Chn on ngi th kiu th

CHN ON NGI - TH - KIU TH

Mc tiu hc tp
1. Lit k c cc loi ngi v mc ca ngi thai.
2. Trnh by c cch khm bn th thut.
3. Tp hp c cc triu chng chn on c ngi - th - kiu th ca cc loi
ngi thai.
Vo thi im bt u chuyn d, v tr ca thai nhi trong t cung l yu t quan trng
trong tin lng cuc . Gn n ngy sinh hoc trong khi chuyn d, thng thng thai nhi
nm dc t cung (chiu ca thai), u xung di (ngi thai), chm ci gp vo c (mc
ci ca thai), chm nm v pha trc trong tiu khung (kiu th). Bn thnh t: ngi, chiu,
ci, th v kiu th c s dng m t t th ca thai nhi so vi ngi m. C khong
5% cc trng hp v tr thai khng theo hnh thi thng thng v c gi l ngi thai bt
thng. Ngi thai bt thng i km theo vic tng nguy c cho c m v thai nhi.
1. NH NGHA
1.1. Ngi
1.1.1 Ngi: l phn thai nhi trnh din trc eo trn trong khi c thai hoc khi chuyn d.
C hai loi ngi c bn sau:
- Ngi dc: khi trc dc ca thai nhi cng trc vi trc t cung ca ngi m. C hai loi ngi dc:
+ Ngi u: u thai nhi trnh din trc eo trn . Ngi u c chia ra thnh cc
loi: ngi chm (chm), ngi trn v ngi mt tu thuc vo mc ci ca u thai nhi.
+ Ngi mng (ngi ngc): mng thai nhi trnh din trc eo trn. Ngi mng
c chia thnh: ngi mng hon ton hay cn gi l ngi mng (khp hng v gi gp,
mng trnh din), ngi mng khng hon ton, cn gi l ngi mng thiu (kiu mng, kiu
u gi v kiu chn).
- Ngi ngang: khi trc dc ca thai nhi vung gc hoc bt cho vi trc t cung ca ngi m.
Ngoi ra cn c th gp ngi phc hp.
1.1.2 Mc ca ngi: mi loi ngi thai c mt im mc, da vo im mc phn bit
cc loi ngi thai.
+ Ngi chm: mc l xng chm.
+ Ngi mt: mc l mm cm.
+ Ngi trn: mc l gc mi.
+ Ngi ngang: mc l mm vai.
+ Ngi mng: mc l nh ca xng cng.
1.2. ci
ci bnh thng ca ngi chm trong cuc chuyn d l u ci hon ton, cm ca
thai nhi gp st vo phn trn ca ngc cho phn chm c trnh din trc. Nu u
khng ci ht s a n tnh trng ngi trn v c nga ra s a n tnh trng ngi mt.

33

Chn on ngi th kiu th

Hnh 1. ci ca u trong ngi chm.

1.3. Th
Th l tng quan gia im mc ca ngi thai vi bn phi hoc bn tri ca ngi m
hay ni r hn l bn phi hoc bn tri ca khung chu ngi m. Vy mi ngi c hai th:
th phi v th tri.
1.4. Kiu th
Kiu th l mi tng quan gia im mc ca ngi thai vi v tr trc-sau ca khung
chu ngi m. Nh vy phn trnh din ca thai c th nm pha Trc/Sau, bn Tri/Phi
v to ra 6 kiu th lt cho mt ngi thai.
V d ngi chm, c th c cc kiu th lt sau y, tnh theo chiu kim ng h: chm
tri trc, chm tri ngang, chm tri sau , chm phi sau, chm phi ngang, chm phi trc;

Hnh 2: Ngi u - A.Chm tri trc B.Chm phi sau

Khi ngi xung eo gia v eo di th tu theo c ch v im mc ca ngi so
vi khung chu ca ngi m ta c2 kiu th s sau y :
- Ngi chm c hai kiu th s l chm trc v chm sau tu theo chm phia
xng mu hay pha xng cng.
34

Chn on ngi th kiu th

- Ngi mt c mt kiu th s l cm trc v mt kiu th khng s c l cm
sau..
- Ngi mng c hai kiu th s l cng ngang tri v cng ngang phi.
- Ngi trn v ngi ngang khng c kiu th s v khng lt xung eo di c.
2. CHN ON NGI, TH, KIU TH
C nhiu phng php thm khm chn on ngi, th v kiu th: S nn, kt hp
nghe tim thai, khm m o. Trong nhng trng hp kh c th p dng thm cc phng
tin cn lm sng nh: X quang hoc siu m.
2.1. S nn bng
bit v tr cc phn ca thai nhi, vic s nn c vai tr quan trng trong vic chn
on ngi th. Thai ph nm nga, hai chn chng i to vi mt ging mt gc 45 0,
lm cc c bng chng d nn hn. p dng bn th thut ca Lopold, ngi khm ng
bn phi sn ph, nn ln lt t th thut 1, 2, 3; n th thut 4 th xoay nhn v pha chn
ca sn ph.
- Th thut th nht: nn cc trn (y t cung) bit y t cung l u hay l
mng ca thai nhi. Nu s c mt khi c ch rn ch mm, khng trn, t di ng l
mng. Nu s c mt khi rn chc, trn u, d di ng c dng cc l u ca thai
nhi.
- Th thut th hai: nn nh nhng nhng su hai bn bng, xc nh bn no l
lng, bn no l chi ca thai nhi. Nu s c mt din phng, rn, u l lng; i din
vi lng nn thy ln nhn nhng khi to nh khc nhau di ng d, c khi nn mnh thy
phn thai nhi mt i ri hin li l tay chn ca thai nhi.
- Th thut th ba: Nn cc di bit c u hay mng, da vo cc tnh cht nh
nn cc trn ca t cung. Nu khng s thy g ta ni h v rng v xc nh l trng hp
ngi ngang.
- Th thut th bn: Ngi khm xoay mt v pha chn ca sn ph:
+ Dng mt bn tay n su xung b trn xng v, khi ngi cn cao th bn tay
ngi khm n xung d.
+ Dng hai bn tay n dc hai bn cc di ca t cung. Khi u cha lt hai bn
tay c hng hi t vo nhau, khi u lt hai bn tay hng ra ngoi khng th chm vo
nhau c.

Th thut 1

Th thut 2
Th thut 3
Hinh 3. Khm 4 th thut

Th thut 4

2.2. Khm m o
Trong lc chuyn d, c t cung m mt phn hoc ton b, khm m o s cung
cp cho ta cc yu t hu ch gip ta chn on chnh xc ngi - th - kiu th.

35

Chn on ngi th kiu th

Trong ngi chm phi xc nh rnh lin nh v cc thp, nht l thp sau u so vi
cc im mc ca khung chu ca ngi m. Trong ngi mt cn xc nh cho c v tr ca
cm, trong ngi mng cn xc nh cho c v tr nh xng cng v hai ngi ca thai nhi
hoc chn ca thai nhi nu l ngi mng kiu ngi xm.
2.3. Nghe tim thai
Tim thai c nghe r lng ca thai nhi, t n khng gip ta chn on c ngi,
th, kiu th, nhng gip h tr cho nhng kt qu tm thy khi nn bng.
V d: Trong ngi chm th tim thai nghe r di rn ca b m v tim thai nghe r
bn no th th bn y, trong khi nu l ngi mng s nghe r tim thai ngang hoc pha
trn rn.
2.4. Siu m
Mt bin php an ton, chnh xc, c s dng trong nhng trng hp kh nh sn
ph qu mp, thnh bng qu dy qu rn chc hoc rau bm trc. Mt i khi cng phi s
dng n X quang xc nh v tr, t th hoc hnh th ca thai nhi; song t khi c siu m
vai tr ca X quang ngy cng t .
BNG TM TT NGI TH KIU TH
NGI

Chm

Mng

MC

Xng
Chm

nh
xng
cng

TH

KIU TH--LT

KIU TH S

Tri

Chm tri trc

Chm tri ngang
Chm tri sau
Chm phi trc
Chm phi ngang
Chm phi sau
Cng tri trc
Cng tri sau
Cng phi trc
Cng phi sau
Cm tri trc
Cm tri ngang
Cm tri sau
Cm phi trc
Cm phi ngang
Cm phi sau

Chm trc

Khng c

Khng c kiu th s

Phi
Tri
Phi
Tri

Mt

Trn
Ngang

Cm

Gc
mi
Mm
vai

Phi
Tri
Phi
Tri
Phi

Chm sau
Cng ngang tri
Cng ngang phi

Cm trc

Khng c kiu th s

Khng c

36