Test a

Wspczesno
Test podsumowujcy rozdzia III
........................................................................
Imi i nazwisko
.............................
..............................
Data
Klasa

1. Czytaj uwanie tekst i zadania.

2. W zadaniach od 1. do 3., 11. oraz od 15. do 17. znajduj si cztery odpowiedzi A,
B, C, D. Wybierz jedn z nich i zamaluj kratk z odpowiadajc jej liter w karcie
odpowiedzi.
3. Jeeli si pomylisz, bdne zaznaczenie otocz kkiem.
4. Rozwizania zada od 4. do 10., 13., 14. oraz 18. i 19. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyki przekrelaj.
5. Przy kadym poleceniu podano liczb punktw, jak mona uzyska za waciw
odpowied. Za rozwizanie caego testu moesz otrzyma maksymalnie 37 punktw.
Tekst do zada od 1. do 6.
Umberto Eco
Metafizyka powieci kryminalnej
Fragment eseju Dopiski na marginesie Imienia Ry
Nie przypadkiem ksika zaczyna si jak krymina (i czytelnika naiwnego
udzi do samego koca, tak e w czytelnik moe nawet nie spostrzec, e chodzi tu o
krymina, w ktrym odkrywa si raczej niewiele, a detektyw ponosi klsk). Moim
zdaniem, ludzie lubi kryminay nie dlatego, e s tam trupy zamordowanych, ani
dlatego, e sawi si w nich triumf kocowego adu (intelektualnego, spoecznego,
prawnego i moralnego) nad nieadem przestpstwa. Rzecz w tym, e powie
kryminalna przedstawia w stanie czystym histori domysw. Ale rwnie w
przypadku diagnozy medycznej, bada naukowych, a take pyta metafizycznych,
mamy do czynienia z domysami. W gruncie rzeczy podstawowe pytanie filozofii
(podobnie jak psychoanalizy) brzmi tak samo jak w powieci kryminalnej: kto
zawini? Chcc si tego dowiedzie (chcc zyska przekonanie, e si wie), trzeba
przypuci, e wszystkie fakty maj jak logik logik, ktr narzuci im
winowajca. Wszelka historia ledztwa i domysw dotyczy czego, w czego
ssiedztwie yjemy zawsze [...]. Staje si teraz jasne, czemu mj gwny watek (kim
jest morderca?) rozgazia si na tyle innych, a wszystkie s historiami innych, ktre
obracaj si wok struktury domysu jako takiego.
Abstrakcyjnym modelem domylania si jest labirynt. Mamy jednak trzy typy
labiryntu. Jednym jest grecki; to labirynt Tezeusza. W takim labiryncie nie mona si
zgubi. Idzie si w nim do rodka, a potem od rodka do wyjcia. Dlatego w rodku
czeka Minotaur, w przeciwnym bowiem wypadku historia pozbawiona byaby
smaku, stanowiaby zwyk przechadzk. Przeraenie bierze si z faktu, e czowiek
nie wie, dokd dotrze i co uczyni Minotaur. Lecz jeli rozwikasz labirynt klasyczny,
zobaczysz, e masz w rkach ni ni Ariadny. Labirynt klasyczny jest sam w sobie
nici Ariadny.

Nastpnie mamy labirynt manierystyczny. Kiedy go rozwikasz, spostrzeesz,

e masz w rkach jakby drzewo, struktur z rozgazieniami, ktre czsto kocz si
lepo. Jest tylko jedno wyjcie, ale moesz na nie nie trafi. Ni Ariadny jest ci
potrzebna, eby si nie zgubi. [...].
Wreszcie mamy sie, czyli labirynt, ktry Deleuze 1 [czyt.: deloz] i Guattari2
[czyt.: gattari] nazywaj kczem. Tutaj kada droga moe si skrzyowa z
dowoln inn. Nie ma rodka, nie ma peryferii3, nie ma wyjcia, poniewa kcze jest
potencjalnie nieskoczone. Przestrze domysw jest przestrzeni o strukturze
kcza.
1, 2
3

Deleuze, Guattari filozofowie.

Peryferie tu: zewntrzna cz.

1. Wedug Umberta Eco powie kryminalna ukazuje przede wszystkim 1 p.

A. przebieg zbrodni.
B. wiat przestpczy.
C. histori domysw.
D. prawdy moralne.
2. Podstawowe pytanie filozofii, psychoanalizy i powieci kryminalnej brzmi:
A. Kto zawini?
B. Kto zabi?
C. Kto wygra?
D. Kto si domyli?

1 p.

3. Wszystkie fakty w powieci kryminalnej maj pewn logik, ktr narzuca

A. ofiara.
B. przypadek.
C. detektyw.
D. winowajca.

1 p.

4. W jakich przypadkach, oprcz powieci kryminalnej, mamy do czynienia z

domysami? 1 p.
.....................................................................
.....................................................................
5. Dokocz zdanie.

1 p.

Abstrakcyjny model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mona porwna z

labiryntem.
6. Scharakteryzuj krtko poszczeglne rodzaje labiryntw.
Nazwa labiryntu
grecki (klasyczny)
manierystyczny

Opis

3 p.

sie (kcze)
7. Pocz imiona i nazwiska pisarzy z tytuami ich utworw.
Sawomir Mroek
Agatha Christie
Olga Tokarczuk
Stanisaw Lem

2 p.

Kongres
futurologiczny
Podr ludzi Ksigi
Morderstwo w Orient
Expresie
Wesele w Atomicach

8. Wyjanij, na czym polega charakterystyczny element thrillera suspense.

1 p.

.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
9. Jakie byy pogldy postmodernistw? Podaj dwa przykady.

2 p.

.....................................................................
.....................................................................
10. Dopisz przy poszczeglnych latach na osi czas wydarzenia, ktre miay istotny
wpyw na zjawiska kulturalne i spoeczne w Polsce w XX w.
2 p.
................
................

................
................

................ ...............
................ ...............

11. Gwnym celem realizmu socjalistycznego (socrealizmu) w polskiej literaturze

byo 1 p.
A. zagwarantowanie wolnoci sowa.
B. podporzdkowanie utworw interesom partii i pastwa.
C. ciekawsze przedstawianie wspczesnoci.
D. zapewnienie swobody w wyborze rodkw artystycznych.
12. Wyjanij, co oznacza termin cenzura.

1 p.

.....................................................................
.....................................................................
13. Podkrel waciwe dokoczenie kadego zdania.
2 p.
Niektrzy pisarze, aby zapewni sobie swobod twrcz w czasach komunizmu,
emigrowali / pozostawali w kraju.

Debiut pokolenia Wspczesnoci by zwizany z odrzuceniem programu

socrealizmu / z protestami robotnikw i studentw przeciwko wadzy.
14. Napisz, co jest lepszym rdem wiadomoci o biecych wydarzeniach
politycznych prasa czy internet. Podaj dwa argumenty na potwierdzenie swojej
opinii.
2 p.
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
15. Ksidz Jzef Tischner 1 p.
A. czsto krytykowa wspczesn kultur.
B. w centrum swoich przemyle stawia zawsze czowieka.
C. stworzy podstawy caej XX-wiecznej filozofii.
D. interesowa si wycznie pojciem sprawiedliwoci.
16. Do Pokolenia 56 naleeli m.in.
1 p.
A. Miron Biaoszewski i Zbigniew Herbert.
B. Stanisaw Baraczak i Ewa Lipska.
C. Ryszard Krynicki i Miron Biaoszewski.
D. Ewa Lipska i Zbigniew Herbert.
17. Jednym z polskich twrcw nawizujcych w swoich dzieach do surrealizmu
jest
1 p.
A. Jerzy Nowosielski.
B. Magdalena Abakanowicz.
C. Zdzisaw Beksiski.
D. Edward Dwurnik.
18. Wytumacz, na czym polega stylizacja w utworach literackich.

1 p.

.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
19. Napisz rozprawk na temat: Czy warto si siga po literatur popularn? Twoja
praca nie powinna by krtsza ni dwadziecia linijek
12 p.
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................

.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
.....................................................................
Karta odpowiedzi
Numer
zadania

Odpowiedzi

1.

2.

3.

11.

15.

16.

17.