Meetrapport

PRACTICUM

: Project FOM

NUMMER PROEF

:-

NAAM PROEF

: Muonverval

Geschreven en uitgevoerd door : Louise van Bloois & Dennis Verheij

Klas

: NH4_TN.B

Datum uitvoering proef

: 5/09/2016

Datum inlevering
:

: 14/09/2016

Aan docent

: L. Arntzen (Via BB Upload)

Datum 2e inlevering
Aan docent :

RUIMTE BESTEMD VOOR DOCENT

Beoordeling

Beoordeling na 2e inlevering

goedgekeurd
bespreken
verbeteren
aanvullen
overmaken

Eindbeoordeling

goedgekeurd
bespreken
verbeteren
aanvullen
overmaken

: alleen wat slordige taalfouten. Verder ziet het er goed

uit!
w moet. En

Meneer van Yperen zei dat Waarin: altijd met een kleine letter
dat achter de laatste eenheid teken een punt moet.

Paraaf docent :

Doel van de proef

Het doel van dit verslag is om de mensen die nog gaan experimenteren met de
muonen opstelling te informeren over de opstelling, mogelijke oplossingen
aanbieden omtrent het vinden van belangrijke variabelen zoals de vervaltijd en er
wordt een literatuuronderzoek naar muonen gedaan.

Meetopstelling
De meetopstelling bestaat uit twee scintillatoren, in deze scintillatoren zit een
photon multiplier tube ook bekend als een fotoversterkerbuis, de buis zet de
ingevallen straling van de muon om in een elektronen stroom. Deze twee
scintillatoren zijn aangesloten op een meetkastje. Dit meetkastje zet de analoge
input van de scintillatoren om in een digitale output. De digitale uitgang staat
verbonden met een laptop door middel van een USB-verbinding. De data die
binnenkomt in de laptop wordt verwerkt door het LabView programma die
gemaakt is voor deze proef door de opsteller van deze proef.

Theorie
Ontstaan van muonen
Muonen ontstaan ten gevolge van kosmische straling. Deze kosmische straling
bestaat voornamelijk uit geladen deeltjes, zoals elektronen, protonen en kernen
van verscheidene elementen zoals bijvoorbeeld Helium. In deze straling bevinden
zich ook neutrinos en gammastraling. Deze deeltjes variren sterk in energien
die uiteen lopen van 109 eV tot 1020 eV. Muonen ontstaan doordat protonen met
zeer hoge energie inslaan op de atmosfeer van de aarde. Wanneer dit gebeurt
vallen deze protonen uit elkaar en worden zei gescheiden in verschillende
deeltjes. Het uiteenvallen in meerdere deeltjes worden air shower genoemd. Als
een proton neerslaat op een molecuul uit de atmosfeer ontstaan er meestal een
aantal gelanden pions (+/-) en enkele neutrinos (n). Deze geladen plus of min
pions kunnen daarna weer vervallen in muonen () en fotonen () (zie figuur 1).
Gelanden pions vervallen meestal in muonen en neutronen, terwijl de neutrale
pionen (0)
zeer snel
vervallen in
twee
1
fotonen.

Figuur 1: een inslaand proton zorgt voor een air shower

Detectie van muonen

Zoals al eerder genoemd is in dit rapport (zie hoofdstuk meetopstelling), worden
de muonen gedetecteerd met behulp van scintillatormateriaal en een
fotoversterkerbuis. Het scintillatormateriaal wordt gebruikt om de voortplanting
van het muon in een meetbaar signaal te converteren. Doordat het muon een
geladen deeltje is, reageert het met het scintillatormateriaal als het erdoorheen
reist en zendt het materiaal een foton uit. Het scintillatormateriaal is
afgeschermd voor fotonen van de buitenkant, hierdoor zullen alleen de fotonen
die geactiveerd zijn door de muonen vrijkomen uit het scintillatormateriaal. Er
wordt perspex (PMMA) gebruikt om de fotonen die vrij komen te begeleiden naar
de PMT (fotoversterkerbuis). Wanneer het foton van de scintillator de eerste wand
van de PMT bereikt slaat dit foton op een kathode. Hierdoor wordt er een elektron

losgeslagen uit het materiaal waaruit de kathode is gemaakt. Dit is te danken aan
het foto-elektrische effect. Er wordt niet altijd een foton weggeslagen uit het
materiaal, af en toe heeft het inkomende foton geen juiste golflengte en gebeurt
er niks. De werkelijke respons wordt weergegeven door de volgende formule:

( )=

aa ntal vrijgekomen fotoelektronen

aantal fotoneninvallende op de kathode

(1)1
Waarinwaarin:

: De de spectrale responsie van een fotoversterkerbuis is

[-]

Nadat het elektron is weggeslagen uit de kathode wordt dit elektron versnelt door
de positieve spanning die over de eerste dynode en de kathode staat. Elke
dynode heeft een iets hoger voltage dan zijn voorganger hierdoor zullen de
elektronen die worden losgemaakt uit de voorgaande dynode telkens versnellen
naar de volgende dynode. Door deze dynodes zullen er uiteindelijke vele
elektronen bij de anode aankomen, bij de anode zit een stroommeter en hiermee
kan dus gekeken worden of er een muon is ingevallen op het meetsysteem.

Figuur 2: een schematische afbeelding van een

fotoversterkingbuis, muon maakt foton vrij in het
scintillatormateriaal. Dit foton wordt begeleid
richting de eerste kathode. Als het foton de juiste
golflengte bezit zal dit een elektron vrijmaken uit
het
materiaal,
.
dit
Dit
elektron
wordt
weggeschoten
en
zal
meerdere
elektronen
vrijmaken
op
de
daaropvolgende
dynodes.
Uiteindelijk zullen de elektronen op de anode vallen
en is er een stroom af te lezen.1

Het analoge
signaal van de
PMT wordt verstuurd naar een analog-to-digital-converter en daarvanuit wordt
het naar een computer gestuurd die alle waardes opslaat in een histogram.
Muon levensduur
Muonen vervallen na ongeveer 2,2 s 1 in elektronen of positronen en twee
soorten neutrinos. De twee soorten vervallen gaan als volgt:

+ e +

(2)

+ e +

(3)

Waarin vergelijking [2] geldt als het een muon is met negatieve lading (ook wel
antimuon genoemd) en vergelijking [3] geldt als het een muon is met een
positieve lading. Verschillende vervalmechanismes in de natuurkunde kunnen
gekarakteriseerd worden door een vaak voorkomende vervalvergelijking
(bijvoorbeeld het radioactief verval van een stof). Deze vergelijking ziet er als
volgt uit2:

N (t)=N 0 e

t
0

(4)

Waarinwaarin:
N
N0
t
0

De de populatie is op een bepaald tijdstip t

[-]
De de beginwaarde is van de populatie
[-]
Het het tijdstip is
De de gemiddelde levensduur is
[s].

[s]

Door deze formule om te werken zou de gemiddelde levensduur van een muon
bepaald kunnen worden (zie het hoofdstuk Uitwerkingen).

Meetresultaten
Gedurende de metingen worden meetresultaten opgeslagen in een logfile. Hierbij
wordt het aantal muon hits uit de scintillator behorende bij een bepaalde
interactietijd opgeslagen. Een hit wordt pas opgeslagen als de tijd tussen twee
ontvangen hits tussen de 0 en de 20 microseconde bedraagt. Alles daarbuiten
wordt niet opgeslagen. Deze data wordt automatisch opgeslagen in de juiste bin.
Figuur 3 geeft het resultaat van deze meting weer. Hierin is het aantal counts van
een muon hit uitgezet tegenover de tijd.

Figuur 3: muonverval

Uitwerkingen
Om de levensduur van een muon te bepalen, is met behulp van de verkregen
data (figuur 3) een exponentieel verband gefit die geformuleerd kan worden als

C( t)=C 0 e

t
0

(5)

Waarinwaarin:
C

Het het aantal counts op tijdstip t is

[-]
C0
Het het aantal counts in de eerste 5 nanoseconde is
(beginvoorwaarde)
[-]
t
de gemeten tijd tussen twee hits is
[s]
0
de levensduur van het muon
[s].
Deze formule is al beredeneerd in het hoofdstuk Theorie (formule 4).
Omdat de eenheid van de gemeten tijd t (de tijd van de eigenlijke data) in dit
geval niet in seconde maar in microseconde is, wordt er ook verder gerekend in
microsecondes. Met behulp van een pythonscript worden de parameters C0 en 0
bepaald (zie bijlage A voor dit script) die als vaste waarde worden ingevuld in
formule 1. Figuur 4 geeft de verkregen grafiek samen met de data in n plot
weer. Er is te zien dat de ? overeenkomt met de data en dat de levensduur van
een muon (kijkende naar deze meting) gelijk is aan 2,05 microseconde. Dit is een
afwijking van 5 procent van de gemiddelde levensduur van een muon wat 2,2
microseconde bedraagt1.

Figuur 4: muonverval met functie fit

Conclusie
Uit deze meting is gebleken dat de levensduur van een muon gelijk is aan 2,05
microseconde, dit wijkt 5 procent af van de de gemiddelde levensduur van een
muon dit is 2,2 microseconde.

Literatuurlijst
1. Masterthesis Particle & Astroparticle Physics Cosmic Rays and the
MUONLAB program, Paul Voskuilen, Universiteit van Amsterdam, April 16,
2012. (te vinden op blackboard onder 1617 Project fom
Cursusdocumenten muonlevensduur_nikhef.pdf (4,362 MB) onder het
kopje Documentatie muonverval.
2. http://web.mit.edu/lululiu/Public/pixx/not-pixx/muons.pdf

10

Bijlage A Python script

"""
Created on Mon Sep 12 15:15:05 2016
@author: LouiseVanBloois and DennisVerheij
"""
import numpy as np
import matplotlib.pylab as plt
import math
from scipy.optimize import curve_fit
outfile=open('/Users/LouiseVanBloois/Desktop/Muon/Datalog LT.txt','r')
data = np.loadtxt(outfile, delimiter = '\t',skiprows = 10)
t = data[:, 0]
counts = data[:, 1]
plt.figure(1)
plt.grid(b=True, which='major', color='black', linestyle='-')
plt.grid(b=True, which='minor', color='black', linestyle='-')
plt.plot(t,counts, 'b', label = 'Actual data')
def fitFun(t,N0,lt):
return (math.e**(-t/lt))*N0
p0 = [np.max(counts),2.2]
params = curve_fit(fitFun, t, counts, p0)
N0 = params[0][0]
lt = params[0][1]
plt.plot(t, fitFun(t,N0,lt), 'r', label = 'Data with function fit',linewidth=2)
plt.xlim([np.min(t),np.max(t)])
plt.ylim([np.min(counts),150])
plt.xlabel('time (microseconds)')
plt.ylabel('counts')
plt.legend(loc='best')
plt.title('Muon: lifetime is %.2f microseconds' %lt)
plt.show()
outfile.close()

11