Riskin Azaltlmas
Kullanlabilen Ek Fonksiyon: Krleme
3
c
Bu fonksiyon ile makinenin

almasna bal olarak ESPEnin
koruma alannda bulunmas gereken
nesneler, makinenin durmasn engellemek iin krlenebilir.
Krlenen bir alan genelde koruma

alannda bir deliktir. Gvenlik
mesafesini ayarlarken bu hususu gz
nnde bulundurun.
Sabitlenmi
krleme
Hareketli krleme
cisim ile
cisim ile veya cisim

olmadan
Kullanlabilen Ek Fonksiyon: PSDI letim

Bu iletim modu, paralar makineye elle yerletirildii veya
alnd takdirde avantaj salar. Bu iletim modunda makine
turu koruma alannn bo kalmas ile bir veya iki kesintiden
sonra otomatik olarak tekrar devreye girer.
ESPEnin aadaki koullar altnda reset edilmesi gerekir:
CMakine altrldnda
CESPE, tehlike arz eden bir hareket srasnda kesintiye
uradnda
Cngrlen sre iinde kesme hareketi devreye girmediinde
alma sreci iinde operatrn tehlikeye maruz kalp
kalmadn denetlemek nemlidir. Bu olay, bu iletim trnn
kullanmn tehlike alanna girilemedii ve makinenin arkasna
geme korumasnn olduu kk makineler ile snrlamaktadr.
Makinenin tm dier taraflar da uygun tedbirler ile emniyete
alnmaldr.
PSDI iletimi iin ESPEnin znrl 30 mm veya daha
ince olacaktr (parmak veya el tanmas).
- Hareketi serbest brakma: B Normlar EN 999, EN 61
496-1
- Preslerde PSDI letimi: C Normlar EN 692, EN 693
Ayrc Gvenlik Cihazlar (Physical Guards)

Trennende
Schutzeinrichtungen
Ayrc Gvenlik Cihazlar, tehlike alanna el veya kollarla

dorudan eriimi engelleyen veya nleyen mekanik Gvenlik
Cihazlardr. Sabit veya hareketli olabilirler. Ayrc Gvenlik
Cihazlar rtler, itler, bariyerler, kapaklar, koruyucu kaplar, vs.
gibi tertibatlardan oluur. rtler ve kapaklar, her ynden eriimi
engeller.
Koruyucu zgaralar genelde bedenin tamamnn eriimini
engellemek iin kullanlr. Buna karn bariyerler yalnzca
tehlikeli alana istenmeyen/bilinsiz eriimi nleyebilir.
Ayrc Gvenlik Cihazlar iin gvenlik fonksiyonu temel olarak
nemlidir. Ayrc koruma tertibat rnein yalnzca eriimi mi
engelleyecek, yoksa paralar/maddeleri ve nlar da m
engelleyecektir?
Frlayan maddelere dair rnekler:
CKrlan/paralanan aletler (zmpara diskleri, matkap)
CMeydana gelen maddeler (toz, tala, kymk, paracklar)
CKaan maddeler (hidrolik ya, basnl hava, yalama
maddeleri, alma maddeleri)
CTutma veya ileme sisteminin arza yapmasndan sonra
frlatlan paralar
3 - 20
Meydana gelen nlara dair rnekler:

Clemin veya rnlerin s yaym (scak yzeyler)
CLazer , IR veya UV kaynaklarnn optik nlar
CParack veya iyon nlar
CGl elektromanyetik alanlar, yksek frekans tertibatlar
CTest sistemlerinin yksek voltaj veya elektrostatik yklerin
tahliyesi iin yksek voltaj (kat ve plastik yollar)
Inlar veya maddeleri geride tutmak iin, ayrc Gvenlik
Cihazlarna dair mekanik koullar genelde kiilerin eriimini
engellemek iin kullanlan ayrc Gvenlik Cihazlarndan ok
daha yksek olacaktr.
Risk deerlendirmesinin ek tehlikelere sebep olmayacan
ortaya kard durumlarda ayrc koruma tertibatn zarar
grebilir (krlma veya deformasyon).
Riskin Azaltlmas
Ayrc tertibatlara dair temel koullar

CGvenlik Cihazlar beklenen evredeki iletim koularna
uygun olmas iin yeterince salam ve dayankl olarak imal
edilmelidirler. Ayrc Gvenlik Cihazlarnn zellikleri,
makinelerin kullanm mrleri boyunca muhafaza edilmelidir.
CEk tehlikelere sebep olmamaldrlar..
CBasit bir ekilde almamal ve etkisiz hle getirilmemelidirler.
CAyrc tertibat alma srecinin izlenmesini gerektiinden
fazla snrlamamaldr.
3
c
CYerlerinde sabit olmaldrlar.

CYa yalnzca aletlere ile alabilen sistemler araclyla
tutulmaldrlar ya da tehlikeye sebep olan hareket ile
kilitlenmelidirler.
CMmknse sabitleme aralar skldkten sonra da koruma
durumunda kalmaya devam etmelidirler.
- Ayrc Gvenlik Cihazlar: EN 953 (B Normu)

- Gvenli Makine Tasarmna Dair Prensipler: EN ISO 12 100 (A Normu)
Ayrc Gvenlik Cihazlarnn Montaj
Ska almaya veya yalnzca bakm amal alan Gvenlik
Cihazlar prensip olarak makine iskeletine yalnzca aletler
(rnein tornavida, ngiliz anahtar) ile alacak ekilde bal
olmaldr. Sklmeleri, alet gerektiren bir montaj ilemi anlamna
gelmelidir.
Sabitleme elemanlar kaybolmayacak ekilde tasarlanm
olmaldr (rnein kaybolmas mmkn olmayan vidalar).
Hzl kilitler, vidal kollar, yuvarlak ve kanatl vidalar gibi dier
tesbit trleri yalnzca Gvenlik Cihazlar kilitlendii takdirde
kullanlabilir.
rnek: Mekanik perdeler iin mandal tipleri
zin verilen
zin verilmeyen
Hareketli Ayrc Gvenlik Cihazlar (Movable Physical Guards)

Aletler olmadan ska veya (rnein hazrlk almalar iin)
dzenli olarak alan hareketli Gvenlik Cihazlar, tehlikeye
sebep olan hareketle ilevsel olarak balantl olmaldr
(kilitleme, kapal tutma). rnein koruma tertibat bir vardiya
dahilinde en az bir kez aldnda sk almadan bahsedilir.
Gvenlik Cihazlar alrken, tehlikeler meydana gelebilecek ise
(rnein uzun zamanda stop etme) Kilitlemeli gvenlik cihazlar
kullanlr.
Hareketli Gvenlik Cihazlarna dair ergonomi koullar
Gvenlik Cihazlar tasarlanrken, ergonomi de nemlidir.
Yalnzca Gvenlik Cihazlar takviyeleri ve bakm ve benzer
faaliyetleri gereinden fazla zorlatrmad takdirde, alanlar
tarafndan kabul edilmektedirler. Hareketli ayrc Gvenlik
Cihazlar aadaki ergonomi kriterlerini yerine getirmek
zorundadr:
CKolay (rnein tek elle) alma ve kapatma, kaldrma veya
kaydrma
Clevine uygun tutma yeri
CAlan Gvenlik Cihazlar gerekli eriimi rahata salamaldr.
Hareketli ayrc Gvenlik Cihazlarnn mekanik olarak

kilitlenmesi
Mmknse hareketli ayrc Gvenlik Cihazlar makineye
menteeler, raylar, vs. sayesinde ak konumda gvenli
tutulabilecek ekilde bal olmaldr. ekline uygun tutucular
tercih edilmelidir. Srtnmeye dayal tutucular (rnein bilyeler)
etkisinin azalmasndan dolay (anma) tavsiye edilmez.
rnek: Kilitleyici Koruma Tertibat
yi
Mmkn
3 - 21
Bewegliche trennende
Schutzeinrichtungen
3
c
Riskin Azaltlmas
Ayrc Gvenlik Cihazlarnn Kilitlenmesi

Verriegelung von trennenden
Schutzeinrichtungen
Ayrc Gvenlik Cihazlar, aadaki durumlarda kilitlenecektir:

Cevrimsel olarak harekete geirildikleri veya dzenli olarak
aldklar takdirde (kaplar, kapaklar)
CAletsiz veya kolayca soklebildikleri takdirde
CYksek bir tehlike potansiyeline kar koruma saladklar
takdirde,
Kilitleme, koruma tertibatnn almasnn tehlike arz eden
hareketi gvenilir bir ekilde sona erdiren bir elektrik sinyaline
dntrlmesi anlamna gelir. Ayrc Gvenlik Cihazlar genelde
gvenlik anahtarlar ile elektrikli olarak kilitlenir.
Kilit tertibatlarna dair nemli bir beklenti, pozitif ynl (positive
drive) olmasdr.
Pozitif ynl hareket srasnda kilidin hareketli mekanik
paralar (gvenlik anahtar) zorunlu olarak ya dorudan temas
ya da sabit paralar araclyla ayrc koruma tertibatnn
mekanik paralar ile (rnein koruma kaps) birlikte hareket
ettirilir.
Gvenlik Anahtarlar
Ayrc bir korumu tertibatnn gvenlik anahtarlar araclyla
kilitlenmesi, aadaki fonksiyonlar yerine getirmelidir:
CTehlike arz eden makine fonksiyonlar koruma tertibat ak
(eksik) ise yerine getirilememektedir (balatmay engellemek).
CKoruma tertibat aldnda (skldnde), tehlike arz eden
makine fonksiyonu durdurulur (durdurma).
rnek: Zorunlu Harekete Geirme Tipi
Gvenli: Koruma kapsnn

almas, zorunlu olarak
mekanik gvenlik alterinin
dilini de hareket ettirmektedir.
Bylece gvenlik elektrik
devresi harekete geirilir
Hatal Konstrksiyon:
Gvenlik alteri gvenlik
devresini her zaman amaz;
rnein kabuklanmalar veya
reinelemi yalar dili
tkadnda takdirde.
Quelle: BG Feinmechanik und Elektrotechnik, BGI 575
Gvenlik Anahtar Trleri

Dizayn
Tipik Kullanm Alanlar

Ayrlabilir aktuatrl gvenlik anahtar
CSrgl kaplar ve kaydrmal kaplar ile

kaldrlabilir kapaklar iin avantajldr
CKilitleme, kapatma ilemi ile birlikte
yaplabilir
Sabit aktuatrl pozisyon anahtar
CGvenlik limit svi

CKaydrmal kaplarn ve kapaklarn emniyete
alnmas
Temassz gvenlik anahtar
CZor ortam artlarnda alan makineler

CYksek hijyen beklentileri olan tesisler
Pozitif Ama (Positive Opening) Prensibi

Mekanik gvenlik anahtarlar, kontaklar yapsa ya da elektriksel bir hata meydana gelse dahi, kontaklar pozitif aldklarndan
(gerekirse paralanacaklardr) ve gvenlik fonksiyonu hala
yerine getirilebilir olduundan dolay gvenlik anahtarlardrlar.
oklu kontak yapsna sahip gvenlik anahtarlar pozitif ama
prensibine dayal kontak elemanlar, gvenlik fonksiyonunun
yerine getirilmesi ile balantl hle getirilecektir.
3 - 22
EN 60 947 uyarnca zorunlu harekete geirme

kontaklarnn iaretlenmesi
Riskin Azaltlmas
Mekanik Montaj
Gvenlik anahtarlarnn mekanik olarak gvenilir bir ekilde
monte edilmesi, etkinlikleri iin nemlidir.
Gvenlik anahtarlar
Cngrlebilir d etkenlerden korunacak ekilde monte
edilecektir.
Cmekanik durdurma olarak kullanlmaz.
Cdzenleri ve yapm trleri itibariyle istenmeden hareket
geirmeye, yerlerinin deimesine ve hasarlara kar emniyete
alnacaktr. alter ve kontrol kam yapsal olarak emniyete
alnabilir, rnein delikler, pimler, arpma noktalar ile.
CHarekete geirme tipi veya kumandaya dahil edili ekilleri

kolayca devre d braklamayacak ekilde emniyete alnm
olmaldr (bu yzden pozisyon alterleri NK kontak
balanmaldr (duraan akm prensibi)).
CKusursuz alp almadklar denetlenebilmelidir ve kontrol
edilmek zere eriimleri kolay olmaldr.
Pozisyon alterleri iin ayrca aadaki hususlar geerlidir:
CHareket geirmek iin kullanlan gc, reticinin talimatlarna
gre olmaldr. Mekanik anahtardaki pimin minimum hareketle
verecei k iin gereken deerler reticinin verdii deere
uygun olmaldr.
rnek: Gvenlik Anahtarnn Mekanik Montaj
Doru Montaj: Gvenlik anahtar, mekanik arpma noktas ile korunur.
Doru Montaj: Milin ykseklii, gvenlik

alterine uyarlanmtr.
Maniplasyon Korumas
Tm gvenlik anahtarlar iin u koullar geerlidir: Basit
aralarla maniple olmamaldrlar. Basit aralar rnein vidalar,
ineler, sac paralar, bklm teller ve benzer aralardr.
Yedekli Tasarm
Maniplasyon, aktatrdeki mekanik hata (rnein yalanma)
veya ar evre koullarnn etkisi ile tek gvenlik anahtar kritik
bir ekilde devre d kalabilir.
Yanl Montaj: Gvenlik alteri, durma

noktas olarak kullanlr.
zellikle yksek gvenlik seviyelerinde gvenlik anahtarnn yan

sra rnein kart fonksiyonlu bir ek alterin kullanlmas ve her
ikisinin de kumanda teknolojisi asndan denetlenmesi gerekir.
rnek: letme kaplar ile byk bir tehlikeye kar koruyan ve bu
esnada sral olarak harekete geirilen bir dkm makinesi.
Burada kap bana birden fazla mekanik alterin kullanlmas
zorunludur.
rnek: Yedekli tasarm sayesinde mekanik hatalarn alglanmas
3 - 23
3
c
Temassz Tip Gvenlik Anahtarlar

Temassz gvenlik anahtarlar dahili olarak yedekli veya zel
prensiplere gre tasarlanmtrlar;
rnein manyetik kodlama, indktif balant, kodlu tayc.
- Gvenlik anahtarlarndan/kilitleme tertibatlarndan beklenenler: B Normu EN 1088

- Pozitif ynl ama prensibi: B Normu EN 60 947-5-1
- Plastik/Kauuk makinesi: C Normu EN 201
Selenoid Kilitlemeli Gvenlik Cihazlar
Eriimi geici olarak engelleme gvenlik fonksiyonu, genelde
kilitlemeli cihazlar ile gerekletirilir. Kilitlemeli cihazlar, tehlike
arz eden hatann duru sresinin ok uzun olduu (kiilerin
korunmas) veya bir ilemin kesilmemesi gerektiinde (ilemin
korunmas) gereklidir.
Gvenlik iin kilitlemeli gvenlik cihazlar, ayrc Gvenlik

Cihazlarnn almasn engelleyen tertibatlardr. Buna ek olarak
bir kilitlemeli gvenlik cihaz, ayrc koruma tertibatn
yaralanma riski ortadan kalkana kadar kapal tutmaldr.
Tipik olarak aadaki varyasyonlar arasnda ayrm
yaplmaktadr:
Kuvvet
Prensip
ekil
Sre alma presnibi
3
c
Riskin Azaltlmas
Yay gc ile harekete geirilin

ve enerji ile alr
Enerji ile harekete geirilir ve

yay gc ile alr

enerji ile alr

enerji ile alr
Mekanik kilitleme (kiileri

korumak iin tercih edilir)
Elektrikli kilitleme (ilemin

korunmas iin tercih edilir)
Pnmatik/hidrolik kilitleme
tutma
Manyetik kilitleme
Kilitleme tertibat enerji ile aada belirtildii gibi alabilir:

CZaman ayarl: Zamanlayc kullanldnda, bu tertibatn
arzalanmas geciktirme sresini azaltmamaldr.
COtomatik: Yalnzca tehlike arz eden bir makine durumu mevcut
deil ise (rnein makinenin durmasnn denetlendii
durumlarda).
CManuel: Koruma tertibatnn almas ve serbest braklmas
arasnda geen zaman, tehlike arz eden makine durumunun
durma sresinden daha yksek olmak zorundadr.
Mekanik ve Elektrik Entegrasyonu
Kilitlemeli gvenlik cihazlar iin genelde gvenlik alterlere
uygulanan talimatlar geerlidir.
Pozitif ynl alma prensibi asndan hangi kontaklarn pozitif
ynl almas gerektiine dikkat edilir. Kap uyar kontaklar,
3 - 24
aktuatrn harekete geirildiini, yani kapnn ak olduunu

belirtmektedir. Bunlar daima pozitif ynl olabilir ama olmak
zorunda deildir.
Kilitli gvenlik cihazlarnn seimi iin nemli bir kriter, ayrc
koruma tertibatn kapal tutmak iin gerekli kuvvettir.
Manuel ve Acil Durum Ama Tertibat
Risk deerlendirmesi, arza durumunda veya acil durumda
tehlike alannda kapal kalan insanlarn kurtarlmas iin
tedbirlerin alnmas gerektiini ngrebilir. Bunun iin manuel
ama (aletler ile) ve acil durum veya ka iin ama konseptleri
arasnda ayrm yaplr.
Riskin Azaltlmas
Anahtar Transfer Sistemleri

Ayrc Gvenlik Cihazlarnn bir dezavantaj, tehlike alanna
girite ve koruma kapsnn daha sonra tekrar kapatlmasndan
sonra, makinenin tekrar almaya balamasnn etkin bir
biimde engellenememesidir. Reset tertibat veya gvenlik
alterinin aktuatrne ek tedbirler alnmas gereklidir. Ancak, bu
organizasyon tedbirleri, kullancnn dikkatine baldr.
3
c
transfer sistemleri, makinenin almaya balamasn zorunlu

olarak engellemesini salar. D ksma taklan bir anahtar,
otomatik iletimi salar ve kapy kapal tutar. Anahtar kapdan
kartldnda (resim 1) tehlike arz eden durum ortadan
kaldrlr. Gvenli durumda (rnein durma konumunda) kap
alabilir (resim 2). tarafa taklan bir anahtar, makinenin ayar
iin imkn verebilir (resim 3). Otomatik iletim, bu sre
boyunca engellenir.
Kilitlemeli gvenlik cihazlar ile kombine edilmi anahtar

rnek: Anahtar Transfer Sistemi
Sabit Pozisyonlu Gvenlik Cihazlar

Sabit Pozisyonlu Gvenlik Cihazlar, bir kiiyi veya ellerini
kollarn tehlike alan dnda bir yerde tutan, ayrc olmayan
Gvenlik Cihazlardr.
Ortsbindende
Schutzeinrichtungen
Sabit Pozisyonlu Gvenlik Cihazlarnn eksiksiz ve iyi bir zeti iin bkz.:
- Alfred Neudrfer, Konstruieren sicherheitsgerechter Produkte, Springer Verlag, Berlin, ISBN 978-3-540-21218-8 (3. bask,
2005)
ift El Butonlar
ift el buton, yalnzca tek bir kiiyi korur! Birden fazla kullanc
olmas hlinde, kiilerden her biri bir ift el butonu harekete
geirecektir. Tehlike arz eden bir hareket, yalnzca ift el
butonun bilinli olarak iki elle harekete geirilmesi ile meydana
getirilebilir ve ellerden biri tertibattan ekildiinde durmak
zorundadr.
eitli ift el buton trleri mevcuttur. Ayrt edici zellikleri,
kullanm paralarnn zellikleri ve kumanda teknolojisi
asndan gereksinimlerdir.
Aadaki temel prensipler, tm trler iin geerlidir:
CHer iki elin kullanlmas garanti edilecektir.
Cki butondan birinin serbest braklmas, tehlike arz eden
hareketi sonlandrr.
CYanllkla harekete geirilmesi engellenmelidir.
CKolayca devre d braklmamaldr.
Cift el buton, beraberinde tehlike alanna sokulamaz.
Tip II ve Tip III ift el butonlar iin ayrca aadaki hususlar

geerlidir:
CYeni bir hareket ancak butonlar tamamen serbest
brakldktan sonra tekrar balatlabilir.
Tip III ift el butonlar iin ayrca u hususlar geerlidir:
CBir hareket ancak her iki butona 0.5 saniye iinde senkron
olarak harekete geirilmi ise balatlabilir.
Tip III ift elli tertibatlar iin, detayl kumanda teknolojisi
asndan alt tipler tanmlanmtr.
CTip III A: Buton bana bir normalde ak (NA) kontak olmaldr
(2 giri).
CTip III C: Buton bana bir NA, bir NK kontak olmaldr(4 giri).
- ift el buton gereksinimleri: EN 574 (B Normu)
3 - 25
3
c
Riskin Azaltlmas
zin Verme Cihazlar

Zustimmeinrichtungen
Makinenin ayarlanmas, bakm ve yakndan takip edilmesi

srasnda kimi zaman koruma tertibat fonksiyonlarnn geici
olarak iptal edilmesi gerekebilir.
Riski azaltan dier tedbirlerin yan sra (kuvveti/gcn
azaltlmas, vs.) bunun iin iptal sresince harekete geirilmesi
gereken cihazlardr. Kullanlan aralardan biri izin verme
cihazlardr.
zin verme cihazlar, operatrn makine fonksiyonlar ile ilgili
kabulnn alnmas gereken ve bedensel olarak harekete
geirilen cihazlardr. zin verme cihazlar olarak genelde basma
dmeleri veya ayak alterleri kullanlr.
zin verme cihazlarna ek balatma kumandalar olarak joystickler veya dokunmal tular kullanlabilir. aamal izin verme
cihazlar endstride kendilerini kantlamlardr ve bu yzden tavsiye edilirler.
Makine, yalnzca izin verme cihaznn harekete geirilmesi ile

almamaldr. Aksine bir harekete ancak kabul tertibat devrede olduu srece izin verilir.
aamal izin verme cihaznn alma ekli:

Konumu
Para
Fonksiyon
Harekete geirilmemi
Kapal
Orta konumda (bask noktas)
Kabul
Orta konumun zerinde
Acil Durdurma (Kapal)
zin verme fonksiyonu (ya da makine start), 3 no.lu konumdan 2

no.lu konuma geerken almamaldr.
3 no.lu konumdaki izin verme cihaznn ayr kontaklar varsa
bunlarn acil durdurma devresine dahil edilmesi gerekir.
zin verme cihazlar kullanlrken de maniplasyona kar koruma

ok nemlidir.
- zin verme cihazlarnn gereksinimleri: EN 60 204-1 (B Normu)
3 - 26
Riskin Azaltlmas
Makine Parametrelerinin Denetimi iin Sensrler

Risk deerlendirmesi, belirli makine parametrelerinin iletim srasnda denetlenmesi ve kaydedilmesi gerektii sonucuna ulaabilir.
Gvenli Pozisyon Denetimi
Bir makine belirli bir pozisyonun zerinden getiinde, makine
durdurulur. Bunun iin gvenlik anahtarlar kullanlabilir (3,22).
Bu grev iin zellikle temassz indktif gvenlik anahtarlar ok
uygundur. Bunlar zel bir kar paraya gerek kalmadan, yksek
bir koruma tr ile bir robot ekseninin belirli bir parasnn veya
hareketli bir makine parasnn mevcut olup olmadn denetler.
Hz/vme/Kaydrmann Denetimi
Gvenli enkoderler veya yol lm sistemleri, hzn, ivmenin ve
kaydrmann kaydedilmesini ve deerlendirilmesini salar.
Srcsz tama sistemlerinde ounlukla akslarda
enkoderler mevcuttur. Burada zeki bir deerlendirme
algoritmas gerekli sr parametrelerini gvenli bir ekilde
tespit edebilir.
Gvenli durma veya dn denetim modlleri, durma ileminden
veya ayarl parametrelerden sapmalarda gvenli bir kumanda
sinyali elde etmek iin, sensrler veya enkoderler araclyla tahriklerin hareketlerini denetler. Baka bir olaslkta kalan
mknatslamadan dolay indklenen gerilim, durmasn henz
tamamlamam bir motoru iaret edebilir.
3 - 27
Sensorik fr die berwachung

von Maschinenparametern
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
Basnca Duyarl Paspaslar, talar ve Tamponlar (Bumpers)

Schaltmatten, Schaltleisten,
Bumper
Baz uygulamalarda basnca duyarl Gvenlik Cihazlar uygun olabilir. Bu uygulamann prensibi, ii bo bir gvdenin esnek bir
ekilde ekil deitirmesi ile dahili bir sinyal jeneratrn
(elektromekanik ya da optik) tetiklemesi ve bylece gvenlik
fonksiyonunun yerine getirilmesi olarak syleyebiliriz.
Yaygn olarak kullanlan elektromekanik sistemler, eitli

trlerde mevcuttur.
Doru mekanik tasarm ve entegrasyon, her halkrda etkili bir
koruma fonksiyonu iin mutlaka yerine getirilmelidir.
Ksa Devre Oluturan Trler (alma Akm Prensibi)

Drt Telli Varyasyon
Kontrol Sistemi
Zorunlu Alma Tr
Diren Varyasyonu
(Duraan Akm Prensibi)
Kontrol Sistemi
Giri
Kontrol Sistemi
Giri
Burada koruma tertibat harekete geirildiinde bir ksa devre meydana gelir.
Drt telli varyasyonda elektrik devrelerinden birine ksa devre yaptrlr (bir ka
Ohm). Diren varyasyonunda nceden belirlenmi bir diren deerinden
sapma tespit edilir (kOhm alannda). Bu dizaynlar, daha zahmetli bir
deerlendirmeyi gerektirir.
Giri
Bu dizayn, evrensel ve daha avantajldr.

Tpk bir gvenlik anahtarnda olduu gibi, koruma
tertibat harekete geirildiinde anahtar konta
alr. Hatlarn zel olarak denmesi ile hatlar
aras ksa devre mmkn deildir.
- Basnca duyarl Gvenlik Cihazlarnn tasarm: B Normu EN 1760-1/-2
Ayak Pedal
Fuschalter
Ayak pedal, makinenin almaya balamas ya da

durdurulmas iin kullanlr.
Ayak pedallar baz makinelerde (rnein presler, zmbalar,
bkme ve sac ileme makineleri) gvenlik fonksiyonlar iin
yalnzca ayr iletim modlarnda ve yalnzca baka koruma
tedbirleri (rnein daha yava hzlar) ile birlikte kullanlabilir.
Byle bir durumda yandaki balklar dikkate alnarak zel olarak
tasarlanmaldrlar:
3 - 28
Cstenmeden harekete geirmeye kar koruma bal ile

Czin verme cihazlarnn prensibine benzer 3 blgeli dizaynda
retilmelidirler.
CAyar parasnn basn noktasnn zerinde hareket
geirilmesi hlinde manel olarak (elle) reset etme imkan ile
CTehlike arz eden hareket durdurulduktan sonra, makine ancak
ayak alteri serbest brakldktan ve tekrar basldktan sonra
almaldr.
CEn az bir NA ve bir NK kontaa sahip olmaldrlar.
CBirden fazla kullanc hlinde kiilerden her biri bir ayak
alterine basacaktr.
Riskin Azaltlmas
Gvenlik Cihazlarnn Yerletirilmesi/Ebatlandrlmas

En uygun koruma tertibatnn seilmesinde nemli bir husus,
mevcut yerdir. Tehlike alanna ulalmadan nce tehlike arz eden
durumun ortadan kaldrlmas garanti edilmelidir.
Gerekli gvenlik mesafesi, dierlerinin yan sra koruma
tertibatnn byklne ve zelliklerine baldr.
Positionieren/dimensionieren
der Schutzeinrichtungen
Balang
Koruma tipini sein
Cevap sresi ve durma/alma

srelerini belirleyin
Gvenlik mesafesini hesaplayn
Gvenlik mesafesi
uygulanabilir mi?
Hayr
Evet
Koruma alannn boyutunu/
yksekliini/pozisyon belirleyin
Sonu
Evet
Uygun zm bulundu
mu?
Hayr
ESPE iin gvenlik mesafesi

Gvenlik mesafesi, ESPE iin rnein k perdeleri, k bariyerleri (AOPD), lazer tarayc (AOPDRR) veya iki boyutlu kamera sistemleri
gibi iki boyutlu koruma alanlar iin geerlidir. Genel olarak farkl yaklama tr arasnda ayrm yaplmaktadr.
S
Tehlikeli alan
Tehlikeli alan
Tehlikeli alan
Zemin
Zemin
Zemin
Koruma alan seviyesine dikey yaklam

/ dikey giri
Koruma alan seviyesine paralel

yaklam / paralel giri
Al yaklam
Makineyi durduran ESPE seildikten sonra, ESPEnin koruma

alan ve en yakn tehlike alan arasnda gerekli gvenlik
mesafesi hesaplanr.
Bu esnada aadaki parametreler hesaba katlr:
CMakinenin durma zaman
CGvenlik ile ilgili kontrol rnnn cevap verme sresi
CKoruma tertibatnn (ESPE) cevap verme sresi
CESPEnin znrl ve/veya yaklamann trne bal
ilaveler
Minimum mesafe fazla byk ve ergonomik adan kabul

edilebilir deil ise ya makinenin toplam durma sresi azaltlacak
ya da daha ince znrlkte bir ESPE kullanlacaktr.
Makinenin arkasna geilmesi engellenecektir.
- Bir ESPE iin gvenlik mesafesinin hesaplanmas, EN 999
sayl normda (gelecekte EN ISO 13855) tarif edilmektedir
(B Normlar).
3 - 29
Sicherheitsabstand fr ESPE in
Abhngigkeit von der
Annherung
3
c
3
c
Genel Hesaplama Forml
S = (K T) + C
Riskin Azaltlmas
Burada
CS = En yakn tehlike noktasndan ESPEnin alglama noktasna veya
alglama hattna ya da alglama dzeyine kadar llen, milimetre olarak
asgari mesafedir.
CK = Bedenin veya el ya da kollarn yaklama hzlar hakkndaki verilerden
elde edilen, saniye bana milimetre olarak bir parametredir.
CT = Sistemin saniye olarak toplam durma sresidir.
CC = Koruma tertibat devreye girmeden nce tehlike alanna girie
dayanan, milimetre olarak ek bir mesafedir.
Aadaki tabloda koruma alanna yaklamaya bal olarak S gvenlik mesafesinin hesaplanmas iin gerekli formlleri ierir.
90 Derece Yaklama
= 90 ( 5)
d 40 mm
S = 2000 T + 8 (d 14)
40 < d 70 mm
S = 1600 T + 850
Gvenlik mesafesi < 100 mm olamaz.
S > 500 mm ise u forml kullann:

S = 1600 T + 8 (d 14).
Bu durumda S < 500 mm olamaz.
d > 70 mm
ok nl
Tek nl
S = 1600 T + 850
S = 1600 T + 1200
Tek nl gvenlik yalnzca risk
deerlendirmesi veya C normu buna
izin verdii takdirde kullanlabilir.
Alt nn ykseklii 300 mm

st nn ykseklii 900 mm
In says
Tavsiye edilen ykseklik
300, 600, 900, 1200 mm
300, 700, 1100 mm
400, 900 mm
750 mm
Paralel Yaklama
= 0 ( 5)
S = 1600 T + (1200 0,4 H)

nerede (1200 0,4 H) > 850 mm
Al Yaklama
5 < < 85
> 30 ise bkz. 90 derece yaklama

< 30 ise bkz. paralel yaklama.
S, ykseklii 1000 mm olan en
uzaktaki n iin kullanlr.
S: Asgari mesafe
H: Koruma alan ykseklii (tespit dzeyi)
d: ESPE znrl
3 - 30
d H + 50 alt nn uymas gerekir.

15
: Alglama dzeyi ve giri yn arasndaki a

T: Toplam sistemin durma sresi
Riskin Azaltlmas
zel Durumlar
Pres Uygulamalar
Genel normlardan farkl olarak, makineye zg C normlarnda zel bilgiler mevcut olabilir.
Sonderflle
Preslerde lavelerin Hesaplanmas

ESPE znrl d (mm)
lave C (mm)
ESPE/PSDI letim
d 14
zin verilir
14 < d 20
80
20 < d 30
130
30 < d 40
240
> 40
850
zin verilmez
- Pres Normlar: EN 692/693 (C Normlar)

Makinenin Arkasna Gemeyi nlemek iin ESPE
Bu tr bir gvenlik, zeminden eriilen byk makineler iin
tavsiye edilir. Bu zel durumda i ksmda bir operatr
bulunduunda makinenin almaya balamas nlenecektir
(Gvenlik fonksiyonu: Balatmay nlemek). Bu, ikincil bir
koruma tertibatdr.
Gvenlik mesafesi bu durumda ana koruma tertibat iin
hesaplanacaktr (rnein makineyi durdurma grevine sahip
dikey bir k perdesi). kincil koruma tertibat (yatay koruma
alanl), tesis iinde bir kiinin varln tespit eder ve bylece tesisin almaya balamasn engeller.
Aralar zerinde Mobil Uygulama
Tehlike arz eden durum bir aratan kaynaklanyor ise gvenlik
mesafesi hesaplanrken genelde kiinin yaklama hz deil,
aracn sr hz esas alnr.
Ara (ve bylece koruma tertibat) ve bir kii yaklatnda, normal durumda kiinin tehlikeyi fark edecei ve duraca ya da
uzaklaaca varsaylr. Dolaysyla gvenlik mesafesi yalnzca
aracn gvenli bir ekilde durmasn salayacak ekilde seilecektir.
Uygulamaya ve kullanlan teknolojiye bal olarak, gvenlik
ilaveleri gerekli olabilir.
Hareketli ESPE nin bir uygulamas
Baz makinelerde fonksiyon kaynakl olarak operatrlerin tehlike

alanna ok yakn almalar gerekmektedir. Abkant preslerde
enenin kenarnn yaknnda kk saclar tutulacaktr. Makine
aklklarnn etrafnda koruma alanlar oluturan ve makine ile
birlikte hareket eden sistemler, uygulamada uygun Gvenlik
Cihazlar olarak kendini kantlamtr. Burada elin hz gz
nnde bulundurulmaz. Bu yzden genel forml burada
uygulanamaz.
znrlk koullar ok yksektir ve metal yzeylerde
yansmalar olmamaldr. Bu yzden burada kamera bazl lazer
sistemleri kullanlr. Bu gvenlik tr, baka tedbirler ile birlikte
(rnein konumlu ayak alteri, otomatik durma sresi
lm, eldiven giyme zorunluluu, vs.) C normlarnda
belirlenmitir.
- Bkm preslerinde hareketin ESPE ile gvenlii: prEN 12 622 (C Normu)

Durma sresinin ve gerekli gvenlik mesafesinin lm, zel bir bilgi ve ekipman gerektirir. SICK, bu lmleri hizmet olarak
sunmaktadr.
3 - 31
3
c
Gvenlik Mesafesinin Hesaplanmas iin rnekler

zm Yaklam 1: 90 Derece Yaklama Arkaya Geme Korumal Tehlikeli Nokta Gvenlii
Resimde gsterildii gibi, sz konusu hesaplama, gvenlik
Kiinin tehlike alannn her tarafnda tespit edilmesini salamak
mesafesini S = 320 mm olarak vermektedir. En iyi znrle
iin, iki AOPD kullanlr: Hesaplanan gvenlik mesafesine gre
sahip bir gvenlik k perdesinin kullanlmas ile bu en uygun
yerletirilen bir dikey AOPD (dikey yaklama) ve makinenin
gvenlik mesafesidir.
arkasna geme tehlikesini engellemek iin bir yatay AOPD.
S = 320 mm
x = d (insan alglama iin dikey AOPD znrl)
x=d
x
AOPD: znrlk 14 mm
H + 50 (veya CNormu) insan alglama iin

15
Tehlikeli alan
Sistemin toplam durma = 160 ms
a
Beispiele zur Berechnung des

Sicherheitsabstandes
3
c
Riskin Azaltlmas
S = 2000 0,16 + 8 (14 14)

S = 320 mm
H = 500 mm
Zemin
a=
d=
H=
S=
Tehlikeli alan ykseklii

Alglama kapasitesi (AOPD znrl)
Montaj ykseklii
Gvenlik mesafesi
x = Gvenlik cihaznn sonu ile makine arasndaki mesafe

y = En st nn ykseklii. Tespiti iin bkz. sayfa 3-34, ESPE iin
gerekli koruma alan bykl/ykseklii
zm Yaklam 2: Paralel Yaklama Tehlikeli Alan Gvenlii

Yatay bir AOPD kullanlr. Aadaki resim, S gvenlik
mesafesinin nasl hesaplandn ve AOPDnin nasl
yerletirildiini gsterir. AOPDnin montaj ykseklii 500 mmye
ykseltildiinde, gvenlik mesafesi azalr. Bu ykseklik iin 80
mm veya daha ince bir znrle sahip bir AOPD kullanlabilir.
AOPDnin alt tarafndan yine de tehlike alanna eriim mmkn

olmamaldr. Bu gvenlik tr ska AOPDDR (lazer tarayc)
sistemleri tarafndan gerekletirilir. Yine de bu cihazlarda teknolojiye bal ilavelerin eklenmesi gerekmektedir.
S 1256 mm
x=d
H
15
+ 50 (veya CNormu)
Tehlikeli alan
Sistemin toplam durma / alma sresi = 160 ms
S = 1600 0,16 + (1200 0,4 500)
S = 1256 mm
C > 850 mm
AOPD: znrlk 80 mm
H = 500 mm
Zemin
C = Koruma tertibat devreye girmeden tehlike alanna girii esas alan

milimetre olarak ek mesafe
d = Alglama kapasitesi (AOPD znrl)
3 - 32
H = Montaj ykseklii
S = Gvenlik mesafesi
x = Gvenlik cihaznn sonu ile makine arasndaki mesafe
Riskin Azaltlmas
zm Yaklam 3: Eriim Gvenlii

nl giri emniyeti (300 mm, 700 mm ve 1100 mm
yksekliklerde), dikey yaklamaya izin verir. Bu zm,
operatrn fark edilmeden tehlike alan ve AOPD arasnda
bulunmasna izin verir. Dolaysyla bu riski azaltmak iin ek
gvenlik tedbirlerinin alnmas gerekir.
Kontrol mekanizmas (rnein reset tuu), tehlike alannn

tamamn grecek ekilde yerletirilecektir. Tehlike alannn
iinden tua ulalamamaldr.
S = 1106 mm
1100 mm
700 mm
Tehlikeli alan
Sistemin toplam durma / alma sresi = 160 ms
S = 1600 0,16 + 850
S = 1106 mm
S = Gvenlik mesafesi
300 mm
Boden
Sonular
Aadaki tablo, zmlerin sonularn gstermektedir. letmeye zg gereksinimler, aadaki zmlerin seimini belirler:
zm Yaklam
Durma zaman = 160 ms
Avantajlar
Dezavantajlar
1 Tehlikeli Nokta Gvenlii

S = 320 mm
COperatr, srecin daha yaknnda

bulunduu iin daha yksek verim (ksa
yollar)
COtomatik balatma veya PSDI iletim
mmkndr
Cok az yer ihtiyac
CYksek znrlk ve arkaya geme

korumasndan dolay daha yksek koruma
tertibat fiyat
2 Tehlikeli Alan Gvenlii

S = 1256 mm
COtomatik balatma mmkn

CGiriin tehlike alannn yksekliine bal
olmadan emniyete alnmasna izin verir
COperatr daha uzaktadr (uzun yollar)

CDaha fazla yer ihtiyac
CDaha dk verim
3 Giri Gvenlii
S = 1106 mm
CEn ucuz zm
CGiriin tehlike alannn yksekliine bal
olmadan emniyete alnmasna izin verir
C Birden fazla tarafn aynalar ile emniyete
alnmas mmkndr
COperatr daha uzaktadr (uzun yollar)

CEn dk verim (ESPE daima reset
edilmek zorundadr)
CArkaya geme riski gz nnde
bulundurulmaldr. yerinde birden fazla
kii alyor ise tavsiye edilmez.
3 - 33
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
Gerekle Koruma Alan Bykl/ ESPE Ykseklii

Notwendige Schutzfeldgre/
hhe der ESPE
Genel olarak koruma tertibatnn montaj srasnda aadaki

hatalar mevcut olmamaldr:
CTehlike alanna yalnzca koruma alan geilerek
eriilebilmelidir.
Czellikle tehlike alanlarna stnden/altndan/etrafndan
geilerek eriilememelidir.
CGvenlik Cihazlarnn arkasna geilebiliyor ise ek tedbirler
devreye girmelidir (rnein reset butonu, ikincil koruma
tertibat)..
Doru Montaj rnekleri
Tehlikeli Montaj Hatalarna Dair rnekler
stten eriim
Alttan eriim
Koruma alan ve tehlike alan arasndaki asgari mesafe

hesaplandktan sonra, bir sonraki admda gerekli koruma alan
3 - 34
melir pozisyonda alttan eriim
Arada durma
ykseklii hesaplanr. Bu sayede tehlike alann stnden

uzanlarak eriilmesi nlenecektir.
Riskin Azaltlmas
prEN ISO 13855 Uyarnca Gerekli ESPE Koruma Alan Ykseklii

Tehlike alan ykseklii a
(mm)
Tehlike alan yatay mesafesi c (mm)
2600
2500
400
400
350
300
300
300
300
300
250
150
100
2400
550
550
550
500
450
450
400
400
300
250
100
2200
800
750
750
700
650
650
600
550
400
250
2000
950
950
850
850
800
750
700
550
400
1800
1100
1100
950
950
850
800
750
550
1600
1150
1150
1100
1000
900
850
750
450
1400
1200
1200
1100
1000
900
850
650
1200
1200
1200
1100
1000
850
800
1000
1200
1150
1050
950
750
700
800
1150
1050
950
800
500
450
600
1050
950
750
550
400
900
700
200
600
2200
2400
2600
Koruma alan st nokta ykseklii b (mm)

900
1000
1100
1200
Sz konusu gvenlik mesafesi iin koruma alannn st

noktasnn gerekli yksekliini belirlemek iin aadaki admlar
takip edin:
1. a tehlike alannn yksekliini tespit edin ve sol stundeki
deeri bulun, rnein 1000 mm.
2. Bu satrda c yatay mesafenin hesaplanan gvenlik
mesafesinden daha kk olduu ilk stunu bulun, rnein
0 deerli ilk hcre.
3. Alt satrda koruma alan st kenarnn b yksekliini bulun,
rnein 1600 mm.
1300
1400
1600
1800
2000
rnek
Koruma alan ve en yakn tehlike alan arasnda hesaplanan
gvenlik mesafesi 240 mm olsun.
Koruma alan st kenar bu rnekte 1600 mm civarnda
olmaldr ki, tehlike alanna stnden uzanlarak
ulalamasn. Koruma alan referans dzeyinin rnein 700
mm zerinde balad takdirde, 900 mm koruma alan
yksekliine sahip bir k perdesi kullanlabilir.
Tehlikeli alan
Boden
Gerekli koruma alan yksekliini belirleme parametresi
- Baskya balandnda prEN ISO 13855 olarak ESPEnin gerekli koruma alan ykseklii iin zel bir tablo hazrlk aamasnda
idi.
3 - 35
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
Ayrc Gvenlik Cihazlarnda (Physical Guard) Gvenlik Mesafesi

Sicherheitsabstand bei
trennenden
Schutzeinrichtungen
Aklklar var ise ayrc Gvenlik Cihazlar tehlike alanna yeterince gvenli mesafede olmak zorundadr. Bu kural, koruma tertibat ve
makine iskeleti, germe plakalar, vs. arasnda aklklar iin de geerlidir.
Ayrc Gvenlik Cihazlarnn Aklklarna Bal Gvenlik Mesafesi
Gvdenin blm
Parmak ucu
Bilee kadar parmaklar
Omuza kadar kol
Boluk e (mm)
Gvenlik mesafesi (mm)

Delik
Kare
Daire
e4
4<e6
10
6<e8
20
15
8 < e 10
80
25
20
10 < e 12
100
80
80
12 < e 20
120
120
120
20 < e 30
850
120
120
30 < e 40
850
200
120
40 < e 120
850
850
850
Kilitli Ayrc Gvenlik Cihazlar iin Gvenlik Mesafesi

Sicherheitsabstand fr
verriegelte trennende
Schutzeinrichtungen
Makineni durmasn salayan kilitli ayrc Gvenlik Cihazlar iin,

ESPElerde olduu gibi bir gvenlik mesafesine uyulacaktr. Alternatif olarak, selenoid kilitli mekanik anahtarlar, tehlike geene
kadar eriimi engelleyebilir.
Tehlikeli alan
Zemin
Kilit ayrc gvenlik cihazlar iin gvenlik mesafesi
Genel Hesaplama Forml
S = (K T)
Burada
CS = En yakn tehlike alanndan en yakn kap ama noktasna kadar
llen, milimetre olarak asgari mesafedir.
CK = Bedenin veya el ya da kollarn yaklama hzlar hakkndaki verilerden
elde edilen, saniye bana milimetre olarak genelde 1600 mm/s olan bir
parametredir.
CT = Sistemin saniye olarak toplam durma sresidir.
- Kilitli ayrc Gvenlik Cihazlar iin gvenlik mesafesinin hesaplanmas: EN 999, prEN ISO 13 855 (B Normlar)
3 - 36
Riskin Azaltlmas
Ayrc Gvenlik Cihazlarnda (Physical Guard) Gerekli Ykseklik

ESPElerde olduu gibi, ayn ilem ayrc Gvenlik Cihazlar iin
de kullanlacaktr. Tehlike potansiyeline gre farkl hesaplama
tablolar kullanlacaktr.
Ayrc Gvenlik Cihazlarnn altnda geilmesini nlemek iin,

normal durumda referans dzeyinin 200 mm zerinde
balamalar yeterlidir.
EN ISO 13857 Uyarnca Dk Tehlike Potansiyelinde Ayrc Gvenlik Cihazlar iin Gerekli Ykseklik
Tehlikeli alan ykseklii
a (mm)
Tehlikeli alana dikey mesafe c (mm)
2500
2400
100
100
100
100
100
100
100
100
2200
600
600
500
500
400
350
250
2000
1100
900
700
600
500
350
1800
1100
1000
900
900
600
1600
1300
1000
900
900
500
1400
1300
1000
900
800
100
1200
1400
1000
900
500
1000
1400
1000
900
300
800
1300
900
600
600
1200
500
400
1200
300
200
1100
200
1100
200
2400
2500
Koruma alannn st noktasnn sonu ykseklii b (mm)

1000
1200
1400
1600
1800
2000
2200
3 - 37
Notwendige Hhe bei trennenden Schutzeinrichtungen
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
EN ISO 13857 Uyarnca Yksek Tehlike Potansiyelinde Ayrc Gvenlik Cihazlar iin Gerekli Ykseklik
Tehlike alan ykseklii a
(mm)
Tehlike alan yatay mesafesi c (mm)
2700
2600
900
800
700
600
600
500
400
300
100
2400
1100
1000
900
800
700
600
400
300
100
2200
1300
1200
1000
900
800
600
400
300
2000
1400
1300
1100
900
800
600
400
1800
1500
1400
1100
900
800
600
1600
1500
1400
1100
900
800
500
1400
1500
1400
1100
900
800
1200
1500
1400
1100
900
700
1000
1500
1400
1000
800
800
1500
1300
900
600
600
1400
1300
800
400
1400
1200
400
200
1200
900
1100
500
2400
2500
2700
Koruma alan st kenar ykseklii b (mm)

1000
1200
1400
Sz konusu gvenlik mesafesi iin koruma alannn st

kenarnn gerekli yksekliini belirlemek iin aadaki admlar
takip edin:
1. a tehlike alannn yksekliini tespit edin ve sol stundeki
deeri bulun, rnein 1000 mm.
2. Bu satrda c yatay mesafenin hesaplanan gvenlik
mesafesinden daha kk olduu ilk stunu bulun, rnein
0 deerli ilk hcre.
3. Alt satrda koruma alan st noktasnn b yksekliini bulun,
rnein 1800 mm.
1600
1800
2000
Yksek Tehlike Potansiyeli iin rnek

Dolaysyla ayrc koruma tertibat referans dzeyinin 200
mm zerinde balayacak ve 1800 mmde sona erecektir.
Koruma tertibatnn st kenar 1600 mm ykseklikte olacak
ise gvenlik mesafesi en az 800 mmye ykseltilecektir.
- Gvenlik mesafeleri ve gerekli koruma alan ykseklii: EN ISO 13857
3 - 38
2200
Riskin Azaltlmas
Sabit Pozisyonlu Gvenlik Cihazlarnda Gvenlik Mesafesi

rnek: ift el buton gvenlik mesafesi
S = (K T) + C
mesafe
engeli
Burada
CS = Kumanda parasndan en yakn tehlike alanna kadar
llen, milimetre olarak asgari mesafedir.
CK = Bedenin veya el ya da kollarn yaklama hzlar hakkndaki
verilerden elde edilen, saniye bana milimetre olarak
genelde 1600 mm/s olan bir parametredir.
CT = Kumanda parasnn serbest braklmasndan sonra
llen, sistemin saniye olarak toplam durma sresidir.
CC = Ek faktr: 250 mm. Baz koullar altnda (rnein uygun bir
kaplama) kullanlmayabilir.
ift el butonu yeri deiebilen ayaklklar zerine monte edilmi

ise gerekli gvenlik mesafesinin mesafe engeli veya snrl kablo
uzunluklar sayesinde yerine getirilmesi garantiye alnacaktr
(srklenmesini engellemek iin).
- Gvenlik Mesafesinin Hesaplanmas: EN 999, prEN ISO 13 855 (B Normlar)
3 - 39
Sicherheitsabstand bei
ortsbindenden
Schutzeinrichtungen
3
c
Gvenlik Cihazlarnn Kontrol Sistemine Entegrasyonu

Bir koruma cihaz, mekanik olarak entegre edilmenin yan sra kontrol sistemine de entegre edilecektir.
Kontrol sistemleri, bir makinenin bilgi sisteminin ilevsel yap gruplar olup, mantkl fonksiyonlar gerekletirirler. Greve uygun
olarak aletin ve makine parasnn etki alannda madde ve enerji aklarn koordine ederler. [] Kontrol sistemleri, kullanlan
teknolojiye, yani bilgi tayclarna gre sv, elektrik veya elektronik kontrol sistemleri olarak ayrlrlar.
Aus: Alfred Neudrfer, Konstruieren sicherheitsgerechter Produkte, Springer Verlag, Berlin u. a., ISBN 978,3,540,21218,8 (3. Auflage 2005)
Genel bir terim olan kontrol sistemi, bir kumanda sisteminin

komple zincirini tarif eder. Kontrol sistemi, giri eleman, mantk
nitesi, g kontrol elemanlarndan (aktatr gibi) oluur.
Kontrol Sistemi
Pnmatik
Hidrolik
Kontrol sisteminin gvenlie ynelik paralarnn gvenlik

fonksiyonlarn yerine getirmesi beklenir. Bu yzden
gvenilirlikleri ve hatalara kar direnlerine dair istekler
mevcuttur. Hatalara hakim ve hatalar nleyen prensiplere
dayanmaktadrlar.
Gvenlik Teknolojisine Ynelik Hususlar
Kontrol Sisteminin
leyii
Sv
Integrieren in die Steuerung
Tipik Paralar
Parazit Etkiler
Aklamalar
C ok ynl valfler
C Havalandrma valfleri
C Manuel kilitleme valfleri
C Su tahliye filtreleri
C Hortumlar
C Enerji seviyelerinde deiiklik

C Basnl havann safl ve su ierii
Genelde elektropnmatik kumanda

olarak tasarlanmtr.
Basnl havay hazrlamak iin bakm
nitesi gereklidir
C Basn deposu
C Basn snrlayc
C ok ynl valfler
C Filtre
C Seviye gstergesi
C Is gstergesi
C Hortumlar ve hatlar
C Vidalar
C Saflk
C Viskozite
C Basn svs scakl
Genelde elektrohidrolik kumanda olarak

tasarlanmtr.
Sistemde basn ve s snrlamas ve
ortamn filtrelenmesi iin tedbirler
gereklidir.
C Cihazlarn koruma snf

C Paralarn ve cihazlarn seimi,
boyutlar ve dzeni
C Hatlarn dzeni ve denmesi
Paralar, yapm trleri ve kesin kumanda

pozisyonlarndan dolay doru seildikleri
takdirde neme, s
dalgalanmalarna ve elektromanyetik
parazitlere kar duyarszdr.
Elektromekanik C Kontrol anahtarlar:

c Pozisyon anahtarlar
c Seim anahtarlar
c Push butonlar
C Kumanda cihazlar:
c Kontaktrler
c Rleler
c Devre aclar
Elektronik
C Tek paralar, rn.:

c Transistrler
c Direnler
c Kondansatrler
c Bobinler
C Yksek entegrasyonlu paralar, rn.:
elektronik devreler (IC)
Elektromekanik altnda olduu gibi.

Ayrca:
C Is dalgalanmalar
C Hatlar veya alanlar zerinden dahil
edilen elektromanyetik parazitler
Hatalarn hari tutulmas mmkn

deildir.
Gvenilir hareket, paralarn seimi ile
deil, yalnzca kontrol sistem
konseptleri ile
gerekletirilebilir.
Mikroilem
kumandal
C Mikroilemciler
C Yazlm
C Donanmda kurulum hatalar

C Ortak mod hatalar dahil sistematik
hatalar
C Programlama hatalar
C Uygulama hatalar
C letim hatalar
C Maniplasyonlar
C Virs programlar
C Hata nleme tedbirleri:

c Yapsal tasarm
c Program analizi
c Simlasyon
C Hata hakimiyeti tedbirleri:
c Yedekli donanm ve yazlm
c RAM/ROM-Testi
c CPU-Testi
Elektrik
3
c
Riskin Azaltlmas
Kaynak: Alfred Neudrfer, Konstruieren sicherheitsgerechter Produkte, Springer Verlag, Berlin u. a., ISBN 978,3,540,21218,8 (3. bask 2005)
Gvenlie ynelik giri elemanlar, daha nce gvenlik sensorleri

(Gvenlik Cihazlar) ile tarif edilmitir. Bu yzden aada
yalnzca mantk nitesi ve aktatrler ele alnacaktr.
Aktatrler gvenlik teknolojisi asndan ele alnmas iin
yalnzca g kontrol elemanlar gz nnde bulundurulmaktadr.
Tahrik/alma elemanlarnn hatalar ve arzalar genelde hari

tutulur (enerjisiz bir motor, tehlikeli olmayan duruma geer)
Sv kumandalar ounlukla elektropnmatik veya
elektrohidrolik kumandalar olarak tasarlanmtr, yani elektrik
sinyalleri, silindiri ve dier aktuatrleri harekete geirmek iin
valflar araclyla sv enerjiye dntrlr.
- Gvenlik Cihazlarnn entegrasyonu iin kumanda rnekleri iin bkz. http://www.sick.com.tr/.
3 - 40
Riskin Azaltlmas
Mantk niteleri
Bir mantk nitesinde gvenlik fonksiyonlarnn eitli giri
sinyalleri k sinyalleri ile ilikilendirilir. Bu amala
elektromekanik, elektronik veya programlanabilir elektronik paralar kullanlabilir.
Logikeinheiten
Dikkat: Gvenlik Cihazlarnn sinyalleri yalnzca standart kontrol sistemleri (PLC) tarafndan ilenmemelidir. Ek olarak
paralel kapatma yollar da mevcut olmaldr.
Ayr Kontaktrler ile Oluturulmu Mantk Devresi
M
3~
Pozitif ynl kontaklara sahip bamsz kontaktrlerle farkl

zorluklardaki gvenlik devreleri tasarlanabilir. Bu gvenlik
prensibinin temeli, yedeklemeli ve gzlemlemeli pozitif ynl
kontaklardr. Balant kablolar araclyla gerekletirilir.
Etki ekli: K1 ve K2 kontaklar enerjisiz iken, S1in harekete
geirilmesi ile K3 kontaktr harekete geirilir ve kendini tutar.
Aktif koruma alannda hibir nesne tespit edilmedii takdirde,
OSSD1 ve OSSD2 klar enerjilidir. K1 ve K2 kontaktrleri, K3

kontaktrnn NA kontaklar zerinden harekete geirilir ve
kendi kendilerini tutarlar. K3 kontaktrnn enerjisi, S1 tuu
brakldnda kesilir. k devreleri ancak bundan sonra eker.
Aktif koruma alannda herhangi bir nesne tespit edildii
takdirde, K1 ve K2 kontaktrlerinin enerjileri, OSSD1 ve OSSD2
klar tarafndan kesilir.
Gvenlik Rle Kombinasyonlu Mantk Devresi (Gvenlik Rlesi)
Kontrol sistemi
Ana devre
Kontrol devresi
M
3~
Gvenlik rleleri, bir kasa iinde bir veya daha fazla gvenlik
fonksiyonunu bir araya getirir. Genelde kendi kendini denetleme
fonksiyonlarn kapsarlar. Kapatma yollar, kontaklarla veya yar
iletkenlerle gerekletirilebilir. Ek olarak sinyal kontaklar da ierebilirler.
Karmak gvenlik uygulamalarnn yaps bu rnlerle
basitletirilir. Sertifikal gvenlik rleleri ek olarak gvenlik

fonksiyonlarnn onaylanmas iin gsterilen abalar azaltr.
Gvenlik rlelerinde elektromekanik svilerin yapaca grevi
yar iletkenler stlenebilir. Dinamik sinyal aktarm ve hata
tanmal ok kanall sinyal ileme gibi anahtarlama teknikleri,
salt elektronik zmlerin gvenilir bir ekilde almasn salar.
3 - 41
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
Yazlm bazl mantk niteleri

Otomasyon teknolojisine paralel olarak, gvenlik teknolojisi de
kontaktr sistemlerinden, gvenlik rlelerine oradan, ksmen
parametreletirilebilir ve konfigre edilebilir gvenlik mantklar
ile karmak ve hatalara kar emniyetli PLC sistemlerine kadar
gelimitir. Kendini kantlam paralar ve kendini kantlam
gvenlik prensipleri konsepti, elektrikli ve programlanabilir elektronik sistemlere de aktarlacaktr.
Gvenlik fonksiyonu iin mantk balants, yazlm ile
gerekletirilir.
Yazlm, kontrol sistemi reticisi tarafndan gelitirilen ve
sertifikalandrlan firmware ve asl gvenlik uygulamasna gre
ayrlr. Makine reticisi bu yazlm firmware tarafndan
desteklenen dil kapsam ile gelitirir.
Parametreletirme
Kurulum srasnda, seme alteri/yazlm parametresi gibi nceden belirlenmi bir dizi fonksiyonlardan istenilen
zelliklerin seilmesi. zellikleri: Dk mantk derinlii, VE/
VEYA mant.
Konfigrasyon
Programlama yzeyli, sertifikal mantkla nceden belirlenmi
fonksiyon bloklarnn esnek bir biimde birbirlerine balanmas,
rnein zamanlarn parametreletirilmesi ve kontrol sisteminin
giri ve klarnn konfigrasyonu. zellikleri: Saysz mantk
derinlii, ift mantk
Gvenilir Veri Aktarm

Bus sistemleri, kontrol sistemi ile sensrler veya makinenin
aktuatrleri arasnda sinyalleri aktarmak iin kullanlr. Bus sistemleri dier taraftan kontrolrn farkl paralar arasnda
durumlarn aktarlmasnden sorumludur. Bir bus sistemi,
kablolamay kolaylatrrr ve bylece olas hatalar azaltr.
Gvenlie ynelik uygulamalarda, onlar iin dizayn edilmi bus
sistemleri kullanmak yararldr.
Donanm ve yazlmda eitli hatalarn ayrntl incelemesi, bu
gibi hatalarn bus sistemlerinin daima birbirine eit az sayda
aktarm hatalarnda ortaya ktn gstermitir.
Tekrar
Verici
Alc
Verici
Alc
Kayp
Darda bilgi
Verici
Alc
Hatal dzen
Verici
Alc
Bozulma
Verici
Programlama
Mantn nceden belirlenmi programlama diline bal fonksiyon kapsamnda, ounlukla sertifikal fonksiyon bloklar
kullanlarak serbeste ekillendirilmesi. zellikleri: saysz
mantk derinlii, kelime ilem
Alc
Gecikme
Verici
Alc
Kaynak: Sicherheitsgerechtes Konstruieren von Druck- und Papierverarbeitungsmaschinen

Elektrische Ausrstung und Steuerungen; BG Druck- und Papierverarbeitung; Bask: 06/2004;
Sayfa 79
Netzwerk 4: Acil stop: Gvenlik bariyeri/Acil stop/T4000C

Kommentar:
&
"Transfer_DB"
EStop_frei
#Freigabe_
Sofort_
Stop
"Transfer_DB"
OSSD_frei
E1.0
#Resetedge
POS
M_BIT
RS
Q
"Transfer_DB"
T4000_frei
>=1
"Transfer_DB"
EStop_frei
"Transfer_DB"
Freigabe_
Stop
"Transfer_DB"
OSSD_frei
=
"Transfer_DB"
T4000_frei
3 - 42
Yukarda bahsedilen aktarm hatalarna kar, bir st

kumandada bir dizi tedbirler alnabilir, rnein gvenlie ynelik
bilgilerin birbirini takip eden saylarla numaralandrlmas veya
gelen mesajlar iin bir kablonun olmas beklentisi. Kullanlan bus
sistemi baznda protokol geniletmeleri bu gibi tedbirleri de ierir. ISO/OSI modeline gre tama tabakasnn st
seviyesinde etki ederler ve bylece bus sistemini hi
deitirmeden tm paralar ile birlikte siyah kanal (Black
channel) olarak kullanrlar. Aadakiler gvenli bus sistemleri
olarak kendilerini kantlamlardr:
C ASi Safety at Work
CDeviceNet Safety
CPROFIsafe
Riskin Azaltlmas
htiya duyulan balant mantnn fonksiyonu rnein basit

bir VE, Flipflop veya Muting gibi zel fonksiyonlar seimi ek olarak etkilemektedir.
Sensr says
Seim Kriterleri
Bir kontrol sisteminin seimine dair kriterler ncelikle
gerekletirilecek gvenlik fonksiyonlar ve giri sinyalleri
arasnda mantkl balantlardr.
Gvenlik fonksiyonu says

Gvenlik Rlesi
Parametreletirilebilir Kontrol Sistemi
Konfigre Edilebilir Kontrol Sistemi
Programlanabilir Kontrol Sistemi
Yazlm zellikleri
Tehlike arz eden bir durumu nlemek iin, zellikle yazlm bazl
mantk niteleri, mantkta hatalar gvenli bir biimde nlenecek
ekilde tasarlanacaktr. Sistematik hatalar tanmak iin,
tasarmcsnn dnda nc bir kii tarafndan sistematik bir
denetim yaplmal ve bylece drt gz prensibi uygulanmaldr.
Gvenlik fonksiyonlarnn yazlm bazl zme dntrlmesi,
bir artnameye uygun olarak yaplmaldr. Bu artname eksiksiz,
elikisiz, okunabilir ve gelimelere gre yeniden yazlabilir
olmaldr. Projeye katlan tm kiilerle birlikte gzden geirilmesi
yararl olabilir.
Eksik bir artname ile yalnzca eksik dorulama yaplabilir. Kt
belgelendirilmi ve yaplandrlmam programlarda daha sonraki
deiikliklerde hatalar meydana gelir, zellikle de yan etki diye
adlandrlan, fark edilmeyen riskler meydana gelir. Aslnda ise
zellikle haricen gelitirilmi yazlmlarda iyi artnameler ve program belgelendirmeleri hatalar nleyen bir etkiye sahiptir.
3 - 43
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
G kontrol elemanlar
Leistungssteuernde Elemente
Gvenlik Cihazlar ve mantk nitesi tarafndan harekete geirilen gvenlik fonksiyonu, tehlike arz eden bir hareketi durdurmak
zorundadr. Bunun iin genelde tahrik elemanlar g elemanlar tarafndan kapatlr.
- Kapatma/Enerji Kesme Prensibi: EN ISO 13 849-2 (B Normu)

Kontaktrler
G kontrol elemanlarnn en ok kullanlan tr,
elektromekanik kontaktrlerdir. zel seim kriterleri,
kontrol niteleri ve tedbirler ile bir veya daha fazla kontaktr
gvenlik fonksiyonunun bir alt sistemi hline gelebilir.
Kontaklarn ar akm ve ksa devreler, ar ebatlandrmaya
(genelde faktr 2) kar kontrol edilmesi sayesinde kontaktrler
kendini kantlam paralar kabul edilmektedir. Gvenlik
fonksiyonlar iin kontaktrlerin durumunu srekli geri bildirim
ile tespit edilmelidir. Bu ise pozitif ynl ac ile mmkndr.
Pozitif ynl kontak, bir kontak setindeki kontaklar mekanik
olarak makinenin mr boyunca asla NA ve NK kontaklar ayn
anda hareket edemeyecei ekilde birbirlerine balandklar takdirde mevcuttur.
Pozitif ynl kontaklar terimi, ncelikle yardmc kontaktrler
ve yardmc kontaklar ile ilgilidir. Arza durumunda da (kontak
yapm) NA kontakta en az 0.5 mm kesin bir kontak mesafesi
garanti edilmelidir. Kk kumanda kapasiteleri (< 4 kW) iin
kapasite devre aclarnda ana kontrol elementi ile yardmc kontak elementi arasnda nemli bir farkllk mevcut olmadndan,
kk kapasite devre aclarnda da pozitif
ynl kontaklardan bahsedilebilir.
Daha byk kapasite devre aclar iin aynal kontaklar diye
adlandrlan kontaklar kullanlmaktadr. Bir kontaktrn ana
konta kapalyken, hibir aynal kontan (yardmc ac)
kapanmasna msade edilemez. Aynal kontaklar iin tipik bir
uygulama, bir kontaktrn makinelerin kontrol devrelerinde
durumunun yksek gvenilirlikte denetlenmesidir.
Parazit Gidericiler (Suppressor)
Valf veya kontaktr bobinleri gibi endktif ykler, enerjiyi kesme
srasnda geici ar akmlarn snrlanmas iin bir parazit
giderici ile donatlmaldr. Bu sayede kumanda elemanlar,
zellikle de ar voltaja kar ok duyarl yar iletkenler
Koruma Kumandas
(Indktans zerinden)
Diyot
ar yklere kar korunur.

Bu trde devreler genelde kapatmada gecikmeyle etkilidir.
Kvlcmlar sndrmek iin kullanlan basit bir diyot, 14 kata
katar durdurma sresine sebep olabilir.
Diyot Kombinasyonu
Varistr
RC Paras
Ar Voltaj
++
+1)
Kapatmada Gecikme
+1)
1) ndktivite kesin bir biimde ayarlanmak zorundadr!
3 - 44
Riskin Azaltlmas
Amplifikatr ve Frekans Dntrcleri

Src teknolojisinde bugn Frekans invertrl 3 fazl srcler
DC srcler yerine gemektedir. Burada
dntrc deiken frekansa sahip k voltaj retir . Tipine
bal regleli dorultucu, frenleme srasnda ara devre tarafndan
alnan enerjiyi ebekeye geri besleyebilir.
Dorultucu, ebekeden beslenen elektrik enerjisini DC voltaj ara
devresinde depolar. Dntrc, istenen kontrol
fonksiyonlarn yerine getirmek iin bu enerjiyi puls genlik
modlasyonu araclyla yar iletkenler ile motorda uygun bir
dn alanna evirir. Genel kumanda frekanslar 4 kHz ve 12
kHz arasndadr.
M
3 (1)
Dorultucu
Ara devre
Evirici
U, f const.
Kontrol Listesi
Cebeke filtresi frekans dntrcye balanm m?
Ceviricinin kna sins filtresi balanm m?
CKablolar olabildiince ksa ve ekranl m?
CKompanentler ve kablolarn PE balants yaplm m?
Amplifikatr ve Frekans Dntrclerinde Gvenlik

Fonksiyonlar
Motorun besleme nitesinden gvenli ekilde ayrm iin birden
fazla kapatma yolu kullanlabilir.
1 ebeke Kontaktr Uzun tekrar altrma srelerinden

dolay dezavantajl; altrma akmndan dolay yksek
anma
2 Regulatr kabul
3 mpuls engeli Gvenli Tekrar altrma Engeli (Durdurma)
4 ngrlen Deer
5 Motor Kontaktr tm frekans dntrclerinde izin
verilmemektedir
6 Durdurma Freni genelde alma freni deildir
Servo tahriklerine ve frekans dntrclerine gvenlik
fonksiyonlar gittike daha yaygn bir ekilde entegre edilmektedir.
rnek:
CSTO Safe Torque Off = Gvenli tekrar altrma engeli
CSS1 Safe Stop 1 = denetli frenleme, zaman veya durma
sonras STO
CSS2 Safe Stop 2 = SOSye kadar denetli frenleme
CSOS Safe Operating Stop = Konum ayarnda gvenli iletim
durdurma
CSLS Safe Limited Speed = gvenli snrl hz
CSLI Safe Limited Increment of Position = gvenli snrl adm
ls
En yaygn olarak grlen STO fonksiyonu, dntrcnn
impulslar yneten aamasn gvenlige ynelik olarak yapm
tipine gre tek veya ift kanall ekilde sistemi durdurmasdr.
Tek kanall kumandalarda, dntrcnn dahili bir hatasnda
gvenlik fonksiyonun salamak iin, ek tedbirlerin alnmas
gerekir, Bunun iin kumandann iinde bir geri bildirim sinyali
deerlendirilecektir.
- Kapasite Tahriklerinde Fonkisyon Gvenlii: EN 61 800-5-2 (B Normu)
3 - 45
3
c
3
c
Riskin Azaltlmas
Sv Teknolojili Kontrol Sistemleri

Fluidtechnische Steuerungen
Valfler
Tm valflar, hareketli paralarda silindir biiminde klavuzlara
ihtiya duyarlar. Valflarn arza yapmasnn en yaygn sebepleri
yledir:
CDn yaynn arza yapmas
CSvnn kirlenmesi
Gvenlik teknolojisine ynelik kendini kantlam bir yayn
kullanlmas, kendini kantlam bir gvenlik prensibi olarak
ngrlmelidir.
Valflarn nemli ayrt edici zellikleri, valfn iinde hareketli
ksmn tipidir.
Oluklu valflar, kapatlrken kasann iinde uygun bir olua denk
gelmektedir ve sabit bir konumda durmaktadrlar.
Perdahlanm oluklar ile ak yolunun tamamen yaltlm bir
ekilde kapanmas salanabilir.
Pistonlu valflerde valf gvdesi bir deliin/somunun zerinden
geerek, ak yolunu kapatr veya serbest brakr.
Bir kumanda modundan dierine geerken kaplamay belirleyen
kapatc kenarlar, kontrol kenarlar olarak adlandrlr. Fonksiyon
iin piston ve kasa delikleri arasnda gerekli aralk, daha yksek
basncn olduu taraftan daha dk basncn olduu tarafta bir
kaaa doru gider.
Gvenlikle lgili Dizayn Prensipleri
Valflarn gvenlik teknolojisine ynelik kullanm iin, valf konumunun geri bildirimi gerekli olabilir. Bunun iin eitli ilemler
kullanlr:
CHareketli valf gvdesine indirilen mknatslar tarafndan
harekete geirilen Reed alteri
CHaraketli valf tarafndan dorudan harekete geirilen indktif
yaklama alterleri
CHareketli valf gvdesinin analog yol tespiti
CValfn arkasnda basn lm
Elektromanyetik olarak harekete geirilen valflerde
kontaktrlerde olduu gibi bir parazit gidericiye gerek vardr.
Filtre Konsepti
Sv kontrol sistemlerinin arzalarnn ou sz konusu svnn
kirlenmesinden kaynaklanmaktadr. Bunun nemli iki sebebi
unlardr:
CMontaj srasnda meydana gelen kirlenmeler = Montaj atklar
(rnein talalar, kum, temizlik bezi lifleri, zemin kirlilii)
Cletmede meydana gelen kirlenmeler = letme kirlilii
(rnein evre kirlilii, paralarn srtnmesi)
Bu kirlenmeler filtreler yardmyla kabul edilebilir bir lye
indirilecektir.
Filtre konsepti, istenen grev iin uygun filtre prensibinin
seilmesi ve filtrelerin amaca uygun bir etki alannda
dzenlenmesidir. Filtre konsepti, iletim sresinin tamam
boyunca istenen temizlii salamak iin, sistemin tamamna
yeni gelen kirleri filtrede tutabilecek ekilde tasarlanacaktr.
- Kendini kantlam gvenlik prensipleri: EN ISO 13 849-2 (B Normu)

- Hidrolik/pnmatik tesisler iin gvenlik ile ilgili koullar: EN 982, EN 983
- Hidrolik valflarn eskimeleri: BIA Raporu 6/2004
3 - 46
Riskin Azaltlmas
rn Seimi
Produktauswahl
Gvenlik kontrolrleri
ve ebeke zmleri
Feldbus dzeyi
Tek nl
gvenlik fotoseli
Network
zmleri
Gvenlik
anahtarlar
Gvenli kamera
sistemleri
Gvenlik bariyerleri ve ok
nl gvenlik cihazlar
Acil stop
butonlar
Lazer alan
tarayclar
Lazer alan
tarayclar
(souk ortam)
Gvenli PLCler
ift el modlleri
Gvenlik bariyerleri ve
ok nl gvenlik
cihazlar
Gvenlik
rleleri
Temassz gvenlik
anahtarlar
Lazer alan
tarayclar
Gvenlik anahtarlar
Konfigrasyon ve raporlama yazlmlar
ift el modlleri
Tek nl
gvenlik
fotoselleri
Makinelerde ve sistemlerde gvenlik

mhendislii: gvenli dizayn, risk
deerlendirmesi ve belgeleme
- Tm rnleri online http://www.sick.com.tr/ sitesindeki rn arama motorunda bulabilirsiniz.
3 - 47
3
c
Riskin Azaltlmas
Zusammenfassung
3
c
zet: Gvenlik Fonksiyonunu Tasarlamak

Temel Hususlar
CBir gvenlik konsepti gelitirin. Bu esnada makinenin, evrenin, insanlarn, tasarmn ve Gvenlik Cihazlarnn zelliklerini gz
nnde bulundurun.
CGvenlik fonksiyonlar genelde Sensor, Mantk ve Aktuatr ksmi sistemlerinden oluur. Her ksmi sistemin gvenlik seviyesi u
gvenlik teknolojisi parametreleri ile tespit edilebilir: Yap, Gvenilirlik, Tehis, Diren ve lem.
Gvenlik Cihazlarnn zellikleri ve Kullanm
CKoruma tertibatnz iin gerekli zellikleri tespit edin. rnein bir veya daha fazla temassz koruma tertibatna (ESPE) m, ayrc
Gvenlik Cihazlarna m, hareketli ayrc Gvenlik Cihazlar m, sabit pozisyonlu Gvenlik Cihazlarna m ihtiya duyuluyor?
CHer koruma tertibat iin doru yeri ve ebad, zellikle de her koruma tertibatnn gvenlik mesafesini yada minimum mesafesini
ve gerekli koruma alan bykln/yksekliini tespit edin.
CGvenlik Cihazlarn iletim klavuzunda belirtildii gibi ve gvenlik seviyesi iin gerekli olduu ekilde entegre edin.
Mantk niteleri
CGvenlik fonksiyonlarnn saysna ve mantk derinliine bal olarak doru mantk nitesini sein.
CSertifikal fonksiyon yap talarn kullann ve tasarmnz rahat anlalabilecek ekilde tutun.
CTasla ve belgelendirmeyi iyice inceleyin (drt gz prensibi).
3 - 48
Riskin Azaltlmas
Adm 3d: Gvenlik Fonksiyonunun Dorulanmas

Dorulama srasnda analizler ve/veya testler araclyla gvenlik fonksiyonunun her
adan artnamenin hedef ve koullarna
uygunluu kantlanr.
Dorulama ilemi esas olarak iki paradan

oluur:
CMekanik gvenliin dorulanmas
Clevsel gvenliin dorulanmas
Verifizieren der
Sicherheitsfunktion
Koruma Tertibatnn Mekanik Yapsnn Dorulanmas

Mekanik koruma tertibatlarnda tehlike
alanlarndan ayrma veya mesafeleri
asndan koullar, frlatlan paralar veya
nlar asndan koullara uygun olup
olmadklar kontrol edilir. zellikle
ergonomi koullarnn yerine getirilmesine
dikkat edilir,
Ayrc ve/veya Mesafe Etkisi
CYeterli gvenlik mesafesi ve ebatlandrma
(stnden uzanma, altndan uzanma, vs.)
Citlerde uygun ilmik genilii veya zgara
mesafeleri
CYeterli salamlk ve uygun montaj
CUygun alma maddelerinin seimi
CGvenli tasarm
CYalanmaya kar dayankllk
CKoruma tertibatnn, koruma tertibatna
trmanlmas mmkn olmayacak ekilde
tasarlanmas
Frlatlan paralarn ve/veya nlarn

tutulmas
CYeterli salamlk/darbe ve krlma
dayankll (tutma kabiliyeti)
CSz konusu n tr iin, zellikle termik
tehlikelerde (s, souk) yeterli tutma
kabiliyeti
Citlerde uygun ilmik genilii veya zgara
mesafeleri
CYeterli salamlk ve uygun montaj
CUygun alma maddelerinin seimi
CGvenli tasarm
CYalanmaya kar dayankllk
Ergonomik Koullar
CGrlebilirlik veya effaflk (Makinenin
alrken izlenmesi)
CTasarm, renk, estetik
CEle yatknlk (arlk, harekete geirme,
vs.)
Verifizieren der mechanischen

Ausfhrung
3
d
Bu blmde
Sayfa
- Mekanik Yapnn
Dorulanmas
349
- levsel Gvenliin
Dorulanmas
351
- EN ISO 13849-1
uyarnca ulalan
Performans Seviyesi
(Performance Level PL)
351
- Alternatif: EN 62 061 359

uyarnca ulalan SIL
(Safety Integrity Level)
tespiti
- Yardmc Destek
363
- zet
363
3 - 49
Riskin Azaltlmas
Bir koruma tertibatnn etkinlii, aadaki kontrol listesi sayesinde kontrol edilebilir:
rnek: Koruma Tertibatlarnn Kontrol iin retici/Tedariki Kontrol Listesi (rnein bir ESPE iin)
3
d
Evet ?
Hayr _
]
Tehlike alan/tehlike yeri emniyete alnrken, tehlike alannda korumasz bir varln kalmasn
engelleyen tedbirler (mekanik arkaya geme korumas) alnm m ve bu tedbirler sklmeye kar
korunmu mu?
Evet
Hayr
3.
Makinenin azami durma sresi lld m ve (makine zerinde ve/veya makine belgelerinde)
belirtilmi ve belgelendirilmi mi?
Evet
Hayr
4.
Koruma tertibatnn en yakn tehlike yerine gerekli gvenlik mesafesine yada minimum mesafeye
uyulmu mu?
Evet
Hayr
5.
Koruma tertibatnn altndan uzanlmas/stnden uzanlmas, altndan geilmesi/stnden geilmesi

veya etrafndan dolanlmas etkin bir ekilde engellenmi mi?
Evet
Hayr
6.
Cihazlar/anahtarlar doru monte edilmi ve ayar yapldktan sonra kaymaya kar emniyete alnm
m?
Evet
Hayr
7.
Elektrik arpmasna kar gerekli koruma tedbirleri etkin mi (koruma snf)?
Evet
Hayr
8.
Koruma tertibatnn reset edilmesi veya tekrar altrlmas iin kullanlan komut cihaz mevcut ve
talimatlara uygun taklm m?
Evet
Hayr
9.
Koruma tertibatlar iin kullanlan paralar, retici talimatlarna uygun olarak kontrol sistemine entegre
edilmi mi?
Evet
Hayr
10. letme modu seim alterinin her ayarnda belirtilen gvenlik fonksiyonlar etkin mi?
Evet
Hayr
11. Tehlike arz eden durumun tamam boyunca koruma tertibatlar etkin mi?
Evet
Hayr
12. Koruma tertibatlar alnca veya kapatlnca ve iletme modlar deitirilirken veya baka bir koruma
tertibatna geite harekete geen bir tehlikeli durum durduruluyor mu?
Evet
Hayr
13. Koruma tertibat ile birlikte verilen talimatlar, operatr tarafndan rahata grlebilecek ekilde
taklm m?
Evet
Hayr
1.
Tehlike alanna/tehlike yerine eriim yeterince engellenmi mi ve eriim yalnzca emniyet altna
alnm alanlar zerinde mi yaplabiliyor (ESPE/kilitli gvenlik kaplar)?
2.
3 - 50
Riskin Azaltlmas
levsel Gvenliin Dorulanmas

levsel gvenlie ilikin normlara uygun olarak, istenen
gvenlik seviyesinin mevcut gvenlik seviyesine uygun olup
olmad kontrol edilir. Bunun iin iki farkl yntem kullanlabilir:
CEN ISO 13 849-1 uyarnca ulalan performans seviyesinin
(PL) tespiti
CEN 62 061 uyarnca ulalan gvenlik btnl seviyesinin
(SIL) tespiti
Her iki yntem, kalan riskin kabul edilebilir olup olmadn

belirler. Nicelik parametresi olarak PFHd deeri tespit edilir.
Aadaki rneklerde (3,57 ve 3,62) Sensor ve Lojik verileri mevcuttur; Aktuatr verileri verilmemitir.
Verifizieren der funktionalen

Sicherheit
CPL Performans Seviyesi: Gvenlie ynelik paralarn

ngrlebilir koullar altnda beklenen riski azaltmak iin
bir gvenlik fonksiyonunu yerine getirme kabiliyeti,
CPFHd: Saat bana tehlike arz eden bir durumun meydana
gelme olasl
CSILCL: SIL tepki snr (uygunluk). Gvenlik fonksiyonu
entegrasyonunu tespit basama
EN ISO 13 8491
EN 62 061
Sensr
Lojik
Aktatr
Sensr
Lojik
Aktatr
PL
PL
PFHd
SILCL
PFHd
SILCL
?
?
3
d
EN ISO 13 849-1 Uyarnca Ulalan Performans Seviyesinin (PL) Tespiti

EN ISO 13 849-1, performans seviyesinin tespiti iin iki ilemi
ngrmektedir:
CBasitletirilmi lem (- 352):
Performans seviyesinin ksmi sistemlerin performans
seviyeleri baznda tablo hlinde tespiti
CDetayl lem (- 352):
Performans seviyesinin ksmi sistemlerin PFHd deerleri
baznda hesaplanmas (bu ilem, normda yalnzca dolayl
olarak tarif edilmitir)
Detayl ilem ile ounlukla basitletirilmi ilem ile olduundan
daha gereki performans seviyeleri hesaplanabilir. Her iki ilem
iin ek olarak performans seviyesine ulamak iin yapsal ve sistematik hususlar da gz nnde bulundurulacaktr.
Alt Sistemler
Kumanda teknolojili tedbirler yardmyla gerekletirilen bir
gvenlik fonksiyonu, genelde sensor, lojik ve aktuatrden oluur.
Byle bir zincir bir taraftan koruma kaps kilitleri veya valflar gibi
dolayl elemanlara veya karmak gvenlik
kumandalarna sahip olabilir. Bu yzden bir gvenlik
fonksiyonunun genelde alt sistemlere ayrlmas gerekir.
Uygulamada belirli gvenlik fonksiyonlar iin defalarca

sertifikalandrlm alt sistemler kullanlr. Bu alt sistemler
rnein para reticisinin nceden hesaplanm PL veya PFHd
deerlerini verdii k perdeleri ya da gvenlik rleleri olabilir.
Bu deerler yalnzca retici tarafndan belirtilecek

bir kullanm sresi iin geerli olacaktr. Nicelendirilebilen
hususlarn yan sra tedbirlerin de sistematik kesintilere
kar dorulanmas gerekir,
Onaylama ilemine dair bilgiler: EN ISO 13 849-2

EN ISO 13 849-1 ile dorulamaya dair bilgiler iin bkz. www.dguv.de/bgia/13849.
3 - 51
Bestimmen des erreichten

Performance Levels (PL) gem
EN ISO 13 8491
Riskin Azaltlmas
Basitletirilmi lem
Vereinfachtes Verfahren
Bu ilem, bireysel PFHd deerleri bilinmeden de birok

uygulama iin toplam PL seviyesinin yeterince kesin bir ekilde
tahmin edilmesine izin verir.
Prosedr
CGvenlik fonksiyonunun en dk PL deeri ile bir alt
sistemin/alt sistemlerinin PL deerini tespit edin: PL (low)
CBu PL (low) deeri ile alt sistemlerin saysn tespit edin:
PL (low): n (low)
rnek 1:
CTm alt sistemler PL e deerine ulamaktadr, dolaysyla en
dk PL (low) = e.
CDolaysyla bu PL ile ksmi sistemlerin says = 3 (yani 3). Bu
yzden ulalan PL = e.
CPL e ile bir baka ksmi sistemin eklenmesi, bu ileme gre
toplam PL deerini d deerine drecektir.
rnek 2:
CBir ksmi sistem PL d deerine, iki ksmi sistem PL c
deerine ulamaktadr. Dolaysyla en dk PL (low) = c.
CBu PLye sahip sistemlerin says = 2 (also 2). Bylece
ulalan toplam PL = c.
3
d
Tm ksmi sistemlerin PL seviyesi biliniyor ise aadaki tablo

yardmyla bir gvenlik fonksiyonunun ulalan toplam PL deeri
tespit edilebilir.
PL (low)
n (low)
PL
(niedrigster PL eines
Teilsystems)
(Anzahl der Teilsysteme

mit diesem PL)
(Maximal
erreichbarer PL)
>3
3
>2
2
>2
2
>3
3
>3
3
a
a
b
b
c
c
d
d
e
a
b
c
d
e
- Tm alt sistemlerin PL deeri bilinmiyor ise gvenlik seviyeleri aada EN ISO 13 849-1 uyarnca alt sistemin gvenlik
seviyesini tespit etmek blmne uygun olarak tespit edilebilir.
Detayl lem
Detailliertes Verfahren
PL deerinin belirlenmesi iin nemli ama tek olmayan kriter, gvelik paralarnn saat bana tehlikeli durumun meydana
gelme olasl (PFHd)dr.
bundan kaynaklanan PFHd deeri, bireysel PFHd deerlerinin
toplamndan oluur.
Bunun dnda bir gvenlik parasnn reticisi ayrca toplam

deerlendirme srasnda gz nnde bulundurulmas gereken ek
yapsal snrlamalar da getirebilir.
- Tm ksmi sistemlerin PFHd deeri bilinmiyor ise gvenlik seviyeleri aada EN ISO 13 849-1 uyarnca ksmi sistemin
gvenlik seviyesini tespit etmek blmne uygun olarak tespit edilebilir.
EN ISO 13 849-1 uyarnca alt sistemin gvenlik seviyesini tespit etmek
3 - 52
Kat.
MTTFd
DC
CCF
Test
Hata Tehisi
Direnme Kabiliyeti
lem
Performans Seviyesi
Gvenilirlik
Gvenlik teknolojisine dayal bir alt sistem, farkl reticilerden de

gelebilen eitli bireysel paralardan oluturulabilir. Bu paralar
rnein aadakiler olabilir:
CGiri tarafnda: Ayrc bir koruma tertibatnda iki gvenlik
anahtar
Ck tarafnda: Tehlike arz eden bir hareketi durdurmak iin
bir kontaktr ve bir frekans dntrc. Bu durumda bu
ksmi sistemin PL deeri tespit edilir.
Bir
alt sistemin ulat performans seviyesi, aadaki
parametrelerden oluur:
CGvenlik fonksiyonunun yaps ve hata koullar altnda
davran (Kategori, - 353)
CBireysel paralarn MTTFd deerleri (- 354)
CTehis edebilme derecesi (DC, - 355)
COrtak sebeplerden dolay hatalar (CCF, - 355)
CGvenlik ile ilgili yazlm alar
CSistematik hatalar
Yap
Ermitteln des
Sicherheitsniveaus eines
Teilsystems gem
EN ISO 13 8491
Riskin Azaltlmas
Kontrol sistemlerinin gvenlie ynelik paralarnn kategorisi (EN ISO 13 849-1)

Alt sistemler genelde bir veya iki kanall olarak yaplandrlmtr.
birbirlerini denetleyen iki kanall sistemler araclyla hatalar
tespit edilir. Yapnn snflandrmas EN ISO 13 849-1 altnda
tek kanall sistemler, tehlike arz eden hatalara baka bir tedbire
kategoriler eklinde yaplmaktadr.
gerek kalmadan tepki verirler. Ek test edici paralar veya
Kategori
Koullarn zeti
Sistem Davran
Kontrol sistemlerinin gvenlie ynelik paralar

ve/veya koruma tertibatlar ile yap paralar, ilgili
normlara uygun olarak, beklenen etkilere dayanacak ekilde tasarlanr, imal edilir, seilir, bir
araya getirilir ve kombine edilir.
C Bir hatann meydana gelmesi,

gvenlik fonksiyonunun kaybna
sebep olabilir.
Kategori B koullarnn yerine getirilmi olmas

gerekir. Kendini kantlam yap paralar ve kendini kantlam gvenlik prensipleri kullanlr.
C Bir hatann meydana gelmesi,

gvenlik fonksiyonunun kaybna
sebep olabilir, ama meydana gelme
olasl kategori Bde olduundan
daha dktr.
Kategori B koullar ve kendini kantlam gvenlik prensiplerinin kullanlmas kural yerine

getirilmi olmaldr. Gvenlik fonksiyonu, uygun
zaman aralklarnda makine kumandas
tarafndan test edilir (test oran, koul oranndan
100 kat daha yksek olacaktr).
C Bir hatann meydana gelmesi, testler

arasnda gvenlik fonksiyonunun
kaybna sebep olabilir.
C Gvenlik fonksiyonunu kayb, test
sayesinde tespit edilir.

getirilmi olmaldr.
Gvenlie ynelik paralar:
C Bu paralardan her birinde meydana gelen tek
bir hata gvenlik fonksiyonunun kaybna yol
amayacak ekilde ve
C Mmkn olduu srece bireysel hatann
belirlenmesini salayacak ekilde
tasarlanacaktr.
C Tek bir hata meydana geldiinde,

gvenlik fonksiyonu daima muhafaza
edilir.
C Hepsi olmasa da birka hata tespit
edilir.
C Bilinmeyen hatalarn birikmesi,
gvenlik fonksiyonu kaybna sebep
olabilir.

getirilmi olmaldr. Gvenlie ynelik paralar:
C Bu paralardan her birinde meydana gelen tek
bir hata gvenlik fonksiyonunun kaybna yol
amayacak ekilde
ve
C Tek hata, gvenlik fonksiyonunun bir sonraki
grevi srasnda veya ncesinde tespit edilecek
ekilde
veya
C Bu mmkn deil ise hatalarn birikmesi
gvenlik fonksiyonu kaybna yol amayacak
ekilde tasarlanacaktr.
C Hatalar meydana geldiinde, gvenlik

fonksiyonu daima muhafaza edilir.
C Hatalar, gvenlik fonksiyonu kaybn
nleyecek kadar zamannda tespit
edilir.
Gvenlie Ulamak iin

Prensipler
Genelde yap paralar seimi

ile karakterize edilir
3
d
Genelde yaps ile karakterize
edilir
3 - 53
Riskin Azaltlmas
Tehlike Arz Eden Hataya Kadar Ortalama Sre (MTTFd)

MTTF, hataya kadar ortalama sre (ngilizce: Mean Time To Failure) anlamna gelir. EN ISO 13 849-1 uyarnca deerlendirme
iin, tehlike arz eden hatalar gz nnde
bulundurulacaktr (bu yzden ngilizce dangerous, yani tehlike
iin d).
Bu deer, teorik bir parametreyi temsil eder ve bir parann (alt
sistemin tamamnn deil) tehlike arz eden muhtemel bir
hatann, parann mr dahilinde ne denli olas olduunu gsterir. Alt sistemin asl mr, daima daha ksadr.
MTTF deeri, hata oranlarndan hesaplanabilir. Hata oranlar ise
yledir:
CElektromekanik veya pnmatik paralar iin B10 deerleri
Burada sistemin mr kumanda sklna baldr. B10,
paralarn %10u hataya geene kadar ama/kapatmann
saysn verir.
CElektronik paralarda: Hata oran lamda deeridir. Hata oran
ou kez FIT (Failures In Time- Srede Hata) olarak
verilmektedir. Bir FIT, 10^9 saatte bir hatadr.
EN ISO 13 849-1, MTTFd derelerini alanlara gre ayrmaktadr:

Tanm
Alan
Dk
3 Yl MTTFd < 10 Yl
Orta
10 Yl MTTFd < 30 Yl
Yksek
30 Yl MTTFd < 100 Yl
Paralara ait bilgilerden, yl olarak tehlike arz edene hataya

kadar geen ortalama sre (MTTFd) hesaplanabilir.
Gvenilirlik etkisine ar deer kazandrmamak iin, MTTFd
deerinin azami kullanlabilirlik deeri 100 yl ile snrlanmtr.
100 %
3
d
=
MT TFd
Quelle: BGIA Handbuch
MTTFd = 3 Yl
Kabul edilemez
MTTF
10 Yl
Tehlikeli hata olasl [%]
80 %
Dk MTTF
Orta MTTF
63,2 %
60 %
d
MT TF
= 30
Yl
40 %
Yksek MTTF
10
MTTFd =
0 Yl
20 %
Kabul edilemez MTTF
0%
10
15
20
Zaman [Yl]
3 - 54
25
30
Riskin Azaltlmas
Tehis Edebilme Derecesi (DC)

Alt sistemler dahili olarak test edildikleri takdirde, gvenlik seviyesi ykseltilebilir. Tehis Edebilme Derecesi (DC
Diagnostic Coverage) hatalarn ortaya kartlmas iin bir
ldr. Kt testler yalnzca birka, iyi testler ise birok, hatta
tm hatalar ortaya kartr.
EN ISO 13 849-1, detayl analizler (FMEA) yerine lmler ve DC
derecesini nicelendirmektedir.
Burada da dereceler farkl alanlara ayrlr.
Ortak Sebeplerden Dolay Hatalar Diren
Harici etkiler (rnein voltaj seviyesi, ar s), ayn paralar ne
kadar nadiren kesintiye urarlarlasa urasnlar veya ne kadar iyi
test edilirlerse edilsinler, aniden kullanlmaz hle getirebilir (iki
gz de k aniden kesildiinde gazete okuyamaz). Ortak
Tanm
Alan
Yok
DC < 60 %
Dk
60 % DC < 90 %
Orta
90 % DC < 99 %
Yksek
99 % DC
sebepten kaynaklanan bu hatalar (CCF Common Cause Failure) daima nlenmelidir.

EN ISO 13 849-1 bu amala bir dizi deerlendirmeyi
incelemekte ve asgari sayda pozitif gerekletirme talep etmektedir.
Azami
Deer
Koul
Ayrma
Sinyal devrelerinin ayrlmas, ayr deme, izolasyon, hava yollar, vs.
15
eitlilik
eitli teknolojiler, paralar, etki trleri, tasarm
20
Tasarm,
Uygulama,
Tecrbe
Ar yklenme, ar voltaj, ar basn, vs. gibi

hususlara kar koruma (kullanlan teknolojiye
gre)
15
Yllarca kendini kantlam paralarn ve

ilemlerin kullanlmas
Analiz,
Deerlendirme
Ortak sebepleri olan hatalar nlemek iin hata

analizinin kullanlmas
Yetkinlik /
Eitim
CCF sebeplerini ve sonularn anlamak ve

nlemek iin tasarmclarn eitilmesi
evre Etkileri
Sistemin EMC etkisine dair test edilmesi
25
Sistemin s, darbe, titreim, vs. etkisine dair

test edilmesi
10
lem
Yukardaki aklamalarn donanmda ve yazlmda doru
gerekletirildiinden, detayl olarak incelendiinden (drt gz
prensibi) ve geni kapsaml bir belgelendirmenin versiyon
durumu ve deiiklik durumu hakknda bilgiler verdiinden emin
olmak iin, normda verilen eitli yardmlar gz nnde
Asgari Talep
3
d
Toplam Deer 65
bulundurulacaktr.
Gvenlik ile ilgili konularn doru gerekletirilmesi ilemi,
ynetimin grevidir ve uygun bir kalite ynetimini de kapsar.
3 - 55
Riskin Azaltlmas
Alt Sistemin PL Deerinin Belirlenmesi

Aadaki resim, MTTFd deeri (kanal bana), DC ve kategori arasndaki balanty gsterir.
104
a
b
3 106
c
106
PFHd-ekli
Performans Seviyesi (PL)
105
d
107
e
3
d
108

Kategori
MTTFd
Dk
Orta
Yok
Yok
Dk
Orta
Dk
Orta
Yksek
Yksek
Performans seviyesi d rnein iki kanall bir kontrol sistemi

(Kategori 3) ile gerekletirilebilir. Bu ya tm hatalar
belirlendiinde (DC = orta) iyi bir yap paras kalitesi (MTTFd =
orta) ile elde edilebilir ya da birok hata belirlendiinde (DC =
dk) ok iyi bir yap paras kalitesi (MTTFd = yksek) ile elde
edilebilir.
3 - 56
Yok
Dk
Orta
Yksek
Bu ilemin arkasnda kullancnn fark etmedii karmak bir

matematik modeli yatar.
Pragmatik yaklam salamak iin, Kategori, MTTFd ve DC parametreleri nceden belirlenmitir.
Riskin Azaltlmas
rnek: Aktuatr Alt Sisteminin PL Deerinin Belirlenmesi

1) Aktuatr Alt Sisteminin Tanm
Aktuatr alt sistemi, geri beslemeli iki kontaktrden oluur.
Kontaktrn pozitif ynl kontaklarndan dolay gvenlik teknolojisi asndan arza yaptn anlamak mmkndr.
Mantk nitesi UE410, Aktuatr alt sistemine dahil deildir,
ama tehis amal kullanlr.
Giri
I1
sinyali
3) Kanal Bana MTTFdnin Belirlenmesi

Kontaktrler, kaynak balantl paralar olduklarndan, B10d
deeri ve tahmini anahtarlama frekans (nop) yardmyla MTTFd
tespit edilir. Aadaki forml geerli olacaktr:
Anahtarlama frekansnn says, alma saatleri/gn [hop],
alma gnleri/yl [dop] ve saat bana anahtarlama
frekansndan. [C] oluur:
reticiye gre ikincil koullar:
CB10d = 2600 000
CC
= 1/h (Kabul)
= 220 d/a
Cdop
Chop
= 16 h/d
Bu ikincil koullar altnda kanal bana yksek diye yorumlanan MTTFd = 7386 yl ortaya kmaktadr.
4) DC Deerinin Belirlenmesi
Pozitif ynl kontaklardan dolay EN ISO 13 849-1 altnda verilen tedbir tablosundan yksek bir DC (%99) hesaplanabilir.
O1
apraz
k sinyali
Giri
I2
zleme
L1
karlatrma
2) Kategorinin Belirlenmesi
Tek hatalk gvenlikten (hata tespitli) dolay Kategori 3 veya
4e uygundur.
Not: Kategori DC deeri belirlendikten sonra kesin olarak tespit
edilir.
zleme
L2
sinyali
O2
k sinyali
3
d
B 10d
MTTFd = ----------------------------------0, 1 n op
B 10d
MTTFd = ---------------------------------------------------------------------0, 1 d op h op C
MTTFd
Aralk
Dk
3 Yl MTTFd < 10 Yl
Orta
10 Yl MTTFd < 30 Yl
Yksek
30 Yl MTTFd <100 Yl
DC
Aralk
Yok
DC < 60 %
Dk
60 % DC < 90 %
Orta
90 % DC < 99 %
Yksek
99 % DC
3 - 57
Riskin Azaltlmas
rnek: Aktuatr Alt Sisteminin PL Deerinin Belirlenmesi

5) Ortak Sebep Hatasnn (CCF) nlenmesi iin Alnacak
Tedbirlerin Deerlendirilmesi
ok kanall sistemlerde ortak sebep etkisinin nlenmesi iin
tedbirler alnmtr. Tedbirlerin deerlendirmesi 75 puana
ulamaktadr. Bylece asgari talep yerine getirilmitir.
htiya
Deer
Ayrma
15
Deiim
20
Tasarm, uygulama, deneyim
20
Analiz, deerlendirme
Yetenek/eitim
evresel etkiler
35
Minimum
ihtiya
Toplam
ekil
75 65
75
104
DC
Kategori
a
105
b
c
106
PFHd-ekli
7) Sonu
Alt sistemin PL deerinin belirlenmesine dair resimden
(- 356) alt sistemin PL deeri belirlenebilir. Bu durumda PL
e deerine ulalr.
Bu alt sistem iin ortaya kan 2,47 108 PFHd deeri EN
ISO 13 849-1 altndaki detayl tablodan alnabilir. Yksek DC
deerinden dolay iki kanall yapnn Kategori 4 koullarn
yerine getirdii anlalmaktadr..
Performance Seviyesi (PL)
3
d
6) lem Tedbirlerinin Deerlendirilmesi

Ayrca hata nleme ve hata hakimiyetinin sistematik alar da
gz nne alnacaktr. rnein:
CTasarm kurallar (rnein artname bilgileri, kodlama
ynetmelikleri)
d
107
e
Yok
B
Yok
1
Dk
2
Orta
2
Dk
3
Orta
3
Yksek
4
108
- Alt sistem iin ortaya kan veriler ile gvenlik fonksiyonunun tamam iin ulalan performans seviyesi (PL) belirlenebilir (bkz.
EN ISO 13 849-1 uyarnca ulalan performans seviyesinin belirlenmesi, sayfa 3-51).
3 - 58
Riskin Azaltlmas
Alternatif: EN 62 061 Uyarnca Ulalan Gvenlik Btnl Seviyesinin (SIL) Belirlenmesi

Ulalan gvenlik btnl seviyesi (SIL), aadaki kriterlere
dayanarak belirlenir:
CDonanmn gvenlik btnl
cYapsal snrlamalar (SILCL)
cTehlike arz eden donanm hatalarnn olasl (PFHd)
CSistematik gvenlik btnlne dair koullar

cHatalarn nlenmesi
cSistematik hatalara hakim olma
Bu esnada EN ISO 13 849-1e benzer ekilde gvenlik
fonksiyonu nce fonksiyon bloklarna ayrlr ve daha sonra alt
sistemlere aktarlr.
Donanmn Gvenlik Btnl

Gvenlik fonksiyonunun tamam deerlendirilirken, donanmn
gvenlik btnl aadaki hususlarla belirlenir
CBir alt sistemin en kk SILCL deeri, toplam sistemin azami
olarak eriilebilen SIL deerini snrlayacaktr.
CTek PFHd deerlerinin toplamndan oluan toplam kontrol
sisteminin PFHd deeri, sayfa 3-51de levsel Gvenliin
Dorulanmas altnda verilen deerleri amamaldr.
Sistematik donanm hatalarn nlemek iin alnan tedbirlere

dierlerinin yan sra aadakiler dahildir:
Clevsel gvenlik planna uygun taslak
CKablolar, teller ve dier balantlar dahil olmak zere, alt
sistemlerin doru seimi, kombinasyonu, dzeni, birleimi ve
kurulumu
Cretici artnamesi dahilinde kullanm
Creticinin kullanm talimatlarna riayet, rnein katalog verileri,
kurulum talimatlar ve kendini kantlam konstrksiyon
uygulamalarnn kullanm
CEN 60 204-1 uyarnca elektrik donanmlarna dair koullarn
gz nne alnmas
Bunun dnda sistematik hatalar zerindeki hakimiyet gz
nnde bulundurulacaktr, rnein
CGvenli bir durum yaratmak iin enerji kapatma ileminin
kullanlmas
CAktarm hatalar, tekralar, kayp, ekleme, yanl sra, sahtecilik,
gecikme, vs. dahil olmak zere, hatalar ve ilgili veri iletiim
ileminden kaynaklanan baka etkiler zerinde hakimiyet
kurmak iin alnacak tedbirler.
rnek
Yukardaki resimde tm alt sistemler SILCL3 deerini yerine
getirmektedir. PFHd deerlerinin toplam, 1 107
altndadr. Sistematik gvenlik btnlne dair tedbirler
alnmtr. Bu yzden bu gvenlik fonksiyonu, SIL3
koullarna uygundur.
Sistematik Gvenlik Btnl
eitli alt sistemler bir kontrol sisteminde bir araya
getirildiinde, sistematik gvenlik btnl iin ek tedbirlerin
alnmas gerekir.
3 - 59
Alternative: Bestimmung des

erreichten Sicherheits-Integrittslevels (SIL) gem
EN 62 061
3
d
Riskin Azaltlmas
EN 62 061 Uyarnca Ksmi Sistemin Gvenlik Seviyesinin Belirlenmesi

Ermitteln des
Sicherheitsniveaus eines
Teilsystems gem EN 62 061
EN 62 061 altnda da tek paralarn birletirilmesinden oluan

alt sistemlerin gvenlik seviyesinin belirlenmesi mmkndr.
3
d
HFT
PFHd
DC/SFF
CCF
Prfen
Yap
Gvenilirlik
Hatann Tehisi
Direnme Kabiliyeti
lem
SIL
Gvenlik Doruluk Seviyesi
Tehlike arz eden tesadfi donanm hata olasl (PFHd)

Yapsal snrlamalarn yan sra her alt sistem iin ayrca tehlike
arz eden tesadfi donanm arzalar olasl gz nnde
bulundurulacaktr. Bir matematik modeli sayesinde her alt
sistem iin PFHd deerinin belirlenmesi iin bir forml
mevcuttur ve bu esnada aadaki parametreler hesaba dahil
edilir:
CTehis Edebilme Derecesi
CKullanm Sresi
CTehis Test Aral
CParalarn Hata Oran (D)
COrtak Sebeplerden dolay Kesintiler (Common-Cause-Faktr
)
HFT = 1
DC1 ve DC2 diagnostikleri
D1 D2 ( DC 1 + DC 2 ) T D
PFHd = (1 ) ------------------------------------------------------------------------------2
CBir alt sistemin ulat gvenlik btnl seviyesi

(SIL)aadaki parametrelerden oluur:
CDonanm Hatas Tolerans (HFT)
CPFHd Deeri
CGvenli Kesintiler Pay (SFF)
COrtak Sebeplerden Dolay Kesintiler (CCF)
CGvenlik ile ilgili yazlm
CSistematik Kesintiler
Donanm Hatas Tolerans (HFT)
EN 62 061 normunda alt sistem tiplerinin yaps ve donanm
hatas tolerans (HFT) belirlenir.
HFT 0, donanmdaki tek bir hata ile koruma etkisinin kaldrlm
olabilecei anlamna gelir (tek kanall sistemler).
HFT 1, donanmdaki tek bir hataya ramen koruma etkisi
muhafaza edildii anlamna gelir (iki kanall sistemler).
D1 D2 ( 2 DC 1 DC 2 ) T P
+ -------------------------------------------------------------------------------------2
D1 + D2
+ -------------------------
2
D1 + D2
PFHd -----------------------2
Gvenli Kesintiler Pay (DC/SFF)
DC = 50 %
SFF = 75 %
DD
DU
Alt sistem Eleman 1:

D1, DC1
Ortak hata sebebi
Tehis
Gvenli kesintiler pay SFF (safe failure fraction), tehis

edebilme dercesi DC (DD/DU) ve gvenli hatalarn payndan
(S) oluur.

D2, DC2
3 - 60
S + DD
S + D
SFF = -------------------------------------------
Riskin Azaltlmas
Ortak Sebeplerden Dolay Kesinti (CCF) Diren

EN 62 061 de ortak sebeplerden dolay kesintilere kar diren
ile ilgili bir dizi deerlendirmeler istemektedir. Pozitif
gerekletirmelerin saysna bal olarak bir Common- CauseFaktr () ortaya kmaktadr.
Koul
Azami Deer
Ayrma
Sinyal devrelerinin ayrlmas, ayr

deme, izolasyon, hava yollar,
vs.
15
eitlilik
eitli teknolojiler, paralar, etki

trleri, tasarm
20
Tasarm,
Uygulama,
Tecrbe
Ar yklenme, ar voltaj, ar
basn, vs. gibi hususlara kar
koruma (kullanlan teknolojiye
gre)
15
Yllarca kendini kantlam

paralarn ve ilemlerin
kullanlmas
Analiz,
Deerlendirme
Ortak sebepleri olan hatalar

nlemek iin hata analizinin
kullanlmas
Yetkinlik /
Eitim
CCF sebeplerini ve sonularn

anlamak ve nlemek iin
tasarmclarn eitilmesi
Sistemin EMC etkisine dair test

edilmesi
25
Sistemin s, darbe, titreim, vs.

etkisine dair test edilmesi
10
evre Etkileri
Deer
CCF-Faktr ()
< 35
10 %
35 den < 65
5%
65 den < 85
2%
85
1%
lem
EN 62 061 normunun programlanabilir elektrikli sistemler
zerinde younlamasndan dolay daha nce tarif edilen
konularn (V modeli, kalite ynetimi, vs.) yan sra gvenlie
ynelik sistemlerin yazlmlarnn gelitirilmesi srasnda doru
kullanlmasna dair detayl aklamalar ve talepler bulunabilir.
Sonu Alt Sistem iin SIL Deerinin Belirlenmesi
Her alt sistem iin ncelikle donanmn gvenlik btnl ayr
olarak belirlenir:
Alt sistemler - rnein gvenlik k perdelerinde olduu gibi zaten gelitirilmi sistemler ise retici, teknik artname
erevesinde ilgili verileri de teslim edecektir. Byle bir ksmi
sistem genelde SILCL, PFHd ve kullanm sresi ile yeterince tarif
edilmi olur,
rnein koruyucu kaplarda kilit tertibatlar veya kontaktrler gibi
alt sistem paralarndan oluan alt sistemler iin gvenlik
btnl tespit edilecektir.
SIL Tepki Snr (SILCL: SIL claim limit)
Donanm hatas tolerans (mimari) belirlendikten sonra, ksmi
sistem iin ulalabilir azami SIL (SIL-tepki snr) belirlenebilir.
Gvenli hata
blm
(SFF)
3
d
Donanm hata tolerans

0
< 60 %
SIL1
60 bis < 90 %
SIL1
SIL2
90 bis < 99 %
SIL2
SIL3
99 %
SIL3
SIL3
HFT 1e sahip iki kanall bir sistem, %90 orannda bir SFF ile
SILCL3 seviyesini kendisine isteyebilir.
3 - 61
Riskin Azaltlmas
rnek: Aktuatr Alt Sisteminin SILCL ve PFHd Deerlerinin Belirlenmesi

1) Aktuatr Alt Sisteminin Tanm
Aktuatr alt sistemi, geri beslemeli iki kontaktrden oluur.
Mevcut zorunlu devre ac kontaklarndan dolay devre
aclarn gvenlik teknolojisi asndan arzasn tespit etmek
mmkndr.
Mantk nitesi UE410, Aktuatr alt sisteme ait deildir, ama
tehis amal kullanlr.
2) Donanm Hatas Toleransnn Belirlenmesi

Tek hatalk gvenlikten dolay (hata tespitli) HFT = 1 orannda
bir donanm hatas tolerans meydana gelmektedir.

D1, DC1
Ortak hata sebebi
Diagnostikler

D2, DC2
3
d
3) PFHd Deerinin Belirlenmesi

a) D ile
Kontaktrler anabilir paralar olduundan, B10D deeri ve
tahmini anahtarlama frekans araclyla saat bana
anahtarlama frekans [C] tespit edilecektir.
retici uyarnca ikincil koullar:
CB10d = 2600 000
CC
= 1/h (Kabul)
kincil koullar altnda
D = 3,8 108 1---h-.
b) CCF Faktr ()
ok kanall sistemlerde ortak sebep etkisinin (CCF) nlenmesi
iin tedbirlerin alnmas gerekir.Etki, EN 62 061 altnda verilen
bilgiler uyarnca tedbirler yardmyla tespit edilir. rnekte
faktr %5 tir (bkz. aada: 5- Ortak Sebep Hatasnn
nlemesi iin Tedbirlerin Deerlendirilmesi )
PFHd 1,9 109.
4) DC zerinden SFF Tespiti
Pozitif ynl kontaklardan dolay yksek bir DC (%99)
meydana gelmektedir, yani D tehlikeli hatalarn %70sinin
%99u koruma iin fark edilmektedir. Buna gre ise
SFF = 30 % + 69,5 % = 99,3 %.
5) Ortak Sebep Hatasnn nlenmesi iin Tedbirlerin
Deerlendirilmesi
ok kanall sistemlerde Ortak Sebep Etkisini nlemek iin
tedbirlerin alnmas gerekir, Tedbirlerin EN 62 061 uyarnca
deerlendirmesi, bu rnekte %5 CCF Faktor () ile
sonulanmaktadr.
3 - 62
0, 1 C
D = ------------------B 10d
Deer
< 35
35 den < 65
65 den < 85
85
CCF-Faktr ()
10 %
5%
2%
1%
PFHd (D1 + D2)

D
C
0,05 0,1 --------------B 10d
PFHd 1,9 109
DC = 99 %
SFF = 99,3%
DD
DU
Deer
< 35
35 den < 65
65 den < 85
85
CCF-Faktr ()
10 %
5%
2%
1%
Riskin Azaltlmas
rnek: Aktuatr Alt Sisteminin SILCL ve PFHd Deerlerinin Belirlenmesi

6) lem Tedbirlerinin Deerlendirilmesi
Ayrca hata nleme ve hata hakimiyetinin sistematik alar da
gz nne alnacaktr. rnein:
CTasarm kurallar (rnein artname bilgileri, kodlama
ynetmelikleri
Sonu
Son admda yapsal snrlamalar gz nne alnacaktr. Mevcut
fazlalktan (donanm hatas tolerans HFT 1) ve 99 SFF > % 99
deerinden dolay bu ksmi sistem iin SIL Tepki Snr iin (SIL
claim limit) SILCL3 meydana gelmektedir.
Gvenli hata blm

(SFF)
< 60 %
60 den < 90 %
90 den < 99 %
99 %
Donanm hata tolerans

0
1
SIL1
SIL1
SIL2
SIL2
SIL3
SIL3
SIL3
PFHd 1,9 109
3
d
Alt sistem iin ortaya kan SILCL verileri ve PFHd deeri ile gvenlik fonksiyonunun tamam iin ulalan SIL yukarda tarif
edildii gibi belirlenebilir (bkz. Donanmn Gvenlik Btnl, sayfa 3-59).
Yardmc Destek
Tarif edilen dorulama yntemleri, performans seviyesi (PL) ve
gvenlik btnl seviyesi (SIL) bilgi ve tecrbe gerektirir.
SICK, buna uygun hizmetler sunmaktadr (SICK Sizi Nasl
Destekler, sayfa i-1) (uygun bir yazlm aleti sistematik
ileyiinizi destekleyebilir).
Performans seviyesini hesaplamak iin etkili bir yntemi BGIA
tarafndan gelitirilen ve cretsiz hizmete sunulan SISTEMA
yazlm salamaktadr. SICK bunun iin sertifikal gvenlik
paralarndan oluan bir ktphane sunmaktadr.
Bunun dnda seminerlerimiz gnlk almalarnz iin
uygulamaya ynelik Know-how salamaktadr.
Hilfreiche Untersttzung
- SISTEMA ekipman ktphanesi ve eitimler ile ilgili bilgiler iin bkz. http://www.sick-safetyplus.com/.
Zusammenfassung
3 - 63
Riskin Azaltlmas
zet: Gvenlik Fonksiyonunun Dorulanmas

Temel Bilgiler
CPlanlanan gvenlik fonksiyonlarnn gerekli gvenlik seviyesini yerine getirip getirmediklerini dorulayn. Bunun itin mekanik ve
ilevsel gvenlii dorulayn.
Yntemler
CEN ISO 13 849-1 (PL) uyarnca gvenlik seviyesini belirleyin.
cBunun iin Basitletirilmi lemi (PL ile)
cveya Detayl lemi (PFHd deerleri ile) kullanabilirsiniz.
CBir alt sistem (rnein Aktuatr) iin PL veya PFHd deerleri bilinmiyor ise gvenlik seviyesini Yap, Gvenilirlik, Hatann Tehisi,
Direnme Kabiliyeti ve lem verileri ile belirleyebilirsiniz.
CAlternatif olarak EN 62 061 (SIL) uyarnca gvenlik seviyesini belirleyin. Burada da sertifikal olmayan bir ksmi sistemin
gvenlik seviyesi belirlenebilir.
Yardmlar
CTavsiye edilen aletleri kullann ve bize dann.
3
d
3 - 64
Riskin Azaltlmas
Adm 3e: Tm Gvenlik Fonksiyonlarnn

Onaylanmas
Onaylama veya Validasyon zlecek bir

problem ile ilgili bir tezin, bir plann veya
zm yaklamnn test edilmesidir.
Yalnzca artname uyarnca bir zmn
doru gerekletirilmesinin
Balang
deerlendirildii dorulamann aksine

onaylama ileminde sz konusu olan
zmlerin genel olarak gerekli risk
azaltl iin uygun olup olmadna dair
son bir deerlendirme yaplr.
3
e
Validieren aller Sicherheitsfunktionen
Gvenlik fonksiyonlarnn belirlenmesi

- 32
Gerekli gvenlik seviyesinin belirlenmesi

- 37
Bir gvenlik konseptinin hazrlanmas

- 311
Gvenlik cihaznn seimi

- 316
Kontrol sistemine entegrasyonu

- 340
Gvenlik fonksiyonunun dorulanmas

- 349
Tm gvenlik fonksiyonlarnn onaylanmas

- 365
Onaylama ileminin amac, artnameyi ve

gvenlik fonksiyonuna dahil makine paral-
arnn tasarma uygunluklarn test etmektir.
3 - 65
Onaylama ilemi, kumanda fonksiyonunun gvenlie ynelik

paralarnn EN ISO 13 849-2 koullarn, zellikle de belirlenen
gvenlik seviyesi iin geerli koullar yerine getirdiklerini
gstermelidir. Onaylama ilemi ayrca makul olduu srece
kumandalarn gvenlie ynelik paralarnn tasarmda
almam olan kiiler tarafndan yaplmaldr. Onaylama
ileminde formll artnamede hatalar ve bilhassa eksiklikleri
incelemek nemlidir.
Gvenlie ynelik bir kumanda fonksiyonunu tasarlamann en
kritik paras, genelde artnamesidir.
Bunun iin bir rnek verelim: Ham bir yap hcresi, k perdesi
ile emniyete alnacaktr. Gvenlik fonksiyonu bu yzden u
ekilde belirlenecektir:
Ik perdesinin koruma alan kesintiye uradnda, tehlike arz
eden tm hareketler en ksa zamanda durdurulmaldr.
Riskin Azaltlmas
Oysa tasarmc bunun dnda makine tekrer serbest kaldnda,

zellikle de arkasna geilebilen koruma alanlarnda makinenin
tekrar altrlmasn da hesaba katmak zorundadr. Dolaysyla
onaylama ilemi de bu gibi konular aa kartmaldr.
Onaylama ilemi erevesinde genelde birbirini tamamlayan
birden fazla ilem kullanlmaktadr. Bu ilemlere aadakiler de
dahildir:
CKoruma tertibatlarnn yerlerinin ve etkilerinin teknik adan
incelemesi
CSimlasyonlar araclyla beklenen sonularn hata
reaksiyonunun pratik olarak denetlenmesi
CFonksiyon testleri araclyla evre koullarnn incelenmesi:
cIs, nem, darbe, titreim, vs. gibi evresel etkilere kar yeterli
koruma
cElektromanyetik etkilere kar dayankllk
3
e
3 - 66
Riskin Azaltlmas
Kalan Riskler Hakknda Kullanc Bilgisi
Adm 4: Kalan Riskler Hakknda Kullanc Bilgisi

Kullanc bilgileri, baka tedbirlerin yerine
geemez. Gvenli dizayn veya teknik
koruma tedbirleri tam olarak etki
gstermediklerinde, kullanc kalan riskler
hakknda uyarlacaktr ve gerekli neriler
hakknda bilgilendirilecektir.
Bunlara rnein aadakiler dahildir:
Benutzerinformation ber
Restrisiken
Cletim klavuzunda uyarlar

Calma talimatlar, eitim gereksinimleri
veya kullanclarn eitilmesi
CPiktogramlar
Cahsi koruma donanmnn
kullanlmasna dair aklamalar
4-1
zet
Riskin Azaltlmas
Zusammenfassung
2, 3 ve 4 no.lu Admlarn zeti: Risk Azaltma

Temel
Analiz edilen tehlikenin riskini azaltmak iin aamal yntem kullanlr:
1. Makineyi tehlikeyi mmkn olduunca bertaraf edecek
ekilde tasarlayn.
2. Gerekli koruma tedbirlerini tanmlayn, tasarlayn ve
denetleyin.
3. Organizasyon tedbirlerini ve kalan riskler hakknda
bilgileri tanmlayn.

Clevsel gvenlik asndan alternatif olarak iki normdan
yararlanabilirsiniz: EN ISO 13 849-1 (PL) veya EN 62 061
(SIL).
CGvenlik fonksiyonunu tanmlayn ve her biri iin gerekli
gvenlik seviyesini belirleyin.
CGvenlik konseptini tasarlayn. En etkili koruma tertibatlar
ve bunlarn montaj ile kumandaya entegrasyonu hakknda
karar verin.
CKoruma tedbirlerinin etkili bir ekilde gerekletirildiinden
ve gvenlik seviyesine ulaldndan emin olun.
4-2
Makinenin toplam geerlilii
Toplam onaylama
Adm 5: Toplam Onaylama

levsel gvenlik, riski azaltmann yalnzca
bir ksmn temsil ettiinden, toplam
onaylama erevesinde tm tedbirlerin yani yapsal, teknik ve organizasyon
tedbirlerinin - balam iinde
deerlendirilmesi gerekmektedir.
Uygulamada bir tedbir ile bireysel olarak

risk azaltlamayabilir, ama btn olarak
deerlendirildiinde nemli bir sonu elde
edilebilir.
Aadaki sorularn tamam olumlu cevaplandrldnda yeterli bir risk azaltmaya
ulalm saylr:
Toplam
onaylamaGesamtvalidierung
Gesamtvalidierung der
Maschine
CMakinenin tm mr aamalarnda tm
iletim koullar gz nne alnd m?
C aamal yntem kullanld m?
CTehlikeler bertaraf edildi mi ya da tehlike
riski uygulamada mmkn olduunca
azaltld m?
CAlnan tedbirlerin baka tehlikelere yol
amayaca garanti edildi mi?
CKullanclar kalan riskler hakknda
yeterince bilgilendirildi ve uyarld m?
COperatrlerin alma koullarnn alnan
tedbirlerden dolay engellenmedii
garanti edildi mi?
CAlnan koruma tedbirleri birbirlerine
uyumlu mu?
CMakinenin ticari/endstriyel olmayan
alanda kullanlmas hlinde meydana
gelebilecek sonular yeterince gz nne
alnd m?
CAlnan tedbirlerin makinenin amacna
uygun fonksiyonlarn engellemedii
garanti edildi mi?
CRisk uygun bir ekilde azaltld m?
SICK gvenlik uzmanlarnn gvenlik teknolojisine ynelik incelemesi erevesinde

makinenin tamam en nemli tehlikeler asndan incelenmektedir.
5-1
Makinenin toplam geerlilii
5-2
Toplam geerlilik
Makinenin piyasaya srlmesi
Piyasaya srme
Adm 6: Piyasaya Srme
Inverkehrbringen
Inverkehrbringen der Maschine
Makinenin uygunluu gerektiinde bir

denetim makamna da bavurularak
toplam onaylama ilemi erevesinde
belirlendikten sonra, teknik belgelerin de
hazrlanmas ile uygunluk beyan
hazrlanabilir ve makineye CE iareti
taklabilir.
Uygunluk beyan makine ile ilgili tm
Avrupa ynetmeliklerini hesaba katmak
zorundadr. Safexpert (- 14), uygunluk

deerlendirme ileminin tamamnda size
destek olur. Her makine ile birlikte
kullanlaca lkenin resmi dilinde bir
iletim klavuzu verilecektir. Bu iletim
klavuzu ya orijinal iletim klavuzu ya da
orijinal iletim klavuzunun tercmesi
olacaktr. Sonuncu durumda ek olarak
orijinal iletim klavuzu da verilecektir.
6-1
Makinenin piyasaya srlmesi
6-2
Piyasaya srme
Makine kullanan firmalarn sorumluluklar
Makine Kullanan Firmalarn Sorumluluklar

veren, alanlarnn gvenliinden
sorumludur. Makineler ergonomik olmal ve
operatrn ehliyetine gre iletilebilmeli ve
bu esnada gvenli olmak zorundadr.
Makinenin satn alnmas
Verantwortung des Betreibers
Gvenlik teknolojisine ynelik kabuller ve

teslimat srasnda incelemelerin yan sra
makinenin gvenlik teknolojisine ynelik
koullarnn dzenli artnamesine daha
alm srasnda dikkat edilecektir.
Makineler nasl satn alnmaldr?

Bir retimin yapm veya modernizasyonu
ile ilgili baarl bir proje, tedarik ilemi ile
balar.
nemli ilk admlar burada atlr.
CKarmak makine tesislerinde Makine
Ynetmelii uyarnca bir Yapm
Sorumlusu tayin edin.
CAlacanz makinenin yanndaki (ksmi)
makineler ile ne yaplacan batan
akla kavuturun.
CDaha sonraki deiiklikleri daha kolay

yapabilmek iin, hangi ek belgelerin
teslim edileceini (rnein risk
deerlendirmesi, ) szleme ile
belirleyin.
CMakul ise nemli harmonize edilmi EN
normlarn kullanlmasn salayn.
CHarmonize edilmi normlardan
sapmalarda nasl davranlacan
kararlatrn.
Einkauf von Maschinen
Gvenlik Muayeneleri
Tecrbeler, uygulamada makine
gvenliinin yalnzca ksmen mevcut
olduunu gstermektedir. Kimi zaman
koruma tertibatlar rahata alabilmek
iin maniple edilmektedir.
Dier hata kaynaklar koruma
tertibatlarnn yanl yerletirilmesi ve
kumandaya hatal bir ekilde
balanmasdr.
alma maddelerinin ve alan tesislerin
gvenlik teknolojisine ynelik durumu,
89/655/EWG sayl Avrupa Ynetmeliine
(alma Maddeleri Kullanm
Ynetmelii) gre dzenlenmitir ve
geerli ulusal kanunlara gre kontrol
edilecektir. zellikle ynetmeliin 4a
Maddesi, alma maddelerinin test
edilmesini tanmlamaktadr. Teknik kurallar
ve normlar veya belirli talimatlar yerine
getirilirken esas alnabilir. Dolaysyla
alma gvenliinin test edilmesi ve resmi
olarak belirlenmesi, ilgili tesisleri ileten
kiiler tarafndan salanacaktr. Bu esnada
alma maddeleri testinin alma
Maddeleri Kullanm Ynetmeliini
uygulayan ilgili ulusal kanunlara gre
yaplmasna dikkat edecektir.
Ynetmeliin ulusal dzeyde
gerekletirilmesine dair koullar,
aadaki be parametreye uygun olmak
zorundadr:
Sicherheitsinspektionen
1. Test ekli
2. Test Kapsam
3. Test Derinlii
4. Test Sreleri
5. Testi yapacak kiinin yetki derecesi
SICK tarafndan yaplan bir gvenlik
muayenesi ile makinelerinizin gvenlik
durumu hakknda ayrnl bilgi alabilirsiniz.
SICK, DATech tarafndan muayene kurumu

olarak akredite edilmitir.
Akreditasyon ile bamsz bir kurum
tarafndan SICKin akreditasyon
kapsammda belirtilen faaliyetleri yksek
gvenliirlikle ve istenen kalitede
yapabilecek durumda olduu
onaylanmtr.
Sizinle beraber iyiletirme potansiyellerini
akla kavuturuyor ve bunlar
gerekletiriyoruz.
CAlmanya: Gvenlii Kanunu (ArbSchGes), letme Gvenlii Ynetmelii (BetrSichV)

Csvire: Federal Endstri, Zanaat ve Ticarette alma Kanunu (SR 822.11, ArG)
CAvusturya: i Koruma Kanunu (ASchG)
- 89/655/EWG sayl alma Maddeleri Kullanm Ynetmelii iin bkz. http://eurlex.europa.eu/
V-1
alma ekipmanlar direktifi, madde:4a
Makine kullanan firmalarn sorumluluklar
Arbeitsmittelbenutzungsrichtlin
ie, Artikel 4a
alma Ekipmanlar Direktifi, Madde 4a: alma Ekipmanlarnn ncelenmesi
1. veren, gvenlikleri montaj koullarna bal olan alma ekipmanlarnn ye lkelerin hukuk kurallarna ve/veya
uygulamalarna gre yetkili kiiler tarafndan montaj sonrasnda ve ilk iletmeye almadan nce ilk denetime tbi tutulmalarn
ve yeni bir inat sahasna veya yeni bir yere monte edildikten sonra, alma ekipmanlarnn doru monte edildiinden ve
doru altklarndan emin olmak iin, incelenmelerini salayacaktr.
2. veren, tehlikeli durumlar meydana getirebilecek zararlara sebep olan etkilere tbi alma ekipmanlarnn
chukuk kurallarna ve/veya uygulamalarna gre yetkili kiiler tarafndan incelenmelerini ve gerekirse kar testler ile
denetlenmelerini salayacaktr
ve
crnein deiiklikler, kazalar, doal afetler, alma ekipmanlarnn uzun sre kullanlmamas dahil olmak zere, salk ile
gvenlik kurallarna uyulmas ve zararlarn zamannda ortaya kartlp, ortadan kaldrlmas iin, hukuk kurallarna ve/veya
uygulamalarna gre yetkili kiiler tarafndan alma ekipmanlarnn gvenlii zerinde zararl etkilere sahip olabilecek
olaanst olaylar meydana geldiinde, her defasnda olaanst bir incelemeye tbi tutulmalarn salayacaktr.
3. ncelemelerin sonular yazl olarak kaydedilecek ve yetkili makamlarn denetimine ak olacaktr. Uygun bir sre boyunca
muhafaza edileceklerdir. lgili alma ekipmanlar iletmenin dnda kullanld takdirde, son denetimin yerine getirildiine
dair bir belge eklenecektir..
4. ye lkeler bu incelemelerin ayrntlar belirleyeceklerdir.
V-2
SICK Sizi Nasl Destekler
Ek

SICK, aadaki hedefler ile iletmenizde
gvenlik kltrnn gelimesine katkda
bulunmaktadr:
CMevcut makine ve tesis gvenliinin
artrlmas,
CYeni makine ve tesislerin tedarikinde
btnlk iinde bir gvenliin
salanmas.
Hakl olarak ortanzdan ok ey
bekliyorsunuz. Ortanz,
CUzun yllarn tecrbesine sahip olmaldr
CYeniliki fikirler retmelidir
CUluslararas alanda faaliyet gstermelidir
Ek
Erken bir aamada SICK uzmanlarn dahil

ederek,
CGvenlii bir projenin ayrlmaz paras
olarak planlam olursunuz.
CPotansiyel zayf noktalar zamannda
tanmlanacaktr.
CAr ebatlandrmadan kanlacaktr.
CEtkinlik ve rekabet edilebilirlik garanti
edilecektir.
SICK tarafndan sunulan hizmetler, daha
yksek gvenlik ve ekonomik bir katma
deer salar.
Uygunluk ve Konseptler
Aama 1
Aama 2
n Planlama
CRisk deerlendirmesi
cTesisin tehlike potansiyelinin ve risklerinin analizi ve
deerlendirmesi
cGvenlie ynelik tm kumanda paralarnn
deerlendirilmesi ve snflandrlmas
Tasarm ve Yrtme Planlamas

CGvenlik konseptinin gelitirilmesi
cGvenlik fonksiyonlarnn tanmlanmas
cAcil durdurma konsepti
cGvenlik koullar artnamesi
Dorulama
Cnaat baladnda taslak ve tesis planlamasnn
kontrol
CMakinenin ilk kez piyasaya kndan nce gvenlik
teknolojisi asndan incelenmesi
Aama 5
Temel Verilerin Belirlenmesi

CAmaca uygun kullanm
CArayzlerin tanmlanmas
CStandart aratrmas
Aama 3
kaynaklarn beraberce ortadan kaldrm

oluyoruz ve size zamandan ve masraflardan
tasarruf yapmanz salyoruz.
SICK, size aadaki admlarla uygunluk
deerlendirme ileminde elik eder:
Aama 4
Uzmanlarmz size tesisinizin gvenlik

teknolojisi asndan planlanmasnda elik
eder ve projenizi gerekletirmenize
yardmc olurlar. Bylece tehlike
Tamamlayc Uygunluk Deerlendirmesi

CToplam uygunluun belirlenmesi
Konformitt und Konzeption
Bu blmde
Sayfa
- Uygunluk ve
Konseptler
i1
- Seminerler ve
Kullanc Eitimleri
i2
- rn mr Boyunca
Elik Etmek
i3
- lgili Normlar
i5
- Yararl Linkler
i8
- Aklamalar
i10
i-1
Ek
Seminerler ve Kullanc Eitimleri

Seminare und
Anwenderschulungen
Uygulama gvenliini glendirmek

Kullanc eitimlerimiz, rnleri etkili ve kalc olarak planlanan
uygulamaya entegre etmek iin rnlere dayaldr. Cihazn
kullanm iin gerekli aletlere sahip oluyorsunuz. Bunlara analiz
ve tehis imkanlar dahildir.
Bir kullanc eitiminin genel yaps, bir rnn seimi ve
entegrasyonu srasnda meydana gelen eitli aamalar
kapsar:
Uygulamadan Uygulama iin Kullanc Bilgisi

Ne kadar ok tecrbeye sahipseniz, genelde bir uygulamay o
denli daha gvenli kullanabilirsiniz. Tecrbe aktarmak ve
bylece uygulamalar en uygun hle getirmek, SICK
seminerlerinin ve eitimlerinin nemli bir parasdr. Bu yzden
tamam uygulamaya yneliktir.
Bilgide nde Olmay Garanti Etmek
Zamanla hukuki durumlar ve normlar deimektedir. Rleli
geleneksel kablo demeden balayarak, programlanabilir
gvenlik yap talarna, hatta bus teknolojisi ile komple
ebekelere kadar teknolojideki deiimler, bu yeniliklere ayak
uydurmay gerektirir. Gvenlik teknolojisi temelleri ile ilgili
seminer dizimizde aadaki konular hakknda gncel bilgi
aktaryoruz:
CUygun koruma tertibatnn normlara uygun seimi
CKoruma tertibatnn komple kumandaya entegrasyonu
CGeerli ynetmelikler, normlar ve dzenlemeler baznda
koruma tedbirlerinin doru deerlendirilmesi
CSeim
cGvenlik
crn zellikleri ve uygulama imkanlar
CEntegrasyon
cUygulamaya dahil etme (montaj) ve kablolarn balanmas
cProgramlama
cletmeye alma
CGvenli iletim
cHata tehisi ve giderilmesi
SICK, talep zerine uygulamalarnza uygun bir kalifikasyon
konsepti hazrlamaktadr. Bu, alma kalitesini en uygun hle
getirmek ve gvenlik teknolojisi hakknda bilgi aktarmn
hzlandran bir tekliftir.
- stek zerine seminerlerimizi ve kullanc eitimlerimizi kendi yerinizde de veriyoruz.
i-2
Ek
SICK Tesisinize rn mr Boyunca Elik Ediyoruz

SICK, sertifikal gvenlik teknolojisine ynelik rnler ve
grevlerinize uygun hle getirilmi hizmetler ile makinenizin
mr boyunca size destek salamaktadr. Planlamadan

iletmeye almaya ve bakm ile modernizasyona kadar.
Begleitung ber den

Produktlebenszyklus
SICK ULUSLARARASI SERVS ZMLER
UYGUNLUK & DZ AYN

C Risk deerlendirme
C Gvenlik konsepti
C Proje ynetimi
C Yazlm dizayn
C Donanm dizayn
C Uygulama
C Devreye alma
C Fonksiyonel gvenlik
deerlendirmesi
C CE-Uygunluk kontrol
C CE-Sertifikas
C Firma ii yry
UPGRADE SERVSLER
C Upgrade kitleri
YAPI
RN DESTE
C Yerinde tamir
C Destek
C Servis malzemeleri
C Yedek para
C rn deiimi
C Tamir
PL ANL AMA
DZ AYN
NA
Btn
makine
yaam
boyunca
gvenlik
SICK INTERNATIONAL SERVICE SOLUTIONS
DEVRE YE
ALMA
RN DESTE
C Devreye alma kontrol
C Helpline destei
DORUL AMA & LM

C Kaza inceleme
C Elektriksel cihaz kontrol
C Dzenli denetim
C Makine gvenlik denetimi
C Duru zaman lm
C Grlt testi
LETME
ETM
DORUL AMA &

LMLER
C Elektriksel ekipman kontrol
C lk denetim
C Makine gvenlii denetimi
C Duru zaman lm
C Grlt lm
C Kullanc eitimleri
C Seminerler
C Web Eitimleri
i-3
Paralar (rnler)
Sertifikal rnlerin kullanm, makine reticilerinin makine
Ynetmelii koullarna ve eitli normlara uygunluu
kantlamalarn kolaylatrmaktadr.
SICK, zm reticisi olarak, makine reticilerine basit tek nl
gvenlik k bariyerinden, gvenlik k perdeleri, gvenlik lazer
tarayclar, kamera bazl gvenlik sensorlar ve gvenlik
alterleri zerinden, modler ve ebekeye uygun gvenlik
kumandalarna ve makinelerin uygunluu iin yazlm
zmlerine kadar geni bir rn yelpazesi sunmaktadr.
Ek
Danmanlk: Bizim Bilgimiz Kullancnn Avantaj

SICK, dnyann en nemli sanayi lkelerinde bal irketlere
veya temsilciliklere sahiptir. Burada teknik yetkililerimizden gerekli uzman danmanl alabilirsiniz. Yetkililerimiz sizleri yalnzca
uzmanlk bilgileri ile desteklemekle kalmayp, piyasa ve ulusal
kanunlar ve normlar hakknda bilgileri ile de desteklemektedirler.
- rn Seimi, sayfa 3-47

- Tm rnleri online http://www.sick.com.tr/ sitesindeki rn arama motorunda bulabilirsiniz.
i-4
lgili Standartlarn Aklamalar
Ek
lgili Standartlar
u anda birok A ve B normlar ve nemli C normlar revizyondadr. Bu, EN normlarnn EN ISO normlarna dntrlmesine
sebep olmaktadr. Yine de genel olarak yllk bir gei sresi ngrlmtr. Dolaysyla u anda revize edilen bir norm ancak
be, hatta alt yl sonra uygulamaya konulabilir.
Norm
Tr
Avrupa Standart EN
Uyumla
trlm
m?
EN ISO 12100-1
(previously EN 292-1)
Bal
ISO 12 1001
Safety of machinery basic concepts, general principles for design
ISO 12 1002
EN ISO 12100-2
(previously EN 292-2)
Uluslararas Norm
ISO/IEC
EN ISO 14121
(previously EN 1050)
ISO 14 121
Risk assessment
EN 349
ISO 13 854
Safety of machinery minimum gaps to avoid crushing of parts of the

human body
EN 574
ISO 13 851
Safety of machinery. Two-hand control devices functional aspects;

Principles for design
EN 953
ISO 14120
Safety of machinery. Guards. General requirements
EN 1037
ISO 14118
Safety of machinery. Prevention of unexpected start-up
EN 1088
ISO 14119
Safety of machinery. Interlocking devices associated with guards. Principles

for design and selection
EN ISO 13849-1
(alternative still EN 954-1)
ISO 13849-1
Safety-related parts of control systems

Part 1: General principles for design
ISO 13849-2
EN ISO 13849-2
Part 2: Validation
EN ISO 13850
(previously EN 418)
ISO 13850
Safety of machinery. Emergency stop. Principles for design
prEN ISO 13855

(at present still EN 999)
ISO 13855
The positioning of protective equipment with respect to the approach

speeds of parts of the human body
EN ISO 13857
(previously EN 294
and EN 811)
ISO 13 857
Safety of machinery safety distances to prevent hazard zones being

reached by the upper and lower limbs
EN 60204-1
IEC 60204-1
Electrical equipment of machines
EN 61496-1
Part 1: General requirements

Safety of machines electro-sensitive protective equipment (ESPE)
CLC/TS 61496-2
IEC 61496-1
Part 1: General requirements and tests
CLC/TS 61496-3
IEC 61496-2
Part 2: Particular requirements for equipment using active opto-electronic

protective devices
IEC 61496-3
Part 3: Particular requirements for Active Opto-electronic Protective

Devices responsive to Diffuse Reflection (AOPDDR)
IEC 61508
Functional safety of electrical/electronic/programmable electronic

safetyrelated systems
IEC/TS 62046
Safety of machinery Application of protective equipment to detect

thepresence of persons
IEC 62061
Functional safety of safety related electrical, electronic and programmable

electronic control systems
EN 61508
CLC/TS 62046
EN 62061
i-5
Norm
Tr
Avrupa Standart EN
Uyumla
trlm
m?
Uluslararas Norm
ISO/IEC
Ek
Bal
EN 4154
Palletisers and depalletisers
EN 692
Mechanical presses
EN 693
Hydraulic presses
EN 13 736
Pneumatic presses
EN 12 622
Safety of machine tools. Hydraulic press brakes

Industrial robots. Safety requirements
EN ISO 10 2181
(previously EN 775)
prEN ISO 10 2182
ISO 10 2181
C Part 1: Robot
ISO 10 2182
Part 2: Robot system and integration

(Note: EN 775 has been withdrawn, but should still be applied to
robotsystems until EN ISO 10218(2 appears.)
EN ISO 1010
ISO 1010
Printing and paper converting machines
EN ISO 11 111
ISO 11 111
Textile machinery
EN 811
C Part 1: Electric lifts
EN 280
Mobile elevating work platforms design calculations stability criteria

construction safety examinations and tests
EN 1570
Safety requirements for lifting tables
EN 1493
Vehicle lifts
EN 1808
Safety requirements on suspended access equipment design,

calculations,stability criteria, construction tests
Safety rules for the construction and installation of lifts
EN 691
Woodworking machines safety and health common requirements

Safety of woodworking machines circular sawing machines
EN 18701
Part 1: Circular saw benches (with and without sliding table) and dimension
saws
EN 18704
Part 4: Multiblade rip-sawing machines with manual loading and/or

unloading
Sicherheit von Holzbearbeitungsmaschinen Frsmaschinen fr einseitige
Bearbeitung mit drehendem Werkzeug
Safety of woodworking machines one side moulding machines with

rotating tool
Part 1: Single spindle vertical moulding machines
Safety of woodworking machines combined woodworking machines
EN 8481
EN 940
Safety of woodworking machines tenoning machines

EN 12181
C Part 1: Single end tenoning machines with sliding table
EN 289
Rubber and plastics machines. Compression and transfer moulding

presses. Safety requirements for the design
EN 201
Rubber and plastics machines. Injection moulding machines. Safety

requirements
EN 422
Rubber and plastics machines. Safety blow moulding machines intended

for the production of hollow articles requirements for the design and construction
Rubber and plastics machines extruders and extrusion lines
EN 11141
C Part 1: Safety requirements for extruders

Rubber and plastics machines reaction moulding machines
EN 16121
i-6
C Part 1: Safety requirements for metering and mixing units
Ek
Norm
Tr
Avrupa Standart EN
EN 528
Uyumla
trlm
m?
m
EN 281
Uluslararas Norm
ISO/IEC
Bal
Rail dependent storage and retrieval equipment safety

Self-propelled industrial trucks with drivers seat; Rules for the design and
layout of pedals
EN 1459
Machine safety variable-reach stackers
EN 1525
Safety of industrial trucks. Driverless trucks and their systems
EN 1526
Safety of industrial trucks additional requirements for automated

functions on trucks
EN 16721
Food processing machinery safety and hygiene requirements basic concepts
EN 972
Tannery machines reciprocating roller machines safety requirements
EN 869
Safety requirements for pressure metal die-casting units
EN 710
Safety requirements for foundry moulding and core-making machinery and

plant and associated equipment
i-7
Yararl Linkler
Ek
Yararl Linkler
Yararl Linkler
nerde bulabilirim?
Ynetmelik metinleri (AB)
Direktiflerle ilgili tm terimleri http://eur-lex.europa.eu/ altnda bulabilirsiniz.
Norm listeleri
ABnin resmi gazetesi

BAuA:
-http://www.baua.de/
VDMA:
-http://www.vdma.org/
Avrupa Komisyonu:
- http://ec.europa.eu/enterprise/policies/european-standards/documents/
Beuth Verlag GmbH:
-http://www.beuth.de/
Norm yaynclar, uluslararas
CEN:
CENELEC:
ISO:
IEC:
-http://www.cen.eu/cenorm/homepage.htm
-http://www.cenelec.org/cenelec/Homepage.htm
-http://www.iso.org/iso/home.htm
-http://www.iec.ch/
Norm yaynclar, Almanca
Deutschland (DIN):
sterreich (ON):
Schweiz (SVN):
-http://www.din.de/
-http://www.as-institute.at/
-http://www.snv.ch/
Norm Yaynclar, Avrupa
Belgien (NBN):
Bulgarien (BDS):
Dnemark (DS):
Estland (EVS):
Finnland (SFS):
Frankreich (AFNOR):
Griechenland (ELOT):
Grobritannien (BSI):
Irland (NSAI):
Island (IST):
Italien (UNI):
Lettland (LVS):
Litauen (LST):
Luxemburg (SEE):
Malta (MSA):
Niederlande (NEN):
Norwegen (SN):
Polen (PKN):
Portugal (IPQ):
Rumnien (ASRO):
Schweden (SIS):
Slovenien (SIST):
Slowakien (SUTN):
Spanien (AENOR):
Tschechien (CNI):
Ungarn (MSZT):
Zypern (CYS):
-http://www.nbn.be/
-http://www.bds-bg.org/
-http://www.ds.dk/
-http://www.evs.ee/
-http://www.sfs.fi/
-http://www.afnor.org/
-http://www.elot.gr/
-http://www.bsigroup.com/
-http://www.nsai.ie/
-http://www.stadlar.is/
-http://www.uni.com/it/
-http://www.lvs.lv/
-http://www.lsd.lt/
-http://www.see.lu/
-http://www.msa.org.mt/
-http://www2.nen.nl/
-http://www.standard.no/
-http://www.pkn.pl/
-http://www.ipq.pt/
-http://www.asro.ro/
-http://www.sis.se/
-http://www.sist.si/
-http://www.sutn.sk/
-http://www.aenor.es/
-http://www.unmz.cz/urad/unmz
-http://www.mszt.hu/
-http://www.cys.org.cy/
Onayl Kurulu (Almanya)

- http://www.baua.de/prax/geraete/notifiz.htm
Almanya Gvenlii Eyalet Makamlar
(eyalete gre farkl yaplar mevcuttur)
i-8
Baden-Wrttemberg:
Bayern:
Berlin:
Brandenburg:
Bremen:
Hamburg:
Hessen:
Mecklenburg-Vorpommern:
Niedersachsen:
Nordrhein-Westfalen:
Rheinland-Pfalz:
Saarland:
Sachsen:
Sachsen-Anhalt:
Schleswig-Holstein:
Thringen:
-http://www.gewerbeaufsicht.baden-wuerttemberg.de/
-http://www.lgl.bayern.de/arbeitsschutz/index.htm
-http://www.berlin.de/lagetsi/
-http://bb.osha.de/
-http://arbeitsschutz.bremen.de/
-http://www.arbeitsschutz.hamburg.de/
-http://projekte.sozialnetz.de/ca/ud/qgz/
-http://www.lagus.mv-regierung.de/
-http://www.gewerbeaufsicht.niedersachsen.de/
-http://www.arbeitsschutz.nrw.de/bp/index.html
-http://www.masgff.rlp.de/arbeit/arbeitsschutz/
-http://www.lua.saarland.de/
-http://sn.osha.de/
-http://sachsen-anhalt.de/LPSA/index.php?id=1257/
-http://www.schleswig-holstein.de/
-http://th.de.osha.europa.eu/
Yararl Linkler
Ek
nerde bulabilirim?
Avusturya
Arbeitsschutzinspektion sterreich:
CD-ROM ArbeitnehmerInnenschutz expert
-http://www.arbeitsinspektion.gv.at/
-http://www.a-expert.at/
svire
Arbeitsschutzinspektion Schweiz:
-http://www.seco.admin.ch/
Uzman Meslek Birlikleri Listesi (Almanya)
- http://www.hvbg.de/d/bgz/praevaus/index.html
Meslek Birlikleri Adresleri (Almanya)
- http://www.dguv.de/inhalt/BGuUK/bgen/index.html
Kaza Sigortalar
Deutschland: Deutsche gesetzliche Unfallversicherung:

sterreich: Allgemeine Unfallversicherung:
Schweiz: Schweizerische Unfallverhtungsanstalt:
-http://www.dguv.de/
-http://www.auva.at/
-http://www.suva.ch/
i-9
Aklamalar
Ek
Aklamalar
Aklamalar
Ksaltma/Terim
Aklama
: Ausfallrate pro Stunde, Summe von S und D

C S: Rate sicherer Ausflle
C D: Rate Gefahr bringender Ausflle, kann differenziert werden in:
c DD: Rate Gefahr bringender Ausflle, die durch die Diagnosefunktionen erkannt werden
c DU: Rate nicht entdeckter Gefahr bringender Ausflle
Saat Bana Hata Oran
-Faktor
Text aus EN IEC 62 061: Anflligkeit gegenber Ausfllen in Folge gemeinsamer Ursache
- CCF
A
Ansprechzeit einer BWS
Die maximale Zeit zwischen dem Auftreten des Ereignisses, das zum Ansprechen des Sensorteiles fhrt, und dem Erreichen des Aus-Zustandes der Ausgangsschaltelemente (OSSDs).
AOPD
Active opto-electronic protective

device
Text aus CLC/TS 61 4962: Gert, dessen Sensorfunktion durch optoelektronische Sende- und
Empfangselemente erzeugt wird, welche die Unterbrechung von im Gert erzeugten optischen
Strahlungen durch ein im festgelegten Schutzfeld (oder fr eine Lichtschranke: auf der Achse
des Lichtstrahls) befindliches undurchsichtiges Objekt detektieren.
In der DIN EN 692 Mechanische Pressen, EN 693 Hydraulische Pressen und EN 12 622
Hydraulische Abkantpressen wird die Abkrzung AOS als Synonym fr AOPD verwendet.
AOPDDR
Active opto-electronic protective

device responsive to diffuse
reflection
Text aus CLC/TS 61 4963: Gert, dessen Sensorfunktion durch optoelektronische Sende- und
Empfangselemente erzeugt wird, welche die diffuse Reflexion von im Gert erzeugter optischer
Strahlung durch ein in einem durch zwei Dimensionen festgelegten Schutzfeld befindlichen
Objekt detektiert.
Auflsung/Sensordetektionsvermgen
Die Grenze des Sensorparameters, die ein Ansprechen der berhrungslos wirkenden Schutzeinrichtung (BWS) verursacht. Sie wird durch den Hersteller festgelegt.
B
Anzahl von Zyklen, nach der es bei 10 % der Komponenten zu einem Gefahr bringenden Ausfall
gekommen ist (fr pneumatische und elektromechanische Komponenten)
B10d
BWS
Berhrungslos wirkende
Schutzeinrichtung
Text aus EN 61 9461: Anordnung von Gerten und/oder Komponenten, die zusammenarbeiten, um fr einen Zugangsschutz oder eine Anwesenheitserkennung zu sorgen und die mindestens Folgendes beinhaltet:
C Sensorelement
C Steuerungs-/berwachungselemente
C Ausgangsschaltelemente (OSSD)
CCF
Common cause failure
Ausfall infolge gemeinsamer Ursache: Ausflle verschiedener Einheiten aufgrund eines einzelnen Ereignisses, wobei diese Ausflle nicht auf gegenseitiger Ursache beruhen
CENELEC
Comit Europen de Normalisation

Electrotechnique
Europisches Komitee fr elektrotechnische Normung
CLC
Prfix fr Normen, die vom CENELEC angenommen wurden.
D
DC
Diagnostic coverage
dop
Diagnosedeckungsgrad: Ma fr die Wirksamkeit der Diagnose, die bestimmt werden kann als
Verhltnis der Ausfallrate der bemerkten Gefahr bringenden Ausflle zur Ausfallrate der gesamten Gefahr bringenden Ausflle
Mittlere Betriebszeit in Tagen pro Jahr
EDM
External device monitoring
Text aus EN 61 4961: Mittel, mit dem die berhrungslos wirkende Schutzeinrichtung (BWS) den
Status von Steuerungselementen berwacht, die auerhalb der BWS angeordnet sind
EFTA
European free trade association
Europische Freihandelsassoziation, eine von europischen Staaten gegrndete internationale

Organisation
EMC
Electromagnetic compatibility
- EMV
EMV
Elektromagnetische
Vertrglichkeit
Fhigkeit einer elektrischen Einrichtung, in ihrer elektromagnetischen Umgebung zufriedenstellend zu funktionieren und dabei diese Umgebung, zu der auch andere Einrichtungen gehren,
nicht unzulssig zu beeinflussen
ESPE
Electro-sensitive protective
equipment
- BWS
E/E/PES
Electrical, electronic &

programmable electronic safetyrelated systems
Text aus EN 62 061: Elektrische, elektronische & programmierbare sicherheitsgerichtete

Systeme
i - 10
Aklamalar
Ek
Ksaltma/Terim
Aklama
F
FIT
Failure in time
Ausfallrate in 109 Stunden. - = 1 109 1/h
FMEA
Failure mode effects analysis
Fehlermglichkeits- und Einflussanalyse. Verfahren fr die Auswirkungsanalyse (EN 60 812)
Funktionale Sicherheit
Teil der Gesamtsicherheit, bezogen auf die Maschine und das Maschinensteuerungssystem, die
von der korrekten Funktion des SRECS, von den sicherheitsbezogenen Systemen anderer Technologie und von externen Einrichtungen zur Risikominderung abhngt
H
HFT[n]
Hardware fault tolerance
Text aus EN 62 061: Fhigkeit, eine geforderte Funktion beim Vorhandensein von [n] Fehlern
oder Ausfllen weiter auszufhren
hop
Operating hours
Mittlere Betriebszeit in Stunden je Tag
K
Kategorie
Einstufung der sicherheitsbezogenen Teile einer Steuerung bezglich ihres Widerstandes gegen
Fehler und ihres nachfolgenden Verhaltens bei einem Fehler
L
Lambda-Wert
Lichtvorhang
Eine AOPD mit einer Auflsung 116 mm.

(Eine Auflsung 40 mm ist geeignet fr Finger- und Handschutz).
LVL
Limited varability language
Programmiersprache mit eingeschrnktem Sprachumfang. Sprachentypus, die es ermglicht,

vordefinierte, anwendungsspezifische und Bibliotheksfunktionen zu kombinieren, um die Spezifikationen der Sicherheitsanforderungen auszufhren
Mean time to failure
Text aus EN ISO 13 849-1: Erwartungswert der mittleren Zeit bis zum Gefahr bringenden Ausfall
M
MTTFd
Muting
Text aus EN 61 496-1: berbrckungsfunktion. Vorbergehende automatische berbrckung

einer Sicherheitsfunktion bzw. von Sicherheitsfunktionen durch sicherheitsbezogene Teile des
Steuerungssystems
N
NC
Normally closed
ffner
NO
Normally open
Schlieer
nop
Numbers of operation per year
Text aus EN ISO 13 8491: Mittlere Anzahl jhrlicher Bettigungen

s
d op h op 3600 ---h
n op = -------------------------------------------------------------------t cycle
Output signal switching device
Der Teil der berhrungslos wirkenden Schutzeinrichtung (BWS), der mit der Maschinensteuerung verbunden ist und der in den Aus-Zustand bergeht, wenn der Sensorteil whrend des
bestimmungsgemen Betriebes anspricht.
PFHd
Probability of dangerous failure

per hour
Mittlere Wahrscheinlichkeit eines Gefahr bringenden Ausfalls pro Stunde (1/h)
PL
Performance Level
Text aus EN ISO 13 8491: Diskreter Level, der die Fhigkeit von sicherheitsbezogenen Teilen
einer Steuerung spezifiziert, eine Sicherheitsfunktion unter vorhersehbaren Bedingungen auszufhren
O
OSSD
Prfstab
Text aus CLC/TS 61 496-2: Undurchsichtiges, zylinderfrmiges Element, das zur berprfung
des Detektionsvermgens der AOPD verwendet wird
i - 11
Aklamalar
Ksaltma/Terim
Ek
Aklama
S
Schutzfeld
Bereich, in dem der vom Hersteller definierte Prfkrper durch die berhrungslos wirkende
Schutzeinrichtung (BWS) erkannt wird
SFF
Safe failure fraction
Text aus EN 62 061: Anteil sicherer Ausflle an der Gesamtausfallrate eines Teilsystems, der
nicht zu einem Gefahr bringenden Ausfall fhrt
SIL
Safety integrity level
Sicherheits-Integrittslevel. Text aus EN 62 061: Diskrete Stufe (eine von vier mglichen) zur
Spezifizierung der Sicherheitsintegritt der Sicherheitsfunktionen, die dem E/E/PE-sicherheitsbezogenen System zugeordnet werden, wobei der Sicherheits-Integrittslevel 4 die hchste
Stufe und der Sicherheits-Integrittslevel 1 die niedrigste ist.
SILCL
Safety integrity claim limit
Text aus EN 62 061: SIL-Anspruchsgrenze (fr ein Teilsystem): Maximaler SIL, der fr ein SRECSTeilsystem in Bezug auf strukturelle Einschrnkungen und systematische Sicherheitsintegritt
beansprucht werden kann
SRECS
Safety-related electrical control

system
Elektrisches Steuerungssystem einer Maschine, dessen Ausfall zu einer unmittelbaren Erhhung des Risikos bzw. der Risiken fhrt
SRP/CS
Safety-related Parts of control

system
Sicherheitsbezogenes Teil einer Steuerung. Text aus EN ISO 13 8491: Teil einer Steuerung, das
auf sicherheitsbezogene Eingangssignale reagiert und sicherheitsbezogene Ausgangssignale
erzeugt
T
T10d
Begrenzung der Betriebszeit des Bauteils. Mittlere Zeit bis es bei 10 % der Komponenten zu
einem Gefahr bringenden Ausfall gekommen ist.
B 10d
T 10d = ------------------n op
Die ermittelte MTTFd von verschleibehafteten Bauteilen gilt nur fr diese Zeit.
V
Verriegelung
Eine Verriegelungseinrichtung ist eine mechanische, elektrische oder andere Einrichtung, deren
Zweck es ist, den Betrieb eines Maschinenelementes unter bestimmten Bedingungen zu verhindern.
W
Wiederanlaufsperre
Text aus EN 61 4961: Einrichtung zur Verhinderung eines automatischen Wiederanlaufs einer
Maschine nach einem Ansprechen des Sensorelements whrend eines gefhrdenden Teils des
Maschinenbetriebszyklus, nach einer nderung der Betriebsart der Maschine und nach einem
Wechsel der Einrichtung zur Steuerung des Anlaufs der Maschine
i - 12
Notlar
Ek
ahsi Notlar
Notizen
i - 13

SICK Guvenlik Kilavuzu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SICK Guvenlik Kilavuzu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.

book Page 1 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Gvenli Makine Klavuzu

Gvenli Makine in Alt Adm

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 2 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Gvenli Makine in Alt Adm

Gvenli Makine in Alt Adm

In sechs Schritten zur sicheren

Kanunlar, Direktifler, Standartlar

C Risk Deerlendirmesi Sreci

Risk azaltma 3 Aama Yntemi

Teknik Koruma Tedbirleri

Kalan Riskler Hakknda Kullanc

Gvenlik Fonksiyonunu Tasarlamak

Makinenin Piyasaya Srlmesi

Makinenin Komple Onaylanmas

letmenin (Makinenin Kullananlarn)

C SICK sizi nasl destekler

SENSRLER VE iLERi CiHAZLAR KONTROL A.. Endstriyel Gvenlik Sistemleri

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 3 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Gvenli makineler, imalat ve kullanc iin hukuki gvence

ber diesen Leitfaden

Bu klavuz reticilere, operatrlere, tasarmclara ve makine

- Daha ileri standartlara ve yardmlara dair referanslar mavi

SENSRLER VE iLERi CiHAZLAR KONTROL A.. Endstriyel Gvenlik Sistemleri

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 4 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Gvenli Makine in Alt Adm

Sicherheit von Menschen fr

nsanlar iin nsan Gvenlii

Gvenlik Temel bir htiyatr

Gvenlik, insanolunun temel bir ihtiyacdr. ncelemeler, srekli

Gvenlik Ynetimin Grevidir

Bu yzden uzmanlar, srdrebilirliini iyiletirmek iin, iletmede

alanlarn Dahil Edilmesi Kabul Salar

Operatrlerin ve bakm personelinin gvenlik planlamasna dahil

Yalnzca zeki ve alma srecine uyarlanm bir gvenlik

Uzman Bilgisi Gerektirir

Makinelerin gvenlii byk lde direktiflerin ve standartlarn

Tm bu koullar uygulamada doru yorumlamak, geni

SENSRLER VE iLERi CiHAZLAR KONTROL A.. Endstriyel Gvenlik Sistemleri

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 1 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Kanunlar, Direktifler, Standartlar

Avrupa Topluluunun temel fikirlerinden

yasalara dahil edilecektir. Direktifler, temel

Avrupada ticari engellerin kaldrlmas

Sosyal konularda EU lkeleri arasndaki i birlii

Avrupa Birlii Kurallar.

Harmonize edilmi standartlarn

ilerin yerinde Gvenlii ve Sal 89/391/EWG

Mesleki gvenlikte salk kanunlar ve

letmede gvenli makine

- Direktiflere cretsiz olarak eriebilirsiniz, rnein http://eur-lex.europa.eu/

SENSRLER VE iLERi CiHAZLAR KONTROL A.. Endstriyel Gvenlik Sistemleri

_SichereMaschinen2008_LF_D R13_.backup.book Page 2 Thursday, June 9, 2011 4:17 PM

Kanunlar, Direktifler, Standartlar

2006/42/EG sayl Makine Direktifii, makine ve gvenlik

CAvrupa Topluluu Konseyi 1989 ylnda ye lkelerin

29.12.2009 tarihinden itibaren yalnzca Makine Direktifi (2006/42/EG) kullanlacaktr!

Bu yzden ulusal yasalar, Direktifler veya Standartlar araclyla

alma Ekipmanlar Direktifi

verenin grevleri, alma Ekipmanlar Direktifinde

Makine reticisinin Grevleri Nelerdir?

Makineleri Gvenli Tasarlamak