AUTOBUSKE STANICE

Autobuske stanice su organizovane povrine gdje putovanja autobusom poinju ili se

zavravaju. Takoe, to su mjesta gde se obavlja kontakt izmeu putnika sa jedne strane i
transportnih sredstava sa druge strane odnosno mjesta gdje se zadovoljavaju razliite potrebe
korisnika autobuske stanice.
Korisnici jedne autobuske stanice su veoma razliiti i oni se razlikuju po broju, koncentraciji,
vremenu zadravanja, ciljevima i zahtjevima. Oni se svrstavaju u nekoliko kategorija sa svojim
posebnim zahtjevima, pa razlikujemo:

1. Zaposlene na autobuskoj stanici,

2. Osoblje autobusa i
3. Putnike (u odlasku, dolasku i tranzitu), pratioce i posetioce.
Osoblje zaposleno na autobuskoj stanici ima svoje zahtjeve, koje je neophodno zadovoljiti kako bi
se obezbjedilo normalno funkcionisanje stanice, i u te zahtjeve spadaju:
a) parking prostor za vozila zaposlenih,
b)

odgovarajui radni prostor,

c) topli obrok,
d) toalet i dr.
Vozako osoblje koje obavlja prevoz putnika, ima svoje zahtjeve, u odnosu na autobusku stanicu i
u te zahtjeve spadaju:
a) perone za prijem i otpremu autobusa,
b) parking prostor za autobuse,
c) predstavnitvo svog preduzea,
d) potrebu za kraim ili duim odmorom i toaletom.
Zahtevi ovih korisnika jedne autobuske stanice su veoma slini i mogu se podijeliti u dvije
osnovne grupe:
a) osnovne, u koje spadaju:
prijem i otprema ovih korisnika s obzirom na nain dolaska,
kupovina ili rezervacija karata, informisanje, uvanje prtljaga, neophodno zadravanje,
upotreba toaleta i sl.,
ukrcavanje ili iskrcavanje putnika i smjetanje ili preuzimanje prtljaga.
b) pratee, u koje spadaju:
ugostiteljske usluge, usluge u prodavnicama, ostale usluge, zabava, higijena i sl.
Lokacija autobuske stanice zavisi od:
-

veliine grada,

tipa autobuske stanice,

tokova kretanja putnika do i od autobuske stanice,

razvijenosti JGPP- -a,

osobine prevoznih sredstava,

mree gradskih saobraajnica i

stepena tranzita na ostale vidove saobraaja (eljeznika stanica, aerodrom,

itd.).
Pored navedenog pri izboru lokacije autobuske stanice neophodno je razmatrati zahtjeve svih
uesnika u tehnolokom procesu i to su:
-

zahtjevi putnika,

zahtjevi prevoznika i

zahtjevi grada i stanovnitva.

ELEMENTI AUTOBUSKE
STANICE
STANINI
PREDPROSTOR

PUTNIKA
ZGRADA

AUTOBUSKI PROSTOR

Osnovni elementi autobuske stanice su:

1. Stanini predprostor - prostor ispred autobuske stanice koji mora da obezbjedi prihvat i
otpremu korisnika autobuske stanice. Oni mogu koristiti vozila javnog gradskog prevoza, taksi vozila
ili putnike automobile. Zbog toga je potrebno obezbjediti odgovarajua stajalita, parkiralita kao i
prostor za okretanje vozila. Putniku zgradu i stanini predprostor potrebno je povezati pjeakim
stazama.
2. Putnika zgrada - postoje elementi osnovnog i prateeg sadraja putnike zgrade. U
elemente osnovnog sadraja spadaju: alteri za informacije, alteri za prodaju karata ,hol, toalet i
garderoba. Pratei sadraj je razvrstan u 5 grupa: ugostiteljstvo, trgovina, usluge, zabava i higijena.
3. Autobuski prostor da bi se prevoz putnika u odlasku i dolasku sa stanice mogao
neometano obavljati, potrebno je obezbjediti prostor za iskrcavanje i ukrcavanje putnika i prtljaga,
tako da se formiraju peroni. Razlikujemo perone za odlazak i perona za dolazak. Peroni se sastoje iz
dva dijela: autobuskog i pjeakog. Autobuski dio perona se sastoji od prostora za manevrisanje
autobusa prilikom ulaska i izlaska i mjesta gdje se zaustavlja autobus. U odnosu na autobuski dio
perona, pjeaki dio je uzdignut, i slui za sakupljanje, ukrcavanje i iskrcavanje putnika iz autobusa.

Zahtjevi koje imaju vozai, vezano za perone, su: da su lako pristupani, komforni i pregledni i
da postoji poseban prostor za manevrisanje a poseban za kretanje autobusa. Zahtjevi koje imaju
putnici odnose se na bezbjednost i konfor, a to su prije svega: bezbjedan prilaz vratima autobusa,
bezbjedno kretanje oko autobusa, da putniki dio perona bude pokriven, da postoje klupe za sjedenje,
prirune prodavnice i sl.
Razmetaj perona u okviru jedne autobuske stanice moe biti organizovan na vie naina to
zavisi od:
izgleda i mogunosti lokacije,
broja potrebnih perona i
mogunosti prilaza autobusa i putnika.

Pri izboru poloaja perona na autobuskoj stanici moraju se ispuniti odreeni zahtevi, kao to su:

tokovi putnika moraju biti to krai,

tokovi putnika nesmeju da se presjecaju sa tokovima vozila i

putanja kretanja od putnike zgrade do najudaljenijeg perona nesme biti dua od 150
m.