Chuyn 3

Thu v qun l thu nng cao

NI DUNG CHUYN
Ni dung chuyn bao gm kin thc chung v thu v cc sc thu ch
yu trong h thng thu Vit Nam. Ni dung kin thc ca chuyn i hi
ngi d thi chng ch kim ton vin v k ton vin hnh ngh phi hiu su
sc ni dung nhng sc thu ch yu trong h thng thu Vit Nam (c lit k
c th trong ti liu ny). Nhng sc thu khc trong h thng thu Vit Nam
khng lit k trong ti liu ny th khng nm trong gii hn k thi. Chuyn
c cc ni dung sau:
1. Nhng vn chung v thu
2. Thu gi tr gia tng
3. Thu tiu th c bit
4. Thu xut khu, thu nhp khu
5. Thu thu nhp doanh nghip
6. Thu thu nhp c nhn
7. Thu ti nguyn
8. Qun l thu
9. K hoch thu
10. Quy nh v dch v hnh ngh lm th tc v thu v t vn thu.
GII HN VN BN PHP L CHO K THI NM 2016
Ni dung thi cp chng ch kim ton vin v k ton vin hnh ngh
nm 2016 i vi chuyn Thu v qun l thu nng cao p dng vn bn
quy phm php lut v thu v qun l thu ban hnh v c hiu lc thi hnh
tnh n ngy 28/2/2016. Ring i vi thu thu nhp doanh nghip v thu thu
nhp c nhn th p dng vn bn quy phm php lut ban hnh v c hiu
lc thi hnh tnh n ngy 31/12/2015.

1. NHNG VN CHUNG V THU

245

1.1. Khi nim v c im ca thu

Ra i v tn ti cng vi nh nc, t n nay, thu tri qua mt
qu trnh pht trin lu di v khi nim v thu cng khng ngng c hon
thin.
Theo L Nin, Thu l ci m nh nc thu ca dn nhng khng b li
v Thu cu thnh nn ngun thu ca chnh ph, n c ly ra t sn phm
ca t ai v lao ng trong nc, xt cho cng th thu c ly ra t t bn
hay thu nhp ca ngi chu thu1.
Nh kinh t hc Gaston Jeze trong cun Ti chnh cng 2 a ra mt
khi nim c in nht v cng ni ting nht v thu. Theo tc gi, Thu l
mt khon ng gp bng tin, c tnh cht xc nh, khng hon tr trc tip
do cc cng dn ng gp cho nh nc thng qua con ng quyn lc nhm
b p cc khon chi tiu ca nh nc. Theo thi gian, khi nim c in ny
n nay c b sung, chnh sa v hon thin nh sau: Thu l mt khon
ng gp bng tin, c tnh cht xc nh, khng hon tr trc tip do cc cng
dn ng gp cho nh nc thng qua con ng quyn lc nhm b p
nhng chi tiu ca nh nc trong vic thc hin cc chc nng kinh t-x hi
ca nh nc.
Trn gc phn phi thu nhp, khi nim thu c hiu nh sau: Thu
l hnh thc phn phi v phn phi li tng sn phm x hi v thu nhp quc
dn nhm hnh thnh nn qu tin t tp trung ln nht ca nh nc (qu ngn
sch nh nc) p ng nhu cu chi tiu cho vic thc hin cc chc nng,
nhim v ca nh nc.
Trn gc ngi np thu th thu c nh ngha nh sau: Thu l
khon ng gp bt buc m mi t chc, c nhn phi c ngha v ng gp
cho nh nc theo lut nh p ng nhu cu chi tiu cho vic thc hin cc
chc nng, nhim v ca nh nc; ngi ng thu c hng hp php
phn thu nhp cn li.
Trn gc kinh t hc, thu c nh ngha nh sau: Thu l bin php
c bit, theo , nh nc s dng quyn lc ca mnh chuyn mt phn
ngun lc t khu vc t sang khu vc cng nhm thc hin cc chc nng kinh
t - x hi ca nh nc.
Nh vy, c nhiu khi nim khc nhau v thu. Tuy nhin, hiu r
bn cht ca thu, khi nghin cu khi nim thu cn ch cc c im sau:
Th nht, trong x hi hin i thu l khon ng gp bng tin. V
nguyn tc, thu l mt khon ng gp di hnh thc tin t, iu ny tri
ngc vi cc hnh thc thanh ton bng hin vt tn ti trc y. S pht
trin ca quan h hng ho - tin t to iu kin thun li cho s pht trin ca
thu, i li, ngha v ca i tng np thu c thc hin bng tin li gp
phn thc y s pht trin ca kinh t th trng.
1
2

L-Nin ton tp, tp 15.

Gaston Jeze, Finances Publiques, 1934.

246

Th hai, thu l khon ng gp bt buc c thc hin thng qua con

ng quyn lc chnh tr. D c thc hin di hnh thc no, thu vn th
hin tnh cht bt buc, c thc hin thng qua con ng quyn lc nh
nc (qua h thng php lut thu). Do , i tng np thu bt buc phi
tun th cc quy nh php lut v k khai, np thu. i tng np thu khng
th t mnh n nh hay tho thun mc thu m phi chp thun mc thu v
thi hn np thu theo quy nh ca php lut. Nhng i tng np thu vi
phm lut s b c quan nh nc c thm quyn x l vi phm hoc cng ch
thi hnh theo quy nh ca php lut buc h phi lm trn ngha v np
thu. y l im khc bit gia thu vi cc khon ng gp mang tnh cht t
nguyn.
Th ba, thu l mt khon thu khng c i khon c th, khng hon tr
trc tip nhm p ng nhu cu chi tiu ca nh nc trong vic thc hin cc
chc nng qun l x hi, chc nng kinh t - x hi ca nh nc.
Khc vi khon vay, thu khng hon tr trc tip cho ngi np thu
(tuy nhin, mt phn thu c hon tr gin tip cho ngi np thu thng qua
cc khon phc li x hi, phc li cng cng). S khng hon tr trc tip
c th hin c trc v sau khi thu thu. Trc khi thu thu, nh nc
khng h cung ng trc tip mt dch v no cho ngi np thu. Sau khi thu
thu, nh nc cng khng c s bi hon trc tip no cho ngi np thu.
Cng nh vy, ngi np thu khng th phn i vic thc hin ngha v thu
vi l do h s dng t cc dch v cng cng; khng c quyn i hi c
hng nhiu dch v cng cng hn so vi s thu h phi tr v l do ny hay
l do khc; khng th t chi np thu vi l do h phi thanh ton cho cc
khon chi tri vi nguyn tc ny.
Thu c thu nhm p ng mi nhu cu chi tiu ca nh nc, thu
khng c i khon c th. iu ny th hin r ch ngun thu t mi loi
thu khng c quy nh gn vi mc ch chi tiu c th no c m u c
s dng p ng nhu cu chi tiu chung ca nh nc trong qu trnh thc
hin chc nng, nhim v ca nh nc.
Khi nim chi tiu ca nh nc ngy nay khng th hiu theo ngha
hp l ch bao gm cc chi ph lin quan n chc nng duy tr b my ca nh
nc thc hin cc chc nng ca nh nc, m cn gm cc chi ph cho vic
thc hin cc chc nng kinh t - x hi. Chnh v th, khi xem xt khi nim
thu cng phi hiu thu trn hai gc : thu va l cng c huy ng ngun
thu p ng nhu cu chi tiu ca nh nc v thu va l cng c gip nh
nc thc hin cc mc tiu kinh t - x hi hay cng c qun l v m nn kinh
t.
1.2. Chc nng ca thu
Lch s pht trin ca thu chng minh rng, thu c 3 chc nng c
bn, l: chc nng bo m ngun thu cho NSNN nhm p ng nhu cu chi
tiu ca Nh nc; chc nng phn phi li thu nhp v ti sn nhm m bo
cng bng x hi v chc nng iu tit v m nn kinh t.
247

1.2.1. Chc nng m bo ngun thu cho NSNN

Mc ng vin cc ngun thu t thu vo ngn sch phn ln, gn lin
vi tng s chi tiu ca ca nh nc v cc khon thu ny l ngun b p ch
yu cho cc khon chi ngn sch. Nhng cc khon thu ny cng khng phi l
ngun b p duy nht m bn cnh , thm ht ngn sch cn c b p
bng ngun vay hoc pht hnh tin t. Mc ng vin thu ngn sch vi t
l gia thm ht ngn sch trn tng sn phm quc ni (GDP) ca mi nc
cho thy mc huy ng ca nh nc b p cho cc khon chi ny (tt
nhin k c khon li phi tr khi hon tr n).
1.2.2. Chc nng phn phi li nhm m bo cng bng x hi
V nguyn tc, gnh nng v thu phi c phn chia mt cch cng
bng; thu phi c vai tr sa cha nhng khim khuyt ca s phn phi ln
u m bo s cng bng v bnh ng. Tuy nhin, s cng bng ch mang
tnh cht tng i v tu thuc vo quan nim cho rng s phn phi phi cng
bng hay khng trong vic phn chia quyn s hu din ra trn th trng.
1.2.3. Chc nng iu tit v m nn kinh t hay khc phc nhng bt
cn bng ca th trng
Thu l mt cng c ca chnh sch kinh t c th ng vai tr khuyn
khch, hn ch hoc n nh kinh t. Thu c th c s dng khc phc
nhng bt cn bng ca th trng. Chng hn nh, da trn c s cc phn tch
kinh t vi m quc t ho nhng tc ng ni ti ca nn kinh t. Thu cng
c th gp phn thc hin cc cn bng tng th trong khun kh chnh sch
ngn sch da trn c s cc phn tch kinh t v m.
Cch tip cn kinh t vi m ph hp vi cch nhn t do v s can thip
ca nh nc m vi chc nng tr cp ngn sch, nh nc c th xo b c
nhng vt cn ny sinh trong kinh t th trng. Cch tip cn ny i khi cng
l trung tm ca cc cuc tranh lun.
Cch tip cn kinh t v m thuc quan nim ca Keynes v chnh sch
kinh t, thu l mt cng c m nh nc s dng nhm n nh tnh hung
(chnh sch tc ng trn tng cu) hoc c cu (chnh sch thu nhm to thun
li cho s tng trng kinh t). Kh nng ca thu trong vic thc hin cc mc
tiu hiu qu kinh t ny b tranh lun kh gay gt. Tu theo quan im m
chc nng ny c nh gi cao hay thp.
Tm li, pht huy c vai tr ca thu trong nn kinh t, phi s dng
thu ng vi chc nng ca n. Tuy nhin, vai tr ca thu i vi nn kinh t
mi quc gia khng ging nhau m tu thuc vo ngh thut s dng cng
c thu ca mi quc gia . Vn c tnh nguyn tc l thu phi lun lun
ph hp vi mc tiu, ng li pht trin kinh t - x hi v l cng c c lc
cho vic thc hin ng li, chin lc pht trin kinh t - x hi ca mi quc
gia trong tng thi k nht nh. cng l l do m cc quc gia phi thng
xuyn r sot mc ph hp ca h thng thu vi chin lc pht trin kinh
t x hi cu mnh, thc hin cc ci cch thu kp thi nu thy cn thit.
248

1.3. Phn loi thu

Cn c theo c im, cng dng, chc nng v vai tr ca tng loi thu
i vi qu trnh pht trin kinh t, x hi v tu theo mc tiu, yu cu ca
qun l m ngi ta c th a ra cc cch phn loi thu khc nhau, t
nhm s dng pht huy vai tr tch cc ca tng cng c thu trong qun l,
iu tit v m nn kinh t. Di y l mt s cch phn loi ch yu.
1.3.1 Phn loi theo thm quyn nh thu
Cn c vo thm quyn nh thu, thu c phn loi thnh thu trung
ng (Federal taxes) v thu a phng (Local taxes). Cch phn loi ny ch
tn ti cc quc gia c phn quyn t ch v ngn sch v thu cho cc a
phng, ph bin l cc quc gia c th ch lin bang.
Thu trung ng l loi thu do chnh quyn trung ng (lin bang) ban
hnh v c thu np vo ngn sch trung ng.
Thu a phng l loi thu do chnh quyn a phng ban hnh v
c thu np vo ngn sch a phng. Ty theo cch thc t chc chnh
quyn ca mt quc gia c th c nhiu cp thu a phng, chng hn nh:
thu bang, thu vng, thu tnh...
Vit Nam, Nh nc c xy dng theo nguyn tc tp trung - dn
ch: Trung ng thng nht ban hnh php lut, chnh sch; cc cp chnh
quyn a phng khng c php ban hnh v qun l thu cc loi thu ring.
Tt c cc ngun thu thu do Nh nc thng nht qun l v vic phn b
ngun lc cho cc a phng, phn chia cc ngun thu t thu trn a bn
c thc hin theo quy nh ca Lut Ngn sch Nh nc. V vy, hin nay
Vit Nam khng tn ti thu trung ng v thu a phng.
1.3.2. Phn loi theo c s thu
Theo cch phn loi ny, thu c chia thnh thu thu nhp, thu tiu
dng v thu ti sn.
Thu thu nhp l loi thu nh vo phn thu nhp kim c ca cc t
chc v c nhn. C s thu thu nhp l phn thu nhp kim c trong mt
thi k nht nh ca ngi np thu.
Thu ti sn l loi thu nh vo phn thu nhp tch tr di dng ti
sn. C s thu ti sn l gi tr ca ti sn m ngi np thu c quyn s hu
hoc quyn s dng. Tt nhin, khng phi mi ti sn u b nh thu. Nh
nc thng ch nh thu vo nhng ti sn c gi tr ln v c th kim sot
c. Tuy c s thu l gi tr ca ti sn nhng bn cht ca c s thu chnh l
phn thu nhp c to ra trong qu kh ca ngi np thu.
Thu tiu dng l loi thu nh vo phn thu nhp em tiu dng hin
ti ca ngi np thu. C s thu tiu dng l phn thu nhp kim c
hoc s kim c ca ngi np thu em tiu dng hin ti.
1.3.3. Phn loi theo phng thc nh thu

249

Phng thc nh thu th hin cch nh nc iu tit thu nhp ca cc

t chc c nhn trong x hi iu tit trc tip hay iu tit gin tip. Theo
cch phn loi ny, thu c chia thnh thu trc thu v thu gin thu.
Thu trc thu l loi thu do ngi chu thu trc tip np thu cho nh
nc. Thu trc thu trc tip iu tit vo thu nhp hoc ti sn ca ngi np
thu, v d nh thu thu nhp doanh nghip, thu thu nhp c nhn. Do thu trc
thu trc tip iu tit vo thu nhp, ti sn ca t chc v c nhn, c xem xt
n hon cnh, iu kin v kh nng ng gp ca ngi np thu nn n rt
c tc dng trong vic iu ho thu nhp, gp phn gim bt s chnh lch v
thu nhp v ti sn gia cc tng lp dn c. y cng l u im ni bt ca
thu trc thu so vi thu gin thu. Tuy nhin, thu trc thu li c hn ch ln l
d gy phn ng t pha ngi np thu hoc d xy ra tnh trng trn, lu thu
nu quy nh mc thu sut cao. Hn na, vic theo di, tnh ton v thu thu
phc tp, c bit l thu thu nhp c nhn vi din thu thu rng v phn tn.
V vy, nu khng c bin php qun l thu thu hiu qu th d dn n hn ch
tc dng ca loi thu ny trong vic tp trung s thu y , kp thi v cho
ngn sch nh nc.
Thu gin thu l loi thu do cc nh sn xut, thng nhn hoc ngi
cung cp dch v np cho Nh nc thng qua vic cng s thu ny vo gi
bn cho ngi tiu dng chu. V d nh: thu gi tr gia tng, thu xut khu,
thu nhp khu, thu tiu th c bit... Di gc quy nh php lut thu,
khc vi thu trc thu, ngi np thu chnh l ngi phi chu thu, vi thu
gin thu, ngi np thu v ngi chu thu (ngi tr thu) khng ng nht.
Do iu tit mt cch gin tip vo thu nhp ca ngi tiu dng hng ho, dch
v thng qua c ch gi nn vi thu gin thu, ngi chu thu (ngi tiu dng
hng ho, dch v) t c cm gic b nh nc nh thu. V vy, loi thu ny
cng t gy ra nhng phn ng t pha ngi chu thu mi khi chnh ph c ch
trng tng thu. u im ni bt ca thu gin thu l n c kh nng p ng
ngun thu kp thi, n nh cho ngn sch nh nc. Tuy nhin, thu gin thu
cng c nhng hn ch nht nh, l: do thu gin thu c tnh trn gi c
hng ho, dch v, khng tnh ti iu kin, hon cnh ca i tng chu thu,
v vy, khng m bo c s cng bng x hi, thm ch cn mang tnh lu
thoi. C ngha l, bt k ngi tiu dng l ngi giu hay ngi ngho, thu
nhp cao hay thp, nu cng tiu dng mt lng hng ho, dch v nh nhau
th cng phi chu mt mc iu tit thu nh nhau. S thu ny nu so vi thu
nhp ca ngi giu v ngi ngho th r rng chng mang tnh lu thoi, th
hin ch t l gia tiu dng so vi thu nhp ca ngi ngho cao hn t l
ny ca ngi giu, v ng nhin t l gia thu gin thu so vi tng thu nhp
ca ngi ngho ln hn ngi giu.
S phn bit gia thu trc thu v thu gin thu ch r rng gc php
l, tc l theo quy nh ca php lut th ngi np thu c l ngi chu thu
khng hay ngi np thu l ngi phi c trch nhim k khai, np thu cho
mt ngi khc. Di gc kinh t, gnh nng thu thc s do ai chu khng
250

ph thuc vo l thu trc thu hay thu gin thu m ph thuc vo co gin
ca ca cung cu hng ha, dch v.
1.3.4. Phn loi da theo mi quan h gia thu vi thu nhp
Cch phn loi ny xt mi quan h t l gia s thu phi gnh chu vi
thu nhp ca ngi chu gnh nng thu. Cch phn loi ny cho thy gnh nng
thu c phn b cho i tng no l chnh, cho ngi ngho hay cho ngi
giu. N phn nh phn no tnh cng bng ca cc sc thu. Theo cch phn
loi ny, thu c chia thnh 3 loi: Thu ly tin, thu ly thoi v thu t l.
Thu ly tin l loi thu m t l phn trm s thu phi gnh chu so vi
thu nhp ca ngi chu thu tng ln khi thu nhp tng. Tiu biu cho loi thu
ny l thu thu nhp c nhn trong trng hp p dng biu thu ly tin i vi
thu nhp. i vi thu ly tin, ngi giu chu thu nhiu hn ngi ngho.
Thu ly thoi l loi thu m t l phn trm s thu phi gnh chu so
vi thu nhp ca ngi chu thu gim i khi thu nhp tng. Tiu biu cho loi
thu ny l thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit. Vi loi thu ny, ngi
ngho chu thu nhiu hn ngi giu.
Thu t l l loi thu m t l phn trm s thu phi gnh chu so vi
thu nhp ca ngi chu thu khng i khi thu nhp tng. Tiu biu cho loi
thu ny l thu thu nhp doanh nghip trong trng hp sc thu ny ch p
dng mt thu sut ph thng cho mi mc thu nhp ca ngi np thu.
1.3.5. Phn loi theo cch thit k mc thu
Theo cch phn loi ny, thu c phn loi thnh thu tuyt i v thu
theo gi tr.
Thu tuyt i l loi thu m mc thu c xc nh bng mc tin
tuyt i trn mt n v vt l ca i tng b nh thu (trng lng, khi
lng, din tch...), c lp vi gi tr tin t ca chng. Loi thu ny c li th
l rt n gin, khng cn phi xc nh gi tr ca i tng b nh thu
nhng li c bt li l khng thch ng trong trng hp tin t b mt gi.
mt s nc, loi thu ny thng c p dng di hnh thc thu ru, thu
thuc l, thu bia...
Thu theo gi tr l loi thu c tnh ton bng cch p dng mt t l
(hoc t l phn trm) trn c s thu. u im ca loi thu ny l d thch ng
trong trng hp lm pht. ng thi, s thu thu c t l thun theo gi tr
ca c s thu.
1.4. Cc yu t cu thnh mt sc thu
1.4.1. Tn gi
Tn gi ca mi sc thu th hin i tng tc ng ca sc thu hoc
mc tiu ca vic p dng sc thu . V d, thu gi tr gia tng cho ta thy
loi thu ny ch nh vo phn gi tr tng thm ca hng ho, dch v sau mi
ln chng c lun chuyn; thu thu nhp doanh nghip nh trn thu nhp
ca doanh nghip; thu tiu th c bit nh vo vic tiu dng cc hng ho,
dch v c bit c sn xut hoc nhp khu...
251

1.4.2. Ngi np thu

Yu t ny xc nh r t chc, c nhn no c ngha v phi k khai v
np loi thu ny hoc t chc, c nhn no khng phi k khai v np loi thu
ny theo quy nh ca lut thu. Yu t ny cn c gi l i tng np thu.
1.4.3. C s thu
C s thu (tax base) cho bit thu c tnh trn ci g. Tu theo mc
ch v tnh cht ca tng sc thu, c s thu c th l cc khon thu nhp nhn
c trong k tnh thu ca mt t chc, c nhn no (V d: c s thu thu
nhp doanh nghip l tng thu nhp chu thu ca doanh nghip trong k); C
s thu c th l tng tr gi hng ho, dch v tiu th trong k nu l thu nh
vo hng ho, dch v (V d: c s tnh thu doanh thu l tng doanh thu nhn
c trong k tnh thu; c s tnh thu gi tr gia tng i vi hng ho sn
xut trong nc l gi bn cha c thu gi tr gia tng...).
Mi quc gia c th c cch gi c th khc nhau ca c s thu. Chng
hn nh, theo cc lut thu ca Vit Nam, c s thu c quy nh l i
tng chu thu. Mt s quc gia khc th quy nh l i tng tnh thu
hoc i tng nh thu. Tuy nhin, v bn cht th tt c cch cch gi ny
u phn nh l c s thu, tc l tr li cho cu hi thu tnh trn ci g, da
vo ci g xc nh ra s thu phi np vi mt mc thu nht nh.
1.4.4. Mc thu
Mc thu l yu t quan trng nht ca mt sc thu, c th ni, l
linh hn ca mt sc thu, phn nh yu cu v mc ng vin ca Nh
nc trn mt c s tnh thu, ng thi cng l mi quan tm hng u ca
ngi np thu. Mc thu chnh l i lng th hin mc iu tit trn mt
n v c s thu. Mc thu tr li cho cu hi thu bao nhiu. C cc loi mc
thu sau y:
a) Mc thu tuyt i
Mc thu tuyt i l mc thu c n nh bng mt mc tuyt i da
trn n v vt l ca c s thu. V d, thu bo v mi trng i vi than
30.000 ng/tn; thu s dng t nng nghip i vi t trng cy hng nm
100 kg thc/ha
b) Mc thu tng i (thu sut)
Mc thu tng i l mc thu c tnh bng t l phn trm trn n
v gi tr ca c s thu. Do c tnh bng t l phn trm trn mt n v gi
tr ca c s thu nn mc thu tng i thng c gi l thu sut.
c) Mc thu t l
Mc thu t l l mc thu c xc nh bng mt t l phn trm nht
nh trn c s tnh thu, khng thay i theo quy m ca c s tnh thu. V d,
thu sut thu thu nhp doanh nghip l 20% trn thu nhp chu thu; thu tiu
th c bit quy nh thu sut i vi dch v kinh doanh v trng, masage,
karaoke l 30%...
d) Mc thu lu tin
252

Mc thu ly tin l mc thu tng dn theo mc tng ca c s thu.

Mc thu ly tin li bao gm mc thu ly tin gin n thu sut ly tin.
Mc thu ly tin gin n l mc thu tuyt i tng dn theo mc
tng ca c s thu. Chng hn nh mc thu tuyt i i vi xe t ch
ngi qua s dng Vit Nam hin nay.
Thu sut ly tin l thu sut tng dn theo s tng ln ca c s tnh
thu (thng l thu nhp chu thu hoc tr gi ti sn chu thu). C hai loi
thu sut lu tin: thu sut lu tin tng phn v thu sut lu tin ton phn.
Thu sut lu tin tng phn: Biu thu gm nhiu bc, ng vi mi bc
ca c s thu l mt mc thu sut tng ng, theo , thu sut tng dn theo
tng bc thu. Thu c tnh tng phn theo bc thu v mc thu sut tng
ng ca tng bc, s thu phi np l tng s thu tnh cho tng bc. V d, biu
thu lu tin tng phn p dng i vi thu nhp t kinh doanh, t tin lng,
tin cng trc tip theo quy nh ti Lut Thu thu nhp c nhn. Thu sut lu
tin tng phn c u im l do thu c nh tng dn theo mc tng ca thu
nhp, ti sn, st vi kh nng ng gp ca i tng np thu nn p ng
c mc tiu cng bng x hi theo chiu dc, v vy, thng c s dng
trong cc sc thu thu nhp v thu ti sn. Tuy nhin, loi thu sut ny c
nhc im l k thut tnh ton thu phc tp.
Thu sut lu tin ton phn: Biu thu cng gm nhiu bc, ng vi mi
bc l mt mc thu sut v thu sut cng tng dn theo s tng ca c s tnh
thu. Khc vi thu sut lu tin tng phn, s thu phi np c tnh bng
cch ly ton b c s thu p dng mc thu sut tng ng. u im ca loi
thu sut ny l vic tnh ton xc nh s thu phi np n gin, nhanh chng
hn so vi thu sut lu tin tng phn. Tuy nhin, loi thu sut ny c nhc
im l gy ra s thay i c tnh t bin v tng s thu phi np ca i
tng np thu, dn n tnh trng bt hp l v mc thu nhp cn li sau thu
gia nhng ngi c mc c s tnh thu hai bc thu lin k, do khng
p ng c mc tiu cng bng x hi. Trong trng hp ny, gi tr c s
thu gia hai bc thu lin k c s thay i khng ng k nhng i tng
np thu c c s thu bc cao hn phi tnh thu theo mc thu sut tng
ng cao hn cho ton b c s thu nn dn n s thu phi np cao hn
nhiu so vi bc thu lin k thp hn. V nhng l do ny, loi thu sut ny
thc t hin nay t c quc gia no p dng.
e) Biu thu
Biu thu l bng tng hp cc thu sut hoc mc thu nht nh trong
mt sc thu. V d, biu thu xut khu, thu nhp khu; biu thu thu nhp c
nhn; biu thu tiu th c bit.
1.4.5. u i thu
u i thu l yu t ngoi l c quy nh trong mt s sc thu, theo
, quy nh c th cc trng hp, i tng np thu c php min thu
hoc gim bt ngha v thu so vi thng thng (v mt s l do khch quan
bt kh khng nh thin tai, ch ho hoc tai nn bt ng, hoc v mt s l do
253

nhm thc hin chnh sch x hi ca Nh nc...). C nhiu loi u i thu

c p dng ph bin trn th gii, l: Min thu v thi hn, min thu c
thi hn, gim thu c thi hn, thu sut u i, tn dng thu u t
1.4.6. Trch nhim, ngha v ca i tng np thu
Yu t ny quy nh trch nhim, ngha v ca i tng np thu trong
qu trnh thi hnh lut thu, v d nh, ngha v v ng k, k khai, thu np
thu; ngha v v thc hin ch k ton, ho n, chng t; ngha v v khai
bo, cung cp cc thng tin cn thit cho vic tnh v thu thu... Vic quy nh
trch nhim, ngha v ca i tng np thu mt mt, nhm nng cao thc t
gic chp hnh lut thu, a vic thc thi lut thu vo n np, k cng; mt
khc, l c s php l x l cc vi phm v thu, m bo s kim sot, qun
l ca c quan thu i vi qu trnh chp hnh lut thu c cht ch, kp
thi.
1.4.7. Th tc k khai, thu np, quyt ton thu
Yu t ny th hin quy nh ca nh nc v hnh thc thu np, th tc
thu np, k khai, quyt ton thu, thi gian thu np... nhm m bo s minh
bch, r rng ca chnh sch, to c s php l x l cc trng hp vi phm
lut thu.
Ngoi cc yu t c bn trn y, trong cc sc thu cn quy nh r trch
nhim quyn hn ca c quan thu v cc c quan lin quan trong qu trnh thi
hnh lut thu; cc hnh thc vi phm hnh chnh v cc bin php x l vi
phm hnh chnh...
nc ta, cc quy nh lin quan n qun l thu nu trn, nh v trch
nhim, ngha v ca i tng np thu, k khai, thu np, quyt ton thu, x l
vi phm trc y c quy nh trong cc Lut thu. Tuy nhin, cc quy
nh ny c chuyn vo ni dung quy nh ca Lut Qun l thu (Lut s
78/2006/QH11 ngy 29/11/2006). K t ngy Lut Qun l thu c hiu lc thi
hnh (01/7/2007) cc ni dung v qun l trong cc Lut thu hin hnh b bi
b v c thc hin thng nht theo quy nh ca Lut Qun l thu v cc vn
bn hng dn thi hnh Lut ny cng nh Lut Sa i, b sung mt s iu
ca Lut Qun l thu nm 2012.
1.5. C s php l ca thu
Thu l mt trong nhng ngha v c bn ca cng dn c quy nh
r trong Hin php - o lut c bn (lut gc) ca nc ta. iu 80 Hin php
nm 1992 ca nc ta quy nh: "Cng dn c ngha v ng thu theo quy
nh ca php lut". Vic quy nh ngha v ng gp ca dn l mt vn ln
ca mi mt quc gia, cho nn phi do c quan quyn lc cao nht ca Nh
nc l Quc hi ban hnh di hnh thc Lut hoc B lut. iu 84 Hin
php nm 1992 khng nh: "Quc hi c nhim v v quyn hn: lm Lut
v sa i Lut, quyt nh chng trnh xy dng lut, Php lnh thu; Quc
hi quy nh, sa i hoc bi b cc th thu".
Theo quy nh hin hnh, trong mt s trng hp Quc hi c th u
quyn cho c quan thng trc ca mnh l U ban Thng v Quc hi ban
254

hnh mt s loi thu di hnh thc Php lnh, sau mt thi gian thi hnh s
hon chnh, trnh Quc hi ban hnh thnh lut.
Cn c Lut, B lut do Quc hi hoc Php lnh do U ban Thng v
Quc hi ban hnh, Chnh ph xy dng cc vn bn quy phm php lut di
cc hnh thc Ngh nh quy nh chi tit thi hnh Lut, Ngh quyt ca Chnh
ph, Quyt nh, Ch th ca Th tng Chnh ph thc thi. Trn c s cc
vn bn quy phm php lut ca Chnh ph, B Ti chnh ban hnh cc Thng
t hng dn thc hin. Trong qu trnh thi hnh cc vn bn quy phm php
lut v thu, B trng B Ti chnh c th ban hnh cc Ch th, Quyt nh
ca B trng B Ti chnh.
1.6. Qu trnh i mi v thu ti Vit Nam
1.6.1. Khi qut v h thng chnh sch thu Vit Nam
H thng chnh sch thu ca Vit Nam c hnh thnh v pht trin
trong thi k i mi (sau i hi ng ton quc ln th VI nm 1986).
Trc nn kinh t vn hnh theo c ch k hoch ha tp trung bao cp, thu
ngn sch Nh nc ch yu t kinh t quc doanh (chim ti 90% tng s thu),
thu ch p dng i vi khu vc kinh t ngoi quc doanh di mt s hnh
thc: thu doanh nghip, thu hng ho, thu li tc, thu nng nghip, thu
mn bi... vai tr ca thu trong qun l iu tit v m nn kinh t c s
dng rt hn ch.
u nhng nm 1990, Vit Nam thc hin ci cch thu bc I, mt h
thng chnh sch thu mi ra i v p dng thng nht i vi cc thnh phn,
khu vc kinh t gm cc sc thu c bn nh: Thu doanh thu, Thu tiu th c
bit, Thu xut khu, thu nhp khu, Thu ti nguyn, Thu li tc, Thu thu
nhp i vi ngi c thu nhp cao, Thu nng nghip (t 1994 chuyn thnh l
thu s dng t nng nghip), Thu nh t, Thu chuyn quyn s dng t...
v mt s loi ph, l ph nh l ph trc b, l ph chng th, l ph giao
thng...
Sau 10 nm i mi, nn kinh t th trng v ang hnh thnh, quan
h i ngoi ca Vit Nam cng c nhng ci thin ng k, nn kinh t - x hi
chuyn sang giai on pht trin mi: thc hin cng nghip ha, hin i ha
t nc, y mnh hi nhp kinh t quc t. Bi cnh t ra yu cu thc
hin ci cch thu bc II, bt u t na cui nhng nm 90, c nh du
bng vic Quc hi ban hnh Lut Thu gi tr gia tng v Lut Thu thu nhp
doanh nghip nm 1997 (c hiu lc thi hnh k t ngy 01/01/1999), thay th
cho Lut Thu doanh thu, Lut thu li tc. Nm 1998, Lut Thu tiu th c
bit, Lut Thu XNK cng c sa i bo m s ng b. Cc lut thu
quan trng ny tip tc c b sung, sa i vo cui nm 2003, 2005.
Thc hin Chng trnh ci cch h thng thu n nm 2010, Quc hi
ban hnh cc Lu t thu sau trn c s sa i cn bn cc Lu t thu hi n
hnh:
Nm 2007: Lut thu thu nhp c nhn c ban hnh vo thng 11/2007,
c hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2009 thay th cho Php lnh thu thu nhp
255

i vi ngi c thu nhp cao, thay th Lut thu chuyn quyn s dng t v
bi b quy nh p dng thu thu nhp doanh nghip i vi c nhn, h kinh
doanh.
Nm 2008: Cc Lu t thu GTGT, Lu t thu TTB v Lu t thu TNDN
c ban hnh c hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2009, c th l:
- Lut thu gi tr gia tng s 13/2008/QH12 c ban hnh thay th cho
cc Lu t thu GTGT s 02/1997/QH9, Lu t s 07/2003/QH11 sa i b sung
m t s iu ca Lu t thu GTGT s 02/1997/QH9 v Lu t s 57/2005/QH11
sa i b sung m t s iu ca Lu t thu GTGT v Lu t thu TTB;
- Lut thu tiu th c bit s 27/2008/QH12 c ban hnh thay th cho
cc Lu t thu TTB s 05/1998/QH10, Lu t thu TTB s 08/2003/QH11 sa
i b sung m t s iu ca Lu t thu TTB s 05/1998/QH10 v Lu t s
57/2005/QH11 sa i b sung m t s iu ca Lu t thu GTGT v Lu t thu
TTB;
- Lut thu thu nhp doanh nghip s 13/2008/QH12 c ban hnh thay
th cho Lu t thu TNDN s 09/2003/QH11, theo , n i dung cc Lu t thu
ny c sa i ng b thng nht thc hin t 01/01/2009.
Nm 2009, Lu t thu ti nguyn c ban hnh thay th cho Php
l nh thu ti nguyn nm 1998, c hi u lc t 01/7/2010;
Nm 2010: Lu t thu s dng t phi nng nghi p c ban hnh ngy
06/06/2010, c hi u lc t ngy 01/01/2012; ng thi bi b Php lnh thu
nh, t; Lu t thu bo v mi trng c ban hnh ngy 15/11/2010, c hi u
lc t ngy 01/01/2012.
Nm 2013, Quc hi sa i, b sung mt s iu ca Lut thu
GTGT v Lut thu TNDN vi nhiu ni dung i mi, nhiu quy nh c th
v minh bch hn, to mi trng kinh doanh thun li, bnh ng cho cng
ng doanh nghip.
Nm 2014, Quc hi thng qua Lut sa i, b sung mt s iu ca cc
lut v thu s 71/2914/QH13 vi nhiu sa i, b sung theo hng n gin
v minh bch ha cch tnh thu, n gin ha th tc hnh chnh thu. Cng
trong nm 2014, Quc hi thng qua Lut s 70/2014/QH13 sa i, b sung
mt s iu ca Lut thu tiu th c bit.
V ph v l ph, nm 2015, Quc hi thng qua Lut Ph v L ph s
97/2015/QH13. Lut ny s c hiu lc thi hnh t ngy 1/1/2017 thay th cho
Php lnh Ph v L ph nm 2001.
Nh vy, sau hn 20 nm i mi, h thng thu ca nc ta c xy
dng v hon thin dn theo th ch kinh t th trng nh hng XHCN, bao
gm cc loi thu, khon thu sau y:
(1) Thu gi tr gia tng (GTGT)
(2) Thu tiu th c bit (TTB)
(3) Thu xut khu, thu nhp khu (XNK)
(4) Thu thu nhp doanh nghip (TNDN)
256

(5) Thu thu nhp c nhn (TNCN)

(6) Thu s dng t nng nghip
(7) Thu s dng t phi nng nghi p
(8) Thu ti nguyn
(9) Thu bo v mi trng
(10) Cc khon thu lin quan n t ai: Tin s dng t, tin thu t
(11) Cc loi ph v l ph v mt s khon thu khc
1.6.2. Khi qut v t chc b my qun l thu thu
T chc b my qun l thu thu hin hnh bao gm h thng thu ni a
(Thu Nh nc) v h thng thu thu XNK (Xem s t chc).
H thng Thu Nh nc
Theo Ngh nh s 281-HBT ngy 7/8/1990 ca Hi ng B trng
(nay l Chnh ph), h thng thu Nh nc c thnh lp thc hin cng
tc thu v qun l cc loi thu v cc khon thu khc cho NSNN trong ni a.
B my qun l thu c t chc thnh h thng dc t Trung ng n a
phng; c quan thu t ti a phng chu s lnh o song trng ca ngnh
Thu cp trn v Ch tch UBND cng cp; Tng cc Thu, cc thu, chi cc
thu l t chc trong h thng hnh chnh nh nc c t cch php nhn cng
quyn, c con du ring v c m ti khon ti Kho bc nh nc.
Ngy 28/10/2003, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s
218/2003/Q-TTg quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc
ca Tng cc Thu trc thuc B Ti chnh. Theo , b my qun l thu thu
ni a c i mi t chc theo m hnh chc nng, chuyn sang thc hin
vic cung cp thng tin v dch v h tr ngi np thu; ng thi y mnh
cng tc thanh tra, kim tra x l cc hnh vi vi phm php lut thu. Trong qu
trnh thc thi, cng vi qu trnh ci cch hnh chnh nh nc v s pht trin
kinh t-x hi ca t nc, c cu t chc b my v chc nng, nhim v ca
Tng cc Thu cng thng xuyn c sa i, b sung p ng yu cu
pht trin, yu cu ci cch hnh chnh, yu cu ca cng tc qun l thu v
yu cu ca hi nhp. C th: T 2007, c cu t chc b my v chc nng,
nhim v ca Tng cc Thu c thc hin theo Quyt nh s 76/2007/QTTg ngy 28/05/2007. T nm 2009, c cu t chc b my v chc nng,
nhim v ca Tng cc Thu c thc hin theo Quyt nh s 115/2009/QTTg ngy 28/09/2009.
Tm li, cc vn bn quy nh c cu t chc b my v chc nng,
nhim v ca Tng cc Thu trong cc giai on:
T 1990 - 2003: Ngh nh s 281-HBT ngy 7/8/1990 ca Hi ng B
trng;
T 2003 - 2007: Quyt nh s 76/2007/Q-TTg ngy 28/05/2007 ca
Th tng Chnh ph;
T 2007 - 2009: Quyt nh s 115/2009/Q-TTg ngy 28/09/2009 ca
Th tng Chnh ph.
257

 H thng Hi quan
H thng Hi quan trc y trc thuc Chnh ph, c t chc thnh 3
cp: Tng cc Hi quan (cp trung ng), cc hi quan tnh, lin tnh v chi cc
hi quan ca khu. H thng hi quan m nhim vic qun l thu thu i vi
hng ho xut, nhp khu nh: thu xut khu, thu nhp khu; thu tiu th c
bit hng nhp khu; thu bo v mi trng ca hng ha nhp khu; thu gi
tr gia tng hng nhp khu; thu nhp i vi hng l qu biu, qu tng vt
qu tiu chun min thu.
K t 4/9/2002, h thng Hi quan (Tng cc Hi quan) c chuyn vo
trc thuc B Ti chnh (Quyt nh 113/2002/Q-TTg ngy 4/9/2002 ca Th
tng Chnh ph chuyn Tng cc Hi quan vo B Ti chnh).
Trong qu trnh thc thi, cng vi qu trnh ci cch hnh chnh nh nc,
ci cch th tc hi quan v s pht trin kinh t-x hi ca t nc, c cu t
chc b my v chc nng, nhim v ca Tng cc Hi quan cng thng
xuyn c sa i, b sung p ng yu cu thc tin, yu cu ci cch
hnh chnh v th tc hi quan v yu cu ca hi nhp. Cc vn bn quy nh
c cu t chc b my v chc nng, nhim v ca Tng cc Hi quan trong cc
giai on: (1) T 4/9/2002: Ngh nh s 96/2002/N-CP ngy 19/11/2002 ca
Chnh ph; (2) T 15/03/2010: Quyt nh s 02/2010/Q-TTg ngy
15/03/2010 ca Th tng Chnh ph.
S H THNG B MY QUN L THU HIN HNH
CHNH PH

B Ti chnh
UBND tnh, TP
trc thuc TW

Tng cc Thu

UBND qun,
huyn

Cc thu tnh, TP
trc thuc TW

Chi cc thu
qun, huyn

Kho bc
TW Cc,
V, Vin

Tng cc hi quan

Cc Hi quan tnh,
thnh ph trc
thuc TW

Chi cc Hi quan
ca khu

258

2. THU GI TR GIA TNG

2.1. Khi nim v tc dng ca thu GTGT
2.1.1. Khi nim
Thu GTGT (c gi tt l VAT - Value Added Tax hoc TVA - Taxe sur
la Valeur Ajoute) 3 l sc thu thuc loi thu gin thu nh vo gi tr gi tng
ca hng ho, dch v pht sinh tng khu trong qu trnh lun chuyn t sn
xut, lu thng n tiu dng.
Tng s thu GTGT thu c qua tt c cc giai on lun chuyn ca
hng ha, dch v bng vi s thu tnh trn gi bn cho ngi tiu dng cui
cng. Thu GTGT do ngi tiu dng cui cng chu, c s sn xut kinh
doanh, nh cung cp hng ho, dch v l ngi np thu vo NSNN thay cho
ngi tiu dng thng qua vic cng thu vo gi bn m ngi tiu dng phi
thanh ton khi mua hng ho, dch v.
Vit Nam, thu GTGT c ban hnh thnh Lut v c Quc hi
Kho IX thng qua ti k hp th 11 (ngy 10/5/1997) v c hiu lc thi hnh
k t 01/01/1999, thay th cho Lut Thu doanh thu. Trong qu trnh thc thi,
Lut thu GTGT c sa i, b sung nhiu ln 4 nhm tho g kp thi
nhng vng mc pht sinh, ph hp vi thc tin nc ta trong tng thi k.
2.1.2. Tc dng ca thu GTGT
Thu GTGT c din iu chnh rng (i vi mi hng ho, dch v dng
cho sn xut kinh doanh v tiu dng ti Vit Nam) v khc phc c nhng
nhc im ca thu doanh thu trong c ch th trng (khng thu thu trng
lp vo cc khu ca qu trnh sn xut kinh doanh), nn c tc dng:
- m bo ngun thu ln, n nh v kp thi cho NSNN, gp phn tng
cng ti chnh quc gia, m bo ngun lc pht trin kinh t - x hi, xo
i, gim ngho v cng c an ninh, quc phng.
- i vi u t, xut khu v tng trng: Vi c ch c th v khu
tr, hon li thu GTGT u vo tr khi mua cc sn phm dng cho SXKD
hng ho, dch v chu thu; hng ho, dch v xut khu c p thu 0%
(khng phi np thu khi xut khu m cn c hon li ton b s thu u
vo tr); ti sn u t c hon li thu GTGT theo nh k khi d n cha
c sn phm u ra (hoc c khu tr ngay i vi trng hp va c d n
3

Theo Bo co ti Hi ngh ton cu v thu GTGT t chc ti Italia nm 2005: Mt trong nhng thnh tu ln
nht v ci cch thu trong th k XX l vic p dng thu GTGT. Loi thu ny ang c p dng ti 135
nc vi khong gn 4 t dn s, chim 70% dn s th gii vi ngun thu hng nm khong 18 t la M).
4

Ln th nht, Ngh quyt 90/NQ-UBTVQH10 ngy 3/9/1999; Ln th hai, Ngh quyt 240/NQ-UBTVQH10
ngy 27/10/2000; Ln th ba, Ngh quyt 50/2001/NQ-QH10 ngy 27/10/2000; Ln th t, Ngh quyt
09/2002/NQ-QH11 ngy 28/11/2002; Ln th nm, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu GTGT nm
1997 ngy 3/5/2003-18/6/2003; Ln th su, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu TTB v Lut
GTGT; Ln th by, Lut thu GTGT s 13/2008/QH12 c Quc hi Kho XII thng qua ngy 03/6/3008, c
hiu lc thi hnh t 01/01/2009; Ln th tm, Lut s 31/2013/QH13 ngy 19/6/2013 sa i, b sung mt s
iu ca Lut thu GTGT s 13/2008/QH12; Ln gn y nht Lut s 71/2014/QH13 sa i, b sung mt s
iu ca cc lut v thu, c hiu lc thi hnh t ngy 1/1/2015.

259

u t, va c hot ng kinh doanh pht sinh thu u ra. V vy, thu GTGT
c tc dng tch cc trong vic khuyn khch xut khu, khuyn khch u t v
t , thc y sn xut kinh doanh pht trin.
- Khuyn khch v thc y doanh nghip tng cng hch ton kinh
doanh, thc hin tt ch k ton, lu gi ho n, chng t; gp phn vo
vic chng trn, lu thu; nng cao tinh thn t gic ca cc i tng kinh
doanh.
- Gp phn hon thin h thng chnh sch thu, lm cho h thng chnh
sch thu tng bc ph hp vi thng l quc t, to thun li cho qu trnh
hi nhp kinh t ca nc ta vi khu vc v th gii.
2.2. Phm vi p dng thu GTGT
2.2.1. Ngi np thu GTGT
Ngi np thu GTGT l cc t chc, c nhn c hot ng SXKD hng
ho, dch v chu thu GTGT, khng phn bit ngnh ngh, t chc, hnh thc
kinh doanh (gi chung l c s kinh doanh); t chc, c nhn c nhp khu hng
ho, dch v chu thu GTGT (gi chung l ngi nhp khu).
T chc kinh doanh bao gm: doanh nghip di mi loi hnh thuc cc
thnh phn kinh t, cc t chc kinh doanh ca cc t chc chnh tr x hi, x
hi ngh nghip, cc loi hnh HTX...
C nhn kinh doanh bao gm nhng ngi kinh doanh c lp, h kinh
doanh v cc c nhn hp tc vi nhau cng SXKD nhng khng lp php
nhn.
2.2.2. i tng chu thu, i tng khng thuc din chu thu
a) i tng chu thu GTGT
i tng chu thu GTGT l hng ho, dch v dng cho SXKD v tiu
dng Vit Nam (bao gm c hng ha, dch v mua ca t chc, c nhn
nc ngoi), tr cc i tng khng chu thu nu ti Mc b di y.
b) i tng khng chu thu GTGT
T ngy 01/01/2009, khi Lut thu GTGT s 13/2008/QH12 ngy
03/6/2008 c hiu lc, i tng khng chu thu GTGT c rt xung cn 25
nhm hng ha, dch v (Tuy vy, Thng t hng dn s 129/2008/TT-BTC
ngy 26/12/2008 v Thng t s 06/2012/TT-BTC ngy 11/01/2012 ca B Ti
chnh c th ha thnh 26 danh mc chi tit). T ngy 01/01/2014 danh mc
hng ha, dch v khng chu thu GTGT c quy nh ti Thng t s
219/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 ca B Ti chnh v c sa i, b sung
theo Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn Lut gm Ngh nh
12/2015/N-CP ngy 12/2/2015 ca Chnh ph v Thng t s 26/2015/TTBTC ngy 27/2/2015 ca B Ti chnh - Xem Ph lc 01-GTGT). Theo nhng
vn bn ny, hng ho, dch v thuc din khng chu thu GTGT c th c
phn theo cc nhm ch yu sau:

260


Nhm hng ho, dch v l sn phm nng nghip, l dch v u
vo ca sn xut nng nghip
- Sn phm trng trt (bao gm c sn phm rng trng), chn nui, nui
trng thy sn cha ch bin thnh cc sn phm khc hoc ch s ch thng
thng ca cc t chc, c nhn t sn xut, bn ra v khu nhp khu.
- Hng ha l ging vt nui, ging cy trng (bao gm trng ging, con
ging, cy ging, ht ging, tinh dch, phi, vt liu di truyn) trong tt c cc
khu nhp khu, sn xut, kinh doanh thng mi.
- Cc dch v phc v trc tip cho sn xut nng nghip: Ti, tiu
nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng phc v sn xut nng
nghip; dch v thu hoch sn phm nng nghip.
- Phn bn; my mc, thit b chuyn dng phc v cho sn xut nng
nghip; tu nh bt xa b; thc n gia sc, gia cm v thc n cho vt nui
khc.
- Sn phm mui bao gm: mui sn xut t nc bin, mui m t
nhin, mui tinh, mui i-t.

Nhm hng ha, dch v khng chu thu theo cc cam kt quc t
- Hng ho nhp khu trong cc trng hp: vin tr nhn o, vin tr
khng hon li (bao gm c hng ho nhp khu thuc ngun vn ODA khng
hon li); qu tng cho c quan Nh nc, t chc chnh tr - x hi, t chc x
hi - ngh nghip, n v v trang nhn dn; qu biu, qu tng cho c nhn
Vit Nam theo mc quy nh ca Chnh ph; dng ca cc t chc, c nhn
nc ngoi theo tiu chun min tr ngoi giao; hng mang theo ngi trong
tiu chun hnh l min thu; hng l dng ca ngi Vit Nam nh c
nc ngoi khi v nc mang theo.
- Hng ho nhp khu thuc i tng khng chu thu GTGT khu
nhp khu theo mc min thu nhp khu quy nh ti Lut Thu xut khu,
thu nhp khu v cc vn bn hng dn thi hnh.
- Hng ho, dch v bn cho t chc, c nhn nc ngoi, t chc quc t
vin tr nhn o, vin tr khng hon li cho Vit Nam.
- Hng ho, dch v bn cho i tng min tr ngoi giao theo Php lnh
min tr ngoi giao.
Hng ho, dch v khng chu thu GTGT v l do x hi
- Bo him nhn th, bo him sc kho, bo him ngi hc, cc dch v
bo him khc lin quan n con ngi; bo him vt nui, bo him cy trng,
cc dch v bo him nng nghip khc; bo him tu, thuyn, trang thit b v
cc dng c cn thit khc phc v trc tip nh bt thu sn; ti bo him.
- Dch v y t, dch v th y, bao gm dch v khm bnh, cha bnh,
phng bnh cho ngi v vt nui.
- Dy hc, dy ngh theo quy nh ca php lut.
- Xut bn, nhp khu, pht hnh bo, tp ch, bn tin chuyn ngnh, sch
261

chnh tr, sch gio khoa, gio trnh, sch vn bn php lut, sch khoa hc - k
thut, sch in bng ch dn tc thiu s v tranh, nh, p phch tuyn truyn c
ng, k c di dng bng hoc a ghi ting, ghi hnh, d liu in t; in tin.
- Dch v duy tr vn th, vn hoa, cng vin, cy xanh ng ph,
chiu sng cng cng; dch v tang l.
- Duy tu, sa cha, xy dng bng ngun vn ng gp ca nhn dn,
vn vin tr nhn o i vi cc cng trnh vn ha, ngh thut, cng trnh
phc v cng cng, c s h tng v nh cho i tng chnh sch x hi.
- Dch v bu chnh, vin thng cng ch v In-ter-net ph cp theo
chng trnh ca Chnh ph.
- Sn phm nhn to dng thay th cho b phn c th ca ngi bnh;
nng, xe ln v dng c chuyn dng khc cho ngi tn tt.
Khng thuc din chu thu ph hp vi thng l quc t
- Dch v tn dng, qu u t bao gm hot ng cho vay vn, bo lnh
cho vay, chit khu thng phiu v giy t c gi tr nh tin, bn ti sn m
bo tin vay thu hi n, cho thu ti chnh ca cc t chc ti chnh tn dng
ti Vit Nam; cc hot ng chuyn nhng vn theo quy nh ca Lut Doanh
nghip, Lut Hp tc x, Lut Doanh nghip Nh nc (nay l Lut Doanh
nghip); Kinh doanh chng khon bao gm: Mi gii chng khon, t doanh
chng khon, bo lnh pht hnh chng khon, t vn u t chng khon, lu
k chng khon, qun l qu u t chng khon, qun l cng ty u t chng
khon, qun l danh mc u t chng khon, dch v t chc th trng ca s
giao dch chng khon hoc trung tm giao dch chng khon, dch v lin quan
n chng khon ng k, lu k ti Trung tm Lu k Chng khon Vit Nam,
cho khch hng vay tin thc hin giao dch k qu, ng trc tin bn
chng khon v hot ng kinh doanh chng khon khc theo quy nh ca
php lut v chng khon; Hot ng cung cp thng tin, t chc bn u gi c
phn ca cc t chc pht hnh, h tr k thut phc v giao dch chng khon
trc tuyn ca S Giao dch chng khon.
- Hng ho chuyn khu, qu cnh qua lnh th Vit Nam; hng tm nhp
khu, ti xut khu; hng tm xut khu, ti nhp khu; nguyn liu nhp khu
sn xut, gia cng hng ho xut khu theo hp ng sn xut, gia cng xut
khu k kt vi bn nc ngoi; hng ho, dch v c mua bn gia nc
ngoi vi cc khu phi thu quan v gia cc khu phi thu quan vi nhau.
Khng chu thu do ngi kinh doanh c thu nhp thp
Hng ha, dch v ca h, c nhn kinh doanh c mc doanh thu hng
nm t 100 triu ng tr xung.
C s kinh doanh cc hng ha, dch v khng chu thu GTGT nu trn
khng c khu tr v hon thu GTGT tr khi mua hng ho, dch v s
dng cho SXKD hng ho, dch v khng chu thu GTGT, tr trng hp hng
ho, dch v c p dng mc thu sut 0% theo quy nh ca Lut thu
GTGT.
262

 Khng chu thu v l hng ha, dch v do Nh nc tr tin

- V kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh.
- Pht sng truyn thanh, truyn hnh bng ngun vn Ngn sch nh
nc cp.
Khng chu thu v mt s l do khc. l:
- Chuyn quyn s dng t.
- Chuyn giao cng ngh theo quy nh ca Lut chuyn giao cng ngh;
chuyn nhng quyn s hu tr tu theo quy nh ca Lut s hu tr tu; phn
mm my tnh.
- My mc, thit b, vt t thuc loi trong nc cha sn xut c cn
nhp khu s dng trc tip cho hot ng nghin cu khoa hc, pht trin
cng ngh; my mc, thit b, ph tng thay th, phng tin vn ti chuyn
dng v vt t thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp khu tin
hnh hot ng tm kim, thm d, pht trin m du, kh t; tu bay, dn
khoan, tu thu thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp khu to ti
sn c nh ca doanh nghip, thu ca nc ngoi s dng cho sn xut, kinh
doanh, cho thu v cho thu li.
- Nh thuc s hu Nh nc do Nh nc bn cho ngi ang thu
theo quy nh ca Chnh ph v mua bn v kinh doanh nh .
- Vng nhp khu dng thi, ming v cc loi vng cha ch tc thnh
sn phm m ngh, trang sc hay sn phm khc.
- Sn phm xut khu l ti nguyn, khong sn khai thc cha ch bin
theo quy nh ca Chnh ph.
2.2.3. Cc trng hp khng phi k khai, tnh np thu GTGT
y l quy nh mi c a vo Thng t hng dn (iu 5 Thng t
s 06/2012) v c k tha ti iu 5 Thng t s 219/2013/TT-BTC ca B
Ti chnh xut pht t thc tin qun l thu, nhm tng tnh minh bch ca vn
bn php lut, gim thiu cc xung t khng cn thit trong thc thi php lut
thu GTGT cng nh bo m phn nh ng bn cht kinh t ca giao dch
pht sinh. Thng t 193/2015/TT-BTC ngy 24/11/2015 sa i, b sung Thng
t Thng t s 219/2013/TT-BTC b sung thm mt trng hp thuc i
tng khng phi k khai, tnh np thu GTGT. Cc trng hp khng phi k
khai, tnh np thu GTGT c khi qut thnh cc nhm ch yu sau y:
a) Cc giao dch khng phi l mua bn hng ho, dch v
- C s kinh doanh nhn c cc khon thu v bi thng bng tin (bao
gm c tin bi thng v t v ti sn trn t khi b thu hi t theo quyt
nh ca c quan nh nc c thm quyn), tin thng, tin h tr, tin chuyn
nhng quyn pht thi v cc khon thu ti chnh khc. Khi nhn c cc
khon thu ny th n v nhn tin lp chng t thu theo quy nh; ngc li,
n v chi tin s cn c mc ch chi lp chng t chi tin.
+ Trng hp bi thng bng hng ho, dch v, c s bi thng phi
263

lp ho n v k khai, tnh, np thu GTGT nh i vi bn hng ho, dch v;

c s nhn bi thng k khai, khu tr theo quy nh.
+ Trng hp c s kinh doanh nhn tin ca t chc, c nhn thc hin
dch v cho t chc, c nhn nh sa cha, bo hnh, khuyn mi, qung co th
phi k khai, np thu theo quy nh.
b) Cc dch v c din ra ngoi Vit Nam (c s kinh doanh trong

nc mua ca nc ngoi).
T chc, c nhn sn xut, kinh doanh ti Vit Nam mua dch v ca t chc
nc ngoi khng c c s thng tr ti Vit Nam, c nhn nc ngoi l i
tng khng c tr ti Vit Nam, bao gm cc trng hp: sa cha phng tin
vn ti, my mc, thit b (bao gm c vt t, ph tng thay th); qung co, tip
th (tr qung co, tip th trn internet); xc tin u t v thng mi; mi gii
bn hng ho, cung cp dch v ra nc ngoi; o to; chia cc dch v bu
chnh, vin thng quc t gia Vit Nam vi nc ngoi m cc dch v ny
c thc hin ngoi Vit Nam, dch v thu ng truyn dn v bng tn v
tinh ca nc ngoi theo quy nh ca php lut.
c) Bn ti sn khng tham gia hot ng kinh doanh: T chc, c nhn
khng kinh doanh, khng phi l ngi np thu GTGT bn ti sn.
V d 2.1: ng A l c nhn khng kinh doanh bn 01 t 4 ch ngi cho
doanh nghip B vi gi l 600 triu ng th ng A khng phi k khai, tnh thu
GTGT i vi s tin bn t thu c.
V d 2.2: ng E l c nhn khng kinh doanh th chp 01 xe t 5 ch
ngi cho ngn hng TPB vay tin. n thi hn phi thanh ton theo hp
ng, ng E khng thanh ton c nn t th chp b bn pht mi tr n
th tin thu c do bn pht mi t nu trn khng phi k khai, tnh thu
GTGT.
d) Cc giao dch cn x l do yu cu ca thc t qun l, cn gim thiu
chi ph x hi trong qun l thu, ngn nga kh nng gian ln thu, nh:
- T chc, c nhn chuyn nhng d n u t sn xut, kinh doanh
hng ha, dch v chu thu gi tr gia tng cho doanh nghip, hp tc x (khng
phi tnh np thu ti c s chuyn nhng v cng khng phi k khai thu u
vo ti c s nhn chuyn nhng).
V d 2.3: Cng ty c phn P thc hin d n u t xy dng Nh my sn
xut cn cng nghip. n thng 3/2014, d n u t hon thnh c 90%
so vi n thit k v gi tr u t l 26 t ng. Do gp kh khn v ti
chnh, Cng ty c phn P quyt nh chuyn nhng ton b d n ang u t
cho Cng ty c phn X vi gi chuyn nhng l 28 t ng. Cng ty c phn X
nhn chuyn nhng d n u t trn tip tc sn xut cn cng nghip.
Cng ty c phn P khng phi k khai, np thu GTGT i vi gi tr d n
chuyn nhng cho Cng ty c phn X.
- Doanh nghip, hp tc x np thu GTGT theo phng php khu tr bn
264

sn phm trng trt, chn nui, thu sn, hi sn cha ch bin thnh cc sn
phm khc hoc ch qua s ch thng thng cho doanh nghip, hp tc x
khu kinh doanh thng mi khng phi k khai, tnh np thu GTGT.
Trng hp bn hng ho l cc sn phm nu trn cho ngi mua l h, c
nhn kinh doanh v cc t chc, c nhn khc th phi k khai, tnh np thu
GTGT theo mc thu sut 5% hng dn ti khon 5 iu 10 Thng t
219/2013.
H, c nhn kinh doanh, DN, HTX v t chc kinh t khc np thu GTGT
theo phng php tnh trc tip trn GTGT khi bn sn phm trng trt, chn
nui, thu sn nui trng, nh bt cha ch bin thnh cc sn phm khc hoc
ch qua s ch thng thng khu kinh doanh thng mi th k khai, tnh np
thu GTGT theo t l 1% trn doanh thu.
V d 2.4: Cng ty lng thc B l c s kinh doanh np thu GTGT theo
phng php khu tr thu mua go ca t chc, c nhn trc tip trng bn ra
th khu thu mua ca t chc, c nhn trc tip trng bn ra th go thuc i
tng khng chu thu GTGT.
Trng hp Cng ty lng thc B bn go cho Cng ty XNK C (l n v
np thu GTGT theo phng php khu tr) th Cng ty lng thc B khng
phi k khai, tnh np thu GTGT i vi s go bn cho Cng ty XNK C (Ho
n GTGT do B lp giao cho C ghi gi khng c thu GTGT, dng thu sut
v thu GTGT khng ghi, gch b).
V d 2.5: Cng ty lng thc B bn trc tip go cho ngi tiu dng th
xut Ho n v k khai, np thu GTGT theo mc thu sut thu GTGT 5%.
) iu chuyn ti sn c nh (TSC)
TSC ang s dng, thc hin trch khu hao khi iu chuyn theo gi
tr ghi trn s sch k ton gia c s kinh doanh v cc n v thnh vin do
mt c s kinh doanh s hu 100% vn hoc gia cc n v thnh vin do mt
c s kinh doanh s hu 100% vn phc v cho hot ng SXKD hng ho,
dch v chu thu GTGT th khng phi lp ho n v k khai, np thu GTGT
(cn phi c Quyt nh hoc Lnh iu chuyn ti sn km theo b h s ngun
gc ti sn).
Trng hp ti sn c nh khi iu chuyn thc hin nh gi li gi tr
ti sn hoc iu chuyn cho c s sn xut kinh doanh hng ho, dch v khng
chu thu GTGT th phi lp ho n GTGT, k khai, np thu GTGT theo quy
nh.
e) Cc trng hp khc
C s kinh doanh khng phi k khai, np thu trong cc trng hp sau:
- Gp vn bng ti sn thnh lp DN (h s phi c: bin bn gp vn,
hp ng lin doanh, lin kt; bin bn nh gi ti sn ca Hi ng giao nhn
vn gp ca cc bn gp vn (hoc vn bn nh gi ca t chc c chc nng
nh gi theo quy nh ca php lut), km theo b h s v ngun gc ti sn.
265

- iu chuyn ti sn gia cc n v hch ton ph thuc trong DN; iu

chuyn ti sn khi chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i loi hnh DN. C
s kinh doanh c ti sn iu chuyn phi c lnh iu chuyn ti sn, km theo
b h s ngun gc ti sn v khng phi xut ho n.
Trng hp ti sn iu chuyn gia cc n v hch ton c lp hoc
gia cc n v thnh vin c t cch php nhn y trong cng mt c s
kinh doanh th c s kinh doanh c ti sn iu chuyn phi xut ho n GTGT
v k khai, np thu GTGT theo quy nh.
- Thu i ngi th 3 ca hot ng bo him.
- Cc khon thu h khng lin quan n vic bn hng ho, dch v ca c
s kinh doanh.
- Tin thu v hng ha, dch v do nhn bn i l v tin hoa hng c
hng t hot ng i l bn ng gi quy nh ca bn giao i l hng hoa
hng i vi cc dch v: bu chnh, vin thng, bn v x s, v my bay, t,
tu ho, tu thu; i l vn ti quc t; i l ca cc dch v ngnh hng
khng, hng hi m c p dng thu sut thu GTGT 0%; i l bn bo
him.
- Tin thu v bn hng ho, dch v v tin hoa hng i l c hng t
hot ng i l bn hng ho, dch v thuc din khng chu thu GTGT.
- C s kinh doanh khng phi np thu GTGT khu nhp khu trong
trng hp nhp khu hng ha xut khu nhng b pha nc ngoi tr li.
Khi c s kinh doanh bn hng ha b tr li ny trong ni a th phi k khai,
np thu GTGT theo quy nh.
- Hng ha lun chuyn ni b nh hng ho c xut chuyn kho ni
b, xut vt t, bn thnh phm, tip tc qu trnh sn xut trong mt c s
sn xut, kinh doanh hoc hng ho, dch v do c s kinh doanh xut hoc
cung ng s dng phc v hot ng kinh doanh th khng phi tnh, np thu
GTGT.
- Trng hp xut my mc, thit b, vt t, hng ha di hnh thc cho
vay, cho mn hoc hon tr, nu c hp ng v cc chng t lin quan n
giao dch ph hp, c s kinh doanh khng phi lp ha n, tnh, np thu
GTGT.
- T chc, doanh nghip nhn cc khon th lao t c quan nh nc do
thc hin hot ng thu h, chi h cc c quan nh nc. y l cc khon th
lao nhn c t cc hot ng thu h bo him x hi t nguyn, bo him y t
t nguyn cho c quan Bo him x hi; chi tr tr cp u i cho ngi c
cng v tr cp khc cho B Lao ng - Thng binh v X hi; thu thu ca
h, c nhn cho c quan thu v cc khon thu h, chi h khc cho c quan nh
nc.
2.3. Cn c tnh thu
Cn c tnh thu GTGT l gi tnh thu v thu sut.
266

2.3.1. Gi tnh thu GTGT

V nguyn tc, gi tnh thu GTGT l gi bn khng bao gm thu
GTGT.
Gi tnh thu GTGT ca hng ho, dch v c xc nh c th nh sau:
(1) i vi hng ha, dch v do c s sn xut, kinh doanh bn ra l gi
bn cha c thu GTGT. i vi hng ha, dch v chu thu tiu th c bit l
gi bn c thu tiu th c bit nhng cha c thu GTGT.
i vi hng ha chu thu bo v mi trng l gi bn c thu bo
v mi trng nhng cha c thu gi tr gia tng; i vi hng ha va chu
thu tiu th c bit, va chu thu bo v mi trng l gi bn c thu tiu
th c bit, thu bo v mi trng nhng cha c thu gi tr gia tng.
(2) i vi hng ha nhp khu l gi nhp ti ca khu cng vi thu
nhp khu (nu c), cng vi thu tiu th c bit (nu c), cng vi thu bo
v mi trng (nu c). Gi nhp ti ca khu c xc nh theo quy nh v
gi tnh thu hng nhp khu.
Trng hp hng ha nhp khu c min, gim thu nhp khu th gi
tnh thu GTGT l gi nhp khu cng vi thu nhp khu xc nh theo mc
thu phi np sau khi c min, gim.
(3) i vi sn phm, hng ha, dch v (k c mua ngoi hoc do c s
kinh doanh t sn xut) dng trao i, biu, tng, cho, tr thay lng, l gi
tnh thu GTGT ca hng ha, dch v cng loi hoc tng ng ti thi
im pht sinh cc hot ng ny.
V d 2.6: n v A sn xut qut in, dng 50 sn phm qut trao
i vi c s B ly st thp, gi bn (cha c thu) l 400.000 ng/chic. Gi
tnh thu GTGT l 50 x 400.000 ng = 20.000.000 ng.
Ring biu, tng giy mi (trn giy mi ghi r khng thu tin) xem cc
cuc biu din ngh thut, trnh din thi trang, thi ngi p v ngi mu, thi
u th thao do c quan nh nc c thm quyn cho php theo quy nh ca
php lut th gi tnh thu c xc nh bng khng (0). C s t chc biu
din ngh thut t xc nh v t chu trch nhim v s lng giy mi, danh
sch t chc, c nhn m c s mang biu, tng giy mi trc khi din ra
chng trnh biu din, thi u th thao. Trng hp c s c hnh vi gian ln
vn thu tin i vi giy mi th b x l theo quy nh ca php lut v qun l
thu.
V d 2.7: Cng ty c phn X c c quan c thm quyn cp php t
chc cuc thi Ngi p Vit Nam nm 20xx, ngoi s v in bn thu tin
cho khn gi, Cng ty c in mt s giy mi biu, tng khng thu tin mi
mt s i biu n tham d v c v cho cuc thi, s giy mi ny c danh
sch t chc, c nhn nhn. Khi khai thu gi tr gia tng, gi tnh thu i vi
s giy mi biu, tng c xc nh bng khng (0). Trng hp c quan thu
pht hin Cng ty c phn X vn thu tin khi biu, tng giy mi th Cng ty c
267

phn X b x l theo quy nh ca php lut v qun l thu.

(4) Gi tnh thu i vi sn phm, hng ho, dch v tiu dng ni b.
Hng ha lun chuyn ni b nh hng ho c xut chuyn kho ni
b, xut vt t, bn thnh phm, tip tc qu trnh sn xut trong mt c s
sn xut, kinh doanh hoc hng ho, dch v do c s kinh doanh xut hoc
cung ng s dng phc v hot ng kinh doanh th khng phi tnh, np thu
GTGT.
Trng hp c s kinh doanh t sn xut, xy dng ti sn c nh (ti
sn c nh t lm) phc v sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu
GTGT th khi hon thnh, nghim thu, bn giao, c s kinh doanh khng phi
lp ho n. Thu GTGT u vo hnh thnh nn ti sn c nh t lm c k
khai, khu tr theo quy nh.
Trng hp xut my mc, thit b, vt t, hng ha di hnh thc cho
vay, cho mn hoc hon tr, nu c hp ng v cc chng t lin quan n
giao dch ph hp, c s kinh doanh khng phi lp ha n, tnh, np thu
GTGT.
V d 2.8: n v A l doanh nghip sn xut qut in, dng 50 sn phm
qut lp vo cc phn xng sn xut phc v hot ng kinh doanh ca n
v th n v A khng phi tnh np thu GTGT i vi hot ng xut 50 sn
phm qut in ny.
V d 2.9: C s sn xut hng may mc B c phn xng si v phn
xng may. C s B xut si thnh phm t phn xng si cho phn xng
may tip tc qu trnh sn xut th c s B khng phi tnh v np thu
GTGT i vi si xut cho phn xng may.
V d 2.10: Cng ty c phn P t xy dng nh ngh gia ca cho cng
nhn trong khu vc sn xut kinh doanh. Cng ty c phn P khng c n v,
t, i trc thuc thc hin hot ng xy dng ny. Khi hon thnh, nghim thu
nh ngh gia ca, Cng ty c phn P khng phi lp ho n. Thu GTGT u
vo hnh thnh nh ngh gia ca c k khai, khu tr theo quy nh.
V d 2.11: Cng ty Y l doanh nghip sn xut nc ung ng chai, gi
cha c thu GTGT 1 chai nc ng chai trn th trng l 4.000 ng. Cng
ty Y xut ra 300 chai nc ng chai phc v trong cc cuc hp cng ty th
Cng ty Y khng phi k khai, tnh thu GTGT.
V d 2.12: Cng ty Y l doanh nghip sn xut nc ung ng chai, gi
cha c thu GTGT 1 chai nc ng chai trn th trng l 4.000 ng. Cng
ty Y xut ra 300 chai nc ng chai vi mc ch khng phc v sn xut kinh
doanh th Cng ty Y phi k khai, tnh thu GTGT i vi 300 chai nc xut
dng khng phc v hot ng sn xut kinh doanh nu trn vi gi tnh thu l
4.000 x 300 = 1.200.000 ng.
Ring i vi c s kinh doanh c s dng hng ho, dch v tiu dng
ni b, lun chuyn ni b phc v cho sn xut kinh doanh nh vn ti, hng
268

khng, ng st, bu chnh vin thng khng phi tnh thu GTGT u ra, c
s kinh doanh phi c vn bn quy nh r i tng v mc khng ch hng
ho dch v s dng ni b theo thm quyn quy nh.
(5) i vi sn phm, hng ha, dch v dng khuyn mi theo quy
nh ca php lut v thng mi, gi tnh thu c xc nh bng khng (0);
trng hp hng ha, dch v dng khuyn mi nhng khng thc hin theo
quy nh ca php lut v thng mi th phi k khai, tnh np thu nh hng
ha, dch v dng tiu dng ni b, biu, tng, cho.
Mt s hnh thc khuyn mi c th c thc hin nh sau:
- i vi hnh thc khuyn mi a hng mu, cung ng dch v mu
khch hng dng th khng phi tr tin, tng hng ho cho khch hng, cung
ng dch v khng thu tin th gi tnh thu i vi hng mu, dch v mu c
xc nh bng 0.
V d 2.13: Cng ty TNHH P sn xut nc ngt c ga, nm 2014 Cng ty
c thc hin t khuyn mi vo thng 5/2014 v thng 12/2014 theo hnh thc
mua 10 sn phm tng 1 sn phm. Chng trnh khuyn mi vo thng 5/2014
c thc hin theo ng trnh t, th tc khuyn mi c thc hin theo quy
nh ca php lut v thng mi. Theo , i vi s sn phm tng km khi
mua sn phm trong thng 5/2014, Cng ty TNHH P xc nh gi tnh thu bng
khng (0).
Trng hp chng trnh khuyn mi vo thng 12/2014 khng c
thc hin theo ng trnh t, th tc khuyn mi theo quy nh ca php lut v
thng mi, Cng ty TNHH P phi k khai, tnh thu GTGT i vi s sn
phm tng km khi mua sn phm trong thng 12/2014.
- i vi hnh thc bn hng, cung ng dch v vi gi thp hn gi bn
hng, dch v trc th gi tnh thu GTGT l gi bn gim p dng trong
thi gian khuyn mi ng k hoc thng bo.
V d 2.14: Cng ty N hot ng trong lnh vc vin thng, chuyn bn
cc loi th co di ng. Cng ty thc hin ng k khuyn mi theo quy nh
ca php lut v thng mi di hnh thc bn hng thp hn gi bn trc
cho thi gian t ngy 1/4/2014 n ht ngy 20/4/2014, theo , gi bn mt th
co mnh gi l 100.000 ng ( bao gm thu GTGT) trong thi gian khuyn
mi c bn vi gi 90.000 ng.
Gi tnh thu GTGT i vi mt th co mnh gi 100.000 ng trong
thi gian khuyn mi c tnh nh sau:
90.000
1+ 10%
- i vi cc hnh thc khuyn mi bn hng, cung ng dch v c km
theo phiu mua hng, phiu s dng dch v th khng phi k khai, tnh thu
GTGT i vi phiu mua hng, phiu s dng dch v tng km.
269

(6) i vi hot ng cho thu ti sn nh cho thu nh, vn phng,

xng, kho tng, bn, bi, phng tin vn chuyn, my mc, thit b l s tin
cho thu cha c thu GTGT.
Trng hp cho thu theo hnh thc tr tin thu tng k hoc tr trc
tin thu cho mt thi hn thu th gi tnh thu l tin cho thu tr tng k hoc
tr trc cho thi hn thu cha c thu GTGT.
Gi cho thu ti sn do cc bn tha thun c xc nh theo hp ng.
Trng hp php lut c quy nh v khung gi thu th gi thu c xc nh
trong phm vi khung gi quy nh.
(7) i vi hng ha bn theo phng thc tr gp, tr chm l gi tnh
theo gi bn tr mt ln cha c thu GTGT ca hng ho , khng bao gm
khon li tr gp, li tr chm.
V d 2.15: Cng ty kinh doanh xe my bn xe X loi 100 cc, gi bn tr
gp cha c thu GTGT l 25,5 triu ng/chic (trong gi bn xe l 25 triu
ng, li tr gp l 0,5 triu ng) th gi tnh thu GTGT l 25 triu ng.
(8) i vi gia cng hng ha l gi gia cng theo hp ng gia cng
cha c thu GTGT, bao gm c tin cng, chi ph v nhin liu, ng lc, vt
liu ph v chi ph khc phc v cho vic gia cng hng ho.
(9) i vi xy dng, lp t, l gi tr cng trnh, hng mc cng trnh
hay phn cng vic thc hin bn giao cha c thu GTGT.
- Trng hp xy dng, lp t c bao thu nguyn vt liu l gi xy
dng, lp t bao gm c gi tr nguyn vt liu cha c thu GTGT.
V d 2.16: Cng ty xy dng B nhn thu xy dng cng trnh bao gm
c gi tr nguyn vt liu, tng gi tr thanh ton cha c thu GTGT l 1.500
triu ng, trong gi tr vt t xy dng cha c thu GTGT l 1.000 triu
ng th gi tnh thu GTGT l 1.500 triu ng.
- Trng hp xy dng, lp t khng bao thu nguyn vt liu, my mc,
thit b, gi tnh thu l gi tr xy dng, lp t khng bao gm gi tr nguyn
vt liu v my mc, thit b cha c thu GTGT.
V d 2.17: Cng ty xy dng B nhn thu xy dng cng trnh khng bao
thu gi tr vt t xy dng, tng gi tr cng trnh cha c thu GTGT l 1.500
triu ng, gi tr nguyn liu, vt t xy dng do ch u t A cung cp cha
c thu GTGT l 1.000 triu ng th gi tnh thu GTGT trong trng hp ny
l 500 triu ng (1.500 triu ng 1.000 triu ng).
- Trng hp xy dng, lp t thc hin thanh ton theo hng mc cng
trnh hoc gi tr khi lng xy dng, lp t hon thnh bn giao l gi tnh
theo gi tr hng mc cng trnh hoc gi tr khi lng cng vic hon thnh
bn giao cha c thu GTGT.
V d 2.18: Cng ty dt X (gi l bn A) thu Cng ty xy dng Y (gi l
bn B) thc hin xy dng lp t m rng xng sn xut.
270

Tng gi tr cng trnh cha c thu GTGT l 200 t ng, trong :

- Gi tr xy lp:

80 t ng

- Gi tr thit b bn B cung cp v lp t: 120 t ng

- Thu GTGT 10%:

20 t ng{= (80 + 120) x 10%}

- Tng s tin bn A phi thanh ton l:

220 t ng

- Bn A:
+ Nhn bn giao nh xng, hch ton tng gi tr TSC tnh khu hao
l 200 t ng (gi tr khng c thu GTGT)
+ Tin thu GTGT 20 t ng c k khai, khu tr vo thu u ra ca
hng ho bn ra hoc ngh hon thu theo quy nh.
Trng hp bn A nghim thu, bn giao v chp nhn thanh ton cho bn
B theo tng hng mc cng trnh (gi nh phn gi tr xy lp 80 t ng
nghim thu, bn giao v c chp nhn thanh ton trc) th gi tnh thu
GTGT l 80 t ng.
(10) i vi hot ng chuyn nhng bt ng sn, gi tnh thu l gi
chuyn nhng bt ng sn tr (-) gi t c tr tnh thu GTGT.
(a) Gi t c tr tnh thu GTGT c quy nh c th nh sau:
(a.1) Trng hp c Nh nc giao t u t c s h tng xy
dng nh bn, gi t c tr tnh thu GTGT bao gm tin s dng t
phi np ngn sch nh nc (khng k tin s dng t c min, gim) v
chi ph bi thng, gii phng mt bng theo quy nh php lut.
V d 2.19: Nm 2014 Cng ty kinh doanh bt ng sn A c Nh
nc giao t u t xy dng c s h tng xy dng nh bn. Tin s
dng t phi np (cha tr tin s dng t c min gim, cha tr chi ph
bi thng gii phng mt bng theo phng n c c quan c thm quyn
ph duyt) l 30 t ng. D n c gim 20% s tin s dng t phi np. S
tin bi thng, gii phng mt bng theo phng n c duyt l 15 t
ng.
Tng gi tr t c tr c xc nh nh sau:
- Tin s dng t c min gim l: 30 t x 20% = 6 t (ng);
- Tin s dng t phi np ngn sch nh nc (khng k tin s dng
t c min, gim) l: 30 t - 6 t - 15 t = 9 t (ng);
- Tng gi t c tr tnh thu GTGT bao gm tin s dng t
phi np ngn sch nh nc (khng k tin s dng t c min, gim) v
chi ph bi thng gii phng mt bng l: 9 t + 15 t = 24 t (ng). Tng
gi t c tr c phn b cho s m 2 t c php kinh doanh.
(a.2) Trng hp u gi quyn s dng t ca Nh nc, gi t c
271

tr tnh thu gi tr gia tng l gi t trng u gi.

(a.3) Trng hp thu t u t c s h tng cho thu, xy dng
nh bn, gi t c tr tnh thu gi tr gia tng l tin thu t phi np
ngn sch nh nc (khng bao gm tin thu t c min, gim) v chi ph
n b, gii phng mt bng theo quy nh php lut. Ring trng hp thu t
xy dng nh bn, k t ngy 01/7/2014 thc hin theo quy nh ti Lut t
ai nm 2013.
V d 2.20: Cng ty c phn VN-KR c ngnh ngh kinh doanh u t,
kinh doanh h tng sn xut cng nghip v dch v. Cng ty c Nh nc
cho thu t, thu tin thu t 1 ln u t xy dng h tng khu cng nghip
thc hin d n; thi hn thu t l 50 nm. Din tch t thu l 300.000
m2, gi thu tin thu t np mt ln cho c thi gian thu l 82.000/ m 2. Tng
s tin thu t phi np l 24,6 t ng. Cng ty khng c min, gim tin
thu t. Sau khi u t xy dng h tng, Cng ty k hp ng cho nh u t
thu li vi thi gian thu l 30 nm, din tch t cho thu l 16.500 m 2, n
gi cho thu ti thi im k hp ng l 650.000/m2 cho c thi gian thu, gi
bao gm thu GTGT).
Gi c thu GTGT i vi tin thu t cho thu h tng trong c thi
gian cho thu (30 nm) i vi Cng ty c phn VN-KR cho nh u t thu
c xc nh l:
16.500 m2 x (650.000 (82.000/m2 : 50 nm x 30 nm)) = 9,9132 t
ng.
Gi cha c thu GTGT c xc nh l:

9,9132
1+ 10%

= 9,012 t ng.
Thu GTGT l: 9,012 x 10% = 0,9012 t ng.
(a.4) Trng hp c s kinh doanh nhn chuyn nhng quyn s dng
t ca cc t chc, c nhn th gi t c tr tnh thu GTGT l gi t ti
thi im nhn chuyn nhng quyn s dng t bao gm c gi tr c s h
tng (nu c); c s kinh doanh khng c k khai, khu tr thu GTGT u
vo ca c s h tng tnh trong gi tr quyn s dng t c tr khng
chu thu GTGT.
Nu gi t c tr khng bao gm gi tr c s h tng th c s kinh
doanh c k khai, khu tr thu gi tr gia tng u vo ca c s h tng
cha tnh trong gi tr quyn s dng t c tr khng chu thu gi tr gia
tng.
Trng hp khng xc nh c gi t ti thi im nhn chuyn
nhng th gi t c tr tnh thu gi tr gia tng l gi t do U ban
nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng quy nh ti thi im k hp
272

ng nhn chuyn nhng.

V d 2.21: Thng 8/2013 Cng ty A nhn chuyn nhng (mua) 200m 2
t ca c nhn B Khu dn c Bnh An thuc tnh X vi gi chuyn nhng l
6 t ng. Cng ty A c hp ng chuyn nhng quyn s dng t c cng
chng ph hp vi quy nh ca php lut v t ai, chng t thanh ton tin
cho c nhn B s tin 6 t ng. Cng ty A khng u t xy dng g trn mnh
t ny. Thng 10/2014, Cng ty A chuyn nhng mnh t mua t c nhn B
nu trn vi gi 9 t ng (bn li vi gi 9 t ng) th Cng ty A thc hin lp
ha n GTGT v k khai, np thu GTGT, gi t c tr trong gi tnh thu
GTGT l gi t ti thi im nhn chuyn nhng (6 t ng).
V d 2.22: Thng 11/2013, Cng ty TNHH A nhn chuyn nhng 300m2
t km theo nh xng trn t ca c nhn B vi tr gi l 10 t ng v
khng c h s giy t xc nh gi t ti thi im nhn chuyn
nhng. n thng 4/2014 Cng ty TNHH A chuyn nhng 300m2 t ny
km nh xng trn t vi tr gi l 14 t ng th gi t c tr tnh thu
gi tr gia tng l gi t do U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung
ng quy nh ti thi im nhn chuyn nhng (thng 11/2013).
V d 2.23: Thng 9 nm 2013 Cng ty B mua 2000 m 2 t c mt
phn c s h tng t Cng ty kinh doanh bt ng sn A tng gi thanh ton l
62 t ng (trong gi t khng chu thu GTGT l 40 t ng, n gi l 20
triu ng/1m2). Trn ho n Cng ty A ghi:
- Gi chuyn nhng cha c thu GTGT: 60 t ng
- Gi t khng chu thu GTGT: 40 t ng
- Thu GTGT i vi c s h tng: 2 t ng
- Tng gi thanh ton: 62 t ng
Cng ty A phi k khai thu GTGT phi np nh sau:
Thu GTGT phi np = Thu GTGT u ra - Thu GTGT u vo c
khu tr
Gi s thu GTGT u vo xy dng c s h tng ca Cng ty A l
1,5 t ng iu kin khu tr th:
Thu GTGT phi np = 2 t - 1,5 t = 0,5 t (ng)
Cng ty B tip tc xy dng c s h tng v xy dng 10 cn bit th
(din tch sn 200 m2/bit th) bn. Tng s thu GTGT u vo xy bit
th l 3 t ng.
Ngy 01/4/2015, Cng ty B k hp ng bn 01 cn bit th cho khch
hng C, gi chuyn nhng 01 cn bit th cha c thu GTGT l 10 t ng,
gi t c tr khi xc nh gi tnh thu GTGT i vi 01 cn bit th bn ra:
- Gi tr quyn s dng t (cha bao gm gi tr c s h tng) ti thi
im nhn chuyn nhng t Cng ty A cho 01 cn bit th l: 20 triu x 200 m2
273

= 4 t (ng)
- Gi tr c s h tng phn b cho 01 cn bit th l:
(20 t : 2000 m2) x 200 m2 = 2 t (ng)
- Gi tr quyn s dng t (bao gm c gi tr c s h tng) ti thi im
nhn chuyn nhng t Cng ty A c tr khi xc nh gi tnh thu ca 01
cn bit th bn ra l: 6 t ng.
Trn ho n Cng ty B ghi:
- Gi chuyn nhng 01 cn bit th: 10 t ng
- Gi t c tr khng chu thu GTGT: 6 t ng
- Thu GTGT l 0,4 t ng [(10 t - 6 t) x 10%]
- Tng gi thanh ton: 10,4 t ng
Gi s trong thng Cng ty B bn ht 10 cn bit th. Khi Cng ty B k
khai, np thu GTGT, s thu GTGT phi np = s thu GTGT u ra - s thu
u vo c khu tr = 0,4 t x 10 cn - 3 t = 1 t (ng).
Tin thu GTGT i vi gi tr c s h tng ghi trn ho n nhn
chuyn nhng t Cng ty A i vi 10 bit th l 2 t ng khng c k
khai, khu tr.
Trng hp Cng ty B xc nh gi tr quyn s dng t khng bao gm
c gi tr c s h tng ti thi im nhn chuyn nhng t Cng ty A c tr
khi xc nh gi tnh thu ca 01 cn bit th bn ra l 4 t ng. Trn ho n
Cng ty B ghi:
- Gi chuyn nhng 01 cn bit th: 10 t ng
- Gi t c tr khng chu thu GTGT: 4 t ng
- Thu GTGT l 0,6 t ng [(10 t - 4 t) x 10%]
- Tng gi thanh ton: 10,6 t ng
Gi s trong thng 4/2015, Cng ty B bn ht 10 cn bit th. Khi Cng
ty B k khai, np thu GTGT, s thu GTGT phi np = s thu GTGT u ra s thu u vo c khu tr (gm thu GTGT u vo xy bit th v thu
GTGT u vo i vi gi tr c s h tng) = 0,6 t ng x 10 cn bit th - 3
t ng - 2 t ng (thu GTGT u vo ca c s h tng) = 1 t ng.
(a.5) Trng hp c s kinh doanh bt ng sn thc hin theo hnh thc
xy dng - chuyn giao (BT) thanh ton bng gi tr quyn s dng t th gi
t c tr tnh thu gi tr gia tng l gi ti thi im k hp ng BT
theo quy nh ca php lut; nu ti thi im k hp ng BT cha xc nh
c gi th gi t c tr l gi thanh ton cng trnh do U ban nhn dn
cp tnh quyt nh theo quy nh ca php lut.
V d 2.24: Cng ty c phn P k hp ng BT vi UBND tnh A v vic
274

xy dng cu i ly gi tr t; gi thanh ton cng trnh c UBND tnh A

xc nh ti thi im k hp ng theo quy nh ca php lut l 2.000 t ng,
i li Cng ty c phn P c UBND tnh A giao cho 500 ha t ti huyn Y
thuc a bn tnh. Cng ty c phn P s dng 500 ha t xy nh bn th
gi t c tr tnh thu GTGT c xc nh l 2.000 t ng.
(a.6) Trng hp doanh nghip kinh doanh bt ng sn c nhn chuyn
nhng quyn s dng t nng nghip ca ngi dn theo hp ng chuyn
nhng, sau c c quan Nh nc c thm quyn cho php chuyn mc
ch s dng sang thnh t xy dng chung c, nh ... bn th gi t
c tr khi tnh thu GTGT l gi t nng nghip nhn chuyn nhng t
ngi dn v cc chi ph khc bao gm: khon tin s dng t np NSNN
chuyn mc ch s dng t t t nng nghip sang t , thu thu nhp c
nhn np thay ngi dn c t chuyn nhng (nu cc bn c tha thun
doanh nghip kinh doanh bt ng sn np thay).
(a.7) Trng hp xy dng nh nhiu tng nhiu h , nh chung c
bn th gi t c tr tnh cho 1m2 nh bn c xc nh bng gi t
c tr theo quy nh t im a.1 n a.6 nu trn chia cho s m 2 sn xy dng
khng bao gm din tch dng chung nh hnh lang, cu thang, tng hm, cng
trnh xy dng di mt t.
(a8) Trng hp c s kinh doanh nhn gp vn bng quyn s dng t
ca t chc, c nhn theo quy nh ca php lut th gi t c tr tnh
thu gi tr gia tng l gi ghi trong hp ng gp vn. Trng hp gi chuyn
nhng quyn s dng t thp hn gi t nhn gp vn th ch c tr gi
t theo gi chuyn nhng.
(a.9) Trng hp c s kinh doanh bt ng sn k hp ng vi h gia
nh, c nhn c t nng nghip hon i t nng nghip thnh t , vic
hon i ny ph hp vi quy nh ca php lut v t ai th khi giao t cho
cc h gia nh, c nhn, gi tnh thu GTGT l gi chuyn nhng tr (-) gi t
c tr theo quy nh. Gi chuyn nhng l gi n b tng ng vi din tch
t nng nghip b thu hi theo phng n do c quan chc nng ph duyt.
(b) Trng hp xy dng, kinh doanh c s h tng, xy dng nh bn,
chuyn nhng hoc cho thu, gi tnh thu GTGT l s tin thu c theo tin
thc hin d n hoc tin thu tin ghi trong hp ng tr (-) gi t c
tr tng ng vi t l % s tin thu c trn tng gi tr hp ng.
(11) i vi hot ng i l, mi gii mua bn hng ho v dch v, y
thc xut nhp khu hng tin cng hoc tin hoa hng, gi tnh thu l tin
cng, tin hoa hng thu c t cc hot ng ny cha c thu GTGT.
(12) i vi hng ha, dch v c s dng chng t thanh ton ghi gi
thanh ton l gi c thu GTGT nh tem, v cc vn ti, v x s kin
thit... th gi cha c thu c xc nh nh sau:
Gi thanh ton (tin bn v, bn tem...)
275

Gi cha c thu GTGT =

1 + thu sut ca hng ha, dch v (%)
(13) i vi in ca cc nh my thu in hch ton ph thuc Tp on
in lc Vit Nam, bao gm c in ca nh my thu in hch ton ph thuc
cc tng cng ty pht in thuc Tp on in lc Vit Nam, gi tnh thu
GTGT xc nh s thu GTGT np ti a phng ni c nh my c tnh
bng 60% gi bn in thng phm bnh qun nm trc, cha bao gm thu gi
tr gia tng. Trng hp cha xc nh c gi bn in thng phm bnh qun
nm trc th theo gi tm tnh ca Tp on thng bo nhng khng thp hn
gi bn in thng phm bnh qun ca nm trc lin k. Khi xc nh c
gi bn in thng phm bnh qun nm trc th k khai iu chnh chnh lch
vo k k khai ca thng c gi chnh thc. Vic xc nh gi bn in thng
phm bnh qun nm trc chm nht khng qu ngy 31/3 ca nm sau.
(14) i vi dch v casino, tr chi in t, kinh doanh gii tr c t
cc, l s tin thu t hot ng ny bao gm c thu tiu th c bit tr s
tin tr thng cho khch.
Gi tnh thu c tnh theo cng thc sau:
S tin thu c
Gi tnh thu =

1+ thu sut

V d 2.25: C s kinh doanh dch v casino trong k tnh thu c s liu

sau:
- S tin thu c do i cho khch hng trc khi chi ti quy i tin
l: 43 t ng.
- S tin i tr li cho khch hng sau khi chi l: 10 t ng.
S tin c s kinh doanh thc thu: 43 t ng - 10 t ng = 33 t ng
S tin 33 t ng l doanh thu ca c s kinh doanh bao gm thu
GTGT v thu TTB.
Gi tnh thu GTGT c tnh nh sau:
Gi tnh thu = 33 t ng/(1+10%) = 30 t ng
(15) i vi vn ti, bc xp l gi cc vn ti, bc xp cha c thu
GTGT, khng phn bit c s trc tip vn ti, bc xp hay thu li.
(16) i vi dch v du lch theo hnh thc l hnh, hp ng k vi
khch hng theo gi trn gi (n, , i li) th gi trn gi c xc nh l gi
c thu GTGT.
Gi tnh thu c xc nh theo cng thc sau:
Gi trn gi
Gi tnh thu =

1+ thu sut
276

Trng hp gi trn gi bao gm c cc khon chi v my bay vn

chuyn khch du lch t nc ngoi vo Vit Nam, t Vit Nam i nc ngoi,
cc chi ph n, ngh, thm quan v mt s khon chi nc ngoi khc (nu c
chng t hp php) th cc khon thu ca khch hng chi cho cc khon trn
c tnh gim tr trong gi (doanh thu) tnh thu GTGT. Thu GTGT u vo
phc v hot ng du lch trn gi c k khai, khu tr ton b theo quy nh.
V d 2.26: Cng ty Du lch Thnh ph H Ch Minh thc hin hp ng
du lch vi Thi Lan theo hnh thc trn gi 50 khch du lch trong 05 ngy ti
Vit Nam vi tng s tin thanh ton l 32.000 USD. Pha Vit Nam phi lo chi
ph ton b v my bay, n, , thm quan theo chng trnh tho thun; trong
ring tin v my bay i t Thi Lan sang Vit Nam v ngc li ht 10.000
USD. T gi 1USD = 20.000 ng Vit Nam.
Gi tnh thu GTGT theo hp ng ny c xc nh nh sau:
+ Doanh thu chu thu GTGT l:
( 32.000 USD - 10.000 USD) x 20.000 ng = 440.000.000 ng
+ Gi tnh thu GTGT l:
440.000.000 ng
=

400.000.000 ng

1 + 10%
Cng ty Du lch Thnh ph H Ch Minh c k khai khu tr ton b
thu GTGT u vo phc v hot ng du lch chu thu GTGT.
V d 2.27: Cng ty du lch H Ni thc hin hp ng a khch du lch
t Vit Nam i Trung Quc thu theo gi trn gi l 400 USD/ngi i trong nm
ngy, Cng ty du lch H Ni phi chi tr cho Cng ty du lch Trung Quc 300
USD/ngi th gi (doanh thu) tnh thu ca Cng ty du lch H Ni l 100
USD/ngi (400 USD - 300 USD).
(17) i vi dch v cm , s tin phi thu t dch v ny bao gm tin
li phi thu t cho vay cm v khon thu khc pht sinh t vic bn hng cm
(nu c) c xc nh l gi c thu GTGT.
Gi tnh thu c xc nh theo cng thc sau:
S tin phi thu
Gi tnh thu =

1+ thu sut

V d 2.28: Cng ty kinh doanh cm trong k tnh thu c doanh thu

cm l 110 triu ng.

277

Gi tnh thu GTGT c xc nh bng:

110 triu ng
=

100 triu ng

1 + 10%
(18) i vi sch chu thu GTGT bn theo ng gi pht hnh (gi ba)
theo quy nh ca Lut Xut bn th gi bn c xc nh l gi c thu
GTGT tnh thu GTGT v doanh thu ca c s. Cc trng hp bn khng
theo gi ba th thu GTGT tnh trn gi bn ra.
(19) i vi hot ng in, gi tnh thu l tin cng in. Trng hp c s

in thc hin cc hp ng in, gi thanh ton bao gm c tin cng in v tin giy
in th gi tnh thu bao gm c tin giy.
(20) i vi dch v i l gim nh, i l xt bi thng, i l i
ngi th ba bi hon, i l x l hng bi thng 100% hng tin cng hoc
tin hoa hng th gi tnh thu GTGT l tin cng hoc tin hoa hng c
hng (cha tr mt khon ph tn no) m doanh nghip bo him thu c,
cha c thu GTGT.
Gi tnh thu GTGT i vi cc loi hng ha, dch v bao gm c khon
ph thu v ph thu thm ngoi gi hng ha, dch v m c s kinh doanh c
hng.
Trng hp c s kinh doanh p dng hnh thc chit khu thng mi
dnh cho khch hng (nu c) th gi tnh thu GTGT l gi bn chit khu
thng mi dnh cho khch hng. Trng hp vic chit khu thng mi cn
c vo s lng, doanh s hng ho, dch v th s tin chit khu ca hng ho
bn c tnh iu chnh trn ho n bn hng ho, dch v ca ln mua
cui cng hoc k tip sau. Trng hp s tin chit khu c lp khi kt thc
chng trnh (k) chit khu hng bn th c lp ho n iu chnh km
bng k cc s ho n cn iu chnh, s tin, tin thu iu chnh. Cn c vo
ho n iu chnh, bn bn v bn mua k khai iu chnh doanh thu mua, bn,
thu u ra, u vo.
Gi tnh thu c xc nh bng ng Vit Nam. Trng hp ngi np
thu c doanh thu bng ngoi t th phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi
giao dch theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh doanh thu xc
nh gi tnh thu.
* V thi im xc nh thu GTGT (thi im pht sinh ngha v thu),
cc vn bn quy phm hin hnh quy nh c th nh sau:
+ i vi bn hng ho l thi im chuyn giao quyn s hu hoc quyn
s dng hng ho cho ngi mua, khng phn bit thu c tin hay cha
thu c tin.
278

+ i vi cung ng dch v l thi im hon thnh vic cung ng dch v

hoc thi im lp ho n cung ng dch v, khng phn bit thu c tin
hay cha thu c tin. Dch v vin thng tnh theo thi im hon thnh vic
i sot d liu v cc dch v kt ni vin thng theo hp ng kinh t gia
cc c s kinh doanh dch v vin thng nhng chm nht khng qu 2 thng k
t thng pht sinh cc dch v kt ni vin thng.
+ i vi hot ng cung cp in, nc sch l ngy ghi ch s in, nc
tiu th trn ng h ghi trn ho n tnh tin.
+ i vi hot ng kinh doanh bt ng sn, xy dng c s h tng, xy
dng nh bn, chuyn nhng hoc cho thu l thi im thu tin theo tin
thc hin d n hoc tin thu tin ghi trong hp ng. Cn c s tin thu
c, c s kinh doanh thc hin khai thu GTGT u ra pht sinh trong k.
+ i vi xy dng, lp t, bao gm c ng tu, l thi im nghim thu,
bn giao cng trnh, hng mc cng trnh, khi lng xy dng, lp t hon
thnh, khng phn bit thu c tin hay cha thu c tin.
+ i vi hng ho nhp khu l thi im ng k t khai hi quan.
2.3.2. Thu sut thu GTGT
Lut thu GTGT quy nh 3 mc thu sut: 0%, 5% v 10%. C th nh
sau:
a) Mc thu sut 0%: p dng i vi hng ho xut khu v c coi l
xut khu theo quy nh ca php lut hin hnh; dch v xut khu, bao gm
dch v c cung ng trc tip cho t chc, c nhn nc ngoi hoc trong
khu phi thu quan; vn ti quc t v hng ho, dch v khng chu thu GTGT
(quy nh ti iu 5 ca Lut thu GTGT) khi xut khu.
* Danh mc hng ho, dch v xut khu c p dng mc thu sut 0%
(Xem ph lc s 02-GTGT).
* Mt s trng hp c th khng c p dng thu sut 0%:
- Sn phm xut khu l ti nguyn, khong sn khai thc cha ch bin
thnh sn phm khc.
- Thuc l, ru, bia nhp khu sau xut khu (Thuc l, ru, bia
nhp khu sau xut khu th khi xut khu khng phi tnh thu GTGT u ra
nhng khng c khu tr thu GTGT u vo).
- Cc dch v xut khu sau y: Ti bo him ra nc ngoi; chuyn giao
cng ngh, chuyn nhng quyn s hu tr tu ra nc ngoi; chuyn nhng
vn, cp tn dng, u t chng khon ra nc ngoi; dch v ti chnh phi
sinh; dch v bu chnh, vin thng chiu i ra nc ngoi (bao gm c dch v
bu chnh vin thng cung cp cho t chc, c nhn trong khu phi thu quan;
cung cp th co in thoi di ng c m s, mnh gi a ra nc ngoi
hoc a vo khu phi thu quan.

279

- Xng, du bn cho xe t ca c s kinh doanh trong khu phi thu quan

mua ti ni a.
- Xe t bn cho t chc, c nhn trong khu phi thu quan.
- Hng ho, dch v cung cp cho c nhn khng ng k kinh doanh
trong khu phi thu quan, tr cc trng hp khc theo quy nh ca Th tng
Chnh ph.
- Cc dch v do c s kinh doanh cung cp cho t chc, c nhn trong
khu phi thu quan bao gm: cho thu nh, xng, hi trng, vn phng, khch
sn, kho bi; dch v vn chuyn a n ngi lao ng; dch v n ung (tr
dch v cung cp sut n cng nghip, dch v n ung trong khu phi thu quan).
- Cc dch v sau cung ng ti Vit Nam cho t chc, c nhn nc
ngoi khng c p dng thu sut 0% gm:
+ Thi u th thao, biu din ngh thut, vn ha, gii tr, hi ngh, khch
sn, o to, qung co, du lch l hnh;
+ Dch v thanh ton qua mng, dch v s ha.
Cc trng hp khng p dng thu sut 0% nu trn p dng theo thu
sut tng ng ca hng ho, dch v khi bn ra, cung ng trong nc.
* iu kin c p dng thu sut 0%:
Hng ha, dch v phi p ng y cc iu kin sau y mi c p
dng thu sut thu GTGT 0%:
- Phi c hp ng xut khu, gia cng hng ho xut khu; hp ng u
thc xut khu hoc u thc gia cng hng ho xut khu; hp ng cung ng
dch v vi t chc, c nhn nc ngoi hoc trong khu phi thu quan;
- Phi c chng t thanh ton tin hng ho, dch v xut khu qua ngn
hng v cc chng t khc theo quy nh ca php lut;
- C t khai hi quan i vi hng ho xut khu.
Ring i vi dch v sa cha tu bay, tu bin cung cp cho t chc, c
nhn nc ngoi, c p dng thu sut 0%, ngoi cc iu kin nu trn,
tu bay, tu bin a vo Vit Nam phi lm th tc nhp khu, khi sa cha
xong th phi lm th tc xut khu.
b) Mc thu sut 5%
T ngy 01/01/2014, Danh mc hng ho, dch v p dng mc thu sut
5% gm 16 nhm, trong nh x hi (gm Bn, cho thu, cho thu mua nh
x hi theo quy nh ca Lut nh ) l nhm mi c b sung t 01/07/2013
theo quy nh ca Lut s 31/2013/QH13.
(Xem Ph lc s 03-GTGT).
c) Mc thu sut 10%
p dng i vi cc hng ho, dch v cn li khng thuc nhm hng
ho, dch v khng chu thu GTGT; khng thuc nhng trng hp khng phi
280

k khai, tnh np thu GTGT; khng thuc nhm p dng thu sut 0%; khng
thuc nhm p dng thu sut 5%.
d) Nguyn tc p dng cc mc thu sut
- Cc mc thu sut thu GTGT nu trn y c p dng thng nht
cho tng loi hng ha, dch v cc khu nhp khu, sn xut, gia cng hay
kinh doanh thng mi.
- C s kinh doanh nhiu loi hng ho, dch v c mc thu sut GTGT
khc nhau phi khai thu GTGT theo tng mc thu sut quy nh i vi tng
loi hng ho, dch v; nu khng xc nh theo tng mc thu sut th tnh thu
theo mc thu sut cao nht ca hng ho, dch v m c s sn xut, kinh
doanh.
- i vi hng ho nhp khu th thc hin theo mc thu quy nh c th
ti Biu thu sut thu GTGT theo Danh mc Biu thu nhp khu u i (ban
hnh km theo Thng t hng dn ring ca B Ti chnh.
- Trong qu trnh thc hin, nu c trng hp mc thu GTGT p dng
khng thng nht i vi cng mt loi hng ho nhp khu v sn xut trong
nc th c quan thu v c quan hi quan a phng bo co v B Ti chnh
c hng dn thc hin thng nht.
2.4. Phng php tnh thu GTGT
Lut thu GTGT quy nh 2 phng php tnh thu: phng php khu
tr thu (sau y gi l phng php khu tr) v phng php tnh trc tip
trn GTGT (sau y gi l phng php trc tip).
2.4.1. Phng php khu tr thu
2.4.1.1. i tng p dng
i tng p dng phng php khu tr thu l c s kinh doanh thc
hin y ch k ton, ho n, chng t theo quy nh ca php lut v k
ton, ho n, chng t v ng k np thu theo phng php khu tr thu,
bao gm cc trng hp sau:
(i) C s kinh doanh ang hot ng c doanh thu hng nm t bn hng
ho, cung ng dch v t 1 t ng tr ln v thc hin y ch k ton,
ho n, chng t theo quy nh ca php lut v k ton, ho n, chng t.
Khng p dng phng php khu tr thu i vi h, c nhn kinh doanh m
chuyn sang np thu theo phng php tnh trc tip hng dn ti Thng t
s 92/2015/TT-BTC).
(ii) C s kinh doanh ng k t nguyn p dng phng php khu tr
thu (tr h, c nhn kinh doanh np thu theo phng php tnh trc tip). Bao
gm: (a) DN, HTX ang hot ng c doanh thu hng nm t bn hng ho,
cung ng dch v chu thu GTGT di 1 t ng thc hin y ch k
ton, s sch, ho n, chng t theo quy nh ca php lut v k ton, ho
n, chng t; (b) Doanh nghip mi thnh lp t d n u t ca c s kinh
doanh ang hot ng np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr; v
281

(c) DN, HTX mi thnh lp c thc hin u t, mua sm, nhn gp vn bng
ti sn c nh, my mc, thit b, cng c, dng c hoc c hp ng thu a
im kinh doanh; (d) T chc nc ngoi, c nhn nc ngoi kinh doanh ti
Vit Nam theo hp ng nh thu, hp ng nh thu ph; (e) T chc kinh t
khc hch ton c thu GTGT u vo, u ra khng bao gm doanh nghip,
hp tc x.
(iii) T chc, c nhn nc ngoi cung cp hng ha, dch v tin hnh
hot ng tm kim, thm d, pht trin v khai thc du, kh np thu theo
phng php khu tr do bn Vit Nam k khai khu tr np thay.
(iv) Cc trng hp khc:
(a) Trng hp c s kinh doanh c hot ng mua, bn, ch tc vng,
bc, qu th c s kinh doanh phi hch ton ring hot ng ny np thu
theo phng php tnh trc tip trn gi tr gia tng hng dn ti iu 13
Thng t 219/2013/TT-BTC.
(b) i vi doanh nghip ang np thu GTGT theo phng php khu tr
c thnh lp chi nhnh (bao gm c chi nhnh c thnh lp t d n u t ca
doanh nghip), nu chi nhnh thuc trng hp khai thu GTGT ring theo quy
nh ca php lut v qun l thu th xc nh phng php tnh thu ca Chi
nhnh theo phng php tnh thu ca doanh nghip ang hot ng. Trng hp
chi nhnh khng trc tip bn hng, khng pht sinh doanh thu hoc chi nhnh
a phng cp tnh, thnh ph cng ni doanh nghip c tr s chnh nhng khng
thc hin k khai ring th thc hin khai thu tp trung ti tr s chnh ca doanh
nghip.
(c) i vi doanh nghip, hp tc x mi thnh lp khc khng thuc cc
trng hp nu trn th p dng phng php tnh trc tip.
2.4.1.2. Cch xc nh thu GTGT phi np
S thu GTGT phi
Thu GTGT
Thu GTGT u vo
=
np trong k
u ra
c khu tr
Trong :
- Thu GTGT u ra: Bng tng s thu gi tr gia tng ca hng ho,
dch v bn ra ghi trn ho n gi tr gia tng, c xc nh bng gi tnh thu
ca hng ha, dch v chu thu bn ra nhn vi thu sut thu GTGT ca hng
ha, dch v .
C s kinh doanh np thu theo phng php khu tr khi bn hng ha,
dch v phi tnh v thu thu GTGT ca hng ha, dch v bn ra. Khi lp ho
n bn hng ha, dch v, c s kinh doanh phi ghi r gi bn cha c thu
GTGT, s thu GTGT v tng s tin ngi mua phi thanh ton. Trng hp
ho n GTGT ch ghi gi thanh ton, khng ghi gi cha c thu v thu
GTGT th thu GTGT ca hng ho, dch v bn ra phi tnh trn gi thanh ton
ghi trn ho n, chng t.
C s kinh doanh phi chp hnh ch k ton, s sch, ho n, chng
282

t theo quy nh ca php lut v k ton, ho n, chng t. Trng hp ho

n ghi sai mc thu sut thu gi tr gia tng m c s kinh doanh cha t iu
chnh, c quan thu kim tra, pht hin th x l nh sau:
- i vi c s kinh doanh bn hng ho, dch v: (1) Nu thu sut thu
GTGT ghi trn ho n cao hn thu sut c quy nh ti cc vn bn quy
phm php lut v thu GTGT th phi k khai, np thu GTGT theo thu sut
ghi trn ho n; (2) Nu thu sut thu GTGT ghi trn ho n thp hn
thu sut c quy nh ti cc vn bn quy phm php lut v thu GTGT
th phi k khai, np thu GTGT theo thu sut thu GTGT quy nh ti cc vn
bn quy phm php lut v thu GTGT.
- i vi c s kinh doanh mua hng ho, dch v: (1) Nu thu sut thu
GTGT ghi trn ho n mua vo cao hn thu sut c quy nh ti cc vn
bn quy phm php lut v thu GTGT th khu tr thu u vo theo thu sut
quy nh ti cc vn bn quy phm php lut v thu GTGT; trng hp xc
nh c bn bn k khai, np thu theo ng thu sut ghi trn ho n th
c khu tr thu u vo theo thu sut ghi trn ho n nhng phi c xc
nhn ca c quan thu trc tip qun l ngi bn; (2) Nu thu sut thu
GTGT ghi trn ho n thp hn thu sut quy nh ti cc vn bn quy phm
php lut v thu GTGT th khu tr thu u vo theo thu sut ghi trn ho
n.
- Thu GTGT u vo c khu tr: Bng tng s thu gi tr gia tng
ghi trn ha n GTGT mua hng ha, dch v (bao gm c ti sn c nh),
chng t np thu GTGT ca hng ha nhp khu, hoc chng t np thu
GTGT thay cho pha nc ngoi v p ng cc iu kin v khu tr thu
u vo theo quy nh ca Lut thu GTGT v cc vn bn hng dn thi hnh.
2.4.1.3. Nguyn tc xc nh s thu GTGT u vo c khu tr
Cc nguyn tc ny ch p dng cho cc i tng np thu GTGT theo
phng php khu tr. C th nh sau:
Nguyn tc 1: Thu GTGT u vo ca hng ha, dch v s dng cho
sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT c khu tr ton b,
k c hng ho dch v c sn xut hay mua vo m doanh nghip s dng
khuyn mi, qung co di cc hnh thc phc v cho SXKD hng ho, dch
v chu thu GTGT, v thu GTGT u vo khng c bi thng ca hng
ho chu thu GTGT b tn tht.
Thu GTGT u vo ca hng ha, dch v (k c ti sn c nh) s dng
ng thi cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu v khng chu
thu GTGT th ch c khu tr s thu GTGT u vo ca hng ha, dch v
dng cho sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT. C s kinh
doanh phi hch ton ring thu GTGT u vo c khu tr v khng c
khu tr; trng hp khng hch ton ring c th thu u vo c khu tr
tnh theo t l (%) gia doanh thu chu thu GTGT, doanh thu khng phi k
khai, tnh np thu GTGT so vi tng doanh thu ca hng ha, dch v bn ra
283

bao gm c doanh thu khng phi k khai, tnh np thu khng hch ton ring
c.
C s kinh doanh hng ha, dch v chu thu v khng chu thu GTGT
hng thng/qu tm phn b s thu GTGT ca hng ha, dch v, ti sn c
nh mua vo c khu tr trong thng/qu, cui nm c s kinh doanh thc
hin tnh phn b s thu GTGT u vo c khu tr ca nm k khai iu
chnh thu GTGT u vo tm phn b khu tr theo thng/qu.
S thu GTGT u vo khng c khu tr, c s kinh doanh c hch
ton vo chi ph tnh thu thu nhp doanh nghip hoc tnh vo nguyn gi
ca ti sn c nh, tr s thu GTGT ca hng ho, dch v mua vo tng ln
c gi tr t hai mi triu ng tr ln khng c chng t thanh ton khng
dng tin mt.
Mt s trng hp ngoi l ca nguyn tc 1 c quy nh nh sau:
- Thu GTGT u vo ca TSC, my mc, thit b, k c thu GTGT u
vo ca hot ng i thu nhng ti sn, my mc, thit b ny v thu GTGT
u vo khc lin quan n ti sn, my mc, thit b nh bo hnh, sa cha
trong cc trng hp sau y khng c khu tr m tnh vo nguyn gi ca
ti sn c nh hoc chi ph c tr theo quy nh ca Lut thu TNDN v cc
vn bn hng dn thi hnh: TSC chuyn dng phc v sn xut v kh, kh
ti phc v quc phng, an ninh; TSC, my mc, thit b ca cc t chc tn
dng, DN kinh doanh ti bo him, bo him nhn th, kinh doanh chng
khon, c s khm, cha bnh, c s o to; tu bay dn dng, du thuyn
khng s dng cho mc ch kinh doanh vn chuyn hng ha, hnh khch, kinh
doanh du lch, khch sn.
- Ti sn c nh l t ch ngi t 9 ch ngi tr xung (tr t s
dng vo kinh doanh vn chuyn hng ho, hnh khch, kinh doanh du lch,
khch sn v t dng lm mu v li th cho kinh doanh t) c tr gi
vt trn 1,6 t ng (gi cha c thu GTGT) th s thu GTGT u vo tng
ng vi phn tr gi vt trn 1,6 t ng khng c khu tr.
- Thu GTGT ca hng ho, dch v m c s kinh doanh mua vo sn
xut hng ho, dch v cung cp cho t chc, c nhn nc ngoi, t chc quc
t vin tr nhn o, vin tr khng hon li cho Vit Nam th c khu tr
ton b.
- Thu GTGT u vo ca hng ho, dch v s dng cho hot ng tm
kim, thm d, pht trin m du kh n ngy khai thc u tin hoc ngy sn
xut u tin c khu tr ton b.
Mt s trng hp c th v vn dng nguyn tc 1 nh sau:
- Trng hp hng ho c hao ht t nhin do tnh cht l ho trong qu
trnh vn chuyn, bm rt nh xng, du th c k khai, khu tr s thu
GTGT u vo ca s lng hng ho thc t hao ht t nhin khng vt qu
nh mc hao ht theo quy nh. S thu GTGT u vo ca s lng hng ho
hao ht vt nh mc khng c khu tr, hon thu.
284

- Thu GTGT u vo ca hng ho, dch v hnh thnh ti sn c nh l

nh n ca, nh ngh gia ca, phng thay qun o, nh xe, nh v sinh, b nc
phc v cho ngi lao ng trong khu vc sn xut, kinh doanh v nh , trm y
t cho cng nhn lm vic trong cc khu cng nghip c khu tr ton b.
- Trng hp nh cho cng nhn lm vic trong cc khu cng nghip do
c s kinh doanh i thu thc hin theo quy nh ca php lut v tiu chun
thit k v gi cho thu nh cng nhn khu cng nghip th thu GTGT i vi
khon tin thu nh trong trng hp ny c khu tr theo quy nh. Trng
hp c s kinh doanh xy dng hoc mua nh ngoi khu cng nghip phc v
cho cng nhn lm vic trong cc khu cng nghip, nh xy dng hoc nh mua
thc hin theo quy nh ca php lut v tiu chun thit k nh cng nhn
khu cng nghip th thu GTGT ca nh xy dng, nh mua phc v cho cng
nhn c khu tr ton b.
- Trng hp c s kinh doanh c cc chuyn gia nc ngoi sang Vit
Nam cng tc, gi cc chc v qun l ti Vit Nam, hng lng ti Vit Nam
theo hp ng lao ng k vi c s kinh doanh ti Vit Nam th c s kinh
doanh khng c khu tr thu GTGT ca khon tin thu nh cho cc chuyn
gia nc ngoi ny.
- Trng hp cc chuyn gia nc ngoi vn l nhn vin ca doanh
nghip nc ngoi, chu s iu ng ca doanh nghip nc ngoi, c
doanh nghip nc ngoi tr lng v hng cc ch ca doanh nghip
nc ngoi trong thi gian sang Vit Nam cng tc, gia doanh nghip nc
ngoi v c s kinh doanh ti Vit Nam c hp ng bng vn bn nu r doanh
nghip ti Vit Nam phi chu cc chi ph v ch cho cc chuyn gia nc
ngoi trong thi gian cng tc Vit Nam th thu GTGT ca khon tin thu
nh cho cc chuyn gia nc ngoi lm vic ti Vit Nam do c s kinh doanh
ti Vit Nam chi tr c khu tr.
- i vi c s sn xut kinh doanh t chc sn xut khp kn, hch ton
tp trung c s dng sn phm thuc i tng khng chu thu GTGT qua cc
khu sn xut ra mt hng chu thu GTGT th s thu GTGT u vo ti cc
khu c khu tr ton b.
- i vi c s sn xut kinh doanh c d n u t thc hin u t theo
nhiu giai on, bao gm c c s sn xut, kinh doanh mi thnh lp, c
phng n sn xut, kinh doanh t chc sn xut khp kn, hch ton tp trung
v s dng sn phm thuc i tng khng chu thu GTGT sn xut ra mt
hng chu thu GTGT nhng trong giai on u t xy dng c bn c cung
cp hng ha, dch v khng chu thu GTGT th s thu GTGT u vo trong
giai on u t hnh thnh ti sn c nh c khu tr ton b. C s kinh
doanh phi hch ton ring s thu GTGT u vo khng s dng cho u t ti
sn c nh phc v cho hot ng sn xut kinh doanh hng ho, dch v khng
chu thu GTGT k khai khu tr theo t l (%) gia doanh s chu thu
GTGT so vi tng doanh s hng ho, dch v bn ra. i vi c s kinh doanh
c d n u t tip tc sn xut, ch bin v c vn bn cam kt tip tc sn
285

xut sn phm chu thu GTGT th c k khai, khu tr thu GTGT ngay t
giai on u t xy dng c bn. i vi thu GTGT u vo pht sinh trong
giai on u t XDCB, doanh nghip k khai, khu tr, hon thu nhng
sau xc nh khng iu kin, khu tr, hon thu th doanh nghip phi
k khai, iu chnh np li tin thu GTGT khu tr, hon thu. Trng hp
doanh nghip khng thc hin iu chnh, qua thanh tra, kim tra c quan thu
pht hin ra th c quan thu s thc hin truy thu, truy hon v x pht theo quy
nh. Doanh nghip phi hon ton chu trch nhim trc php lut v cc ni
dung bo co, cam kt gii trnh vi c quan thu lin quan n vic khu
tr, hon thu.
- Trng hp c s c bn hng ha l sn phm nng, lm, thu hi sn
cha qua ch bin hoc mi qua s ch thng thng thuc i tng khng
chu thu GTGT th s thu GTGT ca hng ha, dch v mua vo c tnh
khu tr theo t l (%) doanh s hng ha, dch v chu thu GTGT so vi tng
doanh s ca hng ha, dch v bn ra.
- i vi c s sn xut kinh doanh c d n u t, bao gm c c s
sn xut, kinh doanh mi thnh lp, va u t vo sn xut kinh doanh hng
ha, dch v khng chu thu GTGT, va u t vo sn xut kinh doanh hng
ha, dch v chu thu GTGT th s thu GTGT u vo ca ti sn c nh
trong giai on u t xy dng c bn c tm khu tr theo t l (%) gia
doanh thu ca hng ha, dch v chu thu GTGT so vi tng doanh thu ca
hng ho, dch v bn ra theo phng n sn xut, kinh doanh ca c s kinh
doanh. S thu tm khu tr c iu chnh theo t l (%) gia doanh thu ca
hng ha, dch v chu thu GTGT so vi tng doanh thu ca hng ho, dch v
bn ra trong ba nm k t nm u tin c doanh thu.
- Thu GTGT u vo ca hng ho (k c hng ho mua ngoi hoc hng
ho do doanh nghip t sn xut) m doanh nghip s dng cho, biu, tng,
khuyn mi, qung co di cc hnh thc, phc v cho sn xut kinh doanh
hng ho, dch v chu thu GTGT th c khu tr.
- S thu GTGT np theo Quyt nh n nh thu ca c quan hi
quan c khu tr ton b, tr trng hp c quan hi quan x pht v gian
ln, trn thu.
- Vn phng Tng cng ty, tp on khng trc tip hot ng kinh doanh
v cc n v hnh chnh s nghip trc thuc nh: Bnh vin, Trm x, Nh
ngh iu dng, Vin, Trng o to... khng phi l ngi np thu GTGT
th khng c khu tr hay hon thu GTGT u vo ca hng ho, dch v
mua vo phc v cho hot ng ca cc n v ny.
- Thu GTGT u vo ca hng ho, dch v s dng cho cc hot ng
cung cp hng ho, dch v khng k khai, tnh np thu GTGT hng dn ti
iu 5 Thng t 219/2013/TT-BTC (tr khon 2, khon 3 iu 5) c khu tr
ton b.
286

- C s kinh doanh c k khai, khu tr thu GTGT ca hng ho, dch

v mua vo di hnh thc u quyn cho t chc, c nhn khc m ho n
mang tn t chc, c nhn c u quyn bao gm cc trng hp sau y:
+ Doanh nghip bo him y quyn cho ngi tham gia bo him sa
cha ti sn; chi ph sa cha ti sn cng cc vt t, ph tng thay th c ha
n GTGT ghi tn ngi tham gia bo him, doanh nghip bo him thc hin
thanh ton cho ngi tham gia bo him ph bo him tng ng theo hp ng
bo him th doanh nghip bo him c k khai khu tr thu GTGT tng
ng vi phn bi thng bo him thanh ton theo ha n GTGT ng tn
ngi tham gia bo him; trng hp phn bi thng bo him do doanh
nghip bo him thanh ton cho ngi tham gia bo him c gi tr t 20 triu
ng tr ln th phi thc hin thanh ton qua ngn hng.
+ Trc khi thnh lp doanh nghip, cc sng lp vin c vn bn y
quyn cho t chc, c nhn thc hin chi h mt s khon chi ph lin quan n
vic thnh lp doanh nghip, mua sm hng ha, vt t th doanh nghip c
k khai, khu tr thu GTGT u vo theo ha n GTGT ng tn t chc, c
nhn c y quyn v phi thc hin thanh ton cho t chc, c nhn c y
quyn qua ngn hng i vi nhng ha n c gi tr t hai mi triu ng tr
ln.
- Trng hp c nhn, t chc khng kinh doanh c gp vn bng ti sn
vo cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn th chng t i vi ti sn
gp vn l bin bn chng nhn gp vn, bin bn giao nhn ti sn. Trng
hp ti sn gp vn l ti sn mi mua, cha s dng, c ho n hp php
c hi ng giao nhn vn gp chp nhn th tr gi vn gp c xc nh
theo tr gi ghi trn ho n bao gm c thu GTGT; Bn nhn vn gp c k
khai khu tr thu GTGT ghi trn ho n mua ti sn ca bn gp vn.
- C s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php tnh trc
tip trn gi tr gia tng khi chuyn sang np thu theo phng php khu tr
thu c khu tr thu gi tr gia tng ca hng ho, dch v mua vo pht sinh
k t k u tin k khai, np thu theo phng php khu tr thu.
- C s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr
thu khi chuyn sang np thu theo phng php tnh trc tip trn gi tr gia
tng c tnh s thu gi tr gia tng ca hng ho, dch v mua vo pht sinh
trong thi gian np thu theo phng php khu tr thu m cha khu tr ht
vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu thu nhp doanh nghip, tr
s thu gi tr gia tng ca hng ho, dch v mua vo pht sinh trong thi gian
np thu theo phng php khu tr thu c hon theo hng dn ti iu 18
Thng t 219/2013/TT-BTC v theo quy nh ca vn bn quy phm php lut
c hiu lc trc ngy Thng t 219/2013/TT-BTC c hiu lc thi hnh.
- S thu gi tr gia tng u vo ca hng ha, dch v, ti sn c nh
phc v cho sn xut: phn bn, my mc, thit b chuyn dng phc v cho sn
xut nng nghip, tu nh bt xa b, thc n gia sc, gia cm, thy sn v thc
287

n cho vt nui khc tiu th trong nc khng c k khai, khu tr m tnh

vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu thu nhp doanh nghip, tr
s thu gi tr gia tng ca hng ha, dch v, ti sn c nh mua vo th hin
trn ha n gi tr gia tng, chng t np thu GTGT khu nhp khu pht sinh
trc ngy 1/1/2015 p ng iu kin khu tr, hon thu v thuc din hon
thu theo quy nh ti iu 18 Thng t s 219/2013/TT-BTC v Thng t
26/2015/TT-BTC.
- C s kinh doanh khng c tnh khu tr thu GTGT u vo i vi
trng hp: (1) Ho n GTGT s dng khng ng quy nh ca php lut
nh: ha n GTGT khng ghi thu GTGT (tr trng hp c th c dng
ho n GTGT ghi gi thanh ton l gi c thu GTGT); (2) Ho n khng
ghi hoc ghi khng ng mt trong cc ch tiu nh tn, a ch, m s thu ca
ngi bn nn khng xc nh c ngi bn; (3) Ho n khng ghi hoc ghi
khng ng mt trong cc ch tiu nh tn, a ch, m s thu ca ngi mua
nn khng xc nh c ngi mua (tr trng hp u quyn cho t chc, c
nhn khc m ho n mang tn t chc, c nhn c u quyn); (4) Ha n,
chng t np thu GTGT gi, ha n b ty xa, ha n khng (khng c
hng ha, dch v km theo); (5) Ha n ghi gi tr khng ng gi tr thc t
ca hng ha, dch v mua, bn hoc trao i.
Nguyn tc 2: Thu GTGT u vo pht sinh trong k no c k khai,
khu tr khi xc nh s thu phi np ca k , khng phn bit xut dng
hay cn trong kho.
Trng hp c s kinh doanh pht hin s thu GTGT u vo khi k khai,
khu tr b sai st th c k khai, khu tr b sung trc khi c quan thu, c
quan c thm quyn cng b quyt nh kim tra thu, thanh tra thu ti tr s
ngi np thu.
2.4.1.4. iu kin khu tr thu GTGT u vo
C s kinh doanh np thu GTGT theo phng php khu tr c k
khai, khu tr thu u vo nu p ng cc iu kin sau:
(1) C ho n gi tr gia tng hp php ca hng ho, dch v mua vo
hoc chng t np thu gi tr gia tng khu nhp khu hoc chng t np thu
GTGT thay cho pha nc ngoi theo hng dn ca B Ti chnh p dng i
vi cc t chc nc ngoi khng c t cch php nhn Vit Nam v c nhn
nc ngoi kinh doanh hoc c thu nhp pht sinh ti Vit Nam.
(2) C chng t thanh ton khng dng tin mt i vi hng ha, dch
v mua vo (bao gm c hng ho nhp khu) t hai mi triu ng tr ln, tr
trng hp tng gi tr hng ho, dch v mua vo tng ln theo ha n di
hai mi triu ng theo gi c thu GTGT.
Chng t thanh ton khng dng tin mt gm chng t thanh ton qua
ngn hng v chng t thanh ton khng dng tin mt khc theo quy nh ca
php lut.
Chng t thanh ton qua ngn hng c hiu l c chng t chng minh
288

vic chuyn tin t ti khon ca bn mua sang ti khon ca bn bn (ti khon

ca bn mua v ti khon ca bn bn phi l ti khon ng k hoc thng
bo vi c quan thu. Bn mua khng cn phi ng k hoc thng bo vi c
quan thu ti khon tin vay ti cc t chc tn dng dng thanh ton cho nh
cung cp) m ti cc t chc cung ng dch v thanh ton theo cc hnh thc
thanh ton ph hp vi quy nh ca php lut hin hnh nh sc, u nhim chi
hoc lnh chi, u nhim thu, nh thu, th ngn hng, th tn dng, sim in thoi
(v in t) v cc hnh thc thanh ton khc theo quy nh (bao gm c trng
hp bn mua thanh ton t ti khon ca bn mua sang ti khon bn bn mang
tn ch doanh nghip t nhn hoc bn mua thanh ton t ti khon ca bn
mua mang tn ch doanh nghip t nhn sang ti khon bn bn nu ti khon
ny c ng k giao dch vi c quan thu.
Cc chng t bn mua np tin mt vo ti khon ca bn bn hoc chng
t thanh ton theo cc hnh thc khng ph hp vi quy nh ca php lut hin
hnh khng iu kin c khu tr, hon thu GTGT i vi hng ho,
dch v mua vo t hai mi triu ng tr ln.
i vi hng ho, dch v mua tr chm, tr gp c gi tr hng ho, dch
v mua t hai mi triu ng tr ln, c s kinh doanh cn c vo hp ng
mua hng ho, dch v bng vn bn, ho n gi tr gia tng v chng t thanh
ton qua ngn hng ca hng ho, dch v mua tr chm, tr gp k khai,
khu tr thu gi tr gia tng u vo. Trng hp cha c chng t thanh ton
qua ngn hng do cha n thi im thanh ton theo hp ng th c s kinh
doanh vn c k khai, khu tr thu gi tr gia tng u vo. Trng hp khi
thanh ton, c s kinh doanh khng c chng t thanh ton qua ngn hng th c
s kinh doanh phi k khai, iu chnh gim s thu GTGT c khu tr i
vi phn gi tr hng ha, dch v khng c chng t thanh ton qua ngn hng
vo k tnh thu pht sinh vic thanh ton bng tin mt (k c trong trng hp
c quan thu v cc c quan chc nng c quyt nh thanh tra, kim tra k
tnh thu c pht sinh thu GTGT k khai, khu tr.
Cc trng hp thanh ton khng dng tin mt khc khu tr thu
GTGT u vo gm:
(a) Trng hp hng ho, dch v mua vo theo phng thc thanh ton
b tr gia gi tr hng ho, dch v mua vo vi gi tr hng ho, dch v bn
ra, vay mn hng m phng thc thanh ton ny c quy nh c th trong
hp ng th phi c bin bn i chiu s liu v xc nhn gia hai bn v vic
thanh ton b tr gia hng ho, dch v mua vo vi hng ho, dch v bn ra,
vay mn hng. Trng hp b tr cng n qua bn th ba phi c bin bn b
tr cng n ca ba bn lm cn c khu tr thu.
(b) Trng hp hng ho, dch v mua vo theo phng thc b tr cng
n nh vay, mn tin; cn tr cng n qua ngi th ba m phng thc thanh
ton ny c quy nh c th trong hp ng th phi c hp ng vay, mn
tin di hnh thc vn bn c lp trc v c chng t chuyn tin t ti
khon ca bn cho vay sang ti khon ca bn i vay i vi khon vay bng
289

tin bao gm c trng hp b tr gia gi tr hng ho, dch v mua vo vi

khon tin m ngi bn h tr cho ngi mua, hoc nh ngi mua chi h.
(c) Trng hp hng ho, dch v mua vo c thanh ton u quyn qua
bn th ba thanh ton qua ngn hng (bao gm c trng hp bn bn yu cu
bn mua thanh ton tin qua ngn hng cho bn th ba do bn bn ch nh) th
vic thanh ton theo u quyn hoc thanh ton cho bn th ba theo ch nh ca
bn bn phi c quy nh c th trong hp ng di hnh thc vn bn v
bn th ba l mt php nhn hoc th nhn ang hot ng theo quy nh ca
php lut. Trng hp sau khi thc hin cc hnh thc thanh ton nu trn m
phn gi tr cn li c thanh ton bng tin c gi tr t 20 triu ng tr ln
th ch c khu tr thu i vi trng hp c chng t thanh ton qua ngn
hng.
(d) Trng hp hng ha, dch v mua vo c thanh ton qua ngn
hng vo ti khon ca bn th ba m ti Kho bc Nh nc thc hin cng
ch bng bin php thu tin, ti sn do t chc, c nhn khc ang nm gi (theo
Quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn) th cng c khu tr thu
GTGT u vo.
Mt s trng hp c th v thanh ton khng dng tin mt:
- Trng hp mua hng ha, dch v ca mt nh cung cp c gi tr di
hai mi triu ng nhng mua nhiu ln trong cng mt ngy c tng gi tr t
hai mi triu ng tr ln th ch c khu tr thu i vi trng hp c
chng t thanh ton qua ngn hng. Nh cung cp l ngi np thu c m s
thu, trc tip khai v np thu GTGT.
- Trng hp ngi np thu l c s kinh doanh c cc ca hng l cc
n v ph thuc s dng chung m s thu v mu ha n ca c s kinh
doanh, trn ho n c tiu thc Ca hng s phn bit cc ca hng ca
c s kinh doanh v c ng du treo ca tng ca hng th mi ca hng l mt
nh cung cp.
(3) i vi hng ho, dch v xut khu, ngoi cc iu kin quy nh nu
trn cn phi c hp ng k kt vi bn nc ngoi v vic bn, gia cng hng
ho, cung ng dch v, ho n bn hng ho, dch v, chng t thanh ton qua
ngn hng, t khai hi quan i vi hng ho xut khu.
Vic thanh ton tin hng ho, dch v xut khu di hnh thc thanh
ton b tr gia hng ha, dch v xut khu vi hng ha, dch v nhp khu,
tr n thay Nh nc, mt s trng hp hng ho XK buc phi tiu hu ti
nc ngoi hoc ngi mua hng nc ngoi b gii th, ph sn, mt kh nng
thanh ton,... cng c coi l thanh ton qua ngn hng (th tc giy t do B
Ti chnh hng dn).
2.4.2. Phng php tnh trc tip trn gi tr gia tng
C hai phng php c th ca phng php trc tip trn gi tr gia tng.
Mt l, xc nh thu GTGT trc tip trn GTGT. Hai l, xc nh thu GTGT
trc tip trn doanh thu.
290

2.4.2.1. Phng php trc tip trn GTGT

a) i tng p dng: Hot ng mua, bn, ch tc vng bc, qu.
b) Cch xc nh:
Thu GTGT phi np = Gi tr gia tng x Thu sut thu gi tr gia tng
Gi tr gia tng ca vng, bc, qu c xc nh bng gi thanh ton
ca vng, bc, qu bn ra tr gi thanh ton ca vng, bc, qu mua vo
tng ng.
Gi thanh ton ca vng, bc, qu bn ra l gi thc t bn ghi trn ho
n bn vng, bc, qu, bao gm c tin cng ch tc (nu c), thu gi tr
gia tng v cc khon ph thu, ph thu thm m bn bn c hng.
Gi thanh ton ca vng, bc, qu mua vo c xc nh bng gi tr
vng, bc, qu mua vo hoc nhp khu, c thu GTGT dng cho mua
bn, ch tc vng, bc, qu bn ra tng ng.
Trng hp trong k tnh thu pht sinh gi tr gia tng m ca vng, bc,
qu th c tnh b tr vo gi tr gia tng dng ca vng, bc, qu.
Trng hp khng c pht sinh gi tr gia tng dng hoc gi tr gia tng
dng khng b tr gi tr gia tng m th c kt chuyn tr vo gi tr
gia tng ca k sau trong nm. Kt thc nm dng lch, gi tr gia tng m
khng c kt chuyn tip sang nm sau.
2.4.2.2. Phng php trc tip trn doanh thu
a) i tng p dng:
- Doanh nghip, hp tc x ang hot ng c doanh thu hng nm di 1
t ng, tr trng hp ng k t nguyn p dng phng php khu tr thu
quy nh ti khon 3 iu 12 Thng t s 219/2013/TT-BTC v iu 3 Thng
t 119/2014/TT-BTC.
- Doanh nghip, hp tc x mi thnh lp, tr trng hp ng k t
nguyn theo hng dn ti khon 3 iu 12 Thng t s 219/2013/TT-BTC v
iu 3 Thng t 119/2014/TT-BTC.
- H, c nhn kinh doanh.
- T chc, c nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam khng theo Lut
u t v cc t chc khc khng thc hin hoc thc hin khng y ch
k ton, ha n, chng t theo quy nh ca php lut, tr cc t chc, c nhn
nc ngoi cung cp hng ha, dch v tin hnh hot ng tm kim, thm
d, pht trin v khai thc du kh.
- T chc kinh t khc khng phi l doanh nghip hoc/v hp tc x, tr
trng hp ng k np thu theo phng php khu tr.
b) Cng thc tnh thu GTGT phi np:
Thu GTGT phi np = T l % x Doanh thu
* T l % tnh thu GTGT trn doanh thu c quy nh theo tng hot
ng nh sau:
291

- Phn phi, cung cp hng ho: 1%;

- Dch v, xy dng khng bao thu nguyn vt liu: 5%;
- Sn xut, vn ti, dch v c gn vi hng ho, xy dng c bao thu
nguyn vt liu: 3%;
- Hot ng kinh doanh khc: 2%.
* Doanh thu tnh thu GTGT l tng s tin bn hng ho, dch v thc
t ghi trn ho n bn hng i vi hng ho, dch v chu thu GTGT bao
gm cc khon ph thu, ph thu thm m c s kinh doanh c hng.
Trng hp c s kinh doanh c doanh thu bn hng ho, cung ng dch v
thuc i tng khng chu thu GTGT v doanh thu hng ho, dch v xut
khu th khng p dng t l (%) trn doanh thu i vi doanh thu ny.
C s kinh doanh nhiu ngnh ngh c mc t l khc nhau phi khai thu
GTGT theo tng nhm ngnh ngh tng ng vi cc mc t l theo quy nh;
trng hp ngi np thu khng xc nh c doanh thu theo tng nhm
ngnh ngh hoc trong mt hp ng kinh doanh trn gi bao gm cc hot
ng ti nhiu nhm t l khc nhau m khng tch c th s p dng mc t
l cao nht ca nhm ngnh ngh m c s sn xut, kinh doanh.
c) Xc nh thu GTGT phi np theo phng php trc tip trn doanh
thu i vi h, c nhn kinh doanh
i vi h, c nhn kinh doanh, cch xc nh thu GTGT phi np c
quy nh ti Thng t 92/2015/TT-BTC. Theo , cch thc xc nh thu
GTGT phi np c chia thnh cc nhm sau:
(1) C nhn kinh doanh np thu khon;
(2) C nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh;
(3) C nhn cho thu ti sn;
Cng thc chung xc nh thu gi tr gia tng phi np trong nhng
trng hp ny u c xc nh nh sau:
S thu GTGT
phi np

Doanh thu tnh

thu GTGT

T l thu
GTGT

Cch thc v trnh t xc nh doanh thu i vi c nhn kinh doanh np

thu khon, c nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh hoc i vi c
nhn cho thu ti sn c quy nh c th cho tng trng hp theo Thng t
92/2015/TT-BTC ca B Ti chnh. Ring v t l thu GTGT i vi h kinh
doanh np thu khon, Thng t 92/2015/TT-BTC ca B Ti chnh cng quy
nh c th hn so vi Thng t 219/2013/TT-BTC (Tham kho Thng t
92/2015/TT-BTC).

292

2.5. Quy nh v ha n chng t mua bn hng ha, dch v

C s kinh doanh khi mua, bn hng ha, dch v phi thc hin ch
ha n, chng t theo quy nh ca Php lut.
(1) C s kinh doanh np thu GTGT theo phng php khu tr khi bn
hng ho, dch v chu thu GTGT phi s dng ho n GTGT, tr trng hp
c dng ho n, chng t c th ghi gi thanh ton l gi c thu GTGT.
Khi lp ho n GTGT, phi ghi y , ng cc yu t quy nh trn ho
n: gi bn cha c thu, ph thu v ph tnh ngoi gi bn (nu c), thu GTGT,
tng gi thanh ton c thu; trng hp ho n khng ghi tch ring gi bn
cha c thu v thu GTGT, ch ghi chung gi thanh ton th thu GTGT u ra
phi tnh trn gi thanh ton.
C s kinh doanh cng khng c khu tr thu u vo i vi trng
hp ho n GTGT mua hng ho, dch v khng ghi tch ring thu GTGT.
(2) C s kinh doanh thuc i tng np thu theo phng php trc
tip khi bn hng ho, dch v phi s dng ho n bn hng. Gi bn ghi trn
ho n l gi thc thanh ton c thu GTGT (nu l hng ho, dch v chu
thu GTGT).
(3) C s kinh doanh thc hin ch ho n, chng t theo Ngh nh
s 51/2010/N-CP ngy 14/5/2010, Ngh nh ca Chnh ph s 04/2014/NCP sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 51/2010/N-CP, Thng t s
39/2014/TT-BTC v cc thng t ca B Ti chnh sa i, b sung Thng t
39/2014/TT-BTC.
Cn c vo hnh thc th ha n c phn loi thnh ho n t in (c
quan thu t in v c s kinh doanh t t in), ho n t in v ho n in
t. Cn c vo i tng s dng ha n th ha n c phn loi thnh ho
n GTGT, ho n bn hng v ha n c th. Ho n c th kim nhim
cc chc nng nh kim phiu thu tin, kim bo hnh (chc nng kim nhim
c thit k c ch nh hn, t trong du ngoc n).
Doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t, c quan hnh chnh s
nghip (nu c iu kin) chu trch nhim t in ho n hoc t in ho n
phc v hot ng sn xut kinh doanh, dch v ca DN; trc khi s dng
phi thc hin thng bo pht hnh ho n gi n c quan Thu (km mu
ho n), thc hin cng khai vic thng bo pht hnh ho n ti cc im
bn hng, tr s giao dch. DN c iu kin k thut, ngun lc ti chnh v
cng ngh qun l c khuyn khch p dng ho n in t. C quan Thu
chu trch nhim t in ho n bn cho cc h kinh doanh v cc c quan, t
chc c hot ng sn xut, kinh doanh hng ho, dch v m khng c t in
ho n.
C s kinh doanh thc hin bo co tnh hnh qun l, s dng ho n
vi c quan thu trc tip qun l thu theo thi hn v theo mu quy nh.
Trng hp vi phm cc quy nh v qun l, s dng ho n th tu theo mc
s b x pht hnh chnh theo quy nh trong Thng t hng dn ca B Ti
chnh.
293

2.6. Quy nh v hon thu gi tr gia tng

2.6.1. i tng v trng hp c hon thu
(1) C s kinh doanh thuc i tng np thu GTGT theo phng php
khu tr nu c s thu GTGT u vo cha c khu tr ht trong thng (i
vi trng hp k khai theo thng) hoc trong qu (i vi trng hp k khai
theo qu) th c khu tr vo k tip theo; trng hp ly k sau t nht mi
hai thng tnh t thng u tin hoc sau t nht bn qu tnh t qu u tin
pht sinh s thu GTGT u vo cha c khu tr ht m vn cn s thu
GTGT u vo cha c khu tr ht th c s kinh doanh c hon thu.
V d 2.29: Doanh nghip A thc hin k khai thu GTGT theo thng, c s
liu v s thu GTGT u vo, u ra nh sau:

294

n v tnh: triu ng
K tnh
thu

(1)
Thng
4/2014
Thng
5/2014
Thng
6/2014
Thng
7/2014
Thng
8/2014
Thng
9/2014
Thng
10/2014
Thng
112014
Thng
12/2014
Thng
1/2015
Thng
2/2015
Thng
3/2015
Thng
4/2015

Thu
u vo
cn
c
khu tr
t k
trc
chuyn
sang

Thu u
vo c
khu tr
trong k

Thu u
ra ca
hng ha,
dch v
bn ra
trong k

Thu GTGT
pht sinh trong
k

Thu GTGT cn
phi np (hoc
cha khu tr ht
k ny c
khu tr chuyn
k sau) trong k

(2)
0

(3)
350

(4)
360

(5)=(4)-(3)
10

(6)=(5)-(2)
10

500

100

-400

- 400

400

300

350

50

- 350

350

250

260

10

- 340

340

310

300

-10

- 350

350

300

350

50

-300

300

250

330

80

-220

220

300

350

50

-170

170

290

350

60

-110

110

360

350

-10

-120

120

350

310

-40

-160

160

270

320

50

-110

110

400

320

-80

-190

Theo v d trn, doanh nghip A lu k sau 12 thng tnh t thng u tin

c s thu GTGT u vo cha c khu tr ht (thng 5/2014) n thng
4/2015 vn cn s thu u vo cha khu tr ht, v vy Doanh nghip A thuc
i tng c hon thu GTGT vi s thu ti a l 190 triu ng.
V d 2.30: Doanh nghip C thc hin k khai thu GTGT theo qu c s
thu GTGT u vo, u ra nh sau:

295

n v tnh: triu ng
K tnh
thu
(1)

Thu u Thu u
Thu
Thu GTGT Thu GTGT cn
vo cn
vo c u ra
pht sinh
phi np (hoc
c khu khu tr ca hng trong k (5) cha khu tr ht
tr t k
trong k ha, dch (5) = (4) - k ny c khu
trc
v bn
tr chuyn k
(3)
(3)
chuyn
ra trong
sau) trong k (6)
sang
k (4)
(6) = (5) - (2)
(2)

Qu
1/2014

70

72

Qu
2/2014

100

20

-80

- 80

Qu
3/2014

80

60

70

10

- 70

Qu
4/2014

70

50

52

- 68

Qu
1/2015

68

62

60

-2

- 70

Trng hp ca doanh nghip C theo v d cho thy lu k sau 4 qu tnh

t qu u tin c s thu GTGT u vo cha c khu tr ht (qu 2/2014)
n qu 1/2015 vn cn s thu u vo cha khu tr ht; v vy, doanh nghip
C thuc i tng c hon thu GTGT vi s thu ti a l 70 triu ng.
(2) C s kinh doanh mi thnh lp t d n u t ng k kinh
doanh, ng k np thu GTGT theo phng php khu tr, hoc d n tm
kim thm d v pht trin m du kh ang trong giai on u t, cha i vo
hot ng, nu thi gian u t t 1 nm (12 thng) tr ln th c hon thu
GTGT ca hng ho, dch v s dng cho u t theo tng nm. Trng hp,
nu s thu GTGT lu k ca hng ho, dch v mua vo s dng cho u t t
300 triu ng tr ln th c hon thu GTGT.
(3) Hon thu GTGT i vi d n u t theo cc trng hp sau:
a) C s kinh doanh ang hot ng thuc i tng np thu GTGT theo
phng php khu tr c d n u t (tr d n u t xy dng nh bn)
cng tnh, thnh ph, ang trong giai on u t th c s kinh doanh thc hin
k khai ring i vi d n u t v phi kt chuyn thu GTGT u vo ca
d n u t b tr vi vic k khai thu GTGT ca hot ng sn xut kinh
doanh ang thc hin. S thu GTGT c kt chuyn ca d n u t ti a
296

bng s thu GTGT phi np ca hot ng sn xut kinh doanh trong k ca c

s kinh doanh. Sau khi b tr nu s thu GTGT u vo ca d n u t cha
c khu tr ht t 300 triu ng tr ln th c hon thu GTGT cho d n
u t. Sau khi b tr nu s thu GTGT u vo ca d n u t m cha
c khu tr ht nh hn 300 triu ng th kt chuyn vo s thu GTGT u
vo ca d n u t ca k k khai tip theo. Trng hp trong k k khai, c
s kinh doanh c s thu GTGT u vo ca hot ng sn xut kinh doanh
cha c khu tr ht v s thu GTGT u vo ca d n u t th c s
kinh doanh c hon thu theo hng dn ti khon 1 v khon 3 iu 18
Thng t 219/2013/TT-BTC.
b) Trng hp c s kinh doanh ang hot ng thuc i tng np thu
GTGT theo phng php khu tr c d n u t mi (tr d n u t xy
dng nh bn) ti a bn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng khc vi
tnh, thnh ph ni ng tr s chnh, ang trong giai on u t cha i vo
hot ng, cha ng k kinh doanh, cha ng k thu th c s kinh doanh lp
h s khai thu ring cho d n u t ng thi phi kt chuyn thu GTGT
u vo ca d n u t b tr vi vic k khai thu GTGT ca hot ng
sn xut kinh doanh ang thc hin. S thu GTGT c kt chuyn ca d n
u t ti a bng s thu GTGT phi np ca hot ng sn xut kinh doanh
trong k ca c s kinh doanh. Sau khi b tr nu s thu GTGT u vo ca d
n u t mi cha c khu tr ht t 300 triu ng tr ln th c hon
thu GTGT cho d n u t. Sau khi b tr nu s thu GTGT u vo ca d
n u t mi cha c khu tr ht nh hn 300 triu ng th kt chuyn vo
s thu GTGT u vo ca d n u t ca k k khai tip theo.
Trng hp trong k k khai, c s kinh doanh c s thu GTGT u vo
ca hot ng sn xut kinh doanh cha c khu tr ht v s thu GTGT u
vo ca d n u t mi th c s kinh doanh c hon thu theo hng dn
ti khon 1 v khon 3 iu 18 Thng t 219/2013/TT-BTC.
Ring i vi d n quan trng quc gia do Quc hi quyt nh ch
trng u t v quy nh tiu chun d n th khng thc hin kt chuyn m
thc hin theo hng dn ring ca B Ti chnh.
Trng hp c s kinh doanh c quyt nh thnh lp cc Ban Qun l d
n hoc chi nhnh ng ti cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng khc vi
tnh, thnh ph ni ng tr s chnh thay mt ngi np thu trc tip qun
l mt hoc nhiu d n u t ti nhiu a phng; Ban Qun l d n, chi
nhnh c con du theo quy nh ca php lut, lu gi s sch chng t theo
quy nh ca php lut v k ton, c ti khon gi ti ngn hng, ng k
thu v c cp m s thu th Ban Qun l d n, chi nhnh phi lp h s
khai thu, hon thu ring vi c quan thu a phng ni ng k thu. Khi
d n u t thnh lp doanh nghip hon thnh v hon tt cc th tc v
ng k kinh doanh, ng k np thu, c s kinh doanh l ch d n u t
phi tng hp s thu gi tr gia tng pht sinh, s thu gi tr gia tng hon,
s thu gi tr gia tng cha c hon ca d n bn giao cho doanh nghip
297

mi thnh lp doanh nghip mi thc hin k khai, np thu v ngh hon

thu gi tr gia tng theo quy nh vi c quan thu qun l trc tip.
(4) C s kinh doanh trong thng (i vi trng hp k khai theo thng),
qu (i vi trng hp k khai theo qu) c hng ho, dch v xut khu nu
thu GTGT u vo ca hng ha, dch v xut khu cha c khu tr t 300
triu ng tr ln th c hon thu gi tr gia tng theo thng, qu; trng hp
trong thng, qu s thu gi tr gia tng u vo ca hng ha, dch v xut khu
cha c khu tr cha 300 triu ng th c khu tr vo thng, qu tip
theo.
C s kinh doanh trong thng/qu va c hng ho, dch v xut khu,
va c hng ho, dch v bn trong nc th c s kinh doanh c hon thu
GTGT cho hng ho, dch v xut khu nu s thu GTGT u vo ca hng
ho, dch v xut khu cha c khu tr ht t 300 triu ng tr ln.
S thu GTGT u vo c hon cho hng ho, dch v xut khu c
xc nh nh sau:

S thu GTGT
cha khu tr
=
ht
ca
thng/qu

Thu GTGT u
ra ca hng ha,
_
dch v bn trong
nc

S thu GTGT
u vo ca
hng ha, dch =
v xut khu

S thu GTGT
cha khu tr ht
ca thng/qu

Tng s thu GTGT u vo c

khu tr trong thng/qu (bao gm:
thu GTGT u vo phc v hot
ng xut khu, phc v hot ng
kinh doanh trong nc chu thu
trong thng/qu v thu GTGT
cha khu tr ht t thng/qu
trc chuyn sang)
Tng doanh thu xut
khu trong thng/qu

x 100%

Tng doanh thu hng

ha, dch v trong k
bn ra chu thu, doanh
thu khng phi k khai,
tnh np thu (bao gm
c doanh thu xut khu)
trong thng/qu

Nu s thu GTGT u vo ca hng ha, dch v xut khu tnh phn

b nh trn cha c khu tr nh hn 300 triu ng th c s kinh doanh
khng c xt hon thu theo thng/qu m kt chuyn sang k tnh thu tip
theo; nu s thu GTGT u vo ca hng ha, dch v xut khu cha c
khu tr t 300 triu ng tr ln th c s kinh doanh c hon thu GTGT
theo thng/qu.
i tng c hon thu trong mt s trng hp xut khu nh sau: i
vi trng hp y thc xut khu, l c s c hng ha y thc xut khu; i
298

vi gia cng chuyn tip, l c s k hp ng gia cng xut khu vi pha nc

ngoi; i vi hng ha xut khu thc hin cng trnh xy dng nc
ngoi, l doanh nghip c hng ha, vt t xut khu thc hin cng trnh xy
dng nc ngoi; i vi hng ha xut khu ti ch l c s kinh doanh c
hng ha xut khu ti ch.
(5) C s kinh doanh np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr
thu c hon thu gi tr gia tng khi chuyn i s hu, chuyn i doanh
nghip, sp nhp, hp nht, chia, tch, gii th, ph sn, chm dt hot ng c
s thu gi tr gia tng np tha hoc s thu gi tr gia tng u vo cha c
khu tr ht.
C s kinh doanh trong giai on u t cha i vo hot ng sn xut
kinh doanh nhng phi gii th, ph sn hoc chm dt hot ng cha pht
sinh thu gi tr gia tng u ra ca hot ng kinh doanh chnh theo d n u
t th cha phi iu chnh li s thu gi tr gia tng k khai, khu tr hoc
c hon. C s kinh doanh phi thng bo vi c quan thu qun l trc
tip v vic gii th, ph sn, chm dt hot ng theo quy nh.
Trng hp c s kinh doanh sau khi lm y th tc theo quy nh
ca php lut v gii th, ph sn th i vi s thu GTGT c hon thc
hin theo quy nh ca php lut v gii th, ph sn v qun l thu; i vi s
thu GTGT cha c hon th khng c gii quyt hon thu.
Trng hp c s kinh doanh chm dt hot ng v khng pht sinh thu
GTGT u ra ca hot ng kinh doanh chnh th phi np li s thu c
hon vo ngn sch nh nc. Trng hp c pht sinh bn ti sn chu thu
GTGT th khng phi iu chnh li s thu GTGT u vo tng ng ca ti
sn bn ra.
(6) Hon thu GTGT i vi cc chng trnh, d n s dng ngun vn
h tr pht trin chnh thc (ODA) khng hon li hoc vin tr khng hon li,
vin tr nhn o:
- i vi d n s dng vn ODA khng hon li: ch chng trnh, d
n hoc nh thu chnh, t chc do pha nh ti tr nc ngoi ch nh vic
qun l chng trnh, d n c hon li s thu GTGT tr i vi hng
ho, dch v mua Vit Nam s dng cho chng trnh, d n.
- T chc Vit Nam s dng tin vin tr nhn o ca t chc, c nhn
nc ngoi mua hng ho, dch v phc v cho chng trnh, d n vin tr
khng hon li, vin tr nhn o ti Vit Nam th c hon thu GTGT tr
ca hng ho, dch v .
V d 2.31: Hi ch thp c T chc quc t vin tr tin mua
hng vin tr nhn o cho nhn dn cc tnh b thin tai l 200 triu ng. Gi
tr hng mua cha c thu l 200 triu ng, thu GTGT l 20 triu ng. Hi
ch thp s c hon thu theo quy nh l 20 triu ng.

299

Vic hon thu GTGT tr i vi cc chng trnh, d n s dng

ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA) khng hon li thc hin theo
hng dn ca B Ti chnh.
(7) i tng c hng u i min tr ngoi giao theo quy nh ca
Php lnh v u i min tr ngoi giao mua hng ho, dch v ti Vit Nam
s dng c hon thu GTGT tr ghi trn ho n GTGT hoc trn chng
t thanh ton ghi gi thanh ton c thu GTGT.
(8) Ngi nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc ngoi mang h
chiu hoc giy t nhp cnh do c quan c thm quyn nc ngoi cp c
hon thu i vi hng ho mua ti Vit Nam mang theo ngi khi xut cnh.
Vic hon thu GTGT thc hin theo hng dn ca B Ti chnh v hon thu
GTGT i vi hng ho ca ngi nc ngoi, ngi Vit Nam nh c nc
ngoi mua ti Vit Nam mang theo khi xut cnh.
(9) C s kinh doanh c quyt nh x l hon thu ca c quan c thm
quyn theo quy nh ca php lut.
2.6.2. iu kin, th tc c hon thu GTGT
(1) Cc c s kinh doanh, t chc thuc i tng c hon thu GTGT
theo hng dn nu trn phi l c s kinh doanh np thu theo phng php
khu tr, c cp giy chng nhn ng k doanh nghip hoc giy php
u t (giy php hnh ngh) hoc quyt nh thnh lp ca c quan c thm
quyn, c con du theo ng quy nh ca php lut, lp v lu gi s k ton,
chng t k ton theo quy nh ca php lut v k ton; c ti khon tin gi
ti ngn hng theo m s thu ca c s kinh doanh.
(2) Cc trng hp c s kinh doanh k khai ngh hon thu trn T
khai thu GTGT th khng c kt chuyn s thu u vo ngh hon
thu vo s thu c khu tr ca thng/qu tip sau.
(3) Th tc hon thu GTGT thc hin theo quy nh ti Lut Qun l thu
v cc vn bn hng dn thi hnh.
2.7. Quy nh v ni np thu GTGT
(1) Ngi np thu k khai, np thu GTGT ti a phng ni sn xut,
kinh doanh.
(2) Ngi np thu k khai, np thu GTGT theo phng php khu tr c
c s sn xut hch ton ph thuc ng trn a bn tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng khc vi tnh, thnh ph ni ng tr s chnh th phi np thu
GTGT ti a phng ni c c s sn xut v a phng ni ng tr s
chnh.
(3) Trng hp doanh nghip, hp tc x p dng phng php trc tip c
c s sn xut tnh, thnh ph khc ni ng tr s chnh hoc c hot ng
bn hng vng lai ngoi tnh th doanh nghip, hp tc x thc hin k khai, np
thu GTGT theo t l % trn doanh thu i vi doanh thu pht sinh ngoi tnh
ti a phng ni c c s sn xut, ni bn hng vng lai. Doanh nghip, hp
300

tc x khng phi np thu GTGT theo t l % trn doanh thu ti tr s chnh

i vi doanh thu pht sinh ngoi tnh k khai, np thu.
(4) Trng hp c s kinh doanh dch v vin thng c kinh doanh dch v
vin thng cc tr sau ti a phng cp tnh, thnh ph trc thuc Trung
ng khc vi tnh, thnh ph ni ng tr s chnh v thnh lp chi nhnh hch
ton ph thuc np thu GTGT theo phng php khu tr cng tham gia kinh
doanh dch v vin thng cc tr sau ti a phng th c s kinh doanh
dch v vin thng thc hin khai, np thu GTGT i vi dch v vin thng
cc tr sau nh sau:
- Khai thu GTGT i vi doanh thu dch v vin thng cc tr sau ca
ton c s kinh doanh vi c quan thu qun l trc tip tr s chnh.
- Np thu GTGT ti a phng ni ng tr s chnh v ti a phng
ni c chi nhnh hch ton ph thuc.
S thu GTGT phi np ti a phng ni c chi nhnh hch ton ph
thuc c xc nh theo t l 2% (i vi dch v vin thng cc tr sau chu
thu GTGT vi thu sut 10%) trn doanh thu (cha c thu GTGT) dch v
vin thng cc tr sau ti a phng ni c chi nhnh hch ton ph thuc.
(5) Vic khai thu, np thu GTGT c thc hin theo quy nh ti Lut
Qun l thu v cc vn bn hng dn thi hnh Lut Qun l thu.
2.8. Quy nh v qun l thu GTGT
Lut thu GTGT khi ban hnh c cc ni dung quy nh v trch nhim,
ngha v ca c s kinh doanh, ca c quan qun l thu v cc t chc, c nhn
c lin quan. Cc th v ng k, k khai, np thu, quyt ton thu, hon thu,
cc loi h s, mu biu khai thu cng c quy nh chi tit v hng dn ti
cc vn bn di lut.
K t ngy 01/07/2007, Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy
29/11/2006 c hiu lc thi hnh, cc ni dung nu trn c thc hin theo quy
nh ti cc vn bn php lut hng dn thc hin Lut Qun l thu. T ngy
01/01/2014, thc hin theo cc quy nh ca cc vn bn sau:
- Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22 thng 7 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu v Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut Qun l thu;
- Thng t s 156/2013/TT-BTC ngy 6/11/2013ca B Ti chnh hng
dn thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu, Lut sa i, b sung mt s
iu ca Lut Qun l thu v Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22/7/2013 ca
Chnh ph;
- Ngh nh s 51/2010/N-CP ngy 14/5/2010 ca Chnh ph quy nh
v ho n bn hng ho, cung ng dch v, Ngh nh s 04/2014/N-CP ngy
17/01/2014 sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 51/2010/N-CP.
- Mt s ngh nh v thng t khc sa i c v qun l thu GTGT v
cc sc thu khc nh lit k mc 2.9 di y.
301

2.9. Vn bn php lut v thu GTGT

Cc vn bn php lut v thu GTGT ban hnh tnh n ngy
31/12/2014 p dng cho k thi kim ton vin v k ton vin hnh ngh nm
2015 bao gm:
- Lut Thu gi tr gia tng s 13/2008/QH12 ngy 03 thng 6 nm 2008;
- Lut s 31/2013/QH13 ngy 19 thng 6 nm 2013 sa i, b sung mt
s iu ca Lut Thu gi tr gia tng 13/2008;
- Lut s 71/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca cc lut v thu;
- Ngh nh s 209/2013/N-CP ngy 18 thng 12 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu Lut Thu gi tr gia tng;
- Ngh nh s 91/2014/N-CP ngy 01 thng 10 nm 2014 ca Chnh ph v
vic sa i, b sung mt s iu ti cc Ngh nh quy nh v thu;
- Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12 thng 2 nm 2015 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca cc lut v thu;
- Thng t s 219/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh Lut Thu GTGT v Ngh nh s 209/2013/N-CP ngy
18/12/2013 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu
Lut Thu GTGT;
- Thng t s 119/2014/TT-BTC ngy 25/8/2014 ca B Ti chnh sa i,
b sung mt s thng t hng dn v thu v qun l thu;
- Thng t s 151/2014/TT-BTC ngy 10/10/2014 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh Ngh nh s 91/2014/N-CP ngy 01 thng 10 nm 2014 ca Chnh
ph;
- Thng t s 103/2014/TT-BTC ngy 6/8/2014 hng dn ch thu p
dng i vi t chc, c nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu
nhp pht sinh ti Vit Nam;
- Thng t s 26/2015/TT-BTC ngy 27/2/2015 ca B Ti chnh hng dn
v thu gi tr gia tng v qun l thu ti Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12
thng 2 nm 2015 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Lut sa i, b sung
mt s iu ca cc lut v thu v sa i, b sung mt s iu ca cc ngh nh
v thu v sa i, b sung mt s iu ca Thng t s 39/2014/TT-BTC ngy
31/3/2014 ca B Ti chnh v ha n bn hng ha, cung ng dch v.
- Thng t s 92/2015/TT-BTC ngy 15/6/2015 ca B Ti chnh Hng dn
thc hin thu gi tr gia tng v thu thu nhp c nhn i vi c nhn c tr c
hot ng kinh doanh; hng dn thc hin mt s ni dung sa i, b sung v
thu thu nhp c nhn quy nh ti Lut sa i, b sung mt s iu ca cc Lut
v thu s 71/2014/QH13 v Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12/02/2015 ca
Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca cc
Lut v thu v sa i, b sung mt s iu ca cc Ngh nh v thu.
302

- Thng t s 193/2015/TT-BTC ngy 25/11/2015 ca B Ti chnh sa i,

b sung mt s iu ca Thng t s 219/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 ca B
Ti chnh hng dn thi hnh Lut Thu GTGT v Ngh nh s 209/2013/NCP ngy 18/12/2013 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt
s iu Lut Thu GTGT.

303

PH LC 01-GTGT - I TNG KHNG CHU THU GTGT

1. Sn phm trng trt (bao gm c sn phm rng trng), chn nui, thy
sn, hi sn nui trng, nh bt cha ch bin thnh cc sn phm khc hoc
ch qua s ch thng thng ca t chc, c nhn t sn xut, nh bt bn ra v
khu nhp khu.
Cc sn phm mi qua s ch thng thng l sn phm mi c lm
sch, phi, sy kh, bc v, xay, xay b v, xt b v, tch ht, tch cng, ct,
p mui, bo qun lnh (p lnh, ng lnh), bo qun bng kh sunfuro, bo
qun theo phng thc cho ha cht trnh thi ra, ngm trong dung dch lu
hunh hoc ngm trong dung dch bo qun khc v cc hnh thc bo qun
thng thng khc.
2. Sn phm l ging vt nui, ging cy trng, bao gm trng ging, con
ging, cy ging, ht ging, cnh ging, c ging, tinh dch, phi, vt liu di
truyn cc khu nui trng, nhp khu v kinh doanh thng mi. Sn phm
ging vt nui, ging cy trng thuc i tng khng chu thu GTGT l sn
phm do cc c s nhp khu, kinh doanh thng mi c giy ng k kinh
doanh ging vt nui, ging cy trng do c quan qun l nh nc cp. i vi
sn phm l ging vt nui, ging cy trng thuc loi Nh nc ban hnh tiu
chun, cht lng phi p ng cc iu kin do nh nc quy nh.
3. Ti, tiu nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng phc v sn
xut nng nghip; dch v thu hoch sn phm nng nghip; Phn bn; my
mc, thit b chuyn dng phc v cho sn xut nng nghip; tu nh bt xa
b; thc n gia sc, gia cm v thc n cho vt nui khc.
4. Sn phm mui c sn xut t nc bin, mui m t nhin, mui
tinh, mui i-t m thnh phn chnh l Na-tri-clo-rua (NaCl).
5. Nh thuc s hu nh nc do Nh nc bn cho ngi ang thu.
6. Chuyn quyn s dng t.
7. Bo him nhn th, bo him sc kho, bo him ngi hc, cc dch v
bo him khc lin quan n con ngi; bo him vt nui, bo him cy trng,
cc dch v bo him nng nghip khc; bo him tu, thuyn, trang thit b v
cc dng c cn thit khc phc v trc tip nh bt thu sn; ti bo him.
8. Cc dch v ti chnh, ngn hng, kinh doanh chng khon sau y:
a) Dch v cp tn dng gm cc hnh thc:
- Cho vay;
- Chit khu, ti chit khu cng c chuyn nhng v cc giy t c gi
khc;
- Bo lnh ngn hng;
- Cho thu ti chnh;
304

- Pht hnh th tn dng.

Trng hp t chc tn dng thu cc loi ph lin quan n pht hnh th
tn dng th cc khon ph thu t khch hng thuc quy trnh dch v cp tn
dng (ph pht hnh th) theo quy ch cho vay ca t chc tn dng i vi
khch hng nh ph tr n trc hn, pht chm tr n, c cu li n, qun l
khon vay v cc khon ph khc thuc quy trnh cp tn dng thuc i tng
khng chu thu gi tr gia tng (GTGT).
Cc khon ph giao dch th thng thng khng thuc quy trnh cp tn
dng nh ph cp li m pin cho th tn dng, ph cung cp bn sao ho n giao
dch, ph i bi hon khi s dng th, ph thng bo mt cp, tht lc th tn
dng, ph hu th tn dng, ph chuyn i loi th tn dng v cc khon ph
khc thuc i tng chu thu GTGT.
- Bao thanh ton trong nc; bao thanh ton quc t i vi cc ngn
hng c php thc hin thanh ton quc t;
- Bn ti sn bo m tin vay do t chc tn dng hoc do c quan thi
hnh n hoc bn i vay vn t bn ti sn bo m theo y quyn ca bn cho
vay tr n khon vay c bo m. C th nh sau:
+ Ti sn m bo tin vay c bn l ti sn thuc giao dch bo m
c ng k vi c quan c thm quyn theo quy nh ca php lut v
ng k giao dch bo m.
+ Vic x l ti sn m bo tin vay thc hin theo quy nh ca php
lut v giao dch bo m.
Trng hp ht thi gian tr n, ngi c ti sn bo m khng c kh
nng tr n v phi bn giao ti sn cho t chc tn dng t chc tn dng x
l ti sn bo m tin vay theo quy nh ca php lut, cc bn thc hin th
tc bn giao ti sn bo m theo quy nh ca php lut th khng phi xut
ha n GTGT.
Trng hp t chc tn dng nhn ti sn bo m thay th cho vic
thc hin ngha v tr n th t chc tn dng thc hin hch ton tng gi tr ti
sn phc v sn xut kinh doanh theo quy nh. Khi t chc tn dng bn ti sn
phc v hot ng kinh doanh nu ti sn thuc i tng chu thu GTGT th
t chc tn dng phi k khai, np thu GTGT theo quy nh.
- Dch v cung cp thng tin tn dng do n v, t chc thuc Ngn hng
nh nc cung cp cho cc t chc tn dng s dng trong hot ng cp tn
dng theo quy nh ca Lut Ngn hng nh nc.
- Hnh thc cp tn dng khc theo quy nh ca php lut.
b) Hot ng cho vay ring l, khng phi hot ng kinh doanh, cung ng
thng xuyn ca ngi np thu khng phi l t chc tn dng.
c) Kinh doanh chng khon bao gm: Mi gii chng khon, t doanh
chng khon, bo lnh pht hnh chng khon, t vn u t chng khon, lu
k chng khon, qun l qu u t chng khon, qun l cng ty u t chng
305

khon, qun l danh mc u t chng khon, dch v t chc th trng ca s

giao dch chng khon hoc trung tm giao dch chng khon, dch v lin quan
n chng khon ng k, lu k ti Trung tm Lu k Chng khon Vit Nam,
cho khch hng vay tin thc hin giao dch k qu, ng trc tin bn
chng khon v hot ng kinh doanh chng khon khc theo quy nh ca
php lut v chng khon.
Hot ng cung cp thng tin, t chc bn u gi c phn ca cc t chc
pht hnh, h tr k thut phc v giao dch chng khon trc tuyn ca S
Giao dch chng khon.
d) Chuyn nhng vn bao gm vic chuyn nhng mt phn hoc ton
b s vn u t vo t chc kinh t khc (khng phn bit c thnh lp hay
khng thnh lp php nhn mi), chuyn nhng chng khon, chuyn nhng
quyn gp vn v cc hnh thc chuyn nhng vn khc theo quy nh ca
php lut, k c trng hp bn DN cho doanh nghip khc sn xut kinh
doanh v doanh nghip mua k tha ton b quyn v ngha v ca doanh
nghip bn theo quy nh ca php lut.
) Bn n;
e) Kinh doanh ngoi t;
g) Dch v ti chnh phi sinh bao gm: hon i li sut; hp ng k hn;
hp ng tng lai; quyn chn mua, bn ngoi t; cc dch v ti chnh phi
sinh khc theo quy nh ca php lut;
h) Bn ti sn bo m ca khon n ca t chc m Nh nc s hu
100% vn iu l do Chnh ph thnh lp x l n xu ca cc t chc tn
dng Vit Nam.
9. Dch v y t, dch v th y, bao gm dch v khm bnh, cha bnh,
phng bnh cho ngi v vt nui, dch v sinh c k hoch, dch v iu
dng sc kho, phc hi chc nng cho ngi bnh, vn chuyn ngi bnh,
dch v cho thu phng bnh, ging bnh ca cc c s y t; xt nghim, chiu,
chp, mu v ch phm mu dng cho ngi bnh.
Trng hp trong gi dch v cha bnh (theo quy nh ca B Y t) bao
gm c s dng thuc cha bnh th khon thu t tin thuc cha bnh nm
trong gi dch v cha bnh cng thuc i tng khng chu thu GTGT.
10. Dch v bu chnh, vin thng cng ch v Internet ph cp theo
chng trnh ca Chnh ph; Dch v bu chnh, vin thng t nc ngoi vo
Vit Nam (chiu n).
11. Dch v duy tr vn th, vn hoa, cng vin, cy xanh ng ph,
chiu sng cng cng; dch v tang l. Cc dch v nu ti khon ny khng
phn bit ngun kinh ph chi tr. C th:
a) Dch v duy tr vn th, vn hoa, cng vin, cy xanh ng ph, bo
v rng do Nh nc lm ch rng, bao gm hot ng qun l, trng cy, chm
306

sc cy, bo v chim, th cc cng vin, vn th, khu vc cng cng, rng

quc gia, vn quc gia;
b) Chiu sng cng cng bao gm chiu sng ng ph, ng, xm trong
khu dn c, vn hoa, cng vin. Doanh thu khng chu thu l doanh thu t
hot ng chiu sng cng cng;
c) Dch v tang l ca cc c s c chc nng kinh doanh dch v tang l
bao gm cc hot ng cho thu nh tang l, xe t phc v tang l, mai tng,
ho tng, ci tng, di chuyn m, chm sc m.
12. Duy tu, sa cha, xy dng bng ngun vn ng gp ca nhn dn
(bao gm c vn ng gp, ti tr ca t chc, c nhn), vn vin tr nhn o
i vi cc cng trnh vn ha, ngh thut, cng trnh phc v cng cng, c s
h tng v nh cho i tng chnh sch x hi.
Trng hp c s dng ngun vn khc ngoi vn ng gp ca nhn dn,
vn vin tr nhn o m ngun vn khc khng vt qu 50% tng s ngun
vn s dng cho cng trnh th i tng khng chu thu l ton b gi tr cng
trnh.
Trng hp c s dng ngun vn khc ngoi vn ng gp ca nhn dn,
vn vin tr nhn o m ngun vn khc vt qu 50% tng s ngun vn s
dng cho cng trnh th ton b gi tr cng trnh thuc i tng chu thu
GTGT.
i tng chnh sch x hi bao gm: ngi c cng theo quy nh ca
php lut v ngi c cng; i tng bo tr x hi hng tr cp t ngn sch
nh nc; ngi thuc h ngho, cn ngho v cc trng hp khc theo quy
nh ca php lut.
13. Dy hc, dy ngh theo quy nh ca php lut bao gm c dy ngoi
ng, tin hc; dy ma, ht, hi ha, nhc, kch, xic, th dc, th thao; nui dy
tr v dy cc ngh khc nhm o to, bi dng nng cao trnh vn ho,
kin thc chuyn mn ngh nghip.
Trng hp cc c s dy hc cc cp t mm non n trung hc ph
thng c thu tin n, tin vn chuyn a n hc sinh v cc khon thu khc
di hnh thc thu h, chi h th tin n, tin vn chuyn a n hc sinh v
cc khon thu h, chi h ny cng thuc i tng khng chu thu.
Khon thu v ni tr ca hc sinh, sinh vin, hc vin; hot ng o to
(bao gm c vic t chc thi v cp chng ch trong quy trnh o to) do c s
o to cung cp thuc i tng khng chu thu GTGT. Trng hp c s o
to khng trc tip t chc o to m ch t chc thi, cp chng ch trong quy
trnh o to th hot ng t chc thi v cp chng ch cng thuc i tng
khng chu thu. Trng hp cung cp dch v thi v cp chng ch khng thuc
quy trnh o to th thuc i tng chu thu GTGT.
14. Pht sng truyn thanh, truyn hnh bng ngun vn ngn sch nh
nc.
307

15. Xut bn, nhp khu, pht hnh bo, tp ch, bn tin chuyn ngnh,
sch chnh tr, sch gio khoa, gio trnh, sch vn bn php lut, sch khoa hck thut, sch in bng ch dn tc thiu s v tranh, nh, p phch tuyn truyn
c ng, k c di dng bng hoc a ghi ting, ghi hnh, d liu in t; tin,
in tin.
Bo, tp ch, bn tin chuyn ngnh, bao gm c hot ng truyn trang bo,
tp ch, bn tin chuyn ngnh.
Sch chnh tr l sch tuyn truyn ng li chnh tr ca ng v Nh
nc phc v nhim v chnh tr theo chuyn , ch , phc v cc ngy k
nim, ngy truyn thng ca cc t chc, cc cp, cc ngnh, a phng; cc
loi sch thng k, tuyn truyn phong tro ngi tt vic tt; sch in cc bi
pht biu, nghin cu l lun ca lnh o ng v Nh nc.
Sch gio khoa l sch dng ging dy v hc tp trong tt c cc cp t
mm non n trung hc ph thng (bao gm c sch tham kho dng cho gio
vin v hc sinh ph hp vi ni dung chng trnh gio dc).
Gio trnh l sch dng ging dy v hc tp trong cc trng i hc,
cao ng, trung hc chuyn nghip v dy ngh.
Sch vn bn php lut l sch in cc vn bn quy phm php lut ca Nh
nc.
Sch khoa hc-k thut l sch dng gii thiu, hng dn nhng kin
thc khoa hc, k thut c quan h trc tip n sn xut v cc ngnh khoa
hc, k thut.
Sch in bng ch dn tc thiu s bao gm c sch in song ng ch ph
thng v ch dn tc thiu s.
Tranh, nh, p phch tuyn truyn c ng l tranh, nh, p phch, cc loi
t ri, t gp phc v cho mc ch tuyn truyn, c ng, khu hiu, nh lnh
t, ng k, Quc k, on k, i k.
16. Vn chuyn hnh khch cng cng bng xe but, xe in l vn chuyn
hnh khch cng cng bng xe but, xe in theo cc tuyn trong ni tnh, trong
th v cc tuyn ln cn ngoi tnh theo quy nh ca B Giao thng vn ti.
17. Hng ho thuc loi trong nc cha sn xut c nhp khu trong
cc trng hp sau:
a) My mc, thit b, ph tng, vt t nhp khu s dng trc tip cho
hot ng nghin cu khoa hc, pht trin cng ngh;
b) My mc, thit b, ph tng thay th, phng tin vn ti chuyn dng
v vt t cn nhp khu tin hnh hot ng tm kim thm d, pht trin m
du, kh t;
c) Tu bay (bao gm c ng c tu bay), dn khoan, tu thu thuc loi
trong nc cha sn xut c nhp khu to ti sn c nh ca doanh
308

nghip hoc thu ca nc ngoi s dng cho sn xut, kinh doanh, cho thu,
cho thu li.
18. V kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh.
a) V kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh theo Danh
mc v kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh do B Ti chnh
thng nht vi B Quc phng v B Cng an ban hnh.
V kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh thuc i tng
khng chu thu GTGT phi l cc sn phm hon chnh, ng b hoc cc b
phn, linh kin, bao b chuyn dng lp rp, bo qun sn phm hon chnh.
Trng hp v kh, kh ti chuyn dng phc v quc phng, an ninh phi sa
cha th dch v sa cha v kh, kh ti do cc doanh nghip ca B Quc
phng, B Cng an thc hin thuc i tng khng chu thu GTGT.
b) V kh, kh ti (k c vt t, my mc, thit b, ph tng) chuyn dng
phc v cho quc phng, an ninh nhp khu thuc din c min thu nhp
khu theo quy nh ca Lut thu xut khu, thu nhp khu hoc nhp khu
theo hn ngch hng nm c Th tng Chnh ph ph duyt.
19. Hng nhp khu v hng ho, dch v bn cho cc t chc, c nhn
vin tr nhn o, vin tr khng hon li trong cc trng hp sau:
a) Hng ho nhp khu trong trng hp vin tr nhn o, vin tr khng
hon li v phi c B Ti chnh hoc S Ti chnh xc nhn;
b) Qu tng cho c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x
hi, t chc chnh tr x hi - ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi-ngh
nghip, n v v trang nhn dn thc hin theo quy nh ca php lut v qu
biu, qu tng;
c) Qu biu, qu tng cho c nhn ti Vit Nam thc hin theo quy nh ca
php lut v qu biu, qu tng;
d) dng ca t chc, c nhn nc ngoi theo tiu chun min tr ngoi
giao theo quy nh ca php lut v u i min tr ngoi giao; hng l dng
ca ngi Vit Nam nh c nc ngoi khi v nc mang theo;
) Hng mang theo ngi trong tiu chun hnh l min thu;
20. Hng ha chuyn khu, qu cnh qua lnh th Vit Nam; hng tm
nhp khu, ti xut khu; hng tm xut khu, ti nhp khu; nguyn liu, vt t
nhp khu sn xut, gia cng hng ho xut khu theo hp ng sn xut, gia
cng xut khu k kt vi bn nc ngoi.
Hng ho, dch v c mua bn gia nc ngoi vi cc khu phi thu
quan v gia cc khu phi thu quan vi nhau.
Khu phi thu quan bao gm: khu ch xut, doanh nghip ch xut, kho bo
thu, khu bo thu, kho ngoi quan, khu kinh t thng mi c bit, khu thng
mi - cng nghip v cc khu vc kinh t khc c thnh lp v c hng
cc u i v thu nh khu phi thu quan theo Quyt nh ca Th tng Chnh
309

ph. Quan h mua bn trao i hng ho gia cc khu ny vi bn ngoi l quan

h xut khu, nhp khu.
21. Chuyn giao cng ngh theo quy nh ca Lut chuyn giao cng ngh;
chuyn nhng quyn s hu tr tu theo quy nh ca Lut s hu tr tu.
Trng hp hp ng chuyn giao cng ngh, chuyn nhng quyn s hu tr
tu c km theo chuyn giao my mc, thit b th i tng khng chu thu
GTGT tnh trn phn gi tr cng ngh, quyn s hu tr tu chuyn giao,
chuyn nhng; trng hp khng tch ring c th thu GTGT c tnh
trn c phn gi tr cng ngh, quyn s hu tr tu chuyn giao, chuyn nhng
cng vi my mc, thit b.
Phn mm my tnh bao gm sn phm phn mm v dch v phn mm
theo quy nh ca php lut.
22. Vng nhp khu dng thi, ming v cc loi vng cha c ch tc
thnh sn phm m ngh, trang sc hay sn phm khc.
Vng dng thi, ming v cc loi vng cha ch tc c xc nh theo
quy nh ca php lut v qun l, kinh doanh vng.
23. Sn phm xut khu l ti nguyn, khong sn khai thc cha ch bin
thnh sn phm khc (bao gm c khong sn qua sng, tuyn, xay, nghin,
x l nng cao hm lng, hoc ti nguyn qua cng on ct, x).
24. Sn phm nhn to dng thay th cho b phn c th ca ngi
bnh, bao gm c sn phm l b phn cy ghp lu di trong c th ngi;
nng, xe ln v dng c chuyn dng khc dng cho ngi tn tt.
25. Hng ha, dch v ca h, c nhn kinh doanh c mc doanh thu hng
nm t mt trm (100) triu ng tr xung.
Vic xc nh h, c nhn kinh doanh thuc hay khng thuc i tng
khng chu thu GTGT thc hin theo hng dn ca php lut v qun l thu.
26. Cc hng ha, dch v sau:
a) Hng ho bn min thu cc ca hng bn hng min thu theo quy
nh ca Th tng Chnh ph.
b) Hng d tr quc gia do c quan d tr quc gia bn ra.
c) Cc hot ng c thu ph, l ph ca Nh nc theo php lut v ph v
l ph.
d) R ph bom mn, vt n do cc n v quc phng thc hin i vi cc
cng trnh c u t bng ngun vn ngn sch nh nc.

310

PH LC 02-GTGT - DANH MC HNG HO, DCH V

C P DNG MC THU SUT THU GTGT 0%
1. Hng ho xut khu bao gm:
- Hng ha xut khu ra nc ngoi, k c u thc xut khu;
- Hng ha bn vo khu phi thu quan theo quy nh ca Th tng Chnh
ph; hng bn cho ca hng min thu;
- Hng ho bn m im giao, nhn hng ho ngoi Vit Nam;
- Ph tng, vt t thay th sa cha, bo dng phng tin, my mc
thit b cho bn nc ngoi v tiu dng ngoi Vit Nam;
- Cc trng hp c coi l xut khu theo quy nh ca php lut:
+ Hng ho gia cng chuyn tip theo quy nh ca php lut thng mi
v hot ng mua, bn hng ho quc t v cc hot ng i l mua, bn, gia
cng hng ho vi nc ngoi.
+ Hng ho xut khu ti ch theo quy nh ca php lut.
+ Hng ha xut khu bn ti hi ch, trin lm nc ngoi.
2. Dch v xut khu bao gm dch v cung ng trc tip cho t chc, c
nhn nc ngoi v tiu dng ngoi Vit Nam; cung ng trc tip cho t
chc, c nhn trong khu phi thu quan v tiu dng trong khu phi thu quan.
C nhn nc ngoi l ngi nc ngoi khng c tr ti Vit Nam,
ngi Vit Nam nh c nc ngoi v ngoi Vit Nam trong thi gian din
ra vic cung ng dch v. T chc, c nhn trong khu phi thu quan l t chc,
c nhn c ng k kinh doanh v cc trng hp khc theo quy nh ca Th
tng Chnh ph.
Trng hp cung cp dch v m hot ng cung cp va din ra ti Vit
Nam, va din ra ngoi Vit Nam nhng hp ng dch v c k kt gia
hai ngi np thu ti Vit Nam hoc c c s thng tr ti Vit Nam th thu
sut 0% ch p dng i vi phn gi tr dch v thc hin ngoi Vit Nam, tr
trng hp cung cp dch v bo him cho hng ha nhp khu c p dng
thu sut 0% trn ton b gi tr hp ng. Nu hp ng khng xc nh ring
phn gi tr dch v thc hin ti Vit Nam th gi tnh thu c xc nh theo
t l (%) chi ph pht sinh ti Vit Nam trn tng chi ph. C s kinh doanh cung
cp dch v l ngi np thu ti Vit Nam phi c ti liu chng minh dch v
thc hin ngoi Vit Nam.
3. Vn ti quc t, bao gm vn ti hnh khch, hnh l, hng ho theo
chng quc t t Vit Nam ra nc ngoi hoc t nc ngoi n Vit Nam,
hoc c im i v n nc ngoi, khng phn bit c phng tin trc tip
vn ti hay khng c phng tin. Trng hp, hp ng vn ti quc t bao
gm c chng vn ti ni a th vn ti quc t bao gm c chng ni a.
311

V d: Cng ty vn ti X ti Vit Nam c tu vn ti quc t, Cng ty nhn

vn chuyn hng ha t Sin-ga-po n Hn Quc. Doanh thu thu c t vn
chuyn hng ha t Sin-ga-po n Hn Quc l doanh thu t hot ng vn ti
quc t.
4. Dch v ca ngnh hng khng, hng hi cung cp trc tip cho t chc
nc ngoi hoc thng qua i l, bao gm:
- Cc dch v ca ngnh hng khng p dng thu sut 0%: Dch v cung
cp sut n hng khng; dch v ct h cnh tu bay; dch v sn u tu bay;
dch v an ninh bo v tu bay; soi chiu an ninh hnh khch, hng l v hng
ho; dch v bng chuyn hnh l ti nh ga; dch v phc v k thut thng
mi mt t; dch v bo v tu bay; dch v ko y tu bay; dch v dn tu
bay; dch v thu cu dn khch ln, xung my bay; dch v iu hnh bay i,
n; dch v vn chuyn t li, tip vin v hnh khch trong khu vc sn u
tu bay; cht xp, kim m hng ho; dch v phc v hnh khch i chuyn
bay quc t t cng hng khng Vit Nam (passenger service charges).
- Cc dch v ca ngnh hng hi p dng thu sut 0%: Dch v lai dt tu
bin; hoa tiu hng hi; cu h hng hi; cu cng, bn phao; bc xp; buc ci
dy; ng m np hm hng; v sinh hm tu; kim m, giao nhn; ng kim.
5. Cc hng ha, dch v khc:
- Hot ng xy dng, lp t cng trnh nc ngoi hoc trong khu phi
thu quan;
- Hng ho, dch v thuc i tng khng chu thu GTGT khi xut khu,
tr cc trng hp khng p dng mc thu sut 0% hng dn ti khon 3
iu ny;
- Dch v sa cha tu bay, tu bin cung cp cho t chc, c nhn nc
ngoi.
Ghi ch:
(i) iu kin p dng thu sut 0%: Hng ho, dch v p dng thu sut
0% phi tho mn cc iu kin quy nh ti khon 2 iu 9 Thng t s
219/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 ca B Ti chnh.
(ii) Cc trng hp khng p dng mc thu sut 0% gm:
- Ti bo him ra nc ngoi; chuyn giao cng ngh, chuyn nhng
quyn s hu tr tu ra nc ngoi; chuyn nhng vn, cp tn dng, u t
chng khon ra nc ngoi; dch v ti chnh phi sinh; dch v bu chnh, vin
thng chiu i ra nc ngoi (bao gm c dch v bu chnh vin thng cung
cp cho t chc, c nhn trong khu phi thu quan; cung cp th co in thoi di
ng c m s, mnh gi a ra nc ngoi hoc a vo khu phi thu quan);
sn phm xut khu l ti nguyn, khong sn khai thc cha ch bin thnh sn
phm khc; thuc l, ru, bia nhp khu sau xut khu; hng ho, dch v
cung cp cho c nhn khng ng k kinh doanh trong khu phi thu quan, tr
312

cc trng hp khc theo quy nh ca Th tng Chnh ph (Thuc l, ru,

bia nhp khu sau xut khu th khi xut khu khng phi tnh thu GTGT
u ra nhng khng c khu tr thu GTGT u vo).
- Xng, du bn cho xe t ca c s kinh doanh trong khu phi thu quan
mua ti ni a;
- Xe t bn cho t chc, c nhn trong khu phi thu quan;
- Cc dch v do c s kinh doanh cung cp cho t chc, c nhn trong
khu phi thu quan bao gm: cho thu nh, hi trng, vn phng, khch sn,
kho bi; dch v vn chuyn a n ngi lao ng; dch v n ung (tr dch
v cung cp sut n cng nghip, dch v n ung trong khu phi thu quan);
- Cc dch v sau cung ng ti Vit Nam cho t chc, c nhn nc ngoi
khng c p dng thu sut 0% gm:
+ Thi u th thao, biu din ngh thut, vn ha, gii tr, hi ngh, khch
sn, o to, qung co, du lch l hnh;
+ Dch v thanh ton qua mng;
+ Dch v cung cp gn vi vic bn, phn phi, tiu th sn phm, hng
ha ti Vit Nam.

313

PH LC 03-GTGT - DANH MC HNG HO, DCH V

P DNG MC THU SUT THU GTGT 5%
1. Nc sch phc v sn xut v sinh hot, khng bao gm cc loi nc
ung ng chai, ng bnh v cc loi nc gii kht khc thuc i tng p
dng mc thu sut 10%.
2. Qung sn xut phn bn; thuc phng tr su bnh v cht kch
thch tng trng vt nui, cy trng bao gm:
a) Qung sn xut phn bn l cc qung lm nguyn liu sn xut
phn bn nh qung Apatt dng sn xut phn ln, t bn lm phn vi sinh;
b) Thuc phng tr su bnh bao gm thuc bo v thc vt theo Danh
mc thuc bo v thc vt do B Nng nghip v Pht trin nng thn ban hnh
v cc loi thuc phng tr su bnh khc;
c) Cc cht kch thch tng trng vt nui, cy trng.
3. Dch v o p, no vt knh, mng, ao h phc v sn xut nng
nghip; nui trng, chm sc, phng tr su bnh cho cy trng; s ch, bo
qun sn phm nng nghip (tr no, vt knh mng ni ng c quy nh
ti khon 3 iu 4 Thng t s 219/2013/TT-BTC).
Dch v s ch, bo qun sn phm nng nghip gm phi, sy kh, bc
v, tch ht, ct, xay xt, bo qun lnh, p mui v cc hnh thc bo qun
thng thng khc theo hng dn ti Khon 1 iu 4 Thng t s
219/2013/TT-BTC.
4. Sn phm trng trt (bao gm c thc, go, ng, khoai, sn, la m),
chn nui, thy sn, hi sn cha qua ch bin hoc ch qua s ch, bo qun
khu kinh doanh thng mi, tr cc trng hp khng khai, tnh thu GTGT
c hng dn ti khon 5 iu 5 Thng t s 219/2013/TT-BTC.
5. M cao su s ch nh m c rp, m t, m bn, m cm; nha thng s
ch; li, dy ging v si an li nh c bao gm cc loi li nh c,
cc loi si, dy ging loi chuyn dng an li nh c khng phn bit
nguyn liu sn xut.
6. Thc phm ti sng khu kinh doanh thng mi; lm sn cha qua
ch bin khu kinh doanh thng mi (tr g, mng v cc sn phm do ngi
sn xut trc tip bn ra v ti khu nhp khu quy nh ti khon 1 iu 4
Thng t s 219/2013/TT-BTC).
Thc phm ti sng gm cc loi thc phm cha c lm chn hoc
ch bin thnh sn phm khc, ch s ch di dng lm sch, bc v, ct, ng
lnh, phi kh m qua s ch vn cn l thc phm ti sng nh tht gia sc,
gia cm, tm, cua, c v cc sn phm thu sn, hi sn khc. Trng hp thc
phm qua tm p gia v th p dng thu sut 10%.
314

Lm sn cha qua ch bin bao gm cc sn phm t rng t nhin khai

thc thuc nhm: song, my, tre, na, lung, nm, mc nh; r, l, hoa, cy lm
thuc, nha cy v cc loi lm sn khc.
7. ng; ph phm trong sn xut ng, bao gm g ng, b ma, b
bn.
8. Sn phm bng ay, ci, tre, song, my, trc, cht, na, lung, l, rm, v
da, s da, bo ty v cc sn phm th cng khc sn xut bng nguyn liu
tn dng t nng nghip l cc loi sn phm c sn xut, ch bin t nguyn
liu chnh l ay, ci, tre, song, my, trc, cht, na, lung, l nh: thm ay, si
ay, bao ay, thm s da, chiu sn xut bng ay, ci; chi cht, dy thng,
dy buc lm bng tre na, x da; rm, mnh bng tre, trc, na, chi tre, nn
l; a tre, a lung; bng s ch; giy in bo.
9. Thit b, dng c y t gm my mc v dng c chuyn dng cho y t
nh: cc loi my soi, chiu, chp dng khm, cha bnh; cc thit b, dng
c chuyn dng m, iu tr vt thng, t cu thng; dng c o huyt
p, tim, mch, dng c truyn mu; bm kim tim; dng c phng trnh thai v
cc dng c, thit b chuyn dng cho y t khc theo xc nhn ca B Y t.
Bng, bng, gc y t v bng v sinh y t; thuc phng bnh, cha bnh
bao gm thuc thnh phm, nguyn liu lm thuc, tr thc phm chc nng;
vc-xin; sinh phm y t, nc ct pha ch thuc tim, dch truyn; m, qun
o, khu trang, sng m, bao tay, bao chi di, bao giy, khn, gng tay chuyn
dng cho y t, ti t ngc v cht lm y da (khng bao gm m phm); vt t
ha cht xt nghim, dit khun dng trong y t theo xc nhn ca B Y t.
10. Gio c dng ging dy v hc tp bao gm cc loi m hnh, hnh
v, bng, phn, thc k, com-pa v cc loi thit b, dng c chuyn dng cho
ging dy, nghin cu, th nghim khoa hc.
11. Hot ng vn ho, trin lm, th dc, th thao; biu din ngh thut;
sn xut phim; nhp khu, pht hnh v chiu phim.
a) Hot ng vn ho, trin lm v th dc, th thao, tr cc khon doanh
thu nh: bn hng ho, cho thu sn bi, gian hng ti hi ch, trin lm.
b) Hot ng biu din ngh thut nh: tung, cho, ci lng, ca, ma,
nhc, kch, xic; hot ng biu din ngh thut khc v dch v t chc biu
din ngh thut ca cc nh ht hoc on tung, cho, ci lng, ca, ma, nhc,
kch, xic c giy php hot ng do c quan Nh nc c thm quyn cp.
c) Sn xut phim; nhp khu, pht hnh v chiu phim, tr cc sn phm
nu ti khon 15 iu 4 Thng t s 219/2013/TT-BTC.
12. chi cho tr em; Sch cc loi, tr sch khng chu thu GTGT
hng dn ti khon 15 iu 4 Thng t s 219/2013/TT-BTC.
13. Dch v khoa hc v cng ngh l cc hot ng phc v, h tr k
thut cho vic nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh; cc hot ng lin
315

quan n s hu tr tu; chuyn giao cng ngh, tiu chun, quy chun k thut,
o lng, cht lng sn phm, hng ha, an ton bc x, ht nhn v nng
lng nguyn t; dch v v thng tin, t vn, o to, bi dng, ph bin, ng
dng thnh tu khoa hc v cng ngh trong cc lnh vc kinh t - x hi theo
hp ng dch v khoa hc v cng ngh quy nh ti Lut Khoa hc v cng
ngh, khng bao gm tr chi trc tuyn v dch v gii tr trn Internet.
14. Bn, cho thu, cho thu mua nh x hi theo quy nh ca Lut nh .
Nh x hi l nh do Nh nc hoc t chc, c nhn thuc cc thnh phn
kinh t u t xy dng v p ng cc tiu ch v nh , v gi bn nh, v gi
cho thu, v gi cho thu mua, v i tng, iu kin c mua, c thu,
c thu mua nh x hi theo quy nh ca php lut v nh .

316

PH LC 04-GTGT - DANH MC CC TRNG HP

KHNG PHI K KHAI, TNH NP THU GTGT
(iu 5 Thng t s 219/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 c sa i, b
sung theo Thng t 119/2014/TT-BTC v Thng t s 193/2015/TT-BTC)
1. T chc, c nhn nhn cc khon thu v bi thng bng tin (bao gm
c tin bi thng v t v ti sn trn t khi b thu hi t theo quyt nh
ca c quan Nh nc c thm quyn), tin thng, tin h tr, tin chuyn
nhng quyn pht thi v cc khon thu ti chnh khc.
C s kinh doanh khi nhn khon tin thu v bi thng, tin thng, tin
h tr nhn c, tin chuyn nhng quyn pht thi v cc khon thu ti
chnh khc th lp chng t thu theo quy nh. i vi c s kinh doanh chi tin,
cn c mc ch chi lp chng t chi tin.
Trng hp bi thng bng hng ho, dch v, c s bi thng phi lp
ho n v k khai, tnh, np thu GTGT nh i vi bn hng ho, dch v; c
s nhn bi thng k khai, khu tr theo quy nh.
Trng hp c s kinh doanh nhn tin ca t chc, c nhn thc hin
dch v cho t chc, c nhn nh sa cha, bo hnh, khuyn mi, qung co th
phi k khai, np thu theo quy nh.
2. T chc, c nhn sn xut, kinh doanh ti Vit Nam mua dch v ca t
chc nc ngoi khng c c s thng tr ti Vit Nam, c nhn nc ngoi l
i tng khng c tr ti Vit Nam, bao gm cc trng hp: sa cha phng
tin vn ti, my mc, thit b (bao gm c vt t, ph tng thay th); qung co,
tip th; xc tin u t v thng mi; mi gii bn hng ho, cung cp dch v
ra nc ngoi; o to; chia cc dch v bu chnh, vin thng quc t gia
Vit Nam vi nc ngoi m cc dch v ny c thc hin ngoi Vit Nam,
dch v thu ng truyn dn v bng tn v tinh ca nc ngoi theo quy nh
ca php lut.
3. T chc, c nhn khng kinh doanh, khng phi l ngi np thu
GTGT bn ti sn.
V d: ng A l c nhn khng kinh doanh bn 01 t 4 ch ngi cho
doanh nghip B vi gi l 600 triu ng th ng A khng phi k khai, tnh thu
GTGT i vi s tin bn t thu c. ng A v doanh nghip B lp Hp
ng mua/bn, thanh ton theo quy nh ca B Lut dn s.
4. T chc, c nhn chuyn nhng d n u t cho doanh nghip, hp
tc x sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu GTGT.
5. Doanh nghip, hp tc x np thu GTGT theo phng php khu tr
bn sn phm trng trt, chn nui, thu sn, hi sn cha ch bin thnh cc
sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng cho doanh nghip, hp tc x
khu kinh doanh thng mi khng phi k khai, tnh np thu GTGT. Trn
ho n GTGT, ghi dng gi bn l gi khng c thu GTGT, dng thu sut v
thu GTGT khng ghi, gch b.
317

- Trng hp DN, HTX np thu GTGT theo phng php khu tr bn

sn phm trng trt, chn nui, thu sn cha ch bin thnh cc sn phm khc
hoc ch qua s ch thng thng cho cc i tng khc nh h, c nhn kinh
doanh v cc c nhn, t chc khc (khng np thu GTGT hoc np thu theo
phng php trc tip) th phi k khai, tnh np thu GTGT theo mc thu sut
5% hng dn ti khon 5 iu 10 Thng t s 219/2013/TT-BTC).
- H, c nhn kinh doanh, DN, HTX v t chc kinh t khc np thu
GTGT theo phng php tnh trc tip trn GTGT khi bn sn phm trng trt,
chn nui, thu sn nui trng, nh bt cha ch bin thnh cc sn phm khc
hoc ch qua s ch thng thng khu kinh doanh thng mi th k khai,
tnh np thu GTGT theo t l 1% trn doanh thu.
Trng hp sn phm trng trt, chn nui, thu sn cha ch bin thnh
cc sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng bn cho doanh nghip, hp
tc x lp ho n, k khai, tnh thu GTGT th ngi bn v ngi mua phi
iu chnh ho n khng phi k khai, tnh np thu GTGT theo hng dn
ti khon 5, iu 5 Thng t s 219/2013/TT-BTC.
6. Ti sn c nh ang s dng, thc hin trch khu hao khi iu
chuyn theo gi tr ghi trn s sch k ton gia c s kinh doanh v cc n v
thnh vin do mt c s kinh doanh s hu 100% vn hoc gia cc n v
thnh vin do mt c s kinh doanh s hu 100% vn phc v cho hot ng
sn xut, kinh doanh hng ho, dch v chu thu GTGT th khng phi lp ho
n v k khai, np thu GTGT. C s kinh doanh c ti sn c nh iu
chuyn phi c Quyt nh hoc Lnh iu chuyn ti sn km theo b h s
ngun gc ti sn.
Trng hp ti sn c nh khi iu chuyn thc hin nh gi li gi tr
ti sn hoc iu chuyn cho c s sn xut kinh doanh hng ho, dch v khng
chu thu GTGT th phi lp ho n GTGT, k khai, np thu GTGT theo quy
nh.
7. Cc trng hp khc khng phi k khai, np thu:
a) Gp vn bng ti sn thnh lp doanh nghip. Ti sn gp vn vo
doanh nghip phi c: bin bn gp vn sn xut kinh doanh, hp ng lin
doanh, lin kt; bin bn nh gi ti sn ca Hi ng giao nhn vn gp ca
cc bn gp vn (hoc vn bn nh gi ca t chc c chc nng nh gi theo
quy nh ca php lut), km theo b h s v ngun gc ti sn.
b) iu chuyn ti sn gia cc n v hch ton ph thuc trong doanh
nghip; iu chuyn ti sn khi chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i loi
hnh doanh nghip. Ti sn iu chuyn gia cc n v thnh vin hch ton
ph thuc trong c s kinh doanh; ti sn iu chuyn khi chia, tch, hp nht,
sp nhp, chuyn i loi hnh doanh nghip th c s kinh doanh c ti sn iu
chuyn phi c lnh iu chuyn ti sn, km theo b h s ngun gc ti sn v
khng phi xut ho n.
318

Trng hp ti sn iu chuyn gia cc n v hch ton c lp hoc

gia cc n v thnh vin c t cch php nhn y trong cng mt c s
kinh doanh th c s kinh doanh c ti sn iu chuyn phi xut ho n GTGT
v k khai, np thu GTGT theo quy nh, tr trng hp hng dn ti khon 6
iu ny.
c) Thu i ngi th 3 ca hot ng bo him.
d) Cc khon thu h khng lin quan n vic bn hng ho, dch v ca c
s kinh doanh.
) Doanh thu hng ha, dch v nhn bn i l v doanh thu hoa hng
c hng t hot ng i l bn ng gi quy nh ca bn giao i l
hng hoa hng ca dch v: bu chnh, vin thng, bn v x s, v my bay,
t, tu ho, tu thu; i l vn ti quc t; i l ca cc dch v ngnh hng
khng, hng hi m c p dng thu sut thu GTGT 0%; i l bn bo
him.
e) Doanh thu hng ho, dch v v doanh thu hoa hng i l c hng
t hot ng i l bn hng ho, dch v thuc din khng chu thu GTGT.
g) C s kinh doanh khng phi np thu GTGT khu nhp khu trong
trng hp nhp khu hng ha xut khu nhng b pha nc ngoi tr li.
Khi c s kinh doanh bn hng ha b tr li ny trong ni a th phi k khai,
np thu GTGT theo quy nh.
h) T chc, doanh nghip nhn cc khon th lao t c quan nh nc do
thc hin hot ng thu h, chi h cc c quan nh nc.
Th lao thu h, chi h cc c quan nh nc khng phi k khai, tnh np
thu GTGT theo quy nh ti im ny l cc khon th lao nhn c t cc
hot ng thu h bo him x hi t nguyn, bo him y t t nguyn cho c
quan Bo him x hi; chi tr tr cp u i cho ngi c cng v tr cp khc
cho B Lao ng - Thng binh v X hi; thu thu ca h, c nhn cho c
quan thu v cc khon thu h, chi h khc cho c quan nh nc.

319

3. THU TIU TH C BIT

3.1. Nhng vn chung v thu TTB
3.1.1. Khi nim
Thu TTB l sc thu nh vo mt s hng ho, dch v nm trong
danh mc nh nc quy nh cn iu tit sn xut hoc hng dn tiu dng.
Vi cch hiu nh vy, thu TTB c cc c im ni bt sau y:
Mt l, thu TTB thuc loi thu gin thu. Thu TTB c cu thnh
trong gi bn hng ho, dch v do ngi tiu dng chu khi mua hng ho, dch
v. Ngi np thu TTB l ngi sn xut hng ha v cung ng dch v chu
thu TTB. Ngi chu thu TTB l ngi tiu dng hng ha, dch v thuc
din chu thu TTB.
Hai l, thu TTB l thu tiu dng mt giai on. Thu TTB ch nh
mt ln vo khu sn xut, nhp khu hng ha hoc kinh doanh dch v. Cc
quc gia trn th gii khng nh thu TTB khu kinh doanh thng mi.
Ba l, phm vi iu tit ca thu TTB khng rng. S lng i tng
hng ha, dch v thuc din chu thu TTB thng khng nhiu v thay i
ty theo iu kin kinh t - x hi ca mi quc gia trong tng giai on lch s
nht nh.
Thu TTB thng c hu ht cc quc gia v y l mt loi thu rt
c hiu qu bi s thu rt cao, rt d thu, vic nh thu thng nhn c s
ng thun rt cao ca cng chng. Tu thuc vo iu kin c th v kinh t x
hi, phong tc tp qun, chnh sch tiu dng, yu cu ng vin ngn sch, kh
nng qun l, gim st m mi nc c nhng quy nh ring v danh mc mt
hng chu thu, mc thu sut, phng thc t chc qun l thu.
Nhiu nc p dng thu TTB nh vo nhiu mt hng ho hoc dch
v, ngi dn d hiu, tin li trong tuyn truyn, gii thch cng nh xy
dng cc quy trnh th tc qun l hin i ngi ta thng dng ngay tn ca
mt hng b nh thu lm tn gi, v d: thu xng du, thu thuc l, thu
ru, thu bia... Qua thng k t thc tin cc nc cho thy thu TTB thng
c nh vo cc nhm hng ho, dch v sau y:
(i) Nhm hng ho, dch v c hi cho sc kho cng ng (ru, thuc
ht).
(ii) Nhm hng ho, dch v m ngi s dng chng thuc lp ngi c
thu nhp cao, nh nc cn iu tit ( t, tu bay c nhn, du thuyn, m phm
cao cp, dch v lm p...).
(iii) Nhm hng ho, dch v thuc danh mc c quyn nh nc hoc
nh nc cn kim sot c bit.
(iv) Hng ho thuc danh mc cn nh hng thc hin chnh sch
quc gia v nng lng, ti nguyn thin nhin (xng du, sn phm khai
khong...).
(v) Hng ho, dch v m vic tiu dng chng c th nh hng tiu cc
n thun phong, m tc, trt t x hi (bi l, c , mt xa...).
320

 nc ta, thu TTB c Quc hi kho IX ban hnh Lut v c hiu

lc thi hnh t ngy 1/10/1990 v qua nhiu ln sa i, b sung cho ph hp
vi tnh hnh pht trin kinh t x hi ca t nc trong tng thi k. Trong
nhng ln sa i quan trng vo cc nm 1998, 2003 v 2006. Thc hin
chng trnh xy dng Lut ca Quc hi nm 2008, Lut thu TTB s
27/2008/QH12 c Quc hi thng qua vo ngy 14/11/2008, c hiu lc
thi hnh k t 01/01/2009. Sau khi Chnh ph ban hnh Ngh nh s
26/2009/N-CP ngy 16/3/2009 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut
Thu tiu th c bit, B Ti chnh ban hnh Thng t hng dn s
64/2009/TT-BTC ngy 27/3/2009.
Thng 12 nm 2011, Chnh ph cho sa i mt s quy nh trong Ngh
nh quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lut (Ngh nh s 113/2011/NCP ngy 08/12/2011 sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s
26/2009/N-CP ngy 16/3/2009). B Ti chnh ban hnh Thng t s
05/2012/TT-BTC ngy 5/1/2012 hng dn thc hin cc ni dung mi c
sa i b sung theo hng quy nh r rng, minh bch v i tng khng
chu thu, tr gi tnh thu, khu tr thu nhm to thun li hn cho ngi np
thu, ng thi ngn nga cc trng hp li dng, trc li trn thu, gp
phn to mi trng bnh ng, lnh mnh.
Gn y nht, ngy 26/11/2014, Quc hi thng qua Lut s
70/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca Lut Thu TTB. Trn c s
, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 108/2015/N-CP ngy 28/10/2015 ca
Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut thu
tiu th c bit v Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu tiu th c
bit; B Ti chnh ban hnh Thng t s 195/2015/TT-BTC ngy 24/11/2015
hng dn thi hnh thu TTB.
3.1.2. V tr v vai tr ca thu TTB
Thu TTB l mt sc thu c hiu sut cao, l cng c m bo ngun
thu quan trng ca ngn sch nh nc.
Thng qua vic iu tit cao i vi mt s hng ho, dch v c bit,
thu TTB gp phn ng vin mt phn thu nhp ca cc i tng c thu
nhp cao vo NSNN, gp phn m bo cng bng x hi.
Thu TTB cn l mt cng c qun l v m ca Nh nc trong vic
hng dn sn xut, hng dn tiu dng.
3.2. Phm vi p dng ca thu TTB
3.2.1. i tng np thu TTB
Ngi np thu TTB l t chc, c nhn c sn xut, nhp khu hng
ha v kinh doanh dch v thuc i tng chu thu TTB, bao gm:
- Cc t chc kinh doanh c thnh lp v ng k kinh doanh theo Lut
Doanh nghip, Lut Doanh nghip nh nc (nay l Lut Doanh nghip) v
Lut Hp tc x.

321

- Cc t chc kinh t ca t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t

chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, t chc chnh tr - x hi - ngh
nghip, n v v trang nhn dn, t chc s nghip v cc t chc khc.
- Cc doanh nghip c vn u t nc ngoi v bn nc ngoi tham gia
hp tc kinh doanh theo Lut u t nc ngoi ti Vit Nam (nay l Lut u
t); cc t chc, c nhn nc ngoi hot ng kinh doanh Vit Nam nhng
khng thnh lp php nhn ti Vit Nam.
- C nhn, h gia nh, nhm ngi kinh doanh c lp v cc i tng
khc c hot ng sn xut, kinh doanh, nhp khu.
C s kinh doanh xut khu mua hng chu thu TTB ca c s sn xut
xut khu nhng khng xut khu m tiu th trong nc th c s kinh
doanh xut khu l ngi np thu TTB. Khi bn hng ha, c s kinh doanh
xut khu phi k khai v np thu TTB.
3.2.2. i tng chu thu, i tng khng thuc din chu thu
a) i tng chu thu
i tng chu thu TTB l cc hng ha, dch v sau y (tr cc
trng hp khng phi chu thu TTB nu ti im b di y):
- Hng ha chu thu TTB gm 10 nhm: (i) Thuc l iu, x g; (ii)
Ru; (iii) Bia; (iv) t di 24 ch ngi; (v) Xe m t c dung tch xi lanh trn
125 phn khi; (vi) Tu bay, du thuyn (l loi tu bay, du thuyn s dng cho
mc ch dn dng); (vii) Xng cc loi, nap-ta (naphtha), ch phm ti hp
(reformade component) v cc ch phm khc pha ch xng; (viii) iu ha
nhit cng sut t 90.000 BTU tr xung; (ix) Bi l; (x) Vng m, hng m
(khng bao gm hng m l chi tr em v dng dy hc).
i tng chu thu TTB i vi nhng hng ha thuc din chu thu
TTB ni trn l cc sn phm hng ha hon chnh, khng bao gm b linh
kin lp rp cc hng ha ny. Ring i vi mt hng iu ho nhit cng
sut t 90.000 BTU tr xung thuc i tng chu thu TTB: trng hp c
s sn xut bn hoc c s nhp khu nhp tch ring tng b phn l cc nng
hoc cc lnh th hng ha bn ra hoc nhp khu (cc nng, cc lnh) vn
thuc i tng chu thu TTB nh i vi sn phm hon chnh (my iu
ho nhit hon chnh).
- Dch v chu thu TTB gm 6 nhm: (i) Kinh doanh v trng; (ii)
Kinh doanh mt xa, ka-ra--k; (iii) Kinh doanh ca-si-n (casino); tr chi in
t c thng bao gm tr chi bng my gic-pt (jackpot), my s-lot (slot) v
cc loi my tng t; (iv) Kinh doanh t cc bao gm t cc th thao, gii
tr v cc hnh thc t cc khc theo quy nh ca php lut; (v) Kinh doanh
gn (golf) bao gm bn th hi vin, v chi gn; (vi) Kinh doanh x s.
b) i tng khng thuc din chu thu
Theo quy nh hin hnh, hng ha nu ti im a mc 3.2.2 nu trn
khng thuc din chu thu TTB trong cc trng hp c th sau:
322

(1) Hng ha do c s sn xut, gia cng trc tip xut khu hoc bn, y
thc cho c s kinh doanh khc xut khu, bao gm:
Th nht, hng ho do cc c s sn xut, gia cng trc tip xut khu ra
nc ngoi bao gm c hng ho bn, gia cng cho doanh nghip ch xut, tr
t di 24 ch ngi bn cho doanh nghip ch xut.
C s c hng ho thuc i tng khng chu thu TTB trong trng
hp ny phi c h s chng minh l hng thc t xut khu, c th nh sau:
- Hp ng bn hng hoc hp ng gia cng cho nc ngoi.
- Ho n bn hng ho xut khu hoc tr hng, thanh ton tin gia cng.
- T khai hng ho xut khu.
- Chng t thanh ton qua ngn hng.
Thanh ton qua ngn hng l vic chuyn tin t ti khon ca bn nhp
khu sang ti khon mang tn bn xut khu m ti ngn hng theo cc hnh
thc thanh ton ph hp vi tha thun trong hp ng v quy nh ca ngn
hng. Chng t thanh ton tin l giy bo C ca ngn hng bn xut khu v
s tin nhn c t ti khon ca ngn hng bn nhp khu. Trng hp
thanh ton chm tr, phi c tha thun ghi trong hp ng xut khu, n thi
hn thanh ton c s kinh doanh phi c chng t thanh ton qua ngn hng.
Trng hp u thc xut khu th bn nhn u thc xut khu phi thanh ton
vi nc ngoi qua ngn hng.
Th hai, c s sn xut hng ho thuc din chu thu TTB nu tm xut
khu, ti nhp khu theo giy php tm xut khu, ti nhp khu, trong thi hn
cha phi np thu xut khu, thu nhp khu theo ch quy nh th khi ti
nhp khu khng phi np thu TTB, nhng khi c s sn xut bn hng ho
ny phi np thu TTB.
Th ba, hng ha do c s sn xut bn hoc y thc cho c s kinh
doanh xut khu xut khu theo hp ng kinh t.
C s sn xut c hng ho thuc trng hp khng phi chu thu TTB
trong trng hp ny phi c h s chng minh l hng ho thc t xut khu
nh sau:
- Hp ng mua bn hng ho xut khu hoc hp ng y thc xut
khu i vi trng hp u thc xut khu gia c s sn xut v c s kinh
doanh xut khu.
- Ha n bn hng, giao hng u thc xut khu.
- Bin bn thanh l (thanh l ton b hoc tng phn) hp ng bn hng
ho xut khu, bin bn thanh l hp ng u thc xut khu th hin r cc
ni dung sau:
Tn, s lng, chng loi, mt hng, gi bn ca hng ho thc t xut
khu; hnh thc thanh ton; s tin v s, ngy chng t thanh ton hng ho
xut khu qua ngn hng ca ngi mua nc ngoi cho c s xut khu; s tin
323

v s, ngy ca chng t thanh ton gia c s sn xut vi c s xut khu

hoc c s nhn u thc xut khu; s, ngy ca hp ng xut khu, bn sao t
khai Hi quan i vi hng ho xut khu.
i vi hng ho c s xut khu mua, nhn u thc xut khu xut
khu nhng khng xut khu m tiu th trong nc, c s kinh doanh xut
khu phi k khai, np thu TTB i vi cc hng ho ny khi tiu th (bn)
trong nc.
Th t, hng ho mang ra nc ngoi bn ti hi ch trin lm nc
ngoi.
C s c hng ho mang ra nc ngoi bn ti hi ch trin lm phi
c cc th tc sau:
- Giy mi hoc giy ng k tham gia hi ch trin lm nc ngoi.
- T khai hng ho xut khu c xc nhn ca c quan hi quan v hng
ho xut khu.
- Bng k hng bn ti hi ch trin lm.
- Chng t thanh ton tin i vi hng ho bn ti hi ch trin lm,
trng hp bn hng thu tin mt c gi tr trn mc quy nh th phi khai bo
vi c quan Hi quan, c chng t np tin vo ngn hng theo quy nh hin
hnh.
(2) Hng ha nhp khu trong cc trng hp sau:
Th nht, hng vin tr nhn o, vin tr khng hon li; qu tng, qu
biu bao gm:
a) Hng vin tr nhn o v hng vin tr khng hon li, bao gm c
hng nhp khu bng ngun vin tr khng hon li c c quan c thm
quyn ph duyt; hng tr gip nhn o, cu tr khn cp nhm khc phc hu
qu chin tranh, thin tai, dch bnh.
b) Qu tng ca cc t chc, c nhn nc ngoi cho cc c quan nh
nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr - x hi ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, n v v trang nhn
dn.
c) Qu biu, qu tng cho c nhn ti Vit Nam theo nh mc quy nh
ca php lut.
Th hai, hng ha qu cnh hoc mn ng qua ca khu, bin gii
Vit Nam, hng ha chuyn khu, bao gm:
a) Hng ha c vn chuyn t nc xut khu n nc nhp khu qua
ca khu Vit Nam nhng khng lm th tc nhp khu vo Vit Nam v khng
lm th tc xut khu ra khi Vit Nam.

324

b) Hng ha c vn chuyn t nc xut khu n nc nhp khu qua

ca khu Vit Nam v a vo kho ngoi quan, khng lm th tc nhp khu
vo Vit Nam v khng lm th tc xut khu ra khi Vit Nam.
c) Hng qu cnh, mn ng qua ca khu, bin gii Vit Nam trn c
s Hip nh k kt gia Chnh ph Vit Nam vi Chnh ph nc ngoi
hoc gia c quan, ngi i din c Chnh ph Vit Nam v Chnh ph nc
ngoi y quyn.
d) Hng ha c vn chuyn t nc xut khu n nc nhp khu
khng qua ca khu Vit Nam.
Th ba, hng tm nhp khu, ti xut khu, nu thc ti xut khu trong
thi hn khng phi np thu nhp khu theo quy nh ca php lut v thu
xut khu, thu nhp khu th khng phi np thu TTB tng ng vi s
hng thc ti xut khu.
Hng ha tm xut khu, ti nhp khu, nu thc ti nhp khu trong thi
hn khng phi np thu xut khu theo quy nh ca php lut v thu xut
khu, thu nhp khu th khng phi np thu TTB tng ng vi s hng
thc ti nhp khu.
Th t, hng tm nhp khu d hi ch, trin lm, nu thc ti xut
khu trong thi hn cha phi np thu nhp khu theo ch quy nh.
Ht thi gian hi ch, trin lm m t chc, c nhn khng ti xut hng
tm nhp khu th phi k khai, np thu TTB; nu t chc, c nhn khng k
khai m b kim tra, pht hin th ngoi vic truy thu thu TTB cn b x pht
theo quy nh ca php lut.
Th nm, dng ca t chc, c nhn nc ngoi theo tiu chun min
tr ngoi giao theo quy nh ca php lut v min tr ngoi giao.
Th su, hng mang theo ngi trong tiu chun hnh l min thu nhp
khu ca c nhn ngi Vit Nam v ngi nc ngoi khi xut, nhp cnh qua
ca khu Vit Nam.
Th by, hng nhp khu bn min thu ti cc ca hng bn hng
min thu theo quy nh ca php lut.
(3) Hng ho nhp khu t nc ngoi vo khu phi thu quan, hng ho t
ni a bn vo khu phi thu quan v ch s dng trong khu phi thu quan, hng
ho c mua bn gia cc khu phi thu quan vi nhau, tr hai loi hng ha sau:
hng ha c a vo khu c p dng quy ch khu phi thu quan c dn c
sinh sng, khng c hng ro cng v xe t ch ngi di 24 ch.
H s, trnh t v thm quyn gii quyt khng thu thu TTB i vi
cc trng hp quy nh ti nhm 2 v nhm 3 nu trn c thc hin nh quy
nh v gii quyt khng thu thu, min thu nhp khu theo quy nh ca php
lut v thu xut khu, thu nhp khu.

325

C s nhp khu cc mt hng thuc cc trng hp khng phi chu thu

TTB khi nhp khu theo quy nh ti nhm 2 v nhm 3 nu trn, nu dng
vo mc ch khc th phi k khai, np thu TTB khu nhp khu vi c quan
hi quan theo hng dn ca B Ti chnh v th tc hi quan; kim tra gim st
hi quan; thu xut khu, thu nhp khu v qun l thu i vi hng ho xut
khu, nhp khu.
(4) Tu bay, du thuyn s dng cho mc ch kinh doanh vn chuyn hng
ho, hnh khch, kinh doanh du lch v tu bay s dng cho mc ch an ninh,
quc phng.
Trng hp tu bay, du thuyn thuc din khng chu thu TTB nhng
sau khng s dng cho mc ch kinh doanh vn chuyn hng ho, hnh
khch, kinh doanh du lch v mc ch an ninh, quc phng th phi chu thu
TTB.
C s kinh doanh c tu bay, du thuyn nhp khu chuyn i mc ch
nu trn phi k khai np thu TTB vi c quan hi quan theo hng dn ca
B Ti chnh v th tc hi quan; kim tra gim st hi quan; thu xut khu,
thu nhp khu v qun l thu i vi hng ho xut khu, nhp khu.
C s kinh doanh c tu bay, du thuyn c sn xut trong nc chuyn
i mc ch nu trn phi k khai np thu TTB theo gi tr cn li sau khi
tr gi tr khu hao theo quy nh vi c quan thu qun l trc tip.
(5) i vi xe t theo thit k ca nh sn xut c s dng lm xe
cu thng, xe ch phm nhn, xe tang l; xe kim tra, kim sot tn s v
tuyn in; xe bc thp phng thang; xe truyn hnh lu ng; xe thit k va c
ch ngi, va c ch ng ch c t 24 ngi tr ln; xe t chy trong khu
vui chi, gii tr, th thao khng ng k lu hnh, khng tham gia giao thng
v cc loi xe chuyn dng, xe khng ng k lu hnh, khng tham gia giao
thng do B Ti chnh phi hp vi cc B, c quan lin quan c hng dn c
th.
C s kinh doanh nhp khu xe t c thit k ch dng chy trong khu
vui chi, gii tr, th thao khng ng k lu hnh v khng tham gia giao thng
thuc i tng khng chu thu TTB trong trng hp ny phi xut trnh
cho c quan hi quan ni m t khai nhp khu h s, th tc sau:
- Bn sao Giy chng nhn ng k kinh doanh chng minh c s nhp
khu c chc nng kinh doanh khu vui chi, gii tr, th thao (c ch k, ng
du ca c s nhp khu).
- C s kinh doanh nhp khu ghi r trn T khai hng ho nhp khu ni
dung: xe t c thit k, ch to ch dng chy trong khu vui chi, gii tr,
th thao khng ng k lu hnh v khng tham gia giao thng. C s nhp
khu phi chu trch nhim v tnh chnh xc ca h s nhp khu.
C quan hi quan ni c s kinh doanh nhp khu ng k m T khai
hng ha nhp khu kim tra hng ha v khng thu thu TTB mt hng nu
326

trn, khng cp T khai xc nhn ngun gc xe nhp khu cho c s kinh doanh
nhp khu.
Trng hp xe t c thit k ch dng chy trong khu vui chi, gii tr,
th thao khng ng k lu hnh v khng tham gia giao thng khng phi chu
thu TTB, c s nhp khu lm th tc nhp khu vi c quan hi quan
xc nh thuc din khng chu thu TTB, nu thay i mc ch s dng so
vi khi nhp khu, khng s dng trong khu vui chi, gii tr, th thao v l loi
xe t thuc i tng chu thu TTB th c s nhp khu phi k khai, np
thu TTB vi c quan hi quan theo hng dn ca B Ti chnh v th tc
hi quan; kim tra gim st hi quan; thu xut khu, thu nhp khu v qun l
thu i vi hng ho xut khu, nhp khu. Trng hp c s nhp khu khng
khai bo vi c quan hi quan ni lm th tc nhp khu np thu TTB do
thay i mc ch s dng so vi khi nhp khu th c s nhp khu s b x
pht theo quy nh ca Lut Qun l thu v cc vn bn hng dn thi hnh.
(6) iu ho nhit c cng sut t 90.000 BTU tr xung, theo thit k
ca nh sn xut ch lp trn phng tin vn ti, bao gm t, toa xe la,
tu, thuyn, tu bay.
Trng hp c s kinh doanh nhp khu; u thc nhp khu h thng
iu ho trung tm trn 90.000 BTU hoc c s kinh doanh nhp khu k hp
ng vi nh thu lp t thit b trong nc v vic cung cp h thng iu ha
trung tm trn 90.000 BTU; vic giao hng ty thuc vo tin thi cng cng
trnh (h thng iu ha ny c nhp khu thnh nhiu ln, nhiu chuyn)
khng phi tnh np thu TTB i vi tng ln nhp khu l cc chi tit ca
thit b nhp khu nh cc nng hoc cc lnh th h s cn xut trnh vi c
quan hi quan gm:
- Hp ng nhp khu (trng hp u thc nhp khu phi c thm hp
ng u thc nhp khu) hoc hp ng mua bn (bn chnh hoc bn sao c
ng du ca doanh nghip nhp khu) h thng iu ha trung tm vi nh
thu thi cng trong nc; trong hp ng phi th hin y l thit b ng b c
cng sut trn 90.000 BTU c nhp khu nguyn chic theo tiu chun ca
nh sn xut km theo bng k s lng cc chi tit ca thit b nhp khu.
- S kt ni h thng iu ha trung tm c xc nhn ca n v nhp
khu v nh thu thi cng (trong trng hp c nh thu thi cng).
- Chng th gim nh v cng sut v tnh ng b ca thit b nhp
khu, ng thi cc b phn tch ri (cc nng, cc lnh) hoc nhm cc b
phn tch ri ca thit b khng th t hot ng c lp do c quan gim nh
c thm quyn theo quy nh ca php lut cp.
Trng hp tng b phn tch ri hoc mt s b phn tch ri lp c
thnh mt my iu ha nhit hon chnh, c cng sut t 90.000 BTU tr
xung hot ng c lp khng cn kt ni vi h thng th tng b phn ny
vn phi chu thu TTB.
327

- Bn cam kt ca c s kinh doanh nhp khu v vic s dng hng nhp

khu ng mc ch v t chu trch nhim trc php lut v cam kt ca
mnh.
Cn c vo h s xut trnh ca c s kinh doanh, c quan hi quan lp
phiu theo di tr li nh Ph lc I c ban hnh km theo Thng t
195/2015/TT-BTC theo di qun l.
Nh vy, c th thy i tng khng thuc din chu thu TTB c th
phn thnh 3 nhm chnh l: (i) Cc hng ha thc cht khng tiu dng Vit
Nam; (ii) Mt s trng hp quy nh khng thuc din chu thu TTB iu
chnh cho phm vi iu tit ca thu TTB m bo ng i tng m Nh
nc cn iu tit; (iii) Cc trng hp khng thuc din chu thu TTB theo
thng l quc t.
3.3. Cn c tnh thu
Cn c tnh thu TTB l gi tnh thu ca hng ha, dch v chu thu
TTB v thu sut thu TTB.
3.3.1. Gi tnh thu
3.3.1.1. Nguyn tc chung xc nh gi tnh thu TTB
Gi tnh thu TTB ca hng ha, dch v l gi bn hng ho, gi cung
ng dch v ca c s sn xut, kinh doanh cha c thu TTB, thu bo v
mi trng (nu c) v thu gi tr gia tng.
Gi tnh thu TTB bao gm c khon thu thm tnh ngoi gi bn hng
ha, gi cung ng dch v (nu c) m c s sn xut kinh doanh c hng.
3.3.1.2. Cch xc nh gi tnh thu TTB trong nhng trng hp c th
(1) i vi hng ha nhp khu (tr xng cc loi) do c s kinh doanh
nhp khu bn ra v hng ha sn xut trong nc, gi tnh thu TTB c xc
nh nh sau:
Gi tnh thu
TTB
=

Gi bn cha - Thu bo v mi trng

c thu GTGT
(nu c)
1 + Thu sut thu TTB

Trong , gi bn cha c thu gi tr gia tng c xc nh theo quy

nh ca php lut v thu gi tr gia tng, thu bo v mi trng xc nh theo
quy nh ca php lut v thu bo v mi trng.
(a) Trng hp c s nhp khu hng ha chu thu TTB (tr xng cc
loi), c s sn xut hng ha chu thu TTB bn hng qua cc c s trc
thuc hch ton ph thuc th gi lm cn c tnh thu TTB l gi do c s
trc thuc hch ton ph thuc bn ra. C s nhp khu (tr c s nhp khu
mt hng xng cc loi), c s sn xut bn hng thng qua i l bn ng gi
do c s quy nh v ch hng hoa hng th gi lm cn c xc nh gi tnh
thu TTB l gi bn do c s nhp khu, c s sn xut quy nh cha tr hoa
hng.
328

(b) Trng hp c s nhp khu hng ha chu thu TTB (tr t di

24 ch v xng cc loi), c s sn xut hng ha chu thu TTB (tr t di
24 ch) bn hng cho cc c s kinh doanh thng mi th gi lm cn c tnh
thu TTB l gi bn ca c s nhp khu, c s sn xut mt hng chu thu
TTB bn ra nhng khng c thp hn 7% so vi gi bn bnh qun trong
thng ca cng loi sn phm do cc c s kinh doanh thng mi bn ra.
Trng hp gi bn ca c s nhp khu hng ha chu thu TTB (tr
t di 24 ch v xng cc loi) v gi bn ca c s sn xut hng ha chu
thu TTB (tr t di 24 ch) thp hn 7% so vi gi bn bnh qun trong
thng ca cng loi sn phm do c s kinh doanh thng mi bn ra th gi tnh
thu TTB l gi do c quan thu n nh theo quy nh ca php lut v qun
l thu.
C s kinh doanh thng mi quy nh ti im ny l c s khng c
quan h cng ty m, cng ty con, hoc cng ty con trong cng cng ty m vi c
s nhp khu, c s sn xut v l c s u tin trong khu lu thng thng
mi c hp ng mua bn hng ha vi c s sn xut, c s nhp khu hoc c
hp ng mua bn hng ha vi cng ty m, cng ty con, cng ty con trong
cng cng ty m vi c s sn xut, c s nhp khu hng ha chu thu TTB.
Quan h cng ty m, cng ty con c xc nh theo quy nh ca Lut doanh
nghip.
V d 3.1: Tng cng ty bia B l n v s hu thng hiu bia B, bn
nguyn vt liu chnh cho cc n v sn xut sn phm bia B.
Cc n v sn xut bn sn phm bia B cho Cng ty TNHH MTV thng
mi bia B l cng ty con ca Tng cng ty bia B.
Cng ty TNHH MTV thng mi bia B bn sn phm bia B cho cc
Cng ty c phn thng mi khu vc l cng ty con ca Cng ty TNHH MTV
thng mi bia B.
Cc Cng ty c phn thng mi khu vc k hp ng bn sn phm bia
B cho cc i l cp 1 (khng c quan h cng ty m, cng ty con vi Tng
cng ty bia B, Cng ty TNHH MTV thng mi bia B, cc cng ty c phn
thng mi khu vc); cc i l cp 1 bn sn phm bia B cho cc i l cp 2,
nh hng, ngi tiu dng...
C s sn xut thc hin tnh, k khai v np thu TTB theo gi bn ra
ca cc Cng ty c phn thng mi khu vc nhng khng c thp hn 7%
so vi gi bn bnh qun trong thng ca cng loi sn phm do cc i l cp 1
bn ra.
V d 3.2: Tng cng ty bia X l n v s hu thng hiu bia X. Theo
hp ng hp tc kinh doanh, Tng cng ty bia X nm cng ngh sn xut, bn
nguyn liu, v chai, nhn mc cho cc n v sn xut bia v n v sn xut
bia bn li sn phm bia X cho Tng cng ty bia X.

329

Tng cng ty bn li cc sn phm bia X cho Cng ty TNHH MTV

thng mi bia X l cng ty con ca Tng cng ty bia X.
- i vi sn phm bia lon, bia chai X, Cng ty TNHH MTV thng mi
bia X k hp ng bn cho cc i l cp 1 (khng c quan h cng ty m, cng
ty con vi Tng cng ty bia X, Cng ty TNHH MTV thng mi bia X), cc i
l cp 1 bn sn phm bia X cho cc i l cp 2, nh hng, ngi tiu dng...
i vi sn phm bia lon, bia chai X, c s sn xut thc hin tnh, k
khai v np thu TTB theo gi bn ra ca Cng ty TNHH MTV thng mi
bia X nhng khng c thp hn 7% so vi gi bn bnh qun trong thng ca
cng loi sn phm do cc i l cp 1 bn ra.
- i vi sn phm bia hi X, Cng ty TNHH MTV thng mi bia X
bn li cho Cng ty c phn thng mi bia X (l cng ty con ca Tng cng ty
bia X), Cng ty c phn thng mi bia X k hp ng bn bia hi cho cc i
l thng mi c lp.
i vi sn phm bia hi X, c s sn xut thc hin tnh, k khai v np
thu TTB theo gi bn ra ca Cng ty c phn thng mi bia X nhng khng
c thp hn 7% so vi gi bn bnh qun trong thng ca cng loi sn phm
do cc i l thng mi c lp ny bn ra.
(c) Trng hp c s nhp khu, c s sn xut, lp rp t di 24 ch
bn hng cho cc c s kinh doanh thng mi th:
i vi c s nhp khu t di 24 ch, gi lm cn c tnh thu TTB
l gi bn ca c s nhp khu nhng khng c thp hn 105% gi vn xe
nhp khu. Gi vn xe nhp khu bao gm: gi tnh thu nhp khu cng (+)
thu nhp khu (nu c) cng (+) thu TTB ti khu nhp khu. Trng hp
gi bn ca c s nhp khu t di 24 ch thp hn 105% gi vn xe nhp
khu th gi tnh thu TTB l gi do c quan thu n nh theo quy nh ca
php lut v qun l thu.
V d 3.3: Mt xe t nhp khu c gi CIF: 20.000 USD; thu sut thu
nhp khu ca mu xe ny l 70%; thu sut thu TTB l 45%; gi s t gi
tnh thu nhp khu ti thi im nhp khu l 22.500 VND/USD. Gi bn cha
c thu GTGT ghi trn ha n ca nh nhp khu l 1.164.712.500 ng. Nh
vy, s thu TTB ca c s nhp khu khi bn t nh sau:
n v tnh: ng
STT
1
2

Thu
sut

Ni dung
Gi tnh thu ca t nhp khu (20.000
USD x 22.500)
Thu nhp khu phi np (2) = (1) x Thu
sut

330

S tin
450.000.000

70%

315.000.000

Thu TTB phi np khu nhp khu (s

thu TTB ny nh nhp khu c khu
tr khi xc nh s thu TTB ti khu bn
ra trong nc) (3)= [(1) + (2)] x Thu sut

Gi vn xe t nhp khu (4) = (1)+(2)+(3)

5
6
7
8

45%

Gi bn cha c thu GTGT ca nh nhp

khu
Gi tnh thu TTB ti khu bn ra trong
nc (6) = (5)/1,45
Thu TTB tnh c khi bn ra trong nc
(7)=(6) x Thu sut
S thu TTB phi np ti khu bn ra
trong nc: (8)= (7) - (3)

344.250.000
1.109.250.000
1.164.712.500
803.250.000

45%

361.462.500
17.212.500

V d 3.4: Vi gi nh nh v d 3.3 nhng gi bn cha c thu GTGT

ghi trn ha n ca nh nhp khu l 1.100.000.000 ng. Trong trng hp
ny gi bn lm cn c tnh thu TTB ca c s nhp khu cha c thu
GTGT thp hn 105% gi vn xe nhp khu. Do vy, c quan thu s thc hin
n nh gi bn ca c s nhp khu theo quy nh ca Lut Qun l thu.
V d 3.5: Vi gi nh nh v d 3.3 nhng gi bn cha c thu GTGT
ghi trn ha n ca c s nhp khu l 1.186.897.500 ng (cao hn 105% gi
vn ca xe nhp khu). Nh vy, s thu TTB ca c s nhp khu khi bn
t nh sau:
n v tnh: ng
STT
1
2
3
4
5

Thu
sut

Ni dung
Gi vn xe t nhp khu

S tin
1.109.250.000

Gi bn cha c thu GTGT ca nh

nhp khu
Gi tnh thu TTB ti khu bn ra
trong nc (3) = (2)/1,45
Thu TTB tnh c khi bn ra trong
nc (4)=(3) x Thu sut
S thu TTB phi np ti khu bn ra
trong nc: (5)= (4) - 344.250.000

1.186.897.500
818.550.000
45%

368.347.500
24.097.500

i vi c s sn xut, lp rp t di 24 ch, gi lm cn c tnh thu

TTB l gi bn trong thng ca cng loi sn phm do c s sn xut nhng
khng c thp hn 7% so vi gi bn bnh qun ca cc c s kinh doanh
thng mi bn ra. Gi bn bnh qun ca cc c s kinh doanh thng mi
so snh l gi bn xe t cha bao gm cc la chn v trang thit b, ph tng
m c s kinh doanh thng mi lp t thm theo yu cu ca khch hng.
331

Trng hp gi bn ca c s sn xut, lp rp t di 24 ch thp hn 7% so

vi gi bn bnh qun trong thng ca cng loi sn phm do c s kinh doanh
thng mi bn ra th gi tnh thu TTB l gi do c quan thu n nh theo
quy nh ca php lut v qun l thu.
(2) i vi hng nhp khu ti khu nhp khu, gi tnh thu TTB c
xc nh nh sau:
Gi tnh thu TTB = Gi tnh thu nhp khu + Thu nhp khu.
Gi tnh thu nhp khu c xc nh theo cc quy nh ca php lut v
thu xut khu, thu nhp khu. Trng hp hng ha nhp khu c min,
gim thu nhp khu th gi tnh thu khng bao gm s thu nhp khu c
min, gim.
(3) i vi hng ho chu thu TTB, gi tnh thu TTB l gi cha c
thu GTGT, thu bo v mi trng (nu c), cha c thu TTB v khng loi
tr gi tr v bao b.
i vi mt hng bia chai nu c t tin cc v chai, nh k hng qu
c s sn xut v khch hng thc hin quyt ton s tin t cc v chai th s
tin t cc tng ng gi tr s v chai khng thu hi c phi a vo
doanh thu tnh thu TTB.
V d 3.6: i vi bia hp, nm 2016 gi bn ca 1 lt bia hp cha c
thu GTGT l 21.000 ng, thu sut thu TTB mt hng bia l 55% th gi
tnh thu TTB c xc nh nh sau:
Gi tnh thu
TTB 1 lt bia hp

21.000 ng
1 + 55%

13.548 ng

V d 3.7: Qu II/2016, gi bn ca mt kt bia chai H Ni cha c thu

GTGT l 124.000 ng/kt, th gi tnh thu TTB xc nh nh sau:
Gi tnh thu TTB
1 kt bia

124.000 ng
1 + 55%

80.000 ng

V d 3.8: Qu III/2016, Cng ty bia A bn 1.000 chai bia cho khch hng
B v c thu tin cc v chai vi mc 1.200 ng/v chai, tng s tin t cc
l 1.200.000 ng. Ht qu Cng ty A v khch hng B thc hin quyt ton: s
v chai thu hi l 800 v chai, s v chai khng thu hi c l 200 v chai, cn
c s lng v chai thu hi, Cng ty A tr li cho khch hng B s tin l
960.000 ng, s tin t cc tng ng s v chai khng thu hi c l
240.000 ng (200 v chai x 1.200 ng/v chai), Cng ty A phi a vo
doanh thu tnh thu TTB.
(4) i vi hng ho gia cng l gi tnh thu ca hng ho bn ra ca c
s giao gia cng hoc gi bn ca sn phm cng loi hoc tng ng ti

332

cng thi im bn hng cha c thu GTGT, thu bo v mi trng (nu c)

v cha c thu TTB.
Trng hp c s giao gia cng bn hng cho c s kinh doanh thng
mi th gi tnh thu TTB c xc nh nh ti im b, im c trng hp th
(1) nu trn.
(5) i vi hng ho sn xut di hnh thc hp tc kinh doanh gia c
s sn xut v c s s dng hoc s hu thng hiu (nhn hiu) hng ho,
cng ngh sn xut th gi lm cn c tnh thu TTB l gi bn ra cha c thu
GTGT v thu bo v mi trng (nu c) ca c s s dng hoc s hu
thng hiu hng ho, cng ngh sn xut. Trng hp c s sn xut theo giy
php nhng quyn v chuyn giao hng ho cho chi nhnh hoc i din ca
cng ty nc ngoi ti Vit Nam tiu th sn phm th gi tnh thu TTB l
gi bn ra ca chi nhnh, i din cng ty nc ngoi ti Vit Nam.
Trng hp cc c s ny bn hng cho c s kinh doanh thng mi th
gi tnh thu c xc nh nh ti im b, im c trng hp th (1) nu trn.
(6) i vi hng ha bn theo phng thc tr gp, tr chm, gi tnh
thu TTB l gi bn cha c thu GTGT, thu bo v mi trng (nu c) v
cha c thu TTB ca hng ha bn theo phng thc tr tin mt ln, khng
bao gm khon li tr gp, li tr chm.
(7) i vi hng ha, dch v dng trao i, tiu dng ni b, biu,
tng, cho, khuyn mi l gi tnh thu TTB ca hng ha, dch v cng loi
hoc tng ng ti thi im pht sinh cc hot ng ny.
(8) i vi c s kinh doanh xut khu mua hng chu thu TTB ca c
s sn xut xut khu nhng khng xut khu m bn trong nc th gi tnh
thu TTB trong trng hp ny l gi bn cha c thu TTB, thu bo v
mi trng (nu c) v cha c thu GTGT c xc nh c th nh sau:

Gi tnh thu
=
TTB

Gi bn trong
nc ca c s - Thu bo v mi trng
xut khu cha
(nu c)
c thu GTGT
1 + Thu sut thu TTB

Trng hp c s kinh doanh xut khu k khai gi bn ( c thu

GTGT, thu bo v mi trng (nu c) v thu TTB) lm cn c xc nh gi
tnh thu TTB thp hn 7% so vi gi bn trn th trng th gi tnh thu
TTB l gi do c quan thu n nh theo quy nh ca Lut qun l thu v cc
vn bn hng dn thi hnh.
(9) i vi dch v, gi tnh thu TTB l gi cung ng dch v ca c s
kinh doanh cha c thu GTGT v cha c thu TTB, c xc nh nh sau:
Gi tnh

Gi dch v cha c thu GTGT

333

thu TTB

1 + Thu sut thu TTB

Gi dch v cha c thu GTGT lm cn c xc nh gi tnh thu TTB

i vi mt s dch v quy nh nh sau:
(a) i vi kinh doanh gn (bao gm c kinh doanh sn tp gn) l doanh
thu cha c thu GTGT v bn th hi vin, bn v chi gn, bao gm c tin
bn v tp gn, tin bo dng sn c, hot ng cho thu xe (buggy) v thu
ngi gip vic trong khi chi gn (caddy), tin k qu (nu c) v cc khon
thu khc lin quan n chi gn do ngi chi gn, hi vin tr cho c s kinh
doanh gn. Trng hp khon k qu c tr li ngi k qu th c s s
c hon li s thu np bng cch khu tr vo s phi np ca k tip
theo, nu khng khu tr th c s s c hon theo quy nh. Trng hp c
s kinh doanh gn c kinh doanh cc loi hng ha, dch v khc khng thuc
i tng chu thu tiu th c bit nh: khch sn, n ung, bn hng ha,
hoc cc tr chi th cc hng ha, dch v khng phi chu thu TTB.
V d 3.9: C s kinh doanh gn c t chc cc hot ng kinh doanh
khch sn, n ung, bn hng ha, hoc cc tr chi khng thuc din chu thu
TTB th cc hng ha, dch v ny khng phi chu thu TTB.
(b) i vi kinh doanh ca-si-n, tr chi in t c thng, gi lm cn
c xc nh gi tnh thu TTB l doanh thu t kinh doanh ca-si-n, tr chi
in t c thng tr tin tr thng cho khch tc l bng s tin thu c
(cha c thu GTGT) do i cho khch trc khi chi ti quy i tin hoc bn
chi, my chi tr i s tin i tr li khch hng.
(c) i vi kinh doanh t cc, gi lm cn c xc nh gi tnh thu
TTB l doanh thu bn v t cc tr tin tr thng cho khch hng (gi
cha c thu GTGT), khng bao gm doanh s bn v vo ca xem cc s kin
gii tr gn vi hot ng t cc.
(d) i vi kinh doanh v trng, mt-xa v ka-ra--k, gi lm cn c
xc nh gi tnh thu TTB l doanh thu cha c thu GTGT ca cc hot ng
trong v trng, c s mt-xa v ka-ra--k, bao gm c doanh thu ca dch v
n ung v cc dch v khc i km (chng hn nh tm, xng hi trong c s
mt-xa).
V d 3.10: Doanh thu cha c thu GTGT kinh doanh v trng (bao
gm c doanh thu dch v n ung) ca c s kinh doanh A trong k tnh thu l
100.000.000 ng.
Gi tnh thu
=
TTB

100.000.000 ng
1 + 40%

71.428.571 ng

() i vi kinh doanh x s, gi lm cn c xc nh gi tnh thu TTB

l doanh thu bn v cc loi hnh x s c php kinh doanh theo quy nh ca
php lut (doanh thu cha c thu GTGT).
(10) i vi mt hng thuc l gi tnh thu TTB bao gm c khon
334

ng gp bt buc v kinh ph h tr quy nh ti Lut phng, chng tc hi ca

thuc l.
3.3.1.3. ng tin xc nh gi tnh thu
Gi tnh thu c tnh bng ng Vit Nam. Trng hp ngi np thu
c pht sinh doanh thu, gi tnh thu bng ngoi t th phi quy i ra ng Vit
Nam theo t gi giao dch thc t theo quy nh ca Lut Qun l thu v cc
vn bn hng dn thi hnh.
i vi hng ha nhp khu: vic quy i t gi gia ng Vit Nam vi
ng tin nc ngoi dng xc nh tr gi tnh thu c thc hin theo quy
nh ca php lut v thu xut khu, thu nhp khu.
3.3.1.4. Thi im xc nh gi tnh thu
- i vi hng ha: thi im pht sinh doanh thu i vi hng ha l thi
im chuyn giao quyn s hu hoc quyn s dng hng ho cho ngi mua,
khng phn bit thu c tin hay cha thu c tin.
- i vi dch v: thi im pht sinh doanh thu l thi im hon thnh
vic cung ng dch v hoc thi im lp ho n cung ng dch v, khng
phn bit thu c tin hay cha thu c tin.
- i vi hng ha nhp khu l thi im ng k t khai hi quan.
3.3.2. Thu sut
Thu sut thu TTB c phn bit theo tng loi hng ho, dch v, tu
thuc vo mc cn iu tit hoc hn ch sn xut, tiu dng i vi cc
hng ho, dch v .
Thu sut i vi ru c phn chia theo 2 nhm cn ph hp vi
thng l quc t. Thu sut i vi bia khng phn bit theo hnh thc bao b.
Thu sut i vi t phn bit theo s ch ngi, dung tch ng c v ngun
nng lng s dng. Biu thu TTB hin hnh thc hin theo Lut Sa i, b
sung mt s iu ca Lut thu TTB s 70/2014/QH13. C th nh sau:

335

BIU THU TIU TH C BIT

Thu sut
(%)

STT Hng ha, dch v

I

Hng ha

Thuc l iu, x g v cc ch phm khc t cy thuc l

T ngy 01 thng 01 nm 2016 n ht ngy 31 thng 12

nm 2018

70

T ngy 01 thng 01 nm 2019

75

Ru
a) Ru t 20 tr ln
T ngy 01 thng 01 nm 2016 n ht ngy 31 thng 12
nm 2016

55

T ngy 01 thng 01 nm 2017 n ht ngy 31 thng 12

nm 2017

60

T ngy 01 thng 01 nm 2018

65

b) Ru di 20

T ngy 01 thng 01 nm 2016 n ht ngy 31 thng 12

nm 2017

30

T ngy 01 thng 01 nm 2018

35

Bia
T ngy 01 thng 01 nm 2016 n ht ngy 31 thng 12
nm 2016

55

T ngy 01 thng 01 nm 2017 n ht ngy 31 thng 12

nm 2017

60

T ngy 01 thng 01 nm 2018

65

Xe t di 24 ch
a) Xe t ch ngi t 9 ch tr xung, tr loi quy nh
ti im 4, 4e v 4g ca Biu thu ny
Loi c dung tch xi lanh t 2.000 cm3 tr xung

45

Loi c dung tch xi lanh trn 2.000 cm3 n 3.000 cm3

50

Loi c dung tch xi lanh trn 3.000 cm3

60

b) Xe t ch ngi t 10 n di 16 ch, tr loi quy

nh ti im 4, 4e v 4g ca Biu thu quy nh ti iu
ny

30

336

c) Xe t ch ngi t 16 n di 24 ch, tr loi quy

nh ti im 4, 4e v 4g ca Biu thu ny

15

d) Xe t va ch ngi, va ch hng, tr loi quy nh

ti im 4, 4e v 4g ca Biu thu ny

15

Bng 70%
mc thu
sut p dng
cho xe cng
) Xe t chy bng xng kt hp nng lng in, nngloi quy
lng sinh hc, trong t trng xng s dng khng qunh ti
70% s nng lng s dng.
im 4a, 4b,
4c v 4d ca
Biu thu
quy nh ti
iu ny

e) Xe t chy bng nng lng sinh hc

Bng 50%
mc thu
sut p dng
cho xe cng
loi quy
nh ti
im 4a, 4b,
4c v 4d ca
Biu thu
quy nh ti
iu ny

g) Xe t chy bng in
Loi ch ngi t 9 ch tr xung

25

Loi ch ngi t 10 n di 16 ch

15

Loi ch ngi t 16 n di 24 ch

10

Loi thit k va ch ngi, va ch hng

10

Xe m t hai bnh, xe m t ba bnh c dung tch xi lanh

trn 125 cm3

20

Tu bay

30

Du thuyn

30

Xng cc loi
a) Xng

10

b) Xng E5

8
337

c) Xng E10

iu ha nhit cng sut t 90.000 BTU tr xung

10

10

Bi l

40

11

Vng m, hng m

70

II

Dch v

Kinh doanh v trng

40

Kinh doanh mt-xa, ka-ra--k

30

Kinh doanh ca-si-n, tr chi in t c thng

35

Kinh doanh t cc

30

Kinh doanh gn

20

Kinh doanh x s

15

Mt s quy nh c th cn lu v thu sut thu TTB:

- i vi xe t loi thit k va ch ngi va ch hng quy nh ti
cc im 4d, 4g Biu thu tiu th c bit nu trn l loi c t hai hng gh
tr ln, c thit k vch ngn c nh gia khoang ch ngi v khoang ch
hng theo tiu chun quc gia do B Khoa hc v Cng ngh quy nh.
- Xe t chy bng xng kt hp nng lng sinh hc hoc in quy nh
ti im 4 Biu thu tiu th c bit nu trn l loi xe c thit k theo tiu
chun ca nh sn xut c t l xng pha trn khng qu 70% tng s nhin liu
s dng v loi xe kt hp ng c in vi ng c xng c t l xng s dng
theo tiu chun nh sn xut khng qu 70% s nng lng s dng so vi loi
xe chy xng tit kim nht, c cng s ch ngi v cng dung tch xi lanh c
mt trn th trng Vit Nam.
- Xe t chy bng nng lng sinh hc, nng lng in quy nh ti
cc im 4e, 4g Biu thu tiu th c bit nu trn l loi xe c thit k theo
tiu chun ca nh sn xut chy hon ton bng nng lng sinh hc, nng
lng in.
- Trng hp c s sn xut nhiu loi hng ha v kinh doanh nhiu loi
dch v chu thu TTB c cc mc thu sut khc nhau th phi k khai np
thu TTB theo tng mc thu sut quy nh i vi tng loi hng ha, dch
v; nu c s sn xut hng ha, kinh doanh dch v khng xc nh c theo
tng mc thu sut th phi tnh v np thu theo mc thu sut cao nht ca
hng ha, dch v m c s c sn xut, kinh doanh.
3.3.3. Phng php tnh thu
3.3.3.1. Cng thc xc nh
a) Cng thc chung
Thu TTB =

S lng hng
338

Gi tnh

Thu sut

phi np

ho, dch v tiu

th

thu
TTB

thu TTB

b) Cch xc nh thu TTB phi np i vi hng ha nhp khu

i vi hng ha nhp khu th phi tnh v np thu TTB c khu
nhp khu v khi c s nhp khu bn hng trong nc. Theo , trnh t xc
nh thu TTB trong trng hp ny gm 3 bc sau y:
Bc 1: Xc nh thu TTB phi np khi nhp khu theo cng thc sau:
Thu TTB =
phi np

S lng hng ho
chu thu TTB x
nhp khu

Gi tnh
thu
TTB

Thu sut
thu TTB

Bc 2: Xc nh thu TTB pht sinh ca hng ha tiu th ni a khi

c s nhp khu bn ra trong nc trn c s gi tnh thu TTB nu ti mc
3.3.1 nu trn v theo cng thc:
Thu TTB pht
S lng hng ho
= chu thu TTB x
sinh ca hng
ha tiu th
tiu th ni a

Gi tnh
thu
TTB

Thu sut
thu TTB

Bc 3: Xc nh thu TTB c s nhp khu phi np khi bn trong

nc theo cng thc sau:
Thu TTB phi
np ca hng ha =
tiu th ni a

Thu TTB pht

sinh ca hng ha
tiu th

Thu TTB np khi nhp

khu tng ng vi lng
hng ha tiu th ni a

Cch xc nh thu TTB np khi nhp khu khu tr khi xc nh

thu TTB phi np khi bn trong nc c trnh by trong mc 3.3.3.2 di
y.
3.3.3.2. Khu tr thu TTB
Nguyn tc ca thu TTB l ch nh mt ln ti khu nhp khu hoc
khu sn xut, tuy nhin cn tnh n thc t c nhng mt hng m quy trnh
k thut sn xut vn tip tc c s dng sn xut ra nhng sn phm cui
cng thuc din chu thu TTB (Chng hn nh: Ru nc dng ng
thnh ru chai; ru trng dng pha ch ru thuc; xng khong dng
ch bin xng sinh hc E5, E10...). Nhm p ng yu cu qun l, bo m
nguyn tc khng thu trng thu TTB, Lut thu TTB quy nh vic khu tr
thu TTB np ti khu trc . C th nh sau:
(1) Ngi np thu sn xut hng ha thuc i tng chu thu TTB
bng cc nguyn liu chu thu TTB c khu tr s thu TTB np i
vi nguyn liu nhp khu hoc tr i vi nguyn liu mua trc tip t c s
sn xut trong nc khi xc nh s thu TTB phi np. S thu TTB c
khu tr tng ng vi s thu TTB ca nguyn liu s dng sn xut
339

hng ha bn ra. S thu TTB cha c khu tr ht trong k th c khu

tr vo k tip theo.
i vi xng sinh hc, s thu TTB c khu tr ca k khai thu
c cn c vo s thu TTB np hoc tr trn mt n v nguyn liu
mua vo ca k khai thu trc lin k ca xng khong sn xut xng sinh
hc.
V d 3.11: Trong thng 10, Tp on AB nhp khu 5.000 lt xng
khong Ron 92 vi s thu TTB np khu nhp khu l 5.000.000 ng
v mua ca nh my lc du D 3.000 lt xng khong Ron 92 vi s thu TTB
tr l 3.300.000 ng, thc hin pha ch gia xng khong v Etanol nhp
kho 2.000 lt xng E5.
Trong thng 11, Tp on AB bn xng E5 cho cc Cng ty con, sn
lng xut bn l 1.000 lt.
T l xng khong Ron 92 trong xng sinh hc l 95,06%, t l Etanol
trong xng sinh hc l 4,94%).
S thu TTB c khu tr trong thng 11 tnh nh sau :
(5.000.000 ng + 3.300.000 ng)/8.000 lt x 95,06% x 1.000 lt =
986.247 ng.
Tng t trong thng 12, Tp on AB bn xng E5 t ngun pha ch ca
thng 10 v thng 11 th s thu TTB c khu tr cng cn c vo s thu
TTB np, tr ca nguyn liu xng khong nhp khu, mua ca nh my
lc du D trong thng 11 p dng cho ton b lng xng sinh hc bn trong
thng 12.
(2) Ngi np thu TTB i vi hng ha chu thu TTB nhp khu
(tr xng cc loi) c khu tr s thu TTB np khu nhp khu khi
xc nh s thu TTB phi np bn ra trong nc. S thu TTB c khu
tr tng ng vi s thu TTB ca hng ha chu thu TTB nhp khu bn
ra v ch c khu tr ti a bng tng ng s thu TTB tnh c khu
bn ra trong nc. Trng hp c bit i vi s thu TTB khng c khu
tr ht do nguyn nhn khch quan bt kh khng, ngi np thu c hch
ton vo chi ph tnh thu thu nhp doanh nghip.
iu kin khu tr thu TTB c quy nh nh sau:
- i vi trng hp nhp khu nguyn liu chu thu TTB sn xut
hng ho chu thu TTB v trng hp nhp khu hng ha chu thu TTB
th chng t lm cn c khu tr thu TTB l chng t np thu TTB
khu nhp khu.
- i vi trng hp mua nguyn liu trc tip ca nh sn xut trong
nc:
340

+ Hp ng mua bn hng ho, trong hp ng phi c ni dung th

hin hng ha do c s bn hng trc tip sn xut; Bn sao Giy chng nhn
kinh doanh ca c s bn hng (c ch k, ng du ca c s bn hng).
+ Chng t thanh ton qua ngn hng.
+ Chng t lm cn c khu tr thu TTB l ho n GTGT khi
mua hng. S thu TTB m n v mua hng tr khi mua nguyn liu c
xc nh = gi tnh thu TTB nhn (x) thu sut thu TTB; trong :

Gi tnh thu
=
TTB

Gi mua cha
c thu GTGT
(th hin trn - Thu bo v mi trng
ha n
(nu c)
GTGT)
1 + Thu sut thu TTB

Vic khu tr tin thu TTB c thc hin khi k khai thu TTB,
thu TTB phi np c xc nh theo cng thc sau:
S thu TTB np i
vi hng ha, nguyn liu
S thu TTB ca hng
khu nhp khu hoc s
S thu TTB
= ho chu thu TTB - thu TTB tr khu
phi np
c bn ra trong k.
nguyn liu mua vo
tng ng vi s hng ho
c bn ra trong k.
Trng hp cha xc nh c chnh xc s thu TTB np (hoc
tr) cho s nguyn vt liu tng ng vi s sn phm tiu th trong k th c
th cn c vo s liu ca k trc tnh s thu TTB c khu tr v s
xc nh theo s thc t vo cui qu, cui nm. Trong mi trng hp, s thu
TTB c php khu tr ti a khng vt qu s thu TTB tnh cho phn
nguyn liu theo tiu chun nh mc kinh t k thut ca sn phm. C s sn
xut phi ng k nh mc kinh t k thut ca sn phm vi c quan thu trc
tip qun l c s.
V d 3.12: Trong k k khai thu, c s A pht sinh cc nghip v sau:
+ Nhp khu 10.000 lt ru nc, np thu TTB khi nhp khu 250
triu ng (cn c bin lai np thu TTB khu nhp khu).
+ Xut kho 8.000 lt sn xut 12.000 chai ru.
+ Xut bn 9.000 chai ru, s thu TTB pht sinh khi xut bn ca
9.000 chai ru xut bn l 350 triu ng.
341

+ S thu TTB np khu nhp khu nc ru phn b cho 9.000

chai ru bn ra l 150 triu ng.
S thu TTB c s A phi np trong k l:
350 triu ng - 150 triu ng = 200 triu ng.
V d 3.13: Trong k k khai thu, c s B pht sinh cc nghip v sau:
+ Nhp khu 100 my iu ha nhit A cng sut 12.000 BTU, np
thu TTB khi nhp khu 100 triu ng (cn c bin lai np thu TTB
khu nhp khu).
+ Xut bn 100 my iu ha nhit , s thu TTB pht sinh khi bn ra
trong nc l 120 triu ng.
S thu TTB c s B phi np trong k l:
120 triu ng - 100 triu ng = 20 triu ng.
V d 3.14: Trong k k khai thu, c s B pht sinh cc nghip v sau:
+ Nhp khu 100 my iu ha nhit X cng sut 12.000 BTU, np
thu TTB khi nhp khu 100 triu ng (cn c bin lai np thu TTB
khu nhp khu).
+ Xut bn 100 my iu ha nhit , v l do khch quan bt kh khng,
s thu TTB pht sinh khi xut bn 100 my iu ha nhit l 90 triu
ng.
C s B c khu tr s thu TTB l 90 triu ng. i vi s thu
TTB khng c khu tr (10 triu ng), c s B c hch ton vo chi ph
tnh thu thu nhp doanh nghip.
i vi cc doanh nghip c php sn xut xng E5, E10, vic k khai
np thu, khu tr thu TTB c thc hin ti c quan thu a phng ni
doanh nghip ng tr s chnh. S thu TTB cha c khu tr ht trong k
ca xng E5, E10 c b tr vi s thu TTB phi np ca hng ha, dch v
khc.
3.4. Hon thu TTB
Theo Lut thu TTB s 27/2008/QH12, Lut Sa i, b sung mt s
iu ca Lut thu TTB s 70/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh
th ngi np thu TTB c hon thu TTB np trong cc trng hp
sau:
(1) Hng tm nhp khu, ti xut khu bao gm:
a) Hng ho nhp khu np thu TTB nhng cn lu kho, lu bi ti
ca khu v ang chu s gim st ca c quan hi quan, c ti xut ra nc
ngoi.
b) Hng ho nhp khu np thu TTB giao, bn hng cho nc
ngoi thng qua cc i l ti Vit Nam; hng ha nhp khu bn cho cc
phng tin ca cc hng nc ngoi trn cc tuyn ng quc t qua cng
342

Vit Nam v cc phng tin ca Vit Nam trn cc tuyn ng quc t theo
qui nh ca Chnh ph.
c) Hng tm nhp khu ti xut khu theo phng thc kinh doanh
hng tm nhp ti xut khi ti xut khu c hon li s thu TTB np
tng ng vi s hng ti xut khu.
d) Hng nhp khu np thu TTB nhng ti xut khu ra nc ngoi
c hon li s thu TTB np i vi s hng xut tr li nc ngoi.
) Hng tm nhp khu d hi ch, trin lm, gii thiu sn phm hoc
phc v cng vic khc trong thi hn nht nh np thu TTB, khi ti
xut khu c hon thu.
e) Hng nhp khu np thu TTB theo khai bo, nhng thc t nhp
khu t hn so vi khai bo; hng nhp khu trong qu trnh nhp khu b h
hng, mt c l do xc ng, np thu TTB.
g) i vi hng nhp khu cha ph hp v cht lng, chng loi theo
hp ng, giy php nhp khu (do pha ch hng nc ngoi gi sai), c gim
nh ca c quan c thm quyn kim nghim v xc nhn ca ch hng nc
ngoi m c php nhp khu th c quan hi quan kim tra v xc nhn li s
thu TTB phi np, nu c s thu np tha th c hon li, nu np
thiu th phi np s phi np.
Trng hp c php xut khu tr li nc ngoi th c hon li s
thu TTB np i vi s hng xut tr li nc ngoi.
Trng hp tr li hng cho bn nc ngoi trong thi hn cha phi np
thu nhp khu theo ch quy nh th c quan hi quan kim tra th tc v
thc hin vic khng thu thu TTB ph hp vi s hng nhp khu tr li nc
ngoi.
(2) Hng ho l nguyn liu nhp khu sn xut, gia cng hng xut
khu c hon li s thu TTB np tng ng vi s nguyn liu dng
sn xut hng ho thc t xut khu.
Vic hon thu TTB theo quy nh ti im 1 v 2 nu trn ch thc hin
i vi hng ha thc t xut khu v th tc, h s, trnh t, thm quyn gii
quyt hon thu TTB i vi hng nhp khu c thc hin theo quy nh
nh i vi vic gii quyt hon thu nhp khu theo quy nh ca php lut v
thu xut khu, thu nhp khu.
(3) C s sn xut, kinh doanh quyt ton thu khi sp nhp, chia, tch,
gii th, ph sn, chuyn i hnh thc s hu, giao, bn, khon, cho thu doanh
nghip nh nc c s thu TTB np tha, c s c quyn ngh c quan
thu hon li s thu TTB np tha.
(4) Hon thu TTB trong cc trng hp sau y:
343

a) Hon thu theo quyt nh ca c quan c thm quyn theo quy nh

ca php lut.
b) Hon thu theo iu c quc t m Cng ho x hi ch ngha Vit
Nam l thnh vin.
c) Hon thu trong trng hp c s tin thu TTB np ln hn s
tin thu TTB phi np theo quy nh.
3.5. Gim thu
Ngi np thu sn xut hng ho thuc din chu thu tiu th c bit
gp kh khn do thin tai, tai nn bt ng c gim thu. Mc gim c xc
nh trn c s tn tht thc t do thin tai, tai nn bt ng gy ra nhng khng
qu 30% s thu phi np ca nm xy ra thit hi v khng vt qu gi tr ti
sn b thit hi sau khi c bi thng (nu c).
3.6. Mt s im lu v qun l thu TTB
Vic qun l thu TTB c thc hin thng nht theo cc quy nh ca
Lut Qun l thu v cc vn bn hng dn thc hin. Tuy nhin, do c th
ca thu TTB cng vi nhng ni dung mi trong chnh sch nh: Quy nh
v gi tnh thu i vi hot ng gia cng hng ho thuc din chu thu
TTB; C s sn xut hng ho, dch v thuc din chu thu TTB thc hin
bn hng thng qua cc c s trc thuc hch ton ph thuc (chi nhnh, ca
hng); C s sn xut bn hng thng qua i l bn ng gi do c s quy
nh, hng hoa hng... cho nn, cn lu mt s im trong qun l thu nh
sau:
- Trng hp c s sn xut, kinh doanh khng thc hin hoc thc hin
khng ng ch ha n, chng t th c quan thu cn c vo tnh hnh sn
xut kinh doanh thc t n nh doanh thu theo quy nh ca Lut Qun l
thu v xc nh s thu TTB phi np.
- C s sn xut, nhp khu hng ha, kinh doanh dch v chu thu
TTB phi thc hin ng ch k ton, ha n, chng t khi mua, bn hng
ha, kinh doanh dch v v vn chuyn hng ha theo quy nh ca php lut.
- C s sn xut khi bn hng ha, giao hng cho cc chi nhnh, c s
ph thuc, i l u phi s dng ha n. Trng hp chi nhnh, ca hng
trc thuc t trn cng mt tnh, thnh ph vi c s sn xut hoc hng xut
chuyn kho th c s c s dng phiu xut kho kim vn chuyn ni b km
theo lnh iu ng ni b.
- C s sn xut mt hng chu thu TTB c s dng nhn hiu hng
ha phi ng k mu nhn hiu hng ha s dng theo quy nh.
Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy 29/11/2006 c hiu lc thi hnh
k t ngy 01/07/2007, Lut Sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l thu
nm 2012 quy nh thng nht quy trnh nghip v, th tc h s qun l thu
i vi tng loi thu. Trn c s , Chnh ph, B Ti chnh ban hnh cc quy
344

nh hng dn thi hnh vic khai thu, tnh thu, np thu, hon thu TTB
cng vi cc mu biu, h s ti vn bn cp Ngh nh, Thng t. Theo , cn
lu mt s ni dung v k khai, np thu TTB nh sau:
- Khai thu tiu th c bit l loi khai theo thng; i vi hng ha mua
xut khu nhng c bn trong nc th khai theo ln pht sinh.
- i vi hng ha nhp khu th khai thu TTB theo tng ln nhp
khu cng vi vic khai thu nhp khu. Sau , khi bn trong nc th khai
thu theo thng.
- Ngi np thu sn xut hng ho, gia cng hng ho, kinh doanh dch
v chu thu tiu th c bit; kinh doanh xut khu mua hng cha np thu
tiu th c bit, sau khng xut khu m bn trong nc phi np h s khai
thu tiu th c bit vi c quan thu qun l trc tip.
- Trng hp ngi np thu sn xut hng chu thu tiu th c bit
thc hin bn hng qua chi nhnh, ca hng, n v trc thuc hoc bn hng
thng qua i l bn ng gi hng hoa hng, xut hng bn k gi, ngi np
thu phi khai thu tiu th c bit cho ton b s hng ha ny vi c quan
thu qun l trc tip. Cc chi nhnh, ca hng, n v trc thuc, i l, n v
bn hng k gi khng phi khai thu tiu th c bit nhng khi gi Bng k
bn hng cho ngi np thu th ng gi mt bn cho c quan thu qun l
trc tip n v trc thuc, i l, n v bn hng k gi theo di.
- Trng hp ngi np thu c c s ph thuc sn xut hng ha chu
thu tiu th c bit ng trn a bn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng
khc vi tnh, thnh ph ni ng tr s chnh th phi khai thu tiu th c
bit vi c quan thu qun l trc tip ti a phng ni c c s sn xut.
- Cc trng hp khai thu b sung, khai iu chnh khi c s kinh doanh
pht hin sai st thc hin theo quy nh chung ti cc vn bn php lut hng
dn thc hin Lut Qun l thu (Tham kho Thng t s 156/2013/TT-BTC
ngy 6/11/2013 ca B Ti chnh).
3.6. Vn bn php lut hin hnh v thu TTB
- Lut Thu tiu th c bit s 27/2008/QH12 ngy 14/11/2008;
- Lut s 70/2014/QH13 ngy 26/11/2014 sa i, b sung mt s iu
ca Lut Thu tiu th c bit;
- Lut s 71/2014/QH13 ngy 26/11/2014 sa i, b sung mt s iu
ca cc lut v thu;
- Lut Qun l thu s 78/2006/QH11;
- Lut s 21/2012/QH13 sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l
thu;
- Ngh nh s 108/2015/N-CP ngy 28/10/2015 ca Chnh ph quy
nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Thu tiu th c bit v Lut Sa
i, b sung mt s iu ca Lut Thu tiu th c bit;

345

- Ngh nh s 83/2013/N-CP hng dn thi hnh Lut Qun l thu s

78/2006/QH11 v Lut s 21/2012/QH13 sa i, b sung mt s iu ca Lut
Qun l thu;
- Thng t s 195/2015/TT-BTC ngy 24/11/2015 hng dn thi hnh
Ngh nh s 108/2015/N-CP ngy 28/10/2015 ca Chnh ph quy nh chi tit
thi hnh mt s iu ca Lut Thu tiu th c bit v Lut Sa i, b sung
mt s iu ca Lut Thu tiu th c bit;
- Thng t s 156/2013/TT-BTC ngy 6/11/2013 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh Lut Qun l thu.
4. THU XUT KHU, THU NHP KHU
4.1. Nhng vn chung v thu xut khu, thu nhp khu
4.1.1. Khi nim
Thu xut khu, thu nhp khu (XNK) l sc thu thuc loi thu gin
thu nh vo hng ho xut khu, nhp khu qua bin gii ca mi quc gia.
S thu xut khu phi np c tnh vo gi bn ca hng ho xut khu,
do s lm gim kh nng cnh tranh v gi ca hng xut khu trn th trng
quc t. Ngc li, s thu nhp khu phi np s c nh nhp khu cng vo
gi vn hng nhp khu, v nh vy, xt v mt l thuyt, hng ho thuc din
nhp khu s c gi cao hn so vi hng ho cng loi c sn xut trong
nc.
4.1.2. V tr, vai tr ca thu XNK
Thu XNK c v tr, vai tr kh quan trng trong h thng thu ca mt
quc gia, th hin trn cc phng din ch yu sau y:
- Thu XNK c tt c cc nc s dng lm cng c bo h sn xut
trong nc trc s xm nhp ca hng ho nhp ngoi. Tt nhin, vai tr ny
gim dn khi qu trnh t do ha thng mi quc t c y mnh gn vi cc
tha thun a phng v song phng v ct gim thu nhp khu.
- Thu XNK gp phn bo v ngun nguyn liu th, hn ch xut khu
khong sn th ng thi thc hin nh hng khuyn khch pht trin cng
nghip ch bin, thng qua vic nh thu xut khu vo vic xut khu
nguyn liu th.
- Cng vi cc cng c hnh chnh nh giy php, hn ngch; cc ro cn
k thut nh iu kin kinh doanh, tiu chun cht lng... thu XNK chnh l
hng ro thu quan cn tr hot ng mu dch quc t (hoc tham gia m
ca th trng) nhm mc tiu bo m quyn li quc gia mc ti u. ng
nhin, nhng ngnh ngh c lin quan trc tip hoc gian tip s c hng li
hoc b thit hi trong tng thi im nht nh do Nh nc s dng cng c
thu XNK.
- Thu XNK th hin r mi quan h xung t li ch gia nh sn xut v
nh nhp khu mt hng thuc din chu thu. Mt mt hng l sn phm u ra
ca doanh nghip ny nhng li l u vo ca doanh nghip khc, mt hng
khc. V vy, vic tng, gim thu mt mt hng khng ch tc ng n i th
346

cnh tranh m cn tc ng trc tip n c cc ng minh thn thit ca

doanh nghip.
4.1.3. Chnh sch thu XNK trong qu trnh t do ha
thng mi quc t
Chc nng ch yu ca thu nhp khu l thc hin vic iu chnh quan
h cung cu gia th trng trong nc v th trng bn ngoi, iu tit hot
ng nhp khu. y l loi thu c tc ng trc tip n cn cn thng mi
v cc ch tiu kinh t v m quan trng ca nn kinh t. Trong trung v di hn,
chnh sch thu nhp khu rt c ngha trong vic tham gia bo h nn sn
xut trong nc ng thi gp phn to ngun thu cho ngn sch nh nc. Tuy
nhin, trong ngn hn thu nhp khu l mt trong nhng cng c tham gia iu
hnh xut nhp khu, can thip th trng v mc tiu kinh t v m.
Trong qu trnh ton cu ho, ln sng t do ho thng mi c din ra
mi ni trn th gii. Mi quc gia mun c hng li t vic tham nhp
th trng nc khc hoc khi nc c Hip nh thng mi. ng nhin,
mi quc gia s phi nhng b m ca th trng thng qua d b hng ro phi
thu quan v ct gim thu nhp khu. Tt c cc nc mun gia nhp cc t
chc thng mi khu vc hoc ton cu, mun k kt cc Hip nh v khuyn
khch v bo h u t... u phi m phn cam kt l trnh gim thu, mc
thu trn ti a.
Hi nhp su hn vo nn kinh t th gii v khu vc, Vit Nam phi thc
hin cc cam kt quc t v d b cc ro cn thng mi, ct gim thu quan,
to thun li cho t do ho thng mi. Trong thi gian ti, vic iu chnh thu
nhp khu cn phi tun th y cc cam kt gia nhp WTO (h thu sut
MFN) cng nh cc cam kt ASEAN (thu sut CEPT/AFTA; ATINGA), cam
kt ASEAN - TRUNG QUC, cam kt ASEAN - HN QUC, NHT BN,
cam kt theo Hip nh i tc xuyn Thi Bnh Dng - TPP
4.2. Thu XNK ca Vit Nam - qu trnh hnh thnh v pht trin
Thu XNK c hnh thnh k t khi thc hin ch trng i mi, xy
dng v pht trin nn kinh t nhiu thnh phn, Nh nc ni lng dn v cho
php khu vc t nhn c tham gia vo hot ng xut nhp khu.
Cui nm 1987, cng vi vic ban hnh Lut u t nc ngoi ti Vit
Nam, Quc hi ban hnh Lut thu xut khu, thu nhp khu. T n nay,
Lut thu XNK lin tc c hon thin p ng yu cu qun l nh nc
i vi hot ng XNK, to thun li cho vic m phn gia nhp cc t chc
thng mi, thu quan trong khu vc v trn th gii.
Nhng ln sa i quan trng v thu XNK c tin hnh trong cc nm
1991, 1993 (phc v gia nhp ASEAN 1995), 1995, 1998 c bit, ln sa
i Lut thu XNK cui nm 2005 vi nhng ni dung ci cch theo chun mc
quc t nhm to thun li cho vic m phn gia nhp WTO vo giai on
quyt nh.

347

Tuy nhin, c th tr thnh mt thnh vin chnh thc ca WTO vo

thng 01 nm 2007, cng vi vic sa i ni dung iu lut, cc cuc m
phn cam kt ct gim hng ngn dng thu c din ra vi nhiu nc i
tc, trong c Hoa K.
Sau 10 nm t chc thc hin, Lut thu XNK nm 2005 bc l nhng
bt cp so vi iu kin thc tin v so vi yu cu hi nhp ngy cng su rng
theo cc cam kt hnh thnh Cng ng ASEAN, Hip nh i tc xuyn Thi
Bnh Dng TPP. V vy, B Ti chnh trnh Chnh ph trnh Quc hi
Lut thu xut khu, thu nhp khu sa i thay th cho Lut thu xut
khu, thu nhp khu nm 2005.
4.3. Nhng quy nh chung v thu XNK
4.3.1. i tng chu thu
Hng ho trong cc trng hp sau y l i tng chu thu xut khu,
thu nhp khu (tr hng ha nu ti Mc 4.3.2).
a) Hng ha xut khu, nhp khu qua ca khu, bin gii Vit Nam, bao
gm hng ha xut khu, nhp khu qua ca khu ng b, ng sng, cng
bin, cng hng khng, ng st lin vn quc t, bu in quc t v a im
lm th tc hi quan khc c thnh lp theo quyt nh ca c quan Nh nc
c thm quyn.
b) Hng ha c a t th trng trong nc vo khu phi thu quan v
t khu phi thu quan vo th trng trong nc.
c) Hng ha mua bn, trao i khc c coi l hng ha xut khu, nhp
khu.
4.3.2. i tng khng chu thu
Hng ho trong cc trng hp sau y l i tng khng chu thu
XNK:
(i) Hng ho vn chuyn qu cnh hoc chuyn khu qua ca khu, bin
gii Vit Nam theo quy nh ca php lut v hi quan.
(ii) Hng ha vin tr nhn o, hng ha vin tr khng hon li ca cc
Chnh ph, cc t chc thuc Lin hp quc, cc t chc lin chnh ph, cc t
chc quc t, cc t chc phi chnh ph (NGO) nc ngoi, cc t chc kinh t
hoc c nhn ngi nc ngoi cho Vit Nam v ngc li, nhm pht trin kinh
t - x hi, hoc cc mc ch nhn o khc c thc hin thng qua cc vn
kin chnh thc gia hai bn, c cp c thm quyn ph duyt; cc khon tr
gip nhn o, cu tr khn cp nhm khc phc hu qu chin tranh, thin tai,
dch bnh.
(iii) Hng ho t khu phi thu quan xut khu ra nc ngoi; hng ho
nhp khu t nc ngoi vo khu phi thu quan v ch s dng trong khu phi thu
quan; hng ho a t khu phi thu quan ny sang khu phi thu quan khc.
(iv) Hng ho l phn du kh thuc thu ti nguyn ca Nh nc khi
xut khu.
348

4.3.3. Ngi np thu

Theo quy nh hin hnh, ngi np thu bao gm 2 nhm sau:
(i) i tng trc tip np thu i vi hng ho xut khu, nhp khu,
gm:
- Ch hng ha xut khu, nhp khu.
- T chc nhn y thc xut khu, nhp khu.
- C nhn c hng ha xut khu, nhp khu khi xut cnh, nhp cnh;
gi hoc nhn hng ha qua ca khu, bin gii Vit Nam.
(ii) i tng c y quyn, bo lnh v np thay thu, bao gm:
- i l lm th tc hi quan trong trng hp c i tng np thu
u quyn np thu i vi hng ho xut khu, nhp khu.
- Doanh nghip cung cp dch v bu chnh, dch v chuyn pht nhanh
quc t trong trng hp np thay thu cho i tng np thu.
- T chc tn dng hoc t chc khc hot ng theo quy nh ca Lut
cc t chc tn dng trong trng hp bo lnh, np thay thu cho i tng np
thu.
4.3.4. Thu i vi hng ho mua bn, trao i ca c dn bin gii
Hng ha mua bn, trao i ca c dn bin gii c min thu xut
khu, thu nhp khu trong nh mc (do Th tng Chnh ph quy nh), nu
vt qu nh mc th phi np thu i vi phn vt nh mc.
4.3.5. Thi im tnh thu, t gi xc nh tr gi tnh thu, ng tin
np thu
Thi im tnh thu xut khu, thu nhp khu, thu t v, thu chng bn
ph gi, thu chng tr cp (trong thi hn hiu lc ca Quyt nh p dng ca
B trng B Cng Thng) l ngy ng k t khai hi quan. Thu xut khu,
thu nhp khu c tnh theo mc thu, tr gi tnh thu v t gi tnh thu ti
thi im tnh thu. Trng hp ngi np thu k khai, tnh thu trn t khai
hi quan giy trc ngy ng k t khai hi quan nhng c t gi khc vi t
gi p dng ti thi im ng k t khai hi quan th c quan hi quan thc
hin tnh li s thu phi np theo t gi c p dng ti thi im ng k t
khai.
Hng ha xut khu, nhp khu ng k t khai hi quan mt ln xut
khu, nhp khu nhiu ln th vic khai thu, tnh thu thc hin theo tng ln
thc t xut khu, nhp khu ti thi im lm th tc hi quan hng ha xut
khu, nhp khu. Thu xut khu, thu nhp khu c tnh theo mc thu, tr
gi tnh thu v t gi tnh thu p dng theo ngy lm th tc hi quan c hng
ha xut khu, nhp khu trn c s s lng tng mt hng thc t xut khu,
nhp khu.
T gi gia ng Vit Nam vi ng tin nc ngoi dng xc nh tr
gi tnh thu l t gi ngoi t mua vo theo hnh thc chuyn khon ca Hi s
chnh Ngn hng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam. Tng cc Hi
349

quan phi hp vi Ngn hng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam
cp nht t gi ngoi t mua vo theo hnh thc chuyn khon ca Hi s chnh
ti thi im cui ngy ca ngy th nm hoc t gi cui ngy ca ngy lm
vic lin k trc ngy th nm trong trng hp ngy th nm l ngy l, ngy
ngh; cng b t gi ny trn Cng thng tin in t ca Tng cc Hi quan v
cp nht vo H thng d liu hi quan in t p dng xc nh t gi tnh
thu cho cc t khai hi quan ng k trong tun sau lin k. i vi cc ngoi
t khng c Hi s chnh Ngn hng thng mi c phn Ngoi thng Vit
Nam cng b, Tng cc Hi quan cp nht t gi do Ngn hng Nh nc Vit
Nam cng b c a tin mi nht trn trang in t ca Ngn hng Nh nc
Vit Nam cng b trn Cng thng tin in t ca Tng cc Hi quan v cp
nht vo H thng d liu hi quan in t p dng xc nh t gi tnh thu
hng ha xut khu, nhp khu.
ng tin np thu: Thu i vi hng ho xut khu, nhp khu c
np bng ng tin Vit Nam. Trng hp np thu bng ngoi t th ngi np
thu phi np bng loi ngoi t t do chuyn i theo quy nh. T gi quy i
ngoi t ra ng Vit Nam l t gi ngoi t mua vo theo hnh thc chuyn
khon ca Hi s chnh Ngn hng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam.
Trng hp phi np thu bng ngoi t nhng cha c gi chnh thc ti
thi im ng k t khai th x l theo mt trong hai trng hp sau: (1) Ngi
np thu c tm np thu bng ngoi t trc khi thng quan hoc gii phng
hng, sau khi c gi chnh thc ngi np thu nhn c tin ngoi t thanh
ton t khch hng nc ngoi th np tin thu chnh lch (nu c) bng ngoi
t; (2) Ngi np thu c tm np thu bng ng Vit Nam trc khi thng
quan hoc gii phng hng, sau khi c gi chnh thc, ngi np thu nhn c
tin ngoi t thanh ton t khch hng nc ngoi th np tin thu chnh lch
(nu c) bng ngoi t.
4.3.6. Qun l thu XNK
4.3.6.1. Nguyn tc qun l thu
Quy nh v qun l thu t ngy 01/01/2007 c thc hin theo Lut
Qun l thu v cc Ngh nh ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi
hnh Lut ny. T ngy 01/4/2015 tr i, cc ni dung qun l, trnh t, th tc,
h s qun l thu XNK c thc hin theo quy nh ti Thng t s
38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh, theo nguyn tc c p
dng thng nht l:
- C quan hi quan qun l thu i vi hng ha XNK theo nguyn tc
qun l ri ro. Theo , ngi np thu XNK c p dng cch thc qun l
ph hp tng ng vi 3 mc : Doanh nghip u tin; doanh nghip tun th
v doanh nghip khng tun th php lut thu.
Ngi np thu c xp vo nhm doanh nghip u tin nu tha mn
ng thi cc iu kin sau:
(1) Trong thi gian 2 nm lin tc tnh n thi im doanh nghip np
vn bn ngh cng nhn doanh nghip u tin doanh nghip khng vi phm
350

php lut v thu v hi quan ti mc b x l vi phm v cc hnh vi sau: (i)

Cc hnh vi trn thu, gian ln thu, bun lu, vn chuyn tri php hng ha
qua bin gii; (ii) Cc hnh vi vi phm hnh chnh c hnh thc v mc x pht
vt thm quyn ca chi cc trng chi cc hi quan v tng ng.
(2) Chp hnh tt php lut v k ton, kim ton.
(3) Phi thc hin v duy tr quy trnh qun l, gim st, kim sot vn
hnh thc t trong ton b dy chuyn cung ng hng ha XNK ca mnh.
(4) t kim ngch XNK theo quy nh ca Chnh ph, tr nhng trng
hp c bit do Chnh ph quy nh.
Ngi np thu c c quan hi quan sp xp vo nhm tun th hoc
khng tun th da theo 3 tiu ch sau: (1) Tn sut vi phm php lut thu v
hi quan; (2) Tnh cht, mc vi phm php lut thu v hi quan; (3) Vic
hp tc vi c quan hi quan trong thc hin th tc hi quan, kim tra, gim
st hi quan v chp hnh cc quyt nh khc ca c quan hi quan.
4.3.6.2. H s thu
Ngi khai hi quan, ngi np thu khng phi np t khai hi quan
hng ha xut khu, nhp khu khi ngh c quan hi quan thc hin cc th
tc xt min thu, gim thu, hon thu, khng thu thu, x l tin thu, tin
chm np, tin pht np tha, gia hn np thu, np dn tin thu n, xc nhn
hon thnh ngha v np thu, xo n tin thu, tin chm np, tin pht, tr
trng hp khai hi quan trn t khai hi quan giy.
Cc chng t thuc h s hi quan, h s khai b sung, h s ng k
Danh mc hng ho min thu, h s bo co s dng hng ha min thu, h
s xt min thu, gim thu, hon thu, khng thu thu, h s ngh x l tin
thu, tin chm np, tin pht np tha, h s ngh gia hn np thu, h s
np dn tin thu n, h s xc nhn hon thnh ngha v np thu, h s
ngh xo n tin thu, tin chm np, tin pht np cho c quan hi quan thng
qua H thng x l d liu in t hi quan hoc np bn giy theo quy nh
ca Tng cc trng Tng cc Hi quan. Trng hp theo quy nh phi np
bn chnh th ngi khai hi quan phi np trc tip hoc gi qua ng bu
chnh cho c quan hi quan.
Trng hp khai hi quan trn t khai hi quan giy, h s hi quan theo
quy nh l bn chp th ngi khai hi quan, ngi np thu c th np bn
chnh hoc bn chp. Trng hp bn chp hoc cc chng t do ngi nc
ngoi pht hnh bng hnh thc in t, fax, telex hoc cc chng t, ti liu do
ngi khai hi quan, ngi np thu pht hnh th ngi khai hi quan, ngi
np thu phi xc nhn, k tn, ng du v chu trch nhim trc php lut v
tnh chnh xc, trung thc v hp php ca cc chng t . Trng hp bn
chp c nhiu trang th ngi khai hi quan, ngi np thu xc nhn, k tn,
ng du ln trang u v ng du gip lai ton b vn bn.
Cc chng t thuc h s nu trn nu khng phi bn ting Vit hoc
ting Anh th ngi khai hi quan, ngi np thu phi dch ra ting Vit v chu
trch nhim v ni dung bn dch.
351

Ngi khai hi quan c trch nhim lu tr h s theo quy nh ca php

lut, s sch, chng t k ton trong thi hn theo quy nh ca php lut v k
ton. Ngoi ra, ngi khai hi quan phi lu tr cc chng t khc lin quan n
hng ha xut khu, nhp khu trong thi hn 5 nm, bao gm chng t vn ti
i vi hng ha xut khu, phiu ng gi, ti liu k thut, chng t, ti liu
lin quan n nh mc thc t gia cng, sn xut sn phm xut khu.
Ngi khai hi quan phi lu tr bn chnh cc chng t nu trn (tr
trng hp np bn chnh cho c quan hi quan), trng hp cc chng t
in t th lu gi di dng in t hoc chuyn i ra chng t giy theo quy
nh ca php lut v giao dch in t.
4.4. Cn c tnh thu, phng php tnh thu
Lut thu XNK hin hnh quy nh 2 loi thu sut thu XNK, l thu
sut theo t l phn trm v thu tuyt i. V vy, cn c tnh v phng php
tnh thu c th i vi c chia thnh 3 trng hp: (i) Trng hp p dng
thu sut; (ii) Trng hp p dng thu tuyt i; v (iii) Trng hp tnh thu
hn hp.
4.4.1. Trng hp hng ho p dng thu sut theo t l phn trm
4.4.1.1. Cn c tnh thu XNK
Cn c tnh thu i vi trng hp p dng thu sut l s lng hng
ho xut khu, nhp khu; tr gi tnh thu; v thu sut.
(i) S lng hng ho xut khu, nhp khu lm cn c tnh thu l s
lng tng mt hng thc t xut khu, nhp khu ghi trong t khai hi quan.
(ii) Tr gi tnh thu c thc hin theo hng dn ti Thng t ca B
Ti chnh hng dn v vic xc nh tr gi hi quan i vi hng ho xut
khu, nhp khu (xem ni dung Mc 4.9 ca Chuyn ny).
(iii) Thu sut:
- Thu sut thu xut khu: Thu sut i vi hng ho xut khu c
quy nh c th cho tng mt hng ti Biu thu xut khu do B trng B Ti
chnh ban hnh.
- Thu sut thu nhp khu: Thu sut i vi hng ho nhp khu c
quy nh c th cho tng mt hng, bao gm thu sut u i, thu sut u i
c bit v thu sut thng thng:
Thu sut u i (MFN) p dng i vi hng ha nhp khu c xut x
t nc, nhm nc hoc vng lnh th thc hin i x ti hu quc trong
quan h thng mi vi Vit Nam. Danh sch nc, nhm nc hoc vng lnh
th thc hin i x ti hu quc vi Vit Nam do B Cng Thng cng b.
Thu sut u i c quy nh c th cho tng mt hng ti Biu thu nhp
khu u i do B trng B Ti chnh ban hnh.
Thu sut u i c bit c quy nh c th cho tng mt hng v p
ng cc iu kin p dng thu sut nhp khu u i c bit quy nh ti cc
Thng t ca B trng B Ti chnh ban hnh Biu thu nhp khu u i c
bit thc hin Hip nh thng mi t do.
352

Thu sut thng thng p dng i vi hng ha nhp khu c xut x

t nc, nhm nc hoc vng lnh th khng thc hin i x ti hu quc v
khng thc hin u i c bit v thu nhp khu vi Vit Nam. Thu sut
thng thng c p dng thng nht bng 150% mc thu sut u i ca
tng mt hng tng ng quy nh ti Biu thu nhp khu u i.
Thu sut thng
Thu sut u
=
x 150%
thng
i
Trng hp mc thu sut MFN ca mt mt hng quy nh ti Biu thu
nhp khu u i thp hn so vi mc thu sut u i c bit quy nh ti
Biu thu nhp khu u i c bit thc hin Hip nh thng mi t do th
mc thu sut thu nhp khu p dng cho mt hng ny s l mc thu sut
MFN.
Ngoi vic chu thu theo mt trong nhng mc thu sut nu trn, nu
hng ha nhp khu qu mc vo Vit Nam, c s tr cp, c bn ph gi
hoc c s phn bit i x i vi hng ha xut khu ca Vit Nam th b p
dng thu chng tr cp, thu chng bn ph gi, thu chng phn bit i x,
thu t v.
4.4.1.2. Phng php tnh thu XNK
Cn c s lng tng mt hng thc t xut khu, nhp khu ghi trong T
khai hi quan, tr gi tnh thu v thu sut tng mt hng xc nh s tin
thu phi np theo cng thc sau:
S tin thu
S lng n v tng
Tr gi tnh
Thu
xut khu,
mt hng thc t xut
thu tnh
sut ca
thu nhp
= khu, nhp khu ghi x
trn mt
x
tng mt
khu phi
trong T khai hi
n v hng
hng
np
quan
ha
Trng hp s lng hng ha xut khu, nhp khu thc t c chnh
lch so vi ho n thng mi do tnh cht ca hng ho, ph hp vi iu
kin giao hng v iu kin thanh ton trong hp ng mua bn hng ho th s
tin thu xut khu, thu nhp khu phi np c xc nh trn c s tr gi
thc thanh ton cho hng ha xut khu, nhp khu v thu sut tng mt hng.
V d: Doanh nghip A nhp khu mt hng xng, trong ha n thng
mi c ghi tr gi thc thanh ton cho l hng l 100 tn xng x 11 triu ng/tn
= 1.100 triu ng. Tuy nhin, khi lm th tc hi quan th s lng hng ha
thc t l 97 tn xng ph hp vi iu kin giao hng v iu kin thanh ton
trong hp ng mua bn hng ho th trong trng hp ny s tin thu NK phi
np c tnh trn c s tr gi thc thanh ton cho l hng ha NK l 1.100 triu
ng v thu sut thu NK ca mt hng xng.
4.4.2. Trng hp hng ho p dng thu tuyt i
4.4.2.1. Cn c tnh thu XNK
Trong trng hp hng ho p dng thu tuyt i th cn c tnh thu
XNK l s lng hng ho xut khu, nhp khu v mc thu tuyt i quy nh
353

trn mt n v hng ho. Trong , s lng hng ho XNK lm cn c tnh

thu l s lng tng mt hng thc t xut khu, nhp khu trong Danh mc
hng ha p dng thu tuyt i.
4.4.2.2. Phng php tnh thu xut khu, thu nhp khu:
Vic xc nh s tin thu phi np i vi hng ha p dng thu tuyt
i thc hin theo cng thc sau:
S tin thu
S lng n v tng mt
Mc thu tuyt
xut khu, thu
hng thc t xut khu, nhp
i quy nh trn
=
x
nhp khu phi
khu ghi trong T khai hi
mt n v hng
np
quan
ho
4.4.3. Trng hp tnh thu hn hp
Trng hp tnh thu hn hp l trng hp s thu phi np l tng s
thu tnh theo thu sut cng vi s thu tnh theo mc thu tuyt i.
Cn c v phng php tnh thu trong trng hp ny l s kt hp ca
c hai trng hp hp trn. Theo , s thu XNK phi np bng s thu XNK
phi np tnh theo thu sut cng vi s thu XNK phi np tnh theo mc thu
tuyt i.
4.5. K khai, np thu
4.5.1. Nguyn tc khai thu, np thu
Nguyn tc khai thu, np thu XNK c thc hin theo quy nh ti
Ngh nh s 08/2015/N-CP ngy 21/1/2015 ca Chnh ph quy nh chi tit
thi hnh mt s iu ca Lut Hi quan.
Ngi np thu t k khai y , chnh xc, trung thc cc tiu ch trn
t khai hi quan v cc chng t phi np, phi xut trnh theo quy nh ca
php lut, cc yu t lm cn c, lin quan n tnh thu hoc min thu, xt
min thu, xt gim thu, xt hon thu, khng thu thu xut khu, thu nhp
khu, thu tiu th c bit, thu gi tr gia tng, thu bo v mi trng (tr
vic k khai thu sut, s tin thu phi np i vi hng ha thuc i tng
khng chu thu).
Ngi np thu t xc nh, chu trch nhim trc php lut v vic k
khai s tin thu phi np; s tin thu c min thu, xt min thu, xt gim
thu, hon thu hoc khng thu thu xut khu, thu nhp khu, thu tiu th
c bit, thu gi tr gia tng, thu bo v mi trng theo ng quy nh ca
php lut; k khai s tin thu phi np trn giy np tin theo quy nh ca B
Ti chnh v thu, np thu v cc khon thu khc i vi hng ha xut khu,
nhp khu.
i vi hng ha xut khu, nhp khu k khai thuc i tng khng
chu thu xut khu, thu nhp khu, thu tiu th c bit, thu gi tr gia tng,
thu bo v mi trng hoc min thu, xt min thu xut khu, thu nhp
khu hoc p dng thu sut u i, u i c bit, mc thu theo hn ngch
thu quan v c x l theo k khai nhng sau c thay i v i tng
khng chu thu hoc mc ch c min thu, xt min thu, p dng thu
354

sut u i, u i c bit, mc thu theo hn ngch thu quan; hng ha l

nguyn liu, vt t nhp khu sn xut hng ho xut khu v hng ha tm
nhp - ti xut chuyn tiu th n i a th ngi np thu phi thc hin khai hi
quan i vi hng ha thay i mc ch s dng, chuyn tiu th ni a theo
hng dn ca B Ti chnh.
Thi hn np h s hi quan, khai b sung h s hi quan, ng k h s
hi quan, thay th, sa cha h s hi quan, thay th t khai hi quan, c
thc hin theo Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh
ti quy nh v th tc hi quan; kim tra gim st hi quan; thu xut khu, thu
nhp khu v qun l thu i vi hng ho xut khu, nhp khu.
4.5.2. Thi im tnh thu
Thi im tnh thu xut khu, thu nhp khu l ngy ng k T khai
hi quan. Thu xut khu, thu nhp khu c tnh theo thu sut, tr gi tnh
thu v t gi tnh thu theo ngy c hng ha xut khu, nhp khu trn c s
s lng tng mt hng thc t xut khu, nhp khu.
4.5.3. Thi hn np thu
Thi hn np thu i vi hng ho xut khu, nhp khu thc hin theo
quy nh ti khon 3 iu 42 Lut Qun l thu c sa i, b sung ti khon
11 iu 1 Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l thu s
21/2012/QH13. C th nh sau:
(1) i vi hng ha nhp khu l nguyn liu, vt t sn xut hng
xut khu:
(a) c p dng thi hn np thu 275 ngy, k t ngy ng k t
khai hi quan, ngi np thu phi p ng cc iu kin sau y:
(a.1) Phi c c s sn xut hng xut khu trn lnh th Vit Nam: C
quyn s dng hp php mt bng sn xut, nh xng (bao gm c nh xng
gn lin trn t ai); c quyn s hu hoc quyn s dng hp php i vi
my mc, thit b ti c s sn xut ph hp vi nguyn liu, vt t nhp khu
sn xut hng ha xut khu;
(a.2) C hot ng xut khu, nhp khu trong thi gian t nht 02 nm
lin tc tnh n ngy ng k t khai hi quan cho l hng nguyn liu, vt t
nhp khu sn xut hng ha xut khu v trong 02 nm c c quan hi
quan xc nh l: (i) Khng b x l v hnh vi bun lu, vn chuyn tri php
hng ha qua bin gii; (ii) Khng b x l v hnh vi trn thu, gian ln thng
mi.
(a.3) Khng n tin thu qu hn, tin chm np, tin pht i vi hng
ha xut khu, nhp khu ti thi im ng k t khai;
(a.4) Khng b c quan qun l nh nc c thm quyn x pht vi phm
trong lnh vc k ton trong 02 nm lin tc tnh t ngy ng k t khai hi
quan tr v trc;
(a.5) Phi thc hin thanh ton qua ngn hng i vi hng ha nhp khu
sn xut xut khu.
355

Ngi np thu t k khai v chu trch nhim trc php lut v vic k
khai iu kin c p dng thi hn np thu 275 ngy theo mu do B Ti
chnh quy nh.
(b) Trng hp khng p ng cc iu kin nu trn, nhng c t
chc tn dng bo lnh s thu phi np th vic bo lnh thc hin theo quy
nh ti iu 43 Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti
chnh. Thi hn np thu theo thi hn bo lnh nhng ti a khng qu 275
ngy k t ngy ng k t khai hi quan v khng phi np tin chm np
trong thi hn bo lnh.
(c) iu kin c th p dng thi hn np thu 275 ngy i vi cc
trng hp c th nh: y thc nhp khu; cng ty m nhp khu cung ng cho
cc cng ty thnh vin trc thuc; cng ty thnh vin nhp khu cung ng cho
cng ty thnh vin khc; cng ty thnh vin nhp khu cung ng cho n v
trc thuc cng ty thnh vin th thi hn np thu c quy nh c th trong
Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh.
(d) Hng ha l nguyn liu, vt t nhp khu sn xut hng ho xut
khu c p dng thi hn np thu 275 ngy nhng khng sn xut hng
xut khu hoc kim tra, pht hin khng p ng mt trong cc iu kin
quy nh ti im a khon ny hoc xut khu sn phm ngoi thi hn np thu
th x l nh sau:
(d.1) Chuyn tiu th ni a: Ngi np thu phi np cc loi thu
phi np theo quy nh ca php lut trc khi hon thnh th tc chuyn tiu
th ni a; th tc khai bo chuyn tiu th ni a, ng k t khai mi v tnh
thu thc hin theo quy nh ti iu 21, iu 40 Thng t s 38/2015/TT-BTC
ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh.
(d.2) Xut khu sn phm ngoi thi hn np thu 275 ngy: Ngi np
thu p ng cc iu kin c p dng thi hn np thu 275 ngy nhng
xut khu sn phm ngoi thi hn quy nh do chu k sn xut, d tr di hn
275 ngy hoc do pha khch hng hy hp ng hoc ko di thi gian giao
hng c gia hn thi hn np thu theo quy nh ti iu 135 Thng t s
38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh.
(d.3) Trng hp khng p ng mt trong cc iu kin nu trn v
v khng c bo lnh: Ngi np thu phi np cc loi thu v tin chm
np k t ngy ng k t khai hng ha nhp khu n ngy thc np thu v
b x pht vi phm theo quy nh.
(2) i vi hng ha kinh doanh tm nhp-ti xut
Ngi np thu phi np thu nhp khu, cc loi thu khc theo quy nh
ca php lut (nu c) trc khi hon thnh th tc hi quan hng tm nhp.
Trng hp cha np thu, nu c t chc tn dng nhn bo lnh s tin thu
phi np th vic bo lnh thc hin theo quy nh ti iu 43 thng t s
38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh. Thi hn np thu theo thi
hn bo lnh nhng ti a khng qu 15 ngy k t ngy ht thi hn tm nhp356

ti xut (khng p dng cho thi gian gia hn thi hn tm nhp-ti xut) v
khng phi np tin chm np trong thi hn bo lnh;
Trng hp ti xut ngoi thi hn bo lnh th phi np tin chm np k
t ngy ht thi hn bo lnh n ngy ti xut hoc n ngy thc np thu
(nu ngy thc np thu trc ngy thc ti xut);
Trng hp c p dng thi hn np thu theo thi hn bo lnh
nhng chuyn tiu th ni a th phi np cc loi thu theo quy nh ca
php lut trc khi hon thnh th tc chuyn tiu th ni a. Th tc khai bo
chuyn tiu th ni a, ng k t khai mi v tnh thu thc hin theo quy
nh ti iu 21, iu 40 Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B
Ti chnh.
(3) i vi hng ha xut khu, nhp khu khng thuc trng hp sn
xut xut khu hoc hng ha kinh doanh tm nhp ti xut th ngi np thu
phi np thu trc khi thng quan hoc gii phng hng.
Trng hp c t chc tn dng bo lnh s thu phi np th vic bo
lnh thc hin theo quy nh ti iu 43 Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy
25/3/2015 ca B Ti chnh. Thi hn np thu l thi hn bo lnh ti a l 30
ngy k t ngy ng k t khai hi quan nhng trong thi gian bo lnh phi
np tin chm np k t ngy thng quan hoc gii phng hng n ngy thc
np thu.
(4) Thi hn np thu i vi mt s trng hp c th, tr trng hp
c np dn tin thu n c quy nh nh sau:
(a) Hng ha xut khu, nhp khu ng k t khai hi quan mt ln
xut khu, nhp khu nhiu ln quy nh ti iu 36, iu 93 Thng t
38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh th thi hn np thu thc
hin theo loi hnh tng ng quy nh ti iu ny v p dng i vi tng ln
thc t xut khu, nhp khu;
(b) Hng ho xut khu, nhp khu cn trong s gim st ca c quan hi
quan, nhng b c quan Nh nc c thm quyn tm gi iu tra, ch x l
th thi hn np thu i vi tng trng hp thc hin theo quy nh c tnh
t ngy c quan nh nc c thm quyn c vn bn cho php gii to hng ho
tm gi;
(c) Hng ho nhp khu phc v trc tip cho an ninh, quc phng
c thng quan hoc gii phng hng, trong thi gian ch xt min thu nu
kim tra, xc nh hng ha khng thuc i tng c xt min thu th phi
np cc loi thu, tnh li thi hn np thu v tin chm np k t ngy
thng quan hoc gii phng hng n ngy thc np thu v b x pht vi phm
theo quy nh (nu c);
(d) Hng ho nhp khu phc v trc tip nghin cu khoa hc, gio dc,
o to thuc i tng c xt min thu, trong thi gian ch xt min thu,
ngi np thu phi thc hin quyt nh cui cng ca c quan hi quan v s
tin thu phi np. Trng hp kim tra, xc nh hng ha khng thuc i
tng c xt min thu th phi np cc loi thu, tnh li thi hn np
357

thu v tin chm np k t ngy thng quan hoc gii phng hng n ngy
thc np thu v b x pht vi phm theo quy nh (nu c);
) Hng ha c thanh ton bng ngun vn ngn sch nh nc, nhng
cha c thanh ton, th thi hn np thu trong vng 05 ngy lm vic k t
ngy nhn c tin t ngn sch nh nc thanh ton np thu.
(e) Trng hp khai bo np b sung tin thu thiu th thi hn np s
tin thu thiu c p dng theo thi hn np thu ca t khai .
(5) Thi hn np thu i vi s tin thu n nh
(a) Cc t khai hi quan ng k k t ngy 01/7/2013, c quan hi quan
n nh s tin thu phi np th thi hn np tin thu n nh c p dng
theo thi hn np thu ca t khai .
(b) Cc t khai hi quan ng k trc ngy 01/7/2013, nhng c quan
hi quan ban hnh quyt nh n nh thu t ngy Thng t s 38/2015/TTBTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh c hiu lc th thi hn np thu i vi
s tin thu n nh l ngy c quan hi quan ban hnh quyt nh n nh thu.
(6) Thi hn np thu i vi du th xut khu; hng ha p dng thu
t v, thu chng bn ph gi, thu chng tr cp (tr thi hn np thu t v,
thu chng bn ph gi, thu chng tr cp i vi hng ha l nguyn liu vt
t nhp khu sn xut hng xut khu, hng kinh doanh tm nhp - ti xut
thc hin nh thi hn np thu theo quy nh c th ti Thng t 38/2015/TTBTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh.
(7) Thi hn np thu i vi mt s trng hp c th khc nh: Trng
hp cha c gi chnh thc ti thi im thng quan hoc gii phng hng ha,
thi hn np ph bn quyn, ph giy php v khon tin do ngi nhp khu
phi tr t s tin thu c sau khi bn li, nh ot, s dng hng nhp khu
khng xc nh c ti thi im ng k t khai; thi hn np thu gi tr gia
tng i vi thit b, my mc, phng tin vn ti chuyn dng nm trong dy
chuyn cng ngh v vt t xy dng thuc loi trong nc cha sn xut c
cn nhp khu to ti sn c nh; nguyn liu sn xut thc n chn nui v
thuc tr su nhp khu thc hin theo quy nh cc Thng t hng dn ca
B trng B Ti chnh.
4.5.4. Bo lnh np thu
4.5.4.1. Cc hnh thc bo lnh
Vic bo lnh s tin thu phi np c thc hin theo mt trong hai
hnh thc: bo lnh ring hoc bo lnh chung.
Bo lnh ring l vic t chc tn dng hot ng theo quy nh ca Lut
cc t chc tn dng cam kt bo lnh thc hin y ngha v np s tin
thu cho mt t khai hi quan hng ho xut khu, nhp khu. Trng hp
c t chc tn dng nhn bo lnh nhng ht thi hn bo lnh m ngi np
thu cha np tin thu v tin chm np (nu c) th t chc nhn bo lnh c
trch nhim np tin thu, tin chm np thay ngi np thu theo quy nh
ca Lut Qun l thu.
358

Bo lnh chung l vic t chc tn dng hot ng theo quy nh ca Lut

cc t chc tn dng cam kt bo lnh thc hin y ngha v np s tin
thu cho hai t khai hi quan hng ho xut khu, nhp khu tr ln ti mt hoc
nhiu Chi cc Hi quan. Bo lnh chung c tr li, c khi phc mc bo
lnh tng ng vi s tin thu np.
Trng hp c t chc tn dng nhn bo lnh nhng ht thi hn
bo lnh i vi tng t khai m ngi np thu cha np thu v tin chm
np (nu c), th t chc tn dng nhn bo lnh c trch nhim np tin
thu, tin chm np thay ngi np thu theo quy nh ti Lut Qun l thu.
4.5.4.2. iu kin bo lnh
C quan hi quan chp nhn p dng bo lnh nu p ng y cc
iu kin sau:
(a) iu kin ngi np thu c p dng bo lnh:
(a.1) Ngi np thu c hot ng xut khu, nhp khu ti thiu 365
ngy tnh n ngy ng k t khai hi quan cho l hng xut khu, nhp khu.
Trong thi gian 365 ngy tr v trc k t ngy ng k t khai hi quan cho
l hng xut khu, nhp khu c c quan hi quan xc nh l: (i) Khng c
trong danh sch b x l v hnh vi bun lu, vn chuyn tri php hng ho
qua bin gii ca c quan hi quan; (ii) Khng c trong danh sch b x l v
hnh vi trn thu, gian ln thu ca c quan hi quan; (iii) Khng qu hai ln b
x l v cc hnh vi vi phm khc v hi quan (bao gm c hnh vi khai sai dn
n thiu s tin thu phi np hoc tng s tin thu c min, gim, hon,
khng thu) vi mc pht tin vt thm quyn ca Chi cc trng Chi cc Hi
quan theo quy nh ca Lut X l vi phm hnh chnh.
(a.2) Khng c trong danh sch cn n tin thu qu hn, tin chm np,
tin pht ti thi im ng k t khai hi quan.
(b) C Th bo lnh ca t chc tn dng c thnh lp v hot ng
theo Lut cc t chc tn dng ghi r s tin thu thc hin bo lnh, thi hn
bo lnh, cam kt vi c quan hi quan lin quan v vic bo m kh nng thc
hin v chu trch nhim np tin thu v tin chm np thay cho ngi np
thu khi ht thi hn bo lnh nhng ngi np thu cha np thu.
4.5.4.3. Th tc i vi hnh thc bo lnh ring
Khi lm th tc cho l hng xut khu, nhp khu, nu thc hin bo lnh
ngi np thu np Th bo lnh ca t chc tn dng nhn bo lnh cho c
quan hi quan. Ni dung Th bo lnh ring thc hin theo mu do B Ti chnh
quy nh.
C quan hi quan kim tra cc iu kin bo lnh ni dung th bo lnh
theo mu v x l vic bo lnh theo quy nh ti Thng t s 38/2015/TT-BTC.
4.5.4.4. Th tc i vi hnh thc bo lnh chung
Trc khi lm th tc cho hng ho xut khu, nhp khu, ngi np thu
c vn bn gi Chi cc Hi quan ni ng k t khai ngh c bo lnh
chung cho hng ho nhp khu theo mu quy nh ti Thng t s 38/2015/TT359

BTC. Ni dung Th bo lnh chung thc hin theo mu quy nh ti Thng t

s 38/2015/TT-BTC.
C quan hi quan ni ng k t khai kim tra cc iu kin bo lnh.
Trng hp p ng cc iu kin bo lnh th chp nhn bo lnh chung cho
cc t khai hng ho xut khu, nhp khu ca ngi np thu ng k trong
khong thi gian ngi np thu ngh c bo lnh ghi trn Th bo lnh,
xc nh thi hn np thu theo thi hn bo lnh i vi tng l hng theo qui
nh. Trng hp khng p ng cc iu kin bo lnh, c quan hi quan c
vn bn t chi p dng bo lnh v thng bo cho ngi np thu bit.
Trng hp bo lnh thu bng phng thc in t ca cc ngn hng
thng mi k kt, tha thun phi hp thu vi Tng cc Hi quan: Khi nhn
c thng tin s tin bo lnh thu ti ngn hng thng mi qua H thng
thanh ton in t trn cng thanh ton in t ca Tng cc Hi quan, c quan
hi quan cp nht vo c s d liu ca Tng cc Hi quan v chp nhn thng
quan hng ha.
4.5.5. a im, hnh thc np thu
- a im: Kho bc, ngn hng thng mi, t chc tn dng, Hi quan,
v cc t chc c lm dch v thu quan.
- Hnh thc np thu: Tin mt, chuyn khon.
4.6. Th t thanh ton tin thu; n nh thu 5
Ni dung ny trong chuyn qun l thu, thc hin theo quy trnh th
tc thng nht.
4.7. Min thu, xt min thu, gim thu
Nhm thc hin chnh sch khuyn khch u t, khuyn khch xut khu,
khng vi phm cc cam kt quc t, gp phn tham gia vo phn b ngun lc
c hiu qu v m bo tnh tng ng, ph hp vi h thng php lut chuyn
ngnh ang cn hiu lc, Lut thu XNK quy nh cc trng hp min thu,
xt min thu v gim thu nh sau:
4.7.1. Min thu
a) Trng hp min thu:
- Hng ho tm nhp, ti xut hoc tm xut, ti nhp;
- Hng ha l ti sn di chuyn ca t chc, c nhn Vit Nam hoc
nc ngoi mang vo Vit Nam hoc mang ra nc ngoi trong mc quy nh;
- Hng ho xut khu, nhp khu ca t chc, c nhn nc ngoi c
hng quyn u i, min tr ngoi giao ti Vit Nam;
- Hng ha nhp khu gia cng cho pha nc ngoi theo hp ng gia
cng k c min thu nhp khu v khi xut tr sn phm cho pha nc
ngoi c min thu xut khu;
- Hng ha xut khu ra nc ngoi gia cng cho pha Vit Nam theo
hp ng gia cng k c min thu xut khu, khi nhp khu tr li Vit
5

Xem chuyn qun l thu

360

Nam th phi np thu nhp khu i vi sn phm sau gia cng (khng tnh
thu i vi phn tr gi ca vt t, nguyn liu a i gia cng theo hp
ng gia cng k);
- Hng ha xut khu, nhp khu trong tiu chun hnh l min thu
ca ngi xut cnh, nhp cnh;
- Hng ha nhp khu to ti sn c nh ca d n khuy n khch
u t;
- Ging cy trng, vt nui c php nhp khu thc hin d n
u t trong lnh vc nng nghip, lm nghip, ng nghip;
- Min thu ln u i vi trang thit b nhp khu theo danh mc quy
nh to ti sn c nh ca d n khuyn khch u t, d n u t bng
ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA) u t v khch sn, vn phng,
cn h cho thu, nh , trung tm thng mi, dch v k thut, siu th, sn
golf, khu du lch, khu th thao, khu vui chi gii tr, c s khm cha bnh, o
to, vn ho, ti chnh, ngn hng, bo him, kim ton, dch v t vn;
- Hng ha nhp khu phc v hot ng du kh;
- C s ng tu c min thu xut khu i vi cc sn phm tu bin
xut khu v min thu nhp khu i vi cc loi my mc, trang thit b to
ti sn c nh; phng tin vn ti nm trong dy chuyn cng ngh c B
Khoa hc v Cng ngh xc nhn to TSC; nguyn liu, vt t, bn thnh
phm phc v cho vic ng tu m trong nc cha sn xut c;
- Min thu nhp khu i vi nguyn liu, vt t phc v trc tip cho
hot ng sn xut sn phm phn mm m trong nc cha sn xut c;
- Min thu nhp khu i vi hng ha nhp khu s dng trc tip
vo hot ng nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh;
Nguyn liu, vt t, linh kin trong nc cha sn xut c nhp khu
sn xut ca cc d n thuc Danh mc lnh vc c bit khuyn khch u
t hoc Danh mc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn (tr
cc d n sn xut lp rp t, xe my, iu ha, my si in, t lnh, my
git, qut in, my ra bt a, u a, dn m thanh, bn l in, m un
nc, my sy kh tc, lm kh tay v nhng mt hng khc theo quyt nh
ca Th tng Chnh ph) c min thu nhp khu trong thi hn 05 (nm)
nm, k t ngy bt u sn xut
- Hng ho sn xut, gia cng, ti ch, lp rp ti khu phi thu quan khng
s dng nguyn liu, linh kin nhp khu t nc ngoi khi nhp khu vo th
trng trong nc c min thu nhp khu;
- My mc, thit b, phng tin vn ti do cc nh thu nc ngoi nhp
khu vo Vit Nam theo phng thc tm nhp, ti xut phc v thi cng
cng trnh, d n s dng ngun h tr pht trin chnh thc (ODA) c min
thu nhp khu v thu xut khu khi ti xut;
- T chc, c nhn trng thu nhp khu hng ho (gi trng thu khng
bao gm thu nhp khu) cung cp cho cc i tng c hng u i
361

min thu nhp khu th cng c min thu nhp khu i vi hng ho trng
thu.
- Hng ha nhp khu bn ti ca hng min thu theo Quyt nh ca
Th tng Chnh ph
b) H s min thu:
- H s hi quan;
- Bn cam kt s dng ng mc ch c min thu ca ngi np
thu;
- Giy bo trng thu km theo hp ng cung cp hng ho trong c
quy nh gi trng thu khng bao gm thu nhp khu;
- Danh mc hng ha min thu XNK ln u km theo phiu theo di tr
li hng ha min thu XNK.
4.7.2. Xt min thu
a) i tng:
Lut thu XNK nm 2005 k tha cc chnh sch min, gim thu hin
hnh nhm bo m tnh n nh, thng nht v ng b vi h thng php lut
chuyn ngnh. Theo , hng ho XNK c xt min thu gm:

362

- Hng ho nhp khu l hng chuyn dng trc tip phc v cho an ninh,
quc phng theo Danh mc c th do B ch qun ph duyt;
- Hng ho nhp khu l hng chuyn dng trc tip phc v cho nghin
cu khoa hc theo Danh mc c th do B qun l chuyn ngnh duyt;
- Hng ho nhp khu l hng chuyn dng trc tip phc v cho gio
dc, o to theo Danh mc c th do B qun l chuyn ngnh duyt;
- Hng ho l qu biu, qu tng, hng mu theo mc quy nh.
b) H s:
H s xt min thu gm c:
- H s hi quan;
- Cc giy t khc tu theo tng trng hp.
4.7.3. Xt gim thu
(1) Hng ho xut khu, nhp khu ang trong qu trnh gim st ca c
quan hi quan, nu b h hng, mt mt c c quan, t chc c thm quyn
gim nh chng nhn th c xt gim thu tng ng vi t l tn tht thc
t ca hng ho.
(2) Nguyn liu, my mc, thit b nhp khu theo hp ng gia cng, sn
xut xut khu b thit hi mt phn hoc cn gi tr s dng do thin tai, ha
hon, tai nn bt ng, c gim thu nhp khu v thu gi tr gia tng khu
nhp khu tng ng vi t l tn tht (tr trng hp doanh nghip b thit hi
do cc hnh vi vi phm php lut gy ra ti mt s a phng trong s kin
gin khoan HD981 c hng dn khc ca B Ti chnh th thc hin theo
hng dn ti vn bn ), nu p ng y cc iu kin sau: (i) thng
quan v c c quan chc nng xc nh r c thit hi thc t do thin tai, ho
hon, tai nn bt ng v t l thit hi; (ii) c c quan hi quan kim tra s
sch, chng t k ton v cc chng t lin quan, xc nh khng tiu th ti th
trng Vit Nam hoc xut khu ra nc ngoi.
Trng hp nguyn liu, my mc, thit b nhp khu b thin tai, ho
hon, tai nn bt ng gy ra c thc hin bo him v c c quan bo him
bi thng thit hi bao gm c tin thu nhp khu v thu gi tr gia tng th
khng c x l gim thu nhp khu, thu gi tr gia tng.
4.7.4 i tng c hng u i u t theo quy nh ti Khon 2 iu
15 v iu 16 Lut u t gm:
a) D n u t thuc ngnh, ngh u i u t hoc ngnh, ngh c
bit u i u t theo quy nh ti Ph lc I Ngh nh ny;
b) D n u t ti a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc a
bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn theo quy nh ti Ph lc II
Ngh nh ny;
c) D n u t c quy m vn t 6.000 t ng tr ln, thc hin gii
ngn ti thiu 6.000 t ng trong thi hn 03 nm k t ngy c cp Giy
363

chng nhn ng k u t hoc k t ngy c quyt nh ch trng u t

i vi d n khng phi thc hin th tc cp Giy chng nhn ng k u t;
d) D n u t ti vng nng thn s dng t 500 lao ng tr ln
(khng bao gm lao ng lm vic khng trn thi gian v lao ng c hp
ng lao ng di 12 thng);
) Doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip khoa hc v cng ngh, t
chc khoa hc v cng ngh theo quy nh ca php lut v cng ngh cao v
php lut v khoa hc cng ngh.

364

4.8. Hon thu thu xut khu, thu nhp khu

Thu xut khu, nhp khu c hon trong cc trng hp sau y:
(1) Hng ho nhp khu np thu nhp khu nhng cn lu kho, lu
bi ti ca khu v ang chu s gim st ca c quan Hi quan, c ti xut ra
nc ngoi.
(2) Hng ho xut khu, nhp khu np thu xut khu, thu nhp khu
nhng khng xut khu, nhp khu.
(3) Hng ho np thu xut khu, thu nhp khu nhng thc t xut
khu hoc nhp khu t hn.
(4) Hng ho nhp khu sn xut hng ho xut khu hoc xut vo
khu phi thu quan nu np thu nhp khu th c hon thu tng ng vi
t l sn phm thc t xut khu v khng phi np thu xut khu i vi hng
ho xut khu c iu kin xc nh l c ch bin t ton b nguyn liu
nhp khu.
(5) Hng ho np thu nhp khu sau xut khu trong cc trng
hp sau:
a) Hng ho nhp khu giao, bn cho nc ngoi thng qua cc i l
ti Vit Nam;
b) Hng ho nhp khu bn cho cc phng tin ca cc hng nc
ngoi trn cc tuyn ng quc t qua cng Vit Nam v cc phng tin ca
Vit Nam trn cc tuyn ng quc t theo quy nh ca Chnh ph.
(6) Hng ho tm nhp khu ti xut khu hoc hng ho tm xut
khu ti nhp khu; hng ho nhp khu u thc cho pha nc ngoi sau
ti xut np thu nhp khu, thu xut khu, bao gm c trng hp hng ho
nhp khu ti xut vo khu phi thu quan (tr trng hp quy nh ti khon 1
iu 12 Ngh nh 87/2010/N-CP).
(7) Hng ho xut khu nhng phi nhp khu tr li Vit Nam th
c xt hon thu xut khu np v khng phi np thu nhp khu.
(8) Hng ho nhp khu nhng phi ti xut tr li ch hng nc ngoi
hoc ti xut sang nc th ba hoc xut vo khu phi thu quan c xt hon
li thu nhp khu np tng ng vi s lng hng thc t ti xut v khng
phi np thu xut khu.
(9) My mc, thit b, dng c, phng tin vn chuyn ca cc t chc,
c nhn c php tm nhp, ti xut (tr trng hp i thu) thc hin cc
d n u t, thi cng xy dng, lp t cng trnh, phc v sn xut np
thu nhp khu, khi ti xut ra khi Vit Nam hoc xut vo khu phi thu quan
th c hon li thu nhp khu. S thu nhp khu hon li c xc nh trn
c s gi tr s dng cn li ca hng ho khi ti xut khu tnh theo thi gian s
dng, lu li ti Vit Nam. Trng hp hng ho ht gi tr s dng th khng
c hon li thu.

365

(10) Hng ho xut khu, nhp khu qua ng dch v bu chnh,

chuyn pht nhanh quc t m doanh nghip kinh doanh dch v ny np
thu thay cho ch hng nhng khng giao c hng ho cho ngi nhn phi
ti xut, ti nhp hoc trng hp hng ho b tch thu, tiu hy theo quy nh
ca php lut th c hon li s tin thu np.
(11) Hng ho xut khu, nhp khu np thu xut khu, thu nhp
khu nhng sau c min thu, gim thu theo quyt nh c quan nh nc
c thm quyn.
Th tc hon thu xut khu, thu nhp khu c quy nh c th ti
Thng t s 38/2015/TT-BTC ca B Ti chnh v Thng t s 72/2015/TTBTC ca B Ti chnh.
4.9. Tr gi tnh thu xut khu, thu nhp khu
4.9.1. Tr gi tnh thu
Tr gi tnh thu hay cn gi l tr gi hi quan
a) Thi im xc nh tr gi hi quan: l ngy ng k t khai hi quan
hoc ngy c quan hi quan xc nh tr gi tnh thu
b) Nguyn tc xc nh tr gi tnh thu
- i vi hng ho xut khu, tr gi tnh thu l gi bn ti ca khu xut
(gi FOB, gi DAF), khng bao gm ph bo him quc t (I) v ph vn ti
quc t (F).
- i vi hng ho nhp khu, tr gi tnh thu l gi thc t phi tr tnh
n ca khu nhp u tin v c xc nh tun t theo su phng php xc
nh tr ga tnh thu, bng cch p dng tun t tng phng php bt u t
phng php 1 v dng ngay phng php xc nh c tr gi tnh thu. Su
phng php bao gm: (i) Phng php tr gi giao dch (ii) Phng php tr gi
giao dch ca hng ha nhp khu ging ht (iii) Phng php tr gi giao dch
ca hng ha nhp khu tng t (iv) Phng php tr gi khu tr (v) Phng
php tr gi tnh ton v (vi) Phng php tr ga theo phng php suy lun.
Trng hp ngi khai hi quan ngh bng vn bn th trnh t p dng
phng php tr gi khu tr v phng php tr gi tnh ton c th thay i
cho nhau.
4.9.2. Cc phng php xc nh tr gi tnh thu i vi hng ha
nhp khu

366

C su phng php xc nh tr gi giao dch ca hng nhp khu, di

y s ln lt xem xt tng phng php theo th t p dng.
Phng php 1: Tr gi giao dch ca hng ho nhp khu
Theo phng php ny tr gi tnh thu l tr gi giao dch thc ca hng
ha nhp khu, c xc nh bng cng thc:

367

Tr gi
giao
dch

Gi mua
trn ha
n

+ Cc khon
+
(-) iu chnh

368

Cc khon ngi mua

phi tr nhng cha
tnh trn ha n

- Gi mua ghi trn ha n khng bao gm cc khon gim gi do: cp

thng mi; s lng mua bn, hnh thc v thi gian thanh ton;
- Cc khon iu chnh6 gm hai loi: iu chnh tng (+) v iu chnh
gim (-) gi thc t thanh ton hay s phi thanh ton ghi trn ha n.
+ iu chnh cng bao gm: Cc khon ngi mua hng phi chu nhng
cha tnh vo tr gi giao dch, nh ch ph hoa hng bn hng, ph mi gii; chi
ph bao b c coi l ng nht vi hng ho nhp khu; Chi ph ng gi hng
ho; Khon tr gip; Ph bn quyn, ph giy php; Cc khon tin m ngi
nhp khu phi tr t s tin thu c sau khi bn li, nh ot, s dng hng
ho nhp khu c chuyn trc tip hay gin tip cho ngi bn di mi hnh
thc; Chi ph vn ti quc t v chi bo him quc t ca hng ha ti ca khu
nhp u tin (tr trng hp cc khon chi v n ti v bo him quc t ny
bao gm thu GTGT phi np Vit Nam);
+ iu chnh tr l cc khon nm trong tr gi giao dch v c cc s
liu khch quan da trn cc ti liu, chng t hp php, hp l c sn ti thi
im xc nh tr gi tnh thu nhng ngi mua tip tc phi chu sau khi nhp
khu, nh: Chi ph cho nhng hot ng pht sinh sau khi nhp khu hng ha
bao gm cc chi ph v xy dng, kin trc, lp t, bo dng hoc tr gip k
thut, t vn k thut, chi ph gim st v cc chi ph tng t; Chi ph vn ti,
bo him pht sinh sau khi hng ha c vn chuyn n ca khu nhp u
tin; Cc khon thu, ph, l ph phi np Vit Nam nm trong gi mua
hng nhp khu; Khon gim gi; Cc chi ph nghin cu, iu tra th trng v
sn phm sp nhp khu do ngi mua chu lin quan n tip th hng ho nhp
khu, chi ph qung co nhn hiu, thng hiu hng nhp khu, chi ph trng
by, gii thiu sn phm mi nhp khu, chi ph tham gia hi ch, trin lm
thng mi, chi ph kim tra s lng, cht lng hng trc khi nhp khu, chi
ph m L/C thanh ton; Khon tin li tng ng vi mc li sut theo tha
thun ti chnh ca ngi mua v c lin quan n vic mua hng ha nhp
khu;
- Cc khon ngi mua phi tr nhng cha tnh trn ha n bao gm:
tin tr trc, tin ng trc, tin t cc cho vic sn xut, mua bn, vn ti, bo
him hng ho. Cc khon thanh ton gin tip cho ngi bn nh khon tin m
ngi mua tr cho ngi th ba theo yu cu ca ngi bn; khon tin c
thanh ton bng cch cn tr n.
iu kin p dng phng php tr gi giao dch:
- Ngi mua khng b hn ch quyn nh ot hoc s dng hng ho
sau khi nhp khu, tr hn ch do php lut Vit Nam quy nh, hn ch v ni
tiu th hng ho; hoc hn ch khc khng nh hng n tr gi ca hng ho;
- Gi c hoc vic bn hng khng ph thuc vo nhng iu kin hay cc
khon thanh ton m v chng khng xc nh c tr gi ca hng ho cn xc
nh tr gi tnh thu;
6

Xem iu 13, iu 14 mc II Chng II Thng t s 205/2010/TT-BTC ngy 15/12/2010 ca B Ti chnh hng dn

Ngh nh 40/2007/N-CP ngy 16/3/2007 v xc nh tr gi hi quan i vi hng ha xut, nh p khu.

369

- Sau khi bn li, chuyn nhng hoc s dng hng ho nhp khu,
ngi mua khng phi tr thm bt k khon tin no t s tin thu c do vic
nh ot hng ho nhp khu mang li, khng k khon phi cng;
- Ngi mua v ngi bn khng c mi quan h c bit hoc nu c th
mi quan h c bit khng nh hng n tr gi giao dch.
Phng php 2: Tr gi giao dch ca hng ha nhp khu ging ht
* Nu khng xc nh c tr gi tnh thu theo phng php 1 (Tr gi
giao dch), th tr gi tnh thu ca hng ho nhp khu chuyn sang xc nh
theo phng php 2.
* iu kin p dng:
- L hng nhp khu ging ht c xut khu n Vit Nam vo cng
ngy hoc trong vng 60 ngy trc hoc sau ngy xut khu ca l hng ang
c xc nh tr gi tnh thu;
- L hng nhp khu ging ht c giao dch mua bn cng cp hoc
c iu chnh v cng cp bn bun hoc bn l; c cng s lng hoc
c iu chnh v cng s lng vi l hng ang c xc nh tr gi tnh
thu;
- L hng nhp khu ging ht c cng khong cch v phng thc vn
chuyn hoc c iu chnh v cng khong cch v phng thc vn
chuyn ging nh l hng ang c xc nh tr gi tnh thu.
* Phng php xc nh: tng t nh phng php 3 - xc nh tr gi
giao dch ca hng ha nhp khu tng t.
Phng php 3: Tr gi giao dch ca hng ha nhp khu tng t
* Xc nh tr gi tnh thu:
Phng php 3 c p dng trong trng hp s dng cc phng php
1 v 2 nu trn m vn khng xc nh c tr gi tnh thu. Theo phng php
ny, tr gi tnh thu ca hng ho nhp khu c xc nh theo phng php
tr gi giao dch ca hng ho nhp khu tng t.
Tr gi tnh thu = Tr gi tnh thu ca hng ha nhp khu tng t
* Mt s im lu :
- Hng ho nhp khu tng t c c quan hi quan chp nhn xc
nh tr gi tnh thu theo tr gi giao dch v c cng cc iu kin mua bn,
iu kin v thi gian xut khu vi hng ha nh p khu ang xc nh tr gi
tnh thu;
- Trng hp khng tm c l hng nhp khu tng t c cng iu kin
mua bn vi l hng nhp khu ang c xc nh tr gi tnh thu th la chn l
hng nhp khu tng t khc v iu kin mua bn, nhng phi c iu chnh
v cng iu kin mua bn;
- Nu khng c l hng nhp khu c sn xut bi cng mt nh sn
xut th mi xt n hng ho c sn xut bi nh sn xut khc;
370

- Xc nh c t hai tr gi giao dch ca hng ho nhp khu tng t

tr ln th tr gi tnh thu l tr gi giao dch thp nht, sau khi iu chnh
mc gi v cng iu kin.
* iu kin la chn l hng nhp khu tng t:
- V thi gian: c xut khu n Vit Nam vo cng ngy hoc trong
vng 60 ngy trc hoc sau ngy xut khu ca l hng ang c xc nh tr
gi tnh thu;
- C cng iu kin mua bn: giao dch mua bn cng cp hoc
c iu chnh v cng cp bn bun hoc bn l, c cng s lng hoc
c iu chnh v cng s lng vi l hng ang c xc nh tr gi tnh
thu;
- C cng khong cch v phng thc vn chuyn hoc c iu
chnh v cng khong cch v phng thc vn chuyn ging nh l hng ang
c xc nh tr gi tnh thu.
* Chng t, ti liu phi np:
- H s hi quan;
- T khai hi quan v t khai tr gi ca hng ho nhp khu tng t; v
- Hp ng vn ti ca hng ho nhp khu tng t (nu c s iu chnh
chi ph ny);
- Hp ng bo him ca hng ho nhp khu tng t (nu c s iu
chnh chi ph ny);
- Hp ng thng mi, ho n thng mi ca hng ho nhp khu
tng t, cc bng gi bn hng xut khu ca nh sn xut hoc ngi bn
hng nc ngoi (nu c s iu chnh v s lng, cp thng mi);
- Cc h s, chng t hp php, hp l khc cn thit v lin quan n
vic xc nh tr gi tnh thu (nu cn thit).
Phng php 4: Tr gi khu tr
* Nu p dng n phng php 3 m khng xc nh c tr gi tnh
thu th chuyn sang phng php 4 - Phng php tnh theo tr gi khu tr.
Gi bn hng ha nhp khu, nhp
Chi ph hp
Tr gi
khu ging ht hoc nhp khu
l, li
=
tnh thu
tng t trn th trng ni a
nhun khi
Vit Nam
bn hng
* Khng p dng phng php ny nu hng ha cha bn trn th trng
Vit Nam hoc vic bn hng cha c hch ton trn chng t, s sch k
ton theo quy nh ca php lut v k ton Vit Nam hoc hng bn lin quan
n khon tr gip do bt k ngi no cung cp.
* iu kin p dng phng php tr gi khu tr:
371

- n gi bn trn th trng Vit Nam phi l n gi bn ca hng ho

nhp khu ang c xc nh tr gi tnh thu, hng ho nhp khu ging ht
hoc hng ho nhp khu tng t, c bn nguyn trng nh khi nhp khu.
- n gi bn c la chn l n gi tng ng vi lng hng ho
c bn ra vi s lng lu k ln nht mc hnh thnh n gi; hng
ho c bn ra ngay sau khi nhp khu, nhng khng qu 90 ngy sau ngy
nhp khu ca hng ho ang c xc nh tr gi tnh thu; ngi mua hng
trong nc v ngi bn khng c mi quan h c bit.
* Cc khon c khu tr khi n gi bn hng:
- Chi ph hp l, gm:
Chi ph vn chuyn, ph bo him v chi ph cho cc hot ng khc
lin quan n vic vn chuyn hng ho sau khi nhp khu, c th:
Cc khon thu, ph v l ph phi np ti Vit Nam khi nhp khu v
bn hng ho nhp khu trn th trng ni a Vit Nam.
Chi ph chung lin quan n cc hot ng bn hng ho nhp khu ti
Vit Nam.
- Li nhun, gm:
Hoa hng c hng khng gm chi ph hp l
Li nhun bn hng c xc nh theo chun mc k ton Vit Nam
- S dng gi bn ca hng khng cn nguyn trng nh khi nhp khu
xc nh tr gi khu tr.
Nu khng tm c n gi bn ca hng ho c bn nguyn trng
nh khi nhp khu th ly n gi bn hng ho nhp khu qua qu
trnh gia cng, ch bin thm trong nc v tr i cc chi ph gia
cng, ch bin lm tng thm gi tr ca hng ho, vi iu kin c th
nh lng c cc chi ph gia tng do qu trnh gia cng, ch bin
thm trong nc.
Khng p dng gi hng ha qua gia cng ch bin xc nh tr
gi khu tr nu: khng tch c cc chi ph gia tng trong qu trnh
gia cng ch bin hoc sau gia cng, ch bin m hng ho nhp khu
ch cn l mt b phn ca hng ho c bn ra trn th trng trong
nc hoc sau khi gia cng, ch bin m hng ho nhp khu b thay
i c im, tnh cht, cng dng v khng cn nhn bit c hng
ho nhp khu ban u.
- Chng t, ti liu phi np:
H s lm th tc hi quan v cc giy t sau:
Ho n bn hng do B Ti chnh pht hnh hoc cho php s dng
(bn sao).
Hp ng i l bn hng.
Bn gii trnh v doanh thu bn hng v cc khon chi ph hp l.
372

 T khai hi quan v t khai tr gi ca l hng c la chn khu

tr.
Cc ti liu cn thit khc kim tra, xc nh tr gi tnh thu theo
yu cu ca c quan hi quan.
Phng php 5: Tr gi tnh ton
* Nu p dng n phng php 4 m vn cha xc nh c tr gi tnh
thu th chuyn sang phng php 5 - tr gi tnh ton tnh. Tc l da vo
cc cn c hp l tnh tr gi hng nhp khu.
Chi ph trc tip
Chi ph chung v li
Cc khon
Tr gi
sn xut hng ho
nhun bn hng ca
=
+
+
cng
tnh ton
NK ca nh sn xut
nh sn xut XK vo
thm7
nc XK
VN
* Cn c xc nh tr gi tnh ton: s liu c ghi chp v phn nh
trn chng t, s sch k ton ca ngi sn xut tr khi cc s liu ny khng
ph hp cc s liu thu thp c ti Vit Nam. S liu ny phi tng ng vi
nhng s liu thu c t nhng hot ng sn xut, mua bn hng ho nhp
khu cng phm cp hoc cng chng loi do ngi sn xut ti nc xut khu
sn xut ra xut khu n Vit Nam.
* Chng t, ti liu phi np: Ngi khai hi quan hoc ngi nhp khu
phi np bn sao c xc nhn sao y bn chnh ca cc ti liu, chng t sau,
ng thi xut trnh bn gc i chiu:

Bn gii trnh ca ngi sn xut v cc chi ph nu ti im a v b

khon 1 mc ny, km theo bn sao c xc nhn ca ngi sn xut v cc
chng t, s liu k ton ph hp vi bn gii trnh ny;

Ho n bn hng ca ngi sn xut;

Chng t v cc chi ph cng thm.

Phng php 6: Tr gi suy lun

* Nu s dng n phng php 5 m vn cha xc nh c tr gi tnh
thu th chuyn sang phng php 6 - Tr gi tnh thu theo phng php suy
lun,
* Phng php suy lun l p dng tun t, linh hot cc phng php t
phng php 1 n phng php 5 v dng ngay ti phng php xc nh c
tr gi tnh thu, vi iu kin vic p dng ph hp vi cc quy nh c th
sau:
- Cn c vo cc ti liu, s liu khch quan, c sn ti thi im xc nh
tr gi tnh thu;
- Khng c s dng cc tr gi di y xc nh tr gi tnh thu:
7

Cc khon cng thm c hng dn ti iu 18 mc II Chng II Thng t s 205/2010/TT-BTC ngy 15/12/2010 ca

B Ti chnh hng dn Ngh nh 40/2007/N-CP ngy 16/3/2007 v xc nh tr gi hi quan i vi hng ha xut, nh p
khu v Thng t s 29/2014/TT-BTC ngy 26/2/2014 sa i, b sung mt s iu ca Thng t 205/2010/TT-BTC.

373

 Gi bn trn th trng ni a ca mt hng cng loi c sn

xut ti Vit Nam;
Gi bn hng ho th trng ni a nc xut khu;
Gi bn hng ho xut khu n mt nc khc;
Chi ph sn xut hng ho, tr chi ph sn xut ca hng ho nhp khu
quy nh theo phng php tnh ton;
Ga tnh thu ti thiu;
Cc loi gi gi nh;
H thng xc nh tr gi cho php s dng t gi cao hn trong hai tr
gi thay th lm tr gi tnh thu.
4.10. Cc vn bn quy phm php lut hin hnh v thu XNK
- Lut thu xut khu, thu nhp khu s 45/2005/QH11 ngy
14/6/2005;
- Lut Hi quan s 54/2014/QH13 ngy 23/6/2014;
- Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy 29/11/2006;
- Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l thu s
21/2012/QH13 ngy 20/11/2012;
- Ngh nh s 87/2010/N-CP ngy 13/8/2010 thay th Ngh nh s
149/2005/N-CP ngy 8/12/2005 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh
Lut thu xut khu, thu nhp khu;
- Ngh nh s 08/2015/N-CP ngy 21/1/2015 ca Chnh ph quy
nh chi tit v bin php thi hnh Lut Hi quan v th tc hi quan, kim
tra, gim st, kim sot hi quan;
- Ngh nh s 164/2013/N-CP ngy 13/11/2013 ca Chnh ph sa
i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 29/2008/N-CP ngy 14/3/2008
ca Chnh ph quy nh v khu cng nghip, khu ch xut v khu kinh t;
- Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12/2/2015 ca Chnh ph quy
nh chi tit thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca cc Lut v
thu v sa i, b sung mt s iu ca cc Ngh nh v thu;
- Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22 thng 7 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu v Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut Qun l thu;
- Thng t s 205/2010/TT-BTC ngy 15/12/2010 hng dn thi hnh
Ngh nh s 40/2007/N-CP ngy 16/3/2007 ca Chnh ph quy nh v vic
xc nh tr gi hi quan i vi hng ho xut khu, nhp khu (thay th Thng
t 40/2008/TT-BTC ngy 21/5/2008);
- Thng t s 29/2014/TT-BTC ngy 26/2/2014 ca B Ti chnh sa i,
b sung mt s iu ca Thng t 205/2010/TT-BTC;
- Thng t s 38/2015/TT-BTC ngy 25/3/2015 ca B Ti chnh quy
374

nh v th tc hi quan; kim tra, gim st hi quan; thu xut khu, thu nhp
khu v qun l thu i vi hng ho xut khu, nhp khu;
- Thng t s 72/2015/TT-BTC ngy 12/5/2015 ca B Ti chnh quy
nh p dng ch u tin trong thc hin th tc hi quan, kim tra, gim st
hi quan i vi hng ha xut khu, nhp khu ca doanh nghip.
5. THU THU NHP DOANH NGHIP
5.1. Nhng vn chung v thu thu nhp doanh nghip
5.1.1. Khi nim
Thu thu nhp doanh nghip (TNDN) c hiu l mt sc thu thuc
loi thu trc thu nh trc tip vo thu nhp ca mt t chc, mt php nhn.
Trn th gii, loi thu ny c nhng tn gi khc nhau, tu theo quan
nim hoc quy nh php lut ca mi nc, nhiu khi trong cc ti liu khc
nhau cng c tn gi khng ging nhau do vic s dng cc thut ng qua dch
thut. Theo , thu TNDN cn c gi l thu thu nhp cng ty (corporate
income tax); thu li tc (profit tax) hoc thu li tc cng ty (corporation profit
tax). Nhiu kin cho rng thu nhp doanh nghip c s dng nhiu hn,
ph bin hn, thc dng hn v khi s dng n s d nh thu hn so vi s
dng phm tr li tc.
V k thut lp php, cc nc trn th gii cng c nhng cch thc
khng ging nhau trong vic ban hnh cc o lut thu nh vo thu nhp ca
php nhn. C nc ban hnh lut thu TNDN (Vit Nam l mt v d), cng c
nc ban hnh o lut thu thu nhp chung, trong c cc chng, mc quy
nh v thu TNDN.
Vit Nam, phm tr thu nhp doanh nghip c bit n k t khi
trin khai cng tc nghin cu v ban hnh Lut thu thu nhp doanh nghip
nm 1997, thi hnh t 1999 thay th cho Lut thu li tc trc y. Thu
TNDN l loi thu trc thu, trc tip iu chnh vo thu nhp ca cc t chc,
thi gian u (1999 n 2008) Lut thu TNDN cn p dng i vi c thu nhp
ca c nhn, h gia nh sn xut, kinh doanh hng ho, dch v (gi chung l c
s kinh doanh).
5.1.2. c im ca thu TNDN
Thu TNDN thng c cc c im sau y:
- Thu trc thu thng nh lu tin do vic nh thu c tnh n kh
nng ca ngi np, tuy nhin thu TNDN thng khng s dng thu sut lu
tin m s dng thu sut n nht (flat tax rate). Mc thu sut khc nhau c
th c p dng i vi cc nhm i tng hoc mt s loi thu nhp khc
nhau v mc tiu chnh sch.
- Thu TNDN nh vo thu nhp ca mi t chc, php nhn kinh doanh
v thng c coi nh l mt loi thu nh vo vn (t bn), bi vn ca mt
t chc c hnh thnh t s ng gp ca cc t chc, c nhn s hu n.
Trn gic kinh t, thu TNDN c xem nh mt loi thu thu trc hoc
375

thu gp ca thu thu nhp c nhn. Thng qua vic thu thu TNDN, cc chnh
ph c th gim bt c chi ph qun l thu v hn ch c nhiu ri ro so vi
thu thu thu nhp c nhn.
- Thu TNDN ph thuc vo kt qu kinh doanh ca ngi np thu do
bn cht thu TNDN nh vo li nhun ca hot ng kinh doanh v cc khon
thu nhp khc ca hot ng sn xut, kinh doanh.
- Cc chnh sch khuyn khch, u i thu v cc mc tiu pht trin kinh
t - x hi hoc tham gia gii quyt cc vn x hi thng c lng ghp,
thit k trong quy nh php lut v thu TNDN. c bit, cc u i thu
TNDN thu ht u t vo cc vng kh khn, khuyn khch pht trin cc
lnh vc theo nh hng, cnh tranh thu ht u t nc ngoi thng c th
hin trong chnh sch thu TNDN ca nhiu nc.
Nhng c im nu trn t ra yu cu phi xem xt mi quan h gia
thu TNDN v thu thu nhp c nhn, gia chnh sch thu vi chnh sch pht
trin kinh t cng nh cc cam kt quc t v t do ho thng mi v bo h
u t.
5.1.3. Vai tr ca thu TNDN
Thu TNDN c vai tr quan trng trong khuyn khch u t pht trin
kinh t - x hi, khuyn khch chuyn dch c cu kinh t theo ngnh v lnh th
thng qua cc quy nh v u i thu, cc yu t k thut trong tnh thu, qun
l thu.
Thu TNDN l cng c quan trng v hiu qu trong vic bo m ngun
thu cho NSNN p ng cc nhu cu chi tiu ca chnh ph. Ti cc nc ang
pht trin, thu TNDN thng l mt trong nhng ngun thu ln, n nh ca
ngn sch quc gia.
Thu TNDN thu trn thu nhp ca doanh nghip sau khi tr i nhng
chi ph to ra thu nhp trong mi k tnh thu, s thu cao hay thp tc ng
trc tip n hiu qu kinh doanh ca doanh nghip, vic tnh thu cn da vo
cc chun mc k ton, gn vi cc quy ch qun l ti chnh ca mi doanh
nghip,... V vy, thu TNDN c ngha nh mt cng c gip doanh nghip
tng cng cng tc qun l ni b cng nh xc nh chin lc kinh doanh
trong tng thi k.
5.1.4. Qu trnh hnh thnh v pht trin ca thu TNDN Vit Nam
Nm 1997, Quc hi ban hnh Lut thu TNDN thay th cho Lut thu
li tc, p dng t nm 1999. Theo Lut ny, ngha v thu c s phn bit gia
cc doanh nghip c vn u t nc ngoi (FDI) v t chc, c nhn trong
nc. i vi mi t chc, c nhn trong nc khng phn bit ngnh ngh,
lnh vc kinh doanh u p dung mc thu 32%. Ngoi ra, nhng c s kinh
doanh c li th khch quan cn phi np thu TNDN b sung (ti a 25% thu
nhp do li th khch quan mang li theo quy nh ca Chnh ph). Cc d n
u t lp doanh nghip mi thuc ngnh ngh, lnh vc hoc a bn khuyn
khch u t theo Lut khuyn khch u t trong nc th c p dng cc
mc thu sut u i 15%, 20% hoc 25% tu thuc vo iu kin p ng
376

c. Doanh nghip FDI np thu theo quy nh ca Lut u t nc ngoi ti

Vit Nam: thu sut ph thng 25%, cc mc thu sut u i l 10%, 15% hoc
20% tu thuc vo tng d n t tiu chun khuyn khch u t theo lnh vc,
ngnh ngh hoc a bn. Ngoi ra, khi chuyn li nhun v nc cn phi np
thu chuyn li nhun ra nc ngoi vi cc mc thu 5%, 7%, hoc 10% tu
thuc vo tng d n c th (t nm 2000 c h xung tng ng cn 3%,
5%, 7%). Cc mc thu sut ph thng, thu sut u i, thu chuyn li nhun
c ghi vo Giy php u t.
Ngy 17/6/2003, Quc hi ban hnh Lut thu TNDN s 09/2003/QH11
c hiu lc thi hnh t nm 2004, p dng thng nht gia doanh nghip trong
nc v doanh nghip FDI vi mc thu sut ph thng l 28%. Cng vi vic
bi b thu chuyn li nhun ra nc ngoi, cc u i thu c bo lu theo
nguyn tc chn mc u i cao nht khc nhau ang c quy nh ti Lut
khuyn khch u t trong nc v Lut u t nc ngoi quy nh trong
Lut ny.
Ngy 3/6/2008, Quc hi ban hnh Lut thu TNDN s 14/2008/QH12
thay th Lut thu TNDN s 09/2003/QH11. Lut ny c hiu lc thi hnh k t
ngy 01/01/2009.
Sau hn 4 nm thc hin, nhm thc hin Chin lc ci cch h thng
thu giai on 2011 2020 v khc phc nhng bt cp ca Lut thu TNDN
nm 2008, Quc hi ban hnh Lut s 32/2013/QH13 ngy 19/6/2013 sa i,
b sung mt s iu ca Lut s 14/2008/QH12 vi hiu lc thi hnh t nm
2014. Mt s chnh sch u i dnh cho cc doanh nghip c quy m nh v
va v doanh nghip tham gia hot ng u t, kinh doanh nh x hi c
p dng ngay t ngy 01/7/2013.
Ngy 26/11/2014, Quc hi thng qua Lut s 71/2014/QH13 sa i, b
sung mt s iu ca cc lut v thu. Trong Lut ny, c sa i, b sung mt
s ni dung v thu TNDN. Trn c s , Chnh ph ban hnh Ngh nh s
12/2015/N-CP ngy 12/2/2015 quy nh chi tit thi hnh thu TNDN v B
Ti chnh ban hnh Thng t s 96/2015/TT-BTC hng dn thi hnh thu
TNDN.
5.2. Ni dung ch yu ca Lut thu TNDN Vit Nam
5.2.1. Ngi np thu
Theo iu 2 Lut thu TNDN s 14/2008/QH12 ngy 03/6/2008 (c
sa i, b sung ti Lut s 32/2013/QH13 v Lut s 71/2014/QH13) v iu
2 Ngh nh s 218/2013/N-CP ngy 26/12/2013 ca Chnh ph (c sa i,
b sung theo Ngh nh s 91/2014/N-CP v s 12/2015/N-CP ngy
12/2/2015) th ngi np thu TNDN l cc t chc hot ng sn xut kinh
doanh c thu nhp chu thu, bao gm:
a) Doanh nghip (DN) c thnh lp theo quy nh ca php lut Vit
Nam;
377

b) DN c thnh lp theo quy nh ca php lut nc ngoi (sau y

gi l DN nc ngoi) c c s thng tr hoc khng c c s thng tr ti
Vit Nam;
c) T chc c thnh lp theo Lut Hp tc x;
d) n v s nghip c thnh lp theo quy nh ca php lut Vit Nam
;
) T chc khc c hot ng sn xut, kinh doanh c thu nhp.
T chc c thnh lp v hot ng (hoc ng k hot ng) theo quy
nh ca php lut Vit Nam, c nhn kinh doanh l ngi np thu theo phng
php khu tr ti ngun trong trng hp mua dch v (k c mua dch v gn
vi hng ho, mua hng ho c cung cp, phn phi theo hnh thc xut nhp
khu ti ch hoc theo cc iu khon thng mi quc t) trn c s hp ng
k kt vi doanh nghip nc ngoi quy nh ti im c, d khon 2 iu 2 Lut
Thu thu nhp doanh nghip8.
5.2.2. Phng php tnh thu thu nhp doanh nghip
5.2.2.1. Cng thc chung xc nh thu thu nhp doanh nghip phi np
S thu thu nhp doanh nghip phi np trong k tnh thu bng thu nhp
tnh thu tr i phn trch lp qu khoa hc v cng ngh (nu c) nhn vi thu
sut thu thu nhp doanh nghip.
Thu thu nhp doanh nghip phi np c xc nh theo cng thc sau:
Thu
TNDN
phi np

Thu
nhp
tnh
thu

Phn trch lp
qu KH&CN
(nu c)

)x

Thu sut
thu TNDN

5.2.2.2. Cch xc nh thu TNDN phi np trong trng hp c thu

nhp t u t ra nc ngoi
Doanh nghip Vit Nam u t nc ngoi chuyn phn thu nhp sau
khi np thu thu nhp doanh nghip nc ngoi ca doanh nghip v Vit
Nam i vi cc nc k Hip nh trnh nh thu hai ln th thc hin theo
quy nh ca Hip nh; i vi cc nc cha k Hip nh trnh nh thu hai
ln th trng hp thu thu nhp doanh nghip cc nc m doanh nghip u
t chuyn v c mc thu sut thu thu nhp doanh nghip thp hn th thu phn
chnh lch so vi s thu thu nhp doanh nghip tnh theo Lut thu thu nhp
doanh nghip ca Vit Nam.
Doanh nghip Vit Nam u t ra nc ngoi c thu nhp t hot ng
sn xut, kinh doanh ti nc ngoi, thc hin k khai v np thu thu nhp
doanh nghip theo quy nh ca Lut Thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca
8

ang c hng dn ti Thng t s 103/2014/TT-BTC ngy 06/8/2014 hng dn thc hin ngha v thu
p dng i vi cc t chc, c nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu nhp ti Vit Nam (thay
th Thng t s 60/2012/TT-BTC)

378

Vit Nam, k c trng hp doanh nghip ang c hng u i min, gim

thu thu nhp theo quy nh ca nc doanh nghip u t. Mc thu sut thu
thu nhp doanh nghip tnh v k khai thu i vi cc khon thu nhp t
nc ngoi l 22% (t ngy 01/01/2016 l 20%), khng p dng mc thu sut
u i (nu c) m doanh nghip Vit Nam u t ra nc ngoi ang c
hng theo Lut Thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
Trng hp khon thu nhp t d n u t ti nc ngoi chu thu
thu nhp doanh nghip (hoc mt loi thu c bn cht tng t nh thu thu
nhp doanh nghip) nc ngoi, khi tnh thu thu nhp doanh nghip phi np
ti Vit Nam, doanh nghip Vit Nam u t ra nc ngoi c tr s thu
np nc ngoi hoc c i tc nc tip nhn u t tr thay (k c
thu i vi tin li c phn), nhng s thu c tr khng vt qu s thu
thu nhp tnh theo quy nh ca Lut thu thu nhp doanh nghip ca Vit Nam.
S thu thu nhp doanh nghip Vit Nam u t ra nc ngoi c min, gim
i vi phn li nhun c hng t d n u t nc ngoi theo lut php
ca nc doanh nghip u t cng c tr khi xc nh s thu thu nhp
doanh nghip phi np ti Vit Nam.
Trng hp doanh nghip Vit Nam u t nc ngoi c chuyn phn
thu nhp v nc m khng thc hin k khai, np thu i vi phn thu nhp
chuyn v nc th c quan thu thc hin n nh thu nhp chu thu t hot
ng sn xut kinh doanh ti nc ngoi theo quy nh ca Lut Qun l thu.
H s nh km khi k khai v np thu ca doanh nghip Vit Nam u t ra
nc ngoi i vi khon thu nhp t d n u t ti nc ngoi bao gm: (i)
Bn chp T khai thu thu nhp nc ngoi c xc nhn ca ngi np thu;
(ii) Bn chp chng t np thu nc ngoi c xc nhn ca ngi np thu
hoc bn gc xc nhn ca c quan thu nc ngoi v s thu np hoc bn
chp chng t c gi tr tng ng c xc nhn ca ngi np thu.
Khon thu nhp t d n u t ti nc ngoi c k khai vo quyt
ton thu thu nhp doanh nghip ca nm c chuyn phn thu nhp v nc theo
quy nh ca php lut v u t trc tip ra nc ngoi. Khon thu nhp (li),
khon l pht sinh t d n u t nc ngoi khng c tr vo s l, s thu
nhp (li) pht sinh trong nc ca doanh nghip khi tnh thu thu nhp doanh
nghip.
5.2.2.3. Xc nh thu thu nhp doanh nghip phi np i vi n v s
nghip, t chc khc khng phi l doanh nghip thnh lp v hot ng theo
quy nh ca php lut Vit Nam
n v s nghip, t chc khc khng phi l doanh nghip thnh lp v
hot ng theo quy nh ca php lut Vit Nam, doanh nghip np thu gi tr
gia tng theo phng php trc tip c pht sinh hot ng kinh doanh hng
ho, dch v thuc i tng chu thu thu nhp doanh nghip m cc n v
ny xc nh c doanh thu nhng khng xc nh c chi ph, thu nhp ca
hot ng kinh doanh th k khai np thu thu nhp doanh nghip tnh theo t l
% trn doanh thu bn hng ho, dch v, c th nh sau:
379

+ i vi dch v (bao gm c li tin gi, li tin cho vay): 5%;

Ring hot ng gio dc, y t, biu din ngh thut: 2%.
+ i vi kinh doanh hng ho: 1%;
+ i vi hot ng khc: 2%;
V d 5.1: n v s nghip A c pht sinh hot ng cho thu nh, doanh
thu cho thu nh 1 nm l 100 triu ng, n v khng xc nh c chi ph,
thu nhp ca hot ng cho thu nh nu trn do vy n v la chn k khai
np thu thu nhp doanh nghip tnh theo t l % trn doanh thu bn hng ho,
dch v nh sau:
S thu TNDN phi np = 100.000.000 ng x 5% = 5.000.000 ng.
5.2.2.4. K tnh thu TNDN
K tnh thu TNDN xc nh theo nm dng lch. Trng hp DN p
dng nm ti chnh khc vi nm dng lch th k tnh thu xc nh theo nm
ti chnh p dng. K tnh thu u tin i vi DN mi thnh lp v k tnh
thu cui cng i vi DN chuyn i loi hnh DN, chuyn i hnh thc s
hu, sp nhp, chia, tch, gii th, ph sn c xc nh ph hp vi k k ton
theo quy nh ca php lut v k ton.
Trng hp k tnh thu nm u tin ca DN mi thnh lp k t khi
c cp Giy chng nhn ng k doanh nghip hoc Giy chng nhn u t
v k tnh thu nm cui cng i vi DN chuyn i loi hnh doanh nghip,
chuyn i hnh thc s hu, hp nht, sp nhp, chia, tch, gii th, ph sn c
thi gian ngn hn 3 thng th c cng vi k tnh thu nm tip theo (i vi
DN mi thnh lp) hoc k tnh thu nm trc (i vi DN chuyn i loi
hnh DN, chuyn i hnh thc s hu, hp nht, sp nhp, chia, tch, gii th,
ph sn) hnh thnh mt k tnh thu TNDN. K tnh thu thu nhp doanh
nghip nm u tin hoc k tnh thu thu nhp doanh nghip nm cui cng
khng vt qu 15 thng.
Trng hp doanh nghip thc hin chuyn i k tnh thu TNDN t
nm dng lch sang nm ti chnh hoc ngc li th k tnh thu TNDN ca
nm chuyn i khng vt qu 12 thng. Doanh nghip ang trong thi gian
c hng u i thu thu nhp doanh nghip m c thc hin chuyn i k
tnh thu th doanh nghip c la chn: u i trong nm chuyn i k tnh
thu hoc np thu theo mc thu sut khng c hng u i ca nm
chuyn i k tnh thu v hng u i thu sang nm tip theo.
V d 5.2: Doanh nghip A k tnh thu TNDN nm 2010 p dng theo
nm dng lch, nhng u nm 2011 la chn chuyn i sang nm ti chnh
t ngy 01/4 nm ny sang ngy 31/03 nm sau, th k tnh thu TNDN nm
chuyn i c tnh t ngy 01/01/2011 n ht ngy 31/03/2011, k tnh thu
TNDN nm ti chnh tip theo c tnh t ngy 01/04/2011 n ht ngy
31/03/2012.
5.2.3. Thu nhp tnh thu
380

Thu nhp tnh thu trong k tnh thu c xc nh bng thu nhp chu
thu tr thu nhp c min thu v cc khon l c kt chuyn t cc nm
trc theo quy nh.
Thu nhp tnh thu c xc nh theo cng thc sau:
Thu
Cc khon l c
Thu nhp chu Thu nhp c
nhp
=
+ kt chuyn theo quy
thu
min thu
tnh thu
nh
Cch xc nh cc khon thu nhp chu thu c trnh by c th trong
mc 5.2.4 di y. Cch xc nh thu nhp min thu v cc khon l c kt
chuyn theo quy nh ca php lut c trnh by ln lt ti cc mc 5.2.5 v
5.2.6 ti liu ny.
5.2.4. Thu nhp chu thu
Thu nhp chu thu trong k tnh thu bao gm thu nhp t hot ng sn
xut, kinh doanh hng ho, dch v v thu nhp khc.
Thu nhp chu thu trong k tnh thu xc nh nh sau:
Thu nhp
chu thu

Doanh
thu

Chi ph
c tr

Cc khon
thu nhp khc

Thu nhp t hot ng sn xut kinh doanh hng ha, dch v bng doanh
thu ca hot ng sn xut kinh doanh hng ha, dch v tr chi ph c tr
ca hot ng sn xut kinh doanh hng ha, dch v . Doanh nghip c nhiu
hot ng sn xut kinh doanh p dng nhiu mc thu sut khc nhau th doanh
nghip phi tnh ring thu nhp ca tng hot ng nhn vi thu sut tng
ng.
Thu nhp t hot ng chuyn nhng bt ng sn, chuyn nhng d
n u t, chuyn nhng quyn tham gia d n u t, chuyn nhng quyn
thm d, khai thc, ch bin khong sn theo quy nh ca php lut phi hch
ton ring k khai np thu thu nhp doanh nghip vi mc thu sut 22% (t
ngy 01/01/2016 p dng mc thu sut 20%), khng c hng u i thu
thu nhp doanh nghip (tr phn thu nhp ca doanh nghip thc hin d n u
t kinh doanh nh x hi bn, cho thu, cho thu mua c p dng thu
sut thu TNDN 10% theo quy nh ti im d khon 3 iu 19 Thng t s
78/2014/TT-BTC).
Doanh nghip trong k tnh thu c cc hot ng chuyn nhng bt
ng sn, chuyn nhng d n u t, chuyn nhng quyn tham gia thc
hin d n u t (tr d n thm d, khai thc khong sn) nu b l th s l
ny c b tr vi li ca hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c thu nhp
khc quy nh ti iu 7 Thng t s 78/2014/TT-BTC), sau khi b tr vn cn
l th tip tc c chuyn sang cc nm tip theo trong thi hn chuyn l theo
quy nh.
381

i vi s l ca hot ng chuyn nhng bt ng sn, chuyn nhng

d n u t, chuyn nhng quyn tham gia thc hin d n u t (tr d n
thm d, khai thc khong sn) ca cc nm 2013 tr v trc cn trong thi
hn chuyn l th doanh nghip phi chuyn vo thu nhp ca hot ng chuyn
nhng bt ng sn, chuyn nhng d n u t, chuyn nhng quyn tham
gia thc hin d n u t, nu chuyn khng ht th c chuyn l vo thu
nhp ca hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c thu nhp khc) t nm
2014 tr i.
Trng hp doanh nghip lm th tc gii th doanh nghip, sau khi c
quyt nh gii th nu c chuyn nhng bt ng sn l ti sn c nh ca
doanh nghip th thu nhp (li) t chuyn nhng bt ng sn (nu c) c b
tr vi l t hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c s l ca cc nm trc
c chuyn sang theo quy nh) vo k tnh thu pht sinh hot ng chuyn
nhng bt ng sn.
Cc quy nh c th v xc nh doanh thu, chi ph c tr v thu nhp
khc ln lt c trnh by ti cc tiu mc 5.2.4.1, 5.2.4.2 v 5.2.4.3 di y.
5.2.4.1. Doanh thu
(1) Nguyn tc chung xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu
Doanh thu tnh thu nhp chu thu l ton b tin bn hng ha, tin
gia cng, tin cung cp dch v bao gm c khon tr gi, ph thu, ph tri m
doanh nghip c hng khng phn bit thu c tin hay cha thu c
tin.
a) i vi doanh nghip np thu gi tr gia tng theo phng php khu
tr thu l doanh thu cha bao gm thu gi tr gia tng.
V d 5.3: Doanh nghip A l i tng np thu gi tr gia tng theo
phng php khu tr thu. Ha n gi tr gia tng gm cc ch tiu nh sau:
Gi bn:
100.000 ng.
Thu GTGT (10%):
10.000 ng.
Gi thanh ton:
110.000 ng.
Doanh thu tnh thu nhp chu thu l 100.000 ng.
b) i vi doanh nghip np thu gi tr gia tng theo phng php trc
tip trn gi tr gia tng l doanh thu bao gm c thu gi tr gia tng.
V d 5.4: Doanh nghip B l i tng np thu gi tr gia tng theo
phng php trc tip trn gi tr gia tng. Ha n bn hng ch ghi gi bn l
110.000 ng (gi c thu GTGT). Trong trng hp ny, doanh thu tnh
thu nhp chu thu l 110.000 ng.
c) Trng hp doanh nghip c hot ng kinh doanh dch v m khch
hng tr tin trc cho nhiu nm th doanh thu tnh thu nhp chu thu c
phn b cho s nm tr tin trc hoc c xc nh theo doanh thu tr tin
mt ln. Trng hp doanh nghip ang trong thi gian hng u i thu vic

382

xc nh s thu c u i phi cn c vo tng s thu thu nhp doanh

nghip phi np ca s nm thu tin trc chia (:) cho s nm thu tin trc.
(2) Thi im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu
Thi im xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu c xc nh
nh sau:
- i vi hot ng bn hng ha l thi im chuyn giao quyn s hu,
quyn s dng hng ha cho ngi mua.
- i vi hot ng cung ng dch v l thi im hon thnh vic cung
ng dch v hoc hon thnh tng phn vic cung ng dch v cho ngi mua
tr trng hp nu ti Khon 3 iu 5 Thng t s 78/2014/TT-BTC, Khon 1
iu 6 Thng t s 119/2014/TT-BTC.
- i vi hot ng vn ti hng khng l thi im hon thnh vic cung
ng dch v vn chuyn cho ngi mua.
- Cc trng hp trng hp khc theo quy nh ca php lut.
(3) Doanh thu tnh thu nhp chu thu trong mt s trng hp c th
a) i vi hng ha, dch v bn theo phng thc tr gp, tr chm l
tin bn hng ha, dch v tr tin mt ln, khng bao gm tin li tr gp, tin
li tr chm.
b) i vi hng ha, dch v dng trao i; tiu dng ni b (khng
bao gm hng ha, dch v s dng tip tc qu trnh sn xut, kinh doanh
ca doanh nghip) c xc nh theo gi bn ca sn phm, hng ha, dch v
cng loi hoc tng ng trn th trng ti thi im trao i; tiu dng ni
b.
c) i vi hot ng gia cng hng ha l tin thu v hot ng gia cng
bao gm c tin cng, chi ph v nhin liu, ng lc, vt liu ph v chi ph
khc phc v cho vic gia cng hng ha.
d) i vi hng ha ca cc n v giao i l, k gi v nhn i l, k
gi theo hp ng i l, k gi bn ng gi hng hoa hng c xc nh
nh sau:
- Doanh nghip giao hng ha cho cc i l (k c i l bn hng a
cp), k gi l tng s tin bn hng ha.
- Doanh nghip nhn lm i l, k gi bn hng ng gi quy nh ca
doanh nghip giao i l, k gi l tin hoa hng c hng theo hp ng i
l, k gi hng ha.
e) i vi hot ng cho thu ti sn l s tin bn thu tr tng k theo
hp ng thu. Trng hp bn thu tr tin trc cho nhiu nm th doanh thu
tnh thu nhp chu thu c phn b cho s nm tr tin trc hoc c
xc nh theo doanh thu tr tin mt ln.
Doanh nghip cn c iu kin thc hin ch k ton, ha n chng
t thc t v vic xc nh chi ph, c th la chn mt trong hai phng php
xc nh doanh thu tnh thu nhp chu thu nh sau:
383

- L s tin cho thu ti sn ca tng nm c xc nh bng (=) s tin

tr trc chia (:) s nm tr tin trc.
- L ton b s tin cho thu ti sn ca s nm tr tin trc.
Trng hp doanh nghip ang trong thi gian hng u i thu thu
nhp doanh nghip la chn phng php xc nh doanh thu tnh thu nhp
chu thu l ton b s tin thu bn thu tr trc cho nhiu nm th vic xc
nh s thu thu nhp doanh nghip tng u i thu cn c vo tng s thu thu
nhp doanh nghip ca s nm tr tin trc chia (:) s nm bn thu tr tin
trc.
g) i vi hot ng kinh doanh sn gn l tin bn th hi vin, bn v
chi gn v cc khon thu khc trong k tnh thu c xc nh nh sau:
- i vi hnh thc bn v, bn th chi gn theo ngy, doanh thu kinh
doanh sn gn lm cn c xc nh thu nhp tnh thu thu nhp doanh nghip l
s tin thu c t bn v, bn th v cc khon thu khc pht sinh trong k tnh
thu.
- i vi hnh thc bn v, bn th hi vin loi th tr trc cho nhiu
nm, doanh thu lm cn c xc nh thu nhp tnh thu thu nhp doanh nghip
ca tng nm l s tin bn th v cc khon thu khc thc thu c chia cho s
nm s dng th hoc xc nh theo doanh thu tr tin mt ln.
h) i vi hot ng tn dng ca t chc tn dng, chi nhnh ngn hng
nc ngoi l thu t li tin gi, thu t li tin cho vay, doanh thu v cho thu ti
chnh phi thu pht sinh trong k tnh thu c hch ton vo doanh thu theo
quy nh hin hnh v c ch ti chnh ca t chc tn dng, chi nhnh ngn
hng nc ngoi.
i) i vi hot ng vn ti l ton b doanh thu vn chuyn hnh khch,
hng ha, hnh l pht sinh trong k tnh thu.
k) i vi hot ng cung cp in, nc sch l s tin cung cp in,
nc sch ghi trn ha n gi tr gia tng. Thi im xc nh doanh thu
tnh thu nhp chu thu l ngy xc nhn ch s cng t in v c ghi trn
ha n tnh tin in, tin nc sch.
V d 5.5: Ha n tin in ghi ch s cng t t ngy 5/12 n ngy 5/1.
Doanh thu ca ha n ny c tnh vo thng 1.
l) i vi lnh vc kinh doanh bo him, doanh thu tnh thu nhp chu
thu l ton b s tin thu c do cung ng dch v bo him v hng ha, dch
v khc, k c ph thu v ph thu thm m doanh nghip bo him c hng
cha c thu gi tr gia tng, bao gm:
- Doanh thu t hot ng kinh doanh bo him:
i vi hot ng kinh doanh bo him v ti bo him l s tin phi thu
v thu ph bo him gc; thu ph nhn ti bo him; thu hoa hng nhng ti bo
him; thu ph qun l n bo him; thu ph v dch v i l bao gm gim
nh tn tht, xt gii quyt bi thng, yu cu ngi th ba bi hon, x l
hng bi thng 100% (khng k gim nh h gia cc doanh nghip thnh
384

vin hch ton ni b trong cng mt doanh nghip bo him hch ton c lp)
sau khi tr i cc khon phi chi gim thu nh: hon ph bo him; gim
ph bo him; hon ph nhn ti bo him; gim ph nhn ti bo him; hon hoa
hng nhng ti bo him; gim hoa hng nhng ti bo him.
Trng hp cc doanh nghip bo him tham gia ng bo him, doanh
thu tnh thu nhp chu thu ca tng bn l tin thu ph bo him gc c
phn b theo t l ng bo him cho mi bn cha bao gm thu gi tr gia
tng.
i vi hp ng bo him tha thun tr tin theo tng k th doanh thu
tnh thu nhp chu thu l s tin phi thu pht sinh trong tng k.
Trng hp c thc hin cc nghip v thu h gia cc doanh nghip trc
thuc hoc gia doanh nghip hch ton ph thuc vi tr s chnh ca doanh
nghip bo him th doanh thu tnh thu nhp chu thu khng bao gm phn
doanh thu thu h.
- Doanh thu hot ng mi gii bo him: Cc khon thu hoa hng mi
gii bo him sau khi tr cc khon hoa hng mi gii bo him, gim v hon
hoa hng mi gii bo him.
m) i vi hot ng xy dng, lp t l gi tr cng trnh, gi tr hng
mc cng trnh hoc gi tr khi lng cng trnh xy dng, lp t nghim thu.
- Trng hp xy dng, lp t c bao thu nguyn vt liu, my mc,
thit b l s tin t hot ng xy dng, lp t bao gm c gi tr nguyn vt
liu, my mc, thit b.
- Trng hp xy dng, lp t khng bao thu nguyn vt liu, my mc,
thit b l s tin t hot ng xy dng, lp t khng bao gm gi tr nguyn
vt liu, my mc, thit b.
n) i vi hot ng kinh doanh di hnh thc hp ng hp tc kinh
doanh:
- Trng hp cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phn chia
kt qu kinh doanh bng doanh thu bn hng ha, dch v th doanh thu tnh
thu l doanh thu ca tng bn c chia theo hp ng.
- Trng hp cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phn chia
kt qu kinh doanh bng sn phm th doanh thu tnh thu l doanh thu ca sn
phm c chia cho tng bn theo hp ng.
- Trng hp cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phn chia
kt qu kinh doanh bng li nhun trc thu thu nhp doanh nghip th doanh
thu xc nh thu nhp trc thu l s tin bn hng ha, dch v theo hp
ng. Cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phi c ra mt bn lm i
din c trch nhim xut ha n, ghi nhn doanh thu, chi ph, xc nh li
nhun trc thu thu nhp doanh nghip chia cho tng bn tham gia hp ng
hp tc kinh doanh. Mi bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh t thc hin
ngha v thu thu nhp doanh nghip ca mnh theo quy nh hin hnh.
385

- Trng hp cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phn chia

kt qu kinh doanh bng li nhun sau thu thu nhp doanh nghip th doanh thu
xc nh thu nhp chu thu l s tin bn hng ha, dch v theo hp ng.
Cc bn tham gia hp ng hp tc kinh doanh phi c ra mt bn lm i din
c trch nhim xut ha n, ghi nhn doanh thu, chi ph v k khai np thu
thu nhp doanh nghip thay cho cc bn cn li tham gia hp ng hp tc kinh
doanh.
o) i vi hot ng kinh doanh tr chi c thng (casino, tr chi in
t c thng, kinh doanh c t cc) l s tin thu t hot ng ny bao gm
c thu tiu th c bit tr s tin tr thng cho khch.
p) i vi hot ng kinh doanh chng khon l cc khon thu t dch v
mi gii, t doanh chng khon, bo lnh pht hnh chng khon, qun l danh
mc u t, t vn ti chnh v u t chng khon, qun l qu u t, pht
hnh chng ch qu, dch v t chc th trng v cc dch v chng khon khc
theo quy nh ca php lut.
q) i vi dch v ti chnh phi sinh l s tin thu t vic cung ng cc
dch v ti chnh phi sinh thc hin trong k tnh thu.
5.2.4.2. Cc khon chi c tr khi xc nh thu nhp chu thu
5.2.4.2.1. Nguyn tc chung xc nh chi ph c tr
Tr cc khon chi khng c tr quy nh ti Khon 2 iu 6 Thng t
s 78/2014/TT-BTC c sa i, b sung theo iu 4 Thng t s
96/2015/TT-BTC, doanh nghi p c tr mi khon chi nu p ng 3 iu
ki n sau:
a) Khon chi thc t pht sinh lin quan n hot ng sn xut, kinh
doanh ca doanh nghip.
b) Khon chi c ho n, chng t hp php theo quy nh ca php
lut.
c) Khon chi nu c ho n mua hng ho, dch v tng ln c gi tr t
20 triu ng tr ln (gi bao gm thu GTGT) khi thanh ton phi c chng
t thanh ton khng dng tin mt.
Chng t thanh ton khng dng tin mt thc hin theo quy nh ca cc
vn bn php lut v thu gi tr gia tng.
Trng hp mua hng ha, dch v tng ln c gi tr t hai mi triu
ng tr ln ghi trn ha n m n thi im ghi nhn chi ph, doanh nghip
cha thanh ton th doanh nghip c tnh vo chi ph c tr khi xc nh
thu nhp chu thu. Trng hp khi thanh ton doanh nghip khng c chng t
thanh ton khng dng tin mt th doanh nghip phi k khai, iu chnh gim
chi ph i vi phn gi tr hng ha, dch v khng c chng t thanh ton
khng dng tin mt vo k tnh thu pht sinh vic thanh ton bng tin mt
(k c trong trng hp c quan thu v cc c quan chc nng c quyt nh
thanh tra, kim tra k tnh thu c pht sinh khon chi ph ny).
386

i vi cc ha n mua hng ha, dch v thanh ton bng tin mt

pht sinh trc thi im Thng t s 78/2014/TT-BTC c hiu lc thi hnh th
khng phi iu chnh li theo quy nh ti im ny.
V d 5.5: Thng 8 nm 2014 doanh nghip A c mua hng ha c ha
n v gi tr ghi trn ha n l 30 triu ng nhng cha thanh ton. Trong k
tnh thu nm 2014, doanh nghip A tnh vo chi ph c tr khi xc nh
thu nhp chu thu i vi gi tr mua hng ha ny. Sang nm 2015, doanh
nghip A c thc hin thanh ton gi tr mua hng ha ny bng tin mt do vy
doanh nghip A phi k khai, iu chnh gim chi ph i vi phn gi tr hng
ha, dch v vo k tnh thu pht sinh vic thanh ton bng tin mt (k tnh
thu nm 2015).
Trng hp doanh nghip mua hng ha, dch v lin quan n hot ng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip v c ha n in trc tip t my tnh
tin theo quy nh ca php lut v ha n; ha n ny nu c gi tr t 20
triu ng tr ln th doanh nghip cn c vo ha n ny v chng t thanh
ton khng dng tin mt ca doanh nghip tnh vo chi ph c tr khi xc
nh thu nhp chu thu.
Trng hp doanh nghip mua hng ha, dch v lin quan n hot ng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip v c ha n in trc tip t my tnh
tin theo quy nh ca php lut v ha n; ha n ny nu c gi tr di 20
triu ng v c thanh ton bng tin mt th doanh nghip cn c vo ha n
ny v chng t thanh ton bng tin mt ca doanh nghip tnh vo chi ph
c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
5.2.4.2.2. Cc khon chi khng c tr khi xc nh thu nhp chu thu
(1) Khon chi khng p ng cc iu kin xc nh chi ph c
tr nh nu ti mc 5.2.4.1.1.
Trng hp doanh nghip c chi ph lin quan n phn gi tr tn tht do
thin tai, dch bnh, ha hon v trng hp bt kh khng khc khng c bi
thng th khon chi ny c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp
chu thu, c th nh sau:
Doanh nghip phi t xc nh r tng gi tr tn tht do thin tai, dch
bnh, ha hon v trng hp bt kh khng khc theo quy nh ca php lut.
Phn gi tr tn tht do thin tai, dch bnh, ha hon v trng hp bt
kh khng khc khng c bi thng c xc nh bng tng gi tr tn tht
tr phn gi tr doanh nghip bo him hoc t chc, c nhn khc phi bi
thng theo quy nh ca php lut.
a) H s i vi ti sn, hng ha b tn tht do thin tai, dch bnh, ha
hon c tnh vo chi ph c tr nh sau:
- Bin bn kim k gi tr ti sn, hng ha b tn tht do doanh nghip
lp.
Bin bn kim k gi tr ti sn, hng ha tn tht phi xc nh r gi tr
ti sn, hng ha b tn tht, nguyn nhn tn tht, trch nhim ca t chc, c
387

nhn v nhng tn tht; chng loi, s lng, gi tr ti sn, hng ha c th thu

hi c (nu c); bng k xut nhp tn hng ha b tn tht c xc nhn do
i din hp php ca doanh nghip k v chu trch nhim trc php lut.
- H s bi thng thit hi c c quan bo him chp nhn bi thng
(nu c).
- H s quy nh trch nhim ca t chc, c nhn phi bi thng (nu
c).
b) Hng ha b h hng do thay i qu trnh sinh ha t nhin, hng ha
ht hn s dng, khng c bi thng th c tnh vo chi ph c tr khi
xc nh thu nhp chu thu.
H s i vi hng ha b h hng do thay i qu trnh sinh ha t
nhin, hng ha ht hn s dng, c tnh vo chi ph c tr nh sau:
- Bin bn kim k gi tr hng ha b h hng do doanh nghip lp.
Bin bn kim k gi tr hng ha h hng phi xc nh r gi tr hng
ha b h hng, nguyn nhn h hng; chng loi, s lng, gi tr hng ha c
th thu hi c (nu c) km theo bng k xut nhp tn hng ha b h hng
c xc nhn do i din hp php ca doanh nghip k v chu trch nhim
trc php lut.
- H s bi thng thit hi c c quan bo him chp nhn bi thng
(nu c).
- H s quy nh trch nhim ca t chc, c nhn phi bi thng (nu
c).
c) H s nu trn c lu ti doanh nghip v xut trnh vi c quan
thu khi c quan thu yu cu.
(2) Chi khu hao ti sn c nh thuc mt trong cc trng hp sau:
a) Chi khu hao i vi ti sn c nh khng s dng cho hot ng sn
xut, kinh doanh hng ha, dch v.
Ring ti sn c nh phc v cho ngi lao ng lm vic ti doanh
nghip nh: nh ngh gia ca, nh n gia ca, nh thay qun o, nh v sinh,
phng hoc trm y t khm cha bnh, c s o to, dy ngh, th vin, nh
tr, khu th thao v cc thit b, ni tht iu kin l ti sn c nh lp t
trong cc cng trnh nu trn; b cha nc sch, nh xe; xe a n ngi
lao ng, nh trc tip cho ngi lao ng; chi ph xy dng c s vt cht,
chi ph mua sm my, thit b l ti sn c nh dng t chc hot ng gio
dc ngh nghip c trch khu hao tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu
nhp chu thu.
b) Chi khu hao i vi ti sn c nh khng c giy t chng minh
thuc quyn s hu ca doanh nghip (tr ti sn c nh thu mua ti chnh).
c) Chi khu hao i vi ti sn c nh khng c qun l, theo di,
hch ton trong s sch k ton ca doanh nghip theo ch qun l ti sn c
nh v hch ton k ton hin hnh.
388

d) Phn trch khu hao vt mc quy nh hin hnh ca B Ti chnh v

ch qun l, s dng v trch khu hao ti sn c nh.
Doanh nghip thc hin thng bo phng php trch khu hao ti sn c
nh m doanh nghip la chn p dng vi c quan thu trc tip qun l trc
khi thc hin trch khu hao (Chng hn nh: thng bo la chn thc hin
phng php khu hao ng thng...). Hng nm doanh nghip trch khu hao
ti sn c nh theo quy nh hin hnh ca B Ti chnh v ch qun l, s
dng v trch khu hao ti sn c nh k c trng hp khu hao nhanh (nu
p ng iu kin).
Doanh nghip hot ng c hiu qu kinh t cao c trch khu hao
nhanh nhng ti a khng qu 2 ln mc khu hao xc nh theo phng php
ng thng nhanh chng i mi cng ngh i vi mt s ti sn c nh
theo quy nh hin hnh ca B Ti chnh v ch qun l, s dng v trch
khu hao ti sn c nh. Khi thc hin trch khu hao nhanh, doanh nghip phi
m bo kinh doanh c li.
Ti sn c nh gp vn, ti sn c nh iu chuyn khi chia, tch, hp
nht, sp nhp, chuyn i loi hnh c nh gi li theo quy nh th doanh
nghip nhn ti sn c nh ny c tnh khu hao vo chi ph c tr theo
nguyn gi nh gi li. i vi loi ti sn khc khng tiu chun l ti sn
c nh c gp vn, iu chuyn khi chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i
loi hnh v ti sn ny c nh gi li theo quy nh th doanh nghip nhn ti
sn ny c tnh vo chi ph hoc phn b dn vo chi ph c tr theo gi
nh gi li.
i vi ti sn c nh t lm nguyn gi ti sn c nh c trch khu
hao tnh vo chi ph c tr l tng cc chi ph sn xut hnh thnh nn ti
sn .
i vi ti sn l cng c, dng c, bao b lun chuyn, ... khng p ng
iu kin xc nh l ti sn c nh theo quy nh th chi ph mua ti sn nu
trn c phn b dn vo chi ph hot ng sn xut kinh doanh trong k
nhng ti a khng qu 3 nm.
) Khu hao i vi ti sn c nh khu hao ht gi tr.
e) Mt s trng hp c th c xc nh nh sau:
- Khng c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu:
Phn trch khu hao tng ng vi nguyn gi vt trn 1,6 t ng/xe i vi
t ch ngi t 9 ch ngi tr xung (tr: t dng cho kinh doanh vn ti hnh
khch, kinh doanh du lch, khch sn; t dng lm mu v li th cho kinh
doanh t); phn trch khu hao i vi ti sn c nh l tu bay dn dng, du
thuyn khng s dng kinh doanh vn chuyn hng ha, hnh khch, kinh
doanh du lch, khch sn.
t ch ngi t 9 ch ngi tr xung chuyn kinh doanh vn ti hnh
khch, du lch v khch sn l cc t c ng k tn doanh nghip m
doanh nghip ny trong Giy chng nhn ng k doanh nghip hoc Giy
chng nhn ng k kinh doanh c ng k mt trong cc ngnh ngh: vn ti
389

hnh khch, kinh doanh du lch, khch sn v c cp php kinh doanh theo
quy nh ti cc vn bn php lut v kinh doanh vn ti, hnh khch, du lch,
khch sn.
Tu bay dn dng v du thuyn khng s dng cho mc ch kinh doanh
vn chuyn hng ho, hnh khch, khch du lch l tu bay dn dng, du thuyn
ca cc doanh nghip ng k v hch ton trch khu hao ti sn c nh nhng
trong Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc Giy chng nhn ng k
doanh nghip ca doanh nghip khng ng k ngnh ngh vn ti hng ho,
vn ti hnh khch, kinh doanh du lch, khch sn.
Trng hp doanh nghip c chuyn nhng, thanh l xe t ch ngi
t 9 ch ngi tr xung th gi tr cn li ca xe c xc nh bng nguyn gi
thc mua ti sn c nh tr (-) s khu hao ly k ca ti sn c nh theo ch
qun l s dng v trch khu hao ti sn c nh tnh n thi im chuyn
nhng, thanh l xe.
V d 5.6: Doanh nghip A c mua xe t di 9 ch ngi c nguyn gi
l 6 t ng, cng ty trch khu hao 1 nm sau thc hin thanh l. S khu
hao theo ch qun l s dng v trch khu hao ti sn c nh l 1 t ng
(thi gian trch khu hao l 6 nm theo vn bn v khu hao ti sn c nh). S
trch khu hao theo chnh sch thu c tnh vo chi ph c tr l 1,6 t
ng/6 nm = 267 triu ng. Doanh nghip A thanh l bn xe l 5 t ng.
Thu nhp t thanh l xe: 5 t ng - (6 t ng - 1 t ng) = 0 ng
- Khu hao i vi cng trnh trn t va s dng cho sn xut kinh
doanh va s dng cho mc ch khc th khng c tnh khu hao vo chi ph
c tr i vi gi tr cng trnh trn t tng ng phn din tch khng s
dng vo hot ng sn xut kinh doanh.
Trng hp doanh nghip c cng trnh trn t nh tr s vn phng,
nh xng, ca hng phc v cho hot ng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip th doanh nghip c trch khu hao tnh vo chi ph c tr khi xc
nh thu nhp chu thu theo ng mc trch khu hao v thi gian s dng ti
sn c nh quy nh hin hnh ca B Ti chnh i vi cc cng trnh ny nu
p ng cc iu kin nh sau:
+ C giy chng nhn quyn s dng t mang tn doanh nghip (trong
trng hp t thuc quyn s hu ca doanh nghip) hoc c hp ng thu
t, mn t gia doanh nghip vi n v, c nhn c t v i din doanh
nghip phi chu trch nhim trc php lut v tnh chnh xc ca hp ng
(trong trng hp t i thu hoc i mn).
+ Ha n thanh ton khi lng cng trnh xy dng bn giao km theo
hp ng xy dng cng trnh, thanh l hp ng, quyt ton gi tr cng trnh
xy dng mang tn, a ch v m s thu ca doanh nghip.
+ Cng trnh trn t c qun l, theo di hch ton theo quy nh hin
hnh v qun l ti sn c nh.

390

- Trng hp ti sn c nh thuc quyn s hu ca doanh nghip ang

dng cho sn xut kinh doanh nhng phi tm thi dng do sn xut theo ma
v vi thi gian di 9 thng; tm thi dng sa cha, di di di chuyn
a im, bo tr, bo dng theo nh k, vi thi gian di 12 thng, sau
ti sn c nh tip tc a vo phc v cho hot ng sn xut kinh doanh th
trong khong thi gian tm dng , doanh nghip c trch khu hao v
khon chi ph khu hao ti sn c nh trong thi gian tm dng c tnh vo
chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
Doanh nghip phi lu gi v cung cp y h s, l do ca vic tm
dng ti sn c nh khi c quan thu yu cu.
- Quyn s dng t lu di khng c trch khu hao v phn b vo
chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu; Quyn s dng t c thi hn
nu c y ha n chng t v thc hin ng cc th tc theo quy nh ca
php lut, c tham gia vo hot ng sn xut kinh doanh th c phn b dn
vo chi ph c tr theo thi hn c php s dng t ghi trong giy chng
nhn quyn s dng t (bao gm c trng hp dng hot ng sa cha,
u t xy dng mi).
Trng hp doanh nghip mua ti sn c nh hu hnh l nh ca, vt
kin trc gn lin vi quyn s dng t lu di th gi tr quyn s dng t
phi xc nh ring v ghi nhn l ti sn c nh v hnh; Ti sn c nh hu
hnh l nh ca, vt kin trc th nguyn gi l gi mua thc t phi tr cng cc
khon chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn c nh hu hnh vo s
dng. Gi tr quyn s dng t c xc nh theo gi ghi trn hp ng mua
bt ng sn (ti sn) ph hp vi gi th trng nhng khng c thp hn gi
t ti bng gi t do y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng
quy nh ti thi im mua ti sn. Trng hp doanh nghip mua ti sn c
nh hu hnh l nh ca, vt kin trc gn lin vi quyn s dng t lu di
khng tch ring c gi tr quyn s dng t th gi tr quyn s dng c
xc nh theo gi do y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc trung ng quy
nh ti thi im mua ti sn.
(3) Phn chi vt nh mc tiu hao nguyn liu, vt liu, nhin liu, nng
lng, hng ho i vi mt s nguyn liu, vt liu, nhin liu, nng lng,
hng ha c Nh nc ban hnh nh mc.
(4) Chi ph ca doanh nghip mua hng ha, dch v (khng c ha n,
c php lp Bng k thu mua hng ha, dch v mua vo theo mu s
01/TNDN km theo Thng t s 78/2014/TT-BTC) nhng khng lp Bng k
km theo chng t thanh ton cho ngi bn hng, cung cp dch v trong cc
trng hp:
- Mua hng ha l nng, lm, thy sn ca ngi sn xut, nh bt trc
tip bn ra;
- Mua sn phm th cng lm bng ay, ci, tre, na, l, song, my, rm,
v da, s da hoc nguyn liu tn dng t sn phm nng nghip ca ngi
sn xut th cng khng kinh doanh trc tip bn ra;
391

- Mua t, , ct, si ca h, c nhn t khai thc trc tip bn ra;

- Mua ph liu ca ngi trc tip thu nht;
- Mua ti sn, dch v ca h, c nhn khng kinh doanh trc tip bn ra;
- Mua hng ha, dch v ca c nhn, h kinh doanh (khng bao gm cc
trng hp nu trn) c mc doanh thu di ngng doanh thu chu thu gi tr
gia tng (100 triu ng/nm).
Bng k thu mua hng ha, dch v do ngi i din theo php lut hoc
ngi c y quyn ca doanh nghip k v chu trch nhim trc php lut
v tnh chnh xc, trung thc. Doanh nghip mua hng ha, dch v c php
lp Bng k v c tnh vo chi ph c tr. Cc khon chi ph ny khng bt
buc phi c chng t thanh ton khng dng tin mt. Trng hp gi mua
hng ha, dch v trn bng k cao hn gi th trng ti thi im mua hng th
c quan thu cn c vo gi th trng ti thi im mua hng, dch v cng loi
hoc tng t trn th trng xc nh li mc gi tnh li chi ph c tr
khi xc nh thu nhp chu thu.
(5) Chi tin thu ti sn ca c nhn khng c y h s, chng t
di y:
- Trng hp doanh nghip thu ti sn ca c nhn th h s xc nh
chi ph c tr l hp ng thu ti sn v chng t tr tin thu ti sn.
- Trng hp doanh nghip thu ti sn ca c nhn m ti hp ng thu
ti sn c tho thun doanh nghip np thu thay cho c nhn th h s xc
nh chi ph c tr l hp ng thu ti sn, chng t tr tin thu ti sn v
chng t np thu thay cho c nhn.
- Trng hp doanh nghip thu ti sn ca c nhn m ti hp ng thu
ti sn c tha thun tin thu ti sn cha bao gm thu (thu gi tr gia tng,
thu thu nhp c nhn) v doanh nghip np thu thay cho c nhn th doanh
nghip c tnh vo ch ph c tr tng s tin thu ti sn bao gm c phn
thu np thay cho c nhn.
(6) Chi tin lng, tin cng, tin thng cho ngi lao ng thuc mt
trong cc trng hp sau:
a) Chi tin lng, tin cng v cc khon phi tr khc cho ngi lao
ng doanh nghip hch ton vo chi ph sn xut kinh doanh trong k
nhng thc t khng chi tr hoc khng c chng t thanh ton theo quy nh
ca php lut.
b) Cc khon tin lng, tin thng, chi mua bo him nhn th cho
ngi lao ng khng c ghi c th iu kin c hng v mc c
hng ti mt trong cc h s sau: Hp ng lao ng; Tho c lao ng tp
th; Quy ch ti chnh ca Cng ty, Tng cng ty, Tp on; Quy ch thng do
Ch tch Hi ng qun tr, Tng gim c, Gim c quy nh theo quy ch ti
chnh ca Cng ty, Tng cng ty.
- Trng hp doanh nghip k hp ng lao ng vi ngi nc ngoi
trong c ghi khon chi v tin hc cho con ca ngi nc ngoi hc ti Vit
392

Nam theo bc hc t mm non n trung hc ph thng c doanh nghip tr

c tnh cht tin lng, tin cng v c y ho n, chng t theo quy nh
th c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu thu nhp
doanh nghip.
- Trng hp doanh nghip k hp ng lao ng vi ngi lao ng
trong c ghi khon chi v tin nh do doanh nghip tr cho ngi lao ng,
khon chi tr ny c tnh cht tin lng, tin cng v c y ho n, chng
t theo quy nh th c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu
thu thu nhp doanh nghip.
- Trng hp doanh nghip Vit Nam k hp ng vi doanh nghip
nc ngoi trong nu r doanh nghip Vit Nam phi chu cc chi ph v ch
cho cc chuyn gia nc ngoi trong thi gian cng tc Vit Nam th tin
thu nh cho cc chuyn gia nc ngoi lm vic ti Vit Nam do doanh nghip
Vit Nam chi tr c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu
thu nhp doanh nghip.
c) Chi tin lng, tin cng v cc khon ph cp phi tr cho ngi lao
ng nhng ht thi hn np h s quyt ton thu nm thc t cha chi tr
trng hp doanh nghip c trch lp qu d phng b sung vo qu tin
lng ca nm sau lin k. Mc d phng hng nm do doanh nghip quyt
nh nhng khng qu 17% qu tin lng thc hin.
Qu tin lng thc hin l tng s tin lng thc t chi tr ca nm
quyt ton n thi hn cui cng np h s quyt ton theo quy nh (khng
bao gm s tin trch lp qu d phng tin lng ca nm trc chi trong nm
quyt ton thu).
Vic trch lp d phng tin lng phi m bo sau khi trch lp, doanh
nghip khng b l, nu doanh nghip b l th khng c trch 17%.
Trng hp nm trc doanh nghip c trch lp qu d phng tin lng
m sau 6 thng, k t ngy kt thc nm ti chnh doanh nghip cha s dng
hoc s dng khng ht qu d phng tin lng th doanh nghip phi tnh
gim chi ph ca nm sau.
V d 5.7: Khi np h s quyt ton thu nm 2014, DN A c trch qu d
phng tin lng l 10 t ng, n ngy 30/06/2015 (i vi trng hp doanh
nghip p dng k tnh thu theo nm dng lch), DN A mi chi s tin t qu
d phng tin lng nm 2014 l 7 t ng th DN A phi tnh gim chi ph tin
lng nm sau (nm 2015) l 3 t ng (10 t 7 t). Khi lp h s quyt ton
nm 2015 nu DN A c nhu cu trch lp th tip tc trch lp qu d phng tin
lng theo quy nh.
d) Tin lng, tin cng ca ch doanh nghip t nhn, ch cng ty trch
nhi m hu hn mt thnh vin (do mt c nhn lm ch); th lao tr cho cc
sng lp vin, thnh vin ca hi ng thnh vin, hi ng qun tr m nhng
ngi ny khng trc tip tham gia iu hnh sn xut, kinh doanh.

393

(7) Phn chi trang phc bng hin vt cho ngi lao ng khng c ha
n, chng t. Phn chi trang phc bng tin cho ngi lao ng vt qu 5
(nm) triu ng/ngi/nm.
Trng hp doanh nghip c chi trang phc c bng tin v hin vt cho
ngi lao ng c tnh vo chi ph c tr th mc chi ti a i vi chi
bng tin khng vt qu 5 triu ng/ngi/nm, bng hin vt phi c ha
n, chng t.
i vi nhng ngnh kinh doanh c tnh cht c th th chi ph ny c
thc hin theo quy nh c th ca B Ti chnh.
(8) Chi thng sng kin, ci tin m doanh nghip khng c quy ch quy
nh c th v vic chi thng sng kin, ci tin, khng c hi ng nghim thu
sng kin, ci tin.
(9) Chi ph cp tu xe i ngh php khng ng theo quy nh ca B
Lut Lao ng.
Chi ph cp cho ngi lao ng i cng tc, chi ph i li v tin thu ch
cho ngi lao ng i cng tc nu c y ha n, chng t c tnh vo
chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu. Trng hp doanh nghip c
khon tin i li, tin , ph cp cho ngi lao ng i cng tc v thc hin
ng theo quy ch ti chnh hoc quy ch ni b ca doanh nghip th c tnh
vo chi ph c tr khon chi khon tin i li, tin , tin ph cp.
Trng hp doanh nghip c ngi lao ng i cng tc (bao gm cng
tc trong nc v cng tc nc ngoi) nu c pht sinh chi ph t 20 triu ng
tr ln, chi ph mua v my bay m cc khon chi ph ny c thanh ton bng
th ngn hng ca c nhn th iu kin l hnh thc thanh ton khng dng
tin mt v tnh vo chi ph c tr nu p ng cc iu kin sau:
- C ha n, chng t ph hp do ngi cung cp hng ha, dch v giao
xut.
- Doanh nghip c quyt nh hoc vn bn c ngi lao ng i cng
tc.
- Quy ch ti chnh hoc quy ch ni b ca doanh nghip cho php ngi
lao ng c php thanh ton khon cng tc ph, mua v my bay bng th
ngn hng do c nhn l ch th v khon chi ny sau c doanh nghip
thanh ton li cho ngi lao ng.
Trng hp doanh nghip c mua v my bay qua website thng mi
in t cho ngi lao ng i cng tc phc v hot ng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip th chng t lm cn c tnh vo chi ph c tr l
v my bay in t, th ln my bay (boarding pass) v chng t thanh ton
khng dng tin mt ca doanh nghip c c nhn tham gia hnh trnh vn
chuyn. Trng hp doanh nghip khng thu hi c th ln my bay ca
ngi lao ng th chng t lm cn c tnh vo chi ph c tr l v my
bay in t, quyt nh hoc vn bn c ngi lao ng i cng tc v chng t

394

thanh ton khng dng tin mt ca doanh nghip c c nhn tham gia hnh
trnh vn chuyn.
(10) Cc khon chi c tr sau y nhng nu chi khng ng i
tng, khng ng mc ch ho c mc chi vt qu quy nh.
a) Cc khon chi thm cho lao ng n c tnh vo chi ph c tr
bao gm:
- Chi cho cng tc o to li ngh cho lao ng n trong trng hp
ngh c khng cn ph hp phi chuyn i sang ngh khc theo quy hoch
pht trin ca doanh nghip.
Khon chi ny bao gm: hc ph (nu c) + chnh lch tin lng ngch
bc (m bo 100% lng cho ngi i hc).
- Chi ph tin lng v ph cp (nu c) cho gio vin dy nh tr, mu
gio do doanh nghip t chc v qun l.
- Chi ph t chc khm sc kho thm trong nm nh khm bnh ngh
nghip, mn tnh hoc ph khoa cho n cng nhn vin.
- Chi bi dng cho lao ng n sau khi sinh con ln th nht hoc ln
th hai.
- Ph cp lm thm gi cho lao ng n trong trng hp v l do khch
quan ngi lao ng n khng ngh sau khi sinh con, ngh cho con b m li
lm vic cho doanh nghip c tr theo ch hin hnh; k c trng hp tr
lng theo sn phm m lao ng n vn lm vic trong thi gian khng ngh
theo ch .
b) Cc khon chi thm cho ngi dn tc thiu s c tnh vo chi ph
c tr bao gm: hc ph i hc (nu c) cng chnh lch tin lng ngch bc
(m bo 100% lng cho ngi i hc); tin h tr v nh , bo him x hi,
bo him y t cho ngi dn tc thiu s trong trng hp cha c Nh nc
h tr theo ch quy nh.
(11) Phn chi vt mc 1 triu ng/thng/ngi : Trch np qu hu
tr t nguyn, mua bo him hu tr t nguyn cho ngi lao ng.
Khon trch np qu hu tr t nguyn, mua bo him hu tr t nguyn,
cho ngi lao ng c tnh vo chi ph c tr ngoi vic khng vt mc
quy nh ti im ny cn phi c ghi c th iu kin hng v mc hng
ti mt trong cc h s sau: Hp ng lao ng; Tho c lao ng tp th; Quy
ch ti chnh ca Cng ty, Tng cng ty, Tp on; Quy ch thng do Ch tch
Hi ng qun tr, Tng gim c, Gim c quy nh theo quy ch ti chnh
ca Cng ty, Tng cng ty.
Doanh nghip khng c tnh vo chi ph i vi cc khon chi cho
chng trnh t nguyn nu trn nu doanh nghip khng thc hin y cc
ngha v v bo him bt buc cho ngi lao ng (k c trng hp n tin bo
him bt buc).
(12) Khon chi tr tr cp mt vic lm cho ngi lao ng khng theo
ng quy nh hin hnh.
395

(13) Chi ng gp hnh thnh ngun chi ph qun l cho cp trn.

(14) Phn chi ng gp vo cc qu ca Hip hi (cc Hip hi ny c
thnh lp theo quy nh ca php lut) vt qu mc quy nh ca Hip hi.
(15) Chi tr tin in, tin nc i vi nhng hp ng in nc do ch
s hu l h gia nh, c nhn cho thu a im sn xut, kinh doanh k trc
tip vi n v cung cp in, nc khng c chng t thuc mt trong cc
trng hp sau:
a) Trng hp doanh nghip thu a im sn xut kinh doanh trc tip
thanh ton tin in, nc cho nh cung cp in, nc khng c cc ho n
thanh ton tin in, nc v hp ng thu a im sn xut kinh doanh.
b) Trng hp doanh nghip thu a im sn xut kinh doanh thanh
ton tin in, nc vi ch s hu cho thu a im sn xut kinh doanh
khng c chng t thanh ton tin in, nc i vi ngi cho thu a im
sn xut kinh doanh ph hp vi s lng in, nc thc t tiu th v hp
ng thu a im sn xut kinh doanh.
(16) Phn chi ph thu ti sn c nh vt qu mc phn b theo s nm
m bn i thu tr tin trc.
V d 5.8: Doanh nghip A thu ti sn c nh trong 4 nm vi s tin
thu l: 400 triu ng v thanh ton mt ln. Chi ph thu ti sn c nh c
hch ton vo chi ph hng nm l 100 triu ng. Chi ph thu ti sn c nh
hng nm vt trn 100 triu ng th phn vt trn 100 triu ng khng
c tnh vo chi ph hp l khi xc nh thu nhp chu thu.
i vi chi ph sa cha ti sn c nh i thu m trong hp ng thu
ti sn quy nh bn i thu c trch nhim sa cha ti sn trong thi gian thu
th chi ph sa cha ti sn c nh i thu c php hch ton vo chi ph hoc
phn b dn vo chi ph nhng thi gian ti a khng qu 3 nm.
Trng hp doanh nghip c chi cc khon chi ph c cc ti sn
khng thuc ti sn c nh: chi v mua v s dng cc ti liu k thut, bng
sng ch, giy php chuyn giao cng ngh, nhn hiu thng mi, li th kinh
doanh, quyn s dng thng hiu... th cc khon chi ny c phn b dn
vo chi ph kinh doanh nhng ti a khng qu 3 nm.
Trng hp doanh nghip c gp vn bng gi tr li th kinh doanh, gi
tr quyn s dng thng hiu th gi tr li th kinh doanh, gi tr quyn s
dng thng hiu gp vn khng tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu
nhp chu thu.
(17) Phn chi ph tr li tin vay vn sn xut kinh doanh ca i tng
khng phi l t chc tn dng hoc t chc kinh t vt qu 150% mc li sut
c bn do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im vay.
(18) Chi tr li tin vay tng ng vi phn vn iu l (i vi doanh
nghip t nhn l vn u t) ng k cn thiu theo tin gp vn ghi
trong iu l ca doanh nghip k c trng hp doanh nghip i vo sn
396

xut kinh doanh. Chi tr li tin vay trong qu trnh u t c ghi nhn vo
gi tr ca ti sn, gi tr cng trnh u t.
Trng hp doanh nghip gp vn iu l, trong qu trnh kinh
doanh c khon chi tr li tin vay u t vo doanh nghip khc th khon
chi ny c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
Chi tr li tin vay tng ng vi vn iu l cn thiu theo tin gp
vn ghi trong iu l ca doanh nghip khng c tr khi xc nh thu nhp
chu thu c xc nh nh sau:
- Trng hp s tin vay nh hn hoc bng s vn iu l cn thiu th
ton b li tin vay l khon chi khng c tr.
- Trng hp s tin vay ln hn s vn iu l cn thiu theo tin gp
vn:
+ Nu doanh nghip pht sinh nhiu khon vay th khon chi tr li tin
vay khng c tr bng t l (%) gia vn iu l cn thiu trn tng s tin
vay nhn vi tng s li vay.
+ Nu doanh nghip ch pht sinh mt khon vay th khon chi tr li tin
vay khng c tr bng s vn iu l cn thiu nhn (x) li sut ca khon
vay nhn (x) thi gian gp vn iu l cn thiu.
(19) Trch, lp v s dng cc khon d phng khng theo ng hng
dn ca B Ti chnh v trch lp d phng: d phng gim gi hng tn kho,
d phng tn tht cc khon u t ti chnh, d phng n phi thu kh i, d
phng bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy lp v d phng ri ro ngh
nghip ca doanh nghip thm nh gi, doanh nghip cung cp dch v kim
ton c lp.
(20) Cc khon chi ph trch trc theo k hn, theo chu k m n ht k
hn, ht chu k cha chi hoc chi khng ht.
Cc khon trch trc bao gm: trch trc v sa cha ln ti sn c nh
theo chu k, cc khon trch trc i vi hot ng tnh doanh thu nhng
cn tip tc phi thc hin ngha v theo hp ng (k c trng hp doanh
nghip c hot ng cho thu ti sn, hot ng kinh doanh dch v trong nhiu
nm nhng c thu tin trc ca khch hng v tnh ton b vo doanh thu
ca nm thu tin) v cc khon trch trc khc.
Trng hp doanh nghip c hot ng sn xut kinh doanh ghi nhn
doanh thu tnh thu thu nhp doanh nghip nhng cha pht sinh y chi ph
th c trch trc cc khon chi ph theo quy nh vo chi ph c tr tng
ng vi doanh thu ghi nhn khi xc nh thu nhp chu thu thu nhp doanh
nghip. Khi kt thc hp ng, doanh nghip phi tnh ton xc nh chnh xc
s chi ph thc t cn c cc ho n, chng t hp php thc t pht sinh
iu chnh tng chi ph (trng hp chi ph thc t pht sinh ln hn s trch
trc) hoc gim chi ph (trng hp chi ph thc t pht sinh nh hn s
trch trc) vo k tnh thu kt thc hp ng.

397

i vi nhng ti sn c nh vic sa cha c tnh chu k th doanh

nghip c trch trc chi ph sa cha theo d ton vo chi ph hng nm.
Nu s thc chi sa cha ln hn s trch theo d ton th doanh nghip c
tnh thm vo chi ph c tr s chnh lch ny.
(21) L chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t
c gc ngoi t cui k tnh thu bao gm chnh lch t gi hi oi do nh gi
li s d cui nm l: tin mt, tin gi, tin ang chuyn, cc khon n phi thu
c gc ngoi t (tr l chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon n
phi tr c gc ngoi t cui k tnh thu).
Trong giai on u t xy dng hnh thnh ti sn c nh ca doanh
nghip mi thnh lp, cha i vo hot ng, chnh lch t gi hi oi pht
sinh khi thanh ton cc khon mc tin t c gc ngoi t thc hin u t
xy dng v chnh lch t gi hi oi pht sinh khi nh gi li cc khon n
phi tr c gc ngoi t cui nm ti chnh c phn nh ring bit. Khi ti sn
c nh hon thnh u t xy dng a vo s dng th chnh lch t gi hi
oi pht sinh trong giai on u t xy dng (sau khi b tr s chnh lch
tng v chnh lch gim) c phn b dn vo doanh thu hot ng ti chnh
hoc chi ph ti chnh, thi gian phn b khng qu 5 nm k t khi cng trnh
a vo hot ng.
Trong giai on sn xut, kinh doanh, k c vic u t xy dng hnh
thnh ti sn c nh ca doanh nghip ang hot ng, chnh lch t gi hi
oi pht sinh t cc giao dch bng ngoi t ca cc khon mc tin t c gc
ngoi t s c hch ton vo doanh thu hot ng ti chnh hoc chi ph ti
chnh trong nm ti chnh.
i vi khon n phi thu v khon cho vay c gc ngoi t pht sinh
trong k, chnh lch t gi hi oi c tnh vo chi ph c tr l khon
chnh lch gia t gi ti thi im pht sinh thu hi n hoc thu hi khon cho
vay vi t gi ti thi im ghi nhn khon n phi thu hoc khon cho vay ban
u.
(22) Chi ti tr cho gio dc (bao gm c chi ti tr cho hot ng gio
dc ngh nghip) khng ng i tng quy nh ti im a di y hoc
khng c h s xc nh khon ti tr nu ti im b di y:
a) Ti tr cho gio dc gm: ti tr cho cc trng hc cng lp, dn lp
v t thc thuc h thng gio dc quc dn theo quy nh ca php lut v gio
dc m khon ti tr ny khng phi l gp vn, mua c phn trong cc
trng hc; Ti tr c s vt cht phc v ging dy, hc tp v hot ng ca
trng hc; Ti tr cho cc hot ng thng xuyn ca trng; Ti tr hc
bng cho hc sinh, sinh vin thuc cc c s gio dc ph thng, c s gio dc
ngh nghip v c s s gio dc i hc c quy nh ti Lut Gio dc (ti
tr trc tip cho hc sinh, sinh vin hoc thng qua cc c s gio dc, thng
qua cc c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr theo quy nh ca php
lut); Ti tr cho cc cuc thi v cc mn hc c ging dy trong trng hc

398

m i tng tham gia d thi l ngi hc; ti tr thnh lp cc Qu khuyn

hc gio dc theo quy nh ca php lut v gio dc o to.
b) H s xc nh khon ti tr cho gio dc gm: Bin bn xc nhn
khon ti tr c ch k ca ngi i din c s kinh doanh l nh ti tr, i
din ca c s gio dc hp php l n v nhn ti tr, hc sinh, sinh vin
(hoc c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr) nhn ti tr (theo mu s
03/TNDN ban hnh km theo Thng t s 78/2014/TT-BTC); km theo ho
n, chng t mua hng ho (nu ti tr bng hin vt) hoc chng t chi tin
(nu ti tr bng tin).
(23) Chi ti tr cho y t khng ng i tng quy nh ti im a di
y hoc khng c h s xc nh khon ti tr nu ti im b di y:
a) Ti tr cho y t gm: ti tr cho cc c s y t c thnh lp theo quy
nh php lut v y t m khon ti tr ny khng phi l gp vn, mua c
phn trong cc bnh vin, trung tm y t ; ti tr thit b y t, dng c y t,
thuc cha bnh; ti tr cho cc hot ng thng xuyn ca bnh vin, trung
tm y t; chi ti tr bng tin cho ngi b bnh thng qua mt c quan, t chc
c chc nng huy ng ti tr theo quy nh ca php lut.
b) H s xc nh khon ti tr cho y t gm: Bin bn xc nhn khon ti
tr c ch k ca ngi i din doanh nghip l nh ti tr, i din ca n v
nhn ti tr (hoc c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr) theo mu s
04/TNDN ban hnh km theo Thng t s 78/2014/TT-BTC km theo ho n,
chng t mua hng ho (nu ti tr bng hin vt) hoc chng t chi tin (nu
ti tr bng tin).
(24) Chi ti tr cho vic khc phc hu qu thin tai khng ng i
tng quy nh ti im a di y hoc khng c h s xc nh khon ti tr
nu ti im b di y:
a) Ti tr cho khc phc hu qu thin tai gm: ti tr bng tin hoc hin
vt khc phc hu qu thin tai trc tip cho t chc c thnh lp v hot
ng theo quy nh ca php lut; c nhn b thit hi do thin tai thng qua mt
c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr theo quy nh ca php lut.
b) H s xc nh khon ti tr cho vic khc phc hu qu thin tai gm:
Bin bn xc nhn khon ti tr c ch k ca ngi i din doanh nghip l
nh ti tr, i din ca t chc b thit hi do thin tai (hoc c quan, t chc
c chc nng huy ng ti tr) l n v nhn ti tr (theo mu s 05/TNDN ban
hnh km theo Thng t s 78/2014/TT-BTC) km theo ho n, chng t mua
hng ho (nu ti tr bng hin vt) hoc chng t chi tin (nu ti tr bng
tin).
(25) Chi ti tr lm nh cho ngi ngho khng ng i tng quy nh
ti im a di y; Chi ti tr lm nh tnh ngha, lm nh cho ngi ngho,
lm nh i on kt theo quy nh ca php lut khng c h s xc nh khon
ti tr nu ti im b di y:
a) i vi chi ti tr lm nh cho ngi ngho th i tng nhn ti tr
l h ngho theo quy nh ca Th tng Chnh ph. Hnh thc ti tr: ti tr
399

bng tin hoc hin vt xy nh cho h ngho bng cch trc tip hoc thng
qua mt c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr theo quy nh ca php
lut.
b) H s xc nh khon ti tr lm nh tnh ngha, lm nh cho ngi
ngho, lm nh i on kt gm: Bin bn xc nhn khon ti tr c ch k
ca ngi i din doanh nghip l nh ti tr, ngi c hng ti tr l bn
nhn ti tr (theo mu s 06/TNDN ban hnh km theo Thng t s
78/2014/TT-BTC); vn bn xc nhn h ngho ca chnh quyn a phng (i
vi ti tr lm nh cho ngi ngho); ho n, chng t mua hng ho (nu ti
tr bng hin vt) hoc chng t chi tin (nu ti tr bng tin).
Trng hp bn nhn ti tr l c quan, t chc c chc nng huy ng
ti tr th h s xc nh khon ti tr bao gm: Bin bn xc nhn khon ti tr
c ch k ca ngi i din doanh nghip l nh ti tr v c quan, t chc c
chc nng huy ng ti tr l bn nhn ti tr; ho n, chng t mua hng ho
(nu ti tr bng hin vt) hoc chng t chi tin (nu ti tr bng tin).
(26) Chi ti tr nghin cu khoa hc khng ng quy nh; chi ti tr cho
cc i tng chnh sch khng theo quy nh ca php lut; chi ti tr khng
theo chng trnh ca Nh nc dnh cho cc a phng thuc a bn c iu
kin kinh t - x hi c bit kh khn.
Chi ti tr theo chng trnh ca Nh nc l chng trnh c Chnh
ph quy nh thc hin cc a phng thuc a bn c iu kin kinh t - x
hi c bit kh khn (bao gm c khon ti tr ca doanh nghip cho vic xy
dng cu mi dn sinh a bn kinh t x hi c bit kh khn theo n
c cp c thm quyn ph duyt).
Chi ti tr cho cc i tng chnh sch thc hin theo quy nh ca php
lut c lin quan.
H s xc nh khon ti tr theo chng trnh ca Nh nc dnh cho
cc a phng thuc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn; Ti
tr ca doanh nghip cho vic xy dng cu mi dn sinh a bn kinh t x
hi c bit kh khn theo n c cp c thm quyn ph duyt; Ti tr cho
cc i tng chnh sch theo quy nh ca php lut gm: Bin bn xc nhn
khon ti tr c ch k ca ngi i din doanh nghip l nh ti tr, ngi
c hng ti tr (hoc c quan, t chc c chc nng huy ng ti tr) l bn
nhn ti tr (theo mu s 07/TNDN ban hnh km theo Thng t s
78/2014/TT-BTC); ho n, chng t mua hng ho (nu ti tr bng hin vt)
hoc chng t chi tin (nu ti tr bng tin).
Cc quy nh v nghin cu khoa hc v th tc, h s ti tr cho nghin
cu khoa hc thc hin theo quy nh ti Lut khoa hc v cng ngh v cc vn
bn quy phm php lut hng dn c lin quan.
(27) Phn chi ph qun l kinh doanh do cng ty nc ngoi phn b
cho c s thng tr ti Vit Nam vt mc chi ph tnh theo cng thc sau:
Doanh thu tnh thu ca c
s thng tr ti Vit Nam
400

Chi ph qun l
trong k tnh thu
Tng s chi ph
kinh doanh do
qun l kinh
-------------------------------cng ty nc
doanh ca cng
= Tng doanh thu ca cng ty x
ngoi phn b cho
ty nc ngoi
nc ngoi, bao gm c
c s thng tr
trong k tnh
doanh thu ca cc c s
ti Vit Nam trong
thu
thng tr cc nc khc
k tnh thu
trong k tnh thu
Cc khon chi ph qun l kinh doanh ca cng ty nc ngoi phn b
cho c s thng tr ti Vit Nam ch c tnh t khi c s thng tr ti Vit
Nam c thnh lp.
Cn c xc nh chi ph v doanh thu ca cng ty nc ngoi l bo
co ti chnh ca cng ty nc ngoi c kim ton bi mt cng ty kim
ton c lp trong th hin r doanh thu ca cng ty nc ngoi, chi ph
qun l ca cng ty nc ngoi, phn chi ph qun l cng ty nc ngoi
phn b cho c s thng tr ti Vit Nam.
C s thng tr ca cng ty nc ngoi ti Vit Nam cha thc hin
ch k ton, ho n, chng t; cha thc hin np thu theo phng php
k khai th khng c tnh vo chi ph hp l khon chi ph qun l kinh doanh
do cng ty nc ngoi phn b.
(28) Cc khon chi c b p bng ngun kinh ph khc; Cc khon chi
c chi t qu pht trin khoa hc v cng ngh ca doanh nghip; Chi ph
mua th hi vin sn gn, chi ph chi gn.
(29) Phn chi ph lin quan n vic thu qun l i vi hot ng kinh
doanh tr chi in t c thng, kinh doanh casino vt qu 4% doanh thu
hot ng kinh doanh tr chi in t c thng, kinh doanh casino.
(30) Cc khon chi khng tng ng vi doanh thu tnh thu, tr cc
khon chi sau:
- Cc khon thc chi cho hot ng phng, chng HIV/AIDS ti ni lm
vic ca doanh nghip, bao gm: Chi ph o to cn b phng, chng
HIV/AIDS ca doanh nghip, chi ph t chc truyn thng phng, chng
HIV/AIDS cho ngi lao ng ca doanh nghip, ph thc hin t vn, khm v
xt nghim HIV, chi ph h tr ngi nhim HIV l ngi lao ng ca doanh
nghip.
- Khon thc chi thc hin nhim v gio dc quc phng v an ninh,
hun luyn, hot ng ca lc lng dn qun t v v phc v cc nhim v
quc phng, an ninh khc theo quy nh ca php lut c lin quan.
- Khon thc chi h tr cho t chc ng, t chc chnh tr x hi
trong doanh nghip.
- Khon chi cho hot ng gio dc ngh nghip v o to ngh nghip
cho ngi lao ng bao gm:

401

+ Chi ph tr cho ngi dy, ti liu hc tp, thit b dng hot ng

gio dc ngh nghip, vt liu thc hnh, cc chi ph khc h tr cho ngi hc.
+ Chi ph o to ca doanh nghip cho ngi lao ng c tuyn dng
vo lm vic ti doanh nghip
- Khon chi c tnh cht phc li chi trc tip cho ngi lao ng nh: chi
m hiu, h ca bn thn v gia nh ngi lao ng; chi ngh mt, chi h tr
iu tr; chi h tr b sung kin thc hc tp ti c s o to; chi h tr gia
nh ngi lao ng b nh hng bi thin tai, ch ha, tai nn, m au; chi
khen thng con ca ngi lao ng c thnh tch tt trong hc tp; chi h tr
chi ph i li ngy l, tt cho ngi lao ng; chi bo him tai nn, bo him sc
khe, bo him t nguyn khc cho ngi lao ng (tr khon chi mua bo him
nhn th cho ngi lao ng v bo him hu tr t nguyn cho ngi lao ng
theo quy nh ca php lut) v nhng khon chi c tnh cht phc li khc.
Tng s chi c tnh cht phc li nu trn khng qu 01 thng lng bnh qun
thc t thc hin trong nm tnh thu ca doanh nghip.
Vic xc nh 01 thng lng bnh qun thc t thc hin trong nm tnh
thu ca doanh nghip c xc nh bng qu tin lng thc hin trong nm
chia cho 12 thng. Trng hp doanh nghip hot ng khng 12 thng th:
Vic xc nh 1 thng lng bnh qun thc t thc hin trong nm tnh thu
c xc nh bng qu tin lng thc hin trong nm chia cho s thng thc
t hot ng trong nm.
Qu tin lng thc hin l tng s tin lng thc t chi tr ca nm
quyt ton n thi hn cui cng np h s quyt ton theo quy nh (khng
bao gm s tin trch lp qu d phng tin lng ca nm trc chi trong nm
quyt ton thu).
- Cc khon chi khc mang tnh cht c th, ph hp theo tng ngnh
ngh, lnh vc theo vn bn hng dn ca B Ti chnh.
(31) Chi v u t xy dng c bn trong giai on u t hnh thnh
ti sn c nh.
Khi bt u hot ng sn xut kinh doanh, doanh nghip cha pht sinh
doanh thu nhng c pht sinh cc khon chi thng xuyn duy tr hot ng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip (khng phi l cc khon chi u t xy
dng hnh thnh ti sn c nh) m cc khon chi ny p ng cc iu kin
theo quy nh th khon chi ny c tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu
nhp chu thu.
Trng hp trong giai on u t, doanh nghip c pht sinh khon chi
tr tin vay th khon chi ny c tnh vo gi tr u t. Trng hp trong giai
on u t xy dng c bn, doanh nghip pht sinh c khon chi tr li tin
vay v thu t li tin gi th c b tr gia khon chi tr li tin vay v thu t
li tin gi, sau khi b tr phn chnh lch cn li ghi gim gi tr u t.
(32) Chi ng h a phng; chi ng h cc on th, t chc x hi; chi
t thin (tr khon chi ti tr cho gio dc, y t, khc phc hu qu thin tai,
lm nh tnh ngha, lm nh cho ngi ngho, lm nh i on kt; ti tr cho
402

nghin cu khoa hc, ti tr cho cc i tng chnh sch theo quy nh ca

php lut, ti tr theo chng trnh ca Nh nc dnh cho cc a phng
thuc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn theo quy nh ca
php lut).
(33) Khon chi lin quan trc tip n vic pht hnh c phiu (tr c
phiu thuc loi n phi tr) v c tc ca c phiu (tr c tc ca c phiu
thuc loi n phi tr), mua bn c phiu qu v cc khon chi khc lin quan
trc tip n vic tng, gim vn ch s hu ca doanh nghip.
(34) S tin cp quyn khai thc khong sn vt mc thc t pht sinh
ca nm.
Trng hp np mt ln, mc thc t pht sinh ca nm c xc nh
trn c s tng s tin cp quyn khai thc khong sn phn b cho s nm khai
thc cn li. Trng hp np hng nm, mc thc t pht sinh l s tin cp
quyn khai thc khong sn ca nm m doanh nghip np Ngn sch Nh
nc.
(35) Cc khon chi ca hot ng kinh doanh bo him, kinh doanh x s,
kinh doanh chng khon v mt s hot ng kinh doanh c th khc khng
thc hin ng theo vn bn hng dn ring ca B Ti chnh.
(36) Cc khon tin pht v vi phm hnh chnh bao gm: vi phm lut
giao thng, vi phm ch ng k kinh doanh, vi phm ch k ton thng
k, vi phm php lut v thu bao gm c tin chm np thu theo quy nh ca
Lut Qun l thu v cc khon pht v vi phm hnh chnh khc theo quy nh
ca php lut.
(37) Thu gi tr gia tng u vo c khu tr hoc hon thu; thu gi tr
gia tng u vo ca ti sn c nh l t t 9 ch ngi tr xung vt mc
quy nh c khu tr theo quy nh ti cc vn bn php lut v thu gi tr
gia tng; thu thu nhp doanh nghip tr trng hp doanh nghip np thay thu
thu nhp doanh nghip ca nh thu nc ngoi m theo tho thun ti hp ng
nh thu, nh thu ph nc ngoi, doanh thu nh thu, nh thu ph nc ngoi
nhn c khng bao gm thu thu nhp doanh nghip; thu thu nhp c nhn
tr trng hp doanh nghip k hp ng lao ng quy nh tin lng, tin
cng tr cho ngi lao ng khng bao gm thu thu nhp c nhn.
5.2.4.3. Thu nhp khc
Thu nhp khc bao gm cc khon thu nhp sau:
(1) Thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng chng khon theo
hng dn ti Chng IV Thng t 78/2014/TT-BTC.
(2) Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn theo hng dn ti Chng
V Thng t 78/2014/TT-BTC.
(3) Thu nhp t chuyn nhng d n u t; chuyn nhng quyn tham
gia d n u t; chuyn nhng quyn thm d, khai thc, ch bin khong sn
theo quy nh ca php lut.
403

(4) Thu nhp t quyn s hu, quyn s dng ti sn bao gm c tin thu
v bn quyn di mi hnh thc tr cho quyn s hu, quyn s dng ti sn;
thu nhp v quyn s hu tr tu; thu nhp t chuyn giao cng ngh theo quy
nh ca php lut.
Thu nhp t tin bn quyn s hu tr tu, chuyn giao cng ngh c
xc nh bng tng s tin thu c tr gi vn hoc chi ph to ra quyn s hu
tr tu, cng ngh c chuyn giao, tr chi ph duy tr, nng cp, pht trin
quyn s hu tr tu, cng ngh c chuyn giao v cc khon chi c tr
khc.
(5) Thu nhp t cho thu ti sn di mi hnh thc.
Thu nhp t cho thu ti sn c xc nh bng doanh thu t hot ng
cho thu ti sn tr cc khon chi: chi ph khu hao, duy tu, sa cha, bo
dng ti sn, chi ph thu ti sn cho thu li (nu c) v cc chi c tr
khc c lin quan n vic cho thu ti sn.
(6) Thu nhp t chuyn nhng ti sn, thanh l ti sn (tr bt ng sn),
cc loi giy t c gi khc.
Khon thu nhp ny c xc nh bng doanh thu thu c t vic
chuyn nhng ti sn, thanh l ti sn tr gi tr cn li ca ti sn chuyn
nhng, thanh l ti thi im chuyn nhng, thanh l v cc khon chi ph
c tr lin quan n vic chuyn nhng, thanh l ti sn.
(7) Thu nhp t li tin gi, li cho vay vn bao gm c tin li tr chm,
li tr gp, ph bo lnh tn dng v cc khon ph khc trong hp ng cho vay
vn.
- Trng hp khon thu t li tin gi, li cho vay vn pht sinh cao hn
cc khon chi tr li tin vay theo quy nh, sau khi b tr, phn chnh lch cn
li tnh vo thu nhp khc khi xc nh thu nhp chu thu.
- Trng hp khon thu t li tin gi, li cho vay vn pht sinh thp hn
cc khon chi tr li tin vay theo quy nh, sau khi b tr, phn chnh lch cn
li gim tr vo thu nhp sn xut kinh doanh chnh khi xc nh thu nhp chu
thu.
(8) Thu nhp t hot ng bn ngoi t: bng tng s tin thu t bn ngoi
t tr tng gi mua ca s lng ngoi t bn ra.
(9) Thu nhp t chnh lch t gi, c xc nh c th nh sau:
Trong nm tnh thu doanh nghip c chnh lch t gi pht sinh trong k
v chnh lch t gi do nh gi li cc khon n phi tr c gc ngoi t cui
nm ti chnh, th:
- Khon chnh lch t gi pht sinh trong k lin quan trc tip n doanh
thu, chi ph ca hot ng sn xut kinh doanh chnh ca doanh nghip c
tnh vo chi ph hoc thu nhp ca hot ng sn xut kinh doanh chnh ca
doanh nghip. Khon chnh lch t gi pht sinh trong k khng lin quan trc
tip n doanh thu, chi ph ca hot ng sn xut kinh doanh chnh ca doanh
404

nghip, nu pht sinh l chnh lch t gi tnh vo chi ph ti chnh, nu pht

sinh li chnh lch t gi tnh vo thu nhp khc khi xc nh thu nhp chu
thu.
- Li chnh lch t gi do nh gi li cc khon n phi tr bng ngoi t
cui nm ti chnh c b tr vi l chnh lch t gi do nh gi li cc
khon n phi tr bng ngoi t cui nm ti chnh. Sau khi b tr li hoc l
chnh lch t gi lin quan trc tip n doanh thu, chi ph ca hot ng sn
xut kinh doanh chnh ca doanh nghip c tnh vo thu nhp hoc chi ph
ca hot ng sn xut kinh doanh chnh ca doanh nghip. Li hoc l chnh
lch t gi khng lin quan trc tip n doanh thu, chi ph ca hot ng sn
xut kinh doanh chnh ca doanh nghip c tnh vo thu nhp khc hoc chi
ph ti chnh khi xc nh thu nhp chu thu.
i vi khon n phi thu v khon cho vay c gc ngoi t pht sinh
trong k, chnh lch t gi hi oi c tnh vo chi ph c tr hoc thu
nhp l khon chnh lch gia t gi ti thi im pht sinh thu hi n hoc thu
hi khon cho vay vi t gi ti thi im ghi nhn khon n phi thu hoc
khon cho vay ban u.
Cc khon chnh lch t gi nu trn khng bao gm chnh lch t gi
hi oi do nh gi li s d cui nm l: tin mt, tin gi, tin ang chuyn,
cc khon n phi thu c gc ngoi t.
(10) Khon n kh i xa nay i c.
(11) Khon n phi tr khng xc nh c ch n.
(12) Thu nhp t hot ng sn xut kinh doanh ca nhng nm trc b
b st pht hin ra.
(13) Trng hp doanh nghip c khon thu v tin pht, tin bi thng
do bn i tc vi phm hp ng hoc cc khon thng do thc hin tt cam
kt theo hp ng pht sinh cao hn khon chi tin pht, tin bi thng do vi
phm hp ng (cc khon pht ny khng thuc cc khon tin pht v vi
phm hnh chnh theo quy nh ca php lut v x l vi phm hnh chnh), sau
khi b tr, phn chnh lch cn li tnh vo thu nhp khc.
Trng hp doanh nghip c khon thu v tin pht, tin bi thng do
bn i tc vi phm hp ng hoc cc khon thng do thc hin tt cam kt
theo hp ng pht sinh thp hn khon chi tin pht, tin bi thng do vi
phm hp ng (cc khon pht ny khng thuc cc khon tin pht v vi
phm hnh chnh theo quy nh ca php lut v x l vi phm hnh chnh), sau
khi b tr, phn chnh lch cn li tnh gim tr vo thu nhp khc. Trng hp
n v trong nm khng pht sinh thu nhp khc th c gim tr vo thu nhp
hot ng sn xut kinh doanh.
Cc khon thu v tin pht, tin bi thng nu trn khng bao gm cc
khon tin pht, tin bi thng c ghi gim gi tr cng trnh trong giai on
u t.
405

(14) Chnh lch do nh gi li ti sn theo quy nh ca php lut gp

vn, iu chuyn ti sn khi chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i loi
hnh doanh nghip, c xc nh c th nh sau:
a) Chnh lch tng hoc gim do nh gi li ti sn l phn chnh lch
gia gi tr nh gi li vi gi tr cn li ca ti sn ghi trn s sch k ton v
tnh mt ln vo thu nhp khc (i vi chnh lch tng) hoc gim tr thu nhp
khc (i vi chnh lch gim) trong k tnh thu khi xc nh thu nhp chu
thu thu nhp doanh nghip ti doanh nghip c ti sn nh gi li.
b) Chnh lch tng hoc gim do nh gi li gi tr quyn s dng t :
gp, vn (m doanh nghip nhn gi tr quyn s dng t c phn b dn gi
tr t vo chi ph c tr), iu chuyn khi chia, tch, hp nht, sp nhp,
chuyn i loi hnh doanh nghip, gp vn vo cc d n u t xy dng nh,
h tng bn tnh mt ln vo thu nhp khc (i vi chnh lch tng) hoc
gim tr thu nhp khc (i vi chnh lch gim) trong k tnh thu khi xc
nh thu nhp chu thu thu nhp doanh nghip ti doanh nghip c quyn s
dng t nh gi li.
Ring chnh lch tng do nh gi li gi tr quyn s dng t gp vn
vo doanh nghip hnh thnh ti sn c nh thc hin sn xut kinh doanh
m doanh nghip nhn gi tr quyn s dng t khng c trch khu hao v
khng c phn b dn gi tr t vo chi ph c tr th phn chnh lch ny
c tnh dn vo thu nhp khc ca doanh nghip c quyn s dng t nh
gi li trong thi gian ti a khng qu 10 nm bt u t nm gi tr quyn s
dng t c em gp vn. Doanh nghip phi c thng bo s nm doanh
nghip phn b vo thu nhp khc khi np h s khai quyt ton thu thu nhp
doanh nghip ca nm bt u k khai khon thu nhp ny (nm c nh gi li
gi tr quyn s dng t em gp vn).
Trng hp sau khi gp vn, doanh nghip tip tc thc hin chuyn
nhng vn gp bng gi tr quyn s dng t (bao gm c trng hp chuyn
nhng vn gp trc thi hn 10 nm) th thu nhp t hot ng chuyn
nhng vn gp bng gi tr quyn s dng t phi tnh v k khai np thu
theo thu nhp chuyn nhng bt ng sn.
Chnh lch do nh gi li gi tr quyn s dng t bao gm: i vi
quyn s dng t lu di l chnh lch gia gi tr nh gi li v gi tr ca
quyn s dng t ghi trn s sch k ton; i vi quyn s dng t c thi
hn l chnh lch gia gi tr nh gi li v gi tr cn li cha phn b ca
quyn s dng t.
c) Doanh nghip nhn ti sn gp vn, nhn ti sn iu chuyn khi chia,
tch, hp nht, sp nhp, chuyn i loi hnh doanh nghip c trch khu hao
hoc phn b dn vo chi ph theo gi nh gi li (tr trng hp gi tr quyn
s dng t khng c trch khu hao hoc phn b vo chi ph theo quy nh).
(15) Qu biu, qu tng bng tin, bng hin vt; thu nhp nhn c
bng tin, bng hin vt t cc ngun ti tr; thu nhp nhn c t cc khon
h tr tip th, h tr chi ph, chit khu thanh ton, thng khuyn mi v cc
406

khon h tr khc. Cc khon thu nhp nhn c bng hin vt th gi tr ca

hin vt c xc nh bng gi tr ca hng ha, dch v tng ng ti thi
im nhn.
(16) Cc khon tin, ti sn, li ch vt cht khc doanh nghip nhn c
t cc t chc, c nhn theo tha thun, hp ng ph hp vi php lut dn s
do doanh nghip bn giao li v tr t c di di c s sn xut kinh doanh
sau khi tr cc khon chi ph lin quan nh chi ph di di (chi ph vn chuyn,
lp t), gi tr cn li ca ti sn c nh v cc chi ph khc (nu c).
Ring cc khon tin, ti sn, li ch vt cht doanh nghip nhn c
theo chnh sch ca Nh nc, c c quan Nh nc c thm quyn ph
duyt di di c s sn xut th thc hin qun l, s dng theo quy nh ca
php lut c lin quan.
(17) Cc khon trch trc vo chi ph nhng khng s dng hoc s
dng khng ht theo k hn trch lp m doanh nghip khng hch ton iu
chnh gim chi ph; khon hon nhp d phng bo hnh cng trnh xy dng.
(18) Cc khon thu nhp lin quan n vic tiu th hng ha, cung cp
dch v khng tnh trong doanh thu nh: thng gii phng tu nhanh, tin
thng phc v trong ngnh n ung, khch sn sau khi tr cc khon chi ph
to ra khon thu nhp .
(19) Thu nhp v tiu th ph liu, ph phm sau khi tr chi ph thu hi
v chi ph tiu th, c xc nh c th nh sau:
- Trng hp doanh nghip pht sinh khon thu nhp t bn ph liu, ph
phm c to ra trong qu trnh sn xut ca cc sn phm ang c hng
u i thu thu nhp doanh nghip th khon thu nhp ny c hng u i
thu thu nhp doanh nghip.
- Trng hp doanh nghip pht sinh khon thu nhp t bn ph liu, ph
phm c to ra trong qu trnh sn xut ca cc sn phm khng c hng
u i thu thu nhp doanh nghip th khon thu nhp ny c tnh vo thu
nhp khc.
(20) Khon tin hon thu xut khu, thu nhp khu ca hng ha
thc xut khu, thc nhp khu pht sinh ngay trong nm quyt ton thu thu
nhp doanh nghip th c tnh gim tr chi ph trong nm quyt ton .
Trng hp khon tin hon thu xut, nhp khu ca hng ha thc xut
khu, thc nhp khu pht sinh ca cc nm quyt ton thu thu nhp doanh
nghip trc th tnh vo thu nhp khc ca nm quyt ton pht sinh khon thu
nhp. Khon thu nhp ny lin quan trc tip n lnh vc sn xut kinh doanh
ang c hng u i thu thu nhp doanh nghip th khon thu nhp ny
c hng u i thu thu nhp doanh nghip. Khon thu nhp ny khng lin
quan trc tip lnh vc sn xut kinh doanh c hng u i thu thu nhp
doanh nghip th khon thu nhp ny c tnh vo thu nhp khc.
(21) Cc khon thu nhp t cc hot ng gp vn c phn, lin doanh,
lin kt kinh t trong nc c chia t thu nhp trc khi np thu thu nhp
doanh nghip.
407

(22) Trng hp doanh nghip thc hin tip nhn thm thnh vin gp
vn mi theo quy nh ca php lut m s tin thnh vin gp vn mi b ra
cao hn gi tr phn vn gp ca thnh vin trong tng s vn iu l ca
doanh nghip th x l nh sau:
Nu khon chnh lch cao hn ny c xc nh l thuc s hu ca
doanh nghip, b sung vo ngun vn kinh doanh th khng tnh vo thu nhp
chu thu tnh thu thu nhp doanh nghip ca doanh nghip nhn vn gp.
Nu khon chnh lch cao hn ny c chia cho cc thnh vin gp vn
c th khon chnh lch ny l thu nhp ca cc thnh vin gp vn c.
(23) Cc khon thu nhp khc theo quy nh ca php lut.
5.2.5. Thu nhp min thu
Theo quy nh ca Lut thu TNDN v cc vn bn hng dn, cc khon
thu nhp sau y c min thu TNDN:
(1) Thu nhp t trng trt, chn nui, nui trng, ch bin nng sn, thy
sn, sn xut mui ca hp tc x; Thu nhp ca hp tc x hot ng trong
lnh vc nng nghip, lm nghip, ng nghip, dim nghip thc hin a
bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc a bn c iu kin kinh t
- x hi c bit kh khn; Thu nhp ca doanh nghip t trng trt, chn
nui, nui trng, ch bin nng sn, thy sn a bn c iu kin kinh t - x
hi c bit kh khn; Thu nhp t hot ng nh bt hi sn.
Thu nhp t trng trt (bao gm c sn phm rng trng), chn nui, nui
trng, ch bin nng sn, thy sn ca hp tc x v ca doanh nghip c u
i thu (bao gm u i v thu sut, min gim thu) thuc din min thu l
thu nhp t sn phm do doanh nghip, hp tc x t trng trt, chn nui, nui
trng v thu nhp t ch bin nng sn, thy sn (bao gm c trng hp hp
tc x, doanh nghip mua sn phm nng sn, thy sn v ch bin).
Thu nhp ca sn phm, hng ha ch bin t nng sn, thy sn c u
i thu phi p ng ng thi 2 iu kin sau: (i) T l gi tr nguyn vt liu
l nng sn, thy sn trn chi ph sn xut hng ha, sn phm (gi thnh sn
xut hng ha, sn phm) t 30% tr ln; (ii) Sn phm, hng ha t ch bin
nng sn, thy sn khng thuc din chu thu tiu th c bit, tr trng hp
do Th tng Chnh ph quyt nh theo xut ca B Ti chnh.
Thu nhp ca hp tc x hot ng trong lnh vc nng nghip, lm
nghip, ng nghip, dim nghip thc hin a bn c iu kin kinh t - x
hi kh khn hoc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn c
min thu l ton b thu nhp pht sinh t hot ng sn xut kinh doanh trn
a bn u i tr cc khon thu nhp nu ti im a, b, c Khon 3 iu 18
Thng t s 78/2014/TT-BTC.
(2) Thu nhp t vic thc hin dch v k thut trc tip phc v nng
nghip (ti, tiu nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng; phng tr
su, bnh cho cy trng, vt nui; dch v thu hoch sn phm nng nghip).
(3) Thu nhp t vic thc hin hp ng nghin cu khoa hc v pht
408

trin cng ngh theo quy nh ca php lut v khoa hc v cng ngh c
min thu trong thi gian thc hin hp ng nhng ti a khng qu 3 nm k
t ngy bt u c doanh thu t thc hin hp ng nghin cu khoa hc v
pht trin cng ngh.
Thu nhp t bn sn phm lm ra t cng ngh mi ln u tin p dng
Vit Nam theo quy nh ca php lut v hng dn ca B Khoa hc v
Cng ngh c min thu ti a khng qu 5 nm k t ngy c doanh thu t
bn sn phm.
Thu nhp t bn sn phm sn xut th nghim trong thi gian sn xut
th nghim theo quy nh ca php lut.
(4) Thu nhp t hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v ca
doanh nghip c t 30% s lao ng bnh qun trong nm tr ln l ngi
khuyt tt, ngi sau cai nghin, ngi nhim HIV/AIDS. Doanh nghip c
min thu theo quy nh ny phi l DN c s lao ng bnh qun trong nm t
20 ngi tr ln, khng bao gm DN hot ng trong lnh vc ti chnh, kinh
doanh bt ng sn. Thu nhp c min thu theo quy nh ny l thu nhp t
hot ng sn xut kinh doanh, khng bao gm thu nhp khc.
(5) Thu nhp t hot ng dy ngh dnh ring cho ngi dn tc thiu
s, ngi khuyt tt, tr em c hon cnh c bit kh khn, i tng t nn x
hi, ngi ang cai nghin, ngi sau cai nghin, ngi nhim HIV/AIDS.
Trng hp c s dy ngh c c cc i tng khc th phn thu nhp c
min thu c xc nh theo t l gia s ngi dn tc thiu s, ngi khuyt
tt, tr em c hon cnh c bit kh khn, i tng t nn x hi, ngi ang
cai nghin, ngi sau cai nghin, ngi nhim HIV/AIDS so vi tng s ngi
hc ca c s.
(6) Thu nhp c chia t hot ng gp vn, mua c phn, lin doanh,
lin kt kinh t vi DN trong nc, sau khi bn nhn gp vn, pht hnh c
phiu, lin doanh, lin kt np thu TNDN theo quy nh ca Lut thu
TNDN, k c trng hp bn nhn gp vn, pht hnh c phiu, bn lin doanh,
lin kt c min thu, gim thu.
(7) Khon ti tr nhn c s dng cho hot ng gio dc, nghin
cu khoa hc, vn ho, ngh thut, t thin, nhn o v hot ng x hi khc
ti Vit Nam. Trng hp t chc nhn ti tr s dng khng ng mc ch cc
khon ti tr trn th t chc nhn ti tr phi tnh np thu TNDN theo mc
thu sut ph thng trn s tin nhn ti tr s dng khng ng mc ch.
T chc nhn ti tr ti im ny phi c thnh lp v hot ng theo
quy nh ca php lut, thc hin ng quy nh ca php lut v k ton thng
k.
(8) Thu nhp t chuyn nhng chng ch gim pht thi (CERs) ln u
ca doanh nghip c cp chng ch gim pht thi; cc ln chuyn nhng
tip theo np thu TNDN theo quy nh;

409

(9) Thu nhp t thc hin nhim v Nh nc giao ca Ngn hng Pht
trin Vit Nam trong hot ng tn dng u t pht trin, tn dng xut khu;
thu nhp t hot ng tn dng cho ngi ngho v cc i tng chnh sch
khc ca Ngn hng chnh sch x hi; thu nhp ca Cng ty trch nhim hu
hn mt thnh vin qun l ti sn ca cc t chc tn dng Vit Nam; thu nhp
t hot ng c thu do thc hin nhim v Nh nc giao ca cc qu ti chnh
Nh nc: Qu Bo him x hi Vit Nam, t chc Bo him tin gi, Qu Bo
him Y t, Qu h tr hc ngh, Qu h tr vic lm ngoi nc thuc B Lao
ng - Thng binh v X hi, Qu h tr nng dn, Qu tr gip php l Vit
Nam, Qu vin thng cng ch, Qu u t pht trin a phng, Qu Bo v
mi trng Vit Nam, Qu bo lnh tn dng cho doanh nghip nh v va, Qu
h tr pht trin Hp tc x, Qu h tr ph n ngho, Qu bo h cng dn v
php nhn ti nc ngoi, Qu pht trin nh, Qu pht trin doanh nghip nh
v va, Qu pht trin khoa hc v cng ngh quc gia, Qu i mi cng ngh
quc gia, Qu h tr vn cho ngi lao ng ngho t to vic lm, thu nhp t
thc hin nhim v Nh nc giao ca Qu pht trin t v qu khc ca Nh
nc hot ng khng v mc tiu li nhun do Chnh ph, Th tng Chnh
ph quy nh hoc quyt nh c thnh lp v hot ng theo quy nh ca
php lut.
Trng hp cc n v pht sinh cc khon thu nhp khc ngoi cc
khon thu nhp t hot ng c thu do thc hin nhim v Nh nc giao phi
tnh v np thu theo quy nh.
(10) Phn thu nhp khng chia ca c s thc hin x hi ha trong lnh
vc gio dc - o to, y t v lnh vc x hi ha khc (bao gm c Vn phng
gim nh t php) li u t pht trin c s theo quy nh ca lut
chuyn ngnh v gio dc - o to, y t v v lnh vc x hi ha khc; phn
thu nhp hnh thnh ti sn khng chia ca hp tc x c thnh lp v hot
ng theo quy nh ca Lut hp tc x.
(11) Thu nhp t chuyn giao cng ngh thuc lnh vc u tin chuyn
giao cho t chc, c nhn a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh
khn.
(12) Thu nhp ca vn phng tha pht li (tr cc khon thu nhp nhp
t cc hot ng khc ngoi hot ng tha pht li) trong thi gian thc hin
th im theo quy nh ca php lut v thi hnh n dn s. Vn phng tha pht
li v hot ng tha pht li thc hin theo quy nh ti cc vn bn quy php
lut c lin quan v vn ny.
5.2.6. Cc khon l c kt chuyn theo quy nh ca php lut
L pht sinh trong k tnh thu l s chnh lch m v thu nhp tnh thu
cha bao gm cc khon l c kt chuyn t cc nm trc chuyn sang.
Doanh nghip sau khi quyt ton thu m b l th chuyn ton b v lin
tc s l vo thu nhp (thu nhp chu thu tr thu nhp min thu) ca nhng
nm tip theo. Thi gian chuyn l tnh lin tc khng qu 5 nm, k t nm
tip sau nm pht sinh l. Mt s lu v chuyn l nh sau:
410

(1) Trng hp c quan c thm quyn kim tra, thanh tra quyt ton thu
thu nhp doanh nghip xc nh s l doanh nghip c chuyn khc vi s l
do doanh nghip t xc nh th s l c chuyn xc nh theo kt lun ca c
quan kim tra, thanh tra nhng m bo chuyn l ton b v lin tc khng qu
5 nm, k t nm tip sau nm pht sinh l theo quy nh.
(2) Doanh nghip chuyn i loi hnh doanh nghip, sp nhp, hp nht,
chia, tch, gii th, ph sn phi thc hin quyt ton thu vi c quan thu n
thi im c quyt nh chuyn i loi hnh doanh nghip, sp nhp, hp nht,
chia, tch, gii th, ph sn ca c quan c thm quyn (tr trng hp khng
phi quyt ton thu theo quy nh). S l ca doanh nghip pht sinh trc khi
chuyn i, sp nhp, hp nht phi c theo di chi tit theo nm pht sinh v
b tr vo thu nhp cng nm ca doanh nghip sau khi chuyn i, sp nhp,
hp nht hoc c tip tc chuyn vo thu nhp ca cc nm tip theo ca
doanh nghip sau khi chuyn i, sp nhp, hp nht m bo nguyn tc
chuyn l tnh lin tc khng qu 5 nm, k t nm tip sau nm pht sinh l.
S l ca doanh nghip pht sinh trc khi chia, tch thnh doanh nghip
khc v ang cn trong thi gian chuyn l theo quy nh th s l ny s c
phn b cho cc doanh nghip sau khi chia, tch theo t l vn ch s hu c
chia, tch.
Thu nhp t hot ng chuyn nhng bt ng sn, chuyn nhng d
n u t, chuyn nhng quyn tham gia d n u t, chuyn nhng quyn
thm d, khai thc, ch bin khong sn theo quy nh ca php lut phi hch
ton ring k khai np thu thu nhp doanh nghip vi mc thu sut 22% (t
ngy 01/01/2016 p dng mc thu sut 20%), khng c hng u i thu
thu nhp doanh nghip (tr phn thu nhp ca doanh nghip thc hin d n u
t kinh doanh nh x hi bn, cho thu, cho thu mua c p dng thu
sut thu TNDN 10% theo quy nh ti im d khon 3 iu 19 Thng t s
78/2014/TT-BTC).
Doanh nghip trong k tnh thu c cc hot ng chuyn nhng bt
ng sn, chuyn nhng d n u t, chuyn nhng quyn tham gia thc
hin d n u t (tr d n thm d, khai thc khong sn) nu b l th s l
ny c b tr vi li ca hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c thu nhp
khc quy nh ti iu 7 Thng t s 78/2014/TT-BTC), sau khi b tr vn cn
l th tip tc c chuyn sang cc nm tip theo trong thi hn chuyn l theo
quy nh.
i vi s l ca hot ng chuyn nhng bt ng sn, chuyn nhng
d n u t, chuyn nhng quyn tham gia thc hin d n u t (tr d n
thm d, khai thc khong sn) ca cc nm 2013 tr v trc cn trong thi
hn chuyn l th doanh nghip phi chuyn vo thu nhp ca hot ng chuyn
nhng bt ng sn, chuyn nhng d n u t, chuyn nhng quyn tham
gia thc hin d n u t, nu chuyn khng ht th c chuyn l vo thu
nhp ca hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c thu nhp khc) t nm
2014 tr i.
411

Trng hp doanh nghip lm th tc gii th doanh nghip, sau khi c

quyt nh gii th nu c chuyn nhng bt ng sn l ti sn c nh ca
doanh nghip th thu nhp (li) t chuyn nhng bt ng sn (nu c) c b
tr vi l t hot ng sn xut kinh doanh (bao gm c s l ca cc nm trc
c chuyn sang theo quy nh) vo k tnh thu pht sinh hot ng chuyn
nhng bt ng sn
5.2.7. Xc nh thu nhp tnh thu v thu TNDN i vi chuyn
nhng bt ng sn
Doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t, mi ngnh ngh c thu nhp
t chuyn nhng bt ng sn; cc doanh nghip kinh doanh bt ng sn c
thu nhp t cho thu li t thuc din phi np thu thu nhp t chuyn nhng
bt ng sn.
a) Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn bao gm cc hnh thc sau:
- Thu nhp t chuyn nhng quyn s dng t, chuyn nhng quyn
thu t; thu nhp t cho thu li t.
- Thu nhp t chuyn nhng quyn s dng t, chuyn nhng quyn
thu t gn vi ti sn trn t; thu nhp t cho thu li t gn vi ti sn trn
t. Ti sn trn t bao gm:
+ Nh ;
+ C s h tng;
+ Cng trnh kin trc trn t;
+ Cc ti sn khc gn lin vi t bao gm cc ti sn l sn phm nng
nghip, lm nghip, ng nghip (cy trng, vt nui);
- Thu nhp t chuyn nhng quyn s hu hoc quyn s dng nh .
Thu nhp t cho thu li t ca doanh nghip kinh doanh bt ng sn
khng bao gm trng hp doanh nghip ch cho thu nh, c s h tng, cng
trnh kin trc trn t.
b) Cn c tnh thu thu nhp t chuyn nhng BS l thu nhp tnh thu
v thu sut. Thu nhp tnh thu bng (=) thu nhp chu thu tr (-) cc khon l
ca hot ng chuyn nhng BS ca cc nm trc (nu c).
c) Thu nhp chu thu t chuyn nhng BS c xc nh bng doanh
thu thu c t hot ng chuyn nhng bt ng sn tr gi vn ca BS v
cc khon chi ph c tr lin quan n hot ng chuyn nhng BS.
d) Mt s im lu trong quy nh hin hnh v doanh thu t hot ng
chuyn nhng BS.
- Doanh thu c xc nh theo gi thc t ti thi im chuyn nhng
BS. Trng hp gi chuyn quyn s dng t thp hn gi t do UBND cp
tnh quy nh th tnh theo gi do UBND cp tnh quy nh ti thi im k hp
ng chuyn nhng BS.

412

- Thi im xc nh doanh thu tnh thu l thi im bn bn bn giao

BS, khng ph thuc vic bn mua ng k quyn s hu ti sn, quyn s
dng t, xc lp quyn s dng t ti c quan nh nc c thm quyn.
- Trng hp c nh nc giao t, cho thu t thc hin d n u
t c s h tng, nh chuyn nhng hoc cho thu, DN c thu tin ng trc
ca khch hng theo tin xc nh doanh thu tnh thu TNDN tm np theo
thi im thu tin ca khch hng.
- DN c thu tin ca khch hng v xc nh c chi ph tng ng
vi doanh thu th k khai np thu TNDN tm np theo doanh thu tr chi ph.
Trng hp cha xc nh c chi ph tng ng vi doanh thu th k khai tm
np thu TNDN theo t l 1% trn doanh thu thu c tin (doanh thu ny cha
phi tnh vo doanh thu tnh thu TNDN trong nm). Khi bn giao BS, DN
quyt ton li s thu TNDN phi np.
) Mt s lu trong quy nh v chi ph chuyn nhng BS:
- Nguyn tc xc nh chi ph: Cc khon chi c tr phi tng ng vi
doanh thu tnh thu nhp chu thu. Trng hp d n u t hon thnh tng
phn v chuyn nhng dn theo tin hon thnh th cc khon chi ph chung
s dng cho d n, chi ph trc tip s dng cho phn d n hon thnh c
phn b theo m2 t chuyn quyn xc nh thu nhp ca din tch t chuyn
quyn.
Trng hp mt phn din tch ca d n khng chuyn nhng c s
dng vo hot ng kinh doanh khc th cc khon chi ph chung nu trn cng
phn b cho c phn din tch ny theo di, hch ton, k khai np thu thu
nhp doanh nghip i vi hot ng kinh doanh khc.
- Chi ph chuyn nhng bt ng sn c tr bao gm:
+ Gi vn ca t chuyn quyn c xc nh ph hp vi ngun gc
quyn s dng t.
+ Chi ph n b thit hi v t.
+ Chi ph n b thit hi v hoa mu.
+ Chi ph bi thng, h tr, ti nh c v chi ph t chc thc hin bi
thng, h tr, ti nh c theo quy nh ca php lut.
+ Cc loi ph, l ph theo quy nh ca php lut lin quan n cp quyn
s dng t.
+ Chi ph ci to t, san lp mt bng.
+ Chi ph u t xy dng kt cu h tng nh ng giao thng, in,
cp nc, thot nc, bu chnh vin thng
+ Gi tr kt cu h tng, cng trnh kin trc c trn t.
+ Cc khon chi ph khc lin quan n bt ng sn c chuyn
nhng.
DN c hot ng kinh doanh nhiu ngnh ngh khc nhau th phi hch
ton ring cc khon chi ph. Trng hp khng hch ton ring c chi ph
413

ca tng hot ng th chi ph chung c phn b theo t l gia doanh thu t

chuyn nhng BS so vi tng doanh thu ca doanh nghip. Khng c tnh
vo chi ph chuyn nhng BS cc khon chi ph c Nh nc thanh
ton hoc thanh ton bng ngun vn khc.
e) Xc nh s thu TNDN:
S thu thu nhp doanh nghip trong k tnh thu i vi hot ng
chuyn nhng bt ng sn bng thu nhp tnh thu t hot ng chuyn
nhng bt ng sn nhn (x) vi thu sut. Thu sut p dng cho cc k tnh
thu nm 2014 v 2015 l 22%, cho k tnh thu nm 2016 tr i l 20%.
Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn phi xc nh ring k khai
np thu v khng p dng u i thu thu nhp doanh nghip.
H s khai thu, np thu, chng t np thu thu nhp t chuyn nhng
bt ng sn pht sinh ti a phng ni c bt ng sn chuyn nhng l cn
c lm th tc quyt ton thu ni t tr s chnh.
f) Mt s lu v khai np thu TNDN t chuyn nhng BS
- DN np h s khai thu, np thu TNDN i vi thu nhp t chuyn
nhng BS cho c quan thu a phng ni c BS c chuyn nhng.
- DN khng pht sinh thng xuyn hot ng chuyn nhng BS thc
hin khai thu TNDN tm tnh theo tng ln pht sinh theo mu ban hnh km
theo ca B Ti chnh. Cn c vo h s khai thu, c quan thu ghi nhn s
liu hoc iu chnh s thu phi np v thng bo gi trc tip cho ngi np
thu. Ht nm tnh thu khi lp t khai quyt ton thu TNDN trong phi
quyt ton ring s thu TNDN t chuyn nhng BS. - DN pht sinh thng
xuyn hot ng chuyn nhng BS th khai thu, np thu, quyt ton thu
theo hng dn ti Thng t s 156/2013/TT-BTC ca B Ti chnh. Nu DN
ngh np thu theo tng ln pht sinh th khai thu nh DN khng pht sinh
thng xuyn hot ng chuyn nhng BS.- T chc tn dng chuyn
nhng BS l ti sn bo m tin vay th t chc tn dng khi chuyn nhng
BS phi k khai np thu TNDN t chuyn chuyn nhng BS. Trn cc
chng t ghi r k khai, np thu thay v bn ti sn bo m tin vay.
+ Trng hp t chc tn dng nhn gi tr bt ng sn l ti sn bo
m tin vay thay th cho vic thc hin ngha v c bo m th t chc
tn dng khi c php chuyn nhng bt ng sn theo quy nh ca php lut
phi k khai np thu thu nhp t hot ng chuyn nhng bt ng sn vo
Ngn sch Nh nc. Trng hp bn u gi bt ng sn l ti sn bo m
tin vay th s tin thu c thc hin thanh ton theo quy nh ca Chnh ph
v bo m tin vay ca cc t chc tn dng v k khai np thu theo quy nh.
Sau khi thanh ton cc khon trn, s tin cn li c tr cho cc t chc kinh
doanh th chp bt ng sn bo m tin vay.
+ Trng hp t chc tn dng c php chuyn nhng bt ng sn
c th chp theo quy nh ca php lut thu hi vn nu khng xc nh
c gi vn ca bt ng sn th gi vn c xc nh bng vn vay phi tr
414

theo hp ng th chp bt ng sn cng chi ph li vay cha tr n thi im

pht mi bt ng sn th chp theo hp ng tn dng cng cc khon chi ph
pht sinh khi chuyn nhng bt ng sn nu c ha n, chng t hp php.
+ Trng hp c quan thi hnh n bn u gi bt ng sn l ti sn bo
m thi hnh n th s tin thu c thc hin theo quy nh ti Ngh nh ca
Chnh ph v k bin, u gi quyn s dng t bo m thi hnh n. T
chc c u quyn bn u gi bt ng sn thc hin k khai, khu tr tin
thu thu nhp t chuyn nhng bt ng sn np vo Ngn sch Nh nc.
Trn cc chng t ghi r k khai, np thu thay v bn ti sn m bo thi hnh
n.
+ Trng hp c quan thi hnh n chuyn nhng bt ng sn l ti sn
m bo thi hnh n nu khng xc nh c gi vn ca bt ng sn th gi
vn c xc nh bng s tin n phi tr n theo quyt nh ca To n thi
hnh n cng (+) cc khon chi ph pht sinh khi chuyn nhng bt ng sn
nu c ha n chng t hp php.
5.2.8. Xc nh thu nhp tnh thu v thu TNDN i vi chuyn
nhng vn, chuyn nhng chng khon
a) TN tnh thu i vi chuyn nhng vn
TN t chuyn nhng vn ca DN l TN c c do chuyn nhng mt
phn hoc ton b s vn ca DN u t vo c s kinh doanh cho mt hoc
nhiu t chc, c nhn khc (bao gm c trng hp bn ton b doanh nghip).
Trng hp cng ty c phn thc hin pht hnh thm c phiu huy
ng vn th phn chnh lch ln hn gia gi pht hnh v mnh gi c hch
ton vo ti khon thng d vn c phn v khng tnh thu TNDN i vi
khon thng d vn c phn.
Thu nhp t chuyn nhng vn tnh thu c xc nh theo nguyn
tc: Doanh thu tr (-) chi ph v c xc nh nh sau:
Thu nhp = Gi chuyn Gi mua ca phn
- Chi ph chuyn
tnh thu
nhng
vn chuyn nhng
nhng
Trong :
- Gi chuyn nhng c xc nh l tng gi tr thc t theo gi th
trng m bn chuyn nhng thu c theo hp ng chuyn nhng.
Trng hp hp ng chuyn nhng vn quy nh vic thanh ton theo
hnh thc tr gp, tr chm th doanh thu ca hp ng chuyn nhng khng
bao gm li tr gp, li tr chm theo thi hn quy nh trong hp ng.
Trng hp hp ng chuyn nhng khng quy nh gi thanh ton
hoc c quan thu c c s xc nh gi thanh ton khng ph hp theo gi
th trng, c quan thu c quyn kim tra v n nh gi chuyn nhng.
Doanh nghip c chuyn nhng mt phn vn gp trong doanh nghip m gi
chuyn nhng i vi phn vn gp ny khng ph hp theo gi th trng th
415

c quan thu c n nh li ton b gi tr ca doanh nghip ti thi im

chuyn nhng xc nh li gi chuyn nhng tng ng vi t l phn vn
gp chuyn nhng.
Cn c n nh gi chuyn nhng da vo ti liu iu tra ca c quan
thu hoc cn c gi chuyn nhng vn ca cc trng hp khc cng thi
gian, cng t chc kinh t hoc cc hp ng chuyn nhng tng t ti thi
im chuyn nhng. Trng hp vic n nh gi chuyn nhng ca c quan
thu khng ph hp th c cn c theo gi thm nh ca cc t chc nh gi
chuyn nghip c thm quyn xc nh gi chuyn nhng ti thi im chuyn
nhng theo ng quy nh.
- Gi mua ca phn vn chuyn nhng c xc nh i vi tng
trng hp nh sau:
+ Nu l chuyn nhng vn gp thnh lp doanh nghip l gi tr phn
vn gp ly k n thi im chuyn nhng vn trn c s s sch, h s,
chng t k ton v c cc bn tham gia u t vn hoc tham gia hp ng
hp tc kinh doanh xc nhn, hoc kt qu kim ton ca cng ty kim ton c
lp i vi doanh nghip 100% vn nc ngoi.
+ Nu l phn vn do mua li th gi mua l gi tr vn ti thi im mua.
Gi mua c xc nh cn c vo hp ng mua li phn vn gp, chng t
thanh ton.
Trng hp doanh nghip iu kin hch ton k ton bng ng ngoi
t v thc hin theo ng quy nh ca php lut v ch k ton c chuyn
nhng vn gp bng ngoi t th gi chuyn nhng v gi mua ca phn vn
chuyn nhng c xc nh bng ng ngoi t; Trng hp doanh nghip
hch ton k ton bng ng Vit Nam c chuyn nhng vn gp bng ngoi t
th gi chuyn nhng phi c xc nh bng ng Vit Nam theo t gi mua
vo ca Ngn hng thng mi ni doanh nghip m ti khon ti thi im
chuyn nhng.
- Chi ph chuyn nhng l cc khon chi thc t lin quan trc tip n
vic chuyn nhng, c chng t, ho n hp l. Trng hp chi ph chuyn
nhng pht sinh nc ngoi th cc chng t gc phi c mt c quan
cng chng hoc kim ton c lp ca nc c chi ph pht sinh xc nhn v
chng t phi c dch ra ting Vit (c xc nhn ca i din c thm quyn).
Chi ph chuyn nhng bao gm: chi ph lm cc th tc php l cn
thit cho vic chuyn nhng; cc khon ph v l ph phi np khi lm th tc
chuyn nhng; cc chi ph giao dch, m phn, k kt hp ng chuyn
nhng v cc chi ph khc c chng t chng minh.
b) TN tnh thu i vi chuyn nhng chng khon.
- TN t chuyn nhng chng khon l TN c c t chuyn nhng
mt phn hoc ton b s chng khan ca DN tham gia u t chng khon
cho t chc, c nhn khc. Chng khon c chuyn nhng l cc loi chng
khan theo quy nh ca php lut v chng khon v th trng chng khon.

416

- TN tnh thu t chuyn nhng chng khon trong k c xc nh

bng gi bn chng khon tr gi mua ca chng khon chuyn nhng, tr cc
chi ph lin quan n vic chuyn nhng.
- Gi bn chng khon c xc nh nh sau:
+ i vi chng khon nim yt v chng khon ca cng ty i chng
cha nim yt nhng thc hin ng k giao dch ti trung tm giao dch chng
khon th gi bn chng khon l gi thc t bn chng khon (l gi khp lnh
hoc gi tho thun) theo thng bo ca S giao dch chng khon, trung tm
giao dch chng khon.
+ i vi chng khon ca cc cng ty khng thuc cc trng hp nu
trn th gi bn chng khon l gi chuyn nhng ghi trn hp ng chuyn
nhng.
- Gi mua ca chng khon c xc nh nh sau:
+ i vi chng khon nim yt v chng khon ca cng ty i chng
cha nim yt nhng thc hin ng k giao dch ti trung tm giao dch chng
khon th gi mua chng khon l gi thc mua chng khon (l gi khp lnh
hoc gi tho thun) theo thng bo ca S giao dch chng khon, trung tm
giao dch chng khon.
+ i vi chng khon mua thng qua u gi th gi mua chng khon l
mc gi ghi trn thng bo kt qu trng u gi c phn ca t chc thc hin
u gi c phn v giy np tin.
+ i vi chng khon khng thuc cc trng hp nu trn: gi mua
chng khon l gi chuyn nhng ghi trn hp ng chuyn nhng.
- Chi ph chuyn nhng l cc khon chi thc t lin quan trc tip n
vic chuyn nhng, c chng t, ho n hp php.
Chi ph chuyn nhng bao gm: chi ph lm cc th tc php l cn
thit cho vic chuyn nhng; Cc khon ph v l ph phi np khi lm th tc
chuyn nhng; Ph lu k chng khon theo quy nh ca U ban chng khon
Nh nc v chng t thu ca cng ty chng khon; Ph y thc chng khon
cn c vo chng t thu ca n v nhn y thc; Cc chi ph giao dch, m
phn, k kt hp ng chuyn nhng v cc chi ph khc c chng t chng
minh.
c) Thu sut thu TNDN
Thu sut thu TNDN i vi thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn
nhng chng khon l mc thu sut chung (K tnh thu 2014 v 2015 l 22%
v k tnh thu t nm 2016 tr i l 20%).
d) K khai, np thu
- i vi DN Vit Nam v doanh nghip nc ngoi ng k hot ng
ti Vit Nam c thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng chng khon
th khon thu nhp ny c xc nh l khon thu nhp khc v k khai vo thu
nhp chu thu ca DN khi tnh thu TNDN.
417

Trng hp doanh nghip c chuyn nhng vn khng nhn bng tin

m nhn bng ti sn, li ch vt cht khc (c phiu, chng ch qu....) c pht
sinh thu nhp th khon thu nhp ny c xc nh l khon thu nhp khc v
k khai vo thu nhp chu thu khi tnh thu thu nhp doanh nghip.
- i vi t chc nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu nhp
ti Vit Nam m t chc ny khng hot ng theo Lut u t, Lut Doanh
nghip (gi chung l nh thu nc ngoi) c hot ng chuyn nhng vn.
T chc, c nhn nhn chuyn nhng vn c trch nhim xc nh, k
khai, khu tr v np thay t chc nc ngoi s thu thu nhp doanh nghip
phi np. Trng hp bn nhn chuyn nhng vn cng l t chc nc ngoi
khng hot ng theo Lut u t, Lut Doanh nghip th doanh nghip thnh
lp theo php lut Vit Nam ni cc t chc nc ngoi u t vn c trch
nhim k khai v np thay s thu TNDN phi np t hot ng chuyn nhng
vn ca t chc nc ngoi.
5.2.9. u i thu TNDN
T ngy 01/01/2009 tr i, theo Lut thu TNDN s 14/2008/QH12, cc
u i thu TNDN ca Vit Nam c sp xp li theo hng n gin ti a,
ct b ng k, c bit l u i thu khuyn khch u t theo lnh vc
ngnh ngh, u i cho u t m rng. Cc hnh thc u i thu gm c u
i v thu sut (p dng thu sut thp hn trong mt thi gian nht nh) v
min, gim thu trong mt s nm. i tng c u i thu l doanh nghip
thnh lp mi t d n u t, khng p dng u i thu i vi u t m
rng. Mt s trng hp c bit cn khuyn khch DN u t c p dng
mc thu sut thp trong sut thi gian hot ng (nh lnh vc x hi ho y t,
vn ho, gio dc v o to, mi trng, doanh nghip khoa hc v cng ngh.
T ngy 01/01/2014, ni dung v u i thu c thay i cn bn, theo
i tng c u i thu l d n u t ca DN p ng iu kin v lnh
vc hoc a bn u i thu. u i thu i vi d n u t m rng v d
n u t ca DN thc hin trong cc khu cng nghip c khi phc mt phn
nhng vi cc quy nh c th hn, cht ch hn giai on trc nm 2009.
Lnh vc u i u t v a bn u i u t c quy nh trong Lut c
c th ho ti Ngh nh ca Chnh ph v cc vn bn hng dn. Hnh thc u
i thu gm c thu sut u i v min, gim s thu phi np trong mt s
nm. Lut s 71/2014/QH13 tip tc sa i, b sung mt s quy nh c th v
u i thu cho ph hp vi iu kin kinh t - x hi v thc hin cc mc tiu
iu tit kinh t v m ca Nh nc.
Cc ni dung c bn v u i thu TNDN nh sau:
5.2.9.1. u i v thu sut
a) Thu sut 10% trong thi hn 15 nm p dng i vi:
(1) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi ti a bn
c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn, khu kinh t, khu cng ngh cao
k c khu cng ngh thng tin tp trung c thnh lp theo Quyt nh ca Th
tng Chnh ph.
418

(2) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi thuc cc

lnh vc: nghin cu khoa hc v pht trin cng ngh; ng dng cng ngh cao
thuc danh mc cng ngh cao c u tin u t pht trin theo quy nh ca
Lut Cng ngh cao; m to cng ngh cao, m to doanh nghip cng ngh
cao; u t mo him cho pht trin cng ngh cao thuc danh mc cng ngh
cao c u tin pht trin theo quy nh ca php lut v cng ngh cao; u t
xy dng - kinh doanh c s m to cng ngh cao, m to doanh nghip
cng ngh cao; u t pht trin nh my nc, nh my in, h thng cp
thot nc; cu, ng b, ng st; cng hng khng, cng bin, cng sng;
sn bay, nh ga v cng trnh c s h tng c bit quan trng khc do Th
tng Chnh ph quyt nh; sn xut sn phm phn mm; sn xut vt liu
composit, cc loi vt liu xy dng nh, vt liu qu him; sn xut nng lng
ti to, nng lng sch, nng lng t vic tiu hy cht thi; pht trin cng
ngh sinh hc.
D n u t sn xut sn phm phn mm c u i phi thuc danh
mc sn phm phn mm v p ng quy trnh v sn xut sn phm phn mm
theo quy nh ca php lut.
D n u t pht trin nh my nc, nh my in, h thng cp thot
nc; cu, ng b, ng st; cng hng khng, cng bin, cng sng; sn
bay, nh ga phi pht sinh doanh thu, thu nhp t qu trnh hot ng ca cc d
n u t nu trn th mi thuc din c hng u i thu. Trng hp cc
doanh nghip thc hin thi cng, xy dng cc cng trnh ny th phn thu nhp
t hot ng thi cng, xy dng khng c hng u i thu theo quy nh
ny.
(3) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi thuc lnh
vc bo v mi trng, bao gm: sn xut thit b x l nhim mi trng,
thit b quan trc v phn tch mi trng; x l nhim v bo v mi trng;
thu gom, x l nc thi, kh thi, cht thi rn; ti ch, ti s dng cht thi.
(4) Doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng
cng ngh cao theo quy nh ca Lut Cng ngh cao.
Doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng cng
ngh cao theo quy nh ca Lut cng ngh cao c hng u i v thu sut
k t nm c cp Giy chng nhn doanh nghip cng ngh cao, doanh
nghip nng nghip ng dng cng ngh cao.
Doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng cng
ngh cao c hng u i thu thu nhp doanh nghip i vi thu nhp t
hot ng cng ngh cao, ng dng cng ngh cao v cc khon thu nhp c
lin quan trc tip t hot ng cng ngh cao, ng dng cng ngh cao do p
ng iu kin v lnh vc u i u t quy nh ti khon 4 iu 18 Thng t
s 78/2014/TT-BTC (c sa i, b sung ti im a khon 2 iu 10 Thng
t 96/2015/TT-BTC).
Trng hp doanh nghip ang hng u i thu thu nhp doanh nghip
hoc hng ht u i thu thu nhp doanh nghip theo quy nh ca cc vn
419

bn quy phm php lut v thu thu nhp doanh nghip m c cp Giy
chng nhn doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng
cng ngh cao th mc u i i vi doanh nghip cng ngh cao, doanh
nghip nng nghip ng dng cng ngh cao c xc nh bng mc u i p
dng cho doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng
cng ngh cao quy nh ti khon 1 iu 15 v khon 1 iu 16 Ngh nh s
218/2013/N-CP tr i thi gian u i hng i vi doanh nghip mi
thnh lp, d n u t mi thnh lp (c v thu sut v thi gian min, gim
nu c).
(5) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi trong lnh
vc sn xut (tr d n sn xut mt hng chu thu tiu th c bit, d n khai
thc khong sn) p ng mt trong hai tiu ch sau:
(i) D n c quy m vn u t ti thiu 6 nghn t ng, thc hin gii
ngn khng qu 3 nm k t thi im c php u t ln u theo quy nh
ca php lut u t v c tng doanh thu ti thiu t 10 nghn t ng/nm
chm nht sau 3 nm k t nm c doanh thu t d n u t (chm nht nm
th 4 k t nm c doanh thu doanh nghip phi t tng doanh thu ti thiu t
10 nghn t ng/nm). (ii) D n c quy m vn u t ti thiu 6 nghn t
ng, thc hin gii ngn khng qu 3 nm k t thi im c php u t ln
u theo quy nh ca php lut u t v s dng thng xuyn trn 3.000 lao
ng chm nht sau 3 nm k t nm c doanh thu t d n u t (chm nht
nm th 4 k t nm c doanh thu doanh nghip phi t iu kin s dng s lao
ng thng xuyn bnh qun nm trn 3.000 lao ng).
S lao ng s dng thng xuyn bnh qun nm c xc nh theo
hng dn ti Thng t s 40/2009/TT-BLTBXH ngy 3/12/2009 ca B Lao
ng, Thng binh v X hi.
Trng hp d n u t khng p ng cc tiu ch quy nh ti im
ny (khng k b chm tin do nguyn nhn khch quan trong khu gii
phng mt bng, gii quyt th tc hnh chnh ca c quan nh nc hoc do
thin tai, ch ha, ha hon v c c quan cp php u t chp thun, bo
co Th tng Chnh ph ph duyt) th doanh nghip khng c hng u i
thu thu nhp doanh nghip, ng thi doanh nghip phi k khai, np s tin
thu thu nhp doanh nghip k khai hng u i ca cc nm trc (nu c)
v np tin chm np tin thu theo quy nh, nhng doanh nghip khng b x
pht v hnh vi khai sai theo quy nh ca php lut v qun l thu.
(6) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi sn xut sn
phm thuc Danh mc sn phm cng nghip h tr u tin pht trin p ng
mt trong 2 tiu ch sau:
(i) Sn phm cng nghip h tr cho cng ngh cao theo quy nh ca
Lut cng ngh cao;
(ii) Sn phm cng nghip h tr cho sn xut sn phm cc ngnh: dt may; da - giy; in t - tin hc; sn xut lp rp t; c kh ch to m cc sn
phm ny tnh n ngy 1/1/2015 trong nc cha sn xut c hoc sn xut
420

c nhng phi p ng c tiu chun k thut ca Lin minh Chu u

(EU) hoc tng ng.
(7) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t trong lnh vc
sn xut, tr d n sn xut mt hng chu thu tiu th c bit v d n khai
thc khong sn, c quy m vn u t ti thiu 12 nghn t ng, s dng cng
ngh phi c thm nh theo quy nh ca Lut cng ngh cao, Lut khoa hc
v cng ngh, thc hin gii ngn tng vn u t ng k khng qu 5 nm k
t thi ngy c php u t theo quy nh ca php lut v u t.
b) p dng thu sut 10% (sut thi hn d n) i vi cc khon thu
nhp:
(1) Phn thu nhp ca doanh nghip t thc hin hot ng x hi ho
trong lnh vc gio dc - o to, dy ngh, y t, vn ho, th thao v mi trng.
Danh mc loi hnh, tiu ch quy m, tiu chun ca cc doanh nghip
thc hin x hi ho c p dng thu sut u i 10% do Th tng Chnh
ph quy nh.
(2) Phn thu nhp t hot ng xut bn ca Nh xut bn theo quy nh
ca Lut Xut bn.
(3) Phn thu nhp t hot ng bo in (k c qung co trn bo in) ca
c quan bo ch theo quy nh ca Lut bo ch.
(4) Phn thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t - kinh
doanh nh x hi bn, cho thu, cho thu mua i vi cc i tng quy
nh ti iu 53 Lut nh .
Nh x hi quy nh ti Khon ny l nh do Nh nc hoc t chc,
c nhn thuc cc thnh phn kinh t u t xy dng v p ng cc tiu ch v
nh , v gi bn nh, v gi cho thu, v gi cho thu mua, v i tng, iu
kin c mua, c thu, c thu mua nh x hi theo quy nh ca php
lut v nh v vic xc nh thu nhp c p dng thu sut 10% quy nh ti
khon ny khng ph thuc vo thi im k hp ng bn, cho thu hoc cho
thu mua nh x hi.
(5) Thu nhp ca doanh nghip t: trng, chm sc, bo v rng; thu nhp
t trng trt, chn nui, nui trng, ch bin nng sn, thy sn a bn kinh t
x hi kh khn; Nui trng lm sn a bn c iu kin kinh t x hi kh
khn; Sn xut, nhn v lai to ging cy trng, vt nui; Sn xut, khai thc v
tinh ch mui tr sn xut mui quy nh ti khon 1 iu 4 Ngh nh s
218/2013/N-CP; u t bo qun nng sn sau thu hoch, bo qun nng, thy
sn v thc phm, bao gm c u t trc tip bo qun hoc u t cho
thu bo qun nng sn, thy sn v thc phm.
(6) Phn thu nhp ca hp tc x hot ng trong lnh vc nng nghip, lm
nghip, ng nghip, dim nghip khng thuc a bn kinh t - x hi kh khn v
a bn kinh t - x hi c bit kh khn, tr thu nhp ca hp tc x quy nh ti
Khon 1 iu 4 Ngh nh s 218/2013/ N-CP.
c) p dng thu sut 15% i vi thu nhp ca doanh nghip trng trt,
chn nui, ch bin trong lnh vc nng nghip v thy sn khng thuc a bn
421

c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc a bn c iu kin kinh t - x hi

c bit kh khn.
d) Thu sut 20% (thu sut 17% p dng t 1/1/2016) trong thi gian
mi nm p dng i vi:
(1) Thu nhp ca DN t thc hin d n u t mi ti a bn c iu
kin kinh t - x hi kh khn.
(2) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi: Sn xut
thp cao cp; sn xut sn phm tit kim nng lng; sn xut my mc, thit
b phc v cho sn xut nng, lm, ng, dim nghip; sn xut thit b ti tiu;
sn xut, tinh ch thc n gia sc, gia cm, thu sn; pht trin ngnh ngh
truyn thng.
) Thu sut 20% (thu sut 17% p dng t 1/1/2016) i vi qu tn
dng nhn dn v t chc ti chnh vi m.
i vi qu tn dng nhn dn, t chc ti chnh vi m sau khi ht thi
hn p dng mc thu sut 10% quy nh ca php lut th chuyn sang p dng
thu sut 20% (t 1/1/2014 n 31/12/2015) hoc 17% (t 1/1/2016). T chc
ti chnh vi m quy nh c hng u i theo Lut thu TNDN ny l t
chc c thnh lp v hot ng theo quy nh ca Lut cc t chc tn dng.
e) Vic ko di thi gian p dng thu sut u i c quy nh nh sau:
- i vi d n quy nh ti im 2, im 3 mc a khon 5.2.9.1 c quy
m ln v cng ngh cao hoc mi cn c bit thu ht u t
- i vi d n quy nh ti im 7 mc a khon 5.2.9.1 p ng mt
trong cc tiu ch sau:
+ Sn xut sn phm hng ha c kh nng cnh tranh ton cu, doanh
thu t trn 20.000 t ng/nm chm nht sau 5 nm k t khi c doanh thu t
d n u t;
+ S dng thng xuyn bnh qun trn 6.000 lao ng;
+ D n u t thuc lnh vc h tng kinh t k thut, bao gm: u t
pht trin nh my nc, nh my in, h thng cp thot nc, cu, ng b,
ng st, cng hng khng, cng bin, cng sng, sn bay, nh ga, nng lng
mi, nng lng sch, cng nghip tit kim nng lng, d n lc ha du.
Cn c theo ngh ca B trng B Ti chnh, Th tng Chnh ph
quyt nh ko di thm thi gian p dng thu sut u i cho cc trng hp
nu trn nhng thi gian ko di thm khng qu 15 (mi lm) nm.
g) Thi gian p dng thu sut u i nh cc ni dung quy nh trn y
c tnh lin tc t nm u tin doanh nghip c doanh thu t d n u t
mi c hng u i thu; i vi doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip
nng nghip ng dng cng ngh cao c tnh t nm c cng nhn l
doanh nghip cng ngh cao, doanh nghip nng nghip ng dng cng ngh
cao; i vi d n ng dng cng ngh cao c tnh t nm c cp giy
chng nhn d n ng dng cng ngh cao.
5.2.9.2. u i v thi gian min thu, gim thu
422

(1) Min thu 4 nm, gim 50% s thu phi np trong 9 nm tip theo
i vi:
a) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t quy nh ti
khon 1 iu 19 Thng t s 78/2014/TT-BTC (c sa i, b sung ti
Khon 1 iu 11 Thng t 96/2015/TT-BTC.
b) Thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi trong lnh
vc x hi ho thc hin ti a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc
c bit kh khn.
(2) Min thu 4 nm, gim 50% s thu phi np trong 5 nm tip theo
i vi thu nhp ca doanh nghip t thc hin d n u t mi trong lnh vc
x hi ho ti a bn khng thuc danh mc a bn c iu kin kinh t - x
hi kh khn hoc c bit kh khn.
(3) Min thu 2 nm v gim 50% s thu phi np trong 4 nm tip theo
i vi thu nhp t thc hin d n u t mi quy nh ti Khon 4 iu 19
Thng t s 78/2014/TT-BTC ngy 18/6/2014 ca B Ti chnh v thu nhp ca
doanh nghip t thc hin d n u t mi ti Khu cng nghip (tr Khu cng
nghip nm trn a bn c iu kin kinh t x hi thun li).
a bn c iu kin - kinh t x hi thun li quy nh ti khon ny l
cc qun ni thnh ca th loi c bit, th loi I trc thuc trung ng v
cc th loi I trc thuc tnh, khng bao gm cc qun ca th loi c
bit, th loi I trc thuc trung ng v cc th loi I trc thuc tnh mi
c thnh lp t huyn k t ngy 01/01/2009; trng hp khu cng nghip
nm trn c a bn thun li v a bn khng thun li th vic xc nh u i
thu i vi khu cng nghip cn c vo v tr thc t ca d n u t trn thc
a. Vic xc nh th loi c bit, loi I quy nh ti khon ny thc hin
theo quy nh ti Ngh nh 42/2009/N-CP ngy 07/5/2009 ca Chnh ph quy
nh v phn loi th v vn bn sa i Ngh nh ny (nu c).
(4) Thi gian min thu, gim thu c tnh lin tc t nm u tin
doanh nghip c thu nhp chu thu t d n u t mi c hng u i
thu. Trng hp doanh nghip khng c thu nhp chu thu trong ba nm u,
k t nm u tin c doanh thu t d n u t mi th thi gian min thu,
gim thu c tnh t nm th t d n u t mi pht sinh doanh thu.
Thi gian min thu, gim thu i vi doanh nghip cng ngh cao,
doanh nghip nng nghip ng dng cng ngh cao theo quy nh nu trn c
tnh t nm c cp Giy chng nhn cng nhn l doanh nghip cng ngh
cao, doanh nghip nng nghip ng dng cng ngh cao.
Nm min thu, gim thu xc nh ph hp vi k tnh thu. Thi im
bt u tnh thi gian min thu, gim thu tnh lin tc k t k tnh thu u
tin doanh nghip bt u c thu nhp chu thu (cha tr s l cc k tnh thu
trc chuyn sang).
Trng hp, trong k tnh thu u tin c thu nhp chu thu m d n
u t mi ca doanh nghip c thi gian hot ng sn xut, kinh doanh c
min thu, gim thu di 12 thng, doanh nghip c la chn hng min
423

thu, gim thu thu i vi d n u t mi ngay k tnh thu u tin hoc

ng k vi c quan thu thi gian bt u c min thu, gim thu thu t k
tnh thu tip theo.
Trng hp doanh nghip ng k thi gian u i thu vo k tnh thu
tip theo th phi xc nh s thu phi np ca k tnh thu u tin np vo
Ngn sch Nh nc theo quy nh.
5.2.9.3. Mt s trng hp gim thu khc
(1) Doanh nghip sn xut, xy dng, vn ti s dng t 10 n 100 lao
ng n, trong s lao ng n chim trn 50% tng s lao ng c mt
thng xuyn hoc s dng thng xuyn trn 100 lao ng n m s lao ng
n chim trn 30% tng s lao ng c mt thng xuyn ca doanh nghip
c gim thu thu nhp doanh nghip bng s chi thm cho lao ng n, gm:
- Chi o to li ngh;
- Chi ph tin lng v ph cp (nu c) cho c gio dy nh tr, mu
gio do doanh nghip t chc v qun l;
- Chi khm sc kho thm trong nm;
- Chi bi dng cho lao ng n sau khi sinh con. Cn c quy nh ca
php lut v lao ng, B Ti chnh phi hp vi B Lao ng - Thng binh v
X hi quy nh c th mc chi bi dng;
- Ph cp tr cho thi gian lao ng n c ngh sau khi sinh con, ngh
cho con b theo ch nhng vn lm vic.
(2) Doanh nghip s dng lao ng l ngi dn tc thiu s c gim
thu thu nhp doanh nghip bng s chi thm cho lao ng l ngi dn tc
thiu s o to ngh, tin h tr v nh , bo him x hi, bo him y t
cho ngi dn tc thiu s trong trng hp cha c Nh nc h tr theo
ch quy nh.
(3) Doanh nghip thc hin chuyn giao cng ngh thuc lnh vc u tin
chuyn giao cho cc t chc, c nhn thuc a bn c iu kin kinh t - x hi
kh khn c gim 50% s thu thu nhp doanh nghip tnh trn phn thu nhp
t chuyn giao cng ngh.
5.2.9.4 iu kin v th tc hng u i thu TNDN
a) iu kin p dng
(1) Cc u i v thu TNDN ch p dng i vi DN thc hin ch
k ton, ho n, chng t theo quy nh v ng k, np thu TNDN theo k
khai.
(2) Phi hch ton ring thu nhp ca hot ng c u i thu
TNDN:
Trong thi gian ang u i thu, nu DN thc hin nhiu hot ng
SXKD th phi hch ton ring thu nhp t hot ng c hng u i thu
TNDN (bao gm mc thu sut u i hoc min, gim thu).

424

Trng hp trong k tnh thu, doanh nghip khng tnh ring thu nhp t
hot ng sn xut kinh doanh c hng u i thu v thu nhp t hot ng
sn xut kinh doanh khng c hng u i thu th phn thu nhp ca hot
ng sn xut kinh doanh u i thu xc nh bng (=) tng thu nhp tnh thu
nhn (x) vi t l phn trm (%) doanh thu hoc chi ph c tr ca hot ng
sn xut kinh doanh u i thu so vi tng doanh thu hoc tng chi ph c
tr ca doanh nghip trong k tnh thu.
Trng hp c khon doanh thu hoc chi ph c tr khng th hch
ton ring c th khon doanh thu hoc chi ph c tr xc nh theo t l
gia doanh thu hoc chi ph c tr ca hot ng sn xut, kinh doanh hng
u i thu trn tng doanh thu hoc chi ph c tr ca doanh nghip.
(3) Xc nh cc khon thu nhp c hng u i thu TNDN:
Doanh nghip c d n u t c hng u i thu thu
nhp doanh nghip do p ng iu kin v lnh vc u i u t, a bn u
i u t xc nh u i nh sau:
- Doanh nghip c d n u t c hng u i thu thu nhp doanh
nghip do p ng iu kin v lnh vc u i u t th cc khon thu nhp t
lnh vc u i u t v cc khon thu nhp nh thanh l ph liu, ph phm
ca sn phm thuc lnh vc c u i u t, chnh lch t gi lin quan trc
tip n doanh thu, chi ph ca lnh vc c u i, li tin gi ngn hng
khng k hn, cc khon thu nhp c lin quan trc tip khc cng c hng
u i thu thu nhp doanh nghip.
- Doanh nghip c d n u t c hng u i thu thu nhp doanh
nghip do p ng iu kin u i v a bn (bao gm c khu cng nghip,
khu kinh t, khu cng ngh cao) th thu nhp c hng u i thu thu nhp
doanh nghip l ton b thu nhp pht sinh t hot ng sn xut kinh doanh
trn a bn u i tr cc khon thu nhp nu ti im a, b, c Khon 1 iu 18
Thng t 78/2014/TT-BTC.
- Doanh nghip c d n u t trong lnh vc kinh doanh vn ti c
hng u i thu thu nhp doanh nghip do p ng iu kin u i v a
bn (bao gm c khu cng nghip, khu kinh t, khu cng ngh cao) th doanh
nghip c hng u i thu thu nhp doanh nghip i vi thu nhp t hot
ng dch v vn ti cn c theo a bn thnh lp d n u t thuc a bn
c hng u i thu v c im i hoc im n thuc a bn thnh lp d
n u t.
- Doanh nghip c d n u t c hng u i thu thu nhp doanh
nghip do p ng iu kin v a bn c pht sinh thu nhp ngoi a bn thc
hin d n u t th x l nh sau: (i) Nu khon thu nhp ny pht sinh ti a
bn khng thuc a bn u i u t th khng c hng u i thu thu
nhp doanh nghip theo iu kin a bn; (ii) Nu khon thu nhp ny pht sinh
ti a bn thuc a bn u i u t th c hng u i thu thu nhp
doanh nghip theo iu kin a bn. Vic xc nh u i thu thu nhp doanh
425

nghip i vi khon thu nhp ny c xc nh theo tng a bn cn c theo

thi gian v mc u i thu thu nhp doanh nghip ca doanh nghip ti a
bn thc hin d n u t.
(4) D n u t mi:
- D n u t mi c hng u i thu thu nhp doanh nghip quy
nh ti iu 15, iu 16 Ngh nh s 218/2013/N-CP l:
+ D n c cp Giy chng nhn u t ln u t ngy 01/01/2014 v
pht sinh doanh thu ca d n sau khi c cp Giy chng nhn u t.
+ D n u t trong nc gn vi vic thnh lp doanh nghip mi c
vn u t di 15 t ng Vit Nam v khng thuc Danh mc lnh vc u t
c iu kin c cp Giy chng nhn ng k doanh nghip t ngy
01/01/2014.
+ D n u t c lp vi d n doanh nghip ang hot ng (k c
trng hp d n c vn u t di 15 t ng Vit Nam v khng thuc Danh
mc lnh vc u t c iu kin) c Giy chng nhn u t t ngy
01/01/2014 thc hin d n u t c lp ny.
+ Vn phng cng chng thnh lp ti cc a bn c iu kin kinh t x
hi kh khn, c bit kh khn.
D n u t mi c hng u i thu thu nhp doanh nghip theo
quy nh phi c c quan Nh nc c thm quyn cp Giy php u t
hoc Giy chng nhn u t hoc c php u t theo quy nh ca php
lut v u t.
- D n u t mi c hng u i thu thu nhp doanh nghip theo
din u t mi khng bao gm cc cc trng hp sau:
+ D n u t hnh thnh t vic: chia, tch, sp nhp, hp nht, chuyn
i hnh thc doanh nghip theo quy nh ca php lut;
+ D n u t hnh thnh t vic chuyn i ch s hu (bao gm c
trng hp thc hin d n u t mi nhng vn k tha ti sn, a im kinh
doanh, ngnh ngh kinh doanh ca doanh nghip c tip tc hot ng sn
xut kinh doanh; mua li d n u t ang hot ng).
Doanh nghip thnh lp hoc doanh nghip c d n u t t vic
chuyn i loi hnh doanh nghip, chuyn i s hu, chia, tch, sp nhp, hp
nht c k tha cc u i v thu thu nhp doanh nghip ca doanh nghip
hoc d n u t trc khi chuyn i, chia, tch, sp nhp, hp nht trong thi
gian cn li nu tip tc p ng cc iu kin u i thu thu nhp doanh
nghip.
- i vi doanh nghip ang c hng u i thu thu nhp doanh
nghip theo din doanh nghip mi thnh lp t d n u t ch p dng i
vi thu nhp t hot ng sn xut kinh doanh p ng iu kin u i u t
ghi trong giy chng nhn ng k doanh nghip hoc giy chng nhn u t
426

ln u ca doanh nghip. i vi doanh nghip ang hot ng sn xut kinh

doanh nu c s thay i giy chng nhn ng k doanh nghip hoc giy
chng nhn u t nhng s thay i khng lm thay i vic p ng cc
iu kin u i thu ca d n theo quy nh th doanh nghip tip tc c
hng u i thu cho thi gian cn li hoc u i theo din u t m rng
nu p ng iu kin u i theo quy nh.
- i vi d n u t c cp php u t m trong H s ng k u
t ln u gi c quan cp php u t ng k s vn u t, phn k u t
km tin thc hin u t, trng hp cc giai on tip theo thc t c thc
hin c coi l d n thnh phn ca d n u t c cp php ln u
nu thc hin theo tin (tr trng hp bt kh khng, kh khn do nguyn
nhn khch quan trong khu gii phng mt bng, gii quyt th tc hnh chnh
ca c quan Nh nc, do thin tai, ha hon hoc kh khn, bt kh khng
khc) th cc d n thnh phn ca d n u t ln u c hng u i thu
cho thi gian cn li ca d n u t ln u tnh t thi im d n thnh phn
c thu nhp c hng u i.
i vi d n u t c cp php u t trc ngy 01/01/2014 m c
thc hin phn k u t nh trng hp nu trn th d n thnh phn c
hng u i thu theo mc u i ang p dng i vi d n u t ln u
cho thi gian u i cn li tnh t ngy 01/01/2014.
Thu nhp ca cc d n thnh phn ca d n u t ln u trc ngy
01/01/2014 c hng u i v thu thu nhp doanh nghip theo quy nh
ti cc vn bn quy phm php lut trc ngy 01/01/2014 th khng thc hin
iu chnh li cc u i thu c hng trc ngy 01/01/2014.
Trong thi gian trin khai cc d n thnh phn theo tng giai on nu
trn nu nh u t c c quan qun l Nh nc v u t (quy nh ti Lut
u t s 59/2005/QH11 ngy 29/11/2005 v cc vn bn quy phm php lut
hng dn thi hnh) cho php gia hn thc hin d n v doanh nghip thc
hin theo ng thi hn c gia hn th cng c hng u i thu theo
quy nh nu trn.
- Doanh nghip hot ng trong lnh vc x hi ha c thnh lp do
chuyn i loi hnh doanh nghip theo quy nh ca php lut p ng tiu ch
v c s x hi ha theo Quyt nh ca Th tng Chnh ph m doanh nghip
trc khi chuyn i cha c hng u i thu thu nhp doanh nghip theo
lnh vc u i thu th c hng u i thu nh d n u t mi k t khi
chuyn i. Trng hp doanh nghip khi chuyn i loi hnh doanh nghip
p ng tiu ch v c s x hi ha theo Quyt nh ca Th tng Chnh ph
ang c p dng thu sut thu thu nhp doanh nghip 10% i vi phn thu
nhp t x hi ha th tip tc p dng mc thu sut u i ny.
(5) i vi u t m rng:
- Doanh nghip c d n u t pht trin d n u t ang hot ng
nh m rng quy m sn xut, nng cao cng sut, i mi cng ngh sn xut
(gi chung l d n u t m rng) thuc lnh vc hoc a bn u i thu thu
427

nhp doanh nghip theo quy nh ca Ngh nh s 218/2013/N-CP (bao gm

c khu kinh t, khu cng ngh cao, khu cng nghip tr khu cng nghip nm
trn a bn cc qun ni thnh ca th loi c bit, th loi I trc thuc
trung ng v Khu cng nghip nm trn a bn cc th loi I trc thuc
tnh) nu p ng mt trong ba tiu ch quy nh ti im ny th c la chn
hng u i thu thu nhp doanh nghip theo d n ang hot ng cho thi
gian cn li (bao gm mc thu sut, thi gian min gim nu c) hoc c p
dng thi gian min thu, gim thu i vi phn thu nhp tng thm do u t
m rng mang li (khng c hng mc thu sut u i) bng vi thi gian
min thu, gim thu p dng i vi d n u t mi trn cng a bn hoc
lnh vc u i thu thu nhp doanh nghip. Trng hp doanh nghip chn
hng u i thu thu nhp doanh nghip theo d n ang hot ng cho thi
gian cn li th d n u t m rng phi thuc lnh vc hoc a bn u i
thu thu nhp doanh nghip theo quy nh ca Ngh nh s 218/2013/N-CP
ng thi cng thuc lnh vc hoc a bn vi d n ang hot ng.
D n u t m rng quy nh ti trong trng hp ny phi p ng
mt trong cc tiu ch sau:
+ Nguyn gi ti sn c nh tng thm khi d n u t hon thnh i
vo hot ng t ti thiu t 20 t ng i vi d n u t m rng thuc
lnh vc hng u i thu thu nhp doanh nghip theo quy nh ca Ngh nh
s 218/2013/N-CP hoc t 10 t ng i vi cc d n u t m rng thc
hin ti cc a bn c iu kin kinh t - x hi kh khn hoc c bit kh
khn theo quy nh ca Ngh nh s 218/2013/N-CP.
+ T trng nguyn gi ti sn c nh tng thm t ti thiu t 20% so
vi tng nguyn gi ti sn c nh trc khi u t.
+ Cng sut thit k khi u t m rng tng thm ti thiu t 20% so vi
cng sut thit k theo lun chng kinh t k thut trc khi u t ban u.
Trng hp doanh nghip chn hng u i theo din u t m rng
th phn thu nhp tng thm do u t m rng c hch ton ring. Trng
hp doanh nghip khng hch ton ring c phn thu nhp tng thm do u
t m rng mang li th thu nhp t hot ng u t m rng xc nh theo t
l gia nguyn gi ti sn c nh u t mi a vo s dng cho sn xut,
kinh doanh trn tng nguyn gi ti sn c nh ca doanh nghip.
Thi gian min thu, gim thu quy nh ti khon ny c tnh t nm
d n u t m rng hon thnh a vo sn xut, kinh doanh c thu nhp;
trng hp khng c thu nhp chu thu trong ba nm u, k t nm u tin
c doanh thu t d n u t m rng th thi gian min thu, gim thu c
tnh t nm th t d n u t pht sinh doanh thu.
Trng hp doanh nghip ang hot ng c u t nng cp, thay th,
i mi cng ngh ca d n ang hot ng thuc lnh vc hoc a bn u i
thu theo quy nh ca Ngh nh s 218/2013/N-CP m khng p ng mt
trong ba tiu ch quy nh ti im ny th u i thu thc hin theo d n ang
hot ng cho thi gian cn li (nu c).
428

Doanh nghip c d n u t ang c hng u i thu m giai on

nm 2009 - nm 2013 c u t b sung my mc, thit b thng xuyn trong
qu trnh sn xut, kinh doanh khng thuc d n u t m rng nu trn th
phn thu nhp tng thm do vic u t b sung my mc, thit b thng xuyn
ny cng c hng u i thu theo mc m d n ang p dng cho thi
gian cn li tnh t k tnh thu nm 2014.
u i thu trong trng hp ny khng p dng i vi cc trng hp
u t m rng do chia, tch, sp nhp, chuyn i s hu (bao gm c trng
hp thc hin d n u t nhng vn k tha ti sn, a im kinh doanh,
ngnh ngh kinh doanh ca doanh nghip c tip tc hot ng sn xut kinh
doanh), mua li doanh nghip hoc mua li d n u t ang hot ng.
Doanh nghip c d n u t t vic chuyn i s hu, chia, tch, sp
nhp, hp nht c k tha cc u i v thu thu nhp doanh nghip ca
doanh nghip hoc d n u t trc khi chuyn i, chia, tch, sp nhp, hp
nht trong thi gian cn li nu tip tc p ng cc iu kin u i thu thu
nhp doanh nghip.
(6) Cc trng hp khng p dng c p dng u i thu TNDN:
- Thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng quyn gp vn; thu
nhp t chuyn nhng bt ng sn (tr thu nhp t u t kinh doanh nh
x hi quy nh ti im d Khon 3 iu 19 Thng t s 78/2014/TT-BTC); thu
nhp t chuyn nhng d n u t, chuyn nhng quyn tham gia d n u
t, chuyn nhng quyn thm d, khai thc khong sn; thu nhp nhn c t
hot ng sn xut, kinh doanh ngoi Vit Nam.
- Thu nhp t hot ng tm kim, thm d, khai thc du, kh, ti nguyn
qu him khc v thu nhp t hot ng khai thc khong sn.
- Thu nhp t kinh doanh dch v thuc din chu thu tiu th c bit
theo quy nh ca Lut Thu tiu th c bit.
(7) Xc nh u i thu TNDN trong trng hp thanh tra, kim tra:
DN trong thi gian ang c hng u i min thu, gim thu TNDN
theo quy nh, c quan c thm quyn kim tra, thanh tra kim tra pht hin tng
s thu TNDN c hng u i thu so vi n v t k khai (k c trng
hp DN cha k khai c hng u i) th DN c hng min thu,
gim thu TNDN theo quy nh. Ngc li, nu pht hin s thu TNDN c
hng u i thu theo quy nh nh hn so vi n v t k khai th DN ch
c hng u i thu theo s thu do kim tra, thanh tra pht hin. Tu theo
li ca DN, c quan c thm quyn kim tra, thanh tra p dng cc mc x pht
vi phm php lut v thu theo quy nh.
b) Th tc thc hin u i thu
DN t xc nh cc iu kin u i thu, mc thu sut u i, thi gian
min thu, gim thu, s l c tr (-) vo thu nhp tnh thu t k khai v
t quyt ton thu vi c quan thu.
429

C quan thu khi kim tra, thanh tra i vi DN phi kim tra cc iu
kin c hng u i thu, s thu TNDN c min thu, gim thu, s l
c tr vo thu nhp chu thu theo ng iu kin thc t m DN p ng
c. Trng hp DN khng m bo cc iu kin p dng thu sut u i
v thi gian min thu, gim thu th c quan thu x l truy thu thu v x pht
vi phm hnh chnh v thu theo quy nh.
5.2.9.4. Quy nh v chuyn tip u i thu TNDN
Doanh nghip c d n u t c hng u i thu thu nhp doanh
nghip theo quy nh ca php lut thu thu nhp doanh nghip ti thi im cp
php hoc cp giy chng nhn u t theo quy nh ca php lut v u t.
Trng hp php lut thu thu nhp doanh nghip c thay i m doanh nghip
p ng iu kin u i thu theo quy nh ca php lut mi c sa i, b
sung th doanh nghip c quyn la chn hng u i v thu sut v v thi
gian min thu, gim thu theo quy nh ca php lut ti thi im c php
u t hoc theo quy nh ca php lut mi c sa i, b sung cho thi gian
cn li.
Tnh n ht k tnh thu nm 2015, trng hp doanh nghip c d n
u t ang c p dng thu sut u i 20% quy nh ti khon 3 iu 13
Lut thu thu nhp doanh nghip s 14/2008/QH12 c sa i, b sung theo
Lut s 32/2013/QH13 th k t ngy 01 thng 01 nm 2016 c chuyn sang
p dng mc thu sut 17% cho thi gian cn li.
Doanh nghip c d n u t m rng c c quan c thm quyn
cp php u t hoc thc hin u t trong giai on nm 2009 - nm 2013,
tnh n k tnh thu nm 2014 p ng iu kin u i thu (lnh vc u i
hoc a bn u i bao gm c khu cng nghip, khu kinh t, khu cng ngh
cao) theo quy nh ca Lut s 32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc
vn bn hng dn thi hnh th c hng u i thu i vi u t m rng
theo quy nh ca Lut s 32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn
bn hng dn thi hnh cho thi gian cn li k t k tnh thu nm 2015.
Doanh nghip c d n u t m rng sn xut n ngy 31/12/2008
ang u t xy dng d dang, trong nm 2009 d n vn tip tc qu trnh u
t xy dng d dang v t nm 2010 tr i mi hon thnh i vo sn xut, kinh
doanh p ng iu kin u i thu (lnh vc u i hoc a bn u i bao gm
c khu cng nghip, khu kinh t, khu cng ngh cao) theo quy nh ti thi im
quyt nh thc hin u t m rng th c la chn hng u i i vi
phn thu nhp tng thm t u t m rng theo quy nh ti cc vn bn quy
phm php lut ti thi im quyt nh thc hin u t m rng hoc theo quy
nh ca Lut s 32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng
dn thi hnh cho thi gian cn li k t k tnh thu nm 2015.
Doanh nghip thc hin d n u t vo khu cng nghip trong giai on
nm 2009 nm 2013, tnh n k tnh thu nm 2014 p ng iu kin u i
thu (lnh vc u i hoc a bn u i) theo quy nh ca Lut s
32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh th
430

c hng u i thu theo quy nh ca Lut s 32/2013/QH13, Lut s

71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh cho thi gian cn li k t k
tnh thu nm 2015.
Doanh nghip c d n u t vo a bn m trc ngy 01 thng 01
nm 2015 cha thuc a bn u i thu (bao gm c khu cng nghip, khu
kinh t, khu cng ngh cao), n ngy 01 thng 01 nm 2015 thuc a bn u
i thu quy nh ti Lut s 32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn
bn hng dn thi hnh th c hng u i thu theo quy nh ti Lut s
32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh cho
thi gian cn li k t k tnh thu nm 2015.
Trng hp doanh nghip c d n u t vo a bn u i thu nhng
c hng mc u i thp hn, n ngy 01 thng 01 nm 2015 p ng iu
kin u i thu v a bn c hng mc u i cao hn quy nh ti Lut s
32/2013/QH13, Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh th
c hng u i thu theo quy nh ti Lut s 32/2013/QH13, Lut s
71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh cho thi gian cn li k t k
tnh thu nm 2015.
Sau ngy 1/1/2015 a bn ni doanh nghip ang c d n u t c
chuyn i thnh a bn u i thu th doanh nghip c hng u i thu
cho thi gian cn li k t k tnh thu khi chuyn i.
Doanh nghip mi thnh lp t d n u t c cp Giy php u
t hoc Giy chng nhn u t trc ngy 01/01/2014 nhng ang trong qu
trnh u t, cha i vo hot ng, cha pht sinh doanh thu th c hng u
i thu thu nhp doanh nghip theo d n u t mi theo quy nh ti Lut s
32/2013/QH13; Lut s 71/2014/QH13 v cc vn bn hng dn thi hnh.
Doanh nghip thc hin d n u t m rng trc thi im ngy
01/01/2014 v a d n u t m rng vo hot ng sn xut kinh doanh,
pht sinh doanh thu k t ngy 01/01/2014 nu d n u t m rng ny thuc
lnh vc hoc a bn u i thu thu nhp doanh nghip theo quy nh ca Ngh
nh s 218/2013/N-CP (bao gm c khu kinh t, khu cng ngh cao, khu cng
nghip tr khu cng nghip nm trn a bn cc qun ni thnh ca th loi
c bit, th loi I trc thuc trung ng v Khu cng nghip nm trn a
bn cc th loi I trc thuc tnh) th c hng u i thu thu nhp doanh
nghip i vi phn thu nhp tng thm do u t m rng mang li theo hng
dn ti Thng t s 78/2014/TT-BTC.
Lu : Thng t s 212/2015/TT-BTC hng dn chnh sch thu TNDN
i vi hot ng bo v mi trng theo quy nh ti Ngh nh s
19/2015/N-CP quy nh chi tit thi hnh Lut Bo v mi trng c quy nh
c th i tng, cch thc v cc iu kin p dng u i thu TNDN i vi
hot ng bo v mi trng. Do vn bn ny c hiu lc thi hnh t ngy
1/1/2016 nn trong phm vi chng trnh k thi kim ton khng p dng quy
nh ny.
5.2.10. Vn bn quy phm php lut v thu TNDN
431

- Lut thu TNDN s 14/2008/QH12 ngy 03/6/2008;

- Lut s 32/2013/QH13 ngy 19/6/2013 sa i, b sung mt s iu ca
Lut thu TNDN s 14/2008;
- Lut s 71/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca cc lut v
thu;
- Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy 29/11/2006, Lut s
21/2012/QH13 ngy 20/11/2012 sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l
thu;
- Ngh nh s 218/2013/N-CP ngy 26/12/2013 ca Chnh ph quy
nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut thu TNDN v Lut
sa i, b sung mt s iu ca Lut thu TNDN s 14/2008;
- Ngh nh s 91/2014/N-CP ngy 1/10/2014 sa i, b sung mt s
iu ca cc ngh nh v thu;
- Ngh nh s 12/2015/N-CP quy nh chi tit thi hnh Lut s
71/2014/QH13;
- Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22 thng 7 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu v Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut Qun l thu;
- Thng t s 78/2014/TT-BTC ngy 18/6/2014 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh thu thu nhp doanh nghip;
- Thng t s 119/2014/TT-BTC ngy 25/8/2014 sa i, b sung mt s
quy nh v thu, qun l thu v ha n, chng t;
- Thng t 151/2014/TT-BTC ngy 10/10/2014 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh Ngh nh 91/2014/N-CP;
- Thng t s 96/2015/TT-BTC ngy 22/6/2015 ca B Ti chnh sa i,
b sung mt s iu ca Thng t s 78/2014/TT-BTC, Thng t s
119/2014/TT-BTC v Thng t s 151/2014/TT-BTC;
- Thng t s 45/2013/TT-BTC ngy 25/4/2013 ca B Ti chnh hng
dn v khu hao ti sn c nh;
- Thng t s 103/2014/TT-BTC ngy 6/8/2014 hng dn ch thu p
dng i vi t chc, c nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu
nhp pht sinh ti Vit Nam;
- Thng t s 156/2013/TT-BTC ngy 06/11/2013 ca B Ti chnh
hng dn thi hnh Lut Qun l thu, Lut sa i, b sung mt s iu ca
Lut Qun l thu v Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22/7/2013 ca Chnh
ph;
- Thng t s 26/2015/TT-BTC hng dn thi hnh Ngh nh s
12/2015/N-CP quy nh chi tit Lut s 71/2014/QH13.
Ngoi ra, lin quan n thu TNDN cn mt s vn bn php lut khc
c dn chiu c th trong ni dung cc vn bn php quy nu trn v thu
TNDN.
432

6. THU THU NHP C NHN

6.1. Nhng vn chung v v thu thu nhp c nhn Vit Nam
Thu thu nhp c nhn (TNCN) l sc thu trc thu nh vo thu nhp
ca c nhn. Cc c nhn chu thu TNCN theo thng l quc t l c nhn lm
cng n lng, c nhn kinh doanh, h gia nh kinh doanh, ch doanh nghip
t nhn, c nhn gp vn thnh lp cng ty hp danh. Tuy nhin, mt s quc
gia doanh nghip t nhn v cng ty hp danh khng chu thu TNCN m chu
thu TNDN.
Vic thc thi loi thu ny chnh th hin ngha v ca c nhn i vi t
nc mt cch trc tip nht. Ngi dn c hng cc thnh qu ca x hi
nh c s h tng, gio dc c bn, y t cng ng, mi trng lut php th
ch, quc phng an ninh... V vy, thu TNCN c ngha ln trong vic hnh
thnh ngun lc ti chnh nh nc thc hin chc nng ca mnh, cung cp
cc dch v cng cho ngi dn ngy cng tt hn.
Thu TNCN l loi thu ph bin trn Th gii, c lch s hng trm nm
nhng vic p dng n tu thuc vo iu kin c th ca mi quc gia, cho n
nay trn th gii c 180 nc p dng loi thu ny.
Thu TNCN c din iu chnh rng i vi tt c cc c nhn c thu
nhp t tin lng, tin cng; thu nhp t kinh doanh; t u t gin tip nh
mua, bn c phn, tri phiu, c phiu... Thu TNCN iu chnh khng ch c
nhn trong nc m c c nhn nc ngoi nu c thu nhp. Trong iu kin
ton cu ho, s dch chuyn lao ng gia cc nc din ra nhanh chng, s
pht trin ca cng ngh thng tin cho php cc c nhn c tr ti mt ni
nhng c th vn ra lm vic v kim c thu nhp t nhng ni cch xa vn
dm. bo m quyn nh thu ca mnh, cc quc gia thng la chn tiu
ch c tr v tiu ch ngun nh thu thu nhp ni chung, nh thu thu
nhp c nhn ni ring. ng thi, thc hin chnh sch khuyn khch u t,
thc hin cc cam kt quc t v t do ho thng mi v bo m u t..., cc
nc thng c cc tho thun vi cc nc i tc trong vic trnh nh thu
trng v ngn nga cc hnh vi trn lu thu pht sinh do cc nc u khng
nh quyn nh thu da vo 2 tiu ch nu trn trong khi quy nh v thu thu
nhp c nhn c s khc nhau gia cc nc.
Cho n u nm 2007, Vit Nam cha c mt o lut v thu TNCN
theo ng ngha ca n cng nh theo thng l quc t. Tuy nhin, trong h
thng chnh sch thu giai on ny, Vit Nam iu tit vo thu nhp ca c
nhn thng qua cc sc thu khc, c th l:
(i) Thu TNDN p dng vi c nhn kinh doanh (28% trn thu nhp chu
thu, min tr cho cc h kinh doanh c thu nhp thp (bnh qun thng thp
hn mc lng ti thiu p dng i vi cng chc Nh nc);
(ii) Thu chuyn quyn s dng t iu tit vo thu nhp ca c nhn, h
gia nh t hot ng chuyn quyn s dng t (tnh trn gi t do UBND cp
tnh quy nh: 2% i vi t nng nghip, 4% i vi t , t xy dng v
t khc);
433

(iii) Thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao (TNC) iu tit vo thu
nhp thng xuyn, thu nhp khng thng xuyn.
Ngy 21 thng 11 nm 2007, Quc hi Kha XII thng qua Lut thu
TNCN s 04/2007/QH12 vi hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2009, ng thi
bi b cc Lut, Php lnh thu iu tit vo thu nhp ca c nhn nh nu trn.
Sau 3 nm thc hin, trc tnh hnh nn kinh t gp nhiu kh khn, thu
nhp ca ngi np thu b nh hng, Quc hi c bin php min, gim
thu trong cc nm 2009 2012 v ban hnh Lut s 26/2012/QH13 ngy
22/11/2012 sa i, b sung mt s iu ca Lut thu TNCN s
04/2007/QH12.
Cng vi vic sa i Lut thu TNCN, Lut Qun l thu s
76/2006/QH11 cng c sa i mt s ni dung (Lut s 21/2012/QH13 ngy
20/11/2012); trong c nhng quy nh c th v ci cch th tc hnh chnh,
to thun li cho ngi np thu. Ngy 27/6/2013, Chnh ph ban hnh Ngh
nh s 65/2013/N-CP quy nh chi tit mt s iu ca Lut Thu thu nhp c
nhn v Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn c
hiu lc thi hnh k t ngy 01/07/2013. Ngy 15/8/2013, B Ti chnh ban
hnh Thng t s 111/2013/TT-BTC hng dn cc ni dung chnh sch thc
hin k t ngy Lut s 26/2013/QH13 c hiu lc php lut. Cc ni dung mi
v qun l thu TNCN c thc hin theo quy nh ti Thng t s
156/2013/TT-BTC thc hin k t ngy 01/01/2014. Trong nm 2014, tip
tc y mnh ci cch th tc hnh chnh thu, B Ti chnh ban hnh mt s
thng t sa i, b sung cc thng t v thu trong c thu TNCN, l:
Thng t s 119/2014/TT-BTC ngy 25/8/2014 v Thng t s 151/2014/TTBTC ngy 10/10/2014.
n gin ha phng php tnh thu TNCN v khc phc nhng bt
cp trong chnh sch thu, ngy 26/11/2014, Quc hi thng qua Lut s
71/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca cc lut v thu c hiu lc thi
hnh t 1/1/2015, trong c sa i mt s quy nh v thu thu nhp c nhn.
Trn c s , ngy 12/2/2015, Chnh ph ban hnh Ngh nh s
12/2015/N-CP hng dn thi hnh Lut s 71/2014/QH13; B Ti chnh ban
hnh Thng t s 92/2015/TT-BTC hng dn thc hin thu gi tr gia tng v
thu thu nhp c nhn i vi c nhn c tr c hot ng kinh doanh; hng dn
thc hin mt s ni dung sa i, b sung v thu thu nhp c nhn theo Lut s
71/2014/QH13 v Ngh nh s 12/2015/N-CP.
6.2. Quy nh ca php lut hin hnh v thu TNCN
6.2.1 i tng np thu
i tng np thu TNCN bao gm c nhn c tr v c nhn khng c
tr c thu nhp chu thu (nu ti mc 6.2.2 di y).
C nhn c tr np thu i vi thu nhp chu thu pht sinh trong v
ngoi lnh th Vit Nam, khng phn bit ni tr thu nhp. C nhn khng c
tr ch phi np thu i vi thu nhp pht sinh ti Vit Nam, khng phn bit
ni chi tr thu nhp, ni nhn thu nhp.
434

C nhn c tr l ngi p ng mt trong cc iu kin sau:

a) C mt ti Vit Nam (c s hin din trn lnh th Vit Nam) t 183
ngy tr ln tnh trong mt nm dng lch hoc trong 12 thng lin tc k t
ngy u tin c mt ti Vit Nam;
b) C ni thng xuyn ti Vit Nam theo mt trong hai trng hp
sau:
(i) C ni thng xuyn theo quy nh ca php lut v c tr:
(ii) C nh thu ti Vit Nam theo quy nh ca php lut v nh ,
vi thi hn ca cc hp ng thu t 183 ngy tr ln trong nm tnh thu, c
th nh sau:
Trng hp c nhn c ni thng xuyn ti Vit Nam theo quy nh
trn nhng thc t c mt ti Vit Nam di 183 ngy trong nm tnh thu m c
nhn khng chng minh c l c nhn c tr ca nc no th c nhn l
c nhn c tr ti Vit Nam.
Vic chng minh l i tng c tr ca nc khc c cn c vo Giy
chng nhn c tr. Trng hp c nhn thuc nc hoc vng lnh th k kt
Hip nh thu vi Vit Nam khng c quy nh cp Giy chng nhn c tr th
c nhn cung cp bn chp H chiu chng minh thi gian c tr.
i vi c nhn l cng dn ca quc gia, vng lnh th k kt Hip
nh vi Vit Nam v trnh nh thu hai ln v ngn nga vic trn lu thu
i vi cc loi thu nh vo thu nhp v l c nhn c tr ti Vit Nam th
ngha v thu thu nhp c nhn c tnh t thng n Vit Nam trong trng
hp c nhn ln u tin c mt ti Vit Nam n thng kt thc hp ng lao
ng v ri Vit Nam (c tnh theo thng) khng phi thc hin cc th tc
xc nhn lnh s c thc hin khng thu thu trng hai ln theo Hip nh
trnh nh thu trng gia hai quc gia.
6.2.2. Thu nhp chu thu
Thu nhp chu thu ca c nhn gm 10 loi thu nhp sau y:
(1) Thu nhp t hot ng sn xut, kinh doanh (SXKD), bao gm TN t
hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v theo quy nh ca php lut.
Ring thu nhp t hot ng sn xut nng nghip, lm nghip, lm mui, nui
trng, nh bt thu sn ch p dng i vi trng hp khng iu kin
c min thu quy nh ti khon 5 iu 4 Ngh nh 65/2013/N-CP; Thu
nhp t hot ng hnh ngh c lp ca c nhn c giy php hoc chng ch
hnh ngh theo quy nh ca php lut.
Thu nhp t SXKD khng bao gm thu nhp ca c nhn kinh doanh c
doanh thu t 100 triu ng/nm tr xung.
(2) Thu nhp t tin lng, tin cng m ngi lao ng nhn c t
ngi s dng lao ng, bao gm:
a) Tin lng, tin cng v cc khon c tnh cht tin lng, tin cng
nhn c di cc hnh thc bng tin hoc khng bng tin.
435

b) Cc khon ph cp, tr cp, tr cc khon ph cp, tr cp sau:

b.1) Tr cp, ph cp u i hng thng v tr cp mt ln theo quy nh
ca php lut v u i ngi c cng.
b.2) Tr cp hng thng, tr cp mt ln i vi cc i tng tham gia
khng chin, bo v t quc, lm nhim v quc t, thanh nin xung phong
hon thnh nhim v.
b.3) Ph cp quc phng, an ninh; cc khon tr cp i vi lc lng v
trang.
b.4) Ph cp c hi, nguy him i vi nhng ngnh, ngh hoc cng
vic ni lm vic c yu t c hi, nguy him.
b.5) Ph cp thu ht, ph cp khu vc.
b.6) Tr cp kh khn t xut, tr cp tai nn lao ng, bnh ngh
nghip, tr cp mt ln khi sinh con hoc nhn nui con nui, mc hng ch
thai sn, mc hng dng sc, phc hi sc kho sau thai sn, tr cp do
suy gim kh nng lao ng, tr cp hu tr mt ln, tin tut hng thng, tr
cp thi vic, tr cp mt vic lm, tr cp tht nghip v cc khon tr cp
khc theo quy nh ca B lut Lao ng v Lut Bo him x hi.
b.7) Tr cp i vi cc i tng c bo tr x hi theo quy nh ca
php lut.
b.8) Ph cp phc v i vi lnh o cp cao.
b.9) Tr cp mt ln i vi c nhn khi chuyn cng tc n vng c
iu kin kinh t x hi c bit kh khn, h tr mt ln i vi cn b cng
chc lm cng tc v ch quyn bin o theo quy nh ca php lut. Tr cp
chuyn vng mt ln i vi ngi nc ngoi n c tr ti Vit Nam, ngi
Vit Nam i lm vic nc ngoi, ngi Vit Nam c tr di hn nc ngoi
v Vit Nam lm vic.
b.10) Ph cp i vi nhn vin y t thn, bn.
b.11) Ph cp c th ngnh ngh.
Cc khon ph cp, tr cp v mc ph cp, tr cp khng tnh vo thu
nhp chu thu hng dn ti im b, khon 2, iu ny phi c c quan Nh
nc c thm quyn quy nh.
Trng hp cc vn bn hng dn v cc khon ph cp, tr cp, mc
ph cp, tr cp p dng i vi khu vc Nh nc th cc thnh phn kinh t
khc, cc c s kinh doanh khc c cn c vo danh mc v mc ph cp, tr
cp hng dn i vi khu vc Nh nc tnh tr.
Trng hp khon ph cp, tr cp nhn c cao hn mc ph cp, tr
cp theo hng dn nu trn th phn vt phi tnh vo thu nhp chu thu.
Ring tr cp chuyn vng mt ln i vi ngi nc ngoi n c tr
ti Vit Nam, ngi Vit Nam i lm vic nc ngoi c tr theo mc ghi
ti Hp ng lao ng hoc tha c lao ng tp th.
436

c) Tin th lao nhn c di cc hnh thc nh: tin hoa hng i l

bn hng ha, tin hoa hng mi gii; tin tham gia cc ti nghin cu khoa
hc, k thut; tin tham gia cc d n, n; tin nhun bt theo quy nh ca
php lut v ch nhun bt; tin tham gia cc hot ng ging dy; tin tham
gia biu din vn ho, ngh thut, th dc, th thao; tin dch v qung co; tin
dch v khc, th lao khc.
d) Tin nhn c t tham gia hip hi kinh doanh, hi ng qun tr
doanh nghip, ban kim sot doanh nghip, ban qun l d n, hi ng qun l,
cc hip hi, hi ngh nghip v cc t chc khc.
) Cc khon li ch bng tin hoc khng bng tin ngoi tin lng,
tin cng do ngi s dng lao ng tr m ngi np thu c hng di
mi hnh thc:
.1) Tin nh , in, nc v cc dch v km theo (nu c), khng bao
gm: khon li ch v nh , in nc v cc dch v km theo (nu c) i vi
nh do ngi s dng lao ng xy dng cung cp min ph cho ngi lao
ng lm vic ti khu cng nghip; nh do ngi s dng lao ng xy dng
ti khu kinh t, a bn c iu kin kinh t x hi kh khn, a bn c iu
kin kinh t x hi c bit kh khn cung cp min ph cho ngi lao ng.
Trng hp c nhn ti tr s lm vic th thu nhp chu thu cn c
vo tin thu nh hoc chi ph khu hao, tin in, nc v cc dch v khc tnh
theo t l gia din tch c nhn s dng vi din tch tr s lm vic.
Khon tin thu nh, in nc v cc dch v km theo (nu c) i vi
nh do n v s dng lao ng tr h tnh vo thu nhp chu thu theo s thc
t tr h nhng khng vt qu 15% tng thu nhp chu thu pht sinh (cha
bao gm tin thu nh) ti n v khng phn bit ni tr thu nhp.
.2) Khon tin do ngi s dng lao ng mua bo him nhn th, bo
him khng bt buc khc c tch ly v ph bo him; mua bo him hu tr t
nguyn hoc ng gp Qu hu tr t nguyn cho ngi lao ng.
Trng hp ngi s dng lao ng mua cho ngi lao ng sn phm
bo him khng bt buc v khng c tch ly v ph bo him (k c trng
hp mua bo him ca cc doanh nghip bo him khng thnh lp v hot ng
theo php lut Vit Nam c php bn bo him ti Vit Nam) th khon tin
ph mua sn phm bo him ny khng tnh vo thu nhp chu thu thu nhp c
nhn ca ngi lao ng. Bo him khng bt buc v khng c tch ly v ph
bo him gm cc sn phm bo him nh: bo him sc kho, bo him t k
(khng bao gm sn phm bo him t k c hon ph),... m ngi tham gia
bo him khng nhn c tin ph tch ly t vic tham gia bo him, ngoi
khon tin bo him hoc bi thng theo tho thun ti hp ng bo him do
doanh nghip bo him tr.
.3) Ph hi vin v cc khon chi dch v khc phc v cho c nhn theo
yu cu nh: chm sc sc kho, vui chi, th thao, gii tr, thm m, c th nh
sau:
437

.3.1) Khon ph hi vin (nh th hi vin sn gn, sn qun vt, th

sinh hot cu lc b vn ho ngh thut, th dc th thao...) nu th c ghi ch
danh c nhn hoc nhm c nhn s dng. Trng hp th c s dng chung,
khng ghi tn c nhn hoc nhm c nhn s dng th khng tnh vo thu nhp
chu thu.
.3.2) Khon chi dch v khc phc v cho c nhn trong hot ng chm
sc sc kho, vui chi, gii tr thm m... nu ni dung chi tr ghi r tn c nhn
c hng. Trng hp ni dung chi tr ph dch v khng ghi tn c nhn
c hng m chi chung cho tp th ngi lao ng th khng tnh vo thu
nhp chu thu.
.4) Phn khon chi vn phng phm, cng tc ph, in thoi, trang
phc,... cao hn mc quy nh hin hnh ca Nh nc. Mc khon chi khng
tnh vo thu nhp chu thu i vi mt s trng hp nh sau:
.4.1) i vi cn b, cng chc v ngi lm vic trong cc c quan
hnh chnh s nghip, ng, on th, Hi, Hip hi: mc khon chi p dng
theo vn bn hng dn ca B Ti chnh.
.4.2) i vi ngi lao ng lm vic trong cc t chc kinh doanh, cc
vn phng i din: mc khon chi p dng ph hp vi mc xc nh thu nhp
chu thu thu nhp doanh nghip theo cc vn bn hng dn thi hnh Lut thu
thu nhp doanh nghip.
.4.3) i vi ngi lao ng lm vic trong cc t chc quc t, cc vn
phng i din ca t chc nc ngoi: mc khon chi thc hin theo quy nh
ca T chc quc t, vn phng i din ca t chc nc ngoi.
.5) i vi khon chi v phng tin phc v a n ngi lao ng t
ni n ni lm vic v ngc li th khng tnh vo thu nhp chu thu ca
ngi lao ng theo quy ch ca n v.
.6) i vi khon chi tr h tin o to nng cao trnh , tay ngh cho
ngi lao ng ph hp vi cng vic chuyn mn, nghip v ca ngi lao
ng hoc theo k hoch ca n v s dng lao ng th khng tnh vo thu
nhp ca ngi lao ng.
.7) Cc khon li ch khc.
Cc khon li ch khc m ngi s dng lao ng chi cho ngi lao
ng nh: chi trong cc ngy ngh, l; thu cc dch v t vn, thu khai thu
cho ch danh mt hoc mt nhm c nhn; chi cho ngi gip vic gia nh
nh li xe, ngi nu n, ngi lm cc cng vic khc trong gia nh theo hp
ng...
e) Cc khon thng bng tin hoc khng bng tin di mi hnh thc,
k c thng bng chng khon, tr cc khon tin thng sau y:
e.1) Tin thng km theo cc danh hiu c Nh nc phong tng, bao
gm c tin thng km theo cc danh hiu thi ua, cc hnh thc khen thng
theo quy nh ca php lut v thi ua, khen thng, c th:
438

e.1.1) Tin thng km theo cc danh hiu thi ua nh Chin s thi ua

ton quc; Chin s thi ua cp B, ngnh, on th Trung ng, tnh, thnh ph
trc thuc Trung ng; Chin s thi ua c s, Lao ng tin tin, Chin s tin
tin.
e.1.2) Tin thng km theo cc hnh thc khen thng.
e.1.3) Tin thng km theo cc danh hiu do Nh nc phong tng.
e.1.4) Tin thng km theo cc gii thng do cc Hi, t chc thuc cc
T chc chnh tr, T chc chnh tr - x hi, T chc x hi, T chc x hi ngh nghip ca Trung ng v a phng trao tng ph hp vi iu l ca t
chc v ph hp vi quy nh ca Lut Thi ua, Khen thng.
e.1.5) Tin thng km theo gii thng H Ch Minh, gii thng Nh
nc.
e.1.6) Tin thng km theo K nim chng, Huy hiu.
e.1.7) Tin thng km theo Bng khen, Giy khen.
Thm quyn ra quyt nh khen thng, mc tin thng km theo cc
danh hiu thi ua, hnh thc khen thng nu trn phi ph hp vi quy nh
ca Lut Thi ua khen thng.
e.2) Tin thng km theo gii thng quc gia, gii thng quc t c
Nh nc Vit Nam tha nhn.
e.3) Tin thng v ci tin k thut, sng ch, pht minh c c quan
Nh nc c thm quyn cng nhn.
e.4) Tin thng v vic pht hin, khai bo hnh vi vi phm php lut
vi c quan Nh nc c thm quyn.
g) Khng tnh vo thu nhp chu thu i vi cc khon sau:
g.1) Khon h tr ca ngi s dng lao ng cho vic khm cha bnh
him ngho cho bn thn ngi lao ng v thn nhn ca ngi lao ng.
g.1.1) Thn nhn ca ngi lao ng trong trng hp ny bao gm: con
, con nui hp php, con ngoi gi th, con ring ca v hoc chng; v hoc
chng; cha , m ; cha v, m v (hoc cha chng, m chng); cha dng,
m k; cha nui, m nui hp php.
g.1.2) Mc h tr khng tnh vo thu nhp chu thu l s tin thc t chi
tr theo chng t tr tin vin ph nhng ti a khng qu s tin tr vin ph
ca ngi lao ng v thn nhn ngi lao ng sau khi tr s tin chi tr
ca t chc bo him.
g.1.3) Ngi s dng lao ng chi tin h tr c trch nhim: lu gi bn
sao chng t tr tin vin ph c xc nhn ca ngi s dng lao ng (trong
trng hp ngi lao ng v thn nhn ngi lao ng tr phn cn li sau khi
t chc bo him tr trc tip vi c s khm cha bnh) hoc bn sao chng t
tr vin ph; bn sao chng t chi bo him y t c xc nhn ca ngi s dng
439

lao ng (trong trng hp ngi lao ng v thn nhn ngi lao ng tr ton
b vin ph, t chc bo him tr tin bo him cho ngi lao ng v thn nhn
ngi lao ng) cng vi chng t chi tin h tr cho ngi lao ng v thn
nhn ngi lao ng mc bnh him ngho.
g.2) Khon tin nhn c theo quy nh v s dng phng tin i li
trong c quan Nh nc, n v s nghip cng lp, t chc ng, on th.
g.3) Khon tin nhn c theo ch nh cng v theo quy nh ca
php lut.
g.4) Cc khon nhn c ngoi tin lng, tin cng do tham gia kin,
thm nh, thm tra cc vn bn php lut, Ngh quyt, cc bo co chnh tr;
tham gia cc on kim tra gim st; tip c tri, tip cng dn; trang phc v cc
cng vic khc c lin quan n phc v trc tip hot ng ca Vn phng
Quc hi, Hi ng dn tc v cc y ban ca Quc hi, cc on i biu
Quc hi; Vn phng Trung ng v cc Ban ca ng; Vn phng Thnh y,
Tnh y v cc Ban ca Thnh u, Tnh y.
g.5) Khon tin n gia ca, n tra do ngi s dng lao ng t chc
ba n gia, n tra ca cho ngi lao ng di cc hnh thc nh trc tip nu
n, mua sut n, cp phiu n.
Trng hp ngi s dng lao ng khng t chc ba n gia ca, n
tra m chi tin cho ngi lao ng th khng tnh vo thu nhp chu thu ca c
nhn nu mc chi ph hp vi hng dn ca B Lao ng - Thng binh v
X hi. Trng hp mc chi cao hn mc hng dn ca B Lao ng Thng binh v X hi th phn chi vt mc phi tnh vo thu nhp chu thu
ca c nhn.
Mc chi c th p dng i vi doanh nghip Nh nc v cc t chc,
n v thuc c quan hnh chnh s nghip, ng, on th, cc Hi khng qu
mc hng dn ca B Lao ng - Thng binh v X hi. i vi cc doanh
nghip ngoi Nh nc v cc t chc khc, mc chi do th trng n v thng
nht vi ch tch cng on quyt nh nhng ti a khng vt qu mc p
dng i vi doanh nghip Nh nc.
g.6) Khon tin mua v my bay kh hi do ngi s dng lao ng tr
h (hoc thanh ton) cho ngi lao ng l ngi nc ngoi lm vic ti Vit
Nam, ngi lao ng l ngi Vit Nam lm vic nc ngoi v php mi
nm mt ln.
Cn c xc nh khon tin mua v my bay l hp ng lao ng v
khon tin thanh ton v my bay t Vit Nam n quc gia ngi nc ngoi
mang quc tch hoc quc gia ni gia nh ngi nc ngoi sinh sng v ngc
li; khon tin thanh ton v my bay t quc gia ni ngi Vit Nam ang lm
vic v Vit Nam v ngc li.
g.7) Khon tin hc ph cho con ca ngi lao ng nc ngoi lm vic
ti Vit Nam hc ti Vit Nam, con ca ngi lao ng Vit Nam ang lm vic
440

 nc ngoi hc ti nc ngoi theo bc hc t mm non n trung hc ph

thng do ngi s dng lao ng tr h.
g.8) Cc khon thu nhp c nhn nhn c t cc Hi, t chc ti tr
khng phi tnh vo thu nhp chu thu thu nhp c nhn nu c nhn nhn ti
tr l thnh vin ca Hi, ca t chc; kinh ph ti tr c s dng t ngun
kinh ph Nh nc hoc c qun l theo quy nh ca Nh nc; vic sng tc
cc tc phm vn hc ngh thut, cng trnh nghin cu khoa hc... thc hin
nhim v chnh tr ca Nh nc hay theo chng trnh hot ng ph hp vi
iu l ca Hi, t chc .
g.9) Cc khon thanh ton m ngi s dng lao ng tr phc v vic
iu ng, lun chuyn ngi lao ng l ngi nc ngoi lm vic ti Vit
Nam theo quy nh ti hp ng lao ng, tun th lch lao ng chun theo
thng l quc t ca mt s ngnh nh du kh, khai khong.
Cn c xc nh l hp ng lao ng v khon tin thanh ton v my
bay t Vit Nam n quc gia ni ngi nc ngoi c tr v ngc li.
V d 6.1: ng X l ngi nc ngoi c nh thu du kh Y iu
chuyn n lm vic ti gin khoan trn thm lc a Vit Nam. Theo quy nh
ti hp ng lao ng, chu k lm vic ca ng X ti gin khoan l 28 ngy lin
tc, sau c ngh 28 ngy. Nh thu Y thanh ton cho ng X cc khon tin
v my bay t nc ngoi n Vit Nam v ngc li mi ln i ca, chi ph
cung cp trc thng a n ng X chng t t lin Vit Nam ra gin khoan v
ngc li, chi ph lu tr trong trng hp ng X ch chuyn bay trc thng a
ra gin khoan lm vic th khng tnh cc khon tin ny vo thu nhp chu thu
thu nhp c nhn ca ng X.
g.10) Khon tin nhn c do t chc, c nhn tr thu nhp chi m
hiu, h cho bn thn v gia nh ngi lao ng theo quy nh chung ca t
chc, c nhn tr thu nhp v ph hp vi mc xc nh thu nhp chu thu thu
nhp doanh nghip theo cc vn bn hng dn thi hnh Lut thu thu nhp
doanh nghip.
(3) Thu nhp t u t vn, bao gm:
a) Tin li cho vay;
b) Li tc c phn;
c) Li tc nhn c do tham gia gp vn vo cng ty trch nhim hu
hn, cng ty hp danh, hp tc x, lin doanh, hp ng hp tc kinh doanh v
cc hnh thc kinh doanh khc theo quy nh ca Lut Doanh nghip v Lut
Hp tc x; li tc nhn c do tham gia gp vn thnh lp t chc tn dng
theo quy nh ca Lut cc t chc tn dng; gp vn vo Qu u t chng
khon v qu u t khc c thnh lp v hot ng theo quy nh ca php
lut.
Khng tnh vo thu nhp chu thu t u t vn i vi li tc ca doanh
nghip t nhn, cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin do c nhn lm
ch.
441

(4) Thu nhp t chuyn nhng vn, bao gm TN t chuyn nhng phn
vn trong cc t chc kinh t; chuyn nhng chng khon; chuyn nhng vn
di cc hnh thc khc.
(5) Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn (chuyn nhng quyn s
dng t v ti sn gn lin vi t; chuyn nhng quyn s hu hoc s dng
nh ; chuyn nhng quyn thu t, thu mt nc).
(6) Thu nhp t trng thng bng tin hoc hin vt, bao gm: Trng
thng x s; Trng thng khuyn mi di cc hnh thc; Trng thng trong
cc hnh thc c cc; Trng thng trong cc tr chi, cuc thi c thng v
cc hnh thc trng thng khc.
(7) Thu nhp t bn quyn, bao gm:
a) Thu nhp t chuyn giao, chuyn quyn s dng cc i tng ca
quyn s hu tr tu: quyn tc gi v quyn lin quan n quyn tc gi; quyn
s hu cng nghip; quyn i vi ging cy trng;
b) Thu nhp t chuyn giao cng ngh: b quyt k thut, kin thc k
thut, cc gii php hp l ho sn xut, i mi cng ngh.
(8) Thu nhp t nhng quyn thng mi theo quy nh ca Lut
Thng mi.
(9) Thu nhp t tha k l chng khon, phn vn trong cc t chc kinh
t, c s kinh doanh, bt ng sn v ti sn khc phi ng k s hu hoc
ng k s dng.
(10) Thu nhp t nhn qu tng l chng khon, phn vn trong cc t chc
kinh t, c s kinh doanh, bt ng sn v ti sn khc phi ng k s hu hoc
ng k s dng.
6.2.3. Thu nhp c min thu
Php lut hin hnh quy nh 16 khon thu nhp c min thu (Quy
nh chi tit ti Thng t 111/2013/TT-BTC c sa i, b sung theo
Thng t 92/2015/TT-BTC) nh sau:
(1) Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn gia v vi chng; cha ,
m vi con ; cha nui, m nui vi con nui; cha chng, m chng vi con
du; cha v, m v vi con r; ng ni, b ni vi chu ni; ng ngoi, b ngoi
vi chu ngoi; anh, ch em rut vi nhau.
(2) Thu nhp t chuyn nhng nh , quyn s dng t v ti sn gn
lin vi t ca c nhn trong trng hp ngi chuyn nhng ch c duy
nht mt nh , quyn s dng t ti Vit Nam. c min thu trong
trng hp ny, c nhn phi tha mn nhng iu kin nht nh theo quy nh
ti Thng t 111/2013/TT-BTC c sa i, b sung theo Thng t
92/2015/TT-BTC.
(3) Thu nhp t gi tr quyn s dng t ca c nhn c Nh nc
giao t khng phi tr tin hoc c gim tin s dng t theo quy nh ca
php lut.
442

(4) Thu nhp t nhn tha k, qu tng l bt ng sn gia v vi chng;

cha , m vi con ; cha nui, m nui vi con nui; cha chng, m chng
vi con du; cha v, m v vi con r; ng ni, b ni vi chu ni; ng ngoi,
b ngoi vi chu ngoi; anh, ch em rut vi nhau.
(5) Thu nhp ca h gia nh, c nhn trc tip tham gia vo hot ng
sn xut nng nghip, lm nghip, lm mui, nui trng, nh bt thu sn cha
qua ch bin thnh cc sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng.
H gia nh, c nhn trc tip tham gia vo hot ng sn xut quy nh
ti khon ny phi tho mn cc iu kin:
(i) C quyn s dng t, s dng mt nc hp php sn xut v trc
tip tham gia lao ng sn xut nng nghip, lm nghip, lm mui, nui trng
thu sn. i vi nh bt thu sn th phi c quyn s hu hoc quyn s
dng tu, thuyn, phng tin nh bt v trc tip tham gia nh bt thu sn;
(ii) Thc t c tr ti a phng ni din ra hot ng sn xut nng
nghip, lm nghip, lm mui, nui trng thu sn theo quy nh ca php lut
v c tr.
(6) Thu nhp t chuyn i t nng nghip ca h gia nh, c nhn
c Nh nc giao sn xut.
(7) Thu nhp t li tin gi ti ngn hng, t chc tn dng, thu nhp t li
hp ng bo him nhn th.
(8) Thu nhp t kiu hi c min thu l khon tin c nhn nhn c
t nc ngoi do thn nhn l ngi Vit Nam nh c nc ngoi, ngi Vit
Nam i lao ng, cng tc, hc tp ti nc ngoi gi tin v cho thn nhn
trong nc. Trng hp c nhn nhn c tin t nc ngoi do thn nhn l
ngi nc ngoi gi v p ng iu kin v khuyn khch chuyn tin v
nc theo quy nh ca Ngn hng nh nc Vit Nam th cng c min thu
theo quy nh ti im ny.
(9) Phn tin lng, tin cng lm vic ban m, lm thm gi c tr
cao hn so vi tin lng, tin cng lm vic ban ngy lm trong gi theo quy
nh ca B lut Lao ng.
(10) Tin lng hu do Bo him x hi chi tr theo quy nh ca Lut
Bo him x hi; tin lng hu nhn c hng thng t Qu hu tr t
nguyn. C nhn sinh sng, lm vic ti Vit Nam c min thu i vi tin
lng hu do nc ngoi tr.
(11) Thu nhp t hc bng, bao gm: Hc bng nhn c t ngn sch
nh nc; Hc bng nhn c t t chc trong nc v ngoi nc theo
chng trnh h tr khuyn hc ca t chc .
(12) Thu nhp t bi thng hp ng bo him nhn th, phi nhn th,
bo him sc khe; tin bi thng tai nn lao ng; tin bi thng, h tr theo
quy nh ca php lut v bi thng, h tr, ti nh c; cc khon bi thng
Nh nc v cc khon bi thng khc theo quy nh ca php lut.

443

(13) Thu nhp nhn c t cc qu t thin c c quan nh nc c

thm quyn cho php thnh lp hoc cng nhn, hot ng v mc ch t thin,
nhn o, khng nhm mc ch thu li nhun.
(14) Thu nhp nhn c t ngun vin tr nc ngoi v mc ch t
thin, nhn o di hnh thc Chnh ph v phi Chnh ph c c quan nh
nc c thm quyn ph duyt.
(15) Thu nhp t tin lng, tin cng ca thuyn vin l ngi Vit Nam
nhn c do lm vic cho cc hng tu nc ngoi hoc cc hng tu Vit Nam
vn ti quc t.
(16) Thu nhp ca c nhn l ch tu, c nhn c quyn s dng tu v c
nhn lm vic trn tu c c t hot ng cung cp hng ha, dch v trc
tip phc v hot ng khai thc thy sn xa b.
6.2.4. Gim thu
Vic gim thu TNCN c p dng trong trng hp ngi np thu gp
kh khn do thin tai, ho hon, tai nn, bnh him ngho nh hng n kh
nng np thu th c xt gim thu tng ng vi mc thit hi. S thu
TNCN c gim cn c vo s thu phi np v t l gia mc thit hi
trn tng cc khon thu nhp pht sinh trong nm ca c nhn nhng khng
vt qu s thu phi np.
Vic gim thu c thc hin sau khi ht nm, ngi np thu thc hin
quyt ton thu, np h s ngh gim thu vi giy t cn thit theo
hng dn ca B Ti chnh ti iu 4, Thng t s 111/2013/TT-BTC.
C nhn lm vic ti khu kinh t v khu kinh t ca khu c gim thu
theo Thng t s 128/2014/TT-BTC ngy 5/9/2014 ca B Ti chnh.
6.2.5. Phng php tnh thu i vi c nhn c tr
Thu thu nhp c nhn phi np c xc nh da trn thu nhp tnh thu
v thu sut. Trong 10 loi thu nhp chu thu ca c nhn th thu nhp t tin
lng, tin cng ca c nhn c tr c p dng biu thu ly tin tng phn
sau khi tnh cc khon c gim tr; thu nhp t kinh doanh c p dng
theo phng php khon; i vi 8 loi thu nhp cn li c p dng biu thu
ton phn. C th nh sau:
6.2.5.1. i vi thu nhp t tin lng, tin cng
S thu TNCN phi np i vi thu nhp t tin lng, tin cng c
xc nh cn c vo thu nhp tnh thu v biu thu ly tin tng phn.
Thu nhp tnh thu c xc nh bng thu nhp chu thu t tin lng,
tin cng tr i (-) 3 khon sau:
(i) Cc khon ng bo him x hi, bo him y t, bo him tht nghip,
bo him trch nhim ngh nghip i vi mt s ngnh, ngh phi tham gia
bo him bt buc, Qu hu tr t nguyn;
(ii) Cc khon gim tr gia cnh cho c nhn ngi np thu v nhng
ngi ph thuc m c nhn phi nui dng, cp dng;
444

(iii) Cc khon ng gp vo Qu t thin, Qu nhn o, Qu khuyn

hc quy nh ti iu 13 Ngh nh s 65/2012/N-CP.
a) Thu nhp chu thu t tin lng, tin cng
TNCT t tin lng, tin cng c xc nh bng tng s tin lng, tin
cng, tin th lao, cc khon thu nhp khc c tnh cht tin lng, tin cng m
c nhn nhn c trong k tnh thu theo hng dn ti iu 2 Thng t s
111/2013/TT-BTC ( c sa i, b sung theo Thng t s 92/2015/TTBTC).
Trng hp ngi s dng lao ng cam kt tr thay thu TNCN (tr
lng NET) th thu nhp tnh thu, thu nhp chu thu phi quy i, bao gm c
s thu phi np (phng php gross-up). Phng php quy i ra thu nhp
bao gm thu thc hin theo iu 7 Thng t s 111/2013/TT-BTC c sa
i, b sung theo Thng t 92/2015/TT-BTC.
Thi im xc nh TNCT i vi thu nhp t tin lng, tin cng l thi
im t chc, c nhn tr thu nhp cho i tng np thu.
b) Xc nh cc khon gim tr vo TNCT trc khi tnh thu:
(i) Gim tr i vi cc khon ng bo him, Qu hu tr t nguyn:
- Cc khon ng bo him bao gm: bo him x hi, bo him y t, bo
him tht nghip, bo him trch nhim ngh nghip i vi mt s ngnh ngh
phi tham gia bo him bt buc.
- Mc ng vo Qu hu tr t nguyn c tr ra khi thu nhp tnh thu
quy nh ti Khon ny ti a khng qu mt triu ng/thng (12 triu
ng/nm) theo hng dn ca B Ti chnh; Trng hp c nhn c tr ti Vit
Nam nhng lm vic ti nc ngoi c thu nhp t kinh doanh, t tin lng,
tin cng nc ngoi tham gia ng cc khon bo him bt buc theo quy
nh ca quc gia ni c nhn ng cc loi bo him ny nh bo him x hi,
bo him y t, bo him tht nghip, bo him trch nhim ngh nghip i vi
mt s ngnh, ngh phi tham gia bo him bt buc th c tr cc khon ph
bo him vo thu nhp chu thu khi xc nh thu nhp tnh thu t kinh
doanh, t tin lng, tin cng.
Cn c xc nh thu nhp c tr l bn chp chng t np tin (hoc
np ph) do qu hu tr t nguyn cp.
tin li cho vic xc nh, phc v vic khai thu, khu tr thu nh
k c thun tin, cc khon bo him bt buc, khon ng gp v Qu hu
tr t nguyn cn c theo di ring v thc hin loi tr ngay trc khi tnh ra
TNCT.
(ii) Cc khon gim tr gia cnh (GTGC):
- GTGC l s tin c tr vo TNCT trc khi tnh thu i vi TN t
kinh doanh, TN tin lng, tin cng ca c nhn c tr. Nu c nhn c tr va
c thu nhp t kinh doanh, va c thu nhp t tin lng, tin cng th s tnh
gim tr gia cnh mt ln vo tng 2 loi thu nhp ny.
445

- Mc gim tr gia cnh gm 2 phn:

+ i vi c nhn np thu: 9 triu ng/thng.
+ i vi mi ngi ph thuc m ngi np thu c trch nhim nui
dng: 3,6 triu ng/thng/ngi.
- Nguyn tc tnh GTGC i vi ngi ph thuc:
- Nguyn tc gim tr i vi ngi ph thuc:
+ Ch c tnh GTGC ngi ph thuc nu c nhn ng k thu v
c cp m s thu v c h s chng minh trc thi im phi quyt ton
thu nm theo quy nh ca php lut (chm nht vo ngy 31/12 nm sau lin
k nm tnh thu.
+ GTGC cho ngi ph thuc thc hin theo nguyn tc mi ngi ph
thuc ch c tnh gim tr mt ln vo mt c nhn np thu trong nm tnh
thu, trch nhim nui dng pht sinh thng no th c tnh gim tr thng
. Nhiu c nhn c chung ngi ph thuc phi nui dng th phi t tho
thun ng k GTGC vo mt c nhn np thu.
+ C nhn np thu c trch nhim k khai s ngi ph thuc c gim
tr v phi chu trch nhim trc php lut v tnh trung thc trong k khai. C
nhn c thu nhp t tin lng, tin cng v t kinh doanh c thu nhp t kinh
doanh t 9 triu ng/thng tr xung th khng phi khai ngi ph thuc.
+ Ngi ph thuc bao gm rt nhiu i tng, th tc giy t chng
minh vi mi loi i tng c quy nh chi tit ti Thng t s 111/2013/TTBTC; Ngi ph thuc c tnh GTGC phi bo m iu kin: khng c thu
nhp hoc c mc thu nhp bnh qun thng trong nm t tt c cc ngun thu
nhp khng vt qu 1.000.000 ng/thng.
+ Ngi np thu ch phi np h s chng minh cho mt ngi ph
thuc mt ln trong sut thi gian c tnh gim tr gia cnh, tr trng hp
thay i ni lm vic, thay i ni kinh doanh. Trng hp ngi np thu thay
i ni lm vic, ni kinh doanh th thc hin ng k v np h s chng minh
ngi ph thuc nh trng hp ng k ngi ph thuc ln u theo mu quy
nh.
(iii) Cc khon gim tr ng gp t thin, nhn o, khuyn hc, bao
gm:
- Khon chi ng gp vo cc t chc, c s chm sc, nui dng tr em
c hon cnh c bit kh khn, ngi tn tt, ngi gi khng ni nng ta
(c s phi c thnh lp v hot ng theo quy nh ti Ngh nh s
68/2008/N-CP ngy 30/5/2008 ca Chnh ph quy nh iu kin, th tc
thnh lp, t chc, hot ng v gii th c s bo tr x hi; Ngh nh s
81/2012/N-CP ngy 08/10/2012 ca Chnh ph sa i, b sung Ngh nh
68/2008/N-CP. Ti liu chng minh ng gp vo cc t chc, c s chm
sc, nui dng tr em c hon cnh c bit kh khn, ngi tn tt, ngi gi
khng ni nng ta l chng t thu hp php ca t chc, c s.
- Khon chi ng gp vo cc qu t thin, qu nhn o, qu khuyn hc
446

c thnh lp v hot ng theo quy nh ti Ngh nh s 30/2012/N-CP

ngy 12/4/2012 ca Chnh ph v t chc, hot ng ca qu x hi, qu t
thin, hot ng v mc ch t thin, nhn o, khuyn hc, khng nhm mc
ch li nhun v quy nh ti cc vn bn khc c lin quan n vic qun l,
s dng cc ngun ti tr. Ti liu chng minh ng gp t thin, nhn o,
khuyn hc l chng t thu hp php do cc t chc, cc qu ca Trung ng
hoc ca tnh cp.
- Cc khon ng gp t thin, nhn o, khuyn hc pht sinh nm no
c gim tr vo thu nhp chu thu ca nm , nu gim tr khng ht trong
nm th cng khng c chuyn tr vo thu nhp chu thu ca nm tnh thu
tip theo. Mc gim tr ti a khng vt qu thu nhp tnh thu t tin lng,
tin cng v thu nhp t kinh doanh ca nm pht sinh ng gp t thin nhn
o.
c) Thu sut:
Thu sut thu TNCN i vi thu nhp t tin lng, tin cng ca c
nhn c tr c p dng theo biu thu lu tin tng phn theo quy nh ti
iu 22 Lut Thu thu nhp c nhn, c th nh sau:
Bc
thu

Phn thu nhp tnh

thu/nm (triu ng)

Phn thu nhp tnh

thu/thng (triu ng)

Thu
sut (%)

1
n 60
n 5
5
2
Trn 60 n 120
Trn 5 n 10
10
3
Trn 120 n 216
Trn 10 n 18
15
4
Trn 216 n 384
Trn 18 n 32
20
5
Trn 384 n 624
Trn 32 n 52
25
6
Trn 624 n 960
Trn 52 n 80
30
7
Trn 960
Trn 80
35
Thu nhp tnh thu p dng Biu thu ny l thu nhp ca c nhn c tr
c thu nhp chu thu t tin lng, tin cng sau khi tr i khon GTGC,
cc khon ng bo him bt buc, khon ng gp t thin, nhn o, khuyn
hc.
d) Cch tnh thu:
* Thu TNCN i vi TN t tin lng, tin cng l tng s thu c
tnh theo tng bc TN v thu sut tng ng theo biu lu tin tng phn.
Trong s thu tnh theo tng bc TN c xc nh bng TN tnh thu ca
bc TN nhn vi (x) thu sut tng ng ca bc TN .
V d 6.2: ng A c thu nhp chu thu t tin lng, tin cng trong thng
l 100 triu ng ( tr cc khon bo him bt buc), ng A phi nui 2 con
di 18 tui, ng B khng ng gp t thin, nhn o, khuyn hc. Vy, s
thu TNCN tm np trong thng ca ng A c tnh nh sau:
- ng A c gim tr 16,2 triu ng/thng (bn thn l 9 triu, gim tr
447

cho 2 ngi ph thuc: 3,6 triu x 2 ngi = 7,2 triu ng).

- TN tnh thu p vo biu thu lu tin tng phn tnh s thu phi np
l: 100 triu ng (9 triu ng + 7,2 triu ng) = 83,8 triu ng
- S thu phi np c tnh l:
+ Bc 1: TN tnh thu n 5 triu ng, thu sut 5%:
5 triu ng x 5% = 0,25 triu ng
+ Bc 2: TN tnh thu trn 5 triu ng n 10 triu ng, thu sut 10%:
(10 triu ng - 5 triu ng) x 10% = 0,5 triu ng
+ Bc 3: TN tnh thu trn 10 triu ng n 18 triu ng, thu sut 15%:
(18 triu ng - 10 triu ng) x 15% = 1,2 triu ng
+ Bc 4: TN tnh thu trn 18 triu ng n 32 triu ng, thu sut 20%:
(32 triu ng - 18 triu ng) x 20% = 2,8 triu ng
+ Bc 5: TN tnh thu trn 32 triu ng n 52 triu ng, thu sut 25%:
(52 triu ng - 32 triu ng) x 25% = 5 triu ng
+ Bc 6: TN tnh thu trn 52 triu ng n 80 triu ng, thu sut 30%:
(80 triu ng - 52 triu ng) x 30% = 8,4 triu ng
+ Bc 7: TN tnh thu trn 80 triu ng n 83,8 triu ng, thu sut
35%:
(83,8 triu ng - 80 triu ng) x 35% = 1,33 triu ng
Nh vy, vi mc TN trong thng l 100 triu ng, tng s thu TNCN
tm np trong thng ca ng A theo biu thu lu tin tng phn l:
(0,25 + 0,5 + 1,2 + 2,8 + 5 + 8,4 + 1,33) = 19,48 triu ng
thun tin cho vic tnh ton, c th p dng phng php tnh rt gn
theo ph lc s 02/PL-TNCN ban hnh km theo Thng t s 111/2013/TTBTC.
6.2.5.2. i vi thu nhp t kinh doanh
Theo Thng t 92/2015/TT-BTC, phng php xc nh thu thu nhp c
nhn phi np i vi c nhn kinh doanh c chia thnh 4 nhm sau y: (i)
C nhn kinh doanh np thu khon; (ii) C nhn np thu theo tng ln pht
sinh; (iii) C nhn cho thu ti sn; (iv) C nhn c nhn trc tip k hp ng
lm i l x s, i l bo him, bn hng a cp. Phng php tnh thu trong
cc trng hp ny c tm lc nh sau:
a) i vi c nhn kinh doanh np thu theo phng php khon
a.1) Nguyn tc p dng
- C nhn kinh doanh np thu theo phng php khon (sau y gi l c
nhn np thu khon) l c nhn kinh doanh c pht sinh doanh thu t kinh
doanh hng ha, dch v thuc tt c cc lnh vc, ngnh ngh sn xut, kinh
doanh tr c nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh, c nhn cho thu
448

ti sn v c nhn c nhn trc tip k hp ng lm i l x s, i l bo

him, bn hng a cp.
- i vi c nhn np thu khon th mc doanh thu 100 triu ng/nm
tr xung xc nh c nhn khng phi np thu thu nhp c nhn l doanh
thu tnh thu thu nhp c nhn ca nm. Trng hp c nhn np thu khon
kinh doanh khng trn nm (khng 12 thng trong nm dng lch) doanh
thu tnh thu thc t xc nh s thu phi np trong nm l doanh thu tng
ng vi s thng thc t kinh doanh. Trng hp c nhn np thu khon
c c quan thu thng bo s thu khon phi np, nu kinh doanh khng
trn nm th c nhn c gim thu khon phi np tng ng vi s thng
ngng/ngh kinh doanh trong nm.
- Trng hp c nhn kinh doanh theo hnh thc nhm c nhn, h gia
nh th mc doanh thu 100 triu ng/nm tr xung xc nh c nhn
khng phi np thu gi tr gia tng, khng phi np thu thu nhp c nhn c
xc nh cho mt ngi i din duy nht trong nm tnh thu.
- C nhn kinh doanh l i tng khng c tr nhng c a im kinh
doanh c nh trn lnh th Vit Nam thc hin khai thu nh i vi c nhn
kinh doanh l i tng c tr.
a.2) Cn c tnh thu
Cn c tnh thu i vi c nhn np thu khon l doanh thu tnh thu v
t l thu tnh trn doanh thu. C th nh sau:
- Doanh thu tnh thu l doanh thu bao gm thu (trng hp thuc din
chu thu) ca ton b tin bn hng, tin gia cng, tin hoa hng, tin cung ng
dch v pht sinh trong k tnh thu t cc hot ng sn xut, kinh doanh hng
ho, dch v.
Trng hp c nhn np thu khon c s dng ho n ca c quan thu
th doanh thu tnh thu c cn c theo doanh thu khon v doanh thu trn ho
n.
Trng hp c nhn kinh doanh khng xc nh c doanh thu tnh thu
khon hoc xc nh khng ph hp thc t th c quan thu c thm quyn n
nh doanh thu tnh thu khon theo quy nh ca php lut v qun l thu.
- T l thu TNCN tnh trn doanh thu
T l thu thu nhp c nhn p dng i vi tng lnh vc ngnh ngh
nh sau:
- Phn phi, cung cp hng ha: 0,5%.
- Dch v, xy dng khng bao thu nguyn vt liu: 2%.
- Sn xut, vn ti, dch v c gn vi hng ha, xy dng c bao thu
nguyn vt liu: 1,5%.
- Hot ng kinh doanh khc: 1%.

449

Chi tit danh mc ngnh ngh p dng t l thu gi tr gia tng, t l

thu thu nhp c nhn theo hng dn ti Ph lc s 01 ban hnh km Thng t
92/2015/TT-BTC.
Trng hp c nhn kinh doanh nhiu lnh vc, ngnh ngh th c nhn
thc hin khai v tnh thu theo t l thu tnh trn doanh thu p dng i vi
tng lnh vc, ngnh ngh. Trng hp c nhn kinh doanh khng xc nh
c doanh thu tnh thu ca tng lnh vc, ngnh ngh hoc xc nh khng
ph hp vi thc t kinh doanh th c quan thu c thm quyn n nh doanh
thu tnh thu khon ca tng lnh vc, ngnh ngh theo quy nh ca php lut
v qun l thu.
a.3) Xc nh s thu TCCN phi np
S thu TNCN
Doanh thu tnh
T l thu
=
x
phi np
thu TNCN
TNCN
a.4) Thi im xc nh doanh thu tnh thu
i vi doanh thu tnh thu khon th thi im thc hin vic xc nh
doanh thu l t ngy 20/11 n ngy 15/12 ca nm trc nm tnh thu.
i vi c nhn kinh doanh np thu khon mi ra kinh doanh (khng
hot ng t u nm) hoc c nhn thay i quy m, ngnh ngh kinh doanh
trong nm th thi im thc hin vic xc nh doanh thu tnh thu khon ca
nm l trong vng 10 ngy k t ngy bt u kinh doanh hoc ngy thay i
quy m, ngnh ngh kinh doanh.
i vi doanh thu theo ho n th thi im xc nh doanh thu tnh thu
thc hin theo hng dn ti im d khon 2 iu 3 Thng t 92/2015/TT-BTC.
b) i vi c nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh
b.1) Nguyn tc p dng
(1) C nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh gm: c nhn c
tr c pht sinh doanh thu kinh doanh ngoi lnh th Vit Nam; c nhn kinh
doanh khng thng xuyn v khng c a im kinh doanh c nh; c nhn
hp tc kinh doanh vi t chc theo hnh thc xc nh c doanh thu kinh
doanh ca c nhn.
Kinh doanh khng thng xuyn c xc nh tu theo c im hot
ng sn xut, kinh doanh ca tng lnh vc, ngnh ngh v do c nhn t xc
nh la chn hnh thc khai thu theo phng php khon hng dn ti
iu 2 Thng t 92/2015/TT-BTC hoc khai thu theo tng ln pht sinh.
a im kinh doanh c nh l ni c nhn tin hnh hot ng sn xut,
kinh doanh nh: a im giao dch, ca hng, ca hiu, nh xng, nh kho,
bn, bi, ...
(2) i vi c nhn kinh doanh np thu theo tng ln pht sinh th mc
doanh thu 100 triu ng/nm tr xung xc nh c nhn khng phi np
450

thu gi tr gia tng, khng phi np thu thu nhp c nhn l tng doanh thu t
kinh doanh trong nm dng lch.
b.2) Cn c tnh thu
Cn c tnh thu i vi c nhn np thu theo tng ln pht sinh l
doanh thu tnh thu v t l thu tnh trn doanh thu.
- Doanh thu tnh thu
Doanh thu tnh thu l doanh thu bao gm thu (trng hp thuc din
chu thu) ca ton b tin bn hng, tin gia cng, tin hoa hng, tin cung ng
dch v c xc nh theo hp ng bn hng, gia cng, hoa hng, dch v bao
gm c khon tr gi, ph thu, ph tri; cc khon bi thng, pht vi phm hp
ng (i vi doanh thu tnh thu thu nhp c nhn) m c nhn kinh doanh
c hng khng phn bit thu c tin hay cha thu c tin.
- T l thu TNCN tnh trn doanh thu
T l thu thu nhp c nhn i vi c nhn np thu tng ln pht sinh
p dng nh i vi c nhn kinh doanh np thu theo phng php khon.
b.3) Xc nh s thu phi np
S thu TNCN
Doanh thu tnh
T l thu
=
x
phi np
thu TNCN
TNCN
b.4) Thi im xc nh doanh thu tnh thu
- i vi hot ng bn hng ha l thi im chuyn giao quyn s hu,
quyn s dng hng ha hoc thi im lp ha n bn hng nu thi im lp
ho n trc thi im chuyn giao quyn s hu, quyn s dng hng ho.
- i vi hot ng vn ti, cung ng dch v l thi im hon thnh
vic cung ng dch v cho ngi mua hoc thi im lp ha n cung ng dch
v nu thi im lp ho n cung ng dch v trc thi im hon thnh vic
cung ng dch v.
- i vi hot ng xy dng, lp t l thi im nghim thu, bn giao
cng trnh, hng mc cng trnh, khi lng xy dng, lp t hon thnh.
c) i vi c nhn cho thu ti sn
c.1) Nguyn tc p dng
- C nhn cho thu ti sn l c nhn c pht sinh doanh thu t cho thu
ti sn bao gm: cho thu nh, mt bng, ca hng, nh xng, kho bi khng
bao gm dch v lu tr; cho thu phng tin vn ti, my mc thit b khng
km theo ngi iu khin; cho thu ti sn khc khng km theo dch v.
Dch v lu tr khng tnh vo hot ng cho thu ti sn theo hng dn
ti im ny gm: cung cp c s lu tr ngn hn cho khch du lch, khch
vng lai khc; cung cp c s lu tr di hn cho sinh vin, cng nhn v nhng
i tng tng t; cung cp c s lu tr cng dch v n ung v/hoc cc
phng tin gii tr. Dch v lu tr khng bao gm: cung cp c s lu tr di
451

hn c coi nh c s thng tr nh cho thu cn h hng thng hoc hng

nm c phn loi trong ngnh bt ng sn theo quy nh ca php lut v H
thng ngnh kinh t ca Vit Nam.
- i vi c nhn cho thu ti sn th mc doanh thu 100 triu ng/nm
tr xung xc nh c nhn khng phi np thu thu nhp c nhn l tng
doanh thu pht sinh trong nm dng lch ca cc hp ng cho thu ti sn.
- Trng hp c nhn ng s hu ti sn cho thu th mc doanh thu 100
triu ng/nm tr xung xc nh c nhn khng phi np thu gi tr gia
tng, khng phi np thu thu nhp c nhn c xc nh cho mt ngi i
din duy nht trong nm tnh thu.
c.2) Cn c tnh thu
Cn c tnh thu i vi c nhn cho thu ti sn l doanh thu tnh thu v
t l thu tnh trn doanh thu.
- Doanh thu tnh thu
Doanh thu tnh thu i vi hot ng cho thu ti sn c xc nh nh
sau:
+ Doanh thu tnh thu thu nhp c nhn i vi hot ng cho thu ti sn
l doanh thu bao gm thu (trng hp thuc din chu thu) ca s tin bn
thu tr tng k theo hp ng thu v cc khon thu khc bao gm khon tin
pht, bi thng m bn cho thu nhn c theo tha thun ti hp ng thu.
+ Trng hp bn thu tr tin thu ti sn trc cho nhiu nm th doanh
thu tnh thu gi tr gia tng v thu thu nhp c nhn xc nh theo doanh thu
tr tin mt ln.
- T l thu thu nhp c nhn i vi hot ng cho thu ti sn l 5%.
c.3) Xc nh s thu phi np
S thu TNCN
Doanh thu tnh
T l thu
=
x
phi np
thu TNCN
TNCN 5%
c.4) Thi im xc nh doanh thu tnh thu
Thi im xc nh doanh thu tnh thu l thi im bt u ca tng k
hn thanh ton trn hp ng thu ti sn.
d) i vi c nhn trc tip k hp ng lm i l x s, i l bo
him, bn hng a cp
d.1) Nguyn tc p dng
- C nhn trc tip k hp ng lm i l x s, i l bo him, bn
hng a cp l c nhn trc tip k hp ng vi cng ty x s kin thit, doanh
nghip bo him, doanh nghip bn hng a cp theo hnh thc i l bn ng
gi.
- i vi c nhn trc tip k hp ng lm i l x s, i l bo him,
bn hng a cp th mc doanh thu 100 triu ng/nm tr xung xc nh c
nhn khng phi np thu thu nhp c nhn l tng s tin hoa hng ca i l,
452

cc khon thng di mi hnh thc, cc khon h tr v cc khon thu khc

m c nhn nhn c trong nm dng lch.
d.2) Cn c tnh thu
Cn c tnh thu i vi c nhn lm i l x s, i l bo him, bn
hng a cp l doanh thu tnh thu v t l thu thu nhp c nhn tnh trn doanh
thu.
- Doanh thu tnh thu
Doanh thu tnh thu l doanh thu bao gm thu (trng hp thuc din
chu thu) ca tng s tin hoa hng, cc khon thng di mi hnh thc, cc
khon h tr v cc khon thu khc m c nhn nhn c t cng ty x s kin
thit, doanh nghip bo him, doanh nghip bn hng a cp (sau y gi l tin
hoa hng).
- T l thu thu nhp c nhn tnh trn doanh thu i vi c nhn lm i
l x s, i l bo him, bn hng a cp l 5%.
d.3) Xc nh s thu phi np
S thu TNCN
Doanh thu tnh
T l thu
=
x
phi np
thu TNCN
TNCN 5%
d.4) Thi im xc nh doanh thu tnh thu
Thi im xc nh doanh thu tnh thu l thi im cng ty x s kin
thit, doanh nghip bo him, doanh nghip bn hng a cp tr tin hoa hng
cho c nhn.
6.2.5.3. i vi thu nhp t u t vn
Cn c tnh thu i vi TN t u t vn l TN tnh thu v thu sut.
* TN tnh thu t u t vn l TNCT m c nhn nhn c, bao gm:
- Tin li cho vay, c tc nhn c t vic cho c s sn xut, kinh
doanh vay vn, mua c phn hoc gp vn vo cc c s kinh doanh di cc
hnh thc (tr li tin gi nhn c t ngn hng, t chc tn dng thuc TN
min thu v li tc ca doanh nghip t nhn, cng ty trch nhim hu hn mt
thnh vin do c nhn lm ch thuc din khng tnh vo TNCT).
- Phn tng thm ca gi tr vn gp nhn c khi gii th doanh nghip,
chuyn i m hnh hot ng, sp nhp, hp nht doanh nghip hoc khi rt
vn (khng bao gm vn gc c nhn li).
- TN nhn c t cc khon li tri phiu, tn phiu v cc giy t c gi
khc do cc t chc trong nc pht hnh (k c cc t chc nc ngoi c
php thnh lp v hot ng ti Vit Nam), tr thu nhp t li tri phiu do
Chnh ph Vit Nam pht hnh.
- Cc khon TN nhn c t u t vn di cc hnh thc khc k c
trng hp gp vn u t bng hin vt, bng danh ting, bng quyn s dng
t, bng pht minh, sng ch...
* Thu sut i vi TN t u t vn p dng theo biu thu ton phn
vi thu sut l 5%.
453

* Thi im xc nh TN tnh thu i vi TN t u t vn l thi im

t chc, c nhn tr TN cho i tng np thu.
6.2.5.4. i vi thu nhp t chuyn nhng vn
a) i vi chuyn nhng phn vn gp:
a.1) Cn c tnh thu i vi thu nhp t chuyn nhng phn vn gp l
thu nhp tnh thu v thu sut.
* TN tnh thu t chuyn nhng phn vn gp l TN chu thu c xc
nh bng gi chuyn nhng tr i (-) gi mua ca phn vn gp v cc chi ph
hp l lin quan n vic to ra thu nhp t chuyn nhng vn.
- Gi chuyn nhng l s tin m c nhn nhn c theo hp ng
chuyn nhng vn. Nu hp ng chuyn nhng khng quy nh gi thanh
ton hoc gi thanh ton trn hp ng khng ph hp vi gi th trng th c
quan thu c quyn n nh gi chuyn nhng theo quy nh ca Lut Qun l
thu v cc vn bn hng dn thc hin Lut.
- Gi mua ca phn vn gp c xc nh i vi tng trng hp:
+ Nu l chuyn nhng vn gp thnh lp doanh nghip l tr gi phn
vn ti thi im gp vn, c xc nh trn c s s sch k ton, ho n,
chng t.
+ Nu l phn vn do mua li th gi mua l gi tr phn vn ti thi
im mua, c xc nh cn c vo hp ng mua li phn vn gp.
- Cc chi ph lin quan c tr khi xc nh TNCT ca hot ng chuyn
nhng vn gm nhng chi ph hp l thc t pht sinh lin quan n vic to ra
TN t chuyn nhng vn, c ho n, chng t hp l theo ch quy nh
nh: Chi ph lm cc th tc php l cn thit cho vic chuyn nhng; Cc
khon ph v l ph ngi chuyn nhng np ngn sch khi lm th tc chuyn
nhng; Cc khon chi ph khc c lin quan trc tip n vic chuyn nhng
vn c ho n, chng t hp php.
a.2) Thu sut thu TNCN i vi thu nhp t chuyn nhng vn gp p
dng theo biu thu ton phn vi thu sut l 20%.
a.3) Thi im xc nh TN tnh thu l thi im giao dch chuyn
nhng vn hon thnh theo quy nh ca php lut (cc bn tham gia chuyn
nhng lm th tc khai bo, chuyn quyn s hu vi c quan cp ng k
kinh doanh hoc doanh nghip qun l vn gp.
b) i vi chuyn nhng chng khon
Cn c tnh thu i vi hot ng chuyn nhng chng khon l thu
nhp tnh thu v thu sut.
b.1) Thu nhp tnh thu
Thu nhp tnh thu t chuyn nhng chng khon c xc nh l gi
chuyn nhng chng khon tng ln.
- Gi chuyn nhng chng khon c xc nh nh sau:
+ i vi chng khon ca cng ty i chng giao dch trn S Giao dch
454

chng khon, gi chuyn nhng chng khon l gi thc hin ti S Giao dch
chng khon. Gi thc hin l gi chng khon c xc nh t kt qu khp
lnh hoc gi hnh thnh t cc giao dch tha thun ti S Giao dch chng
khon.
+ i vi chng khon khng thuc trng hp nu trn, gi chuyn
nhng l gi ghi trn hp ng chuyn nhng hoc gi thc t chuyn nhng
hoc gi theo s sch k ton ca n v c chng khon chuyn nhng ti thi
im lp bo co ti chnh gn nht theo quy nh ca php lut v k ton trc
thi im chuyn nhng.
b.2) Thu sut v cch tnh thu
C nhn chuyn nhng chng khon np thu theo thu sut 0,1% trn
gi chuyn nhng chng khon tng ln.
Cch tnh thu:
Thu thu nhp c
nhn phi np

Gi chuyn nhng
chng khon tng ln

Thu sut
0,1%

b.3) Thi im xc nh thu nhp tnh thu

- i vi chng khon nim yt v chng khon cha nim yt nhng
thc hin ng k giao dch ti Trung tm giao dch chng khon l thi im
S giao dch chng khon, Trung tm giao dch cng b gi thc hin.
- i vi chng khon khng thuc 2 trng hp trn l thi im hp
ng chuyn nhng c hiu lc, nu khng c hp ng chuyn nhng th
thi im tnh thu l thi im ng k chuyn tn s hu chng khon.
6.2.5.5. i vi thu nhp t chuyn nhng bt ng sn
a) Cn c tnh thu i vi thu nhp t chuyn nhng bt ng sn l gi
chuyn nhng tng ln v thu sut.
a.1) Gi chuyn nhng
- Gi chuyn nhng i vi chuyn nhng quyn s dng t khng c
cng trnh xy dng trn t l gi ghi trn hp ng chuyn nhng ti thi
im chuyn nhng.
Trng hp trn hp ng chuyn nhng khng ghi gi hoc gi trn
hp ng chuyn nhng thp hn gi t do U ban nhn dn cp tnh quy
nh ti thi im chuyn nhng th gi chuyn nhng s c xc nh theo
bng gi t do U ban nhn dn cp tnh quy nh ti thi im chuyn
nhng.
- Gi chuyn nhng i vi chuyn nhng quyn s dng t gn vi
cng trnh xy dng trn t, k c cng trnh xy dng hnh thnh trong tng
lai l gi ghi trn hp ng chuyn nhng ti thi im chuyn nhng.
Trng hp trn hp ng chuyn nhng khng ghi gi t hoc gi t
trn hp ng chuyn nhng thp hn gi do y ban nhn dn cp tnh quy
nh th gi chuyn nhng t l gi do y ban nhn dn cp tnh quy nh ti
thi im chuyn nhng theo quy nh ca php lut v t ai.
455

Trng hp chuyn nhng nh gn lin vi t th phn gi tr nh, kt

cu h tng v cng trnh kin trc gn lin vi t c xc nh cn c theo
gi tnh l ph trc b nh do y ban nhn dn cp tnh quy nh. Trng hp
y ban nhn dn cp tnh khng c quy nh gi tnh l ph trc b nh th cn
c vo quy nh ca B Xy dng v phn loi nh, v tiu chun, nh mc xy
dng c bn, v gi tr cn li thc t ca cng trnh trn t.
i vi cng trnh xy dng hnh thnh trong tng lai, trng hp hp
ng khng ghi gi chuyn nhng hoc gi chuyn nhng thp hn t l gp
vn trn tng gi tr hp ng nhn (x) vi gi t v gi tnh l ph trc b
cng trnh xy dng do y ban nhn dn cp tnh quy nh th gi chuyn
nhng c xc nh theo gi U ban nhn (x) vi t l gp vn trn tng gi
tr hp ng. Trng hp y ban nhn dn cp tnh cha c quy nh v n gi
th p dng theo sut vn u t xy dng cng trnh do B Xy dng cng b,
ang p dng ti thi im chuyn nhng.
- Gi chuyn nhng i vi chuyn nhng quyn thu t, thu mt
nc l gi ghi trn hp ng ti thi im chuyn nhng quyn thu mt t,
thu mt nc.
Trng hp n gi cho thu li trn hp ng thp hn gi do U ban
nhn dn tnh quy nh ti thi im cho thu li th gi cho thu li c xc
nh cn c theo bng gi do U ban nhn dn tnh quy nh.
a.2) Thu sut
Thu sut i vi chuyn nhng bt ng sn l 2% trn gi chuyn
nhng hoc gi cho thu li.
b) Thi im tnh thu t chuyn nhng bt ng sn
- Trng hp hp ng chuyn nhng khng c tha thun bn mua l
ngi np thu thay cho bn bn th thi im tnh thu l thi im hp ng
chuyn nhng c hiu lc theo quy nh ca php lut;
- Trng hp hp ng chuyn nhng c tha thun bn mua l ngi
np thu thay cho bn bn th thi im tnh thu l thi im lm th tc ng
k quyn s hu, quyn s dng bt ng sn. Trng hp c nhn nhn chuyn
nhng nh hnh thnh trong tng lai, quyn s dng t gn vi cng trnh
xy dng tng lai l thi im c nhn np h s khai thu vi c quan thu.
c) Cch tnh thu
c.1) Thu thu nhp c nhn i vi thu nhp t chuyn nhng bt ng
sn c xc nh nh sau:
Thu thu nhp c nhn
=
phi np

Gi chuyn
nhng

Thu sut
2%

c.2) Trng hp chuyn nhng bt sn l ng s hu th ngha v thu

c xc nh ring cho tng ngi np thu theo t l s hu bt ng sn.
Cn c xc nh t l s hu l ti liu hp php nh: tho thun gp vn ban
u, di chc hoc quyt nh phn chia ca to n,... Trng hp khng c ti
liu hp php th ngha v thu ca tng ngi np thu c xc nh theo t
456

l bnh qun.
6.2.5.6. i vi thu nhp t bn quyn
Cn c tnh thu l TN tnh thu t tin bn quyn v thu sut.
* TN tnh thu t tin bn quyn l phn TN vt trn 10 triu ng theo
hp ng chuyn nhng, khng ph thuc vo s ln thanh ton hoc s ln
nhn tin m c nhn nhn c khi chuyn giao, chuyn quyn s dng cc i
tng ca quyn s hu tr tu, chuyn giao cng nghip.
- Trng hp cng l mt i tng ca quyn s hu tr tu, chuyn giao
cng ngh nhng hp ng chuyn giao, chuyn quyn s dng thc hin lm
nhiu hp ng vi cng mt i tng s dng th TN tnh thu l phn TN
vt trn 10 triu ng tnh trn tng cc hp ng chuyn giao.
- Trng hp i tng chuyn giao, chuyn quyn l ng s hu th TN
tnh thu c phn chia cho tng c nhn s hu (cn c theo giy chng nhn
quyn s hu hoc quyn s dng ca c quan nh nc c thm quyn).
* Thu sut thu TNCN i vi TN t bn quyn p dng theo biu thu
ton phn vi thu sut l 5%.
* Thi im xc nh TN tnh thu t bn quyn l thi im tr tin bn
quyn.
6.2.5.7. i vi thu nhp t nhng quyn thng mi
a) Cn c tnh thu i vi thu nhp t nhng quyn thng mi l thu
nhp tnh thu v thu sut.
* TN tnh thu t nhng quyn thng mi l phn TN vt trn 10 triu
ng theo hp ng nhng quyn thng mi, khng ph thuc vo s ln
thanh ton hoc s ln nhn tin m ngi np thu nhn c.
Trng hp cng l mt i tng ca quyn thng mi nhng vic
chuyn nhng thc hin thnh nhiu hp ng th TN tnh thu l phn vt
trn 10 triu ng tnh trn tng cc hp ng nhng quyn thng mi.
b) Thu sut thu thu nhp c nhn i vi TN t nhng quyn thng
mi p dng theo biu thu ton phn l 5%.
c) Thi im xc nh TN tnh thu t nhng quyn thng mi l thi
im thanh ton tin nhng quyn thng mi gia bn nhn quyn thng
mi v bn nhng quyn thng mi.
6.2.5.8. i vi thu nhp t trng thng
a) Thu nhp tnh thu
Thu nhp tnh thu t trng thng l phn gi tr gii thng vt trn 10
triu ng m ngi np thu nhn c theo tng ln trng thng khng ph
thuc vo s ln nhn tin thng.
Trng hp mt gii thng nhng c nhiu ngi trng gii th thu nhp
tnh thu c phn chia cho tng ngi nhn gii thng. Ngi c trng
gii phi xut trnh cc cn c php l chng minh. Trng hp khng c cn c
php l chng minh th thu nhp trng thng tnh cho mt c nhn. Trng hp
457

c nhn trng nhiu gii thng trong mt cuc chi th thu nhp tnh thu c
tnh trn tng gi tr ca cc gii thng
b) Thu sut thu TNCN i vi TN t trng thng p dng theo biu
thu ton phn l 10%.
c) Thi im xc nh TN tnh thu i vi TN trng thng l thi im
t chc, c nhn tr thng cho ngi trng thng.
6.2.5.9. i vi thu nhp t nhn tha k v nhn qu tng
a) Thu nhp tnh thu t tha k, qu tng l phn gi tr ti sn nhn tha
k, qu tng vt trn 10 triu ng mi ln nhn. Gi tr ti sn nhn tha k,
qu tng c xc nh i vi tng trng hp, c th nh sau:
- i vi ti sn tha k, qu tng l quyn s dng t th gi tr xc nh
theo bng gi t do UBND cp tnh quy nh ti thi im c nhn hng tha
k lm th tc chuyn quyn s dng t
- i vi bt ng sn l nh v cng trnh kin trc trn t th gi tr
c xc nh cn c vo quy nh ca c quan qun l nh nc c thm
quyn v phn loi gi tr nh; quy nh tiu chun, nh mc xy dng c bn
do c quan qun l nh nc c thm quyn ban hnh; gi tr cn li ca nh,
cng trnh kin trc.
Trng hp khng xc nh c theo quy nh trn th cn c vo gi
tnh l ph trc b do UBND cp tnh quy nh.
- i vi tha k, qu tng l cc ti sn khc phi ng k quyn s hu
hoc quyn s dng vi c quan qun l nh nc: Gi tr ti sn c xc nh
trn c s bng gi tnh l ph trc b do U ban nhn dn cp tnh quy nh ti
thi im c nhn lm th tc ng k quyn s hu, quyn s dng ti sn tha
k, qu tng.
Trng hp c nhn nhn tha k, qu tng l ti sn nhp khu v c
nhn nhn tha k, qu tng phi np cc khon thu lin quan n vic nhp
khu ti sn th gi tr ti sn lm cn c tnh thu TNCN i vi tha k qu
tng l gi tnh l ph trc b do U ban nhn dn cp tnh quy nh ti thi
im lm th tc ng k quyn s hu, quyn s dng ti sn tr (-) cc khon
thu khu nhp khu m c nhn t np theo quy nh.
- i vi tha k, qu tng l vn gp trong cc t chc kinh t, c s
kinh doanh: Gi tr ca qu tng, tha k l gi tr ca phn vn gp c xc
nh cn c vo s sch k ton, ho n, chng t ti thi im nhn tha k,
qu tng. Trng hp khng c s sch k ton, ho n, chng t lm cn c
xc nh th gi tr phn vn gp c xc nh theo gi th trng ti thi im
nhn.
- i vi tha k, qu tng l chng khon: gi tr ti sn nhn tha k l
gi tr chng khon ti thi im ng k chuyn quyn s hu. Thu nhp tnh
thu t tha k, qu tng l chng khon l phn gi tr ti sn nhn tha k, qu
tng vt trn 10 triu ng tnh trn ton b cc m chng khon nhn c
cha tr bt c mt khon chi ph no. C th nh sau:
+ i vi chng khon giao dch trn S Giao dch chng khon: gi tr
458

ca chng khon c cn c vo gi tham chiu trn S giao dch chng khon

ti thi im ng k quyn s hu chng khon.
+ i vi chng khon khng thuc trng hp trn: gi tr ca chng
khon c cn c vo gi tr s sch k ton ca cng ty pht hnh loi chng
khon ti thi im lp bo co ti chnh gn nht theo quy nh ca php
lut v k ton trc thi im ng k quyn s hu chng khon.
b) Thu sut thu TNCN i vi tha k, qu tng c p dng theo biu
thu ton phn vi thu sut l 10%.
c) Thi im xc nh thu nhp tnh thu
- i vi TN t tha k: Thi im xc nh TN tnh thu l thi im i
tng np thu nhn tha k lm th tc chuyn quyn s hu hoc quyn s
dng ti sn.
- i vi TN t nhn qu tng: Thi im xc nh TN tnh thu l thi
im t chc, c nhn tng cho i tng np thu. Trng hp nhn qu tng
t nc ngoi th thi im xc nh TN tnh thu l thi im i tng np
thu nhn c qu tng.
6.2.6. Phng php tnh thu TNCN i vi c nhn khng c tr
6.2.6.1. i vi thu nhp t kinh doanh
Thu i vi TN t kinh doanh ca c nhn khng c tr c xc nh
bng doanh thu t hot ng sn xut, kinh doanh nhn (x) vi thu sut.
* Doanh thu l ton b s tin pht sinh t vic cung cp hng ho, dch
v bao gm c chi ph do bn mua hng ho, dch v tr thay cho c nhn khng
c tr m khng c hon tr.
Doanh thu t hot ng kinh doanh ca c nhn khng c tr c xc
nh tng t nh doanh thu lm cn c tnh thu t hot ng kinh doanh ca
c nhn c tr. Trng hp tho thun ti hp ng khng bao gm thu TNCN
th doanh thu tnh thu phi quy i l ton b s tin m c nhn khng c tr
nhn c di bt k hnh thc no t vic cung cp hng ho, dch v ti Vit
Nam, khng ph thuc vo a im tin hnh cc hot ng kinh doanh.
* Thu sut thu TNCN i vi TN t kinh doanh ca c nhn khng c
tr quy nh i vi tng lnh vc, ngnh ngh sn xut, kinh doanh nh sau:
- Thu sut 1% i vi hot ng kinh doanh hng ho;
- Thu sut 5% i vi hot ng kinh doanh dch v;
- Thu sut 2% i vi hot ng sn xut, xy dng, vn ti v hot ng
kinh doanh khc.
Trng hp c nhn khng c tr c doanh thu t nhiu lnh vc, ngnh
ngh SXKD khc nhau nhng khng tch ring c doanh thu ca tng lnh
vc, ngnh ngh th thu sut thu TNCN c p dng theo mc thu sut cao
nht i vi lnh vc, ngnh ngh thc t hot ng trn ton b doanh thu.
6.2.6.2. i vi thu nhp t tin lng, tin cng
Thu TNCN i vi thu nhp t tin lng, tin cng ca c nhn khng
459

c tr c xc nh bng thu nhp chu thu t tin lng, tin cng nhn (x) vi
thu sut 20%.
TNCT t tin lng, tin cng l tng s tin lng, tin cng v cc
khon thu nhp c tnh cht tin lng, tin cng m c nhn khng c tr nhn
c bng tin v khng bng tin do thc hin cng vic ti Vit Nam khng
phn bit ni tr thu nhp. Nguyn tc, phng php xc nh TNCT t tin
lng, tin cng ca c nhn khng c tr c xc nh nh i vi c nhn c
tr theo hng dn ti Thng t s 111/2013/TT-BTC.
6.2.6.3. i vi thu nhp t u t vn
Thu TNCN i vi TN t u t vn ca c nhn khng c tr c xc
nh bng tng s tin m c nhn khng c tr nhn c t vic u t vn
vo t chc, c nhn ti Vit Nam nhn (x) vi thu sut 5%.
TNCT, thi im xc nh TNCT t u t vn ca c nhn khng c tr
c xc nh tng t nh i vi c nhn c tr theo hng dn ti Thng t
s 111/2013/TT-BTC.
6.2.6.4. i vi thu nhp t chuyn nhng vn
* Thu TNCN i vi TN t chuyn nhng vn (bao gm c chuyn
nhng chng khon) ca c nhn khng c tr c xc nh bng tng s tin
m c nhn khng c tr nhn c t vic chuyn nhng phn vn ti cc t
chc, c nhn Vit Nam nhn vi thu sut 0,1%, khng phn bit vic chuyn
nhng c thc hin ti Vit Nam hay ti nc ngoi.
Tng s tin m c nhn khng c tr nhn c t vic chuyn nhng
phn vn ti cc t chc, c nhn Vit Nam l tng gi tr chuyn nhng vn
khng tr bt k khon chi ph no k c gi vn.
* Tng s tin chuyn nhng i vi tng trng hp c th nh sau:
- Xc nh cn c vo gi tr ghi trn hp ng chuyn nhng. Nu hp
ng chuyn nhng khng quy nh gi thanh ton hoc gi thanh ton trn
hp ng khng ph hp vi gi th trng th c quan thu c quyn n nh
gi chuyn nhng theo qui nh ca Lut Qun l thu v cc vn bn hng
dn thc hin Lut.
- Chuyn nhng chng khon th xc nh cn c vo gi chng khon:
+ i vi chng khon nim yt v chng khon cha nim yt nhng
ng k giao dch ti trung tm giao dch chng khon th gi bn chng khon
l gi chuyn nhng thc t trn th trng ti thi im bn. Gi th trng ti
thi im bn l gi khp lnh ti S giao dch chng khon hoc theo quy nh
ca Trung tm giao dch chng khon ti ngy chuyn nhng.
+ i vi chng khon khng thuc cc trng hp nu trn: Gi bn
chng khon l gi chuyn nhng ghi trn hp ng chuyn nhng. Trng
hp hp ng chuyn nhng khng quy nh gi chuyn nhng hoc gi
chuyn nhng trn hp ng khng ph hp vi gi th trng th c quan thu
c quyn n nh gi chuyn nhng.
* Thi im xc nh TN tnh thu i vi chuyn nhng vn ca c
460

nhn khng c tr l thi im hp ng chuyn nhng vn c hiu lc hoc

thi im hon tt vic chuyn tn s hu (i vi chuyn nhng phn vn
gp; chng khon cha nim yt v cha ng k giao dch) hoc thi im
Trung tm giao dch chng khon hoc S giao dch chng khon cng b gi
thc hin (i vi chng khon nim yt v chng khon cha nim yt nhng
ng k giao dch).
6.2.4.5. i vi thu nhp t chuyn nhng bt ng sn
Thu TNCN i vi chuyn nhng bt ng sn (BS) ti Vit Nam ca
c nhn khng c tr c xc nh bng gi chuyn nhng BS nhn vi
thu sut 2%.
Gi chuyn nhng BS ca c nhn khng c tr l ton b s tin m
c nhn khng c tr nhn c t vic chuyn nhng BS khng tr bt k
khon chi ph no k c gi vn. i vi cc trng hp c th c xc nh
nh cch xc nh gi chuyn nhng BS ca c nhn c tr theo hng dn
ti Thng t s 111/2013/TT-BTC.
6.2.6.6. i vi thu nhp t bn quyn
Thu i vi TN t bn quyn ca c nhn khng c tr c xc nh
bng phn thu nhp vt trn 10 triu ng theo tng hp ng chuyn giao,
chuyn quyn s dng cc i tng quyn s hu tr tu, chuyn giao cng
ngh ti Vit Nam nhn vi thu sut 5% v c xc nh theo hng dn ti
Thng t s 111/2013.
Thi im xc nh TN t bn quyn l thi im t chc, c nhn tr thu
nhp t chuyn bn quyn cho i tng np thu l c nhn khng c tr.
6.2.6.7. i vi thu nhp t nhng quyn thng mi
Thu i vi TN t nhng quyn thng mi ca c nhn khng c tr
c xc nh bng phn TN vt trn 10 triu ng theo tng hp ng
nhng quyn thng mi ti Vit Nam nhn vi thu sut 5%.
TN t nhng quyn thng mi c xc nh theo hng dn ti Thng
t s 111/2013/TT-BTC.
Thi im xc nh thu nhp l thi im c nhn khng c tr nhn c
thu nhp t vic nhng quyn thng mi.
6.2.6.8. i vi thu nhp t t trng thng, nhn t tha k v nhn qu
tng
Thu TNCN phi np i vi thu nhp t trng thng, nhn tha k v
nhn qu tng ca c nhn khng c tr c xc nh bng TNCT nhn vi (x)
thu sut 10%.
* TNCT t trng thng ca c nhn khng c tr l phn gi tr gii
thng vt trn 10 triu ng theo tng ln trng thng ti Vit Nam, c
xc nh theo hng dn ti Thng t s 111/2013/TT-BTC.
* TNCT t nhn tha k, qu tng ca c nhn khng c tr l phn gi tr
ti sn tha k, qu tng vt trn 10 triu ng theo tng ln pht sinh thu nhp
nhn c ti Vit Nam.
461

Thi im xc nh TN tnh thu i vi trng thng l thi im t

chc, c nhn Vit Nam tr tin thng cho c nhn khng c tr. i vi TN
t tha k th tnh theo thi im c nhn nhn tha k lm th tc chuyn
quyn s hu hoc quyn s dng ti sn. i vi qu tng, xc nh TN tnh
thu theo thi im c nhn nhn qu tng lm th tc chuyn quyn s hu/s
dng ti sn.
6.2.7. ng k, k khai, np thu, quyt ton thu
6.2.7.1. ng k thu
* i tng phi ng k thu bao gm:
- Cc t chc, c nhn tr thu nhp cho c nhn thc hin ng k thu
theo quy nh ti Thng t s 156/2013/TT-BTC ca B Ti chnh hng dn
thi hnh Lut Qun l thu, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l
thu v Ngh nh ca Chnh ph s 83/2013/N-CP v iu 24 Thng t
111/2013/TT-BTC.
- Mi c nhn c thu nhp chu thu, bao gm:
+ C nhn c thu nhp t SXKD, bao gm c c nhn hnh ngh c lp;
c nhn, h gia nh sn xut nng nghip khng thuc i tng min thu
TNCN. C nhn c thu nhp t SXKD thc hin ng k thu thu nhp c nhn
ng thi vi vic ng k cc loi thu khc.
+ C nhn c thu nhp t tin lng, tin cng.
+ Cc c nhn c thu nhp chu thu khc (nu pht sinh thng xuyn).
* H s ng k thu
Thc hin theo quy nh ti Thng t s 156/2013/TT-BTC ca B Ti
chnh hng dn thi hnh Lut Qun l thu, Lut sa i, b sung mt s iu
ca Lut Qun l thu v Ngh nh ca Chnh ph s 83/2013/N-CP c
sa i, b sung theo Thng t s 92/2015/TT-BTC. Ngnh Thu ang y
mnh vic xy dng chng trnh h tr ngi np thu, ng dng cc cng
ngh thng tin m rng vic ng k thu, khai thu qua mng in t, gim
bt th tc phin h.
6.2.7.2. Khu tr thu, khai thu, np thu, quyt ton thu
Vic khu tr thu, khai thu, np thu, quyt ton thu TNCN thc hin
theo quy nh ti iu 25 v 26 Thng t s 111/2013/TT-BTC v Thng t s
156/2013/TT-BTC ca B Ti chnh hng dn thi hnh Lut Qun l thu,
Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l thu v Ngh nh ca
Chnh ph s 83/2013/N-CP; Thng t s 151/2014/TT-BTC ngy 10/10/2014
ca B Ti chnh sa i, b sung mt s iu ca cc thng t v thu v
Thng t 92/2015/TT-BTC. Ni dung c bn quy nh v khu tr, k khai thu,
np thu v quyt ton thu theo cc vn bn php l trn nh sau:
a) Khu tr thu
C quan chi tr thu nhp cho c nhn thc hin vic gi li tin thu, tr
vo thu nhp tr cho c nhn (khu tr). Ngi lao ng lm vic t 3 thng tr
ln trong nm c ng k gim tr gia cnh ti c quan, n v th tm khu tr
462

theo Biu thu lu tin tng phn, sau khi tm tr gia cnh theo h s do c
nhn t khai. Ngi lm vic khng k hp ng lao ng hoc hp ng lao
ng di 3 thng c tng mc tr thu nhp t 2.000.000 ng/ln tr ln th
phi khu tr thu theo mc 10% trn thu nhp trc khi tr cho c nhn.
nh k hng thng/qu, t chc chi tr thu nhp, khu tr thu TNCN
thc hin khai np s thu khu tr vo ngn sch nh nc (np ngay khi
lm th tc khai vi c quan thu, khuyn khch khai qua mng in t).
Cc trng hp khu tr c th i vi tng loi thu nhp c quy nh
ti iu 25 Thng t 111/2013/TT-BTC.
b) Khai thu, np thu
- T chc, c nhn tr thu nhp c pht sinh khu tr thu thu nhp c
nhn khai thu theo thng hoc qu. Trng hp trong thng hoc qu, t chc,
c nhn tr thu nhp khng pht sinh khu tr thu thu nhp c nhn th khng
phi khai thu.
- Vic khai thu theo thng hoc qu c xc nh mt ln k t thng
u tin c pht sinh khu tr thu v p dng cho c nm. C th nh sau:
+ T chc, c nhn tr thu nhp pht sinh s thu khu tr trong thng ca
t nht mt loi t khai thu thu nhp c nhn t 50 triu ng tr ln khai thu
theo thng, tr trng hp t chc, c nhn tr thu nhp thuc din khai thu gi
tr gia tng theo qu.
+ T chc, c nhn tr thu nhp khng thuc din khai thu theo thng
theo hng dn nu trn th thc hin khai thu theo qu.
- Thi hn np t khai v np thu: i vi trng hp khai theo thng
th thi hn np t khai v np thu chm nht vo ngy th 20 ca thng tip
theo thng pht sinh ngha v thu; i vi trng hp khai theo qu th thi
hn np t khai v np thu chm nht vo ngy th 30 ca qu tip theo qu
pht sinh ngha v thu.
c) Quyt ton thu
c.1) Nguyn tc chung
T chc, c nhn tr thu nhp thuc din chu thu thu nhp c nhn i
vi thu nhp t tin lng, tin cng c trch nhim khai quyt ton thu thu
nhp c nhn v quyt ton thu thu nhp c nhn thay cho cc c nhn c u
quyn khng phn bit c pht sinh khu tr thu hay khng pht sinh khu tr
thu. Trng hp t chc, c nhn khng pht sinh tr thu nhp th khng phi
khai quyt ton thu thu nhp c nhn.
C nhn c tr c thu nhp t tin lng, tin cng, t kinh doanh c
trch nhim khai quyt ton thu nu c s thu phi np thm hoc c s thu
np tha ngh hon thu hoc b tr thu vo k khai thu tip theo, tr 3
trng hp khng bt buc phi quyt ton thu nh c trnh by trong phn
c.2 di y.
c.2) Cc trng hp c nhn khng phi quyt ton thu:
463

+ C nhn c s thu phi np nh hn s thu tm np m khng c

yu cu hon thu hoc b tr thu vo k sau.
+ C nhn c thu nhp t tin lng, tin cng k hp ng lao ng t 3
thng tr ln ti mt n v m c thm thu nhp vng lai cc ni khc bnh
qun thng trong nm khng qu 10 triu ng, c n v tr thu nhp
khu tr thu ti ngun theo t l 10% nu khng c yu cu th khng quyt
ton thu i vi phn thu nhp ny.
+ C nhn c ngi s dng lao ng mua bo him nhn th (tr bo
him hu tr t nguyn), bo him khng bt buc khc c tch ly v ph bo
him m ngi s dng lao ng hoc doanh nghip bo him khu tr thu
thu nhp c nhn theo t l 10% trn khon tin ph bo him tng ng vi
phn ngi s dng lao ng theo hng dn ti khon 2 iu 14 Thng t s
92/2015/TT-BTC th khng phi quyt ton thu i vi phn thu nhp ny.
+ C nhn, h kinh doanh c thu nhp t kinh doanh thc hin np
thu theo phng php khon.
c.3) C nhn c thu nhp t tin lng, tin cng y quyn cho t chc,
c nhn tr thu nhp quyt ton thu thay trong 3 trng hp sau:
(i) C nhn ch c thu nhp t tin lng, tin cng k hp ng lao ng
t 3 thng tr ln ti mt t chc, c nhn tr thu nhp v thc t ang lm vic
ti vo thi im u quyn quyt ton, k c trng hp khng lm vic
12 thng trong nm.
(ii) C nhn c thu nhp t tin lng, tin cng k hp ng lao ng t
3 thng tr ln ti mt t chc, c nhn tr thu nhp v thc t ang lm vic ti
vo thi im u quyn quyt ton, k c trng hp khng lm vic 12
thng trong nm, ng thi c thu nhp vng lai cc ni khc c n v
tr thu nhp khu tr thu 10% m khng c yu cu quyt ton i vi phn
thu nhp ny.
(iii) C nhn l ngi lao ng c iu chuyn t t chc c n t
chc mi trong trng hp t chc c thc hin chia, tch, hp nht, sp nhp,
chuyn i doanh nghip. Cui nm ngi lao ng c y quyn quyt ton thu
th t chc mi phi thu li chng t khu tr thu TNCN do t chc c cp
cho ngi lao ng (nu c) lm cn c tng hp thu nhp, s thu khu
tr v quyt ton thu thay cho ngi lao ng.
T chc, c nhn tr thu nhp ch thc hin quyt ton thu thay cho c
nhn i vi phn thu nhp t tin lng, tin cng m c nhn nhn c t t
chc, c nhn tr thu nhp. Trng hp t chc chi tr sau khi thc hin chia,
tch, hp nht, sp nhp, chuyn i doanh nghip v thc hin quyt ton thu
theo y quyn ca ngi lao ng c iu chuyn t t chc c sang th t
chc mi c trch nhim quyt ton thu i vi c phn thu nhp do t chc c
chi tr.
c.4) Thi hn np t khai quyt ton thu

464

Thi hn np t khai quyt ton thu TNCN chm nht l 90 ngy k t

ngy kt thc nm dng lch.
c.5)Mt s quy nh c th v quyt ton thu
- Trong cng mt thi gian c nhn c thu nhp ti chiu ni th chn ni
thun tin nht khu tr theo biu thu lu tin tng phn, cc ni khc thc
hin khu tr theo t l 10%, cp chng t khu tr thu TNCN.
- Trong nm, c nhn lm vic ti nhiu ni th ti mi ni lm vic, c
quan tr thu nhp thc hin tm khu tr v cp chng t khu tr cho c nhn.
- Ht nm, c nhn chu trch nhim tng hp cc chng t khu tr, lp
quyt ton thu gi n c quan thu ni c tr hoc c quan thu ni c quan
tr thu nhp cho mnh ng k np thu.
- C quan tr thu nhp thc hin khai quyt ton vi c quan thu v s
thu phi khu tr ca c nhn, s thu thc khu tr, s thu np vo
ngn sch nh nc v s thu tha/thiu chuyn sang nm sau, np ngay s
thu thiu trong thi gian quyt ton thu.
- C nhn c thu nhp t tin lng, tin cng t hai ni tr ln thuc
din t quyt ton thu th ni np h s quyt ton thu nh sau:
+ C nhn tnh gim tr gia cnh cho bn thn ti t chc, c nhn tr
thu nhp no th np h s quyt ton thu ti c quan thu trc tip qun l t
chc, c nhn tr thu nhp . Trng hp c nhn c thay i ni lm vic v
ti t chc, c nhn tr thu nhp cui cng c tnh gim tr gia cnh cho bn
thn th np h s quyt ton thu ti c quan thu qun l t chc, c nhn tr
thu nhp cui cng. Trng hp c nhn c thay i ni lm vic v ti t chc,
c nhn tr thu nhp cui cng khng tnh gim tr gia cnh cho bn thn th
np h s quyt ton thu ti chi cc thu ni c nhn c tr (ni ng k
thng tr hoc tm tr).
+ Trng hp c nhn cha tnh gim tr gia cnh cho bn thn bt c
t chc, c nhn tr thu nhp no th np h s quyt ton thu ti Chi cc Thu
ni c nhn c tr (ni ng k thng tr hoc tm tr).
- Trng hp c nhn khng k hp ng lao ng, hoc k hp ng lao
ng di 3 thng, hoc k hp ng cung cp dch v c thu nhp ti mt ni
hoc nhiu ni khu tr 10% th quyt ton thu ti chi cc thu ni c nhn
c tr (ni ng k thng tr hoc tm tr).
- C nhn trong nm c thu nhp t tin lng, tin cng ti mt ni hoc
nhiu ni nhng ti thi im quyt ton khng lm vic ti t chc, c nhn tr
thu nhp no th ni np h s quyt ton thu l chi cc thu ni c nhn c tr
(ni ng k thng tr hoc tm tr).
6.2.8. Cc vn bn quy phm php lut v thu TNCN
- Lut thu TNCN s 04/2007/QH12 ngy 21/11/2007 ca Quc hi.
- Lut s 26/2012/QH13 ngy 22 thng 11 nm 2012 sa i, b sung mt
s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn;
- Lut s 71/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca cc lut v
465

thu;
- Ngh nh s 65/2013/N-CP ngy 27 thng 6 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn v Lut sa i,
b sung mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn;
- Ngh nh s 91/2014/N-CP ngy 1/10/2014 sa i, b sung mt s
iu ca cc ngh nh v thu;
- Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12/2/2015 quy nh chi tit thi hnh
Lut s 71/2014/QH13;
- Thng t s 111/2013/TT-BTC ngy 15/8/2013 ca B Ti chnh hng
dn thc hin Lut Thu thu nhp c nhn, Lut sa i, b sung mt s iu
ca Lut thu thu nhp c nhn v Ngh nh s 65/2013/N-CP ca Chnh ph
quy nh chi tit mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn v Lut sa i,
b sung mt s iu ca Lut thu thu nhp c nhn;
- Thng t s 119/2014/TT-BTC ngy 25/8/2014 sa i, b sung mt s
quy nh v thu, qun l thu v ha n, chng t;
- Thng t s 128/2014/TT-BTC ngy 5/9/2014 ca B Ti chnh hng
dn vic gim thu TNCN i vi c nhn lm vic ti Khu kinh t;
- Thng t 151/2014/TT-BTC ngy 10/10/2014 ca B Ti chnh hng
dn thi hnh Ngh nh 91/2014/N-CP;
- Thng t s 92/2015/TT-BTC ngy 15/6/2015 ca B Ti chnh hng
dn thc hin thu gi tr gia tng v thu thu nhp c nhn i vi c nhn c
tr c hot ng kinh doanh; hng dn thc hin mt s ni dung sa i, b
sung v thu thu nhp c nhn quy nh ti Lut sa i, b sung mt s iu
ca cc Lut v thu s 71/2014/QH13 v Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy
12/02/2015.
7. THU TI NGUYN
7.1. Nhng vn chung v thu ti nguyn v chnh sch thu ti
nguyn Vit Nam
7.1.1. Khi nim
Thu ti nguyn l sc thu p dng i vi cc t chc, c nhn c khai
thc ti nguyn thuc din chu thu ti nguyn theo quy nh php lut ca mt
quc gia.
7.1.2. Tc dng ca thu ti nguyn
Thu ti nguyn c cc tc dng ch yu sau y:
- Gp phn tng cng qun l Nh nc i vi ti nguyn quc gia.
- To ngun thu cho NSNN trong vi c thc hi n cc bi n php bo v ,
ti to, tm kim, thm d cc ngun ti nguyn thin nhin ca t nc.
- Khuyn khch khai thc v s dng hp l, tit ki m, hi u qu ti
nguyn, gp phn bo v ngun ti nguyn quc gia, gp phn bo v mi
trng
466

- Gp phn m bo cng bng x h i gia cc i tng c khai thc v

s dng ti nguyn thin nhin ca t nc.
7.1.3. Qu trnh hnh thnh v pht trin chnh sch thu ti nguyn
Vit Nam
nc ta, ti nguyn thin nhin thu c s hu ton dn do Nh nc
thng nht qun l. i vi hot ng khai thc ti nguyn, thi k nm 1990
p dng m t s ch thu ti chnh (nh: ch thu tin nui rng, ch
thu i vi vng sa khong,...) gp phn to ngun thu cho ngn sch, nht l
ngn sch a phng. K t 01/01/1991, Php l nh thu ti nguyn c H i
ng Nh nc (nay l Uy ban Thng v Quc h i) ban hnh ngy 30/03/1990
(Php l nh ti nguyn nm 1990) c hi u lc thay th cho cc ch thu ti
chnh p dng i vi hot ng khai thc ti nguyn. Sau 7 nm thi hnh, Php
l nh thu ti nguyn nm 1990 c sa i, b sung v b thay th bi Php
l nh thu ti nguyn (sa i) ngy 16/04/1998 (Php l nh thu ti nguyn s
05/1998/PL-UBTVQH10), c hi u lc t ngy 01/06/1998. Sau 10 nm thi
hnh, nm 2008 Php l nh thu ti nguyn li c sa i b sung (Php l nh
thu ti nguyn s 07/2008/PL-UBTVQH12).
Ngy 25/11/2009, Lu t Thu ti nguyn s 45/2009/QH12 c Quc hi
ban hnh thay th cho cc Php l nh thu ti nguyn s 05/1998/PLUBTVQH10 v 07/2008/PL-UBTVQH12, c hi u lc thi hnh t k khai thu
ti nguyn thng 7/2010. quy nh chi tit v hng dn thi hnh Lu t thu
ti nguyn Chnh ph ban hnh Ngh nh s 50/2010/N-CP ngy
14/5/2010 v B Ti chnh ban hnh Thng t s 105/2010/TT-BTC ngy
23/7/2010.
Ngy 26/11/2014, Quc hi ban hnh Lut s 71/2014/QH13 sa i,
b sung mt s iu ca cc lut v thu, trong c mt s sa i, b sung v
thu ti nguyn v Chnh ph ban hnh Ngh nh s 12/2015/N-CP hng
dn Lut s 71/2014/QH13. Trn c s , B Ti chnh ban hnh Thng t
s 26/2015/TT-BTC hng dn cc vn bn trn. Gn y nht, ngy 2/10/2015,
B Ti chnh ban hnh Thng t s 152/2015/TT-BTC hng dn thi hnh
thu ti nguyn thay th thng t s 105/2010/TT-BTC.
i vi lnh vc tm kim, thm d, khai thc du kh, chnh sch thu ti
nguyn cn c quy nh bi Lut Du kh v cc lut sa i, b sung Lut
du kh v cc vn bn hng dn thi hnh. Ngy 26/2/2016, B Ti chnh
ban hnh Thng t s 36/2016/TT-BTC hng dn thc hin quy nh v thu
i vi cc t chc v c nhn thc hin tm kim, thm d, khai thc du kh.
Trong Thng t ny c phn hng dn v thu ti nguyn i vi hot ng
khai thc du kh.
7.2. Phm vi p dng thu ti nguyn
a) Ti nguyn chu thu bao gm: Khong sn kim loi; khong sn
khng kim loi; du th; kh thin nhin, kh than; sn phm ca rng t nhin,
tr ng vt; hi sn t nhin, bao gm ng vt v thc vt bin; nc thin
nhin, bao gm nc mt v nc di t (tr nc thin nhin dng cho nng
467

nghip, lm nghip, ng nghip, dim nghip; nc bin lm mt my); yn

so thin nhin (tr yn so do t chc, c nhn thu c do xy dng nh
dn d chim yn t nhin v nui, khai thc); ti nguyn khc do U ban thng
v Quc hi quy nh.
b) Ngi np thu ti nguyn l t chc, c nhn khai thc ti nguyn
thuc i tng chu thu ti nguyn.
Ngi np thu ti nguyn trong mt s trng hp c quy nh c th
nh sau:
(1) i vi hot ng khai thc ti nguyn khong sn th ngi np thu
l t chc, h kinh doanh c c quan nh nc c thm quyn cp Giy php
khai thc khong sn.
Trng hp t chc c c quan nh nc c thm quyn cp Giy
php khai thc khong sn, c php hp tc vi t chc, c nhn khai thc ti
nguyn v c quy nh ring v ngi np thu th ngi np thu ti nguyn
c xc nh theo vn bn .
Trng hp t chc c c quan nh nc c thm quyn cp Giy php
khai thc khong sn, sau c vn bn giao cho cc n v trc thuc thc
hin khai thc ti nguyn th mi n v khai thc l ngi np thu ti nguyn.
(2) Doanh nghip khai thc ti nguyn c thnh lp trn c s lin
doanh th doanh nghip lin doanh l ngi np thu.
Trng hp Bn Vit Nam v bn nc ngoi cng tham gia thc hin
hp ng hp tc kinh doanh khai thc ti nguyn th trch nhim np thu ca
cc bn phi c xc nh c th trong hp ng hp tc kinh doanh; Nu
trong hp ng hp tc kinh doanh khng xc nh c th bn c trch nhim
np thu ti nguyn th cc bn tham gia hp ng u phi k khai np thu ti
nguyn hoc phi c ra ngi i din np thu ti nguyn ca hp ng hp tc
kinh doanh.
(3) T chc, c nhn nhn thu thi cng cng trnh trong qu trnh thi
cng c pht sinh sn lng ti nguyn m c php ca c quan qun l nh
nc hoc khng tri quy nh ca php lut v qun l khai thc ti nguyn khi
thc hin khai thc s dng hoc tiu th th phi khai, np thu ti nguyn vi
c quan thu a phng ni pht sinh ti nguyn khai thc.
(4) T chc, c nhn s dng nc t cng trnh thu li pht in l
ngi np thu ti nguyn theo quy nh ti Thng t ny, khng phn bit
ngun vn u t cng trnh thu li.
Trng hp t chc qun l cng trnh thu li cung cp nc cho t
chc, c nhn khc sn xut nc sinh hot hoc s dng vo cc mc ch
khc (tr trng hp s dng nc pht in) th t chc qun l cng trnh
thy li l ngi np thu.
(5) i vi ti nguyn thin nhin cm khai thc hoc khai thc tri php
b bt gi, tch thu thuc i tng chu thu ti nguyn v c php bn ra th
t chc c giao bn phi khai, np thu ti nguyn theo tng ln pht sinh ti
468

c quan thu qun l trc tip t chc c giao bn ti nguyn trc khi trch
cc khon chi ph lin quan n hot ng bt gi, bn u gi, trch thng
theo ch quy nh.
7.3. Cn c tnh thu ti nguyn
Cn c tnh thu ti nguyn l sn lng ti nguyn tnh thu, gi tnh
thu v thu sut. T nhng cn c , thu ti nguyn phi np c xc nh
theo cng thc sau:
Thu ti
nguyn phi
np trong k

Sn lng ti
nguyn tnh
thu

Gi tnh
thu n v
ti nguyn

Thu sut
thu ti
nguyn

Trng hp c c quan nh nc n nh mc thu ti nguyn phi np

trn mt n v ti nguyn khai thc th s thu ti nguyn phi np c xc
nh nh sau:
Thu ti
Sn lng ti
Mc thu ti nguyn n
nguyn phi =
nguyn tnh
x nh trn mt n v ti
np trong k
thu
nguyn khai thc
7.3.1. Sn lng ti nguyn tnh thu
Sn lng ti nguyn tnh thu c xc nh nh sau:
(1) i vi loi ti nguyn khai thc xc nh c s lng, trng lng
hoc khi lng th sn lng ti nguyn tnh thu l s lng, trng lng hoc
khi lng ca ti nguyn thc t khai thc trong k tnh thu.
Trng hp ti nguyn khai thc thu c sn phm ti nguyn c nhiu
cp , cht lng, gi tr thng mi khc nhau th sn lng ti nguyn tnh
thu c xc nh theo sn lng tng loi ti nguyn c cng cp , cht
lng, gi tr thng mi nh nhau hoc quy ra sn lng ca loi ti nguyn c
sn lng bn ra ln nht lm cn c xc nh sn lng tnh thu cho ton
b sn lng ti nguyn khai thc trong k.
V d 7.1: Doanh nghip A khai thc sau n mn, khai thc thu c
hc, dm cc ly khc nhau th c phn loi theo tng cp , cht lng
tng loi thu c xc nh sn lng tnh thu ca mi loi. Trng
hp, doanh nghip A c bn mt phn sn lng hc, s hc, dm cn
li c a vo p, nghin thnh cc loi dm c cc c (ly) khc nhau th
sn lng tnh thu c xc nh bng cch quy t sn lng cc c (ly) ra
sn lng c sn lng bn ra ln nht xc nh sn lng thc t khai
thc tnh thu ti nguyn. Doanh nghip A thc hin khai, np thu i vi
sn lng khai thc theo gi bn tng ng.
(2) i vi ti nguyn khng xc nh c s lng, trng lng hoc
khi lng thc t ca ti nguyn khai thc do cha nhiu cht, tp cht khc
nhau v c bn ra sau khi sng tuyn, phn loi th sn lng ti nguyn tnh
thu c xc nh nh sau:

469

a) i vi ti nguyn sau khi sng tuyn, phn loi thu c tng cht
ring th sn lng ti nguyn tnh thu c xc nh theo s lng, trng
lng hoc khi lng loi ti nguyn hoc tng cht c trong ti nguyn thu
c sau khi sng tuyn, phn loi .
Trng hp t, , ph thi, b xt thu c qua sng tuyn m bn ra th
phi np thu ti nguyn i vi lng ti nguyn c trong ph thi, b xt bn
ra theo gi bn v thu sut tng ng ca ti nguyn c trong ph thi, b xt.
V d 7.2: Trng hp than khai thc t m cha tp cht, t, phi
sng tuyn, phn loi mi bn th sn lng than thc t khai thc tnh thu
ti nguyn l sn lng than qua sng tuyn, phn loi. Trng hp ph thi
bn ra m c ln than v cc ti nguyn khc th phi tnh thu ti nguyn i
vi lng ti nguyn thuc i tng chu thu trong ph thi theo gi bn thc
t v thu sut tng ng i vi ti nguyn.
V d 7.3: Trng hp khai thc qung st, sau khi sng, tuyn thu c 2
kg vng cm, 100 tn qung st th thu ti nguyn c tnh trn s lng
vng cm v qung st thu c; ng thi xc nh sn lng loi ti nguyn
khc s dng cho hot ng khai thc khong sn tnh thu, nh nc s
dng cho hot ng sng, tuyn.
b) i vi ti nguyn khai thc c cha nhiu cht khc nhau (qung a
kim) qua sng, tuyn, phn loi m khng xc nh c sn lng tng cht c
trong ti nguyn khai thc (qung) th sn lng ti nguyn tnh thu c xc
nh i vi tng cht cn c sn lng ti nguyn thc t khai thc (qung) v
t l ca tng cht c trong ti nguyn. T l tng cht c trong ti nguyn c
xc nh theo mu ti nguyn khai thc c c quan nh nc c thm
quyn kim nh v ph duyt. Trng hp, t l ca tng cht c trong ti
nguyn khai thc thc t khc vi t l tng cht c trong mu ti nguyn (qung)
th sn lng tnh thu c xc nh cn c kt qu kim nh v t l tng cht
c trong ti nguyn khai thc thc t ca c quan nh nc c thm quyn.
V d 7.4: Doanh nghip B khai thc ti nguyn, sn lng qung khai
thc trong thng l 1000 tn, trong qung c ln nhiu cht khc nhau. Theo
Giy php khai thc v t l tng cht c trong mu qung c Hi ng
nh gi tr lng quc gia ph duyt l: qung ng: 60%; qung bc: 0,2%;
qung thic: 0,5%.
Sn lng ti nguyn tnh thu ca tng cht c xc nh nh sau:
- Qung ng: 1.000 tn x 60% = 600 tn.
- Qung bc : 1.000 tn x 0,2% = 2 tn.
- Qung thic: 1.000 tn x 0,5% = 5 tn
Cn c sn lng ca tng cht trong qung xc nh p dng gi
tnh thu n v ti nguyn ca tng cht tng ng khi tnh thu ti nguyn.
(3) i vi ti nguyn khai thc khng bn ra m phi qua sn xut, ch
bin mi bn ra (tiu th trong nc hoc xut khu) th sn lng ti nguyn
tnh thu c xc nh nh sau:
470

i vi ti nguyn khai thc khng bn ra m phi qua sn xut, ch bin

mi bn ra (tiu th trong nc hoc xut khu) th sn lng ti nguyn tnh
thu l sn lng ti nguyn khai thc c xc nh bng cch quy i t sn
lng sn phm sn xut trong k bn ra theo nh mc s dng ti nguyn
tnh trn mt n v sn phm. nh mc s dng ti nguyn tnh trn mt n
v sn phm do NNT k khai cn c d n c cp c thm quyn ph duyt,
tiu chun cng ngh thit k sn xut sn phm ang ng dng, trong :
- Trng hp sn phm bn ra l sn phm ti nguyn th cn c nh mc
s dng ti nguyn tnh trn mt n v sn phm ti nguyn sn xut bn ra.
- Trng hp sn phm bn ra l sn phm cng nghip th cn nh mc
s dng ti nguyn tnh trn mt n v sn phm cng nghip sn xut bn ra.
Vic xc nh sn phm bn ra sau qu trnh ch bin l sn phm cng
nghip hay khng phi sn phm cng nghip do B qun l nh nc chuyn
ngnh thc hin theo thm quyn.
(4) i vi nc thin nhin dng cho sn xut thu in th sn lng ti
nguyn tnh thu l sn lng in ca c s sn xut in bn cho bn mua
in theo hp ng mua bn in hoc sn lng in giao nhn trong trng
hp khng c hp ng mua bn in c xc nh theo h thng o m t
tiu chun o lng cht lng Vit Nam, c xc nhn ca bn mua, bn bn
hoc bn giao, bn nhn.
(5) i vi nc khong thin nhin, nc nng thin nhin, nc thin
nhin tinh lc ng chai, ng hp, nc thin nhin dng cho sn xut, kinh
doanh th sn lng ti nguyn tnh thu c xc nh bng mt khi (m 3) hoc
lt (l) theo h thng o m t tiu chun o lng cht lng Vit Nam.
Ngi np thu phi lp t thit b o m sn lng nc khong thin
nhin, nc nng thin nhin, nc thin nhin khai thc lm cn c tnh
thu. Thit b lp t phi c giy kim nh ca c quan qun l o lng cht
lng tiu chun Vit Nam v thng bo ln u vi c quan thu km theo h
s khai thu ti nguyn trong k khai thu gn nht k t ngy lp t xong thit
b. Trng hp do iu kin khch quan khng th lp t c thit b o m
sn lng nc khai thc s dng v khng trc tip xc nh c sn lng
tnh thu th thc hin khon sn lng ti nguyn khai thc theo k tnh thu.
C quan thu phi hp vi c quan c lin quan a phng xc nh sn
lng ti nguyn khai thc c khon tnh thu ti nguyn theo quy nh.
(7) Trng hp trn a bn c doanh nghip khai thc, xut khu sn
phm ti nguyn, c quan thu thc hin xc nh sn lng sn phm ti
nguyn thc t xut khu trn T khai Hi quan theo c ch trao i thng tin ti
Quyt nh s 574 Q/BTC ngy 30/3/2015 ca B Ti chnh quy i ra sn
lng sn phm ti nguyn sn xut v thc hin i chiu vi sn lng ti
nguyn trn T khai quyt ton thu ti nguyn ca doanh nghip. Trng hp
pht sinh chnh lch sn lng ti nguyn tnh thu m doanh nghip k khai,
np thu c du hiu vi phm php lut th c quan thu p dng cc bin php
471

kim tra, thanh tra ph hp theo quy nh ca Lut Qun l thu tnh, thu
thu ti nguyn v x l vi phm theo quy nh.
Sn lng ti nguyn khai thc tng thm qua kim tra, thanh tra phi
chu thu ti nguyn theo mc thu sut v gi tnh thu ti nguyn quy nh ti
thi im pht sinh sn lng ti nguyn khai thc. Trng hp khng xc nh
c sn lng ti nguyn khai thc tng thm pht sinh thuc k k khai thu
c th no th p dng mc thu sut v gi tnh thu ti nguyn do php lut
quy nh ti thi im kt thc nm khai thc ti nguyn.
7.3.2. Gi tnh thu
7.3.2.1. Nguyn tc chung xc nh gi tnh thu ti nguyn
Gi tnh thu ti nguyn l gi bn n v sn phm ti nguyn ca t
chc, c nhn khai thc cha bao gm thu gi tr gia tng nhng khng c
thp hn gi tnh thu ti nguyn do UBND cp tnh quy nh.
Trng hp gi bn n v sn phm ti nguyn thp hn gi tnh thu ti
nguyn do UBND cp tnh quy nh th tnh thu ti nguyn theo gi do UBND
cp tnh quy nh.
Trng hp sn phm ti nguyn c vn chuyn i tiu th, trong
chi ph vn chuyn, gi bn sn phm ti nguyn c ghi nhn ring trn ha
n th gi tnh thu ti nguyn l gi bn sn phm ti nguyn khng bao gm
chi ph vn chuyn.
7.3.2.2. Cc trng hp c th xc nh gi tnh thu nh sau:
(1) i vi loi ti nguyn xc nh c gi bn n v sn phm ti
nguyn
Gi tnh thu ti nguyn l gi bn n v sn phm ti nguyn c cng
phm cp, cht lng cha bao gm thu gi tr gia tng v c p dng cho
ton b sn lng ti nguyn khai thc trong thng; Gi bn ca mt n v ti
nguyn c tnh bng tng doanh thu (cha c thu GTGT) ca loi ti nguyn
bn ra chia cho tng sn lng ti nguyn tng ng bn ra trong thng.
Trng hp trong thng c khai thc ti nguyn nhng khng pht sinh
doanh thu bn ti nguyn th gi tnh thu ti nguyn l gi tnh thu n v ti
nguyn bnh qun gia quyn ca thng trc gn nht c doanh thu; nu gi
tnh thu n v ti nguyn bnh qun gia quyn ca thng trc gn nht c
doanh thu thp hn gi tnh thu ti nguyn do UBND cp tnh quy nh th p
dng gi tnh thu ti nguyn do UBND cp tnh quy nh.
Trng hp cc t chc l php nhn khai thc ti nguyn cho Tp on,
Tng cng ty tp trung mt u mi tiu th theo hp ng tho thun gia
cc bn hoc bn ra theo gi do Tng cng ty, Tp on quyt nh th gi tnh
thu ti nguyn l gi do Tng cng ty, Tp on quyt nh nhng khng c
thp hn gi do UBND cp tnh ti a phng ni khai thc ti nguyn quy
nh.
(2) i vi loi ti nguyn khng xc nh c gi bn n v ti nguyn
khai thc do c cha nhiu cht khc nhau
472

Gi tnh thu l gi bn n v ti nguyn ca tng cht, c xc nh

cn c tng doanh thu bn ti nguyn trong thng (cha c thu GTGT) tnh cho
tng cht c trong ti nguyn khai thc theo t l hm lng ca tng cht
c c quan nh nc c thm quyn kim ph duyt v sn lng ti nguyn
bn ra ghi trn chng t bn hng tng ng vi tng cht.
V d 7.5: Doanh nghip E khai thc 1.000 tn qung, t l tng cht c
trong mu qung c kim nh l: ng: 60%; bc: 0,2%; thic: 0,5%.
Sn lng ti nguyn tnh thu ca tng cht c xc nh nh sau:
- ng: 1.000 tn x 60% = 600 tn.
- Bc : 1.000 tn x 0,2% = 2 tn.
- Thic: 1.000 tn x 0,5% = 5 tn
Trong thng, Doanh nghip bn 600 tn qung, doanh thu 900triu ng.
Gi tnh thu c xc nh i vi tng cht c trong qung nh sau:
- Doanh thu i vi lng ng bn ra trong thng: 900tr x 60% = 540tr
- Gi tnh thu i vi ng (tr/tn): 540 tr / 360tn
- Khi khai, np thu ti nguyn, n v phi khai, np thu i vi c 600
tn qung ng vi gi tnh thu (nh nu trn) vi thu sut tng ng.
Tng t xc nh gi tnh thu khai, np thu i vi lng bc, thic
c trong 1.000 tn qung khai thc trong thng.
(3) i vi ti nguyn khai thc khng bn ra m phi qua sn xut, ch
bin mi bn ra (bn trong nc hoc xut khu)
a) Trng hp bn ra sn phm ti nguyn th gi tnh thu l gi bn n
v sn phm ti nguyn (trng hp bn trong nc) tng ng vi sn lng ti
nguyn bn ra ghi trn chng t bn hng hoc tr gi hi quan ca sn phm ti
nguyn xut khu (trng hp xut khu) khng bao gm thu xut khu tng
ng vi sn lng ti nguyn xut khu ghi trn chng t xut khu nhng
khng thp hn gi tnh thu do UBND cp tnh quy nh.
Tr gi hi quan ca sn phm ti nguyn xut khu thc hin theo quy
nh v tr gi hi quan i vi hng ha xut khu ti Lut Hi quan v cc vn
bn hng dn thi hnh v sa i, b sung (nu c).
b) Trng hp bn ra sn phm cng nghip th gi tnh thu ti nguyn l
gi bn sn phm cng nghip tr i chi ph ch bin pht sinh ca cng on
ch bin t sn phm ti nguyn thnh sn phm cng nghip nhng khng thp
hn gi tnh thu do U ban nhn dn cp tnh quy nh.
Chi ph ch bin pht sinh ca cng on ch bin t sn phm ti nguyn
thnh sn phm cng nghip c tr khi xc nh gi tnh thu cn c cng
ngh ch bin ca doanh nghip theo D n c ph duyt nhng khng
bao gm chi ph khai thc, sng, tuyn, lm giu hm lng.
c) Trng hp gi tnh thu m NNT xc nh thp hn gi tnh thu ti
Bng gi do UBND cp tnh quy nh th p dng gi tnh thu do UBND cp tnh
quy nh; Trng hp ti Bng gi ca UBND cp tnh quy nh cha c gi i
473

vi loi sn phm ny th c quan thu phi hp vi c quan chc nng thc hin
kim tra, n nh theo php lut v qun l thu.
d) Trng hp ti nguyn khai thc a vo ch bin, sn xut sn phm
v thu c sn phm ti nguyn ng hnh th p dng gi tnh thu n v ti
nguyn theo tng trng hp c th nu ti iu 6 Thng t 152/2015/TT-BTC.
(4) Gi tnh thu ti nguyn trong mt s trng hp c quy nh c th
khc nh sau:
a) Gi tnh thu ti nguyn i vi nc thin nhin dng sn xut thy
in l gi bn in thng phm bnh qun.
Gi bn in thng phm bnh qun tnh thu ti nguyn i vi cc
c s sn xut thy in do B Ti chnh cng b.
b) i vi g l gi bn ti bi giao (kho, bi ni khai thc); trng hp
cha xc nh c gi bn ti bi giao th gi tnh thu c xc nh cn c
vo gi tnh thu do U ban nhn dn cp tnh quy nh theo hng dn ti
khon 6 iu 6 Thng t 152/2015/TT-BTC.
c) i vi nc khong thin nhin, nc nng thin nhin, nc thin
nhin tinh lc ng chai, ng hp, nc thin nhin dng cho sn xut, kinh
doanh m khng c gi bn ra th gi tnh thu ti nguyn do UBND cp tnh
quy nh theo nguyn tc hng dn ti khon 5 iu 6 Thng t 152/2015/TTBTC.
d) T chc, c nhn khai thc ti nguyn khng thc hin y ch
s sch k ton, chng t k ton theo quy nh th c quan thu thc hin kim
tra, n nh thu theo quy nh ca php lut v qun l thu. Trng hp ny,
sn lng ti nguyn tnh thu c xc nh cn c kt qu kim tra, gi tnh
thu ti nguyn l gi ti Bng gi do UBND cp tnh quy nh p dng tng
ng vi tng thi k.
7.3.2.3. Nguyn tc v th tc xc nh bng gi tnh thu ti nguyn ca
Uy ban nhn dn cp tnh
Hng nm, y ban nhn dn cp tnh ban hnh Bng gi tnh thu ti
nguyn thc hin cho nm tip theo lin k nh sau:
(1) Bng gi tnh thu ti nguyn c cc thng tin lm c s xc nh
thu ti nguyn i vi hot ng khai thc ti nguyn pht sinh trong tnh ph
hp vi chnh sch, php lut gm: nh mc s dng ti nguyn lm cn c
quy i t sn phm ti nguyn hoc sn phm cng nghip ra sn lng ti
nguyn khai thc c trong sn phm ti nguyn v sn phm cng nghip; Gi
tnh thu ti nguyn tng ng vi loi ti nguyn khai thc, sn phm ti
nguyn sau khi ch bin, trong :
- nh mc s dng ti nguyn lm cn c quy i t sn phm ti
nguyn hoc sn phm cng nghip ra sn lng ti nguyn khai thc c trong
sn phm ti nguyn v sn phm cng nghip ca cc doanh nghip hot ng
trn a bn tnh c xc nh cn c thc t khai bo ca doanh nghip nhng
phi ph hp bo co thm d nh gi ca cc c quan, t chc v hm lng,
474

cht lng, sn lng ca loi ti nguyn, phng php khai thc, t l thu hi
ti nguyn ti a bn ni c ti nguyn khai thc;
- Gi tnh thu quy nh ti Bng gi l gi ti nguyn khai thc v gi sn
phm ti nguyn tng ng vi tnh cht ca ti nguyn, sn phm ti nguyn
khai thc, ch bin ca cc doanh nghip hot ng trong a bn tnh, c xc
nh trn c s cc ti liu, chng t, hp ng mua bn ca cc doanh nghip,
t chc trong tnh v cht lng, sn lng ca loi ti nguyn, gi sn phm
ti nguyn bn ra ti th trng a phng v th trng ca a phng ln
cn, tr trng hp c quy nh ti im c khon 5 iu ny.
- Gi tnh thu ti nguyn i vi trng hp ti nguyn khai thc khng
bn ra m phi qua sn xut, ch bin mi bn ra c xc nh nh sau:
+ i vi trng hp ti nguyn khai thc c a vo sn xut, ch
bin v bn ra sn phm ti nguyn th gi tnh thu l gi bn sn phm ti
nguyn khng c thu gi tr gia tng (trng hp tiu th trong nc) hoc tr
gi hi quan khng bao gm thu xut khu (i vi trng hp xut khu);
+ i vi trng hp ti nguyn khai thc c a vo sn xut, ch
bin thnh sn phm cng nghip mi bn ra (tiu th trong nc hoc xut
khu): Gi tnh thu ti nguyn c xc nh cn c vo gi bn (trng hp
tiu th trong nc) hoc tr gi hi quan (i vi trng hp xut khu) ca sn
phm cng nghip bn ra tr thu xut khu (nu c) v chi ph ch bin cng
nghip ca cng on ch bin t sn phm ti nguyn thnh sn phm cng
nghip. Chi ph ch bin c tr trong trng hp ny phi cn c hng dn
ca cc B qun l nh nc chuyn ngnh, B Ti chnh v do S Ti chnh
ch tr, phi hp vi c quan thu, c quan ti nguyn mi trng v c quan
qun l nh nc chuyn ngnh c lin quan thng nht xc nh trnh y ban
nhn dn cp tnh quyt nh cn c vo cng ngh ch bin theo D n c
ph duyt v kt qu hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip khai thc, ch
bin ti nguyn trong a bn tnh nhng khng bao gm chi ph khai thc,
sng, tuyn, lm giu hm lng.
(2) Gi tnh thu ti nguyn quy nh ti Bng gi phi ph hp Khung gi
tnh thu ti nguyn do B Ti chnh ban hnh.
(3) C quan chc nng do UBND cp tnh phn cng ch tr phi hp vi
cc c quan lin quan xy dng v trnh UBND cp tnh ban hnh Bng gi tnh
thu ti nguyn chm nht l ngy 31/12 cng b p dng t ngy 01/01 nm
tip theo lin k. Trong nm, khi gi bn ca loi ti nguyn c bin ng tng
hoc gim ngoi mc quy nh ti Khung gi tnh thu ca B Ti chnh th
thng bo B Ti chnh iu chnh kp thi.
(4) C quan thu trc tip qun l thu thu ti nguyn nim yt cng khai
Bng gi tnh thu ti nguyn ti tr s c quan thu v gi v Tng cc Thu
xy dng c s d liu v gi tnh thu ti nguyn.
7.3.3. V thu sut
Lut quy nh khung thu sut v giao y ban thng v Quc hi quy
nh mc thu sut c th i vi tng loi ti nguyn trong tng thi k bo
475

m cc nguyn tc: (i) Ph hp vi danh mc nhm, loi ti nguyn v trong

phm vi khung thu sut do Quc hi quy nh; (ii) Gp phn qun l nh nc
i vi ti nguyn; bo v, khai thc, s dng hp l, tit kim v hiu qu
ngun ti nguyn; v (iii) Gp phn bo m ngun thu ngn sch nh nc v
bnh n th trng.
Biu khung thu sut thu ti nguyn hin hnh c thc hin theo Ngh
quyt s Ngh quyt s 1084/2015/UBTVQH13 ngy 10/12/2015 ca U ban
thng v Quc hi. C th nh sau:

STT

Nhm, loi ti nguyn

Thu sut
(%)

Khong sn kim loi

St

14

Mng-gan

14

Ti-tan (titan)

18

Vng

17

t him

18

Bch kim, bc, thic

12

Bc, thic

10

Vn-ph-ram (wolfram), ng-ti-moan (antimoan)

20

Ch, km

15

Nhm, b-xt (bouxite)

12

10 ng

15

12 Ni-ken (niken)

10

12

C-ban (coban), m-lip-en (molipden), thy ngn, manh (magie), va-na-i (vanadi)

13 Khong sn kim loi khc

15
15

476

II Khong sn khng kim loi

1

t khai thc san lp, xy dng cng trnh

, si

10

nung vi v sn xut xi mng

10

hoa trng

15

Ct

15

Ct lm thy tinh

15

t lm gch

15

G-ra-nt (granite)

15

St chu la

13

10 -l-mt (dolomite), quc-zt (quartzite)

15

11 Cao lanh

13

12 Mi-ca (mica), thch anh k thut

13

13 Pi-rt (pirite), pht-pho-rt (phosphorite)

10

14 A-pa-tt (apatit)

15 Sc-png-tin (secpentin)

16 Than an-tra-xt (antraxit) hm l

10

17 Than an-tra-xt (antraxit) l thin

12

18 Than nu, than m

12

19 Than khc

10

20 Kim cng, ru-bi (rubi), sa-phia (sapphire)

27

21

E-m-rt (emerald), a-lch-xan--rt (alexandrite), pan (opan) qu mu en

477

25

22

Adt, r--lt (rodolite), py-rp (pyrope), b-rin

(berin), s-pi-nen (spinen), t-paz (topaz)

18

Thch anh tinh th mu tm xanh, vng lc, da cam; c23 ri--lt (cryolite); -pan (opan) qu mu trng, la;
phen-s-pht (fenspat); birusa; n-ph-rt (nefrite)

18

24 Khong sn khng kim loi khc

10

III Sn phm ca rng t nhin

1

G nhm I

35

G nhm II

30

G nhm III

20

G nhm V

18

G nhm VI, VII, VIII v cc loi g khc

12

Cnh, ngn, gc, r

10

Ci

Tre, trc, na, mai, giang, tranh, vu, l

10

Trm hng, k nam

25

10 Hi, qu, sa nhn, tho qu

10

11 Sn phm khc ca rng t nhin

IV Hi sn t nhin
1

Ngc trai, bo ng, hi sm

10

Hi sn t nhin khc

V Nc thin nhin
1

Nc khong thin nhin, nc nng thin nhin, nc

thin nhin tinh lc ng chai, ng hp
478

10

Nc thin nhin dng cho sn xut thy in

Nc thin nhin dng cho sn xut, kinh doanh, tr

nc quy nh ti im 1 v im 2 Nhm ny

3.1 Nc mt
a

Nc dng cho sn xut nc sch

Nc dng cho mc ch khc

3.2 Nc di t
a

Nc dng cho sn xut nc sch

Nc dng cho mc ch khc

VI Yn so thin nhin

20

VII Ti nguyn khc

10

Ring thu sut c th i vi du th, kh thin nhin, kh than c xc

nh ly tin tng phn theo sn lng (thng ho c m3) du th, kh thin nhin,
kh than khai thc bnh qun mi ngy theo Biu thu di y.
Biu thu, kh thin nhin, kh t du th, kh than khai thc
STT

Sn lng khai thc

Thu sut (%)

D n
khuyn
D n khc
khch u
t

i vi du th

n 20.000 thng/ngy

10

Trn 20.000 thng n 50.000 thng/ngy

12

Trn 50.000 thng n 75.000 thng/ngy

11

14

Trn 75.000 thng n 100.000 thng/ngy

13

19

Trn 100.000 thng n 150.000 thng/ngy

18

24

479

Trn 150.000 thng/ngy

23

29

II i vi kh thin nhin, kh than

1

n 5 triu m3/ngy

Trn 5 triu m3 n 10 triu m3/ngy

Trn 10 triu m3/ngy

10

7.3.4. Phng php xc nh thu ti nguyn phi np i vi du th,

kh thin nhin, kh than
Thu ti nguyn i vi du th, kh thin nhin c xc nh trn c s
ly tin tng phn ca tng sn lng du th, kh thin nhin thc khai thc
trong mi k tnh theo sn lng du th, kh thin nhin bnh qun mi ngy
khai thc c ca hp ng du kh, thu sut thu ti nguyn v s ngy khai
thc trong k tnh thu.
Theo , u k tnh thu, ngi np thu xc nh t l thu ti nguyn
tm tnh trn c s sn lng d kin khai thc, s ngy khai thc trong nm v
biu thu ly tin tng phn nu trn. Ngi np thu xc nh s thu phi np
hng thng cn c vo sn lng khai thc thc t trong thng v t l thu ti
nguyn tm tnh. Cui nm, ngi np thu tnh ton chnh thc s thu ti
nguyn phi np khi quyt ton thu nm cn c vo sn lng thc t khai
thc, s ngy thc t khai thc trong nm v biu thu ly tin tng phn nu
trn.
Cc ni dung c th v sn lng ti nguyn tnh thu, gi tnh thu ti
nguyn v k khai, np thu ti nguyn i vi du th, kh thin nhin, kh than
c quy nh ti Thng t s 36/2016/TT-BTC ngy 26/2/2016 ca B Ti
chnh.
7.4. K khai, np thu
Ngi np thu ti nguyn thc hin ng k, k khai, tnh v np thu
theo quy nh ca php lut v qun l thu.
7.5. Quy nh v min, gim thu
7.5.1. Min thu ti nguyn
- Min thu ti nguyn i vi hi sn t nhin.
- Min thu ti nguyn i vi cnh, ngn, ci, tre, trc, na, mai, giang,
tranh, vu, l do c nhn c php khai thc phc v sinh hot.
- Min thu ti nguyn i vi nc thin nhin dng cho hot ng sn
xut thu in phc v sinh hot ca h gia nh, c nhn.
- Min thu ti nguyn i vi nc thin nhin do h gia nh, c nhn
khai thc phc v sinh hot.
480

- Min thu ti nguyn i vi t khai thc v s dng ti ch trn din

tch t c giao, c thu; t khai thc san lp, xy dng cng trnh an
ninh, qun s, iu. t khai thc v s dng ti ch c min thu ti trong
trng hp ny bao gm c ct, , si c ln trong t nhng khng xc nh
c c th tng cht v c s dng dng th san lp, xy dng cng
trnh. Trng hp vn chuyn i ni khc s dng hoc bn th phi np thu
ti nguyn theo quy nh.
- Trng hp khc c min thu ti nguyn, B Ti chnh ch tr phi
hp vi cc B, ngnh lin quan bo co Chnh ph trnh U ban thng v
Quc hi xem xt, quyt nh.
7.5.2. Gim thu ti nguyn
Ngi np thu ti nguyn gp thin tai, ho hon, tai nn bt ng gy tn
tht n ti nguyn k khai, np thu th c xt min, gim thu phi np
cho s ti nguyn b tn tht; trng hp np thu th c hon tr s thu
np hoc tr vo s thu ti nguyn phi np ca k sau.
Trng hp khc c gim thu ti nguyn, B Ti chnh ch tr phi
hp vi cc B, ngnh lin quan bo co Chnh ph trnh U ban thng v
Quc hi xem xt, quyt nh.
7.6. Vn bn php lut v thu ti nguyn
- Lut Thu ti nguyn s 45/2009/QH12;
- Lut Du kh nm 1993 v cc lut sa i, b sung Lut Du kh nm
2000 v 2008;
- Lut Khong sn s 60/2010/QH12 ngy 17 thng 11 nm 2010;
- Lut sa i, b sung mt s iu ca cc Lut v thu s
71/2014/QH13 ngy 26 thng 11 nm 2014;
- Lut Qun l Thu s 78/2006/QH11 ngy 29 thng 11 nm 2006; Lut
sa i, b sung mt s iu ca Lut Qun l Thu s 21/2012/QH13 ngy 20
thng 11 nm 2012;
- Ngh quyt s 928/2010/UBTVQH12 ngy 19/4/2010 ca UBTVQH v
vic ban hnh Biu mc thu sut thu ti nguyn;
- Ngh quyt s 712/2013/UBTVQH12 ngy 16/12/2013 ca UBTVQH
v vic ban hnh Biu mc thu sut thu ti nguyn (thay th Ngh quyt s
928/2010/UBTVQH12);
- Ngh quyt s 1084/2015/UBTVQH12 ngy 10/12/2015 ca UBTVQH
v vic ban hnh Biu mc thu sut thu ti nguyn (thay th Ngh quyt s
712/2013/UBTVQH12).
- Ngh nh 33/2013/N-CP ca Chnh ph ban hnh Hp ng mu ca
Hp ng chia sn phm du kh;
- Ngh nh s 50/2010/N-CP ngy 14 thng 5 nm 2010 ca Chnh ph
quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Thu ti nguyn;

481

- Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12 thng 02 nm 2015 ca Chnh

ph hng dn thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca cc Lut Thu v
sa i, b sung mt s iu ca cc Ngh nh v thu;
- Thng t s 152/2015/TT-BTC ngy 2/10/2015 ca B Ti chnh hng
dn v thu ti nguyn;
- Thng t s 156/2013/TT-BTC ngy 6/11/2013 ca B Ti chnh hng
dn v qun l thu;
- Thng t s 36/2016/TT-BTC ngy 26/2/2016 ca B Ti chnh hng
dn thc hin quy nh v thu i vi cc t chc v c nhn thc hin tm
kim, thm d, khai thc du kh.
- Thng t s 12/2016/TT-BTC ngy 20/1/2016 sa i, b sung Khon 1
iu 7 Thng t s 152/2015/TT-BTC ngy 2/10/2015 hng dn v thu ti
nguyn.
8. QUN L THU
Nhng vn c trnh by phn ny gn lin vi nhng quy nh v
qun l thu ca Lut Qun l thu ph hp vi vic chuyn t thc hin qun
l thu theo i tng sang thc hin qun l thu theo chc nng.
8.1. Nhng vn chung v qun l thu
8.1.1. Mt s quan nim v qun l thu
Qun l thu l qu trnh hoch nh k hoch thu cng nh chng
trnh mc tiu, t chc thc hin, ch o v kim tra nh gi kt qu thc hin
so vi mc tiu ra, pht hin nhng sai st v gian ln un nn, chnh sa
trong cng tc qun l nhng k tip theo.
Quy trnh qun l thu lun gn vi qu trnh nh qun l thu (ch th
qun l) s dng cc chc nng qun l tc ng ti khch th qun l (i
tng np thu) nhm t c cc mc tiu qun l. Cc chc nng qun l
thu bao gm bn nhm c bn gn vi quy trnh qun l thu bao gm: Nhm
chc nng hoch nh nh lp k hoch thu, chun b iu kin thc hin;
Nhm chc nng t chc nh t chc b my, t chc nhn s, ra quyt nh, t
chc hot ng; nhm chc nng ch o nh hng dn, phi hp, iu chnh
qu trnh thc hin k hoch thu; nhm chc nng kim tra bao gm o lng,
so snh, nh gi, cng ch thi hnh, c rt kinh nghim, khen thng, chun
b cho chu k qun l tip theo.
Hnh 8.1: Mi quan h gia c quan qun l thu v i tng b iu
chnh

482

Chc nng
qun l

C quan
qun l
thu

ng k thu
K khai, tnh thu
n nh thu
Thu np
Hon thu, b tr thu
Thanh tra, kim tra
Cng ch thi hnh
X l vi phm

i tng b iu
chnh bi php lut
thu

Lin quan n cc quy trnh qun l theo cc chc nng trn c cc khi
nim cn c nghin cu bao gm: i din ca ngi np thu; Tr s ca
ngi np thu; M s thu; K tnh thu; T khai thu; H s thu; Khai quyt
ton thu; Hon thnh ngha v np thu; Cng ch thi hnh quyt nh hnh
chnh v thu (Xem c th iu 5 Lut Qun l thu).
8.1.2. Ch th qun l
Ch th trc tip l cc t chc, c quan nh nc tham gia trc tip vo
qu trnh hoch nh, t chc, ch o, kim tra qu trnh dch chuyn ca dng
thu, bao gm: B ti chnh, Tng cc Thu, Tng cc Hi quan, Kho bc nh
nc, Quc hi, UBND, HND cc cp, Hi ng t vn thu x phng.
Ch th gin tip l cc t chc, c quan nh nc tham gia gin tip vo
qu trnh hoch nh, t chc, ch o, kim tra cng tc ng k, k khai, tnh
thu np, quyt ton v thanh, kim tra. Bao gm: cc c quan Nh nc c chc
nng phi hp vi c quan thu trong vic tuyn truyn, ph bin php lut v
thu, phi hp vi c quan qun l thu trong vic qun l thu; to iu kin
thun li cho ngi np thu thc hin ngha v thu, c quan c chc nng
khi t, iu tra, truy t, xt x kp thi, nghim minh ti phm vi phm php
lut v thu...; t chc, c nhn khc trong v ngoi nc c lin quan n cng
tc qun l thu.
Vit Nam hin nay trch nhim v quyn hn ca cc ch th trc tip
v gin tip trong cng tc qun l thu c quy nh c th ti cc iu t iu
8 n iu 17 trong Lut Qun l thu v Lut sa i, b sung mt s iu ca
Lut Qun l thu.
8.1.3. i tng b qun l
T chc, c nhn c hot ng pht sinh ngha v thu theo quy nh ca
php lut (gi tt l ngi np thu) c trch nhim np tin thu cng nh np
cc khon thu khc (gi tt l thu) vo NSNN do c quan qun l thu. Ngi
483

np thu c xc lp cc quyn v ngha v c th trong lut nh (iu 6 v

iu 7 Lut Qun l thu).
i tng np thu c chia thnh hai loi: (i) i tng np thu theo
phng php k khai bao gm cc t chc, c nhn c hch ton k ton, c
h s giy t s liu t khai, t tnh thu v (ii) i tng np thu theo
phng php khon thu l cc i tng khng hch ton k ton hoc hch
ton k ton khng y t khai thu, bao gm c nhn, h gia nh v t
chc khng c t cch php nhn khng s dng ha n, chng t hoc c s
dng ha n, chng t nhng khng hch ton k ton. Trong phm vi
chuyn ny ch cp ti cng tc qun l i tng np thu theo phng
php k khai.
Hnh thc qun l thu np
i tng thu c th c ch ng hoc b ng trong ngha v thu
ca mnh ty theo tng hnh thc qun l ca c quan thu. Theo c ch qun l
chuyn qun, cn b thu trc tip qun l, hng dn i tng k khai, ri
tnh thu, ra thng bo thu cho i tng np, theo hnh thc ny i tng
thu b ng, li cho c quan thu, t trau di kin thc php lut thu, chi ph
thu tng cao, hiu qu hnh thu thp, tnh r rng, minh bch trong qun l thu
thp. Ngc li, theo c ch qun l thu theo chc nng i tng np c t
khai, t tnh, t np s tin thu theo lut nh, c ch ny khc phc c cc
nhc im c bn ca c ch chuyn qun, tuy nhin i hi trnh qun l
thu phi c nng cao, vic hin i ha ngnh Thu phi c m bo, c
s h tng thng tin phi tt.
Nguyn tc qun l thu
Qun l thu theo lut, mi t chc c nhn u c trch nhim tham gia
qun l thu. Qun l thu phi bo m cng khai, minh bch, bnh ng; bo
m quyn v li ch hp php ca ngi np thu.
8.2. Ni dung qun l thu hin hnh ti Vit Nam
Cc vn bn php l v qun l thu:
- Lut Qun l thu s 78/2006/QH11 ngy 29/11/2006;
- Lut s 21/2012/QH13 ngy 20/11/2012 Sa i, b sung mt s iu
ca Lut Qun l thu s 78/2006/QH11;
- Lut s 71/2014/QH13 sa i, b sung mt s iu ca cc lut v
thu;
- Lut X l vi phm hnh chnh ngy 20 thng 6 nm 2012;
- Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22 thng 7 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Qun l thu v Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut Qun l thu;
- Ngh nh s 129/2013/N-CP ngy 16 thng 10 nm 2013 ca Chnh
ph quy nh v x pht vi phm hnh chnh v thu v cng ch thi hnh
quyt nh hnh chnh thu;
484

- Ngh nh s 109/2013/N-CP ngy 24 thng 9 nm 2013 ca Chnh

ph quy nh x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc qun l gi, ph, l ph,
ho n;
- Ngh nh s 91/2014/N-CP ngy 1/10/2014 sa i, b sung mt s
iu ca cc ngh nh v thu;
- Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12/2/2015 hng dn thi hnh Lut
s 71/2014/QH13;
- Thng t s 80/2012/TT-BTC ngy 22/5/2012 hng dn v ng k
thu;
- Thng t s 156/2013/TT-BTC ngy 06/11/2013 ca B Ti chnh
hng dn thi hnh Lut Qun l thu, Lut sa i, b sung mt s iu ca
Lut Qun l thu v Ngh nh s 83/2013/N-CP ngy 22/7/2013 ca Chnh
ph;
- Thng t s 166/2013/TT-BTC ngy 15/11/2013 ca B Ti chnh
hng dn x l vi phm hnh chnh trong lnh vc thu;
- Thng t s 215/2013/TT-BTC ngy 31/12/2013 ca B Ti chnh
hng dn thi hnh quyt nh hnh chnh thu;
- Thng t s 119/2014/TT-BTC ngy 25/8/2014 sa i, b sung mt s
quy nh v thu, qun l thu v ha n, chng t;
- Thng t s 151/2014/TT-BTC ngy 10/10/2014 ca B Ti chnh
hng dn thi hnh Ngh nh 91/2014/N-CP;
- Thng t s 26/2015/TT-BTC ngy 27/2/2015 ca B Ti chnh dn v
thu gi tr gia tng v qun l thu ti Ngh nh s 12/2015/N-CP ngy 12
thng 2 nm 2015 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Lut sa i, b
sung mt s iu ca cc Lut v thu v sa i, b sung mt s iu ca cc
Ngh nh v thu v sa i, b sung mt s iu ca Thng t s 39/2014/TTBTC ngy 31/3/2014 ca B Ti chnh v ha n bn hng ha, cung ng dch
v.
8.2.1. ng k thu
ng k thu l vic ngi np thu k khai vi c quan thu hoc c
quan ng k kinh doanh cc thng tin nh danh ca mnh (y l cc thng tin
c bn phn bit ngi np thu vi nhng ngi np thu khc). Vi c
nhn th l cc thng tin v h tn, tui, ngh nghip, a ch Vi t chc
kinh doanh th l cc thng tin v tn t chc, tr s chnh, a ch cc c s
sn xut v ca hng, vn kinh doanh, ngnh ngh kinh doanh, ngi i din
theo php lut
Sau khi NNT thc hin cc th tc ng k thu, c quan thu s cp cho
NNT mt m s thu. Mi NNT c mt m s thu duy nht.
Ngi np thu l doanh nghip thc hin ng k thu theo Lut Doanh
nghip. Theo , mi doanh nghip c cp mt m s duy nht gi l m s

485

doanh nghip. M s ny ng thi l m s ng k kinh doanh v m s thu

ca doanh nghip.
Vit Nam, m s thu l mt dy k hiu c s ha dng ring cho
tng NNT. MST c cu trc l mt dy s N1N2N3N4N5N6N7N8N9N10
N11N12N13. Trong :
+ Hai ch s u N1N2 l s phn khong tnh.
+ By ch s N3N4N5N6N7N8N9 c nh s th t t 0000001 n
9999999. Ch s N10 l s kim tra.
+ Ba ch s N11N12N13 l cc s th t t 001 n 999 theo tng n v
trc thuc, chi nhnh ca ngi np thu c lp.
Trong cc giao dch vi c quan thu v cc giao dch kinh t khc c lin
quan n vic xc nh ngha v thu, NNT c trch nhim ghi m s thu trn
cc giy t giao dch.
H s ng k thu c chp nhn, i tng c cp chng nhn ng
k thu. T khi B Ti chnh ban hnh Thng t s 80/2012/TT-BTC ngy
22/5/2012 hng dn thc hin Lut Qun l thu v ng k thu th quy trnh,
th tc ng k thu, cp m s thu c nhiu thun li hn. i vi DN thnh
lp mi, vic ng k thu v ngh cp MST c thc hin ngay trn mu
khai ng k DN v c thc hin theo quy trnh lin thng gia c quan cp
chng nhn ng k kinh doanh v c quan thu. Khi thng tin v thu thay i
so vi ng k ban u th i tng phi c trch nhim thng bo b sung cho
c quan thu, i vi DN hot ng theo Lut doanh nghip th cc thng tin b
sung cn thc hin thng bo qua c quan cp chng nhn ng k kinh doanh.
Cc quy nh thun li cho ngi np thu tip tc c k tha ti Thng t s
156/2013/TT BTC.
Trng hp thc t c hot ng sn xut, kinh doanh thuc phm vi iu
chnh ca php lut thu m khng thc hin ng k thu th i tng np
thu s b n nh thu.
8.2.2. K khai thu, tnh thu
a) K khai thu
L vic ngi np thu trnh by cc s liu, h s lin quan n ngha v
thu ca ngi np thu cho c quan qun l thu.
Ngi np thu phi khai chnh xc, trung thc, y cc ni dung
trong t khai thu theo mu do B Ti chnh quy nh v np cc loi chng
t, ti liu quy nh trong h s khai thu vi c quan qun l thu trc tip.
Ngi np thu t tnh s thu phi np, t chu trch nhim v tnh chnh xc,
trung thc, y , kp thi v cc ni dung k khai vi c quan thu.
i vi loi thu khai theo thng, qu hoc nm, nu trong k tnh thu
khng pht sinh ngha v thu hoc ngi np thu ang thuc din c hng
u i, min gim thu th ngi np thu vn phi np h s khai thu cho c
quan thu theo ng thi hn quy nh, tr trng hp chm dt hot ng
pht sinh ngha v thu.
486

H s k khai thu c chp nhn th ngi np thu phi np s thu

khai, tnh theo ng thi hn quy nh vo NSNN. Trong trng hp thng
tin k khai khng chnh xc, khng trung thc, khng y , khng kp thi
hn th b n nh thu.
Mi loi thu, v cc khon np NSNN khc nhau c h s k khai v
cch thc k khai khc nhau. Ngi khai c trch nhim np y , ng hn
h s khai thu cho c quan thu qun l trc tip, trong trng hp ngi np
thu khng c kh nng np h s khai thu ng hn do thin tai, ho hon, tai
nn bt ng th c Th trng c quan thu qun l trc tip gia hn np h
s khai thu.
b) K k khai
Vic quy nh k k khai ca mt sc thu xut pht t bn cht i tng
iu chnh ca sc thu , cng nh to lp ngun thu, m bo nhim v chi
cho NSNN cng nh ph hp vi k hch ton ca i tng. Thu GTGT i
tng iu chnh l gi tr tng thm qua mi giai on do vy vic xc nh
GTGT c th qua mi ln giao dch hoc k nh: Tun, thng, qu... m bo
qun l tt, kp thi v to ngun thu m bo nhim v chi cho NSNN ngi ta
thng quy nh k k khai l thng. T thng 7/2013, nhm gim bt th tc v
to thun li cho ngi np thu, Lut sa i b sung mt s iu ca Lut
Qun l thu quy nh th cc trng hp ngi np thu c quy m nh v va
(vi mc doanh thu nm t 20 t ng tr xung theo quy nh ca Ngh nh
83/2013) c thc hin khai thu GTGT theo qu. T ngy 15/11/2014, theo
Ngh nh 91/2014/N-CP v Thng t s 151/2014/TT-BTC, mc doanh thu
k khai thu theo qu c nng t 20 t ng/nm ln 50 t ng/nm.
Thu thu nhp doanh nghip c i tng iu chnh l thu nhp chu
thu, vic xc nh thu nhp chu thu ph thuc vo k sn xut kinh doanh,
vng quay ca sn xut kinh doanh c th theo thng, nm thm ch nhiu nm,
tuy nhin thi hn ph bin nht cc i tng sn xut kinh doanh c th
xc nh thu nhp ca mnh l theo nm - 12 thng. V vy, k tnh thu ca thu
nhp chu thu thng c quy nh l theo nm dng lch. Tuy nhin,
m bo thu np kp thi vo NSNN th thu thu nhp doanh nghip c khai
v tm np theo qu, sau quyt ton theo nm s tha thiu. K t ngy
15/11/2014, doanh nghip khng phi np t khai tm np thu TNDN qu.
Doanh nghip t xc nh s thu tm np thu hng qu cn c vo kt qu sn
xut, kinh doanh trn bo co ti chnh qu (i vi doanh nghip lp bo co
ti chnh qu) hoc cn c vo kt qu sn xut, kinh doanh nm trc lin k
v d kin kt qu sn xut kinh doanh ca nm tnh thu. Trng hp tng s
thu tm np ca doanh nghip thp hn 20% so vi s thu TNDN phi np
theo quyt ton thu th doanh nghip phi np tin chm np thu tnh trn
phn chnh lch thp hn 20% . Thi gian tnh tin chm np k t ngy ht
thi hn np thu ca qu IV n ngy doanh nghip np thu vo NSNN.
(c quy nh ti Thng t s 151/2014/TT-BTC).
K khai v tnh thu gm c: thng, qu, nm v theo tng ln pht sinh
cng nh c s thay i nh chia tch, sp nhp, gii th, ph sn.
487

Khai theo tng ln pht sinh, nh: Khai thu xut khu, nhp khu, thu
gi tr gia tng tm tnh theo tng ln pht sinh i vi hot ng kinh doanh
xy dng, lp t, bn hng vng lai ngoi tnh. Thu gi tr gia tng theo tng
ln pht sinh i vi thu gi tr gia tng theo phng php trc tip trn doanh
s ca ngi kinh doanh khng thng xuyn (nh cho thu ti sn, kinh doanh
bun chuyn). Thu tiu th c bit i vi hng ho mua xut khu nhng
c bn trong nc th khai theo ln pht sinh...
c) H s khai thu
(1) H s khai thu i vi i vi loi thu khai v np theo tng ln
pht sinh ngha v thu bao gm:
- T khai thu;
- Ho n, hp ng v chng t khc lin quan n ngha v thu theo
quy nh ca php lut.
(2) H s khai thu i vi loi thu khai v np theo thng l T khai
thu thng.
Khai theo thng c tnh t ngy u tin ca thng n ngy cui cng
ca thng, nh thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit, thu ti nguyn, ph,
l ph,...
(3) H s khai thu tm tnh theo qu l T khai thu tm tnh.
Khai theo qu c tnh t ngy u tin ca qu n ngy cui cng ca
qu, nh: Khai Thu thu nhp c nhn tm tnh.
(4) H s khai thu i vi loi thu c k tnh thu theo nm bao gm:
- H s khai thu nm gm t khai thu nm v cc ti liu khc lin quan
n xc nh s thu phi np;
- H s khai quyt ton thu khi kt thc nm gm t khai quyt ton thu
nm, bo co ti chnh nm v cc ti liu khc lin quan n quyt ton thu.
Khai theo nm tnh t ngy 1/1 n ngy 31/12 nh khai thu thu nhp
doanh nghip, thu mn bi, khai quyt ton cc loi thu.
Thi hn np h s
Thi hn np h s khai thu i vi tng sc thu, khon thu c quy
nh c th ti Ngh nh s 83/2013/N-CP v Thng t s 156/2013/TT-BTC
ca B Ti chnh. i vi hng ho xut khu, nhp khu th h s khai thu
c s dng lun h s hi quan. Thng t s 38/2015/TT-BTC quy nh c
th tng loi h s i vi tng loi hnh kinh doanh xut khu, nhp khu, h
s khai ln u, khai b sung v ng k li h s,
Ngi np thu pht hin h s khai thu np cho c quan thu c sai
st, nhm ln gy nh hng n s thu phi np th c khai b sung h s
khai thu. H s khai thu b sung c np cho c quan thu vo bt c ngy
lm vic no, khng ph thuc vo thi hn np h s khai thu ca ln tip
theo, nhng phi trc khi c quan thu cng b quyt nh kim tra thu, thanh
tra thu ti tr s ngi np thu. H s khai b sung phi c thn ti liu gii
trnh, chng minh ti sao li b sung. Vic khai b sung, khai iu chnh i vi
488

tng loi thu, khon thu NSNN c thc hin theo cc mu biu quy nh ti
Thng t s 156/2013/TT-BTC. i vi cc trng hp np h s thu qua
mng th thc hin theo s tr gip ca h thng tin hc h tr ngi np thu
ca ngnh Thu.
Nu ngi np thu khng np h s khai thu; np h s khai thu sau
mi ngy, k t ngy ht thi hn np h s khai thu hoc ngy ht thi hn
gia hn np h s khai thu; khng np b sung h s thu theo yu cu ca c
quan thu hoc khai thu khng chnh xc, trung thc, y v cn c tnh
thu th c quan thu s n nh s thu phi np.
Ngi np thu np h s khai thu, nhng h s khai thu khng y
, khng chnh xc, c quan thu yu cu khai, np b sung h s khai thu
nhng ngi np thu khng khai, np b sung th b n nh thu.
Cch thc k khai c th cho cc sc thu v cc khon thu vo NSNN
c quy nh ti Thng t s 156/2013/TT-BTC c sa i, b sung ti
Thng t s 119/2014/TT-BTC, Thng t s 151/2014/TT-BTC, Thng t s
26/2015/TT-BTC v Thng t s 92/2015/TT-BTC; i vi cc loi thu pht
sinh ti khu nhp khu th khai trn T khai hi quan vi quy trnh, th tc theo
quy nh ti Thng t s 38/2015/TT-BTC ca B Ti chnh v quy trnh th tc
kim tra, gim st hi quan v qun l thu i vi hng ho xut khu, nhp
nhu.
8.2.3. Np thu
Ngi np thu theo phng php k khai, tnh thu th thi hn np thu
chm nht l ngy cui cng ca thi hn np h s khai thu. S thu phi np
cn c vo t khai c chp nhn, nu b n nh thu, thi hn np thu l
thi hn ghi trn thng bo ca c quan thu. ng tin np thu l ng Vit
Nam. Nu np bng ngoi t th ngoi t phi l loi ngoi t t do chuyn
i theo quy nh ca Ngn hng Nh nc v c quy i ra ng Vit Nam
theo t gi giao dch thc t. Ngi np thu c th np thu bng tin mt hoc
chuyn khon, c th np thu bng phng tin in t.
Kho bc Nh nc, c quan thu, t chc c u nhim thu c trch
nhim b tr a im, phng tin, cn b thu tin thu, bo m cho ngi np
thu np tin thu vo Ngn sch Nh nc thun li v kp thi. Trong thi hn
tm gi lm vic k t khi nhn tin thu ca ngi np thu, c quan, t
chc nhn tin thu phi chuyn tin vo Ngn sch Nh nc.
Ngy np tin thu, l ngy c xc nhn trn Giy np tin vo
Ngn sch Nh nc bng chuyn khon hoc c ngy xc nhn vic thu tin
trn chng t thu thu bng tin mt. Ngy np thu l cn c tnh ngy np
chm thu, s ngy tnh pht np chm c tnh k t ngy ht hn np thu
n ngy Ngi np thu thc hin np tin thu vo NSNN. V d: Trng hp
doanh nghip X thuc din np thu GTGT theo qu, ngy 30/4/2014 l ngy
ht hn np thu GTGT ca qu I/2014 nhng n ngy 10/5/2014 doanh
nghip X mi np thu th s ngy b tnh tin chm np thu l 10 ngy.

489

Tin chm np thu (thay cho ch pht chm np trc y): Nu np

khng ng hn, Ngi np thu s b tnh tin chm np thu i vi s thu
chm np theo t l 0,05% mi ngy.
Th t thanh ton tin thu, tin pht : Tin thu n, tin thu truy thu,
tin thu pht sinh, tin pht hay ni cch khc khon pht sinh trc, thanh
ton trc.
Thu np tha: S thu np tha ngi np thu c quyn li b tr
vo ngha v thu ca cc loi thu phi np khc hoc c tr vo k tip
theo hoc c hon thu. Th tc hon thu, b tr thu c quy nh ti
Thng t s 156/2013/TT-BTC.
8.2.4. n nh thu
Khi Ngi np thu theo phng php k khai vi phm php lut thu th
c quan thu c quyn n nh s thu phi np hoc cc n nh cc yu t lin
quan n vic xc nh s thu phi np v ra thng bo np thu theo nguyn
tc: khch quan, cng bng v ng lut.
(i) Ngi np thu b c quan thu n nh s tin thu phi np trong cc
trng hp:
a) Khng ng k thu theo quy nh ti iu 22 Lut Qun l thu;
b) Khng np h s khai thu trong thi hn mi ngy, k t ngy ht thi
hn np h s khai thu hoc ngy ht thi hn gia hn np h s khai thu theo
quy nh;
c) Khng b sung h s khai thu theo yu cu ca c quan qun l thu
hoc b sung h s khai thu nhng khng y , trung thc, chnh xc cc
cn c tnh thu xc nh s thu phi np;
d) Khng xut trnh ti liu k ton, ha n, chng t v cc ti liu lin
quan n vic xc nh cc yu t lm cn c tnh thu khi ht thi hn kim
tra thu, thanh tra thu ti tr s ca ngi np thu;
) Trng hp kim tra thu, thanh tra thu, c cn c chng minh ngi
np thu hch ton k ton khng ng quy nh, s liu trn s k ton khng
y , khng chnh xc, trung thc dn n khng xc nh ng cc yu t
lm cn c tnh s thu phi np;
e) C du hiu b trn hoc pht tn ti sn khng thc hin ngha v
thu;
g) np h s khai thu cho c quan qun l thu nhng khng t tnh
c s thu phi np.
(ii) i vi mt s ngnh ngh, hot ng kinh doanh qua kim tra, thanh
tra pht hin c s sch k ton, ha n, chng t khng y hoc k khai,
tnh thu khng ng vi thc t th c quan thu n nh t l gi tr gia tng, t
l thu nhp tnh trn doanh thu theo quy nh ca php lut.

490

(iii) Ngi np thu b c quan hi quan n nh thu i vi hng ha xut

khu, nhp khu trong cc trng hp sau:
a) Khai thu da vo cc ti liu khng hp php khai thu, tnh thu;
khng k khai hoc k khai khng y , chnh xc cc ni dung lin quan n
xc nh ngha v thu;
b) T chi hoc tr hon, ko di qu thi hn quy nh v vic cung cp
cc ti liu lin quan theo yu cu ca c quan hi quan xc nh s thu phi
np; khng chng minh hoc qu thi hn quy nh m khng gii trnh c
cc ni dung lin quan n vic xc nh ngha v thu theo quy nh ca php
lut; khng chp hnh quyt nh kim tra, thanh tra ca c quan hi quan.
c) C quan hi quan c c s chng minh vic khai bo tr gi hi quan
ca ngi np thu khng ng vi tr gi giao dch thc t;
d) Ngi khai thu khng t tnh c s thu phi np;
) Cc trng hp khc do c quan hi quan hoc c quan khc pht hin
vic k khai, tnh thu khng ng vi quy nh ca php lut;
Cc cn c n nh thu bao gm: (i) C s d liu ca c quan thu; (ii)
So snh s thu phi np ca c s kinh doanh cng mt hng, ngnh ngh, quy
m; (iii) Ti liu v kt qu kim tra, thanh tra cn hiu lc.
8.2.5. Kim tra thu, thanh tra thu
Mc tiu ca thanh, kim tra thu l phng nga, ngn chn cc hnh vi
sai st v gian ln thu ca i tng np thu. Cc i tng np thu theo
phng php k khai th mt xu hng tt yu l i tng tm mi cch
gim ghnh nng thu ca mnh, chnh v th chc nng thanh tra, kim tra thu
l mt trong nhng chc nng quan trng hng u trong qun l thu theo chc
nng.
Kim tra thu
Mi h s thu gi n c quan thu u c kim tra tnh y , chnh
xc ca cc thng tin, ti liu trong h s thu nhm nh gi s tun th php
lut v thu ca ngi np thu. Vic kim tra thu c thc hin ti tr s c
quan thu hoc ti tr s ca ngi np thu.
Nu ht thi hn theo thng bo ca c quan thu m ngi np thu khng gii
trnh, b sung thng tin, ti liu; hoc khng khai b sung h s thu; hoc gii
trnh, khai b sung h s thu nhng khng chng minh c s thu khai l
ng th c quan thu thc hin n nh s thu phi np v thng bo cho
ngi np thu bit hoc ra quyt nh kim tra ti tr s ngi np thu nu
khng cn c n nh s thu phi np.
Cc trng hp kim tra ti tr s ngi np thu c quy nh c th
ti Ngh nh s 83/2013/N-CP, c th l:
- Kim tra i vi trng hp quy nh ti cc im c, d Khon 3 iu 77
ca Lut Qun l thu.
491

- Kim tra i vi trng hp qua phn tch, nh gi vic chp hnh php
lut v thu ca ngi np thu xc nh c du hiu vi phm php lut.
- Cc trng hp kim tra trc, hon thu sau v kim tra sau hon thu
theo quy nh.
- Kim tra i vi cc trng hp c la chn theo k hoch, chuyn
do Th trng c quan qun l thu cp trn quyt nh trn c s p dng qun
l ri ro v thu.
i vi ngi np thu XNK, vic kim tra sau thng quan v thu gm:
a) Kim tra i vi trng hp quy nh ti im d Khon 3 iu 77 ca
Lut Qun l thu;
b) Kim tra khi c du hiu vi phm php lut v thu;
c) Kim tra theo k hoch nh gi vic tun th php lut ca ngi
np thu;
d) Kim tra theo chuyn do Th trng c quan hi quan cp trn quyt
nh trn c s phn tch, nh gi ri ro qun l v hi quan.
X l kt qu kim tra thu: Kim tra thu thy bng chng vi phm php
lut thu th:
- Phi x l v thu, x pht vi phm hnh chnh
- Chuyn h s sang b phn thanh tra thu v b sung vo k hoch
thanh tra nu c du hiu trn thu, gian ln thu.
Thanh tra thu
Cc trng hp thanh tra: (i) i vi doanh nghip c ngnh ngh kinh
doanh a dng, phm vi kinh doanh rng th thanh tra nh k mt nm khng
qu mt ln. (ii) Khi c du hiu vi phm php lut v thu. (iii) gii quyt
khiu ni, t co hoc theo yu cu ca th trng c quan qun l thu cc cp
hoc B trng B Ti chnh.
Quyt nh thanh tra thu phi c cc ni dung: (i) Cn c php l
thanh tra; (ii) i tng thanh tra; (iii) Ni dung, phm vi, nhim v thanh tra;
(iiii) Thi hn tin hnh thanh tra; (iiiii) Trng on thanh tra v cc thnh vin
khc ca on thanh tra.
Khi thc hin thanh tra thu, on thanh tra thu phi c ti thiu mt
thnh vin l thanh tra vin thu. Quyt nh thanh tra thu phi c gi cho
i tng thanh tra chm nht l ba ngy lm vic, k t ngy k.
Quyn hn v nhim v ca trng on thanh tra thu v cc thnh vin
c quy nh ti Lut Thanh tra (Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut
Qun l thu ch quy nh ni dung vin dn).
8.2.6. Cng ch thi hnh quyt nh hnh chnh thu
Cc trng hp b cng ch thi hnh quyt nh hnh chnh thu: (i)
Ngi np thu n tin thu, tin pht vi phm php lut v thu qu chn
mi ngy, k t ngy ht thi hn (ii) Ngi np thu n tin thu, tin pht vi
492

phm php lut v thu khi ht thi hn gia hn np tin thu (iii) Ngi np
thu cn n tin thu, tin pht c hnh vi pht tn ti sn, b trn.
Cc bin php cng ch thi hnh quyt nh hnh chnh thu:
a) Trch tin t ti khon ca i tng b cng ch thi hnh quyt nh
hnh chnh thu ti Kho bc Nh nc, ngn hng thng mi, t chc tn dng
khc; yu cu phong to ti khon;
b) Khu tr mt phn tin lng hoc thu nhp;
c) K bin ti sn, bn u gi ti sn k bin theo quy nh ca php lut
thu tin thu, tin pht;
d) Thu tin, ti sn khc ca i tng b cng ch thi hnh quyt nh
hnh chnh thu do t chc, c nhn khc ang nm gi;
) Dng lm th tc hi quan i vi hng ha nhp khu;
e) Thu hi m s thu; nh ch vic s dng ha n;
g) Thu hi giy chng nhn kinh doanh, giy php thnh lp v hot
ng, giy php hnh ngh.
8.2.7. X l vi phm php lut v thu
Vic x l vi phm php lut v thu c da trn cc quy nh ca php
lut thu, php lut hi quan, php lut v x pht hnh chnh v php lut v
hnh s theo nguyn tc:
- Cc sai phm v th tc hnh chnh th x pht theo knh php lut hnh
chnh theo Ngh nh s 129/2013/N-CP ngy 16 thng 10 nm 2013 ca
Chnh ph quy nh v x pht vi phm hnh chnh v thu v cng ch thi
hnh quyt nh hnh chnh thu (Thng t hng dn s 166/2013/TT-BTC
ngy 15/11/2013);
- Cc sai phm v th tc hnh chnh v ni dung ca ho n thc hin
theo Ngh nh s 109/2013/N-CP ngy 24 thng 9 nm 2013 ca Chnh ph
quy nh x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc qun l gi, ph, l ph, ho
n (Thng t hng dn ca B Ti chnh s 10/2014/TT-BTC ngy
17/01/2014).
- Cc sai phm v hnh vi hnh chnh dn n khai sai thu, khai thiu
thu th tnh li thu thu s thu thiu (truy thu tin thu); pht tin 20% s
thu khai thiu, ng thi tnh tin chm np thu tu thuc vo thi gian chm
np thu (0,05%/ngy).
- Cc vi phm hnh chnh v thu dn n trn lu thu (bao gm c gian
ln s thu c hon) th ngoi vic x l truy thu s tin thu trn lu, ngi
np thu cn b pht tin t mt ln n ba ln s thu trn lu.
- Trng hp gian ln thu, trn lu thu c du hiu vi phm hnh s th
c quan qun l thu chuyn h s sang cc c quan bo v php lut iu
tra, x l hoc khi t theo quy nh ca php lut v hnh s.
9. K HOCH THU
K hoch thu c xem xt trong Chuyn ny l nhng k hoch v
493

thu ca cc i tng np thu m khng xem xt k hoch thu thu ca c

quan qun l thu thu. y l mt cng c gip cc nh qun l doanh nghip ra
cc quyt nh kinh doanh mang li hiu qu cao nht khi x l thng tin, d
liu ra cc quyt nh kinh doanh.
9.1. S cn thit ca k hoch thu i vi hot ng qun tr doanh
nghip
Vic gim trch nhim thu theo lut nh mang li li ch cho doanh
nghip, nhng ti sao cc nh qun l nn tm hiu c s ca k hoch thu?
y l mt vn quan trng t ra ti cc thi im khc nhau i vi cc
doanh nghip khc nhau v cc doanh nghip c cng ty con hot ng cc
nc khc nhau.
Nh qun l cn phi c kin thc v thu, bi v vic ti u ha tng
gnh nng thu trong tng lai l rt quan trng t c kt qu kinh doanh
tt v do nh qun l l ngi ra quyt nh trong doanh nghip. Vic hiu bit
v Lut thu, Lut Qun l thu v tun th chng nh th no cho php cc nh
qun l ra quyt nh kinh doanh tt hn v lm tng hiu qu cng vic ca h.
Nh qun l c trch nhim xc nh cc trch nhim thu ca mnh hoc c th
thng qua s dng t vn thu mt cch hiu qu, bi v nhng nh qun l c
th nhn ra vn khi n pht sinh hoc t ngi t vn thu.
Thu nh hng n thnh cng ca doanh nghip bi v cc quyt nh
hng ngy nhn chung u da vo gi tr hin ti c iu chnh ri ro ca
cc dng tin sau thu. Hn na, thu thu nhp doanh nghip, thu thu nhp c
nhn, ng gp bo him x hi, doanh s bn hng (gi tr gia tng, loi hng
ha v dch v, s tin bn hng thu c) v cc loi thu khc m hot ng
kinh doanh chu s iu chnh. Mt khc, vic np thu cho nh nc l khon
c u tin cao trong cc dng tin ca doanh nghip. iu ny cho thy thu
khng ch l mt khon phi thanh ton bt buc m cn l khon phi thanh
ton nhanh v ng hn.
9.2. Mc ch ca k hoch thu v cc hnh thc k hoch thu
9.2.1. Mc ch ca k hoch thu
Phn ln mi ngi u suy ngh rng ti thiu ha trch nhim thu s l
mc ch ca k hoch thu. Thc ra ti thiu ha trch nhim thu ca t chc
ch l mc ch ngn hn, thu ch l mt nhn t trong s rt nhiu nhn t cn
cn nhc khi hoch nh chin lc kinh doanh. Hn na, nhng chin lc
nhm lm gim trch nhim thu ca t chc thng gy ra rt nhiu chi ph m
mc tiu ca nh kinh doanh l lm sao ti a ha gi tr ca t chc, v d: khi
nh qun l tp trung vo tit kim thu m khng tp trung vo tng doanh s
hng bn, ci tin cht lng sn phm hoc tit gim chi ph sn xut v cung
ng dch v th s khng mang li kt qu l ti a ha li nhun ca t chc.
Nh vy, chng ta c th thy k hoch thu nhm vo ti u ha trch nhim
thu hn l ti thiu ha trch nhim thu. Mc ch y l t c li ch ti
a t chi ph v ri ro.
Hoch nh thu cn c th gy ra ri ro, bi v vic thay i hot ng
494

tit kim thu (v d: chuyn sang hot ng theo m hnh cng ty c nhiu
cng ty con) thng lm tng chi ph qun l trong di hn v to ra nhng kt
qu khng n nh do Lut thu c th thay i (trong hn 20 nm qua Lut thu
ca chng ta thay i v thm ch trong thi gian gn y c s thay i
nhiu hn) v thm ch nhng quy nh v thu li khng r rng v kh hiu.
i vi nhng hot ng kinh doanh ca cng ty ti nhiu nc th nhng
s xem xt n chnh sch thu ca tng quc gia lin quan cng cn phi c
thc hin. V d: Ti sao li nhun kinh doanh t c Singapore (ni c
thu sut thu thu nhp doanh nghip thp) li cha c chuyn ht v Vit
Nam (ni c thu sut thu thu nhp doanh nghip cao hn)? Bi v, nu chuyn
thu nhp v Vit Nam th doanh nghip cn phi np thm thu thu nhp doanh
nghip v nh vy doanh nghip s b gim i ngun lc ngay lp tc. Hoc
nhng hot ng ca cng ty ti H Ni li khng c chuyn tt c ln Lo
Cai (ni c hng u i thu sut, tc l c thu sut thp hn H Ni)? Mt
l do chnh l chi ph di chuyn hoc mt s l do khc quan trng nh
hng n quyt nh nh l lao ng, i tc, nh cung cp, h thng h tng,
mi trng sng V vy, vic ti thiu ha trch nhim thu khng phi l
mc ch chnh nhng nhiu t chc, c nhn tiu tn nhiu thi gian v
ngun lc tm cch thc hin m khng quan tm n ton b cc hot ng
ca t chc.
9.2.2. Cc hnh thc k hoch thu
K hoch thu thng c da vo vic khai thc nhng li th ca hoc
gi tr thi gian ca tin t (v d: np thu mun hoc tr hon thu) hoc s
khc nhau v thu sut (v d: s chnh lch thu sut do c s khuyn khch,
u i thu).
K hoch tit kim thu thng thng xy ra trong cc trng hp s to
lp c s kinh doanh, s chuyn i hot ng, s tnh ton thi gian v s
phn chia c s thu.
S to lp c s kinh doanh: l mt hnh thc k hoch thu nhm khai
thc nhng li th ca u i thu l vic chuyn mt hot ng sang mt t
chc khc c hng thu sut thu thp hn. V d: trong nhng nm qua
nhiu cng ty chuyn tr s v hot ng nhng khu vc c iu kin kinh
t - x hi kh khn ni c mc thu sut u i l 20% thp hn so vi 28%
a bn cch khng xa.
S chuyn i hot ng: l mt hnh thc k hoch thu th hin s
chuyn i hot ng sang nhng hot ng c li th v thu i vi thu nhp
hoc ti sn c to ra. V d: Qung co bn hng s to ra thu nhp
thng xuyn v b nh thu ngay v s to ra hnh nh ca cng ty v km
theo l ti sn thng hiu (ti sn v hnh), khon ny cha b nh thu ngay
m ch b nh thu khi ti sn v hnh ny c bn (thu nhp v vn).
S tnh ton thi gian: l mt hnh thc k hoch thu th hin nhng k
thut chuyn thu nhp b nh thu (cng c th c gi l c s thu) sang k
k ton tip sau, iu ny s lm tng gi tr hin ti ca dng tin. V d: Khu
495

hao nhanh cho php tng chi ph c tr ca ti sn c nh trong nhng nm

u v v vy tr hon c khon thu phi np sang nhng nm sau. Mt v
d khc na l trng hp xc nh k hoch chuyn l sang nhng nm sau
hp l s lm gim trch nhim thu pht sinh.
S phn chia c s thu: l mt hnh thc k hoch thu th hin nhng
k thut phn tn c s thu ra cho hai hoc nhiu i tng np thu khai
thc nhng s khc nhau v thu sut.
V d 9.1: thu thu nhp c nhn nc ta cao nht l 35% nhng thu
sut tiu chun ca thu thu nhp doanh nghip l 25%. Mt ng ch ca cng
ty TNHH to ra 700.000.000 ng li nhun v tr lng cho ng ta l
672.000.000 ng (mc lng hp l), nh vy thu nhp chu thu ca cng ty
l 28.000.000 (nu khng tr lng s phi np thu thu nhp l 700.000.000 x
25% = 175.000.000 ng) nhng lc ny ng ta ch phi ng thu thu nhp c
nhn l 57.000.000 + (672.000.000 - 48.000.000 -384.000.000) x 25% =
117.000.000 ng v cng ty phi tr 7.000.000 ng (= 28.000.000 x 25%) tin
thu. Tng cng tin thu m cng ty v ng ta phi tr lc ny l 124.000.000
ng (= 117.000.000 + 7.000.000). Bng k hoch thu ny ng ta tit kim
c s thu thu nhp mi nm l 51.000.000 ng (= 175.000.000 124.000.000).
c bit trong iu kin hi nhp kinh t quc t hin nay, vic cng ty a
quc gia c th thc hin k hoch phn chia c s thu ny lm gim trch
nhim thu ca mnh. Tuy nhin, vic thc hin theo k hoch ny ca cc cng
ty a quc gia i hi tn km nhiu chi ph v b s ngn chn bi cc bin
php chng chuyn gi m cc quc gia a ra.
9.3. Thit lp k hoch thu
la chn mt trong nhng hnh thc k hoch thu v lm tng gi tr
ca cng ty, nh qun l cn phi thc hin cc hot ng ra quyt nh kinh
doanh. Tt nhin, c th gi tr ca cng ty c th tng ln v nhng l do khc
nh do th trng nh gi cao ti sn ca cng ty nh nhng nhn t nm ngoi
s kim sot ca nh qun l. Tuy nhin, mt quyt nh kinh doanh s to ra
nhng giao dch v giao dch ny phi xy ra v chuyn ti sn ca cng ty sang
nhng khon tin. Nh qun l thng thc hin nhng quyt nh v mua, bn,
thu, cho thu v quay vng vn. Nh qun l thng ti a ha gi tr ca mi
giao dch c thc hin v nh vy cui nm ti chnh nhng giao dch ny s
ti a ha gi tr cng ty. Tuy nhin, nhng giao dch ny lun phi chu s tc
ng ca chnh

496

Hnh 9.1: Thit lp k hoch thu theo giao dch

Chin lc

S c tnh

GI TR TNG THM

S dn xp

S bin i

Mt cng ty mong mun thc hin nhng giao dch m n lm ti a ha

gi tr cui k. Cng ty c th la chn cc i tc hoc cc giao dch m s la
chn ny c nh gi bi mc tiu chin lc ca cng ty. Nu giao dch (
tnh n tc ng ca thu) ph hp vi nhng mc tiu chin lc ca cng ty
th nh qun l c th chp nhn giao dch ny. Ngc li, thm ch giao dch
ny c nhng li th v thu cao nhng khng ph hp vi mc tiu chin lc
ca cng ty, cng ty c th xem xt t chi giao dch ny.
Tip theo, cng ty c tnh trch nhim thu tng lai ca cng ty v la
chn s tnh ton thi gian (nm ny hoc mt nm trong tng lai) ca giao
dch. Do nhng nh hng ca cc giao dch thng ko di trn mt nm nn
cc d n ca cng ty s chu nh hng ca thu trong tng lai, vic s dng
cc quy nh v thu, thu sut hin ti v d kin trong tng lai d bo
trch nhim thu ca cng ty trong tng lai.
Thu cng cn c dn xp gia cng ty vi cc t chc khc. S dn
xp ny nhm tm kim cch thc chuyn gnh nng thu sang cho t chc khc
thng qua dn xp cc iu khon giao dch. Cc cng ty thng c gng ti
thiu ha chi ph thu bng cch bin i cc giao dch thng qua cn nhc vic
s dng cc u i thu. V d: nh qun l c th ti cu trc li giao dch
chuyn nhng chi ph khng c tr thnh nhng chi ph c tr khi xc nh
thu nhp chu thu hoc chuyn thu nhp chu thu thng thng thnh thu nhp
t vn.
Gi tr tng thm l phn gi tr sau thu m cng ty nhn c, cng
ging nh thu, gi tr tng thm lun l mi quan tm ca hng trong thi gian
hot ng. Bi v, y l mt nguyn tc c bn m cc lung tin vo by gi
c gi tr hn sau v thit lp k hoch thu cn phi tnh n gi tr theo thi
gian ca mt giao dch. Gi tr theo thi gian ca mt giao dch, gi tr sau thu
v chi ph giao dch l nhng yu t lm tng gi tr ca cng ty trong tng lai.
Mt yu t ca giao dch m nh hng n gi tr tng thm l chi ph giao
dch, nh hoa hng bn hng hoc ph mi gii, bi v chi ph giao dch lm
gim gi tr rng ca giao dch i vi cng ty. Nu chi ph giao dch vt qu
497

gi tr hin ti ny th giao dch s khng c thc hin.

Nh vy, v theo m hnh thit k k hoch thu ny nh qun l cn phi
xem xt tt c nhng nhn t: chin lc, s c tnh, gi tr tng thm, s dn
xp v s bin i nhm lm tng gi tr ca hng tt nht. Chng ta s xem xt
c th tng nhn t ny.
9.3.1. Chin lc
Mt nhn t chnh ca bt k s thnh cng no ca mt t chc l chin
lc c thc hin mt cch thnh cng v ng n. K hoch thu cn phi
nng cao chin lc ca cng ty v khng a cng ty tham gia vo ti thiu
ha thu i vi cc giao dch m sai lch vi chin lc ca cng ty. V d:
mt cng ty c gng a thu nhp chu thu bng khng khng phi tr thu
thu nhp nhng iu ny li mu thun vi chin lc ng n ca cng ty (v
thu nhp bng khng th cng ty b nh gi gi tr thp trn th trng chng
khon). Khi thnh lp cng ty, chin lc c th c suy ngh nh mt k
hoch tng th khai thc ngun lc to ra v th. Mt chin lc ng n v
thnh cng khi n xut pht t nhng s nh gi mc tiu ca cng ty thng
c gi l SWOT: lm cho ph hp im mnh (S) v im yu (W) bn
trong vi C hi (O) v Nguy c (T) bn ngoi.
Chin lc c sinh ra t nhng phn tch theo m hnh ny c v
chin lc cung cp mt ci nhn v cng ty mun i v u v iu ny c
th hin trong bo co nhim v ca cng ty. V d: bo co nhim v c th l
tr thnh cng ty hng u trn th gii v sn xut Cf. Cn phi c cp
chi tit hn ca chin lc nhm tn dng nhng li th hn so vi i th
cnh tranh v thu ht khch hng. Mt chin lc nh vy s cho thy r cn
phi thc hin nhng cng vic tt hn, chi ph t hn hoc nhanh hn i th
cnh tranh.Chin lc kinh doanh ca cng ty c chi tit theo cp hot
ng, cp cng ty v theo cp quc t. cp hot ng, chin lc ca
cng ty lin quan n ginh c nhng li th hn so vi i th cnh tranh
to ra gi tr cho khch hng thng qua sn phm hoc dch v m cng ty cung
cp. Vic tp trung hot ng a n nhiu cng ty trang b thm my mc
mi ch bin Cf, thng qua cng ty thc hin chin lc kinh doanh ca
mnh. Khi phn tch cnh tranh cng ty cn phi cn nhc n nhng li th
hoc bt li v thu so vi i th cnh tranh. cp cng ty, chin lc tp
trung vo a dng ha kinh doanh. Chin lc ny nhm ci thin tnh hnh t
chc hoc cch thc thc hin ca cc n v hin c hoc mt n v mi v
nhn mnh li th cnh tranh v gi tr ca khch hng. cp quc t, chin
lc tp trung vo khai thc nhng li th ca cng ty v nhng li th kinh
doanh trn th trng ton cu. Chin lc ny i hi phi hiu bit c cc
quc gia m cng ty thc hin kinh doanh v s tin tng cng vic vo chnh
ch nc ngoi. Nh mt phn chin lc ca cng ty n cn phi ng u
vi nhng nguy c c ch ra Hnh 9.2.
Hnh 9.2: Cc nguy c chung i vi cng ty
498

Cng ty

V th thng lng ca

Nh cung ng

V th thng lng ca

Ngi mua

Cc lc lng t

i th cnh tranh
Cc cng ty c
Cc cng ty mi gia nhp
Cc sn phm thay th

Nh vy, k hoch thu hiu qu tng tc vi nhng chin lc ca cng

ty nh th no? u tin, mt cng ty khng nn thay i hnh thc ca mt
giao dch nhm mc ch thu, nu s thay i ny khng ph hp vi chin
lc ca cng ty. V d: nu mt cng ty mun ginh c mt hot ng kinh
doanh khc khng lin quan n kh nng chnh ca n khai thc nhng li
th v thu (v d: chuyn l sang cc nm sau), th iu ny khng nn lm tr
khi bit r thu nhp trc thu ln.
Th hai, mt chin lc cnh tranh ca cng ty c th b che y mt
phn bi tnh trng thu ca cng ty. n gin l nu mt cng ty c c cu
li do n c li th v thu hn nhng i th cnh tranh ca n, iu ny c
th to cho cng ty c nhng li th v chi ph so vi cc i th ca n. K
hoch thu hiu qu l mt cng c quan trng t c iu ny (xem hnh
9.1).
V d 9.2: Vic cho php trch khu hao nhanh (theo Q 206/2003/QBTC) i vi ti sn c nh mi vi iu kin cng ty c kt qu kinh doanh
hiu qu cao. C cng ty A v c i th cnh tranh ln nht ca n u mong
mun mua my mc, thit b mi phc v cho hot ng sn xut kinh doanh.
Cng ty A ang phi chu thu sut thu thu nhp doanh nghip l 25%; i th
cnh tranh ang b l v ang mun chuyn l sang cc nm sau (cha phi np
thu). Nu gi tr ca my mc mi l 1.000.000.000 ng, th chi ph sau thu
ca cng ty A s thp hn bi v n c thc hin khu hao nhanh a vo
chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu (mc khu hao c trch ln
gp i so vi i th cnh tranh). Gi s my mc ny c khu hao trong 5
nm, nh vy nm u tin cng ty A s c li trong vic khu hao nhanh l
100.000.000 ng tin thu (= 40% x 1.000.000.000 x 25%). i th cnh tranh
s khng c s dng khu hao nhanh cho thit b ny v nh vy cng ty A c
th s dng li th ny mua my mc thit b, gim gi bn sn phm hoc
u t vo nhng d n mi.
9.3.2. S c tnh
Cng ty hot ng trong mt mi trng lun bin ng v cng ty phi
c gng d tnh nhng hot ng ca cc i th cnh tranh ca n, th trng
v hnh ng ca chnh ph. K hoch thu ca cng ty phi iu chnh thi
gian giao dch khai thc nhng li th v nhng thay i ca thu. Bi v mt
499

lut thu trc khi c thay i thng c s ly kin rng ri trc khi ph
chun v c hiu lc nn nh qun l c th bit trc d tnh k hoch thu
ca mnh. Cc cng ty s iu chnh thi gian giao dch ca mnh khi h bit
c chc chn trch nhim thu trong tng lai hoc khi c nhng thay i
chnh trong lut thu c bit trc. V d: h bit rng nm nay h c mt
khon l v kinh doanh s c php chuyn sang nm sau.
Nhng thay i chc chn v thu
Gi s bit chc rng thu sut thu thu nhp doanh nghip s gim vo
ngy 1/1/2009. By gi l thng 12/2008, cng ty c th tr hon mt s khon
thu nhp cho n nm sau c ngha l h s chuyn thu nhp sang nm 2009
khai thc li th v gim thu sut.
V d 9.3: Mt cng ty ang xem xt vic bn mt l hng thu v tin
mt. L hng ny s to ra mt khon thu nhp chu thu l 20 t ng. Nm
2008 cng ty phi chu thu sut thu TNDN l 28%, nhng nm 2009 cng ty
chu thu sut thu TNDN l 25%. Cng ty s iu chnh thi gian ca giao dch
ny li li vo nm sau khai thc li th v thu. iu ny tit kim cho
cng ty mt khon 0,6 t ng (= 20 x 28% - 20 x 25%).
Nhng nh hng ca l kinh doanh
Theo quy nh ca Lut Thu TNDN, l kinh doanh ca doanh nghip
c php chuyn sang nhng nm sau nhng trong thi gian khng c qu 5
nm. Nu mt cng ty trong nm c l kinh doanh, iu khon ny c nh
hng ln n s iu chnh thi gian ca thu nhp v khon chi ph c tr
hin ti ca cng ty. Bi v n lin quan n gi tr hin ti v gi tr tng lai
ca ng tin. Gi s cng ty c mt khon l nm nay l 10 t ng v c s
dng chuyn l trong vng 5 nm, chi ph vn ca cng ty l 10%, gi tr hin
ti ca khon thu c chuyn l khong 40% s thu trong trng hp khng
c chuyn l. y chnh l mt im quan trng trong k hoch thu ca
cng ty m nh qun l cn quan tm.
Nhng thay i khng chc chn v thu
Nh qun l thu ca cng ty c th d tnh nhng s thay i v thu
trc khi n tr thnh hin thc. V d: khi chng ta sa i Lut thu Thu nhp
doanh nghip, c k hoch h thu sut xung 25% hoc 20%. D tnh ny v
vic s c thu sut l 25% hay 20% l mt iu rt quan trng nh hng n
k hoch thu ca cng ty. Gi nh rng xc sut ca vic s dng k hoch d
bo vic ct gim thu sut xung 25% l 50% vo nm 2009, nh vy trch
nhim thu ca cng ty s gim i trong nhng nm ti v cng gim mnh khi
thu sut ch l 20%. V vy, nh qun l thu ca ca cng ty cn phi c k
hoch thay i thi gian giao dch tit kim trch nhim thu ca cng ty.
Trong nhng nm ny nh qun l thu ca cng ty cn phi xem xt liu Lut
thu c nh hng g n cng ty v vic tng hay gim chi ph lin quan n
qung co, tip th, tip tn, tip khch i vi cng ty (cng ty mi thnh lp
v cng ty hot ng trong nhiu nm).
V d 9.4: Cng ty A c ngn sch cho qung co l 1 t ng trong nm
500

nay. Nhng nh qun l ca cng ty d tnh rng xc sut c tnh ht chi

ph qung co l chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu l 30%. Nu
iu ny xy ra th cng ty s tit kim c mt khon thu l 75 triu ng (=
30% x 1t x 25%). Ngc li, cng ty s khng c tnh phn chi ph vt qu
mc khng ch v chi ph qung co c tr v s c b p bng thu nhp
sau thu. Tt nhin, cng ty cn phi cn nhc liu mc qung co ny n c to
ra c kt qu kinh doanh vt qu phn chi ph khng c tr hay khng.
Nhng nh hng ca gi c
Nhng i th cnh tranh c th phn ng li vi nhng thay i d kin
v thu. t nht l phn ng trn din rng v cung v cu trn mt s th
trng nht nh do c s thay i v gi c. Vic ct gim thu cng gy ra s
tng gi v vic tng thu l nguyn nhn to sc p gim gi. Theo cch ny,
nhng thay i v gi c th trng c th khng th hin nhng nh hng ca
chnh sch thu. Nhng nh hng ca gi nh vy c bit nh l thu tim
n.
Cc cng ty c th c gng d tnh nhng nh hng ca gi c do nhng
thay i v thu gy ra. ln ca nhng nh hng gi c ph thuc vo mt
s iu kin. Nhng iu kin ny bao gm co gin ca cung v cu theo gi
v liu c thm nhng nh cung cp mi c th tham gia th trng khng (c
th xy ra trong di hn). Trong thc t, co gin ca cu/cung theo gi c th
khng c bit, mc d b phn marketing ca nhng cng ty ln thng c
nhng d liu v nhng thay i v gi ca cc sn phm ca h. im mu
cht y l mt s loi hng ha hoc dch v hoc khon u t c mc gi
nh th no ti mc thu a ra.
Nu c s tng thu i vi mt s hng ha, dch v hoc u t, nh
hng tr li l gi c gim. Nhng nh hng v gi ny c ngha g i
vi cc nh qun l? Nh qun l ti gii s c gng d tnh nhng s bin ng
v gi c. C mt nguyn l ni ting trong kinh t l gnh nng ca thu m
cng ty gnh chu ch mt phn khi c mt s thay i ca thu gy nh hng.
nh hng ny c ch ra trong Hnh 9.3, vi nhng nh hng ca gi c do
c thu mi (hoc tng thu) nh vo t.
Trn Hnh 9.3, tng tng rng cu t gim do vic tng thu nhp
khu i vi t. Gi ca th trng cng gim xung v mt phn thu nhp
khu ny nh nhp khu t phi gnh chu do gi bn b gim xung. Nh
nhp khu t c th d tnh nhng thay i trong chnh sch thu. Tuy nhin,
cho ng cung dch chuyn th cc nh nhp khu hin ti phi gim i hoc
gim lng nhp khu t v iu ny s xy ra trong mt thi gian di.
Hnh 9.3: nh hng gi c ca tng thu nhp khu i vi t
Gi ca t
Cung t

Cu t trc tng thu nhp khu

Gim gi ca t

P
P

501

Cu t trc tng thu nhp khu

S lng t

V d 9.5: Gi s nh qun l bit rng thu nhp khu t s tng k t

ngy 1/7/2008, l 10%. Mt chic t hin c gi tnh thu nhp khu l 30.000
USD, thu nhp khu l 80%, thu tiu th c bit l 50%, c nh nhp khu
bn ra vi gi l 90.000 USD. Gi vn ca t nhp khu khi cha tng thu l:
30.000 x (1 + 80%) x (1 + 50%) = 81.000 USD
V gi vn ca t nhp khu sau khi tng thu:
30.000 x (1 + 90%) x (1 + 50%) = 85.500 USD
Nh vy, nu gi nguyn gi bn t th nh nhp khu phi chu 5.500
USD do vic tng thu v nh nhp khu phi c k hoch gim nhp khu
tng gi bn hoc tng gi bn nu cu khng thay i. Trn gic ca ngi
mua xe t, th phi thay i d ton ngn sch mua t nu nh nh nhp
khu tng gi bn. y l mt nh hng do s thay i chnh sch thu nhp
khu nh vo t.
9.3.3. Gi tr tng thm
Nh qun l thu ca cng ty bao gi cng phi quan tm n nhng giao
dch ca cng ty nhm mc tiu lm tng gi tr cho cng ty. Phn ln cc
phng php o lng gi tr tng thm ca cng ty u xut pht t cc bo
co ti chnh ca cng ty. Lin quan n thu nhp k ton l cc lung tin ca
cng ty. Nu gi tr hin ti thun ca cc lung tin thu c t mt giao dch
l tt th sau theo thi gian n s c chuyn vo kt qu ti chnh tt. C
hai hnh thc nng cao gi tr ca c ng v tng th lao qun l (nh: thng
cho qun l da vo kt qu kinh doanh theo k ton hoc c phiu u i cho
cc nh qun l).
S dng lung tin o lng gi tr tng thm
Mi quan h ca cc lung tin vi k ton c minh ha trong v d
sau:
V d 9.6: Gi s mt cng ty mua mt khu t trong nm nay v u t
vo khu t ny 20 t ng. Cui nm sau cng ty bn khu t ny vi gi l 50
t ng. Thu nhp sau thu ca cng ty trc khi c giao dch bn khu t v
trc khi chi th lao cho cn b qun l tng ng l: nm nay 200 t ng v
nm sau 220 t ng. C 10 triu c phiu ph thng ca cng ty ang lu hnh.
Nh qun l nhn chi thng bng 5% thu nhp sau thu. Cng ty phi chu mc
thu sut thu TNDN l 25%. nh hng gi tr tng thm t giao dch bn khu
t l (n v tnh: 1.000.000 ng):
Loi

Gi vn
Gi bn

Lung
tin
<20.000>
-

Thu nhp ti
chnh nm
2009
502

Lung
tin
50.000

Thu nhp ti
chnh nm
2010
-

Thu nhp
Thu TNDN:
(25%)(50.000 -20.000) Chi th lao qun l:
(5%)(30.000)(1-25%)a
Lung tin thun
<20.000>
Nhng thay i v thu
nhp
Thay i thu nhp trn
mi c phiu:
(21.375)/(10)

30.000

<7.500>

<7.500>

<1.125>
41.375

<1.125>
21.375
2.137,5 ng

Do chi thng qun l l chi ph ly t thu nhp sau thu

Trong v d ny, vic phn tch lung tin c cng kt qu vi thu nhp do
k ton ti chnh thc hin v bng 21.375.000.000 ng. Ch c mt s khc
nhau gia cc lung tin v thu nhp khi lp bo co. Gi tr ca c ng tng
ln 2.137,5 ng mi c phiu (EPS = 2.1375,5); thu nhp ca nh qun l tng
ln 1.125.000.000. Lu rng cc lung tin s rt t khi bng chnh xc vi s
thay i thu nhp ti chnh nhn c theo thi gian, nhng n gn bng vi thu
nhp ti chnh. Mt iu cn bn cn phi lu l nu nh qun l ti a ha
lung tin sau thu i vi mi giao dch th iu ny cng s ti a ha gi tr
ca c ng nh k ton ti chnh o lng. V vy, vic s dng phn tch
lung tin chit khu (DCF) o lng liu mt phng php qun l thu s
lm tng gi tr ca cng ty hay khng l cn thit.
Gi tr tng thm, lung tin v gi tr theo thi gian
Mt nguyn l ca kinh doanh l mt ng thu nhp by gi s c gi
tr hn mt ng thu nhp sau . Nu thu sut v c s thu khng thay i,
nh qun l thu cn c k hoch tr hon thu nhp v gia tng chi ph c tr
khi xc nh thu nhp chu thu. chnh l gi tr hin ti (NPV) ca khon
thu d tnh m nh qun l nn tnh ton ti thiu ha. iu ny cho thy
rng khng ch cc lung tin m cn c cc lung tin chit khu nn c s
dng xc nh liu mt giao dch c lm tng gi tr sau thu ca cng ty hay
khng.
V d 9.7: Mt cng ty c th thc hin mt trong hai khon u t. C
hai khon ny c thc hin trong 3 nm v c cng lung tin trc thu thu
v l 10.000.000 ng/nm. Tng s thu ca khon u t u tin l 6.000.000
ng (mi nm tr 2.000.000 ng). Tng s thu i vi khon u t th hai
cng l 6.000.000 ng, nhng tt c khon thu ny c chi tr trong nm
cui cng. Nu cng ty c 10% chi ph vn, v vy gi tr hin ti ca thu i
vi khon u t th nht l: 2.000.000 (0,9091) + 2.000.000 (0,8264) +
2.000.000 (0,7513) = 4.973.600 ng (nhn t gi tr hin ti cho mt nm l 1/
(1+r)n = 1/(1,1)1 = 0,9091 v nm th hai l 1/(1,1)2=0,8264. i vi khon u
503

t th hai, gi tr hin ti ca thu l 6.000.000(0,7513)=4.507.800 ng. V vy,

chng ta c th thy gi tr thi gian ca s tr hon thu v khon u t th hai
c gi tr tng thm ln hn cho cng ty.
Phng php khc o lng gi tr tng thm
Ngoi phng php lung tin chit khu th cn c cc phng php
khc do lng gi tr tng thm ca cng ty. Trn c s hng nm, nh u t
v cc ch n s gim st tnh hnh ti chnh ca cng ty. Bi v thng tin DCF
(c bit l v cc d n ring l) l rt t c cung cp cho ngi bn ngoi,
h thng phi da vo nh gi hot ng thng qua cc d liu bo co ti
chnh c cng b. V vy, nh qun l cn phi bit cc giao dch nh hng
nh th no n s o lng gi tr tng thm. Cc phng php o lng bo
co ti chnh hng nm ph bin l li trn c phiu (EPS), thu nhp trn vn
ch s hu (ROE) v gi tr tng thm v kinh t (EVA). EVA ngy cng tr
thnh phng php nh gi quan trng, n c xc nh bng li nhun hot
ng sau thu tr chi ph vn bnh qun c trng s ca cng ty. Theo EVA th
nu mt giao dch ti thiu ha trch nhim thu c th l cch lm km ci nu
n lm gim EVA.
EVA c th gim i do li nhun hot ng sau thu b gim xung hoc
do tng s dng vn hoc s dng vn vi chi ph cao hn. Gi s mt cng ty
mua mt nh my mi v nh my ny lm tng thm li nhun hot ng hng
nm l 1 t ng. Cng ty s dng phng php khu hao nhanh v c min
thu trong 2 nm k t khi c thu nhp chu thu. ti tr cho nh my ny,
cng ty pht hnh 1 t ng tri phiu vi li sut l 8%. Trc khi thc hin
mua nh my, cng ty c li nhun hot ng sau thu l 100 t ng v vn l
200 t di dng pht hnh c phiu c chi ph l 14%. EVA trc v sau khi
thc hin giao dch mua nh my l:
Li nhun sau thu - Chi ph vn = EVA
Trc khi mua nh my: 100 - (200)x14% = 72 t
Sau khi mua nh my: 101 - [(200)x14% + (1)x8%] = 72,2 t
V vy, theo EVA th vic mua nh my ny c th c chp nhn v c
EVA sau khi mua ln hn trc khi mua nh my (EVA tng ln 0,2 t ng).
Tuy nhin, trc khi a ra quyt nh cui cng v mua nh my cn phi s
dng phn tch NPV xem xt nhng nh hng di hn (nh do chi ph khu
hao gim dn trong nhng nm sau, ht thi hn u i thu...).
Ti a ha gi tr tng thm v nhng xung t tim tng
Vic ti a ha hay lm tng gi tr tng thm l mt cam kt ngm gia
nh qun l cng ty v cc c ng ca cng ty, iu ny lin quan cht ch n
thng tin ca k ton ti chnh. Cng ty c th c rng buc vay n vi cc ch
tiu ti chnh nht nh. V vy, mt giao dch trong khi tit kim c thu
nhng c th gy hi cho cng ty nu n lm cho cc ch tiu ti chnh ph v
nhng rng buc ti chnh. Gi s c mt giao dch tit kim c 100 triu
ng thu. Tuy nhin, giao dch ny c ti tr bng vay n v lm tng thm
khon n hin c ca cng ty v lm cho h s n trn vn ch s hu vt qu
504

mc ti a c quy nh trong rng buc vay n. Nu chi ph thu xp li

khon n vt qu 100 triu ng th giao dch ny s b loi b. Nhng cam kt
khc trn c s k ton ti chnh c th vi nh qun l, khch hng hoc nh
cung cp.
thy r hn iu ny chng ta quay li vi V d 6. Gi s bn l gim
c ti chnh ca mt cng ty v ang c gng quyt nh liu c u t vo mt
khu t hay khng. Khon vn u t 20 t ng s to ra lung tin m trong
nm th nht v khng c nh hng tch cc i vi EPS cho n nm th 2.
Nu nh qun l cp di ca cng ty c nhn tin thng da trn EPS c
th u t 20 t ng vo mt d n khc m c nh hng tch cc n EPS
trong nm ny v c th rt kh thuyt phc h u t vo khu t ny thm ch
vic u t vo t c th c NPV sau thu cao hn.
C ng quan tm nh th no n phng php o lng gi tr tng
thm ca mt giao dch c lin quan vi thu? Phng php c s dng l
NPV nhng cng phi cn nhc bt k nhng nh gi bo co ti chnh quan
trng v vn rng buc lin quan n bo co ti chnh.
Ri ro v s iu chnh gi tr tng thm
C ri ro kinh doanh v c ri ro do s thay i ca chnh sch thu nn
c xem xt i vi lp k hoch thu ca nh qun l.
10. QUY NH V HNH NGH DCH V LM TH TC V
THU V T VN THU
S pht trin trong cng tc qun l thu thu v nng cao tnh tun th ca
i tng np thu i hi phi c s tham gia ca ton x hi v c bit l cc
t chc kinh doanh dch v t vn lm th tc v thu, t vn thu. C ch i
tng np thu t khai, t np thu (Self-Assessment System) l mt cch thc
nng cao tnh tun th cng nh hiu qu qun l thu thu hin nay Vit Nam.
Tuy nhin, c ch ny cn phi c s tr gip ca c pha cc c quan nh nc
(ch yu l c quan thu) cng nh cc t chc chuyn nghip cung cp cc
dch v v thu cho cc i tng np thu. Trong phn ny chng ta tm hiu
v dch v lm th tc v thu, t vn thu. i tng no c php kinh
doanh dch v lm th tc v thu? i tng no c t vn thu? iu kin
thc hin cung cp dch v cho i tng np thu; Quyn v trch nhim
ca t chc kinh doanh dch v, c nhn t vn thu; C quan qun l hot ng
kinh doanh dch v lm th tc v thu, t vn thu.
10.1. Lm th tc v thu v t vn thu
Chng ta cn phn bit lm th tc thu v t vn thu. Nhn chung, lm
th tc v thu l thay mt khch hng x l cc vn v ng k thu, khai
thu, np thu, quyt ton thu, khiu ni v thu, lp h s ngh min thu,
gim thu, hon thu trong khi t vn thu l cung cp nhng li khuyn cho
khch hng v lm sao ti u trch nhim thu ca nhng hot ng trong
tng lai (ch yu l t vn v k hoch thu c trnh by trong chng 9).
Hai hot ng ny thng gn cht vi nhau, nhng chuyn gia thu pht hin
ra t vn trong qu trnh cung cung cp dch v lm th tc v thu hoc
505

trong qu trnh t vn thu cn phi c nhng li khuyn v tun th tc v thu

cho khch hng. Tuy nhin, phn ln cc t chc kinh doanh u dnh phn ln
thi gian vo cng tc lm th tc v thu trong hot ng tun th thu ca h.
C hot ng lm th tc v thu v t vn thu u i hi cc yu cu
v chuyn mn. Mt nh t vn thu gii phi l mt ngi rt thng tho
lm cc th tc v thu. Chnh hot ng lm th tc v thu dy cho h lm
th no tr thnh mt nh t vn thu gii.
Tm li, t vn thu c pht trin v da vo lm th tc v thu.
Chnh v vy, nhng quy nh v kinh doanh dch v lm th tc v thu l iu
m cc nh t vn thu phi tun theo.
10.2. Kinh doanh dch v lm th tc v thu
nc ta hin nay, ch c t chc mi c th thc hin kinh doanh dch v
lm th tc v thu v t vn thu, ring c nhn khng c php kinh doanh
dch v lm th tc v thu m ch c th hnh ngh dch v lm th tc v thu
thng t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu. C nhn cng nh t chc
c th hnh ngh t vn thu.
Phn ny chng ta s xem xt nhng iu kin kinh doanh dch v lm
th tc v thu.
10.2.1. iu kin kinh doanh dch v lm th tc v thu
Theo quy nh hin hnh ca Lut php Vit Nam, ch c t chc mi
c php kinh doanh dch v lm th tc v thu. C th:
T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu l doanh nghip kinh
doanh dch v c iu kin c thnh lp v hot ng theo Lut doanh nghip,
thc hin cc th tc v thu theo tha thun vi ngi np thu.9
C iu kin y c ngha l t chc cung cp dch v lm th tc v
thu v t vn thu cn phi:
- C ngnh, ngh dch v lm th tc v thu, t vn thu c ghi trong
giy chng nhn ng k kinh doanh;
- C t nht hai nhn vin c cp chng ch hnh ngh dch v lm th
tc v thu (cn gi l nhn vin i l thu).
Dich v lm th tc v thu do t chc c php hnh ngh cung cp l
hot ng m t chc ny thc hin cc th tc ng k thu, khai thu, np
thu, quyt ton thu, khiu ni v thu, lp h s ngh min thu, gim thu,
hon thu thay ngi np thu m bo tun th theo ng Lut php ca Vit
Nam v hp ng cung cp dch v c k kt.
Nhn vin i l thu l ngi c Chng ch hnh ngh dch v lm th
tc v thu do Tng cc Thu cp v lm vic cho t chc kinh doanh dch v
lm th tc v thu.
Cc nhn vin i l thu phi m bo c cc iu kin theo quy nh:

Theo iu 20 khon 4 ca Lut Qun l thu

506

- L cng dn Vit Nam hoc cng dn nc ngoi c php sinh sng

v lm vic ti Vit Nam trong thi hn t mt nm tr ln (k t thi im ng
k hnh ngh), tr cc c nhn thuc mt trong cc trng hp: Ngi b hn
ch hoc mt nng lc hnh vi dn s; ang b tuy cu trch nhim hnh s,
ang chp hnh hnh pht t hoc b kt n v mt trong cc ti v kinh t, v
chc v lin quan n ti chnh, k ton m cha c xa n tch; Nhn vin
i l thu b thu hi vnh vin Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v
thu hoc trong thi gian b x l vi phm di hnh thc tm nh ch; Cn b,
cng chc ang ti chc theo quy nh ca php lut v cn b, cng chc; Cn
b, cng chc, vin chc sau khi thi gi chc v ang trong thi gian quy nh
khng c kinh doanh, theo quy nh ti Ngh nh s 102/2007/N-CP ngy
14/6/2007 ca Chnh ph v vic quy nh thi hn khng c kinh doanh
trong lnh vc trch nhim qun l i vi cn b, cng chc, vin chc sau khi
thi gi chc v;
- C phm cht, o c ngh nghip, trung thc, c thc chp hnh
nghim chnh php lut ca Nh nc;
- C Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu do Tng cc Thu
cp;
- L thnh vin sng lp hoc c hp ng lao ng lm vic trong t
chc kinh doanh dch v lm th tc v thu.
Ngoi nhng iu kin trn i vi nhn vin i l thu, t chc kinh
doanh dch v lm th tc v thu cn phi quan tm n nhng yu t lin quan
n nhn vin i l thu, gm:
Th nht, mi mt nhn vin i l thu ch c ng k lm nhn vin
i l thu ti mt i l thu trong cng mt thi gian (khng c ng k
lm vic cng lc cho t hai t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu tr
ln).
Th hai, t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu phi lu gi h
s ca nhn vin i l thu gm: n ng k hnh ngh (theo mu ban hnh
km theo Thng t s 117/2012/TT-BTC ngy 19/7/2012 ca B Ti chnh
hng dn v hnh ngh dch v th tc v thu; Chng ch hnh ngh dch v
lm th tc v thu (bn sao c chng thc); 01 nh mu c 3x4 chp trong thi
gian 6 thng tnh n thi im np h s ng k hnh ngh.
Th ba, nhn vin i l thu ch c hnh ngh khi c tn trong danh
sch nhn vin ca t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu do Tng cc
Thu thng bo trn Website ca Tng cc Thu.
10.2.2. Th tc, h s ng k hnh ngh
Khi c iu kin kinh doanh dch v hnh ngh t vn lm th tc v
thu, trc khi hot ng, t chc kinh doanh dch v ny phi lp h s ng
k hnh ngh gi cho Tng cc Thu. C th, h s gm c:
- Giy chng nhn ng k kinh doanh v Giy chng nhn ng k thu
(bn sao c cng chng hoc chng thc);
507

- Danh sch nhn vin i l thu lm vic ti t chc hnh ngh (theo
mu ban hnh km theo Thng t s 117/2012/TT-BTC ngy 19/7/2012 ca B
Ti chnh hng dn v hnh ngh dch v th tc v thu) km theo n ng
k hnh ngh ca tng nhn vin;
- Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu ca cc nhn vin i
l thu c tn trong danh sch ng k (bn sao c chng thc);
- 01 nh mu c 3x4 ca nhn vin ng k hnh ngh chp thi im
lm n ng k hnh ngh.
10.2.3. Quyn v Trch nhim ca t chc hnh ngh kinh doanh dich
v lm th tc v thu
Quyn ca t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu:
Khi thc hin hp ng dch v lm th tc v thu, t chc ny c cc
quyn sau:
- Thc hin cc th tc v thu theo hp ng vi ngi np thu;
- Yu cu t chc, c nhn np thu cung cp y , chnh xc cc chng
t, h s, ti liu v thng tin cn thit lin quan ti vic lm th tc v thu
theo hp ng k kt gia hai bn;
- c c quan thu cc cp hng dn min ph th tc hnh chnh, ph
bin cc quy nh mi v thu, tp hun, bi dng nghip v thu nh k v
h tr k thut khi thc hin k khai thu in t;
- Thc hin cc quyn ca ngi np thu theo quy nh ca Lut Qun l
thu v theo hp ng vi ngi np thu;
- C quyn khiu ni cng chc thu, c quan thu khng thc hin ng
cc quy nh ca php lut gy kh khn, cn tr hot ng dch v lm th tc
v thu ca i l thu v nhn vin i l thu.
Trch nhim ca t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu:
a) ng k nhn vin i l thu
T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu phi c t nht hai nhn
vin i l thu hot ng thng xuyn, chnh v vy t chc ny phi c trch
nhim ng k nhn vin i l thu vi c quan nh nc, c th:
- Hng nm, trc ngy 30 thng 11, t chc kinh doanh dch v lm th
tc v thu c trch nhim tng hp danh sch nhn vin ng k lm vic ti t
chc ny nm sau gi Tng cc Thu km theo h s ng k nhn vin i l
thu. Nhng nhn vin i l thu ng k hnh ngh ti t chc ny nm
trc nu tip tc lm vic cho t chc nm sau th khng phi lm h s
mi. T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu bo co danh sch cc
nhn vin tip tc hnh ngh ny vi Tng cc Thu (theo mu ban hnh km
theo Thng t s 117/2012/TT-BTC)
- T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu c trch nhim ng k
b sung danh sch nhn vin i l thu mi c tuyn dng hoc mi c
cp Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu vi Tng cc Thu km
508

theo h s ng k nhn vin i l thu.

- T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu c trch nhim thng
bo v Tng cc Thu danh sch nhn vin hnh ngh thuyn chuyn, ngh vic,
ngh hu, cht hoc khng iu kin hnh ngh theo quy nh ca php lut
(theo mu quy nh) trong thi gian 10 ngy k t ngy nhn vin i l thu
chnh thc ngh vic hoc thi lm vic ti t chc kinh doanh dch v lm th
tc v thu.
b) Khi kinh doanh dch v lm th tc v thu
Khi kinh doanh dch v ny, t chc kinh doanh dch v lm th tc v
thu phi c hp ng c k kt, thc hin cc cng vic theo hp ng v
phi tun th nhng quy nh sau:
- T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu phi lp hp ng bng
vn bn vi t chc, c nhn np thu v phm vi cng vic th tc v thu
c u quyn, thi hn c u quyn, trch nhim ca cc bn v cc ni
dung khc do hai bn tho thun v c ghi trong hp ng khng tri vi quy
nh ca php lut. Cc t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu ng
k hnh ngh vi Tng cc Thu v c tn trn danh sch cng khai cc t chc
kinh doanh dch v lm th tc v thu ng k hnh ngh trn Website ca
Tng cc Thu mi c thc hin k hp ng dch v lm th tc v thu.
- Thng bo bng vn bn cho c quan Thu qun l trc tip ngi np
thu v hp ng dch v lm th tc v thu: phm vi cng vic th tc v thu
c u quyn, thi hn u quyn.
- Khai thu, np thu, quyt ton thu, lp h s ngh s tin thu c
min, s tin thu c gim, s tin thu c hon theo quy nh ca Lut
Qun l thu v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. C th: khi lm
th tc v thu, t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu chu trch nhim
k khai h s thu, c ch k ca ngi i din theo php lut ca i l thu,
ng du trn t khai thu, chng t np thu, h s thu, h s quyt ton thu,
h s hon thu, h s min thu, gim thu v trn h s thu phi c c ch k
ca nhn vin i l thu trc tip thc hin dch v trn c s hp ng k
gia i l thu vi t chc, c nhn np thu. Khi k tn trn cc h s thu,
nhn vin i l thu phi ghi r h, tn v s chng ch hnh ngh do Tng cc
Thu cp.
- Cung cp cho c quan qun l thu cc ti liu, chng t chng minh
tnh chnh xc ca vic khai thu, np thu, quyt ton thu, ngh s tin thu
c min, s tin thu c gim, s tin thu c hon ca ngi np thu.
- Khng c thng ng vi cng chc qun l thu, ngi np thu
trn thu, gian ln thu. Trng hp t chc kinh doanh dch v lm th tc v
thu c hnh vi thng ng vi t chc c nhn np thu hoc t thc hin cc
hnh vi trn thu, khai thiu thu, vi phm th tc v thu th t chc, c nhn
np thu vn phi chu trch nhim trc php lut v cc ni dung sai phm
trn. T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu phi lin i chu trch
nhim v phi chu bi thng theo hp ng k kt vi t chc, c nhn np
509

thu.
- T chc kinh doanh dch v lm th tc v thu c trch nhim bo co
vi c quan Thu trong cc trng hp: Chm nht vo ngy 31 thng 3 hng
nm, t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu thc hin gi bo co tnh
hnh hot ng ca nm trc bng vn bn ti Tng cc Thu v c quan Thu
ni t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu c tr s chnh v tnh hnh
hot ng ca mnh, nhng tn ti, cch khc phc v cc kin ngh vi c quan
Thu; Bo co tnh hnh hot ng kinh doanh dch v lm th tc v thu v
cc thng tin cn thit khc phc v cho hot ng qun l khi Tng cc Thu
yu cu t xut bng vn bn; Khi c s thay i tn gi, a ch tr s chnh,
vn phng giao dch, ni dung ng k kinh doanh ca t chc kinh doanh dch
v lm th tc v thu v thay i nhn vin i l thu phi thng bo bng vn
bn cho Tng cc Thu chm nht l 10 ngy k t ngy thay i.
- Hng nm, t chc kinh doanh dch v lm th tc v thu c nhn vin
i l thu tham gia kho hc cp nht kin thc do Tng cc Thu t chc.
10.2.4. iu kin c cp Chng ch hnh ngh dch v lm th
tc v thu
Cc c nhn l ngi Vit Nam hoc ngi nc ngoi c php d thi
c cp Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu. Cc c nhn ny
phi c l lch r rng, c phm cht, o c tt, trung thc, c thc chp
hnh nghim chnh Php lut ca Vit Nam. Ngoi iu kin trn, cc c nhn
phi c cc iu kin sau:
- C bng cao ng tr ln thuc cc chuyn ngnh kinh t, ti chnh, k
ton, kim ton, lut v c thi gian lm vic t hai nm tr ln trong nhng
lnh vc ny;
- C y H s ng k d thi cp Chng ch hnh ngh dch v lm
th tc v thu d thi y v t kt qu yu cu v c Hi ng thi
cp Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu cng nhn.
10.2.5. X pht v khen thng
a) i vi t chc hnh ngh dch v lm th tc v thu
- T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu lm th tc v thu thay
ngi np thu nu c hnh vi vi phm php lut v thu th b x pht hnh
chnh theo quy nh ti Ngh nh s 129/2013/N-CP ngy 16 thng 10 nm
2013 ca Chnh ph quy nh v x pht vi phm hnh chnh v thu v cng
ch thi hnh quyt nh hnh chnh thu (Thng t hng dn s 166/2013/TTBTC ngy 15/11/2013).
- T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu b tm nh ch hot
ng dch v lm th tc v thu v xo tn trn danh sch cng khai i l
thu ng k hnh ngh lm dch v v thu trn Website ca Tng cc Thu
trong cc trng hp: Khng cn iu kin hnh ngh theo nhng vn
c trnh by mc 10.2.1 ca chng ny; Khng cung cp thng tin theo
yu cu ca c quan Thu, khng np bo co v tnh hnh hot ng theo quy
510

nh.
- Hnh thc tm nh ch hnh ngh dch v lm th tc v thu: Tng cc
Thu ra quyt nh tm nh ch hnh ngh dch v lm th tc v thu v xo
tn khi danh sch hnh ngh dch v lm th tc v thu v thng bo cng
khai trn Website ca Tng cc Thu.
b) X l vi phm i vi nhn vin i l thu
- Nhn vin i l thu b thu hi vnh vin v cng b cng khai Chng
ch hnh ngh khng cn gi tr trong cc trng hp: C hnh vi thng ng,
gip ngi np thu trn thu, gian ln thu b kt n bng mt bn n c hiu
lc v ti trn thu (c quy nh ti iu 161 B lut Hnh s ca nc Cng
ho x hi ch ngha Vit Nam s 15/1999/QH10 ngy 21/12/1999); Pht hin
s dng vn bng, Chng ch gi trong h s thi cp Chng ch hnh ngh.
- Nhn vin i l thu b tm nh ch hnh ngh v xo tn trong danh
sch ng k hnh ngh 1 nm trong cc trng hp: Cho ngi khc mn
hoc s dng Chng ch hnh ngh hoc hnh ngh ti 02 i l thu tr ln
trong cng mt khong thi gian; Hnh ngh khi cha c tn trong danh sch
cng b cng khai nhn vin i l thu ng k hnh ngh.
c) Hnh thc thu hi, tm nh ch hnh ngh dch v lm th tc v thu:
Tng cc Thu ra Quyt nh thu hi, tm nh ch hnh ngh dch v lm
th tc v thu v xa tn khi danh sch ng k hnh ngh dch v lm th tc
v thu v thng bo cng khai n c quan thu cc cp v trn Website ca
Tng cc Thu.
d) T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu b tm nh ch hnh
ngh, nhn vin i l thu b tm nh ch hnh ngh dch v lm th tc v
thu b xo tn khi ht thi hn tm nh ch nu tip tc hnh ngh th phi
ng k li theo quy nh.
10.3. Hnh ngh dch v t vn thu
Hin nay, Vit Nam cha c mt quy nh php l c th no v t vn
thu. Tuy nhin, nh trnh by trong phn 10.1, nh t vn thu phi tun
theo nhng quy nh v kinh doanh dch v lm th tc v thu v cc quy nh
hnh ngh khc.
Bn cnh nhng Lut php chung lin quan n nh cung cp dch v t
vn thu v khch hng, cn phi c thm nhng quy nh c th m nh t vn
thu phi tun theo khi thay mt khch hng lm vic vi c quan Thu.
13.4. C quan qun l hot ng hnh ngh dch v lm th tc v
thu, t vn thu
C quan chu trch nhim qun l cc t chc hot ng hnh ngh dch
v lm th tc v thu hin ny Vit Nam, bao gm: C quan cp chng nhn
ng k kinh doanh (S K hoch v u t, C quan qun l nh nc v hot
ng hnh ngh (Tng cc Thu). Tuy nhin, trong chng ny chng ta chi
cp n c quan qun l nh nc v hot ng hnh ngh kinh doanh dch v
lm th tc v thu.
511

10.4.1. Tng cc Thu

Tng cc Thu l c quan Qun l nh nc v t chc qun l thu thu
ca Vit Nam, Tng cc Thu chu trch nhim qun l:
- T chc thi v cp Chng ch hnh ngh lm th tc v thu thng nht
tp trung trn c nc;
- T chc cc kho o to, bi dng kin thc v php lut thu, k ton
cho ngi d thi ly Chng ch hnh ngh dch v lm th tc v thu; cho cc
nhn vin i l thu nh k hng nm hoc khi c sa i, b sung hay ban hnh
mi v php lut thu;
- Tip nhn v qun l h s ng k T chc hnh ngh dch v lm th
tc v thu v nhn vin i l thu;
- Xc nhn danh sch ng k hnh ngh i l thu;
- Tm nh ch hot ng dch v lm th tc v thu i vi T chc hnh
ngh dch v lm th tc v thu vi phm php lut v thng bo cho c quan
Thu cc cp bit;
- Tm nh ch, thu hi Chng ch hnh ngh i vi nhn vin i l thu
v xo tn trong danh sch ng k nhn vin i l thu;
- Thng bo cng khai: Danh sch T chc hnh ngh dch v lm th tc
v thu, nhn vin i l thu ng k hnh ngh n c quan Thu cc cp
v ng trn Website ca Tng cc Thu, vo thng 12 hng nm; Danh sch b
sung T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu, nhn vin i l thu mi
ng k hnh ngh hoc ngng hot ng hnh ngh ti c quan Thu cc cp
v ng trn Website ca Tng cc Thu trong thi hn 10 ngy, k t khi nhn
h s hp l; Danh sch T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu b
tm nh ch hot ng, nhn vin i l thu b tm nh ch, b thu hi Chng
ch hnh ngh, thi gian b tm nh ch n c quan Thu cc cp v trn
Website ca Tng cc Thu; Ni dung cng khai bao gm: Tn T chc hnh
ngh dch v lm th tc v thu, nm thnh lp, a ch tr s chnh, s lng
nhn vin i l thu, h v tn nhn vin, s Chng ch hnh ngh v cc thng
tin cn thit khc c lin quan n T chc hnh ngh dch v lm th tc v
thu, nhn vin i l thu;
- Thanh tra, kim tra, x l cc vi phm trong vic chp hnh php lut,
v cc quy nh lin quan i vi cc T chc hnh ngh dch v lm th tc v
thu;
- Tng hp bo co, nh gi nh k hng nm v tnh hnh hot ng
ca cc nhn vin i l thu, cc T chc hnh ngh dch v lm th tc v
thu;
- Khi nhn h s d thi, h s ng k nhn vin i l thu, h s ng
k hnh ngh i vi T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu nu kim
tra thy h s khng , ng quy nh th Tng cc Thu phi thng bo bng
vn bn cho ngi d thi, T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu bit
trong thi hn 7 ngy k t ngy nhn c h s.
512

10.4.2. Cc Thu v Chi cc Thu

Trch nhim qun l ca Cc Thu v cc Chi cc Thu:
- Cng khai danh sch T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu,
nhn vin i l thu ti tr s c quan Thu;
- Qun l, kim tra, thanh tra theo chc nng tnh hnh hot ng ca cc
nhn vin i l thu, cc T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu hot
ng ti a phng theo quy nh ca Tng cc Thu v x l cc vi phm theo
quy nh ca php lut.
- n c cc T chc hnh ngh dch v lm th tc v thu bo co
nh k hng nm v tnh hnh hot ng ca cc T chc hnh ngh dch v
lm th tc v thu trn a bn v tng hp bo co, nh gi tnh hnh hot
ng, xut kin ngh; Chi cc Thu gi Cc Thu trc ngy 15/4 hng nm,
Cc Thu gi Tng cc Thu trc ngy 30/4 hng nm.
*
*

513