T.C.

MLL ETM BAKANLII

MZK ALETLER YAPIMI

GTAR ALES ST YZEY LEM VE

AYARLARI
215ESB355

Ankara, 2011

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve

retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir.

Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. GTAR ALES ST YZEY LEMLER ....................................................................... 3
1.1. Vernik eitleri ve zellikleri ...................................................................................... 3
1.1.1. Dolgu Vernii ve zelikleri .................................................................................. 4
1.1.2. Son Kat Vernii ve zelikleri ............................................................................... 4
1.2. Klasik Gitarda Kullanlan Vernikler ............................................................................. 4
1.2.1. Gomalak Cilas ...................................................................................................... 5
1.2.3. Polyester Vernik .................................................................................................... 7
1.3. Vernik Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar ................................................................. 9
1.3.1. Vernik Srme Aralar........................................................................................... 9
1.3.2. Vernik Yaplacak Ortam ve Pistole Kullanm .................................................... 13
1.4. Gitarn Sapna ekil Verilip Zmparasnn Yaplmas ................................................ 16
1.5. Tamamnn Sistirelenmesi ve nce Zmparasnn Yaplmas ...................................... 19
1.5.1. Sistireleme ........................................................................................................... 19
1.5.2. Kaba Zmparalama............................................................................................... 20
1.5.3. Nemlendirme ....................................................................................................... 23
1.5.4. nce Zmparalama ................................................................................................ 23
1.6. Gvdeye Gomalak Cilasnn Uygulanmas................................................................. 24
1.7. Klasik ve Akustik Gitarda Vernik Uygulamas .......................................................... 27
1.7.1. Klasik Gitarn Sap Blgesine Vernik Uygulamas .............................................. 27
1.7.2. Akustik Gitarda Vernik Uygulamas ................................................................... 29
1.7.3. Poli-Pastayla Parlatma ....................................................................................... 30
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 32
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 34
RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 36
2. GTAR ALES REGLAJ AYARLARI............................................................................. 36
2.1. Periyodik Bakm Onarm ve Reglaj ............................................................................ 36
2.1.1. Ortopedik Rahatlk............................................................................................... 37
2.1.2. Tel Ykseklii ve Seviye Ayarlar ...................................................................... 37
2.1.3. eitli Tellerin alglar zerindeki Uyumu ve Sonular................................... 38
2.2. Tellerin Taklmas ....................................................................................................... 38
2.3. Eik Ayarlarnn Yaplmas......................................................................................... 39
2.4. Dier Genel Kontrol ve Ayarlarnn Yaplmas .......................................................... 40
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 41
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 43
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 44
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 45

AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODLN ADI
MODLN TANIMI
SRE
N KOUL
YETERLK

MODLN AMACI

ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI

LME VE
DEERLENDRME

215ESB355
Mzik Aletleri Yapm
Mzrapl Bat mzii Enstrmanlar Yapm
Gitar Ailesi st Yzey lem ve Ayarlar
Gitar ailesi st yzey ilem ve ayarlar ile ilgili bilgi ve
becerilerin kazandrld bir renme materyalidir.
40/32
Klasik Gitar Sap ve Eklentileri modln veya Akustik Gitar
Sap ve Eklentileri modln bitirmi olmak
Gitar ailesi st yzey ilem ve ayarlarn yapmak
Genel Ama
Gerekli atlye ortam ve donanmlar salandnda tekniine
uygun olarak gitar ailesi st yzey ilem ve ayarlarn
yapabileceksiniz.
Amalar
1. Gitar ailesi st yzey ilemlerini yapabileceksiniz.
2. Gitar ailesi reglaj ayarlarn yapabileceksiniz.
Ortam: Vernik- cila atlyesi
Donanm: Aa ileri el takmlar, eitli akustik gitar resim
ve grntleri, akustik gitar yapm kataloglar, st yzey ara
ve gereleri
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

ii

GR
GR
Sevgili renci,
st yzey ilemleri ve ayarlar tm mzik aletlerinde yapld gibi gitar ailesinde de
yaplmaktadr. Klasik ve akustik gitar st yzey ilemleri ve ayarlar ierik olarak birbirine
benzemektedir. Farkllk ieren ayar ve teknik konular sras geldiinde ilenecektir.
st yzey ilemi gitar ailesi ve dier tm mzik aletleri iin vazgeilmez bir neme
sahiptir. Bir mzik aletinden beklenen ilk zellik onun iyi bir sese sahip olmasdr. kinci
zellik ise gzel, estetik bir grnme sahip olmasdr. st yzey ilemlerini ve reglaj
ayarlarn en iyi ekilde yapmak gitarnza deer kazandracaktr.
Yaplan uygulamalarda aacn damarlarn ve sesini olumsuz ynde etkilemeyecek
cila kalnlnn ve renk seiminin iyi yaplmas gerekir. Bugne kadar yaplan almalar
sonucu u kanya varlmtr: Amatr enstrmanlarn dndaki yapmlara da organik veya
akrilik cila kullanlmas gerekir.
Bu modl kapsamnda gitar gvdesine gomalak cila ve tekniini, sap formu iin de
sellozik vernik ve tekniini uygulayacaz. Dier bilgiler ise ilerdeki uygulamalarnza k
tutacaktr.

RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
AMA
Bu faaliyet sonunda uygun ortam ve gerekli donanm salandnda tekniine uygun
olarak gitar ailesi st yzey ilemlerini yapabileceksiniz.

ARATIRMA
ARATIRMA

Aacn st yzey ilemlerine hazrlanmas konusunu aratrnz.

Enstrman yapmnda kullanlan st yzey gerelerini aratrnz.

Hazr olarak satlan st yzey gerelerinin zerindeki kullanm klavuzlarn

inceleyiniz.

1. GTAR ALES ST YZEY LEMLER

Btn enstrmanlarda olduu gibi gitar ailesinde de d etkilerden korunup gze ho
grnmesini salamak, estetik deerlerini arttrmak iin st yzey ilemleri uygularz. st
yzey ilemleri iin deiik zelliklerde cila malzemeleri kullanlr. Cila ve uygulama
yntemi seiminde dikkat edilmesi gereken unsur, gitarn ses kalitesinin etkilenip
bozulmamasdr. Enstrman ne kadar iyi yaparsanz yapn eer st yzey ilemlerini doru
ve uygun malzemeyle yapmazsnz istenen ses kalitesini elde edemezsiniz.

Resim 1.2: Akustik gitarda bitmi yzey

1.1. Vernik eitleri ve zellikleri

Gitar ailesinin deiik blgelerinde farkl yaplarda cila kullanlr. Gitar cilas olarak
kullanlabilecek cilalar yle gruplandrabiliriz:

Sellozik vernik
Poliretan vernik
Polyester vernik

Vernikler piyasada boya vernik sat yapan hrdavatlardan satn alnr. 1, 3, 5, 10,
12, 18 kglk teneke kutu ve galonlarda piyasaya sunulur. Satn alnan rnn zerinde
3

genellikle nasl kullanlaca ve hazrlanaca aklamalar yer alr. Vernii bu usul ve

oranlara gre kullanmal, mmknse ayn firmann eritici, inceltici svlar ile inceltilmelidir.
Satn alnan verniin ihtiya kadar ayr bir kapta hazrlanarak kullanlr. htiyatan fazla
vernik hazrlanmamaldr. ift bileenli (ierisinde sertletirici ve hzlandrc katlm
vernik) hazrlanm verniklerin kapta kalan ksm tekrar ana kaba aktarlmaz.

1.1.1. Dolgu Vernii ve zelikleri

Dolgu verniinin uygulanma amac, srld yzeylerdeki aacn gzeneklerini
doldurmasdr. Aacn gzeneklerini doldurarak d etkilere kar (rutubet, nem vb.) aac
korur. Son kat vernie gre biraz daha koyu kvamdadr, rengi bulanktr. Depoda uzun sre
bekleyen dolgu verniklerinde dolgu gereci olan paracklar dibe ker. Bu nedenle temiz bir
ubukla kartrldktan sonra kullanlr.
Dolgu vernii olarak kullanacamz son kat malzemeye gre sellozik veya sentetik
dolgu vernii kullanlr. Bu vernikleri fra ya da pskrtme tabancalaryla kullanabilmek
iin inceltici svlar kullanmak gerekir. Bu incelticilere tiner denir. Kullanacamz tinerin
dolgu malzemesiyle ayn zellikte olmas gerekir.

1.1.2. Son Kat Vernii ve zelikleri

Dolgu vernii ve zmparas yaplan alg aleti artk son kat cila yapmna hazr hle
gelmitir. Son kat cila, yaplmas dnlen cila eidine gre uygulanr ve dolgu verniine
gre kimyasal olarak daha ince taneli molekl ierir.

Resim 1.3: Klasik gitarda bitmi yzey

1.2. Klasik Gitarda Kullanlan Vernikler

Klasik ve akustik gitarda genelde n kapaklara gomalak cila, dier blmlerine ise
baka vernikler kullanlmaktadr. Gitarn kapak ksmna vernik srlmesi sesi olumsuz
etkiler. Ancak olumlu taraflar da vardr. zellikle gomalak cilasnn sese katk yapt
bilinen bir gerektir. Kapakta var ile yok arasnda hafif bir katman yapan bu verniin sesi
toplamas, kapak aacn d etkilere kar korumas ve grnt btnln bozmamas gibi
gitara nemli katklar vardr. yi cila kullanma ve cilay srme teknii, gitarn deerini
artrr. Ayrca gitarn uzun sre sorunsuz kullanlmasn salar.

Vernikleri yle sralayabiliriz:

Gomalak cilas
Sellozik vernik
Polyester vernik

Resim 1.4: Akustik gitar bitmi polyester yzey

Bu verniklerin arasnda gitarn yapsna ya da genel olarak mzik aletlerinin yapsna

en uygun vernik tr gomalak cilasdr. Gomalak cilas doal bir gere olarak verniklerden
ayr deerlendirilir. Fakat yapt etki bakmndan vernikler grubuna girer. Dier verniklere
gre uygulanmas zaman alcdr ve uzmanlk gerektirir.

1.2.1. Gomalak Cilas

Bir tr doal reine olan gomalak ve cila topu yardmyla aa yzeyinde oluturulan
koruyucu parlak katmana gomalak cilas denir. lemde kullanlan sv, cila eriyiidir.
lemin ad cila yapmak veya cilalamaktr. Elle yaplr, zaman alr, zel bilgi ve beceri
gerektirir.
Bitkisel ve hayvansal bir rndr. Hindistanda yaprak bitine benzeyen bir bcein
kard salgdan elde edilir. Gda olarak aacn z suyunu emer. Sindirim srasnda
reineye dnr. Bcek bir sre sonra kendi salgs ve aacn salglad z su iinde
kaybolur, rtlr. Kabuk hlinde sertleir. Kalnl 1 cmye kadar kan kabuk, aacn veya
alnn dibini kaplar. Bu kabuk ham gomalaktr. Bir takm ilemlerden sonra kullanlacak
ekilde satlr. Rengine gre fiyatlanr. Beyaz olan en pahalsdr.

Resim 1.5: Gomalak cila eitleri

Gomalak, aa zerinde dier btn st yzey gerelerinden daha rahat uyum

salayan bir film katman oluturur. Aacn almasna, ekil deitirmesine uyar. atlamaz
ve yzeyden ayrlmaz. Pskrtme sellozik vernikleri retilirken katk gereci olarak
gomalaktan yararlanlr. Bylece sellozik verniin zellii gelitirilir.
Klasik gitarda en ok kullanlan st yzey eidi gomalak ciladr. Beyaz ve sar olmak
zere iki eittir. Aacn cinsine gre kullanacamz gomala seeriz. Koyu renk aalarda
beyaz, ak renk aalarda ise sar gomalak kullanlr. Cam iede hazrlanr. Alkolle ve
mavi ispirto ile eritilip 24 saat bekletildikten sonra kullanma hazr hle getirilir. Bekleme
sresi ne kadar uzun olursa gomalak cila o kadar iyi olur. Bir litre alkole 100 gram gomalak
konarak eritilir.
Hazrlanan gomalak cilas, cila topuyla tatbik edilir. Keten bezin iine bir miktar
pamuk konup top biimine getirilerek hazrlanr. Seyrek dokulu ve emdii cilay tekrar
yzeye verebilecek bir pamuk kullanlmaldr. Cila topu hazrlandktan sonra cilann
tatbikine geilir.

Resim 1.6: Gomalak cila srlmesi

1.2.2. Sellozik Vernik

Sellozik madde, uucu olmayan yani katman yapan gerelerle uucu olan eritici,
inceltici svlardan oluan bir geretir. Yaklak % 25-35lik blm srld yzeyde
katman hline gelir. Katman yapan blm nitroselloz, reineler ve yumuatclardan
oluur. Geri kalan % 65-75lik blm eritici, inceltici svlardr. Enstrmana srlen
vernikten buharlaarak ayrlr. Kuruma olay fizikseldir. Katmann kurumas ve sertlemesi,
kimyasal bir tepkimeye bal deildir. Vernii oluturan gerelerde de kimyasal bir deime
olmaz. Bu yzden kurumu bir sellozik vernik filmi zerine yeni srlen vernik eskisini
etkiler. Filmin zerini yumuatr. st ste srlen vernik katlar arasnda tam kaynama,
btnleme olur. Normal artlarda havada kurur. Trnak sertliinde, esnek bir film katman
yapar. Isya olduka dayankldr. Sellozik vernik filmi, srtnme ile gittike parlar ve
sertleir.
Kullanma amacna gre deiik zellikte sellozik vernikler bulunmaktadr. Btn
tekniklerle yzeye (cila topu, fra, tabanca, rulo vb.) srlebilir. Pskrtme tabancas ile
alrken gerekli basn 2-3 atmosferdir. Tabanca u akl 1,5 1,8 mm olmaldr.
Sellozik vernik ksa srede kurur. 20oC ve % 65 nemli havada, srl kalnlna
gre 20-30 dakikada kurur. Astar ve dolgu vernikler de 20 dakikada kurur. Dolgu veya astar
vernik ad ile piyasada satlan vernikler, mat ve parlak vernikten nce aacn gzeneklerini
doldurmak iin kullanlr. Bylece mat ve parlak vernik svs iin salam, dzgn bir altyap
oluturur. Vernik svsnn aa tarafndan gereksiz emilmesini nler. Sellozik dolgu
verniklerinde kuruma sresi 20oCde 10-15 dakikadr. Zmparalanacak sertlie ulaabilmesi
iin 30-60 dakika kurur. Dolgu verniinin iinde reine olmadndan kolayca zmparalanr
ve dzeltilir. Parlak vernik kullanacaksak katlar aras zmpara yaplrken dolgu vernii
tozlarn temizlemeye gerek yoktur. Atlan verniin tineri, tozlar eritip dolgu katn
kalnlatrr. Eer mat vernik atlrsa tozlarn temizlenmesi gerekir, aksi takdirde yzeyin
dengeli ve dzgn grntsn bozar.

Resim 1.7: Sellozik vernikli gitar

1.2.3. Polyester Vernik

Polyester verniin ham maddesi yapay reinedir. Alkid reine veya polyester reine,
karboksilli asitlerle ok deerli alkollerin kimyasal bileiidir. ki elemanl bir verniktir.
7

Birinci eleman, doymam polyester reinesinin strol iindeki eriyiidir. kinci eleman,
sertletirici ad verilen organik peroksittir. Oluan kaln vernik katman, mekanik ve
kimyasal etkilere kar ok dayanakldr. Polyester verniklere tepkime vernikleri de denir.
Vernik filmlerinin kurumas, kendini meydana getiren elemanlarn kimyasal tepkimelerine
baldr.
Tepkime sresini ksaltmak iin vernie, hzlandrc ad verilen bir eleman da katlr.
Bu hzlandrc tek bana vernikte nemli bir deiiklik yapmaz. Fakat sertletirici konan
vernikteki kimyasal tepkimeyi hzlandr.
Polyester vernik filmlerindeki hatalarn onarlma kolayl, verniin en nemli
stnlklerinden biridir. Verniin yaklak % 94 katman hline gelir. Srld yere
yapma gc ve aaca gre ayarlanabilen esneklii, yapay reine gerelerini aratmayan sert
ve dayankl filmiyle stn zellikler gsteren bir verniktir. Srtnmeye dayankl aa
trlerinin verniklenmesinde olumlu sonu verir. Ancak darbeye ok duyarldr. Kolay krlr.

Resim 1.8: Polyester yzey.8: Polyester yzey

Hazrlama ve uygulamas

Pskrtme ve dkme yntemiyle gitara srlr. En basit uygulama yntemi 1:10

orannda sertletirici (hzlandrc) ile kartrlm polyester verniin gitar yzeyine
srlmesidir. Dikkat edilecek nokta, havann ve aacn kuru ve nemsiz olmasdr. Gerekirse
vernik srlecek yzey nceden stlabilir. 10-30 dakika iinde akkanl azalr. allan
atlyenin scakl (olmas gereken 20oCdir) vernikteki kimyasal tepkimeyi hzlandrr.
kinci yntem, tabanca ile pskrtmedir. Vernik firesi % 30-50 orannda deiir.
Polyester vernik pskrtmede kullanlan tabancann u akl 1,8-2 mm olmaldr.
Pskrtme basnc 1,5-2 atmosfere ayarlanmal ve tabanca gitardan 25-30 cm uzakta
tutulmaldr.
Gitarda polyester vernik, zmparalama yani andrma yntemi ile parlatlr. Vernik
filmi parlatlmak zere dzeltilirken andrlr, inceltilir. Zmpara sertliine 10 saat
kurutulunca ulalr. Kuruyan ve yeterli sertlie ulaan vernik filmindeki gzenek
kntleri ve yzeysel girinti, kntlar zmparalanarak giderilir. Kaba zmparalama 180
8

numara ile yaplr. Zmparalama boy ynnde yaplmaldr. Tamamen dzeltilen yzey, yar
mat bir grn kazanr. Son parlatma, zel polyester pastas ile yaplr. Parlatma srasndaki
silikonlu yalar yzeyi hem parlatr hem de neme kar dayankll artrr.
Akustik bas ve elektrogitarlarn verniklemesi iyi sonular vermektedir. Akustik gitarda
istee gre kk boyas dediimiz renkli boyalar da kullanlr.

1.3. Vernik Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar

1.3.1. Vernik Srme Aralar
Vernik srme ileminde kullanlacak olan ara gerecin zellii ve ie uygunluu ok
nemlidir. Her aletle her vernii srmek mmkn deildir. Bu nedenle iyi sonu
alnmayabilir. Kullanlacak olan aletin svy dengeli datmas ve yzeyde iz yapmamas
nemlidir. Bunun iin kullanlacak olan ara gerecin seiminde kaliteli olmasna ve ie
uygunluuna nem verilmelidir.
Gitar yapmnda kullanlan boya ve vernik srme aralar unlardr:

Fra

Doal snger

Cila topu

Pistole ( boya ve vernik tabancas)

Resim 1.9: Gitarda vernik uygulama ortam ve gitarn konumu

1.3.1.1. Fra
Aa ileri endstrisinde boya ve vernik srme aralarndan en ok kullanlan
fradr. At klndan yaplanlar daha kalitelidir. 1, 1.5, 2, 2.5, 3 ve 4 numara olmak zere
9

eitli ebatlarda olur. Daha geni azl olanlar gitar verniinde arka tablada kullanlr.
Yzeye gre fazla dar ya da geni fra ile almak hatal sonular verir. Frann ularnn
vernii iyi tutmas ve kullandka toparlanmas kaliteli olduunun gstergesidir.

Resim 1.10: Fra eitleri

Profesyonel gitar yapmnda akustik gitarn n kapak hari her tarafna, klasik gitarda
ise sadece sap ksmna fra kullanlr.
1.3.1.2. Doal Snger
En iyi polyester srme gereci doal sngerdir. Bir deniz bitkisi olan snger, kumsuz
ve temiz olursa boya veya vernik svsn bolca alr ve yzeye eit datr. Kaliteli snger,
boya ve vernik svsn iine iyi eker ve damlatmaz. Skldnda bnyesindeki svy kolay
brakr. Srldke erken ypranan ve koparak yzeyde kk paracklar brakan sngerler
hemen deitirilmelidir.
Akustik gitarda polyester ekilirken kullanlr. Klasik gitarda ise sadece sap ksmna
polyester veya dolgu srlrken kullanlr.

Resim 1.11: Snger ile polyester vernik uygulamas

1.3.1.3.Cila Topu
Gomalak cilas, cila topu ile uygulanr. El cilasnn bozuk sonu vermesi ounlukla
cila topunun niteliine baldr.

10

Pratikte cila topunun ii pamuktan hazrlanr fakat birok defa ykanm, temiz, emme
yetenei olan, boya vermeyen, seyrek dokulu, pamuk ve yn dokumalar daha iyi sonu verir.

Resim 1.12: Cila topu

Cila topu avu iine sacak byklkte top eklinde olmaldr. D ksmna yumuak,
seyrek dokulu keten veya pamuklu bir bez sarlr. D bezin ak gzenekli olmasna ve
cilay izebilecek sertlikte olmamasna dikkat etmek gerekir.
1.3.1.4. Pistole ( Boya-Vernik Tabancas)
Vernik ve boya gibi svlar basn ile kk damlacklar hlinde paralayp yzeye
pskrterek yapmasn salayan tabanca biimindeki aletlere, pskrtme tabancas veya
pistole denir. Basit bir pskrtme tabancas u blmlerden oluur:

11

Resim 1.13: Pistolenin ksmlar

Pskrtme zelliine gre tabanca kullanm metotlar eittir. Her sistemde de

tabanca kullanm ayndr fakat boya ya da vernii pskrtme sistemleri birbirinden farkldr.

Haval basn ile pskrtme

Havasz yksek basnla pskrtme
Elektrostatik pskrtme

Genellikle hava basnc ile alanlar yaygn kullanlr. Havasz yksek basnla
pskrtme ve elektrostatik pskrtme tabancalar, hava basnc ile alan tabancaya gre
daha kaliteli yzey oluturur ve daha az fire verir. Belirtilen avantajlarna karn
donanmlarnn pahal oluu ve genellikle seri retim yapan iletmeler iin daha elverili
olmas, yaygn kullanlmasn azaltan en byk etkendir.
12

Resim 1.14: Hava basnl pskrtme tabancas (pistole)

Hava basnc ile alan pistolelerin maliyeti daha ucuz, kullanlrl daha fazladr. El
ile yaplan vernik uygulamalarna ramen ok mkemmel sonu verir. Ancak kullanlacak
sv karmn (eriyik) vizkositesine (akkanlna) dikkat etmek gerekir. Fazla akkan
karmlar yzeyde akma yaparken az akkan (daha kat) karmlar, yzeyde
ptrlenmelere yol aar. Tabanca ile boya, vernik srebilmek iin yeterli el alkanlna
sahip olmak gerekir. Eer pistole ile boya vernik atm, tekniine uygun olarak yaplmazsa
kullanmdaki avantajlar dezavantaja dnr.

1.3.2. Vernik Yaplacak Ortam ve Pistole Kullanm

Vernik atma ileminden iyi bir sonu almak iin ortam artlarnn uygun olmas
gerekir. Uygun olmadnda atlan vernik cila, yzeye tam verimli yapmaz. Ortamda toz,
nem varsa przsz ve sorunsuz yzey elde etmek olduka zordur. Bu uygunluk artlarn
yle sralayabiliriz:

Hava akm olmamaldr.

Toz ve benzeri (parfm) uucu maddelerden arndrlm olmaldr.
Nem oran % 50 olmaldr.
Kapal oda ve havalandrmas olmaldr.
Yeterli kadar k olmal, k kayna alann karsnda olmaldr.
Vernikte var olan tinerin ortamda bulunan baka maddeleri zmesi olasl
gz nnde bulundurularak ortamda az ak madde olmamasna dikkat
edilmelidir.

13

Resim 1.15: Gitar ve dier enstrmanlarda asma teknii

Pistole ile vernik atarken aadaki hususlara dikkat etmek gerekir:

Sv akkanln, hava basncn ve sv inesi akln uygun ve uyumlu

ayarlamak gerekir.

Resim 1.16: Vernik uygulamasnda akma kusuru

Uygulama basnc dolgu ve astar iin 4-5 atmosfer, son kat iin 2-3 atmosfer
olmaldr. Astar ve dolgu vernii kullanmnda 1,8-2,2 mm apnda, son kat uygulamalarnda
1,5-1,7 mm apnda tabanca memesi kullanlmaldr.

Pskrtme konisinin asn ve dairesel eklini ie uygun ayarlamak gerekir.

Tabancann meme ksmnda verniin dairesel, yatk elips ya da dik elips eklinde
atlmasn salayan ayar somunu vardr. Bu ayarlar vernik atlacak yzeylerin yapsna gre
deiiklik gsterir.
14

ekil 1.1: Meme durumuna gre pskrtme

ekil 1.2: Pskrtme konisi as

Pistolenin alma esnasnda i paras yzeyine olan yaknlk mesafesi 25-30

cm olmaldr.

Bundan daha yakn mesafede sv, akma yapar. Gitar yzeyinde dalgalanma hatas
oluur. Daha uzun mesafede ise vernik svsnn gitar yzeyine yapmadan havaya kararak
vernik atlm yzeyi ptr ptr vernik tozu olur.

ekil 1.3: Pskrtme mesafesi

Boya, vernik atm boyunca pistoleyi i paras yzeyine paralel tutmak ve ayn
dorultuda ilerletmek gerekir.
Tetie basld anda yzey zerinde bekleme ya da tutukluk yapmamal, uygun
sevk hzyla hareket edilmelidir.
Boyanacak, verniklenecek cisimlerin nce kenar hatlarndan balanmaldr.
Kenar yzeylerde akma ve birikme olacandan nce kenar ksmlarn sv ile
temas, bu ksmlarda oluabilecek renk farkllamas veya sv akmasn
nleyecektir.
Verniklenecek yzeyin kenar bitim hizalarndan 10-15 cm dar taacak ekilde
tabanca tetiine basl tutulur. Aksi hlde kenar ksmlar eksik kalr. stenirse
sa-sol ynnn yzey bitim noktalarnda her balang ve biti anlarnda tetik
braklarak tekrar baslabilir (kesik kesik pskrtme) ya da ilk balang anndan
son noktaya kadar tetik srekli ekik tutulabilir (devaml pskrtme).
Verniklenecek yzey kol uzanmndan byk ya da tek seferde vernik yaplmas
mmkn deilse alma alan blnerek uygulama yaplmaldr.
Renklendirilmemesi ya da verniklenmemesi gereken yerler, gazete ve kt bant
ile kapatlarak uygulamaya geilmelidir varsa aksesuarlar sklmelidir.
15

Pistole ile tozsuz ortamda allmal, yeterli aydnlatma ve alma alan

olmasna dikkat edilmelidir.

almaya balamadan nce yerler sprlerek slatlmaldr (toz kalkmamas iin).

alma ortamna en iyi rnek oto boyaclarn kullandklar frnn iidir. Bu ortamlar rnek
alnarak enstrman cila atma ortam ayarlanr.

Resim 1.17: Vernik ve boya uygulamas iin rnek bir ortam

Solunum iin maske kullanmal, gerekli gvenlik nlemleri alnmaldr.

Vernik maddeleri ounlukla sala zararl maddeler ierir. nceltmede kullanlan
tinerin olumsuz etkisini azaltmak iin az ve burunu kapatan maskeler kullanlmal, alma
ortam aspiratr ile havalandrlmaldr.

1.4. Gitarn Sapna ekil Verilip Zmparasnn Yaplmas

Gitarlarda perde (fred) akm bittikten sonraki ilem sapn kalnln ve formunu
vermektir. Klasik gitarda birinci perdede sap kalnl 2123 mmdir. Giderek l artar ve
on birinci perdede 2326 mm llere ular. Akustik gitarda sap iin kullanlan mil
mukavemeti artrd iin sap fazla kaln tutulmamaktadr. Akustik gitarda birinci perde 19
21 mm aras, on birinci perde ise 2123 mm arasnda yaplr.

Resim 1.18: Gitarn sap blm (akustik ve klasik)

16

Saptaki form, burgu ksmndan balayarak ses kutusuna doru artan ldedir. Form
verilirken her aama llr. Ayn zamanda sap bee blnerek rnek bir gitardan al ile
kalp karlr. Bu kalplarn aatan modeli yaplr. Yaptmz bu modeller bizim iin birer
sap form mastardr. Bu mastarlar numaralandrlr ve her seferinde sap tesviye edildike bu
mastarlarla lmler yaplr.

Resim 1.19: Sap blgesinin mastarla kontrol ve pastran kolu ile tala kaldrma ilemi

Yukarda grm olduunuz zere sapn arka taraf tala kaldrlarak formuna
getirilmektedir. Sapa form verme ilemi tamamlandktan sonra sapn ses kutusu ile montaj
yaplr. Bu teknii baz klasik gitar yapmclar da kullanmaktadr. Bir dier teknikte ise ses
tablas hazrlanr.
Sap formu verilirken srasyla yaplan ilemler unlardr:

Sapn aa trps ile kaba formunun karlmas

Resim 1.20: Sap formunun oluturulmas ve kontrol

17

Sap formunun sistire ile dzeltilmesi, elle ve mastarla kontrolnn yaplmas

Resim 1.21: Sap formunun sistire ile oluturulmas ve aama aama l kontrol

Kaba zmparasnn yaplmas ve l kontrol

Kaba zmpara ve ince zmpara yaplrken takoz kullanlr. Yzeyin dzgnl elle ve
gnye ile kontrol edilir.

Resim 1.22: Sap formunun kaba zmparasnn yaplmas

18

nce zmparann yaplmas, tutu kolayl ve alma rahatlnn kontrol

alan icrcnn isteine gre sapta form deiiklii yaplr. Yapmc klavyeden sonra
en ok hassas blgenin sap formu olduunu bilir ve istenen dorultuda alma rahatl
salamaya alr.

Resim 1.23: Sap formunun ince zmparasnn yaplmas ve alma -tutu kontrol

1.5. Tamamnn Sistirelenmesi ve nce Zmparasnn Yaplmas

Gitar yzeyine yakndan bakldnda veya elimizi yzey zerinde gezdirdiimizde
yzeyde oluan bozukluklar fark edebiliriz. Yllk halkalar arasndaki oluum farklar ve
makine izleri yzeyde bir dalgalanma yapar. Bu dalgalanmalar dzeltmeden vernik ilemi
uygulanrsa vernik filminin yzeyinde k krlmalar olur. Yzeyde istenen parlaklk
olumaz. Bundan baka vernik natrel olarak (renklendirme yapmadan, aacn doal
renginde) srld yzeyde yzey lekelerini, lif dalgalanmalarn ve makine izlerini daha
belirgin hle getirir yani perdah eksik yaplm bir gitarn yzeyindeki iz ve lekeler
vernikleme esnasnda hemen gze arpar. Kusurlar belirgin hle gelir.
Perdahta ilem sras aadaki gibidir:

Sistireleme (kazma)
Kaba zmparalama (60, 80, 100 numaral zmpara)
Dolgu macunu ile onarma (doal)
Kaba zmparalama (100, 120, 150 numaral zmpara)
Nemlendirme (lifleri kabartma)
nce zmparalama (180, 220, 240, 280, 320 numaral zmpara)

1.5.1. Sistireleme
Perdahn birinci adm ahap yzeyleri bir sistire ile kazyarak kaba bir dzgn yzey
elde etmektir. Sistirelemekteki ama, gitar arkas ve yanlktaki yzeyler arasndaki kot
farkn gidermek, sap ve kapak yzeyindeki lif kabarklklarn eitlemektir.

19

ekil 1.4: Dz ve emeli sistireler

Gitar ses kutusu ve takoz ksmnn ekline gre uygun emeli sistireler kullanlrken
kapak ve sap yzeyinde lama sistireler kullanlr. Kullanlacak olan sistirenin oksitlenmemi
(paslanmam) temiz yzeyli olmasna ve kesici aznn dzgn ve bilenmi (90) olmasna
dikkat edilmelidir.

Resim 1.24: Gitarn sistirelenmesi

Sistireleme ilemi ayn ynde yan yana devam ettirilerek btn yzey gerektii kadar
kaznarak tamamlanr. lem aa lifleri dorultusunda yaplmaldr.
Gitarlarn n ksmnda am (ladin ve sedir) aac kullanlr. am aalar ilkbahar
halkalar yumuak olduundan sistire yaparken uygulanan baskdan dolay ezilir. Kapak
aacnda kullanlan ladin, kknar tr aalar sistire edilirken dikkat edilmeli, fazla bask
uygulanmamaldr. Hatta kapak ksmnn sistire edilmeden kaba zmparalama ile
dzeltilmesi daha uygundur.

1.5.2. Kaba Zmparalama

Aalarn kesimi srasnda oluan yzey bozukluunu aza indirmek iin kuvvet
uygulayarak yaplan tala kaldrma ilemine zmparalama denir. Bu ilemi yaparken
kullanlan bez zerine ta tozu kaplanm malzemelere de zmpara denir.

Resim 1.25: Gitarn kaba zmparalanmas

Zmparalar zerindeki numarasna, biimine (piyasada bulunu ekline) ve tayc

gerecine gre adlandrlr ve piyasada bulunur.
20

Tayc gerecine gre zmparalar:

Kt zmparalar
Bez zmparalar (Tercih edilir.)
Kt-bez karm zmparalar
Sentetik iplikli zmparalar

Piyasada bulunu ekline gre zmparalar:

50 metrelik erit zmparalar

23 x 28 cmlik tabaka zmparalar
Dairesel tabaka zmparalar
Top (rulo) zmparalar
Mop zmparalar
Palet zmparalar
Snger zmparalar
Kee zmparalar
Zmparalar Numaras
Kullanldklar yerler
40
Masif ilerde kaba zmparalamada
60
kullanlr.
80
Kaln
zmpara
100
Kaplamal ilerde kaba zmparalamada
120
kullanlr.
150
180
nce zmparalamada
220
Dolgu vernii zmparasnda
nce
240
zmpara
280
nce zmparalamada
320
nce zmparalamada
400
ok ince
600
Kurumu eski verniklerin sklmesinde
zmpara (su
ve metal yzeylerde slatlarak kullanlr.
800
zmparas)
1200
Tablo 1.1: Zmparalar ve kullanldklar yerler

Kaln zmparalar, kaba zmparalamalarda ve daha bozuk yzeylerde; ince zmparalar,

hassas zmparalamalarda ve daha az bozuk yzeylerde kullanlr. ok ince zmparalar ise
vernikli ve boyal yzeylerin zmparalanmasnda ve metal yzeylerde kullanlr (bk. Tablo
1.1).

21

Resim 1.26: Kaba zmparalama ve zmpara takozu

Kaba zmparalamann amac rende ve sistirenin yapt kanlmaz bozukluklar

gidermektir. Yzeydeki son girinti ve kntlar ancak ince zmpara ile giderilebilir.
Zmparalama aacn elyaf ynne paralel yaplmaldr. Yzeyde biriken tozlar bir fra ile
sk sk temizlenmeli, zmpara yzeyinde biriken tozlarn temizlenmesinde ise en iyi yntem
hava ile itmek veya elektrikli sprge ile ekmektir.

Resim 1.27: Zmparalamada kan tozun sprge ile alnmas

Kaba zmparalama sonucunda gitar yzeyinde grnen atlak, olas kme ve darbe
izlerini yok etmek iin gomalak cilas ve ayn aa tozlarndan elde edilmi olan dolgu
macunu kullanlr. Daha sonra bu blgenin kurumas beklenir. Kuruma ilemi bittiinde
tekrar sistire ve kaba zmpara ilemi yaplr.
deal bir zmpara da aadaki zellikler bulunmaldr:

Aacn sert ve yumuak blgelerini dengeli ve eit lde andrmaldr.

Kesici taneler yzeye dengeli dalmal, tane byklkleri ve zellikleri farkl
olmamaldr.
Aa tozlar, yal reineli birikintilerle zmpara hemen dolmamal, uzun zaman
gzenekli kalabilmelidir.
22

Kolay krlmayacak ekilde esnek olmaldr.

Krelen ular krlp kendiliinden yeni keskin ulara dnmelidir.
Tanecikler dklmemeli, salam yapm olmaldr.

(a) 23 x 28 cmlik tabaka

( b) Disk

(c) Snger

(d) Kee

Resim 1.28: Piyasada bulunan zmpara eitleri

Gitarda ksmlar farkl aalardan yapldndan arka tabla, yanlklar, sap, kapak ve
roza gibi ksmlar zmparalarken tozlarn aa yzeylerinden uzaklatrlmasna zen
gsterilir. Aksi takdirde zmpara tozlar aa zerinde renklenmelere sebep olabilir.

1.5.3. Nemlendirme
kinci kere kaba zmparalamas yaplan gitar perdahnn tam ve eksiksiz yaplmas iin
ince zmparalama yapmadan nce ahap yzeyleri nemlendirilir. Islatma da denen bu
ilemde ama yumuak ilkbahar halkalarnn sistire ve kaba zmparalama esnasnda oluan
baskdan dolay ezilen liflerini tekrar kabartmaktr.

Resim 1.29: Piyasada bulunan zmpara eitleri

Nemlendirme ilemi iin lekesiz, boya vermeyen temiz bir bez kullanlmaldr. Bezin
nem orannn ok dk olmasna dikkat edilmelidir. Islakln ok hafif olmas sadece st
yzeyde uygulanmas ve ok hzl kurumas gerekir.

1.5.4. nce Zmparalama

Nemlendirilerek lifleri kabartlan tekne, sap ve kapak yzeyleri son kez zmparalanr.
Perdah ileminin de son basama olan bu aama ince zmparalamadr. nce
23

zmparalamadaki ama, yzeyde oluan kaln zmpara izlerini ve onun alamad hassas
yzeyleri andrarak temizlemek ve dzeltmektir.
nce zmparalama iin 180, 220, 240, 280, 320 numara zmparalar kullanlabilir. Daha
iyi bir yzey kalitesi elde edebilmek iin 180 veya 220 ile balanlan ince zmparalama
ilemine 240 veya 280, 320 numara zmpara ile devam edilebilir. Zmpara tanecikleri
kldke yzey kalitesi artacaktr.
Yapmcnn tercihine gre yzey hassasiyeti 600 800 numaral zmpara ilemine
kadar zmpara yaplabilir. Genellikle akustik ve elektrogitarlarda bu tarz parlak yzeyler
tercih sebebidir.
nce zmparalama yine kaba zmparalamada belirtilen usullerle ve ayn zmpara
takozuyla yaplr.
Zmparada her yaplan olumlu alma rnn kalitesini ykseltir. Dezavantaj ise
yaplan enstrmann verilen zaman ve emei karlayamamasdr.

Resim 1.30: Piyasada bulunan zmpara eitleri

1.6. Gvdeye Gomalak Cilasnn Uygulanmas

Klasik gitarda en verimli ve doal sesi gomalak cilas verir fakat dier cilalar kadar
dayankl deildir. Bundan dolay gitarn iyi korunmas gerekir.
Gomalak cilas hazrlanrken 1 litre ispirtoya 100 g gomalak konarak eritilir. Tam
erime 2-3 gnde gerekleir. Ancak iyi ve kaliteli cila eriyii iin cila eriyiinin 34 ay
dinlendirilmesi gerekir. spirto olarak saf alkol kullanlmal, saf alkoln bulunmad
durumlarda, piyasada sanayi retiminde kullanlan alkol deeri dk mavi ispirto ile
eritilmelidir. Mavi ispirtoyu beyazlatmak iin ierisine birka damla ozon suyu (amar
suyu) katlr. Bundan baka ispirto ile kartrlm gomalak gne altnda bir sre braklnca
rengi alr.

24

Cilalama ii aamada yaplr. Her aamadaki ama birbirinden farkldr.

Dolgu cilas

Burada ama yzeyi parlatmak deil yzeydeki gzenekleri doldurmak przsz bir
yzey elde etmektir. Dolgu cilas, dier verniklerden nce kullanlan dolgu vernii ilemini
grr. Cilalama ii iin cila topu kullanlr. Cila topu parmak ucu ile deil avu ii ile
kavranarak gomalak eriyiine batrlr ve yzeyde daireler veya sekizler izecek ekilde
yzeye srlr. Zaman zaman cila yaplan yzeye ponza tozu serpilerek gzeneklerin
dolmas salanr. Dolgu cilasndan nce cila topu ya da bir fra ile yzeye elyaf ynnde
ince bir gomalak cilas srmek faydaldr. Gzenekler dolmadan yzeyde parlama oluyorsa
cila eriyiindeki gomalak oran azaltlmaldr yani cila eriyiinin ispirtosu arttrlr.

Resim 1.31: Gomalak uygulamas

Dolgu cilasnda gzenekler dolmadan ya kullanlrsa yzey hemen parlar. Ancak bu

sonu aldatcdr. Ponza tanecikleri birbirlerine ve gzenek ukurlarna yapmaz. Fazla ya
kullanlmsa genleen ya gomalak filminin zerine kar. Ciladan nce yzeye gomalakl
gzenek macunu srlmesi, ponza tozu ile yzey doldurma sresini ksaltr.

rt cilas

Burada ama cila eriyii ile yzeyde rtc bir film katman oluturmaktr. Dolgu
cilas bittikten sonra cilann kurumas beklenir ve yzeyde dolgu tepecikleri, yzey
fazlalklar 180220 numara zmpara ile slak zmparalanr. Yzeyde biriken artklar
temizlenir. Cila topuna bir miktar ispirto alnarak yzeye srlr. Top kuruyuncaya kadar
ileme devam edilirse zmpara izleri giderilmi ve dolgu katman ile rt cilasnn balants
salanm olur. Buraya kadar birinci evrede ya kullanmak sakncaldr. Ancak rt cilasnn
ikinci evresinde topa birka damla ya damlatlr. Cila topunun yzeye yapmamas iin
asitsiz ve reinesiz mineral yalardan faydalanlr. Bu amala sv parafin veya sv vazelin
kullanlr.

25

Resim 1.32: Gomalak cilas uygulamas ve rt cilas

Cila eriyii ile top kuruyuncaya kadar almaya devam edilir. Kuruyan topun alt
beyazlar. Uzun sre kuru cila topuyla almak, ince gomalak filmini izer, kazr ve bozar.
Topa sk sk cila koymak ve hep slak topla ileme devam etmek de hataldr. Bu noktaya
dikkat edilmezse kabarma, yanma veya kelleme ad verilen blgesel bozulmalar meydana
gelir. Bol cila eriyii kullanlarak ksa zamanda oluturulan kaln bir gomalak katman
kalitesizdir nk parlak kalmaz ve dayankl olmaz. Zar hlindeki ince katmanlarn, st ste
yaparak ylmalar sonunda oluan gomalak filmi, saydam, lekesiz ve dayankl olur.
Gitar yzeyindeki; film tabakalar arasnda yapma yzeyi oluturmak ve
oluabilecek przleri almak iin 600 numaral zmpara ile hafif takozla zmpara yaplr.
Daha sonraki katlar iin gomalak srlr ve bitirme cilasna geilir.

Resim 1.33: Gomalak cilas uygulamasnda yzeydeki przlerin alnmas

Bitirme cilas

Burada ama yzeyde oluturulan gomalak filmini parlatmak, sklatrmak ve

parlakln devaml olmasn salamaktr. Bu sonu ancak gzenekleri tamamen dolmu,
zerinde yeteri kalnlkta, sertlemi gomalak filmi bulunan dzgn, przsz ilerde
gerekletirilebilir.
Bitirme cilas, temiz bir cila topu ile inceltilmi cila eriyii kullanlarak yaplr, cila
topunun her tarafnn ayn oranda nemlenmesi salanr. nce iri izgiler hlinde ya ile fazla
bastrlmadan allr. Topun nemi, altndaki gomalak filmi iin sakncal olmayacak kadar
azalnca basn arttrlr. alma hzlandrlr. Nemi azalan yani yzeye gomalak vermeyen
top, altndaki gomalak filmini dzeltir, sklatrr, parlatr ve yzeydeki ya yava yava
alr.
26

Resim 1.34: Gomalak cilas uygulamasnda bitirme cilas

Bitirme cilas sonrasnda yzeyde ya birikmesi varsa cila topunun iine birka damla
ispirto damlatlarak yzeyin ovulmasna devam edilir. spirto yzeydeki ya birikintilerini
alr. Topun yzeyde gcrtl sesler karmas, zerindeki yan tamamen alndn ve
bitirme cilasnn tamamland gsterir. Bitirme cilasndan bir iki gn sonra yzeyde tekrar
ya grlebilir. Beyaz bez, poli ad verilen parlatma svlar ile nemlendirilerek yzeye
srlr. Biraz beklendikten sonra kuru bezle silinerek yzeyde biriken ya alnr ve temiz bir
parlaklk verilmi olur.
Kusursuz bir gomalak cilasnda izler, mavi-yeil parltlar bulunmaz. Parlaklk temiz
ve przszdr. Gzenekler, knt yapmayacak sklkta doludur.

Resim 1.35: st yzey uygulamas bitmi akustik ve klasik gitar

1.7. Klasik ve Akustik Gitarda Vernik Uygulamas

1.7.1. Klasik Gitarn Sap Blgesine Vernik Uygulamas
Klasik gitarda en ok tercih edilen gomalak ciladr. Fakat sap blgesi el ile fazla
temasa getiinden burada cila anmas fazlasyla olur. Bu sebepten dolay dier vernik
eitleri ve uygulama yntemleri kullanlr.

27

Resim 1.36: st yzey ilemi sonucu sapn vernikli grnm

Zmpara ilemi bitmi sap blgesinin dndaki yerlere vernik yapmamas iin kt
bantla buralar bantlanr. Sellozik tiner ile inceltilmi dolgu vernii pistole veya fra ile
srlr. Tam kurumas iin bir gn beklenir.

Resim 1.37: st yzey uygulamas bitmi akustik ve klasik gitar

Kuruma ilemi bitikten sonra yzeydeki przlkler 220 numaral zmpara ile
giderilir. Zmpara ilemi bittikten sonra sap blgesi kuru bir bezle temizlenir. Tozlar
giderildikten sonra son kat cila uygulamasna geilir.

Resim 1.38: Dolgu fazlalklarnn zmparalanmas

28

Son kat cila ve vernik fra, snger veya pistole yardm ile uygulanlr. Gitarn her
tarafna eit gelmesine zen gsterilir. Cila atma ilemi bittiinde gitar uygun bir yere
kurumaya braklr.

Resim 1.39: Sapa vernik srme ve atma ilemi

Gitarn kuruma ilemi bittikten sonra eer cila parlak cila ise su zmparas yaplr.
Ardndan pasta-poli ve parlatma ilemi yaplr. Bu ilemi yaparken aada grld gibi
yumuak bezden oluan poli malzemeleri kullanlr. Burada dikkat edilmesi gereken
ncelikle elle poli ilemi yaplr. El alkanl edinmek iin daha sonraki renme
srecinde makinede alma tercih edilir. El yapm rnlerde makine fazla kullanlmaz.

Resim 1.40: Vernikleme sonras gitarn asma pozisyonu ve cilas bitmi sap formu

1.7.2. Akustik Gitarda Vernik Uygulamas

Akustik gitardaki vernik ve uygulamas yntem olarak balama ailesine uygulanan
ynteme benzemektedir. Klasik gitarn yukarda anlattmz sap blmne kullanlan
yntemler akustik gitarda da kullanlr. Akustik gitar da elik telli olduundan sert karakterli
vernikler tercih edilmektedir ve parlak cila daha canl grndnden daha ok kullanlr.
Son zamanlarda mat cila, balama ve klasik gitarda kullanlmaktadr. Yntem olarak
parlatma uygulamas ayn fakat son parlatma teknii ve kimyasal birleimi biraz farkllk
gstermektedir.
29

Resim 1.41: Akustik gitara zmpara yaplmas ve vernik atlmas

Gitar vernie hazrlama teknii, klasik gitarda olduu gibi ayn safhalardan
gemektedir. Yalnz kullanlan cila vernik, istee gre (mterinin ses karakteri asndan
yumuak ve sert tonlar) sert ve yumuak vernikler olarak kullanlmaktadr. Burada ilk
aamalar renildiinden piyasada daha kolay bulunan sellozik vernik ve cila kullanlabilir.

Resim 1.42: Gitarn vernik uygulamalar sonunda kurumaya brakma pozisyonu ve vernik
atm

1.7.3. Poli-Pastayla Parlatma

Akustik gitarlarda cila atm ilemi bittikten sonra 600 numaral zmpara ile sulu
zmpara yaplr. Ardndan poli-pasta ile parlatma ilemi yaplr. Burada dikkat edilmesi
gereken gitarlar poli makinesinde fazla bastrmadan ve yeterli srede ilemlerle yaplr.
Btn ilemleri bitmi gitar veya gitarlar, tel takm ve ayar iin uygun yerlerde bekletilir.

30

Resim 1.43: st yzey uygulamas bitmi akustik gitar

Poli-pasta ileminin yaplmasndaki ama cilay daha dayankl ve anmaz hle

getirmek, grnmne canllk kazandrmak ve albenisinin olmasn salamaktr.
Poli ileminde kee, yumuak bez ve pamuksu malzemeler kullanlr. Vernik eidine
gre kullanlan bezin ve keenin sertlii deiebilir. Bu tecrbeler zaman iinde yapmcnn
tekniini oluturacaktr. Kullanlan malzemeler aadaki gibidir.

Resim 1.44: Poli-pasta malzemeleri ve uygulamas

31

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Gitar st yzey ilemlerini uygulaynz.

lem Basamaklar

Gitarn sapna ekil veriniz.

Sapn kaba zmparalamasn yapnz.

Gitarn tamamn sistireleyiniz.

Gitarn tamamna ince zmpara yapnz.

Aa liflerini nemlendirerek kabartnz.

Tekrar ince zmpara yapnz.

Gitarn gvdesine gomalak uygulaynz.

neriler
Aa trps ile kabaca formu
oluturana kadar tala kaldrnz.
Bu ilemde i parasn mengeneye
balaynz.
Sapn tesviyesinde takozlu zmpara
kullannz.
Belirli aralklarda lm yapnz.
Kontroll tala kaldrnz. Yanl tala
kaldrmann geri dn zordur. Dikkat
ediniz.
Sap yzeyinin kelerini zmpara ile
yuvarlamamaya dikkat ediniz.
Zmparalamada dikkat edilecek hususlar
tekrar gzden geiriniz.
Gitarn dier yerlerinde srt formu iin
eri, n yz formu iin dz azl sistire
kullannz.
Sistireyi ortasndan bkmeyiniz.
Sistireyi ekerek kullannz.
Gitarn arka ve yanlklarnn formunu
alabilecek esneklikte, fazla yumuak
olmayan kauuk tabanl zmpara takozu
kullannz.
Sistire
izleri
kaybolana
kadar
zmparalamaya devam ediniz.
Yumuak dokulu, boya vermeyen temiz
bir bez kullannz.
Bezi hafife nemlendirerek elyaf
ynnde gezdiriniz.
Kabaran lifleri ince zmpara ile alnz.
Zmparay temizleyerek toz tutmamasna
dikkat ediniz.
Gitarn n ksm farkl aatan
olduundan zmparay deitiriniz.
Taneciinde
demir
bileii
olan
zmparalar kullanmaynz.
Cila
topunu,
yumuak
liflerini
brakmayacak bezden seiniz.
Her
uygulama
aralarnda
iyice
kurumasna zen gsteriniz.
Dolgu, rt ve son cila uygulamasn
titizlikle uygulaynz.
32

 Srasyla dolgu, temizlik, son kat ve son

temizlik ardndan parlatma ilemlerini
Klasik gitarn sap ksmna vernik
titizlikle yapnz.
uygulaynz.
stenilmeyen yerlere vernik gitmemesi
iin gitarn o blgelerini kt bantla
kapatnz.
Balama klasik gitar ve birok
enstrmanda kullanlan dier teknikleri
gzden geiriniz ve uygulaynz.
zel
akustik
gitarlarda
gomalak
Akustik gitarda vernik uygulaynz.
uygulamas yapabilirsiniz.
lem srasn dolgu vernii ardndan
zmparalama ve son kat olarak takip
ediniz.
Makineyi gereinden fazla tutmaynz.
zelikle kelerde dikkatli olunuz.
Poli ve pasta uygulaynz.
Gitar ok keli ve girintili olduundan
el poli makinesini (sabit olmayan el
makinesi)kullannz.

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Deerlendirme ltleri
Gitarn sapna ekil veridiniz mi?
Sapn kaba zmparalamasn yaptnz m?
Gitarn tamamn sistirelediniz mi?
Gitarn tamamna ince zmpara yapmak m?
Aa liflerini nemlendirerek kabartnz m?
Tekrar ince zmpara yaptnz m?
Gitarn gvdesine gomalak uyguladnz m?
Klasik gitarn sap ksmna vernik uyguladnz m?
Akustik gitarda vernik uyguladnz m?
Poli ve pasta uyguladnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.
33

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.

Aada belirtilen perdaha ait ilem basamaklar, aada belirtilen hangi sralamaya
gre yaplmaldr?
1- Sistireleme, 2- nce zmparalama, 3- Kaba zmparalama, 4- Nemlendirme, 5- Kaba
zmparalama, 6- Dolgu macunu ile onarma
A)
1,2,3,4,5,6
B)
6,5,4,3,2,1
C)
1,3,4,2,6,5
D)
1,3,6,5,4,2
E)
2,3,6,5,4,1
2.

Aadakilerden hangisi st yzey ilemlerine hazrln sonularndan biri deildir?

A)
Yzey dzgndr.
B)
Yzeydeki oyuk ve atlaklar doldurulmutur.
C)
Yzey temizdir.
D)
Yzeye gomalak uygulamtr.

3.

Aadakilerden hangisi perdahn aamalarndan biri deildir?

A)
Trpleme
B)
Kaba zmparalama
C)
nce zmparalama
D)
Sistireleme
E)
Nemlendirme

4.

Aadaki zmpara eitlerinden hangisi zmpara takozuna benzedii iin takoz

kullanlmadan direkt kullanlabilir?
A)
Mop zmpara
B)
Snger zmpara
C)
Kee zmpara
D)
Top zmpara
E)
Disk zmpara

5.

Aadaki zmpara numaralarndan hangisi gitar st yzey ilemlerinde sadece

gomalak cilann son katnda przlk gidermek iin kullanlr?
A)
60
B)
120
C)
180
D)
600

34

6.

Aada onarm iin hazrlanm olan dolgu macunlarndan hangisi gitar ailesi mzik
aletlerinde kullanlacak en uygun dolgu macunudur?
A)
Hazr satn alnm dolgu macunu
B)
Tutkal ve ayn aa tozlarndan elde edilmi dolgu macunu
C)
Gomalak cilas ve ayn aa tozlarndan elde edilmi olan dolgu macunu
D)
Sellozik vernikten hazrlanm dolgu macunu
E)
Poliretan vernikten hazrlanm dolgu macunu

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

35

RENME FAALYET2
RENME FAALYET-2
AMA
Bu faaliyet sonunda uygun ortam salandnda tekniine uygun olarak gitar ailesi
reglaj ayarlarn yapabileceksiniz.

ARATIRMA

Gitarlarda kullanlan tellerin eitlerini ve kullanldklar yerleri aratrnz.

Gitarlardaki eik ayarlarnn nasl yapldn aratrnz.

Periyodik bakm nasl ve ne zaman yaplmaldr? Piyasadaki icrclardan

aratrnz.

2. GTAR ALES REGLAJ AYARLARI

2.1. Periyodik Bakm Onarm ve Reglaj
Periyodik bakm ve onarm konusunda, reten ve alan kiilerce eitli yorumlar
vardr. Bu, gitar kullanan kiinin o ii ne kadar sevdii ve ne kadar zverili davrandna
baldr. Bir noktada da yaam tarzyla ilikili bir durumdur. Titiz bir birey enstrmanna
daha iyi bakar. Gitarn temizlik ilemlerini, tel deiimini ve dier ayarlarn zamannda
yapar.

Periyodik bakm
Gitar alma durumuna gre teller en fazla ay kullanlabilir. Tel, zaman iinde
oksitlenir ve nem ve kirden ilk zelliini kaybeder. Dolaysyla istenen tok sesi veremez.

Gitarda onarm
Gitar onarmak tamamen profesyonel bir yapmcnn iidir fakat kullanan birey de
gerekli ayarlar yapabilir. rnein; tel deiimi ve ayar, akustik gitarda sap ayar vb.
stenmeyen teknik arzalarda ise yapm aamasnda geldiimiz yolun tersi izlenir. rnein;
klavyenin iyi yapmamas veya istenen tel ykseklii olmadnda kprnn alaltlmas
gibi.

Resim 2.1:Gitarn klavyesinin deitirilmesi

36


Reglaj
Gitardan dengeli ve gzel bir ses alnabilmesi iin gitar zerinde ayarlamalarn
yaplmas gerekmektedir. Bu ayarlara genel olarak reglaj ayar denir. Yapm tamamlanan
gitar ne kadar kullanma hazr olsa da reglaj ayar gerektirir. Reglaj ayar, yapmc ile
icrcnn ortaklaa yapmasyla olur. Yapmcyla alacak olan kii arasnda ileriki dnemlerde
de zlebilecek bir ayarlama ilemidir. rnein, aada da grld zere akustik gitarda
sap ayar ilemi yaplmaktadr.

Resim 2.2: Akustik gitarda sap ayar

2.1.1. Ortopedik Rahatlk

Yaplan gitarda ortopedik rahatl birok madde ile sralayabiliriz. Bu maddelerin
olumlu olmas durumunda gitarda iyi ses elde edilir ve uzun sre icrc tarafndan alnr
diyebiliriz.
Ortapedik rahatlk salayan maddeler aada belirtilmitir:

Klavyede tel ykseklii

Gvde zerinden telin ykseklii
Klavyenin iyi formda olmas
Sapn formuyla icrcnn elinin yaps
Gitar orta formunun rahatl
Gitar kalnlnn icrcnn fiziksel yapsna uygunluu

2.1.2. Tel Ykseklii ve Seviye Ayarlar

Tel ykseklii gitarda ilk perdeye arpmayacak yaklak st eikte 1 mm ve12. perde
2,7-4 mm arasnda olur. Kprnn gvde ile temas noktasndan tel ykseklii de 9-12 mm
olur fakat icrc ile yapmcnn seimi dhilinde farkl tasarm ve sonular da elde edilir.

37

Resim 2.3: Tel yksekliinin ayarlanmas

Flemenco gitarlarda farkl ses tonu istendiinden 12 perdedeki tel ykseklii klasik
gitarlara gre daha dktr.

2.1.3. eitli Tellerin alglar zerindeki Uyumu ve Sonular

Tel seimi alan bireylerin mzik anlayna ve seimine baldr. Birok eit tel
vardr. Piyasada yumuak, orta sert, sert dokulu teller bulunmaktadr. Bu teller kimyasal
bileimleri paralelinde ses rettiinden tel seimi tamamen tercihle ilgili bir durumdur.

2.2. Tellerin Taklmas

Klasik gitar tel takm

Tel taklmasnda aadaki yntemler takip edilerek tel takm ilemi yaplr. Tel
kprye geirilir ve alt eik zerinden burguluk ksmndan sivrilmeyecek ekilde ince teller
iki kez burgu deliklerinden geirilir. Tel da doru ekerek tutulur ve burgu mekanizmas ile
ileri sarlr. Btn teller takldktan sonra akort ilemi yaplr. lk tel takmndan tahmini 5-8
gn sonra teller istenen akort sesini verir.

Resim 2.4: Klasik gitarda tel takm

38


Akustik gitarda tel takm
Klasik gitardan farkl olarak alt eikte pimler kullanlmaktadr. Burguluk ksm da
olduka farkldr. Bundan dolay tel takm ekli aadaki gibidir. elik tel olduundan
montesi olduka zordur.

Resim 2.5: Akustik gitarda tel takm

2.3. Eik Ayarlarnn Yaplmas

Daha nce hazrlanan kemik eikler yerlerine aadaki srayla yerletirilir ve ayarlar
yaplr. Fazla olan eikler zmparada lsne getirilir.

Resim 2.6: Gitarlarda alt ve st eik ayarlar

39

2.4. Dier Genel Kontrol ve Ayarlarnn Yaplmas

Teller takldktan sonra akort edilir, birka gn getikten sonra tekrar akort edilir ve
sesine baklr. Sorun varsa tekniine uygun olarak giderilir. Tel yksekliinden dolay alma
zorluu zor ise alt eik istenilen seviyeye drlr. Akort cihaz (tuner) ile entenasyon
kontrol yaplr.

Resim 2.7: Genel gitar ayarlar

Tm ayarlar bitmi, alma hazr gitarlar nemden ve olas kazalardan korumak

gerekir. Gitar, aada grld gibi sert kasa dediimiz klflarda veya gitar sehpalarnda
muhafaza edilir.

Resim 2.8: Gitar klf ve gitar sehpas grnm

40

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Eii takarak ayarn yapnz.

lem Basamaklar

Eik ayarlarn yapnz.

Klasik gitarda telleri taknz.

Akustik gitarda telleri taknz.

Genel kontrol ve ayarlar yapnz.

neriler
alma yksekliklerine dikkat ediniz.
alan icrcnn isteklerine ve gitar zerinde
olabilecek llere gre eik ayarlarn
yapmalsnz.
Telleri kuyrukta deiik yntemlerle
takabilirsiniz. En uygun yntemi seiniz.
Telleri takarken eik yksekliini iyi
ayarlaynz. Sesi en iyi verecek ekilde
ayarlaynz.
Telleri burgularn dibine deil ucuna
sarmalsnz.
Telleri balarken gerektiinden uzun
balanmas paralellii bozar.
Tellerin zerinde pozisyon gezintileri
yaparak sapn dzgnln ve eiin
yksekliini kontrol ediniz.
Tellerin saptan yksek olmas icr zorluu
yaratacandan dikkat edilmesi gerekir.
Seslerde dengesizlik varsa tellerin alt ve st
eie tam oturduunu kontrol ediniz.
Reglaj ayarlarn en iyi ekilde yapabilmek
iin gitar bittikten sonra tellerin oturmas iin
5-8 gn bekleyiniz.
Reglaj ayarlar gitardan dengeli ve iyi bir ses
almak iin yaplr.
Gitarlarnz ok iyi koruyunuz.

41

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

1.
2.
3.
4.

Deerlendirme ltleri
Eik ayarlarn yaptnz m?
Klasik gitarda telleri taktnz m?
Akustik gitarda telleri taktnz m?
Genel kontrol ve ayarlar yaptnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

42

LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.
1.

( ) Tellerin taklaca ksma burguluk denir.

2.

( ) Tellerin ykseklii standart ve tek lde olmaldr.

3.

( ) Akustik gitarn tel takm teknii, burguluu, kprs klasik gitardan tamamen
farkldr.

4.

( ) Piyasadaki teller icrcnn tarzna gre eitlilik gsterir.

5.

( ) Klasik gitarda elik tel, akustik de ise plastik teller kullanlr.

6.

( ) Akustik gitarn sap ince olur. Gerilim faza olduundan sapn i ksmnda mil
bulunur. Sapn ne veya arkaya atma durumunda ayar ilemi milden yaplr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

43

MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
Deerlendirme lei
st yzey ilemleri
1.
Gitarn sapna ekil verdiniz mi?
2.
Sapn kaba zmparalamasn yaptnz m?
3.
Gitarn tamamn sistirelediniz mi?
4.
Aa liflerini nemlendirerek kabarttnz m?
5.
Tekrar ince zmpara yaptnz m?
6.
Gitarn gvdesine gomalak uyguladnz m?
7.
Klasik gitarn sap ksmna vernik uyguladnz m?
8.
Akustik gitarda vernik uyguladnz m?
9.
Pasta uygulamas yapp parlattnz m?
Ayarlar
10. Telleri taktnz m?
11. Eik ayarlarn yaptnz m?
12. Genel kontrol ve ayarlar yaptnz m?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

44

CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6

D
D
A
B
D
C

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1
2
3
4
5
6

Doru
Yanl
Doru
Doru
Yanl
Doru

45

KAYNAKA
KAYNAKA

DORU Mehmet, Klasik Gitar Yapm Sanat, stanbul, 2006.

KIRLI brahim, Klasik Gitar Yapm Atlyesi, stanbul, 2007.

46