Land Utilization Types1 PDF

Organizacija Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu
Projekat GCP/BIH/002/ITA
Inventar stanja zemljinih resursa u Bosni i Hercegovini u
poslijeratnom periodu
Uee u razvoju
naina koritenja zemljita
na opinskom nivou u BiH
Tip iskoritavanja zemljita
(LUT)
Riccardo Biancalani
Glavni tehniki savjetnik projekta
sa
Tihomir Predi
Marijo Leko
Esad Bukalo
Melisa Ljua
Decembar, 2004
UVOD ...................................................................................................................................................... 1
CILJ RADA.......................................................................................................................................... 3
METOD RADA.................................................................................................................................... 4
ODREIVANJE LUT-a................................................................................................................... 4
ZAHTJEVI BILJAKA ZA KLIMATSKIM I ZEMLJINIM PARAMETRIMA ........................... 8
KLIMATSKI NIVOI POGODNOSTI ............................................................................................................. 9
ZEMLJINI NIVOI POGODNOSTI .............................................................................................................. 9
TIPOVI ISKORITAVANJA ZEMLJITA ..................................................................................... 15

OZIME ITARICE ........................................................................................................................ 17
JARE ITARICE ........................................................................................................................... 18
KUKURUZ..................................................................................................................................... 19
OZIMA PENICA ......................................................................................................................... 22
OZIMI JEAM .............................................................................................................................. 25
RA ................................................................................................................................................ 28
TRITIKALE ................................................................................................................................... 29
ZOB ................................................................................................................................................ 30
SOJA .............................................................................................................................................. 31
ULJANA REPICA ......................................................................................................................... 34
SUNCOKRET ................................................................................................................................ 36
RANI KROMPIR ........................................................................................................................... 38
KASNI KROMPIR......................................................................................................................... 39
LUCERKA ..................................................................................................................................... 41
TRAVNO - DJETELINSKA SMJESA .......................................................................................... 44
KAMILICA .................................................................................................................................... 46
KOTIAVO VOE ..................................................................................................................... 48
JABUASTO VOE ..................................................................................................................... 49
JABUKA ........................................................................................................................................ 51
KRUKA........................................................................................................................................ 55
BRESKVA ..................................................................................................................................... 59
TRENJA ....................................................................................................................................... 62
VINJA .......................................................................................................................................... 65
LJIVA........................................................................................................................................... 68
MALINA ........................................................................................................................................ 71
KUPINA......................................................................................................................................... 74
JAGODA ........................................................................................................................................ 77
LJENIK ........................................................................................................................................ 80
ORAH............................................................................................................................................. 82
LUK................................................................................................................................................ 84
ENJAK / BIJELI LUK............................................................................................................... 88
PORILUK....................................................................................................................................... 92
KUPUS........................................................................................................................................... 96
CVJETAA / KARFIOL ............................................................................................................. 100
KELJ............................................................................................................................................. 104
PINAT ........................................................................................................................................ 108
BLITVA ....................................................................................................................................... 112
PAROGA ................................................................................................................................... 116
DINJA .......................................................................................................................................... 120
LUBENICA.................................................................................................................................. 124
PATLIDAN................................................................................................................................ 132
RAJICA / PARADAJZ .............................................................................................................. 136
KRASTAVAC.............................................................................................................................. 141
GRAAK...................................................................................................................................... 145
GRAH........................................................................................................................................... 149
MRKVA ....................................................................................................................................... 154
SMOKVA..................................................................................................................................... 159
MARELICA / KAJSIJA............................................................................................................... 165
BADEM........................................................................................................................................ 169
MASLINE .................................................................................................................................... 173
IPAK / NAR ............................................................................................................................... 177
KIVI.............................................................................................................................................. 179
VINOVA LOZA........................................................................................................................... 183
DUHAN........................................................................................................................................ 187
KLASE POGODNOSTI ZEMLJITA I STEPEN OGRANIENJA ........................................... 191

OZIME KULTURE...................................................................................................................... 193
JARE KULTURE ......................................................................................................................... 194
POVRE ...................................................................................................................................... 195
VOE ........................................................................................................................................... 196
KUKURUZ................................................................................................................................... 197
OZIMA PENICA ....................................................................................................................... 198
JEAM......................................................................................................................................... 199
RA .............................................................................................................................................. 200
TRITIKALE ................................................................................................................................. 201
ZOB .............................................................................................................................................. 202
SOJA ............................................................................................................................................ 203
ULJANA REPICA ....................................................................................................................... 204
REPA............................................................................................................................................ 205
SUNCOKRET .............................................................................................................................. 206
KROMPIR.................................................................................................................................... 207
LUCERKA ................................................................................................................................... 208
TRAVNO-DJETELINSKA SMJESA .......................................................................................... 209
KAMILICA .................................................................................................................................. 210
LJEKOVITO BILJE ..................................................................................................................... 211
JABUKA ...................................................................................................................................... 212
KRUKA...................................................................................................................................... 213
BRESKVA ................................................................................................................................... 214
TRENJA ..................................................................................................................................... 215
VINJA ........................................................................................................................................ 216
LJIVA......................................................................................................................................... 217
MALINA ...................................................................................................................................... 218
KUPINA....................................................................................................................................... 219
JAGODA ...................................................................................................................................... 220
LJENIK ...................................................................................................................................... 221
ORAH........................................................................................................................................... 222
LUK.............................................................................................................................................. 223
BIJELI LUK/ENJAK............................................................................................................... 224
PORILUK..................................................................................................................................... 225
KUPUS/KELJ............................................................................................................................... 226
PINAT ........................................................................................................................................ 227
DIVLJE PAROGE ..................................................................................................................... 228
DINJA .......................................................................................................................................... 229
LUBENICA.................................................................................................................................. 230
ZELENA PAPRIKA..................................................................................................................... 231
PATLIDAN................................................................................................................................ 232
PARADAJZ/RAJICA ................................................................................................................ 233
KRASTAVAC.............................................................................................................................. 234
VRTNI GRAAK ........................................................................................................................ 235
GRAH........................................................................................................................................... 236
MRKVA ....................................................................................................................................... 237
SMOKVA..................................................................................................................................... 238
KAJSIJA/MARELICA................................................................................................................. 239
BADEM........................................................................................................................................ 240
MASLINE .................................................................................................................................... 241
IPAK/NAR ................................................................................................................................. 242
KIVI.............................................................................................................................................. 243
KAKI ............................................................................................................................................ 244
VINOVA LOZA........................................................................................................................... 245
DUHAN........................................................................................................................................ 246
RUA ........................................................................................................................................... 247
UVOD
Agroekoloko zoniranje (u daljnjem tekstu AEZ) predstavlja metodologiju pomou
koje se preko odreenih nivoa dolazi do pogodnosti zemljita za poljoprivrednu
proizvodnju. Sistem AEZ se koristi da bi se odredila specifina ogranienja za gajenje
poljoprivrednih kultura u odreenim uslovima klime, zemljita i terena, ali i u
odreenim (pretpostavljenim) uslovima ulaganja i gazdovanja. Krajnji rezultat AEZ,
uzimajui u obzir produktivnost zemljita i socio-ekonomski aspekt proizvodnje je
osnova za planiranje koritenja zemljita odreenog podruja.
ema 1. Pojednostavljen prikaz metodologije AEZ
BAZA
PODATAKA
(zemljite, klima,
reljef...)
AGRONOMSKI
PODACI
TIPOVI
ISKORITAVANJA
ZEMLJITA
ANALIZA
PODATAKA
RAZRADA
TIPOVA
ISKORITAVANJA
ZEMLJITA
BAZA
PODATAKA
ZEMLJINIH
RESURSA
POTENCIJALNI
PRINOS
ZAHTJEVI
BILJKE,
BAZE RESURSA
IV
SOCIOEKONOMSKA,
DEMOGRAFSKA
SITUACIJA
POJEDINANE
POGODNOSTI
POGODNOSTI
ZEMLJITA ZA
VIESTRUKU
PROIZVODNJU
PLAN
KORITENJA
ZEMLJITA
III
II
I. Faza I prikazuje formiranje tzv. tipova iskoritavanja zemljita koji

predstavljaju specifino selektovane sisteme poljoprivredne proizvodnje sa
jasno definisanom vezom izmeu uloenih sredstava u proizvodnju i
mendmenta, kao i izmeu agroekolokih uslova i specifinih karakteristika
gajenih biljaka.
II. Faza II prikazuje formiranje razliitih baza podataka (klima, zemljite, reljef,
zemljini pokriva, koritenje zemljita) i njihovu analizu, zatim analizu
primarnih i sekundarnih baza podataka o zemljinim resursima kao osnove za
odreivanje pogodnosti za pojedine biljke.
III. Faza III predstavlja model za izraunavanje potencijalnog prinosa
koritenjem podataka specifinih za svaku biljku, kao i podataka iz baze o
zemljinim resursima.
IV. Faza IV prikazuje rezultate analize u uslovima pojedinane pogodnosti
zemljita i uslovima viestruke prozvodnje koja je kombinovana sa socioekonomskom i demografskom situacijom.
Rezultat interakcije navedenih parametara daje konanu formu za planiranje
koritenja zemljita.
Iz prikazane eme, formiranje tzv. tipova iskoritavanja zemljita (Land Utilization
Type, u daljnjem tekstu LUT) predstavlja prvu fazu AEZ metodologije.
Engleski termin LUT nema adekvatan opte prihvaeni naziv u naem jeziku, poto se
pod tim pojmom podrazumijeva niz razliitih aktivnosti koje se sprovode u cilju
iznalaenja optimalnog naina iskoritavanja zemljita odreenog podruja.
Postoji razlika u terminima nain koritenja zemljita i tip iskoritavanja zemljita
(LUT). Nain koritenja u pojednostavljenom smislu opisuje trenutno koritenje
zemljita, dok termin tip iskoritavanja zemljita opisuje kako iskoritavati zemljite
da bi se postigli maksimalni ekonomski efekti uzimajui u obzir to vei broj faktora
(klimatskih, zemljinih...), kao i metode gazdovanja u odreenim socio-ekonomskim
uslovima.
Tip iskoritavanja zemljita (LUT), definisan od strane FAO (1984) glasi:
Tip iskoritavanja zemljita: to je vrsta koritenja zemljita koja je opisana ili
definisana sa mnogo vie detalja nego to je osnovna vrsta koritenja zemljita. Kod
odreenih sistema navodnjavanja i naina gazdovanja, tip iskoritavanja zemljita
odnosi se na pojedinu kulturu, kombinaciju kultura ili sistem uzgoja u definisanim
tehnikim i socio-ekonomskim uslovima. Tip iskoritavanja zemljita je set tehnikih
karakteristika u sklopu socio-ekonomskih uslova. Npr. u kontekstu proizvodnje
kukuruza, LUT ne predstavlja samo tehnologiju proizvodnje kukuruza od sjetve do
berbe, to je samo jedan segment LUT-a.
Razliiti LUT-ovi imaju razliite zahtjeve za kvalitet zemljita. Kad se kvalitet
zemljine jedinice poklapa sa zahtjevima odreenog LUT-a, kaemo da je pogodnost
za taj LUT visoka.
CILJ RADA
Uzimajui u obzir karakteristike poljoprivredne proizvodnje u Bosni i Hercegovini,
pripremljeni su opisi LUT-a za odreene kulture.
Tip iskoritavanja zemljita za usjeve, krmno bilje, travno-djetelinsku smjesu, voe i
ljekovito bilje
Tabela 1. Lista kultura
Br.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Kultura
Br. Kultura
Ozime itarice
16. Kamilica
Jare itarice
17. Kotiavo voe
Kukuruz
18. Jabuasto voe
Ozima penica
19. Jabuka
Ozimi jeam
20. Kruka
Ra
21. Breskva
Tritikale
22. Trenja
Zob
23. Vinja
Soja
24. ljiva
Uljana repica
25. Malina
Suncokret
26. Kupina
Rani krompir
27. Jagoda
Kasni krompir
28. Ljenik
Lucerka
29. Orah
Travno djetelinska smjesa
(Crveni vijuk, Livadski vijuk, Engleski ljuj,
Jeevica, Maiji repak, Bijela djetelina)
Tip iskoritavanja zemljita za povrtne kulture, vone kulture mediteranskog

podruja, vinovu lozu i industrijske biljke
Br.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
Kultura
Luk
enjak / Bijeli luk
Poriluk
Kupus
Cvjetaa / Karfiol
Kelj
pinat
Blitva
paroga
Dinja
Lubenica
Paprika
Patlidan
Br.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
Kultura
Rajica / Paradajz
Krastavac
Graak
Grah
Mrkva
Smokva
Marelica / Kajsija
Badem
Masline
ipak / Nar
Kivi
Vinova loza
Duhan
Klase pogodnosti zemljita i stepen ogranienja

Br.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Kultura
Ozime kulture
Jare kulture
Povre
Voe
Kukuruz
Ozima penica
Jeam
Ra
Tritikale
Zob
Soja
Uljana repica
Repa
Suncokret
Krompir
Lucerka
Travno-djetelinska smjesa
Kamilica
Ljekovito bilje
Jabuka
Kruka
Breskva
Trenja
Vinja
ljiva
Malina
Kupina
Jagoda
Br.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
Kultura
Ljenik
Orah
Luk
Bijeli luk / enjak
Poriluk
Kupus / Kelj
pinat
Divlje paroge
Dinja
Lubenica
Zelena paprika
Patlidan
Paradajz / Rajica
Krastavac
Vrtni graak
Grah
Mrkva
Smokva
Kajsija / Marelica
Badem
Masline
ipak / Nar
Kivi
Kaki
Vinova loza
Duhan
Rua
METOD RADA
Za svaku pripremljenu kulturu, podaci su sakupljeni iz literature. Podaci su tabelarno

prikazani i djelimino pregledani od strunjaka za pojedina podruja, kao i od strane
poljoprivrednih proizvoaa.
ODREIVANJE LUT-a
LUT se sastoji od odreenih tehnikih specifikacija, ali u sklopu datog socioekonomskog okruenja. Osnovni faktori jednog LUT-a su:
vrsta proizvodnje i krajnji proizvod
orijentacija prema tritu
investicije, nivo ulaganja
udio runog rada ili mehanizacije u sistemu proizvodnje
tehnologija proizvodnje
obim proizvodnje (povrine)
infrastruktura
prihodi
Za potpuno definisanje jednog tipa iskoritavanja zemljita potrebno je definisati i

zahtjeve gajenih biljaka prema klimi i zemljitu.
Pored svega navedenog, da bi se pravilno mogao definisati LUT za odreene biljne
vrste, potrebno je opisati sisteme proizvodnje koji se koriste ili koji mogu da se
koriste u odreenom podruju, sa definisanim ulaganjima i nainom gazdovanja.
Imajui u vidu karakteristike poljoprivredne proizvodnje u BiH koja je u prvom redu
odreena veliinom posjeda (usitnjenost parcela, trite...) opisana su tri naina
proizvodnje:
mehanizovan nain proizvodnje

nisko mehanizovan nain proizvodnje
bioloki nain proizvodnje
Pored naina proizvodnje opisana su i tri nivoa ulaganja u proizvodne procese:
visoka ulaganja
srednja ulaganja
niska ulaganja
Visoka ulaganja - poljoprivredna proizvodnja je u potpunosti namjenjena tritu.

Proizvodnja je bazirana na visoko kvalitetnim sortama i hibridima, u potpunosti je
mehanizovana, a udio radne snage je nizak.
U tehnologiji proizvodnje upotrebljava se optimalno ubrenje zasnovano na kontroli
plodnosti zemljita, a prihranjivanje usjeva je zasnovano na kontroli zemljita i
biljnog materijala. Koristi se optimalan broj aplikacija hemijskih sredstava za zatitu
od korova te zatitu bilja od bolesti i tetoina.
Srednja ulaganja - poljoprivredna proizvodnja je dijelom orjentisana tritu, a
dijelom za vlastite potrebe proizvoaa. Proizvodnja je zasnovana na poboljanim
sortama i hibridima uz koritenje mehanizacije i runog rada sa pomonim alatom.
U tehnologiji proizvodnje se koristi smanjeno ubrenje i smanjeno koritenje
hemijskih sredstava za zatitu od korova, bolesti i tetoina.
Niska ulaganja - proizvodnja je orjentisana za sopstvene potrebe, tj. za sopstveno
izdravanje gazdinstva (farme).
Proizvodnja se zasniva na tradicionalnim i djelimino na poboljanim sortama i
hibridima gajenih biljaka uz minimalno koritenje mehanizacije, sa visokim udjelom
runog rada. ubrenje se uglavnom vri organskim ubrivima, sporadino
mineralnim, dok se hemijska zatita od korova, bolesti i tetoina uopte ne
primjenjuje.
Tabela 4. LUT atributi

Svojstva
Proizvod i
proizvodnja
Trina
orijentacija
Intenzitet
kapitala
Intenzitet
rada
Tehnologija
Infrastruktura
Posjedovanje
zemljita
Ciljani nivo
prihoda
Bioloka
proizvodnja umjeren nivo
ulaganja
uzgoj ita za
mlinsku industriju;
soja za proizvodnju
ulja i za drugu
preradu; krmno
bilje i travnodjetelinska smjesa
za uzgoj stoke;
plantani uzgoj
kamilice-cvijet za
aj ili eterina ulja;
bobiasto voe za
upotrebu u svjeem
stanju i za drugu
preradu
proizvodnja
visokog kvaliteta
visok
visok
visoko kvalitetni
(tradicionalni)
kultivari; organsko
ubrivo i bioloka
kontrola tetoina,
bolesti i
plijevljenje;
odgovarajua
mehanizacija za
mali obim poslova
pristup
meunarodnom
tritu; visok nivo
specifinih
savjetodavnih
usluga; primjena
rezultata
istraivanja
malo do srednje,
ponekad
fragmentirano
visok
Nisko mehanizovana
poljoprivreda umjeren nivo
ulaganja
uzgoj ita za mlinsku
industriju; soja za
proizvodnju ulja i za
drugu preradu; krmno
bilje i travnodjetelinska smjesa za
uzgoj stoke; plantani
uzgoj kamilice-cvijet
za aj ili eterina ulja;
bobiasto voe za
upotrebu u svjeem
stanju i za drugu
preradu
srednji kvalitet i srednji
obim komercijalne
proizvodnje
srednji sa kreditom na
dostupne rokove
srednji ukljuujui
besplatnu obiteljsku
radnu snagu
poboljani kultivari kao
dostupni; odgovarajui
proireni paketi
ukljuujui neke od
sredstava za zatitu;
primjene ubriva,
hemijskih sredstava za
zatitu od bolesti i
tetoina, kao i za
zatitu od korova;
adekvatan period
neobraivanja i mjere
zatite
pristup tritu
neophodan; pristup
oglednim parcelama i
savjetodavne usluge
Mehanizovana poljoprivreda visok nivo ulaganja

kienje ili navodnjavanje u
proizvodnji; uzgoj ita za mlinsku
industriju; soja za proizvodnju
ulja i za drugu preradu; krmno
bilje i travno-djetelinska smjesa
za uzgoj stoke; plantani uzgoj
kamilice-cvijet za aj ili eterina
ulja; bobiasto voe za optu
upotrebu u svjeem stanju i za
drugu preradu
visoki obim komercijalne

proizvodnje
veoma visok
nizak
kultivari visokog prinosa
ukljuujui hibride; optimalne
aplikacije ubrivom; hemijska
zatita od tetoina i bolesti, kao i
zatita od korova; potpune mjere
zatite
pristup tritu; visok nivo

savjetodavnih usluga, primjena
rezultata istraivanja
malo do srednje,
ponekad fragmentirano
integrisane parcele
srednji
visok
Meutim, kod voarskih kultura glavni naini proizvodnje nisu definisani udjelom
mehanizacije u procesu proizvodnje nego brojem sadnica po jedinici povrine,
uzgojnim oblikom i primjenjenim agrotehnikim mjerama. Na osnovu konsultacija sa
strunjacima za voarsku proizvodnju definisana su tri naina proizvodnje dok su
prethodno definisani nivoi ulaganja ostali isti:
ekstenzivan nain voarske proizvodnje

intenzivan nain voarske proizvodnje
visoko intenzivan nain voarske proizvodnje
Eksenzivan nain voarske proizvodnje sa srednjim nivoom ulaganja - predstavlja

proizvodnju sa 330 do 700 vonih sadnica po hektaru uz klasian uzgojni oblik
(piramidalna kronja...).
Proizvodnja je djelimino orjentisana triu, a dijelom je orjentisana za sopstveno
izdravanje, odnosno preradi na farmi. Proizvodnja je zasnovana na koritenju
mehanizacije uz visoko uee runog rada sa pomonim alatom. U tehnologiji
proizvodnje se koristi smanjeno ubrenje i smanjeno koritenje hemijskih sredstava
za zatitu od korova, bolesti i tetoina.
Intenzivan nain voarske proizvodnje sa visokim nivoom ulaganja - predstavlja
proizvodnju sa 700 do 1.300 vonih sadnica po hektaru sa intenzivnim uzgojnim
oblicima (vretenasti bun). Proizvod je u potpunosti namjenjena tritu.
Proizvodnja je mehanizovana, ali je udio radne snage visok. U tehnologiji proizvodnje
upotrebljava se optimalano ubrenje zasnovano na kontroli plodnosti, a prihranjivanje
usjeva je zasnovano na kontroli zemljita i biljnog materijala. Koristi se optimalan
broj aplikacija hemijskih sredstava za zatitu od korova te zatitu bilja od bolesti i
tetoina.
Visoko intenzivan nain voarske proizvodnje sa visokim nivoom ulaganja predstavlja proizvodnju sa vie od 1.300 vonih sadnica po hektaru sa visoko
intenzivnim uzgojnim oblicima (vretenasti uzgojni oblici i modifikacije). Proizvod je
u potpunosti namjenjen tritu.
Proizvodnja je mehanizovana, ali je udio radne snage visok. U tehnologiji proizvodnje
se upotrebljava optimalno ubrenje zasnovano na kontroli plodnosti, a prihranjivanje
usjeva je zasnovano na kontroli zemljita i biljnog materijala. Koristi se optimalan
broj aplikacija hemijskih sredstava za zatitu od korova te zatitu bilja od bolesti i
tetoina.
Tabela 5. LUT atributi za voe

Svojstva
Proizvod i
proizvodnja
Trina
orijentacija
Intenzitet
kapitala
Intenzitet rada
Tehnologija
Infrastruktura
Posjedovanje
zemljita
Ciljani nivo
prihoda
Ekstenzivna
poljoprivredaumjeren nivo
ulaganja
kienje ili
navodnjavanje u
voarstvu za
proizvodnju
svjeeg voa ili
za drugu
preradu;
ekstenzivni
uzgojni oblik
dobar kvalitet i
srednji obim
komercijalne
proizvodnje
umjeren
Intenzivna
poljoprivredaumjeren nivo
ulaganja
kienje ili
navodnjavanje u
voarstvu za
proizvodnju svjeeg
voa ili za drugu
preradu; intenzivni
uzgojni oblik
malo do srednje
srednji kvalitet i
srednji obim
komercijalne
proizvodnje
visok sa kreditom na
dostupne rokove
visok
stariji i novi
varijeteti; 7001.300 voaka/ha;
integralna
proizvodnja voa;
optimalna upotreba
ubriva; sredstava za
zatitu; hemijska
sredstava za zatitu
od bolesti i tetoina,
kao i za zatitu od
korova; potpune
mjere zatite
pristup tritu; visok
nivo specifinih
savjetodavnih usluga;
primjena rezultata
istraivanja
srednje
visok-umjeren
umjeren-visok
visok
stariji varijeteti
koji su dostupni;
300-700
voaka/ha,
ukljuujui
nekoliko
aplikacija
ubriva i
nekoliko
kontrola
tetoina, bolesti
i korova
neophodan bilo
koji pristup
tritu
Visoko intenzivna
poljoprivredavisok nivo ulaganja
kienje ili navodnjavanje u
voarstvu za proizvodnju svjeeg
voa ili za drugu preradu; jak
uzgojni oblik
srednji kvalitet i veoma visok obim

komercijalne proizvodnje
veoma visok
visok
novi varijeteti; > 1.300 voaka/ha;
integralna proizvodnja voa;
optimalna upotreba ubriva;
hemijska zatita od bolesti i
tetoina, kao i zatita od korova;
potpune mjere zatite
pristup tritu; visok nivo

specifinih savjetodavnih usluga;
primjena rezultata istraivanja
srednje i vee
visok-veoma visok
Zahtjevi biljaka za klimatskim i zemljinim parametrima

Kako je ve navedeno za svaku biljnu vrstu u pojedinom LUT potrebno je definisati
zahtjeve za odreenim klimatskim i zemljinim parametrima koji bitno utiu na rast,
razvoj i plodonoenje biljaka tj. koji bitno utiu na kvalitet i kvantitet prinosa.
Klimatski nivoi pogodnosti

Na osnovu konsultacija sa strunim licima za gajenje pojedinih biljnih vrsta odlueno
je da se koriste samo oni klimatski parametri koji su ograniavajui faktori
proizvodnje u naim uslovima. Takoe, koriteni su samo oni klimatski parametri koji
se nalaze u digitalnoj klimatskoj bazi podataka koja je formirana u ovom projektu, a
to su:
koliina padavina u vegetacionom periodu
trajanje vegetacionog perioda
trajanje bezmraznog perioda
suma temperatura u vegetacionom periodu
U nekim specifinim sluajevima koriteni su i parametri koji se mogu izraunati iz
postojeih: npr. LUT - bioloki nain uzgoja kamilice - koriten je parametar koliine
padavina u periodu klijanja sjemena.
Tabela 6. Klase pogodnosti
S1
S2
S3
S4
N
vrlo pogodno
pogodno
umjereno pogodno
ogranieno pogodno
nepogodno
> 80 % MDP
60-80 % MDP
40-60 % MDP
20-40 % MDP
< 20 % MDP
MPD max.dostian prinos
Zemljini nivoi pogodnosti

Za definisanje klasa pogodnosti zemljita i stepena ogranienja koriten je model
predstavljen u publikaciji LAND EVALUATION-Part I, II i III (1991-1993).
Pogodnost poljoprivrednih kultura prema odreenim klimatskim i zemljinim
faktorima data je kroz procenat ostvarenog prinosa od maksimalnog mogueg prinosa
koji se moe postii u odreenom podruju. Pogodnosti su navedene u tabeli:
Tabela 7. Klase pogodnosti zemljita
S1
S2
S3
S4
N
vrlo pogodno
pogodno
umjereno pogodno
ogranieno pogodno
nepogodno
sa stepenom iskoristivosti >80 %

sa stepenom iskoristivosti 60-80 %
sa stepenom iskoristivosti <20 %
Tabela 8. Stepen ogranienja

0
1
2
3
4
N
izuzetno pogodno
vrlo pogodno
pogodno
umjereno pogodno
ogranieno pogodno
nepogodno
nema nikakvih ogranienja

manja ogranienja za maksimalno 4 elementa tla
vie od 4 manja i maksimalno 3 srednja ogranienja
vie od 3 srednja i maksimalno 2 vea ogranienja
vie od 2 vea ogranienja
vrlo visoka ogranienja koja se ne mogu korigovati
Za definisanje klasa pogodnosti zemljita i stepena ogranienja koriteni su

sljedei parametri:
Nagib terena
Nagib terena ima veoma znaajnu ulogu u definisanju LUT-a i u direktnoj je
vezi sa sistemom uzgoja biljaka. Pogodnost zemljita za uzgoj ratarskih, povrtlarskih,
zatim voarskih kultura i na kraju travnjaka je u direktnoj korelaciji sa nagibom,
odnosno to je izraenost nagiba vea to je i izbor gajenih kultura manji.
Nagibom je ograniena i upotreba mehanizacije te time i savremeni sistem
uzgoja veine gajenih kultura. Mehanizovan sistem gajenja kultura u mnogome
racionalizira, poveava obim i pojeftinjuje poljoprivrednu proizvodnju, to ga ini
daleko konkurentnijim na tritu.
0-5% - ravna i blago valovita zemljita
U pogledu ogranienja za uzgoj svih poljoprivrednih kultura ravna zemljita
nemaju ogranienje i idealna su za sve oblike i sisteme uzgoja, odnosno LUT-ove.
5-10% - blago nagnuta i valovita zemljita
Zemljita imaju veoma mala ogranienja, odnosno gotovo da i nemaju nekih
ogranienja za kulture koje se gaje na naim podrujima. U veini sluajeva nemaju
gotovo nikakvog nepovoljnog uticaja na LUT-ove.
10-15% - blago nagnuta
Ovo su zemljita sa odreenim ogranienjima, tako da su za pojedine kulture
potrebne odgovarajue mjere nivelisanja i ravnanja terena. Imaju odreeni uticaj na
LUT-ove, ali ne snaan da iskljuuju neki od moguih sistema uzgoja. U ovim
sluajevima se primjenjuju odgovarajue agrotehnike mjere kao to je konturna
obrada i uzgoj kultura u pojasevima, kako bi se ublaila negativna eroziona
djelovanja.
15-30% - umjereno nagnuta
Za veinu kultura ova zemljita imaju ogranienja za pojedine uzgojne oblike i
zahtijevaju odgovarajue tehnike mjere ureenja zemljita kao to je terasiranje.
Imaju znaajnijeg uticaja na same LUT-ove i to posebno u kombinaciji sa jo nekim
nepovoljnim svojstvima tla.
30-60% - nagnuta
Zemljita imaju eliminatorni karakter za veinu gajenih kultura i zahtjevaju
opsenije i sloenije mjere ureenja zemljita. Nivo ogranienja je vrlo visok i imaju
veoma velik uticaj na LUT-ove, odnosno izbora kultura.
60-80% - veoma nagnuta
Ovaj nagib je limitirajui za mehanizovani sistem uzgoja gotovo svih
poljoprivrednih kultura i ima direktni uticaj na LUT-ove. Zemljita se samo mogu
koristiti kao prirodne livade i panjaci, odnosno koritenje na tradicionalni nain
(runo koenje), prikupljanje sijena i ispaa stoke.
>80% - izrazito nagnuta
Ovo je nagib terena na kome je jedino mogue ekstenzivno koritenje zemljita
kao panjake povrine gdje se jedino moe primjeniti tradicionalni sistem ispae sa
kozama i ovacama. Svi drugi vidovi iskoritavanja zemljita u poljoprivrednoj
proizvodnji nisu mogui i ovaj nagib je iskljuiv za sve ostale LUT-ove.
10
Tekstura zemljita
Tekstura tla je definisana procentualnim odnosom frakcija pijeska, praha i gline
(pijesak 2,0-0,06 mm; prah 0,06-0,002 mm; glina < 0,002 mm).
Imajui u vidu injenicu da zemljita ilovastog teksturnog sastava imaju i
najbolju strukturu, a to pogoduje veini gajenih kultura, onda je jasno da se mora
voditi rauna o teksturnom sastavu tla. Teka glinovita tla kojih ima u BiH veoma
esto su limitirajui faktor za veinu gajenih kultura i kao takva se ne mogu koristiti
za dobar dio ratarskih kultura. Zbog svog uticaja na pojedine kulture tekstura tla ima
odreenu ulogu kod definisanja LUT-a.
Dubina tla
Dubina tla je veoma bitna karakteristika svakog tipa tla i jedan je od znaajnijih
faktora u biljnoj proizvodnji. Uz nagib je najvaniji element kod odreivanja LUT-a.
Dubina tla je vrlo esto ograniavajui faktor uzgoja pojedinih kultura i to pogotovo
za naturalni oblik proizvodnje. Na plitkim zemljitima gotovo je nemogue uzgajati
pojedine ratarske i voarske kulture, tako da se ove povrine iskljuivo koriste kao
panjaci. Dubina tla jedino nema tako bitnu ulogu kod intenzivnog (mehanizovanog)
naina uzgoja pojedinih poljoprivrednih kultura, odnosno ukoliko se koriste
savremeni naini proizvodnje uz primjenu sistema za navodnjavanje i plasteniki
sistem gajenja biljaka. U ovim sluajevima za pojedine LUT-ove (npr. proizvodnja
groa, pinata, salate, luka, blitve, proizvodnja rasada i sl.) dubina tla nema tako
veliki uticaj.
Tabela 9. Dubina tla
Nivo
veoma duboka
duboka
umjereno duboka
plitka
veoma plitka
vrlo plitka
Dubina u cm
>150cm
150-100cm
100-50cm
50-30cm
30-20cm
< 20cm
Ukupni CaCO3
Sadraj ukupnog CaCO3 u tlu generalno nema neku znaajniju vrijednost,
odnosno nije limitirajui faktor za veinu poljoprivrednih kultura koje se uzgajaju na
podruju BiH ukoliko ga nema u tlu. Vrlo je mali broj kultura (npr. lucerka) koje
zahtijevaju vei sadraj karbonata u tlu. Na sadraj karbonata u tlu dosta dobro
reaguju orah, ljenik i maslina, dok su vinova loza i breskva jako osjetljive na
povean sadraj CaCO3. Iz svega navedenog vidljivo je da sadraj karbonata u tlu ima
odreenog znaaja kod definisanja LUT-a.
Tabela 10. Sadraj karbona
Nivo
nizak
optimalan
umjeren
visok
veoma visok
vrlo visok
ekstremno visok
Karbonat ekvivalentan (g/kg)

0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
300-500
> 500
11
Reakcija tla (pH-H2O)

Za veinu kultura koje se uzgajaju u BiH optimalna pH vrijednost tla u H2O je
oko 6,5. Kisela reakcija tla, pH manja od 5,0 i alkalna vea od 7,5 imaju znaajan
uticaj na prinose gajenih kultura, jer se u ovim sredinama javljaju specifini problemi
blokiranja makro i mikro elemenata, tako da imaju veliku ulogu u definisanju LUT-a.
Tabela 11. pH vrijednost tla
Oznaka reakcije
vrlo kiselo
veoma kiselo
kiselo
umjereno kiselo
slabo kiselo
optimalno (veoma slabo kiselo)
neutralno
slabo alkalno
umjereno alkalno
alkalno
veoma alkalno
vrlo alkalno
Reakcija tla u vodi

< 3,0
3,0-4,5
4,5-5,0
5,0-5,5
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0
7,0-7,2
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
> 9,0
Zasienost bazama
Ovaj parametar ne predstavlja tako bitan element u definisanju LUT-a.
Tabela 12. Zasienost bazama
Nivo
veoma nizak
nizak
umjeren
optimalan
visok
veoma visok
vrlo visok
CECekvivalentan
u cmol(+)/kg glina
< 10
10-15
15-20
20-30
30-40
40-60
> 60
Organski ugljik
Organski ugljik je u direktnoj vezi sa strukturom i odravanjem vlage u tlu.
Naime, jako humozna tla imaju bolju i finiju strukturu, a zahvaljujui organskoj
materiji bolje i due odravaju vlagu koja je u sunim ljetnim periodima veoma bitna
za postizanje veih prinosa.
Tabela 13. Nivo organskog ugljika
Nivo
vrlo nizak
veoma nizak
nizak
umjeren
optimalan
visok
veoma visok
vrlo visok
karbonat ekvivalentan
u g/kg
< 10
10-15
15-20
20-30
30-40
40-60
60-100
> 100
12
Tabela 14. Latinski nazivi kultura

KULTURA
PENICA
JEAM
RA
TRITIKALE
ZOB
KUKURUZ
SOJA
ULJANA REPICA
REPA
SUNCOKRET
KROMPIR
LUCERKA
TRAVNO - DJETELINSKA SMJESA
(Crveni vijuk, Livadski vijuk, Engleski ljuj,
Jeevica, Maiji repak, Bijela djetelina)
KAMILICA
KOTIAVO VOE
JABUASTO VOE
JABUKA
KRUKA
BRESKVA
TRENJA
VINJA
LJIVA
MALINA
KUPINA
JAGODA
LJENIK
ORAH
LUK
ENJAK / BIJELI LUK
PORILUK
KUPUS
CVJETAA / KARFIOL
KELJ
PINAT
BLITVA
PAROGA
DINJA
LUBENICA
PAPRIKA
PATLIDAN
RAJICA / PARADAJZ
KRASTAVAC
GRAAK
GRAH
MRKVA
SMOKVA
MARELICA / KAJSIJA
BADEM
MASLINE
IPAK / NAR
KIVI
KAKI
VINOVA LOZA
DUHAN
LATINSKI NAZIV
Triticum vulgare
Hordeum sativum (vulgare)
Secale cereale
Triticale
Avena sativa
Zea mays
Glycine hispida
Brassica napus oleifera annum
Helianthus annuus
Solanum tuberosum
Medicago sativa
(Festuca rubra, Festuca pratensis, Lolium perenne,
Dactylis glomerata, Phleum pratense, Trifolium
repens)
Matricaria chamomila
Prunus sp.
Malus sp, Pyrus sp.
Malus domestica
Pirus communis
Prunus persica
Prunus avium
Prunus cerasus
Prunus domestica
Rubus idaeus
Rubus fruticosus
Fragaria sp.
Corylus avellana
Juglans regia
Allium cepa
Allium sativum
Allium porrum
Brassica oleracea L. var. capitata
Brassica oleracea L. var. botrytis
Brassica oleracea L. var. sabauda
Spinacia oleracea
Beta vulgaris L. var. cicla
Asparagus officinalis L.
Cucumis melo
Citrullus vulgaris
Capsicum annuum
Solanum melongena
Solanum lycopercicum
Cucumis sativus
Pisum sativum
Phaseolus vulgaris
Daucus carota
Ficus carica
Prunus armeniaca
Amygdalus communis
Olea europea
Punica granatum
Actinidia chinensis
Diospyros kaki
Vitis vinifera
Nicotiana tabacum
13
Tabela 15. Strunjaci sa kojima su obavljene konsultacije za kulture 1-29

IME I PREZIME
SPECIJALNOST
mr Rado Ljubomir
specijalista za voarstvo
mr Slavko Radanovi
mr Dragan Mandi
Goran urainovi, dip. ing
prof. dr Jovan Kondi
mr Kojo Gari
Drago Spremo, dip. ing
prof. dr ore Gatari
doc. dr Dragoja Radanovi
eljko Laki, dipl. ing
specijalista za selekciju
kukuruza
strnih ita
specijalista za
agrotehniku strnih ita
i agrotehniku
industrijskog bilja
specijalista za
agrotehniku ratarskih
kultura i povra
specijalista za
agrotehniku krompira
i agrotehniku krmnih
kultura i ljekovitog bilja
specijalista za
agrotehniku ljekovitog
bilja
specijalista za
agrotehniku krmnog
bilja
Tabela 16. Mjeseci u godini

January
February
March
April
May
June
July
August
September
October
November
December
week
Januar
Februar
Mart
April
Maj
Juni
Juli
Avgust
Septembar
Oktobar
Novembar
Decembar
sedmica
Sijeanj
Veljaa
Oujak
Travanj
Svibanj
Lipanj
Srpanj
Kolovoz
Rujan
Listopad
Studeni
Prosinac
tjedan
14
INSTITUCIJA
Zavod za voarstvo i
vinogradarstvo,
Poljoprivredni Institut - Banjaluka
Zavod za kukuruz,
Poljoprivredni Institut - Banjaluka
Zavod za strna ita,
Poljoprivredni institut - Banjaluka
Zavod za industrijsko bilje,
Zavod za povrtarstvo,
Zavod za povrtarstvo,
Zavod za krmno i ljekovito bilje,
Institut za prouavanje ljekovitog
bilja Dr Josif Pani Beograd,
SCG
Zavod za krmno i ljekovito bilje,
Tipovi iskoritavanja zemljita
15
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
OZIME ITARICE
Karakter proizvodnje
Krajnji proizvod
Orijentacija prema tritu,
kvalitet i kvantitet
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Triticum vulgare, Hordeum sativum

nisko mehanizovana
zrno za mlinsko-pekarsku industriju ili za ishranu stoke
srednji kvalitet; max. prinos 4-7 t/ha; prosjean prinos 2,5-3 t/ha; zavisi od
vrste; uglavnom se proizvodi za vlastite potrebe; u jednoj godini se proizvede za
dvije zbog situacije na tritu i cijene; viak je namjenjen za mlinsku industriju
(brano)
oko 700 KM/ha sa uslugama mehanizacije
srednji, ali se ne ukljuuje rad domainstva
TEHNOLOGIJA PROIZVODNJE
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Optimalno vrijeme sjetve
Sorte
Nain sjetve
Koliina sjemena
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
Infrastruktura koja je
potrebna da bi se ovaj nain
proizvodnje mogao
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni
jedno oranje 15-25 cm; mehanizovano ili koritenjem zaprege
osnovno ubrenje; najee 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju; u nekim
podrujima se izostavlja
jedno ili dva tanjiranja; drljanje
prva polovina septembra-kraj oktobra
domae plus introdukovane sa podruja bive YU; jednim dijelom se koristi i
nedeklarisano sjeme (tzv. sa tavana)
mehanizovano sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 3-5 cm; zavisi od vrste;
runa sjetva (omake), a zatim zabrnavanje sjemena
uglavnom se ne potuje; svaka vrsta i sorta ima svoju normu;
180-280 kg/ha za mehanizovanu sjetvu;
220-330 kg/ha za runu sjetvu; zavisi od biljne vrste
100-200 kg/ha KAN-a u fazi bokorenja (februar-mart);
100-150 kg/ha KAN-a u fazi vlatanja (april)
translokacioni hormonski herbicidi od faze bokorenja do faze vlatanja; aktivne
supstance: 2,4-D, MCCP, MCPA (Monosan herbi 1,5 l/ha, Monosan combi
super 4 l/h); zatita se po fazama vri mehanizovano ili runo sa lenim
prskalicama
kod nas se ne sprovodi ili sporadino u zavisnosti od intenziteta pojave bolesti
Od glodara u njivi: mamci u aktivne rupe; zavisi od pojave; obino u periodu
februar-mart
Od insekata: Lema melanopa-itna pijavica
Insekticidi: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Karate 2,5EC 0,2-0,3 l/ha
kombajniranjem u najveem broju sluajeva ili dvofazno: runa etva ili
samovez plus vridba
ambari, tavani i mlinovi za vlastite potrebe
Trite nije neophodno. Tradicionalni nain proizvodnje se odrava i razvija
najee meusobnom razmjenom iskustava, rjee koritenjem savjeta instituta i
fakulteta, a u novije vrijeme i savjetodavne slube.
najee do 1 ha
oko 750 KM/ha
Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

Nain proizvodnje
Suma padavina u
vegetacionom periodu (mm) Nisko mehanizovana proizvodnja
Raspon vrijednosti
Klasa pogodnosti
< 200
N
201-350
S3
350-450
S1
450-500
S3
> 500
N
17
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i kvantitet
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Plodored
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Startno ubrenje
Zatita od korova
Prihrana
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva, berba
uvanje
potrebna da bi se ovaj
nain proizvodnje mogao
realizovati
Veliina parcela
Prihod
OPIS
JARE ITARICE
nisko mehanizovana proizvodnja bez navodnjavanja
zrno za stonu hranu
srednji kvalitet; max. prinos 5,5-10 t/ha; prosjean prinos 3-4 t/ha; zavisi od biljne
vrste; uglavnom se proizvodi za vlastite potrebe: za ishranu stoke, manji dio za
ljudsku ishranu
niska ulaganja, 700-800 KM/ha sa uslugama mehanizacije
dvopoljni
20-35 t/ha stajnjaka; NPK najee izostavlja
oranje 25 cm mehanizovano; 15-20 cm koritenjem zaprege
februar-sredina maja
domae plus introdukovane sa podruja bive YU
18-22 kg/ha kukuruz; 180-220 kg/ha zob
mehanizovano najee mehanikim sijaicama na razmak 70x22 do 28 cm;
dubina 4-5 cm (kukuruz); runo (omake)-zob
oko 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 zajedno sa sjetvom u sijaicu
zavisi od biljne vrste;
npr. za kukuruz poslije sjetve do faze dva lista kukuruza: Atrazin 3-4 l/ha+Lasso
3-4 l/ha, Guardian 1-2 l/ha+Monosan 1-2 l/ha; zatita se vri mehanizovano ili
runo sa lenim prskalicama; u fazi vegetacije mehaniko unitavanje-kultiviranje
ili okopavanje 2x
zavisi od biljne vrste;
npr. za zob: 200 kg/ha KAN-a (april-maj);
za kukuruz: 200 kg/ha KAN-a zajedno sa kultivacijom u fazi razvoja 7-9 listova
kod nas se ne sprovodi
kod nas se ne sprovodi; uglavnom se koristi sredstvo za tretiranje sjemena
Mesurol-FS-500 za odbijanje ptica
Kod usjeva zobi: Lema melanopa-itna pijavica
Insekticidi: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Karate 2,5EC 0,2-0,3 l/ha, Decis EC 2,5- 0,3
l/ha
kombajniranjem u najveem broju sluajeva ili dvofazno: runa etva ili samovez
plus vridba
kukuruz: mehanizovano, jednoredi ili dvoredi bera ili runa berba
u klipu u koevima; u zrnu na tavanima
Za ovaj nain proizvodnje nije potrebno trite. Potreban je razvoj savjetodavnih
slubi kako bi se mogao vriti transfer znanja od instituta i fakulteta do
proizvoaa, kao i razvoj stoarstva i trita.
najee 0,5-1 ha
900-1.500 KM/ha

Nain proizvodnje
Suma padavina u
vegetacionom periodu (mm) Nisko mehanizovana proizvodnja
Raspon vrijednosti
Klasa pogodnosti
< 300
N
300-400
S3
400-500
S2
500-1.200
S1
1.200-1.600
S2
> 1.600
S3
18
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i kvantitet
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Plodored
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Startno ubrenje
Zatita od korova
Prihrana
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
Berba
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
OPIS
KUKURUZ
Zea mays
tradicionalna proizvodnja bez navodnjavanja
120 dana
zrno za stonu hranu
srednji kvalitet; max. prinos 10 t/ha; prosjean prinos 4 t/ha; uglavnom se
proizvodi za vlastite potrebe: za ishranu stoke, manji dio za ljudsku ishranu
niska ulaganja, 800 KM/ha sa uslugama mehanizacije
dvopoljni: penica-kukuruz; esto se sije i u monokulturi
20-35 t/ha stajnjaka; NPK se najee izostavlja
oranje 25 cm mehanizovano; 15-20 cm koritenjem zaprege
20 april-10 maj
domae plus introdukovane sa podruja bive YU; najee NS, ZP, BC i BL
FAO grupe 300, 400 i 500
18-22 kg/ha
mehanizovano najee mehanikim sijaicama na razmak 70x22 do 28 cm;
dubina 4-5 cm
oko 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 zajedno sa sjetvom u sijaicu
poslije sjetve do faze dva lista kukuruza:
Atrazin 3-4 l/ha+Lasso 3-4 l/ha, Guardian 1-2 l/ha+Monosan 1-2 l/ha; zatita se
vri mehanizovano ili runo sa lenim prskalicama; u fazi vegetacije mehaniko
unitavanje-kultiviranje ili okopavanje 2x
200 kg/ha KAN-a zajedno sa kultivacijom u fazi razvoja 7-9 listova
Mesurol-FS-500 za odbijanje ptica
mehanizovano, jednoredi ili dvoredi bera ili runa berba
u klipu u koevima; u zrnu na tavanima
Za ovaj nain proizvodnje nije potrebno trite. Potreban je razvoj savjetodavnih
slubi kako bi se mogao vriti transfer znanja od instituta i fakulteta do
proizvoaa.
najee 0,5-1 ha
oko 1.500 KM/ha
19
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KUKURUZ
Zea mays
mehanizovana proizvodnja bez navodnjavanja
135 dana
zrno za stonu hranu
proizvodi za vlastite potrebe: za ishranu stoke; viak za trite
550 KM/ha sa koritenjem vlastite mehanizacije ija cijena kotanja nije
uraunata u usluni kapital
nizak, ali se ne ukljuuje rad domainstva
Plodored
ubrenje
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
ubrenje
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Startno ubrenje
Zatita od korova
Prihrana
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
Berba
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni: uglavnom je pretkultura penica, ponekad soja; esto se sije i u

monokulturi
35 t/ha stajnjaka ili 300 kg/ha NPK 7:20:30
jesenje oranje 25 cm
u proljee; 200 kg/ha NPK 15:15:15
tanjiranje; drljanje
UREA 150-200 kg/ha; drljanje
20 april-10 maj
domae plus introdukovane sa podruja bive YU; najee NS, ZP, BC i BL
FAO grupe 400, 500 i 600
svaka sorta ima svoju normu koja se uglavnom potuje i iznosi 18-22 kg/ha
mehanizovano pneumatskim sijaicama na razmak 70x22 do 28 cm; dubina 4-5
cm
oko 150 kg/ha NPK 15:15:15 zajedno sa sjetvom u sijaicu
poslije sjetve najee: Primextra 5-7 l/ha, Trophy 2 l/ha+Atrazin 2 l/ha, Lasso 4
l/ha+Atrazin 2 l/ha;
ukoliko ima sirka koristi se najee Motivel 1,2 l/ha
200 kg/ha KAN-a zajedno sa kultivacijom u fazi razvoja 7-9 listova
Mesurol-FS-500, za odbijanje ptica
mehanizovano, berai komuari, najee u klipu
u klipu u koevima
Za ovaj nain proizvodnje potrebno je trite kao i razvoj stoarstva (tov stoke).
Takoer je potrebna savremenija mehanizacija kao i vra veza izmeu naunih
institucija, savjetodavne slube i proizvoaa.
najee 2-5 ha
oko 3.000 KM/ha, esto se rauna preko mesa mlijeka i jaja
20

Nain proizvodnje
Suma padavina u
vegetacionom periodu (mm)
Tradicionalna proizvodnja
Mehanizovana proizvodnja
Raspon vrijednosti
< 300
300-400
400-500
500-1.200
1.200-1600
> 1.600
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
Suma padavina u
julu (mm)
Raspon vrijednosti
< 70
70-120
120-150
150-310
310-400
400-475
> 401
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
N
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
N
21
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
OZIMA PENICA
Triticum vulgare
nisko mehanizovana proizvodnja
40+120 dana; 45+135 dana
zrno za mlinsko-pekarsku industriju
srednji kvalitet; max. prinos 6,5-7 t/ha; prosjean prinos 3 t/ha; uglavnom se
proizvodi za vlastite potrebe; u jednoj godini se proizvede za dvije zbog situacije
na tritu i cijene; viak je namjenjen za mlinsku industriju (brano)
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Nain sjetve
Koliina sjemena
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni: kukuruz-penica
osnovno ubrenje; najee 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju; u nekim
podrujima se izostavlja
5-25 oktobar
domae plus introdukovane sa podruja bive YU; jednim dijelom se koristi i
nedeklarisano sjeme (tzv. sa tavana)
mehanizovano sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 3-5 cm; runa sjetva
(omake), a zatim zabrnavanje sjemena
uglavnom se ne potuje; svaka sorta ima svoju normu;
230-280 kg/ha za mehanizovanu sjetvu; 300-330 kg/ha za runu sjetvu
Njega usjeva
150 kg/ha KAN-a u fazi bokorenja (februar-mart);
100 kg/ha KAN-a u fazi vlatanja (april)
translokacioni hormonski herbicidi od faze bokorenja do faze vlatanja; aktivne
supstance: 2,4-D, MCCP, MCPA (Monosan herbi 1,5 l/ha, Monosan combi
super 4 l/ha); zatita se po fazama vri mehanizovano ili runo sa lenim
prskalicama
Od glodara u njivi: mamci u aktivne rupe; zavisi od pojave, obino u periodu
februar-mart
Insekticidi: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Karate 2,5EC 0,2-0,3 l/ha
samovez plus vridba
ambari, tavani i mlinovi za vlastite potrebe
najee meusobnom razmjenom iskustava, rjee koritenjem savjeta instituta i
fakulteta, a u novije vrijeme i savjetodavne slube.
najee do 1 ha
oko 750 KM/ha
22
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
OZIMA PENICA
Triticum vulgare
visoko mehanizovana proizvodnja
40+120 dana; 45+135 dana
zrno za mlinsko-pekarsku industriju
srednji kvalitet; max. prinos 7-8 t/ha; prosjean prinos 6 t/ha; sve je namjenjeno
za trite
oko 1.250 KM/ha sa uslugama vlastite mehanizacije
nizak
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Nain sjetve
Koliina sjemena
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
tropoljni: okopavina (kukuruz)-leguminoza (soja)-penica

jedno oranje 20-25 cm; ako je predusjev viegodinja leguminoza onda se vre
dva oranja: 15 cm prvo oranje najkasnije do polovine avgusta, 20-25 cm drugo
oranje pred sjetvu
osnovno ubrenje zavisi od plodnosti zemljita (kontrola plodnosti) i dodaje se
onoliko hraniva koliko je biljci potrebno za maksimalni prinos; organska ubriva
se obino ne koriste nego se koriste kod ubrenja predusjeva; fosforna i
kalijumova ubriva idu u ukupnoj koliini u osnovnoj i predsjetvenoj pripremi,
kao i jedna polovina azotnih ubriva; druga polovina azotnih ubriva se koristi u
prihrani
tanjiranje uz koritenje orua koji spajaju vie operacija u jednu (sjetvosprema)
dok se ne postigne eljeni efekat - mrviasta struktura (zavisno od tipa zemljita)
5-25 oktobar
visoko kvalitetno sortno deklarisano sjeme
mehanizovano mehanikim ili pneumatskim sijaicama; razmak 12-15 cm;
dubina 3-5 cm u zavisnosti od osobina zemljita
svaka sorta ima svoju normu sjetve;
500-700 klijavih zrna/m2 to treba omoguiti 600-700 klasova/m2;
220-280 kg/ha priblina koliina sjemena
Njega usjeva
U jesen (u zavisnosti od potrebe): odvoenje suvine vode; valjanje u nedostatku
vlage u povrinskom sloju
U proljee (u zavisnosti od potrebe): valjanje radi ublaavanja negativnog efekta
golomrazice; razbijanje pokorice (drljanje)
vrijeme prihrane, koliina i vrsta ubriva odreuje se jednom od metoda za
odreivanje azota u zemljitu i biljnom materijalu; mogue su 1-3 prihrane,
zavisno od niza faktora
primjena herbicida se vri na vie naina u zavisnosti od niza faktora:
I-tretiranje od sjetve do nicanja u jesen: herbicidi za primjenu preko zemljita: za
uskolisne korove: Stomp 330-e 4-6 l/ha, za irokolisne korove: Prazilin-21 8-10
l/ha
II-tretiranje u toku vegetacije: herbicidi za folijarno tretiranje korova: za
uskolisne korove: Tolurex 50-SC 2,5-3 l/ha (faza tri lista do zavretka
bokorenja), za irokolisne korove: Monosan combi super 4 l/ha, Lontrel 418C
4-5 l/ha, Grodyl 20-40 g/ha (u fazi od 2 lista do pojave zastaviara)
Protiv pruzrokavaa pepelnice ita: Benfugin alto combi-20 0,4-0,6 kg/ha, Duett
1 l/ha, Impact-C 1 l/ha
Protiv prouzrokvaa trulei: Punch 40-EC 0,4 l/ha, Folicur BTEC-225 1 l/ha
Septoriozna pjegavost I klasa lista: Artea 330EC 0,5 l/ha
Siva pjegavost lista i klasa: Artea 330EC 0,5 l/ha
Protiv prouzrokovaa ra: Impact C 1 l/ha, Duett 1 l/ha, Folicur BTEC-225 1
l/ha, Tango 0,7 l/ha
23
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod

kasna jesen-rano proljee (februar-mart)
Insekticidi: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Karate 2,5EC 0,2-0,3 l/ha, Decis EC 2,5-0,3
l/ha
Biljne vai: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Sistemin 40 0,7-1 l/ha
kombajniranje u fazi pune zrelosti sa vlagom do 14%
silosi
Trite je neophodno. Trite nije organizovano. Privatna mlinska preduzea
zasnivaju svoju proizvodnju. Potreban je visok nivo prisutnosti istraivakih
organizacija (instituta, fakulteta), primjena najnovijih dostignua, postavljanje
ogleda i slino, a u novije vrijeme sve je vea prisutnost savjetodavne slube.
velike parcele, > 2 ha
oko 1.650 KM/ha

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 200
201-300
301-350
350-450
450-500
> 500
Temperaturne sume
(T>5C)
Raspon vrijednosti
< 2.000
2.001-2.750
2.751-3.500
> 3.501
Suma padavina u periodu
vlatanja
Raspon vrijednosti
<8
8-12
12-20
20-45
45-120
> 120
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Visoko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S1
S3
N
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S1
S2
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
Visoko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
S2
24
Visoko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
S2
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
OZIMI JEAM
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
tradicionalna proizvodnja
40+120 dana
zrno za ishranu stoke
srednji kvalitet; max. prinos 6,5-7 t/ha; prosjean prinos 2,5-3,5 t/ha; glavnom se
proizvodi za vlastite potrebe: za ishranu stoke
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
dvopoljni: najee kukuruz-jeam

osnovno ubrenje NPK; uglavnom 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju; u
nekim podrujima se izostavlja (ekonomski razlozi)
25 septembar-15 oktobar
introdukovane sa podruja bive YU; jednim dijelom se koristi i nedeklarisano
sjeme (tzv. sa tavana)
uglavnom se ne potuje; svaka sorta ima svoju normu; 200-240 kg/ha za
mehanizovanu sjetvu; 220-270 kg/ha za runu sjetvu
mehanizovano itnim sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 3-5 cm; esto se sije
runo (omake), a zatim zabrnavanje sjemena
Njega usjeva
200 kg/ha KAN-a u fazi bokorenja (februar-mart);
50-100 kg/ha KAN-a u fazi vlatanja (april)
translokacioni hormonski herbicidi; jedno prskanje od faze bokorenja do faze
vlatanja; aktivne supstance: 2,4-D, MCCP, MCPA (Monosan herbi 1,5-2,5
l/ha, Monosan combi super 4 l/ha ); zatita se vri mehanizovano ili runo sa
lenim prskalicama
jesen-rano proljee (februar-mart)
samovez plus vridba
ambari, tavani za vlastite potrebe
najee meusobnom razmjenom iskustava. Razvijanje savjetodavne slube je
najbolje rjeenje.

Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
najee do 0,5, rjee 1-2 ha

oko 900 KM/ha
25
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
OZIMI JEAM
mehanizovana proizvodnja
40+120 dana
zrno za ishranu stoke
srednji kvalitet; max. prinos 7-8 t/ha; prosjean prinos 6 t/ha; sve je namjenjeno
za trite
1.300 KM sa uslugama vlastite mehanizacije
nizak
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
tropoljni: okopavina (raniji hibridi kukuruza)-leguminoza (soja)-jeam

jedno oranje 20-25 cm
osnovno ubrenje zavisi od plodnosti zemljita (kontrola plodnosti) i dodaje se
onoliko hraniva koliko je biljci potrebno za maksimalni prinos; organska ubriva
se obino ne koriste nego se koriste kod ubrenja predusjeva; fosforna i
kalijumova idu u ukupnoj koliini u osnovnoj i predsjetvenoj pripremi i jedna
polovina azotnih ubriva; druga polovina azotnih ubriva se koristi u prihrani
tanjiranje uz koritenje orua koji spajaju vie operacija u jednu (sjetvosprema)
dok se ne postigne eljeni efekat - mrviasta struktura (zavisno od tipa zemljita)
visoko kvalitetno sortno deklarisano sjeme
svaka sorta ima svoju normu sjetve;
500-600 klijavih zrna/m2 to treba omoguiti 600-900 klasova/m2;
200-240 kg/ha priblina koliina sjemena
mehanizovano mehanikim ili pneumatskim sijaicama; razmak 12-15 cm;
dubina 3-5 cm u zavisnosti od osobina zemljita
Njega usjeva
U jesen (u zavisnosti od potrebe): odvoenje suvine vode; valjanje u nedostatku
vlage u povrinskom sloju
U proljee (u zavisnosti od potrebe): valjanje radi ublaavanja negativnog efekta
golomrazice; razbijanje pokorice (drljanje)
vrijeme prihrane, koliina i vrsta ubriva odreuje se jednom od metoda za
odreivanje azota u zemljitu i biljnom materijalu; mogue su 1-2 prihrane,
zavisno od niza faktora koje treba izvriti ranije u proljee do polovine aprila
primjena herbicida se vri na vie naina u zavisnosti od niza faktora:
I-tretiranje od sjetve do nicanja u jesen: herbicidi za primjenu preko zemljita: za
uskolisne korove: Stomp 330-e 4-6 l/ha, za irokolisne korove Prazilin 21 8-0
l/ha
II-tretiranje u toku vegetacije: herbicidi za folijarno tretiranje korova: za
uskolisne korove: Tolurex 50-SC 2,5-3 l/ha (faza tri lista do zavretka
bokorenja), za irokolisne korove Monosan combi super 4 l/ha, Lontrel 418C 4-5
l/ha, Grodyl 20-40 g/ha (u fazi od dva lista do pojave zastaviara)
Protiv prouzrokovaa pepelnice ita: Benfugin alto combi-20 0,4-0,6 kg/ha,
Duett 1 l/ha, Impact-C 1 l/ha
Protiv prouzrokvaa trulei: Punch 40-EC 0,4 l/ha, Folicur BTEC-225 1 l/ha
Pjegavost plojke: Artea 330EC 0,5 l/ha
Siva pjegavost lista i klasa: Artea 330EC 0,5 l/ha
Protiv prouzrokovaa ra: Impact C 1 l/ha, Duett 1 l/ha, Folicur BTEC-225 1
l/ha, Tango 0,7-l/ha
26
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Od glodara u njivi: mamci u aktivne rupe; u zavisnosti od pojave, obino u

periodu kasna jesen-rano proljee (februar-mart)
l/ha
Biljne vai: Talstar 10EC 0,15 l/ha, Sistemin 40 0,7-1 l/ha
kombajniranje u fazi pune zrelosti sa vlagom do 14%
transport u silose
Neophodno je trite. Potreban je visok nivo opremljenosti i prisutnosti
istraivakih organizacija (instituta, fakulteta), primjena najnovijih dostignua,
postavljanje ogleda i slino, kao i razvijanje i osposobljavanje savjetodavne
slube.
velike parcele, > 2 ha
oko 1.800 KM/ha

Nain proizvodnje
Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 150
151-200
201-300
301-400
401-500
> 500
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S1
S3
N
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S1
S2
Nain proizvodnje
Suma padavina u
Raspon vrijednosti
<5
5-10
10-15
15-30
30-95
95-120
> 120
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
S2
S3
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
S2
S3
Nain proizvodnje
Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 10
10-20
20-45
45-90
90-120
> 120
Klasa pogodnosti
S4
S3
S2
S1
S2
S3
Klasa pogodnosti
S4
S3
S2
S1
S2
S3
27
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
RA
Secale cereale
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada

40+120 dana
zrno za ishranu ljudi i stoke; kod nas nije iroko zastupljena biljna vrsta,
uglavnom u podrujima gdje ne moe da se uzgaja penica; ekstenzivna kultura
srednji kvalitet; max. prinos 5,5 t/ha; prosjean prinos 2,5-3 t/ha; uglavnom se
proizvodi za vlastite potrebe
oko 600 KM/ha sa eksternim koritenjem mehanizacije
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni
osnovno ubrenje; uglavnom 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju; u nekim
podrujima se izostavlja (ekonomski razlozi)
introdukovane sa podruja bive YU; jednim dijelom se koristi i nedeklarisano
sjeme (tzv. sa tavana)
uglavnom se ne potuje; svaka sorta ima svoju normu;
180-220 kg/ha za mehanizovanu sjetvu; 220-250 kg/ha za runu sjetvu
mehanizovano sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 2,5-4 cm; runa sjetva
Njega usjeva
150-200 kg/ha KAN-a u fazi bokorenja (februar-mart)
vlatanja; aktivne supstance: 2,4-D, MCCP, MCPA (Monosan herbi 1,5 - 2,5 l/ha,
Monosan combi super 4 l/ha); zatita se vri mehanizovano ili runo sa lenim
prskalicama
samovez plus vridba
Potrebno je trite, kao i zahtjevi mlinsko-pekarske industrije.
najee do 0,5 ha, rjee do 1 ha

oko 750 KM/ha

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 150
151-200
201-300
301-400
401-500
> 500
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S1
S3
N
28
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod

proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
TRITIKALE
Triticale
40+20 dana
zrno za ishranu stoke; kod nas nije iroko zastupljena biljna vrsta, ali ima
tendenciju rasta uglavnom kao zamjena za stoni jeam, jer se uzgaja na viim
nadmorskim visinama (do 600 m) i na siromanijim i kiselim zemljitima u
odnosu na jeam
oko 850 KM/ha sa koritenjem mehanizacije (eksterno)
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni: okopavina-tritikale
osnovno ubrenje; uglavnom 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju; u nekim
podrujima se izostavlja (ekonomski razlozi)
1-20 oktobar
introdukovane sa podruja bive YU; vodea sorta KG-20
250-280 kg/ha za mehanizovanu sjetvu; 270- 300 kg/ha za runu sjetvu
mehanizovano sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 3-5 cm; runa sjetva
Njega usjeva
150-200 kg/ha KAN-a u fazi bokorenja (februar-mart)
vlatanja; aktivne supstance: 2,4-D, MCCP, MCPA (Monosan herbi 1,5 - 2,5 l/ha,
Monosan combi super 4 l/ha); zatita se vri mehanizovano ili runo sa lenim
prskalicama
samovez plus vridba
Treba upoznati proizvoaa sa novim vrstama uz postavljanje demonstracionih
ogleda. Neophodna je edukacija proizvoaa, razmjena iskustava, kao i razvoj
savjetodavne slube.
najee do 0,5, rjee do 1 ha
oko 1.050 KM/ha

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 150
151-200
201-300
301-400
401-500
> 500
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S1
S3
N
29
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
ZOB
Avena sativa
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti
Zatita od tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod

120-135 dana
zrno za ishranu stoke (konja)
srednji kvalitet; max. prinos 5,5 t/ha; prosjean prinos 3 t/ha; uglavnom se
700 KM sa koritenjem mehanizacije (eksterno)
dvopoljni: okopavina-zob
zimsko (jesenje) oranje 25-30 cm; mehanizovano ili koritenjem zaprege
osnovno ubrenje; uglavnom 200-300 kg/ha NPK 15:15:15 po oranju u proljee;
u nekim podrujima se izostavlja (ekonomski razlozi)
tanjiranje gdje je neophodno; obino samo drljanje
u februaru, im uslovi dozvoljavaju ulazak u njivu (od 10-tog u niim
predjelima, a u viim do kraja marta)
introdukovane sa podruja bive YU; vodee sorte: Rajac i Slavuj
180-220 kg/ha za runu sjetvu; 150-180 kg/ha za mehanizovanu sjetvu
uglavnom runa sjetva (omake), a zatim zabrnavanje sjemena; mehanizovano
sijaicama; razmak 12-15 cm; dubina 2-3 cm
Njega usjeva
oko 200 kg/ha KAN u fazi bokorenja (kraj aprila-sredina maja)
vlatanja: Lontrel 418C 3,0-4,0 l/ha, Starane-250 0,4-0,8 l/ha; zatita se vri
mehanizovano ili runo sa lenim prskalicama
l/ha
samovez plus vridba
Potreban razvoj stoarstva i trita.
najee do 0,5, rjee do 1 ha

oko 930 KM/ha

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
<8
8-12
12-20
20-120
120-200
> 200
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S3
S4
30
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloen kapital
Udio runog rada
OPIS
SOJA
Glycine hispida
115 dana
zrno za proizvodnju stone hrane
dobar kvalitet; max. prinos 3,5 t/ha; prosjean prinos 2,5 t/ha; iskljuivo se
vlastitu proizvodnju: za spravljanje smjesa za ishranu stoke
800-1.000 KM/ha uz koritenje uslune mehanizacije
mali
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Inokulacija sjemena
(bakterizacija)
Koliina sjemena
Nain sjetva
Prihrana
Kultivacija
Zatita od korova
Zatita od bolesti i
tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
treba obezbijediti takav plodored da soja ne doe na istu parcelu najmanje etiri
godine; u praksi je to obino tropoljni ogled: penica-kukuruz-soja
jesenje oranje 25-30 cm; rjee proljetno
po brazdi 600 kg/ha NPK 15:15:15
u proljee: jedno tanjiranje; drljanje-teka brnaa ili sjetvosprema; to manji
broj operacija zbog uvanja vlage
10-30 april tj. kada se sloj zemljita do 10 cm zagrije na 10-12oC
domae: Sonja, Milica, Marina i Sana; introdukovane sa prostora bive YU
najee Srbije: Afrodita, Baka, Bojana
soj Rhizobium japonicum spp. u koliini 100 g/100 kg sjemena
90-120 kg/ha to zavisi od % klijavosti
mehanizovano pneumatskim sijaicama; dubina 3-5 cm; razmak izmeu redova
najee 50 cm; razmak u redu 2,5-3,5 cm; sklop 550.000 biljaka/ha
Njega usjeva
juni; 100-150 kg/ha KAN-a
mehanizovano kultivatorima u fazi 2-4 troliske zbog razbijanja pokorice i
stvaranja povoljnijeg vodno- vazdunog reima
najee prije sjetve: Sencor 0,5 kg/ha plus poslije sjetve; prije nicanja: Sencor
300g/ha+Dual 500 2l/ha (korekciono u fazi 2-3 troliske); ako ima viegodinjih
travnih korova 2-2,5 l/ha Focus ultra; ako ima irokolisnih korova 1 l/ha Flex,
1,5 l/ha Galaxi
kod nas se ne sprovodi; postojee sorte su tolerantne na bolesti i tetoine
itnim kombajnima; obino krajem septembra i poetkom oktobra u fazi pune
zrelosti sa 14-16% vlage
ako je zrno vlanije potrebno je dosuivanje i svoenje na ispod 13% vlage
Zahtjev trita nije neophodan. Proizvodi se za vlastite potrebe. Neophodna je
vea edukacije proizvoaa, a trenutno je u tom segmentu najorganizovaniji
Poljoprivredni Institut u Banjaluci. Takoer, postoje fakulteti, poljoprivredni
zavodi, dijelovi velikih dravnih preduzea, a u novije vrijeme savjetodavna
sluba kojoj je potrebna edukacija iz ove oblasti kako bi se u saradnji sa
institutima i fakultetima na terenu postavljali agrotehniki i sortni ogledi.
Najvei problemi se javljaju kod uvanja soje, pa su potrebne indirektne suare
gdje temperatura zraka ne smije da pree 42oC. Ove suare se mogu koristiti za
sve uljane kulture.
najee 0,5-1 ha
oko 1.500 KM/ha; sa prinosom od 2 t/ha pokrivaju se trokovi, ostalo je dobit i
ostvaruje se kroz tov stoke
31
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
SOJA
Glycine hispida
visoko mehanizovana proizvodnja bez navodnjavanja
115 dana
zrno za proizvodnju stone hrane
dobar kvalitet; max. prinos 3,5 t/ha; prosjean prinos 2,5 t/ha; najveim dijelom
za trite ili spravljanje smjesa za ishranu stoke
oko 900 KM/ha uz koritenje vlastite mehanizacije
mali
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Inokulacija sjemena
(bakterizacija)
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Kultivacija
Zatita od korova
Zatita od bolesti i
tetoina
etva
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
treba obezbijediti takav plodored da soja ne doe na istu parcelu najmanje etiri
godine; u praksi je to obino tropoljni ogled: penica-kukuruz-soja
jesenje oranje 25-30 cm; rjee proljetno
po brazdi 600 kg/ha NPK 15:15:15
u proljee: jedno tanjiranje; drljanje-teka brnaa ili sjetvosprema; to manji
broj operacija zbog uvanja vlage
10-30 april tj. kada se sloj zemljita do 10 cm zagrije na 10-12oC
domae: Sonja, Milica, Marina i Sana; introdukovane sa prostora bive YU
najee Srbije :Afrodita, Baka, Bojana
soj Rhizobium japonicum spp. u koliini 100 g/100 kg sjemena
90-120 kg/ha to zavisi od % klijavosti
mehanizovano pneumatskim sijaicama na dubinu
3-5 cm; razmak izmeu redova najee 50 cm; razmak u redu 2,5- 3,5 cm;
sklop 550.000 biljaka/ha
Njega usjeva
juni; 100-150 kg/ha KAN-a
mehanizovano kultivatorima u fazi 2-4 troliske zbog razbijanja pokorice i
stvaranja povoljnijeg vodno-vazdunog reima
najee prije sjetve: Sencor 0,5 kg/ha, kao i poslije sjetve; prije nicanja Sencor
300g/ha+Dual 500 2l/ha (korekciono u fazi 2-3 troliske); ako ima viegodinjih
travnih korova 2-2,5 l/ha Focus ultra; ako ima irokolisnih korova 1 l/ha Flex,
1,5 l/ha Galaxi
kod nas se ne sprovodi; postojee sorte su tolerantne na bolesti i tetoine
itnim kombajnima obino krajem septembra i poetkom oktobra mjeseca u fazi
pune zrelosti sa 14-16% vlage
ako je zrno vlanije potrebno je dosuivanje i svoenje na ispod 13% vlage
Zahtjev trita je neophodan. Potrebna je organizovana proizvodnja radi
pravilnije prerade: termike obrade-ekstrudiranje. Neophodna je vea edukacije
proizvoaa, a trenutno je u tom segmentu najorganizovaniji Poljoprivredni
Institut u Banjaluci. Takoer, postoje fakulteti, poljoprivredni zavodi, dijelovi
velikih dravnih preduzea, a u novije vrijeme savjetodavna sluba kojoj je
potrebna edukacija iz ove oblasti kako bi se u saradnji sa institutima i
fakultetima na terenu postavljali agrotehniki i sortni ogledi. Najvei problemi
se javljaju kod uvanja soje, pa su potrebne indirektne suare gdje temperatura
zraka ne smije da pree 42oC. Ove suare se mogu koristiti za sve uljane kulture.
veliki kompleksi, > 5 ha
oko 1.500 KM/ha
32

Nain proizvodnje
Suma padavina u
Visoko mehanizovana
prvom mjesecu vegetacije (mm) Mehanizovana proizvodnja
proizvodnja
Raspon vrijednosti
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
< 50
N
N
50-60
S3
S3
60-275
S1
S1
275-400
S2
S2
400-475
S3
S3
> 475
N
N
Nain proizvodnje
Suma padavina u
Visoko mehanizovana
treem mjesecu vegetacije (mm) Mehanizovana proizvodnja
proizvodnja
Raspon vrijednosti
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
< 50
N
N
50-80
S3
S3
80-115
S2
S2
115-140
S1
S1
140-270
S1
S1
270-400
S2
S2
> 400
S3
S3
33
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
ULJANA REPICA
Brassica napus oleifera annum
60-80+90 dana
zrno za proizvodnju ulja; sama za stonu hranu
vrlo dobar kvalitet; max. prinos 3 t/ha; prosjean prinos 2,5 t/ha; iskljuivo se
proizvodi za trite (za uljare)
700-900 KM/ha sa koritenjem vlastite mehanizacije
mali
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Inkorporacija herbicida
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Dopunska obrada nakon
sjetve
Prihrana
Zatita od tetoina
Zatita od tetoina
Zatita od bolesti
etva
Otkup
realizovati
Veliina parcela
Prihod
treba obezbijediti takav plodored da uljana repica ne doe na istu parcelu

najmanje etiri godine; etvoropoljni: soja- kukuruz-penica-uljana repica
ljetno oranje (avgust)
500-600 kg/ha NPK 7:20:30 po brazdi
jedno do dva tanjiranja; drljanje-teka brnaa ili sjetvosprema; to bolja
priprema
pred sjetvu: traktorskom prskalicom (upilan 1-2 l/ha)
25 avgust-10 septembar
nema domaih ili introdukovanih sa prostora bive YU; uglavnom su to sorte i
hibridi introdukovani iz Njemake: Hibridi: Pronto, Arus; Sorte: Karola, Silvija,
Izabela, Rafaela, Ekspres, Vaton
uglavnom se potuje, a svaka sorta ima svoju normu; najee 5-7 kg/ha za
mehanizovanu sjetvu
mehanizovano preciznim sijaicama zbog male koliine sjemena koja se sije;
dubina sjetve do 2 cm; razmak izmeu redova 25 cm; sklop 800.000-1,200.000
biljka/ha
valjanje zbog spreavanja gubljenja vlage i poboljanje kontakta sjemena i
zemljita
Njega usjeva
150 kg/ha KAN-a prva prihrana poetkom marta; 150 kg/ha KAN-a druga
prihrana u fazi punog porasta pred cvatnju
poslije nicanja po potrebi; zavisi od napada tetnika i to: Pagusjenica osa
listarica (Atalia clibri) i buha (Psilodes);
Insekticidi: Zolone 1 l/ha, Decis 0,6 l/h
u fazi poetka cvatnje: Sjajnik (jede pupoljke); Insekticidi: Zolone 1 l/ha,
Lebaycid 1 l/ha
u fazi pune cvatnje protiv Sklerocinije: Fungicid npr. Ronilan
kraj juna-poetak jula; kombajniranje
isporuka uljarama; uvanje sa 9% vlage
Zahtjev trita je neophodan. U BiH aktiviranjem fabrike za preradu ulja
(BIMAL-Brko koja je pokrenula proizvodnju 2003 godine) stvaraju se osnovni
preduslovi za proizvodnju. S obzirom na cijenu uljane repice na svjetskom
tritu i trokove proizvodnje oekuje se znaajna zainteresovanost proizvoaa
za ovu proizvodnju. Za pokretanje znaajnije proizvodnje potrebna je saradnja sa
strunjacima koji tu materiju teoretski i praktino poznaju. Trenutno je u tom
segmentu najorganizovaniji Poljoprivredni Institut u Banjaluci. Takoer, postoje
fakulteti, poljoprivredni zavodi, dijelovi velikih dravnih preduzea, a u novije
vrijeme i savjetodavna sluba kojoj je potrebna edukacija iz ove oblasti kako bi
se u saradnji sa institutima i fakultetima na terenu postavljali agrotehniki i
sortni ogledi.
najee 1,2-5 ha
oko 1.125 KM/ha
34

Nain proizvodnje
Suma padavina u
periodu nicanja (mm)
Raspon vrijednosti
< 10
10-20
20-30
30-120
120-200
> 200
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S3
S4
35
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
SUNCOKRET
Helianthus annuus
105-130 dana
zrno za proizvodnju ulja; sama za stonu hranu
vrlo dobar kvalitet; max. prinos 4 t/ha; prosjean prinos 2,5 t/ha; iskljuivo se
proizvodi za trite (za uljare)
oko 1.000 sa koritenjem vlastite mehanizacije
mali
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od bolesti i
tetoina
etva
Otkup
realizovati
Veliina parcela
Prihod
treba obezbijediti takav plodored da suncokret ne doe na istu parcelu najmanje

pet godine; etvoropoljni: soja- penica-kukuruz-uljana repica; u naim uslovima
se mijenjaju parcele
jesenje oranje 25-30 cm
700-800 kg/ha NPK 7:20:30, 120-180 kg/ha N, 50-70 kg/ha P2O5, 225-360
kg/ha K2O
jedno tanjiranje; drljanje-teka brnaa ili sjetvosprema; to manji broj operacija
zbog uvanja vlage
10-30 april
nema domaih; uglavnom introdukovane sa prostora bive YU: NS-H-111, NSH-45, NS-H-43, NS-H-17, Veljo, Bavanin
4-5 kg/ha
mehanizovano pneumatske sijaice; dubina sjetve 4-5 cm; razmak u redu 35 cm;
razmak izmeu redova 70 cm; sklop 50.000 biljaka/ha
Njega usjeva
oko 200 kg/ha KAN-a sa kultivacijom
poslije sjetve, a prije nicanja: Galolin combi oko 8 l/ha
itnim kombajnima poetkom oktobra sa 16% vlage; problem je vlaga zrna to
zavisi i od vremenskih prilika
isporuka uljarama; uvanje sa 9% vlage
Zahtjev trita je neophodan. U BiH aktiviranjem fabrike za preradu ulja
(BIMAL-Brko koja je pokrenula proizvodnju 2003 godine) stvaraju se osnovni
preduslovi za proizvodnju. S obzirom na cijenu uljane repice na svjetskom
tritu i trokove proizvodnje oekuje se znaajna zainteresovanost proizvoaa
za ovu proizvodnju. Za pokretanje znaajnije proizvodnje potrebna je saradnja sa
strunjacima koji tu materiju teoretski i praktino poznaju. Trenutno je u tom
segmentu najorganizovaniji Poljoprivredni Institut u Banjaluci. Takoer, postoje
fakulteti, poljoprivredni zavodi, dijelovi velikih dravnih preduzea, a u novije
vrijeme i savjetodavna sluba kojoj je potrebna edukacija iz ove oblasti kako bi
se u saradnji sa institutima i fakultetima na terenu postavljali agrotehniki i
sortni ogledi.
najee 1-2 ha; rijee do 5 ha; to su parcele vee to je proizvodnja rentabilnija,
jer ptice nekad odnesu i do 10% prinosa (grlice)
oko 1.700 KM/ha; sa 2 t/ha pokrivaju se trokovi proizvodnje
36

Nain proizvodnje
Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 250
251-300
301-400
401-900
901-1300
> 1301
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
Suma padavina u
I mjesecu vegetacionog perioda
(mm)
Nain proizvodnje
Raspon vrijednosti
< 60
61-215
> 215
Klasa pogodnosti
S3
S1
S3
Suma padavina u
II mjesecu vegetacionog perioda
(mm)
Nain proizvodnje
Raspon vrijednosti
< 70
71-85
85-125
125-230
> 230
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
37
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
RANI KROMPIR
Solanum tuberosum
nisko mehanizovana proizvodnja bez navodnjavanja
do 70 dana
krtola za ishranu ljudi
dobar kvalitet; max. prinos 30 t/ha; prosjean prinos 20 t/ha; uglavnom se
proizvodi za trite; za svjeu potronju
manja ulaganja; bez kredita oko 4.000 KM/ha sa koritenjem usluga
mehanizacije
srednji, ne ukljuuje se rad domainstva; najvie za sakupljanje krompira 120150 sati/ha
Plodored
ubrenje
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Nain sjetve
Zatita od korova
Prihrana
Zatita od korova
Zatita od tetoina
Zatita od bolesti
Vaenje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni: strna ita-krompir; najee se zasniva nakon travno-djetelinskih

smjesa
u jesen; 30-40 t/ha stajnjaka
mehanizovano; 25-30 cm jesenje oranje
400 kg/ha NPK 15:15:15
tanjiranje 2x
15-30 mart
introdukovane iz Holandije: Jerla, Ostara
2,5-3 t/ha
polumehanizovan; poluautomatska sadilica sa poslugom (runo ulaganje
sjemena); razmak u redu 25-30 cm; razmak izmeu redova 70 cm
Njega usjeva
poslije sjetve, a prije nicanja: Prometrin 2 kg/ha+Lasso 2 kg/ha; mehanizovano
traktorskim prskalicama
20-25 dana nakon nicanja u fazi formiranja gomolja 200-300 kg/ha UREA;
mehanizovana sa kultivatorom; istovremeno se vri i zagrtanje krompira
u zavisnosti od stanja korova mogue je jo jedno korektivno prskanje; Sencor
0,5-0,7 kg/ha se ne smije koristiti kod sorte Jerla
protiv krompirove zlatice najee u junu mjesecu;
Insekticidi sa najkraom karencom: Karate do 1 l/ha
preventivno tretiranje protiv plamenjae (u zavisnosti od vremenskih uslova):
Ditan 2-3 kg/ha, Mankozeb 2-3 kg/ha
kraj juna-poetak jula; mehanizovano vadilicama; skupljanje runo; plasiranje
na trite
Neophodno je trite. Kod nas trite nije organizovano. Potrebna je vea
saradnja sa institutima, fakultetima, a u novije vrijeme sa savjetodavnim
slubama. Znanja se stiu najee meusobnom razmjenom iskustava, rjee
koritenje savjeta, najee iz oblasti zatite od bolesti i tetoina.
najee 1-2 ha
oko 8.000 KM /ha
38
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KASNI KROMPIR
Solanum tuberosum
mehanizovana proizvodnja sa navodnjavanjem
do 150 dana
krtola za ishranu ljudi
dobar kvalitet; max. prinos 50 t/ha; prosjean prinos 40 t/ha; uglavnom se
proizvodi za trite
vea ulaganja; mogue i kreditiranje zbog sistema za navodnjavanje i nabavke
mehanizacije; ulaganja oko 8.000 KM/ha sa uslugama mehanizacije
srednji, ne ukljuuje se rad domainstva; najvie za sakupljanje povaenog
krompira 120-150 sati/ha; skladitenje; kalibriranje;
Plodored
ubrenje
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sorte
Koliina sjemena
Naklijavanje sjemena
Nain sjetve
Zatita od korova
Prihrana
Navodnjavanje
Zatita od korova
Zatita od tetoina
Zatita od bolesti
Vaenje
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod
dvopoljni: strna ita-krompir; najee poslije djeteline

u jesen; 40 t/ha stajnjaka
25-30 cm jesenje oranje; mehanizovano
800-1.000 kg/ha NPK 8:16:24
tanjiranje 2x
1-20 april
introdukovane iz Holandije; najee crvene sorte: Dezire, Kondor
2,5-3 t/ha u zavisnosti od krupnoe sjemenskog materijala
15 dana prije sadnje; toplije prostorije za naklijavanje dok klica ne bude oko 0,5
cm; zatim se vri tretiranje sjemena protiv zemljinih tetoina i bolesti Presti
100 ml/100kg
polumehanizovan; poluautomatska sadilica sa poslugom (runo ulaganje) ili
automatske sadilice; razmak u redu 25-30 cm; razmak izmeu redova 70 cm
Njega usjeva
poslije sjetve, a prije nicanja: Prometrin 2 kg/ha+Lasso 2kg/ha; mehanizovano
sa traktorskim prskalicama
pred zatvaranje redova; pred cvjetanje; mehanizovana sa kultivatorom; 400-500
kg/ha UREA; istovremeno se vri i zagrtanje
zavisno od vremenskih uslova; najpotrebnije u fazi cvjetanja
u zavisnosti od stanja korovske vegetacije mogue je korektivno prskanje:
Sencor 0,5-0,7 kg/ha, Focus ultra 2-3 l/ha, Fusilade 2-3 l/ha, Basagran 2-3 l/hamogu se koristiti samo jednom u toku vegetacije
protiv krompirove zlatice (zavisno od intenziteta pojave) najee 2-3 prskanja u
toku vegetacije; Insekticidi sa najkraom karencom: Karate 1 l/ha
najee se koristi preventivno tretiranje protiv plamenjaa i to u zavisnosti od
vremenskih uslova: Ditan 2-3 kg/ha, Rodomil 2-3 kg/ha
kraj septembra, najee od 20 septembra; vaenje je mehanizovano; skupljanje
runo
skladitenje; optimalna temp. do 4oC; u proljee: prebiranje, odstranjivanje
trulih krtola; pakovanje u mreaste vree 5-10-20 kg zavisno od potranje
Neophodno je trite. Kod nas trite nije organizovano. Potrebna je stimulacija
od strane Vlade, edukacija, poljski ogledi, sortni ogledi, agrotehnika, koritenje
savjeta strunjaka, instituta, fakulteta, a u novije vrijeme i savjetodavne slube.
najee do 5, rjee do 10 ha
oko 15.000 KM/ha
39

Trajanje vegetacionog perioda
(dana)
Raspon vrijednosti
< 180
181-210
211-240
> 240
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
(kasni krompir)
(rani krompir)
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
N
S4
S3
S2
S1
S1
Nain proizvodnje
Suma padavina u
Nisko mehanizovana
II mjesecu vegetacionog perioda Mehanizovana proizvodnja
proizvodnja
(mm)
(kasni krompir)
(rani krompir)
Raspon vrijednosti
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
< 50
N
N
51-65
S3
S3
66-80
S2
S1
80-100
S1
S2
> 100
S2
S3
40
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
LUCERKA
Medicago sativa
mart-oktobar
sijeno; period koritenja: 5 godina
dobar kvalitet; srednji prinos; max. prinos 100 t/ha zelene mase, 20 t/ha sijena;
prosjean prinos 50-60 t/ha zelene mase, 10-12 t/ha sijena; namjenjeno
uglavnom za vlastite potrebe
srednja ulaganja
visok; 36,5 sati/ha za sijeno-suvo rataranje
Plodored
Osnovno ubrenje
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Nain sjetve
Koliina sjemena
Obrada nakon sjetve
I otkos
II otkos
III otkos
Spremanje sijena
Prihrana
Zatita od tetoina
Zatita od viline kosice
I otkos
II otkos
III otkos
IV otkos
V otkos
realizovati
Veliina parcela
Prihod
okopavine sa osvrtom na primjenu herbicida; primjena atrazina u kukuruzu koji

prethodi zasnivanju smjese dovodi do unitavanja djetelina u smjesi
30-40 t/ha stajnjaka; najee runo rasturanje na manjim parcelama; na veim
parcelama rasipaima za stajnjak
oranje do 30 cm mehanizovano; 15-20 cm zapregom
400-500 kg/ha NPK 15:15:15, 350 kg NPK 7:20 30, najee runo ili rasipaem
najee 15 mart-15 april; rjee kraj avgusta-poetak septembra
najee runo (omake); rjee sijaicama
30-40 kg/ha za runu sjetvu; 18-20 kg/ha za mehanizovanu sjetvu; razmak
izmeu redova 12,5 cm
drljanje lakom drljaom; valjanje
Koenje u godini zasnivanja
sredina juna (oko 45 dana od nicanja)
nakon 30 dana u zavisnosti od vremenskih prilika
nakon 35 dana u zavisnosti od klimatskih prilika
nakon svakog otkosa prosuivanje zelene mase na zemlji u otkosima i talasima;
zatim dosuivanje sijena na napravama (brklje, piramide, vedski jaha);
osueno sijeno se sprema u sjenike; u svim operacijama je najvee uee
ljudskog rada
Njega usjeva u godinama eksploatacije
40-50 kg/ha N, 150-200 kg/ha KAN-a nakon kretanja vegetacije (mart)
Od glodara (u zavisnosti od pojave): mamci u aktivne rupe; obino februar-mart
ako se pojavi vilina kosica lokalno se suzbijaju arita sa totalnim Herbicidom
Reglon 4 l/ha, Kerb 50 WP 3-4 kg/ha
Koenje
krajem maja i poetkom juna kada je iscvjetalo oko 10% biljaka (42-45 dana);
visina kosidbe 3 cm
nakon 26 do 30 dana
nakon 26 do 30 dana
nakon 35 dana
u zavisnosti od vremenskih prilika; najee nakon 35 dana
Potrebna edukacija proizvoaa i razvoj stoarstva.
najee 0,5-1, rjee do 2 ha

srednji, ostvaruje se kroz vlastiti tov stoke
41
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
LUCERKA
Medicago sativa
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
mehanizovana proizvodnja
mart-oktobar
sijeno; period koritenja: 5 godina
dobar kvalitet; prosjean prinos 80-100 t/ha zelene mase, 18-20 t/ha sijena;
namjenjeno za trite ili za vlastite potrebe: za proizvodnju mlijeka i mesa
Plodored

u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti zemljita; npr. za siromano
zemljite oko 40-50 t/ha stajnjaka- rasipaima za stajnjak;
700 kg/ha NPK 15:15:15, 500 kg/ha NPK 7:20:30
oranje 30-35 cm
tanjiranje; inkorporacija herbicida 10-15 dana prije sjetve: Bonalan EC 6-7 l/ha;
Beskor E-77 4-6 l/ha; tanjiranje; drljanje
kraj avgusta-poetak septembra
itne ili specijalizovane sijaice
18-20 kg/ha; razmak izmeu redova 12,5 cm
drljanje lakom drljaom i valjanje
40-50 kg/ha N, 150-200 kg/ha KAN-a nakon kretanja vegetacije (mart)
Koenje
visina reza 3 cm
kraj maja-poetak juna kada je 10% biljaka iscvjetalo; ako se pojavi vilina
kosica lokalno se suzbijaju arita sa totalnim Herbicidom Reglon 4 l/ha, Kerb
50WP 3-4 kg/ha
100-150 kg/ha KAN-a
nakon 26-30 dana
100-150 kg/ha KAN-a
nakon 26-30 dana
100-150 kg/ha KAN-a
nakon 35 dana
100 kg/ha KAN-a
nakon 35 dana
nakon svakog otkosa prosuivanje zelene mase na zemlji u otkosima 6-8 sati;
zatim sakupljaem-prevrtaem sakupljanje otkosa u talase u kojima se prosuuju
obino 1-2 dana; baliranje rolobalerima ili klasinim presama; mehanizovani
utovar u prikolice; uvanje u sjenicima
Potreban razvoj stoarstva, kao i koritenje savjeta Zavoda za krmno bilje,
instituta, fakulteta, a u novije vrijeme savjetodavne slube uz postavljanje
demonstracionih i sortnih ogleda.
visoka ulaganja
nizak
Osnovno ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
Nain sjetve
Koliina sjemena
Obrada nakon sjetve
Prihrana
I otkos
Prihrana
II otkos
Prihrana
III otkos
Prihrana
IV otkos
Prihrana
V otkos
Spremanje sijena
realizovati
Veliina parcela
Prihod
najee 1-2, rjee do 5 i vie ha

visok, ostvaruje se kroz vlastiti tov stoke ili na tritu sijena
42

Nain proizvodnje
(dani)
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Raspon vrijednosti
< 70
71-80
81-100
100-120
121-365
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
Nain proizvodnje
Suma padavina u
vegetacionom ciklusu (mm)
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Raspon vrijednosti
< 400
401-600
601-800
801-1400
1.401-1.600
> 1.600
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
Nain proizvodnje
Srednje temperature u
vegetacionom periodu (T oC)
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Raspon vrijednosti
< 10
10-15
15-20
20-28
28-32
32-40
> 40
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
N
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
N
43
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
TRAVNO - DJETELINSKA SMJESA

(Festuca rubra, Festuca pratensis, Lolium perenne, Dactylis glomerata,
Phleum pratense, Trifolium repens)
(Crveni vijuk, Livadski vijuk, Engleski ljuj, Jeevica, Maiji repak, Bijela
djetelina)
mart-oktobar
sijeno; period koritenja: 4-5 godina
dobar kvalitet; srednji prinos; max. prinos 70 t/ha zelene mase, 17 t/ha sijena;
prosjean prinos 45-50 t/ha zelene mase, 8-10 t/ha sijena; namjenjeno uglavnom
za vlastite potrebe
srednja ulaganja
visok; 36,5 sati/ha za sijeno-suvo rataranje
Plodored
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Nain sjetve
Koliina sjemena
Obrada nakon sjetve
Zatita od korova
I otkos
Spremanje sijena
II otkos
Spremanje sijena
Prihrana
Zatita od bolesti i
tetoina
I otkos
Spremanje sijena
II otkos
III otkos
realizovati
Veliina parcela
Prihod

oranje do 30 cm; mehanizovano ili zapregom
400-500 kg NPK 15:15:15
dva tanjiranja; drljanje
15 mart-15 april
najee runo (omake); rjee sijaicama
za smjesu 40 kg/ha: Crveni vijuk 9 kg/ha, Livadski vijuk 8 kg/ha, Engleski ljulj
6 kg/ha, Jeevica 4 kg/ha, Maiji repak 5 kg/ha, Bijela djetelina 8 kg/ha; koliina
sjemena 25-40 kg/ha zavisi od broja komponenata
drljanje lakom drljaom i valjanje
ranije koenje prvog otkosa; mehanizovano ili runo
Kosidba
sredinom juna; visina kosidbe 6-8 cm
na zemlji u otkosima i talasima se prosuuje; zatim dosuuje na napravama
(brklje, piramide, vedski jaha); osueno sijeno se sprema u sjenike; u svim
operacijama je najvee uee ljudskog rada
oko 45 dana to zavisi od klimatskih prilika; visina reza kosidbe je 3 cm
operacijama je najvee uee ljudskog rada; u godini sjetve nije dozvoljena
ispaa nakon skidanja drugog otkosa
Njega usjeva u godinama eksploatacije
oko 150 kg/ha KAN-a nakon kretanja vegetacije (mart); esto se primjenjuje 2540 t/ha osoke razblaene vodom u omjeru 1:3-1:5
Koenje
poetkom juna (kada jeevica ue u fazu vlatanja); visina kosidbe 3 cm
operacijama je najvee uee ljudskog rada
nakon 35 dana
u zavisnosti od klimatskih prilika moe se koristiti za kosidbu ili za ispau; u
naim uslovima najee se radi o ispai
Znanja se stiu najee meusobnom razmjenom iskustava, rjee koritenjem
savjeta Zavoda za krmno bilje, instituta, fakulteta, a u novije vrijeme
savjetodavne slube.
najee 0,5-1, rijetko do 2 ha
srednji, ostvaruje se kroz vlastiti tov stoke
44

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 400
401-600
601-800
801-1.400
1.401-1.600
> 1.600
Nain proizvodnje
Nisko mehanizovana
proizvodnja
Klasa pogodnosti
N
S3
S2
S1
S2
S3
45
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
KAMILICA
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
konvencionalna proizvodnja
50+100 dana
cvijet za aj ili za ekstrakciju etarskih ulja; period eksploatacije: 1 godina
dobar kvalitet; srednji prinos; max. prinos 1.000 kg/ha; prosjean prinos 800-900
kg/ha suhe mase cvijeta; namjenjeno prvenstveno za trite
Plodored
obavezno dolazi iza itarica u plodoredu nakon 4 godine; posebna panja se

usmjerava na primjenu herbicida; primjena odreenog broja herbicida u
itaricama koji prethodi zasnivanju smjese moe dovesti do unitavanja usjeva
praenje strnita; tanjiranje ili plitko oranje iza etve predusjeva
150 kg/ha NPK 7:20:30
nakon mjesec dana oranje do 30 cm; mehanizovano ili zapregom
150 kg/ha NPK 7:20:30
dva tanjiranja; drljanje
prva polovina-20 septembar
3 kg/ha istog sjemena; 10-12 kg/ha pulvisa
runo (omake)
valjanje
prema potrebi; prije zatvaranja sklopa (biljka 10-12 cm visine) tretirati Afalon 2
l/ha
zatita se ne primjenjuje
skidanje cvjetnih glavica polovinom maja; runo sa specijalnim eljevima
najvie pet sati nakon berbe; potrebno je vriti suenje u hladu na promaji u to
tanjem sloju; ne preporuuje se prevrtanje tokom suenja; u suarama do 38oC
u zavisnosti od vremenskih uslova; oko mjesec dana nakon prve berbe; esto se
druga berba ne vri nego se ostavljaju glavice da sjeme sazri i onda se vri
drljanje radi ponovnog zasijavanja usjeva za sljedeu godinu
nakon suenja izdvajaju se cvjetne glavice ija duina peteljke prelazi 2 mm; taj
materijal ima naziv pulvis i koristi se za pripremu kupki; pakovanje prve klase
u kartonske kutije i isporuka naruiocu ili se uva na promaji i suhom mjestu do
isporuke
Ne postoji regulisano trite, kao i zakonski propisi oko proizvodnje i prometa
ljekovitog bilja. Proizvodnja je usitnjena. Neophodna je edukacija proizvoaa i
stimulacija proizvodnje.
1.200-1.300 KM/ha sa koritenjem eksterne mehanizacije i radne snage

visok; 200 sati/ha berba
Priprema zemljita
ubrenje
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Koliina sjemena
Nain sjetve
Obrada nakon sjetve
Zatita od korova
Zatita od tetoina
I berba
Suenje
II berba
Klasiranje cvjetnih glavica
realizovati
Veliina parcela
Prihod
najee do 0,5 ha
zavisi od stanja ponude i potranje na tritu; visok s obzirom na uloena
sredstva, oko 2.500-3.000 KM/ha
46
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
KAMILICA
Period vegetacije
Krajnji proizvod
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
bioloka proizvodnja
50+100 dana
cvijet za aj ili za ekstrakciju etarskih ulja; period eksploatacije:
1 godina
dobar kvalitet; srednji prinos; max. prinos 1.000 kg/ha; prosjean prinos 800-900
kg/ha suhe mase cvijeta; namjenjeno prvenstveno za trite
1.200 KM/ha sa koritenjem eksterne mehanizacije i radne snage
visok; 200 sati/ha berba
Plodored
Priprema zemljita
Osnovna obrada
Dopunska obrada
Koliina sjemena
Nain sjetve
Obrada nakon sjetve
Zatita od korova
I berba
Suenje
II berba
Klasiranje cvjetnih glavica
realizovati
Veliina parcela
Prihod
obavezno dolazi iza itarica u plodoredu nakon 4 godine

praenje strnita; tanjiranje ili plitko oranje iza etve predusjeva
nakon mjesec dana oranje do 30 cm; mehanizovano ili zapregom
dva tanjiranja; drljanje; valjanje; klijanje je na povrini zemljita
prva polovina septembra; potrebna vlaga i temperatura iznad 6oC
3 kg/ha teoretski; 10-12 kg/ha u praksi
runo (omake)
valjanje
mehaniki; visok udio runog rada; ako se vri jesenja sjetva manji su problemi
sa korovima
skidanje cvjetnih glavica polovinom maja; runo sa specijalnim eljevima
najvie pet sati nakon berbe; potrebno je vriti suenje u hladu na promaji u to
tanjem sloju; ne preporuuje se prevrtanje tokom suenja; u suarama do 38oC
oko mjesec dana nakon prve berbe; esto se druga berba ne vri nego se
ostavljaju glavice da sjeme sazri i onda se vri drljanje radi ponovnog
zasijavanja usjeva za sljedeu godinu
nakon suenja izdvajaju se cvjetne glavice ija duina peteljke prelazi 2 mm; taj
materijal ima naziv pulvis i koristi se za pripremu kupki; pakovanje prve klase
u jutane vree i isporuka naruiocu ili se uva na promaji i suhom mjestu do
isporuke
Neophodno je ukrupnjavanje parcela, nabavka mehanizacije prvenstveno za
branje cvijeta. Ne postoji regulisano trite, kao i zakonski propisi oko
proizvodnje i prometa ljekovitog bilja. Proizvodnja je usitnjena. Neophodna je
edukacija proizvoaa i stimulacija proizvodnje.
najee do 0,5 ha
visok s obzirom na uloena sredstva, oko 4.000 KM/ha

Suma padavina u
periodu nicanja (mm)
Raspon vrijednosti
<5
5-12
12-20
20-150
> 150
Nain proizvodnje
Bioloka proizvodnja
Konvencionalna proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S3
S3
S2
S2
S1
S1
S2
S2
47
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KOTIAVO VOE
Prunus sp.
intenzivna proizvodnja
april-oktobar (130-140 dana)
plod za svjeu potronju; period eksploatacije: do 25 godina
dobar kvalitet; max. prinos 40 t/ha; prosjean prinos 25 t/ha; prinos zavisi od
vone vrste; proizvod iskljuivo namjenjen tritu za svjeu potronju
12.000-15.000 KM/ha u prve tri godine
visok; sadnja 50-70 sati/ha; koenje 10 sati/ha; zatita 56 sati/ha 7 prskanja/dan;
rezidba 80 sati/ha; berba
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Formiranje uzgojnog
oblika
u fazi mirovanja vegetacije (jesen ili rano proljee); odabir parcele; uzimanje
uzoraka; analiza zemljita
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti zemljita; 30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha
NPK 7:20:30 za srednje plodna zemljita
duboko oranje 35-40 cm; mehanizovano
tanjiranje; drljanje; razmjeravanje; otvaranje kanala za sadnju
15 kg/rupa stajnjaka+200 g/rupa NPK 15:15:15
zavisi od vone vrste 4x1-4x2 m tj. 1.250-2.500 sadnica/ha
zavisi od vone vrste
domae i strane; zavisi od vone vrste
maj-avgust; vitko vreteno; vretenasti grm
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja ( do 3-e godine)

150 g/sadnica KAN-a u maju
Prihrana
tanjiranje do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata)
Meuredna obrada
po potrebi od momenta sadnje do sredine avgusta
Navodnjavanje
preventivna prskanja 7x u toku vegetacije; Fungicidi: Ditan 4 kg/ha, Ronilan 2
Zatita protiv bolesti i
kg/ha; Insekticidi: Sistemin 2 lit/ha, Lebajcid 2 l/ha, Apolo 0,5 l/ha
tetoina
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja ( od 4-te godine do kraja vijeka eksploatacije)
15 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar-februar)
ubrenje
februar-mart; runo 80 sati/ha; iznoenje grana runo i mehanizovano
Rezidba
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina 5 kg/ha Bakarni kre+5 l/ha Oleometion
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila); 100-150 kg/ha KAN-a poslije
Prihrana
cvjetanja, zavisno od zametanja plodova; folijarna prihrana sa pesticidima
zavisi od vone vrste; 7x u toku vegetacije: pred cvjetanje, poslije cvjetanja,
Zatita
sredina maja, kraj maja, sredina juna, kraj juna, po potrebi dodatno prskanje u julu
strogo potovati karencu nakon zadnjeg tretiranja
Napomena
mehanizovano maj, juni, juli, avgust plus runo oko stabala ili herbicidom u
Meuredna obrada
rednom prostoru
razvuena kraj maja-kraj oktobra; zavisi od vone vrste
Berba
Potreban razvoj strunih slubi, edukacija proizvoaa, dobar odabir sorti po
vremenu dozrijevanja, obezbjeivanje uslova za efikasnu prodaju i plasman
nain proizvodnje mogao (potranja je vea od proizvodnje) kroz izgradnju distributivnih centara (hladnjaa,
pakirnica, kalibrator i manipulativni prostor). Problemi nastaju od momenta berbe
realizovati
do realizacije proizvoda. Postoji i domae trite. Treba educirati osobe za
tehnologiju berbe (momenat berbe-tu se grijei, jer veliki % plodova propada),
napraviti centar za preuzimanje plodova sa savremenom pakirnicom i ULO (ultra
niski sadraj kiseonika) hladnjaom. Centar treba da bude neije vlasnitvo:
zadruga, udruenje ili neki drugi vid organizovanje gdje je jasan titular vlasnitva.
Neophodno je pakovanje u odgovarajuu ambalau sa ulocima, isporuka plodova
distributivnom centru i marketing.
0,3-1 ha
Veliina parcela
zavisi od vone vrste, 20.000-50.000 KM/ha od tree-etvrte godine
Prihod
48
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
JABUASTO VOE
Malus sp, Pyrus sp.
plodovi za stonu (svjeu) potronju; period eksploatacije: 20 godina
dobar kvalitet; visok prinos; max. prinos 80 t/ha; prosjean prinos 35 t/ha; zavisi
od broja sadnica po ha; namjenjena iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
prve tri godine jako visoka ulaganja sa ili bez kredita
35.000-40.000 KM
vrlo visok sa runom berbom; formiranje uzgojnog oblika oko 150 sati/ha; rezidba
60 sati/ha; zatita 56 sati/ha 12-15x; branje: jedan radnik ubere 80-120 kg/sat
uzoraka za hemijsku analizu zemljita
35 t/ha stajnjaka+800 kg/ha NPK 7:20:30 za srednje plodno zemljite po cijeloj
ubrenje
povrini ili u trake irine 1,0 m u pravcu reda
Osnovna obrada
tanjiranje; drljanje; frezanje trake u pravcu reda; razmjeravanje i mehanizovano
Dopunska obrada
otvaranje kanala za sadnju (plugom)
15 kg stajnjaka po dunom metru kanala+150 g/sadnica NPK 15:15:15
ubrenje
3,2x0,7-3,5x1,5 m; tj. 1.750-4.460 sadnica/ha
Razmak sadnje
M9, M26 i MM106 za slabo bujne sorte; sijanac divlje kruke
Podloga
zavisi od vone vrste; iskljuivo strani
Sorte
runo; zatim prekraivanje sadnica; jedan radnik posadi 350-400 sadnica/8 h
Sadnja
vreteno i modifikacija vretena; jedan radnik obradi oko 1 sadnice/8 sati, to
Formiranje uzgojnog
podrazumijeva sve tretmane u jednoj vegetaciji
oblika
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (2-ga i 3-a godina)
postavljanje naslona 80 sati/ha; zasnivanje travnjaka izmeu redova i formiranje
uzgojnog oblika 150 stabala/8 h
150 g/sadnica NPK (februar), 200 g/sadnica KAN-a (sredina aprila i sredina maja)
Prihrana
muliranje 4-6x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica 24 sata/ha u
Meuredna obrada
prvoj godini; kasnije primjenom herbicida
preventivna prskanja 12x u toku vegetacije (atomizer sa zatvorenim gornjim
diznama);
tetoina
Fungicidi 4 kg/ha (preventivni), Sistemici 2 kg/ha;
Insekticidi: Sistemin 2 l/ha, Lebajcid 2 l/ha, Apolo 0,5 l/ha; sredstva za
prorjeivanje plodova: Nokad 0,4-0,6%+folijarna ubriva
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja ( od 4-te godine do 20-te godine)
10 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar-februar); kontrola plodnosti
ubrenje
zemljita svake 4 godine; folijarna analiza po potrebi
(februar-mart)
runo 60 sati/ha; kvalifikovani radnici pod nadzorom specijaliste;
Rezidba
iznoenje grana runo 10 sati/ha
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila), a poslije cvjetanja 100-150 kg/ha
Prihrana
KAN-a zavisno od zametanja plodova; folijarna prihrana sa primjenjuje zajedno sa
primjenom pesticida
protiv aave krastavosti, pepelnice, lisnih uiju, jabukinog savijaa, jabukinog
Zatita
cvjetojeda, minera listova, crvenog pauka i drugih tetoina: Insekticid 1 l/ha,
Fungicid 2 kg/ha za jedan tretman
pesticide koristiti po konceptu IPV (integralne proizvodnje voa) uz potovanje
Napomena
karence nakon zadnjeg tretiranja
kraj avgusta-sredina oktobra; runo klasiranje
Berba
usluno u hladnjai
uvanje
Podizanje zasada
49
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Potrebna je edukacija proizvoaa, razvoj savjetodavnih slubi i udruenja

proizvoaa. Problemi nastaju od momenta berbe do realizacije proizvoda. Treba
educirati osobe za tehnologiju berbe (momenat berbe-tu se grijei, jer veliki %
plodova propada), napraviti centar za preuzimanje plodova sa savremenom
pakirnicom i ULO hladnjaom (ultra niski sadraj kiseonika). Centar treba da bude
neije vlasnitvo: zadruga, udruenje ili neki drugi vid organizovanja, gdje je jasan
titular vlasnitva. Potrebno je potpisivanje meunarodne konvencije o
intelektualnoj svojini radi uvoenja novog sortimenta (aktuelni sortiment ima
nisku cijenu na svjetskom tritu pa je potrebno uvesti novi sortiment, ali veina
novih sorti su licencirane), obraditi marketinke aspekte trita (potrebno
organizovano praenje trita).
0,3-8 ha
jako visok sa niskom proizvodnom cijenom, 15.000-30.000 KM/ha od etvrte
godine

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 350
350-400
400-450
450-500
500-550
550-600
> 600
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-120
120-140
> 140
Nain proizvodnje
Jabuasto voe
Kotiavo voe
Intenzivna proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S1
S1
S3
S3
Nain proizvodnje
Kotiavo voe
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S1
50
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
JABUKA
Malus domestica
visoko intenzivna proizvodnja sa navodnjavanjem
jabuka za stonu potronju; period eksploatacije: 20 godina
dobar kvalitet; visok prinos; max. prinos 100 t/ha; prosjean prinos 40 t/ha; zavisi
od broja sadnica po ha; namjenjena iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
40.000-50.000 KM
uzoraka za hemijsku analizu zemljita
ubrenje
35 t/ha stajnjaka+ 800 kg/ha NPK 7:20:30 za srednje plodno zemljite po cijeloj
povrini ili u trake irine 1,0 m u pravcu reda
Osnovna obrada
tanjiranje; drljanje; frezanje trake u pravcu reda; razmjeravanje; mehanizovano
Dopunska obrada
ubrenje
3,2x0,7-3,5x1 m; tj. 2.860-4.460 sadnica/ha
Razmak sadnje
M9, M26 i MM106 za slabo bujne sorte
Podloga
Ajdared, Zlatni delies, Greni smit, Jonagold
Sorte
sadnja; zatim prekraivanje sadnica; jedan radnik posadi 350-400 sadnica/8 h
Sadnja
sistem kap po kap; odreivanje norme zalijevanja na osnovu fizike analize
Postavljanje sistema za
zemljita
navodnjavanje
vreteno i modifikacija vretena; jedan radnik obradi oko 1 sadnice/8 sati, to
Formiranje uzgojnog
oblika
postavljanje naslona 80 sati/ha; zasnivanje travnjaka izmeu redova i formiranje
uzgojnog oblika 150 stabala/8 h
150 g/sadnica NPK u februaru, 200 g/sadnica KAN-a sredinom aprila i sredinom
Prihrana
maja
muliranje 4-6x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica 24 sata/ha u
Meuredna obrada
kontinuirano od poetka vegetacije do sredine septembra u zavisnosti od
Navodnjavanje
vremenskih uslova i zahtjeva sorte za vlagom
diznama);
tetoina
ubrenje
(februar-mart) runo 60 sati/ha; kvalifikovani radnici pod nadzorom specijaliste;
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila); 100-150 kg/ha KAN-a poslije
Prihrana
cvjetanja zavisno od zametanja plodova; folijarna prihrana sa primjenjuje zajedno
sa primjenom pesticida
kontinuirano od poetka vegetacije do sredine septembra u zavisnosti od
Navodnjavanje
vremenskih uslova i zahtjeva sorte za vlagom
Podizanje zasada
51
Zatita
Napomena
Berba
uvanje
realizovati
Veliina parcela
Prihod

pesticide koristiti po konceptu IPV (integralne proizvodnje voa) uz potovanje
karence nakon zadnjeg tretiranja
usluno u hladnjai
0,3-8 ha
jako visok sa niskom proizvodnom cijenom, 25.000-35.000 KM/ha od tree
godine
52
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
JABUKA
Malus domestica
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
jabuka za stonu potronju; period eksploatacije: 20 godina
dobar kvalitet; visok prinos; max. prinos 80 t/ha; prosjean prinos 35 t/ha;
namjenjeno iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
prve tri godine jako visoka ulaganja sa ili bez kredita 35.000-40.000 KM
60 sati/ha; zatita 56 sati/ha 12-15x; branje: jedan radnik ubere 80-120 kg /sat
oko 40 t/ha stajnjaka+800 kg/ha NPK 7:20:30 za srednje plodno zemljite po
ubrenje
itavoj povrini ili u trake irine 1,0 m u pravcu reda
Osnovna obrada
tanjiranje; drljanje; frezanje trake u pravcu reda; razmjeravanje; mehanizovano
Dopunska obrada
otvaranje kanala za sadnju (plugom); sadnja runo; 400 komada/radnik
ubrenje
3,2x0,7-3,5x1 m tj. 2.860-4.460 sadnica/ha
Razmak sadnje
M9, M26 i MM106 za slabo bujne sorte
Podloga
Ajdared, Zlatni delies, Greni smit, Jonagold
Sorte
sadnja; zatim prekraivanje sadnica; jedan radnik posadi 350-400 sadnica/8 h
Sadnja
vreteno i modifikacija vretena; jedan radnik obradi 150-200 sadnica/8 ha to
Formiranje uzgojnog
oblika
postavljanje naslona 80 h/ha; zasnivanje travnjaka izmeu redova i formiranje
uzgojnog oblika 150-200 stabala/8 h
150 g NPK/sadnica u februaru, 200 g KAN/sadnica sredinom aprila i sredinom
Prihrana
maja
muliranje 4-6x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (u prvoj
Meuredna obrada
godini); kasnije primjenom herbicida
diznama);
tetoina
ubrenje
februar-mart runo 60 sati/ha; kvalifikovani radnici pod nadzorom specijaliste;
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila),
Prihrana
100-150 kg/ha KAN-a a poslije cvjetanja zavisno od zametanja plodova; folijarna
prihrana sa primjenjuje zajedno sa primjenom pesticida
Zatita
pesticide koristiti po konceptu IPV (integralne proizvodnje voa) i potovati
Napomena
karencu nakon zadnjeg tretiranja
Berba
usluno u hladnjai
uvanje
Podizanje zasada
53
realizovati
Veliina parcela
Prihod

0,3-8 ha
visok sa niskom proizvodnom cijenom, 15.000-20.000 KM/ha od etvrte godine

Suma padavina u
vegetacionom periodu(mm)
Raspon vrijednosti
< 350
350-400
400-450
450-500
500-550
550-600
> 600
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-120
120-140
140-160
> 160
Nain proizvodnje
Visoko intenzivna
proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S1
S1
S3
S3
Nain proizvodnje
Visoko intenzivna
proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S2
S2
S1
S1
54
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KRUKA
Pirus communis
visoko intenzivna proizvodnja sa navodnjavanjem
kruka za stonu potronju; period eksploatacije: 25 godina
namjenjena iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
35.000-45.000 KM/ha
60 sati/ha; zatita 56 sat/ha 12-15x; branje: jedan radnik ubere 80-120 kg /sat
55
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
uzoraka; hemijska analiza zemljita
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti zemljita; npr. 35 t/ha stajnjaka+800
kg/ha NPK 7:20:30 za zemljite srednje plodnosti po cijeloj povrini ili u trake
irine 1,5 m u pravcu reda
tanjiranje; drljanje; frezanje; razmjeravanje i mehanizovano otvaranje
kanala za sadnju (plugom)
runo; 250 komada/radnik; nakon sadnje prekraivanje sadnica
10 kg stajnjaka po sadnom mjestu+200 g/sadnica NPK 15:15:15
4,0x1,5-4,0x1,75 m tj. 1.430-1.660 sadnica/ha
sijanac divlje kruke
Butira, Santa Marija, Viljamovka, Fetelova, Pakams triumf
odreivanje norme zalijevanja (fizika analiza zemljita); instalacija sistema kap
po kap
vitko vreteno (do avgusta)
Sadnja
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
navodnjavanje
Formiranje uzgojnog
oblika
zasnivanje travnjaka izmeu redova i formiranje uzgojnog oblika
200 g/sadnica NPK u februaru, 250 g/sadnica KAN-a 2x (sredina aprila i sredina
Prihrana
maja)
muliranje 4-6x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata/ha u
Meuredna obrada
prvoj godini, kasnije primjenom herbicida)
kontinuirano do kraja avgusta u zavisnosti od potrebe
Navodnjavanje
preventivna prskanja 8x u toku vegetacije (svakih 15 dana atomizerima sa
zatvorenim gornjim diznama);
tetoina
Fungicidi 4 kg/ha (preventivni), Sistemici 2 kg/ha (smjesa);
Insekticidi: Mitak 2 l/ha, Lebajcid 2 l/h+ folijarna ubriva
ubrenje
10-15 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar- februar); kontrola plodnosti
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila);
Prihrana
100- 150 kg/ha KAN-a poslije cvjetanja zavisno od zametanja plodova; folijarna
prihrana sa primjenjuje zajedno sa primjenom pesticida
protiv aave krastavosti, re, lisnih uiju, krukinog savijaa, krukinih buva,
Zatita
crvenog pauka i drugih tetoina: Insekticid 1 l/ha, Fungicid 2 kg/ha smjesa za
jedan tretman+3 l/ha folijarnog ubriva
pesticide koristiti po konceptu IPV (integralne proizvodnje voa) i potovati
Napomena
u zavisnosti od sorte (kraj jula-poetak oktobra); runo klasiranje
Berba
usluno u hladnjai za kasnije sorte
uvanje
Infrastruktura koja je Potrebna je edukacija proizvoaa iz oblasti pomotehnike, ishrane, zatite, berbe,
potrebna da bi se ovaj pakovanja i uvanja. Problem je nepoznavanje savremene tehnologije gajenja.
nain proizvodnje mogao Zbog pojave bakteriozne plamenjae proizvoai su slabo zainteresovani za
proizvodnjom kruke, iako je cijena na tritu vea nego cijena jabuke.
realizovati
0,3-1 ha
Veliina parcela
Prihod
godine
56
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KRUKA
Pirus communis
intenzivna proizvodnja sa navodnjavanjem
kruka za stonu potronju; period eksploatacije: 25 godina
namjenjeno iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
tri godine jako visoka ulaganja bez kredita 25.000-30.000 KM
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
50 t/ha stajnjaka+800 kg/ha NPK 7:20:30 po itavoj povrini ili u trake irine 1,5
m u pravcu reda
tanjiranje; drljanje; frezanje trake u pravcu reda; razmjeravanje i mehanizovano
runo; 250 sadnica/radnik; nakon toga prekraivanje sadnica
10 kg stajnjaka po sadnom mjestu+200 g/sadnici NPK 15:15:15
4,0x1,5-4,0x1,75 m tj. 1.430-1.660 sadnica/ha
sijanac divlje kruke
Butira, Santa Marija, Viljamovka, Fetelova, Pakams triumf
vitko vreteno (do avgusta)
Sadnja
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Formiranje uzgojnog
oblika
200 g/sadnica NPK (februar), 250 g/sadnica KAN-a 2x (sredina aprila i sredina
Prihrana
maja)
muliranje 4-6x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata) u
Meuredna obrada
preventivna prskanja 8x u toku vegetacije (svakih 15 dana atomizerima sa
zatvorenim gornjim diznama);
tetoina
Fungicidi 4 kg/ha (preventivni), Sistemici 2 kg/ha (smjesa);
Insekticidi: Mitak 2 l/ha, Lebajcid 2 l/ha+ folijarna ubriva
ubrenje
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila), 100-150 kg/ha KAN-a poslije
Prihrana
cvjetanja zavisno od zametanja plodova; folijarna prihrana sa primjenjuje zajedno
sa primjenom pesticida
protiv aave krastavosti, re, lisnih uiju, krukinog savijaa, krukinih buva,
Zatita
crvenog pauka i drugih tetoina: Insekticid 1 l/ha, Fungicid 2 kg/ha smjesa za
jedan tretman+3 l/ha folijarnog ubriva
pesticide koristiti po konceptu IPV (integralne proizvodnje voa); potovati
Napomena
u zavisnosti od sorte (kraj jula-poetak oktobra); runo klasiranje
Berba
usluno u hladnjai za kasnije sorte
uvanje
57
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Potrebna je edukacija proizvoaa. Problem je nepoznavanje savremene

tehnologije gajenja. Zbog pojave bakteriozne plamenjae proizvoai su slabo
zainteresovani za proizvodnjom kruke, iako je cijena na tritu vea nego cijena
jabuke.
0,3-1 ha
godine

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 350
350-400
400-450
450-500
500-600
> 600
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
<100
100-110
110-140
140-160
>160
Nain proizvodnje
Visoko intenzivna
proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S3
S3
Nain proizvodnje
Visoko intenzivna
proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S2
S2
S1
S1
58
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
BRESKVA
Prunus persica
april-juni (100-120 dana)
breskva za svjeu potronju; period eksploatacije: 12 godina
kvalitet je vrlo dobar; visok prinos; max. prinos 40 t/ha; prosjean prinos 30 t/ha;
proizvod iskljuivo namjenjen tritu za svjeu potronju
18.000-20.000 KM/ha u prve dvije godine
rezidba 180-200 sati/ha; berba 400-500 sati/ha
Podizanje zasada
ubrenje
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti zemljita; 30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha
NPK 7:20:30 za srednje plodna zemljita
tanjiranje; drljanje; razmjeravanje i kopanje rupa runo; 50 rupa/8 sati
15 kg stajnjaka/rupa+200 g/rupa NPK 15:15:15
4x2-4,5x3 m tj. 740-1.250 sadnica/ha
sijanac vinogradarske breskve; GF 677
Springkrest, Dixired, Erli Red Heven, Red Heven, Vesna, Julija, Sankrest i Fajet
runo; zatim prekreivanje sadnica
sistem kap po kap; odreivanje normi zalijevanja
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
navodnjavanje
vitko vreteno breskve ili Veronska vaza
Formiranje uzgojnog
oblika
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (do 2-ge godine)
150 g/sadnica KAN-a (maj)
Prihrana
tanjiranje do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata)
Meuredna obrada
po potrebi od momenta sadnje do sredine avgusta
Navodnjavanje
preventivna prskanja 6x u toku vegetacije; Fungicidi: 4 kg/ha Bordovska orba i
Ciram; Insekticidi: 1 lit/ha Zolone PM
tetoina
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja ( od 3-e godine do kraja vijeka eksploatacije)
ubrenje
(februar-mart) runo 200 sati/ha; iznoenje grana runo i mehanizovano
Rezidba
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina: 20 kg/ha Bordovska orba+5 l/ha
Zimska zatita
Oleometion
300 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (poetak aprila)
Prihrana
protiv lisnih uiju, savijaa plodova, breskvinog moljca, kovrdavosti lista
Zatita
breskve, monilije, upljikavosti lista, pepelnice: Insekticid 10 l/ha, Fungicid 15
kg/ha
prema potrebi (sredina maja-kraj avgusta)
Navodnjavanje
Napomena
Meuredna obrada
rednom prostoru
polovina juna-sredina avgusta; runo u fazi tehnoloke zrelosti, a ne u fazi
Berba
fizioloke zrelosti
Potreban razvoj strunih slubi, edukacija proizvoaa, dobar odabir sorti po
vremenu dozrijevanja, obezbjeivanje uslova za efikasnu prodaju i plasman
nain proizvodnje mogao (potranja je vea od proizvodnje) kroz izgradnju distributivnih centara (hladnjaa,
pakirnica kalibrator i manipulativni prostor), pakovanje u odgovarajuu ambalau
realizovati
sa ulocima, isporuka plodova distributivnom centru i marketing.
0,4-1 ha
Veliina parcela
relativno visok s obzirom na uloena sredstva, 25.000-30.000 KM/ha od tree
Prihod
godine
59
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
BRESKVA
Prunus persica
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
ekstenzivna proizvodnja
april-juni (100-120 dana)
breskva za svjeu potronju; period eksploatacije: 12 godina
kvalitet je dobar; srednji prinos; max. prinos 20 t/ha; prosjean prinos 15 t/ha;
proizvod iskljuivo namjenjen tritu za svjeu potronju
Podizanje zasada
zavisi od rezultata kontrole plodnosti zemljita;
npr. za srednje plodna zemljita oko 30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha NPK 7:20:30
15 kg stajnjaka/rupa+200g/rupa NPK 15:15:15
4x5 m tj. 500 sadnica/ha
sijanac vinogradarske breskve
Springkrest, Dixired, Erli red heven, Redheven, Vesna, Julija, Sankrest i Fajet
palmeta kosih grana
8.000-10.000 KM u prve tri godine

rezidba 150 sati/ha; berba 300 sati/ha
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
Formiranje uzgojnog
oblika
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (do 3-e godine)

tanjiranje do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata/ha
runog rada)
preventivna prskanja 4x u toku vegetacije (lena prskalica: 24 sata rada);
Fungicidi: 4 kg/ha Bordovska orba i Ciram; Insekticidi: 1 lit/ha Zolone PM
tetoina
ubrenje
(februar-mart) runo 200 sati/ha; iznoenje grana mehanizovano
Rezidba
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina:
Zimska zatita
20 kg/ha Bordovska orba+5 l/ha Oleometion
Prihrana
protiv lisnih uiju, savijaa plodova, breskvinog moljca, kovrdavosti lista
Zatita
breskve, monilije, upljikavosti lista, pepelnice: Insekticid 10 l/ha, Fungicid 15
kg/ha
strogo potovati karenca nakon zadnjeg tretiranja
Napomena
Meuredna obrada
rednom prostoru
polovina juna-sredina avgusta; runo u fazi tehnoloke, a ne u fazi fizioloke
Berba
zrelosti
Potrebna je edukacija proizvoaa, razvoj strunih slubi i udruenja voara,
obezbjeivanje uslova za efikasnu prodaju i plasman (potranja je vea od
nain proizvodnje mogao proizvodnje) kroz izgradnju distributivnih centara (hladnjaa, pakirnica, kalibrator
i manipulativni prostor), dobar odabir sorti po vremenu dozrijevanja, pakovanje u
realizovati
odgovarajuu ambalau sa ulocima, isporuka plodova distributivnom centru i
marketing.
0,4-1 ha
Veliina parcela
relativno visok s obzirom na uloena sredstva, 16.000-18.000 KM/ha od etvrte
Prihod
godine
Prihrana
Meuredna obrada
60

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 300
300-350
350-400
400-500
> 500
Nain proizvodnje
Ekstenzivna proizvodnja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S3
S1
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-110
110-120
120-130
> 130
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S2
S2
S1
S1
Trajanje perioda sa
temperaturama <5C
(sati)
Raspon vrijednosti
< 600
600-700
700-800
800-900
> 900
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
61
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
TRENJA
Prunus avium
trenja za svjeu potronju; period eksploatacije: do 30 godina
namjenjena za trite
visoka ulaganja sa ili bez kredita 25.000-30.000 KM/ha za tri godine
visok; sadnja 100-150 sati/ha; zatita 40 sati/ha 5 prskanja/dan; berba 4.000-5.000
sati/ha
Podizanje zasada
ubrenje
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti;
npr. 30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha NPK 7:20:30 za srednje plodna zemljita
tanjiranje; drljanje; razmjeravanje i pravljenje brazdi za sadnju (mehanizovano)
15 kg stajnjaka po sadnom mjestu; NPK 15:15:15 200 g/po sadnom mjestu
4x1,5-4x2 m tj. 1.250-1.700 sadnica/ha
Gizela 5, Vajrot, Tabel edabriz
Burlat, Hedelfingerska, Stela, Van, Bing, Stark, Hardi, Dajnet i Nero 2
sistem kap po kap; odreivanje norme zalijevanja
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
navodnjavanje
vitko vreteno za trenju (Canovo vreteno ili panski grm)
Formiranje uzgojnog
oblika
Prihrana
tanjiranje do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata/ha)
Meuredna obrada
do plodonoenja
rezidba; obavlja se kontinuirano u prvom dijelu vegetacije, po sistemu vitkog
Formiranje uzgojnog
vretena za trenju (Canovo vreteno ili panski grm)
oblik
po potrebi do kraja avgusta
Navodnjavanje
preventivna prskanja 6x u toku vegetacije (lena prskalica 16 sati rada/ha):
Fungicidi: 2 kg/ha Ditan; Insekticidi: 1,0 lit/ha Sistemin
tetoina
ubrenje
runo 100 sati/ha nakon berbe; iznoenje grana runo 20 sati/ha
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila)
Prihrana
protiv lisnih uiju, ljivine osice, monilije i upljikavosti lista: Insekticid 1l/ha,
Zatita
Fungicid 2 kg/ha
mehanizovano maj, juni, juli, avgust plus herbicid u rednom prostoru
Meuredna obrada
upljikavost lista, lisne ui, trenjina osica i trule plodova: 10 kg/ha Fungicid+5
Zatita
l/ha Insekticid; 5x u toku vegetacije (kraj aprila-maj) i poslije berbe
Napomena
runo (polovina maja-sredina juna)
Berba
Potreban razvoj savjetodavne slube, edukacija lokalnih agronoma i proizvoaa,
formiranje distributivnog centra sa rashladnim prostorom zbog lake kvarljivosti
nain proizvodnje mogao plodova. Trite postoji, a pored toga velika je mogunost izvoza.
realizovati
0,2-1 ha
Veliina parcela
jako visok uz nisku proizvodnu cijenu, 40.000-50.000 KM/ha od etvrte godine
Prihod
62
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
TRENJA
Prunus avium
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
trenja za svjeu potronju; period eksploatacije: do 40 godina
dobar kvalitet; srednji prinos; max. prinos 20 t/ha; prosjean prinos 15 t/ha;
namjenjeno uglavnom za trite
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
Formiranje uzgojnog
oblika
u fazi mirovanja vegetacije (jesen ili rano proljee); odabir parcele

30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha NPK 7:20:30
4x5-5x6 m tj. 333-500 sadnica/ha
sijanac divlje trenje ili sijanac magrive (prunus mahaleb)
Burlat, Hedelfingerska, Stela, Van, Bing, Stark, Hardi, Dajnet i Nero 2
poboljanja piramidalna kronja (maj-avgust)
prvih pet godina niska ulaganja bez kredita 8.000-10.000 KM/ha

visok; sadnja 40-50 sati/ha; koenje 10 sati/ha; zatita 40 sati/ha 5 prskanja; berba
1.200 sati/ha
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (do 5-te godine)

150 g/sadnica KAN-a u maju do plodonoenja
do plodonoenja; zatravljivanje i koenje od perioda plodonoenja (od tree
godine)
preventivna prskanja 4x u toku vegetacije (lena prskalica 16 sati rada);
tetoina
10 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar- februar)
ubrenje
runo 100 sati/ha nakon berbe; iznoenje grana runo 20 sati/ha
Rezidba
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina: 5 kg/ha Bakarni kre+ 3 l/ha Oleometion
Zimska zatita
Prihrana
protiv lisnih uiju, ljivine osice, monilije i upljikavosti lista: Insekticid 1 l/ha,
Zatita
Fungicid 2 kg/ha
mehanizovano maj, juni, juli, avgust plus runo oko stabala
Meuredna obrada
upljikavost lista, lisne ui, trenjina osica i trule plodova: 2 kg/ha Fungicid+1
Zatita
l/ha Insekticida; 3x u toku vegetacije (kraj aprila, maj)
Napomena
runo (polovina maja-sredina juna)
Berba
Potrebno formiranje distributivnog centra sa rashladnim prostorom zbog lake
kvarljivosti plodova. Trite postoji, kao i velika mogunost izvoza.
realizovati
0,2-1 ha
Veliina parcela
relativno visok s obzirom na uloena sredstva, 14.000-16.000 KM/ha od 6 godine
Prihod
Prihrana
Meuredna obrada
63

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 100
100-150
150-200
200-300
>300
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S1
S4
S4
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 70
70-75
75-80
>80
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S2
S3
S1
S1
64
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
VINJA
Prunus cerasus
vinja za preradu; period eksploatacije: do 20 godina
vrlo dobar kvalitet; visok prinos; max. prinos 40 t/ha; prosjean prinos 30 t/ha;
namjenjeno iskljuivo za preradu
visoka ulaganja sa i bez kredita 18.000-22.000 KM/ha prve etiri godine
jako visok; sadnja 50-70 sati/ha; zatita 40 sati/ha 5 prskanja; rezidba 80-100
sati/ha; berba 1.200-1.500 sati/ha
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
zavisi od rezultata kontrole plodnosti zemljita;
npr. oko 30 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 za srednje plodna zemljita
tanjiranje; drljanje; razmjeravanje i kopanje rupa runo; 50 rupa/8 sati; zasnivanje
travnjaka u meurednom prostoru
4x1,5-4x2 m, 1.250-1.750 sadnica/ha
vlastita ili alkavno
Oblainska, Maraska, Keleris 14, umadinka i Hajmanova konzervna
runo; zatim prekraivanje sadnica
sistem kap po kap; odreivanje normi zalijevanja
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
navodnjavanje
vitko vreteno
Formiranje uzgojnog
oblika
Prihrana
muliranje meurednog prostora do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje
Meuredna obrada
oko sadnica (24 sata) do plodonoenja
od momenta sadnje do sredine avgusta
Navodnjavanje
Fungicidi: 4 kg/ha Ronilan i Mankozeb; Insekticidi: 2 lit/ha King
tetoina
ubrenje
(februar-mart) runo 200 sati/ha; iznoenje grana 20 sati/ha mehanizovano
Rezidba
Zimska zatita
Prihrana
po potrebi od sredine maja do kraja avgusta
Navodnjavanje
protiv monilije cvjetova, granica i plodova, upljikavosti lista, savijaa plodova:
Zatita
10 l/ha Insekticid, 10 kg/ha Fungicid
Napomena
mehanizovano maj, juni, juli, avgust plus herbicidom u rednom prostoru
Meuredna obrada
runo (polovina juna-sredina jula)
Berba
Mora postojati siguran plasman u preraivake kapacitete. Potrebna je dobra
organizacija berbe, efikasan transport od vonjaka do prerade, postavljanje
nain proizvodnje mogao rashladnog prostora na vonjaku radi uvanja plodova do transporta (prostor
malog kapaciteta).
realizovati
0,4-2 ha
Veliina parcela
visok i pored visokog uea runog rada (berba), 16.000-18.000 KM/ha od
Prihod
etvrte godine
65
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
VINJA
Prunus cerasus
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
vinja za preradu; period eksploatacije: do 20 godina
dobar kvalitet; nizak prinos; max. prinos 18 t/ha; prosjean prinos 15 t/ha;
namjenjeno za preradu
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Sadnja
Formiranje uzgojnog
oblika

4x3-4,5x4 m, 550-830 sadnica/ha
vlastita ili divlja trenja
Oblainska, Maraska, Keleris 14, umadinka i Hajmanova konzervna
vretenasti grm ili vaza
srednja ulaganja bez kredita 8.000-12.000 KM, tri godine

visok; sadnja 40-50 sati/ha; koenje 10 sati/ha; zatita 40 sati/ha 5 prskanja;
rezidba 100-120 sati/ha; berba 1.000-1.200 sati/ha

tanjiranje meurednog prostora do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko
sadnica (24 sata/ha) do plodonoenja
Fungicidi: 4 kg/ha Ronilan i Mankozeb; Insekticidi: 2 lit/ha King
tetoina
15 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar- februar)
ubrenje
(februar-mart) runo 200 sati/ha; iznoenje grana 20 sati/ha mehanizovano
Rezidba
Zimska zatita
Prihrana
protiv monilije cvjetova, granica i plodova, upljikavosti lista, savijaa plodova:
Zatita
10 l/ha Insekticid, 10 kg/ha Fungicid
Napomena
mehanizovano maj, juni, juli, avgust plus herbicidom u rednom prostoru
Meuredna obrada
runo (polovina juna-sredina jula)
Berba
Potreban razvoj savjetodavne slube, udruivanje i edukacija proizvoaa, siguran
plasman u preraivake kapacitete, postavljanje rashladnog prostora na vonjaku
nain proizvodnje mogao radi uvanja plodova do transporta, kao i efikasan transport od vonjaka do
prerade.
realizovati
0,4-2 ha
Veliina parcela
srednji sa niskom proizvodnom cijenom bez trokova berbe, 12.000-14.000 KM/ha
Prihod
od etvrte godine
Prihrana
Meuredna obrada
66

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 250
250-300
300-350
350-400
400-450
> 450
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S1
S1
S3
S3
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 90
90-100
100-110
> 110
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S1
S1
67
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
LJIVA
Prunus domestica
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
april-septembar (130-140 dana)
ljiva za preradu; period eksploatacije: do 28 godina
namjenjeno uglavnom za vlastite potrebe; gotov proizvod (rakija) za trite
Podizanje zasada
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Formiranje uzgojnog
oblika
u fazi mirovanja vegetacije (jesen ili rano proljee)

15 kg stajnjaka/rupa; 200 g/rupa NPK 15:15:15
4x5-5x6 m tj. 333-500 sadnica/ha
sijanac Danarike ili na vlastitom korjenu
Poegaa, lokalne autohtone sorte, Stenly, aanska rodna
maj-avgust
niska ulaganja bez kredita 8.000-10.000 KM/ha prve etiri godine

visok bez mehanizovane berbe; rezidba 100 sati/ha; 20 sati/ha rada oko stabala
(konja); zatita 40 sati/ha 5 prskanja/dan; treenje i kupljenje 600 sati/ha
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (do 4 godine)

tanjiranje do 5x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata) do
plodonoenja; zatravljivanje i koenje od perioda plodonoenja (od tree godine)
preventivna prskanja 5x u toku vegetacije (lena prskalica 16 sati rada)
tetoina
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja ( od 4-te godine do 28-me godine)
10 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK7:20:30 (januar- februar)
ubrenje
(februar-mart) runo 100 sati/ha; iznoenje grana 20 sati/ha
Rezidba
Zimska zatita
Prihrana
protiv ljivine osice, monilije i rogaa: 1l/ha Insekticid, 2 kg/ha Fungicid
Zatita
Koenje
ra, plamenjaa, lisne ui i savija plodova i trule plodova: 2 kg/ha Fungicid+1
Zatita
l/ha Insekticid; 3x u toku vegetacije (kraj maja, kraj juna i kraj jula)
potovati karencu nakon zadnjeg tretiranja
Napomena
treenje i kupljenje plodova runo
Berba
Potrebna edukacija proizvoaa, razvoj savjetodavnih slubi, standardizacija
proizvoda (sadraj alkohola, aromatinih materija, porijeklo boje i sl.), kao i
nain proizvodnje mogao pakovanje koje treba regulisati zakonom.
Potrebno je obraditi marketing (plasman-prodaja).
realizovati
0,5-1 ha
Veliina parcela
relativno visok s obzirom na uloena sredstva, 8.000-10.000 KM/ha od pete
Prihod
godine
Prihrana
Meuredna obrada
68
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
LJIVA
Prunus domestica
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
april-septembar (130-140 dana)
ljiva za stonu potronju: period eksploatacije: 28 godina
proizvod je namjenjen iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba
Podizanje zasada
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti zemljita; npr. 30 t/ha stajnjaka+600
kg/ha NPK 7:20:30 za parcelu slabije plodnosti
razmjeravanje i otvaranje kanala za sadnju plugom, sadnja runo; 200
komada/radnik/8 sati
15 kg stajnjaka po sadnom mjestu; 200 g/rupa NPK 15:15:15; nakon zavretka
sadnje slijedi prekraivanje sadnica
4x1,7-4x2 m tj. 1.250-1.470 sadnica/ha
sijanac Danarike
aanska rana, Kalifornijska plava, aanska najbolja, Stenli i aanska rodna
vretenasti grm i vitko vreteno (maj-avgust)
srednje-visoka ulaganja sa ili bez kredita 12.000-15.000 KM/ha prve tri godine
visok sa runom berbom; rezidba 80 sati/ha; prskanje herbicidima 16 sati/ha,
zatita 56 sati/ha 7x; branje 1.000 sati/ha; jedan radnik ubere 38-40 kg/sat
ubrenje
Osnovna obrada
Dopunska obrada
Sadnja
ubrenje
Razmak sadnje
Podloga
Sorte
Formiranje uzgojnog
oblika
Radnje u vonjaku do perioda plodonoenja (do 3 godine)

do plodonoenja; zatravljivanje i muliranje od perioda plodonoenja; prostor u
redu (traka) odravati bez korova (totalni herbicid Cidokor 4 l/ha i Reglon 3 l/ha)
do sredine septembra
preventivna prskanja 7x u toku vegetacije (atomizer); Fungicidi: Ditan 4 kg/ha,
Ronilan 2 kg/ha; Insekticidi: Sistemin 2 lit/ha, Lebajcid 2 l/ha, Apolo 0,5 l/ha
tetoina
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja ( od 4-te godine do 28-me godine)
10 t/ha stajnjaka+500 kg/ha NPK 7:20:30 (januar- februar); na osnovu rezultata
ubrenje
hemijske analize zemljita i folijarne analize
Rezidba
Zimska zatita
150 kg/ha KAN-a pred cvjetanje (sredina aprila); poslije cvjetanja 100-150 kg/ha
Prihrana
KAN-a zavisno od zametanja plodova; folijarna prihrana sa pesticidima
protiv ljivine osice, monilije i rogaa: 1 l/ha Insekticid, 2 kg/ha Fungicid
Zatita
Koenje
ra, plamenjaa, lisne ui i savija plodova, vone grinje i trule plodova: 6 kg/ha
Zatita
Fungicid+4,5 l/ha Insekticida i Akaricida;
6x u toku vegetacije (pred cvjetanje, poslije cvjetanja, sredina maja, kraj maja,
sredinom juna, kraj juna po potrebi dodatno prskanje u julu)
pesticide koristiti po konceptu IPV i potovati karencu nakon zadnjeg tretiranja
Napomena
razvuena (od poetka jula)
Berba
Prihrana
Meuredna obrada
69
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Potreban razvoj savjetodavne slube, edukacija proizvoaa i udruivanje

educirati osobe za tehnologiju berbe (momenat berbe, tu se grijei-veliki %
plodova propada) i napraviti centar za preuzimanje plodova sa savremenom
pakirnicom i ULO (ultra niski sadraj kiseonika) hladnjaom. Centar treba da bude
neije vlasnitvo (zadruga, udruenje ili neki drugi vid organizovanje, gdje je jasan
titular vlasnitva).
0,3-1 ha
visok; 20.000-25.000 KM/ha od etvrte godine

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 300
300-350
350-400
400-500
> 500
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-110
110-120
> 120
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
N
S3
S4
S2
S2
S1
S1
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
S1
N
S3
S3
S3
S1
S4
70
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
Podizanje zasada
Osnovna obrada
Osnovno ubrenje
jesen-proljee; odabir parcele; uzimanje uzoraka; analiza zemljita

oranje 35-40 cm; mehanizovano
u zavisnosti od rezultata kontrole plodnosti; 30 t/ha stajnjaka+600 kg/ha NPK
7:20:30
tanjiranje
20 t/ha stajnjaka+400 kg/ha NPK 7:20:30 u trake irine 0,8 m u pravcu redova
frezanje traktorskom frezom da se ubrivo rasporedi u sloju zemljita do 20 cm
suno, 1.500 komada/radnik/8 sati
Vilamet (Willamette), Miker (Meecer)
drveni stubovi na 6 m u redu; visina stuba 2 m iznad zemlje; dva reda pocinane
ice na 80 i 180 cm od zemlje
MALINA Rubus idaeus

intenzivna proizvodnja sa navodnjavanjem (palirski sistem gajenja)
malina za preradu; period eksploatacije: 15 godina
namjenjena iskljuivo za trite kao sirovina za preradu
dvije godine visoka ulaganja bez kredita 15.000-18.000 KM/ha
vrlo visok; okopavanje rednog prostora 2x; ubrenje; berba; rezidba
Dopunska obrada
Startno ubrenje
Dopunska obrada
Sadnja
Sorte
Postavljanje naslona
navodnjavanje
Prihrana
Navodnjavanje
Povrinska obrada
ubrenje
Zatita od korova
Rezidba
Zatita od bolesti i
tetoina
Prihrana
Navodnjavanje
Meuredna obrada
Napomena
Berba
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Njega u godini sadnje

200 kg/ha KAN-a; krajem aprila pred okopavanje rednog prostora
nakon sadnje do kraja avgusta
redni prostor jednom mjeseno do septembra; tanjiranje ili frezanje meurednog
prostora 2x mjeseno do septembra
Radnje u zasadu u godini pune eksploatacije
20 t/ha stajnjaka (decembar); 500 kg/ha NPK (februar); ubrivo razbaciti u trake
irine 0,5 m s obje strane reda
februar; Kasoron 6 kg/ha
runo prije kretanja vegetacija u februaru; iznoenje odrezanih izdanaka; vezivanje
izdanaka za naslon; uklanjanje prve serije izdanaka 2x, do tree dekade maja
preventivno prskanje 6x u toku vegetacije (poslije rezidbe, prije cvjetanja etiri
tretmana, poslije cvjetanja dva); Fungicidi: 6 kg/ha Bakarni kre, Bajkor, Ditan,
Ronilan; Insekticidi: Konfidor 0,3 l/ha, Ultracid 2 kg+folijarna ubriva
150 kg/ha KAN-a (prva dekada aprila); 150 kg/ha KAN-a poslije cvjetanja (zadnja
dekada aprila)
maj-juni; samo po potrebi u avgustu
frezanje ili tanjiranje; 2x mjeseno do poetka berbe radi prorahljivanja i
unitavanja korova
potovati karencu nakon zadnjeg tretiranja (poslije cvjetanja koristiti pesticide sa
kratkom karencom)
runo (12-15 kg/sat) (sredina juna-sredina jula)
Potrebna je edukacija proizvoaa, razvoj savjetodavne slube. Treba locirati
proizvodnju na ua podruja, obezbijediti tunele za visoko zamrzavanje na
odabranom podruju, uvanje do konanog plasmana (postoji dovoljan kapacitet
hladnjaa), unaprijed odrediti otkupnu cijenu, poboljati organizaciju otkupa i
prodaje, rijeiti podjelu profita izmeu hladnjae i proizvoaa. Otkupna cijena
svjee maline je niska u odnosu na prodajnu cijenu rolend maline (zamrznuti
pojedinani plodovi) pa je zbog toga je zainteresovanost proizvoaa za
zamrzavanjem je velika.
0,2-0,5 ha
visok sa srednje visokom proizvodnom cijenom; 25.000-30.000 KM/ha od 2 god.
71
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
Podizanje zasada
Osnovna obrada
Osnovno ubrenje
Dopunska obrada
Startno ubrenje
Dopunska obrada
Sadnja
Sorte

tanjiranje
20 t/ha stajnjaka+400 kg/ha NPK 7:20:30 u trake irine 0,8 m u pravcu redova
runo; 1.500 komada/radnik/8 sati
Vilamet (Willamette), Miker (Meecer)
drveni stubovi na 6 m u redu; visina stuba 2 m iznad zemlje; dva reda pocinane
ice na 80 i 180 cm od zemlje
200 kg/ha KAN-a krajem aprila prije okopavanje rednog prostora
okopavanje rednog prostora jednom mjeseno do septembra; tanjiranje ili frezanje
meurednog prostora 2x mjeseno do septembra
irine 0,5 m s jedne i druge strane reda
februar; 6 kg/ha Kasoron
prije kretanja vegetacija (februar); zatim iznoenje odrezanih izdanaka; vezivanje
izdanaka za naslon; uklanjanje prve serije izdanaka 2x do 20 maja
preventivno prskanje 6x u toku vegetacije (poslije rezidbe, prije cvjetanja etiri
tretmana, poslije cvjetanja dva tretmana); Fungicidi: 6 kg/ha Bakarni kre, Bajkor,
Ditan, Ronilan; Insekticidi: Konfidor 0,3 l/ha, Ultracid 2 kg+folijarna ubriva
150 kg/ha KAN-a (prva dekada aprila); 150 kg/ha KAN poslije cvjetanja (zadnja
dekada aprila)
frezanje ili tanjiranje 2x mjeseno do poetka berbe radi prorahljivanja i
unitavanja korova
potovati karencu nakon zadnjeg tretiranja; poslije cvjetanja-sa kratkom karencom
sredina juna-sredina jula; runo; radnik ubere 12-15 kg/sat
Radovi nakon berbe
izdanci koji su donijeli rod reu se do osnove (zemlje)
frezanje ili tanjiranje meureda (juli-avgust); tretiranje herbicidima rednog
prostora po potrebi 3 l/ha Fokus ultra
odrezane izdanke iznijeti iz zasada mjesec dana nakon rezidbe
preventivna dva tretmana pesticidima kao u aprilu
MALINA Rubus idaeus

intenzivna proizvodnja bez navodnjavanja (palirski sistem gajenja)
malina za preradu; period eksploatacije: 15 godina
namjenjeno iskljuivo za trite kao sirovina za preradu
visoka ulaganja 12.000-15.000 KM/ha do tree godine
Prihrana
Povrinska obrada
ubrenje
Zatita od korova
Rezidba
Zatita od bolesti i
tetoina
Prihrana
Meuredna obrada
Napomena
Berba
Rezidba
Dopunska obrada
Uklanjanje izdanaka
Zatita od bolesti i
tetoina
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Potrebna je edukacija proizvoaa, razvoj savjetodavne slube. Treba locirati

proizvodnju na ua podruja, obezbijediti tunele za visoko zamrzavanje na
odabranom podruju, uvanje do konanog plasmana (postoji dovoljan kapacitet
hladnjaa), unaprijed odrediti otkupnu cijenu, poboljati organizaciju otkupa i
prodaje, rijeiti podjelu profita izmeu hladnjae i proizvoaa. Otkupna cijena
svjee maline je niska u odnosu na prodajnu cijenu rolend maline (zamrznuti
pojedinani plodovi) pa je zbog toga je zainteresovanost proizvoaa za
zamrzavanjem velika.
0,2-0,5 ha
visok sa srednje visokom proizvodnom cijenom; 18.000-20.000 KM/ha od 3 god.
72

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 200
200-250
250-300
300-350
350-400
> 400

(dana)
Raspon vrijednosti
< 80
80-90
90-100
> 100
Nain proizvodnje
Intenzivna proizvodnja sa
Intenzivna proizvodnja,
navodnjavanjem, palirski
palirski sistem gajenja
sistem gajenja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S1
S1
S4
S4
Nain proizvodnje
navodnjavanjem, palirski
palirski sistem gajenja
sistem gajenja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S1
S1
73
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
KUPINA
Rubus fruticosus
kupina za preradu; period eksploatacije: 15 godina
prve dvije godine 15.000-20.000 KM/ha dvije godine
Podizanje zasada
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
ubrenje
Sadnja
Sorte
navodnjavanje
Prihrana
Navodnjavanje
Povrinska obrada
ubrenje
Zatita od korova
Rezidba
Zatita od bolesti i
tetoina
Prihrana
Navodnjavanje
Meuredna obrada
Napomena
Berba
Rezidba
Dopunska obrada
Uklanjanje izdanaka
Zatita od bolesti i
tetoina
realizovati
Veliina parcela
Prihod

tanjiranje; pravljanje kanala za sadnju (plugom)
10 kg stajnjaka po sadnom mjestu+200 g/sadnica NPK 7:20:30.
2700-4500 kom/ha; runo; 1.000 komada/radnik/8 sati
Tontfree
drveni stubovi na 6 m u redu; visina stuba 2,2 m iznad zemlje; tri reda pocinane
ice na 60, 150 i 200 cm od zemlje
200 kg/ha KAN-a (kraj aprila) pred okopavanje rednog prostora
od momenta sadnje do avgusta u zavisnosti od potrebe
okopavanje rednog prostora jednom mjeseno do septembra; tanjiranje ili frezanje
meurednog prostora 2x mjeseno do septembra
runo; prije kretanja vegetacija u februaru; vezivanje izdanaka za naslon
preventivno prskanje 6x u toku vegetacije (tri tretmana poslije rezidbe do
cvijetanja (maj), poslije cvjetanja dva tretmana); Fungicidi: 6 kg/ha Bakarni kre,
Bajkor, Poliram combi, Ronilan;
Insekticidi: Konfidor 0,3 l/ha, Ultracid 2 kg, Zolone PM 1,5 l/ha+folijarna ubriva
dekada aprila)
od maja do sredine avgusta u zavisnosti od potrebe
koenje 2x mjeseno u vegetacionom periodu
kratkom karencom)
sredina jula i svakih narednih 7 dana u 4x; jedan radnik ubere 15-17 kg/sat
Radovi nakon berbe
izdanci koji su donijeli rod reu se do osnove (zemlje); ovogodinje izdanke
prikratiti iznad gornje ice u prvoj sedmici jula mjeseca
frezanje ili tanjiranje meureda (juli-avgust); tretiranje herbicidima rednog
prostora po potrebi 3 l/ha Fokus ultra
odrezane izdanke iznijeti iz zasada 15 dana nakon rezidbe
preventivno jedan tretmana pesticidima kao u aprilu mjesecu
Potreban razvoj savjetodavne slube, edukacija proizvoaa, ureen odnos izmeu
proizvoaa i preraivaa, trite-sigurnost prodaje proizvoda u to kraem
periodu nakon berbe, obezbjeenje dovoljnih koliina ambalae.
0,5-1 ha
visok prihod, 18.000-22.000 KM/ha od tree godine
74
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
KUPINA
Rubus fruticosus
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
kupina za preradu; period eksploatacije: 15 godina
Podizanje zasada
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
ubrenje
Sadnja
Sorte

tanjiranje; pravljanje kanala za sadnju (plugom)
10 kg stajnjaka po sadnom mjestu+200 g/sadnica NPK 7:20:30
Tontfree
drveni stubovi na 6 m u redu; visina stuba 2,2 m iznad zemlje; tri reda pocinane
ice na 60, 150 i 200 cm od zemlje
200 kg/ha KAN-a (kraj aprila) pred okopavanje rednog prostora
redni prostor 1x mjeseno do septembra; tanjiranje ili frezanje meurednog
prostora 2x mjeseno do septembra
20 t/ha stajnjaka (decembar); 500 kg/ha NPK (februar); ubrivo rasturiti u trake
runo prije kretanja vegetacija u februaru; iznoenje odrezanih izdanaka; vezivanje
izdanaka za naslon
preventivno prskanje 6x u toku vegetacije (poslije rezidbe do cvjetanja tri tretmana
(maj) i poslije cvjetanja dva tretmana);
Fungicidi: 6 kg/ha Bakarni kre, Bajkor, Poliram combi, Ronilan;
Insekticidi: Konfidor 0,3 l/ha, Ultracid 2 kg, Zolone PM 1,5 l/ha+folijarna ubriva
dekada aprila)
koenje 2x mjeseno u vegetacionom periodu
kratkom karencom)
sredina jula i svakih narednih 7 dana 4x; jedan radnik bere 15-17 kg/sat
Radovi nakon berbe
izdanci koji su donijeli rod reu se do osnove (zemlje); ovogodinje izdanke
prikratiti iznad gornje ice u prvoj sedmici jula mjeseca
frezanje ili tanjiranje meurednog prostora (juli-avgust); tretiranje herbicidima
rednog prostora po potrebi 3 l/ha Fokus ultra
odrezane izdanke iznijeti iz zasada 15 dana nakon rezidbe
preventivno jedan tretman pesticidima kao u aprilu mjesecu
12.000-14.000 KM/ha za dvije godine

Prihrana
Povrinska obrada
ubrenje
Zatita od korova
Rezidba
Zatita od bolesti i
tetoina
Prihrana
Meuredna obrada
Napomena
Berba
Rezidba
Dopunska obrada
Uklanjanje izdanaka
Zatita od bolesti i
tetoina
realizovati
Veliina parcela
Prihod
Potrebna edukacija proizvoaa, jaanje savjetodavnih slubi, ureeni odnosi

izmeu proizvoaa i preraivaa, sigurnost predaje proizvoda u to kraem
periodu nakon berbe, obezbjeenje dovoljnih koliina ambalae.
0,5-1 ha
visok sa srednje visokom proizvodnom cijenom, 15.000-18.000 KM/ha od tree
godine
75

Suma padavina u vegetacionom
periodu (mm)
Raspon vrijednosti
<250
250-300
300-350
350-400
> 400
(dana)
Raspon vrijednosti
<100
100-110
110-120
120-130
> 130
Nain proizvodnje
navodnjavanjem
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S2
S1
S4
Nain proizvodnje
navodnjavanjem
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S4
S4
S3
S3
S2
S2
S1
S1
76
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
JAGODA
Fragaria sp.
intenzivna proizvodnja-savremen sistem gajenja
80%, jagoda za stonu potronju; 20% jagoda za preradu; period eksploatacije: 3
godina
namjenjeno iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba; sirovina za preradu
jako visoka ulaganja 18.000-22.000 KM/ha za jednu godinu
visok; berba; ienje bokora
Podizanje zasada
Osnovna obrada
ubrenje
Dopunska obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sadnja
Sorte
Navodnjavanje
Meuredna obrada
Zakidanje cvjetova i
stolona
Prihrana
ienje bokora
ubrenje
Zatita od korova
Zatita od bolesti i
tetoina
Napomena
Berba
ienje bokora
Navodnjavanje
Zatita od bolesti i
tetoina
realizovati
Veliina parcela
Prihod
juli-avgust; odabir parcele; uzimanje uzoraka; analiza zemljita

na osnovu rezultata kontrole plodnosti; 40 t/ha Stajnjaka+1.000 kg/ha NPK
7:20:30 za srednje plodna zemljita
tanjiranje
50 t/ha stajnjaka+1.000 kg/ha NPK 7:20:30
frezanje traktorskom frezom da se ubrivo rasporedi u sloju zemljita do 20 cm;
razmjeravanje redova; postavljanje folije i sistema za navodnjavanje
45.000-60.000 biljaka/ha; runo; 3.000 komada/radnik/8 sati
Marmolada, Selena, Adie, Mis, endler
sistem kap po kap; u toku vegetacije u zavisnosti od vremenskih uslova
nije potrebna izuzev izmeu grdica tretiranje totalnim herbicidom
25-30 dana nakon sadnje
jedna prihrana; 50 kg/ha Kristalona kroz sistem za navodnjavanje
Radnje u zasadu u drugoj godini
prije kretanja vegetacija (februar) skidanje suvog ljetno-jesenjeg lia
u 5x kroz sistem za navodnjavanje; 10 kg/ha Kristalon za svaki tretman
prostor izmeu gredica tretirati sa 4 l/ha glifosata
preventivno prskanje 4x u toku vegetacije (poslije ienja bokora, prije cvjetanja
dva tretmana, poslije cvjetanja);
Fungicidi: 5 kg/ha Bakarni kre, Euparen, Ditan, Ronilan;
Insekticidi: Zolone PM 1,5 l/ha; Karate 0,4 l/ha+folijarna ubriva
kratkom karencom)
maj-juni; runo 18-20 kg/sat
Radovi nakon berbe
skidanje zelene mase na 5 cm od zemlje
poslije berbe zasad se zasui; onda se u julu i avgustu zalije uz obaveznu prihranu
kroz sistem za zalijevanje
Potrebna edukacija proizvoaa i razvoj savjetodavnih slubi. Panju treba
posvetiti plasmanu proizvoda i pakovanju, certificiranje proizvoda (kontrola
ostataka pesticida). Treba omoguiti plasman loijih proizvoda za preradu u
fabrike ili stvoriti uslove za preradu u kunoj radinosti. Obavezna je nabavka
bezvirusnih sadnica klase A++ ili A+. Ovaj sistem gajenja u odnosu na klasini
ima niz prednosti, a prije svega zato to plodovi dozriju 7-10 dana, plodovi su
isti, bolje obojeni i prinosi su vei 2-3x po jedinici povrine.
0,2-1 ha
visok; 30.000-40.000 KM/ha u drugoj godini; 18.000-25.000 KM/ha u treoj
godini
77
LUT ATRIBUTI
Vrsta
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
JAGODA
Fragaria sp.
poluintenzivna proizvodnja-klasini sistem gajenja
80% jagoda za stonu potronju; 20%, jagoda za preradu; period eksploatacije: 3
godina
namjenjeno iskljuivo za trite kao svjea konzumna roba; sirovina za preradu
u prvoj godini 8.000-12.000 KM/ha
vrlo visok; okopavanje rednog prostora 2x; ubrenje; berba; ienje bokora
Podizanje zasada
Osnovna obrada
Dopunska obrada
ubrenje
Dopunska obrada
Sadnja
Sorte
Zalijevanje
Zakidanje cvjetova i
stolona
Prihrana
Okopavanje
ubrenje
Zatita od korova
ienje bokora
Zatita od bolesti i
tetoina
Prihrana
Meuredna obrada
Napomena
Berba
ienje bokora
Dopunska obrada
Zalijevanje
Prihrana
Zatita od bolesti i
tetoina
realizovati
Veliina parcela
Prihod
juli-avgust; odabir parcele; uzimanje uzoraka; analiza zemljita

tanjiranje
40 t/ha stajnjaka+1.000 kg/ha NPK 7:20:30 za zemljita srednje plodnosti
Marmolada, Selena, Hanoj, endler
najmanje 2x dok se ne sadnice ne prime
25-30 dana nakon sadnje
jedna prihrana; 200 kg/ha KAN-a pred okopavanje ili navodnjavanje
redni prostor i frezanje meurednog prostora; radnje u zasadu u drugoj i treoj
godini
500 kg/ha NPK (februar)
4 kg/ha Devrinol+2 kg/ha Venzar (februar pred kiu)
prije kretanja vegetacija (februar) skidanje suvog ljetno-jesenjeg lia
preventivno prskanje 4x u toku vegetacije (poslije ienja bokora, prije cvjetanja
dva tretmana, poslije cvjetanja);
Fungicidi: 5 kg/ha Bakarni kre, Euparen, Ditan, Ronilan;
Insekticidi: Zolone PM 1,5 l/ha, Karate 0,4 l/ha+folijarna ubriva
dekada aprila)
frezanje; jednom mjeseno do poetka berbe radi prorahljivanja zemljita
kratkom karencom)
maj-juni; runo; jedan radnik ubere 18-20 kg/sat
Radovi nakon berbe
skidanje zelene mase na 5 cm od zemlje
frezanje meurednog prostora; okopavanje rednog prostora
po potrebi najee u julu i avgustu
150 kg/ha KAN-a+150 kg/ha NPK (sredina avgusta)
Potrebna jeedukacija proizvoaa i razvoj savjetodavnih slubi. Panju treba
posvetiti plasmanu proizvoda i pakovanju, certificiranje proizvoda (kontrola
ostataka pesticida). Treba omoguiti plasman loijih proizvoda za preradu u
fabrike ili stvoriti uslove za preradu u kunoj radinosti. Potrebna je izmjena
sortimenta (kod nas su stare sorte), tehnologije gajenja (intenzivni sistemi gajenja
na foliji pod niskim tunelima po konceptu IPV-a (obavezna analiza na residue
pesticide)), visok prinos preko 35 t/ha, plasman proizvoda za svjeu potronju u
adekvatnoj plastinoj ili kartonskoj ambalai.
0,2-1 ha
15.000-18.000 KM/ha od druge godine
78

Suma padavina u
Raspon vrijednosti
< 200
200-250
250-300
300-350
350-400
> 400
(dana)
Raspon vrijednosti
< 70
70-75
75-80
> 80
Nain proizvodnje
Poluintenzivna proizvodnja,
savremeni sistemi gajenja
klasini sistemi gajenja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
S1
N
S1
S4
S1
S3
S1
S1
S1
S2
N
N
Nain proizvodnje
Poluintenzivna proizvodnja,
savremeni sistemi gajenja
klasini sistemi gajenja
Klasa pogodnosti
Klasa pogodnosti
N
N
S3
S3
S2
S2
S1
S1
79
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
LJENIK
Corylus avellana
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
jezgra za konditorsku proizvodnju; period eksploatacije: 30 godina
dobar kvalitet; nizak prinos; max. prinos 3 t/ha; prosjean prinos 2 t/ha jezgre;
namjenjeno iskljuivo za trite
jako niska ulaganja bez kredita 6.000-8.000 KM/ha do pete godine
srednji; formiranje uzgojnog oblika oko 20 sati/ha; rezidba 10 sati/ha; zatita tri
tretmana; treenje i kupljenje oko 240 sati/ha
Podizanje zasada
razmjeravanje i kopanje rupa 0,8x0,8 m
Priprema
15 kg stajnjaka+0,5 kg NPK 7:20:30 po sadnom mjestu
ubrenje
runo; 50 komada/radnik/8 sati
Sadnja
4,5x3,5 m tj.650 sadnica/ha
Razmak sadnje
vlastiti korjen
Podloga
Istarski, Rimski, Halski din, Tonda entile romana
Sorte
grm sa 8 osnovnih grana
Formiranje uzgojnog
oblika
Radnje u vonjaku do perioda punog plodonoenja (do 5-te godine)
500 g/sadnica NPK (februar); 400 g/sadnica KAN (sredina aprila)
Prihrana
koenje 3x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica u prvoj godini
Meuredna obrada
preventivna prskanja 3x;
I-zimsko prskanje: Galpar 0,5%+Bakarni kre 0,5% (3 moto asa)
tetoina
II-u toku vegetacije u maju: Gusation 0,2%+Ditan 0,25%
(3 moto asa)
III-krajem juna: zatita sa istim sredstvima
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja (od 5-te godine)
0,5 kg/stablo NPK 7:20:30 (februar)
ubrenje
minimilna; samo suhe i polomljene grane; prorjeivanje grma (uklanjanje
Rezidba
izdanaka i prirasta koji zaguuju kronju)
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina 0,5% Bakarni kre+0,5% Galpar
Zimska zatita
0,5 kg/stablo KAN-a (poetak maja)
Prihrana
protiv bolesti i lijeskinog surlaa; 2 l/ha Insekticid+4 kg/ha Fungicid u smjesi 2x u
Zatita
toku vegetacije (8 moto asova)
poetkom septembra; treenje i kupljenje 80 sati/ha
Berba
u obinom skladitu
uvanje
Za obim proizvodnje koji postoji na podruju BiH nije potrebna posebna
infrastruktura. Pri proirenju proizvodnih kapaciteta treba voditi rauna o
nain proizvodnje mogao potrebama trita. BiH ima preraivake kapacitete koje koriste ljenik kao
sirovinu. Potrebno je ugovaranje proizvodnje poto uvozni ljenik ima povoljnu
realizovati
cijenu, tako da je to jedan od osnovnih ograniavajuih faktora irenja proizvodnje
lijeske.
pojedinana stabla na meama do 1 ha
Veliina parcela
nizak uz niska ulaganja, 4.000-5.000 KM/ha od pete godine
Prihod
80

Nain proizvodnje

periodu (mm)
Raspon vrijednosti
< 250
250-300
300-350
350-400
>400
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
Nain proizvodnje
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-110
110-120
120-130
> 130
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
81
LUT ATRIBUTI
Vrsta
OPIS
ORAH
Juglans regia
Period vegetacije
Krajnji proizvod
Orijentacija prema
tritu, kvalitet i
kvantitet proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
jezgra za konditorsku proizvodnju; period eksploatacije: 60 godina
dobar kvalitet; nizak prinos; max. prinos 3 t/ha; prosjean prinos 2,5 t/ha jezgre;
namjenjen iskljuivo za trite
jako niska ulaganja bez kredita 5.000-6.000 KM/ha do sedme godine
srednji; formiranje uzgojnog oblika oko 20 sati/ha; rezidba 10 sati/ha; zatita tri
tretmana; treenje i kupljenje 240 sati/ha
Podizanje zasada
razmjeravanje i kopanje rupa 0,8x0,8 m
Priprema
50 kg stajnjaka po sadnom mjestu+1 kg NPK 7:20:30 sadnom mjestu
ubrenje
runo; jedan radnik sadi 50 sadnica/8 sati
Sadnja
10x10 m tj. 100 sadnica/ha
Razmak sadnje
sijanac pitomog oraha
Podloga
Novosadski kasni, ejnovo, Chempion, Jupiter, Medvea i Franket
Sorte
visoko piramidalna kronja (7 godina)
Formiranje uzgojnog
oblika
Radnje u vonjaku do perioda punog plodonoenja (do 7-me godine)
zasnivanje travnjaka izmeu redova (4 moto asa); formiranje uzgojnog oblika (10
h/ha godinje)
1,5 kg NPK/sadnica (februar); 500 g/sadnica KAN-a (sredina aprila); 8 sati/ha
Prihrana
koenje 3x u toku vegetacije plus runo okopavanje oko sadnica (24 sata) u prvoj
Meuredna obrada
godini
500 g/sadnica KAN-a (sredina aprila); 8 sati/ha
Prihrana
preventivna prskanja 3x;
I-zimsko prskanje: Galpar 0,5%+Bakarni kre 0,5% ( 3 moto asa)
tetoina
II-u toku vegetacije u maju: Gusation 0,2%+Ditan 0,25%(3 moto asa )
III-kraj juna istim sredstvima
Radnje u vonjaku u periodu plodonoenja (od 7-me godine)
NPK 7:20:30 3 kg/stablo (februar); 8 sati/ha
ubrenje
minimilna; suhe i polomljene grane; prorjeivanje; 8 sati/ha
Rezidba
protiv prezimljujuih bolesti i tetoina 0,5% Bakarni kre+0,5 % Galpar (4 moto
Zimska zatita
asa)
1 kg/stablo KAN-a (poetkom maja) (4 moto asa)
Prihrana
protiv upljikavosti lista i crvljivosti plodova: 2 l/ha Insekticid+4 kg/ha Fungicid u
Zatita
smjesi; 2x u toku vegetacije (8 moto asa )
septembar-poetak oktobra; treenje i kupljenje 60 sati/ha
Berba
u obinom skladitu
uvanje
Potrebna je edukacija proizvoaa. Za obim proizvodnje koji postoji na podruju
BiH nije potrebna posebna infrastruktura. Pri proirenju proizvodnih kapaciteta
nain proizvodnje mogao treba voditi rauna o izboru sorti i pakovanju proizvoda
realizovati
pojedinana stabla na meama do 1 ha
Veliina parcela
nizak uz niska ulaganja; 8.000-10.000 KM/ha od sedme godine
Prihod
82

periodu (mm)
Raspon vrijednosti
< 250
250-300
300-350
350-400
>400
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
Trajanje bezmraznog
perioda (dana)
Raspon vrijednosti
< 100
100-110
110-120
120-130
> 130
Nain proizvodnje
Klasa pogodnosti
N
S4
S3
S2
S1
83
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
LUK
Allium cepa
Organ za proizvodnju
Cilj uzgoja
Nain prerade
Optimalna temperatura
vegetativnog razvoja
Vegetacijsko razdoblje
Skladitenje
Razdoblje eksploatacije
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
lukovica, lana stabljika i lie
za ishranu svje ili preraen; ljekovita svojstva
konzervira se suenjem i mariniranjem
20-22oC
120-150 dana
nekoliko mjeseci
1 godina
Ne smije se uzgajati najmanje 5 godina na istoj povrini. Dobre su pretkulture:
penica, jeam, uljana repica i djeteline za ljetnu sjetvu ili jesensku sadnju, a za
proljetnu sadnju krumpir i grah. Zob i ra nisu preporuljivi, jer ih napada isti
tetnik. Vano je da pretkultura ostavlja to manje korova.
U proizvodnji za trite, naroito u uzgoju izravnom sjetvom, prevladavaju F1
hibridi. U proizvodnji iz luice uzgajaju se kultivari iz slobodnog opraivanja i
domai ekotipovi. U novijih kultivara prevladava okrugli oblik koji omoguava
mehaniziranu doradu. Od biolokih svojstava vana je reakcija na duinu dana. S
tim je u vezi prikladnost za razliite naine uzgoja, proljetnu ili ljetno-jesensku
sjetvu, odnosno uzgoj izravnom sjetvom iz presadnica ili iz luica.
Luk za kiseljenje bijele ljuske lake se isti, a salatni kultivari imaju krupne
lukovice sonih unutarnjih listova s vie eera i manje ili vie ljutine.
Mladi luk
I klasa:
Mladi luk mora biti sa nerazvijenom glavicom, jedar, s podrezanim ilicama, perjem
zelene boje koje ne smije biti oteeno biljnim bolestima i tetoinama i dobro
oien od zemlje. Kao mladi luk I klase mogue je stavljati u promet rane sorte
luka tipa Srebrenjak s ve formiranom lukovicom, srebrenasto bijele boje, s
podrezanim ilicama i zelenim perjem do visine od 10 cm nad lukovicom. Prema
debljini stabljike i veliini lukovice mladi luk se klasira i stavlja u promet povezan u
snopie od 5, 10, 15 ili 20 strukova s tim da u svakom struku stabljike moraju biti
ujednaene po debljini.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% stabljika sa utim i uvelim liem,
mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim bolestima i tetoinama.
Crveni luk
I klasa:
Luk mora biti tipian za kultivar oblikom i bojom, ne smije biti naklijan, niti imati
ostatak cvjetne stabljike, a korjenje mora biti odstranjeno. Doputene su manje
pjege na vanjskoj ljusci koje zahvaaju samo zadnji suhi list koji obuhvaa
lukovicu. Razlike izmeu najvee i najmanje lukovice u pakiranju kalibriranog luka:
5 mm za lukovice 10-20 mm promjera; 10 mm za lukovice 15-25 mm promjera; 15
mm za lukovice 20-40 mm promjera; 20 mm za lukovice 40-70 mm promjera; 30
mm za lukovice vee od 70 mm promjera. U jedinici pakiranja moe biti do 5%
glavica s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim bolestima i
tetoinama.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% lukovica s poetkom klijanja, manja
oteenja od nagnjeenja i bolesti, odvojene vanjske ljuske do 1/3 lukovice, ali
lukovica mora biti zdrava.
Mladi crveni luk, mladi enjak i crveni luk pakiraju se u velike otvorene plitke
letvarice, letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, kartonske kutije i plitke
letvarice za povre, a crveni luk i u jutane vree, kao i vree od sintetikih vlakana.
7.950 KM/ha
nizak
84
Priprema tla
duboko oranje
predsjetvena priprema
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sjetve/sadnje
dubina sjetve/sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Siva trule
Lukova muha
Minirajua muha
Rovac
Ostalo
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
oko 25 cm
u jesen
3-4 cm (mrviasta struktura) nekoliko dana pred sadnju
izravnom sjetvom 10-15 kg/ha; iz luice 400-600 kg/ha
kontinentalna
mediteranska
III i IV mjesec
II i III mjesec
iz presadnica za ozimi luk koji se sadi u jesen; iz luica II i III mjesec
u peto-estoredne trake s razmakom redova u traci 25-30 cm, a meu trakama 50-60
cm; za luicu se sije na gredicu sa razmakom redova 15-20 cm; sije se u traku irine
7-10 cm;
presadnice se sade u peto-estoredne trake s razmakom redova u traci 20-30 cm i
razmakom biljaka u redu 10 cm;
za uzgoj iz luice sadi se na uzdignute gredice ili na ravnu povrinu u trake s
razmakom redova 20-30 cm, sa 4-5 redova u traci i razmakom meu trakama 40-60
cm; razmak izmeu luica je 10-15 cm
sjetva 1,5-3 cm; sadnja 2-3 cm; luica 2-3 cm
50-100; za krupnije lukovice 25-50; za uzgoj luice 700-1.500
osjetljiv na klor;
N:125 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:160 kg/ha; CaO:50 kg/ha; MgO:30 kg/ha
u osnovnoj gnojidbi tla dodati 1.200 kg/ha NPK 5-20-30 S;
pred sadnju dodati 200 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Gramoxon+Reglon
prije nicanja
1,5+1,5 l
Ramrod
poslije nicanja
6-7 l
kultiviranje
2-3-4x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Ridomil gold M2G8 WP
poetak stvaranja lukovica
3 kg
Antracol
3-4x; 10-14 dana
3-4 kg
Radotiram P-4+Benlejt
dezinfekcija sjemena i
4+2 g/kg sjemena
luice
Volaton G-10
prije sadnje luice
10-15 kg
Basudin 20
namakanje luica
2 kg
Fastac 10 SC
nakon prvih mina
150-250 ml
1-2x
Mesurol granulat
po potrebi
4 kg
0,2% hidrazid maleinske
1
2l
kiseline
suzbijanje korova; navodnjavanje; prihrana; zatita; kultiviranje 3-4x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
7-8
250
1.500-1.800
do 50 t/ha izravnom sjetvom; 20-30 t/ha uzgojem iz luice; 7-15 t/ha luice
kada padne 50-80% lia koncem kolovoza i u rujnu iz izravne sjetve;
luk iz luice dozrijeva ranije u VII i VIII mjesecu
mehanizirano
30.000 kg x 0,8 = 24.000 KM/ha
85
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
lukovica, lana stabljika i lie
za ishranu svje ili preraen; ljekovita svojstva
konzervira se suenjem i mariniranjem
20-22oC
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
LUK
Allium cepa
120-150 dana
nekoliko mjeseci
1 godina
Ne smije se uzgajati najmanje 5 godina na istoj povrini. Dobre su pretkulture:
penica, jeam, uljana repica i djeteline za ljetnu sjetvu ili jesensku sadnju, a za
proljetnu sadnju krumpir i grah. Zob i ra nisu preporuljivi, jer ih napada isti
tetnik. Vano je da pretkultura ostavlja to manje korova.
U proizvodnji za trite, naroito u uzgoju izravnom sjetvom, prevladavaju F1
hibridi. U proizvodnji iz luice uzgajaju se kultivari iz slobodnog opraivanja i
domai ekotipovi. U novijih kultivara prevladava okrugli oblik koji omoguava
mehaniziranu doradu. Od biolokih svojstava vana je reakcija na duinu dana. S
tim je u vezi prikladnost za razliite naine uzgoja, proljetnu ili ljetno-jesensku
sjetvu, odnosno uzgoj izravnom sjetvom iz presadnica ili iz luica.
Luk za kiseljenje bijele ljuske lake se isti, a salatni kultivari imaju krupne
lukovice sonih unutarnjih listova s vie eera i manje ili vie ljutine.
Mladi luk
I klasa:
Mladi luk mora biti sa nerazvijenom glavicom, jedar, s podrezanim ilicama, perjem
zelene boje koje ne smije biti oteeno biljnim bolestima i tetoinama i dobro
oien od zemlje. Kao mladi luk I klase mogue je stavljati u promet rane sorte
luka tipa Srebrenjak s ve formiranom lukovicom, srebrenasto bijele boje, s
podrezanim ilicama i zelenim perjem do visine od 10 cm nad lukovicom. Prema
debljini stabljike i veliini lukovice mladi luk se klasira i stavlja u promet povezan u
snopie od 5, 10, 15 ili 20 strukova s tim da u svakom struku stabljike moraju biti
ujednaene po debljini.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% stabljika sa utim i uvelim liem,
mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim bolestima i tetoinama.
Crveni luk
I klasa:
Luk mora biti tipian za kultivar oblikom i bojom, ne smije biti naklijan, niti imati
ostatak cvjetne stabljike, a korjenje mora biti odstranjeno. Doputene su manje
pjege na vanjskoj ljusci koje zahvaaju samo zadnji suhi list koji obuhvaa
lukovicu. Razlike izmeu najvee i najmanje lukovice u pakiranju kalibriranog luka:
5 mm za lukovice 10-20 mm promjera; 10 mm za lukovice 15-25 mm promjera; 15
mm za lukovice 20-40 mm promjera; 20 mm za lukovice 40-70 mm promjera; 30
mm za lukovice vee od 70 mm promjera. U jedinici pakiranja moe biti do 5%
glavica s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim bolestima i
tetoinama.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% lukovica s poetkom klijanja, manja
oteenja od nagnjeenja i bolesti, odvojene vanjske ljuske do 1/3 lukovice, ali
lukovica mora biti zdrava.
Mladi crveni luk, mladi enjak i crveni luk pakiraju se u velike otvorene plitke
letvarice, letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, kartonske kutije i plitke
letvarice za povre, a crveni luk i u jutane vree, kao i vree od sintetikih vlakana.
6.400 KM/ha
srednji
86
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Rovac
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
oko 25 cm
u jesen
3-4 cm (mrviasta struktura) nekoliko dana pred sadnju
izravnom sjetvom 10-15 kg/ha; iz luice 400-600 kg/ha
kontinentalna
mediteranska
III i IV mjesec
II i III mjesec
iz presadnica za ozimi luk koji se sadi u jesen; iz luica II i III mjesec
u peto-estoredne trake s razmakom redova u traci 25-30 cm, a meu trakama 50-60
cm; za luicu se sije na gredicu sa razmakom redova 15-20 cm; sije se u traku irine
7-10 cm;
presadnice se sade u peto-estoredne trake s razmakom redova u traci 20-30 cm i
razmakom biljaka u redu 10 cm;
za uzgoj iz luice sadi se na uzdignute gredice ili na ravnu povrinu u trake s
razmakom redova 20-30 cm, sa 4-5 redova u traci i razmakom meu trakama 40-60
cm; razmak izmeu luica je 10-15 cm
sjetva 1,5-3 cm; sadnja 2-3 cm; luica 2-3 cm
50-100; za krupnije lukovice 25-50; za uzgoj luice 700-1.500
osjetljiv na klor;
u osnovnoj gnojidbi tla dodati 1.200 kg/ha NPK 5-20-30 S;
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Gramoxon+Reglon
prije nicanja
1,5+1,5 l
kultiviranje
2-3-4x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
3 kg
Antracol
1-2x; 10-14 dana
3-4 kg
Mesurol granulat
po potrebi
4 kg
suzbijanje korova; navodnjavanje; prihrana; zatita; kultiviranje 3-4x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
250
750-1.250
do 50 t/ha izravnom sjetvom; 20-30 t/ha uzgojem iz luice; 7-15 t/ha luice
kada padne 50-80% lia koncem kolovoza i u rujnu/septembru iz izravne sjetve;
luk iz luice dozrijeva ranije u VII i VIII mjesecu
runo
20.000 kg x 0,8 = 16.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i VIII
mjesecu (mm)
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<105
105-120
120-135
135-150
150-165
<85
85-90
90-95
95-100
>100
87
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
povrtlarstvo
ENJAK / BIJELI LUK

Allium sativum
intenzivan
lukovica
dodatak jelima svje ili preraen; ljekovita svojstva; farmaceutska industrija
konzervira se suenjem
Za normalan rast i glavianje enjaka, enjevi za reprodukciju moraju biti
izloeni niskim temperaturama manjim od 15oC, uz optimum od 2-4oC ili u
skladitu ili u tlu. Za zriobu lukovice odnosno ulazak u mirovanje najpovoljnije su
visoke temperature, vee od 25oC i suho vrijeme.
120-150 dana
do 7 mjeseci
1 godina
Ne podnosi sebe niti bilo koji luk kao pretkulturu. Poeljno je da ne doe na isto
mjesto barem 5 godina, to je najsigurnija mjera protiv lukove nematode.
Kultivari i ekotipovi mogu se podijeliti u tri osnovne grupe:
- jesenski (ozimi) koji prezimljuju i u sljedeoj godini razvijaju vegetativnu masu i
lukovicu
- proljetni
- alternativni (po morfolokim i biolokim svojstvima blii su proljetnim, ali se
mogu saditi i u jesen)
Ekstra klasa:
Boja je karakteristina za tip, lukovice cijele, pravilnog oblika, dobro oien,
korjenovi glatko odrezani, enjevi vrsto vezani u lukovici. Najmanji promjer
lukovice je 45 mm, a razlika izmeu najvee i najmanje lukovice u jedinici
pakiranja moe biti najvie 20 mm.
I klasa:
enjak mora biti cijeli, preteno pravilnog oblika, enjeva vrsto priljubljenih i
boje normalne za tip. Doputen je nepravilan oblik zbog nenormalnog vegetativnog
rasta i manje pucanje ovojnih ljuski. Najmanji promjer lukovice je 30 mm, a razlika
izmeu najvee i najmanje lukovice u pakiranju moe biti najvie 15 mm. U
jedinici pakiranja moe biti do 5% glavica promjera manjeg od 25 mm i do 5%
enjeva s odvojenim glavicama.
II klasa:
Doputeno je pucanje vanjskih ovojnih ljuski, a glavici smiju nedostajati najvie 3
enja. Moe biti do 10% glavica s odvojenim enjevima i s mehanikim
oteenjima. Promjer glavice moe biti manji od 30 mm, ali ne manji od 20 mm.
enjak se pakira u velike otvorene plitke letvarice, letvarice jabuare, duboke
letvarice za povre, plitke letvarice za povre, kartonske kutije i u jutane vree.
4.800 KM/ha
nizak
88
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Bijela trule
Plamenjaa
Ra luka
Lukova muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
u jesen
3-4 cm (mrviasta struktura) pred sadnju
krupnije lukovice 400-600 kg/ha
II-IV i X mjesec
na gredice u etvero ili petoredne trake s razmakom redova 20-30 cm;
razmak u redu ovisi o krupnoi enjeva 30x25x10-15 cm
2-3 cm
20-krupniji enjevi; 40-sitniji enjevi
N:100-140 kg/ha; P2O5:80-130 kg/ha; K2O:150-180 kg/ha; MgO:30-40 kg/ha
u osnovnoj obradi unijeti 700 kg/ha NPK 7-14-21 S;
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Lasso+Promepin
nakon nicanja u fazi 3-5
3-4+2 kg/ha
listova
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Tiram
pred sadnju
3 kg
Antracol
3-4x; 10-14 dana
3-4 kg
Volaton G-10
poetkom oujka
45-50 kg
suzbijanje korova; navodnjavanje; prihrana; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
2-3
250
500-750
3-5 t/ha
proljetna
jesenska
VII-VIII mjesec
V-VI mjesec
mehanizirano
5.000 kg x 1,60 = 8.000 KM/ha
89
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
ekstenzivan
lukovica
dodatak jelima svje ili preraen; ljekovita svojstva; farmaceutska industrija
konzervira se suenjem
Za normalan rast i glavianje enjaka, enjevi za reprodukciju moraju biti
izloeni niskim temperaturama manjim od 15oC, uz optimum od 2-4oC ili u
skladitu ili u tlu. Za zriobu lukovice odnosno ulazak u mirovanje najpovoljnije su
visoke temperature, vee od 25oC i suho vrijeme.
120-150 dana
do 7 mjeseci
1 godina
Ne podnosi sebe niti bilo koji luk kao pretkulturu. Poeljno je da ne doe na isto
mjesto barem 5 godina, to je najsigurnija mjera protiv lukove nematode.
Kultivari i ekotipovi mogu se podijeliti u tri osnovne grupe:
- jesenski (ozimi) koji prezimljuju i u sljedeoj godini razvijaju vegetativnu masu i
lukovicu
- proljetni
- alternativni (po morfolokim i biolokim svojstvima blii su proljetnim, ali se
mogu saditi i u jesen)
Ekstra klasa:
Boja je karakteristina za tip, lukovice cijele, pravilnog oblika, dobro oien,
korjenovi glatko odrezani, enjevi vrsto vezani u lukovici. Najmanji promjer
lukovice je 45 mm, a razlika izmeu najvee i najmanje lukovice u jedinici
pakiranja moe biti najvie 20 mm.
I klasa:
enjak mora biti cijeli, preteno pravilnog oblika, enjeva vrsto priljubljenih i
boje normalne za tip. Doputen je nepravilan oblik zbog nenormalnog vegetativnog
rasta i manje pucanje ovojnih ljuski. Najmanji promjer lukovice je 30 mm, a razlika
izmeu najvee i najmanje lukovice u pakiranju moe biti najvie 15 mm. U
jedinici pakiranja moe biti do 5% glavica promjera manjeg od 25 mm i do 5%
enjeva s odvojenim glavicama.
II klasa:
Doputeno je pucanje vanjskih ovojnih ljuski, a glavici smiju nedostajati najvie 3
enja. Moe biti do 10% glavica s odvojenim enjevima i s mehanikim
oteenjima. Promjer glavice moe biti manji od 30 mm, ali ne manji od 20 mm.
enjak se pakira u velike otvorene plitke letvarice, letvarice jabuare, duboke
letvarice za povre, plitke letvarice za povre, kartonske kutije i u jutane vree.
1.920 KM/ha
srednji
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
ENJAK / BIJELI LUK

Allium sativum
90
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita
Plamenjaa
Lukova muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
u jesen
3-4 cm (mrviasta struktura) pred sadnju
krupnije lukovice 400-600 kg/ha
II-IV i X mjesec
na gredice u etvero ili petoredne trake s razmakom redova 20-30 cm;
razmak u redu ovisi o krupnoi enjeva 30x25x10-15 cm
2-3 cm
20-krupniji enjevi; 40-sitniji enjevi
N:80-100 kg/ha; P2O5:50-80 kg/ha; K2O:120-150 kg/ha
u osnovnoj obradi unijeti 700 kg/ha NPK 7-14-21 S
sredstvo
vrijeme tretiranja
Volaton G-10
poetkom oujka
suzbijanje korova; navodnjavanje; prihrana; zatita
broj obroka
obrok m3
2-3
250
3-5 t/ha
proljetna
jesenska
VII-VIII mjesec
V-VI mjesec
runo
3.000 kg x 1,60 = 4.800 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i VIII
mjesecu (mm)
Parametri
LGPT> 10 oC
koliina/ha
3 kg
45-50 kg
ukupno m3/ha
500-750
S4
S3
S2
S1
<40
40-50
50-60
60-70
>70
<85
85-90
90-95
95-100
>100
91
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
PORILUK
Allium. porrum
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
lana stabljika i dio lia
za ishranu svje ili preraen (zain)
konzervira se zamrzavanjem i suenjem
19-23oC
160 dana
do 2 mjeseca
najee od kasne jeseni do ranog proljea
Dobro podnosi sebe, iako se preporua da se 3-4 godine ne sadi na isto mjesto.
rani za proljetni uzgoj; dulje vegetacije za jesenski uzgoj
I klasa:
Poriluk mora biti dobre kvalitete, dobro razvijen i bez nedostataka, osim neznatnih
nedostataka na povrini. Bijeli dio stabljike mora iznositi najmanje 1/3 od ukupne
duljine poriluka. Poriluk I klase moe imati promjer stabljike od 15-30 mm i vie
od 30 mm, ovisno o sorti. U jedinici pakiranja moe biti do 5% stabljika s
oteenjima.
II klasa:
Bijeli dio stabljike mora iznositi najmanje 1/4 od ukupne duljine stabljike. U
jedinici pakiranja tolerira se do 10% stabljika s mehanikim oteenjima i
neznatnom koliinom zemlje oko korjena.
Poriluk se pakira u letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, duboke otvorene
letvarice, kartonske kutije i u dvostruke plitke letvarice.
29.000 KM/ha
srednji
92
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Plamenjaa
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
30-35 cm
jesen-proljee
frezanje; 15-20 cm
pred sadnju
80.000-100.000 rasada/ha
proljetna
jesenska
I mjesec
III-IV-V mjesec
konac III-IV mjeseca, sredina VI-VII-VIII mjeseca
35-40x15-30 cm
5-10 cm
18-22
40-50 t/ha
unijeti u osnovnoj gnojidbi 40-50 t/ha stajnjaka i 1.000 kg/ha NPK 7-14-21 S;
u fazi 3-4 lista prihraniti s 150 kg/ha KAN-a 27% N;
u fazi stvaranja lukovica prihraniti s 150 kg/ha KAN-a 27% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Lasso+Promepin
20-28 dana nakon rasaivanja
3-4+2 kg/ha
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
3 kg
Antracol
3-4x; 10-14 dana
3-4 kg
meuredna obrada; nagrtanje; prihrana
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
8-10
250
2.000-2.500
20-50 t/ha
proljetna
jesenska
VII-VIII mjesec
X-IV mjesec
kombajnom ili kombinirano vadilicom krumpira i runo
50.000 kg x 0,9 KM = 45.000 KM/ha
93
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
ekstenzivan
lana stabljika i dio lia
za ishranu svje ili preraen (zain)
konzervira se zamrzavanjem i suenjem
19-23oC
Uloeni kapital
Udio runog rada
PORILUK
Allium porrum
160 dana
do 2 mjeseca
najee od kasne jeseni do ranog proljea
Dobro podnosi sebe, iako se preporua da se 3-4 godine ne sadi na isto mjesto.
rani za proljetni uzgoj; dulje vegetacije za jesenski uzgoj
I klasa:
Poriluk mora biti dobre kvalitete, dobro razvijen i bez nedostataka, osim neznatnih
nedostataka na povrini. Bijeli dio stabljike mora iznositi najmanje 1/3 od ukupne
duljine poriluka. Poriluk I klase moe imati promjer stabljike od 15-30 mm i vie
od 30 mm, ovisno o sorti. U jedinici pakiranja moe biti do 5% stabljika s
oteenjima.
II klasa:
Bijeli dio stabljike mora iznositi najmanje 1/4 od ukupne duljine stabljike. U
jedinici pakiranja tolerira se do 10% stabljika s mehanikim oteenjima i
neznatnom koliinom zemlje oko korjena.
Poriluk se pakira u letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, duboke otvorene
letvarice, kartonske kutije i u dvostruke plitke letvarice.
16.200 KM/ha
visok
94
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
30-35 cm
jesen-proljee
80.000-100.000 rasada/ha
proljetna
jesenska
I mjesec
III-IV-V mjesec
konac III-IV mjeseca, sredina VI-VII-VIII mjeseca
35-40x15-30 cm
5-10 cm
18-22
20-30 t/ha
N:80-100 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:100-120 kg/ha
unijeti u osnovnoj gnojidbi 20-30 t/ha stajnjaka i 500 kg/ha NPK 7-14-21 S;
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
okopavanje
pojava korova
2-3x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
3 kg
Antracol
3-4x; 10-14 dana
3-4 kg
meuredna obrada; nagrtanje; prihrana
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-8
250
1.250-2.000
20-50 t/ha
proljetna
jesenska
VII-VIII mjesec
X-IV mjesec
runo
30.000 kg x 0,9 KM = 27.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<170
170-190
190-210
210-230
230-250
<85
85-90
90-95
95-100
>100
95
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
kvantiteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
povrtlarstvo
KUPUS
intenzivan
listovi, glavica
prehrana; ljekovita svojstva
konzerviranje, mariniranje, suenje
15-20oC
90-150 dana
rani kupus nekoliko tjedana; kasniji kultivari vie mjeseci
1 godina
Na kiselijim tlima vrlo je vana to ira plodosmjena, zbog opasnosti od kupusne kile.
Ne bi trebao doi na istu povrinu 3-4 godine.
Bijeli i crveni:
- rani kultivari stignu za berbu 55-80 dana nakon sadnje
- srednje kasni i ljetni stignu za 81-100 dana
- kasni jesenski za 10-150 dana
- ozimi (zimski) u mediteranskom podruju i za vie od 200 dana
Poeljna su svojstva vrste glavice, tanje nervature i tankih listova. Za potronju u
svjeem stanju prednost imaju kultivari sitnijih glavica 1-1,5 kg, a za preradu kultivari
krupnijih glavica 5-8 kg.
I klasa:
Glavice karakteristine za kultivar, ujednaene sa dobro prileeim listovima,
ujednaene po obliku i s korjenom odsjeenim do osnovice glavice. Najmanja
doputena veliina je 350 g.
Rani kupus, prema masi glavice, stavlja se u promet kao rani kupus do 1 kg, rani kupus
1-2 kg i rani kupus vie od 2 kg.
Kasni kupus, prema masi glavice, stavlja se u promet kao kasni kupus 1-2 kg i kasni
kupus vie od 2 kg.
Zimski kupus prema masi glavice, stavlja se u promet kao zimski kupus 0,75-1,5 kg i
zimski kupus vie od 1,5 kg mase jedne glavice.
Kupus I klase mora imati 3 ovojna zatitna lista.
II klasa:
Manja vrstoa glavice, napuknua i nagnjeenja vanjskih listova i vei broj uklonjenih
listova sa glavice. U II klasi moe biti do 10% glavica s napuklinama i mehanikim
povredama.
Rani kupus pakira se u letvarice jabuare i u duboke letvarice za povre, a kasni kupus
moe se isporuivati i u pregradama za otvorena pakiranja u rasutom stanju i u vreama
od sintetikog vlakna.
8.500 KM/ha
srednji
96
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Sadnja
mediteranska
rani
ljetni
jesenska
zimski
ozimi
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
kontinentalna
rani
ljetni
jesenska
ozimi
do 40 t/ha
N:130-310 kg/ha; P2O5:45-100 kg/ha; K2O:160-400 kg/ha; CaO:75165 kg/ha; MgO:25-55kg/ha
u osnovnoj obradi unijeti u tlo 20-40 t/ha stajnjaka, 900 kg/ha NPK
5-20-30 S i 200 kg/ha Uree 46% N
100 kg/ha KAN-a 27% u vegetaciji
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
pred rasaivanje
2,5-3 l
Lasso
15 dana iza sadnje
5l
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Zemljini tetnici
Buha
Kupusari
Kupusne ciganke
sredstvo
Volaton G-10
Basudin 40 WP
Reldan 40 EC
Chromgor 40
Actellic ili Chess 25 WP
Lisne ui
Trule korjena
Plamenjaa, Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
iskljuivo iz presadnica 35.000-100.000 kom/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
I/3-II/2
II/3-III/1
III/2-III/4
III/3-IV/1
IV/4-V/3
IV/4-V/4
VI/1-VII/4
IX/1-IX/3
IX/3-IX/4
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
IV/4-V/2
IV/3-V/1
VI/2-VII/2
VI/1-VII/1
VII/3-IX/1
X/2-1X/3
XI/1-XI/3
40-60x30-40 cm; 60-70x30-40 cm; 70x50 cm
kao u rasadu
najraniji i ozimi 5-6; ljetni i jesenski 4; kasni jesenski 3
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
koliina/ha
40-50 kg
1-2 kg
1,3 l
0,5-1 l
1 l/ha;
0,4 kg
Dithane M 45
od nicanja 2x tjedno 2,5-3 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
meuredna obrada; zatita od bolesti i tetoina; navodnjavanje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
prinos moe biti u ranoj proizvodnji 25-35 t/ha, ljetnoj 30-40 t/ha,
jesenskoj 50-70 t/ha, ozimoj 20-30 t/ha, mediteranskom podruju 3050 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
IV/3-V/4
V/3-VI/4
VI/1-VIII/4
VI/4-VIII/4
IX/4-XI/4
IX/3-XI/2
XII/1-III/4
IV/4-V/2
IV/1-V/1
poluautomatski ili automatski; jednokratno
35.000 kg x 1 KM = 35.000 KM/ha
97
vrijeme tretiranja
preventivno
nakon prvih teta 1x
male gusjenice 1x
nakon pojave 1x
nakon pojave 1-2x
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
OPIS
povrtlarstvo
KUPUS
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Optimalna
temperatura
Vegetacijsko
razdoblje
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
ekstenzivan
listovi, glavica
prehrana; ljekovita svojstva
konzerviranje, mariniranje, suenje
15-20oC
90-150 dana
rani kupus nekoliko tjedana; kasniji kultivari vie mjeseci
1 godina
Na kiselijim tlima vrlo je vana to ira plodosmjena, zbog opasnosti od kupusne kile.
Ne bi trebao doi na istu povrinu 3-4 godine.
Bijeli i crveni:
- rani kultivari stignu za berbu 55-80 dana nakon sadnje
- srednje kasni i ljetni stignu za 81-100 dana
- kasni jesenski za 10-150 dana
- ozimi (zimski) u mediteranskom podruju i za vie od 200 dana
Poeljna su svojstva vrste glavice, tanje nervature i tankih listova. Za potronju u
svjeem stanju prednost imaju kultivari sitnijih glavica 1-1,5 kg, a za preradu kultivari
krupnijih glavica 5-8 kg.
I klasa:
Glavice karakteristine za kultivar, ujednaene sa dobro prileeim listovima,
ujednaene po obliku i s korjenom odsjeenim do osnovice glavice. Najmanja
doputena veliina je 350 g.
Rani kupus, prema masi glavice, stavlja se u promet kao rani kupus do 1 kg, rani kupus
1-2 kg i rani kupus vie od 2 kg.
Kasni kupus, prema masi glavice, stavlja se u promet kao kasni kupus 1-2 kg i kasni
kupus vie od 2 kg.
Zimski kupus prema masi glavice, stavlja se u promet kao zimski kupus 0,75-1,5 kg i
zimski kupus vie od 1,5 kg mase jedne glavice.
Kupus I klase mora imati 3 ovojna zatitna lista.
II klasa:
Manja vrstoa glavice, napuknua i nagnjeenja vanjskih listova i vei broj uklonjenih
listova sa glavice. U II klasi moe biti do 10% glavica s napuklinama i mehanikim
povredama.
Rani kupus pakira se u letvarice jabuare i u duboke letvarice za povre, a kasni kupus
moe se isporuivati i u pregradama za otvorena pakiranja u rasutom stanju i u
vreama od sintetikog vlakna.
7.000 KM/ha
srednji
98
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Sadnja
mediteranska
rani
ljetni
jesenska
zimski
ozimi
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
kontinentalna
rani
ljetni
jesenska
ozimi
Prihrana
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Kupusari
Lisne ui
Plamenjaa, Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
iskljuivo iz presadnica 35.000-100.000 kom/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
I/3-II/2
II/3-III/1
III/2-III/4
III/3-IV/1
IV/4-V/3
IV/4-V/4
VI/1-VII/4
IX/1-IX/3
IX/3-IX/4
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
IV/4-V/2
IV/3-V/1
VI/2-VII/2
VI/1-VII/1
VII/3-IX/1
X/2-1X/3
XI/1-XI/3
40-60x30-40 cm; 60-70x30-40 cm; 70x50 cm
kao u rasadu
do 30 t/ha
u osnovnoj obradi unijeti u tlo 20 t/ha stajnjaka, 500 kg/ha NPK
5-20-30 S i 100 kg/ha Uree 46% N
100 kg/ha KAN-a 27% u vegetaciji
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
okopavanje, frezanje
nakon pojave korova 2-3x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Reldan 40 EC
male gusjenice 1x
1,3 l
nakon pojave 1-2x
1 l/ha; 0,4 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
prinos moe biti u ranoj proizvodnji 25-35 t/ha, ljetnoj 30-40 t/ha,
jesenskoj 50-70 t/ha, ozimoj 20-30 t/ha, mediteranskoj 30-50 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
IV/3-V/4
V/3-VI/4
VI/1-VIII/4
VI/4-VIII/4
IX/4-XI/4
IX/3-XI/2
XII/1-III/4
IV/4-V/2
IV/1-V/1
runo
25.000 kg x 1 KM = 25.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
N
padalina u VI,VII i
<120
Parametri
VIII mjesecu
o
LGPT> 10 C
rane sorte
<20
ljetne sorte
<30
jesenske sorte
<100
ozime sorte
<30
S4
S3
S2
S1
120-135
135-150
150-165
165-180
20-25
30-35
100-105
30-35
25-30
35-40
105-110
35-40
30-40
45-50
110-115
40-45
>40
>50
>115
>45
99
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
CVJETAA / KARFIOL
Karakter
proizvodnje
Organ za
proizvodnju
Cilj uzgoja
Nain prerade
Optimalna
temperatura
vegetativnog
razvoja
Vegetacijsko
razdoblje
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
kvantiteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
metamorfozirani cvat s nekoliko najmlaih listova
za ishranu svjea ili kuhana; dijetetska namirnica
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom u limenkama, mariniranjem
13-18oC
rani 60-100 dana; srednjekasni 101-130 dana; kasni 131-200 dana; ozimi >200 dana
proljetni rani kultivari 3-4 tjedna; jesenski 6-8 tjedana
III-VIII mjesec
Cvjetaa ne smije doi na istu povrinu najmanje 3 godine.
Erfurtski tip, Alpha, Mechelse, Lecerf, Jesenski orijai, Talijanski orijai, Roscoff,
Romanesco
vrst, bijeli cvat, fine povrinske teksture, srednje veliine do 1 kg. Moe se pripremiti sa
zdravim liem koje potpuno prekriva cvat. Listovi se oreu najvie 3 cm iznad povrine
cvata, oreu se svi listovi osim najvie 5 listova koji prileu uz cvat, cvat bez lia.
Ekstra klasa:
Lie mora biti svjee, glavica vrsta, zbijena, bijele boje, ujednaene po obliku i veliini i
zatiene potrebnim brojem skraenih ovojnih listova (3-5), a korjen mora biti odrezan do
osnovice ovojnog lista. Najmanji promjer cvasti je 11 cm, a razlika unutar pakiranja moe
biti maksimalno 4 cm.
I klasa:
Kao i u ekstra klasi, uz doputena mala odstupanja, mala pojava riavosti. Glavice mogu
biti ukasto-bijele boje i u jedinici pakiranja moe biti glavica s lukom ispod 10 cm, kao i
do 5% oteenih glavica.
II klasa:
Lagano deformirani i malo rahli cvjetovi zelenkasto-bijele ili ukasto-bijele boje i s
potrebnim brojem skraenih zatitnih ovojnih listova, lagana riavost, najvie dva
oteenja. U jedinici pakiranja moe biti do 10% glavica s mehanikim povredama i
oteenjima.
Pakira se u duboke letvarice za povre, velike letvarice bez poklopca, u velike letvarice s
poklopcem, kao i u prikladne kartonske kutije.
23.400 KM/ha
srednji
100
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
mediteranska
kontinentalna
Razmak sadnje
dubina sadnje
broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
40-50 t/ha
N:225 kg/ha; P2O5:80 kg/ha; K2O:250 kg/ha; MgO:25 kg/ha
u pripremi tla dodati 40-50 t/ha stajnjaka, 800 kg/ha NPK
7-20-30 S i 200 kg/ha Uree 46% N
100 kg/ha KAN-a; 1-3x u vegetaciji
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
pred rasaivanje
2,5-3 l
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Zemljini tetnici
Buha
Kupusari
Kupusne ciganke
Lisne ui
Trule korjena
Plamenjaa,Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
tanjuranje ili drljanje
iz presadnica 20.000-60.000 rasada/ha
45-55 dana prije presaivanja
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
VI/1-VII/2
V/1-V/4
VI/1-VI/4
VIII/2-VIII/4
VIII/4-IX/2
50x50 cm; 60-80x40-70 cm
kao u rasadu
2-4
kontinentalna
rani
srednje rani
jesenski
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Volaton G-10
preventivno
40-50 kg
Basudin 40 WP
nakon prvih teta 1x 1-2 kg
Reldan 40 EC
male gusjenice 1x
1,3 l
Chromgor 40
nakon pojave 1x
0,5-1 l
nakon pojave 1-2x
1 l/ha; 0,4 kg
Dithane M 45
od nicanja 2x tjedno 2,5-3 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
meuredna obrada; zasjenjivanje glavica; prihrana 2-3x; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
10-40 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
V/1-VI/2
V/3-VI/4
IX/3-VI/2
VII/1-VIII/4
XII/1-II/4
IX/1-XII/2
III/1-V/2
runo; selektivna berba
30.000 kg x 1,30 KM = 39.000 KM/ha
101
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
ekstenzivan
metamorfozirani cvat s nekoliko najmlaih listova
za ishranu svjea ili kuhana; dijetetska namirnica
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom u limenkama, mariniranjem
13-18oC
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
CVJETAA / KARFIOL
rani 60-100 dana; srednjekasni 101-130 dana; kasni 131-200 dana; ozimi >200 dana
proljetni rani kultivari 3-4 tjedna; jesenski 6-8 tjedana
III-VIII mjesec
Cvjetaa ne smije doi na istu povrinu najmanje 3 godine.
Erfurtski tip, Alpha, Mechelse, Lecerf, Jesenski orijai, Talijanski orijai, Roscoff,
Romanesco
vrst, bijeli cvat, fine povrinske teksture, srednje veliine do 1 kg. Moe se
pripremiti sa zdravim liem koje potpuno prekriva cvat. Listovi se oreu najvie 3
cm iznad povrine cvata, oreu se svi listovi osim najvie 5 listova koji prileu uz
cvat, cvat bez lia.
Ekstra klasa:
Lie mora biti svjee, glavica vrsta, zbijena, bijele boje, ujednaene po obliku i
veliini i zatiene potrebnim brojem skraenih ovojnih listova (3-5), a korjen mora
biti odrezan do osnovice ovojnog lista. Najmanji promjer cvasti je 11 cm, a razlika
unutar pakiranja moe biti maksimalno 4 cm.
I klasa:
Kao i u ekstra klasi, uz doputena mala odstupanja, mala pojava riavosti. Glavice
mogu biti ukasto-bijele boje i u jedinici pakiranja moe biti glavica s lukom ispod
10 cm, kao i do 5% oteenih glavica.
II klasa:
Lagano deformirani i malo rahli cvjetovi zelenkasto-bijele ili ukasto-bijele boje i s
potrebnim brojem skraenih zatitnih ovojnih listova, lagana riavost, najvie dva
oteenja. U jedinici pakiranja moe biti do 10% glavica s mehanikim povredama i
oteenjima.
Pakira se u duboke letvarice za povre, velike letvarice bez poklopca, u velike
letvarice s poklopcem, kao i u prikladne kartonske kutije.
11.700 KM/ha
visok
102
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
mediteranska
kontinentalna
Razmak sadnje
dubina sadnje
broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita
Kupusari
Lisne ui
Plamenjaa,Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
kontinentalna
rani
srednje rani
jesenski

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rani
jesenski
zimski
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
tanjuranje ili drljanje
iz presadnica 20.000-60.000 rasada/ha
45-55 dana prije presaivanja
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
VI/1-VII/2
V/1-V/4
VI/1-VI/4
VIII/2-VIII/4
VIII/4-IX/2
50x50 cm; 60-80x40-70 cm
kao u rasadu
2-4
30-40 t/ha
u pripremi tla dodati 30-40 t/ha stajnjaka, 800 kg/ha NPK
7-20-30 S i 100 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Reldan 40 EC
male gusjenice 1x
1,3 l
nakon pojave 1-2x
1 l/ha; 0,4 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
meuredna obrada; zasjenjivanje glavica; prihrana 2-3x; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
10-40 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
V/1-VI/2
V/3-VI/4
IX/3-VI/2
VII/1-VIII/4
XII/1-II/4
IX/1-XI/2
III/1-V/2
runo; selektivna berba
15.000 kg x 1,30 KM = 19.500 KM/ha
N
S4
S3
S2
S1
<120
120-135
135-150
150-165
165-180
<30
<70
<50
30-40
70-80
50-55
40-50
80-90
55-60
50-60
90-100
60-65
>60
>100
>65
103
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
KELJ
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
listovi, glavica
prehrana
konzerviranje, mariniranje
15-20oC
rane sorte 80-90 dana, srednje rane oko 120 dana, srednje kasne sorte 150-160
dana, kasne sorte 180 dana
do 2 mjeseca
1 godina
Na kiselijim tlima vrlo je vana to ira plodosmjena, zbog opasnosti od kupusne
kile. Ne bi trebao doi na istu povrinu 3-4 godine.
rane, ozime rane, srednje rane, srednje kasne i kasne
I klasa:
Glavice moraju biti vrste, dobro razvijene, ujednaene po obliku i veliini i bez
napuklina, a korjen mora biti odrezan do ovojnog lista. Glavice mogu imati najvie
do 2 ovojna lista koja ne smiju biti ute boje. Zimski kelj iz primorja moe imati i
vie ovojnih listova.
I klasa:
rani: teina glavice: 0,3-0,75 i 0,75-1,25 kg
kasni: teina glavice: 1-1,5 i 1,5-2 kg
II klasa:
Moe biti do 10% glavica s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim
tetoinama.
II klasa:
rani: teina glavice: 0,25-1 i 1-2 kg (doputeno odstupanje 1 kg)
kasni: teina glavice: 0,5-1,5 i 1,5-2,5 kg
Rani kelj se pakira u letvarice jabuare, u duboke letvarice za povre i u kartonske
kutije, a kasni kelj i u pregrade za otvoreno pakiranje i u vree tkane od sintetikog
vlakna.
13.500 KM/ha
srednji
104
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
mediteranska
kontinentalna
rani
rani
ljetni
ljetni
jesenski
jesenski
zimski
ozimi
ozimi
Sadnja
mediteranska
kontinentalna
rani
rani
ljetni
ljetni
jesenski
jesenski
zimski
ozimi
ozimi
Razmak sadnje
dubina sadnje
broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Zemljini tetnici
Buha
Kupusari
Kupusne ciganke
Lisne ui
Trule korjena
Plamenjaa,Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
dubina
25-30 cm
vrijeme izvoenja
iskljuivo iz presadnica 30.000-70.000 rasada/ha

mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
I/3-II/2
II/3-III/1
III/2-III/4
III/3-IV/1
IV/4-V/3
IV/4-V/4
VI/1-VII/4
IX/1-IX/3
IX/3-IX/4
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
IV/4-V/2
IV/3-V/1
VI/2-VII/2
VI/1-VII/1
VII/3-IX/1
X/2-X/3
XI/1-XI/3
40-60x30-40 cm; 60-70x30-40 cm; 70x50 cm
kao u rasadu
30-50 t/ha
N:250 kg/ha; P2O5:100-150 kg/ha; K2O:200-300 kg/ha
u pripremi tla dodati 40-50 t/ha stajnjaka, 800 kg/ha NPK 7-20-30 S i 200
kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
pred rasaivanje
2,5-3 l
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Volaton G-10
preventivno
40-50 kg
Basudin 40 WP
nakon prvih teta 1x
1-2 kg
Reldan 40 EC
male gusjenice 1x
1,3 l
Chromgor 40
nakon pojave 1x
0,5-1 l
nakon pojave 1-2x
1 l/ha; 0,4 kg
Dithane M 45
od nicanja 2x tjedno
2,5-3 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
rani proljetni kultivari 15-25 t/ha, ljetni i jesenski 25-40 t/ha, zimski
25-30 t/ha, ozimi oko 20 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
IV/3-V/4
V/3-VI/4
VI/1-VIII/4
VI/4-VIII/4
IX/4-XI/4
IX/3-XI/2
XII/1-III/4
IV/4-V/2
IV/1-V/1
runo rezanjem glavice sa 3-5 listova rozete
25.000 kg x 0,9 KM = 22.500 KM/ha
105
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
ekstenzivan
listovi, glavica
prehrana
konzerviranje, mariniranje
15-20oC
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
KELJ
rane sorte 80-90 dana, srednje rane oko 120 dana, srednje kasne sorte 150-160
dana, kasne sorte 180 dana
do 2 mjeseca
1 godina
Na kiselijim tlima vrlo je vana to ira plodosmjena, zbog opasnosti od kupusne
kile. Ne bi trebao doi na istu povrinu 3-4 godine.
rane, ozime rane, srednje rane, srednje kasne i kasne
I klasa:
Glavice moraju biti vrste, dobro razvijene, ujednaene po obliku i veliini i bez
napuklina, a korjen mora biti odrezan do ovojnog lista. Glavice mogu imati najvie
do 2 ovojna lista koja ne smiju biti ute boje. Zimski kelj iz primorja moe imati i
vie ovojnih listova.
I klasa:
rani: teina glavice: 0,3-0,75 i 0,75-1,25 kg
kasni: teina glavice: 1-1,5 i 1,5-2 kg
II klasa:
Moe biti do 10% glavica s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim
tetoinama.
II klasa:
rani: teina glavice: 0,25-1 i 1-2 kg (doputeno odstupanje 1 kg)
kasni: teina glavice: 0,5-1,5 i 1,5-2,5 kg
Rani kelj se pakira u letvarice jabuare, u duboke letvarice za povre i u kartonske
kutije, a kasni kelj i u pregrade za otvoreno pakiranje i u vree tkane od sintetikog
vlakna.
7.000 KM/ha
srednji
106
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
mediteranska
kontinentalna
rani
rani
ljetni
ljetni
jesenski
jesenski
zimski
ozimi
ozimi
Sadnja
mediteranska
kontinentalna
rani
rani
ljetni
ljetni
jesenski
jesenski
zimski
ozimi
ozimi
Razmak sadnje
dubina sadnje
broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Kupusari
Lisne ui
Plamenjaa,Bijela ra
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
mediteranska
rani
ljetni
jesenski
zimski
ozimi
Nain berbe
Prihod
kontinentalna
rani
ljetni
jesenski
ozimi
dubina
vrijeme izvoenja
25-30 cm
1-2 mjeseca pred sadnju
15-20 cm
iskljuivo iz presadnica 30.000-70.000 rasada/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
I/3-II/2
II/3-III/1
III/2-III/4
III/3-IV/1
IV/4-V/3
IV/4-V/4
VI/1-VII/4
IX/3-IX/4
IX/1-IX/3
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
III/1-III/4
III/4-IV/1
IV/4-V/2
IV/3-V/1
VI/2-VII/2
VI/1-VII/1
VII/3-IX/1
X/2-X/3
XI/1-XI/3
40-60x30-40 cm; 60-70x30-40 cm; 70x50 cm
kao u rasadu
30 t/ha
u pripremi tla dodati 30 t/ha stajnjaka, 500 kg/ha NPK 7-20-30 S i 100
kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave korova
2-3x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Reldan 40 EC
male gusjenice 1x
1,3 l
nakon pojave 1-2x
1 l/ha; 0,4 kg
Dithane M 45
2-3x
2,5 kg
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
rani proljetni kultivari 15-20 t/ha, ljetni i jesenski 25 t/ha, zimski
25 t/ha, ozimi oko 20 t/ha
mediteranska
kontinentalna
(mjesec/tjedan)
(mjesec/tjedan)
IV/3-V/4
V/3-VI/4
VI/1-VIII/4
VI/4-VIII/4
IX/4-XI/4
IX/3-XI/2
XII/1-III/4
IV/4-V/2
IV/1-V/1
runo rezanjem glavice sa 3-5 listova rozete
15.000 kg x 0,9 KM = 13.500 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rani
ljetni
S4
S3
S2
S1
<120
120-135
135-150
150-165
165-180
<20
<50
20-25
50-60
25-35
60-90
35-50
90-120
>50
120-150
107
jesenki
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
<120
120-140
140-160
160-180
>180
OPIS
povrtlarstvo
PINAT
Spinacia oleracea
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
lie
za ishranu; zdravstvena vrijednost
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacija u limenkama
18-20oC
40-60-120-150-180 dana
nekoliko dana; samo iznimno
1 godina
Ne podnosi sebe niti ostale kulture iz porodice lobodnjaa. Ciklu, blitvu, eernu i
stonu repu treba izbjegavati i na susjednim parcelama. Ne sije se nakon gnojidbe
organskim gnojivima.
Prevladavaju F1 hibridi i poboljane selekcije starih kultivara; sorte za proljetnu,
ljetnu, jesensku i ozimu proizvodnju
I klasa:
Mora biti specifine zelene boje, ovisno o sorti i godinjem dobu, bez primjesa
zemlje i otpadaka, bez oteenja od biljnih bolesti i tetoina, sa skraenim
drkama, koje ne mogu biti dulje od 10 cm i sa cijelim listovima. Kod pinata sa
rozetom korjen mora biti odrezan neposredni iznad vanjske krune lia.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% pinata sa slabije poutjelim listovima i
listovima s oteenjima od mraza, bolesti i tetoina. U istoj jedinici pakiranja ne
mogu se zajedno pakirati pinat u rozeti i u listu.
Pakira se u duboke letvarice za povre, letvarice jabuare, duboke otvorene
letvarice, velike letvarice i u kartonske kutije.
10.800 KM/ha
nizak
108
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje kulture
Sjetva
razmak sjetve
dubina sjetve
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
tanjiranje
sjetva; 20-30 kg/ha
proljetna
jesenska
I-III mjesec
VIII-IX mjesec
15-30x3-5 cm
3-4 cm
za trite 100; za preradu 150-250
ozima
X mjesec
30-40 t/ha
25 t/ha iznosi iz tla 150 kg N-a; P:45 kg/ha; K:200 kg/ha i Mg:35 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 1.000 kg/ha NPK 7-14-21 S i 150 kg/ha Uree 46%N
100 kg/ha KAN-a u vegetaciji
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina
Ronit 72 EC
prije sjetve
5-8 l
Venzor
poslije sjetve
0,5 kg
meuredna obrada; prihrana; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
2-3
250
500-750
proljetni i ozimi 10-20 t/ha; jesenski 15-30 t/ha
proljetna
jesenska
ozima
IV-V mjesec
IX-X mjesec
II-III mjesec
runo; koenjem; kombajnom
20.000 kg x 0,9 KM = 18.000 KM/ha
109
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
lie
18-20oC
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta i
Uloeni kapital
Udio runog rada
PINAT
Spinacia oleracea
40-60-120-150-180 dana
nekoliko dana; samo iznimno
1 godina
Ne podnosi sebe niti ostale kulture iz porodice lobodnjaa. Ciklu, blitvu, eernu i
stonu repu treba izbjegavati i na susjednim parcelama. Ne sije se nakon gnojidbe
organskim gnojivima.
Prevladavaju F1 hibridi i poboljane selekcije starih kultivara; sorte za proljetnu,
ljetnu, jesensku i ozimu proizvodnju
I klasa:
Mora biti specifine zelene boje, ovisno o sorti i godinjem dobu, bez primjesa
zemlje i otpadaka, bez oteenja od biljnih bolesti i tetoina, sa skraenim
drkama, koje ne mogu biti dulje od 10 cm i sa cijelim listovima. Kod pinata sa
rozetom korjen mora biti odrezan neposredni iznad vanjske krune lia.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 10% pinata sa slabije poutjelim listovima i
listovima s oteenjima od mraza, bolesti i tetoina. U istoj jedinici pakiranja ne
mogu se zajedno pakirati pinat u rozeti i u listu.
Pakira se u duboke letvarice za povre, letvarice jabuare, duboke otvorene
letvarice, velike letvarice i u kartonske kutije.
5.400 KM/ha
srednji
110
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje kulture
Sjetva
razmak sjetve
dubina sjetve
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
tanjiranje
sjetva; 20-30 kg/ha
proljetna
jesenska
I-III mjesec
VIII-IX mjesec
15-30x3-5 cm
3-4 cm
za trite 100; za preradu 150-250
ozima
X mjesec
20-30 t/ha
25 t/ha iznosi iz tla 150 kg N-a; P:45 kg/ha; K:200 kg/ha i Mg:35 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 500 kg/ha NPK 7-14-21 S i 100 kg/ha Uree 46%N
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
2-3
250
500-750
proljetni i ozimi 10-20 t/ha; jesenski 15-30 t/ha
proljetna
jesenska
ozima
IV-V mjesec
IX-X mjesec
II-III mjesec
runo; koenjem
10.000 kg x 0,9 KM = 9.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<35
35-45
45-55
55-65
65-75
<25
25-30
30-35
35-40
>40
111
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
BLITVA
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
lie, lisne drke
16-20 oC
60 dana
7-12 dana
1 godina
Ne podnosi sebe, pa se na istom tlu ne smije uzgajati najmanje 3 godine.
Dva tipa: sa dugim i irokim, mesnatim, bijelim lisnim peteljkama;
kultivari kraih i tanjih, zelenih peteljki
U proizvodnji i prometu zastupljena je lisnata blitva kod koje se upotrebljava list i
rebrasta blitva kod koje se upotrebljava lisna drka sa sredinjim ivcem.
Razvrstava se u dvije klase.
I klasa:
Lisnata blitva koja je ista, a po razvijenosti, boji i sonosti listova tipina za
sortu i proizvodno podruje. Lisnata I blitva klase mora biti bez ikakvih
nedostataka, a osobito bez uvelosti oteenja izazvanih gljivicama i insektima i
bez neprirodne vlanosti. Rebrasta I blitva klase mora biti dobro razvijena, ista i
bez ikakvih nedostataka. U jedinici pakiranja 10% mase proizvoda moe
odstupati od uvjeta kvalitete propisane za ovu klasu.
II klasa:
Lisnata i rebrasta blitva koje zbog manjih nedostataka u pogledu razvijenosti lista
i lisne drke ne odgovaraju I klasi, ali moraju biti iste i odgovarati najmanjim
uvjetima kvalitete. U jedinici pakiranja 10% proizvoda moe odstupati od
propisanih uvjeta kvalitete, ali uz uvjet da su pogodni za hranu.
Lisnata i rebrasta blitva pakiraju se u letvarice jabuare, u duboke letvarice za
povre i u kartonske kutije.
27.000 KM/ha
nizak
112
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje kulture
Sjetva
Sadnja
dubina sjetve
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
30-40 cm
jesen
tanjiranje
sjetva i iz presadnica; 1,5-2 kg/ha
kontinentalna
mediteranska
III-IV-V mjesec
II-III-IV i VIII-IX mjesec
30 dana nakon sjetve
30-50x30-40 cm
3-4 cm
5-9
20-40 t/ha
prije sjetve ili sadnje u mineralnoj gnojidbi: P:80-100 kg/ha i K:50-100 kg/ha;
duina prihrana sa N:100-150 kg/ha, 3-4x nakon berbe listova
u pripremi tla za sjetvu dodati 500 kg/ha NPK 7-14-21 S i 200 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Ronit 72 EC
prije sjetve
5-8 l
Venzor
poslije sjetve
0,5 kg
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
2-3
250
500-750
30-60 t/ha
u proljetnom uzgoju traje 2-3 mjeseca;
u jesensko-zimskom u priobalnom podruju do 6 mjeseci
runo; koenjem; kombajnom
50.000 kg x 0,9 KM = 45.000 KM/ha
113
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
ekstenzivan
lie, lisne drke
16-20 oC
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
BLITVA
60 dana
7-12 dana
1 godina
Ne podnosi sebe, pa se na istom tlu ne smije uzgajati najmanje 3 godine.
Dva tipa: sa dugim i irokim, mesnatim, bijelim lisnim peteljkama;
kultivari kraih i tanjih, zelenih peteljki
U proizvodnji i prometu zastupljena je lisnata blitva kod koje se upotrebljava list i
rebrasta blitva kod koje se upotrebljava lisna drka sa sredinjim ivcem.
Razvrstava se u dvije klase.
I klasa:
Lisnata blitva koja je ista, a po razvijenosti, boji i sonosti listova tipina za
sortu i proizvodno podruje. Lisnata I blitva klase mora biti bez ikakvih
nedostataka, a osobito bez uvelosti oteenja izazvanih gljivicama i insektima i
bez neprirodne vlanosti. Rebrasta I blitva klase mora biti dobro razvijena, ista i
bez ikakvih nedostataka. U jedinici pakiranja 10% mase proizvoda moe
odstupati od uvjeta kvalitete propisane za ovu klasu.
II klasa:
Lisnata i rebrasta blitva koje zbog manjih nedostataka u pogledu razvijenosti lista
i lisne drke ne odgovaraju I klasi, ali moraju biti iste i odgovarati najmanjim
uvjetima kvalitete. U jedinici pakiranja 10% proizvoda moe odstupati od
propisanih uvjeta kvalitete, ali uz uvjet da su pogodni za hranu.
Lisnata i rebrasta blitva pakiraju se u letvarice jabuare, u duboke letvarice za
povre i u kartonske kutije.
10.800 KM/ha
nizak
114
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje kulture
Sjetva
Sadnja
dubina sjetve
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
20-30 cm
jesen
tanjiranje; frezanje
sjetva i iz presadnica; 1,5-2 kg/ha
kontinentalna
mediteranska
III-IV-V mjesec
II-III-IV i VIII-IX mjesec
30 dana nakon sjetve
30-50x30-40 cm
3-4 cm
5-9
20-30 t/ha
prije sjetve ili sadnje u mineralnoj gnojidbi: P:50-80 kg/ha i K:50-100 kg/ha;
duina prihrana sa N:100 kg/ha, 3-4x nakon berbe listova
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave korova
2-3x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
2-3
250
500-750
20-30 t/ha
u proljetnom uzgoju traje 2-3 mjeseca;
u jesensko-zimskom u priobalnom podruju do 6 mjeseci
runo; koenjem
30.000 kg x 0,9 KM = 27.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<35
35-45
45-55
55-65
65-75
<50
50-60
60-70
70-80
>80
115
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
PAROGA
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
mladi izboji
za prehranu svjea ili preraena; dijetalno povre
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom i suenjem
12-26oC
do 15 dana
15 i vie godina
Na istom mjestu ostaje 10-12 godina. Preporua se odmor tla 4-5 godina.
Kultivari za bijelu i zelenu pargu. Poeljna je dobra ujednaenost oblikom i
bojom, priljubljeni ljuskasti listovi i vrsto zatvoren vrh u tehnolokoj zrelosti, te
otpornost na parginu ru i venue.
Ekstra klasa:
Izboji moraju biti ravni, zatvorenog vrha. U bijele parge stabljika i vrh moraju biti
bijeli, a doputena je neznatna ruiasta nijansa. Zelena paroga mora biti sasvim
zelena, baza ravno odrezana, bez odrvenjelih dijelova.
I klasa:
Izdanci moraju biti mladi, krti, glatki, ravni, ujednaeni po duljini, debljini i boji, s
jednobojnim vrhovima bez pjega, upljina, napuklina, s mesom jedrim i bijelim i
bez vrstih celuloznih vlakana. Prema duljini i promjeru izdanka bijela pargla I
klase stavlja se u promet kao bijela pargla s izdancima duljine vie od 20 cm i
promjera veeg od 1,5 cm i kao pargla s izdancima duljine 15-20 cm i promjerom
veeg od 1 cm. Izdanci se vezuju u snopie od 1-1,5 kg.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% izdanaka s manjom duljinom odnosno
promjerom, ali ne s duljinom manjom od 12 cm i promjerom manjim od 1 cm.
Doputeni blago zavijeni izboji te tragovi raste i ruiaste boje, bez odrvenjelih
dijelova.
Zelena paroga treba biti najmanje 80% zelena.
II klasa:
Izdanci ne mogu biti krai od 10 cm, niti promjera manjeg od 1 cm, ali mogu biti
izvijeni i nejednake debljine.
Bijela pargla pakira se u letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, plitke
letvarice za povre i u duboke otvorene letvarice.
11.200 KM/ha
vrlo visok
116
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Venue izboja
pargina ra
pargina zlatica
pargina muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
sjetvom samo u proizvodnji zelene parge 1-1,5 kg/ha;
iz presadnica u proizvodnji bijele parge 20.000-40.000/ha
III-IV mjesec
na dno brazde; runo ili mehanizirano
120-200x10-15 cm; 100-200x30-70 cm
do 5 cm; 20-30 cm
30-100 t/ha
u osnovnoj obradi dodati 60-80 t/ha stajnjaka; u rano proljee prije sadnje pognojiti
sa 1.000 kg/ha NPK 8-26-26 svake godine; nakon berbe pognojiti sa 1.000 kg/ha
NPK 15-15-15, a zatim okopati
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Diuron
prije nicanja
0,75 kg
Simazin
prije berbe
Senkor
nakon berbe
Deherban
nakon berbe-meuredovi 1,5-2,5 l
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Fungicid
Fungicid
Insekticid
Insekticid
zatita od korova; nagrtanje; navodnjavanje; prihrana 2-3x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
250
750-1250
3-4 t/ha
mediteranska
kontinentalna
IV-V mjesec
V-VI mjesec
runo; sukcesivno; 6-8 tjedana; 2-3x tjedno
3.500 kg x 4 KM = 14.000 KM/ha
117
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
ekstenzivan
mladi izboji
za prehranu svjea ili preraena; dijetalno povre
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom i suenjem
12-26oC
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
PAROGA
do 15 dana
15 i vie godina
Na istom mjestu ostaje 10-12 godina. Preporua se odmor tla 4-5 godina.
Kultivari za bijelu i zelenu pargu. Poeljna je dobra ujednaenost oblikom i
bojom, priljubljeni ljuskasti listovi i vrsto zatvoren vrh u tehnolokoj zrelosti, te
otpornost na parginu ru i venue.
Ekstra klasa:
Izboji moraju biti ravni, zatvorenog vrha. U bijele parge stabljika i vrh moraju biti
bijeli, a doputena je neznatna ruiasta nijansa. Zelena paroga mora biti sasvim
zelena, baza ravno odrezana, bez odrvenjelih dijelova.
I klasa:
Izdanci moraju biti mladi, krti, glatki, ravni, ujednaeni po duljini, debljini i boji, s
jednobojnim vrhovima bez pjega, upljina, napuklina, s mesom jedrim i bijelim i
bez vrstih celuloznih vlakana. Prema duljini i promjeru izdanka bijela pargla I
klase stavlja se u promet kao bijela pargla s izdancima duljine vie od 20 cm i
promjera veeg od 1,5 cm i kao pargla s izdancima duljine 15-20 cm i promjerom
veeg od 1 cm. Izdanci se vezuju u snopie od 1-1,5 kg.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% izdanaka s manjom duljinom odnosno
promjerom, ali ne s duljinom manjom od 12 cm i promjerom manjim od 1 cm.
Doputeni blago zavijeni izboji te tragovi raste i ruiaste boje, bez odrvenjelih
dijelova.
II klasa:
Izdanci ne mogu biti krai od 10 cm, niti promjera manjeg od 1 cm, ali mogu biti
izvijeni i nejednake debljine.
Bijela pargla pakira se u letvarice jabuare, duboke letvarice za povre, plitke
letvarice za povre i u duboke otvorene letvarice.
5.600 KM/ha
vrlo visok
118
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Venue izboja
pargina ra
pargina zlatica
pargina muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
sjetvom samo u proizvodnji zelene parge 1-1,5 kg/ha;
iz presadnica u proizvodnji bijele parge 20.000-40.000/ha
III-IV mjesec
na dno brazde; runo
120-200x10-15 cm; 100-200x30-70 cm
do 5 cm; 20-30 cm
30-50 t/ha
u osnovnoj obradi dodati 30-50 t/ha stajnjaka; u rano proljee prije sadnje pognojiti
sa 800 kg/ha NPK 8-26-26 svake godine; nakon berbe pognojiti sa 500 kg/ha NPK
15-15-15, a zatim okopati
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
okopavanje
4-5x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Fungicid
Fungicid
Insekticid
Insekticid
zatita od korova; nagrtanje; navodnjavanje; prihrana 2-3x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
250
750-1250
2-3 t/ha
mediteranska
kontinentalna
IV-V mjesec
V-VI mjesec
runo; sukcesivno; 6-8 tjedana; 2-3x tjedno
2.000 kg x 4 KM = 8.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
N
<50
S4
50-65
S3
65-85
S2
85-105
S1
105-125
<20
20-35
35-50
50-65
>65
119
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
DINJA
Cucumis melo
Cilj uzgoja
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod
prehrana; u kozmetici; zdravstvena vrijednost
24-35oC
80-110 dana
mreaste i rebraste do dva tjedna; zimske dinje 3-4 mjeseca
Na istoj povrini ne smije se uzgajati najmanje 4 godine. U tom razdoblju ne smiju
biti ni druge kulture iz iste porodice.
Kultivari mreastih, rebrastih i zimskih dinja, a u novije vrijeme prevladavaju F1
hibridi koji su produktivniji i otporniji na venue i pepelnicu.
I klasa:
Moraju biti dobre kvalitete, cijele, zrele, iste, ujednaene po obliku, boji i veliini
sa slatkim mesnatim dijelom koji ima miris tipian za sortu, bez peteljke ili s
peteljkom duljine do 2 cm, u ovisnosti o sorti. Klasiraju se po veliini s tim da u
jedinici pakiranja razlika u teini izmeu najmanjih i najveih dinja ne bude vea od
0,5 kg.
Tolerira se do 5% dinja s napuklinama i mehanikim povredama.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 5% nedovoljno zrelih ili prezrelih plodova i do
10% plodova s mehanikim povredama i napuklinama.
Pakiraju se u velike plitke letvarice, letvarice jabuare, duboke letvarice za povre i
dvostruke plitke letvarice. Dinje se mogu pakirati i u paletne sanduke, kao i u
pregraen prostor prijevoznih sredstava.
24.300 KM/ha
srednji
120
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Pepelnica
Antraknoza
Plamenjaa
Lisne ui
injaci
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-50 cm
jesen; proljee
tanjiranje; drljanje; frezanje
pred sadnju
iz presadnica ili sjemena; 2-3 kg/ha
IV i V mjesec
IV i V mjesec
120-150x40-60 cm
oko 2-3 cm; 5-10 cm
2-2,5
30-50 t/ha
N:180 kg/ha; P2O5:90 kg/ha; K2O:570 kg/ha; MgO:100 kg/ha; CaO:480 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 2.000 kg/ha NPK 7-14-21 S i 200 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
vrijeme/broj tretiranja
koliina/ha
Lasso
prije sjetve
3-4 l
Lasso
nakon sjetve
5l
Fusilade
2-3 l
sredstvo
koliina/ha
Rubigan EC
tijekom VI mjeseca 1-2x
200-300 ml
Dithan M-45
nakon stvaranja vrijea 3-4x
2,5-3 kg
Euparen
3-4x
2,5-3 kg
Chess 25 WP
nakon pojave uiju 1-2 x
0,4 kg
Volaton G-5
prije sjetve
15-30 kg
meuredna obrada; folijarna prihrana; navodnjavanje; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
400
400-800
30-50 t/ha
2x tjedno
runo
45.000 kg x 0,9 KM = 40.500 KM/ha
121
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
plod
prehrana; u kozmetici; zdravstvena vrijednost
24-35oC
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
DINJA
Cucumis melo
80-110 dana
mreaste i rebraste do dva tjedna; zimske dinje 3-4 mjeseca
Na istoj povrini ne smije se uzgajati najmanje 4 godine. U tom razdoblju ne smiju
biti ni druge kulture iz iste porodice.
Kultivari mreastih, rebrastih i zimskih dinja, a u novije vrijeme prevladavaju F1
hibridi koji su produktivniji i otporniji na venue i pepelnicu.
I klasa:
Moraju biti dobre kvalitete, cijele, zrele, iste, ujednaene po obliku, boji i veliini
sa slatkim mesnatim dijelom koji ima miris tipian za sortu, bez peteljke ili s
peteljkom duljine do 2 cm, u ovisnosti o sorti. Klasiraju se po veliini s tim da u
jedinici pakiranja razlika u teini izmeu najmanjih i najveih dinja ne bude vea od
0,5 kg.
Tolerira se do 5% dinja s napuklinama i mehanikim povredama.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 5% nedovoljno zrelih ili prezrelih plodova i do
10% plodova s mehanikim povredama i napuklinama.
Pakiraju se u velike plitke letvarice, letvarice jabuare, duboke letvarice za povre i
dvostruke plitke letvarice. Dinje se mogu pakirati i u paletne sanduke, kao i u
pregraen prostor prijevoznih sredstava.
13.500 KM/ha
srednji
122
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Pepelnica
Antraknoza
Plamenjaa
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-50 cm
jesen; proljee
tanjiranje; drljanje; frezanje
pred sadnju
iz presadnica ili sjemena; 2-3 kg/ha
IV i V mjesec
IV i V mjesec
120-150x40-60 cm
oko 2-3 cm; 5-10 cm
2-2,5
30-50 t/ha
N:180 kg/ha; P2O5:90 kg/ha; K2O:200-250 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 800-1.000 kg/ha NPK 7-14-21 S i 150 kg/ha Uree
46% N
sredstvo
koliina/ha
nakon pojave korova
2-3x
sredstvo
koliina/ha
Rubigan EC
tijekom VI mjeseca, 1-2x
200-300 ml
Dithan M-45
nakon stvaranja vrijea, 3-4x
2,5-3 kg
Euparen
3-4x
2,5-3 kg
Chess 25 WP
nakon pojave uiju, 1-2 x
0,4 kg
meuredna obrada; navodnjavanje; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
400
400-800
15-30 t/ha
2x tjedno
runo
25.000 kg x 0,9 KM = 22.500 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rani
srednje rani
S4
S3
S2
S1
<40
40-50
50-60
60-70
70-80
<60
<65
60-65
65-75
65-70
75-85
70-75
85-90
>75
>90
123
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
LUBENICA
Citrullus vulgaris
Cilj uzgoja
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod
prehrana; zdravstvena vrijednost
28-30 oC
120-150 dana; rani 70-80 dana; srednjerani 80-90 dana; kasni 90-110 dana;
od sjetve do nicanja
do 2 tjedna uz zadravanje kvalitete; kultivari debele kore i do 6 mjeseci,
ali opada kvaliteta
1 godina
Najbolje uspjeva na krevini koju slijedi zob, a nakon nje lubenica ili na
razoranom luceritu koje se koristilo 7 godina. U izvjesnom smislu
djevianska tla. Razlog tomu je u velikoj osjetljivosti lubenica na bolesti
korjenovog vrata, te stoga ne smije doi na isto mjesto 7-8 godina.
Najraireniji su standardni kultivari. Sve se vie ire F1 hibridi koji se
odlikuju boljom rodnou i ujednaenou. Manje su popularni hibridi bez
sjemena. Najvie se cijene kultivari crvene placente.
I klasa:
Lubenice ove klase moraju biti vrlo dobre kvalitete, pravilno razvijene,
zrele, slatke, tipine za sortu s peteljkom od najmanje 4 cm, bez tragova
biljnih bolesti i tetoina, a osobito antraknoze. Sjemenke moraju biti
normalno razvijene, zrele i moraju se odvajati od jestivog dijela (osim
lubenica bez sjemena). Doputena su manja odstupanja u pogledu boje kore
karakteristine za sortu, a osobito boje na dijelu koji je u dodiru sa
zemljom.
II klasa:
Mogu imati manje nedostatke u pogledu boje kore i manje mehanike
povrede i oteenja od biljnih bolesti i tetoina. Moe se tolerirati i
peteljka manja od 4 cm.
Prema veliini lubenice se klasiraju: sitne do 2 kg, srednje sitne 2-3 kg,
srednje krupne 3-5 kg, krupne 5-7 kg, vrlo krupne vie od 7 kg. U jednom
pakiranju ili partiji do 10% lubenica moe imati manju ili veu teinu od
naznaene s tim to pojedinane lubenice II klase ne mogu biti lake od 1
kg, a I klase od 3 kg.
Lubenice se u rasutom stanju pakiraju u velike sanduke za povre i u vree.
14.400 KM/ha
srednji
124
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Pepelnica
Antraknoza
Plamenjaa
Uvenue
Lisne ui
injaci
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina oranja
vrijeme izvoenja
40-50 cm
jesen; proljee
tanjiranje; drljanje; frezanje pred sadnju
iz presadnica ili sjemena 2-3 kg/ha
IV i V mjesec
IV i V mjesec
120-150x80-100 rani; 150-200x100 srednjerani; 200-250x100-150 kasni
2-3 cm; 5-10 cm
1-2
30-50 t/ha
N:85 kg/ha; P2O5: 65 kg/ha ; K2O:135 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 2.000 kg/ha NPK 7-14-21 S i 200 kg/ha Uree
46% N
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
Lasso
prije sjetve
3-4 l
Lasso
nakon sjetve
5l
Fusilade
2-3 l
sredstvo
vrijeme/broj tretiranja koliina/ha
Rubigan EC
tijekom VI mjeseca 1-2x 200-300 ml
Dithan M-45
nakon stvaranja vrijea
2,5-3 kg
3-4x
Euparen
3-4x
2,5-3 kg
plodored
Chess 25 WP
nakon pojave uiju 1-2x 0,4 kg
Volaton G-5
prije sjetve
15-30 kg
meuredna obrada; prorjeivanje; folijarna prihrana; navodnjavanje; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
400
400-800
40-70 t/ha
viekratno; ovisno o temperaturi
runo
60.000 KM x 0,4 KM = 24.000 KM/ha
125
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
ekstenzivan
plod
prehrana; zdravstvena vrijednost
28-30 oC
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
LUBENICA
Citrullus vulgaris
120-150 dana; rani 70-80 dana; srednjerani 80-90 dana; kasni 90-110 dana;
od sjetve do nicanja
do 2 tjedna uz zadravanje kvalitete; kultivari debele kore i do 6 mjeseci,
ali opada kvaliteta
1 godina
Najbolje uspjeva na krevini koju slijedi zob, a nakon nje lubenica ili na
razoranom luceritu koje se koristilo 7 godina. U izvjesnom smislu
djevianska tla. Razlog tomu je u velikoj osjetljivosti lubenica na bolesti
korjenovog vrata, te stoga ne smije doi na isto mjesto 7-8 godina.
Najraireniji su standardni kultivari. Sve se vie ire F1 hibridi koji se
odlikuju boljom rodnou i ujednaenou. Manje su popularni hibridi bez
sjemena. Najvie se cijene kultivari crvene placente.
I klasa:
Lubenice ove klase moraju biti vrlo dobre kvalitete, pravilno razvijene,
zrele, slatke, tipine za sortu s peteljkom od najmanje 4 cm, bez tragova
biljnih bolesti i tetoina, a osobito antraknoze. Sjemenke moraju biti
normalno razvijene, zrele i moraju se odvajati od jestivog dijela (osim
lubenica bez sjemena). Doputena su manja odstupanja u pogledu boje kore
karakteristine za sortu, a osobito boje na dijelu koji je u dodiru sa
zemljom.
II klasa:
Mogu imati manje nedostatke u pogledu boje kore i manje mehanike
povrede i oteenja od biljnih bolesti i tetoina. Moe se tolerirati i
peteljka manja od 4 cm.
Prema veliini lubenice se klasiraju: sitne do 2 kg, srednje sitne 2-3 kg,
srednje krupne 3-5 kg, krupne 5-7 kg, vrlo krupne vie od 7 kg. U jednom
pakiranju ili partiji do 10% lubenica moe imati manju ili veu teinu od
naznaene s tim to pojedinane lubenice II klase ne mogu biti lake od 1
kg, a I klase od 3 kg.
Lubenice se u rasutom stanju pakiraju u velike sanduke za povre i u vree.
6.400 KM/ha
srednji
126
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Pepelnica
Antraknoza
Plamenjaa
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina oranja
vrijeme izvoenja
40-50 cm
jesen; proljee
pred sadnju/sjetvu
iz presadnica ili sjemena 2-3 kg/ha
IV i V mjesec
IV i V mjesec
120-150x80-100 cm rani; 150-200x100 cm srednjerani; 200-250x100-150
cm kasni
2-3 cm; 5-10 cm
1-2
30 t/ha
N:85 kg/ha; P2O5:65 kg/ha; K2O:135 kg/ha
u pripremi tla za sjetvu dodati 800-1.000 kg/ha NPK 7-14-21 S i 150 kg/ha
Uree 46% N
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
okopavanje
2-3x
sredstvo
koliina/ha
Rubigan EC
200-300 ml
Dithan M-45
nakon stvaranja vrijea, 3-4x 2,5-3 kg
Euparen
3-4x
2,5-3 kg
Chess 25 WP
nakon pojave uiju 1-2x
0,4 kg
meuredna obrada; prorjeivanje; navodnjavanje; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
400
400-800
20-40 t/ha
viekratno; ovisno o temperaturi
runo
40.000 KM x 0,4 KM = 16.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rani
srednje rani
S4
S3
S2
S1
<40
40-50
50-60
60-70
70-80
<60
<75
60-65
75-80
65-70
80-85
70-75
85-90
>75
>90
127
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
intenzivan
plod
prehrana, zain
konzerviranje biolokim nainom, mariniranje, zamrzavanje, suenje
21-26 oC
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
PAPRIKA
Capsicum annuum
150-180 dana
do 14 dana
1 godina
Do ponovnog uzgoja na istom mjestu treba proi najmanje 4-5 godina.
Danas se uzgaja na stotine kultivara i F1 hibrida. Od krupnoplodnih kultivara
najzastupljeniji su babure, prizmatinih plodova. Paradajz paprike su okruglih i
okruglo-spljotenih, glatkih i malo rebrastih plodova. Roge oblikom podsjeaju na
rog. Kultivari zainske paprike takoer su stoastog oblika, a mogu biti slatki ili
ljuti. Feferoni su sitnoplodni kultivari, a mogu biti slatki i ljuti. Prema tipu rasta
kultivari su indeterminatni, semideterminatni i determinatni. Indeterminatni tipovi
koriste se u zatienom prostoru, za due razdoblje plodonoenja. U zatienim
prostorima uzgajaju se gotovo iskljuivo F1 hibridi.
Plodovi se mogu brati za potronju u svjeem stanju ili za preradu u tehnolokoj ili
fiziolokoj zrelosti. U tehnolokoj zrelosti plod je dosegao punu veliinu, boju, sjaj i
vrstou perikarpa. U fiziolokoj berbi boja je glavna karakteristika. Trna paprika
mora biti svjea, zdrava, pravilnog oblika karakteristinog za kultivar, sa stapkom i
bez stranog mirisa i okusa. Po kvaliteti razvrstavaju se u tri klase.
Ekstra klasa:
Paprika mora biti odline kvalitete i potjecati od iste visokokvalitetne sorte. Plodovi
moraju biti dobro razvijeni s tipinim sortnim karakteristikama i bez nedostataka.
Plodovi takoer moraju biti glatki, mesnati, ujednaeni po obliku, veliini, boji,
okusu i moraju biti s peteljkom.
Prema veliini plodova paprike klase ekstra stavljaju se u promet kao: 1. paprikababura koja sadri do 12 kom/kg; 2. rajica-paprika koja sadri do 15 kom/kg; 3.
duga paprika koja sadri do 15 kom/kg. U jedinici pakiranja slatke paprike moe biti
do 3% ljutih paprika, a u jedinici pakiranja ljute paprike do 3% slatkih paprika.
I klasa:
Plodovi moraju biti dobro razvijeni, tipini za sortu i ujednaeni po obliku i veliini,
bez znatnijih nedostataka s tim to moe biti do 5% ljutih paprika u jedinici
pakiranja slatke paprike ili do 5% slatkih paprika u jedinici pakiranja ljute paprike.
Doputa se do 5% paprika s manjim mehanikim oteenjima ili s napuklinama, koji
ne umanjuju upotrebnu vrijednost proizvoda. Prema veliini plodova paprika I klase
stavlja se u promet kao: 1. paprika-babura koja sadri 12-20 kom/kg; 2. rajicapaprika koja sadri 15-20 kom/kg; 3. duga paprika koja sadri 15-25 kom/kg; 4.
feferoni-sitne paprike
II klasa:
Paprika mora biti dobre kvalitete s dobro razvijenim plodovima, bez veih
nedostataka. Tolerira se manja ujednaenost plodova prema veliini i obliku, a i
manje mehanike povrede i napukline. U jedinici pakiranja paprike ne smije biti vie
od 10% plodova s oteenjima. U jedinici pakiranja ljutih paprika moe biti do 10%
slatkih paprika, odnosno u jedinici pakiranja slatkih paprika moe biti do 10% ljutih
paprika. Prema veliini plodova paprika II klase stavlja se u promet kao: 1.paprikababura koja sadri vie od 20 kom/kg; 2. rajica paprika koja sadri vie od 20
kom/kg; 3. duga paprika koja sadri vie od 20 kom/kg; 4. feferoni
Paprika se pakira u letvarice za povre, letvarice jabuare, velike letvarice, u
dvostruke plitke letvarice ili u kartonske kutije. Paprike I i II klase mogu se pakirati i
u koare, kao i u iste vree izraene od tekstilnih ili plastinih vlakana.
17.000 KM/ha
visok
128
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Trule korjena
Plamenjaa
Pjegavost lista
Lisne ui
Kalifornijski trips
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
jesen; proljee
frezanje; pravljenje gredica
pred sadnju
iz presadnica, 40.000-100.000 rasada/ha
7-9 tjedana prije rasaivanja
konac IV-VI mjeseca
50-60x40 cm; 50-60x15-25 cm
neto dublje nego u rasadu
4-5; 6,6-8-11; 1-13
osjetljiva na klor;
50-80 t/ha
N:50 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:200 kg/ha;
u prihrani: N:90 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:150 kg/ha;CaO:40 kg/ha; MgO:8 kg/ha
pred duboku obradu pognojiti sa 500 kg/ha NPK 5-20-30 S;
pred sadnju dodati 250 kg/ha NPK 5-20-30 S i 200 kg/ha Uree 46% N
100-150 kg/ha KAN-a 27%, 1-2x. Tijekom vegetacije prskati sa 2% otopinom
Fertine Ca, 3-5x u razmacima od 10-14 dana poevi od trenutka kada je plod
formiran, prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana;
moe se prskati i sa 0,5-0,7% otopinom Uree 2-3x
sredstvo
koliina/ha
Trikepin
najmanje 7 dana prije rasaivanja;
3-4 l
Lasso
15 dana nakon rasaivanja
4-5 l
sredstvo
koliina/ha
dezinfekcija sjemena
5-7 g/1 kg
Lekinol
Dithane M-45
dezinfekcija zemlje
do 60 g/m2
zalijevanje
Previcur 607 SL
20-40 l
Dithane M-45
rasad od nicanja svakih 7-10 dana
2 kg
Enovit M
prije rasaivanja potopiti korjen
7 kg
Bakar.antrakol
dezinfekcija vode
12-15 kg
Bakarni kre
2-3x
5 kg
Chess 25 WP
nakon pojave 1-2x
0,4 kg
Decis EC 1,25
nakon pojave 1-2x
400-600 ml
rahljenje; zatita od korova; navodnjavanje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
10-12
400
4.000-4.800
15-60 t/ha (tehnoloka zrioba)
VI-VIII-IX-X mjesec
runo; svakih 5-6 dana; poslije svaka 2-3 dana
35.000 kg x 1 KM = 35.000 KM/ha
129
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
povrtlarstvo
PAPRIKA Capsicum annuum
ekstenzivan
plod
prehrana, zain
konzerviranje biolokim nainom, mariniranje, zamrzavanje, suenje
21-26 oC
150-180 dana
do 14 dana
1 godina
Do ponovnog uzgoja na istom mjestu treba proi najmanje 4-5 godina.
Danas se uzgaja na stotine kultivara i F1 hibrida. Od krupnoplodnih kultivara
najzastupljeniji su babure, prizmatinih plodova. Paradajz paprike su okruglih i
okruglo-spljotenih, glatkih i malo rebrastih plodova. Roge oblikom podsjeaju na
rog. Kultivari zainske paprike takoer su stoastog oblika, a mogu biti slatki ili
ljuti. Feferoni su sitnoplodni kultivari, a mogu biti slatki i ljuti. Prema tipu rasta
kultivari su indeterminatni, semideterminatni i determinatni. Indeterminatni tipovi
koriste se u zatienom prostoru, za due razdoblje plodonoenja. U zatienim
prostorima uzgajaju se gotovo iskljuivo F1 hibridi.
Plodovi se mogu brati za potronju u svjeem stanju ili za preradu u tehnolokoj ili
fiziolokoj zrelosti. U tehnolokoj zrelosti plod je dosegao punu veliinu, boju, sjaj i
vrstou perikarpa. U fiziolokoj berbi boja je glavna karakteristika. Trna paprika
mora biti svjea, zdrava, pravilnog oblika karakteristinog za kultivar, sa stapkom i
bez stranog mirisa i okusa. Po kvaliteti razvrstavaju se u tri klase.
Ekstra klasa:
Paprika mora biti odline kvalitete i potjecati od iste visokokvalitetne sorte. Plodovi
moraju biti dobro razvijeni s tipinim sortnim karakteristikama i bez nedostataka.
Plodovi takoer moraju biti glatki, mesnati, ujednaeni po obliku, veliini, boji,
okusu i moraju biti s peteljkom.
Prema veliini plodova paprike klase ekstra stavljaju se u promet kao: 1. paprikababura koja sadri do 12 kom/kg; 2. rajica-paprika koja sadri do 15 kom/kg; 3.
duga paprika koja sadri do 15 kom/kg. U jedinici pakiranja slatke paprike moe biti
do 3% ljutih paprika, a u jedinici pakiranja ljute paprike do 3% slatkih paprika.
I klasa:
Plodovi moraju biti dobro razvijeni, tipini za sortu i ujednaeni po obliku i veliini,
bez znatnijih nedostataka s tim to moe biti do 5% ljutih paprika u jedinici
pakiranja slatke paprike ili do 5% slatkih paprika u jedinici pakiranja ljute paprike.
Doputa se do 5% paprika s manjim mehanikim oteenjima ili s napuklinama, koji
ne umanjuju upotrebnu vrijednost proizvoda. Prema veliini plodova paprika I klase
stavlja se u promet kao: 1. paprika-babura koja sadri 12-20 kom/kg; 2. rajicapaprika koja sadri 15-20 kom/kg; 3. duga paprika koja sadri 15-25 kom/kg; 4.
feferoni-sitne paprike
II klasa:
Paprika mora biti dobre kvalitete s dobro razvijenim plodovima, bez veih
nedostataka. Tolerira se manja ujednaenost plodova prema veliini i obliku, a i
manje mehanike povrede i napukline. U jedinici pakiranja paprike ne smije biti vie
od 10% plodova s oteenjima. U jedinici pakiranja ljutih paprika moe biti do 10%
slatkih paprika, odnosno u jedinici pakiranja slatkih paprika moe biti do 10% ljutih
paprika. Prema veliini plodova paprika II klase stavlja se u promet kao: 1.paprikababura koja sadri vie od 20 kom/kg; 2. rajica paprika koja sadri vie od 20
kom/kg; 3. duga paprika koja sadri vie od 20 kom/kg; 4. feferoni
Paprika se pakira u letvarice za povre, letvarice jabuare, velike letvarice, u
dvostruke plitke letvarice ili u kartonske kutije. Paprike I i II klase mogu se pakirati i
u koare, kao i u iste vree izraene od tekstilnih ili plastinih vlakana.
15.000 KM/ha
visok
130
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Trule korjena
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
jesen; proljee
pred sadnju
iz presadnica, 40.000-100.000 rasada/ha
7-9 tjedana prije rasaivanja
konac IV-VI mjeseca
50-60x40 cm; 50-60x15-25 cm
neto dublje nego u rasadu
4-5; 6,6-8-11; 1-13
osjetljiva na klor;
50-80 t/ha
N:50 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:200 kga/ha;
u prihrani: N:90 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:150 kg/ha;CaO:40 kg/ha; MgO:8 kg/ha
formiran, prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana.
sredstvo
koliina/ha
okopavanje
nakon navodnjavanja
2-4x
sredstvo
koliina/ha
Dithane M-45
dezinfekcija sjemena
do 60 g/m2
Previcur 607 SL
zalijevanje
20-40 l
Plamenjaa
Dithane M-45
Enovit M
Bakar.antrakol
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Chess 25 WP
nakon pojave 1-2x
rahljenje; zatita od korova; navodnjavanje
broj obroka
obrok m3
5-10
400
12-40 t/ha (tehnoloka zrioba)
VI-VIII-IX-X mjesec
runo; svakih 5-6 dana; poslije svaka 2-3 dana
20.000 kg x 1 KM = 20.000 KM/ha
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rasad od nicanja svakih 7-10 dana

prije rasaivanja potopiti korjen
dezinfekcija vode
2 kg
7 kg
12-15 kg
0,4 kg
ukupno m3/ha
2.000-4.000
S4
S3
S2
S1
<360
360-390
390-420
420-450
450-480
<80
80-100
100-120
120-140
>140
131
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
PATLIDAN
Solanum melongena
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod
prehrana; dijetetska namirnica
mariniranje, zamrzavanje, suenje
22-29oC
140-160 dana
7-10 dana
1 godina
Ne podnosi sebe kao ni druge kulture iz porodice pomonica. Potrebna je najmanje
etverogodinja plodosmjena.
Za uzgoj na otvorenom prednost imaju raniji kultivari. Ovisno o tritu najvie se
cijene ovalni, okrugli, sjajni, tamnoljubiaste boje, tanke pokoice, vrstog i
njenog mesa, prijatnog okusa sa malo gorine, sa to manje sjemenki i bodlji na
aki i stapki.
U zatienim prostorima koriste se najvie F1 hibridi, srednje rani i produktivni.
Standardni plodovi su 100-500 g, ali se najvie trae plodovi srednje krupnoe 250350 g. Okrugli i ovalni kultivari moraju imati promjer ploda najmanje 7 cm, a
valjkasti 4 cm.
Radi stavljanja u promet patlidan se razvrstava u I i II klasu.
I klasa:
Patlidan mora biti dobre kvalitete, normalno razvijen s tipinim karakteristikama
sorte kojoj pripada i bez nedostataka. Mora biti ujednaen po obliku, boji i veliini
s peteljkom i neoteenim akinim listiima.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% plodova s neznatnim mehanikim
oteenjima, koji ne umanjuju uporabnu vrijednost proizvoda.
II klasa:
Mora biti dobre kvalitete, normalno razvijen i bez znatnijih nedostataka, s tim to
se tolerira do 10% plodova s nedostacima u obliku mehanikih povreda ili peteljke
ili ake. Pakira se u istu ambalau kao i rajica.
18.200 KM/ha
visok
132
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Plamenjaa
Pepelnica
Crna pjegavost
Lisne ui
Krumpirova zlatica
Crveni pauk
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
30-50 cm
iz presadnica 30.000-45.000/ ha
9-12 tjedana prije sadnje
kontinentalna
konac V-poetak VI mjeseca
70-80x30-50 cm
oko 5 cm dublje nego u rasadu
25.000-47.619
vrijeme izvoenja
jesen; proljee
pred sadnju
mediteranska
IV-V mjesec
40-50 t/ha
u prihrani: N:90 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:150 kg/ha;CaO:40 kg/ha; MgO:8kg/ha
pred duboku obradu pognojiti sa 500 kg/ha NPK 5-20-30 S; pred sadnju dodati 250
kg/ha NPK 5-20-30 S i 200 kg/ha Uree 46% N
formiran; prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana;
sredstvo
koliina/ha
Senkor 70%
nekoliko dana prije
0,7 kg
Senkor 70%
rasaivanja;
0,5 kg
sredstvo
koliina/ha
Ridomil gold MZ 68
kraj V-VI mjeseca 1x
3 kg
Moivi sumpor S 80
VI mjesec 2-3x
3-4 l
Antracol combi
VI mjesec 2x
3-4 kg
Chess 25 WP
nakon pojave 1-2x
0,4 kg
Sevin 50
2-3x
2 kg
Neoron
nakon pojave 1-2x
0,5-0,7 l
rahljenje; zatita od korova; navodnjavanje; prihrana
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
10-12
400
4.000-4.800
mediteransko do 50 t/ha; kontinentalno15-25 t/ha
VII-VIII-IX-X mjesec
runo karama; viekratno svakih 5-10 dana
40.000 kg x 0,7 KM = 28.000 KM/ha
133
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
plod
prehrana; dijetetska namirnica
mariniranje, zamrzavanje, suenje
22-29oC
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
PATLIDAN
Solanum melongena
140-160 dana
7-10 dana
1 godina
Ne podnosi sebe kao ni druge kulture iz porodice pomonica. Potrebna je
najmanje etverogodinja plodosmjena.
Za uzgoj na otvorenom prednost imaju raniji kultivari. Ovisno o tritu najvie se
cijene ovalni, okrugli, sjajni, tamnoljubiaste boje, tanke pokoice, vrstog i
njenog mesa, prijatnog okusa sa malo gorine, sa to manje sjemenki i bodlji na
aki i stapki.
U zatienim prostorima koriste se najvie F1 hibridi, srednje rani i produktivni.
Standardni plodovi su 100-500 g, ali se najvie trae plodovi srednje krupnoe
250-350 g. Okrugli i ovalni kultivari moraju imati promjer ploda najmanje 7 cm, a
valjkasti 4 cm.
Radi stavljanja u promet patlidan se razvrstava u I i II klasu.
I klasa:
Patlidan mora biti dobre kvalitete, normalno razvijen s tipinim karakteristikama
sorte kojoj pripada i bez nedostataka. Mora biti ujednaen po obliku, boji i
veliini s peteljkom i neoteenim akinim listiima.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% plodova s neznatnim mehanikim
oteenjima, koji ne umanjuju uporabnu vrijednost proizvoda.
II klasa:
Mora biti dobre kvalitete, normalno razvijen i bez znatnijih nedostataka, s tim to
se tolerira do 10% plodova s nedostacima u obliku mehanikih povreda ili
peteljke ili ake. Pakira se u istu ambalau kao i rajica.
8.400 KM/ha
srednji
134
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Pepelnica
Lisne ui
Krumpirova zlatica
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
30-35 cm
jesen; proljee
pred sadnju
iz presadnica 30.000-45.000/ ha
9-12 tjedana prije sadnje
kontinentalna
mediteranska
konac V-poetak VI mjeseca IV-V mjesec
70-80x30-50 cm
oko 5 cm dublje nego u rasadu
25.000-47.619
40-50 t/ha
u prihrani: N:90 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:150 kg/ha
pred duboku obradu pognojiti sa 500 kg/ha NPK 5-20-30 S; pred sadnju dodati
250 kg/ha NPK 5-20-30 S i 150 kg/ha Uree 46% N
formiran; prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana.
sredstvo
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave korova
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Ridomil gold MZ 68
3 kg
Moivi sumpor S 80
VI mjesec 2-3x
3-4 l
Chess 25 WP
nakon pojave 1-2x
0,4 kg
Sevin 50
2-3x
2 kg
rahljenje; zatita od korova; navodnjavanje; prihrana
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-10
400
2.000-4.000
mediteransko do 30 t/ha; kontinentalno15-25 t/ha
runo karama; viekratno svakih 5-10 dana
20.000 kg x 0,7 KM = 14.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<360
360-390
390-420
420-450
450-480
<80
80-100
100-120
120-140
>140
135
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
OPIS
povrtlarstvo
RAJICA / PARADAJZ
Solanum lycopersicon
intenzivan
plod
prehrana, zain; zdravstvena vrijednost
konzerviranje biolokim nainom, mariniranje, zamrzavanje, suenje, liofilizacija
20-25oC
110-180 dana
do 14 dana
1 godina
Razmjerno dobro podnosi sebe. Poeljne su najmanje dvije godine do ponovne
sadnje na isto mjesto.
U prometu je vie od 2.000 kultivara. Pored standardnih sve se vie proizvode F1
hibridi.
Kultivari za trite i potronju u svjeem stanju mogu biti namjenjeni za uzgoj na
otvorenom i zatvorenom (plastenici, staklenici).
Kultivari za preradu mogu biti namjenjeni za koncentrate, keap, rezanu rajicu,
pelate i sokove.
Prema nainu uzgoja mogu biti za izravnu sjetvu ili za presaivanje.
Prema nainu berbe za runu ili mehaniziranu berbu.
Prema tipu kultivari mogu biti indeterminatni, poludeterminatni i determinatni.
Prema poetku zrelosti kultivari mogu biti vrlo rani, srednje rani, srednje kasni i
kasni.
Da bi se mogao staviti u promet, plod rajice mora udovoljiti sljedeim uvjetima
kvalitete: da je dobro razvijen, da je cijel, zdrav i ist, normalne vanjske vlanosti
i da nema strani miris. Prema obliku ploda rajica se razvrstava u dvije grupe: s
okruglim i izduenim plodovima. Rajica s okruglim plodovima moe imati
sferian i pogaast oblik.
Veliina rajice odreuje se promjerom ploda u ekvatorijalnoj ravni za sorte s
okruglim plodovima, odnosno promjerom u toki koja pripada najveoj debljini
ploda za sorte sa izduenim plodovima.
Prema veliini rajica s okruglim plodovima razvrstava se u sljedee kategorije:
1. vrlo sitna s promjerom ploda 35-40 cm
2. sitna s promjerom ploda 40-47 cm
3. srednje sitna s promjerom ploda 47-57 cm
4. srednje krupna s promjerom ploda 57-67 cm
5. krupna s promjerom ploda 67-77 cm
6. vrlo krupna s promjerom ploda 77-87 cm
Najmanji promjer rajice sa okruglim plodovima je 35 mm, a kod sorti s
izduenim plodovima 30 mm.
U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova rajice koji imaju neto manji ili
vei promjer od naznaenog u deklaraciji, pri emu kod sorti s okruglim
plodovima ne smije biti plodova ispod 33 mm, a kod sorti s izduenim
plodovima ispod 20 mm.
Plodovi se beru u tehnolokoj zriobi koja se obino definira kao: crvena,
ruiasta, prijelazna i zelena zrioba. Berba u zelenoj zriobi kod nas dolazi u obzir
samo pri kraju sezone. Rajica za trite mora biti: zdrava, neoteena, vrsta,
jednolino obojena, ujednaene krupnoe.
Ekstra klasa:
Oblik i izgled ploda tipian za kultivar sa vrstim mesom, bez zelenog prstena i
drugih fiziolokih poremeaja, osim laganih povrinskih nepravilnosti.
Plodovi moraju biti tipini za sortu po boji, obliku i razvijenosti, odline kvalitete
i kalibrirani. Rajica mora biti dovoljno i ujednaeno zrela, vrsta i glatka.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% plodova koji ne odgovaraju uvjetima
propisanima za ovu klasu.
136
Uloeni kapital
Udio runog rada
I klasa:
Plodovi tipini za kultivar, vrsti, bez nezaratenih pukotina i vidljivog zelenog
prstena. Doputena su manja odstupanja u obliku, boji, pokoici. Sortiranje je
jednako kao i za klasu ekstra. U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova
rajice koji ne udovoljavaju uvjetima.
II klasa:
Mora biti dobre kvalitete i moe imati stanovite nedostatke u pogledu oblika,
boje, ujednaenosti po veliini, razvijenosti i koliini plodova. U jedinici
pakiranja moe biti do 10% plodova s oteenjima i mehanikim povredama s
tim da su to zarasle pukotine koje ne smiju biti due od 3 cm.
Rajica se pakira u nove, iste srednje otvorene plitke letvarice, plitke letvarice
za povre i velike plitke letvarice. Deklaracija za rajicu ekstra klase i I klase
meu ostalim podacima, mora sadravati i podatak o sorti, kalibru i obliku
plodova.
31.600 KM/ha
visok
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Plamenjaa
Siva plijesan
Crna pjegavost
titasti moljac
Crveni pauk
Lisne ui
Njega usjeva
Folijarna prihrana
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 40 cm
jesen; proljee
pred sadnju
iz presadnica i sjetvom (rajica za preradu); 150-200 g/ha
6-9 tjedana prije sadnje konac sijenja ili u veljai
mediteranska
kontinentalna
konac III-rana proizvodnja;
poetak V mjeseca;
10-25. IV-kasna proizvodnja 10-15. V mjesec-industrijska
rani 70x35 cm; 80-100x30-40 cm
neto dublje nego je bila u rasadniku; runo ili mehanizirano
40-60 t/ha
N:80 kg/ha; P2O5:50 kg/ha ; K2O:200 kg/ha; MgO:20 kg/ha;
u prihrani: N:50-60 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:50 kg/ha
100-150 kg/ha KAN-a 27%,1-2x. Tijekom vegetacije prskati sa 2% otopinom
formiran; prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana;
sredstvo
koliina/ha
Senkor 70%
nekoliko dana prije
0,7 kg
Senkor 70%
rasaivanja;
0,5 kg
sredstvo
koliina/ha
Ridomil gold MZ 68
3 kg
Ronilan DF
nakon zakidanja zaperaka 1x
1-2 kg
Antracol combi
VI mjesec 2x
3-4 kg
Evisekt S
nakon pojave 1x
0,1-0,15kg
Neoron
nakon pojave 1-2x
0,5-0,7 l
Chess 25 WP
nakon pojave 1- 2x
0,4 kg
odstranjivanje zaperaka; rahljenje; zatita
tomatin 1%
broj obroka
obrok m3
ukupno ha/m3
10-12
400
4.000-4.800
30-80 t/ha
VI-X mjesec; VIII-IX mjesec-rajica za preradu
runo; viekratno 2-3x tjedno; mehanizirano-rajica za preradu
75.000 kg x 0,6 KM = 45.000 KM/ha
137
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
plod
prehrana, zain; zdravstvena vrijednost
konzerviranje biolokim nainom, mariniranje, zamrzavanje, suenje, liofilizacija
20-25oC
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
RAJICA / PARADAJZ
Solanum lycopersicon
110-180 dana
do 14 dana
1 godina
Razmjerno dobro podnosi sebe. Poeljne su najmanje dvije godine do ponovne
sadnje na isto mjesto.
U prometu je vie od 2.000 kultivara. Pored standardnih sve se vie proizvode F1
hibridi.
Kultivari za trite i potronju u svjeem stanju mogu biti namjenjeni za uzgoj na
otvorenom i zatvorenom (plastenici, staklenici).
Kultivari za preradu mogu biti namjenjeni za koncentrate, keap, rezanu rajicu,
pelate i sokove.
Prema nainu uzgoja mogu biti za izravnu sjetvu ili za presaivanje.
Prema nainu berbe za runu ili mehaniziranu berbu.
Prema tipu kultivari mogu biti indeterminatni, poludeterminatni i determinatni.
Prema poetku zrelosti kultivari mogu biti vrlo rani, srednje rani, srednje kasni i
kasni.
Da bi se mogao staviti u promet, plod rajice mora udovoljiti sljedeim uvjetima
kvalitete: da je dobro razvijen, da je cijel, zdrav i ist, normalne vanjske vlanosti
i da nema strani miris. Prema obliku ploda rajica se razvrstava u dvije grupe: s
okruglim i izduenim plodovima. Rajica s okruglim plodovima moe imati
sferian i pogaast oblik.
Veliina rajice odreuje se promjerom ploda u ekvatorijalnoj ravni za sorte s
okruglim plodovima, odnosno promjerom u toki koja pripada najveoj debljini
ploda za sorte sa izduenim plodovima.
Prema veliini rajica s okruglim plodovima razvrstava se u sljedee kategorije:
1. vrlo sitna s promjerom ploda 35-40 cm
2. sitna s promjerom ploda 40-47 cm
3. srednje sitna s promjerom ploda 47-57 cm
4. srednje krupna s promjerom ploda 57-67 cm
5. krupna s promjerom ploda 67-77 cm
6. vrlo krupna s promjerom ploda 77-87 cm
Najmanji promjer rajice sa okruglim plodovima je 35 mm, a kod sorti s
izduenim plodovima 30 mm.
U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova rajice koji imaju neto manji ili
vei promjer od naznaenog u deklaraciji, pri emu kod sorti s okruglim
plodovima ne smije biti plodova ispod 33 mm, a kod sorti s izduenim
plodovima ispod 20 mm.
Plodovi se beru u tehnolokoj zriobi koja se obino definira kao: crvena,
ruiasta, prijelazna i zelena zrioba. Berba u zelenoj zriobi kod nas dolazi u obzir
samo pri kraju sezone. Rajica za trite mora biti: zdrava, neoteena, vrsta,
jednolino obojena, ujednaene krupnoe.
Ekstra klasa:
Oblik i izgled ploda tipian za kultivar sa vrstim mesom, bez zelenog prstena i
drugih fiziolokih poremeaja, osim laganih povrinskih nepravilnosti.
Plodovi moraju biti tipini za sortu po boji, obliku i razvijenosti, odline kvalitete
i kalibrirani. Rajica mora biti dovoljno i ujednaeno zrela, vrsta i glatka.
U jedinici pakiranja moe biti do 5% plodova koji ne odgovaraju uvjetima
propisanima za ovu klasu.
138
Uloeni kapital
Udio runog rada
I klasa:
Plodovi tipini za kultivar, vrsti, bez nezaratenih pukotina i vidljivog zelenog
prstena. Doputena su manja odstupanja u obliku, boji, pokoici. Sortiranje je
jednako kao i za klasu ekstra. U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova
rajice koji ne udovoljavaju uvjetima.
II klasa:
Mora biti dobre kvalitete i moe imati stanovite nedostatke u pogledu oblika,
boje, ujednaenosti po veliini, razvijenosti i koliini plodova. U jedinici
pakiranja moe biti do 10% plodova s oteenjima i mehanikim povredama s
tim da su to zarasle pukotine koje ne smiju biti due od 3 cm.
Rajica se pakira u nove, iste srednje otvorene plitke letvarice, plitke letvarice
za povre i velike plitke letvarice. Deklaracija za rajicu ekstra klase i I klase
meu ostalim podacima, mora sadravati i podatak o sorti, kalibru i obliku
plodova.
14.400 KM/ha
visok
139
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Crna pjegavost
Lisne ui
Njega usjeva
Folijarna prihrana
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 35 cm
jesen; proljee
pred sadnju
iz presadnica i sjetvom (rajica za preradu); 150-200 g/ha
6-9 tjedana prije sadnje konac sijenja ili u veljai
mediteranska
kontinentalna
konac III-rana proizvodnja;
poetak V mjeseca;
10-25. IV-kasna proizvodnja
10-15. V mjesec-industrijska
rani 70x35 cm; 80-100x30-40 cm
neto dublje nego je bila u rasadniku; runo ili mehanizirano
40-60 t/ha
N:80 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:200 kg/ha; MgO:20 g/ha;
u prihrani: N:50-60 kg/ha; P2O5:55 kg/ha; K2O:50 kg/ha
100-150 kg/ha KAN-a 27%,1-2x. Tijekom vegetacije prskati sa 2% otopinom
formiran; prska se i sa Fertinom P 0,5-2% otopinom u razmacima od 10-14 dana.
sredstvo
koliina/ha
nakon navodnjavanja
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Ridomil gold MZ 68
kraj V-VI mjeseca1x
3 kg
Antracol combi
VI mjesec 2x
3-4 kg
Chess 25 WP
nakon pojave 1- 2x
0,4 kg
odstranjivanje zaperaka; rahljenje; zatita
tomatin 1%
broj obroka
obrok m3
ukupno ha/m3
10-12
400
4.000-4.800
30-50 t/ha
VI-X mjesec; VIII-IX mjesec-rajica za preradu
runo; viekratno 2-3x tjedno; mehanizirano-rajica za preradu
40.000 kg x 0,6 KM = 24.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rane
kasne
S4
S3
S2
S1
<360
360-390
390-420
420-450
450-480
<60
<70
60-80
70-90
80-100
90-120
100-120
120-150
>120
>150
140
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
povrtlarstvo
KRASTAVAC
Cucumis sativus
intenzivan
nedozreli ili zreli plod
za ishranu: salata, varivo, umak, juhe, dijetalna ishrana; zdravstvena vrijednost; u
kozmetici
konzerviranje, mariniranje-cijeli ili rezani (kornioni)
25-27oC
100-120
do 2 tjedna
1 godina
Ne podnose sebe, pa ne smiju doi na isto mjesto najmanje 3-4 godine. Pretkultura
ne smije biti ni jedna tikvenjaa, ali ni kultura koju napada isti virus (krumpir,
rajica). Kupusnjae i kukuruz takoer nisu dobra pretkultura. Dobre su pretkulture
itarice, mahunarke, lukovi i drugo povre.
U proizvodnji krastavca za trite i preradu najvie se koriste preteno enski i isto
enski F1 hibridni kultivari. U zatienim prostorima najvie su zastupljeni
partenokarpni isto enski hibridi koji ne trebaju opraivanje.
Kultivari se dijele: prema nainu uzgoja: za uzgoj na otvorenom i u zatienom
prostoru; prema nainu uporabe: salatni, kultivari za uporabu u svjeem stanju i za
kuhana jela, konzervni kultivari za razliite naine prehrane; prema duini
vegetacije do poetka berbe: rani, srednje rani, srednje kasni i kasni kultivari.
Kultivari konzervnih krastavaca za uzgoj na otvorenom su kornioni. Budui da
se ovi plodovi beru sasvim mladi klasiraju se prema duini ili promjeru.
Svi tipovi kultivara mogu biti bez gorine (cucurbitacin). Plodovi se beru kad
postignu duinu i promjer svojstvene za kultivar, a povrina im je glatka i sjajna,
jednoline tamnozelene boje.
Ekstra klasa:
Plodovi tipini za sortu oblikom i bojom, ravni, bez nedostataka. Najmanja teina za
krastavce uzgajane na otvorenom je 180 g, dok je krastavce uzgajane u zatienom
prostoru 250 g.
U jedinici pakiranja razlika u teini plodova smije biti najvie 100 g meu
plodovima 180-400 g, odnosno 150 g meu plodovima iznad 400 g.
I klasa:
Dobro razvijeni i formirani plodovi, praktiki ravni, pravilno razvijeni, glatki, bez
gorine, bez upljina, ujednaeni po obliku, duljini i boji, bez deformiranih plodova
s peteljkom duljine do 1 cm. Doputena su manja odstupanja u boji, naroito na
mjestu gdje je plod bio uz tlo, manja oteenja i natisci koji ne utjeu na odrivost.
Prema duljini i teini plodova, krastavci se sortiraju i stavljaju u promet kao:
-krastavci sa vie od 40 cm duljine, odnosno vie od 700 g mase
-krastavci 20-40 cm duljine, odnosno 350-700 g mase
U jedinici pakiranja moe biti do 2% plodova s mehanikim oteenjima koji bitno
ne utjeu na kvalitetu ploda.
Klasiranje je isto kao i kod ekstra klase.
Kornioni se klasiraju prema promjeru i duini. Odnos duine i promjera je
2,8-3,3: 1.
Krastavci se pakiraju u velike otvorene plitke letvarice, duboke letvarice za povre,
plitke letvarice za povre, letvarice jabuare, duboke otvorene letvarice, velike
letvarice, dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije.
18.600 KM/ha
visok
141
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Plamenjaa
Pepelnica
Lisne ui
Kalifornijski trips
Koprivin crveni pauk
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 40 cm
jesen; proljee
frezanje
pred sadnju
sjetvom iz presadnica, na gredicama, 3-5 kg/ha
IV-VI mjesec, oko 30 dana prije mogue sadnje ako je uzgoj iz presadnica
mediteranska
kontinentalna
oko 30 dana nakon sjetve
150-100x30-60 cm (u kuice)
3-10; 25-40 (kornioni)
osjetljivi na klor;
25-50 t/ha
N:100 kg/ha; P2O5:60 kg/ha; K2O:180 kg/ha;
u prihrani: 3% Urea (600 l/ha) Fertina P1 i dr; tijekom berbe doda se N: 35-70 kg/ha
0,5% otopina Uree kad su razvijeni listovi jo mladi; 1% otopinom Uree kad je list
potpuno razvijen; moe se prihranjivati i sa 1-2 % Fertinom P 2-3x u razmacima 1014 dana
sredstvo
koliina/ha
Lasso
prije sjetve
3-4 l
Lasso
nakon sjetve
5l
Fusilade
2-3 l
sredstvo
koliina/ha
Aliette WP
3-4 lista, 1-2x
2,5-3,5 kg
Rubigan EC
200-300 ml
Confidor SL 200
nakon pojave
0,2-0,5 l
Decis 1,25 EC
nakon pojave, 1x
0,3-0,5 l
Talstar 10 SC
nakon pojave, 1-2x
0,2-0,5 l
meuredna obrada; primjena mala (folija); folijarna prihrana; navodnjavanje;
zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
7-8
300
2.100-2.400
30-50 t/ha (salatni krastavci)
u tehnolokoj zrelosti koja se definira prema namjeni; berba salatnih krastavaca
poinje 35-50 dana nakon sjetve; berba korniona 35-50 dana nakon sjetve
2-3x tjedno; noem ili karama; mehanizirano
40.000 kg x 1 KM = 40.000 KM/ha
142
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
ekstenzivan
nedozreli ili zreli plod
za ishranu: salata, varivo, umak, juhe, dijetalna ishrana; zdravstvena vrijednost; u
kozmetici
konzerviranje, mariniranje-cijeli ili rezani (kornioni)
25-27oC
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
KRASTAVAC
Cucumis sativus
100-120
do 2 tjedna
1 godina
Ne podnose sebe, pa ne smiju doi na isto mjesto najmanje 3-4 godine. Pretkultura
ne smije biti ni jedna tikvenjaa, ali ni kultura koju napada isti virus (krumpir,
rajica). Kupusnjae i kukuruz takoer nisu dobra pretkultura. Dobre su pretkulture
itarice, mahunarke, lukovi i drugo povre.
U proizvodnji krastavca za trite i preradu najvie se koriste preteno enski i isto
enski F1 hibridni kultivari. U zatienim prostorima najvie su zastupljeni
partenokarpni isto enski hibridi koji ne trebaju opraivanje.
Kultivari se dijele: prema nainu uzgoja: za uzgoj na otvorenom i u zatienom
prostoru; prema nainu uporabe: salatni, kultivari za uporabu u svjeem stanju i za
kuhana jela, konzervni kultivari za razliite naine prehrane; prema duini
vegetacije do poetka berbe: rani, srednje rani, srednje kasni i kasni kultivari.
Kultivari konzervnih krastavaca za uzgoj na otvorenom su kornioni. Budui da
se ovi plodovi beru sasvim mladi klasiraju se prema duini ili promjeru.
Svi tipovi kultivara mogu biti bez gorine (cucurbitacin). Plodovi se beru kad
postignu duinu i promjer svojstvene za kultivar, a povrina im je glatka i sjajna,
jednoline tamnozelene boje.
Ekstra klasa:
Plodovi tipini za sortu oblikom i bojom, ravni, bez nedostataka. Najmanja teina za
krastavce uzgajane na otvorenom je 180 g, dok je krastavce uzgajane u zatienom
prostoru 250 g.
U jedinici pakiranja razlika u teini plodova smije biti najvie 100 g meu
plodovima 180-400 g, odnosno 150 g meu plodovima iznad 400 g.
I klasa:
Dobro razvijeni i formirani plodovi, praktiki ravni, pravilno razvijeni, glatki, bez
gorine, bez upljina, ujednaeni po obliku, duljini i boji, bez deformiranih plodova
s peteljkom duljine do 1 cm. Doputena su manja odstupanja u boji, naroito na
mjestu gdje je plod bio uz tlo, manja oteenja i natisci koji ne utjeu na odrivost.
Prema duljini i teini plodova, krastavci se sortiraju i stavljaju u promet kao:
-krastavci sa vie od 40 cm duljine, odnosno vie od 700 g mase
-krastavci 20-40 cm duljine, odnosno 350-700 g mase
U jedinici pakiranja moe biti do 2% plodova s mehanikim oteenjima koji bitno
ne utjeu na kvalitetu ploda.
Klasiranje je isto kao i kod ekstra klase.
Kornioni se klasiraju prema promjeru i duini. Odnos duine i promjera je
2,8-3,3: 1.
Krastavci se pakiraju u velike otvorene plitke letvarice, duboke letvarice za povre,
plitke letvarice za povre, letvarice jabuare, duboke otvorene letvarice, velike
letvarice, dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije.
18.000 KM/ha
visok
143
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Pepelnica
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 35 cm
jesen; proljee
frezanje; drljanje
pred sadnju
sjetvom iz presadnica, na gredicama, 3-5 kg/ha
IV-VI mjesec, oko 30 dana prije mogue sadnje ako je uzgoj iz presadnica
mediteranska
kontinentalna
oko 30 dana nakon sjetve
150-100x30-60 cm (u kuice)
3-10; 25-40 (kornioni)
osjetljivi na klor;
25-50 t/ha
N:80-100 kg/ha; P2O5:60-100 kg/ha; K2O:120-150 kg/ha;
u prihrani: 3% Urea (600 l/ha) Fertina P1 i dr; tijekom berbe doda se N: 35-70 kg/ha
0,5% otopina Uree kad su razvijeni listovi jo mladi; 1% otopinom Uree kad je list
potpuno razvijen; moe se prihranjivati i sa 1-2 % Fertinom P 2-3x u razmacima
10-14 dana
sredstvo
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave korova
2-3x
sredstvo
koliina/ha
Aliette WP
3-4 lista, 1-2x
2,5-3,5 kg
Rubigan EC
200-300 ml
Confidor SL 200
nakon pojave
0,2-0,5 l
meuredna obrada; primjena mala (folija); folijarna prihrana; navodnjavanje;
zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
7-8
300
2.100-2.400
30-50 t/ha (salatni krastavci)
u tehnolokoj zrelosti koja se definira prema namjeni; berba salatnih krastavaca
poinje 35-50 dana nakon sjetve; berba korniona 35-50 dana nakon sjetve
2-3x tjedno; noem ili karama; mehanizirano
30.000 kg x 1 KM = 30.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<200
200-210
210-220
220-230
230-240
<80
80-90
90-100
100-110
>110
144
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
GRAAK
Pisum sativum
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
mlade mahune (zrno)
za ishranu u svjeem stanju, preraen (suho zrno)
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom, suenjem
12-22oC
90-120 dana
najdue 15 dana
1 godina
Ne ide na istu povrinu najmanje 4 godine. Preporua se uzgoj nakon
kulture gnojidbe organskim gnojem.
Koriste se kultivari ije se mahune krune i graak eerac kod kojega se
koriste cijele mahune. Prema visini stabljike kultivari su: niski do 60 cm,
srednjevisoki do 90 cm i visoki do 180 cm. Za konzerviranje sterilizacijom
trae se kultivari svjetlozelenog zrna, a za zamrzavanje to tamnijeg zrna.
Mahune se beru kad su potpuno ispunjene, a povrina im je glatka i djeluju
jedro. Zrna su njena i na pritisak iz njih izlazi sok.
I klasa:
Mahune su dobro razvijene, svjee, sone, boje tipine za kultivar, bez
oteenja s najmanje 5 zrna u mahuni. U jedinici pakiranja moe biti do 3%
mahuna s manjim mehanikim oteenjima.
II klasa:
Mahune smiju biti zrelije i moraju imati najmanje 3 zrna s manjim vanjskim
oteenjima. Zrno ne smije biti prezrelo. U jedinici pakiranja moe biti do
10% mahuna s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim
bolestima i tetoinama, kao i do 5% poutjelih mahuna.
Mladi graak se pakira u velike otvorene plotke letvarice, plitke letvarice za
povre, velike letvarice, dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije.
Mladi graak se moe isporuivati u vreama s tim to se kod prijevoza i
skladitenja moraju upotrebljavati stalae za smjetaj vrea.
Graak u zrnu dijeli se u dvije kvalitete:
I klasa:
Mora biti zdrav, zreo, suh, ujednaen po veliini i boji, bez stranih primjesa
i oteenja izazvanih biljnim bolestima i tetoinama.
U jedinici pakiranja moe biti 1% zrna graka druge sorte ili zrna
neujednaenih po veliini i boji i ukupno 2% pokvarenih zrna, odnosno zrna
s mehanikim ili drugim oteenjima i nedostacima.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 5% zrna graka druge sorte ili zrna
neujednaenih po veliini i boji i ukupno do 5% pokvarenih zrna, odnosno
zrna s mehanikim ili drugim oteenjima i nedostacima. Tolerira se do 2%
stranih primjesa.
5.850 KM/ha
nizak
145
Priprema tla
duboko oranje (jesen)
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Antraknoza graka
Plamenjaa graka
Pepelnica graka
Grakovi savijai
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
25-30 cm
frezanje
iz sjemena; 100-150 kg/ha
kontinentalna
III-IV mjesec
vrijeme izvoenja
jesen; proljee
pred sadnju
mediteranska
II i X mjesec
15-20x4-6 cm
4-5 cm
80-120
osjetljiv na kiselu reakciju tla;
N:30-50 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:100 kg/ha
u jesen tlo duboko preorati i dodati 700 kg/ha NPK 7-14-21 S;
u pripremi tla pred sjetvu dodati 100 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
Lasso+Promepin
nakon sjetve
4-5+2 kg
Trikepin
3,5-4 l
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
Dithan M-45
poslije pojavljivanja
2-2,5 kg/ha
bolesti 2x
nezaraeno sjeme
Rubigan EC
0,2-0,3 l/ha
Atac Liquide
u periodu cvatnje 1-2x
2-3 l/ha
okopavanje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
250
250-500
4-6 t/ha
za konzerviranje: jednokratno, viekratno
kombajnom
6.000 kg x 1,5 KM = 9.000 KM/ha
146
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
mlade mahune (zrno)
za ishranu u svjeem stanju, preraen (suho zrno)
konzervira se zamrzavanjem, sterilizacijom, suenjem
12-22oC
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
GRAAK
Pisum sativum
90-120 dana
najdue 15 dana
1 godina
Ne ide na istu povrinu najmanje 4 godine. Preporua se uzgoj nakon
kulture gnojidbe organskim gnojem.
Koriste se kultivari ije se mahune krune i graak eerac kod kojega se
koriste cijele mahune. Prema visini stabljike kultivari su: niski do 60 cm,
srednjevisoki do 90 cm i visoki do 180 cm. Za konzerviranje sterilizacijom
trae se kultivari svjetlozelenog zrna, a za zamrzavanje to tamnijeg zrna.
Mahune se beru kad su potpuno ispunjene, a povrina im je glatka i djeluju
jedro. Zrna su njena i na pritisak iz njih izlazi sok.
I klasa:
Mahune su dobro razvijene, svjee, sone, boje tipine za kultivar, bez
oteenja s najmanje 5 zrna u mahuni. U jedinici pakiranja moe biti do 3%
mahuna s manjim mehanikim oteenjima.
II klasa:
Mahune smiju biti zrelije i moraju imati najmanje 3 zrna s manjim vanjskim
oteenjima. Zrno ne smije biti prezrelo. U jedinici pakiranja moe biti do
10% mahuna s mehanikim povredama i oteenjima izazvanim biljnim
bolestima i tetoinama, kao i do 5% poutjelih mahuna.
Mladi graak se pakira u velike otvorene plotke letvarice, plitke letvarice za
povre, velike letvarice, dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije.
Mladi graak se moe isporuivati u vreama s tim to se kod prijevoza i
skladitenja moraju upotrebljavati stalae za smjetaj vrea.
Graak u zrnu dijeli se u dvije kvalitete:
I klasa:
Mora biti zdrav, zreo, suh, ujednaen po veliini i boji, bez stranih primjesa
i oteenja izazvanih biljnim bolestima i tetoinama.
U jedinici pakiranja moe biti 1% zrna graka druge sorte ili zrna
neujednaenih po veliini i boji i ukupno 2% pokvarenih zrna, odnosno zrna
s mehanikim ili drugim oteenjima i nedostacima.
II klasa:
U jedinici pakiranja moe biti do 5% zrna graka druge sorte ili zrna
neujednaenih po veliini i boji i ukupno do 5% pokvarenih zrna, odnosno
zrna s mehanikim ili drugim oteenjima i nedostacima. Tolerira se do 2%
stranih primjesa.
3.000 KM/ha
srednji
147
Priprema tla
duboko oranje (jesen)
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Antraknoza graka
Plamenjaa graka
Pepelnica graka
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
25-30 cm
frezanje; drljanje
iz sjemena; 100-150 kg/ha
kontinentalna
III-IV mjesec
vrijeme izvoenja
jesen; proljee
pred sadnju
mediteranska
II i X mjesec
15-20x4-6 cm
4-5 cm
80-120
osjetljiv na kiselu reakciju tla;
N:30-50 kg/ha; P2O5:50 kg/ha; K2O:100 kg/ha
u jesen tlo duboko preorati i dodati 500-600 kg/ha NPK 7-14-21 S;
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave
1-2x
sredstvo
broj tretiranja
koliina/ha
Dithan M-45
poslije pojavljivanja
2-2,5 kg/ha
bolesti 2x
nezaraeno sjeme
Rubigan EC
0,2-0,3 l/ha
okopavanje; navodnjavanje; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
1-2
250
250-500
10-15 t/ha; 4-9 zrna
za konzerviranje: jednokratno, viekratno
runo; sukcesivno 2-3x
4.000 kg x 1,5 KM = 6.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<10
10-20
20-30
30-40
40-50
<80
80-85
85-90
90-95
>95
148
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
GRAH
Phaseolus vulgaris
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
intenzivan
sjemenka, mahuna
ishrana; grah zrna (strateka namirnica); zdravstvena svojstva
grah mahunar konzervira se sterilizacijom i zamrzavanjem
18-22oC
grah zrna 90-130 dana; grah mahunar oko 100 dana
grah mahunar 6-10 dana
1 godina
Ne podnosi sebe niti druge kulture iz iste porodice. Do ponovne sjetve na isto
mjesto moraju proi najmanje tri sezone. Za grah zrna najbolje pretkulture su
itarice i neke okopavine (krumpir), a treba izbjegavati kukuruz koji je tretiran
herbicidima na bazi trijazina. Grah je vrlo osjetljiv na viak bora u tlu. Grah
mahunar dolazi nakon kultura gnojenih organskim gnojivima: kupusnjaa,
tikvenjaa, rajice, paprike i dr.
U intenzivnom gospodarenju moe se sijati nakon ozimih ili jarih (proljetnih)
kultura, a nakon berbe jo moe slijediti neka jesenska ili ozima kultura. Dobra
je pretkultura.
Postoje 4 kategorije graha mahunara i zrnaa: niski grah zrna, niski grah
mahunar, visoki grah zrna i visoki grah mahunar.
Prema duini vegetacije do tehnoloke zrelosti rani i kasni kultivari razlikuju se
najvie za 8-10 dana. Najvee su razlike u obliku, boji i veliini mahuna.
Za preradu se najvie trae kultivari zelenih mahuna, okruglog ili ovalnog
presjeka. Za konzerviranje sterilizacijom prednost imaju kultivari bijelog
sjemena. Kultivari niskog graha mahunara i plosnatih mesnatih mahuna se
najvie koriste u domainstvima i za prodaju u svjeem stanju. Kultivari
visokog graha mahunara namjenjeni su za domainstva i za prodaju u svjeem
stanju. Za sve kultivare niskog i visokog graha mahunara naroito je vana
otpornost na smeu pjegavost, te tolerantnost na bakterijsku prstenastu
pjegavost i viroze graha. to se tie graha zrnaa kod nas se najvie cijene
krupnozrni kultivari obojene pokoice. Bijela boja zrna ima prednost. Otpornost
na bolesti jednako je vana kao i za mahune.
Mahuna treba biti sona, mesnata, krta, bez upljina meu sjemenkama. Zrno
treba biti jo u poetku razvoja. Mahune za preradu I klase ne smiju imati vie
od 5% zrna od ukupne mase, a mahune II klase vie od 10%.
Ekstra klasa:
Mahune tipine za kultivar oblikom, bojom i veliinom, jedre, njene, bez pjega
i oteenja. Sortiraju se po irini, a za ekstra kvalitetu uzimaju se samo vrlo fine
irine do 6 mm. Doputeno je najvie 10% mahuna koje odgovaraju I klasi.
I klasa:
Mahune tipine za kultivar oblikom, bojom i veliinom, jedre i njene.
Doputeno je manje odstupanje u boji, malo razvijenije zrno, kratke i tanke niti.
Sortiraju se u vrlo fine irine do 6 mm i fine do 9 mm. Doputeno je 10%
mahuna II klase, a najvie 5% mahuna s nitima.
II klasa:
Mahune jo dovoljno mlade i njene, sa zrnom neto krupnijim nego za I klasu.
149
Uloeni kapital
Udio runog rada
Grah u zrnu razvrstava se u tri klase:

Ekstra klasa:
Kao grah ekstra klase moe se stavljati u promet samo grah krupnozrnih sorti.
Grah mora biti iz iste berbe, iste sorte, zdrav, suh, ujednaen po boji i veliini,
bez potamnjelih i smeuranih zrna i oteenja izazvanih skladinim
tetoinama. U jedinici pakiranja doputa se najvie 0,25% mase stranih mirisa,
do 5% mase zrna s mehanikim oteenjima i do 1% mase s nedostacima u
pogledu boje zrna.
I klasa:
Stanovita odstupanja u pogledu ujednaenosti, veliine, boje i smeuranosti
zrna koje ukupno moe iznositi do 5% mase proizvoda. Doputa se ukupno do
2% pokvarenih zrna, zrna s mehanikim ili drugim oteenjima ili manama i do
0,5% mase stranih primjesa, kao i do 3% mase s nedostacima u pogledu boje
zrna.
II klasa:
u jedinici pakiranja moe biti do 5% pokvarenih zrna od vie sorti graha,
ukupno do 5% pokvarenih zrna, zrna s mehanikim i drugim oteenjima i
nedostacima te do 1% stranih primjesa.
Grah u zrnu pakira se u vree od jute i drugih vlakana.
4.600 KM/ha
nizak
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sadnja
grah mahunar
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
Zatita
Antraknoza graha
Ra graha
Bakteriozna pjegavost
Grahove muhe
Pipe mahunarke
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
jesen; proljee
osigurati dobru
pred sadnju
strukturu tla
sjetvom; 100-150 kg/ha
mediteransko: IV-VIII mjesec
50-70x5-3 cm; 40x40 cm (pod motiku)
oko 3 cm
30-40
osjetljiv na kiselu reakciju tla; osjetljivi na klor;
25-50 t/ha
N:30-40 kg/ha; P2O5:35 kg/ha; K2O:150 kg/ha; CaO:100 kg/ha; MgO-18 kg/ha
sredstvo
koliina/ha
Lasso+Promepin
nakon sjetve
4-5+2 kg
Trikepin
3,5-4 l
sredstvo
koliina/ha
Antrakol
poslije pojavljivanja bolesti 2-3x 2,5-3 kg/ha
Dithan M-45
poslije pojavljivanja bolesti 2x
2-2,5 kg/ha
Bakarni kre
5 kg/ha
Dursban G 7,5
prije sadnje-sjetve
50-60 kg/ha
Atac Liquide
nakon pojave 1x
2-3 l/ha
meuredna obrada; zatita; navodnjavanje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
6-7
300
1.800-2.100
7-15 niski grah mahunar; do 35 visoki grah mahunar; 1,5-3 grah zrna
u tehnolokoj zrelost; niski grah mahunar bere se jednokratno, mehanizirano;
grah zrna- u fiziolokoj zrelosti
mahunar: runo i mehanizirano; zrna: runo i mehanizirano
2.250 kg x 2,5 KM = 5.625 KM/ha
150
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
sjemenka, mahuna
ishrana; grah zrna (strateka namirnica); zdravstvena svojstva
grah mahunar konzervira se sterilizacijom i zamrzavanjem
18-22oC
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
GRAH
Phaseolus vulgaris
grah zrna 90-130 dana; grah mahunar oko 100 dana

grah mahunar 6-10 dana
1 godina
Ne podnosi sebe niti druge kulture iz iste porodice. Do ponovne sjetve na isto
mjesto moraju proi najmanje tri sezone. Za grah zrna najbolje pretkulture su
itarice i neke okopavine (krumpir), a treba izbjegavati kukuruz koji je tretiran
herbicidima na bazi trijazina. Grah je vrlo osjetljiv na viak bora u tlu. Grah
mahunar dolazi nakon kultura gnojenih organskim gnojivima: kupusnjaa,
tikvenjaa, rajice, paprike i dr.
U intenzivnom gospodarenju moe se sijati nakon ozimih ili jarih (proljetnih)
kultura, a nakon berbe jo moe slijediti neka jesenska ili ozima kultura. Dobra
je pretkultura.
Postoje 4 kategorije graha mahunara i zrnaa: niski grah zrna, niski grah
mahunar, visoki grah zrna i visoki grah mahunar.
Prema duini vegetacije do tehnoloke zrelosti rani i kasni kultivari razlikuju se
najvie za 8-10 dana. Najvee su razlike u obliku, boji i veliini mahuna.
Za preradu se najvie trae kultivari zelenih mahuna, okruglog ili ovalnog
presjeka. Za konzerviranje sterilizacijom prednost imaju kultivari bijelog
sjemena. Kultivari niskog graha mahunara i plosnatih mesnatih mahuna se
najvie koriste u domainstvima i za prodaju u svjeem stanju. Kultivari
visokog graha mahunara namjenjeni su za domainstva i za prodaju u svjeem
stanju. Za sve kultivare niskog i visokog graha mahunara naroito je vana
otpornost na smeu pjegavost, te tolerantnost na bakterijsku prstenastu
pjegavost i viroze graha. to se tie graha zrnaa kod nas se najvie cijene
krupnozrni kultivari obojene pokoice. Bijela boja zrna ima prednost.
Otpornost na bolesti jednako je vana kao i za mahune.
Mahuna treba biti sona, mesnata, krta, bez upljina meu sjemenkama. Zrno
treba biti jo u poetku razvoja. Mahune za preradu I klase ne smiju imati vie
od 5% zrna od ukupne mase, a mahune II klase vie od 10%.
Ekstra klasa:
Mahune tipine za kultivar oblikom, bojom i veliinom, jedre, njene, bez
pjega i oteenja. Sortiraju se po irini, a za ekstra kvalitetu uzimaju se samo
vrlo fine irine do 6 mm. Doputeno je najvie 10% mahuna koje odgovaraju I
klasi.
I klasa:
Mahune tipine za kultivar oblikom, bojom i veliinom, jedre i njene.
Doputeno je manje odstupanje u boji, malo razvijenije zrno, kratke i tanke
niti. Sortiraju se u vrlo fine irine do 6 mm i fine do 9 mm. Doputeno je 10%
mahuna II klase, a najvie 5% mahuna s nitima.
II klasa:
Mahune jo dovoljno mlade i njene, sa zrnom neto krupnijim nego za I klasu.
151
Uloeni kapital
Udio runog rada
Grah u zrnu razvrstava se u tri klase:

Ekstra klasa:
Kao grah ekstra klase moe se stavljati u promet samo grah krupnozrnih sorti.
Grah mora biti iz iste berbe, iste sorte, zdrav, suh, ujednaen po boji i veliini,
bez potamnjelih i smeuranih zrna i oteenja izazvanih skladinim
tetoinama. U jedinici pakiranja doputa se najvie 0,25% mase stranih mirisa,
do 5% mase zrna s mehanikim oteenjima i do 1% mase s nedostacima u
pogledu boje zrna.
I klasa:
Stanovita odstupanja u pogledu ujednaenosti, veliine, boje i smeuranosti
zrna koje ukupno moe iznositi do 5% mase proizvoda. Doputa se ukupno do
2% pokvarenih zrna, zrna s mehanikim ili drugim oteenjima ili manama i do
0,5% mase stranih primjesa, kao i do 3% mase s nedostacima u pogledu boje
zrna.
II klasa:
u jedinici pakiranja moe biti do 5% pokvarenih zrna od vie sorti graha,
ukupno do 5% pokvarenih zrna, zrna s mehanikim i drugim oteenjima i
nedostacima te do 1% stranih primjesa.
Grah u zrnu pakira se u vree od jute i drugih vlakana.
1.500 KM/ha
srednji
152
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje grah mahunar
dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Antraknoza graha
Ra graha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
do 30 cm
jesen; proljee
osigurati dobru
pred sadnju
strukturu tla
sjetvom; 100-150 kg/ha
mediteransko: IV-VIII mjesec
50-70x5-3 cm; 40x40 cm (pod motiku)
oko 3 cm
30-40
osjetljiv na kiselu reakciju tla; osjetljivi na klor
25-50 t/ha
N:30-40 kg/ha; P2O5:35 kg/ha; K2O:150 kg/ha; CaO:100 kg/ha; MgO:18 kg/ha
sredstvo
koliina/ha
okopavanje
nakon pojave korova
2-3x
sredstvo
koliina/ha
Antrakol
poslije pojavljivanja bolesti 2-3x 2,5-3 kg/ha
Dithan M-45
poslije pojavljivanja bolesti 2x
2-2,5 kg/ha
meuredna obrada; zatita; navodnjavanje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
300
900-1.500
7-15 niski grah mahunar; do 35 visoki grah mahunar; 1,5-3 grah zrna
u tehnolokoj zrelost; niski grah mahunar bere se jednokratno, mehanizirano;
grah zrna- u fiziolokoj zrelosti
mahunar: runo; zrna: runo;
1.500 kg x 2,5 KM = 3.750 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<170
170-180
180-190
190-200
200-210
<80
80-90
90-100
100-110
>110
153
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
MRKVA
Daucus carota
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
zadebljali korjen
za prehranu: svjea, preraena
konzervira se sterilizacijom, zamrzavanjem, suenjem, mariniranjem; ljekovita
svojstva
oko 18oC
120-160 dana; rani 60-90 dana; ljetni 105-130 dana; kasni 165-190 dana
do 6 mjeseci u hladnjai; 2-3 mjeseca u podrumima
1 godina
Dobro se uklapa u plodorede kao okopavina. Dolazi nakon kultura gnojenih
organskim gnojivima. Iako podnosi samu sebe ipak je ne treba sijati na isto mjesto
4-5 godina. Krumpir, rajica, repa i ostale titarke nisu dobre pretkulture za mrkvu
zbog opasnosti od nematoda. Dobre su pretkulture kupusnjae, tikvenjae i itarice,
ali ne kukuruz, naroito ako je zaorana kukuruzovina. U proizvodnji za preradu
mrkva je obino glavni usjev.
U mnotvu kultivara esto se svrstavaju prema tipu.
Kultivari tipa Parika trna su manje ili vie okrugli kultivari duine 3-4 cm,
promjera oko 3 cm za uzgoj u zatienom prostoru ili ranoj proizvodnji, a neki i za
konzerviranje cijelih mrkvica sterilizacijom. Kultivari tipa Amsterdamske veinom
su srednjerani, valjkastog oblika, duine 8-12 cm, promjera oko 1,5 cm. Iz uzgoja u
gustoj sjetvi konzerviraju se sterilizacijom ili zamrzavanjem. Kultivari tipa Nantes
su za ljetni uzgoj, ali ima i srednjeranih i srednjekasnih. Valjkastog su oblika,
duine 14-20 cm i promjera oko 3 cm. Koriste se za trite u svjeem stanju i
konzerviranje zamrzavanjem. Tip Chatenay ubraja se u jesenske srednje kasne
kultivare, blago stoastog su oblika, duine 12-16 cm, srednjeg promjera oko 4 cm.
Dolaze na trite u jesen. Prikladni za skladitenje u podrumima i trapovima i za
preradu suenjem. Kultivari tipa Berlicum preteno su kasni, bujnog rasta, s dugim
valjkastim korjenom duine 20-30 cm i promjera oko 3,5 cm. Prikladni su za due
skladitenje i za gotovo sve naine prerade. U tipu Flaker kasni su kultivari koji se
najvie koriste za preradu. Duine su 25-30 cm, srednjeg promjera 4-5 cm.
Sve je vie hibridnih kultivara F1 koji se odlikuju brim rastom, ranijom obojenou
korjena.
Ekstra klasa:
Zadebljali korjen mora biti tipian za sortu, bez zelene ili ljubiaste glave, ist,
gladak, svjeeg izgleda, dobro formiran, bez nagnjeenja, napuklina i oteenja od
mraza. Za I klasu pored navedenih svojstava doputena su i manja odstupanja u
obliku i boji korjena, zelena ili ljubiasta glava 1-2 cm, ovisno o veliini korjena, te
manja oteenja. Doputeno je do 10% korjenova II klase.
II klasa:
Korjeni duljine do 8 cm mogu biti na duljini od 1,5 cm zelene ili purpurne boje, a
korjeni dulji od 8 cm na duljini do 2,5 cm zelene ili purpurne boje.
Rane sorte mrkve i sorte s malim korjenom moraju imati promjer korjena 10-40
mm.
Sorte mrkve glavne berbe ekstra klase i sorte mrkve s velikim korjenom ekstra klase
moraju imati promjer korjena 20-40 mm. Mrkve I i II klase moraju imati promjer
korjena 20-50 mm.
Mrkva se pakira u duboke letvarice za povre, duboke otvorene letvarice, u
dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije, plastine perforirane vree do 5 kg i
vree od sintetikih vlakana. Moe se isporuivati i u rasutom stanju.
18.000 KM/ha
nizak
154
Priprema tla
duboko oranje
predsjetvena
priprema
Zasnivanje nasada
Sjetva
kontinentalna
Sjetva
mediteranska
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Crna pjegavost lia
Mrkvina lisna buha
Mrkvina muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
30-35 cm uz podrivanje
povrinski sloj mrviast
vrijeme izvoenja
jesen; proljee
pred sjetvu
sjetvom na stalno mjesto, 5-7 kg/ha

namjena uzgoja
sjetva (mjesec/tjedan)
rana za vezice i preradu
III/1-4
srednje rana i ljetna
III/3-4-IV/1-4
jesenska za skladitenje
IV/2-4-V/1-2
jesenska za preradu
IV/2-4-V/1-2
namjena uzgoja
rana za vezice: mlada, oprana, bez lia
jesenska i zimska
za berbu u proljee
namjena uzgoja
rana za vezice
irom
jesenska za preradu
1,5-2 cm
namjena uzgoja
jesenska i zimska
za berbu u proljee
dana do berbe
90-80
130-100
190-130
190-150
II/3-4-III/1-2
III/3-4-IV/4
IV/3-4
VIII/ 3-4
razmak redova u cm
na gredice
20-30 na gredice
30-40
45
broj biljaka/m2
500-800
150-250
90-110
50-70
N:80 kg/ha; P2O5:53 kg/ha; K2O:204 kg/ha; CaO: 80 kg/ha; MgO:15 kg/ha
pri pripremi tla za sjetvu dodati 800 kg/ha NPK 7-20-30 i 200 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
koliina/ha
Gesagard 50
3 kg
okopavanje
1-2x
sredstvo
koliina/ha
Bakarni kre
2-3x
5 kg
Rogor
nakon pojave 1-2x
1 kg
Basudin G-10
nakon pojave 1-2x
50 kg
zatita (crno suenje lia, pepelnica, mrkvina muha); zagrtanje; navodnjavanje;
kultiviranje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
20-30 t/ha srednje rana i ljetna; 40-60 t/ha jesenska za skladitenje
namjena uzgoja
berba (mjesec/tjedan)
V/1-VI/2
VI/3-IX/4
jesenska i zimska
X/1-III/2
za berbu u proljee
III/3-IV/4
mehanizirano: vadilicama ili kombajnima, jednofazni li dvofazno; runo
30.000 kg x 1 KM = 30.000 KM/ha
155
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
povrtlarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
ekstenzivan
zadebljali korjen
za prehranu: svjea, preraena
konzervira se sterilizacijom, zamrzavanjem, suenjem, mariniranjem; ljekovita
svojstva
oko 18oC
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
MRKVA
Daucus carota
120-160 dana; rani 60-90 dana; ljetni 105-130 dana; kasni 165-190 dana
do 6 mjeseci u hladnjai; 2-3 mjeseca u podrumima
1 godina
Dobro se uklapa u plodorede kao okopavina. Dolazi nakon kultura gnojenih
organskim gnojivima. Iako podnosi samu sebe ipak je ne treba sijati na isto mjesto
4-5 godina. Krumpir, rajica, repa i ostale titarke nisu dobre pretkulture za mrkvu
zbog opasnosti od nematoda. Dobre su pretkulture kupusnjae, tikvenjae i itarice,
ali ne kukuruz, naroito ako je zaorana kukuruzovina. U proizvodnji za preradu
mrkva je obino glavni usjev.
U mnotvu kultivara esto se svrstavaju prema tipu.
Kultivari tipa Parika trna su manje ili vie okrugli kultivari duine 3-4 cm,
promjera oko 3 cm za uzgoj u zatienom prostoru ili ranoj proizvodnji, a neki i za
konzerviranje cijelih mrkvica sterilizacijom. Kultivari tipa Amsterdamske veinom
su srednjerani, valjkastog oblika, duine 8-12 cm, promjera oko 1,5 cm. Iz uzgoja u
gustoj sjetvi konzerviraju se sterilizacijom ili zamrzavanjem. Kultivari tipa Nantes
su za ljetni uzgoj, ali ima i srednjeranih i srednjekasnih. Valjkastog su oblika,
duine 14-20 cm i promjera oko 3 cm. Koriste se za trite u svjeem stanju i
konzerviranje zamrzavanjem. Tip Chatenay ubraja se u jesenske srednje kasne
kultivare, blago stoastog su oblika, duine 12-16 cm, srednjeg promjera oko 4 cm.
Dolaze na trite u jesen. Prikladni za skladitenje u podrumima i trapovima i za
preradu suenjem. Kultivari tipa Berlicum preteno su kasni, bujnog rasta, s dugim
valjkastim korjenom duine 20-30 cm i promjera oko 3,5 cm. Prikladni su za due
skladitenje i za gotovo sve naine prerade. U tipu Flaker kasni su kultivari koji se
najvie koriste za preradu. Duine su 25-30 cm, srednjeg promjera 4-5 cm.
Sve je vie hibridnih kultivara F1 koji se odlikuju brim rastom, ranijom obojenou
korjena.
Ekstra klasa:
Zadebljali korjen mora biti tipian za sortu, bez zelene ili ljubiaste glave, ist,
gladak, svjeeg izgleda, dobro formiran, bez nagnjeenja, napuklina i oteenja od
mraza. Za I klasu pored navedenih svojstava doputena su i manja odstupanja u
obliku i boji korjena, zelena ili ljubiasta glava 1-2 cm, ovisno o veliini korjena, te
manja oteenja. Doputeno je do 10% korjenova II klase.
II klasa:
Korjeni duljine do 8 cm mogu biti na duljini od 1,5 cm zelene ili purpurne boje, a
korjeni dulji od 8 cm na duljini do 2,5 cm zelene ili purpurne boje.
Rane sorte mrkve i sorte s malim korjenom moraju imati promjer korjena 10-40
mm.
Sorte mrkve glavne berbe ekstra klase i sorte mrkve s velikim korjenom ekstra klase
moraju imati promjer korjena 20-40 mm. Mrkve I i II klase moraju imati promjer
korjena 20-50 mm.
Mrkva se pakira u duboke letvarice za povre, duboke otvorene letvarice, u
dvostruke plitke letvarice i u kartonske kutije, plastine perforirane vree do 5 kg i
vree od sintetikih vlakana. Moe se isporuivati i u rasutom stanju.
12.000 KM/ha
visok
156
Priprema tla
duboko oranje
predsjetvena
priprema
Zasnivanje nasada
Sjetva
kontinentalna
Sjetva
mediteranska
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Crna pjegavost lia
Mrkvina muha
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
30-35 cm uz podrivanje
povrinski sloj mrviast
vrijeme izvoenja
jesen; proljee
pred sjetvu
sjetvom na stalno mjesto, 5-7 kg/ha

namjena uzgoja
rana za vezice i preradu
III/1-4
III/3-4-IV/1-4
IV/2-4-V/1-2
jesenska za preradu
IV/2-4-V/1-2
namjena uzgoja
jesenska i zimska
za berbu u proljee
namjena uzgoja
rana za vezice irom
jesenska za preradu
1,5-2 cm
namjena uzgoja
jesenska i zimska
za berbu u proljee
dana do berbe
90-80
130-100
190-130
190-150
II/3-4-III/1-2
III/3-4-IV/4
IV/3-4
VIII/ 3-4
razmak redova u cm
na gredice
20-30 na gredice
30-40
45
broj biljaka/m2
500-800
150-250
90-110
50-70
N:80 kg/ha; P2O5:53 kg/ha; K2O:150-200 kg/ha

pri pripremi tla za sjetvu dodati 500 kg/ha NPK 7-20-30 i 100 kg/ha Uree 46% N
sredstvo
koliina/ha
okopavanje
1-2x
sredstvo
koliina/ha
Bakarni kre
2-3x
5 kg
Basudin G-10
nakon pojave 1-2x
50 kg
zatita (crno suenje lia, pepelnica, mrkvina muha); zagrtanje; navodnjavanje;
kultiviranje
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
5-6
300
1.500-1.800
20-40 t/ha
namjena uzgoja
berba (mjesec/tjedan)
V/1-VI/2
VI/3-IX/4
jesenska i zimska
X/1-III/2
za berbu u proljee
III/3-IV/4
mehanizirano: vadilicama ili kombajnima, jednofazni li dvofazno; runo
20.000 kg x 1 KM = 20.000 KM/ha
157

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
rani kultivari
srednje rani
jesenski
S4
S3
S2
S1
<120
120-135
135-150
150-165
165-180
<75
<100
<150
75-80
100-110
150-160
80-85
110-120
160-170
85-90
120-130
170-180
>90
>130
>180
158
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
SMOKVA
Ficus carica
intenzivan
plod
prehrana u svjeem stanju i preraena; ljekovita svojstva
Cilj uzgoja
suenje, dem, marmelada, slatko, voni sirup, voni sir, rakija
Nain prerade
(-10)-(-18)oC
Kritina temperatura
Vegetacijsko razdoblje 210-230 dana
svjei plodovi do 21 dan u kontroliranoj atmosferi; suhe smokve do jedne godine
Skladitenje
> 30 godina
Razdoblje
eksploatacije
Sorte se dijele po vremenu dozrijevanja na dvorotke i jednorotke. U odnosu na boju koice ploda u
Izbor
kultivara svakoj od ove dvije skupine imamo dvije podskupine: crnice i bjelice.
grupa
vrijeme sazrijevanja plodova
stablo
potreba
sorata
oblik
kaprifikacije bujnost
cvjetunica
ljetno-jesenske
ime sorte
kronje
dvorotke bijele
Petrovaa
25.06-15.07
15.08-10.10
obavezno
jaka
okrugla
bijela
Bjelica
01.07-15.07
10.08-10.10
nepotrebno
jaka
piramidaln
a
Carigradska 01.07-15.07
15.08-30.08
nepotrebno
slaba
okrugla
rezavica
Vodenjaa
01.07-15.07
15.08-10.10
nepotrebno
srednja
okrugla
Grka bijela 25.06-10.07
10.08-05.10
nepotrebno
jaka
iroka
dvorotke crne
Zlatna
25.06-15.07
10.08-25.09
korisna
srednja
iroka
smokva
Petrovaa
15.06-15.07
01.09-10.09
nepotrebna
srednja
okrugla
crna
Lugasta
01.07-15.07
10.08-15.09
nepotrebna
srednja
iroka
smokva
Grka crna
25.06-15.07
05.08-30.09
nepotrebna
srednja
okrugla
Smokva iz
24.06-15.07
15.08-01.10
nepotrebna
srednja
okrugla
Francuske
Sultanija
15.06-01.07
15.08-01.10
nepotrebna
jaka
okrugla
crna
jednorotke bijele
Zamorica
01.08-10.10
nepotrebna
slaba
okrugla
Termenjaa 15.08-30.09
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
Bakamua
25.08-20.10
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
Zimica
15.08-30.10
nepotrebna
jaka
iroka
Zelenka
10.08-20.09
nepotrebna
jaka
iroka
Rezavica
10.08-30.09
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
jednorotke crne
Crnica
10.08-20.09
nepotrebna
srednja
okrugla
aragulja
15.08-30.10
nepotrebna
srednja
okrugla
Bruetka
30.08-30.10
nepotrebna
jaka
iroka
crna
159
Orijentacija
prema tritu,
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Napukle i mehaniki oteene plodove treba odmah izdvojiti, jer se pri transportu
lako kvare. Plodove je potrebno hladiti u prodavaonici kako bi se izbjeglo kvarenje.
Transport plodova na odredite izvoditi hladnjaama.
Ekstra klasa:
Smokvini plodovi najboljih sorata, izvrsne kvalitete s tipinim sortnim osobinama,
bez ikakvih nedostataka, dovoljne veliine i ujednaene zrelosti. Smokve ekstra klase
moraju biti kalibrirane, bez veih odstupanja u promjeru.
I klasa:
Smokve najboljih sorata, normalne razvijene, dobre kvalitete, neto sitnijih plodova i
manje ujednaene po zrelosti i drugim svojstvima.
II klasa:
Plodovi dobre kvalitete, sitniji i neto manje ujednaeni.
Suhe smokve
Ekstra klasa:
Slamnato uta boja pokoice i u jednom kg ima najvie 70 komada.
I klasa:
Svijetlo smea boja pokoice, veliki plodovi. U 1 kg sorte Zamorica ima najvie
110 komada. U 1 kg sorte Rezavica ima najvie 90 komada.
II klasa:
Obuhvaa plodove sorti aragulja, Crnica Modrulja, a plodovi trebaju biti tako veliki
da u 1 kg ima najvie 140 komada. U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova sa
mrljama i oiljcima. Mogu se staviti u promet i u rifuznom stanju.
11.250 KM/ha
srednji
160
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
obina piramida
vaza
etana piramida
slobodna palmeta
pravilna palmeta
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehaniko
Zatita
Smokvina titasta u
Smokvina buha
Smokvin moljac
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
60-80 cm VIII i IX mjesec
do 20 cm pred sadnju
oiljenim ili neoiljenim reznicama, oiljenim izdancima
jesen
proljee
X-XI
II-III
mjesec
mjesec
razmak (m) i broj stabala/ha
bujnost
najrjee
najgue
izmeu
u
izmeu
u
stabala/ha
stabala/ha
reda
redu
reda
redu
jaka
12
12
70
8
8
160
srednja
10
10
100
7,5
7,5
180
slaba
8
8
160
7
7
200
jaka
14
14
50
9
7
160
srednja
12
12
70
8
8
160
slaba
10
10
100
7
7
200
jaka
12
12
70
8
8
160
srednja
10
10
100
7,5
7,5
180
slaba
8
8
160
7
7
200
jaka
8
10
125
6,5
9
70
srednja
7
9
160
6
8,5
200
slaba
6
8,5
200
5,5
7
260
jaka
9
12
90
8
10
125
srednja
8
10
125
7
9
160
slaba
7
8
180
6
7,5
220
kao u rasadniku
50-260
priprema tla za sadnju:
redovito odravanje:
40-50 t/ha
0,5-0,75 kg/stablo I godina; 0,75-1,0 kg/stablo II godina;
P2O5:300-600 kg/ha;
1,0-1,5 kg/stablo III godina;
K2O:300-800 kg/ha
u rodu:
N:100-150 kg; P2O5:50-70 kg; K2O:150-200 kg;
50 t stajnjaka svake tree godine
u jesen iza berbe zaorati 550 kg/ha NPK 6-18-36 (1,5 kg/stablo);
u rano proljee zaorati 150 kg/ha Uree (0,5 kg/stablo);
kod prve obrade u svibnju unijeti 180 kg/ha KAN-a (0,7 kg/stablo)
0,1 kg Uree/stablo, 2-3x; Fertina B 0,5-1% otopina; 14 dana prije cvatnje i
neposredno nakon cvatnje
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
u vrijeme mirovanja
3-4 l
Roundup
u fazi punog porasta
6-10 l
izeliranje; frezanje
IV-V-VI mjesec
Folimat
nakon pojave 1x
1-1,5 kg
Folimat
nakon pojave 1x
Folimat
nakon pojave 1x
odravanje tla-kultiviranje 3-4x; navodnjavanje; rezidba; ishrana; gnojidba
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
400
1.200-2.000
20-30 kg/stablo; 15 t/ha
druga polovica VI-X mjeseca; ovisno o sorti
runo, u vie navrata, u punoj zrelosti; za suenje se beru sa drkom
15.000 kg x 1,5 KM = 22.500 KM/ha
161
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
SMOKVA
Ficus carica
ekstenzivan
plod
prehrana u svjeem stanju i preraena; ljekovita svojstva
Cilj uzgoja
suenje, dem, marmelada, slatko, voni sirup, voni sir, rakija
Nain prerade
(-10)-(-18)oC
Kritina temperatura
Vegetacijsko razdoblje 210-230 dana
svjei plodovi do 21 dan u kontroliranoj atmosferi; suhe smokve do jedne godine
Skladitenje
> 30 godina
Razdoblje
eksploatacije
Sorte se dijele po vremenu dozrijevanja na dvorotke i jednorotke. U odnosu na boju koice ploda u
Izbor
kultivara svakoj od ove dvije skupine imamo dvije podskupine: crnice i bjelice.
grupa
vrijeme sazrijevanja plodova
stablo
potreba
sorata
oblik
kaprifikacije bujnost
cvjetunica
ljetno-jesenske
ime sorte
kronje
dvorotke bijele
Petrovaa
25.06-15.07
15.08-10.10
obavezno
jaka
okrugla
bijela
Bjelica
01.07-15.07
10.08-10.10
nepotrebno
jaka
piramidaln
a
Carigradska 01.07-15.07
15.08-30.08
nepotrebno
slaba
okrugla
rezavica
Vodenjaa
01.07-15.07
15.08-10.10
nepotrebno
srednja
okrugla
Grka bijela 25.06-10.07
10.08-05.10
nepotrebno
jaka
iroka
dvorotke crne
Zlatna
25.06-15.07
10.08-25.09
korisna
srednja
iroka
smokva
Petrovaa
15.06-15.07
01.09-10.09
nepotrebna
srednja
okrugla
crna
Lugasta
01.07-15.07
10.08-15.09
nepotrebna
srednja
iroka
smokva
Grka crna
25.06-15.07
05.08-30.09
nepotrebna
srednja
okrugla
Smokva iz
24.06-15.07
15.08-01.10
nepotrebna
srednja
okrugla
Francuske
Sultanija
15.06-01.07
15.08-01.10
nepotrebna
jaka
okrugla
crna
jednorotke bijele
Zamorica
01.08-10.10
nepotrebna
slaba
okrugla
Termenjaa 15.08-30.09
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
Bakamua
25.08-20.10
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
Zimica
15.08-30.10
nepotrebna
jaka
iroka
Zelenka
10.08-20.09
nepotrebna
jaka
iroka
Rezavica
10.08-30.09
nepotrebna
jaka
piramidaln
a
jednorotke crne
Crnica
10.08-20.09
nepotrebna
srednja
okrugla
aragulja
15.08-30.10
nepotrebna
srednja
okrugla
Bruetka
30.08-30.10
nepotrebna
jaka
iroka
crna
162
Orijentacija
prema tritu,
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Napukle i mehaniki oteene plodove treba odmah izdvojiti, jer se pri transportu
lako kvare. Plodove je potrebno hladiti u prodavaonici kako bi se izbjeglo kvarenje.
Transport plodova na odredite izvoditi hladnjaama.
Ekstra klasa:
Smokvini plodovi najboljih sorata, izvrsne kvalitete s tipinim sortnim osobinama,
bez ikakvih nedostataka, dovoljne veliine i ujednaene zrelosti. Smokve ekstra klase
moraju biti kalibrirane, bez veih odstupanja u promjeru.
I klasa:
Smokve najboljih sorata, normalne razvijene, dobre kvalitete, neto sitnijih plodova i
manje ujednaene po zrelosti i drugim svojstvima.
II klasa:
Plodovi dobre kvalitete, sitniji i neto manje ujednaeni.
Suhe smokve
Ekstra klasa:
Slamnato uta boja pokoice i u jednom kg ima najvie 70 komada.
I klasa:
Svijetlo smea boja pokoice, veliki plodovi. U 1 kg sorte Zamorica ima najvie
110 komada. U 1 kg sorte Rezavica ima najvie 90 komada.
II klasa:
Obuhvaa plodove sorti aragulja, Crnica Modrulja, a plodovi trebaju biti tako veliki
da u 1 kg ima najvie 140 komada. U jedinici pakiranja moe biti do 10% plodova sa
mrljama i oiljcima. Mogu se staviti u promet i u rifuznom stanju.
7.500 KM/ha
srednji
163
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
obina piramida
vaza
etana piramida
slobodna palmeta
pravilna palmeta
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehaniko
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm VIII i IX mjesec
do 20 cm pred sadnju
oiljenim ili neoiljenim reznicama, oiljenim izdancima
jesen
proljee
X-XI
II-III
mjesec
mjesec
razmak (m) i broj stabala/ha
bujnost
najrjee
najgue
izmeu
u
izmeu
u
stabala/ha
stabala/ha
reda
redu
reda
redu
jaka
12
12
70
8
8
160
srednja
10
10
100
7,5
7,5
180
slaba
8
8
160
7
7
200
jaka
14
14
50
9
7
160
srednja
12
12
70
8
8
160
slaba
10
10
100
7
7
200
jaka
12
12
70
8
8
160
srednja
10
10
100
7,5
7,5
180
slaba
8
8
160
7
7
200
jaka
8
10
125
6,5
9
70
srednja
7
9
160
6
8,5
200
slaba
6
8,5
200
5,5
7
260
jaka
9
12
90
8
10
125
srednja
8
10
125
7
9
160
slaba
7
8
180
6
7,5
220
kao u rasadniku
50-260
redovito odravanje:
30-40 t/ha
0,5-0,75 kg/stablo I godina; 0,75-1,0 kg/stablo II godina;
P2O5:300-600 kg/ha;
1,0-1,5 kg/stablo III godina;
K2O:300-800 kg/ha
u rodu:
N: 80-100 kg; P2O5:35-50 kg; K2O:60-100 kg;
20-30 t stajnjaka svake tree godine
u jesen iza berbe zaorati 350 kg/ha NPK 6-18-36 (1 kg/stablo);
u rano proljee zaorati 100 kg/ha Uree (0,3 kg/stablo);
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
3-5x
odravanje tla-kultiviranje 3-4x; navodnjavanje; rezidba; ishrana; gnojidba
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
400
1.200-2.000
15-20 kg/stablo; 10-15 t/ha
druga polovica VI-X mjeseca; ovisno o sorti
runo, u vie navrata, u punoj zrelosti; za suenje se beru sa drkom
10.000 kg x 1,5 KM = 15.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<120
120-140
140-160
160-180
180-200
<85
85-100
100-150
150-200
>200
164
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Izbor kultivara
Orijentacija
prema tritu,
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
OPIS
voarstvo
MARELICA / KAJSIJA
Prunus armeniaca
intenzivan
plod
prehrana
suenje, dem, marmelada, slatko, kompoti, sokovi, rakija
do (-30)C; (-1)C u vrijeme cvatnje
8 mjeseci
20-25 dana
15-20 godina
Danas ima preko 300 sorti marelice:
za proizvodne vonjake: Velika rana, Maarska najbolja, Kekemetska rua;
pratee sorte: Stark erli orind, aansko zlato
Prema vremenu dozrijevanja:
rane sorte: Velika rana, Kanino, Stark erli orind, Riland;
srednje rane sorte: Maarska najbolja, Cegledi bibor, Cegledi orija, Ambrozija,
Lujzet, aansko zlato
srednje kasne sorte: Rojal, Nansika, Breda, Rakovski, aanska plosnata;
kasne sorte: Kekemetska rua, Paviot, Holubova
Za proizvodnju kompota meso mora biti vrsto, a narandasto-uta boja treba prekriti
3/4 povrine ploda. Za dem, sokove i suenje beru se potpuno obojeni plodovi i sa
djelomino smekanim mesom na vrhu, ali da se mogu sijei na polovine pri vaenju
sjemenki i da se pri tom ne gnjee.
Za stono voe plodovi se beru ovisno o udaljenosti trita. Za blie trite beru se
narandasti sa vrstim mesom, a za dalje trite beru se plodovi ija je povrina
djelomino narandasta, ali najmanje polovina.
Ekstra klasa:
Plodovi visoko kvalitetnih sorti, dobro razvijeni, paljivo ubrani, dovoljno zreli i bez
ikakvih nedostataka. Moraju biti ujednaeni po obliku, boji i veliini s tim da promjer
ploda mora biti najmanje 40 mm. U jedinici pakiranja do 5% plodova kajsije mogu
imati do 5 mm manji ili vei promjer od promjera propisanog za ovu klasu i najvie
5% plodova koji ne udovoljavaju propisanim uvjetima u pogledu kvalitete.
I klasa:
Plodovi kajsije koji su po obliku, veliini i boji pokoice tipini za sortu i proizvodno
podruje s tim da promjer ploda mora iznositi najmanje 30 mm. Doputaju se manja
odstupanja u pogledu razvijenosti i obojenosti pokoice, koja ne umanjuje uporabnu
vrijednost proizvoda. U jedinici pakiranja do 10% plodova kajsije mogu imati do 5
mm manji ili vei promjer od promjera propisanog za ovu klasu i najvie 10% plodova
koji ne udovoljavaju propisanim uvjetima u pogledu kvalitete.
II klasa:
Plodovi kajsije koji udovoljavaju najmanjim uvjetima kvalitete i veliine ploda
najmanje 25 mm u promjeru. U ovu klasu mogu se uvrstiti i plodovi samoniklih
kajsija razmnoenih sjemenom.
16.500 KM/ha
srednji
165
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Pjegavost lia
Trule plodova
titaste ui
Mrazovac
Jabuni surla
Jabuni savija
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
60-80 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinje sadnice na vegetativnoj ili generativnoj podlozi:
generativne podloge: sjemenjaci marelice, vinogradarske breskve, bajam razliitih vrsta,
sorti i tipova ljive (Danarika, Bjeloljiva, Zeleni ringlo, Saint Julien i dr); vegetativne
podloge: INRA Ringlo GF 31, INRA Ringlo GF 1380, INRA Marianna GF 81
jesen
proljee
X i XI
II i III
mjesec
mjesec
vaza: 7-7,5x5-5,5 m; popravljena piramida: 7x5 m; popravljena vaza: 6x4 m;
palmeta: 4 -5x4 m
kao u rasadniku
400-1.250
redovito odravanje kg/ha
40-50 t/ha
K2O
stajnjak N
P2O5
P2O5:500 600 kg/ha;
u rodu
15-20
80-150
30-40
150-250
K2O:750-900 kg/ha
18-20 god 20-30
120-130 60
30-50
visoki
30-40
200-250 90-100 60-80
prinosi
u jesen pognojiti sa 350-500 kg/ha NPK 7-20-30 (2 kg/stablo)+35-50 kg Uree
(0,5 kg/stablu);
pred cvatnju: 110-180 kg Uree (0,5 kg/stablo);
u svibnju: 200-300 kg/ha NPK 7-20-30 (0,5 kg/stablo)+45-80 kg/ha KAN-a (0,3
kg/stablo)
Fertina V 1% otopina barem 2-3 x tijekom vegetacije; Fertina B 0,5% nakon cvatnje
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
u vrijeme mirovanja
3-4 l
Roundup
6-10 l
izeliranje, frezanje
IV-V-VI mjesec
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Dithan M-45
bubrenje pupova, otvaranje
2 kg
ljuskica pupova do cvatnje;
nakon cvatnje 4x
Folidol ulje
bubrenje cvjetnih pupoljaka
5l
Basudin 40
otvaranje pupova do poetka

cvatnje
Gusathion
odmah nakon cvatnje i u
formiranju i porastu ploda 2 x
rezidba; gnojidba; navodnjavanje; kultiviranje tla 3-4x
broj obroka
obrok m3
3-5
350-700
75-100 kg/stablo; 12-16 t/ha
konac VI-VIII mjeseca
runo; mehanizirano
16.000 kg x 1,70 KM = 27.200 KM/ha
166
1,5-2 kg
2 kg
ukupno m3/ha
1.050-3.500
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
ekstenzivan
plod
prehrana
suenje, dem, marmelada, slatko, kompoti, sokovi, rakija
do (-30)C; (-1)C u vrijeme cvatnje
Orijentacija
prema tritu,
kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
MARELICA / KAJSIJA
Prunus armeniaca
8 mjeseci
20-25 dana
15-20 godina
Danas ima preko 300 sorti marelice:
za proizvodne vonjake: Velika rana, Maarska najbolja, Kekemetska rua;
pratee sorte: Stark erli orind, aansko zlato
Prema vremenu dozrijevanja:
rane sorte: Velika rana, Kanino, Stark erli orind, Riland;
srednje rane sorte: Maarska najbolja, Cegledi bibor, Cegledi orija, Ambrozija,
Lujzet, aansko zlato
srednje kasne sorte: Rojal, Nansika, Breda, Rakovski, aanska plosnata;
kasne sorte: Kekemetska rua, Paviot, Holubova
Za proizvodnju kompota meso mora biti vrsto, a narandasto-uta boja treba prekriti
3/4 povrine ploda. Za dem, sokove i suenje beru se potpuno obojeni plodovi i sa
djelomino smekanim mesom na vrhu, ali da se mogu sijei na polovine pri vaenju
sjemenki i da se pri tom ne gnjee.
Za stono voe plodovi se beru ovisno o udaljenosti trita. Za blie trite beru se
narandasti sa vrstim mesom, a za dalje trite beru se plodovi ija je povrina
djelomino narandasta, ali najmanje polovina.
Ekstra klasa:
Plodovi visoko kvalitetnih sorti, dobro razvijeni, paljivo ubrani, dovoljno zreli i bez
ikakvih nedostataka. Moraju biti ujednaeni po obliku, boji i veliini s tim da promjer
ploda mora biti najmanje 40 mm. U jedinici pakiranja do 5% plodova kajsije mogu
imati do 5 mm manji ili vei promjer od promjera propisanog za ovu klasu i najvie
5% plodova koji ne udovoljavaju propisanim uvjetima u pogledu kvalitete.
I klasa:
Plodovi kajsije koji su po obliku, veliini i boji pokoice tipini za sortu i proizvodno
podruje s tim da promjer ploda mora iznositi najmanje 30 mm. Doputaju se manja
odstupanja u pogledu razvijenosti i obojenosti pokoice, koja ne umanjuje uporabnu
vrijednost proizvoda. U jedinici pakiranja do 10% plodova kajsije mogu imati do 5
mm manji ili vei promjer od promjera propisanog za ovu klasu i najvie 10%
plodova koji ne udovoljavaju propisanim uvjetima u pogledu kvalitete.
II klasa:
Plodovi kajsije koji udovoljavaju najmanjim uvjetima kvalitete i veliine ploda
najmanje 25 mm u promjeru. U ovu klasu mogu se uvrstiti i plodovi samoniklih
kajsija razmnoenih sjemenom.
7.000 KM/ha
srednji
167
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehanika
Zatita
Pjegavost lia
Trule plodova
Jabuni savija
Lisne ui
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinje sadnice na vegetativnoj ili generativnoj podlozi:
generativne podloge: sjemenjaci marelice, vinogradarske breskve, bajam razliitih
vrsta, sorti i tipova ljive (Danarika, Bjeloljiva, Zeleni ringlo, Saint Julien i dr);
vegetativne podloge: INRA Ringlo GF 31, INRA Ringlo GF 1380, INRA Marianna
GF 81
jesen
proljee
X i XI
II i III
mjesec
mjesec
vaza: 7-7,5x5-5,5 m
kao u rasadniku
200-400
redovito odravanje kg/ha
40-50 t/ha
K2O
stajnjak
N
P2O5
P2O5:500 600 kg/ha;
u rodu
15-20
80-150
30-40
150-250
K2O:750-900 kg/ha
18-20 god
20-30
120-130 60
30-50
u jesen pognojiti sa 350-500 kg/ha NPK 7-20-30 (2 kg/stablo)+35-50 kg Uree
(0,5 kg/stablu);
pred cvatnju: 110-180 kg Uree (0,5 kg/stablo)
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Dithan M-45
bubrenje pupova, otvaranje ljuskica 2 kg
pupova do cvatnje;
nakon cvatnje 4x
Gusathion
odmah nakon cvatnje i u formiranju 2 kg
i porastu ploda 2x
rezidba; gnojidba; navodnjavanje; kultiviranje tla 3-4x
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
350-700
1.050-3.500
konac VI-VIII mjeseca
runo
12.000 kg x 1,70 KM = 20.400 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<150
150-200
200-250
250-300
300-350
<90
90-100
100-120
120-130
>130
168
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
BADEM
Amygdalus communis
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod
plod, ulje, bademovo mlijeko, prehrana, konditorska, prehrambena i kemijska
industrija; farmaceutska proizvodnja, kozmetika
suenje
(-20)-(-23)oC
II-III i X-XI mjesec
nakoliko mjeseci
> 30 godina
U okviru badema razlikuju se dvije grupe: slatki (dulcis) i gorki (amara).
Sorte su grupirane prema tvrdoi ljuske:
1.sorte i forme sa mekanom ljuskom u okviru koje se razlikuju dvije podgrupe: sa
slatkom i gorkom jezgrom
2. sorte i forme sa polumekom ljuskom u okviru koje su dvije podgrupe: sa
3. sorte i forme badema sa tvrdom ljuskom u okviru koje su dvije podgrupe: sa
Prema vremenu cvjetanja: rano cvjetajue, srednje cvjetajue, kasno cvjetajue i
vrlo kasno cvjetajue. Postoji vie od 2.000 sorti.
sorte tvrde ljuske: Filipo eo, Feradiel, Feranjez, Ferastar, Feraliz, Troito,
Tuono, Fra ulio Grande
sorte polutvrde ljuske: Knez rnomir, Nikitski Kasnocvjetajui, Teksas
sorte polumekane ljuske: Ankaran 28, arski kasni, Jaltinski, Primorski
sorte mekane ljuske: Nonparej
Plod badema u ljusci mora biti normalno razvijen, zreo, zdrav, ist, bez smole i
ostataka vanjske lupine, bez vidljivih oteenja od biljnih bolesti i tetoina, bez
plijesni, bez stranog mirisa i okusa i s najvie 9% vlage.
Klasa ekstra:
Badem u ljusci visoko kvalitetnih sorti, odline kvalitete sa svim sortnim
karakteristikama, s mekom ili polumekom ljuskom koju jezgra potpuno ispunjava,
suh, bez smole i drugih nedostataka.
I klasa:
Plodovi badema u ljusci sline kvalitete kao plodovi badema ekstra klase, pri
emu se tolerira 5% praznih i plijesnivih plodova ili plodova oteenih od
insekata, do 5% plodova drugih sorti ili s nedostatkom ljuske. Tolerira se do 1%
plodova s gorkom jezgrom.
II klasa:
Plodovi badema u ljusci moraju biti zdravi, dobro razvijeni i bez veih nedostataka
jezgre. Tolerira se do 10% plodova upljih, plijesnivih i od insekata oteenih, te
do 10% drugih sorti i plodova s nedostacima ljuske. Tolerira se do 1% plodova s
gorkom jezgrom.
Jezgra badema mora udovoljiti sljedeim zahtijevima: da sadri najvie 7% vlage,
da je cijela, ista, zdrava, normalno razvijena i kompaktna, bez vidljivih oteenja
od biljnih bolesti i tetoina, da je pokoica jezgre bez vidljivih ozljeda, da nisu
nalomljene i gumaste, da su jezgre slatke, neueene, bez stranog mirisa i okusa,
da je boja ujednaena i karakteristina za odgovarajuu sortu, da nema dvojnih
jezgri iznad doputene tolerancije dane za svaku klasu. Prva jezgra badema
svrstana je u ekstra klasu, I klasu i II klasu. U ekstra klasi jezgre moraju biti
izvrsnog kvaliteta, normalnog oblika prema sorti i kalibrirana. Tolerira se do 5%
dvojnih jezgara. U I klasi tolerancije su neto vee 8%, a u klasi II 10%. U
klasama I i II minimalne su razlike karakteristika kvaliteta.
13.600 KM/ha
nizak
169
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehaniko
Zatita
Monilija
Plamenjaa
upljikavost lia
Moljac
Crveni pauk
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
80-100 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinje sadnice, na generativnoj ili vegetativnoj podlozi:
generativne podloge: sjemenjak badema, sjemenjak vinogradarske breskve,
hibrid bademxbreskva GF 677, sjemenjaci ljive (Poegaa, Julijanka i
Danarika), sjemenjak kajsije;
vegetativne podloge: izdanci Poegae, Bjeloljive, Petrovae, Julijanke,
Bromptona, Damasvenke, Marijane
jesen
proljee
X-XI mjesec
II-III mjesec
podloga
bujnost sorte
oblik kronje rastojanje
stablo/ha
sjemenjak
bujna
klasian
8x6
208
bajama
srednje bujna
klasian
7x5
286
slabo bujna
klasian
5x4
500
sjemenjak
bujna
klasian
6x5
333
breskve
srednje bujna
klasian
5x4
500
slabo bujna
klasian
4x3
833
slabo bujna
vitko vreteno 4x2
1.250
kao u rasadniku
208-1.250
redovito odravanje poslije sadnje
30-50 t/ha
P2O5
N
K2O
P2O5:300 kg/ha; K2O:300-500 kg/ha I godina
50
20
50
II godina
75
30
85
III godina
100
50
120
> IV godine
100
60
150
u kasno ljeto ili prije otvaranja pupova unijeti 400 kg/ha NPK 6-18-36
(2 kg/stablo);
u rano proljee unijeti 180 kg/ha Uree (0,95 kg/stablo);
u travnju 100 kg/ha KAN-a (0,5 kg/stablo)
Fertina V 1-2% otopina, 3-6 x tijekom vegetacije
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
u vrijeme mirovanja
3-4 l
Roundup
6-10 l
izeliranje;frezanje
IV-V-VI mjesec
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Ronilan
prije i poslije cvjetanja 2x
1,5 kg
Ridomil
tijekom proljea 2-3x
2,5 kg
Bakarni kre
zimsko tretiranje+ljetno 3-4x
Dithane M-45
Chromogor 40
zimsko prskanje i u vegetaciji 2-3x
1,5 - 2 l
Neoron 500 EC
nakon pojave tetnika 1-2x
0,5-0,7 l
kultiviranje 3-4x; zatita; rezidba; navodnjavanje; gnojidba
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
300
900-1.500
5-10 kg/stablo
VI-X mjesec
mehanizirano; runo
9.000 kg x 3 KM = 27.000 KM/ha
170
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
Cilj uzgoja
ekstenzivan
plod
plod, ulje, bademovo mlijeko, prehrana, konditorska, prehrambena i kemijska
industrija; farmaceutska proizvodnja, kozmetika
suenje
(-20)-(-23)oC
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
BADEM
Amygdalus communis
II-III i X-XI mjesec

nakoliko mjeseci
> 30 godina
U okviru badema razlikuju se dvije grupe: slatki (dulcis) i gorki (amara).
Sorte su grupirane prema tvrdoi ljuske:
1.sorte i forme sa mekanom ljuskom u okviru koje se razlikuju dvije podgrupe: sa
2. sorte i forme sa polumekom ljuskom u okviru koje su dvije podgrupe: sa slatkom i
gorkom jezgrom
3. sorte i forme badema sa tvrdom ljuskom u okviru koje su dvije podgrupe: sa
Prema vremenu cvjetanja: rano cvjetajue, srednje cvjetajue, kasno cvjetajue i
vrlo kasno cvjetajue. Postoji vie od 2.000 sorti.
sorte tvrde ljuske: Filipo eo, Feradiel, Feranjez, Ferastar, Feraliz, Troito, Tuono,
Fra ulio Grande
sorte polutvrde ljuske: Knez rnomir, Nikitski Kasnocvjetajui, Teksas
sorte polumekane ljuske: Ankaran 28, arski kasni, Jaltinski, Primorski
sorte mekane ljuske: Nonparej
Plod badema u ljusci mora biti normalno razvijen, zreo, zdrav, ist, bez smole i
ostataka vanjske lupine, bez vidljivih oteenja od biljnih bolesti i tetoina, bez
plijesni, bez stranog mirisa i okusa i s najvie 9% vlage.
Klasa ekstra:
Badem u ljusci visoko kvalitetnih sorti, odline kvalitete sa svim sortnim
karakteristikama, s mekom ili polumekom ljuskom koju jezgra potpuno ispunjava,
suh, bez smole i drugih nedostataka.
I klasa:
Plodovi badema u ljusci sline kvalitete kao plodovi badema ekstra klase, pri emu
se tolerira 5% praznih i plijesnivih plodova ili plodova oteenih od insekata, do 5%
plodova drugih sorti ili s nedostatkom ljuske. Tolerira se do 1% plodova s gorkom
jezgrom.
II klasa:
Plodovi badema u ljusci moraju biti zdravi, dobro razvijeni i bez veih nedostataka
jezgre. Tolerira se do 10% plodova upljih, plijesnivih i od insekata oteenih, te do
10% drugih sorti i plodova s nedostacima ljuske. Tolerira se do 1% plodova s
gorkom jezgrom.
Jezgra badema mora udovoljiti sljedeim zahtijevima: da sadri najvie 7% vlage, da
je cijela, ista, zdrava, normalno razvijena i kompaktna, bez vidljivih oteenja od
biljnih bolesti i tetoina, da je pokoica jezgre bez vidljivih ozljeda, da nisu
nalomljene i gumaste, da su jezgre slatke, neueene, bez stranog mirisa i okusa, da
je boja ujednaena i karakteristina za odgovarajuu sortu, da nema dvojnih jezgri
iznad doputene tolerancije dane za svaku klasu. Prva jezgra badema svrstana je u
ekstra klasu, I klasu i II klasu. U ekstra klasi jezgre moraju biti izvrsnog kvaliteta,
normalnog oblika prema sorti i kalibrirana. Tolerira se do 5% dvojnih jezgara. U I
klasi tolerancije su neto vee 8%, a u klasi II 10%. U klasama I i II minimalne su
razlike karakteristika kvaliteta.
1.350 KM/ha
srednji
171
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehaniko
Zatita
Monilija
Plamenjaa
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinje sadnice, na generativnoj ili vegetativnoj podlozi:
generativne podloge: sjemenjak badema, sjemenjak vinogradarske breskve, hibrid
bademxbreskva GF 677, sjemenjaci ljive (Poegaa, Julijanka i Danarika),
sjemenjak kajsije;
vegetativne podloge: izdanci Poegae, Bjeloljive, Petrovae, Julijanke,
Bromptona, Damasvenke, Marijane
jesen
proljee
X-XI mjesec
II-III mjesec
bujnost
oblik
rastojanje
stablo/ha
podloga
sorte
kronje
sjemenjak
bujna
klasian
8x6
208
bajama
srednje
klasian
7x5
286
bujna
slabo bujna
klasian
5x4
500
bujna
klasian
6x5
333
sjemenjak
breskve
srednje
klasian
5x4
500
bujna
slabo bujna
klasian
4x3
833
kao u rasadniku
208-833
redovito odravanje poslije sadnje
30-50 t/ha
P2O5
N
K2O
P2O5:300 kg/ha; K2O:300-500
I godina
50
20
50
kg/ha
II godina
75
30
85
III godina
80-100
50
100-120
> IV godine 100
60
120-150
u kasno ljeto ili prije otvaranja pupova unijeti 400 kg/ha NPK 6-18-36
(2 kg/stablo)
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
izeliranje;frezanje
IV-V-VI mjesec
3-5x
sredstvo
koliina/ha
Ronilan
prije i poslije cvjetanja 2x
1,5 kg
Ridomil
tijekom proljea 2-3x
2,5 kg
kultiviranje 3-4x; zatita; rezidba; navodnjavanje; gnojidba
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
300
900-1.500
3-6 kg/stablo
VI-X mjesec
runo
1.500 kg x 3 KM = 4.500 KM/ha

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<100
100-115
115-130
130-145
145-160
<130
130-140
140-150
150-160
>160
172
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
MASLINE
Olea europea
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Udio runog rada
intenzivan
plod
potronja u svjeem stanju, prerada, proizvodnja ulja; drvopreraivaka industrija;
farmacija
konzerviranje zrele i zelene, proizvodnja ulja
Podnosi hladnou od (-8)-(-10)oC, ako zahlaenje ne traje dulje od 8-10 dana, a pozebe
kod (-12)-(-13)oC. Ako zahlaenje nastupi nakon kretanja sokova tada masline pozebu
na temperaturi (-3)-(-5)oC.
9 mjeseci
nekoliko mjeseci
>50 godina
Veliki je broj sorti. Dijelimo ih prema namjeni plodova na uljne, stolne i sorte
kombiniranih svojstava:
sorte za ulje: Istarska bjelica, Buga, Lastovka, Levantinka, Bjelica, Leino, Koratina,
Frantojo, Morajolo;
stolne sorte: Oblica, Piolin, Askolana tenera
Plodovi moraju biti ujednaene boje, bez oteenja, ujednaenog oblika.
srednji
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehaniko
Zatita
Maslinova muha
Maslinov moljac
Maslinova titasta u
Paunovo oko
aavica
Njega usjeva
dubina
vrijeme izvoenja
60-80 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinjim oiljenim reznicama ili jednogodinjim sadnicama na podlozi sijanca
divlje ili pitome masline
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
6x6 m; 6x4 m; 6x2-3 m
kao u rasadniku
277; 416; 555
priprema tla za sadnju :
potrebna hraniva/ha:
30-50 t/ha
5-10 t/ha
P2O5:300 kg/ha; K2O:300- N:150-250 kg; P2O5:60-80 kg; K2O:100-200 kg
500 kg/ha
u kolovozu ili rujnu pred jau kiu dodati 400 kg/ha (2 kg/stablu) NPK 7-20-30 i 50
kg/ha (0,25 kg/stablu) Uree;
krajem zime u veljai ili oujku 250 kg/ha (1,25 kg/stablu) Uree 46%;
nakon cvatnje 100 kg/ha (0,5 kg/stablu) Uree 46%
prije cvatnje: Fertina V 2% otopina, Fertina B 1% otopina 1-2x;
nakon cvatnje (prskanje lista i ploda) Urea 6-8% otopina 4x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Herkules
pojava korova IV mjesec 1x
4-8 l
IV-V-VI mjesec
sredstvo
koliina l/kg/ha
Chromogor 40 + Buminal
VII i VIII mjesec 4x
1 dcl/stablo; 0,5+0,5
kg/ha
Sonet 100 EC
VII i VIII mjesec
1,5 l
Oleo ultracid+Cuprablau Z mirovanje vegetacije 1x
3 l + 6-10 kg
Bordoka juha
II/III i IX/X mjesec 2x
10-15 kg
gnojidba; navodnjavanje, zatita, rezidba
173
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
broj obroka
obrok m3
3-5
500
30- 60-100 kg/stablo; 10-20 t/ha
IX-X mjesec
runo; mehanizirano
174
ukupno m3/ha
1.500-2.500
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
Cilj uzgoja
ekstenzivan
plod
potronja u svjeem stanju, prerada, proizvodnja ulja; drvopreraivaka industrija;
farmacija
konzerviranje zrele i zelene, proizvodnja ulja
Podnosi hladnou od (-8)-(-10)oC, ako zahlaenje ne traje dulje od 8-10 dana, a pozebe
kod (-12)-(-13)oC. Ako zahlaenje nastupi nakon kretanja sokova tada masline pozebu
na temperaturi (-3)-(-5)oC.
9 mjeseci
Nain prerade
Kritina temperatura
Vegetacijsko
razdoblje
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Udio runog rada
MASLINE
Olea europea
nekoliko mjeseci
>50 godina
Veliki je broj sorti. Dijelimo ih prema namjeni plodova na uljne, stolne i sorte
kombiniranih svojstava:
sorte za ulje: Istarska bjelica, Buga, Lastovka, Levantinka, Bjelica, Leino, Koratina,
Frantojo, Morajolo;
stolne sorte: Oblica, Piolin, Askolana tenera
Plodovi moraju biti ujednaene boje, bez oteenja, ujednaenog oblika.
srednji
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Primjer gnojidbe
Zatita od korova
mehaniko
Zatita
Maslinova muha
Paunovo oko
aavica
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
jednogodinjim oiljenim reznicama ili jednogodinjim sadnicama na podlozi sijanca
divlje ili pitome masline
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
6x6 m; 6x4 m; 6x2-3 m
kao u rasadniku
277; 416; 555
priprema tla za sadnju :
potrebna hraniva/ha:
30-50 t/ha
5-10 t/ha
P2O5:300 kg/ha; K2O:300N:150-250 kg; P2O5:60-80 kg; K2O:100-200 kg
500 kg/ha
u kolovozu ili rujnu pred jau kiu dodati 400 kg/ha
(2 kg/stablu) NPK 7-20-30 i 50 kg/ha (0,25 kg/stablu) Uree;
krajem zime u veljai ili oujku 250 kg/ha (1,25 kg/stablu) Uree 46%
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
sredstvo
koliina l/kg/ha
Chromogor 40 + Buminal
VII i VIII mjesec 4x
1 dcl/stablo;
0,5+0,5 kg/ha
Bordoka juha
II/III i IX/X mjesec 2x
10-15 kg
gnojidba; navodnjavanje, zatita, rezidba
broj obroka
obrok m3
2-4
500
30-40 kg/stablo
IX-X mjesec
runo; mehanizirano
175
ukupno m3/ha
1.000-2.000

Oznaka povoljnosti
padalina u VI,VII i
VIII mjesecu
Parametri
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
<150
150-175
175-200
200-225
225-250
<210
210-230
230-250
250-270
>270
176
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
IPAK / NAR
Punica granatum
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod, kora
potronja u svjeem stanju; prerada
sok; limunska kiselina; farmaceutska industrija
(-16)-(-18)C
IV-X-XI mjesec
do 2 mjeseca
30-50 godina
Sorte za proizvodne vonjake:
vodee sorte: Slatki barski, erbeta, Slatki crveni, Mojdeki sitnozrni, Bej nari, Uzum
nari, Hercegovaki sladun, Glava, Sladun krupnozrni
pratee sorte: Konjski zub, Dividi meke kore, Lifanka, Slatki tankokorac
Plodovi moraju biti zdravi, bez napuklina i oteenja.
Pakiraju se u drvene letvarice.
7.200 KM/ha
nizak
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Prihrana
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
60-80 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
u korjenjenim reznicama
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
4-5x2,5-3 m; 5x4 m; 6x5 m; 4x3 m; 4x4 m
kao u rasadniku
333-1.000
za visoki prinos:
20-40 t/ha
N: 80-100 kg; P2O5:100-120 kg, K2O:150-250 kg
P2O5:300 kg/ha; K2O:300500 kg/ha
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Kamata
IV-V-VI mjesec
3-5x
Fertina V 1% otopina barem 2-3 x tijekom vegetacije; Fertina B 0,5% nakon cvatnje
rezidba; navodnjavanje; kultiviranje 3-5x; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
300-500
900 - 2.500
IX-X mjesec
runo
15.000 kg x 1,20 KM = 18.000 KM/ha
177
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Kritina temperatura
Skladitenje
Izbor kultivara
ekstenzivan
plod, kora
potronja u svjeem stanju; prerada
sok; limunska kiselina; farmaceutska industrija
(-16)-(-18)C
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
IPAK / NAR
Punica granatum
IV-X-XI mjesec
do 2 mjeseca
30-50 godina
Sorte za proizvodne vonjake:
vodee sorte: Slatki barski, erbeta, Slatki crveni, Mojdeki sitnozrni, Bej nari, Uzum
nari, Hercegovaki sladun, Glava, Sladun krupnozrni
pratee sorte: Konjski zub, Dividi meke kore, Lifanka, Slatki tankokorac
Plodovi moraju biti zdravi, bez napuklina i oteenja.
Pakiraju se u drvene letvarice.
4.200 KM/ha
srednji
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
razmak sadnje
dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Zatita od korova
mehanika
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
60-80 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
u korjenjenim reznicama
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
4-5x2,5-3 m; 5x4 m; 6x5 m; 4x3 m; 4x4 m
kao u rasadniku
333-1.000
za visoki prinos:
10-20 t/ha
N: 80-100 kg; P2O5:80-100 kg; K2O:100-150 kg
P2O5:300 kg/ha; K2O:300-500 kg/ha
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
3-5x
rezidba; navodnjavanje; kultiviranje 3-5x; zatita
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
3-5
300-500
900 - 2.500
IX-X mjesec
runo
10.000 kg x 1,20 KM = 12.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
N
padalina u VI,VII i
<90
VIII mjesecu
Parametri
o
LGPT> 10 C
<170
S4
S3
S2
S1
90-140
140-180
180-220
220-250
170-180
180-190
190-200
>200
178
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
KIVI
Actinidia chinensis
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
intenzivan
plod
prehrana, potronja u svjeem stanju, prerada
vone salate, sirupi, sokovi
III-XI mjesec
do 6 mjeseci
30-50 godine
Relativno je mali broj sorti koje se dijele se na enske i muke;
enske sorte: Abot, Alison, Bruno, Elmvud, Gracie, Hejvord, Monti,
Citadela, Fatma, Lori, Marija, Tere, Zimalja;
muke sorte: Matua, Tomuri
I klasa:
Spadaju plodovi koji posjeduju tipina sortna svojstva i imaju masu ploda
veu od 50 g. Mezokarp mora biti vrst i normalnog ukusa. Doputeni su
manji nedostaci na pokoici.
II klasa:
Plodovi su nepravilnog oblika sa nedostacima na pokoici koji su posljedica
udarca tue, ugriza insekata i dr. Ovdje se svrstavaju plodovi neodgovarajue
zrelosti, sa peteljkom i sl.
Ambalaa za plodove kivija mora biti od lakog materijala, ista, neutralna,
manipulativna. Koriste se kartonske kutije dimenzija 30x50x6 cm u koju stane
20-45 plodova, s prosjenom teinom od 3,5 kg. Preko kutija se stavlja PVC
folija koja sprijeava isuivanje, omoguava postupno dozrijevanje i bolje
uvanje.
37.157 KM /ha
srednji
179
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
Razmak sadnje
Dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Vrijeme aplikacije/broj
I godina: III/IV/V 3x
II godina: III/IV/V 3x
III godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
IV godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
V godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
VI godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
VII godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
Prihrana
Zatita od korova
mehaniko
Zatita
Trule korjenovog vrata
Siva plijesan
titasta u
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
70-80 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
oiljenim reznicama ili dvogodinjim sadnicama na sjemenjaku aktinidije
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
4-4,5x5 m; 5-5,5x5-5,5 m
kao u rasadniku
500; 330 -400
redovito odravanje, za visoki prinos 20-40 t/ha
50 t/ha
svake 3-4 godine:
P2O5:160 kg/ha;
N:250 kg; P2O5:70 kg; K2O:110 kg
K2O:250 kg/ha
vrsta gnojiva
isto hranivo g/stablo
gnojivo g/stablo
Urea
15 g N
30 g
Urea
60 g N
120 g
NPK 7-20-30
380 kg/ha
Urea
115 kg/ha
KAN
60 kg/ha
NPK 7-20-30
N-200
430
Urea 46%
P2O5-90
270
KAN 27%
K2O-130
160
NPK 7-20-30
N-250
500
Urea 46%
P2O5-110
340
KAN 27%
K2O-150
200
NPK 7-20-30
N-300
600
Urea 46%
P2O5-130
410
KAN 27%
K2O-180
240
NPK 7-20-30
N-350
830
Urea 46%
P2O5-150
480
KAN 27%
K2O-250
280
Fertina V 1-2% otopina, 3-6x tijekom vegetacije; Fertina B 1% otopina dva
tjedna prije cvatnje
sredstvo
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
sredstvo
koliina l/kg/ha
Basamid
preventivno prije sadnje
Benlate
opadanje latica do berbe 2x
0,6 kg
Ultracid
larve prve generacije
3l
rezidba zimska i ljetna; navodnjavanje; kultiviranje, prihrana; prorjeivanje
plodova
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
15-20
200-250
3.000-5.000
50-80 kg/stablo; 25 t/ha
poetak XI mjeseca kad dostignu fizioloku zrelost
runo
25.000 kg x 1,0 KM = 25.000 KM/ha
180
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
voarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Izbor kultivara
ekstenzivan
plod
prehrana, potronja u svjeem stanju, prerada
vone salate, sirupi, sokovi
III-XI mjesec
do 6 mjeseci
30-50 godine
Relativno je mali broj sorti koje se dijele se na enske i muke;
enske sorte: Abot, Alison, Bruno, Elmvud, Gracie, Hejvord, Monti,
Citadela, Fatma, Lori, Marija, Tere, Zimalja;
muke sorte: Matua, Tomuri
I klasa:
Spadaju plodovi koji posjeduju tipina sortna svojstva i imaju masu ploda
veu od 50 g. Mezokarp mora biti vrst i normalnog ukusa. Doputeni su
manji nedostaci na pokoici.
II klasa:
Plodovi su nepravilnog oblika sa nedostacima na pokoici koji su posljedica
udarca tue, ugriza insekata i dr. Ovdje se svrstavaju plodovi neodgovarajue
zrelosti, sa peteljkom i sl.
Ambalaa za plodove kivija mora biti od lakog materijala, ista, neutralna,
manipulativna. Koriste se kartonske kutije dimenzija 30x50x6 cm u koju stane
20-45 plodova, s prosjenom teinom od 3,5 kg. Preko kutija se stavlja PVC
folija koja sprijeava isuivanje, omoguava postupno dozrijevanje i bolje
uvanje.
6.000 KM /ha
srednji

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
KIVI
Actinidia chinensis
181
Priprema tla
duboko oranje
priprema za sadnju
Zasnivanje nasada
Sadnja
Razmak sadnje
Dubina sadnje
Broj biljaka/ha
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Vrijeme aplikacije/broj
I godina: III/IV/V 3x
II godina: III/IV/V 3x
III godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
IV godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
V godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
VI godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
VII godina: osnovna gnojidba
prihrana 2 obroka
svibanj
Prihrana
Zatita od korova
mehaniko
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
40-60 cm
VIII i IX mjesec
do 20 cm
pred sadnju
oiljenim reznicama ili dvogodinjim sadnicama na sjemenjaku aktinidije
jesen
proljee
X i XI mjesec
II i III mjesec
4-4,5x5 m; 5-5,5x5-5,5 m
kao u rasadniku
500; 330 -400
redovito odravanje, za visoki prinos 20-40 t/ha
50 t/ha
svake 3-4 godine:
P2O5:160 kg/ha; K2O:250- N:250 kg; P2O5:70 kg; K2O:110 kg
kg/ha
vrsta gnojiva
isto hranivo g/stablo
gnojivo g/stablo
Urea
15 g N
30 g
Urea
60 g N
120 g
NPK 7-20-30
380 kg/ha
Urea
115 kg/ha
KAN
60 kg/ha
NPK 7-20-30
N-200
430
Urea 46%
P2O5-90
270
KAN 27%
K2O-130
160
NPK 7-20-30
N-250
500
Urea 46%
P2O5-110
340
KAN 27%
K2O-150
200
NPK 7-20-30
N-300
600
Urea 46%
P2O5-130
410
KAN 27%
K2O-180
240
NPK 7-20-30
N-350
830
Urea 46%
P2O5-150
480
KAN 27%
K2O-250
280
Fertina V 1-2% otopina, 3-6x tijekom vegetacije; Fertina B 1% otopina dva
tjedna prije cvatnje
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
IV-V-VI mjesec
rezidba zimska i ljetna; navodnjavanje; kultiviranje, prihrana; prorjeivanje
plodova
broj obroka
obrok m3
ukupno m3/ha
10-15
200-250
2.000-3.000
50-80 kg/stablo
poetak XI mjeseca kad dostignu fizioloku zrelost
runo
20.000 kg x 1,0 KM = 20.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
N
padalina u VI,VII i
<350
VIII mjesecu
Parametri
<200
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
350-400
400-450
450-500
>500
200-210
210-220
220-230
>230
182
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
(radni dan)
OPIS
vinogradarstvo
VINOVA LOZA
Vitis vinifera
intenzivan
plod, list
potronja u svjeem stanju, prerada
vino, estoka pia, slatko, kompot, groani sok, groani med
115-185 dana (suzenje 10-25 dana, rast mladica 35-50 dana, cvatnja 10-15 dana,
sazrijevanje 25-50 dana, sazrijevanje mladica 35-45 dana, mirovanje 130-150 dana)
2-8 mjeseci
25-35 godina
najvie se uzgajaju vinske i stolne sorte:
sorte za obojena vina su: Alikant bue, Blatina, Burgundac crni, Frankovka, Game
bojadiser, Game crni, Kaberne frank, Kaberne sovinjon, Merlo, Plavka, Prokupac, Saperavi,
Skadarka, Trnjak, Vranac;
sorte za bijela vina: Bena, Krkoija, Kujundua, Moslavac, Muskat otonel, Rizling
italijanski, Rkaciteli, Silvanac zeleni, Smederevka, Tobolua, Traminac, ilavka;
stone sorte: Afuz ali, Beogradska besjemena, Beogradska rana, Biserka rana, Crveni
drenak, Groanka, Italija, Kardinal, Kraljica vinograda, Muskat hamburg, Perlet, Plemenka
bijela, Plemenka mirisava, ljiva
Ekstra klasa:
Stolno groe visokokvalitetnih svjetskih i domaih sorti koje potjeu od vrste Vitis
vinifera, bez ikakvih nedostataka. Grozdovi moraju biti normalno razvijeni i tipini za sortu,
i da su odreene veliine. Veliina grozda utvruje se masom. Kod sorti s krupnim
bobicama grozd mora imati najmanje 200 g a kod ostalih najmanje 150 g. Bobice moraju biti
okruglog oblika, dobro i podjednako razvijene, ujednaene po boji i veliini, s obilnim
pepeljkom i ne smiju biti zbijene. Ne smiju biti mehaniki ili na drugi nain oteene, to bi
ih inilo manje pogodnim za potronju. U jedinici pakiranja tolerira se do 10% mase
grozdova manjih od 200 g kod sorti s krupnim bobicama, odnosno, manjih od 150 g kod
sorti sa sitnijim bobicama, ali ne manjih od 100 g mase. U jedinici pakiranja do 5% mase
stolnog groa moe odstupati od uvjeta propisanih za klasu ekstra.
I klasa:
Ista svojstva kao grozdovi stolnog groa klase ekstra, s tim to bobice na peteljkovini ne
moraju biti sasvim podjednako rasporeene, a mogu imati manje nedostatke u pogledu boje i
manje oegotine od sunca. Masa svakog grozda mora iznositi najmanje 150 g kod sorti s
krupnim bobicama, a najmanje 100 g kod sorti s sitnim bobicama. U jedinici pakiranja do
10% grozdova moe imati manju masu od 100 g, ali ne manju od 75 g.
II klasa:
Groe mora pripadati stolnim sortama. Grozdovi i bobice moraju biti normalno razvijeni i
zdravi, po svim svojstvima karakteristini za sortu, pri emu se toleriraju nedostaci u
pogledu veliine grozdova, razvijenosti bobica boje pokoice, stupnja zrelosti, rasporeda i
zbijenosti bobica. U ovu klasu moe se razvrstati i groe vinskih sorti namijenjeno za
potronju u svjeem stanju, uz uvjet da je zdravo i dobre kvalitete.
Stolno groe klase ekstra klasira se u male otvorene plitke letvarice i u srednje plitke
otvorene letvarice. Stolno groe moe se pakirati i u razliitu komercijalnu ambalau.
30-40.000 KM/ha; 6.000 KM/ha u eksploataciji
291/ha u eksploataciji
183
Priprema tla
duboko oranje
predsjetvena
priprema
Zasnivanje
nasada
Sadnja
Razmak sadnje
Dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
dubina
60-80 cm
tanjuranje 2x
jednogodinjim cijepovima na amerikim vrstama otpornim na filokseru, od podloga koriste se:

Kober 5 BB, Richter 99, Richter 110, Riparia portalis, Rupestris du Lot, aslaxBerlandieri 41 B,
Teleki 5A, Teleki 8B, Teleki 8B-SO 4
II-III-IV mjesec; XI mjesec
2x1-1,5 m; 3x1-1,5 m
kao u rasadniku, 2-5 cm ispod spojnog mjesta
2.222-5.000
meliorativna: stajnjak 40-50 tona;
mineralna:P2O5:300-600 kg/ha; K2O:500-800 kg/ha; MgO:100 kg/ha
Potrebna biljna hraniva ovisno o prinosu groa.
P2O5
K2O
prinos
/ha
7t
10
13
17
Primjer gnojidbe
Prihrana
Zatita od korova
herbicida
mehaniko
Zatita
Crna pjegavost
Plamenjaa
Pepelnica
Siva plijesan
Groani moljci
titaste ui
Grinje
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
vrijeme izvoenja
VIII/IX mjesec
5-10 dana pred sadnju
80100
100120
120150
140170
vrlo
siromano
80
siromano
srednje
dobro
60
35
20
vrlo
siromano
150
100
70
45
25
120
90
60
130
100
70
siromano
srednje
dobro
100
60
30
170
130
85
45
30
210
160
110
60
40
260
200
140
70
u jesen ili krajem zime zaorati 500 kg/ha NPK 5-20-30 S, 170 kg/ha Uree;
u svibnju 100 kg/ha KAN-a
prije cvatnje: Fertina B 1% otopina ili Urea 0,5-1%; nakon cvatnje Urea 0,5-1% ili Fertina B 1x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
Goal
u vrijeme mirovanja
3-4 l
Roundup
6-10 l
izeliranje,
nakon pojave korova
3-5 x
frezanje
sredstvo
koliina/ha
Champion
pred bubrenje i poetak vegetacije 3-4x
10-12 kg
Aviso DF
prije cvjetanja 1x; iza cvjetanja 1x
2,5 kg
Ridomil Gold prije i poslije cvjetanja 2x
2,5 kg
Moivi
pred bubrenje pupova, tijekom vegetacije 2-3x
3-4 l
sumpor
prije i poslije cvatnje 1-2x
0,2 l
Rubigan
Switch 62,5
nakon cvatnje 1-2x
0,8 kg
WG
Insegar 25
pojava prvih gusjenica 1x
0,3 l
WP
Oleoultracid
mirovanje vegetacije 1x
3,5 l
100 EC
Thiodan E-35 nakon kretanja vegetacije
1,5 l
kultiviranje 4-5x; zatita 5-7x; navodnjavanje 4-5x; zelena i zrela rezidba; zimsko i proljetno
oranje
broj obroka
obrok m3
ukupno/ha m3
3-5
50-80
150-400
vinske sorte: 9-15 t/ha ; 12-20 t/ha stolne sorte
stolne sorte-runo; vinske mehanizirano i runo
10.000 x 1KM = 10.000 KM/ha
184
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
vinogradarstvo
Cilj uzgoja
Nain prerade
ekstenzivan
plod, list
potronja u svjeem stanju, prerada
vino, estoka pia, slatko, kompot, groani sok, groani med
115-185 dana (suzenje 10-25 dana, rast mladica 35-50 dana, cvatnja 10-15 dana,
sazrijevanje 25-50 dana, sazrijevanje mladica 35-45 dana, mirovanje 130-150 dana)
2-8 mjeseci
25-35 godina
Skladitenje
Razdoblje
eksploatacije
Izbor kultivara
Orijentacija prema
tritu, kvaliteta
proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
VINOVA LOZA
Vitis vinifera
najvie se uzgajaju vinske i stolne sorte:

sorte za obojena vina su: Alikant bue, Blatina, Burgundac crni, Frankovka, Game
bojadiser, Game crni, Kaberne frank, Kaberne sovinjon, Merlo, Plavka, Prokupac, Saperavi,
Skadarka, Trnjak, Vranac;
sorte za bijela vina: Bena, Krkoija, Kujundua, Moslavac, Muskat otonel, Rizling
italijanski, Rkaciteli, Silvanac zeleni, Smederevka, Tobolua, Traminac, ilavka;
stone sorte: Afuz ali, Beogradska besjemena, Beogradska rana, Biserka rana, Crveni
drenak, Groanka, Italija, Kardinal, Kraljica vinograda, Muskat hamburg, Perlet, Plemenka
bijela, Plemenka mirisava, ljiva
Ekstra klasa:
Stolno groe visokokvalitetnih svjetskih i domaih sorti koje potjeu od vrste Vitis
vinifera, bez ikakvih nedostataka. Grozdovi moraju biti normalno razvijeni i tipini za sortu,
i da su odreene veliine. Veliina grozda utvruje se masom. Kod sorti s krupnim
bobicama grozd mora imati najmanje 200 g a kod ostalih najmanje 150 g. Bobice moraju biti
okruglog oblika, dobro i podjednako razvijene, ujednaene po boji i veliini, s obilnim
pepeljkom i ne smiju biti zbijene. Ne smiju biti mehaniki ili na drugi nain oteene, to bi
ih inilo manje pogodnim za potronju. U jedinici pakiranja tolerira se do 10% mase
grozdova manjih od 200 g kod sorti s krupnim bobicama, odnosno, manjih od 150 g kod
sorti sa sitnijim bobicama, ali ne manjih od 100 g mase. U jedinici pakiranja do 5% mase
stolnog groa moe odstupati od uvjeta propisanih za klasu ekstra.
I klasa:
Ista svojstva kao grozdovi stolnog groa klase ekstra, s tim to bobice na peteljkovini ne
moraju biti sasvim podjednako rasporeene, a mogu imati manje nedostatke u pogledu boje i
manje oegotine od sunca. Masa svakog grozda mora iznositi najmanje 150 g kod sorti s
krupnim bobicama, a najmanje 100 g kod sorti s sitnim bobicama. U jedinici pakiranja do
10% grozdova moe imati manju masu od 100 g, ali ne manju od 75 g.
II klasa:
Groe mora pripadati stolnim sortama. Grozdovi i bobice moraju biti normalno razvijeni i
zdravi, po svim svojstvima karakteristini za sortu, pri emu se toleriraju nedostaci u
pogledu veliine grozdova, razvijenosti bobica boje pokoice, stupnja zrelosti, rasporeda i
zbijenosti bobica. U ovu klasu moe se razvrstati i groe vinskih sorti namijenjeno za
potronju u svjeem stanju, uz uvjet da je zdravo i dobre kvalitete.
Stolno groe klase ekstra klasira se u male otvorene plitke letvarice i u srednje plitke
otvorene letvarice. Stolno groe moe se pakirati i u razliitu komercijalnu ambalau.
4.000 KM/ha
visok
185
Priprema tla
duboko oranje
predsjetvena
priprema
Zasnivanje
nasada
Sadnja
Razmak sadnje
Dubina sadnje
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna
hranjiva
dubina
40-60 cm
tanjuranje 2x
jednogodinjim cijepovima na amerikim vrstama otpornim na filokseru, od podloga koriste se:

Kober 5 BB, Richter 99, Richter 110, Riparia portalis, Rupestris du Lot, aslaxBerlandieri 41 B,
Teleki 5A, Teleki 8B, Teleki 8B-SO 4
II-III-IV mjesec; XI mjesec
1,6x1,2 m; 2x1-1,5 m
kao u rasadniku, 2-5 cm ispod spojnog mjesta
2.222-5.000
meliorativna: stajnjak 20-40 tona; mineralna:P2O5:300-600 kg/ha; K2O:500-800 kg/ha; MgO:100
kg/ha
Potrebna biljna hraniva ovisno o prinosu groa.
prinos
/ha
7t
10
13
17
Primjer
gnojidbe
Prihrana
Zatita od
korova
mehaniko
Zatita
Plamenjaa
Pepelnica
Njega usjeva
Navodnjavanje
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
vrijeme izvoenja
VIII/IX mjesec
5-10 dana pred sadnju
N
80100
100120
120150
140170
P2O5
vrlo
siromano
80
siromano
srednje
dobro
20
K2O
vrlo
siromano
150
siromano
srednje
dobro
60
35
100
60
30
100
70
45
25
170
130
85
45
120
90
60
30
210
160
110
60
130
100
70
40
260
200
140
70
u jesen ili krajem zime zaorati 200-330 kg/ha NPK 5-20-30 S, 115 kg/ha Uree;
u svibnju 80 kg/ha KAN-a
Prije cvatnje: Fertina B 1% otopina ili Urea 0,5-1%. Nakon cvatnje Urea 0,5-1% ili Fertina B 1x
sredstvo
vrijeme tretiranja
koliina/ha
izeliranje,
nakon pojave korova
3-5 x
frezanje
sredstvo
koliina/ha
Aviso DF
prije cvjetanja 1x ; iza cvjetanja 1 x
2,5 kg
Ridomil Gold prije i poslije cvjetanja 2x
2,5 kg
Moivi
pred bubrenje pupova, tijekom vegetacije 2-3x
3-4 l
sumpor
prije i poslije cvatnje 1-2x
0,2 l
Rubigan
kultiviranje 4-5x; zatita 5-7x; navodnjavanje 4-5x; zelena i zrela rezidba; zimsko i proljetno oranje
broj obroka
obrok m3
ukupno/ha m3
3-5
50-80
150-400
vinske sorte: 5-10 t/ha; 12-15 t/ha stolne sorte
stolne sorte-runo; vinske runo
7.000 x 1,30 KM = 9.100 KM/ha

Oznaka povoljnosti
N
padalina u VI,VII i
<90
VIII mjesecu
Parametri
<100
LGPT> 10 oC
S4
S3
S2
S1
90-120
120-150
150-180
180-200
100-115
115-130
130-150
>150
186
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
industrijsko bilje
DUHAN
Nicotiana tabacum
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Veliina parcela
intenzivan
list
osueni duhan
suenje
25-28C (interval 15-38C); suma temperatura 1.850-3.200C
120-150 dana
1-3 mjeseca bez posebnih skladita
1 godina
Na isto mjesto dolazi svake 3-4 godine. Najbolje pretkulture: ozima strna ita
(penica, jeam), jednogodinje mahunarke (graak, bob, grahorica).
Nepovoljni predusjevi: kukuruz, grah, krumpir, suncokret i konoplja, veina
dugotrajnih leguminoza, osim za Berlej.
prema uporabnoj vrijednosti: robni tip krupnoslisnih cigaretnih duhana
(Virdinija, Berlej); tip poluorijentalnih cigaretnih duhana (Hercegovaki
ravnjak);
prema nainu suenja: duhani koji se sue na suncu, u hladu (toplim
zrakom);
sorte: Ravnjak, VH32, Visoki Hercegovac, SH-2, za Hercegovac;
Drava, DH10, DH17 za Virdiniju; Podravac za Berlej
Visoka kvaliteta suhog duhana, umjeren sadraj nikotina i ostala
organoleptika, kemijska i puaka svojstva prema standardima za svaki tip
duhana.
Virdinija: 12.000-25.000 KM/ha (suma sunica kota oko 8.000-20.000 KM,
ovisno o veliini i nainu izvedbe);
Hercegovac i Berlej: 3.000-5.000 KM/ha
za Hercegovac i Berlej visok; za Virdiniju srednje visok
Virdinija: 4-5 ha; Hercegovac i Berlej: 0,5-1 ha
187
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
grah mahunar
Broj biljaka/m2
Gnojidba
stajnjak
mineralna hranjiva
Prihrana
Primjer gnojidbe
Folijarna prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Virusi (PVY, TSWV)
Orobanche ramosa
Lisne ui, trips
Njega usjeva
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
20-30 cm
jesen ili proljee
5-10 cm (mrviasta struktura)
Presadnicama sa 6-7 listova; uzgojene u rasadu iz sjemena
mediteranska
kontinentalna
prva polovina oujka
druga polovina oujka
konac travnja, prva polovina svibnja
Hercegovaki tip: 70-90x40-50 cm;
Virdinija: 90-120x40x50 cm;
Berlej: 90-120x40-50 cm
Hercegovac: 25-32; Virdinija: 18-25; Berlej: 20-25
10-20 t/ha
Hercegovac: N: 40-50 kg/ha, P2O5: 70-80 kg/ha; K2O: 100-120 kg/ha;
Virdinija: N: 20-40 kg/ha, P2O5: 80-100 kg/ha; K2O: 120-130 kg/ha;
Berlej: N: 120-140 kg/ha, P2O5: 100-150 kg/ha; K2O: 120-130 kg/ha
Samo Berlej za prvo kultiviranje
NPK 7:14:21 oko 500 kg/ha uz dodatak duika iz KAN-a;
za duhan se upotrebljavaju gnojiva na bazi kalijeva sulfata (bez klorida)
Samo ponekad u rasadu
sredstvo
koliina/ha
Stomp, Comand
IV-V mjesec 2x
4 l/ha; 0,9 l/ha
1-2 kultiviranja
sredstvo
koliina/ha
Ridomil
1-2x
3,5 kg/ha
zatita preventivna;
unitavanje vektora
preventivno: odgovarajui plodored, izbjegavanje zaraenih polja
Metomex, Confidor ili slini
prema potrebi 3-5x;
Metomex 4,5
preparati
poevi od rasada
l/ha;
Confidor 0,3
l/ha
kultiviranje 2-3x; prihranjivanje; navodnjavanje; zatita; zalamanje cvata;
ienje zaperaka
Hercegovac i Virdinija: 2,2-2,4 t/ha; Berlej: 3-3,5 t/ha
nakon tehnoloke zriobe lia, selektivno od VII-X mjeseca
runo
7.000-8.000 KM/ha
188
LUT ATRIBUTI
Oblast proizvodnje
Vrsta
OPIS
industrijsko bilje
Cilj uzgoja
Nain prerade
Skladitenje
Plodosmjena
ekstenzivan
list
osueni duhan
suenje
25-28C (interval 15-38C); suma temperatura 1.850-3.200C
Izbor kultivara

kvaliteta proizvoda
Uloeni kapital
Udio runog rada
Veliina parcela
DUHAN
Nicotiana tabacum
120-150 dana
1-3 mjeseca bez posebnih skladita
1 godina
Na isto mjesto dolazi svake 3-4 godine. Najbolje pretkulture: ozima strna ita
(penica, jeam), jednogodinje mahunarke (graak, bob, grahorica).
Nepovoljni predusjevi: kukuruz, grah, krumpir, suncokret i konoplja, veina
dugotrajnih leguminoza, osim za Berlej.
prema uporabnoj vrijednosti: robni tip krupnoslisnih cigaretnih duhana
(Virdinija, Berlej); tip poluorijentalnih cigaretnih duhana (Hercegovaki
ravnjak);
prema nainu suenja: duhani koji se sue na suncu, u hladu (toplim
zrakom);
sorte: Ravnjak, VH32, Visoki Hercegovac, SH-2, za Hercegovac;
Drava, DH10, DH17 za Virdiniju; Podravac za Berlej
Visoka kvaliteta suhog duhana, umjeren sadraj nikotina i ostala
organoleptika, kemijska i puaka svojstva prema standardima za svaki tip
duhana.
Virdinija: 12.000-25.000 KM/ha (suma sunica kota oko 8.000-20.000 KM,
ovisno o veliini i nainu izvedbe);
Hercegovac i Berlej: 3.000-5.000 KM/ha
za Hercegovac i Berlej visok; za Virdiniju srednje visok
Virdinija: 2-3 ha; Hercegovac i Berlej: 0,2-0,4 ha
189
Priprema tla
duboko oranje
Zasnivanje nasada
Sjetva
Sadnja
grah mahunar
Broj biljaka/m2
Gnojidba
mineralna hranjiva
Prihrana
Primjer gnojidbe
Folijarna prihrana
Zatita od korova
herbicid
mehanika
Zatita
Plamenjaa
Virusi (PVY, TSWV)
Orobanche ramosa
Lisne ui, trips
Njega usjeva
Prinos
Berba
Nain berbe
Prihod
dubina
vrijeme izvoenja
20-30 cm
jesen ili proljee
5-10 cm (mrviasta struktura)
Presadnicama sa 6-7 listova; uzgojene u rasadu iz sjemena
mediteranska
kontinentalna
prva polovina oujka
druga polovina oujka
konac travnja, prva polovina svibnja
Hercegovaki tip: 50-60x40-50 cm;
Virdinija: 70-80x40x50 cm;
Berlej: 80-90x40-50 cm
Hercegovac: 32-38; Virdinija: 25-30; Berlej: 27-30
Hercegovac: N: 40-50 kg/ha, P2O5: 70-80 kg/ha; K2O: 100-120 kg/ha;
Virdinija: N: 20-40 kg/ha, P2O5: 80-100 kg/ha; K2O: 120-130 kg/ha;
Berlej: N: 120-140 kg/ha, P2O5: 100-150 kg/ha; K2O: 120-130 kg/ha
Samo Berlej za prvo kultiviranje
NPK 7:14:21 oko 500 kg/ha uz dodatak duika iz KAN-a;
za duhan se upotrebljavaju gnojiva na bazi kalijeva sulfata (bez klorida)
Samo ponekad u rasadu
sredstvo
koliina/ha
Stomp, Comand
IV-V mjesec 2x
4 l/ha; 0,9 l/ha
1-2 kultiviranja
sredstvo
koliina/ha
Ridomil
1-2x
3,5 kg/ha
zatita preventivna,
unitavanje vektora
Preventivno: odgovarajui plodored, izbjegavanje zaraenih polja
Confidor ili slini preparati
prema potrebi 3-5x;
Metomex 4,5
poevi od rasada
l/ha;
Confidor 0,3
l/ha
kultiviranje 2-3x; prihranjivanje; zatita
Hercegovac i Virdinija: 1,6-1,8 t/ha; Berlej: 2-2,5 t/ha
nakon tehnoloke zriobe lia, selektivno od VII-X mjeseca
runo
5.000-6.000 KM/ha

Oznaka povoljnosti
N
padalina u VI,VII i
<30
VIII mjesecu
Parametri
o
LGPT> 10 C
<70
S4
S3
S2
S1
30-45
45-60
60-75
75-90
70-100
100-130
130-160
>160
190
KLASE POGODNOSTI ZEMLJITA I

STEPEN OGRANIENJA
191
Karakteristike zemljita
Topografija (t)
Nagib (%)
Fizike karakteristike
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
Karakteristike plodnosti
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
(cmol (+) / kg glina)
Organski ugljik (g/kg)
Topografija (t)
Nagib(%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
OZIME KULTURE
(visoko mehanizovana poljoprivreda)
Klasa, stepen ogranienja i skala pogodnosti
S1
S2
S3
S4
0
1
2
3
4
0-5
L, SCL,
SiL,
CL,SL
5-10
SiCL,
SC,SiC,
Si,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
30-20
20-15
30-40
30-20
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
15-10
20-15
15-10
>40
< 10
40-60
< 10
60-100
>100
S4
4
N
N
OZIME KULTURE
(nisko mehanizovana poljoprivreda)
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
L,SiL,
SCL
SL,
SiCL
Si,
CL,
SiC
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
Zasienost bazama
30-20
30-20
20-15
15-10
30-40
20-15
4,5-5,5
7,5-8,0
30-40
<10
40-60
15-10
3,0-4,5
8,0-9,0
>40
60-100
<10
< 3,0
>9,0
>100
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
JARE KULTURE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
JARE KULTURE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
Si,
SiC
CL,
SL,
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
194
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
POVRE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
POVRE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
0-50
150-100
50-100
100-50
100-150
50-30
150-200
30-20
200-300
<20
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
< 4,5
>8,0
-
20-15
>30
30-20
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
195
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
VOE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
100-150
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
< 30
100-50
50-30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
VOE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
196
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KUKURUZ
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL,
CL,SL
5-10
SiCL,
SC,SiC,
Si,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
30-20
20-15
> 30
30-20
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
15-10
20-15
15-10
> 40
< 10
< 10
KUKURUZ
S1
S2
S3
0
1
2
3
100
95
85
60
40
0-5
5-10
10-15
L,SiL,
SCL
SL,
SiCL
>150
S4
4
25
N
N
0
30-60
>60
SiC,
CL
15-30
Si,
SC,
LS
C,
S
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
<3,0
>9,0
20-15
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
30-20
>30
30-20
197
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
OZIMA PENICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL,
CL,SL
5-10
SiCL,
SC,SiC,
Si,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
30-20
20-15
30-40
30-20
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
15-10
20-15
15-10
>40
<10
40-60
<10
60-100
>100
S4
4
N
N
OZIMA PENICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
15-30
30-60
>60
SL,
SiCL
10-15
Si,
CL,
SiC
L,SiL,
SCL
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
20-15
15-10
30-40
20-15
30-40
<10
40-60
15-10
>40
60-100
<10
>100
Zasienost bazama
30-20
30-20
198
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
JEAM
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL,SiCL
CL,
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
30-20
20-15
30-40
30-20
5-10
SL,
SC,SiC,
Si,LS
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
15-10
20-15
15-10
>40
< 10
40-60
< 10
60-100
>100
S4
4
N
N
JEAM
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
S4
4
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
L,SiL,
SiCL
SL, Si,
SCL,
CL,
LS
SiC,
SC
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
20-15
15-10
30-40
20-15
30-40
<10
40-60
15-10
>40
60-100
<10
>100
30-20
30-20
199
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
RA
S1
S2
S3
0
1
2
3
100
95
85
60
40
0-5
L,SiL,
SCL
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
30-40
30-20
N
N
0
5-10
CL,SL
SiCL, Si,
SiC, SC
10-15
LS,
C,
S
15-30
>30
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
20-15
15-10
> 30
< 10
40-60
< 10
60-100
>100
S4
4
N
N
RA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
S4
4
25
10-15
15-30
30-60
>60
L,SiL,
SCL
5-10
SiCL,
CL,
SL
SiC,
Si
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
> 8,0
30-20 1510
30-40
20-15
>30
<10
40-60
15-10
60-100
<10
>100
Zasienost bazama
20-15
30-20
200
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
TRITIKALE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL,
CL,SL
5-10
SiCL,
SC,SiC,
Si,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
30-20
20-15
30-40
30-20
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
15-10
20-15
15-10
>40
<10
40-60
< 10
60-100
>100
S4
4
N
N
TRITIKALE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
15-30
30-60
>60
SL,
SiCL
10-15
Si,
CL,
SiC
L,SiL,
SCL
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
20-15
15-10
30-40
20-15
30-40
<10
40-60
15-10
>40
60-100
<10
>100
Zasienost bazama
30-20
30-20
201
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
ZOB
S1
S2
S3
0
1
2
3
S4
4
N
N
0-5
L,SiL,
SCL,
SiCL
5-10
CL,SL,
SiC, Si,
SC
10-15
LS,
C,
S
15-30
>30
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
20-15
15-10
> 30
< 10
40-60
< 10
60-100
>100
S4
4
N
N
20-15
30-40
30-20
ZOB
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
15-30
30-60
>60
CL,
SL
10-15
Si,
SiCL,
SiC
L,SiL,
SCL
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,5
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
> 8,0
30-20
15-10
30-40
20-15
>30
<10
40-60
15-10
60-100
<10
>100
Zasienost bazama (cmol

(+) / kg glina)
20-15
30-20
202
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
SOJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL,
CL,SL
5-10
SiCL,
SC,SiC,
Si,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
> 30
30-20
> 30
30-20
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
< 10
< 10
S4
4
N
N
20-15
15-10
20-15
15-10
SOJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
S4
4
5-10
SiCL,
CL,
Si,
10-15
15-30
30-60
>60
SiC
SL
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
20-15
15-10
<10
20-15
15-10
<10
L,SiL,
SCL
>30
>30
30-20
203
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
ULJANA REPICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50 50100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-20
15-10
20-15
15-10
30-40
< 10
>40
< 10
S4
4
N
N
ULJANA REPICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
Si,
SiC
CL,
SL,
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
204
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
REPA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
REPA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
205
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
SUNCOKRET
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
SUNCOKRET
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
Si,
SiC
CL,
SL,
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
206
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KROMPIR
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
KROMPIR
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
LS
SC,
CL,
15-30
30-60
>60
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
207
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LUCERKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
6,5-7,0
7,0-7,2
7,2-7,5
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
5,5-6,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 5,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
LUCERKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
S,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 5,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
208
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
TRAVNO-DJETELINSKA SMJESA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
TRAVNO-DJETELINSKA SMJESA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
30-40
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
209
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KAMILICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
KAMILICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
210
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LJEKOVITO BILJE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
LJEKOVITO BILJE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
S,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
211
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
JABUKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
JABUKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
212
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KRUKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
KRUKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
213
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
BRESKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
S,
SiCL
SC,LS
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
BRESKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
214
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
TRENJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
-
S4
4
N
N
>60
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
< 30
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
TRENJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
215
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
VINJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
VINJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
216
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LJIVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
LJIVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
217
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
MALINA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
20-15
15-10
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
MALINA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
218
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KUPINA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
C,
S
30-20
15-10
20-15
15-10
KUPINA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
219
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
JAGODA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
20-15
15-10
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
JAGODA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
220
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LJENIK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
-
S4
4
N
N
>60
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
< 30
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
LJENIK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
221
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
ORAH
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
C,
SiCL
SC,LS
S
-
S4
4
N
N
>60
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
< 30
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
ORAH
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
C,
SCL
SiC
CL,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
222
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LUK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
LUK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
LS
SC,
CL,
15-30
30-60
>60
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
223
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
BIJELI LUK/ENJAK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
BIJELI LUK/ENJAK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
LS
SC,
CL,
15-30
30-60
>60
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
224
PORILUK
Topografija (t)
Nagib (%)
Fizike karakteristike tla
(s)
Tekstura

S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
S4
4
N
N
5-10
10-15
15-30
>30
CL, SL
SiC,
SC,LS
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
tla (f)
pH (H2O)
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
Zasienost bazama (cmol (+)

/ kg glina)
20-15 1510
30-20
< 10
>30
>30
30-20
20-15
15-10
< 10
S4
4
N
N
Dubina tla (cm)

CaCO3 (g/kg)
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
PORILUK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
L,SiL,
SiCL,
SCL
SL,
Si,
SiC
LS
SC,
CL,
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
225
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KUPUS/KELJ
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
KUPUS/KELJ
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
226
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
PINAT
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 3,0
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
PINAT
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
3,0-4,5
8,0-9,0
< 3,0
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
227
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
DIVLJE PAROGE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
DIVLJE PAROGE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
S,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
228
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
DINJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
DINJA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
229
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
LUBENICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
LUBENICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
230
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
ZELENA PAPRIKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
ZELENA PAPRIKA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
231
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
PATLIDAN
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
PATLIDAN
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
232
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
PARADAJZ/RAJICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
PARADAJZ/RAJICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
233
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KRASTAVAC
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
KRASTAVAC
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
234
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
VRTNI GRAAK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
VRTNI GRAAK
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
235
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
GRAH
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
>30
< 10
S4
4
N
N
GRAH
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
C,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
>30
<10
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
236
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
MRKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
S,
C
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
S4
4
N
N
MRKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
SL,
Si,
SiC
10-15
15-30
30-60
>60
SC,
CL,
S,
LS
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
< 10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
15-10
>30
30-20
237
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
SMOKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
SMOKVA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
238
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KAJSIJA/MARELICA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
S4
4
N
N
>60
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
KAJSIJA/MARELICA
mehanizovana poljoprivreda)
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
239
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
BADEM
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
BADEM
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
240
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
MASLINE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
S4
4
N
N
>60
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
100-50
50-30
< 30
100-200
200-300
300-500
>500
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
> 9,0
20-15
15-10
>30
30-20
30-20
< 10
20-15
15-10
30-40
>40
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
MASLINE
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-200
200-300
300-500
>500
6,5-7,0
7,0-7,2
5,5-6,5
7,2-7,5
4,5-5,5
7,5-8,0
8,0-9,0
< 4,5
>9,0
30-20
15-10
30-40
<10
>40
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
241
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
IPAK/NAR
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
IPAK/NAR
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
242
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KIVI
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
KIVI
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
243
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
KAKI
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
< 30
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
KAKI
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
244
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
VINOVA LOZA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
VINOVA LOZA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
245
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
DUHAN
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L, SCL,
SiL, Si,
SiCL
5-10
CL, SL
SiC,
SC,LS
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
20-15
15-10
S4
4
N
N
10-15
15-30
>30
C,
S
100-50
50-30
30-20
< 20
100-150
150-200
200-300
>300
4,5-5,5
7,2-7,5
3,0-4,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
30-20
< 10
>30
< 10
30-40
40-60
60-80
>80
S4
4
N
N
DUHAN
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
L,SiL,
SiCL,
SCL
5-10
10-15
15-30
30-60
>60
Si,
SiC
CL,
SL,
SC,
LS
C,
S
>150
150-100
100-50
50-30
30-20
<20
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
5,5-6,5
6,5-7,0
4,5-5,5
7,0-7,2
3,0-4,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 3,0
>8,0
30-20
15-10
30-20
15-10
<10
30-40
<10
>30
40-60
60-80
>80
Zasienost bazama
20-15
20-15
246
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
Topografija (t)
Nagib (%)
tla (s)
Tekstura
Dubina tla (cm)
CaCO3 (g/kg)
tla (f)
pH (H2O)
Zasienost bazama
RUA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
10-15
5-10
15-30
30-60
L, SCL,
CL, SL
SiL, Si,
SiC,
SiCL
SC,LS
S
C
>150
150-100
0-50
50-100
5,5-6,5
6,5-7,0
7,0-7,2
20-15
>30
30-20
S4
4
N
N
>60
< 20
100-50
50-30
30-20
100-150
150-200
200-300
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
>30
< 10
< 10
S4
4
N
N
60-80
>80
30-20
15-10
20-15
15-10
RUA
S1
S2
S3
0
1
2
3
0-5
5-10
10-15
15-30
30-60
L,SiL,
SL,
SiCL,
Si,
SC,
LS,
SCL
SiC
CL,
S
>300
>150
150-100
100-50
50-30
<30
0-50
50-100
100-150
150-200
200-300
>300
6,5-7,0
5,5-6,5
7,0-7,2
4,5-5,5
7,2-7,5
7,5-8,0
< 4,5
>8,0
30-20
15-10
<10
>30
20-15
15-10
<10
20-15
>30
30-20
247

Land Utilization Types1 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Land Utilization Types1 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Organizacija Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu

TIPOVI ISKORITAVANJA ZEMLJITA ..................................................................................... 15

KLASE POGODNOSTI ZEMLJITA I STEPEN OGRANIENJA ........................................... 191

I. Faza I prikazuje formiranje tzv. tipova iskoritavanja zemljita koji

Tip iskoritavanja zemljita za povrtne kulture, vone kulture mediteranskog

Klase pogodnosti zemljita i stepen ogranienja

Za svaku pripremljenu kulturu, podaci su sakupljeni iz literature. Podaci su tabelarno

Za potpuno definisanje jednog tipa iskoritavanja zemljita potrebno je definisati i

mehanizovan nain proizvodnje

Pored naina proizvodnje opisana su i tri nivoa ulaganja u proizvodne procese:

Visoka ulaganja - poljoprivredna proizvodnja je u potpunosti namjenjena tritu.

Tabela 4. LUT atributi

Mehanizovana poljoprivreda visok nivo ulaganja

visoki obim komercijalne

pristup tritu; visok nivo

ekstenzivan nain voarske proizvodnje

Eksenzivan nain voarske proizvodnje sa srednjim nivoom ulaganja - predstavlja

Tabela 5. LUT atributi za voe

srednji kvalitet i veoma visok obim

pristup tritu; visok nivo

Zahtjevi biljaka za klimatskim i zemljinim parametrima

Klimatski nivoi pogodnosti

MPD max.dostian prinos

Zemljini nivoi pogodnosti

sa stepenom iskoristivosti >80 %

Tabela 8. Stepen ogranienja

nema nikakvih ogranienja

Za definisanje klasa pogodnosti zemljita i stepena ogranienja koriteni su

Karbonat ekvivalentan (g/kg)

Reakcija tla (pH-H2O)

Reakcija tla u vodi

Tabela 14. Latinski nazivi kultura

Tabela 15. Strunjaci sa kojima su obavljene konsultacije za kulture 1-29

Tabela 16. Mjeseci u godini

Tipovi iskoritavanja zemljita

Triticum vulgare, Hordeum sativum

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

dvopoljni: uglavnom je pretkultura penica, ponekad soja; esto se sije i u

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

tropoljni: okopavina (kukuruz)-leguminoza (soja)-penica

Od glodara u njivi: mamci u aktivne rupe; zavisi od pojave, obino u periodu

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

dvopoljni: najee kukuruz-jeam

oko 750 KM/ha sa uslugama mehanizacije

najee do 0,5, rjee 1-2 ha

tropoljni: okopavina (raniji hibridi kukuruza)-leguminoza (soja)-jeam

Od glodara u njivi: mamci u aktivne rupe; u zavisnosti od pojave, obino u

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

nisko mehanizovana proizvodnja

najee do 0,5 ha, rjee do 1 ha

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

Orijentacija prema tritu,

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

nisko mehanizovana proizvodnja

najee do 0,5, rjee do 1 ha

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

treba obezbijediti takav plodored da uljana repica ne doe na istu parcelu

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

treba obezbijediti takav plodored da suncokret ne doe na istu parcelu najmanje

Klimatski zahtjevi i klase pogodnosti

dvopoljni: strna ita-krompir; najee se zasniva nakon travno-djetelinskih