Professional Documents
Culture Documents
Chuyen de 5 - Kiem Toan 2016 (Q2 Sua Doi)
Chuyen de 5 - Kiem Toan 2016 (Q2 Sua Doi)
a) L KTV;
b) C thi gian thc t lm kim ton t ba mi su thng tr ln;
c) Tham gia y chng trnh cp nht kin thc.
(2) Ngi c cc iu kin theo quy nh trn thc hin ng k hnh
ngh kim ton v c cp Giy chng nhn ng k hnh ngh kim ton theo
quy nh ca B Ti chnh.
(3) Giy chng nhn ng k hnh ngh kim ton ch c gi tr khi ngi
c cp c hp ng lao ng lm ton b thi gian cho mt DNKT, chi nhnh
DNKT nc ngoi ti Vit Nam.
(4) Trong thi hn ba nm, k t ngy Lut kim ton c lp c hiu lc,
ngi c cp chng ch KTV trc ngy Lut kim ton c lp c hiu lc
c ng k hnh ngh kim ton theo quy nh ca Lut kim ton c lp m
khng cn bo m iu kin v thi gian thc t lm kim ton t ba mi su
thng tr ln.
Theo iu 3 Thng t 202/2012/TT-BTC:
(i) KTV c coi l c hp ng lao ng lm ton b thi gian ti DNKT
khi:
a) Hp ng lao ng k kt gia KTV v DNKT phi bo m cc yu t
theo quy nh ca B Lut lao ng;
b) Thi gian lm vic quy nh trong hp ng v thi gian thc t lm vic
hng ngy, hng tun ca KTV bo m ng v ph hp vi thi gian lm vic
hng ngy, hng tun ca DNKT ni KTV ng k hnh ngh;
V d: thi gian lm vic ca DNKT t 08h00 - 17h00 v 06 ngy/tun th
KTV phi lm vic y thi gian t 08h00 - 17h00 hng ngy v 06 ngy/tun
khng bao gm thi gian lm thm, ngy ngh, ngy l.
c) Khng ng thi lm i din theo php lut, gim c (tng gim c),
ch tch hi ng qun tr, ch tch hi ng thnh vin, k ton trng (hoc ph
trch k ton), nhn vin k ton, kim ton ni b hoc cc chc danh khc ti
n v, t chc khc trong thi gian thc t lm vic hng ngy, hng tun ti
DNKT theo quy nh ti im b khon ny.
(ii) Xc nh thi gian thc t lm kim ton:
a) Thi gian thc t lm kim ton c tnh l thi gian lm kim ton ti
DNKT theo hp ng lao ng lm ton b thi gian;
5
b) Thi gian thc t lm kim ton c tnh cng dn trong khong thi gian
k t khi c cp bng tt nghip i hc n thi im np h s ngh cp
Giy chng nhn ng k hnh ngh kim ton theo nguyn tc trn thng;
c) Thi gian thc t lm kim ton phi c xc nhn ca ngi i din theo
php lut hoc ngi c u quyn ca ngi i din theo php lut ca DNKT
ni KTV thc t lm vic. Trng hp DNKT ni KTV lm vic gii th,
ph sn, chia, tch, sp nhp, hp nht, chuyn i hnh thc s hu th phi c
xc nhn ca ngi i din theo php lut ca DNKT ph hp vi thi gian m
KTV lm vic ti DNKT . Trng hp ngi i din theo php lut ca
DNKT thi im khng cn hot ng trong lnh vc kim ton c lp th
phi c Bn gii trnh km theo cc ti liu chng minh v thi gian thc t lm
kim ton nh bn sao s bo him x hi, bn sao hp ng lao ng.
3.3. Nhng ngi khng c ng k hnh ngh kim ton (iu 16
Lut Kim ton c lp s 67/2011/QH12)
(1) Cn b, cng chc, vin chc.
(2) Ngi ang b cm hnh ngh kim ton theo bn n, quyt nh ca Ta
n c hiu lc php lut; ngi ang b truy cu trch nhim hnh s; ngi
b kt n mt trong cc ti v kinh t, chc v lin quan n ti chnh, k ton m
cha c xa n; ngi ang b p dng bin php x l hnh chnh gio dc ti
x, phng, th trn, a vo c s cha bnh, a vo c s gio dc.
(3) Ngi c tin n v ti kinh t t nghim trng tr ln.
(4) Ngi c hnh vi vi phm php lut v ti chnh, k ton, kim ton v
qun l kinh t b x pht vi phm hnh chnh trong thi hn mt nm, k t ngy
c quyt nh x pht.
(5) Ngi b nh ch hnh ngh kim ton.
3.4. nh ch hnh ngh kim ton (iu 12 Thng t s 202/TT-BTC)
1. KTV hnh ngh b nh ch hnh ngh kim ton theo quy nh ca php
lut trong cc trng hp sau:
a) C sai phm nghim trng v chuyn mn hoc vi phm nghim trng
CMKiT, chun mc o c ngh nghip v k ton, kim ton;
b) Khng chp hnh quy nh ca c quan c thm quyn v vic kim tra,
thanh tra lin quan n hot ng hnh ngh kim ton;
c) B x pht vi phm hnh chnh v hot ng kim ton c lp hai ln
trong thi hn ba mi su (36) thng lin tc;
6
Cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln; cng ty hp danh v doanh nghip t nhn.
DNKT phi cng khai hnh thc ny trong qu trnh giao dch v hot ng.
- Chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam c kinh doanh dch v kim
ton theo quy nh ca php lut.
- Doanh nghip, chi nhnh doanh nghip khng iu kin kinh doanh dch
v kim ton th khng c s dng cm t kim ton trong tn gi.
- DNKT khng c gp vn thnh lp DNKT khc, tr trng hp gp
vn vi DNKT nc ngoi thnh lp DNKT ti Vit Nam.
Cc doanh nghip sau khi thnh lp, ch c kinh doanh dch v kim ton
khi c iu kin v c B Ti chnh cp Giy chng nhn iu kin kinh
doanh dch v kim ton.
DNKT TNHH mt thnh vin c vn u t nc ngoi c thnh lp v
hot ng theo quy nh ca php lut trc ngy Lut Kim ton c lp c hiu
lc c php hot ng theo hnh thc cng ty TNHH mt thnh vin n ht
thi hn ca Giy chng nhn u t hoc Giy php u t.
4.2. DNKT nc ngoi (iu 36 Lut Kim ton c lp s 67/2011/QH12
ngy 29/03/2011)
DNKT nc ngoi thc hin hot ng kim ton ti Vit Nam di cc
hnh thc sau:
- Gp vn vi DNKT c thnh lp v hot ng ti Vit Nam thnh
lp DNKT;
- Thnh lp chi nhnh DNKT nc ngoi;
- Cung cp dch v kim ton qua bin gii theo quy nh ca Chnh ph.
4.3. Chi nhnh ca DNKT (iu 31 Lut Kim ton c lp s
67/2011/QH12 ngy 29/03/2011)
(1) iu kin chi nhnh ca DNKT c kinh doanh dch v kim ton:
a) DNKT c iu kin kinh doanh dch v kim ton;
b) Chi nhnh c t nht hai KTV hnh ngh, trong c Gim c chi
nhnh. Hai KTV hnh ngh khng c ng thi l KTV ng k hnh ngh ti
tr s chnh hoc chi nhnh khc ca DNKT.
c) c s chp thun bng vn bn ca B Ti chnh.
8
15
b) C thi gian hot ng kim ton ti Vit Nam ti thiu l 36 thng tnh
t ngy c c quan c thm quyn xc nhn danh sch ng k hnh ngh kim
ton ln u hoc t ngy c cp Giy chng nhn iu kin kinh doanh dch
v kim ton ln u n ngy np h s ng k thc hin kim ton;
c) pht hnh bo co kim ton v BCTC cho ti thiu 150 khch hng
tnh t ngy 01/01 ca nm np h s n ngy np h s ng k thc hin kim
ton. T k chp thun cho nm 2016, s lng khch hng ti thiu ny l 300
khch hng.
Trng hp t chc kim ton c chp thun trong nm np h s th
phi c thm iu kin pht hnh bo co kim ton (hoc bo co kt qu cng
tc sot xt) BCTC cho ti thiu 10 khch hng l n v c li ch cng chng
thuc lnh vc chng khon tnh t ngy 01/01 ca nm np h s n ngy np
h s ng k thc hin kim ton. T k chp thun cho nm 2016, s lng
khch hng ti thiu ny l 20 khch hng.
10.3. Tiu chun i vi KTV hnh ngh c chp thun
Ngoi cc tiu chun quy nh ti Lut kim ton c lp, KTV hnh ngh
c chp thun phi c cc tiu chun sau:
1. C tn trong danh sch KTV iu kin hnh ngh kim ton trong k
chp thun c B Ti chnh cng khai ti thi im np h s ng k thc hin
kim ton.
2. C t nht 24 thng thc t hnh ngh kim ton ti Vit Nam tnh t ngy
c c quan c thm quyn xc nhn iu kin hnh ngh kim ton n ngy
np h s ng k thc hin kim ton.
10.4. Cc trng hp khng c xem xt chp thun: bao gm
a) T chc kim ton ang b nh ch hot ng kinh doanh dch v kim
ton theo quy nh ca php lut v kim ton c lp;
b) T chc kim ton khng sa cha, khc phc kp thi cc sai phm theo
kin ngh ca c quan Nh nc c thm quyn;
c) T chc kim ton c nhng khiu kin v kt qu kim ton v c
c quan nh nc c thm quyn kt lun l c sai phm;
d) T chc kim ton c cht lng kim ton khng t yu cu theo kt
qu kim tra hoc kt lun ca c quan, t chc c thm quyn trong nm c
xem xt;
20
) KTV hnh ngh ph trch h s kim ton c cht lng kim ton khng
t yu cu theo kt qu kim tra hoc kt lun ca c quan, t chc c thm
quyn trong nm c xem xt;
e) T chc kim ton, KTV hnh ngh c hnh vi vi phm php lut lin
quan n hnh ngh kim ton v b c quan c thm quyn x l vi phm hnh
chnh theo quy nh ca php lut trong nm c xem xt;
g) T chc kim ton, KTV hnh ngh gi mo, khai man trong vic k khai
cc thng tin trong h s ng k tham gia kim ton;
h) T chc kim ton, KTV hnh ngh khng gii trnh, gii trnh khng t
yu cu hoc khng cung cp thng tin, s liu lin quan n hot ng kim ton
theo yu cu ca c quan nh nc c thm quyn;
i) T chc kim ton, KTV hnh ngh b hu b t cch c chp thun
kim ton trong thi gian cha qu 24 thng k t ngy b hy b;
k) T chc kim ton, KTV hnh ngh khng thc hin thng bo, bo co
theo quy nh ca php lut v kim ton c lp;
l) Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut.
T chc kim ton, KTV hnh ngh thuc mt trong cc trng hp quy
nh ti im d, , g, h nu trn th sau 12 thng, k t ngy c quyt nh x l
ca c quan c thm quyn, mi c xem xt, chp thun.
T chc kim ton, KTV hnh ngh khng ng k thc hin kim ton
hoc c ng k nhng khng c chp thun khng c tip tc thc hin cc
hp ng kim ton v cc dch v m bo khc k v khng c k thm
cc hp ng mi vi n v c li ch cng chng.
11. Quy nh v kim sot cht lng dch v kim ton (Thng t s
157/2014/TT-BTC ngy 23/10/2014 quy nh v kim sot cht lng dch v
kim ton)
11.1. Quy nh chung
a) Kim sot cht lng dch v kim ton l vic kim tra cht lng dch
v kim ton v gim st hot ng kim ton ca DNKT v DNKT hnh ngh
trn c s cc quy nh v th tc do c quan c thm quyn xy dng v ban hnh
nhm m bo cho DNKT, KTV hnh ngh tun th chun mc ngh nghip, php
lut v cc quy nh c lin quan trong qu trnh hot ng.
b) Kim tra cht lng dch v kim ton l vic thc hin cc th tc
nh gi v h thng kim sot cht lng dch v kim ton ca DNKT v nh
21
22
kt qu kim tra. Kt lun kim tra v hn ch, sai st ca i tng c kim tra
phi c y bng chng thch hp chng minh.
b3) Quyn v ngha v ca i tng c kim tra trc tip
- Quyn ca i tng c kim tra:
+ Thng bo bng vn bn vi c quan kim tra, Trng on kim tra khi
c cn c cho rng Trng on kim tra hoc thnh vin on kim tra vi phm
tnh c lp;
+ Gii trnh, kin ngh vi c quan kim tra v nhng ni dung cn c kin
khc nhau trong kt lun kim tra ca on kim tra.
- Ngha v ca i tng c kim tra:
+ Phi hp v to iu kin thun li cho on kim tra thc hin cng vic
kim tra;
+ Cung cp y , kp thi, chnh xc, trung thc cc ti liu, thng tin cn
thit c lin quan n ni dung kim tra theo quy nh ti im d Khon 1 iu 11
Thng t ny;
+ B tr KTV hnh ngh v nhng ngi c trch nhim lin quan lm vic
vi on kim tra;
+ Trao i vi on kim tra v tnh hnh doanh nghip v gii trnh, cung
cp thng tin v cc vn on kim tra yu cu;
+ K bo co kt qu kim tra ngay khi kt thc cuc kim tra;
+ Thc hin kt lun ca on kim tra, thc hin bin php khc phc cc
sai st, tn ti c pht hin trong qu trnh kim tra.
b4) Thi hn kim tra trc tip
- Kim tra nh k:
+ Kim tra t nht 3 nm mt ln i vi DNKT thuc i tng c chp
thun kim ton cho n v c li ch cng chng thuc lnh vc chng khon;
+ Kim tra t nht 4 nm mt ln i vi DNKT thuc i tng c chp
thun kim ton cho n v c li ch cng chng khc (khng bao gm cc DNKT
c chp thun kim ton cho n v c li ch cng chng thuc lnh vc chng
khon);
25
+ C kt qu kim tra cht lng dch v kim ton xp loi 4 Cht lng
dch v kim ton yu km, c sai st nghim trng.
- i vi KTV hnh ngh:
DNKT hnh ngh c sai phm v cht lng dch v kim ton s b x pht
theo quy nh ca php lut v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc kim
ton c lp.
12. Qun l nh nc v hot ng kim ton c lp: (iu 11 Lut
Kim ton c lp s 67/2011/QH12) quy nh ni dung qun l nh nc v hot
ng kim ton c lp, gm:
a) Chnh ph thng nht qun l nh nc v hot ng kim ton c lp.
b) B Ti chnh chu trch nhim trc Chnh ph thc hin qun l nh
nc v hot ng kim ton c lp, c cc nhim v, quyn hn sau y:
- Xy dng, trnh c quan nh nc c thm quyn ban hnh hoc ban hnh
theo thm quyn vn bn quy phm php lut v kim ton c lp;
- Xy dng, trnh Chnh ph quyt nh chin lc v chnh sch pht trin
hot ng kim ton c lp;
- Quy nh iu kin d thi, vic t chc thi cp chng ch KTV; cp, thu
hi v qun l chng ch KTV;
- Quy nh mu Giy chng nhn iu kin kinh doanh dch v kim
ton, cp, cp li, iu chnh v thu hi Giy chng nhn iu kin kinh doanh
dch v kim ton;
- nh ch kinh doanh dch v kim ton;
- Thanh tra, kim tra, gii quyt khiu ni, t co v x l vi phm php lut
v kim ton c lp;
- Thanh tra, kim tra hot ng thuc lnh vc kim ton c lp ca t chc
ngh nghip v kim ton;
- Quy nh v cp nht kin thc cho KTV, KTV hnh ngh;
- Quy nh v ng k v qun l hnh ngh kim ton; cng khai danh sch
DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam v KTV hnh ngh;
- Quy nh v kim sot cht lng dch v kim ton;
27
29
Khi hnh ngh ti DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam, KTV
hnh ngh c cc ngha v sau y:
- Tun th nguyn tc hot ng kim ton c lp;
- Khng can thip vo hot ng ca khch hng, n v c kim ton
trong qu trnh thc hin kim ton;
- T chi thc hin kim ton cho khch hng, n v c kim ton nu
xt thy khng bo m tnh c lp, khng nng lc chuyn mn, khng
iu kin theo quy nh ca php lut;
- T chi thc hin kim ton trong trng hp khch hng, n v c
kim ton c yu cu tri vi o c ngh nghip, yu cu v chuyn mn, nghip
v hoc tri vi quy nh ca php lut;
- Tham gia y chng trnh cp nht kin thc hng nm;
- Thng xuyn trau di kin thc chuyn mn v kinh nghim ngh nghip;
- Thc hin kim ton, sot xt h s kim ton hoc k bo co kim ton
v chu trch nhim v bo co kim ton v hot ng kim ton ca mnh;
- Bo co nh k, t xut v hot ng kim ton ca mnh theo yu cu
ca c quan nh nc c thm quyn;
- Tun th quy nh ca Lut Kim ton c lp v php lut ca nc s ti
trong trng hp hnh ngh kim ton nc ngoi;
- Chp hnh yu cu v kim tra, kim sot cht lng dch v kim ton
theo quy nh ca B Ti chnh;
- Ngha v khc theo quy nh ca php lut.
c) Cc trng hp m KTV hnh ngh khng c thc hin kim ton
(iu 19 Lut Kim ton c lp s 67/2011/QH12)
- L thnh vin, c ng sng lp hoc mua c phn, gp vn vo n v
c kim ton;
- L ngi gi chc v qun l, iu hnh, thnh vin ban kim sot hoc l
k ton trng ca n v c kim ton;
- L ngi tng gi chc v qun l, iu hnh, thnh vin ban kim
sot, k ton trng ca n v c kim ton cho cc nm ti chnh c kim
ton;
30
34
o) T chi thc hin kim ton khi khch hng, n v c kim ton c
yu cu tri vi o c ngh nghip, yu cu chuyn mn, nghip v hoc tri vi
quy nh ca php lut.
p) T chc kim ton cht lng hot ng v chu s kim ton cht lng
dch v kim ton theo quy nh ca B Ti chnh.
q) Ngha v khc theo quy nh ca php lut.
1.2.3. Cc loi dch v cung cp m DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti
Vit Nam c ng k v trin khai thc hin (iu 40 Lut Kim ton c lp s
67/2011/QH12)
(1) DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam c thc hin cc
dch v sau y:
a) Cc dch v kim ton, gm kim ton BCTC, kim ton hot ng, kim
ton tun th, kim ton bo co quyt ton d n hon thnh, kim ton BCTC v
mc ch thu v cng vic kim ton khc;
b) Dch v sot xt BCTC, thng tin ti chnh v dch v bo m khc.
(2) Ngoi cc dch v quy nh trn, DNKT c ng k thc hin cc dch
v sau y:
a) T vn kinh t, ti chnh, thu;
b) T vn qun l, chuyn i v ti c cu doanh nghip;
c) T vn ng dng cng ngh thng tin trong qun tr ca doanh nghip, t
chc;
d) Dch v k ton theo quy nh ca php lut v k ton;
) Thm nh gi ti sn v nh gi ri ro kinh doanh;
e) Dch v bi dng kin thc ti chnh, k ton, kim ton;
g) Dch v lin quan khc v ti chnh, k ton, thu theo quy nh ca php
lut.
(3) Doanh nghip c cp Giy chng nhn iu kin kinh doanh
dch v kim ton theo quy nh ca Lut Kim ton c lp c thc hin dch
v k ton theo quy nh ca php lut v k ton m khng phi ng k.
35
(4) Khi thc hin cc dch v quy nh trn, DNKT, chi nhnh DNKT nc
ngoi ti Vit Nam phi c iu kin theo quy nh ca Lut Kim ton c lp
v cc quy nh khc ca php lut c lin quan.
2. Mc tiu tng th ca KTV v DNKT khi thc hin kim ton theo
CMKiT Vit Nam (CMKiT 200)
2.1. Mc tiu tng th ca KTV v DNKT khi thc hin mt cuc kim
ton BCTC l (on 11-12):
- t c s m bo hp l rng liu BCTC, xt trn phng din tng
th, c cn sai st trng yu do gian ln hoc nhm ln hay khng, t gip KTV
a ra kin v vic liu BCTC c c lp ph hp vi khun kh v lp v
trnh by BCTC c p dng, trn cc kha cnh trng yu hay khng;
- Lp BCKT v BCTC v trao i thng tin theo quy nh ca CMKiT Vit
Nam, ph hp vi cc pht hin ca KTV.
Trong trng hp khng th t c s m bo hp l v kin kim ton dng
ngoi tr l cha cung cp thng tin cho ngi s dng BCTC d kin th
CMKiT Vit Nam yu cu KTV phi t chi a ra kin hoc rt khi cuc kim
ton theo php lut v cc quy nh c lin quan.
2.2 Cc trch nhim ca KTV (on 14-22, A14-A73):
- Tun th chun mc v cc quy nh v o c ngh nghip c lin quan,
bao gm c tnh c lp, lin quan n kim ton BCTC;
- Lp k hoch v thc hin cuc kim ton vi thi hoi nghi ngh
nghip nhn bit cc trng hp c th dn n BCTC cha ng nhng sai st
trng yu;
- Thc hin cc xt on chuyn mn trong sut qu trnh lp k hoch v
tin hnh cuc kim ton BCTC;
- Thu thp y bng chng kim ton thch hp t c s m bo
hp l v lm gim ri ro kim ton xung mt mc thp c th chp nhn c,
t cho php KTV a ra cc kt lun ph hp lm c s cho vic hnh thnh
kin kim ton;
- Tun th tt c cc CMKiT c lin quan n cuc kim ton. (Mt CMKiT
c xc nh l c lin quan n cuc kim ton khi chun mc ang c hiu
lc v cuc kim ton c cc tnh hung c quy nh v hng dn trong
chun mc); Hiu ton b quy nh chung, ni dung chun mc v hng dn p
dng ca tng CMKiT hiu c mc tiu v vn dng ph hp cc yu cu
36
DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam thc hin dch v kim
ton theo hp ng kim ton.
* Theo quy nh ca CMKiT 210 (on 10, 11, A23-A24): Ngoi nhng ni
dung theo quy nh ca Lut Kim ton c lp nh nu trn, HKT phi xc
nh r khun kh v lp v trnh by BCTC m n v c kim ton p dng.
Ngoi ra, HKT cn c th bao gm cc ni dung sau:
- Phm vi cuc kim ton, da trn php lut v cc quy nh lin quan,
CMKiT, quy nh v o c ngh nghip, quy nh ca t chc ngh nghip m
KTV phi tun th;
- Do nhng hn ch vn c ca kim ton cng nh ca KSNB, c ri ro
kh trnh khi l KTV c th khng pht hin c ht cc sai st trng yu, mc
d cuc kim ton c lp k hoch v thc hin theo CMKiTVit Nam;
- K hoch kim ton, vic thc hin kim ton, k c danh sch thnh vin
nhm kim ton;
- Yu cu c c gii trnh bng vn bn ca Ban Gim c;
- Tha thun vi Ban Gim c n v v cc trch nhim: (1) cung cp cho
KTV BCTC v ti liu lin quan ng thi hn;(2) thng bo cho KTV cc s kin
c th nh hng n BCTC m Ban Gim c bit c trong giai on t ngy
lp BCKT n ngy cng b BCTC;
- Vic tham gia ca KTV khc, chuyn gia vo mt s cng vic trong qu
trnh kim ton, KTV ni b v nhn s khc ca n v c kim ton;
- Nhng th tc cn thc hin vi KTV v DNKT tin nhim (i vi
trng hp kim ton nm u tin);
- Cc gii hn v trch nhim ca KTV v DNKT (nu c);
- Ngha v cung cp h s kim ton cho cc bn khc (nu c);
- C s tnh ph, mc ph, cch thc pht hnh ha n, thanh ton tin;.
3.5. Hp ng kim ton nhiu nm (CMKiT 210, on 13, A28)
DNKT v khch hng c php k hp ng kim ton cho nhiu nm ti
chnh. Nu hp ng kim ton c k cho nhiu nm, trong mi nm DNKT
v khch hng phi cn nhc xem nu c nhng im cn phi thay i, b sung
th phi tho thun bng vn bn v nhng iu khon v iu kin thay i ca
hp ng cho nm kim ton hin hnh. Vn bn ny c coi l ph lc ca hp
ng kim ton k trc .
39
- Tr gip nhm kim ton gii trnh v cng vic thc hin;
- Lu tr bng chng v cc vn quan trng cho cc cuc kim ton trong
tng lai;
- Phc v vic sot xt kim sot cht lng v kim tra (theo Chun mc
kim sot cht lng VSQC1);
- Phc v cc cuc kim tra, thanh tra t bn ngoi;...
4.4. Hon thin HSKT v thi gian lu tr HSKT (CMKiT 230, on 1416, A21-A24)
- Phn loi, sp xp, hon thin HSKT: KTV phi phn loi, sp xp ti liu
kim ton vo HSKT theo trt t nht nh m DNKT quy nh v thc hin vic
hon thin h s kim ton kp thi (trong thi gian khng qu 60 ngy k t ngy
lp BCKT). Vic hon thin HSKT khng c lin quan n thc hin cc th tc
kim ton mi, hoc a ra kt lun mi, m ch n thun gm cc th tc hnh
chnh (nh: Xa b, hy cc ti liu b thay th; Sp xp th t, gp v nh
tham chiu cho gia cc giy t lm vic; K xc nhn trn danh sch kim tra
lin quan ti qu trnh hon thin h s; Lu tr cc bng chng kim ton thu
thp, tho lun v thng nht vi cc thnh vin nhm kim ton trc ngy lp
BCKT....)
- Thi hn lu tr: Sau khi hon thnh vic hon thin HSKT, KTV khng
c xa hay hy b bt c ti liu kim ton no trc khi ht thi hn lu tr.
Thi hn lu tr HSKT ti thiu l 10 nm k t ngy lp BCKT hoc ngy lp
BCKT tp on
- Khi xt thy cn phi sa i ti liu kim ton lu tr hoc b sung ti
liu kim ton sau khi hon thin HSKT: KTV phi ghi chp v lu li trong
HSKT v l do sa i hoc b sung ti liu kim ton, ngi lp, ngi sot xt
v thi im thc hin vic sa i, b sung .
4.5. Lu tr h s kim ton (iu 18 N17/2012/N-CP)
- DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam phi thit k v thc hin
cc chnh sch v th tc duy tr tnh bo mt, an ton, ton vn, c kh nng
tip cn v phc hi c ca h s kim ton theo quy nh ca CMKiT.
- H s kim ton c th c lu tr bng giy hoc d liu in t.
- DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam phi thit k v thc hin
cc chnh sch v th tc v lu tr h s kim ton trong thi hn ti thiu l 10
42
nm k t ngy pht hnh bo co kim ton ca cuc kim ton theo quy nh ca
CMKiT.
4.6. Khai thc, s dng h s kim ton (iu 19 N17/2012/N-CP)
Ch c khai thc, s dng h s kim ton trong cc trng hp sau y:
- Theo quyt nh ca ngi c thm quyn ca DNKT, chi nhnh DNKT
nc ngoi ti Vit Nam trn c s m bo ngha v v tnh bo mt theo quy
nh ca Lut Kim ton c lp.
- Khi c yu cu ca To n nhn dn, Vin kim st nhn dn, C quan iu
tra, C quan thanh tra, Kim ton Nh nc, B Ti chnh v cc c quan, t chc
khc theo quy nh ca php lut.
- Khi c yu cu kim tra cht lng kim ton; gii quyt khiu ni, tranh
chp trong hot ng kim ton v cc yu cu khc theo quy nh ca php lut.
4.7. Tiu hu h s kim ton (iu 20 N17/2012/N-CP)
- H s kim ton ht thi hn lu tr, nu khng c quyt nh ca c
quan nh nc c thm quyn th c tiu hu theo quyt nh ca ngi i
din theo php lut ca DNKT hoc gim c ca chi nhnh DNKT nc ngoi
ti Vit Nam.
- H s kim ton lu tr ca DNKT, chi nhnh DNKT nc ngoi no th
DNKT, chi nhnh thc hin tiu hu.
- H s kim ton c lu tr bng giy th DNKT, chi nhnh DNKT nc
ngoi ti Vit Nam thc hin vic tiu hu h s kim ton bng cch t chy, ct,
x nh bng my hoc bng phng php khc nhng phi bo m cc thng tin,
s liu trong h s kim ton tiu hu khng th s dng li c.
- H s kim ton lu tr bng d liu in t c tiu hu ph hp vi quy
nh ca php lut c lin quan.
- Th tc tiu hy ti liu kim ton:
+ Ngi i din theo php lut ca DNKT, gim c ca chi nhnh DNKT
nc ngoi ti Vit Nam quyt nh thnh lp Hi ng tiu hy h s kim ton
ht thi hn lu tr. Thnh phn Hi ng phi c: lnh o DNKT hoc gim
c ca chi nhnh DNKT nc ngoi ti Vit Nam, i din ca b phn lu tr v
i din b phn chuyn mn;
43
48
hoc do Ban qun tr, Ban Gim c hoc nhn vin thc hin thay mt n v.
Hnh vi khng tun th khng bao gm cc vn mang tnh c nhn (khng lin
quan n hot ng kinh doanh ca n v) do Ban qun tr, Ban Gim c hoc
nhn vin ca n v gy ra;
Php lut v cc quy nh: L nhng vn bn quy phm php lut do cc c
quan c thm quyn ban hnh (Quc hi, U ban Thng v Quc hi, Ch tch
nc, Chnh ph, Th tng Chnh ph, cc B v c quan ngang B, c quan
thuc Chnh ph; vn bn lin tch ca cc c quan, t chc c thm quyn, Hi
ng Nhn dn v U ban Nhn dn cc cp v cc c quan, t chc khc theo quy
nh ca php lut); cc vn bn do cp trn, t chc ngh nghip, doanh nghip v
t chc quy nh khng tri vi php lut m n v c kim ton phi tun th.
C quan Nh nc c thm quyn m KTV c trch nhim phi bo co: L
y ban Chng khon Nh nc (nu n v c kim ton l cng ty i chng,
t chc pht hnh chng khon, t chc kinh doanh chng khon, qu u t
chng khon), Ngn hng Nh nc (nu n v c kim ton l t chc tn
dng), Cc Qun l v gim st Bo him (nu n v c kim ton l doanh
nghip bo him, doanh nghip ti bo him, mi gii bo him) v cc c quan,
t chc khc theo quy nh php l c lin quan.
b) Trch nhim:
b.1) Trch nhim ca BG/BQT n v c kim ton (on 03, A1A6):
Trch nhim ca BG n v, di s gim st ca BQT, l m bo rng
cc hot ng ca n v c thc hin theo php lut v cc quy nh, bao gm
vic tun th cc iu khon ca lut v cc quy nh v cc s liu v thuyt minh
c trnh by trn BCTC. BG c trch nhim thit k v thc hin cc KSNB
ngn nga, pht hin v x l nhng hnh vi khng tun th php lut v cc
quy nh trong n v.
b.2) Trch nhim ca KTV v DNKT (on 04-08, A1-A6):
Thc hin cc quy nh ca CMKiT s gip KTV pht hin cc sai st trng
yu ca BCTC do hnh vi khng tun th php lut v cc quy nh, tuy nhin,
KTV khng c trch nhim ngn nga v khng th k vng KTV pht hin hnh
vi khng tun th ca n v c kim ton i vi tt c cc lut v quy nh c
lin quan.
KTV s rt kh nhn bit cc hnh vi khng tun th nu nh hnh vi t
lin quan n cc s kin v giao dch phn nh trong BCTC, hoc hnh vi khng
tun th c lin quan n cc hnh ng nhm che giu, nh s cu kt, gi mo,
c tnh b st giao dch, BG khng ch kim sot hoc c gii trnh sai vi
50
51
+ Cc pht hin quan trng khi thc hin kim ton, bao gm: Nhn xt v
kha cnh nh tnh ca cng vic k ton ca n v, gm chnh sch k ton, c
tnh k ton v cc thng tin cng b trong BCTC; Nhng kh khn pht sinh
trong qu trnh kim ton; Cc vn quan trng pht sinh trong qu trnh kim
ton c KTV trc tip trao i hay lp thnh vn bn gi BG n v; Cc vn
cn BG v BQT gii trnh bng vn bn; Cc vn khc m KTV xt on l
quan trng i vi vic gim st qu trnh lp v trnh by BCTC (nu c)
+ Tnh c lp ca KTV (i vi trng hp n v c kim ton l t
chc nim yt)
/ Qu trnh trao i (on 18-22, A28-A44)
KTV phi kp thi trao i bng li hoc bng vn bn vi BQT n v v
cc vn nu trn. Khi trao i bng li, KTV phi ghi li ni dung vn
trao i, thi gian thc hin v nhng ngi tham gia trao i. Trng hp trao
i bng vn bn, KTV phi lu trong HSKT vn bn trao i.
KTV phi nh gi xem ni dung trao i 2 chiu gia KTV vi BQT n
v c kim ton tho ng cho mc ch ca cuc kim ton hay cha. Nu
thy ni dung trao i cha , KTV phi nh gi mc nh hng (nu c)
n qu trnh nh gi ca KTV v ri ro c sai st trng yu v kh nng thu thp
y bng chng kim ton thch hp, ng thi thc hin thm cc bin php
khc phc ph hp.
9. Trao i v nhng khim khuyt trong KSNB vi BQT v BG n
v c kim ton (CMKiT 265)
9.1. Khi nim (on 06)
Khim khuyt trong kim sot ni b: Khim khuyt ny tn ti khi: (i) Cch
thc thit k, thc hin hoc vn hnh mt kim sot khng th ngn chn, hoc
pht hin v sa cha mt cch kp thi nhng sai st trong BCTC; hoc (ii)Thiu
mt kim sot cn thit ngn chn, hoc pht hin v sa cha mt cch kp
thi nhng sai st trong BCTC.
Khim khuyt nghim trng trong kim sot ni b: L mt hoc nhiu
khim khuyt trong kim sot ni b kt hp li m theo xt on chuyn mn ca
KTV l nghim trng v cn s lu ca BQT n v c kim ton.
9.2. Ni dung v hnh thc trao i (on 07-11, A1-A30)
Da trn c s cng vic kim ton thc hin, nu pht hin c khim
khuyt trong KSNB, KTV phi xc nh xem liu mt khim khuyt ring l hay
55
/ Thc hin cuc kim ton (on 15-22, A13-A31): Thnh vin BG
ph trch tng th cuc kim ton phi chu trch nhim trong vic thc hin cuc
kim ton, bao gm cc trch nhim: Hng dn, gim st v thc hin; Sot xt;
Tham kho kin t vn (nu cn). i vi hot ng kim ton BCTC ca cc t
chc nim yt v cc cuc kim ton khc m cn thc hin cng vic sot xt
KSCL, th thnh vin BG ph trch tng th cuc kim ton phi m bo rng
ngi sot xt vic KSCL phi c b nhim. Nu c vn cn khc bit v
quan im trong ni b nhm kim ton vi bn t vn hoc gia thnh vin BG
ph trch tng th vi ngi sot xt vic KSCL ca cuc kim ton, nhm kim
ton phi x l v gii quyt nhng vn ph hp vi chnh sch v th tc
ca DNKT.
e/ Gim st (on 23, A32-A34): Thnh vin BG ph trch tng th cuc
kim ton phi xem xt kt qu quy trnh gim st ca DNKT theo quy nh hin
hnh ca DNKT hoc cng ty mng li, v nh gi xem cc khim khuyt trong
cc quy nh c th nh hng n cuc kim ton hay khng.
III. BNG CHNG KIM TON
A. CC VN C BN V BNG CHNG KIM TON
1. Khi nim v yu cu i vi bng chng kim ton (CMKiT 500)
1.1. Khi nim (on 05)
Bng chng kim ton: L tt c cc ti liu, thng tin do KTV thu thp
c lin quan n cuc kim ton v da trn cc ti liu, thng tin ny, KTV
a ra kt lun v t hnh thnh kin kim ton. Bng chng kim ton bao
gm nhng ti liu, thng tin cha ng trong cc ti liu, s k ton, k c BCTC
v nhng ti liu, thng tin khc.
Tnh y (ca bng chng kim ton): L tiu chun nh gi v s
lng bng chng kim ton. S lng bng chng kim ton cn thu thp chu
nh hng bi nh gi ca KTV i vi ri ro c sai st trng yu v cht lng
ca mi bng chng kim ton.
Tnh thch hp (ca bng chng kim ton): L tiu chun nh gi v cht
lng ca cc bng chng kim ton. Bng chng kim ton phi m bo ph
hp v ng tin cy h tr cho KTV a ra cc kt lun lm c s hnh thnh
kin kim ton.
Trch nhim ca KTV v DNKT l phi thit k v thc hin cc th tc
kim ton nhm thu thp y bng chng kim ton thch hp a ra cc kt
lun hp l lm c s hnh thnh kin ca mnh v BCTC ca n v c kim
ton.
62
kim ton ph hp c th l kim tra cc ti liu, thng tin nh cc khon chi sau
ngy kho s lp BCTC, cc ha n cha thanh ton, bo co ca nh cung cp,
v bo co v cc hng ha nhn nhng cha i chiu.
Mt s th tc kim ton c th cung cp bng chng kim ton ph hp
cho mt s c s dn liu nht nh nhng li khng ph hp cho cc c s dn
liu khc. V d, vic kim tra cc ti liu lin quan n vic thu tin ca cc
khon phi thu sau ngy kt thc k k ton c th cung cp bng chng kim ton
v s hin hu v gi tr, nhng khng hn l bng chng v tnh ng k. Tng
t, vic thu thp bng chng kim ton v mt c s dn liu c th (nh s hin
hu ca hng tn kho), khng thay th cho vic thu thp bng chng kim ton v
mt c s dn liu khc (nh gi tr ca hng tn kho ). Mt khc, bng chng
kim ton t cc ngun khc nhau hoc c ni dung khc nhau c th cng ph
hp cho cng mt c s dn liu.
Th nghim kim sot c thit k nh gi tnh hu hiu ca hot ng
kim sot trong vic ngn chn hoc pht hin v sa cha cc sai st trng yu
cp c s dn liu. Vic thit k th nghim kim sot nhm thu thp bng
chng kim ton ph hp bao gm vic xc nh cc iu kin (tnh cht hoc
thuc tnh) cho thy kim sot c thc hin, v cc iu kin sai lch cho
thy kim sot khng c thc hin theo ng nh thit k. KTV sau c th
kim tra s hin hu hoc khng hin hu ca cc iu kin ny.
Cc th nghim c bn c thit k nhm pht hin ra cc sai st trng yu
cp c s dn liu. Th nghim c bn bao gm kim tra chi tit v th tc
phn tch c bn. Vic thit k cc th nghim c bn bao gm vic xc nh cc
iu kin dn n sai st trong c s dn liu v lin quan n mc ch ca th
nghim ny.
b2. tin cy ca ti liu, thng tin c s dng lm bng chng kim
ton (on A31-A33): chu nh hng ca ngun gc, ni dung v hon cnh m
ti liu, thng tin c thu thp, bao gm cc kim sot i vi vic to lp v lu
tr ti liu, thng tin. Nhn chung, vic nh gi tin cy ca bng chng kim
ton c th da trn cc nguyn tc sau:
- tin cy ca bng chng kim ton tng ln khi bng chng kim ton
c thu thp t cc ngun c lp bn ngoi n v;
- tin cy ca bng chng kim ton c to ra trong ni b n v tng
ln khi cc kim sot lin quan, k c cc kim sot i vi vic to lp v lu tr
cc bng chng , c thc hin hiu qu;
- Bng chng kim ton do KTV trc tip thu thp (v d bng chng thu
thp c nh quan st vic p dng mt kim sot) ng tin cy hn so vi bng
64
chng kim ton c thu thp gin tip hoc do suy lun (v d phng vn v vic
p dng mt kim sot);
- Bng chng kim ton dng vn bn (v d, trn giy t, phng tin in
t, hoc cc dng khc) ng tin cy hn bng chng c thu thp bng li (v
d, bin bn hp c ghi ng thi trong qu trnh din ra cuc hp ng tin cy
hn vic trnh by bng li sau v cc vn c tho lun trong cuc
hp);
- Bng chng kim ton l cc chng t, ti liu gc ng tin cy hn bng
chng kim ton l bn copy, bn fax hoc cc ti liu c quay phim, s ha
hoc c chuyn thnh bn in t m tin cy ca cc ti liu ny c th ph
thuc vo cc kim sot i vi vic to lp v lu tr ti liu, thng tin.
Nu ti liu, thng tin c s dng lm bng chng kim ton c to lp
nh s dng cng vic ca chuyn gia ca n v c kim ton, ty thuc vo
tm quan trng ca cng vic ca chuyn gia i vi mc ch kim ton, KTV
phi thc hin vic: nh gi nng lc, kh nng v tnh khch quan ca chuyn
gia; Tm hiu v cng vic ca chuyn gia; v nh gi tnh thch hp ca cng
vic ca chuyn gia c s dng lm bng chng kim ton i vi cho c s dn
liu c lin quan.
Khi s dng ti liu, thng tin do n v c kim ton to ra, KTV phi
nh gi liu ti liu, thng tin c tin cy (c chnh xc, y v chi tit)
cho mc ch kim ton hay khng.
Bng chng kim ton c sc thuyt phc cao hn khi c c thng tin t
nhiu ngun v nhiu loi khc nhau cng xc nhn. Trng hp ny KTV c th
c c tin cy cao hn i vi bng chng kim ton so vi trng hp thng
tin c c t nhng bng chng ring r.
S thch hp ca thng tin, gi tr ca thng tin c xu hng gim i theo
thi gian v KTV cn cn nhc s cn i gia tin cy ca thng tin vi chi ph
b ra c c thng tin . KTV khng c php da vo kh khn v nhn
s, thi gian hay chi ph b qua mt th tc kim ton m khng c s thay th
bng th tc no khc hoc hi lng vi bng chng kim ton khng sc
thuyt phc.
c/ La chn phn t kim tra thu thp bng chng kim ton (on
10, A52-A56): Khi thit k th nghim kim sot v kim tra chi tit, KTV phi
xc nh phng php hiu qu la chn phn t kim tra nhm t c mc
ch ca th tc kim ton. KTV phi xc nh tnh ph hp v tin cy ca ti
liu, thng tin c s dng lm bng chng kim ton, ng thi, lu tnh hiu
qu khi la chn phn t kim tra. Cc phng php m KTV s dng la
chn phn t kim tra gm:
65
66
68
71
+ Khi kim ton khon mc doanh thu mt cng ty dch v phn mm: KTV
c th phn nhm khon mc doanh thu thnh doanh thu dch v thu ngoi,
doanh thu t vn cng ngh thng tin, doanh thu dch v cung ng gii php,
doanh thu trin khai phn mm
+ Khi kim ton khon mc chi ph qun l: KTV c th phn nhm theo gi
tr cc khon chi ph qun l pht sinh cao hn v thp hn mt gi tr nht nh
(v d, 50.000.000 ng).
+ Khi kim ton khon phi thu: KTV c th phn nhm cc s d theo tui
n.
Sai st c th b qua: L mt gi tr c KTV t ra m da vo KTV
mong mun t c mc m bo hp l rng sai st thc t ca tng th
khng vt qu gi tr t ra. Khi thit k mt mu, KTV cn xc nh sai st c
th b qua gim thiu ri ro m cc sai st khng trng yu c tng hp li
c th lm cho BCTC b sai st trng yu v d phng cho cc sai st c th khng
c pht hin. Sai st c th b qua l vic p dng mc trng yu thc hin cho
mt th tc ly mu c th (xem CMKiT s 320). Sai st c th b qua c th bng
hoc thp hn mc trng yu thc hin.
T l sai lch c th b qua: L mt t l sai lch c KTV t ra i vi
cc th tc kim sot ni b m da vo KTV mong mun t c mc
m bo hp l rng t l sai lch thc t ca tng th khng vt qu t l sai
lch t ra.
4.2 Thit k mu, c mu v la chn phn t kim tra
a/ Thit k mu (on 06, A4-A9): Khi thit k mt mu kim ton, KTV
phi xem xt mc ch ca th tc kim ton v cc tnh cht ca tng th c ly
mu.
Khi xem xt cc tnh cht ca mt tng th c ly mu, KTV c th quyt
nh s dng phng php phn nhm hay la chn cc phn t c gi tr ln cho
ph hp.
b/ C mu (on 07, A10-A11): C mu l s lng cc phn t trong tng
th c la chn theo tiu thc nht nh vo mu kim tra. KTV phi xc
nh c mu ln gim ri ro ly mu xung mt mc thp c th chp nhn
c. C mu c th c xc nh thng qua cc tnh ton thng k hoc da trn
xt on chuyn mn ca KTV. C mu chu nh hng ca cc yu t sau:
+Trong th nghim kim sot: C mu chu nh hng ca cc yu t nh:
Mc xem xt ca KTV i vi cc kim sot lin quan khi nh gi ri ro; T
l sai lch c th b qua; T l sai lch d kin ca tng th; Mc m bo m
73
78
b) Yu cu:
b.1/ Th tc phn tch c bn (on 05, A4-A16):
Khi thit k v thc hin cc th tc phn tch c bn, KTV phi xc nh s
ph hp ca th tc phn tch c bn i vi cc c s dn liu nht nh v nh
gi tin cy ca thng tin, d liu m KTV s dng cho th tc phn tch (bao
gm, xem xt ngun gc, tnh c th so snh c, ni dung, s ph hp v cc
kim sot i vi vic to lp thng tin, d liu). KTV phi d tnh v cc s
liu, t sut ghi nhn v nh gi xem d tnh c chnh xc xc nh
mt sai st (ring l hoc kt hp vi cc sai st khc) c th lm cho BCTC b sai
st trng yu hay khng.
b.2/ Cc th tc phn tch h tr khi hnh thnh kt lun tng th (on
06, A17-A19):
KTV phi thit k v thc hin cc th tc phn tch vo giai on gn kt
thc cuc kim ton hnh thnh kt lun tng th v vic liu BCTC c nht
qun vi hiu bit ca KTV v n v c kim ton hay khng.
b.3/ iu tra kt qu ca cc th tc phn tch (on 07, A20-A21):
Nu kt qu thc hin th tc phn tch cho thy c s bin ng hoc mi
quan h khng nht qun vi cc thng tin lin quan khc hoc c chnh lch ng
k so vi gi tr d tnh, KTV phi iu tra cc khc bit ny bng cch phng vn
BG n v v thu thp bng chng kim ton thch hp lin quan n cc cu tr
li ca BG, kt hp vi cc th tc kim ton khc (nu cn).
1.4. Kim ton cc c tnh k ton, bao gm c tnh k ton v gi tr
hp l v cc thuyt minh lin quan (CMKiT 540)
a) Khi nim (on 07):
c tnh k ton: L mt gi tr tin t gn ng trong trng hp khng c
phng php o lng chnh xc. Thut ng ny c s dng cho mt gi tr
c o lng theo gi tr hp l khi c s khng chc chn trong c tnh v
cng c s dng cho cc gi tr khc cn c tnh. c tnh k ton v gi tr
hp l cp n cc c tnh k ton c o lng theo gi tr hp l.
S khng chc chn trong cc c tnh: L kh nng d xy ra s thiu
chnh xc vn c trong gi tr o lng ca c tnh k ton v cc thuyt minh
lin quan;
S thin lch ca BG: L s thiu khch quan ca BG trong qu trnh lp
v trnh by BCTC;
81
trnh by BCTC lin quan n c tnh k ton hay cha; v (2) Cc phng php
lp c tnh k ton c thch hp, c p dng nht qun khng v liu cc
thay i (nu c) trong cc c tnh k ton hoc trong phng php lp c tnh
k ton so vi k trc (nu c) c ph hp vi hon cnh thc t hay khng.
x l ri ro c sai st trng yu nh gi, KTV phi cc bin php
gm:
- Xc nh cc s kin pht sinh cho n ngy lp BCKT c cung cp bng
chng kim ton lin quan n c tnh k ton hay khng;
- Kim tra cch BG lp c tnh k ton v cc d liu lm c s cho vic
lp c tnh k ton, nh gi s ph hp ca phng php o lng v cc gi
nh m BG s dng;
- Kim tra tnh hu hiu ca hot ng kim sot i vi cch thc BG lp
c tnh k ton, cng vi cc th nghim c bn thch hp;
- Xy dng gi tr c tnh hoc khong gi tr c tnh nh gi gi tr
c tnh ca BG.
KTV phi xem xt s cn thit phi s dng cng vic ca chuyn gia (theo
quy nh ca CMKiT s 620) c kin thc hoc k nng chuyn su lin quan n
mt hay nhiu kha cnh ca cc c tnh k ton thu thp y bng chng
kim ton thch hp hay khng.
b.4/ Th nghim c bn tip theo x l ri ro ng k (on 15-17,
A102-A115): i vi cc c tnh k ton lm pht sinh ri ro ng k, KTV phi
nh gi v thu thp y bng chng kim ton thch hp v:
- Cch thc BG xem xt cc gi nh hoc kt qu khc v l do ca vic
BG khng chn cc gi nh hoc kt qu khc;
- Cch thc BG x l s khng chc chn trong c tnh k ton v tnh
hp l ca cc gi nh m BG s dng, cng nh d nh v kh nng thc hin
cc hnh ng c th ca BG;
- Vic BG ghi nhn hoc khng ghi nhn cc c tnh k ton trong BCTC
v c s o lng cc c tnh k ton (nu c) c tun theo khun kh v lp v
trnh by BCTC c p dng hay khng.
b.5/ nh gi tnh hp l ca c tnh k ton v xc nh sai st (on
18, A116-A119): Da vo cc bng chng kim ton, KTV phi nh gi cc c
tnh k ton trong BCTC l hp l hay l b sai st theo khun kh v lp v trnh
by BCTC c p dng.
83
b.6/ nh gi cc thuyt minh lin quan n c tnh k ton (on 1920, A120-A123): KTV phi thu thp y bng chng kim ton thch hp v
vic liu cc thuyt minh trong BCTC lin quan n c tnh k ton, k c cc
thuyt minh v s khng chc chn ca c tnh k ton (i vi cc c tnh k
ton lm pht sinh ri ro ng k), c m bo tun theo khun kh v lp v trnh
by BCTC c p dng hay khng.
b.7/ Xem xt cc du hiu v s thin lch ca BG (on 21, A124A125): KTV phi xem xt cc xt on v quyt nh ca BG khi lp c tnh k
ton xc nh liu c du hiu v s thin lch ca BG hay khng. Bn thn
cc du hiu ny khng hn l sai st, tuy nhin, nu pht hin cc du hiu cho
thy s thin lch ca BG, KTV phi xem xt xem ri ro kim ton c nh
gi ng hay cha v cc bin php gim thiu ri ro kim ton c cn ph hp
hay khng. KTV cng c th phi thay i hoc b sung th tc kim ton trong
giai on cn li ca cuc kim ton v xem xt li nh gi v vic tng th
BCTC c cn cha ng sai st trng yu hay khng.
1.5. Cc bn lin quan (CMKiT 550)
a) Khi nim (on 10, A4-A7):
Bn lin quan: L cc i tng theo nh ngha trong khun kh v lp v
trnh by BCTC c p dng (V d, theo nh ngha ti on 03 Chun mc k
ton Vit Nam s 26- Thng tin v cc bn lin quan ban hnh v cng b theo
Quyt nh s 234/2003/Q-BTC ngy 31 thng 12 nm 2003 ca B trng B
Ti chnh).
Nu khun kh v lp v trnh by BCTC c p dng c rt t hoc khng
c quy nh no v bn lin quan th bn lin quan l:
- Mt ngi hoc n v khc c quyn kim sot i vi n v bo co
hoc c nh hng ng k i vi n v bo co, trc tip hoc gin tip thng
qua mt hoc nhiu bn trung gian;
- Mt n v khc m n v bo co c quyn kim sot hoc nh hng
ng k, trc tip hoc gin tip thng qua mt hoc nhiu bn trung gian; hoc
- Mt n v khc chu s kim sot chung vi n v bo co thng qua
vic c: S hu kim sot chung; Ch s hu l cc thnh vin gia nh mt thit;
hoc C chung nh qun l ch cht.
Tuy nhin, cc n v chu s qun l chung ca Nh nc (nh y ban
nhn dn cc tnh, thnh ph, khu vc hoc quc gia) khng c coi l cc bn
lin quan, tr khi cc n v tham gia vo cc giao dch quan trng hoc chia
s cc ngun lc mt mc ng k vi mt n v khc.
84
b) Yu cu:
KTV phi tm hiu cc mi quan h v giao dch vi bn lin quan : (1)
Nhn bit yu t dn n ri ro c gian ln pht sinh t cc mi quan h v giao
dch vi bn lin quan (nu c), nhm xc nh v nh gi ri ro c sai st trng
yu do gian ln; v (2) a ra kt lun v vic liu BCTC, di nh hng ca cc
mi quan h v giao dch vi bn lin quan, t c s phn nh trung thc v
hp l (theo khun kh v trnh by hp l); hoc khng a ra thng tin sai lch
(theo khun kh v tun th).
Nu khun kh v lp v trnh by BCTC c p dng c quy nh v cc
bn lin quan: KTV phi thu thp c y bng chng kim ton thch hp v
vic cc mi quan h v giao dch vi bn lin quan c c xc nh, hch ton
v thuyt minh ph hp trong BCTC theo khun kh quy nh hay khng.
KTV phi thc hin cc th tc, bao gm:
b.1/ Th tc nh gi ri ro v cc hot ng lin quan (on 11-17, A8A28): KTV phi thu thp thng tin c lin quan ti vic xc nh ri ro c sai st
trng yu gn vi cc mi quan h v giao dch vi bn lin quan, bng cc th tc
sau:
- Tm hiu v cc mi quan h v giao dch ca n v c kim ton vi
cc bn lin quan, bao gm:
+ Tho lun nhm kim ton, c bit lu n kh nng BCTC c th c
sai st trng yu bt ngun t cc mi quan h v giao dch vi cc bn lin quan;
+ Phng vn BG n v v vic xc nh cc bn lin quan, cc thay i so
vi k trc (nu c), bn cht mi quan h gia n v v cc bn lin quan, cc
giao dch vi bn lin quan trong k, hnh thc, mc ch giao dch;
+ Tm hiu cc kim sot m n v thit lp xc nh, hch ton v
thuyt minh cc mi quan h v giao dch vi cc bn lin quan theo khun kh v
lp v trnh by BCTC c p dng, cc kim sot i vi vic cho php v ph
duyt cc giao dch v tha thun quan trng vi cc bn lin quan, cng nh i
vi cc hp ng v giao dch quan trng ngoi hot ng kinh doanh thng
thng
- Duy tr s cnh gic i vi thng tin v bn lin quan: KTV phi lun
cnh gic i vi cc tha thun hoc thng tin khc c th cho thy s tn ti cc
mi quan h hoc giao dch vi cc bn lin quan m BG n v cha xc nh
hoc thng bo cho KTV trc . pht hin iu ny, KTV phi ch kim
tra cc ti liu nh: Cc xc nhn ca ngn hng hoc xc nhn c gi tr php l
thu c t kt qu ca cc th tc kim ton; Bin bn hp H ng c ng v
85
hp Ban qun tr; Cc s k ton hoc ti liu khc... Nu pht hin ra cc giao
dch quan trng ngoi hot ng kinh doanh thng thng ca n v th KTV phi
phng vn BG n v v bn cht v s tham gia ca cc bn lin quan vo cc
giao dch .
- Trao i trong nhm kim ton: KTV phi trao i thng tin thu thp c
v cc bn lin quan ca n v c kim ton vi cc thnh vin khc ca nhm
kim ton.
b2/ Xc nh v nh gi ri ro c sai st trng yu (on 18-19, A6, A2930)
KTV lun phi coi cc giao dch quan trng vi cc bn lin quan c
xc nh ngoi hot ng kinh doanh thng thng ca n v l cc giao dch lm
pht sinh ri ro ng k. V vy, khi thc hin th tc nh gi ri ro gn vi cc
bn lin quan, nu xc nh c yu t dn n ri ro c gian ln th KTV phi
xem xt thng tin khi xc nh v nh gi ri ro c sai st trng yu do gian
ln theo quy nh ca CMKiT s 240.
b.3/ Bin php x l i vi ri ro c sai st trng yu (on 20-24, A31A45): KTV phi thit k v thc hin cc th tc kim ton tip theo thu thp
y bng chng kim ton thch hp v ri ro c sai st trng yu gn vi cc
mi quan h v giao dch vi cc bn lin quan, bao gm:
- Xc nh cc bn lin quan hoc cc giao dch quan trng vi cc bn lin
quan cha c BG n v xc nh hay thng bo trc (v d, bng cc th
tc nh: xem xt giy lm vic, h s kim ton nm trc (nu c), xem S ng
k thnh vin gp vn, S ng k c ng, cc bin bn hp BQT, BG, thu thp
thng tin t KTV tin nhim, KTV khc...);
- Nu pht hin cc bn lin quan hoc cc giao dch quan trng vi cc bn
lin quan cha c BG n v xc nh hay thng bo trc , KTV phi:
Trao i kp thi cc pht hin vi cc thnh vin nhm kim ton;
Yu cu BG n v xc nh ton b cc giao dch vi cc bn lin
quan mi c pht hin KTV thc hin nh gi thm;
Phng vn BG xc nh l do cc kim sot ca n v khng
pht hin c cc mi quan h hoc giao dch vi bn lin quan ;
Thc hin cc th tc kim ton thch hp i vi cc bn lin quan
hoc cc giao dch quan trng mi c xc nh;
86
thc k k ton; v (2) S kin cung cp bng chng v cc s vic pht sinh sau
ngy kt thc k k ton.
b) Yu cu:
KTV phi xem xt nh hng ca nhng s kin pht sinh sau ngy kho s
k ton lp BCTC i vi BCTC v BCKT.
Cc s kin pht sinh sau c chia thnh 3 giai on: (1) Cc s kin pht
sinh sau ngy kt thc k k ton n ngy lp BCKT; (2) Cc s vic m KTV
bit c sau ngy lp BCKT nhng trc ngy cng b BCTC; v (3) Cc s vic
m KTV bit c sau ngy cng b BCTC.
b.1/ i vi cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton n ngy
lp BCKT (on 06-09, A6-A10): KTV phi thit k v thc hin cc th tc kim
ton thu thp y bng chng kim ton thch hp v vic KTV nhn bit
ton b cc s kin pht sinh t sau ngy kt thc k k ton n ngy lp BCKT
cn c iu chnh hoc thuyt minh trong BCTC, bao gm:
- Tm hiu cc th tc m BG thit lp nhm bo m xc nh c
mi s kin xy ra sau ngy kt thc k k ton;
- Phng vn BG v BQT n v xc nh xem c s kin xy ra sau
ngy kt thc k k ton c kh nng nh hng n BCTC hay khng;
- Xem xt cc bin bn hp i hi ng c ng, Hi ng thnh vin,
BG v BQT sau ngy kt thc k k ton (nu c) v phng vn v cc vn
c tho lun trong cc cuc hp ny nhng cha c bin bn;
- Xem xt BCTC gia nin k gn nht k t sau ngy kt thc k k
ton ca n v (nu c);...
Nu sau khi thc hin cc th tc trn m KTV pht hin c c s kin
cn iu chnh hoc thuyt minh trong BCTC th KTV phi xc nh liu mi s
kin c c phn nh trn BCTC theo khun kh v lp v trnh by BCTC
c p dng hay khng.
KTV phi yu cu BG v BQT cung cp gii trnh bng vn bn theo quy
nh ca v vic iu chnh hoc thuyt minh tt c cc s kin xy ra sau ngy
kt thc k k ton m khun kh v lp v trnh by BCTC c p dng yu cu
phi iu chnh hoc thuyt minh.
b.2/ i vi cc s vic m KTV bit c sau ngy lp BCKT nhng
trc ngy cng b BCTC (on 10-13, A11-A16): KTV khng bt buc phi
thc hin cc th tc kim ton lin quan n BCTC sau ngy lp BCKT.
88
Tuy nhin, sau ngy lp BCKT nhng trc ngy cng b BCTC, nu KTV
bit c mt s vic m nu s vic c bit n ti ngy lp BCKT th c
th lm cho KTV phi sa i BCKT, th KTV phi thc hin cc th tc:
- Tho lun vi BG v BQT ca n v c kim ton;
- Quyt nh xem c cn sa i BCTC hay khng;
- Phng vn xem BG d nh x l vn ny trn BCTC nh th no;.
- Thc hin cc th tc kim ton i vi vic sa i BCTC (nu c);
- M rng cc th tc kim ton n ngy lp BCKT mi;
- Pht hnh BCKT mi v BCTC sa i vi ngy lp BCKT mi khng
c trc ngy ph duyt ca BCTC sa i.
Ty theo quy nh ca php lut hoc khun kh lp v trnh by BCTC
(cho php, khng cho php hoc khng cm BG sa i BCTC do nh hng
ca cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton) v ty theo vic BCKT
pht hnh hay cha m KTV phi thc hin cc th tc ph hp theo quy nh ca
CMKiT s 560 v s 705, 706. Ty tng trng hp m KTV phi: Sa i
BCKT; Pht hnh BCKT mi c on Vn cn nhn mnh/hoc c on
Vn khc; hoc thng bo cho BG v BQT n v c kim ton n v
khng cng b BCTC cho bn th ba; hoc hnh ng ngn chn vic s dng
BCKT cha sa i ...
b.3/ i vi cc s vic m KTV bit c sau ngy cng b BCTC (on
14-17, A17-A18): Sau ngy cng b BCTC, KTV khng bt buc phi thc hin
bt k th tc kim ton no i vi BCTC .
Tuy nhin, nu sau ngy cng b BCTC, KTV bit c s vic m nu s
vic c bit n ti ngy lp BCKT th c th lm cho KTV phi sa i
BCKT, th KTV phi thc hin cc th tc tng t nh nu on (b.2) trn
y. KTV phi kim tra cc th tc BG n v c kim ton thc hin m
bo vic sa i ny c thng bo n tt c cc bn nhn BCTC v
BCKT c cng b trc .
Nu BG n v khng thc hin cc th tc cn thit m bo thng
bo vic sa i ny cho tt c cc bn nhn BCTC trc v BG khng
sa i BCTC: KTV phi thng bo cho BG v BQT n v v vic KTV s c
gng ngn chn vic s dng BCKT cha sa i. Nu BG hoc BQT n v vn
khng thc hin cc th tc cn thit mc d c KTV thng bo th KTV
phi c nhng hnh ng thch hp c gng ngn chn vic s dng BCKT
89
cha sa i. KTV c th cn nhc vic tham kho kin chuyn gia t vn php
lut trong trng hp ny.
c) Trng hp n v c kim ton pht hnh chng khon trn th
trng th phi xem xt n cc quy nh php l lin quan n vic pht hnh
chng khon.
1.7. Hot ng lin tc (CMKiT 570)
a) Khi nim (on 02, A1) :
Gi nh hot ng lin tc: Theo gi nh hot ng lin tc, mt n v
c xem l hot ng lin tc trong tng lai c th d on c.
Khi s dng gi nh hot ng lin tc lp v trnh by BCTC l ph
hp, ti sn v n phi tr c ghi nhn da trn c s l n v c th thc hin
c gi tr ti sn v thanh ton c cc khon n phi tr ca mnh trong iu
kin kinh doanh bnh thng.
b) Trch nhim ca BG n v c kim ton (on 03-05)
Khun kh v lp v trnh by BCTC c th quy nh r v vic BG phi
thc hin nh gi c th v kh nng hot ng lin tc ca n v v cc chun
mc lin quan cn xem xt v cc thng tin thuyt minh phi trnh by lin quan
n hot ng lin tc (V d, on 15 Chun mc k ton Vit Nam s 21 (nm
2003)). Php lut v cc quy nh cng c th c yu cu c th v trch nhim ca
BG trong vic nh gi kh nng hot ng lin tc ca n v v cc thuyt
minh BCTC c lin quan.
c) Trch nhim ca KTV (on 06-07):
KTV c trch nhim phi xem xt tnh hp l ca gi nh hot ng lin
tc m n v s dng khi lp v trnh by BCTC, ng thi xem xt liu c
yu t khng chc chn trng yu no nh hng n kh nng hot ng lin tc
ca n v cn phi c trnh by y trn BCTC. Tuy nhin khi BCKT khng
cp n tnh khng chc chn v kh nng hot ng lin tc khng c ngha l
m bo v kh nng hot ng lin tc ca n v c kim ton.
c.1/ Th tc nh gi ri ro (on 10-11, A2-A6): KTV phi xem xt liu
cn c cc s kin hoc iu kin c th dn n nghi ng ng k v kh nng
hot ng lin tc ca n v c kim ton hay khng. ng thi, KTV phi
tho lun vi BG n v tm hiu nh gi ca BG v kh nng hot ng
lin tc ca n v v BG c nhn thy cc s kin hoc iu kin, xt ring l
hay kt hp li, c th dn n nghi ng ng k v kh nng hot ng lin tc
ca n v hay khng, v BG c k hoch nh th no i vi vn ny.
90
Trong qu trnh kim ton, KTV phi lun cnh gic vi nhng bng chng
kim ton v cc s kin hoc iu kin c th dn n nghi ng ng k v kh
nng hot ng lin tc ca n v c kim ton.
c.2/ Xem xt cc nh gi ca BG n v c kim ton (on 12-14,
A7-A12): KTV phi xem xt cc nh gi ca BG v kh nng hot ng lin tc
ca n v, trong lu n khong thi gian ti thiu ca hot ng lin tc
theo quy nh l 12 thng k t ngy kt thc k k ton. Khi xem xt cc nh gi
ca BG n v c kim ton, KTV phi xem xt liu cc nh gi ca BG
bao gm tt c cc thng tin lin quan sn c m KTV bit c t kt qu ca
cuc kim ton hay cha.
c.3/ Giai on sau khi c BG nh gi (on 15, A13-A14): KTV
phi phng vn BG n v c kim ton v cc hiu bit ca BG i vi cc
s kin hoc iu kin pht sinh sau giai on c BG nh gi m cc s
kin hoc iu kin ny c th dn n nghi ng ng k v kh nng hot ng
lin tc ca n v c kim ton.
c.4/Th tc kim ton b sung khi KTV nhn thy cc s kin hoc iu
kin dn n nghi ng ng k v kh nng hot ng lin tc ca n v (on
16, A15-A18): Trng hp ny, KTV phi thc hin cc th tc kim ton b sung
thu thp y bng chng kim ton thch hp nhm xc nh xem c hay
khng c yu t khng chc chn trng yu, k c vic xem xt cc yu t gim
nh. Cc th tc ny phi bao gm:
- Yu cu BG n v nh gi v kh nng hot ng lin tc ca n v
(nu cha thc hin nh gi trc );
- Xem xt cc k hoch ca BG v cc hnh ng trong tng lai, nh gi
kh nng ci thin tnh hnh cng nh tnh kh thi ca nhng k hoch ny;
- Nu n v lp k hoch dng tin, KTV phi nh gi tin cy ca
d liu s dng lp k hoch dng tin v xc nh cc bng chng cng c cho
cc gi nh dng lp k hoch dng tin;
- Xem xt cc thng tin hay s kin b sung sau ngy BG a ra nh gi;
- Yu cu BG v BQT n v gii trnh bng vn bn v cc k hoch hnh
ng trong tng lai ca h v tnh kh thi ca cc k hoch .
c.5/ Kt lun kim ton v BCKT (on 18-21, A20-A26)
Da vo nhng bng chng kim ton thu thp c, KTV phi s dng xt
on ca mnh kt lun liu c yu t khng chc chn trng yu lin quan n
91
92
c.7/ Trao i vi BQT n v c kim ton (on 23): KTV phi trao i
vi BQT n v v cc s kin hoc iu kin xc nh l c th dn n nghi
ng ng k v kh nng hot ng lin tc ca n v c kim ton, bao gm:
Liu cc s kin hoc iu kin c to thnh yu t khng chc chn trng yu
hay khng; Liu vic s dng gi nh hot ng lin tc c ph hp trong vic lp
v trnh by BCTC hay khng; Cc thuyt minh c lin quan trong BCTC c y
hay khng.
c.8/ S chm tr ng k trong vic k duyt BCTC (on 24): KTV phi
tm hiu l do ca s chm tr . Nu KTV tin rng s chm tr c th do tc
ng ca cc s kin hoc iu kin lin quan n vic nh gi kh nng hot
ng lin tc ca n v th KTV phi thc hin cc th tc kim ton b sung,
cng nh xem xt nh hng n kt lun ca KTV v s tn ti ca yu t khng
chc chn trng yu lin quan n kh nng hot ng lin tc.
1.8. Gii trnh bng vn bn (CMKiT 580)
a) Khi nim (on 07)
Gii trnh bng vn bn (cn gi: Th gii trnh hoc Bn gii trnh):
L cc gii thch ca BG n v c kim ton c th hin di hnh thc
vn bn, cung cp cho KTV gii trnh v xc nhn mt s vn nht nh hoc
h tr cho cc bng chng kim ton khc. Gii trnh bng vn bn khng bao gm
BCTC, cc c s dn liu ca BCTC hoc s, chng t k ton.
b) Yu cu:
b.1/ i tng cn gii trnh (on 09, A2-A6): BG v cc cp qun l
c trch nhim ph hp ca n v c kim ton (v d, gm: Tng Gim
c/Gim c, Gim c ti chnh, K ton trng...), nhng ngi tham gia vo
vic lp v trnh by BCTC v cc c s dn liu ca BCTC, k c nhng ngi c
kin thc chuyn mn v cc vn cn c gii trnh.
b.2/ Ni dung gii trnh (on 10-13, A7-A14): Gm trch nhim ca BG
v cc vn khc.
- Gii trnh v trch nhim ca BG: KTV phi yu cu BG n v c
kim ton cung cp gii trnh bng vn bn v vic:
+ BG hon thnh trch nhim i vi vic lp v trnh by BCTC theo
khun kh v lp v trnh by BCTC c p dng, v theo iu khon ca hp
ng kim ton;
+ BG cung cp cho KTV tt c cc thng tin lin quan v cc quyn
tip cn theo iu khon ca hp ng kim ton;
93
tin cy ca cc gii trnh v ca bng chng kim ton ni chung. KTV cng
phi xc nh nh hng c th c i vi kin kim ton (theo CMKiT s 705).
Nu BG n v c kim ton khng cung cp vn bn gii trnh hoc
gii trnh khng y cc ni dung lin quan n trch nhim ca BG th KTV
phi t chi a ra kin kim ton v BCTC.
1.9. Thng tin xc nhn t bn ngoi (CMKiT 505)
a) Khi nim (on 06):
Thng tin xc nhn t bn ngoi: L bng chng kim ton thu thp c
di dng phn hi bng vn bn trc tip t bn th ba (bn xc nhn) cho KTV,
c th l trn giy t, phng tin in t hoc phng tin khc.
b) Vai tr (on 03):
Thng tin xc nhn t bn ngoi l mt ngun bng chng kim ton quan
trng. Khi thit k v thc hin th nghim c bn i vi cc nhm giao dch, s
d ti khon v thng tin thuyt minh trng yu, KTV phi xem xt c cn thc
hin cc th tc xc nhn t bn ngoi nh l th nghim c bn hay khng. Th
tc xc nhn t bn ngoi c th gip KTV thu thp c bng chng kim ton c
tin cy cao cn thit x l ri ro ng k c sai st trng yu do gian ln
hoc nhm ln. Ngoi ra, KTV cng c th thit k cc yu cu xc nhn thu
thp thm thng tin chng thc nhm x l ri ro c sai st trng yu do gian ln
cp c s dn liu. Thng tin xc nhn t bn ngoi c thu thp t ngun c
lp vi n v c kim ton, do , c th lm tng mc m bo m KTV
t c t bng chng trong cc ti liu, s k ton hoc gii trnh ca BG n
v c kim ton.
c) Cc hnh thc thng tin xc nhn t bn ngoi:
c.1) Th xc nhn dng khng nh (positive confirmation request) (on
06, A5): L ngh bn xc nhn phc p trc tip cho KTV nu r bn xc nhn
ng hoc khng ng vi thng tin cn xc nhn, hoc cung cp thng tin yu
cu xc nhn.
Th xc nhn ny thng cung cp bng chng kim ton ng tin cy v
yu cu bn xc nhn phc p li KTV trong mi trng hp, bng cch khng
nh ng vi thng tin yu cu xc nhn, hoc cung cp thm thng tin theo yu
cu ca KTV.
Tuy nhin, th xc nhn ny c nhc im l bn xc nhn c th tr li
m khng xc minh thng tin trn th xc nhn l chnh xc hay khng. Tuy nhin,
KTV c th gim ri ro ny bng cch s dng th xc nhn dng khng nh
95
103
104
v kin kim ton. Tuy nhin, nu KTV s dng cng vic ca chuyn gia theo
quy nh ca CMKiT v kt lun rng cng vic ca chuyn gia l y cho mc
ch kim ton, KTV c th s dng nhng pht hin hoc kt lun ca chuyn gia
trong lnh vc chuyn mn ring bit ca chuyn gia nh l bng chng kim ton
thch hp.
c) Yu cu:
c.1/ Xc nh s cn thit phi s dng cng vic ca chuyn gia (on
07, A4-A9): KTV phi xc nh s cn thit ca vic s dng cng vic ca
chuyn gia nu kinh nghim chuyn mn trong mt lnh vc ring bit ngoi lnh
vc k ton, kim ton l cn thit thu thp y bng chng kim ton thch
hp.
c.2/ Xc nh ni dung, lch trnh, phm vi cc th tc kim ton s dng
cng vic ca chuyn gia (on 08, A10): KTV phi xem xt cc yu t, bao
gm:
- Ni dung ca vn c lin quan n cng vic ca chuyn gia;
- Ri ro c sai st trng yu ca vn c lin quan n cng vic ca
chuyn gia;
- Tm quan trng ca cng vic ca chuyn gia i vi cuc kim ton;
- Hiu bit v kinh nghim ca KTV i vi cc cng vic trc ca
chuyn gia;
- Liu chuyn gia c phi tun theo cc chnh sch v th tc kim sot cht
lng ca DNKT hay khng.
c.3/ nh gi nng lc, kh nng v tnh khch quan ca chuyn gia
(on 09, A14-A20): KTV phi nh gi xem chuyn gia c nng lc, kh
nng v tnh khch quan cho mc ch kim ton hay khng. Trng hp s dng
chuyn gia bn ngoi, khi nh gi tnh khch quan ca chuyn gia, KTV phi tm
hiu nhng li ch v nhng mi quan h c th nh hng n tnh khch quan
ca chuyn gia.
c.4/ Hiu bit v lnh vc chuyn mn ca chuyn gia (on 10, A21A22): KTV phi c hiu bit y v lnh vc chuyn mn ca chuyn gia
xc nh ni dung, phm vi, mc tiu cng vic ca chuyn gia v nh gi tnh
y , thch hp ca cng vic ca chuyn gia cho mc ch kim ton.
c.5/ Cc vn cn tha thun vi chuyn gia (on 11, A23-A31):
- Ni dung, phm vi, mc tiu cng vic ca chuyn gia;
107
- Pht trin hoc gii thiu cc sn phm v dch v mi, hoc s dng dy
chuyn sn xut mi;
- M rng phm vi hot ng trn nhiu a bn mi;
- Nhng thay i trong n v nh nhng hot ng mua sm ln, ti c cu
hoc cc s kin bt thng khc;
- D kin bn n v hoc b phn kinh doanh;
- Tn ti nhiu mi quan h lin doanh, lin kt phc tp;
- S dng cc ngun ti tr ghi nhn ngoi Bng cn i k ton, nhng n
v c mc ch c bit hoc c nhng dn xp ti chnh phc tp;
- C nhng giao dch ng ch vi cc bn lin quan;
- Thiu ht v nhn s c kh nng ph hp v k ton v lp bo co ti
chnh;
- Thay i nhn s ch cht, bao gm s thi vic ca nhng ngi iu
hnh ch cht;
- Nhng khim khuyt trong kim sot ni b, c bit l nhng khim
khuyt khng c Ban Gim c x l;
- Mu thun gia chin lc cng ngh thng tin v chin lc kinh doanh
ca n v;
- Nhng thay i trong mi trng cng ngh thng tin;
- Ci t h thng cng ngh thng tin mi, quan trng lin quan n vic
lp bo co ti chnh;
- Vic iu tra ca cc c quan qun l Nh nc i vi hot ng hoc kt
qu ti chnh ca n v;
- Nhng sai st, nhm ln trong qu kh hoc c nhng iu chnh c gi tr
ln ti thi im cui nm;
- Cc giao dch bt thng c gi tr ln, gm nhng giao dch ni b cng
ty v cc giao dch doanh thu ln vo cui nm;
- Cc giao dch c ghi nhn theo mc ch ca Ban Gim c, v d cc
khon n c ti ti tr, nhng ti sn chun b bn hoc vic phn loi chng
khon c th giao dch c trn th trng;
114
b) Yu cu
b.1/ Xc nh mc trng yu v mc trng yu thc hin khi lp k hoch
kim ton (on 10-11, A2-A12): Khi lp chin lc kim ton tng th, KTV
phi xc nh mc trng yu i vi tng th BCTC. Nu n v c kim ton
c mt s nhm giao dch, s d ti khon hoc thng tin thuyt minh (nu xt
ring l) c sai st vi mc thp hn mc trng yu i vi tng th BCTC nhng
c th nh hng n quyt nh kinh t ca ngi s dng BCTC, th KTV phi
xc nh mc trng yu p dng cho tng nhm giao dch, s d ti khon hay
thng tin thuyt minh.
KTV phi xc nh mc trng yu thc hin cho mc ch nh gi cc ri
ro c sai st trng yu v xc nh ni dung, lch trnh, phm vi cc th tc kim
ton tip theo trong qu trnh kim ton.
b.2/ Sa i mc trng yu trong qu trnh kim ton (on 12-13, A13):
KTV phi sa i mc trng yu i vi tng th BCTC v mc trng yu cho cc
nhm giao dch, s d ti khon hay thng tin thuyt minh khi c thm thng tin
trong qu trnh kim ton m c th dn n vic thay i mc trng yu hoc cc
mc trng yu so vi mc xc nh trc .
Nu KTV kt lun rng vic p dng mt mc trng yu thp hn mc trng
yu xc nh trc l ph hp th KTV phi xc nh xem c cn sa i
mc trng yu thc hin, v xem ni dung, lch trnh v phm vi ca cc th tc
kim ton tip theo c cn ph hp hay khng.
b.3/ Phng php xc nh mc trng yu (A3-A9)
Cng thc: Mc trng yu = Tiu ch x T l %
* Xc nh tiu ch:
Cc tiu ch ph hp thng thng c la chn c th l: Li nhun trc
thu; Tng doanh thu; Li nhun gp; Tng chi ph; Tng vn ch s hu; Gi tr
ti sn rng.
Vic xc nh tiu ch ph thuc vo nhu cu thng tin ca i b phn i
tng s dng thng tin ti chnh (nh u t, ngn hng, cng chng, c quan
qun l...). Xc nh tiu ch cn nh hng bi cc yu t nh:
(1) Cc yu t ca BCTC (v d: ti sn, cc khon n, ngun vn, doanh
thu, chi ph), cc thc o hot ng theo khun kh v lp v trnh by BCTC (v
d: tnh hnh ti chnh, kt qu hot ng, dng tin);
116
k thay v gia k, hoc thay i ni dung ca cc th tc kim ton nhm thu thp
c bng chng kim ton thuyt phc hn.
b.2/ Th tc kim ton i vi ri ro c sai st trng yu c nh gi
cp c s dn liu (on 06-07, A4-A19): KTV phi thit k v thc hin
cc th tc kim ton tip theo vi ni dung, lch trnh v phm vi da vo kt qu
nh gi ri ro c sai st trng yu cp c s dn liu.
KTV c th la chn trong cc phng php: (1) Ch thc hin th nghim
kim sot; (2) Ch thc hin th nghim c bn; hoc (3) Kt hp th nghim kim
sot v th nghim c bn. Tuy nhin, d la chn phng php no th KTV vn
phi thit k v thc hin cc th nghim c bn cho tng nhm giao dch, s d
ti khon v thng tin thuyt minh trng yu. Mc ri ro c KTV nh gi
cng cao th cng phi thu thp bng chng kim ton thuyt phc hn.
* Th nghim kim sot (on 08-17, A20-A41): KTV phi thit k v
thc hin th nghim kim sot thu thp y bng chng kim ton thch
hp v tnh hu hiu ca hot ng kim sot c lin quan trong 2 trng hp: (1)
KTV k vng rng cc kim sot hot ng hiu qu v c nh da vo tnh hu
hiu ca hot ng kim sot xc nh ni dung, lch trnh v phm vi ca cc
th nghim c bn; hoc (2) Nu ch thc hin cc th nghim c bn th khng
th cung cp y bng chng kim ton thch hp cp c s dn liu.
Ni dung v phm vi th nghim kim sot: KTV phi thu thp bng chng
kim ton v tnh hu hiu ca hot ng kim sot v phi xc nh liu cc kim
sot c th nghim c ph thuc vo cc kim sot khc khng (kim sot gin
tip) v c cn thu thp bng chng kim ton chng minh tnh hu hiu ca cc
hot ng kim sot gin tip hay khng.
Lch trnh th nghim kim sot: KTV phi thc hin th nghim kim sot
cho mt thi im c th, hoc cho c giai on m KTV d nh da vo cc
kim sot a ra c s thch hp cho s tin cy ca KTV vo cc kim sot
. Nu KTV thu thp bng chng kim ton v tnh hu hiu ca hot ng
kim sot trong giai on gia k, hoc s dng bng chng kim ton v tnh hu
hiu ca hot ng kim sot c t cc cuc kim ton trc th KTV phi thc
hin thm cc th tc kim ton thu thp thm bng chng kim ton c lin
quan.
Cc kim sot i vi ri ro ng k: Nu KTV d nh tin cy vo cc
kim sot i vi mt ri ro ng k th KTV phi th nghim cc kim sot
trong giai on hin ti.
nh gi tnh hu hiu ca hot ng kim sot: Khi nh gi, KTV phi
xc nh liu cc sai st c pht hin t cc th nghim c bn c cho thy cc
kim sot khng hot ng hiu qu hay khng. Tuy nhin, nu cc th nghim c
119
bn khng pht hin ra sai st th khng c ngha l cc kim sot c lin quan n
c s dn liu c th nghim l hiu qu. Nu pht hin c sai lch trong cc
kim sot m KTV d nh tin cy vo, KTV phi tm hiu nguyn nhn, hu qu
ca vn v xc nh xem cc th nghim kim sot thc hin c cung cp c
s thch hp KTV tin cy vo cc kim sot hay khng, c cn thc hin cc
th nghim kim sot b sung hay khng, hoc c cn x l ri ro bng cch p
dng cc th nghim c bn hay khng.
* Th nghim c bn (on 18-23, A42-A58)
D kt qu nh gi ri ro c sai st trng yu nh th no, KTV phi thit
k v thc hin cc th nghim c bn (k c th tc xc nhn t bn ngoi, nu
cn) i vi tng nhm giao dch, s d ti khon v thng tin thuyt minh trng
yu. Lin quan n quy trnh kha s k ton lp BCTC, cc th nghim c bn
bao gm: i chiu s liu trn BCTC vi s liu trn s k ton; Kim tra cc bt
ton trng yu v cc iu chnh khc c thc hin trong qu trnh lp v trnh
by BCTC.
KTV phi thc hin cc th nghim c bn x l ri ro ng k xc
nh. Nu ch thc hin th nghim c bn i vi mt ri ro ng k th th
nghim c bn phi bao gm kim tra chi tit.
Lch trnh th nghim c bn: Nu thc hin th nghim c bn ti thi
im kim ton gia k, m bo bao qut c giai on cn li, KTV phi tip
tc thc hin th nghim c bn, hoc kt hp th nghim c bn vi th nghim
kim sot cho giai on t gia k n cui k.
Khi nh gi ri ro c sai st trng yu ti thi im gia k, nu pht hin
cc sai st khng mong i th KTV phi xem xt iu chnh vic nh gi ri ro
lin quan v iu chnh ni dung, lch trnh, phm vi d kin ca cc th nghim
c bn cho giai on cn li, nu cn.
b.3/ nh gi vic trnh by, thuyt minh BCTC v tnh y , thch hp
ca bng chng kim ton (on 24-27, A59-A62)
KTV phi thc hin cc th tc kim ton nh gi liu vic trnh by
tng th BCTC, bao gm cc thng tin thuyt minh lin quan, c ph hp vi
khun kh v lp v trnh by BCTC c p dng hay khng.
Cn c cc th tc kim ton thc hin v bng chng kim ton thu
thp, trc khi a ra kt lun v cuc kim ton, KTV phi xem xt vic nh gi
ri ro c sai st trng yu cp c s dn liu c cn ph hp hay khng. KTV
phi a ra kt lun v tnh y , thch hp ca bng chng kim ton thu
thp. Nu khng th thu thp c y bng chng kim ton thch hp, KTV
120
phi a ra kin kim ton ngoi tr hoc t chi a ra kin v BCTC theo
quy nh ca CMKiT s 705.
1.5. Cc yu t cn xem xt khi kim ton n v c s dng dch v bn
ngoi (CMKiT 402)
a) Khi nim (on 08):
KTV ca t chc cung cp dch v: L KTV cung cp bo co m bo v
cc kim sot ca t chc CCDV, theo yu cu ca t chc ny;
T chc CCDV: L bn th ba (hoc mt b phn ca bn th ba) cung cp
dch v cho cc n v s dng dch v m cc dch v ny l mt phn ca h
thng thng tin ca n v s dng dch v c lin quan n vic lp v trnh by
BCTC;
H thng ca t chc CCDV: L cc chnh sch v th tc c t chc
CCDV thit k, thc hin v duy tr nhm cung cp cho cc n v s dng dch v
nhng dch v c phn nh trong bo co ca KTV ca t chc CCDV;
KTV ca n v s dng dch v: L KTV thc hin kim ton v a ra
kin kim ton v BCTC ca n v s dng dch v;
n v s dng dch v (n v): L n v c s dng dch v bn ngoi
v ang c kim ton BCTC.
b) Yu cu
b.1/ Tm hiu v cc dch v ca t chc CCDV, bao gm kim sot ni b
(on 09-14, A1-A23): KTV ca n v s dng dch v phi tm hiu v vic n
v ny s dng cc dch v c cung cp nh th no trong cc hot ng ca
mnh, bao gm:
- Bn cht v tm quan trng ca cc dch v c cung cp i vi n v,
k c nh hng ca cc dch v i vi kim sot ni b ca n v;
- Ni dung v tnh trng yu ca cc giao dch c x l, cc ti khon
hoc cc quy trnh lp v trnh by BCTC chu nh hng bi t chc;
- Mc tng tc gia cc hot ng ca t chc CCDV v cc hot ng
ca n v s dng dch v;
- Bn cht mi quan h gia n v s dng dch v v t chc CCDV, bao
gm cc iu khon hp ng c lin quan n cc hot ng m t chc CCDV
thc hin.
121
Khi pht hnh BCKT vi kin khng phi l kin chp nhn ton phn:
KTV c th dn chng cng vic ca KTV ca t chc CCDV trong BCKT gii
thch cho kin , nhng phi c s chp thun ca KTV ca t chc CCDV.
Trng hp ny, KTV phi nu r trong BCKT vic dn chng ny khng lm
gim trch nhim ca KTV i vi kin kim ton.
2. Thc hin kim ton
2.1 Thc hin kim ton cc khon mc ch yu ca BCTC
(Xem chi tit ti phn V)
Thc hin kim ton thc cht l qu trnh thu thp bng chng kim ton
lm c s cho vic a ra kt lun v hnh thnh kin kim ton, thng qua
vic thc hin cc th tc kim ton thit k ti giai on lp k hoch i vi
tng chu trnh nghip v hoc tng khon mc trn BCTC. Trong phn V, chng ta
s xem xt cch thc tin hnh nhng cng vic trn trong cc khon mc c th,
bao gm:
- Kim ton hng tn kho;
- Kim ton n phi thu;
- Kim ton ti sn c nh v cc khon u t di hn;
- Kim ton n phi tr v vn ch s hu;
- Kim ton cc khon mc khc: Tin, cc khon u t ngn hn, thu thu
nhp doanh nghip hon li...
Ngoi ra, sau khi kim ton trn cc chu trnh nghip v hoc khon mc,
KTV s thc hin mt s th tc kim ton nhm xem xt mt s bng chng c
bit cng nh sot xt li ton b kt qu trc khi a ra kin trn bo co kim
ton. Ni dung cc cng vic ny l:
- Xem xt cc khon n tim tng;
- Xem xt cc s kin pht sinh sau ngy kt thc k k ton;
- Xem xt v tnh hot ng lin tc;
- nh gi tng hp kt qu (phn tch r sot tng th BCTC, nh gi s
y ca bng chng kim ton, nh gi tng hp sai st, kim tra cc thuyt
minh, yu cu cung cp th gii trnh ca BG/BQT, sot xt h s kim ton,
xem xt cc thng tin km theo BCTC thng nin).
123
Phn ln cc cng vic trn nhm vo nhng bng chng kim ton m do
tnh cht c th, phi thu thp vo giai on cui cng ca cuc kim ton. Ngoi
ra, l nhng th tc sot xt cui cng to c s cho KTV a ra kin v
BCTC trn phng din tng th.
Trong thc t, giai on thc hin kim ton thng bt u trc khi kt
thc nin : KTV dnh thi gian kim ton gia k cho vic tm hiu, nh gi
kim sot ni b v thc hin mt s th nghim c bn. Cc th nghim c bn
cn li v nhng cng vic chun b hon thnh kim ton s c thc hin trong
v sau ngy kt thc nin . Vic phn b thi gian cho hai giai on ph thuc
vo nhiu yu t, trong nh gi ri ro l mt vn quan trng.
2.2 nh gi cc sai st pht hin trong qu trnh kim ton (CMKiT
450)
a) Khi nim (on 04):
Sai st: L s khc bit gia gi tr, cch phn loi, trnh by hoc thuyt
minh ca mt khon mc trn BCTC vi gi tr, cch phn loi, trnh by hoc
thuyt minh ca khon mc theo khun kh v lp v trnh by BCTC c p
dng. Sai st c th pht sinh do nhm ln hoc gian ln.
Sai st c th pht sinh t vic thu thp hoc x l d liu khng chnh xc,
b st s liu hoc thuyt minh, c tnh k ton khng ng do b b st hoc
hiu sai, xt on ca BG lin quan n cc c tnh k ton l khng hp l
hoc BG la chn, p dng cc chnh sch k ton khng ph hp...
Khi KTV a ra kin v vic liu BCTC c trnh by trung thc v
hp l trn cc kha cnh trng yu hay cha, sai st c th bao gm nhng iu
chnh v gi tr, cch phn loi, trnh by hoc thuyt minh m theo xt on ca
KTV l cn thit BCTC c trnh by trung thc v hp l trn cc kha cnh
trng yu.
Sai st khng c iu chnh: L cc sai st m KTV pht hin v tng
hp li trong qu trnh kim ton nhng khng c iu chnh.
b) Yu cu
b.1/ Tng hp v xem xt cc sai st pht hin trong qu trnh kim ton
(on 05-07, A2-A6): KTV phi tng hp tt c cc sai st c pht hin
trong qu trnh kim ton, tr nhng sai st khng ng k. Khi xem xt bn cht
cc sai st, nu KTV cho rng c th tn ti cc sai st khc m khi tng hp li c
th l trng yu, hoc tng hp cc sai st pht hin trong qu trnh kim ton
gn t ti mc trng yu theo quy nh ca CMKiT s 320 th KTV phi xc
124
* kin kim ton khng phi l kin chp nhn ton phn: KTV phi
a ra kin kim ton dng ny khi: (1) Da trn bng chng kim ton thu thp
c, KTV kt lun rng BCTC, xt trn phng din tng th, vn cn sai st
trng yu; hoc (2) KTV khng th thu thp y bng chng kim ton thch
hp a ra kt lun rng BCTC, xt trn phng din tng th, khng cn sai
st trng yu.
kin kim ton khng phi l kin chp nhn ton phn gm 3 loi:
+ kin kim ton ngoi tr: KTV phi trnh by kin kim ton ngoi
tr trong 2 trng hp sau:
- Da trn cc bng chng kim ton y , thch hp thu thp c,
KTV kt lun l cc sai st, xt ring l hay tng hp li, c nh hng trng yu
nhng khng lan ta i vi BCTC; hoc
- KTV khng th thu thp c y bng chng kim ton thch hp
lm c s a ra kin kim ton, nhng KTV kt lun rng nhng nh hng c
th c ca cc sai st cha c pht hin (nu c) c th l trng yu nhng
khng lan ta i vi BCTC.
+ kin kim ton tri ngc: KTV phi trnh by kin kim ton tri
ngc khi da trn cc bng chng kim ton y , thch hp thu thp c,
KTV kt lun l cc sai st, xt ring l hay tng hp li, c nh hng trng yu
v lan ta i vi BCTC.
+ T chi a ra kin: KTV phi t chi a ra kin khi KTV khng th
thu thp c y bng chng kim ton thch hp lm c s a ra kin
kim ton v KTV kt lun rng nhng nh hng c th c ca cc sai st cha
c pht hin (nu c) c th l trng yu v lan ta i vi BCTC.
Bng sau y minh ha cch xt on ca KTV v cc dng kin kim
ton s dng:
Xt on ca KTV v tnh cht lan ta (*)
Bn cht ca vn dn ti vic ca cc nh hng hoc nh hng c th
KTV phi a ra kin kim c ca vn i vi BCTC
ton khng phi l kin chp
nhn ton phn
Trng yu nhng
Trng yu v lan ta
khng lan ta
BCTC c sai st trng yu
ngoi tr
ngc
131
c.1/ Trng hp pht hin im khng nht qun trng yu trc ngy
lp BCKT (on 09-10, A6-A7):
Nu vic sa i BCTC c kim ton l cn thit nhng BG n v
c kim ton khng chp nhn sa i: KTV phi a ra kin kim ton
khng phi l kin chp nhn ton phn theo quy nh ca CMKiT s 705.
Nu vic sa i thng tin khc l cn thit nhng BG n v c kim
ton khng chp nhn sa i: KTV phi trao i vi BQT v trnh by trong
BCKT on Vn khc m t cc im khng nht qun trng yu theo quy
nh ca CMKiT s 706. KTV cng c th la chn vic khng pht hnh BCKT;
hoc rt khi hp ng kim ton, nu php lut v cc quy nh cho php.
c.2/ Trng hp pht hin im khng nht qun trng yu sau ngy lp
BCKT (on 11-13, A8-A9):
Nu vic sa i BCTC c kim ton l cn thit th KTV phi thc
hin theo quy nh ca CMKiT s 560.
Nu vic sa i cc thng tin khc l cn thit v BG n v c kim
ton ng sa i th KTV phi tin hnh thm cc th tc cn thit ty tng
trng hp. Nu BG n v c kim ton khng ng sa i th KTV phi
thng bo vi BQT v tin hnh thm cc bin php ph hp khc, v d, tham
kho kin chuyn gia t vn php lut.
d) Thng tin sai lch trng yu (on 14-16, A10-A11): Khi xem xt cc
thng tin khc xc nh nhng im khng nht qun trng yu, nu pht hin
ra thng tin sai lch trng yu th KTV phi trao i vn ny vi BG n v
c kim ton.
Sau khi trao i, nu xt thy cha tha ng, KTV phi yu cu BG n
v c kim ton tham kho kin ca bn th ba c nng lc, nh chuyn gia
t vn php lut ca n v v KTV phi xem xt cc kin ny.
Nu KTV kt lun c im sai lch trng yu trong cc thng tin khc
nhng BG n v khng chp nhn sa i th KTV phi thng bo vi BQT v
tin hnh thm cc bin php ph hp khc, v d, tham kho kin chuyn gia t
vn php lut.
V. THC HNH KIM TON CC KHON MC CH YU CA
BCTC
1. Kim ton hng tn kho
1.1. Nhng yu cu c bn
134
trng ca hng tn kho: on 04-08, A1-A16 CMKiT s 501. Xem thm phn
III.B.1/1.1 (a) ti liu ny tm tt cc quy nh ca CMKiT s 501 lin quan n
th tc trong trng hp hng tn kho c xc nh l trng yu i vi BCTC)
1.2. Cc ni dung ch yu ca kim ton hng tn kho
a) Tm hiu v nh gi kim sot ni b
thit k chng trnh kim ton hng tn kho c hiu qu, KTV cn hiu
bit v nh gi ng n v kim sot ni b lin quan, bao gm chu trnh mua
hng, bn hng v ghi chp, bo qun hng tn kho.
Th tc kim sot trc tip hng tn kho, bao gm:
(1) Trong vic ghi chp hng tn kho
- S phn chia trch nhim gia chc nng ghi chp v bo qun hng tn
kho;
- Trch nhim xt duyt nghip v nhp, xut hng trn cc chng t thch
hp;
- S k ton phn nh y , chnh xc v kp thi (Th kho, s chi tit).
(2) Trong vic bo v hng tn kho
- Ngn chn s tip cn tri php hng tn kho;
- T chc sp xp hng tn kho an ton, ngn np;
- Cng tc kim k c thc hin ng n v nh k.
(3) Trong vic nh gi hng tn kho
- La chn v p dng chnh sch k ton ph hp vi chun mc k ton,
ch k ton hin hnh;
- T chc v duy tr h thng k ton gi thnh thch hp;
- Theo di v nh gi hng tn kho chm lu chuyn, mt phm cht hoc
li thi.
nh gi s hu hiu ca cc hot ng kim sot trn i vi hng tn
kho, KTV c th thc hin cc th nghim kim sot sau:
136
- i vi vic ghi chp, KTV chn mu nghip v nhp, xut hng tn kho
trn s sch v i chiu vi cc chng t lin quan bo m chng c c s
ng n, c ngi c thm quyn xt duyt v c ghi nhn thch hp;
- i vi vic bo qun hng tn kho, KTV xem xt tnh trng bo v ti
sn, kim tra cc ti liu v cng vic kim k nh k v x l chnh lch kim
k.
- i vi vic nh gi hng tn kho, KTV s thc hin bng cc th
nghim c bn.
b) Cc th nghim c bn i vi hng tn kho
(1) Th tc phn tch
Th tc phn tch c dng nhn dng cc bin ng bt thng hoc
quan h bt hp l gia cc thng tin nhm tm hiu nguyn nhn. Di y l th
tc phn tch thng c dng i vi hng tn kho:
- Tnh s vng quay (hoc s ngy lu kho bnh qun) hng tn kho v so
snh k ny vi k trc. Cn tnh ton t s trn cho ton b hng tn kho v cho
tng mt hng/nhm mt hng ca n v;
- Tnh t l li gp v so snh k ny vi k trc, vi s liu bnh qun
ngnh. T l li gp cng cn tnh ton cho ton b sn phm v cho tng mt
hng/nhm mt hng ca n v;
- So snh s tin hng tn kho cui k vi u k, xem xt s bin ng v
gi tr/s lng ca nhng mt hng ch yu;
- i vi doanh nghip sn xut, so snh quan h gia sn lng sn xut v
sn lng tiu th k ny vi k trc. ng thi, cn so snh chi ph sn xut/gi
thnh gia thc t vi nh mc/gia k ny vi k trc theo tng khon mc gi
thnh (chi ph nguyn liu vt liu trc tip; chi ph nhn cng trc tip; chi ph
sn xut chung);
- Ngoi ra, KTV c th thc hin nhng th tc phn tch khc ty theo c
th ca n v, v d, so snh gia khi lng hng ha vi kh nng bo qun ca
kho, t l ph phm thu hi ca n v gia k ny vi k trc, vi s liu bnh
qun ngnh
(2) Tham gia kim k hng tn kho
(2.1) Vai tr ca vic tham gia kim k
137
- Xem xt vic nhp, xut hng hoc lu chuyn ni b trong qu trnh kim
k c c kim sot cht ch khng;
- Chn mu mt s mt hng kim k li, i chiu gia phiu kim k v
tn kho thc t hoc ngc li. KTV thng u tin chn nhng mt hng c gi
tr ln kim tra li.
* Kim tra kt qu kim k
Sau khi chng kin kim k, KTV cn kim tra kt qu kim k nh sau:
- i chiu gia bng tng hp kim k v cc phiu kim k bo m tt
c cc phiu kim k u c a vo Bng tng hp kim k cng nh cc
khon mc trn Bng tng hp kim k u da trn Phiu kim k;
- Kim tra cc trng hp nhp, xut hng hoc lu chuyn ni b trong qu
trnh kim k c c iu chnh thch hp khng, kim tra vic kha s c thc
hin ng i vi cc nghip v nhp, xut cui cng trc kim k khng;
- Kim tra vic p n gi v tnh ton trn Bng tng hp kt qu kim k;
- Xem xt nhng chnh lch gia s sch v thc t c c gii thch v x
l thch hp khng.
* Hng tn kho c gi bi bn th ba
i vi hng ha ca n v ang do bn th ba kim sot hoc bo qun
(hng gi i bn, hng gi i l), KTV phi yu cu bn th ba xc nhn trc
tip v s lng v tnh trng ca hng tn kho m bn th ba ang gi h cho n
v. Tu theo mc trng yu ca s hng tn kho ny, KTV cn phi xem xt cc
nhn t sau:
- Tnh chnh trc v c lp ca bn th ba;
- S cn thit phi trc tip tham gia kim k hoc KTV hoc cng ty
kim ton khc tham gia kim k;
- S cn thit phi c bo co ca KTV khc v tnh thch hp ca h thng
k ton v h thng kim sot ni b ca bn th ba c th m bo cng vic
kim k l ng n v hng tn kho c gi gn cn thn;
- S cn thit phi kim tra cc ti liu lin quan n hng tn kho do bn
th ba gi.
* Kim tra vic kha s hng tn kho
140
+ Chi ph nhn cng trc tip cn kim tra cc chng t v chm cng, bng
thanh ton tin lng...
+ Chi ph sn xut chung cn kim tra loi tr cc chi ph sn xut chung
c nh khng phn b (do s dng khng ht cng sut), cc chi ph qun l
doanh nghip hoc chi ph bn hng.
- Kim tra vic lp d phng gim gi hng tn kho thng qua vic xem xt
gi tr thun c th thc hin ca hng tn kho. Hng tn kho cn lp d phng l
nhng hng tn kho c gi tr thun c th thc hin thp hn gi gc, thng
thng l cc hng ha mt phm cht, li thi hoc b gim gi bn do cnh tranh,
do chnh sch gim gi. Trong mt s trng hp, tnh hung ny c th xy ra khi
gi u vo tng m gi bn khng th tng ln b p chi ph hoc khi c
nhng sai st trong khu mua hng hoc sn xut. Cc th tc thng dng l:
+ Xem xt v kim tra cch thc n v nhn dng v tch bit nhng hng
ha chm lu chuyn, mt phm cht hoc li thi;
+ Kim tra cc loi hng ha chm lu chuyn, mt phm cht hoc li thi
pht hin trong kim k c c n v lp d phng thch hp khng;
+ Kim tra s k ton theo di hng tn kho pht hin cc mt hng chm
lu chuyn;
+ Xem xt gi bn ca sn phm, hng ha sau ngy kha s pht hin
nhng mt hng gim gi bn thp hn gi gc;
+ i vi sn phm d dang, cn kim tra xem gi gc trn s sch vo cui
nin cng vi chi ph ch bin pht sinh sau ngy kha s c vt khi gi bn
cui cng ca chng khng.
- Kim tra vic trnh by hng tn kho
KTV phi xem xt vic trnh by hng tn kho trn BCTC c ph hp vi
cc chun mc, ch k ton hin hnh hay khng. Nhng vn cn lu bao
gm:
+ Cng b v chnh sch k ton i vi hng tn kho;
+ Phn loi hng tn kho trn Bn thuyt minh BCTC;
+ Cc thuyt minh ph hp khi c s dng phng php nhp sau xut
trc.
2. Kim ton N phi thu
142
2.1 Nhng yu cu c bn
a) Cc yu cu ca chun mc k ton Vit Nam, ch k ton DN Vit
Nam
- N phi thu l s tin c th thu hi ca khch hng hoc cc i tng
khc. N phi thu bao gm cc khon phi thu ca khch hng, ng trc cho
ngi bn, phi thu ni b v cc khon phi thu khc.
- N phi thu c trnh by theo gi tr ghi s tr i cc khon d phng n
phi thu kh i. D phng n phi thu kh i c lp cho cc khon phi thu
qu hn hoc cc khon cn trong hn nhng khch n khng cn kh nng thanh
ton.
- N phi thu c trnh by trn Bng CKT di hai khon mc: Phi thu
ngn hn (thi gian thu hi trong vng mt nm) v phi thu di hn (thi gian thu
hi trn mt nm). i vi cc doanh nghip c chu k kinh doanh di hn mt
nm, ngng phn bit n phi thu ngn hn v di hn l mt chu k kinh doanh.
b) Cc yu cu ca CMKiT
Di gc thu thp bng chng kim ton, kim ton N phi thu phi
tha mn cc c s dn liu sau:
(1) Tnh hin hu v quyn: N phi thu l c tht v thuc quyn s hu
ca n v;
(2) Tnh y : Tt c N phi thu l c thc, thuc quyn s hu ca n
v v u c ghi chp v bo co;
(3) nh gi v tnh chnh xc: N phi thu c nh gi ph hp vi
chun mc k ton, ch k ton hin hnh v vic tnh ton, tng hp s liu
chnh xc;
(4) Trnh by v cng b: N phi thu c trnh by v khai bo y v
ng n.
Do khon mc N phi thu thng b khai cao hn thc t lm nh hng
trng yu n BCTC nn c s dn liu hin hu thng c quan tm hn. V
vy KTV phi gi th xc nhn n phi thu nu N phi thu c nh gi l
trng yu v c kh nng khch n s phc p th xc nhn.
Ngoi ra, KTV cng cn lu tm n c s dn liu nh gi, l do l vic
lp d phng phn nh n phi thu theo gi tr c th thu hi l mt c tnh k
ton da nhiu vo xt on v c th nh hng trng yu n BCTC.
143
- Trong qu trnh kim k hng tn kho, KTV ghi nhn s hiu v ni dung
cc chng t gi hng cui cng trc khi kim k lm c s cho vic i chiu
sau ny;
- Kim tra cc phiu giao hng xung quanh ngy kha s, xem xt cc chng
t lin quan (n t hng, lnh bn hng, ha n) v i chiu vi d liu thu
thp khi kim k xc nh chnh xc thi im ghi nhn doanh thu v N phi
thu;
- R sot cc nghip v bn hng gn thi im cui k c gi tr ln.
(5) Kim tra vic trnh by n phi thu
KTV cn kim tra vic trnh by n phi thu c ph hp vi cc chun mc,
ch k ton hin hnh hay khng. Cc vn thng c quan tm l:
- Chnh sch k ton i vi n phi thu, bao gm c vic lp d phng n
phi thu kh i.
- Vic b tr khng thch hp gia cc khon phi thu vi cc khon ng
trc ca khch hng.
- Vic phn loi n phi thu thnh cc khon phi thu ngn hn v phi thu
di hn.
3. Kim ton TSC v cc khon u t di hn
3.1. Kim ton TSC hu hnh
a) Cc yu cu c bn:
a.1/ Cc yu cu c bn ca chun mc k ton Vit Nam, ch k ton
DN Vit Nam
- TSC hu hnh phi c xc nh gi tr ban u theo nguyn gi quy
nh cho tng trng hp.Cc chi ph pht sinh sau ghi nh n TSC hu hnh c
ghi tng nguyn gi ca ti sn nu cc chi ph ny chc chn lm tng li ch kinh
t trong tng lai do s dng ti sn . Cc chi ph pht sinh khng tha mn iu
ki n trn phi c ghi nh n l chi ph sn xut, kinh doanh trong k;
- Sau khi ghi nh n ban u, trong qu trnh s dng, TSC hu hnh c
xc nh theo nguyn gi, khu hao ly k v gi tr cn li. Gi tr phi khu hao
TSC hu hnh c phn b m t cch c h thng trong thi gian s dng hu
ch ca chng. Phng php khu hao phi ph hp vi li ch kinh t m ti sn
em li cho doanh nghi p. S khu hao ca tng k c hch ton vo chi ph
SXKD trong k, tr khi chng c tnh vo gi tr ca cc ti sn khc;
148
149
hnh c thi gian khu hao trn 20 nm, cc TSC v hnh do Nh nc cp, cc
chi ph trong giai on nghin cu v trin khai c a vo chi ph trong k.
a.2/ Cc yu cu ca CMKiT
Cc yu cu ca CMKiT i vi kim ton TSC v hnh tng t nh i
vi TSC hu hnh..
b) Nhng ni dung ch yu ca kim ton TSC v hnh
Phn ln cc th tc kim ton TSC v hnh tng t nh TSC hu hnh.
Di y l mt s th tc kim ton cho mt s TSC v hnh c th:
(1) i vi bng pht minh v nhn hiu ng k, KTV cn xc nhn vi
cc c quan qun l v s hu tr tu, kim tra vic thanh ton l ph gia hn hng
nm.
(2) i vi chi ph trin khai, KTV phi kim tra bo m ch nhng d
n tha mn tiu chun mi c vn ha, cc chi ph nghin cu v cc chi ph
trin khai khng tha mn tiu chun s phi a vo chi ph trong k hoc phn
b trong thi gian cho php.
3.3. Kim ton cc khon u t di hn
a) Nhng yu cu c bn
a.1) Cc yu cu ca chun mc k ton Vit Nam, ch k ton DN Vit
Nam
- Cc khon u t di hn bao gm: u t vo cng ty con, u t vo
cng ty lin doanh, lin kt v u t di hn khc. u t di hn c th di hnh
thc mua chng khon, gp vn vo doanh nghip khc hoc cho vay di hn.
- Cc khon u t di hn c ghi nhn theo gi gc. Nu doanh nghip
nhn gp vn b l hoc gi th trng ca chng khon gim hn so vi gi gc
cn phi lp d phng gim gi u t di hn theo qui nh.
- Tin li c hng t cc khon u t di hn c ghi nhn vo doanh
thu hot ng ti chnh khi c quyn nhn c tc hoc li nhun c chia. Cc
khon li cha thu ca mt khon u t c dn tch trc khi n v mua
khon u t phi tr ra khi gi gc khon u t khi nhn c li.
- Trn BCTC hp nht, cc khon u t vo cng ty lin kt v c s kinh
doanh ng kim sot c ghi nhn theo phng php vn ch s hu.
153
- Phn chia trch nhim gia cc chc nng k ton v xt duyt thanh ton;
- Ghi chp kp thi cc nghip v mua hng vo s k ton;
- Duy tr h thng s chi tit nh cung cp, i chiu gia ti khon tng hp
v s d chi tit N phi tr;
- i chiu gia thng bo n ca nh cung cp v s chi tit.
nh gi cc kim sot trn c hu hiu khng, KTV c th thc hin cc
th nghim kim sot sau:
- i vi vic nhn hng v ha n, chn mu ha n kim tra phiu
nhp kho v n t hng nh km v s lng, n gi; kim tra vic tnh ton
trn ha n; Theo di vic ghi s k ton tng hp v chi tit;
- i vi k ton N phi tr, chn mu kim tra chng t mt s nh cung
cp trn s chi tit; i chiu chi tit vi tng hp, kim tra vic tnh ton;
- Ngoi ra, KTV cn lu kim tra s lin tc ca s hiu chng t (n
t hng, phiu nhp)
(2) Cc th nghim c bn ch yu
* Th tc phn tch
- So snh N phi tr cui k so vi u k ca ton b khon phi tr ngi
bn v ca nhng nh cung cp ch yu;
- Xem xt s bin ng ca hng mua trong k qua cc thng;
- Tnh t s gia s d n phi tr v tng gi tr mua hng trong k, so snh
vi k trc;
- Tnh t l li gp v so snh vi k trc.
* Lp bng k chi tit cc khon phi tr
Bng k chi tit N phi tr c lp t s chi tit N phi tr ca n v,
sau KTV s kim tra s tng cng, i chiu vi S Ci v Nht k mua hng.
* i chiu s chi tit vi thng bo n ca nh cung cp
KTV chn mu cc khon phi tr i chiu gia s chi tit vi thng bo
n ca nh cung cp cng cc chng t lin quan. Vic chn mu khng ch quan
tm n cc khon c s d ln m cn phi ch n cc s d bng khng hoc
158
(2) Cc th nghim c bn ch yu
* Th tc phn tch
- So snh N vay cui k so vi u k;
- c tnh chi ph li vay v so snh vi s liu theo bo co;
* Lp bng k chi tit cc khon vay
Bng k chi tit cc khon vay c lp t s chi tit N vay ca n v, sau
KTV s kim tra s tng cng, i chiu vi S Ci.
* Gi th xc nhn n cc ch n
Cc xc nhn gi n ch n (ngn hng, cc t chc khc v c nhn) cn
bao gm cc thng tin v ngay vay, thi hn tr, li sut, s d cui k v cc
thng tin khc (th d ti sn th chp).
* Kim tra chng t gc ca cc khon vay
KTV kim tra cc chng t nhn tin, chng t tnh li v chng t thanh
ton trn c s chn mu qua thu thp bng chng v s hin hu v ngha v
ca cc khon vay.
* Kim tra chi ph i vay
Th tc phn tch bc trc c th thu thp bng chng v chi ph i vay
l hp l trn tng th. Ngoi ra, KTV s tin hnh vic chn mu kim tra chi
tit chi ph li vay pht sinh trong k.
* Kim tra vic tun th hp ng vay
Cc hp ng vay di hn c th bao gm cc iu khon i hi doanh
nghip phi tun th cc quy nh nht nh; th d phi duy tr vn lu ng thun
mt mc nht nh. Trong trng hp ny, nu doanh nghip vi phm s dn n
nhng ch ti c th nh hng nghim trng n tnh hnh ti chnh. V vy, khi
bit c doanh nghip c cc iu kin phi tun th tng t nh trn, KTV phi
xem xt doanh nghip c vi phm hay khng v tin hnh cc th tc thch hp.
* Kim tra vic trnh by BCTC
KTV cn kim tra vic vic phn loi cc khon vay c ph hp vi cc yu
cu ca chun mc, ch k ton hin hnh hay khng, cc khon vay di hn
n hn tr trong nin ti cn c trnh by bn phn n ngn hn trn Bng
cn i k ton.
160
161
- Kim tra vic tnh ton ngha v thu ca doanh nghip, ch cc nghip
v nhy cm v thu nh cc khon chi thiu chng t hp l,...
- Kim tra vic phn nh cc ngha v thu trn cc ti khon v bo co lin
quan.
Mt s th tc kim ton khc lin quan n vic kim tra thu thu nhp
doanh nghip hon li s c trnh by trong phn 5 - Kim ton cc khon mc
khc.
(3) Kim tra chi ph phi tr
Chi ph phi tr l mt c tnh k ton nn KTV s tip cn vi khon mc
ny da trn cc quy nh ca CMKiT Vit Nam s 540 Kim ton cc c tnh
k ton, trong phng php ch yu l kim tra qu trnh thc hin s c tnh
ca n v. Cc th tc thng bao gm:
- Thu thp thng tin v cc khon chi ph phi tr v quy trnh hch ton
cng nh s dng cc khon trch trc ny ca doanh nghip.
- Tm hiu c s ca cc c tnh, kim tra s chun xc ca cc d liu v
tnh hp l ca cc gi nh.
- Kim tra vic tnh ton v ph duyt ca ngi c thm quyn i vi cc
chi ph phi tr.
- Xem xt cc s kin sau ngy kt thc k k ton.
V d:
Trong qu trnh kim ton BCTC ca cng ty c phn Vn Thng cho nm
ti chnh kt thc ngy 31.12.20x7, KTV ghi nhn cc tnh hung sau:
(1) Trong nm 20x7, cng ty vi phm hp ng v cung cp dch v cho
khch hng X. Ngy 15.2.20x8, khch hng khi kin cng ty vi s tin i
bi thng l 600 triu ng. Vo mt ngy trc ngy k BCTC, hai bn t
c mt tha thun l cng ty s bi thng cho khch hng X 400 triu. K ton
cng ty ghi nhn ngha v phi tr s tin bi thng trn vo nm 20x8 v ch
thuyt minh v ngha v trn nh mt khon N tim tng trn BCTC nm 20x7.
(2) Trong nm 20x7, cng ty bn c 1.000 sn phm X vi doanh thu
1.200 triu ng vi cam kt bo hnh 1 nm. Chi ph bo hnh bnh qun ca 1
sn phm X phi chi trong nm 20x8 c tnh mt cch ng tin cy l 100.000
ng. Tuy nhin, cng ty ch lp d phng mc 5% doanh thu ph hp vi
mc khng ch ca c quan thu.
163
- Cc v kin tng lm xut hin kh nng ghi nhn cc khon n tim tng,
i hi phi c nhng thuyt minh thch hp trn BCTC.
Cc th tc cn thit pht hin cc sai st trn:
- Hiu bit v tnh hnh kinh doanh ca khch hng: Chnh sch bo hnh
sn phm, ch trng ti c cu...
- Trao i vi Gim c v yu cu cung cp bn gii trnh;
- Xem xt cc bin bn hp Hi ng qun tr v cc th t trao i vi
chuyn gia t vn php lut ca n v;
- Kim tra cc khon ph t vn php lut; s gia tng bt thng ca cc chi
ph t vn c th ch ra doanh nghip ang i mt vi cc v kin quan trng.
4.2. Kim ton vn ch s hu
a) Nhng yu cu c bn
a.1) Cc yu cu ca chun mc k ton Vit Nam, ch k ton DN Vit
Nam
- Vn ch s hu: L gi tr vn ca doanh nghi p, c tnh bng s chnh
l ch gia gi tr ti sn ca doanh nghi p tr (-) i n phi tr;
- Vn ch s hu c phn nh trong Bng CKT, gm: Vn ca cc nh
u t, Th ng d vn c phn; Li nhu n gi li; Cc qu; Li nhu n cha phn
phi; Chnh l ch t gi hi oi v chnh l ch nh gi li ti sn.
- Ngoi ra, trn Bn thuyt minh BCTC, phi trnh by v s bin ng ca
tng loi vn ch s hu; Chi tit vn u t ca ch s hu; Cc giao dch v vn
vi cc ch s hu; C tc; c phiu; Qu khc thuc vn ch s hu; Mc ch
trch lp qu u t pht trin v qu khc; Li l c hch ton thng vo vn
ch s hu.
a.2) Cc yu cu ca CMKiT
Di gc thu thp bng chng kim ton, kim ton vn ch s hu phi
tha mn cc mc tiu kim ton sau:
-Vn ch s hu phi c phn loi, ghi chp ng n v ng yu cu
ca php lut.
-Cc nghip v lin quan n vn ch s hu phi c xt duyt bi ngi
c thm quyn.
165
nh xem c th thc hin c vic kim ton BCTC ring l hoc kim ton yu
t c th ca mt BCTC theo cc CMKiT Vit Nam hay khng;
- Xc nh xem khun kh v lp v trnh by BCTC c n v p dng
trong vic lp v trnh by BCTC ring l hoc yu t ca BCTC, c cung cp y
cc thuyt minh thch hp ngi s dng c th hiu c cc thng tin
trong BCTC ring l hoc trong yu t c kim ton, v hiu c nh hng
ca cc giao dch v s kin trng yu i vi cc thng tin trong BCTC ring l
hoc trong yu t c kim ton hay khng;
- Xem xt liu dng kin kim ton d kin nu trong iu khon ca
HKT ph hp vi hon cnh c th hay cha, c ph hp vi khun kh v
lp v trnh by BCTC c p dng hay khng.
b.2/ Khi lp k hoch v thc hin kim ton BCTC ring l hoc kim
ton yu t c th ca mt BCTC (on 10, A10-A14): KTV phi p dng tt c
cc CMKiT Vit Nam ph hp vi hon cnh c th ca cuc kim ton. KTV cn
xem xt k lng xc nh CMKiT no c coi l c lin quan n cuc kim
ton. KTV c th s dng bng chng kim ton thu thp c t cuc kim ton
b BCTC (y ) cho cuc kim ton mt BCTC ring l hay yu t c th ca
mt BCTC, tuy nhin, vn phi lp k hoch v thc hin cuc kim ton BCTC
ring l hay yu t c th ca mt BCTC nhm thu thp bng chng kim ton
thch hp lm c s a ra kin kim ton. Mc trng yu c xc nh i vi
BCTC ring l hay yu t c th ca mt BCTC c th thp hn mc trng yu
c xc nh i vi b BCTC (y ) ca n v c kim ton. iu ny s
nh hng n ni dung, lch trnh, phm vi cc th tc kim ton cng nh nh
hng n vic nh gi cc sai st cha iu chnh.
b.3/ Khi hnh thnh kin kim ton v lp BCKT v BCTC ring l hoc
yu t c th ca mt BCTC (on 11-17, A15-A18): KTV phi p dng cc quy
nh ca CMKiT s 700, c vn dng cho ph hp vi hon cnh c th ca
cuc kim ton. KTV cn lu cc trng hp sau:
(1) Nu KTV thc hin hp ng kim ton BCTC ring l hoc yu t c
th ca mt BCTC kt hp vi hp ng kim ton b BCTC (y ) ca n v:
KTV phi a ra kin kim ton ring cho tng hp ng kim ton.
(2) Nu n v pht hnh BCTC ring l hoc yu t c th ca mt BCTC
c kim ton cng vi b BCTC (y ) c kim ton m vic trnh
by BCTC ring l hoc yu t c th ca mt BCTC khng th hin r s phn
bit vi b BCTC (y ): KTV phi yu cu BG n v c kim ton sa i
cch trnh by. KTV cng phi th hin r s phn bit gia kin kim ton v
BCTC ring l hoc yu t c th ca mt BCTC vi kin kim ton v b
BCTC (y ). Nu cha m bo phn bit r gia cc kin kim ton ny th
171
kim ton phi tun th Chun mc kim sot cht lng s 1, hoc cc
yu cu ngh nghip khc, hoc cc yu cu ca php lut v cc quy nh
c lin quan n trch nhim ca doanh nghip kim ton vi h thng
kim sot cht lng m ti thiu tng ng vi Chun mc kim sot
cht lng s 1.
180
8.3. Khi c chp nhn thc hin hp ng dch v m bo, kim ton
vin khng c thay i t mt hp ng dch v m bo sang mt hp ng
dch v phi m bo, hay thay i t mt hp ng dch v m bo hp l sang
mt hp ng dch v m bo c gii hn m khng c c s xc ng. C s xc
ng yu cu thay i mt hp ng dch v c th l s thay i v hon cnh
lm nh hng ti cc yu cu ca i tng s dng bo co, hoc c s hiu sai
v bn cht ca dch v. Nu c thay i, kim ton vin khng c b qua cc
bng chng thu thp trc khi thay i dch v. Kim ton vin khng c
thay i t mt hp ng dch v m bo hp l sang mt hp ng dch v m
bo c gii hn trong trng hp khng c kh nng thu thp y cc bng
chng thch hp hnh thnh mt kt lun m bo hp l.
9. Cc yu t ca hp ng dch v m bo
Hp ng dch v m bo bao gm cc yu t sau:
(a) Mi quan h ba bn, gm: kim ton vin (ngi hnh ngh), bn chu
trch nhim v i tng s dng bo co dch v m bo;
(b) i tng dch v m bo ph hp;
(c) Tiu ch ph hp;
(d) Cc bng chng y v thch hp;
(e) Bo co dch v m bo bng vn bn theo hnh thc ph hp i vi dch
v m bo hp l hoc dch v m bo c gii hn.
10. Mi quan h ba bn
Tt c cc hp ng dch v m bo phi c t nht 3 bn: kim ton vin,
bn chu trch nhim v i tng s dng bo co dch v m bo. Ty theo
tng hon cnh, hp ng dch v c th c s tham gia ca bn o lng hoc
nh gi ring bit, hoc bn thu dch v (xem thm Ph lc 03 Khun kh ny).
Bn chu trch nhim v i tng s dng bo co dch v m bo c th
thuc cc n v khc nhau hoc cng mt n v. V d v bn chu trch nhim
189
- Nu ngi hnh ngh c nng lc nhng khng phi l kim ton vin p
dng cc chun mc v dch v m bo th ngi hnh ngh cn phi nm
vng rng cc chun mc ny bao gm cc yu cu c quy nh phn nh cc
tin nu ti mc 2. Cc nguyn tc o c v Chun mc kim sot cht
lng lin quan n Chun mc o c ngh nghip k ton, kim ton v
Chun mc kim sot cht lng s 1, hoc cc yu cu ngh nghip khc, hoc
yu cu ca php lut v cc quy nh c lin quan m ti thiu tng ng vi
Chun mc o c ngh nghip k ton, kim ton v Chun mc kim sot cht
lng s 1.
- Kim ton vin khng c chp nhn mt hp ng dch v m bo nu
hiu bit ban u v hon cnh c th ca hp ng dch v cho thy kim ton
vin khng p ng c cc yu cu v o c ngh nghip lin quan n nng
lc chuyn mn. Trong mt s trng hp, cc yu cu ny c th c p ng
thng qua vic kim ton vin s dng cng vic ca chuyn gia.
- Kim ton vin phi m bo kh nng tham gia vo cng vic ca chuyn
gia hoc kim ton vin khc mt mc chp nhn trch nhim v cc
kt lun m bo i vi thng tin v i tng dch v m bo v thu thp cc
bng chng cn thit kt lun rng cng vic ca chuyn gia hoc kim ton
vin khc l tha ng cho mc ch ca kim ton vin.
- Kim ton vin l ngi duy nht chu trch nhim v cc kt lun dch v
m bo c a ra, v trch nhim ny khng gim i do vic s dng cng vic
ca chuyn gia hoc kim ton vin khc. Nu kim ton vin s dng cng vic
ca chuyn gia c thc hin tun th cc chun mc m bo lin quan, vi kt
lun rng cng vic ca chuyn gia l tho ng cho mc ch ca kim ton vin,
kim ton vin c th chp nhn cc pht hin hoc kt lun ca chuyn gia trong
lnh vc chuyn mn ca chuyn gia l cc bng chng thch hp.
b) Bn chu trch nhim
Bn chu trch nhim l bn chu trch nhim v i tng dch v m
191
192
193
(a) Tnh thch hp: Tiu ch l thch hp khi thng tin v i tng dch v
gi, pht.
Mt s tiu ch c th ch c cng b cho cc i tng s dng c th, v
d, cc iu khon ca mt hp ng, hoc cc tiu ch do hip hi ngnh ngh
quy nh ch c cng b cho cc i tng trong ngnh ngh v cc tiu ch
ny ch lin quan n mt mc ch c th. Theo yu cu ca hp ng dch v,
kim ton vin cn nh gi liu cc tiu ch c ph hp hay khng.
13. Bng chng
Hp ng dch v m bo c lp k hoch v thc hin vi thi hoi
nghi ngh nghip thu thp y bng chng thch hp, lm c s cho vic bo
co kt qu o lng hoc nh gi i tng dch v m bo da trn cc tiu
ch. Kim ton vin cn s dng xt on chuyn mn khi xem xt tnh trng yu,
ri ro ca dch v v s lng cng nh cht lng ca cc bng chng sn c khi
lp k hoch v thc hin dch v, c th l khi xc nh ni dung, lch trnh, phm
vi ca th tc thc hin.
197
- Kim ton vin cn duy tr thi hoi nghi ngh nghip trong sut qu trnh
thc hin dch v gim cc ri ro nh:
(1) B qua cc s kin v tnh hung bt thng;
(2) Vi vng rt ra kt lun ch t vic quan st;
(3) S dng cc gi nh khng ph hp khi xc nh ni dung, lch trnh,
phm vi ca th tc dch v m bo v nh gi kt qu cc th tc .
- Kim ton vin phi c thi hoi nghi ngh nghip nh gi mt
cch nghim tc i vi bng chng thu thp c. iu ny bao gm s nghi
ng i vi cc bng chng khng nht qun v nh gi mc tin cy ca
cc ti liu, kt qu phng vn cng nh cc thng tin khc thu thp c. Thi
hoi nghi ngh nghip cng bao gm s xem xt v tnh y v thch hp
ca cc bng chng thu thp c trong tng hon cnh c th.
- Nu hp ng dch v khng lin quan n vic m bo tnh xc thc ca
ti liu th cc chng t, ti liu c th c chp nhn l xc thc nu kim ton
vin khng c l do no tin rng chng t, ti liu l khng xc thc. Tuy
nhin, kim ton vin cng phi xem xt tin cy ca cc chng t, ti liu c
s dng lm bng chng.
198
200
201
203
bo hp l l mc m bo thp hn mc m bo tuyt i v l kt qu ca cc
yu t sau:
(1) S dng cc th tc kim tra c la chn;
(2) Cc hn ch tim tng ca kim sot ni b;
(3) Cc bng chng sn c cho kim ton vin mang tnh thuyt phc hn l
tnh khng nh;
(4) Vic s dng xt on chuyn mn trong vic tp hp v nh gi cc bng
chng v a ra cc kt lun da trn cc bng chng ny;
(5) Trong mt s trng hp, c im ca i tng dch v m bo c
o lng hoc nh gi da trn cc tiu ch.
- Mc d khng nht thit tt c cc thnh phn sau y l c tn ti hoc l
quan trng cho tt c cc hp ng dch v m bo, nhng nhn chung ri ro ca
hp ng dch v m bo c th c trnh by bao gm cc thnh phn sau:
(a) Ri ro m kim ton vin v doanh nghip kim ton khng th tc ng
trc tip, gm:
(i)
204
(ii) Ri ro lin quan ti vic c sai st khi kim ton vin o lng hoc
nh gi cc i tng dch v m bo theo cc tiu ch p dng (ri
ro o lng hoc nh gi) trong trng hp dch v m bo trc
tip.
- Mc ph hp ca mi thnh phn ri ro quy nh ti on 74 Khun kh
ny i vi hp ng dch v bo m chu nh hng bi hon cnh c th ca
hp ng dch v, c th:
(1) Bn cht ca i tng dch v m bo v thng tin v i tng dch v
m bo. V d, khi nim ri ro kim sot c th c coi l hu ch hn
khi i tng dch v m bo c lin quan n vic lp thng tin v hot
ng ca mt n v, so vi khi i tng dch v m bo c lin quan
n thng tin v tnh hiu qu ca mt kim sot hoc tnh hin hu ca
mt iu kin vt cht;
(2) Liu dch v ang thc hin l dch v m bo hp l hay dch v m
bo c gii hn. V d, trong hp ng dch v m bo c gii hn, kim
ton vin thng quyt nh thu thp bng chng bng cc phng php
khng phi l th nghim kim sot, trong trng hp vic xem xt ri
ro kim sot c th khng ph hp bng khi kim ton vin cung cp hp
ng dch v m bo hp l i vi cng mt thng tin v i tng dch
v m bo;
(3) Liu dch v ang thc hin l dch v m bo trc tip hay dch v m
bo chng thc. Trong khi khi nim ri ro kim sot c th ph hp hn
vi dch v m bo chng thc th khi nim ri ro o lng hoc nh
gi li ph hp hn vi dch v m bo trc tip.
Vic xem xt cc ri ro l mt vn lin quan n xt on chuyn mn,
khng phi l mt vn c th c o lng chnh xc.
13.6. Ni dung, lch trnh, phm vi cc th tc
205
- Cc th tc thng c s dng kt hp t c s m bo hp l
hoc m bo c gii hn, gm:
(1) Kim tra;
(2) Quan st;
(3) Xc nhn t bn ngoi;
(4) Tnh ton li;
(5) Thc hin li;
(6) Th tc phn tch;
(7) Phng vn.
Mi hp ng dch v khc nhau s c ni dung, lch trnh v phm vi cc th
tc thc hin khc nhau. V l thuyt, cc dch v m bo c kh nng c s
khc bit ln v cc th tc. Tuy nhin, trn thc t, vic xc nh s khc bit
ny thng gp nhiu kh khn v khng r rng.
- Trong mt hp ng dch v m bo hp l v mt hp ng dch v m
bo c gii hn, kim ton vin phi p dng cc k nng, k thut m bo v thu
thp y cc bng chng thch hp. Cc cng vic ny l mt phn ca quy
trnh dch v c tnh h thng v cp nht thng xuyn, bao gm vic tm hiu v
i tng dch v m bo v cc hon cnh c th khc ca hp ng dch v.
- Mt hp ng dch v m bo hp l gm cc cng vic sau:
(a) Xc nh v nh gi ri ro c sai st trng yu trong thng tin v i
tng dch v m bo, da trn hiu bit v i tng dch v m bo v
hon cnh c th khc ca hp ng dch v;
(b) Thit k v thc hin cc th tc x l cc ri ro c nh gi v
t c s m bo hp l cho kt lun ca kim ton vin;
206
trng yu v cc khuyn ngh trong mt s trng hp. Vic c a nhng thng tin
ny vo bo co hay khng ph thuc vo tm quan trng ca thng tin i vi i
tng s dng.
- Kt lun ca kim ton vin cn c trnh by ring, tch khi cc thng tin
hay gii thch khng nh hng n kt lun ca kim ton vin, nh on Vn
cn nhn mnh, Vn khc, cc pht hin lin quan n cc kha cnh c
th ca hp ng dch v m bo, cc khuyn ngh v thng tin b sung trong bo
co dch v m bo. Kim ton vin phi s dng t ng ch r rng cc on
Vn cn nhn mnh, Vn khc, cc pht hin, khuyn ngh v thng tin
b sung khng nhm mc ch lm nh hng n kt lun ca kim ton vin.
- Kim ton vin a ra kt lun khng phi l kt lun chp nhn ton phn
trong cc trng hp sau:
(a) Theo xt on chuyn mn ca kim ton vin, c gii hn phm vi trong
15. Cc vn khc
15.1. Trch nhim trao i thng tin khc
Cn c cc iu khon ca hp ng dch v v hon cnh c th khc ca hp
ng dch v, kim ton vin phi xem xt liu c bt k vn no m kim ton
vin thy cn phi trao i vi bn chu trch nhim, bn o lng hoc nh gi,
bn thu dch v, Ban qun tr hoc cc bn khc hay khng.
15.2. Ti liu, h s hp ng dch v
212
213
PH LC 01
MI QUAN H GIA CC CHUN MC
Ph lc ny minh ha phm vi, mi quan h gia Chun mc o c ngh nghip
k ton, kim ton, cc chun mc v dch v m bo v cc chun mc v dch
v lin quan.
Chun mc o c ngh nghip k ton, kim ton
VSREs
20002699
Chun
mc
Vit Nam
v dch
v sot
xt
Dch
v
m
bo
khc
Dch
v
lin
quan
VSAEs
30003699
Chun
mc
Vit Nam
v hp
ng dch
v m
bo
VSRSs
40004699
Chun
mc
Vit Nam
v dch
v lin
quan
214
T
vn
Thu
Cc
dch
v
khc
PH LC 02
PH LC 03
CC BN THAM GIA DCH V M BO
TRCH NHIM
Bn chu
trch nhim
O LNG/NH
GI
Bn o
lng/ nh
gi
M BO
Bn thu
dch v
Tiu
ch
i tng
dch v
m bo
Thng tin v i
tng dch v m
bo
iu khon hp
ng
Bo co dch v
m bo
i tng
s dng
Ngi hnh
ngh
PH LC 04
PHN LOI I TNG DCH V M BO
Thng tin qu kh
Ti
Kt qu
tng lai
Bo co ti chnh c lp ph Dng tin d bo/d
chnh
hot
hp vi khun kh v lp v
ng
Tnh
trnh by bo co ti chnh
c p dng.
hnh
ti chnh
Phi ti Hot
Bo co hiu ng nh knh;
chnh
tnh.
Mc gim kh thi d
ng/
Bo co kh nng bn vng;
S dng
Cc ch s o lng hiu qu
ngun
lc/
Gi
thu
c
tr
Bo co s dng hiu qu cc
ngun lc;
Bo co gi tr thu c
ch hiu ng nh knh
bng cch trng thm
cy xanh;
Bo co v cc gii
php mang li gi
Thng tin v:
tng
Thng tin qu kh
tng xng vi chi ph b ra;
ph
b ra
iu
kin
M t
thc ca ti sn i thu.
M t h thng kim sot ni
Thit k
b
Thit k cc kim sot ti mt Thit k cc kim sot
thng/
quy
t chc dch v.
trnh
Hot
Hiu qu hot ng ca th
ng/
tc tuyn dng v o to
Thc
nhn vin.
Cc
hin
Tun
kha
th
cnh
hnh
vi
con
ngi
Khc
S tun th ca n v i vi
hp ng vay hoc yu cu
1. Chun mc ny gm ba phn:
Phn A: Quy nh chung v cc nguyn tc o c c bn;
Phn B: p dng cho k ton vin, kim ton vin hnh ngh;
Phn C: p dng cho k ton vin, kim ton vin chuyn nghip trong doanh
nghip.
K ton vin,
kim ton vin
chuyn nghip
trong doanh
nghip
K ton vin,
kim ton vin
hnh ngh
- K ton vin, kim ton vin chuyn nghip phi tin hnh cc bc thch
hp m bo rng cc nhn vin thuc quyn qun l v mt chuyn mn ca
h c o to v gim st thch hp.
- Khi thch hp, k ton vin, kim ton vin chuyn nghip phi thng bo
cho khch hng, ch doanh nghip hoc i tng s dng dch v hoc hot
ng ca h bit v cc hn ch vn c ca cc dch v hoc hot ng .
2.4. Tnh bo mt: Phi bo mt thng tin c c t cc mi quan h
chuyn mn v kinh doanh, v vy, khng c tit l bt c thng tin no cho
bn th ba khi cha c s ng ca bn c thm quyn, tr khi c quyn
hoc ngha v phi cung cp thng tin theo yu cu ca php lut hoc c quan
qun l hoc t chc ngh nghip, v cng nh khng c s dng thng tin v
li ch c nhn ca k ton vin, kim ton vin chuyn nghip hoc ca bn th
ba;
Nguyn tc v tnh bo mt yu cu k ton vin, kim ton vin chuyn
nghip khng c:
(a) Tit l cc thng tin c c t mi quan h chuyn mn v kinh
doanh ra ngoi doanh nghip k ton, kim ton hay doanh nghip,
t chc ni h lm vic khi cha c s ng ca ngi c thm
quyn, tr khi c quyn hoc ngha v phi cng b theo quy nh
ca php lut hoc hng dn ca t chc ngh nghip;
(b) S dng nhng thng tin mt c c t mi quan h chuyn mn
v kinh doanh phc v li ch c nhn hay li ch ca bn th ba.
- K ton vin, kim ton vin chuyn nghip phi duy tr s bo mt thng
tin ngay c trong mi trng ngoi cng vic, phi cnh gic vi ri ro tit l
thng tin mt cch khng c , c bit i vi cc i tc thn thit trong cng
vic kinh doanh hoc i vi thnh vin c quan h gia nh gn gi hoc trc
tip.
- K ton vin, kim ton vin chuyn nghip phi (i) duy tr s bo mt
thng tin c c t khch hng tim nng hoc n v ni h c kh nng c
tuyn dng trong tng lai v (ii) phi duy tr s bo mt thng tin trong ni b
doanh nghip k ton, kim ton hoc doanh nghip, t chc ni h lm vic.
- K ton vin, kim ton vin chuyn nghip phi tin hnh cc bc hp
l m bo rng cc nhn vin thuc quyn qun l ca h, nhng ngi
cung cp kin t vn hoc h tr h cng tn trng trch nhim bo mt ca
k ton vin, kim ton vin chuyn nghip .
- Vic tun th cc nguyn tc v tnh bo mt vn cn thit ngay c sau khi
k ton vin, kim ton vin chuyn nghip kt thc mi quan h vi khch
hng hay ch doanh nghip. Khi mt k ton vin, kim ton vin chuyn
nghip thay i n v lm vic hay tip nhn mt khch hng mi th h c th
s dng cc kinh nghim lm vic trc nhng khng c s dng hay tit
l bt k thng tin mt no thu thp c hoc nhn c t cc mi quan h
(5)
lun. Nu k ton vin, kim ton vin chuyn nghip hoc doanh nghip k ton,
kim ton trao i vi mt b phn ca BQT ca khch hng, v d nh y ban
Kim ton hoc mt c nhn, k ton vin, kim ton vin chuyn nghip hoc
doanh nghip k ton, kim ton phi nh gi s cn thit ca vic trao i vn
vi ton b BQT ca khch hng BQT ca khch hng c cung cp thng tin
y .
PHN B - P DNG CHO K TON VIN, KIM TON VIN HNH
NGH
I. Qui nh chung
1. Gii thiu
Phn B ca Chun mc ny hng dn vic p dng khun kh quy nh
trong Phn A vo mt s tnh hung c th m k ton vin, kim ton vin hnh
ngh gp phi. Phn ny s khng hng dn tt c cc tnh hung v cc mi
quan h lm pht sinh hoc c th lm pht sinh nguy c k ton vin, kim ton
vin hnh ngh khng tun th cc nguyn tc o c c bn. K ton vin,
kim ton vin hnh ngh c khuyn khch lun cnh gic vi nhng tnh
hung v mi quan h nh vy.
K ton vin, kim ton vin hnh ngh khng c c tnh tham gia bt
k mt loi hnh kinh doanh, cng vic hay hot ng no lm hoc c th lm
nh hng n tnh chnh trc, khch quan, uy tn ngh nghip v iu c th
dn ti s mu thun vi cc nguyn tc o c c bn.
2. Nguy c v bin php bo v (on 200.3 -200.15)
C rt nhiu tnh hung v mi quan h c th lm pht sinh nguy c
khng tun th cc nguyn tc o c c bn. Bn cht v mc nghim
trng ca cc nguy c l khc nhau ty thuc vo vic liu nguy c ny pht
sinh trong qu trnh cung cp dch v cho: (i) Khch hng kim ton hay khng
v liu khch hng c phi l n v c li ch cng chng hay khng; (ii)
Khch hng s dng dch v m bo m khng phi l khch hng kim ton
hay khng; (iii) Khch hng s dng dch v phi m bo hay khng.
2.1. Phn loi cc nguy c v cc trng hp c th lm pht sinh nguy
c:
Cc nguy c c phn loi nh sau:
(a) Nguy c do t li;
(b) Nguy c t kim tra;
(c) Nguy c v s bo cha;
(d) Nguy c t s quen thuc;
(e) Nguy c b e da.
(2) Kim ton vin hnh ngh l ngi bo cha i din cho khch
hng kim ton trong v kin hoc khi gii quyt cc tranh chp vi
bn th ba.
- V d v cc trng hp c th lm pht sinh nguy c t s quen thuc, bao
gm:
(1) Thnh vin nhm thc hin hp ng dch v c quan h gia nh
gn gi hoc trc tip vi Gim c, nhn s cp cao ca khch
hng;
(2) Thnh vin nhm thc hin hp ng dch v c quan h gia nh
gn gi hoc trc tip vi nhn s ch cht c nh hng ng k
i vi i tng dch v m bo;
(3) Gim c, nhn s cp cao c nh hng ng k ti i tng
dch v m bo hin ti l thnh vin BG ph trch tng th hp
ng dch v;
(4) K ton vin, kim ton vin hnh ngh nhn qu biu hoc nhn
s u i t khch hng, tr trng hp c gi tr nh;
(5) Nhn s cp cao ca doanh nghip kim ton cung cp dch v
trong nhiu nm cho khch hng s dng dch v m bo.
- V d v cc trng hp c th lm pht sinh nguy c b e da, bao gm:
(1) Doanh nghip k ton, kim ton b khch hng e da chm dt
hp ng dch v;
(2) Khch hng kim ton e da s khng k hp ng dch v phi
m bo khc nu doanh nghip kim ton khng ng vi khch
hng v cch thc x l k ton cho mt giao dch c th;
(3) Doanh nghip k ton, kim ton b khch hng e da khi t;
(4) Doanh nghip k ton, kim ton b p lc gim phm vi cng vic
mt cch khng hp l nhm gim ph;
(5) K ton vin, kim ton vin hnh ngh chu sc p phi ng
vi nhn vin ca khch hng c chuyn mn cao hn trong mt
lnh vc c th;
(6) K ton vin, kim ton vin hnh ngh b lnh o doanh nghip
mnh e da s khng thng chc tr khi phi ng vi cch x
l khng ph hp cc nghip v k ton ca khch hng.
2.2. Cc bin php bo v
Cc bin php bo v c th loi tr hoc lm gim nguy c xung mc
c th chp nhn c gm hai loi:
(a) Cc bin php bo v do t chc ngh nghip quy nh, do php
lut v cc quy nh c lin quan iu chnh;
Mi mt doanh nghip k ton, kim ton khc thc hin hoc thc
hin li ton b hoc mt phn ca hp ng dch v;
(7) Lun chuyn nhn s cp cao ca nhm thc hin dch v m bo.
sung hoc h tr mt phn cng vic ca bn cung cp dch v hin ti. Trng
hp ny c th lm pht sinh nguy c nh hng n nng lc chuyn mn v
tnh thn trng ca k ton vin, kim ton vin hnh ngh do b thiu thng tin
hoc khng c cung cp y thng tin. Cn nh gi mc nghim trng
ca cc nguy c v p dng cc bin php bo v thch hp loi tr hoc lm
gim cc nguy c xung mc c th chp nhn c. V d, thng bo ti
bn cung cp dch v hin ti h c th cung cp cc thng tin cn thit cho
vic thc hin dch v .
- Do bn cung cp dch v hin ti phi tun th tnh bo mt nn vic h
c c php hoc c yu cu tho lun cc vn ca khch hng vi k
ton vin, kim ton vin hnh ngh ang c ngh cung cp dch v hay
khng cn ph thuc vo bn cht ca hp ng dch v v ph thuc vo:
(a) S cho php ca khch hng v vic cung cp thng tin; hoc
(b) Quy nh ca php lut v yu cu v o c ngh nghip c lin
quan.
- Nhn chung, k ton vin, kim ton vin hnh ngh cn c khch hng
cho php bng vn bn c tho lun vi bn cung cp dch v hin ti ca
khch hng. Sau khi c cho php, bn cung cp dch v hin ti phi tun th
php lut v cc quy nh c lin quan n vic cung cp thng tin. Bn cung
cp dch v hin ti phi cung cp thng tin mt cch trung thc v r rng. Nu
k ton vin, kim ton vin hnh ngh c ngh cung cp dch v khng
th lin lc c vi bn cung cp dch v hin ti th h phi tm hiu v cc
nguy c c th pht sinh bng cch thc khc, nh phng vn bn th ba hoc
tm hiu thng tin v lnh o cp cao hoc BQT ca khch hng.
4. Xung t v li ch (chng 220, on 220.1- 220.14)
4.1. K ton vin, kim ton vin hnh ngh c th gp phi xung t v li
ch khi cung cp dch v chuyn mn. Xung t v li ch lm pht sinh nguy c
nh hng n tnh khch quan v c th lm pht sinh cc nguy c khc. Cc
nguy c ny c th pht sinh khi:
(1) K ton vin, kim ton vin hnh ngh cung cp dch v chuyn
mn lin quan n mt vn c th cho hai hoc nhiu bn b
xung t v li ch lin quan n vn trn; hoc
(2)
ton vin hnh ngh phi c lp vi khch hng s dng dch v m bo theo
cc quy nh ph hp ti Chng 290 hoc Chng 291 Chun mc ny.
V d v cc trng hp c th lm pht sinh xung t v li ch, bao gm:
(1) Cung cp dch v t vn cho mt khch hng c nhu cu mua li
mt khch hng kim ton ca doanh nghip kim ton khi doanh
nghip kim ton thu thp c cc thng tin bo mt trong qu
trnh kim ton c th c lin quan n giao dch mua li ;
(2) T vn cng lc cho hai khch hng ang cnh tranh mua li
cng mt cng ty, khi m vic t vn ny c th c lin quan n
li th cnh tranh ca cc bn;
(3) Cung cp dch v cho c bn mua v bn bn trong cng mt giao
dch;
(4) Cung cp dch v nh gi ti sn cho hai khch hng ang c v tr
i lp lin quan n ti sn ;
(5) i din cho hai khch hng lin quan n cng mt vn m hai
khch hng ang c tranh chp php l vi nhau, v d, trong
qu trnh chia tch hoc gii th cng ty;
(6) Cung cp bo co dch v m bo cho bn cp bn quyn v ph
bn quyn c nhn theo tha thun, ng thi, t vn cho bn tr
ph bn quyn v tnh chnh xc ca khon ph phi tr;
(7) T vn cho khch hng v vic u t vo mt doanh nghip, m
v hoc chng ca k ton vin, kim ton vin hnh ngh c li
ch ti chnh trong doanh nghip ;
(8) Cung cp dch v t vn chin lc lin quan n v th cnh tranh
cho mt khch hng trong khi k ton vin, kim ton vin hnh
ngh ang c li ch tng t vi i th cnh tranh ln ca khch
hng ;
(9) Cung cp dch v t vn cho khch hng v vic mua li mt doanh
nghip m doanh nghip k ton, kim ton cng ang quan tm
mua li doanh nghip ;
(10) Cung cp dch v t vn cho khch hng v vic mua sn phm
hoc dch v trong khi k ton vin, kim ton vin hnh ngh ang
c tha thun c hng hoa hng hoc ph bn quyn vi nh
tim nng cung cp sn phm hoc dch v .
4.2. Nu pht hin xung t v li ch th k ton vin, kim ton vin hnh
ngh phi nh gi:
(1) Tm quan trng ca cc li ch hoc mi quan h c lin quan;
(2) Mc nghim trng ca cc nguy c pht sinh do vic cung cp
dch v chuyn mn. Nhn chung, mc lin quan gia dch v
Thc hin cc bin php ngn chn vic tit l tri php thng
tin bo mt khi k ton vin, kim ton vin hnh ngh cung cp
dch v chuyn mn lin quan n mt vn c th cho hai hoc
nhiu khch hng b xung t v li ch lin quan n vn trn,
v d:
(i) S dng cc nhm thc hin hp ng dch v khc nhau v
trao i r vi h v cc chnh sch v th tc nhm duy tr
tnh bo mt;
(ii) Phn chia khu vc lm vic ring bit cho cc b phn chuyn
mn khc nhau trong doanh nghip k ton, kim ton nhm
ngn chn vic tit l thng tin bo mt t khu vc ny sang
khu vc khc trong doanh nghip k ton, kim ton;
(iii) Thit lp v thc hin cc chnh sch v th tc nhm hn ch
kh nng tip cn h s khch hng, yu cu cc nhn vin v
thnh vin BG ca doanh nghip k ton, kim ton k cam
kt bo mt thng tin, bao gm thng tin trn giy t v thng
tin in t.
(2) C ngi c kinh nghim khng lin quan n khch hng hoc
hp ng dch v thng xuyn xem xt vic p dng cc bin
php bo v;
(3) C k ton vin, kim ton vin chuyn nghip khng tham gia
nhm cung cp dch v hoc khng chu nh hng ca xung t,
sot xt li cng vic c thc hin v nh gi xem liu cc
xt on v kt lun quan trng c ph hp hay khng;
(4)
K ton vin, kim ton vin hnh ngh phi xem xt bn cht v mc
nghim trng ca xung t v li ch xc nh c cn thit phi thng bo c
th vi khch hng v phi c s chp nhn ca khch hng hay khng. V
mc ch ny, k ton vin, kim ton vin hnh ngh phi s dng xt on
chuyn mn nh gi cc trng hp lm pht sinh xung t v li ch, bao
gm: cc bn c th b nh hng, bn cht ca xung t v kh nng pht trin
theo chiu hng khng mong i ca vn lm pht sinh xung t.
Khi k ton vin, kim ton vin hnh ngh yu cu c s chp nhn ca
khch hng nhng khch hng khng ng , k ton vin, kim ton vin hnh
ngh phi t chi thc hin hoc ngng cung cp dch v lm pht sinh xung t
v li ch; hoc phi chm dt cc mi quan h hoc t b cc li ch lin quan
nhm loi tr hoc lm gim nh hng ca cc xung t ny xung mc c th
chp nhn c. Sau khi p dng cc bin php bo v b sung cn thit, k
ton vin, kim ton vin hnh ngh c th nhn c s chp nhn ca khch
hng.
5. a ra kin th hai (chng 230, on 230.1 230.3)
- Khi k ton vin, kim ton vin hnh ngh c yu cu cung cp kin
th hai sau khi c kin th nht v vic p dng chun mc k ton, kim
ton, lp bo co hoc cc chun mc khc, cc nguyn tc cho mt trng hp,
nhng giao dch c th hay a ra kin thay cho mt doanh nghip hoc n v
khng phi l khch hng hin ti, th c th lm pht sinh nguy c khng tun
th cc nguyn tc o c c bn. V d, nguy c nh hng n nguyn tc
Nng lc chuyn mn v tnh thn trng c th lm pht sinh khi k ton vin,
kim ton vin hnh ngh a ra kin th hai m khng c y bng chng
hoc khng c cung cp y thng tin nh bn cung cp dch v hin ti. S
tn ti v mc nghim trng ca bt c nguy c no ph thuc vo tnh hung
lm pht sinh yu cu a ra kin th hai v ph thuc vo cc thng tin sn c,
v gi nh thch hp a ra xt on chuyn mn.
- Khi c yu cu a ra kin th hai, k ton vin, kim ton vin hnh
ngh phi nh gi mc nghim trng ca cc nguy c v p dng cc bin
php bo v cn thit loi tr hoc lm gim cc nguy c xung mc c th
chp nhn c. V d, thu thp s ng ca khch hng c lin lc vi
bn cung cp dch v hin ti, m t nhng hn ch lin quan n kin th hai
khi trao i vi khch hng v cung cp kin cho bn cung cp dch v hin
ti.
- Nu k ton vin, kim ton vin hnh ngh khng c khch hng cho
php lin lc vi bn cung cp dch v hin ti, h phi xc nh liu c a ra
kin th hai hay khng da trn cc tnh hung v thng tin c c.
V d v a ra kin th 2:
Nu mt doanh nghip kim ton c mt khch hng yu cu cho kin t
vn hoc bo co bng vn bn lin quan n vic p dng chun mc, ch k
ton, chun mc kim ton hoc v vic lp v trnh by BCTC m khch hng
ny khng phi l khch hng kim ton ca doanh nghip kim ton , th doanh
nghip kim ton ny cn nh gi xem liu vic cho kin t vn hoc bo co
bng vn bn nh vy c vi phm cc nguyn tc o c c bn hay khng.
Doanh nghip kim ton cho kin t vn nh vy c th khng c tip
cn vi y thng tin nh l doanh nghip kim ton ang thc hin kim
ton cho khch hng v do vy c th a ra kin hoc kt lun khc bit.
Vic a ra kin v kt lun khc bit c th to p lc mt cch khng ph
hp i vi doanh nghip kim ton ang thc hin kim ton cho khch hng
.
Trong trng hp ny nguy c vi phm cc nguyn tc o c c bn c
th c lm gim bng cch doanh nghip kim ton cho kin t vn trao i
thng tin vi doanh nghip kim ton ang thc hin kim ton cho khch hng
v/hoc cung cp bn d tho kin t vn/bo co cho doanh nghip kim
ton ang thc hin kim ton cho khch hng tham kho kin.
Vic mt doanh nghip thc hin kim ton li mt BCTC c mt
doanh nghip kim ton khc kim ton cng lm pht sinh nguy c tng t v
c th mc nghim trng hn so vi trng hp trn. V vy vic kim ton
li ch c thc hin khi c yu cu c th ca php lut hoc c quan qun l.
Trong trng hp kim ton li th doanh nghip kim ton sau cn tham kho
kin ca doanh nghip kim ton tin nhim v cc vn k ton, kim ton c
s khc bit trng yu trong quan im gia hai doanh nghip kim ton. Nu
khng th tham kho kin ca doanh nghip kim ton tin nhim th cn tham
kho kin ca t chc ngh nghip hoc c quan qun l ph hp.
6. Gi ph dch v v cc khon ph ph khc (chng 240, on 240.1240.8)
6.1. Mc ph
Khi m phn gi ph dch v, k ton vin, kim ton vin hnh ngh c
quyn a ra mc ph m h cho l ph hp. Vic k ton vin, kim ton vin
hnh ngh c th a ra mt mc ph thp hn so vi mc ph ca k ton vin,
kim ton vin hnh ngh khc cha hn l phi o c, nhng c th nh
hng n vic tun th cc nguyn tc o c c bn. V d c th pht sinh
nguy c do t li lm nh hng ti nng lc chuyn mn cng nh tnh thn
trng nu mc ph a ra l qu thp v k ton vin, kim ton vin hnh ngh
kh c th thc hin hp ng dch v tun th theo ng quy nh ca
chun mc ngh nghip v k thut ph hp.
Vic pht sinh cc nguy c cng nh mc nghim trng ca cc nguy c
c xc nh da trn cc yu t nh mc ph v dch v c cung cp. Cn
phi nh gi mc nghim trng ca cc nguy c v p dng cc bin php
bo v cn thit nhm loi tr hoc lm gim cc nguy c xung mc c th
chp nhn c. V d v bin php bo v, bao gm:
(1)
cung cp dch v m bo, doanh nghip kim ton, kim ton vin hnh ngh
khng c nhn ph gii thiu hoc hoa hng t vic gii thiu khch hng
cho dch v m bo.
6.4.Tr ph gii thiu hoc hoa hng
K ton vin, kim ton vin hnh ngh cng c th phi tr ph gii thiu
c c khch hng, v d, trng hp khch hng ang s dng dch v t
k ton vin, kim ton vin hnh ngh khc nhng c nhu cu v mt s dch
v khc m bn cung cp dch v hin ti khng p ng c. Vic tr ph gii
thiu ny c th lm pht sinh nguy c do t li nh hng n tnh khch quan
cng nh nng lc chuyn mn v tnh thn trng ca k ton vin, kim ton
vin hnh ngh. i vi hot ng cung cp dch v m bo, doanh nghip
kim ton, kim ton vin hnh ngh khng c tr ph gii thiu hoc hoa
hng c c khch hng cho dch v m bo.
Mc nghim trng ca cc nguy c phi c nh gi v bin php
bo v phi c p dng nu cn thit nhm loi tr hoc lm gim cc nguy
c xung mc c th chp nhn c. V d v bin php bo v:
(1) Thng bo vi khch hng v tha thun tr ph cho vic c gii
thiu khch hng t k ton vin, kim ton vin hnh ngh khc;
(2) Thng bo vi khch hng v tha thun nhn ph trong vic gii
thiu khch hng cho k ton hnh vin, kim ton vin hnh ngh
khc; hoc
(3) Thu thp vn bn tha thun trc t khch hng v hoa hng lin
quan n vic bn th ba cung cp hng ha, dch v cho khch
hng.
K ton vin, kim ton vin hnh ngh c th mua mt phn hoc ton
b doanh nghip k ton, kim ton khc v thanh ton cho cc ch s hu
doanh nghip hoc ngi tha k. Nhng khon thanh ton khng c coi
l hoa hng hoc ph gii thiu.
7. Qung b dch v (chng 250, on 250.1 -250.2)
- Vic k ton vin, kim ton vin hnh ngh c c hp ng mi thng
qua cc hnh thc qung b hoc tip th no c th lm pht sinh cc nguy
c nh hng n vic tun th cc nguyn tc o c c bn. V d, nguy c
do t li nh hng n vic tun th nguyn tc T cch ngh nghip s pht
sinh nu k ton vin, kim ton vin hnh ngh qung b dch v, thnh tch v
sn phm ca mnh theo cch thc khng tun th nguyn tc .
- K ton vin, kim ton vin hnh ngh phi trnh lm gim uy tn ngh
nghip khi qung b dch v ca mnh, phi trung thc, thng thn v khng
c:
(a) Cng iu v cc dch v m h c th thc hin, v trnh hay
kinh nghim ca bn thn; hoc
(b)
(a)
(b)
2.3. KTV hnh ngh p dng phng php tip cn tnh c lp da trn
khun kh nhm:
(a) Xc nh nguy c e da tnh c lp;
(b) nh gi mc nghim trng ca cc nguy c c xc nh;
(c) p dng cc bin php bo v cn thit, nhm loi tr hoc lm
gim cc nguy c xung mc c th chp nhn c.
Khi KTV hnh ngh nhn thy khng c hoc khng th p dng cc bin
php bo v thch hp loi tr hoc lm gim cc nguy c xung mc c
th chp nhn c, h phi loi b nhng tnh hung hoc mi quan h lm pht
sinh cc nguy c ny hoc t chi hoc chm dt cuc kim ton .
KTV hnh ngh phi s dng xt on chuyn mn p dng phng
php tip cn tnh c lp da trn khun kh ny.
2.4. Trong cc tnh hung hay nhm cc tnh hung khc nhau th vic
nh gi cc nguy c e da tnh c lp cng khc nhau. Vic xc nh tt c
cc tnh hung c th lm pht sinh nguy c e da tnh c lp v a ra nhng
bin php bo v thch hp l iu khng th. V vy, Chun mc ny xy
dng mt khun kh trong , yu cu cc DNKT v cc thnh vin nhm kim
ton xc nh, nh gi v khc phc cc nguy c e da tnh c lp. Phng
php tip cn da trn khun kh h tr KTV hnh ngh trong vic tun th cc
yu cu v o c ca Chun mc ny. Phng php ny cp n rt nhiu
tnh hung c th lm pht sinh nguy c e da tnh c lp v khng cho php
KTV hnh ngh kt lun rng tnh hung l c php nu tnh hung
khng b cm mt cch c th.
- Cc on t 290.100 - 290.514 Chun mc ny hng dn vic p dng
phng php tip cn tnh c lp da trn khun kh. Cc on ny khng
hng dn tt c cc tnh hung cng nh cc mi quan h lm pht sinh hoc
c th lm pht sinh cc nguy c e da tnh c lp.
2.5. Khi quyt nh c chp nhn hoc duy tr hp ng dch v, hoc mt c
nhn c l thnh vin nhm kim ton hay khng, DNKT phi xc nh v nh
gi cc nguy c e da tnh c lp. Khi a ra cc quyt nh ny, nu cc nguy
kha
to
vt
cht.
(2) Quy m;
(3) S lng nhn vin.
5. Cc bn lin quan (on 290.27)
i vi khch hng kim ton l t chc nim yt, th khi nim khch
hng kim ton c nu trong Chng ny c bao gm c cc bn lin quan
ca khch hng (tr khi c quy nh khc). i vi tt c cc khch hng
kim ton khc, th khi nim khch hng kim ton c nu trong Chng ny
bao gm cc bn c lin quan m khch hng kim ton nm quyn kim sot
trc tip hay gin tip. Khi nhm thc hin hp ng dch v c cn c tin
rng mi quan h hoc tnh hung lin quan n cc bn lin quan khc ca
khch hng c nh hng n tnh c lp ca DNKT vi khch hng kim
ton, nhm thc hin hp ng dch v phi xem xt c cc bn lin quan ny
khi xc nh v nh gi cc nguy c e da tnh c lp cng nh p dng cc
bin php bo v thch hp.
6. BQT ca khch hng (on 290.28)
- K c khi Chun mc ny, cc chun mc kim ton Vit Nam, php lut
v cc quy nh khc khng yu cu th DNKT v BQT ca khch hng nn trao
i thng xuyn vi nhau v cc mi quan h v vn khc m theo nh gi
ca DNKT l c nh hng n tnh c lp. Vic trao i ny cho php BQT
ca khch hng:
(a) Xem xt cc xt on ca DNKT v vic xc nh v nh gi cc
nguy c e da tnh c lp;
(b) nh gi s ph hp ca cc bin php bo v p dng loi tr
hoc lm gim cc nguy c xung mc c th chp nhn c;
(c) C bin php x l thch hp.
Vic trao i thng xuyn ny cng c th c bit hu dng i vi cc
nguy c b e da v nguy c t s quen thuc.
- Khi tho lun vi BQT ca khch hng theo quy nh ca Chun mc
ny, ty thuc vo bn cht v mc quan trng ca tnh hung v vn cn
tho lun, DNKT phi xc nh (cc) c nhn ph hp trong BQT ca khch
hng tho lun. Nu DNKT trao i vi mt b phn ca BQT ca khch
hng, v d nh y ban Kim ton hoc mt c nhn, DNKT phi nh gi s
cn thit ca vic trao i vn vi ton b BQT ca khch hng BQT ca
khch hng c cung cp thng tin y .
12.3 Nu thnh vin nhm kim ton, thnh vin c quan h gia nh trc
kim ton.
Liu cc li ch ny c lm pht sinh nguy c do t li hay khng ph
thuc vo cc yu t nh:
(1) C cu, t chc hot ng v bo co ca DNKT;
(2) Bn cht mi quan h gia c nhn vi cc thnh vin nhm kim
ton.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca nguy c v phi p dng
bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c
th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) Rt thnh vin nhm kim ton c mi quan h c nhn ra khi nhm
kim ton;
(2) Thnh vin nhm kim ton khng c tham gia vo qu trnh ra
quyt nh quan trng lin quan n cuc kim ton; hoc
(3) Mi mt KTV chuyn nghip khc sot xt li cng vic ca thnh
vin nhm kim ton.
- Nu DNKT hoc thnh vin BG hoc cc nhn vin chuyn nghip
trong DNKT, hoc thnh vin c quan h gia nh trc tip ca h nhn c li
ch ti chnh trc tip hoc nhn c li ch ti chnh gin tip trng yu t
khch hng kim ton, v d, mt khon tha k, qu biu hay do kt qu t vic
sp nhp doanh nghip, m cc li ch nh vy khng c php nm gi theo
quy nh ca Chun mc ny, th:
(a) Nu DNKT nhn c cc li ch, th phi chuyn nhng ngay
cc li ch ti chnh trc tip hoc chuyn nhng mt phn li ch
ti chnh gin tip, sao cho phn cn li l khng ng k;
(b) Nu thnh vin nhm kim ton hoc thnh vin c quan h gia
nh trc tip ca h nhn c cc li ch, th phi chuyn nhng
ngay cc li ch ti chnh trc tip hoc chuyn nhng mt phn
li ch ti chnh gin tip, sao cho phn cn li l khng ng k;
hoc
c)
Nu c nhn khng phi l thnh vin nhm kim ton, hoc thnh
vin c quan h gia nh trc tip ca h nhn c cc li ch, th
phi chuyn nhng ngay cc li ch ti chnh ny hoc chuyn
nhng mt phn li ch ti chnh gin tip sao cho phn cn li l
khng ng k. Trong khi cha chuyn nhng c nh vy th
DNKT phi quyt nh xem liu c cn p dng cc bin php bo
v hay khng.
- Mt khon cho vay, hoc bo lnh vay cho thnh vin nhm kim ton,
cho thnh vin c quan h gia nh trc tip vi h hay cho DNKT t khch
hng kim ton l mt ngn hng hay t chc tng t c th lm pht sinh
nguy c e da tnh c lp. Nu khon cho vay hoc bo lnh vay khng c
thc hin theo cc th tc, iu khon v iu kin cho vay thng thng th c
th lm pht sinh nguy c do t li nghim trng n mc khng c bin php
bo v no c th lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c. Do
vy, bt k thnh vin nhm kim ton, thnh vin c quan h gia nh trc tip
vi h hoc DNKT khng c nhn khon vay hay bo lnh vay nh vy.
- Nu DNKT vay t khch hng kim ton l mt ngn hng hoc mt t
chc tng t theo cc th tc, iu khon v iu kin vay thng thng v
khon vay ny l trng yu i vi khch hng kim ton hoc DNKT th c th
p dng cc bin php bo v nhm lm gim nguy c do t li xung mc c th
chp nhn c. V d v bin php bo v l sp xp mt KTV hnh ngh t mt
cng ty trong mng li khng tham gia vo cuc kim ton cng nh khng
nhn khon vay thc hin sot xt li cng vic.
- Nu thnh vin nhm kim ton, thnh vin c quan h gia nh trc tip
ca h vay hoc c bo lnh vay t khch hng kim ton l ngn hng hoc
mt t chc tng t theo cc th tc, iu khon, v iu kin cho vay thng
thng th s khng lm pht sinh nguy c e da tnh c lp. V d v cc
khon vay: vay th chp nh t, vay thu chi, vay mua t v cung cp hn mc
th tn dng.
13.2. Khon cho vay hoc bo lnh vay t khch hng kim ton khng
phi l mt ngn hng hay t chc tng t
- Nu DNKT, thnh vin nhm kim ton hoc thnh vin c quan h gia
nh trc tip ca h nhn khon vay hoc bo lnh vay t khch hng kim
ton m khng phi l ngn hng hay mt t chc tng t th s lm pht sinh
nguy c do t li nghim trng n mc khng c bin php bo v no c th
lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c, tr trng hp khon
vay hoc bo lnh vay khng ng k i vi c: (i) DNKT, thnh vin nhm
kim ton, thnh vin c quan h gia nh trc tip vi h; v (ii) Khch hng
kim ton.
- Tng t, nu DNKT, thnh vin nhm kim ton hoc thnh vin c quan
h gia nh trc tip ca h cho vay hoc bo lnh vay cho khch hng kim ton,
th c th lm pht sinh nguy c do t li nghim trng n mc khng c bin
php bo v no c th lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c,
tr trng hp khon vay hoc bo lnh vay khng ng k i vi c: (i)
DNKT, thnh vin nhm kim ton v thnh vin c quan h gia nh trc tip ca
thnh vin nhm kim ton; v (ii) Khch hng kim ton.
13.3. Nu mt DNKT hoc thnh vin nhm kim ton hoc thnh vin c
quan h gia nh trc tip vi thnh vin nhm kim ton c ti khon tin gi
hoc ti khon mi gii vi khch hng kim ton l mt ngn hng, cng ty
mi gii chng khon hay mt t chc tng t th khng lm pht sinh nguy c
nhm cc nh u t;
(c) Li ch ti chnh khng cho php nh u t hoc nhm cc nh
u t quyn kim sot n v ny.
14.2. Vic DNKT, thnh vin nhm kim ton hoc thnh vin c quan h
gia nh trc tip ca h mua hng ha hoc dch v t khch hng kim ton
thng khng lm pht sinh nguy c e da tnh c lp nu giao dch c thc
hin theo iu kin kinh doanh thng thng v theo gi c th trng. Tuy nhin,
bn cht hoc quy m ca giao dch c th lm pht sinh nguy c do t li.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca cc nguy c v phi p dng bin
php bo v cn thit loi tr hoc lm gim cc nguy c xung mc c th
chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) Loi b hoc gim quy m giao dch; hoc
(2) Rt thnh vin ra khi nhm kim ton.
15. Cc mi quan h c nhn v mi quan h gia nh (on 290.126
290.131)
15.1. Quan h c nhn v quan h gia nh gia thnh vin nhm kim ton
vi Gim c, nhn s cp cao hoc nhn vin khc (ty theo vai tr ca h) ca
khch hng kim ton, c th lm pht sinh cc nguy c do t li, nguy c t s
quen thuc hoc nguy c b e da. S tn ti v mc nghim trng ca cc
nguy c ny ph thuc vo cc yu t, bao gm: trch nhim ca c nhn
trong nhm kim ton, vai tr ca thnh vin gia nh hoc c nhn khc i vi
khch hng v mc gn gi ca mi quan h.
15.2. Khi thnh vin c quan h gia nh trc tip vi thnh vin nhm
kim ton hin ang l:
(a) Gim c, nhn s cp cao ca khch hng kim ton; hoc
(b) Nhn vin ca khch hng kim ton nm gi v tr c nh hng
ng k i vi vic ghi s k ton v lp BCTC m DNKT s a
ra kin kim ton; hoc gi v tr nu mc (a) hoc (b) trong
thi gian thc hin hp ng dch v hoc trong k lp BCTC th
nguy c e da tnh c lp ch c th c gim xung mc c th
chp nhn c bng cch rt thnh vin ra khi nhm kim
ton. Quan h ny gn gi n mc khng c bin php bo v no
khc c th lm gim nguy c e da n tnh c lp xung mc c
th chp nhn c. Do vy, thnh vin c quan h gia nh gn gi
khng c l thnh vin nhm kim ton.
15.3. Nguy c e da tnh c lp c th pht sinh khi thnh vin c quan
h gia nh trc tip vi thnh vin nhm kim ton l nhn vin ca khch
hng gi v tr c nh hng ng k n tnh hnh ti chnh, kt qu hot ng
kinh doanh hoc lu chuyn tin t ca khch hng. Mc nghim trng ca
nguy c ny ph thuc vo:
Phn cng li trch nhim trong nhm kim ton thnh vin
khng ph trch cc vn thuc phm vi trch nhim ca thnh
vin c quan h gia nh trc tip ca h.
Phn cng li trch nhim trong nhm kim ton thnh vin
khng ph trch cc vn thuc phm vi trch nhim ca thnh
vin c quan h gia nh gn gi ca h.
ngi ;
(2) V tr ca ngi ti khch hng kim ton;
(3) Vai tr ca thnh vin trong nhm kim ton.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca nguy c v phi p dng
bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c
th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) Rt thnh vin ra khi nhm kim ton; hoc
(2) Phn cng li trch nhim trong nhm kim ton thnh vin
khng ph trch cc vn thuc phm vi trch nhim ca ngi
m thnh vin c quan h gn gi.
15.6. Nguy c do t li, nguy c t s quen thuc hoc nguy c b e da
c th pht sinh t mi quan h c nhn hay quan h gia nh gia: (i) Thnh
vin BG hoc nhn vin chuyn nghip ca DNKT khng thuc nhm kim
ton; v (ii) Gim c, nhn s cp cao hoc nhn vin khc ca khch hng
kim ton nm gi v tr c nh hng ng k i vi vic ghi s k ton v lp
BCTC m DNKT s a ra kin kim ton. Khi bit c mi quan h ny,
thnh vin BG v nhn vin chuyn nghip ca DNKT phi tham kho kin
t vn theo cc chnh sch v th tc ca DNKT. S tn ti v mc nghim
trng ca nguy c ny ph thuc vo:
(1) Tnh cht ca mi quan h gia thnh vin BG v nhn vin
chuyn nghip ca DNKT vi Gim c, nhn s cp cao hoc
nhn vin khc ca khch hng kim ton;
(2) Mi quan h gia thnh vin BG v nhn vin chuyn nghip
ca DNKT vi nhm kim ton;
(3) V tr ca thnh vin BG v nhn vin chuyn nghip trong
DNKT;
(4) V tr ca Gim c, nhn s cp cao hoc nhn vin khc ca
khch hng kim ton trong khch hng kim ton.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca nguy c v phi p dng
bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c
th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) Phn cng li trch nhim ca thnh vin BG v nhn vin
chuyn nghip ca DNKT lm gim nh hng c th c i vi
cuc kim ton; hoc
(2) C KTV chuyn nghip khc sot xt li cc cng vic kim ton
thc hin.
16. Lm vic cho khch hng kim ton (on 290.132 290.139)
16.1. Nguy c t s quen thuc hoc nguy c b e da c th pht sinh
nu Gim c, nhn s cp cao ca khch hng kim ton hoc nhn vin nm
ton bit rng trong tng lai h c th hoc s lm cho khch hng kim ton.
Cc chnh sch v cc th tc ca DNKT phi yu cu thnh vin nhm kim
ton thng bo ngay cho DNKT khi bt u tha thun cc iu khon tuyn
dng vi khch hng kim ton. Khi nhn c thng bo nh vy, DNKT phi
nh gi mc nghim trng ca bt k nguy c no e da tnh c lp v
phi p dng bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim cc nguy c
xung mc c th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) Rt thnh vin ra khi nhm kim ton; hoc
(2) Xem xt li cc xt on quan trng ca c nhn khi cn l
thnh vin nhm kim ton.
16.3. Khch hng kim ton l n v c li ch cng chng
- Trng hp 1 : Nguy c t s quen thuc hoc nguy c b e da c th
pht sinh khi thnh vin c vai tr ch cht trong cuc kim ton chuyn sang
nm gi cc chc v sau ti cc n v c li ch cng chng l khch hng
kim ton:
(a)
t cc s, ti liu k ton do chnh thnh vin nhm kim ton chu trch
nhim khi cn lm vic ti khch hng kim ton.
- Trong giai on thuc k k ton c kim ton, nu thnh vin nhm
kim ton tng l Gim c, nhn s cp cao ca khch hng kim ton, hoc
tng l nhn vin nm gi v tr c nh hng ng k i vi vic ghi s k
ton v lp BCTC m DNKT s a ra kin kim ton th nguy c pht sinh c
th nghim trng ti mc khng c bin php bo v no c th lm gim nguy
c xung mc c th chp nhn c. V vy, thnh vin ny khng c
tham gia nhm kim ton.
- Cc nguy c do t li, nguy c t kim tra hoc nguy c t s quen thuc c
th pht sinh nu trc giai on thuc k k ton c kim ton, thnh vin
nhm kim ton tng l Gim c, nhn s cp cao ca khch hng kim ton,
hoc tng l nhn vin nm gi v tr c nh hng ng k i vi vic ghi s k
ton v lp BCTC m DNKT s a kin kim ton. Cc nguy c ny c th xy
ra khi mt quyt nh hay cng vic ca c nhn khi cn lm vic cho khch
hng kim ton trong giai on trc c nh gi trong giai on ny nh l mt
phn phm vi cng vic ca cuc kim ton cho giai on ny. S tn ti v mc
nghim trng ca nguy c ph thuc vo cc yu t nh:
(1) V tr m c nhn nm gi trong khch hng kim ton;
(2) Khong thi gian t khi c nhn khng cn lm vic ti khch
hng kim ton;
(3) Vai tr ca c nhn trong nhm kim ton.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca nguy c v phi p dng
bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c
th chp nhn c. V d v bin php bo v c th l sot xt cng vic do c
nhn thc hin trong qu trnh tham gia nhm kim ton.
19. Lm vic vi vai tr l Gim c, nhn s cp cao ca khch hng
kim ton (on 290.132 290.139)
19.1.Nu thnh vin BG hoc nhn vin chuyn nghip ca DNKT lm
vic vi vai tr l Gim c, nhn s cp cao ca khch hng kim ton th s
lm pht sinh nguy c do t li v nguy c t kim tra nghim trng n mc
khng c bin php bo v no c th lm gim nguy c xung mc c th
chp nhn c. Do , thnh vin BG hay nhn vin chuyn nghip ca
DNKT khng c nm gi chc v l Gim c, nhn s cp cao ca khch
hng kim ton.
19.2. Trng hp thnh vin BG hoc nhn vin chuyn nghip ca
DNKT gi vai tr l Th k Cng ty ca khch hng kim ton
- V tr Th k Cng ty c vai tr khc nhau trong tng doanh nghip, c
th bao gm nhim v hnh chnh, v d vic qun l nhn s, lu gi ti liu,
danh sch ng k ca doanh nghip, n cc nhim v nh m bo cho doanh
(6)
(1) Lun chuyn thnh vin BG khi cuc kim ton hoc chm dt
mi quan h lm vic vi khch hng kim ton; hoc
(2) nh k thc hin kim sot cht lng ni b hoc c lp t bn
ngoi i vi cc cuc kim ton ny.
- Khi mt khch hng kim ton tr thnh n v c li ch cng chng th
DNKT khng c b tr thnh vin c vai tr ch cht trong cuc kim ton
thc hin kim ton cho khch hng ny trong nm nm ti chnh lin tc k t
nm ti chnh m khch hng tr thnh n v c li ch cng chng.
21. Cung cp dch v phi m bo cho khch hng kim ton (on
290.154 290.216)
21.1. Qui nh chung (on 290.154 290.158)
- DNKT thng cung cp cho khch hng kim ton cc dch v phi m
bo ph hp vi trnh chuyn mn v kinh nghim ca h. Tuy nhin, vic
cung cp dch v phi m bo c th lm pht sinh nguy c e da tnh c lp
ca DNKT, hay cc thnh vin nhm kim ton. Cc nguy c e da tnh c
lp thng thy l nguy c t kim tra, nguy c do t li v nguy c t bo
cha.
- Trong trng hp Chng 290 khng hng dn c th v mt dch v phi
m bo no , DNKT phi p dng khun kh chung khi nh gi tng trng
hp c th.
- Trc khi chp nhn hp ng dch v phi m bo cho khch hng kim
ton, DNKT phi cn nhc liu vic chp nhn c lm pht sinh nguy c e
da tnh c lp ca DNKT hay khng. Khi nh gi mc nghim trng ca
cc nguy c pht sinh t vic cung cp mt dch v phi m bo, DNKT cn
xem xt nguy c pht sinh t vic cung cp dch v phi m bo khc c lin
quan. Nu pht sinh nguy c nghim trng n mc khng c bin php bo v
no c th lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c th DNKT
khng c cung cp dch v phi m bo .
- DNKT c th cung cp cc dch v phi m bo, m thng thng s b
gii hn bi cc quy nh trong Chng ny, cho cc bn lin quan sau y ca
khch hng kim ton:
(a) Mt n v khng phi l khch hng kim ton nhng c quyn
kim sot trc tip hoc gin tip vi khch hng kim ton;
(b) Mt n v khng phi l khch hng kim ton c li ch ti chnh
trc tip trong khch hng kim ton m n v c nh hng
ng k i vi khch hng kim ton v li ch trong khch hng
kim ton l trng yu i vi n v ; hoc
(c) Mt n v khng phi l khch hng kim ton cng chu s kim
sot chung vi khch hng kim ton, nu c th kt lun rng: (i)
Dch v khng lm pht sinh nguy c t kim tra do kt qu ca
cho khch hng kim ton v cc thi hn ny. Ngoi ra vic t vn v khuyn
ngh h tr BG trong vic thc hin trch nhim qun l ca mnh s khng
c coi l trch nhim qun l ca BG.
- Trng hp DNKT thc hin trch nhim qun l cho mt khch hng
kim ton th s lm pht sinh nguy c nghim trng n mc khng c bin
php bo v no c th lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c.
V d, vic quyt nh p dng cc khuyn ngh ca DNKT s lm pht sinh
nguy c t kim tra v nguy c do t li. Hn na, vic ny s lm pht sinh
nguy c t s quen thuc do DNKT tr nn qu gn kt vi quan im v li ch
ca khch hng kim ton. Do , DNKT khng c m nhn trch nhim
qun l cho khch hng kim ton.
- trnh ri ro thc hin trch nhim qun l khi cung cp dch v phi m
bo cho khch hng kim ton, DNKT phi m bo rng mi thnh vin BG ca
khch hng phi c trch nhim: (i) a ra xt on v quyt nh quan trng
thuc phm vi trch nhim ca BG, (ii) nh gi kt qu ca dch v, v (iii)
Chu trch nhim v cc hnh ng pht sinh t kt qu ca dch v . iu ny
gip DNKT trnh c ri ro ca vic a ra cc quyt nh v xt on quan
trng thay cho khch hng kim ton. Ri ro ny s gim hn na khi DNKT
khch hng t nh gi v quyt nh da trn cc phn tch khch quan, minh
bch ca DNKT.
21.3. Cung cp dch v ghi s k ton v lp BCTC cho khch hng kim
ton (on 290.164 290.167)
- Vic cung cp dch v k ton cho khch hng kim ton, nh vic ghi s
k ton, lp BCTC c th lm pht sinh nguy c t kim tra khi DNKT li l
n v kim ton BCTC . Do DNKT khng c thc hin kim ton trong
trng hp ang thc hin hoc thc hin trong nm trc lin k dch v
ghi s k ton, lp BCTC cho khch hng kim ton.
- Khch hng kim ton c th yu cu DNKT cung cp cc dch v h tr
k thut nhm gii quyt cc vn khc v k ton hoc phn tch, tng hp
cc thng tin phc v mc ch bo co cho c quan qun l nh nc. Khch
hng c th yu cu h tr k thut v cc vn k ton nh chuyn i BCTC
t c s k ton ny sang c s k ton khc (v d, tun th theo chnh sch
k ton ca tp on hoc chuyn i BCTC lp theo Chun mc k ton Vit
Nam sang BCTC lp theo Chun mc BCTC quc t). Ni chung cc dch v
nu trn khng lm pht sinh nguy c e da tnh c lp nu DNKT khng
thc hin trch nhim qun l i vi khch hng kim ton.
21.4. Cung cp dch v nh gi cho khch hng kim ton (on 290.172
290.177)
- Quy nh chung
(2) Khng b tr nhn s thc hin dch v nh gi tham gia nhm kim
ton.
+ Mt s cng vic nh gi khng c mc ch quan ng k, nh trng
hp cc gi nh, k thut v phng php nh gi c chun ha theo php
lut v cc quy nh c lin quan, hoc c chp nhn rng ri. Trng hp
, kt qu nh gi do hai hay nhiu bn thc hin s khng c khc bit trng
yu.
+ Trng hp DNKT c yu cu cung cp dnh v nh gi nhm h tr
khch hng v ngha v bo co thu hoc cho mc ch hoch nh thu v kt
qu nh gi khng c nh hng trc tip n BCTC th s p dng quy nh
ti on 290.188 Chun mc ny.
- Khch hng kim ton khng phi l n v c li ch cng chng
Trng hp khch hng kim ton khng phi l n v c li ch cng
chng, nu dch v nh gi c nh hng trng yu n BCTC m DNKT a
ra kin v kt qu nh gi c mc ch quan ng k, th khng c bin
php bo v no c th lm gim nguy c t kim tra xung mc c th chp
(3) Xin kin chp thun trc hoc kin t vn t c quan thu.
- H tr gii quyt cc tranh chp v thu
+ Nguy c v s bo cha hay nguy c t kim tra c th pht sinh khi
DNKT i din cho khch hng kim ton gii quyt tranh chp v thu ca mt
vn c th khi c quan thu khng chp nhn gii trnh ca khch hng, v
vn ang c phn x trong mt v kin tng. S tn ti v mc
nghim trng ca nguy c ph thuc vo cc yu t nh:
(1) Liu DNKT a ra kin t vn m kin c l ch ca
tranh chp v thu hay khng;
(2) Mc nh hng trng yu ca kt qu v tranh chp n BCTC
m DNKT s a ra kin;
(3) Mc ph hp ca vn vi php lut v cc quy nh c lin
quan v thu, tin l hoc thng l c khc;
(4) Liu v kin c c xt x cng khai hay khng;
(5) Vai tr ca BG ca khch hng trong vic gii quyt tranh chp.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca bt k nguy c no v p
dng cc bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung
mc c th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) S dng chuyn gia khng phi l thnh vin nhm kim ton
thc hin dch v;
(2) C chuyn gia v thu, m chuyn gia ny khng tham gia cung
cp dch v v thu, t vn cho nhm kim ton v dch v v sot
xt cc s liu thu trong BCTC; hoc
(3) Tham kho kin t vn t chuyn gia v thu bn ngoi DNKT.
+ Nu cc dch v v thu bao gm vic gi vai tr ngi bo cha cho
mt khch hng kim ton trong mt phin ta xt x cng khai v mt vn
v thu v cc s liu c lin quan l trng yu i vi BCTC m DNKT s a
ra kin, nguy c v s bo cha pht sinh s nghim trng n mc khng c
bin php bo v no c th loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c
th chp nhn c. Trng hp ny, DNKT khng c cung cp dch v
cho khch hng kim ton.
+ DNKT vn c tip tc cung cp dch v t vn v thu (v d, cung cp
thng tin c th, cung cp bng chng, li khai v cng vic c thc hin hoc
tr gip khch hng phn tch cc vn thu) cho khch hng kim ton lin quan
n vn c xem xt trong mt phin ta xt x cng khai.
- Cung cp dch v kim ton ni b cho khch hng kim ton (on
290.192 290.193)
ng k;
(d)
(d)
(e) Khch hng chu trch nhim vn hnh h thng phn cng hoc
phn mm v chu trch nhim i vi d liu m h thng s dng
hoc to ra.
Ty thuc vo mc s dng h thng cng ngh thng tin c th thu
thp bng chng kim ton trong mi cuc kim ton, DNKT phi a ra quyt
nh v vic liu c cung cp dch v phi m bo bng cch c nhn vin
khng phi l thnh vin nhm kim ton thc hin dch v v nhn vin ny
c c ch bo co ring trong DNKT. DNKT phi nh gi mc nghim trng
ca cc nguy c cn li khc v phi p dng cc bin php bo v cn thit
loi tr hoc lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c. V d v
bin php bo v l c KTV hnh ngh sot xt dch v kim ton hoc dch v
phi m bo.
+ Khch hng kim ton l n v c li ch cng chng
Trng hp khch hng kim ton l n v c li ch cng chng, DNKT
khng c cung cp cc dch v bao gm thit k hoc xy dng h thng cng
ngh thng tin m h thng ny: (i) Hnh thnh mt phn quan trng ca kim
sot ni b i vi vic lp v trnh by BCTC; hoc (ii) To ra thng tin quan
m phn thay mt cho khch hng, v phi cho khch hng a ra quyt
nh tuyn dng.
DNKT c th cung cp dch v nh sot xt bng cp, trnh chuyn mn
ca cc ng vin v t vn v s ph hp ca h vi v tr ng tuyn. Ngoi ra,
DNKT c th phng vn cc ng vin v t vn v nng lc ca h cho v tr k
ton ti chnh, v tr qun l hoc kim sot.
+ Khch hng kim ton l n v c li ch cng chng
Lin quan n Gim c, nhn s cp cao hoc lnh o cp cao ca khch
hng kim ton c nh hng ng k i vi vic lp chng t, ghi s k ton
hoc lp BCTC ca khch hng kim ton l n v c li ch cng chng m
DNKT s a ra kin, DNKT khng c cung cp cc dch v tuyn dng
sau y:
(1) Tm kim cc ng vin cho cc v tr ;
(2) Thc hin iu tra v cc ng vin cho cc v tr .
- Cung cp dch v ti chnh doanh nghip cho khch hng kim ton
(on 290.213 - 290.216)
Vic cung cp dch v ti chnh doanh nghip sau y c th lm pht sinh
nguy c v s bo cha v nguy c t kim tra:
+
(1) H tr khch hng kim ton pht trin chin lc ti chnh doanh
nghip;
(2) Xc nh cc cng ty mc tiu khch hng kim ton mua li;
(3) T vn v cc giao dch gii th doanh nghip;
(4) H tr cc giao dch huy ng ngun ti chnh;
(5) T vn v c cu doanh nghip.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca bt k nguy c no v p
dng cc bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c xung
mc c th chp nhn c. V d v cc bin php bo v gm:
(1) S dng chuyn gia khng phi l thnh vin nhm kim ton thc
hin dch v; hoc
(2) C chuyn gia khng tham gia cung cp dch v ti chnh doanh
nghip cho khch hng t vn cho nhm kim ton v dch v
v sot xt phng thc hch ton k ton v trnh by BCTC.
+ Nguy c t kim tra c th pht sinh t vic cung cp dch v ti chnh
doanh nghip, v d t vn v c cu mt giao dch ti chnh doanh nghip hoc
v cc tha thun cp vn s c nh hng trc tip n cc s liu c trnh
by trong BCTC m DNKT s a ra kin. S tn ti v mc nghim trng
ca nguy c ph thuc vo cc yu t nh:
- Ph tim tng ca mt cuc kim ton c DNKT tnh trc tip hoc
gin tip thng qua mt bn trung gian ph thuc vo kt qu cuc kim ton s
lm pht sinh nguy c do t li nghim trng n mc khng c bin php bo
v no c th lm gim nguy c xung mc c th chp nhn c nn
DNKT khng c k kt tha thun ph kim ton theo cch tnh ph tim tng.
- Ph tim tng ca mt dch v phi m bo cho mt khch hng kim
ton c DNKT tnh trc tip hoc gin tip thng qua mt bn trung gian
cng c th lm pht sinh nguy c do t li. Nguy c pht sinh s nghim trng
n mc khng c bin php bo v no c th lm gim nguy c xung mc
c th chp nhn c nu:
(a) Ph do DNKT thc hin kim ton BCTC tnh v khon ph ny l
trng yu hoc d kin l trng yu i vi DNKT ;
(b) Ph do mt cng ty mng li tham gia vo mt phn quan trng
ca cuc kim ton tnh v khon ph l trng yu hoc d kin
l trng yu i vi cng ty mng li ; hoc
(c) Kt qu ca dch v phi m bo v gi tr ca khon ph ph thuc
vo xt on hin ti hoc tng lai lin quan n vic kim ton
mt khon mc trng yu trong BCTC.
Trong nhng trng hp ny, DNKT khng c chp nhn tha thun
tnh ph tim tng.
- i vi cc tha thun tnh ph tim tng khc do DNKT tnh cho mt
dch v phi m bo cung cp cho khch hng kim ton, s tn ti v mc
nghim trng ca bt k nguy c no s ph thuc vo cc yu t nh:
(1) Khong ph tim tng (v d: ph v t l % ca kt qu);
(2) Liu c mt c quan c thm quyn no c quyn nh ot kt qu
ca vn m khon ph tim tng c tnh da trn kt qu
hay khng;
(3) Ni dung ca dch v;
(4) nh hng ca s kin hoc giao dch i vi BCTC.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca bt k nguy c no v p
dng cc bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim nguy c
xung mc c th chp nhn c, v d:
(1) C KTV chuyn nghip khng tham gia nhm cung cp dch v
sot xt cng vic kim ton hoc t vn khi cn thit; hoc
(2) S dng chuyn gia khng phi l thnh vin nhm kim ton
thc hin dch v phi m bo.
23. Chnh sch nh gi v thng (on 290.225 - 290.226)
(2) Liu v kin tng, tranh chp c lin quan n mt cuc kim ton
trc y hay khng.
DNKT phi nh gi mc nghim trng ca cc nguy c v p dng cc
bin php bo v cn thit loi tr hoc lm gim cc nguy c xung mc
c th chp nhn c, v d:
(1) Rt thnh vin ra khi nhm kim ton nu v kin tng, tranh
chp c lin quan n thnh vin ; hoc
(2) C chuyn gia sot xt cng vic c thc hin ca nhm cung
cp dch v.
Nu cc bin php bo v khng lm gim cc nguy c xung mc c th
chp nhn c, bin php thch hp duy nht l rt khi hoc t chi cuc kim
ton.
26. Bo co kim ton c on "Hn ch vic cung cp v s dng bo
co" (on 290.500 - 290.514)
III. Tnh c lp p dng cho cc hp ng dch v m bo
(chng 291, on 290.1 - 290.157)
PHN C- P DNG CHO K TON VIN, KIM TON VIN
CHUYN NGHIP TRONG DOANH NGHIP (on 300.1 350.8)