Professional Documents
Culture Documents
Bahan Makanan Penukar
Bahan Makanan Penukar
manis
Jambu
air
Jambu
biji
Jambu
bol
Kolang-kaling
Kedongdong
Kemang
Kurma
Lychee
Mangga
Melon
Madu
Nanas
Nangka
Masak
Pisang
Pepaya
Peach
Rambutan
Sawo
Semangka
Sirsak
Salak
1.
2
bh
2
bh
bsr
1
bh
bsr
1
bh
kcl
5
bh
sdg
2
bh
sdg
1
bh
bsr
3
bh
10
bh
3/4
bh
bsr
1
ptg
bsr
1
sdm
1/4
bh
sdg
3
bj
sdg
1
bh
1
ptg
bsr
1
ptg
kcl
8
bh
1
bh
sdg
1
bh
bsr
1/2
gls
2
bh
sdg
110
110
100
90
25
120
105
15
75
90
190
15
95
45
50
190
115
75
55
150
60
65
GOLONGAN VII
MINYAK
1 Satuan penukar = 50 kalori, 5 g lemak
1. Lemak tidak jenuh
Bahan
makanan
Alpukat
Kacang
almon
Margarin
jagung
Minyak
bunga
matahari
Minyak
jagung
Minyak
kedelai
Minyak
kacang
tanah
Minyak
zaitun
2. Lemak jenuh
GOLONGAN VI
SUSU
Susu tanpa lemak
1 Satuan penukar = 75 kalori, 7 g protein, 6 g
lemak, 10 g karbohidrat
Bahan
makanan
Susu
krim
cair
Tepung
susu
krim
Yoghurt
non
fat
2.
URT
1
gls
4
sdm
2/3
gls
Berat
(g)
100
20
120
Bahan
makanan
Keju
Susu
kambing
Susu
sapi
Susu
kental
manis
Yoghurt
susu
penuh
3.
Berat
(g)
35
165
200
100
200
Berat
(g)
Susu
kerbau
1/2
g
ls
100
30
Tepung
susu
penuh
6
sdm
Bahan
makanan
URT
URT
1/2
bh
bsr
7
bj
1
sdt
1
sdt
1
sdt
1
sdt
1
sdt
1
sdt
Bahan makanan
URT
Kelapa
Kelapa
parut
Lemak
babi/sapi
Metega
Minyak
kelapa
Minya
inti
kelapa
sawit
Santan
1
ptg
kcl
2
1/2
sdm
1
ptg
kcl
1
sdt
1
sdt
1
sdt
1/3
gls
Berat
(g)
60
10
5
5
5
5
5
5
Berat
(g)
15
15
5
15
5
5
40
GOLONGAN VIII
MAKANAN TANPA KALORI
Mengandung kurang dari 5 g karbohidrat dan
kurang dari 20 kalori tiap penukarnya.
Bahan makanan yang ada ukuran rumah
tangganya, dibatasi maksimal 3 penukar sehari,
tetapi jangan dikomsumsi sekaligus oleh karena
dapat menyebabkan kenaikan kadar gula darah.
Bahan makanan yang tidak ada ukuran rumah
tangganya dapat dikonsumsi lebih bebas.
Agar-agar
Air kaldu
Air mineral
Cuka
Gelatin
Gula laternatif:
sukralosa
Kecap
Kopi
Bahan Makanan
Penukar Standar
Utuk
memudahkan
penggunaan,
bahan
makanan dalam daftar selain dalam ukuran
gram juga dinyatakan dengan Ukuran Rumah
Tangga (URT). Dibawah ini keterangan
singkatan ukuran ruah tangga:
bh= buah
kcl= kecil
bj= biji
ptg= potong
btg= batang
sdg= sedang
btr= butir
sdm= sendok makan
gls= gelas (240
sdt=sendok teh
ml)
g= gram
Bahan malanan pada tiap golongan dalam
jumlah yang dinyatakan pada daftar, bernilai
gizi hampir sama, oleh karena itu satu sama lain
dapat saling menukar. Untuk singkatnya,
disebut dengan istilah 1 satuan penukar.
Dokter Muda Rumah Sakit Pendidikan Hasan Sadikin Batch 10 Family Medicine
Klinik Kedokteran Keluarga Mitra Sehati
1
2
Curabitur porttitor.
1.
Lemak sedang
GOLONGAN I
SUMBER KARBOHIDRAT
3.
URT
gls
2
gls
4
bh
bsr
5
sdm
2
bj
sdg
5
bh
bsr
1/2
gls
1
gls
2
gls
3/4
gls
1
gls
3
ptg
sgd
1
pt
8
sdm
10
sdm
1
ptg
5
sdm
10
sdm
8
sdm
1
bj
Berat
(g)
50
400
40
50
210
50
50
50
200
100
200
70
120
50
50
125
50
50
50
135
Bakso
Daging
kambing
Daging
sapi
Hati
ayam
Hati
sapi
Otak
Telur
ayam
Telur
bebek
Usus
sapi
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
sdm
5
ekor
sdg
Berat
(g)
40
40
35
35
40
15
15
35
Bahan makanan
URT
1
ptg
sdg
1prg
sdg
3sdm
1
ptg
sdg
4
btr
1/2
ptg
sdg
Berat
(g)
40
45
45
50
45
50
GOLONGAN III
SUMBER PROTEIN NABATI
10
bj
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
sdg
1
bh
sdg
1
ptg
sdg
1
ptg
bsr
1
btr
1
btr
1
ptg
bsr
Berat
(g)
170
40
35
30
35
65
50
55
50
2. Tinggi lemak
GOLONGAN II
SUMBER PROTEIN HEWANI
Rendah lemak
Bahan
makanan
URT
Bahan makanan
URT
kacang
hijau
kacang
kedelai
kacang
merah
segar
kacang
tanah
kacang
tanah
kacang
tolo
oncom
saridele
bubuk
tahu
tempe
2sdm
2
1/2
sdm
2sdm
2
sdm
1sdm
2sdm
2
ptg
kcl
2
1/2
sdm
1
bj
besar
2ptg
sdg
GOLONGAN IV
SAYURAN
Berat
(g)
20
25
20
15
15
20
40
185
110
50
Sayuran A
Bebas dimakan. Kandungan kalori dapat diabaikan
Baligo
Gambas (oyong)
Jamur kuping segar
Ketimun
Labu air
Lobak
Lettuce
Slada air
Slada
Tomat
Sayuran B
1 Satuan penukar 1 gls (100 gram) = 25 kalori, 1 g
protein, 5 g karbohidrat
Bayam
Bit
Buncis
Brokoli
Caisim
Daun pakis
Daun waluh
Genjer
Jagung muda
Jantung pisang
Pare
Pepaya muda
Rebung sawi
Kol
Kembang kol
Kapri muda
Kangkung
Kucai
Kacang panjang
Kecipir
Labu siam
Labu waluh
Toge kacang hijau
Terong
Wortel
Sayuran C
1 Satuan penukar 1 gls (100 gram) = 50 kalori, 3 g
protein, 10 g karbohidrat
Bayam merah
Daun ketuk
Daun melinjo
Daun pepaya
Daun singkong
Daun talas
Kacang kapri
Kluwih
Melinjo
Nangka muda
Toge kacang kedelai
GOLONGAN V
BUAH DAN GULA
1 Satuan penukar = 50 kalori, 12 g karbohidrat
Bahan
makanan
Anggur
Apel
Belimbing
Blewah
Duku
Durian
URT
20
bh
sdg
1
bh
1
bh
bsr
1
ptg
sdg
16
bh
2
bj
bsr
Berat
(g)
165
85
140
70
80
35