'T ercman 1001 TEMEL ESER

Teretiman
1001 TEMEL ESER

fD
GAZAVAT-l

HAYREDDiN .
.

PAA

Baskya

Ertutrul

Hazrlayan

DtlZDAG

. BARIARDS

HAYRIODiN PASANI .
HADRAlARI
KNC CLT

Tercman gazetesinde hazrlanan

bu eser Kervan Kitaplk
A..
ofset tesislerinde baslmtr

1001 Temel Eser'i

iftiharla sunuyoruz
Tarihimize m ana, .milli beriliimize g katan ktphaneler dolusu birbirinden seme eserIere sahip bulunuyoruz. Edebiyat, tarih, sosyoloji, felsefe, folklor gibi milli ruhu gelitiren.,ona
yn veren konularda "Gerek eserler" .elimizin
altndadr. Ne var ki, elimizin altndaki bu
eserlerden ounlukla istifade edemeyiz. nk
devirler deimelere yol am, dil deimi,
yaz deimitir.

Gzden ve gnlden uzak kalm unutul

maya yz tutmu -Ama deerinden hibir ey
kaybetmemi, ounluu daha da nem kazan
m- binlerce cilt eser, bir sre daha el atlmazsa,
tarihin derinliklerinde kaybolup gideceklerdir.
nk onlar derleyip - toparlayacak ve
gnmzn trkesi ile baskya hazrlayacak
deerdeki kalemler, gn getike azalmaktadr.
Bin yllk tarihimizin iinden szlp gelen
ve bizi biz yapan, kltrmzde ,fKetaM
vazifesi gren bu eserleri, tozlu raflardan kurta
rp, nesillere ulatrmay plnladk.
Sevinle karlayp, mitle alkladmz
"1000 Temel Eser" serisi, Mill Eitim Bakanl
nca durdurulunca, bugne kadar yaynlanan
66 esere yzlerce ek yapmay dndk ve
"Tercman 10011 Temel Eser" dizisini yaynla
maya karar verdik. "1000 Temel Eser serisini
hazrlayan ok deerli bilginler heyetini, yeni
yelerle genilettik. Ayrca 200 ilim adammz
dan yardm vaadi aldk. Tercmann yayn
hayatndaki geni imknlarn 1001 Temel Eser
iin daha da glendirdik. Artk karnza gu
rurla, cesaretle kmamz, eserlerimizi gzlere
ve gnllere sergilememiz zaman gelmi bulu
nuyor. Mill deer ve mnda her kitap ve her
yazar bu serimizde yerini bulacak, hi bir art
dnce ile deerli deersiz, deersiz de deerli
gibi ortaya konmayacaktr. nk esas gaye bin
yllk tarihimizin temelini, mayasn gzler

nne sermek,

onlar layk olduklar

yere oturt-

mak.tr.

Bu bakundan 1001 Temel Eser'den maddi'

hi bir kar beklemiyoruz. Karmz sadece gutur~ iftihar, hizmet zevki olacaktr.
KEMAL ILICAK

Tercman Gazetesi Sahibi

DOKVZUNCU. FASIL,
ABDUllAH'IN HAYINLIGINA,
GANfMET GELEN ALTMI TUN TOPA,
GBEKL BURCU ALIIMIZA,
CEZAYR'N ESRLERE YAPTIRILMASINA ve
SPANYA KRALININ AHVALtNB

oydur eker, demiler..

Vaktiyle hakkm. zda fitne ve. fesatla u~ra
an Tlemsen Sultan'n kardei Msut'a yar~
dm ederek spanya'ya karmtk. Yerine
geen Mesut nce bize dualar klp oulluk edip elli
bin ,altn gndermi idi. Sonradan Firavun kesilmi
hakkmzda olmadk herzeler yemiti. Kefere ile birlik olup onlara zahire satmt.
Bunun zerine kk kardeleri Abdullah bize s
nm, ona da yardm ederek Mesut'u kanp Tlemsen tahtna Abdullah' geirmi idik.

Abdullah da bize minnettar olup hediyeler gnderip muhabbetnameler yazm idi. Amma bir zaman
sonra o da azd. Muhafz diye isteyip de yannda al
koydu~ yz gaziyi geri gnderdi. Halka zulme bala
d: Kefereye zahire satt. Kadolu fitnesinde onun ta
rafn tuttu.
Bu haberler bize gelince, Abdullah'a bir mektup
gnderdim.
Eskileri hatrlattktan sonra:
Bu lkel~r ~diah- slani evketl Selim Han
hazretlerinindir. Narnem sana vardkta imann yenile,
slam'a dn. Hutbe ve sikkeyi evketl efendimiz ze
rine eyle. Ocaa senedir gndermedi,in vergiili otuz

10

bin altn olarak de. Byle edersen ne ho, aksi halde

seni kannd.allm Kadoilu'ndan beter ederim. Haber
aldm ki Kadoilu'ndan tr bana ok beddua etmi
sin. Sen beddua sannn ama ba:pa gre hayr duadr.
Sakn sanma ki hayn berhurdar olur, alcbet ya boynu .
vurulur, ya berdar olur.
Diye sz bitirdim.
BllclqiDden blma

Bu mektup Tlemsen Beyi Abdullah'a vannca, iyive ileri gelenleri toplayp, hrmet edip, hatrlann aldktan sonra:.
,._ Ey cemaat! Hepin~ bilirsiniz ki mi belde bana ec<lidmdan miras kalmtr. Ancak kanndalanm
la arama dmanlk girince Hayre(idin dedikleri herif
bana bir miktar yardm eylemi idi. Ben de, o iyiJ.ili
altnda kalmayp ona bu kadar mal ve bediye gndermi idih. Onlarla doymayp imdi bei vergiye ball
bir reAya klmak ister. Sizler bu ie rAz ms:m%.t
Diye sordu.
Onlar da:
c - Sen bilirsin.
Dediler.
- Benim bidiim odur ki, o kendi vatanma hkm
eylesin. Beiim iime kanmasn. Olmaz, derse, iki el
bir ba iindir. Vaktine hazr olsun. Ya taht ola ya
. baht. Kadolu'nu bozdum kellesini kestim, diye bana kafa tutmasn.

/
Dedi.
Mektubumu getiren habereiyi geri evirip :
ce

kzm. eyhleri, murabtlan

ll
- Benim hutbe okuttuum sikke kestirdi~rne
haset edermi. Benim vatamm baka diyardr. Bugne bugn lkemin padiahym. H.tbe okutup sikke
kestirsem ne lbm gelir. Var. git syle, bildi~den geri kalmasn, elinden geleni geriye komasn.

Dedi.

Onun

batma quk gemlt.

Haberci bu hali gelip anlatnca;

c - Ey mel'un dilerim Allahtan ki,
dan beter olasn!
Diye beddua ettim.
Sonra tekrar mektup
lah'a gnderdim:

yazp

kanndalann

Tlemsen beyi Abdul

cE1 iyilik bilmez namertl Sen bana baba dedin,

ben sana oul dedim. Eter atann oul zerine beddua
s gee; ise, dilerim Hazreti Allah'tan ki, sana da ken
di evladn, senin bana asi olduun gibi asi olup elinden aciz ~alasn. Yine sonunda bana muhta olasn.
Abdullah mektubu alp okuyunca yrtp paralam.

c - Onun bana souk gemi. Benim bedduadan

korkum yok. Hemen vaktine hazr olsun.
Diye asker toplamaya balam.

Seyyld Muhammed Shiki

Amma Abdullah'n Seyyid Muhmmed Sluki adn

da bir olu vard. Baba~~na isyan edip iki bin kadar
atl ile Tarare dana kmt. Birka kere babasna
haber gndermi :

Bu dnya genten gence, dinten dincedir. Sen

oldun, var duac ol. Tlemsen'e ben sultan
olurum.
imdi ihtiyar
Demiti.
Babas

ise bunu istemezdi.

Tlemsen zerine sefere ha
Seyyid Slftki, bizim
/
zrland~mz haber alnca bir mektup yazp gnderdi:
Benim efendim,
B~ktm grdm ki batiamn Mslmanl~a yarar
bir ii yok. mmet-i Muhammed acndan lrken o s
panyol kafiri ile el birlik edip" bu~day gemilere doldu
rup kafir yakasna gnderir. Cihan Padia~ efendimiz
hazretlerini brakp kendi zerine hutbe oktltup sikke
kazdrr. Sen ona bu kadar iyilikler eylemiken, yine
asker toplayp senin zerine gelmek zeredir. E~er
atalk olmasa, oktan vcudunu dnyadan kaldnp,
mmet~i Muhammedi zulmnden kurtarrqm. Ey efendim, narnem size vardkt~ e~er izniniz olurs.a, gelip
geri kalan mrm sultalliti hazretlerinin emrinde ge
irmeyi dilerim.
Ey mel'un

n~rt!

Bu mektubu alnca, gelmesi iin haber gnderdim.

gn Cezayir'den kp Ver elini Tlemsen deyip
yola koyulduk.
Abdullah'n olu Slftki cevabm eline geince pek
se~inmi. Yanndaki adamlarn datp be on atl ile
gelip yolda bana katld. Yanmzda makbul adamlar
mzdan oldu.
Tlemsen Beyi Abdullah da byk hazrlk yapm
Nerdesin Cezayir deyip gelmekte idi.

Ayn

13

Gnlerden bir gn karlap cenge durutuk. Hak

te!la bize yardm etti. Abdullah'n askerine gaziler yle
bir kl oynadlar ki, Kad askerine byle oynamamlard.

Ordugah

tamamen yama edildi. Abdullah at boykaarken tutulup getirildi.

'
- Ey mel'un namert! imdi kendini nasl grrsn. Seni ne ekil lmle ldreyim.
Dedim.
Emr ettim, keskin usturalarla .bandan tmana
srm karp yle azap ile ldrttm.
Sonra olu Seyyid Muhammed Sluki'ye kaftan
giydirip Tlemsen'e bey yaptm, ve:
- te baban grdn. Ne ekil ld. Sen de yoldan karsan babandan beter olursun.
Dedim.

nuna

dp

Efendim Hayreddin

Paa

O konakta kaldm. Sluki'yi drt yz gazi ile

Tlemsen'e gnderdim, O da geip babas Abdullah'n
yerine .oturdu. Belde halk bir bir gelip Mbarek olsun dediler.
gn olup Sluki'n'in nsafirlii geince belde
Iiyi toplad.
Onlara:
- Greyim sizi. Efendim Hayreddin
Paa'nn
Yflmnda benim yzm na~l ak edersiniz. Sizinle el
birlik edip efendime bir peke dzelim ki hi grlmemi olsun. imdiki halde yaptrmaa vaktimiz yoktur. Itemen her kimde gzel bir yadigar hediye olacak
ey varsa getirsin.

14
Dedi.
Hepsi:
- Ba

stne!
Deyip o kadar mal getirdiler ki dalar kadar doldu. Sluki bunlar balatt, iki yz hayvan yk etti.
Ho

geldin akasndan da altm bin altn topBurdan anla ki Tlemsen ne zengin yer idi.

land.

Yirmi bin altn bana mahsus, otuz bin Ocak'a ve

on bini de Sluki ile Tlemsen'e giden yoldala~ verildi. Herkesin gnln ho edip hatrn ald.
Bunlar

kendi hazinesinden bir aka karmadan

Kimseye cebr etmedi. Herkes kendi istek ve r
zas ile- getirdi. J}k babas Abdullah'n ok zulmn
ekmilerdi. Sluki'nin gelip babas yerine oturmas
na sevindiler.

yapt.

SUW'nin Jylllji

Sluki de onlara adaletle muamele etti. Halk onun

bana yemin edip, hayr dua ile anarlard. Kimseye
zulm edip fncitmezdi. ini eriat zerine grrd.
Sluki ile beraber Tlemsen'e gnderdiim drt yz
cuma namazndan sonra veda edip ondan ayrld
lar. Beraberlerinde iki yz yk altn hediye ve elli bin
altn ile geldiler. Ayrca Sluki'nin muhabbetnamesini
teslim edip halka ettii adaleti anlattlar.
atl

Hutbeyi Sultan Selim

dahi

adna okuttuunu

Padiah adna kestirdiini,

randn

hep ifade ettiler.

Btn

halkn

sikkeyi
kendilerine ok iyi dav-

- Hayreddin Paa'nn ceddine rahmet olsun.

Bizi o zalim Abdullah'n errioden kurtard. Seyyit S
luki gibi bir meliki bizlere bey gnderdi.
Diye, bize dua etti~ini sylediler.
Bu haberlerden pek hazzettim. El kaldtp Sluki
iin dua kldm.

Ferbat

O konaktan ayrlp Cezayir'e do~ru grnek zere

iken iki atl ka geldi. Toza topra~a batmlard.
- Ey Paa efendimiz!
Kado~lu'nun kannda
olu Ferhat pek ok asker toplayp Tlemsen Sultan
Abdullah'a yardm etmek iin bu tarafa geliyordu. Se
nin Abdullah'n ban kesip ~lu St-lki'yi yerine
oturttu~nu duyunca korkuya kaplp katlar. E~er istersen seni bir kestirme yoldan do~ zerine gtrelim. Haddini bildir. Senin iin byk syler, Hayreddin
Paa benim katilimdir, ben onda amcann kann komam, derdi. imdi ok kr daha mbarek yzn
grmeden kat.
Diye haber getirdiler.
Bunlar duyunca, kendini bilmezlere kendini bildirmek gerektir, deyip yola koyuldum.
Ilgar ile yedinci gn seher vakti yetiip bastrdk.
Ferhat'n akl bandan gitti. Kaarken bizim askerin
iine dt. zerine elli altm tfek birden evrilince
kurtulmak ihtimali olmadn anlad, yalvarmaya ba
lad.

- Beni ldrmeyin. Efendim Hayreddin Paa'ya

gtrn. ldrrse o ldrsn, azat ederse o etsin.
Dedf.

16

O zaman eke eke balayp huzuruma getirdiler..

- Ey mel'un, imdi nice grdn kendini!,.
Dedim.
- Sultanm sen bir merhamet sahibi devletlsn,
bana kyma. mrm olduka senin kulun klen olaym. Her ne istersen vereyit
Dedi.
Ayak teri oiarak
eyhler muribtlar araya girip rica eylediler. Ben
de ricalarn kabul eyleyip suunu baladm. Ferhat
gidip ayak teri olarak bize yirmi bin altn getirdi. nme koyup, elimi aya~m perek :
- u yirmi bin altn, ben kulundan eksi~imizle
kabul buyur. Seneden seneye sana oh bin altn ve bin
deve bin s~r ve iki bin koyun ve yz ka tr ve on ks
rak ve on at gndereyim.
Dedi.
Bu ekilde anlama yaptk. Bana bir daha asi olmamaya t','be isti~far etti.
- Dinlendi, Ferhat o~l. e~er sdk ile tvbe eyledin ise daima irin olasn. Eer daha aklnda fesat
varsa arncan Kado~lu gibi yine benim elime desin.
Dedim.

Biraz da

rahatmza bakalm.

Oradan kalkp g edip Cezayir'e salimen geldik.

Kendi zevk safarnda olduk.
Aradan be on gn geince tersaneye indim. Tekneleri yalatp er drder beer altar ayakda edip
gazaya gnderdim. Kendi mzegalereme Sinan Kap-

17
tan' bindirip btn teknelerin zerine serasker tayin
ettim. Onun sznden dar kmamalarn tenbih et.
tim.
Bu sefere kendim gitmedim. Kalbirnden :
--. Elhamdlillah, Hakk'n inayeti ile nerde d
man varsa ban ezdik. Bir yerde .ban kaldracak
dman komadk. Gaza yolunu da bo braknayp tek
neleri gnderdik. Ya kacak cana cefa nedir, biraz da
kendi rahatmza ha kahm.
Deyip yattm.
O gece ryada :
- Ya Hayreddini Yalan dnyada rahat olunmaz.
Rahat, cenneti a'lada olur. Sana mjde olsun ki Ada
nn fethi de yakndr. Hemen gayret eyle. Allah'ni yar
dm sana yz tutmutur.
Deyip kayboldular.
Uykudan uyanp tvbe istifar eyledim. Ada'nn
fethi yakndr, demelerine ok sevindim. Bu Cezayir'in
yalsmda bir ada idi. zerinde Gbekli Bur derler bir
kale vard. Kafir elinde idi.
Kendi kendime :
- Grdn m erenterin yce himmetini! Biraz
da kendi rahatmza bakalm dediimizi istemediler.
Amma onlarn sz haktr, biz hata eylemiiz.
Diyerek ok sadakalar dattm. Aiar doyurup
plaklar giydirdim.
Altm

tane tun top

Ada'nn fethi iin hazrlklar

Bir gece kendi kendime :

yapmaya

bahidm.

F: 2

18
- Burlarmzda hrtall toplarmz yok. Oraya
buraya pek ok topta, barut, kurun harcadk. Bu
adada ise ok kuvvet vardr. Ey Allahm sen slam'a
yardm eyle.

Diye dnp zlerek yattm.

Ryamda:
- Ey Hayreddin! Sen kalbinden byle dnce
leri kar, niyetini halis tut. O ada'nn fethi senin elindedir.>>
Deyip kayboldular.
Uyanp, yzm yerlere srp, sabaha kadar ibadet ile megul oldum.
Sabah olunca Sinan Kaptan'n alt pare tekne ile .
her birinin yedeinde birer ganimet bara olarak geldiklerini grdm. Baralar Cidi da gibi idiler. Top
tfenk atp enlik ederek limana girdiler.
Liman reisi gidip baralarn ykn renip geldi.
Meer harann biri cephane ykl imi. Barut, topta, kurun ve altm tane tun top tarm. Her biri
on sekizer yirmi drder okka srahi dalyan toplar idi.
kinci harann yk, direk, seren, katran, zift idi.
tekiler de sof, zeytin, zeytinya, .peynir, bal, eker
ykl idiler.
Hepsinden ok cephane ykl olana sevindim.
- nallahu teala ada bizimdir.
Bunlar hayra
alamettir.
Deyip ferahadm.
Sana on gn mhlet
Bu sefere otuz be tekne km, hepsi de ganimetle dnmt. yle ki Cezayir'in ii ganimet mal ile

19

doldu. Ganinet toplar kartp gerekli yerlere yerle

tirdim. Hiknfti gr ki bu toplarn karatalar da yaplm, hazr vaziyette beraberlerinde idi. Btn c~nk
aletlerini hazr ettikden sonra Ada'nn kumandan olan
Kuvamador'a bir mektup yazp gnderdim.
<<Sen ki ada kuvarnadorusun,
<<Selam Hda'ya uyanlara olsun. Narnem eline vardkta yle bilip agah olasn ki, sana on gnlk rnhlet verdim. Adann iinden bir hilal bile almadan salt
banzia kp gidesiniz. Kalrsanz, Hak teala bu zayf kuluna yardm eder de fetih rnyesser olursa hepinizi esir ederim. Sonra bildik bilmedik derneyisiniz.
Diye yazdm.
Bir

ndan

azdan barin!

Kuvarnador mektubu
gitti.

alp

okuyunca

akl

ba-

Bapapazn ard:

- Var Barbaroa ile goru. Ne isterse ver yok

deme zira bu Trk ksm akay pek severler. Sakn
ak:;:a ile bitecek ie inat muhalefet etme.
Diyerek, papaz bana eli gnderdi.
Papaz gelince kalabalk divan topladm. Btn gaziler, halkn ileri gelenleri hepsi hazr oldular.
Gazilere daha nceden tenbih ettim ki :
<<- Oullar, eer kffir sulh olalm derse, siz bir
azdan barp: Biz dinirnize dman kffir ile sulh
isterneyiz. Ya tek balarna kp giderler, veya on gne
kadar kp gitrnezlerse vakitlerine hazr olsunlar, dersiniz.

20

Papaz sulh isteyince gaziler bu ekilde bir a~zdan

yle ki papazn akl bandan gitti. Yar
can ile burcun kapsn gcle tuttu.

rtlar.

Vay kl klflr

kakrtp

Papaz tutup Kuvamador'un yanna gtrdler.

Bir zaman sonra Papazn akl bana gelince sordular:
- Ne haber, Barbaroa ne cevap verdi?
- Barbaroa'nun elinde bir ey yok. askerin
elinde. Onlarn cevab ise u ki: E~er Ada Burcu ile
Sen Pavlo Burcunu aka ile daldursalar da bize lazm
de~il. Bizim akaya ihtiyacmz yoktur. Allah'n izni ile
ne zaman istersek onlardan yz bin riyal alrz. Amma
szmz szdr. On gne kadar salt 1l'alarna kp
giderlerse, esirlikten halas olurlar, U.kin bir top dahi
atarlarsa, sa kalanlarn hepsini esir ederiz ... Dediler.
.
Bylece bilesin.
Bapapazn bu cevab zerine, vay ki kafir kak
yp, kafir iken yahudi oldu.
- Ya benim onlardan korkum mu var!
Deyip pare top attrd. Krmz bandra dikti.
Ben de yedi topu bir fitilden ateleyip som snha bir
byiik krmz sancak diktirdim.
Gr hikme~i ki bizim taraftan atlan yedi pare to.pun tanesinin biri kafirio bur zerine dikti~ sancan sr~na rast gelip bandrasyla beraber ba aa
eyledi... Hak teata kafirl1eri daima ba aa eylesin,
amin.

Ejderha gibi burlar

kt

Bundan sonra dmeye baladk. Krk gn kte

ddk, kafirio yzn bir kar geri eviremedik.

21

Gerek Gbekli Bur gerek Sen Pavlo Burcu gayet

nk spanyol k~firi, bu burtarla iftihar eder:

ateli burlard.

Mslman beldesinde, gzleri nnde, liman

karsnda iki tane ejderha gibi burlarmz vardr.
-

' Derlerdi.
Kiltir yakasnda keferenin iki tarlas olsa birini
sevap iin bu burlara vakf ederdi. Zengin kafirler
trl trl cenk aletleri yaptrp vakf ederlerdi. Pazar
geceleri sabaha kadar bu burlardan ehrin iine top
talar dolu gibi yaar idi. Bunu burlara cenk aleti
vakf eden kafirlerin habis ruhlarna sevap olsun diye
ederlerdi. O gecelerde mmeti Muhammed sabaha kadar huzursuz olurdu. Sair geceler okluk atmaz, amma
bazan atarlardt. Fakat pazar geceleri muhakkak atar
idiler. Gndzleri ezan okunduka burlardaki katirler topulara bahi verip:
-

kadar

Ezan okunurken miiareyi ykp devirene u

bahi.

Diye, topu katiriere be yakitte minaretere top

Topu k.afirler de ininareleri iiangah edip
toptan dolu gibi yadrrlard.

attrrlard.

Arima Alla)'n izni, Peygamber'in mucizesi ve Bilal-i Rabei'nin berekat ile bir mezzinin bile burnunu kanadamayp bir minareden bir ta bile kopartamadlar.

Batopular isterlerse yumurtay bile vururlard,

amma Allah murat etmeyince birey yapamadlar. Vul'amadklarm grnce de vaz getiler.

22
Mel'un
Yalnz

batopu

hamur oldu.

bir mel'un, bir hnzr batopu vard ki saile marur idi. Bu minaretere top atmaktan vaz
gemedi.
Vaz geenlei"le :
- Siz mslmanlardan korktunuz da ondan vaz
getiniz. Amma bakn ben vaz geer miyim. Azizle:in
yardm ile ya o mezziilerderi bir kann kellesini
uurup minarelerini ykan~, yahut bu sanat brak
nat

rm.

Diye alay ederek top doldurup ate etti. Top paratanp ol batopu katiri hamur eyledi. Ondan baka
topa yardm eden on bir kafir de cehenneme gitti. Blhamdlillah ...
O zaman kafirlerin balar aa oldu. Bir daha
. mezzin, minare aramadlar:
Ryadald Ihtiyar
Bu ekilde ay geti. Burlarn alnmasnQan bir
eser grlmedi.
,
Bir gece sabaha kadar ibadet taatte bulunup yal
vardm, aladm:

- Ya lah-el alemin! phesiz sen ileri kolayla

tncsri. u burlann fetbini ben zayf kuluna kolay kl.

Beni ;Iin dman nnde hor hakir eyleme. Nusret ve

kuvvet verici sensin. S~ndm sana, yari kl bana.
Diye dua ettim.
Sonra gaflet bastrd. Uyukladm. Ryamda nur .
~zl bir ihtiyar grdm.
Bana:

23

Ey Hayreddin, nn kasvet edip elem ekersin? Gnln halas eyle. Her eyin bir vakti saati vardr. Saatsiz ku umaz. Uzaktan taktaka etmek de fayda vermez... Filan gece askerini teknelere doldur. Filanca saatte askeri Ada zerine kar. ktklar gibi
topraa girsinler. Filan tarafta kalenin kendi H1mla
r vardr. O lamlar zabt edersiniz burlar sizindir.
Hak'n izniyle ...
Deyip kayboldu.
Uyanp yzm yerlere srdm.
_:_

Sizi gklere

at~nnz!

Sabah olunca teknelerin hepsini deniz~ incHrip pirin dedii geceyi bekledik. O mbarek gece gelince yedi bin gaziyi teknelere koydum. Gecenin te biri getikten sonra Allah'n izni ile grlmemi bir karanlk
pusu kt. Tekneleri avanta eyleyip varp adaya ba
vurup tara ktlar.
Bir anda metris alp iine girdiler. Varp burlann
h1mlarn buldular, zabt eylediler.
Sabah olunca kilfirler bur zerinden baksalar ki
ne bakarsn, Trkler metris alp iine girmiler. Lam
olan yeri de bulup zabt eylemiler.
Gaziler barp:
- Mayna ederseniz ho! Etmezseniz sizi gklere
adrrz.

Derlerdi.
Katirler:
- Halimiz ne olacak!
Diye salarn sakallann

yolarlard.

24
- Grdnz m
Barbaroo'nun
sihirbazln,
dn geeeki zulmat ne idi. Btn dnya karanlk olup
gz gz grmedi. Meer o karanlkta askeri dkp adamlar gibi i grm. Uim ukurlarna varncaya kadar zapt etmi. Bizler eekler gibi yattk, uyuduk. Baknd imdi gklere mi aarz, mayna m ederiz?
Diye syleirlerdi.
Bir ksn: kafirler:
- Niin mayna edelim?
Trkler lam attkla
rnda belki azizierin birnneti ile ilemez! Zira burcun
alt denizdir, toprak gibi deildir. Tutalm ki lam i-.
ledi. Koca pulat gibi yaln kaya olan burcun hepsini
gklere adram~z. Amma ne var ki, lam atldkta
phesiz bir yann ykar. Buna are yoktur. O zama:r'
Trkler frsat bulup girerler. Birimiz kalmayncaya
kadar cenk ederiz.
Derlerdi.
Papazn

fikri

Elhasl kafirler bir tedbirde anlaamadlar.

Sonunda:
- Azizierin has kulu (yz gz pas kulu) din
ulusu papaza syleriz. O ne sylerse onun szn yaparz.

Dediler.
zzet ikramla papaz divana getirip, Kuvarnador'un yanna oturttular.
- Sen ne dersin?
Dediler.
Papaz:

25
- Benim bildiim odur ki, eer Barbaroo eski
sznde kalp salt bamzia gitmemize raz olursa azizlerin ba iin pazarlk bizden yanadr. Eer yok derse gklere amaktansa salk yedir. Mayna ederiz.
Madem ki ba~mz sadr. Elbette bizi burda komazlar,
aka ile olsun kurtarrlar. te benim bildiim budur.
Artk siz bilirsiniz. Yarn ahirette aziz efendimiz bana:
Benim kullarm niin iam ile atmaa raz oldun, diye azap etmek isterse, ben de size syledi~mi syleyip
kendimi kurtarrm. O zaman olacak size olur.
Diye fikrini syeyip ekilip gitti.

Sizinle drt

bu;k aydr

cenk ederim.

Kuvarnador da,. teki ad san belli byk kflfirler

spzn beendiler.
- Hele bakalm, bir. kere Barbaroo'ya syleriz.
Eer bamzia bizi koyverirse ne gzel. Eer raz olmazsa o zaman aresiz olduumuz halde mayna etmek
gerekir,>>
Dediler.
Burcun zerinden :
- Evvelki szn zerinde durur musun? Ba
nzla kp gidelim, birey yanmza almayalm, tek bizi esir eyleme.
Diye seslendiler.
- Bu sz evvelden olacakt. O zaman size. name
gnderip on gn mhlet vermitim. imdi ben sizinle
drt buuk aydr. cenk ederim. Ya mayna edersiniz yahut lam atarm.
Cevabn verdim.
aresiz mayna edip burcun kapsn atlar. Gaziler burca girip beden balarnda Ezan- Muhammedi o
de

papazn

26
kudular.

slam bayraklar

dikilip toplar

atld.

Kale

Allah'n yardm, Peygamber'in mucizesi olarak zabt

rabt edildi.
Kafirlerin hepsi bin yediyz kafir olmak zere zin
dana kondu.
- u burcun drt be ay ok meakkatini ektk, amma, sonunda kolayca fethi myesser oldu.
Diye krler ettim.
Sen Pavlo Burcunun

inad

Sen Pavlo Burcuna gelince.

Gaziler ona da ayn ekilde barp:
- Ada Burcu gibi mayna eder misiniz? Yoksa
gklere aar msn?
Dediklerinde, onlar:
- Biz a:la Burcunun askerleri gibi korkak dei
liz. Papaz lafna da aldrmayz. Elinizden geleni geriye
komayn. Zorla alabilirseniz szmz yok!
Cevabn verdiler.
e bak ki bu kafirlerin cevab benim niyetime de
uygun geldi. Bu burcu ele geirirsem yerle bir edeyim,
diye dnrdm. nk bu burcun toplan ehrin her
tarafna eriir ok zarar verirdi.
Burcu

yktrdm.

U\m atelettim.

O saatte burcun yarsndan fazgklere ad, tarumar oldu. Gaziler dalkl olup
burca girdiler. Allah! Allah! sadas ayyuka' kt. Kafire yle bir kl oynadlar ki, ya medet Allah! Mel'unlarn yarsndan fazlas lamla atlp cehenneme gitlas

27
milerdi.

Geri kalan da gaziler kltan geirdiler. Bin

iki yz katirden drt yz kafir sa kald.
Sen Pavlo Burcu da feth olunup beden balarnda
Ezan- Muhammed! okundu. Yedi gn yedi gece enlik
ler yapld. ehir sslenip donatld. Burcu bfmllar
sancaklada lalezare dnd.

Emr edip, Sen Pavlo Burcundan kalan ksm: da

esir katidere yktrttm. Tan topran, Boaz Az
denen koltua dkttp oray doldurttum.
ehrin kifirlere yaptnlmas

Burlardan kan katirierden kuvarnador ve kuvalyar gibi rtbeli katider yetmi be tane idi. Bun
lar ayr ayr zindanda yatarlard. Asker kafirlerin ise
hepsi iki bin yz idi.
Her yirmi be katir zerine bir rtbeli katiri mutemed tayin ettim. On gaziyi de silah ile pusat ile
muhafz verdim.
Kafidere:
- Ey katirler, bu ehri nasl bomba ile ve top
ta ile ykp viran eylediniz ise yine evvelkinden iyi
marnur Ve abad eyleyece<siniZ.>>
Dedim.
Cezayir'in iinde ne kadar yklm, evvel zaman
dan kalma khne yer varsa hepsini yeniden yapmak
zere tamir ettirdim. Evleri yklm tamire kudretli
olmayan fakirierin haneleri yenilendi. yle ki Cezayir'in iinde ila iin arasan bir kar ykk yer bulunmazd. Yeni bir ehir oldu.
Hani o ibriimi kaldrmayan rtbeli kafirlerin elleri ayaklar para para oldu. Derileri gneten scak-

28
tan btn soyuldu. Onlara gre bu azap lmden beter
idi. Amma ellerinden ne gelir.
Birgn kafirler ar bir ta kaldnrken zabt edemeyip drdler. Muhafz gazilerden b~rinin ayaklarn krdlar.

Ceza olarak o yirmi be kafire mutemed olan kuvalyar kafiri diri iken ie sapiayp br kafirlere ibret olsun diye yaktnp kmr eyledim.
<<- Her yirmi be kafire bir byk ' kpek tayin
~yledim ki, onlar gzetsin. O gazinin ayaklarnn krl
mas kuvalyar kafirin ba altndan kmtr.
. Dedim.
Bundan sonra daha dikkatli olup iyi altlar.
islama merhamet ile davranr, amma klfire kafirliini bildirirdim.

Karnma

spata

sokup

Burlarn alnd haberi spanya Kralna varnca

hiddetinden pr ate olup bu haberi syleyen kafiri
karnma spata sokup gebertti.

Sonra:
- Bur kale gibi yerleri almak, gran senyr gibi
ulu padiahlar gibi biz krallar gibi kuvvet .sahiplerine
mahsustur. Yoksa Barbaroo gibi bir hrsz insan adam hesabna m kor! Barbaroo dnyaya gelmeden o
burlar orada dururdu. Kimse sarkntlk etmeye kadir olamad. Deil ki Barbaroo gibi bir hrsz!
Deyip, son derece gazabndan kafir iken yahudi
oldu.
Yannda bulunan byk kpekterin hepsi balar
n yere eip cevap vermediler.

Kraln "hiddeti biraz hafifteyince :

- Siz de syleyin bakalm. Ne dersiniz hi bu
ol~cak i midir?
1

Diye sordu .

. Cenel1\lin szleri
lerinden

Kaptan Paa yani Ceneral olan ban

yukar kaldrp sz istedi. Bu kafir i bilir tedbirli biri

Wi.

--'Devletl .Kralm, desturunuz olursa kulunuz

dahi bir iki ift sz syleyeyim. Amma Kralnn hou
na gidecek gibi mi olsun, yoksa doru cevap m olsun.
Diye sordu.
Kral:
--' Hayir hemen do~ru cevap olsun. Hoa gidecek
'cevaptan bir hayr gelmez.
Deyince, Kaptan Paa yani Cenetal :
- Devletl Kralm, ben kuh.n sylerim amma
gnln hatrn krlmasn.
Dedi.
Kral bu sefer :
- ~izlerin bana yemin ederim ki, sa.na bir za.
rarm ziyan:p. dokunmaz, hemen syle bakalm.
Diye tekrar tekrar izin verdi.
Ceneral iki dizi stne gelip :
- Dinlendi Kralm! Barbaroa deyip de geiver-
me. Ummadn ta ba yarar. Ejderha ylandan olur
mu, derler. Kale ve bur almak benim gibi kuvvet
sahibi krallara mahsustir, deme. Bir eyin vakti saati
gelince az birey sebep. olur, alnr. Az askerle ok askerin bozuhias ayp, garip deildir. kumandann

30

tedbirindedir. Sen, o burlar gibi

ateli

burlarla Bardersin. Szn gerektir. Amma dman oraya varp da alabanda

alabandaya dmez. Kuvvetli arnada sahibi .olursa
bunu yapar... Amma bu burlarn korkusu vardr.
Bunlarn lm lamdandr. Kim bilir su uyur\ d
man uyumaz demiler. Gece vakti firkatelerle adaya
asker dkp, lamlar zabt etmi olabilirler. Eer by
le olduysa cenk bile gerekmez. imdi yaplacak i u
dur ki be pare ektiriye zahire ve cephane korsunuz,
Cezayir'e doru giderler. Hem bir hizmet grrler hem
de bakarlar ki ne var, ne yok, bu haber doru mudur,
anlarlar.
Dedi.
Szn:
--'- te devletl Kralm benim
bildiim budur.
Siz daha iyi bilirsiniz.
Diyetek bitirdi.
baroo nasl baa kar, nasl yaklaabilir,

Be

pare ektiri olmaz!

Kral:
- Her sozun yerli yerinde beendim. Amma u
be pare ektiri gemisini
gndermeni beenmedim.
nk imdi biz ona be pare ektiri gemisi gndersek, bizim iin byk alaklk olur. ektiri gemileri an
cak byk hizmetlere giderler. Barbaroo da kendine
bir paye verir. spanya Kral benden korkuyormu,
, burlara gnderdii zahireyi bile olur olmaz gemilere
koyup gnderemedi. ektirilerle gnderdi diye iftihar
eder. Koltuuna karpuz smaz olur. Hem de ektiri
gemilerin payesi kalyondan yukardr. Sen bir de de-

31

niz adam olacaksn. Bu kadar eyden haberin yok ...

Oraya evvelden beri zahire ve ceehaneyi bara gemileri
gtrr, yine onlar gtrsn. Bizim Barbaroa gibi
haydutlardan endiemiz yoktur.
Dedi.

Gider ama, gelir ml?

Ceneral ise :
- Devletl Kralm, bara gemileri gider amma,
geleceklerine kefil olamam.
Cevabn verdi.
Bunun zerine Kral hiddetle :
- Gelmeyeceklerini nerden bildin?
Diye sorunca:
- urdan bilirim ki Barbaroa'nun imdi otuz
krk pare kalitesi vardr. Senin paye verdiin ektiri
gemilerinden bile korkusu yoktur. Sen Barbaroa'dan
sakn ....
Diye kar!k verdi.
Ceneralin bu szlerine ok kzan Kral :
- u bizim Ceneralin,
Barbaroa ile bir akrabal var galiba, onun tarafn pek tutuyor. Veya korkusundan nasl veceini bilemiyor. Ceneral! Ne edeyim ki, sana bir zarann dokunmayacak diye yemin ettim. Yoksa imdi senin de karnma spata sokardm.
k dar bre hayr sylemez!
Diyerek Cenerali divandan kodu.

ONUNCU FASIL,

. . DARDR.

F: 3

ral on pare baraya zahire, cephane ve cenk

aletleri koyup tenbih etti ki :
"- Varn bunlar Cezayir'deki Ada Burcuna ve Sen Pavlo Burcuna boaltn. Hem ba
kn Barbaroa ne i zerindedir.
On adet bara gnlerden bir gn Barselona'dan
kp Cezayir'e doru gelmekte oldular. Amma gr hik
meti ki, baralar Barsaleno'dan kmadan be alt gn
nce bir Cenova tartanas burun ttn ykleyip Ce
nova'ya dner olmutu. Bu tartanay yolda bir Cezayir
korsan teknesi ald. Tartanay spanyol baralarnn
gelmesinden nce Cezayir'e getirdiler.
Cezayir'e yeni gelen esir kafirlerinden ya tekne
reisierini veya sz anlar belli bal bir kafir varsa onu,
huzuruma getirtir, kafir yakas havadislerinden ne var
ne yok gerei gibi suat eder her eyden haberdar olurdum.
Bu tartanann reisi ise btn olanlar bilirmi.
Huzuruma arp da, ne var ne yok diye sorunca hepsini anlatt.
Tartana reisinin anlattklan
Kraln Barselona'da olduunu, Cenova zerine gideceini, Ada Burcu. ile Sen Pavlo Burcunu benim aldm syleyen kafiri spata ile ldrdn; benim
'hakkmda atp tutup tahkir etti~ini; Ceneral'in hakl
.

36
sylediini; Kral'n ona da kzp koduunu, zahire ve
cephane ykl on harann bugn yarn geleceini; Ceneralin ektiri gitsin, zira Barbaroa'nun byk .kaliteleri vardr, bir yz karal olabilir, dediini; Kraln da onunla alay edip, bizim Ceneral'in Barbaroa ile
bir akrabal olmas gerek, korkusundan nasl meth
edeceini bilmiyor, ektiri byk ilere mahsustur, Q.
mana kendi elimizle paye mi verelim, ne biim feraset
sahibi Ceneralimiz varm, diye maskarala aldn;
Ceneralin de kzp, baralar Cezayir'e gnderirsin,
amma bu tarafa geleceklerine kefil olamam, Barbaroa'ya byk hediyedir, dediini; Kraln da gazaba ge
lip sana sz vermi olmayaydm, imdi seni de ldrrdm diye sp koduunu; elhasl btn olup biteni
bana hikaye etti.
Bu haberlerden ok memnun oldum.
Ceneral'e dua edip :
- Allah teala onu slam ile ereflendirsin. Bizim
iin ettiii himmet Hak katmda makbul olsun. Kral hu
zurunda hakkmzda dedikleri de gerek olup hakl
ksn.

Diye latife ederek zevklendim. Tartanann kapta

rahat ettirdim.

nn mkaaftlandrp

Ada Burcuna spanyol sanca ektlk.

On gn sonra bahsi geen on pife bara grnd.

Ada Burcuna spanyol bayraklan diktirdim. Baralar
burca yanap kendi sancaktarm grnce sevindiler.
Yktrm olduum Sen Pavlo .burcunu
gremediler.
Hava puslu deildi. Daha iyi seelim diye yanap to]1
altna girdiler ve fundo edip yattlar.

37

Daha nce on pare kaliteyi hazrlam yaiayp

suyunu alp, levendini iine kodtirmu sefere hazr etmitim.

O saatte Sinan
ettikden sonra:

Kaptan'

ve reisieri

artp,

dua

Haydi oullar greyim sizi! Sizler nasip aranaa gidersiniz. te elhamdlillah na'sip sizin aya
nza geldi.
-

Deyip, tartana
syledim.
On pare kalite

kaptannn anlattklarn

karaku

onlara da

gibi

Reisler heqen o saatte on pare tekne olarak avanta edip, karaku gibi zerlerine szldler. Hava st
limanlk idi. Bizim tekneler varp baralara yaklan
ca burtan da spanyol sanca indirilip tsHim sancaklar dikildi.

Baralarn

zerine .burtan yle bir top alabanda-

s vurdular ki, maazalah denizi orba kazan gibi kaynattlar. Baralarn

ketesi, kiminin
ile uup gitti.

kiminin sabadiresi, kiminin tirenkiminin mizanas top ta

maystras,

Kafirler burcun zerindeki spanyol handrasma

eskisi gibi yine top altna girmilerdi. Yk bo
altmas kolay olsun diye byle ederlerdi.
aldanp

Demir atp yattkdan sonra baktlar ki, Sen Pavlo

Burcu yerinde .yok... O zaman kafirlerin akl bandan
gitti. Hemen salpa etmek istediler. Amma ne fayda,
mum sndrecek kadar bile rzgar yoktu.

38
Sakn batrnayn

Baralar ise, her biri koca mefret filebotlar idi.

Olur olmaz rzgara tnmazlard, meer ki tufan- Nuh
ola ...
Burtan zerlerine salan top alabandasi ise kollarn kanatlarn krd. Bu hrtall toplarta isteselerdi
hepsini batrrlard. Ama ben topubaya tenbih edip:
..,;_ Sakn baralar batrmak
niyetiyle atmayn.
Hemen yukar atm. Zira iinde olan eyler bize lazm
dr.

Demi olduumdan batrmadlar.

Kaliteler, Allah iin cihad deyip varp her biri bir

haraya att. Yan kapa gibi baralarn yanbalar
na asld. Gaziler kllar azlarnda paralara trma
np kafirlere nayna ettirdiler.
Baralar yedeklerine alp krekle srkleyip getirirlerken rzgar da kt Yelken edip abucak bara!nr limana soktular. Byk enlik admanhk oldu.
Baralar boalttk. yle zahire, barut, top, palenkete, zincir, eit eit cenk aletleri kt ki koyacak
mahzen bulamadk.
Aka ile alnmak lazm gelse bunlardan ~kan eya
belkim bir milyon aka ile ele gemezdi.
Tartanaun reisinf azat ettim.

lerimizi kolaylatran Cenab- Rabblalemine

sonsuz hamd kr eyledim.
<<- Yarabbi! Kuvvet ve nusret verici sensin. Ben
senin zayf bir kulunun. siama sen yardm eyle!
Di:ve geceleri :vzm :vere ko:vup dua kldm.

39
On pare bararlan yz elli be kafir sa ele ge
ti. Kalan kltan gemiti.

On harann zerine kaptan olan kafiri huzuruma

arp baz havadislerden sordum.
Tartann reisi ne dediyse, bunun cevaplar da hep
muvafk geldi. Bunun zerine tartanann reisine
azathk verdim.
Tartanann reisi de kalk. spanya yakasna varnca burlarn ve baralarn hakikaten alndnn ha
herini verdi.

ona

Kraln

benzi simsiyah kesilip

Bunun zerinde kftfir yakasnda bir feryad- ye's

matem koptu. Kafir-i ebediler eekler gibi arp hn
zrlar gibi hortlamaya baladlar.
Giderek bu haber Krala vard. Tartanann kapta
nn Kral'a gtrdler. O da burlarn ve on pare bar
a gemilerin alndn bir bir anlatt.
Kral'n benzi simsiyah kesilip bir cevap etmee
kadir olamad, dneeye dald.
Gnlnden:
- Ceneral ne syledi ise kt. O zaman szn
tutmu olaydk!

Diye
cak hali

dnmeye balad.

Ceneral'in yzne baka

kalmad.

Aydn

Reis .

Sinan Kaptan on pare tekne yalayp sefere ka

cak iken, kendi gelen on pare zahire ve cephane ykl
baray Hak'n yardm ile alp limana getirmiti.

40
-

leri

Teknelerin bu

yalan

mbarek

yadr.

Sefer-

kalmasn.

Diyerek bu on tekneyi sefere gnderecek oldum.

Amma Sinan Kaptan keyfini bozmutu.
Bunun zerine seferden kalmasnlar diye, Aydn
Reis'i arp Sinan Kaptan'n yerine mzegalere bindirciim.
Bu aydn Reis, gazi, dilaver bir reis idi. Derya i
lerinde, bahadarlkta ve dindarlkta Sinan Kaptan'dan
da ileri idi.
Aydn Reis'e:
- Baka olum Aydn Kaptan! Bu mbarek ya
dr. Allah'a tevekkl et. Eer uygun rzgar bulursanz. Sette boazna varp gezersiniz. nallah burada
olan yz aklndan ziyade yz akl edip mansur ve
muzaffer, sellnet ve ganimetle gelirsiniz. Hem inal
lah dnte de Grnata dana yanap, kaldrabildii
niz kadar Endlsl karndalarmzdan kaldrp ge
tiresiniz. slam oalsn. Hem bize ok hasenat vardr.

Diye, dua sem1 edip uurladm.

Uygun dp Sette boazna vardlar. Oralarda gezinirlerken be pare byk haraya rast geldiler. Onlar aldlar. ine aktarmac koyup Cezayir'e gnderdiler.

Ykleri a;akin sofu idi. ki yz elli be de kafi

aldlar. Onbirinci gn aktarmalar Cezayir'e geldi.
Aydn Reis oradan kalkp kltir yakasm kesti. O
taraflar berbat eyleyip basmadk ky kent komad.
Esirlerden . tekneterde ine atacak yer kalmad.
Hatta tekneler ok fazla kalabalk olduundan End-

esir

41

lsl almak iin Grnata'xa

re kalsn, dediler.

Merkepler gibi

uramadlar. Baka

sefe-

bajnp

Kafirlerin ise bu seferden ok canlar yanmt.

Kiminin olu kzi .esir olmu, kiminin anas babas ge. bermiti. Bin kadar ikayeti kafir, spanya Kral'na
vardlar.

- Bu Barbaroa'nun elinden bizi kurtarn. Tekneleri gelip kymz kentimizi yakp, kardan kzan
dan, bykten kkten yedi sekiz yz hristiyan alp
Cezayir'e gtrdler. Bize bir derman edeceksen et.
Etmezsen hepimiz. dalp bamzn rahat edece~ yerlere gideceiz.

Diye, merkepler gibi

maya baladlar.

barp hnzrlar

gibi hortla-

spanya Kral'nn

ise heP.z Cezayir'de feth eyleAda Burcu ile Sen Pavlo Burcunun ve zahire
ykl on harann kasaveti yreinde Grnata. da gibi yuvalanip yatard. Bu ikayetiler de gelince, akl
bandan gitti.
diimiz

Ey azizler bizden yine yz evirdiniz galiba!

sonra, yanndaki byk katiriere dnp:

Ded~kten

-:- Ey azizierin has kullar (yz gz pas mel'un

ne dersiniz? Hristiyan dman olan diyavolo
Barbaroa'nun zerine be on pare ektiri gemisi gn
dersek, gitseier, bulduklan yerde teknesiyle hayduduyla birlikte yaksalar, olmaz m, ne dersiniz?
. Diye sordu.
lar),

Bizim perkendele~
Kafirler ise kalplerinden:
- imdi Kraln szne gre, ektiri ge!Jlsnn
gitmesi dorudur, desek, belki Ceneral'e danld gibi
bize de darlr. En iyisi huyuna suyuna gidelim. O haydutlar ic,~in ektiriye ne hacet, onlarn hakkndan bizim
pcrktndeler hile gelir deriz. Bakalm cevab ne olacak.
Diye geirdiler.
Sonra Kral'a cevap olarak:
,,_ Devlctl Kral efendimiz! Sizin de buyurduu
r-uz zere, Barbaro0 gibi hayduta cktiri gemisi gn
derrnek byk ayptr. Hemen azizierin himmetiyle ele
geirseler, onlarn hakkndan bizim kk perkendelcr bile ~elir, bykler ~'Ie dursun.
Dediler.
Kral bunun zerine lerahiayp:
<<- Azizler sizden raz olsun.
Benim de siz iyi
hristiyanlardan hckkdiin bu cevap idi.
Dedi.
Ccncnl ise Kral'n kendisini divandan koduu
gnden beri meclise girmemiti. Kral da, gelsin, demczdi. Kral, Ccmral il:.: bulunaya dan ntard, nnm::
vim burnun ;cldirmczdi. Bir arac ksn diye beklcrdi.
Kral'n alclacck on be parc pcrken~e
donatp
Aydn Ri.is'i aranaa ~nderncsinc de Ccneral iinden:
,,_ Barbaroo'ya on be pare pcrkende daha hcdi~'C :rnderdiler, yazk u hristiyanlara ...
Divcnk zlnt.

43

Amma kimseye sylemezdi. Hernan seyrancsn,

eyle. hesab, dergahdan srlm kpek gi
bi uzaktan seyr ederdi.
seyrann

Bu herlf dlvane ml oldu?

Aydn Reis ise ayakdalar ile beraber bir adaya
gelip yattlar, sulandlar. Sabahleyin yava yava Ce
zayir'e doru ekilip gitmeye niyet ettiler.
Sabah oldu. Ayakdalan baktlar ki Aydn ~eis'de
hareket etmee hi niyet yok. Bir har~ket gstermiyor.
- Be canm bu herif divanemi .oldu? Gne do
du. Daha yerinden kmldamad. Allah bilir ya, bu herif kendisini Cezayir limannda yatar sanyor. Bu ne
biim deniz yoludur.
Oiye sylenerek, ayakdalar reisierin dokuzu pirden Aydn Reis'e gittiler.
- Allah bilir ya, sen galiba bu adadan holan
dm. Zira kaba kuluk oldu, daha gnln kalkmak iste~
nez. Gryorsun ki, teknelerimizde ine atacak yer
yoktur. Azmz dersen tkendi. Sefer edecek zaman
geti. Bir an evvel kalkmaa bakalm.
Deyip sitem ettiler.
Aydn

Aydn

Rels'ln ryas
Reis ise ibadet ile

megil

idi.

Reisiere:
- Karndalar,
hareketimizi biraz daha geciktirelim. nallah hayr olacak.
.Dedikten sonra o gece grd bir ryay anlatt:
- Ben bu gece gazilerin babuu Hayreddin Paa efendimizi ryamda ~rdm. Bir yerde ot~rmutu.

44
Varp elini ptrn. -Sultanrn inallah yarn dn
edip Cezayir'e doru ekilip geleceiz, bizi dualarnz
da unutmaynz- dedim. Geri ekifrnek istedirnde
beni elirnden tuttu. -Ey ~lurn Aydn Reis, gzlerin
aydn olsun ki inallah daha fazla ganirnetle Cezayir'e
geleceiniz rnuhakkaktr. Amma yarn sen kuluk narnazn eda edip elini yzne aldkta, irnal tarafn
dan sizin zerinize doru on be pare yelken gelse gerek. Onlar dman tekneleridir. Mahsus sizi aramak
iin mertlik davas ile donanp krnlardr. Allah'n
yardm, Peygamber'in mucizesi ile sakn onlarqan zerre kadar kalbinize korku gelmeye. Onlar sizin ksrne
tinizdir. Sen hemen Kaptan sanca kaldran mavi k- .
l tekneye aman zaman vermeylp atasn, nusret kuvvet
sizindir- deyip kere arkarn svazlad. Srtma kr
rnz bir kandura giydirdi. Elirne bir yaln kl verdi,
-Hoa kal- deyip deniz zerinde, sanki karada yrr gibi yryp kayboldu.

te imdi ben de gelecek olan nasiplerirnizi bekliyorum. Geldiklerinde ben inallah kapudanesine atarm, sizler de birerleine catarsmz. Nusrct bizimdir.

Evliyalk

taslyor.

Aydn Rcis'ten bu szleri iiten teki reis -ayakdalar

aralarnda

daha fazla

mnidanmaya

balad

lar.
- Baknd, pzevengin bu kadar aybndan baka,
bir de evliyalk taslyor. imdi gelecek nasip vardr
diyor. Biz kendi kalabalmzdan bizarz, o daha nasip sevdasnda ...

45

Onlar atar tutarlarken Aydn Reis kuluk namaz

gelirdi.
olur? Allah
teala bir kulunu be on adam zerine .babu eylemesin. Bilhassa firkateci milleti olursa zor haldir.
Ayakdalar da' Aydn Reis'i brakp gidemiyorlard. nk Aydn Reis onlarn cmlesinin zerine kaptan idi.
Aydn Reis kuluk namazn klp, duasn edip, el
yze aldkta; ryada sylendii ekilde imal tara
fndan on be pare tekne grne dt.

Hani o kalkmaya arlk eden Aydn Reis hepsinden nce salpa eyleyip, a arslan avna saldnr gibi yelken ap gitmeye balad.
Ayakdalar da yelken ap Aydn Reis'in ardna
dtler. Amma. Aydn Reis'in bindii mzegalere ziya
de yrdnden ayakdalarn ardnda gzden kaybeder gibi oldu. O zaman orsa alabanda yapp ayakda
lann bekledi. Onlar da gayret edip gelip ardna yeti
tiler.
'
Aydn Reis de ayakdalarnn yrdklerine gre
yelken yapp atba beraber gittiler. Kafirlerin zerine
doru szlp vardlar.
Kafirler rzgar zerinden Aydn Reis'in stne pupa sarada gelirler, Aydn Reis de altlarndan ister idi.
Kafirler byle gelirierken birdenbire orsa eylediler.
klard . Kimili iitir kimini iitmezlikten
Nilesin, el uanin alvali belli mi

Kafirler kamayi

dnyorlar.

Meer kafirler aralarnda mavere etmiler. Tckneler zerine kaptan olan kafir:.
-'- Muhakkak bu gelen ori pare tekne Barbaroa'
nun tekneleridir. Kendisi de ite u ilerde gelen mze-

galercye binermi. Bunlarn ne eit byk tekneler

oldugunu ite g7.UnUzle grdnz. Bunlar bizim span
ya ektiriferine bi.le kar dururlar, degil ki bize, .. im
di, azizierin bana yemin etmekten bUyk yemh ol
maz. Benim bildiim ve aklmn kestii budur Id. biz
on be deil, ~elki bu teknelerle yirmi be tekne olsak
yine onlarn hakkndan gelemeyiz. Cezayir'e .zahire
cephane gtren baralardan da fena: oluruz. Hazr
rzgar zerinde lken orsa edip aaya doru gidelim.
Eer azizter yardm etmez de yetiirler, ellerine der
se k, o zaman iki el bir ba__ iindir deyip kadir olduu
muz kadar dii$Urz. Oldu ho olmad ne yapalm.
Biz Cezayir'deki Ada Burcu ile Sen Pavlo Burcundan
kuvvetli d~iliz. Mayna ederiz...

Demi..
Kafirler korkmakta hakl idiler. Nasl korkmasn
lar ki. Aydn Reis'in bindii m~alerenin ..,...Allah
hatasz eylesin-:- benim diyen ektiri gemisinden bile
pervasi yoktu. On sekiz hrtal olmak zere ()n alt pare
tun top ile elli adet tun samas, yzden fazla tfei vard. Yirmi ~t oturakl. Uurma hep kafir idi.
inde yz elli gazi yiit bulunurdu. teki gemiler
de onun gibi on sekizer, yirmi drder. oturak tekneler
di. Onlarn da hep uurmalan kafi: idi. ki. yz ellier
yiit gazileri vard. Allah erenlerin yce himmetleri berekat ile kafirlerin tapalan nasl atmasn.
On be pare kafir teknelerinin isem kumandaniyetleri on sekiz oturak tekne idi. On be pareriin iinde
bundan by yoktu.
Hem bu kafir ksm yiyecei a bilir kendini tehlikeye atmaz.

47
Aydn

Reis

be

Kafir tekneleri

teknenin
kap

arasna

girdi.

bizimkiler kovalamaya

ba

ladlar.

Rzgar da uygun esince

varp

kafir teknelerine ye-

titiler.

Aydn Reis karakt gibi ilerine dald. Be pare

kafir teknesinin arasna girip top alabandas, el humbaras, kurun fndklarn bela ya~muru gibi stleri
ne ya~drd. Sonra dnp kafirlerin kapudanesine boy
boya akp baiaya kodu.
Gaziler dalkl olup kafir teknesine girdiler. y
le kl vurdular ki iki yz kafirden yetmi bei sa~
ele geti. Onlar da mayna etmeselerdi, hepsini kra
caklard. Zaten kafire fazla ihtiyalar yoktu.
Bizim tekneterde mslmandan ok esir kafir var
d. Amma tekneterde esirleri zapt edecek aletler ve d
zen de oktu. ki yakal sancak ve , iskelede kelepeli
ve laleli tomruklar vard. Oturak arasnda da bordaya
perinli zincirler bulunuyordu.
Bunlar yaptrm,

Kim bilir o~ullar, su uyur dman uyumaz.

Gafil olmayn.
Diye leventlere tenbih etmitim.
Gaziler saatle silahl pusath nbet bekler, bir an
gafiJ olmazlard.
Aydn Reis kafirlerin kapudanesini zapt ederken
tekiler de birer tanesini aldlar.
Kafir teknelerinin dokuzu alnd, drd batnld.
kisi de akam karanh~ ile gayet de yrk olduklarndan kap kurtuldular.
-

Dokuz tekneden yz yetrni be katir sa olarak

Gerisi hep kltan geti.
Tekneleri yedee alp selamet ve ganimetle, forsa
sancaklann ve. filandralarn dikip dmann ram
na top tfek atp, enlik admanlk ederek Cezayir'e
geldiler. Sefere ktklarndan beri krk bir gn olmu
idi.

alnd.

Aydn

Rels'l Kaptan tayin ettim.

Aydn

Reis ayakdalan ile birlikte geldi. Hal ha

Hepsine izzet ikram edip ;
- Gazanz mbarek olsun!
Diyerek aadan yukandan sohbete giritik.
Amma Aydn Reis rya faslm bana da sylemek
istedike ben sohbeti baka. tarafa evirdim.
Sonunda Ayd~n Reis'e:
- Ey olum Aydn Reis!
Gazi Sinan . Kaptan
merhum oldu. Hak teala garik-i rahmet eyleye. Sen dahi tavr hareketi belli olmu pak divanesin ve sdk
ihlas ile maruf bir gazisin. Seni merhumun yerine kaptan tayin ettim. Allah teala seni dman zerine mansur ve sancan mebrfk eylesin.
Diyerek enine hil'at giydirdim.
Dualar edilip, taamlar yenilip, erhetler kahveler
iildikten sonra Aydn Kaptan gelip elimi pt~.
((- Hoa kal sultanm. .
.
Deyip de dar .kaca srada, eliriden tutup sk

tr son~tuk.

tm.

Sonra kulana:

-'- Olum Aydn Kaptan!

grlr.

arma,

aksine

aleminde baz eyler

testim oJ. Kii han

i ileme,

49

gi menzile ermek dilerse teslimlik ile erer. O~lum, ci

had yolunda gezenlerde seyran eksik olmaz.
Dedim.
O zaman Aydn Kaptan da :
- Eyvallah sultanm. Keremin var olsun.
Diyerek, mesrur olup gitti.
Bu gazadan ele geen ganimet mallan pay edildi.
Gaziterin cmlesi zengin oldular. iek gibi giyinip
kuanp, zevk u safalarnda bulundular.
Yaptlklanmza

Hnkir'a arz Iin

Bundan sonra, Sultan Selim Han hazrederine Ce

zayir'de olup bit~nleri arz etmek istedim. Denizde ve
karada olanlar, kan fitneleri, Hakkn yardm ile
bunlarn balarn krp padiahn memleketine sku,
net iinde nizarn ve intizam verdiini bildirip bu vesite ile padiah duasna mazhar olmay diledim.
Bunun iin on pare mkemmel tekne hazr ettim.
Aydn Kaptan' bunlara serasker yaptm. Fevkalade hediye ve pekeler dzdm, Peke Aas'na teslim ettim. yz adet erbab- krek esiri Ocak'tan hediye
olmak zere Peke Aas'na verdim.
Levent gazilerio en sekinlerinden her tekneye iki
er yz gazi tayin ettim. Aydn Kaptan'n mzegaleresi
hepsinden byk olduundan ona yz gazi verdim ..
Teknelerin her birini bir eit renk ile boyattm.
Mzegalere dersen ba k soni altn, ~atarde gibi
sslendi. Elimizde Venedik altn oktu. Tekneler ne
zaman Venedik krfezine gitseler, aldklar ganimet
ler arasndan eksik olmaz, Venedik altn kardi.
F: 4

50

Var evi, kerem evi derler. Hem o gnde olmasa bile, tekneleri ziynetlemek lazmd. nk Cezayir gibi
yerden evketl Hnkar'n hayr duasn altnak iin
giderler. Hem dosta dmana kar byk namdr.
Hlasa, teknelere yle bir ziynet verdik ki, hemen
gya dudu kuuna dndler.
Bir bakan bir daha nazar etmek isterdi.
Gnlerden bir gn, bir mbarek saatte kalkp yola revan ol~ular. Uygun rzgarla on yedinci gn Asitane-i Saadet'e vardlar.
Hikmeti gr Ii, .me~er Sultan Selim o gn Yal
Kk'nde bulunurmu. Teknelerin Sarayburnu nnde eyledii enlikleri seyr temaa eyleyip, azim mesrur olmu. Teknelerin ziynetlerini beenmi.
Hnkar kancabalar gelip Aydn Kaptan' ald.
Aydn Kaptan da Hnkara ait olan hediye ve peke
lerin her birini bir esir kafirin srtna ykledi.
On pare teknenin kaptanlan, aalar, avular,
hocalan, aylaklan, hep temiz orbalarn giyip dar
ktlar. Hasekiler nlerine dt. Ardlannda yz
kafir iki yakal diziimi her birinin zerinde bir hediye olmak zere byle adab ve erkan ile varp evketl
padiah'n nazanna durdular.
Aydn Kaptan ile baaa olan Peke A~as'na, bizzat evketl Hnkar'n huzuruna varp bulualar diye
ferman olundu.
Hnk\r, n\meyf

kendisi okudu.

Haseker, Aydn Kaptan ile Aa'y alp Padiah'n

huzuruna gtrdler. Hasekiterin rettii gibi adab-

51
padiahiyi

yedi yerde yerine getirip, ayak zre durdu-

lar.
Peke Aas diba bir kese iine konmu olan benim namemi evketl Padiahn .nne koyup geri ekildi.
Sultan Selim hazretleri ise, bize olan muhabbetin
den dolay narneyi k.endisi okudu. Bitirince, el kald
rp:

Allah yardmclar olsun ...

Diye bana, Ocak'a ve Cezayir gazilerine dualar ey
-

ledi.
Aydn

Kaptan'a be yz altn ile bir t~berrk son

ve bir kymetli drbn aynas bahi verip
cnine hil'at giydirdi.
br dokuz kaptana ikier yz altn, daha aala
ra ellier altn, hocalara yilzer altn verip hil'at giydirJd i.
Ve Padiah tarafndan:
- Dnnzde, bana yine burada kavuas7..
Diye ferman buyuruldu.
Onlar da adab- padi$ahiyi 'yerine getirip, kn k
n Padiah huzurundan kp teknelerine dndler.
Adamlar reisierini orsa alabanda olarak beklerlerciL Gelince er kat daha enlik edip varp Tersane-i
Amire'ye yattlar.
Kaptanlar iin konaklar, leventler iin kialar denip taynlar verildi. yle bir ikram eylediler ki ancak olur.
Peke Aas iin de bal bana bir konak ve tayn verildi. O da vezirlere ve dier byklere verilecek
h,~diye ,.e peke muhahbetnameleri hep ~erli verince
kur

kl

52

verdi. Onlar da yer yerden bize hediye pekeler dzp, muhabbetnameler yazp Peke Aas'na teslim ettiler.
Yol eri yolda gerek.

Bylece bir ay kadar Asitane'de kalp, alacaklar

vereceklerini verdiler. Sonra yol eri yolda gerek deyip teknelerini yaladlar. Hazr ettiler.
Gnlerden bir, gn Tersane-i Amire'den kalkp
Yal Kk'nn nne geldiler.
evketl Hnkar'a ise evvelki gn,
, <<- Yarn Cuma'dan sonra Cezayir'li kullarn gideceklerdir.
Diye Sahib-i Devlet tarafndan haber verilmi idi.
evketl Hnkar dahi Cuma namazn eda ettikden sonra mahsus onlar iin Yal Kk'ne gelmilerdi.
evketl Hnkar tarafndan krlang gelip Aydn
Kaptan ile Pekes Aas'n alp Padiahn huzuruna
gtrd. Gerekli adab- ta'zimi eda eylediler.
evketl Hnkar Sultan Selim Han hazretleri kendi eliyle yazlm hatt- hmayun ile kl, kaftan, ha
zineden kma cevahir kabzah bir kattare, cevahir ta
oturtma iki sorgu, som srma ayetler yazl bir yeil
sancak, ona gre bir batarde filandras verdi.
Ayrca Tersane-i Amire'de yeni yaplm pare
yirmi dokuzar oturaklk tekneyi. eski gaziler ve yeni
yoldatarla donatp hediye eyledi. Bu pare tekne kalctrabildikleri kadar silah pusat ile yle dolu idi ki, ilerinde san gezecek yer yoktu.
evketl Hnkar, Padiah Alem-penah hazretleri
bu emanetleri Peke Aas'na teslim eyledi.
n alp

53
Sonra Aydn Kaptan'n da bana bir cevahir sor
gu soktu.
El kaldrp, bana O;::ak'a ve btn gazilere dua ve
sena eyledi.
Aydn Kaptan'la Peke Aas, Padah- alem-penah hazrederine veda edip, edep ve erkan ze:e h!f
zurdan kp teknelerine geldiler.
Her biri er kat enlik ettiler. Sonra yelken a~p
Sarayburnu'ndan uygun rzgarla,
- Getir elin, sultan Cezayir!
Diye ekip gittiler.
Alemde lksir dedikleri ey padiah duasdr.

Avlonya, lgn, Dira, Venedik krfezi, Kabo, Santomariya, Kalevra, Papa kylar, Sardunya diyerek Mayorka'ya gelinceye kadar btn kafir yakasm eleyerek yirmi yedinci gn on be aktnna ile Cezayir'e
enlik ile dndi.iler. Dmanlar kasavetlerinden helak
olup mmet-i Muhammed ad oldular.
tekneyi Padiah hazretleri teberrk iin Ocak'a
hediye vermiti. On be aktarma da yolda gelirierken
aldlar.

Her aktarmada bir trl ganimet vard. Kiminde

uha kiminde ipek, kiminde pirin, kiminde kahve,
kiminde kemha kuma, kiminde tfek, kiminde tabaneal ispata, kiminde endam aynas, eri pusatna kadar her ey vard.
Ya bu nimetierin sebebi hep Padiah duasdr. Al
lah teala, Zllullah'n duasn mmet-i Muhammed zerinden eksik eylemeye ... Alemde uiksin> dedikleri ey
Padiah'n tevccch ve duasdr.

54

Sen ki talam ...

Aydn

Reis dpnce, kalabalk byk divan topBtn gaziler, ileri gelenler, alimler ve halk haoldular.

ladm.
zr

Divan ortasnda durdum. Peke Aas, Aydn Kap. tan'la beraber gelip, evketl Hnkar'n hatt- hmayununu hrmetle pp elime verdi. Ben de ipek kl
tndan karp ptkden sonra divan efendisine vererek okuttum.
Demi ki:
Sen ki lalam Cezayir beylerbeyisi gazi
'
.
din Paa'sn;

Hayred-

.. Her ahvalin Padiah- hsrevanemde ger,ei gibi

malumumuz olmutur ... Gnderdiin yz kefere esir
gelip varmtr. Allah berekAt versin, ok makbule gemitir. Allah teala seni dman zerine mansur ve mu
zaffer eylesin. Dnya ve ahirette yzn ak olsun. Cezayir nnde iki bur feth eylemisin gazan .mbarek olsun. Ol gazann nianesi iin sana iki. elenk gnderdim. Benim teberrkm olmak zer~ ras klasn. Kattareyi beline asp cihaq edesin. Seni Allah'm birliine
smarladm. Hak teala sana hayrl mrler ihsan eylesin.
Hatt- Hmayun'un okunnas bitince bu byk nimete hamd senalar eyleyip yeniden hayat buldum.

Benim gibi

zayf

ve

g~hkir

Hil'at- fahireyi enime giyip, sah sollu' elenkleri

bama

sokup, kattare:vi de boynuma

astm.

ss
Som

srma

ayetler

yazl yeil sanca

filandray, bulunduum Paakaps'nn

ve kirmz
zerine diktir-

dim.
Btn halk gelip sancak ile filandtray ziyaret ettiler. Hepsi hayrette kalrlard.
Akam olunca yine devlrip muarnbasma koyup
saklanrd.

O gn 1'\U'at giydim. ok memnun olmutum. Bu

gn iind~ btn gazilere ve ahaliye, byk kk
herkese sofralar ekip ziyafetler verdim.
Havuzlar iinde ekerli erhetler ezildi. lene minnet idi. Kahveler gmlerle piip iene saUi idi. ok
yetim kzlar everip, yetim olancklar snnet ettirdim.
Daha }>una benzemez nice hayr hasenatlar yaptrdt.
nk benim gibi zayf ve gnahkir bir kulun zl
. lulh\h'tan dua almas hep fukaranm dualan s~yesin
dedir.
O gnlk elencelerde burlardan gn:de
kere top enlii olurdu. Elhasl yle sevinmitim ki,
dnanlarn yalar eriyip lslam askeri ad olmu
lard.

Bylece evvelkinden bin: kat fazla kuvvet ve ihtisahibi olduk. Eller eminlik, beyler dzenlik, ortalk asiide hal zere herkes zevkinde safasnda oldular.
Geri nam anmz art, amma yine eskisi gibi
tevazuyu elden komadk. Hak ol ki Huda inertebeni
eyleye ali demiler. Asla gururdan bir eser bulundur-

am

madk.

Geceyi e ayrmtm. Birinci ksmnda Kur'an

okur, ikinci ksmnda ibadet eder, ncsnde uyur
idi m.

56

Barb&roto'dan lmdat!

Gelelim spanya ahvlline...

.
spanya Kral, Aydn Kaptan iin on be perkende
teknesi donatp.:
- Varn o diyavololar nerde bulursanz, hemen
teknesi ile adamyla atee vurup deryaya gark edin.
Buraya getirmeyin!
Demiti ..
Amma bu perkendeler Aydn Kaptan'a . rast geldiklerinde, Aydn Kaptari bunlarn: dokuzunu alp, drdn batrp ikisini karm idi.
Bu iki tekne spanya yakasna varp ayakdalar
nn kara haberini syleyince kafirler yasa battlar. l{.iminin o~lu kiminin kannda kiminin babas esir olmutu. Bunlar bir araya gelip, eekler gibi ba~rarak,
hnzrlar gibi hortlayarak tspanya ,Kral'na vardlar.
- u Barbaroa'nun elinden indat. Nedir bu
ektiimiz. Hall onun hakkndan gelenediniz.
Diye kyameti .kopardlar.
,.~
O z~nan Kral'n yine akl bandan gitti. Ne yapaca~n bilemedi.
.
Kral byk kalabalk bir divan toplad. Hep byk kpekler bir araya geldiler. _
Krallar

_Iin~

maskara olduk.

~ral.:

...,.- Ey Mesih'in has kullan (ve melun yezitleri)l

Bu Barbaroa ile bizim. halimiz neye vanr. Bunca zamandr . kimsenin sarkntlk edemedi~ Cezayir nndeki burlar kak.yp ald. Bu yanna kald. Sonra on
adet cephane ve erzQ.k ykl baralarmz ald. Bu da
yanna kald. Sonra tekneleri gelip yal kenarndaki
kyleri berbat ve harap eylediler, bu kadar hristiyann

57

kimisini ldrp kimisini esir aldlar. Byle alp Cezayir'e gtrdkleri hi yoksa bin candan fazladr. On,
lar da yanna kald.
Ondan sonra on. be kta perkende yaiayp gnderdik. Onlarn teknelerini arasnlar, bulup kimini
batrp kimini yakp hristiyanlar bu haydutlarn er
rinden kurtarsnlar dedik... Aksi ldu. On be pAre
teknemizin dokuzunu alp drdn batrdlar. kisini
de gelsin bize kara haber getirsin diye salverdiler. Dokuzunu alp drdn batran diyavololar, ikisini dahi
alamazlar myd? Kastlar udur ki, bu iki tekne varsn kara haber gtrsn de yrekleri yansn, diye almadlar ... Bun1ar dahi yanlarna kald. ikayetilerden
yerimizde oturamaz olduk. Tccar teknelerini dersen,
kendi eliyle komu gibi alp gtrypr. Palasmz iin
~elen be kta sof ykl baralar da alp gtrd.
Hangi birini nakl edeyim ... Elhasl, krallar iinde maskara oldu}{. spanya Kral bjr byk kral ola da, Bar
baroo gibi bir haydut karsnda aciz kalm, derler.
1
Bilmezler ki ne ba belas bir diyavolodur.
Diyerek alad.
Sonra:
- Yalnz Ceneral'in syledikleri doru idi. Ejderha ylandan olur demiti. Eer imdi sa olayd,
elini brakr ayan perdim. Onun sznden dar
kmazdm. Amma bir akll kimsenin sa iken kyme
ti bilinmez, lnce bilinJr.
Dedi.

ONBRNC FASIL,

ANDR.YA DORYA NAMINDAK MEL'UNA,

REL'DE MACLUP VE PERAN OLDUGUNA,
MEHUR

MANASTIRIN BASILMASINA,
SULTAN SLEYMAN HAZRETLERNE,
SULTANIMIN HEDYELERNE. ve
EYTAN PAPAZLARlN YALANLARINA

DAtRDtR.

cdbirli Ceneral zntsnden gebermi idi.

Onun yerine Andirya Dorya namnda bir
mel'i.n Ceneral olmutu.
Kral szne devam ederek:
<<- O diyavolo Barbaroa'nun
evvelden hesabn
grmedik. Bir hrszdan ne olacak dedik. imdi ise he
rif Gran Se~yr tarafndan da tannd. Bizimkilerden
yz esiri Gran Senyr'e hediye gtrp makbule geti. Gran Senyr de Barbaroa'ya ok riayet etmi.
tane yeni ektiri gemisi }?alam.
Yolda gelirken de on be aktarma daha almlar.
Her birinde mal dolu imi. Mesih'in kullarndan yz
elli tane de esir almlar.. Gran Senyr'e gtrdkleri
yz esir ktkdan baka elli tane de fazlas ellerin~
gemi. Bunlar bizim iin ok talihsizliktir. len Ceneral'in Barbaroo deyip de geiverme, ondan ekin~
rnek gerektir dedti kadar varm. Hele imdi de Gran.
Senyr duasna mazhar oldu ... Gtrd yz esir
makbule geti diye, imdi Cezayir'deki btn hristiyanlar, Padiah'n daha ok duasna nail olaym deyu
hep ona hediye gndermeye kalkabilir. Onlarn da
m!irleri artk hep ktirekte geecek demektir. O zaman
bu esirlerin akrabas bizi ne yapar ve biz Mesih efendimize yarn ne cevap veririz.
Dedi.

62
Sonra da:
Bu diyavolo Barbaroa sonunda muhakkak
Padiah'a Cencral olur. te o zaman bamza kya
metler kopacak demektir. nk bu kylar kendi eli
gibi biliyor. te olacaklar o zaman olur.
Deyip yine alamaya balad.
O divanda bulunan byk kafirler balarn ne
eip hi konumazlard. Hep Kral konuurdu.
Bu hale kzd. Hildetlenerek :
- Sizler de bir eyler sylesenize! Hep ben mi
--

syliyeceim ?

Diye

bard.

Barbaroo

seni yer!

tekiler ise bizim admzn anld yerde durmak

istt;mt::zlcrdi, deil bizden bahsetmek ... Cenab- Hak
kafirlerin kalbine byle bir korku vermiti. Mesela a
layan kzanlarn bizimle korkutur:
- Barbaroa gelir de seni yer!
Derlerdi.
Yeni Ceneral Andirya Dorya, Kral'dan baka konuan olmadn, Kral'n da bu yzden kzdn grnc~:, hemen yalanc pehlivan gibi svanp meydana kt.
Yer pp:
- Devletl Kral, saknp elem ekme. Ben eski
Ceneral gibi Trklerden korkmam. Ben halis hristiyanm. Ve lsa Mesih'in saf kuluyum. Azizterin himmet
leri ile yirmi ektiri alp, Cezayir'i alaym. Barbaroo
dedikleri hristiyan dman diyavoloyu sana dipdiri
tutup huzuruna getireyim; O zaman ne ekil lmle is
tersen yle ldr.
Dtdi.

63
Kral'n yregne

biraz su serpildi. Yz gtmeye

Andirya Dorya da Kral'n houna gidecek ne
varsa, laf u gzaf harmann savurdu.
Amma benim bunlardan hep haberim oldu. Ne demiler: Soran da amtr, sormayan yabanda kal-

balad.

mtr.

Her eyin bilinmesi. bilinmemesinden iyidir. Hi

gafil durmazdm. tki tane habercim vard ki, onlarn iieri gleri haber toplamak idi.
Ben de elime geen esirlerden, ahval bilir kimseleri sorguya eker, haber toplardm.
Bunlara sual stne sual sorup iin asln renir
dim. Bir ie balamakta acele etmez. Acele eytandan
teenni Rahman~at kaidesince ii tedbirle yrtr,
olur olmaz ey iin hiddete gelmezdin.
Bir Trk korsan peycia oldu.
spanya Kral, Efrenc Kral'na name yazd :
Sen ki Efrenc Krah'sn,

Ben ki spanya Kralym ve btn hristiyanlarn

ulusuyum. Namem sana vardkta bil ki, aramzdaki d
manlktan biz vaz getik, sen dahi vaz ge! Yine evvelki gibi karnda olalm. Ve hem bilt'sin ki Cezayirli
Barbaroo m:mnda bir Trk korsan peyda oldu. Bana
yaptklarn anlatmak mmkn deildir. Baktm, grdm ki ihmal ilc bir ey olmayacak.
imdiki halde elimizde on pare ektiriden baka
hazr gemimiz yok. Sen de on pare ektiri gnder. Ceneral yirmi ektiri ile hem Cezayir'i almay hem de
Barbaroo'~u balayp g:dirncyi zerine ald. Bola\'

64
kim azizierin himmetiyle u diyavolo ele geip hristiyanlar errioden emin olayd,lar. Bu hususta gerek sen
gerek ben, dinimizin hizmetinde bulunup byk sevaba
nail olalm.
Bu narneyi alan Efrenc Kral da abucak on pare
ektiri gemisi donatp spanya Kral'na gnderdi. Kral
ise ferahlad. Kendi gemilerini de donatp hepsi yirmi
pare ektiri oldu. Andirya Dorya ceneral olmak zere
Cezayir'i almak ve bizi tutup kralna gtrmek kast
ile yola ktlar.
Andirya Dorya nce Mayorka tarafna gitti. Orada
bir Mayorka perkendesine rast geldi. Bu gemi Cezayir'den yeni gelmiti. Pasaporta ile daima Cezayir'e gider gelirdi.
Andirya Dorya teknenin kaptanndan bizi sordu.
O da ne i zere olduumuzu anlattktan sonra :
- Senin Kraln nndeki iddiandan Barbaro({
nun haberi var. Sen, bana yirmi pare ektiri gemisi
ver, varaym sana Cezayir'i alaym hem de Barbaroa
yu tutup getireyim, demisin. O da bunun zerine, ben
Cezayir'deyken otuz be pare tekneyi yaiayp hazrla
d. Amma yle tekneler ki her biri yirmi drder, yirmi
altar, yirmi yedier, yirmi sekizer, yirmi dokuzar
bank olmak zeredir. Her birinde ikier yz, er yz
akmak vardr. yle ki her birisi tek bana byle bir
ektiriden yz evirmez. Barbaroa'nun kumandas da
ye-rinde. Her eyleri yollu yolunda.
Demi.

Kafirler

balar

Sonra da:
Biz .vola

kaygusuna

kmadan
1

dtler.

bir gn
nce Cerhe teknele-

65

rinden be pare tekne geldi. Onlann da yimii se>

kizer, ikisi yirmi drder bank olmak zere iyi donanm teknelerdi. Bu be tek.nenin hepsi de Muslihiddin
adnda bir kaptannd. Bahadrlkta Barbaroo kadar
varm dediler. Mahyla canyla Barbaroo'nun hizmetinde olmakl~ gelmi. Barbaroo da Muslihiddin Kaptan, yarar babadr odu~ndan patrona tayin etti. Elhasl cmlesi krk pare tekne oldular. Uzun szn k
sas bolay kim azizler size yardm edeydi: Yoksa Bar
baroo'nun hazrlklanndan benim gzm 1 korktu.
. Diye ilAve etmi.
Andirya Dorya'nn ise bu szleri iitince tapas at
t. Amma spanya Kral'nn yannda etti~ iddiadan
utanmamak iin, biz Cezayir'den kmadan Arap ya
kasnda bir yer basp bir miktar esir alp gtrmek
istedi.
Bahane edip:
- Barbaroo'yu bulamadm!
Diyecekti.
Bunun iin irel'e geldi. Top menzili dna demirleyip yattlar. Sandallada karaya asker dktler.
Kalenin varounda oturan mslmanlar onlarn geldik
lerini grnce olu.k ocuklann alp kaleye kapand
lar.
Kafirler varo,a gelince, mslmanlarn acele ile
gtremeyip .bralr,tklan eyay apul etmeye balad
lar.
Kaledeki mslmanlar da onlann apul sevdasna
dmelerini frsat bilip. dalkl olarak kaleden ktlar.
Kafirlere yle bir kl rdler ki, kafirler_ apulu

F: S

66
brakp balar kaygusuna dtler. Kafir askeri Aus
tos sergisi ibi oldu.. Ayana abuk olanlar sandallara
yetiip kurtuldu. Aman diyenler de esir olup san
rn

kurtard.

lenlerden baka bin yediyz kafir esir alnd. Bir

bu kadar da mrd olmutu. Allah'n yardm ile gz
rap kapayncaya kadar iyi bir yz akl oldu.
Mrted klenin ettlll
Gemilere kaan kafirler ise iyice ap anaqaba
gnne dndler. Demirle:_ini kaldramayp aknlk
la kumanalarna balta rp kestiler. Allak bullak
yelkene bindiler. Amma kafirlerin bu derece korkmalarna sebee olan irel Kaidi'nin klesi idi.
Bu kle :'rnte mslman olmutu. Kalbinden
/ ise eskisi gib kafir imi. Andirya Dorya ektirilerle
oraya gelince kafir damar harekete geldi. Kap Andirya Dorya'nn yanna gitti.
- Ben hristiyanm!
Deyip din-i slam'a smeye balad. Cezayir'i almas iin Andirya Dorya'ya klavuzluk edecekti.
Sonra kafirlerin satn yiyip de teknelerele ac:am
kalmarln grnce :
- Eyvah, ya biz bu perianlk halinde tKen Hayreddin Paa bu tarafa gelir de din askeri ile ektiri
lere ata korsa ... Bunlarn imdi gzleri kor:ktu, ihtimal Hayreddin Paa'ya kar duramazlar. te o zaman
olacak bana olur. Ana baba dinini tazelemiken, tekrar'
mslman olaym dersem, onlarn dininde olmaz. Bizim kelle gitti demektir. Bari unlar kandrp buradan ayrmaya bakaym.
Diye kara_ kara dnmeye baad. nk bizim de
krk pare tekne ile Andirya Dorya zerine kmak ze-

67

re

haberi varm.
Bunun zerine Andirya Dorya'nn damanna girip :
- Bunun buras duracak yerler deildir. Ylan
yan yeridir. Hemen bir ayak evvel buradan uzamaya
bak!

Diye onu kandrd.

Bunun zerine Andirya Dorya'nn elini ayan
ft stmas tuttu. Korkularndan demir almaya kalmayp, balta rdler, demirlerini orada braktrlar.
olduumuzdan

Kandesin Andirya Dorya!

Krk pare yelken ile deryaya alm:
- Kandesin Andirya Dorya!
Deyip Cezayir'den kmtm. Kafir yakasm bordaya' alp gider~im. o gece rya aleminde:
- Aradn mel'un irel tarafndadr. Gayet bozgun haldedir. Frsat senindir.
Dediler:
Uyanp yzm yerlere srp:
- Allahm lslam kafirlere kar kuvvetli kl!
Diye dualar ettim.
Rzgar da deiip yldz karayele vard.
- Tevekkelt alallah!

Deyip irel tarafna yneldik.

Bi-izni Huda ve mu'cizat Mustafa, kafirler demirlerini kesip henz yelkene binmiler iken yetitik.
Baktm ki bunlann halleri baka, birbirlerine baknayp aldna gidiyorlar.
Sultan Selim hazretlerinin yadigar gnderdii yeil sancak ile filandray diktim. Yedi pare top attm.
Baktm ki kafirlerde bir deiiklik yok. Neden sonra
kafirler tortop oldular.

68
Meer ilerinde bir miktar ar yryen be ektiri varm onlardaki katirieri almak iin toplanmlar.
Kafirleri alp ektirileri bo braktlar.
Bunu gren gazilere iyice evk geldi. Varp yetitik.
Her bir kf.fir ektirisine er er tekne att. Gaziler yaln kl ektirilere trmandlar. Kafir gemilerindeki msli.iman esir forsalar da demirlerinden boand.
Neticede Hakk'n yardm ile ektirilerin on bei
ni de aldk. Beini evvelden kendileri brakmt. Bu
byk gazamz,srasnda krk teknemizden drt yz
gazi ehit oldu ...
Kf.firden aldmz yirmi ektiri ile. altm pare
yelken bir arnada olarak irel nne gelip yattk.
irelliler ektirilerden aldklar bin yediyz esiri
getirip tesim ettiler.
irellilere dua edip :
- Berhurdar olunuz, yznz ak olsun, gazanz
mbarek olsun!
Dedim.
Onlar da:
- Senin de gazan mbarek olsun, ey Allah yolundaki mcahitlerin reisi!
Dediler.
Aldklar bin yedi yz esirin yedi yzn irellile
re baladm.
ektirilerin kaarken kesip braktklar demirleri
denizden karp yerine koduk.
Yirmi pare ektiriden mrd olanlardan baka bin
dokuz yz ;a kafir aldk. Bu teknelerden iki bin iki
}"Z mslman esiri kt. Bu derdmendler krek ~e
kerlerdi. Onlar kurtardmza ok sevindim.

69
- Elhamdlillah YarabbU kr ki u Ummeti
Muhammed karndalanmz ltfunla kurtardn.
Diye kr ettim.

Kleyi cundaya

astrdm.

Bin kafir ektirisi alsarn bu mslman esir kanndalarina seviidiim kadar sevinmezdim. Hepsine es-

vap.

harlk,

silah pusat verdim.

irel Kaiai getlp elimi pt.

Gazan mbarek olsun

Dedi.
Sonra:

Efendim

sultanm,

sultanm!

bir byk gaza daha

vardr.

Eer onu da ederseniz AHali katnda belki bu ettii

niz gazadan daha makbul ola.

Diyerek, klenin mrted olup Andirya Dorya'nm
yanna firar eylediini anlatt.
- imdi o kle mel'ununu grsen bilir misin?
Diye sordu.m.
- Evet sultanm, bilirim!
Dedi.
Bunun zerine yirmi ektiriden kan kafirleri getirtip hep nnden geirdim. Daha krk elli kafir ge
meden mrted kle geldi. Kaid kleyi simasndan ta
nd. Zira kle kafir urbas giymiti.
- te sultanm o. mel'un kle budur!
Dedi.
Kleyi cundaya ast:~m. Gaziler kurunlayp pa
re pare eylediler. Can cehenneme olup, kp gitti.

70

Ey kulum sen elem ekme!

Bir mbarek saatte irel'den kalkp Cezayir'e gel
dik. Cezayir'e girerken yle bir enlik admanlk oldu
ki, ancak olur. Bir hafta dommma eyledik.
Sonra Aydn Kaptan' ardm.
- Varnd olum Aydn Kaptan, bu ya mbarek yadr. sterim ki bu krk pare yelken tekneleri
mizle varp seferi tamam edesin! Zira Cezayir'den
kp gn sonra yine Cezayir'e dndk.
Teknelerin
yalar bile frka, kumanyalara ise daha hi balama
dk, taze ekmeklerimiz bile tkenmedi. O din dman
Andirya Dorya dedikleri kafir yirmi ektiri ile hem
Cezayir'i alacak, hem bizi tutup balayp _krallar olacak mel'una gtrecekti. Amma Cem:b- Hak hazretleri bu fakir kulunun duasn, dergah izzetinde kabul
buyurdu: Ey kulum sen elem ekme! O Andirya Dorya
dedikleri marur katiri senin ayana getirip kolayca
fetihler myesser edeyim, dedi. Elhamdlillah Mza
min fazli Rabbi!
Aydn Kaptan :
<<- Ba stne!
Deyip krk pare tekne ile bir mbarek saatte Cezayir'den kp, gazaya tevecch eyledi.

Bezirgan tekneleri
Muvafk

rzgar ile kar Mayorka'ya oradan da

kafir yakasm syrtarak Sette boazna doru
ekilip gittiler.
Kafirler ise, Andirya Dorya yirmi pare ektiri ile
Cezayir zerine gelince:
kydan

71
- Yaknda Cezayir'i alr,
Barbaroa'yu tutar,
. Kral'a gtrr.
Diyerek rahatlamlard.
O zamana kadar bizden korkulanna limanlarda
kapanp kmayan bezirgan tekneleri:
- Artk korku kalmad, Barbaroa kendi ya kuyusuna dmtr.
Deyu denize ktlar.
Ne kadar bezirgan teknesi varsa, doyuroluk oul
ars gibi denizde kaynard.
Bizimkiler, gavur yakasnda basmadk ky, kent,
il, memleket komadlar. bindep fazla kan kzan esir
aldlar.
Manastra baskn

Barselona'ya yakn bir byk manastr vard. s

panya yakasnda ondan byk zengin ve kafirler indinde muteber kilise yok idi. Hatta spanya Kral btn saray halk ile beraber ylda bir kere gelip bu kiliseyi ziyaret ederdi. Kiliseye byk sadaka brakr, gnahn tazeletirdi. Kilisede seksen kei bulunurdu.
Gaziler bu manastr da bastlar. Keileri esir eylodiler. Kilise'nin sadaka akasndan otuz alt sandk
aka aldlar. Kilise'nin kandillerinden de yirmi be
kantar gm ele geti.
Sefere ktklarnn krknc gn elli be aktarma
ile selamet ve ganimetle Cezayir'e geldiler. Bu elli be
aktarmann her biri bir trl mal ile dolu idi. Alp da
ie yaramaz diye ha trdklar aktarmalar da baka ...
Bu aktarmalar limana smad. Boaltlanlar esirIere krdrp kerestelerini da gibi ydrdm.

72

Trl metalar deerine demezine satlr. Ceza

yir'in ii Hind'den niane verirdi. Tacirler buradan
ucuz aldklarn, teki vila~etlere gtrr bir akalar
on olurdu.
Gaziler ganimet mallarn satp savurup pay eylediler. yle ki hepsinin kuaklar. sucuk gibi altnla
doldu.
Elbise, silah dersen hepsi iek gibi giyinip kua
nrlard. Her bir gazinin ikier er frenk olanlar
vard.

Esir dersen zindanlar doldu. Tahminen on

be,

on

alt bin esir vard.

Sltan Sleyman bin SeUm

~an

Be yz krek harici sekin esir ayrdm. Ar he

diyeler dzp on be pare ektiri gemi ile yine Aydn
. Kaptan' serasker edip, Sultan Sleyman bin Selim Han
hazrederine peke gnderdim.
O zaman Sultan Selim Han henz vefat etmi, o
lu Sultan Sleyman Han yeni padiah olmu idi.
Bir mbarek saatte Cezayir'den kalkp muvafk
eyyamla yirmi yedinci gn Asitane'ye vardlar.
Yine eski usul zere Aydn Kaptan, Peke Aas,
hocalar; avular, aylaklar Padiah izni ile varp
hak-i paye yz srdler. Sultanma yazdm narneyi
verdiler.
Sultan Sleyman Han hazretleri narneyi kendisi
okudu. Sonra el kaldrp bana Ocak'a ve gazilere dualar eyledi.
,
Gnderdiim be yz esir makbule geti. Zira o
srada Sultan Sleyman, Engrs Kral zerine sefere
kmak zere idi.

73

Hepsine hil'at bahi verildi. Son;a Padiah'a kar

gerekli adab yerine getirip, veda ederek ktlar~
Kaptanlar, a~alar, hocalar, avular iin konaklar de
nip tayinatlar verildi. Hadden fazla izzet ikram k

lnd.

Gaziler iin

kialar

Sultan Sleyman

be

verilip, kazanlar kaynar idi.

ektlrl ihsan eyledi.

Aydn Kaptan ile Peke Aas vezirlere ve ekabire hediyelerini verip namelerini taprdlar..Onlar da
cmiesi bize a'la hediyeler dzp Peke Aas'na ve
Aydn Kaptan'a teslim eylediler.
Sultan Sleyman Han, Ocak iin be ektiri gemi
ihsan eyledi. Her aletleri mkemmel idi. Hemen kalkp
zerlerine binmece idi. Sonra yeniden eskiden ektiri
leri donattlar. Halattan, pusattan, mhimmattan her
ne isterlerse yirmi pare ektiriye doldurdular. Byle
bir ay kadar elendile11, gayri yalanp hazr oldular.Gnlerden l)ir gn evketl Sultan Sleyman Han
hazretleri Aydn Kaptan ile Peke Aas'n huzura davet eyledi. ektirHer dahi Yal Kk nne gelip Aydn Kaptan' beklerler idi.
Sultan Sleyman bana gnderdii emanetleri ve
hatt- hmayunu teslim eyledi. Tekrar el kaldrp hepimize dualar etti.
Aydn Kaptan ile Peke Aas yedi yerde adab-
padiahiyi yerine getirip veda ettiler. Padiah krlang
c ile ektiriye geldiler. er kat enlik edip Sarayburnu'nda dar :
- Getir elini sultan Cezayir!
Deyip yola ktlar.

74

Uygun rzgarla geldiler. Kalevre kysnda bir yer

yediyz klfir kar kzan esir aldlar. Mayorka'ya
gelinceye kadar kltir yakasm syrtp yirmi yedi para
ganimet ile krk birinci gn sellnet ve ganimetle,
enlik ederek gelip Cezayir'e girdiler.
Cezayir'in gnd~ Nevruz Bayramna gecesi
Leyle-i Kadir'e dnd.
Aydn Reis, Peke A~as ve teki kaptanlar hep
birlik olup emanetleri bana getirdiler. Hepsine riayet
eyleyip hatriarn aldm.
- Gazanz mbarek olsun o~ullar ho
geldiniz
safa geldiniz!
Dedim.
basp

Sultanmn Hatt-

Hmliylinu

Byk divan topladm, gaziler ulema eraf ve halk

bulundu.
Aydn Kaptan ile Peke Aas ileri gelip Sultan
Sleyman hazretlerinin hatt- hmayun-u eriflerini
pp bana verdiler. Ben de kere pp divan efendisine verdim. O dahi perek ipek klfndan kard ve
aktan okudu :
Benim katmda sen ki lalam Cezayir-i Garb beylerbeyisin. Gazi Hayreddin Paasn. Duadan sonra ...
Taraf- ahaneme be yz esir gndermisin. Allah
teala berekat-i Halil ve mkafaat- celil ihsan eyleye,
pek makbfle geti. Dnyada ve ahirette yzn ak ol
sun. Ve Hak teala seni dman zerine mansur ve muzaffer eylesin. Dahi hayrl mr ile muammer eylesin.
Ecdad- pakimin gnnde ne ekil aziz ve muhterem isen, benim gnmde de ondan daha ok azizsin.
hazr

75
ltifat- alanemden Ocak'ma teberrk iin be kta
ektiri sefineleri ihsan- hmayunum olmutur.
<<Hilat, sarnur krk ve bir cevahir saat ve bir cevahir ta oturtma sonkur kl ve bir sancak ve bir filandra ihsanm olmutur. Gazalar eyledike beni hayr dua ile yad edesin.
Hatt hmayunun okunnas bitince sarnur krk
ve zerine hil'at-i fahireyi giydim. Saati koynuma sokup, klc belime taktm. Divan or.tasnda yerime otur
d um.
Somatlar denip taamlar ekildi. Yediler, pirler
dilinden krn ettiler. eker erhetleri ve Yemen ii
can verici kahveler iildi. Keyifler tamam olunca herkes kalkt. Yollu yolunca el pp:
- Mbarek olsun!
Diyerek gittiler.
Yanbamda avular :
- rnrn uzun olsun devletl, bin yaa!
Deyu alk tutuyorlard.
Darda burcu barulardan gk grlts gibi top
atlar kesilmiyordu.
Mbarek . sancak ve filandray
ise Paakaps'na diktirmitim. Herkes seyr temaa
ya gelip:
- Acaba dnyada byle sancak, filandra var my
m?

Diye hayrette kalyorlard. Btn som

. Byle bir hafta enlik edildi.

srma

idi.

Andirya Dorya zindanda

Cezayir'i almak ve beni bulup spanya Kralna g.

trrnek davas klan Andirya Dorya dedikleri mel'unun,

76

Cezayir zindannda, slamn ferahta olduunu grp

yreinin ya eridi.
Bu srada spanya Kraln'n bir eyden haberi yoktu. Andirya Do-ya'dan bir haber bekler merak eder dururdu.
Halbuki Aqdirya Dorya yirmi ektirisi ile elimize
gemiti. Az sonra da Aydn Kaptan krk pare tekne
ile Mayorka'dan Sette boazna kadar olan kafir yakasn harab etmi, m~hur manastr basm ve elli be
aktarma ile Cezayir'e dnmt.
' Aydn Reis'in bu seferde tutup Cezayir'e getirdii
binden fazla esir kafirlerin akrabalar bir araya gelip Kraln yanna geldiler. Kral o srada Barselona'da
idi.
- Feryat u B:rbaroo'nun elinden, kzmz k
zanmz, olumuzu, uamz kimini ldrp, kimini
esir etti. Bu ne olmaz itir. Bizim gayri sabra takat
miz kalmad.>>
Diye eekler gibi barp hnzrlar gibi hortlayp
yatarlarken, teden bir gr1h kafir daha kageldi.
Bunlar da kilisenin hasldn haber verip ikayet et
tiler.
Azizler onlan kl eyler!

Amma Kral kilisenin basldna inanmad.

bu, gz gre gre yalan! Hi azizler kiliseyi bastrr m? O kiliseye yan bakan bir daha salk
yz grr m?
Di~rc inat eyledi.
O zaman papazlar :
- Devletl Kral huyurduunuz gibi, mslmanlar
o kilisenin yanndan bile gemeye kadir deillerdir.
- te

77

Azizler onlar kl eyler! Nerde kald ki; soysunlar. Ukin devl~tl Kral, bu ikayetiteri hep srilp o kiliseye
doru gtrilrsnz.
Hem es~i adetiniz zere ziyaret etmi olursunuz.
Kiliseyi yine eskisi gibi buldu~uzda bu ikayetileri,
ibret~i alem olsun diye, kilisenin etrafna
asarsnz.
nk bunlar byle demekle, sanki azizler bir ey de~ilmi de kiliseyi basanlara bir ey yapamad, demek
isterler siz buna mukayyet olmazsanz, artk teden beri den dinimiz ifsat olmaa balar. \
Dediler.
Putlann yzne ptslik smiiflercU.

Kral da papazlarn bu szlerini be~endi. ikayet

iterin hepsini tutturup. ellerini ardna ba~latt. Kral
ve maiyeti binip, kiliseye geldiler.
Gaziler kilise)'i basp iindekileri alp gitmilerdi.
Ayrca Aydn Kaptan gazilere :
- Dtfi hacet edecek olanlar gitsinler, kilisenin
iinde etsinler.
Diye tenbill etmiti.
Gaziler de kilisenin orasn burasn berbat etmi
lerdi. yle ki insan tersinden geilmezdi.
Kafirlerin a~atan yapp dzdkleri putlarn da a~
zna . yzne pislik srmlerdi.
Birka kei de abalayp serkelik ettiklerinden,
gaziler onlarn. da kellelerini kesivermflerdi. Bunlarn
da pis cesetleri davul gibi iip kilisede kalmt .
.Kral ile papazlar kiliseye gelip de bu hali grnce,
hep yzleri zerine dp, salarn sakallarn yoldular. Merkepler gibi anrmaya baladlar.

78
- Hay azizierin hr hr hmna urayas di
yavololar!
Deyip kendilerini yerden yere vurup feryad figan
ederek aladlar.
O zaman gerek mel'un Kral ve gerek eytan papazlann, eli bal sinesi dal ikayeti kafirlerin yannda, yzleri kara oldu, mahcup dtler.
Allah teala dnyada ve ahirette yzlerini kara eyleyip, ah zfrlann artrsn, amin.

KiUsenln sadaka

akas

eytan papazlar baktlar ki gvendikleri azizler. den bir ey kmad, yzleri kara oldu.
spanya Kral'nn teselli edip yine kfrn kuvvetlendirrnek iin :
- Devletl Kral elem ekme! Hem sana mjde
olsun ki, her kemalin. bir zevali vardr. Barbaroa'nun
da talihinin dnmesinde sonunda bu kilise sebep .olsa
gerektir. Zira hristiyanlara ettikleri hep. yanna kald.
Amma bu kilise kalmaz. Azizlerin, bu Barbaroa'yu sonunda bir kmaza sokmalan muhakkaktr.
Hem de yle Barbaroa'ya msaade edip kiliseyi basmasna gz yummatan sana biraz hatriar knl
dn gsterir. Zira geen sene kilisenin sadaka akas
n gndermediniz.
Dediler.
O zaman Kral yle cevap verdi:
- Szleri9iz doru. Geen seneki sadakalarn verilmeyip ihmal ediliinin sebebi len ihtiyar Ceneraldir. Bana bir gn: Devletl Kral o kiliseye sadaka diye
senede otuz alt bin aka verirsin. Ondan ne fayda olur.

79

hep papazlar yiyorlar. Oraya vereceine

dmanla savaacak be on pare gemi fazla yaptr. Lazm olup da araynca, bulursun, demi idi.
O

akalar

Baknd

mel'una!

Papazlar bu szleri duyunca, hemen bir ey uydurdular!

- Devletlp Kral! Biz demek bunun iin imdiye
kadar o Cener~l iin zlrmz. Ama imdi mesele
anlald. O buna mstehakm.
Dediler.
Kral:
- Ne gibi ?lll
Diye sorunca, eytan papazlar :
- Devletl Kral, din ulusu patrik onu ryasnda
grm, azizler onun iin : len Ceneral bizden deildi,
varsn sam dininde olsun. Biz ondan ikayetiyiz demiler... O zamandan beri'. bak bu kadar mehur adama son nefesinde azizler sahip kmad, acaba mslmanlardan tarafa azndan bir hata m kt, diye bu
ana gelinceye kadar zlr dururduk. Meer asl varm. Brak cehennemde can ksn.
Dediler.
O zaman Kral da :
- Ya ben onu divanda da bu sebepten tr ko
madm m? Bakardm ki daima
Barbaroa'yu meth
eder durur. Bak sonunda bana ne hal geldi. Bir hristiyandan azizierin yz evirip, varsn slam dininde
olsun, demeleri ne byk musibettir.
Dedi.

80
Baknd behey mel'una, slam dini sizin gibi mel'un
katiriere nasip olur mu?
Her neyse.
eytan papazlar :
- Azizler yle dedi, byle poh yedi.
Diyerek, ahmak eek kafirleri kandnr, kendi maietlerini karrlard.

Kral:
- Ho, hemen biz sa olalm da o kiliseyi evveikinden iyi marnur eyleriz, gelirini de arttrnz.
Dedi.
Papazlar da zaten Kral'a bunu dedirtmek iin konuurlard. Geimieri buradan idi.

Kk domuzlan botandJr.
Cezayir'de esir oalm, zindanlar almaz olmutu.
Halbuki ben esir kafirlerin aka ile kurtulmalann istemezdim,
- Ko bu tarafta mrleri eziyetle gesin mel'unlarn!

Diye, intikam ederdim.

spanya Kral ka kere eli gnderip esirleri aka
ile halas etmek istedi. Raz olmadm.
Bir gece rya aleminde :
- Ya Hayreddini Aldan kk domuzlan boandnp, byk domuzlan pahas ile satasn! zira d
mann zapu gtr.
Deyip kayboldular.
Uykudan uyanp gaip erenlerin bu nasihatine hamd
ettim. Anladm ki, kafirlerin halas olmalanna m~i ol
mam istemiyorlar.
f

81

- Yarab! Bu da senin lutf keremindendir.

Diye kr ettim.
Sabah olunca esirleri dolatm. Nerde ie yaramaz,
hizmete kudreti kalmam ihtiyar, sakat esir varsa seip kardm. Hepsi yz elli tane etti.
Bunlar hasbeten Iiilah azat ettim. Azatlk kat
larn, kumany<\lann, harlktarm ellerine verip mem~
teketlerine yolladm.
Ayakh tevirlh yollu

Kral o k Barselona'da geirmek iin orada otururdu .. Gnlerden bir gn byk kafider ve papaztarla
kendi palasnda yani saraynda oturup Andirya Dorya'dan konuup onu merak ederlerdi.

- Andirya Dorya'nn nerey~ gelip gittiinden bir

haber yok. aydan beri kayp!
Diye syleirlerdi.
Bu srada azat ettiim esirlerin gemisi gelip Barselona timanna girdi.
. Liman reisi esirlerin iinden laftan anlar1 birini
alp doru spanya Kral'na gtrd.
i
Bu esir, Andirya Dorya'nn nasl alndn; o ya
ile krk pare teknenin tekrar deryaya kp elli be
aktarma daha . alarak C~zayir'e dndn; be yz
kafirin Sultan Sleyman'a peke gtrldn; s
tanbul'dan dnerken Kalevra'y basp yedi yz kafir
esir alndn; Sultan Sleyman'n bizim iin Ced
dim gnnde nasl aziz muhterem makbul ve mergup
isen benim yanmda da ondan ziyadesin dediini;
burlarn nasl alndn hep syledi. Ayakl tev~rih
yollu her eyi anlatt.
F: 6

82
Sonra da:
- Hayreddin Paa hayr sahibi adamdr. Bizi
yZ elli esir azat etti. Kumanyamz harl~mz,. gemi
kiramza kadar verdi.

Diyerek bizi

ar-

alaya

iki husus iin hillm

kard.

periandr

Bunlar duyan tspimya

Kral'nn nutku tutuldu.

Yeis ve hiddetinden kendini ldrmek istedi.

O zaman

yanndaki

papazlarla kaptanlar

kalkp

:.

- Devletli Kral, akln bana topla. Giden gemi

olsun. Hemen senin ban sa~ olsun. Azizierin himmetiyle sen spanya Kral'sn. Sende gemi ok mal ok.
l, memleket, bur ok. Senin gemi dedi~in tahtadan
demirden olur. imdi Bikaya vilayetine bir ordananz
giderse, bini birden yaplr, gelir. Sizin iin dnyada
asla bir. glk yoktur. Byle ah li zar ile kendinizi lizmeyin.

Diye

Kral

teselli ettiler.

O zaman Kral:
- Ben gemi iin lizliln:em. Aka ile bitecek ey
benim gztime fikrime gelmez. Ancak iki husus iin
halim periandr. Biri udur ki, Cezayir'in n~nde olan
o iki burlara lizlillirlim. Bu burlara bu kadar zamandr kimse sarkntlk etmeyip dururlard. spanya Kral'nn Cezayir'in karsnda iki tane ejder gibi burlar
vardr, diye sylennesi byk iftiharmz idi. Bu diyavolo Barbaroo~nun gnnde alnd. Bu kadar hris- .

83
tiyann kimi ld, kimi esj r oldu. .Onlann gnahlan
hep bizim ,.boynumuzadr. Hem o burlar durduka Cezayir'i de yabca yabca frsat bulur alrz, diye midimiz vard. imdi bundan da mit kestik. teki byk
derdiin de udur ki: Barbaroo bu gidile Gran Senyr'e Ceneral olursa ite o zaman olacak olur.
Diyerek alad.

ONKNCt

FASIL,

BR MEL'UNUN HLESNE,
HAYlN TLEMSEN BEY'NE,
KAPRLERiN ENDLSLLERt YAKTIGINA,
ENGRS KRALI'NIN BOCULMASINA,
SULTAN SLEYMAN'IN BEN
AGIRMASINA ve
ANDRYA DORYA'NIN DDASINA

DARDR.

rai, bu olanlardan sonra tekrar Cezayir zerine byk bir donanma toplamaya balad.
Azizierin murdar bana yemin etti ki :
-

Barbaroa'yu

yahut

Cezayir zerine kendim gidecei:r,:n. Ya

ele geirip1 etini kebap edip yiyeceim,

canm vereceirol

Bize kar bu derece di biler, etimizi yimek dilerdi. Poh yesin mel'unlar. Bir kiinin ki yardmcs Allah ola, var kyas eyle ki ol ne ah ola!>>
spanya Kral mel'un, Cezayir zerine byk donanma dzd. yle ki, otuz krk pare kadrga hazrla
d. Bugn yarn hareket
etmek zere iken Engrs
Kral'ndan mektup geldi.

O zamanda gazi Sultan Sleyman Han hazretleri

Engrs zerine sefere kmt.
Mektupta Engrs

Kral

<<Sen ki karndam spanya Krah'sn. Narnem sana varnca malfmun olsun ki: Gran Senyr yer- gtrmez asker ile zerime gelmektedir. Sen dahi dinin hakk iin bana gelip yardm edesin. Din gayreti bu gnde
belli olur ... >>
Diye pek ok yatvarmt.

Bir mel'unun tedbiri

Bunun zerine spanya Kral byk mel'unlar ve

kpeklerini toplad, onlara :
- Siz ne dersiniz karndamz
Engrs Kral
bizden yardm istiyor. O diyavolo Barbaroo'nun talibini grdnz m? Biz bu hazrl onun iin dzdk,
imdi i baka oldu. imdi Engrs Kral'na yardma
gitmezsek, Krallar arasnda byk ayp olur. Hem de
dinimize asi ol!JlU oluruz. Barbaroo'yu baka zamana alkoyalm desek, yine gelir buralar harap eder.
Diyerek alamaya .balad,
Bunun zerine ilerinden mel'unlukta usta bir kpek ileri kp :
- Devletl Kral bu ahval iin sakn zlme. Bu
ie bir tedbirim vardr. znin olursa ~yliyeyim.
Dedi.
Kral:
- Sylendi bakalm, ne diyeceksin.
Diye izin verince : ,
- Devletli) kralm usul odur ki, imdi sen ihtiamnla kalkp karadan Engrs zerine imdada gidersin. Donanma da denizden gider. Byk an olur. Krallar arasnda: te yardm olunca spanya Kral'nn En
grs'e ettii imdat gibi olmal. Kendi karadan gitti,
donanmasn denizden gnderdi, derler. ki yzden
yardm etmi olursun. Hem Gran Senyr imdi seferde
bulunuyor. e yarar ahval bilir adamlar hep onunla
beraberdir. Ada'aralar botur. Barbaroo'nun gelip bu
i bizim kostalar yakp ,ykt gibi biz de ada aralarn
yakar yandrrz. Barbaroo'yu dahi dersen onun da ba
ma bir fitne sararz. O da kendi bann aresine ba

89

kar durur. O zaman biz de rahat rahat iimizi grrz.

Gelecek sene ise Barbaroa Cezayir'den kmadan oray sarar;z. O zaman Cezayir'i almak hi bir ey deil
dir.
Kral sordu:
- Barbaroa'yu hangi fitne ile megul eqecelz?
. - Tlemsen Beyi'ne bfr miktar peke ile bir miktar aka gnderir, bir de tatlca muhabbetname yazar,
ona paye verirsiniz. Mektupta dersiniz ki: Se~ ki teden beri, ceddinden sultan olu sultan ol da, Barbaroa
gibi bir izbanduta vergi ver, bu sana yakr m? imdi
bilesin ki, ben donanma ile Cezayir'e varacaim. Sen
karadan ben denizden Barbaroa'ya bir sanak edelim.
Cezayir'i alnca sana vereyim ... Byle olunca onlar birbirine derler. Biz de rahatla iimizi grrz.
Kral mel'unu bu szleri gayet beendi.
- yi syledin!
Diyerek, bu tedbirleri almaya baladlar.
Tartanann

reisi her

eyi

syledi

Ben ise bir hayli zamandr kafir yakasndan bir

havadis iitmemitim. Bir yrk firkate donatp, Deli
Mehmet Reis'e:
- Var, Barselona taraflarnda geziil. Sana yirmi
gn mhlet, bana bir haber getir!
Diyerek firkateyi gnderdim.
Firkate beinci gn Barselona nne vard. Sabah olunca, Barselona limanndan km ykl bir
Ceneviz ta'rtanas ald. inde otuz be kafir vard. Haber iin km iken Rabb'l alemin ganimet de ihsan
etti. Hem gerei gibi haber de aldlar.

90
Tartanann res, spanya Kral'nn Engrs zerine gideceini, donanmann da hazr olup ada aras
na doru gidip orasn yakp berbat ve harap edeceklerini ve Tlemsen Beyi'ne de haber gnderilerek, onun
da raz olduunu ve bize asi olacan hep sylemi.
Habe.r iin gnderdiim firkate, tartana yedekte
bal olarak yedinci gn enlik ederek Cezayir'e geldi.
Deli Mehmet Reis aktarmann reisini alp huzuru
ma getirdi. Kiifir ineden iplie varncaya kadar, s
panya Kral'nn ahvalini zikr beyan eyledi.
Bu haberlere ok memnun oldum. Tartanay alp
getiren korsan Deli Mehmet Reis'e dualar ettim, sr
tn sayp:

Berhurdar ol olum! Bu mevsimde bana haber, yz bin ganimetten daha deerlidir.

Dedim.
-

imdi

ne

ho i

oldu ki. ..

Tartanadan kan ganimetin yarsn bu Reis'e yada leventlerine verdim. Reis'e torunlarn dahi
zengin edecek mal dt ve teki reisler ire makbul
ve mergup kimse oldu.
G;!tirdii otuz be adet esir katirlerin iinde bir
Ceneviz olan vard ki mahbuplukta emsalsiz idi. Onu
da bu firkate reisine baladm.
Deli Mehmet Reis bir miktar. mahbup-dost can idi.
Ceneviz olann balaynca kere elimi ayan
bus eyledi.
Biz de bir zarif can idik.
Reis'e:
rsn

91

Ben sana getirdin ganiaetin yar

Miri iin bir ey' almadm. Elimi
ayan bu kadar pmedin. imdi ne ho i oldu ki
elimi ayan bus edersin?
Deyp biraz latife eyledirn.
Sonra:
- Var oul! Shhatler olsun. Sencileyin bahadr
yiitin her bir klna onun gibi yz bin hizmetkar gerektir.>>
Dedim.
Efendisinden byle ikrarn gren yiit, onun n
kenc).ini atee atar, cesaretini gevetrnez. Hirnrnet-r
rical, takla-l cibal bundan olur.
<<-

Ya

oul!

maln bailadm.

Keferenin niyetini renince, Trk yerlerini kafir

danannasndan
korumak zere krklar akna krk
tekne yalatp hazr ettim. Bu krk teknenin yirrnisi
ektiri idi. Yiqnisi de rnezegalere, b_atarda tekneler
idi. Bunlar da ektiriden geri kalrnazlard.
Tekneler, askerini, suyunu, zahiresini, cephanesini
tamarn gerei gibi alp, yelkenlerini balayp camadireoto eylediler. Yarndas gn kalkp gideceklerdi.
Amma gazi Aydn Reis daha nce vefat eyledin
den daha donannaya kaptan tayin etrnemitirn. Herkes
benim babu olup sefere kacan sanrd.
Sefer gecesi Deli Mehmet Reis'i asraya ardm.
O gece sabah narnazna kadar Deli Mehmet Reis'e derya ilerinin gizli srlarn anlatp okuttum. Sabah olunca Deli Mehmet Reis'i merhum Aydn Reis'in yerine
kaptnn nasp eyleyip serasker kldm.
O gn krk pare tekne kalkp :
- Getir elin Trk yerleri!

':)2

Deyip ekilip gittiler.

Tlemsen

hayn

Tlemsen Beyi Slfki akidesi zaten bozuk, olduun

dan spanya Kral'ndan mektup ve hediyeleri alnca
kendi kendine :
- Gerekten de benim Cezayir'e sultan olmam
lazmdr. Hem de muhakkak olacam. nk spanya
Kral'nda kuvvet oktur. Hayreddin Paa onunla baa
kamaz.
\
Deyip l urbanndan birtakm haydutlar bana
Konak konak Cezayir'e zerimize doru gelme-

toplad.

ye

balad.

Hazrlklarpz gzelce tamamlayp, bir mbarek

saatte Cezayir'den ktm.
- Kandesin hayn Tlemsen Beyi!
Deyip zerine gittim.
Bu hayn herif bana snm, ben de hyanet edip
bize kl eken babas Abdullah'tan beylii alp ona
vermitim. Kendini biraz kuvvetli sannca bu da haynlk etti.
Onlar gelir biz gider, gnlerden bir gn kar karya geldik.
Sava uzun srmedi. Az zamanda Araplardan kn
Jan krld. tekiler kap gittiler..
Slfki kheylan ksrak kuvveti ile varp bir mu
rabt kyne snd. eyhlerin murabtlarn ayana
dp:

- Allah ve Resul akna olsun, beni efendim

Hayreddin l'aa ile bartrn. spanya Kral mel'unun

93

hilesine kandm. :Bir daha mrm olduka ona kem

nazarla bakmaym.
Diye tvbe istifar eyledi.

Eline kalan yznn

Murabtlar

karas

oldu.

gelip Tlemsen Beyi'ni

balamarn

rica

ettiler.
Rica mslman iin olur. Kafire rica olmaz.
kafiri ile el birlik edip benim zerime gelen
mel'unun cezas ljimdr.
Karl ile inurabtlar geri evirdim.
-

Dman

Amma murabtlar ok alp srar ettiler. Benim

de yzm yumuad. Sonunda Tlemsen Beyi Sluki,
bize seksen bin altn ayak teri, otuz bin altn gazilere
bahi ve o dugahn masraflarn vermek artyla baland.
Bunlarn hepsini getirip tamam
teslim ettikden
sonra, Tlemsen Bey i 'ne huzurumda imann ve ni kah
n yeniletip :

- Dinlendi mel'un, bu sefer murabtlarn hrmetine elimden eman ile kurtuldun. Eer mslman oldunsa ho. Yok mslman olmayp yine kftfir damarn harekete gelir de byle iler edersen, kendini yok
bil.
Diye ihtarda bulundum.

an ve erefle,
ganimet ve selametle Cezayir'e
dndk. Tlemsen Beyi hayn tek otursa eline ne girer
di. te be on senelik vergiyi birden verdi. Hem yeniden slam'a geldi. Eline kalan .yznn karas ofdu.

94
Vur gidi! Tut gidl!

Deli .Mehmet Kaptan krk pare tekne ile Trk yerlerine doru gitmiti. Cezayir donannas Andira boa
zna vardnda r~gar muhalif geldii iin boca'ayp
kirz !imanna girdiler.
Bir de ne baksalar ki spanya donannas bu limanda yatp durur. Trk donanmasnn geldiini grnce kalkan kalkann oldu.
Ama Deli Mehmet Kaptan limann azn alakoyup
bunlara geit vermedi. Sonra <<tevekkelt, alallah deyip kiifirin menhus donanmasna hoaldlar. Liman geni olduundan krk pare Cezayir teknesinin her biri
kftfire gz atrmayp, atan atann olup :
<<- Vur gidi! Tut gidil
Otuz be kftfir teknesinin alts firar edip kurtuldular. Yirmi dokuzunu aldlar. slam askeri mesrur oldu. Ol firar eden alt pare makhur ve mnhezim olarak
soluu Barselona'da aldlar.
Donanmainn bu hali kafir yakasnda duyulunca
balar aa oldu.
spanya
Kral ise altm bin asker ile Engrs
Kral'na yardma gitmi idi. O da Gazi Sultan Sleyman
Han hazretlerinden yle bir kl yedi ki, ancak kendi
ba ile kaarak g ile gelip vilayetine dt.
Kral

nrd

oldu.

Donanmasnn da malup ve perian olduunu

renince:
Bu cefay ekmekteuse lmek bana can alemi>>
Kavlince kasavetinden atiayp cehenneme gitti.
Yerine baka bir mel'un Kral oldu.

95
te:

Bir kiinin ki yardmcs Allah ola

Var kyas eyle ol ne ulu ah ola!
Dedikleri budur.
spanya Kral sonunda:
...:_ u Barbaroa'dan bir intikam alamadm.
Diyerek kasavetinden mrd oldu gitti.
Kafirlerin muratlar bizi Tlemsen Beyi ile vur,
turup ilerini kolayca: ilernek idi. Amma ben de donanmam gnderip onlarn Trk kylarn yakp yk
malann nledim.
Kafir donanmasn alp yaktnn.
Tlemsen Beyi'nin de abucak cezasn verdim.

Ben kulun da ...

Deli Mehmet Kaptan gnlerden bir gn yirmi dokuz pare ektiri gemisi aktarma olarak enlik ad
manhk ederek Cezayir'e geldi. Bir hafta: ehir sslenip
bayram edildi.
Yzm yerlere srp :
~ Yarabbi! Bunlar hep senin lutf- kereminden.
Ben bir abd-i ikiz kulunun, edip eyleyen sensin. s
lam'a nusret ver. Ben kulunu din dman olan kafirlerin yannda hor hakir eyleme. islam ereflendir. Kafirlerin kuvveti dnyalklarna dayanrsa, ben kulun
da cmle kainat yolalan var eden, sen Erhamrrahimine dayanrm.
Diye dualar eyledim.
Gerek hazinelerin zenginlii, gerek asker ve donanma son derece kuvvet buldu. Skunet iinde ibadet
taat eylerdik. Gaziler dahi zevk safalarnda idiler.

96

Endls tatfesini ne edelim?

Eski lspanya Kral'nn kasavetinden ceheneme gitinesinden sonra yerine gelen Kral gnlerden bir gn
divan toplad.
Bi.r vilayetlerin ruhbanlarn, patriklerini ve keilerini katna ard.

- Bizim memleketimizde
Endls taifesinden
mslmanlar var. Acaba bizim onlarla beraber yaa
namzda bir :arar veya fayda var mdr? Sizler ki din
ulularsnz, bana haber verin.
Diye sordu.
Papazlar:
- Devletl Kral, nrn uzun olsun. Azizler senden raz olsun. len Kral bu gibi eyleri asla bize sormazd. Biz de sylemeye korkardk. Barbaroa'nun ou ou hristiyanlara galip gelmesinin sebebi hep bu
Endli.is taifesinin dualarndandr. nk bunlar da
dierleri gibi, nslmanz derler. Hem de yledirler.
Hristiyanlara bir zarar olursa onlar sevinirler, biz
mslmanlara bir zarar gstersek bunlar zlrler. Ellerinden gelse bizlerin kanlarn ierler. ki zt bir arava gelmez, dedikleri gibi, Adem devrinden beri biz
Muhammedilere dmanz. Bu adavet asla aramzdan
kalkmr.z. Nerde kald ki aramzda yaayalar. Bizim
aramzda Mesih kullarndan baka kimse olmaya ...
Devletl Kral bu mslmanlarn bir adetleri daha vardr ki gnde be kere cemaat olup namaz klarlar. Bu
ileri ise bize ok dokunuz ... Elhasl onlarn bizim vilayetimizde durduu byk hatadr.
Hemen Endlslere tenbih edersin, her kim hris
tiyan dinine dnerse ne gzel, dnemeyenleri hep atee

97
yakarm,

dersin. O zaman d()pen dner. Dnmeyeni ate

e atarsn. Senden evv'd~i, -lep, Kral gibi ,b1J ie ele:

niyet vernez de kepdi tailerine ~rakrsan, ayt;le.rin'.i

hep. bozulur. Mstmanlar; Mesih kullarn d_~ .kendilerine evirirler. Nizaru' ye intizam kalJW\Z~ SQnra, bana niin sylemedin1z, demeyesin: Zira bunlar syle
rnek bize vaciptir.
Cevabn verdiler.

Hrlstiyan

olmayan

yakanm!

K.ral,.bp mel',nJarn cehennemlik szlerini dtyun

ca, hemen o saatte emir kard ki:
Ne kadar kz ve erkek E.ndts ocuu varsa ana
ve babalarnn yannda .durmasnlar hep kiliselere taksim olunup ncil retilsin. Byklere de sylensin ki
Vay hristiyan ~inine dnmeyenin bana! Kim hristiyan dinine dnmese hepsini yakarz.
E.ndiUslerin hepsi Grnata danda t~planmlar
d. r.k kafirlerin alvalinden haberdar idilet. Silahlarn kuanp daa krinlard.

Kraln

bu haberini geiren katirin bu'rnunu kulakestiler :

- Lanet olsun sizin dininize ve suraliiitt.a! Biz
olumuzu uamz vermeyiz. Kendimiz de lSIAm dini
zerine birimiz kalmayineaya kadar ce~k ederiz, .()le. nimiz el.id, ldrenimiz gazidir. Kral'n olack me'i~,
Ul).a byle syle!

.
'
Dediler.
Eli gelip Kral!a alvali ifade e~ip kesik b4~:H lte
kulan gsterdi. Mel'un Kral hiddete gelip : "
- Cmlesini ki:'in!
n

1:',

98
Diy~ emr

verdi.
..
. .
.
Hemen o saatte otuz krk b~n .atJ ve yaya katir gid.ip Endi.ilsl~n~ . kari kt~. . .. .
, .
.
Allah'n izni iJe Endller galip geldi. Kafirlerin
yarsndan . fiU.lasn .kl~n. geirip tatumir .ettiler.
nk Endlsl~in oldu~ . Grnata d~ ~~* arp bir
idi.

yer

Donanma

Gmata'da

Endls yiitlerindep be op ahba:Z yi~t lilaA

kenanna inip, orada bir balk barkosunu basp
aldlar. ine girip yelken edip Cemyit'e geldiler. Bu
olanlan bana anlattlar.
Verdikleri habere ok sevindim.
....... Gazanz mbarek elsuni

. Dedim.
.
Henet otuz alt pare ektiriye Deli Mehmet Kaptan' tayin edip Gmata'ya gnderdim.
Gemiler Grn~ta da~ altna .yanap Endlsleri
alp doldmp Cezayir~e'"getirdiler. Bu ekilde CezaYir'e
getirdi~miz E:f!dlslerin says
seksen bini buldu~
Bun}ar gazilere hizmet edip ba bahe yetitirerek vilayeti marnur eyediler.

yal

Engiiriia Krah'nm ls

O zamanda saa'detl Pa~alH ruy-i zemin ve ,aufe-i

Resul-i Rabbill alemin, ol g!zi Sultan Sleyman bin
Selim han hazretleri, Huda'nin yardm ve. Mustafa'nn
mucizesi ile Engrs Kral'na gilip oldu.
Kafider. onun klqndan kurtulmayp knldkla
rinda, Engis Kb. kendisini kurtarmak sevdasyla
at boynuna dp ka~rken Gm rma# denen neh

99

re dp bouldu. Ardndan koup giden gazi askerler

bunu grdler. Gelip evketl mehabetlU Sultan Sleyman hazrederine bildirdiler.
Ol dahi emr eyledi ki :
-:- Vann, Kral'n lsn karn. Alp Belgrad'a
gtrp orada ecdad- napii.kinin yanna defn edesi!
Bunun zerine Belgrad'a gtrp ecdad- n~pA.kle
rinin yanna gmdler.
Amma bu hareket krallar arasnda ok makbule
geti.
_. Gran Setyr gibi ani yce ve kahhar bir padiahn, Engrs Kral'nn lsn nehirden kartp,
Belgrad'a ecdadi yanna defn ettirmesi byk ululuktur!
Dediler.
O zamandan bei:i kafirler, padiah efendilerimize
hrmet eder Gran Senyr diye tazirnde bulunurlar.
Onlar Ufir iken byle ederlerse, mmet-i Muham. med'den olan mslman kanndalanmza be vakitte
Padiah hazretlerine dua eylemek farz olur. Allah onlann glge.sini bir an zerimizden eksik eylemeye, A.min.
Her

Flrav~'a

bir M"O.sa

Sultan Sleyman hattetleri ihtiamla gelip Asi

tfme-i Saadet'e girip, taht- hmayunlarnda karar eylediler.
Amma gnlerden bir gn mbarek kablerine y
le geldi:

c-' u spanyol Kral dedikleri mel'un bu ,bdar.

u7..ak yerden Engrs iin altm bin kafir ile imdada
geldi. Hele Allah'a kr, altm bin katirden biri kur

100
tulnayp k~ndi

bile salt bana kaarak gitti. Amma

ist.::rim ki ll k~fire de Engrs gibi bir
mivar gstereydikb
Birgn v.:zirlcrinc spanya Kral'nn ahvalini ~np:
'-'-- spanya semtlerini bilir ve derya 'ilerinde ted
bir sahihi<bil' adamnlz olayd!

Dedi.
Bunun zerine vezirlcr :
- evkctl hqkfmmz, her Firavun'a bir Musa
dedikleri gibi ispanya yak.sn,n d; J<aza-y asmlnisi
ol mcahitler reisi Cezayir-i Arap valisi gazi fJayreddin
Pa$a lalan7dr. yle ki cvketl Padiahmzn saadet
l gnleriride, spapya memleketine kan alatnakta,
dr. Barbaroo geliyor! diye,
ocuklarn. onunla
sustururla::. Bundan nceki spanya Kral'nn cehenneri1e gidiine sebep de Hayreddin P:1a kuluquzdur.
Kral: u hristiyan dman diyavolorlan bir intikam
alarrtadm diye diye, kasavetinden lmtr.>>

Allah

tea!fdan

Demiler:.

Hulasa biziiU kefere ile ve fu;i Araplarla olan gazavatlarmz anlatmlar ve :

'
- Araplarn her biri bir boy beyi olup, hutbe ve
sikkeyi kendi adiarna elerltrdi. Mcahit Hayreddin
Paa lalanz, ol akilcrin balarn krp evketl Padiahmz zerine kat- sikke ve kraat- hutbe eyletmitir. Her vechile hizmete kullanlacak klJlunuzdur.
Tak va. ve dindarlk ta. defalarca kerameti zahir olmu
veli bir zattr. Muradnz olan hizmetin adan~dr.~>
. Diyerek o derece bizi medh eyleflliler ki ancak
olur.

lOt
G~zi. Sultan Sleyman han, son derece ferahlar
edip bize dualar eylemi.

istanf,ul'a davet olunuum.

Bundan sonra Sultan Sleyman han kendi mba
rek eliyle bize bir hatt- hmayun yazd. Hil'at- fahire
ile birlikte, Sinan A~a ile Cezayir'e gnderdi.
Uygun rzgar ile Sinan Aa yirmi yedinci gn Cezayir'e geldi. Tazim ve tekrim ile karlatp, divan kurup huzuruma kabul eyledim: Kendisine hUrmeten
ayaa kalkp karladm.

- Ho geldiniz, safa geldiniz!

Diye izzet ve ikram eyleyip, hal hatr sordum.
Sonra erhetler kahveler iildi. Galaba divan oldu.
Btn ulema, has am ve askerler huzurunda Sultan
Sleyman haz-etlerinden gelen hatt- humayun sayg ile
alp okundt.
.

Buyurmu ki :
Emirler emiri, kudret ve. ihtiam sahibi nzam-
alem Cezayir-i Arap beylerbeyisi lalam Hayreddin Paa,
Selamdan sonra,
yle

bilesin ki,

eer

inayet-i Rabhani olursa mumel'una bir gmar ver

rad- ahanem spanya Kral

rnek tir.

mdi sen mcahit kulum, ol. taraflarn ahvalini

biline kle, emr-~ erifimi alnca, acele olarak sddei sa'
adetime gelip hak-i payime yz sresin.
Zira bu mhim ite bana lazm kulumsun. Yerine
bir babadr asla.n halife brakasn, Ol gazi Ocak benim
eref-i iftiharmdr.

102
Hatt- hmayun kraat olunup fJ.a Padiah efendi
mizin emr-i erifleri malum olunca :
- Ba stne! Madem, ki evketlll Hnkflrm, ben
kulunu istemi, ferman efendimin!
Dedim.
Yab yab tedarik dilznieye baladm.
Sinan Aa'ya had ve kyast;m fazla ikram eyleyip
uurladk .

. Andirya Dorya'nm

iddias

spanya'nn eski kral lp de yeQisi gelince An-.

dirya Dorya'y arad. Cezayir'de ..esir olduunu haber
alnca eliler gnderip byk kurtulu akas verip istedi.
Andirya Dorya ile beraber pek ok kafiri de aka
ilc sahverdim. Bir .sene iinde yedi sekiz bin kafir baba
ile azat oldu.
Zira artk evvelki gibi esirleri tutmazdm. nk
hem bu kadar esirin zapt apa:i:is ip.i, hem de ryada
byle yapnaklm tenbih o1unmutu.
Andirya Dorya Cezayir'den kurti.hp Spanya yakas~ua gelince onu yine Ceneral eylediler.
Kral'n nnde byk iddiada bulundu :
- Devletl Kral, ben orada iken Gran Senyr'den
Kapcba gelip, Barbaroa'yu istemi idi. imdi Barbaroa .Asitane'ye gitmek zeredir. Lakin ben kulun
yirmi otuz tekne 'ile varr Mu ton Kuron nnde yolunu keser beklerim. A,zizlerin himmeti ile elime geerse,
hi aman vermeksizin alp huzura getiririm. Zira ben
Barbaroa'nun sakaln saydm, onun halinde bir ey

103

yoktur. Onun bana ettiii eziyetleri hep burnundan getireceun~

Andirya Dox-ya, Kraln ve teki kAfirlerin yannda

laf g:zaf hannann savurup J!VVelkinden ziyade id
dialar eyledi.

Gerek spanya Kral ve gerek byk kAftrler :

......:. Andirya Dorya'nn sz yerindedir. Zira Bar
baroa'dan can yanmtr. E~er eline geilirse belki
diiyle etiti yese gazab teskin olm....JZ. Mehur mesel
dir, merkebin can yandkta at geer.
Dediler,
Andirya Dorya ise :
- Devletl Kral, Barbaroa'nun Asitane'ye gitmemesi iin bir tedbirim var. Eer isterseniz edelim.
Zira anladma gre Gran Senyr'n ~arbaroo'yu
stanbul'a davet etmekten maksac\ m~hakkal. onu Ceneral etmektir. Eer Ceneral olursa bizlere zahmet verir. nk derya ilerini gerei gibi bilir. Aynca bu
bizi~ spanya kostala:nn kendi evi gibi bilir. At donanma ile bu semtlere gelmek Barbaroo'ya gre, birey de,ildir. Zira kumanda sahibi diyavolodur. Hemen
erkenden HAcn gr~lim.
Dedi.
Kral:
.. - Pekj, bunun ilaq nedir, ;yle bakalm!
"- Bunun Hacudur ki, bir yirmi otuz pare ek.:
tiri yalar hazr ederiz, Efren Kral'na da haber gri.;.:
derirsiniz. O dahi, be on pare ektiri ile bizlere yardma geliyor diye bir haber kanrsnz. Ondan sonra
Barbaroo'nun ettii gibi khne mslman ~sirlerin
den yirmi otuz esire azatlk verip Cezayir'e gnderir-

104
snz. Barbaroa'nun

.adetidir. Kafir yakas alvalinde

ne var ne yok, diye sual eder. Esirler de bu tarafta i~it
tiklerini sylerler: sP,arya krl!-~1 byk donar~a topluyor, mutlaka murad Cezayir'e gelmektir, derler. O
dahi ).(endi esiderini~ cevabdr diye inanr, kendi. bann kaygusuna . dijp ~sitane'ye gitmekten. vaz. geer. Yine de kulaunz kirite olur. Eer. Babaroo
esirlerin sqzne itimat etmeyip slambol'a gider ise
donanmamz hazrdr. Vanr
Muton Kuron nnde
beklerim. Deni~ halidir, belki djyavolo Barbaroa'ya
rast gelmeyip de elimelen kurtulur, yoksa rast 'gelirsem azizierin himmeti ile hi bir ekilde kurtulamaz.
Andirya .J?orya byle deyip esti savurdu.
Hepsi Andirya Dorya'nn bu tedbirini beerip tahsin eylediler.

Mslihnan estrlerl. kandrdlar.

Ertesi
rip

sapal

Andirya Dorya ektirilere kalafat veKafidere de tenbih etti, onlara:

hazrla balad.

- Kral bu sene Cezayir zerine byk donanma

tedarikindedir. Sarmam ki kiinin ettii yanna kalr!
Barbaroa'nun dahi hristiyanlara ettli iler hep burnundan gelse gerek!"
Diye sylemelerini retti.
Ol sefih kafirler de mslnan esirlerin yannda
byle syleyip zavalJ dertmend esirleri maskarala
aldlar. Onun istediinden fazla syleyip zevkleiirlerdi.
Mslmanlar ise kalplerinden :
- Ya Rabbel ruemiil!
Din dman kafirlerin
re'y tedbirlerini tersyi.z eyle.

lOS

Diye dualar edip, kasavet ekerlerdi.

Bir zalT\an sonra otuz be. pare kadrgay yaiayp
hazr eylediler.
O :zaman da:
-- Efrenc Kml'ndan gelecek gemiler vardr. Onlar da bizimle beraber gelip yardm eyleyecekler.
Diye konuur oldular.
te spanya yakasnda davul byle alnrd.
Bundan sonra Mslman esirlerden yirmi otuz ka
dar khne, i .yapamazm seip bizim yaptmz gibi
bir Fransz tartanasnn iine koyup Cezayir'e gnderdiler.
Tartanann reisine de :
,,_ Sen amazdan gz kulak ol, Barbaroa ne i
zerinde olursa gel bize haber eyle.
Diye tenbih ettiler.
ata

gelen tartana reisi

Tartana Cezayir't;

varp

esirleri getirdi. Bu zaVal-

llarn selamete :;kmalarna pek ok sevindim. hti

yalarn

dzp harlk verdim.

Bunlara:
<<- Kafir yakasnda ne var, ne yok?
Diye sorunca, esirler de alvali grp iittikleri gibi
anlattlar:
- -
"-

- spanya

..:.

'Z.'

Kral byk hazrlklar zerindedir.

Biz orada iken otuz be kadrga yalayp hazr eylediler. Efrenc Kral'ndan da daha gelecek gemileri bekliyorlard. Muhakkak Cezayir stne gelecekler. Hemen
Allah teala sana yardm ihsan ey le sin.,
Diye hem alayp hem dua ederlerdi.

106
Hali gerei gibi renince ortah~ ekip evirip nizama koydum. Kafir esirteri yle altrdm ki :
- Hay o esirler salkla bu haberi getirmeyelerdi. Doru mudur, yalan mdr? Bak .u ektiimiz meakkate!

Deyip alarlard.
Hendekler metri~sler kazdrdm. yle ki, atla
gelen tartariann reisi anazdan bu tedbirlerime ba
kp, akl ve ferasetimi beenir :
- Hakikaten tspanyonann senden feryad ettikleri kadar varmsn! >>
Der imi.
Bundan sonra tartana kalkp spanya yakasna var<l. Bizim tedarik ve tedbirlerimizi anlatt.
- ok tedbir sahibi diyavolodurl
Diye bizi methetti.
Andirya Dorya'nn yine tapas atar gibi .oldu amma
nilesin.

Biz ise mdafaa iin he.r areye ba vurup btn

aletleri hazr edip bekledik. Allah'a tevekkt olup
durduk.

ONONC FASIL,
DEL

MEHMET KAPTAN'IN GAZASINA,

PAPA'NIN TELAINA,
MSLMAN ESRLERN MEKTUBUNA,
KAFtR ESRLERN KAMA HAZIRLI(iiNA,
KALE ZABTNE KURDU(iUM TUZAGA,
SULTAN SLEYMAN'IN HUZURUNA IKTI(iiMA,
HALEP'E GTTGME,
KAPTAN-I DERYA OI"DUGUMA ve.
TUNUS'U ALDIGIMA

DAtRDtR.

D.
.

e.li Mehmet K. a.p t.an! b.e..pare t.ek.ne ile keferenin alvalinden bit taze haber almak
iin sefere gnderdim. Zira Deli Mehmet
Kaptan' haber hususunda ~ur tutmutum.
Hem gayet yarar babadr gazi yi~it olmakla onu kaptan tayin .etmi tim.
Krk pare tekne ile deryaya ilk kt~nda lkuruz
limannda tspanya'nn otuz be pare teknesinden yirmi

dokuzunu alp altsn karrrit. Ziyadesiyle saica~

mbarek yarar yiit idi, Divanemerep ldu~ndan onunla daima latifeleirdim.
Bir mbarek saatte Deli Mehmet Kaptan be pare
tekne ile Cezayir'den kpgitti. K mevsimleri yakn
olduundan bunlan bir byk frtna alp, bir ba Papa semtleriqe gtrd, Hava sakinleince o taraflarda
gezerken bir Pa pa ektirisine rast geldiler. Bunlar da
pare ekti ri ayakda iken frtnadan br ikisi. ayr
dmiit.

.

Deli Mehmet J(aptan bi-izniHuda ektiriye hi zaman vermeyip vapp bpydan, boya yaptrp sancaktan
ata kodu. brleri dahi iskeleden ktan batan atp, hasl ektiriyi dve dve feth edip aldlar~ .
ektirinin uurmas hep mslman esiri idL Cmlesi iki yz elli adet esirdi. Elhamdlillah kurtuldular.

Hem ektirinin alnmasna ou ou esirler sebep olmutu. Demirden boanp gazilere yardm eylediler.
Bu ektiride byk kan kafirler vard. Hemen yirmi be adet altn zincirli boazlarnda asl koroz sahibi kuvalyar-zadeler vard. yle ki gn yz grmemi taze civanlar idi. Birisi Rodos Kuvarnodoru'nun
oluydu. Bunlar hep Papa'ya ~nahlaru . tazelemek
iin gelmilerdi.
ektiride yirmi be sandk ake, be alt 'kantar
sahan, tepsi, kak var idi. Hasl
hem byk ganimet hem ulu nam ettiler.
On sekizinci_ gn salimen ve ganimetlerle, ektiri
yedeklerinde olarak sultan Cezayir'e gelip dahil oldular. Dostlar safaya, dmanlar cefaya gark oldu. J3iiyk
enlik admaplk eyledi k.
Sevincimden, srtmdan krkm karp. Deli
Mehmet Kaptan'a giydirdim
. - Ho ~ldin, safa g~ldin! Gazan mbarek olsun. KocadivaneDeli Mehmet l(aptan!
Deyip srtn sadm.
Aadan yukandan keferenin alvalinden gerei
gibi ifade eyleyip bil~irdi.
SOnra ektirinin kafirlerini huzuruma getirdiler.
Kafirleri blk ettim. Bir bl~ koroz sahibi yirmi
be ktivalyar-zadeler, bir bl~ onlardan aa olan
lar, nc bl de sultatlar idi. Bunlatn hepsi pahal kMirler idi.
ektiriden ~an iki yz elli mslman esiriri hizmete yarar olanlann ulufeye yazp, esvap, harlk, silah, pusat verdim. Hizmete iktidan olmayanlara ygm avadanliJ,

lll
;er altn

verdim. steyen Ocak'a duac kald, isteyen

vilayetine gitti.
Ol yirmi be kuvalyar kzanlarn en gzide ve .ral
na 9lann ki Rodos kuva~r:adorunun o~lu idi, onu Deli
Mehmet Kaptan'a hediye ettim.
ektiriden kan yirmi be sandk akadan pencik,
gemi hakk ve masraflar ktktan sonra katan gazilere pay ettik. Ad'am bana er yz altn pay dt.
Herkes tok doyum oldu. Silahlar urbalar yaptrp, zev
ldnde safasnda bulundu.
Papa'nn telA

Aldmz bu ektirinin ayakdalan olan iki tekne

Papa'ya yardklarnda bir de baktlar ki nc ektiri
yok... Oysam bir de haber geldi ki, ayakdalan Ceza
yir'e gitmi. Barbaroa alp Cezayir'e gtrm.
O zaman kafitler ye's materne hatp, kpekler gibi uluyup eekler gibi barmaya baladlar ..
- Ol, azizierin hr hr hmna urayas, hris
tiyan dman Barbaroo spanya yakasn berbad
harabe verip, imdi de bize balad.
Diye salarn sakallarn yoldular.
Sonra baktlar ki, alamakla yar ele girmez. O za.
man bize bir haber gnderip :
- Eer izniniolursa bize pasaporta gnderesin.
Biz de gelip esiderimizi ala1m .
Dediler.
- Gelsinler!,.
Diye cevap gnderince Papa'nn p~pazlan bir Fran~
s:t teknesine girip Cezayir'e geldiler.

112

Neticede, ektiride ne kadar kefete varsa kuvaF

y:arlarla beraber; gtr pazar olmak zere hepsine iki
milyon ake verdiler. Ben ~u milyon istedim. ]'apazlar
iki milyondan faila vermediler. Pazarhirmz uymad;
Papazlar gittiler.
,J?,~pazlqr }'apa'ya.giqince :
, , ~ Aka U~ i?~tecek ie niin muhalefet edip iste
..d~klerini .v,e:pnediniz. ,
Diye ok ai!a:r iittiler.
Yine. gelip . 'milyoh ake verip esirleri .}(.annak
istediler. O zaman tedbitli 'kafirlerdel) biri~: .
- Gelinizindi, bu sene. bolanz. Madem mil
yon akaya Ba:barpo .raz oldu) gelecek seneye kalsin.
imct,i hmel) yine izinize dnerseni:t; o zaman Batba
roo ,drt milyon ak,e ister~:,.:

Dedj.

, ;,,
. Bu. s(); uygun grijp gelecek seneye kaldlar. ,
,M.sln8n esl'lerb baB

. ,. . Ol ~n'I.Ikta , P~pa'dan Stevee'deki mslman esirlerden mektup geldi.

Demiler ki :
Sul tanm,
Allah feai~ ~eni daima a'da,yt hasirin zerine mansur eyes\r. Gazalarm mbarek Plsun. Si~ler o Papa
ektirlsihi afdiuz gnden peri ltafirle: fantazy!llann bizden kary()rlar. yle ki, hadden ve ,kyastan
artk eta cefa etmeye baladlar.
.. .
kafiderini
birHem duyduk ki, btn ektirinin
. . .
biri stne .milyon akeye saliverecek olniu~m.
Devletl sultanm, korozlu kuvalyar uaklarina ~ daya.
~

113
olma baba ile salvermeyesin. Ol mil
salt bu yirmi bei vermeye kadirlerdir. Hemen ayan pek dayayasn.
Bu mektubu alp da alvali ~renince, o ibriimi
yarya kaldrmayan. beyzadeleri taa kotum. Vardi
yaniara da tenbih ettim ki biraz eziyet cdeler...
KA!irler neye u~adklarn bilemediler. Vardiyandan krhac yiyip de etleri kalknca, balan. olan katir:
- Beni Paa'nn huzuruna gtr, ona bir iki ift
szm vardr.
Diye vardiyana ba vurdu.
Vardiyan hi orah olmayp nede sonra raz oldu.
Gelip bana haber verdi.
Ben de:
. - Var getir bakalm, ne poh yese gerek.
Dedim.
Vardiyan ba kuvalyan alp getirdi.
Kuvalyar huzura gelince aya~ma sarlp :
- Sinyor. bu eziyeti bize niin edersin? mil
yon aka vermedik diye edersen, hemen senin mbarek hatrn ho olsun. ki milyonu veren milyonu da
vermeye kadir olabilir; Sen hereyden bilirsin. Bize bu
mertebe eziyet in,.af detildir.
.Dedi.
O byle deyince :
- Ya mel'un! Sizin. etikleriniz Allah'n emri midir? Sizin memleketinizdeki mslman esiriere a susuz gece gndz srtlarndan denek eksik olmakszn
trl cefalar etmek reva mdr? mdi ne ek edersi
niz ben dahi sizden ziyade ederim.
Dedim.

n..
:

., olur

Jl atay

F: 8

114

O zaman kuvalyar :
c - Sinyor biz orda iken bu eyler yok idi. Esirler
gzel geer idi. Eer 'imdi oldu ise bizim buna rza
mz yoktur. Bu alvali yazar bildiririz.
Dedi.
Bunun ierin,e yazp ne halde olduklarn bildirdi
ler. Bunlarn mektubunu okuyan kafirlerin akllar ba
ndan gidip, kuvalyarlar yle eziyette imi, diye bizim esiriere ikramlar edip yalvarmaya baladlar.
- Aman Barbaroo'ya mektup yazp, eziyetimiz
yoktur, iyi geeriz, deyin!
Dediler.
Bizim esirler de t~krar bana mektup yazdlar ki:
Hak teala senin eksikliini bize gstermesin. im
di elhamdlilla\1 sayende eziyetimiz yoktur. Hemen U
zun mr ile muammer olasn.
Diye dualar ederlerdi
. Bu mektubu alnca kuvalyarlar tatan kardm.
Bundan sonra yle oldu ki, kafir yakasndan bir
kafir, esirine bir sille vursa, teki kafirler ona davac
olup ekiirlerdi.
Derlerdi ki :
- Bjzim Cezayir'de bu kadar esrmz vardr.
Barbaroo bir diyavolo heriftir, burada her ne olursa
haber alr. Sonra bizim esiriere neler eder!..
Byle bizden korkup zavall mslman esiriere
iliemez oldular; Allah teaa korkularn ziyade eylesin.
KAfirlerin kama iazirbklan

Kuvalyarlarla beraber zindanda bir Mayorkin perkcnde reisi de vard. Onlara hizmet ederdi. Amma ga-

llS

yet eytan- mel'un idi. yle ki blis'in askeri tkense

icadna kadir bir la'in idi.
Onu kuvalyarlar mahsus, kendilerine hizmet etsin
diye, bizden euroata ile yanlarna almlard. Gayet
mukallit olduundan kafirleri elendirirdi.
Bu reis aslnda naml bir korsand. Ben Cicel'de
mzegalereyi yaptrttktan sonra ilk tuttuum kafir gemisi bununki olmutu. Yirmi drt bank bir perkendesi
var idi. inde ikiyz elli katiri vard. Hatta aldmz
zaman perkendenin iinde elli altm kadar irelli
mslman esir ktyd.
O zamana kadar Arap yakas kostatarn yakp yandrmt. ok kere tekneler onu tutmak iin mahsus
kar, ele geiremezlerdi. Sonunda vakti saati gelmi,
biz alp getirmitik.
Felein' ii oktur, bir zaman bal bana tekne sahibi kaptan iken imdi kuvalyarlarn maskaras oldu.
te bu Mayorkin Reisi bir gn kuvalyarlara eyitti:
- Bana ne verirsiniz? Eer sizi akasz pulsuz
karr isem... Barbaroa'ya milyon la aka verip, onu
daha ok kuvvetlendirirsiniz ... .
Kuvalyarlar da :
- Sen bu iyilii bize edebilirsen, Barbaroa'ya
vereceimiz milyon akay sana verip, altna da bir
tekne ekelim.
Dediler.
O zaman Mayorkin Reisi:
- Pek gzel!
Deyip, mekr ml'anetine balad.
O vakit Cezayir'de be alt bin esir vard. El altn
dan birbirlerine haber gnderdiler.

JJ(

Mayorkin Reisi mel'un:

- Filanc gn ba kaldracaz .. Sizler Trklere
koyup sava ederken ben kuvalyarlar karaca
m. Eer azizierin himmetiyle btn Trkleri Krp Cezayir'i zapt edebilirseniz, ne gzel. Bir ey edemezseniz, yine esirlik elde birdir. Esire firara almak ile
bir ey lazm gelmez. Azizierin himmetiyle bolay kim
kuvalyarlar karabileydik. Eer dediimiz olursa ben
sizin birinizi de burada ko ma m. Kuvalyarlar Barbaroo'ya1 verecekleri milyon akay bana verecekler. Ben
sizin hepinizi buradan kurtarrm.
Diye teki esiriere pasa verdi. Onlar da bu tedbire hepsi raz oldular.
Cezayir. arknda Kale dedikleri bir yer var idi.
Bunun zabiti Mayorkin Reisi'nin karnda idi.
Ona mektup yazp hazr etti:
Mektubumu aldnda gerektir ki, bize filan ayn
fil~nc gnnde bir firkate donatp Temnitos'un Mersay Decac denen yerine gelesin. Bizi orada bekleyesin.
Diye tenbih eyledi.
Bu mektubu el altndan Kale zabiti olan karnda
ma ulatrmak iin Araplardan bir at aramaya ba ..
lad.

kar

Mahmut Reis'in oyunu

Ben ise kendi akrabamdan Mahmut Reis namnda
bir ahbaz yiidi, ol yirmi be kuvalyarlarn zerine
vardiyan komu idim.
Bit gece rya aleminde grdm ki:

117

<<Yirmi be tane sam s um kpekleri ki her biri merkep gibi... Mahmut Reis dertnendi ortalarna alm
lar, paralamak isterler. Varp ol yirmi be kclbin elinden Mahmut Reis'i kurtardm.
O zamanda uyanp kalktm.
<<- La havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil
azim!
Deyip, kendi kendime ryay tabir ettim:
<<- Bu rya yaramaz ryaya benzer. Amma Allah
teala bolay kim hayra tebdil ede. U ya'leml gaybe
illallah. Bu ryada grnen ol yirmi be kelpten mu
rat, yirmi be kuvalyar kafirleridir. imdi bizim vardiyan Mahmut'a o kafirlerden bir zarar irirnek ola.
Amma. yi n~ bizim elimizle def' ola, bi-iznilH'hi teala!
Sabah olunca, Mahmut Reis adeti zere elimi pmeye geldi. ""
Elinden tutup :
,;_ Mahmut, oul! Allah hayrlar ihsan eyleye, bu
gece bir yaramaz rya grdm. Ol yirmi be kuvalyar
kafirlerinden bir fitne kacaa benzer. Bir hoa basiret zere olup, onlara biraz meyil gster. Bolay kim
bir haber alabileydin.
Diye tenbih eyledim.
Vardiyan Mahmut da zindana gidip yerine oturun
ca iki elini yzne koyup, gya byk bir derdi varm
gibi, sylenmeye balad.
<<- Hayreddin Paa msn nesin! Senin imdiye
kadar ne hayrn grdm, bir de admz akraba ola-
cak. Zaten akraba akreptir, dememiler mi? Bizi <<nme bitme kapmdan gitme usul.altrr. Grmedii,
bilmedii adamlara iyi mansplar verip riayet eder,

11.8

bize de kafir obanlJ ettirir. mtmz byle yazk

olup gidiyor!
Gibilerden azna geleni aleyhimizde atp tutard.
Sylemedik sz kom~d sonunda:
-- Kocadka kiinin hrs artar, dedikleri ger
ektir. u kuv~lyarlar iki milyon aka verdiler, salver
medi. Ya bu deniz halidir. Kimbilir onun da bana ne
hal gelir!
Diye bir miktar da kuvalyarlardan yana syleyip,
sustu.
Kale zabitine gidecek mektup
imdi kuvalyarlar Mahmut Reis'in szlerini hep
dinlerler idi. Trki lisann bilenler tekilere de sylerlerdi.
Birbirine bakp:
....,...Acaba vardiyan gerekten Barbaroa'dan can
yandndan .m syler, yoksa bizim azmz m arar?
Derlerdi.
Amma kuvalyarl,r, vardiyan Mahmut Reis ile gayet niza ahtrmlard. Kalkp vardiyann yanna geldiler.
- Ey sinyor Mahmut Reis, bu gn gayet hiddetiniz vardr. Hayr ola?
Dediler.
Mahmut Reis :
- Ne olacak Barbaroo ile sizin yznzden kav .
ga ettim. Bu kuvalyarlar nan nimetle beslenmiler,
iyi mancalara ahm adamlardr. Bunlar pasaka ye.sirleri gibi deildir. Bakla ile mercimekle olmazlar.
Bunlara hi olmazsa haftada ik~ kere et, tavuk, balk
tayin eyle, yesinler isinler ... Yok eer br yesirler

119

ne yerlerse bunlar da onu yesinler dersen, iki milyon

akalarn al da salver. nk bu gidile
lderse
sana zarar olmasn, dedim. Amma szm dinlemedi.
Ben de, yahu u herifler kasalar bile mukayyet olniayam, dedim. Zaten benden yana hava ho! Banzn
aresine bakn. Barbaroa sizden bin milyon aka da
alsa karp bana bir aka vermez. Amma eer Allah
size yol verip te selamete gidersenii, elbette ki, bize
u adam iyilik ettiydi, diye umann ki beni unutmazsnz.

Dedi.
O zaman kuvalyarlar birbirine :
- Grdnz m, iimiz nasl rast gitti. Vardiyan
da bizden yana oldu.
Diyerek, yirmi bei de vardiyana birer trl ar
maan verdi.
Sonra:
- Biz senin byle makul adam olduunu bilmedik. Az .kald bugnde yarnda senin iini tamam ede
cektik. Madem ~i sen bize bu iyilii eyledin, iimiz ras
gelip beldemize vardkta sana edeceimizi biz biliriz.
Dediler ve:
- Lakin senden bir ricamz budur ki, u mektubu alp bir Arap eliyle Kale zabitine gnderiver.
da bize firkate gnderir.
Dediler.
Mektubu, vardiyan Mahmut Reis'in eline verdiler.
at ile kaleye gndermesini istediler.
Kale zdbltine tuzak kurdum.
Pes imdi, vardiyan Mahmut mektubu alp clori
bana geldi. Ahvalin ne olduunu ve katiriere ne ekil
dil dkp kendisini inandrdn bir bir nakl beyan

120

eyledi ve mektubu verdi.

Hemen o saatte kalkp, gazilerle zindana gittim,
gezdim. Esirlerin ikisini bir prangaya taktrp yataklarn arattm. Bir sr demir kesecek alet, bak, pa
la, binyol tabaneal bulundu.
Btn vardiyanlarn boyunlarn vurdurup yeni
lerini tayin ettim. Hepsinin bana da Mahmut Reis'i
vardiyanba yaptm. Ol yirmi be kuvalyar kafirin de
ikisini birer ar prangaya taktrp iyice muhafaza eyledim. Fesat ba olan Mayorkin Reisi'nin de boyuunu
vurdurdum.
Sonra bir papaz getirtip kuvalyarlarn kale zabitine yazdklar mektubu okuttum. Ne dedii anlal
dktan sonra bir at Arap buldurup eline otuz altn
vererek: .
-- sterim ki u kad alp, Kale zabiti olan kapana gtrp veresin. Eer sana bu kad kim verdi,
diye sorarsa (Ben fakir ve ailesi kalabalk bir adamm.
Bir gn zindan nnden geerken bir esir kafir bana bu .
kad vererek, -sen bir garip adama benzersin, al u
mektubu, var kale zabitine gtr, sana biraz dnyalk
veririm- dedi. Ben de aka kuvvetine mektubu aldm,
geldim) dersin. .
Diye tenbih ettim.
ait Arap mektubu dediim gibi kale zabitjne gtrp verdi. rettiim gibi de cevaplad. Zabit bakt
ki, mektup karndandan ... Demi ki:
Azizlerin himmeti ile kuvalyarlar karmak iin
bir tedbirdir eyledik. Bizi filanca ayn filanc gnnde
Tenmitos'un i yznde Mersay Decac'n koltuunda
olmak zere tekne ile gelip bekleyesin. imiz ras gelirse Barbaroa'ya verecekleri milyon akay bize

121

verecek, altma da bii: tekne ekecekler. Akann yar

sn sana vereyim. Hemen firkateni hazr edip, ol gn
. ol saatte zikreyledi~imiz yerde bulun. Saknp ihmal
etmeyesin, zira bu kelle pazarldr.
Bunu okuyunca, zabit de cevabn yazp at
Arap'a:
.
..,.- Varnd greyim seni, bu ka~d kanndama

ulatr.

Diye:ek, eline de bir ok dnyalk verdi.

Kendisi de firkate hazrlnda bulundu.

Flrkate yolunu

ann!

Arap gelip mektubu bana verdi. Papaz arp ka

okuttum.
Demi ki:.
- Benim karndam,
Arap eliyle gnderdiin mektubu aldm. stediin
malumuro oldu. Botay kim istediin tedbirin, azizierin
himmetiyle vcud bulmas asan olayd. Firkate iin
elem ,ekme. Sylediin vakitte orada olacaktr. He
men siz o ie gayret edesiniz.

Biare kafir bilmiyordu ki, bizim klcmz azizIerin himmetinden nce yetiip, karndann kellesini
turp gibi uurmutu. stelik uursuzluu mslman
vardiyaniara bile dokunup onlar da ecel erbetini iti
ler. Esiriere de bir fazla demir vuruldu ...
Hesap ettim, esirleri karnaya Temnitos'a gele
cek olan firkatenin kaleden kina vaktinden be alt1
gn. nce, bir yrk firkate donatp gnderdim. Gr
hikmeti sen ki,. o kuvalyarlan karnaya gelen tekne
henz bekliyecei yerde yatp yalanrk~n Cezayir'den

122

tekne gorunup Allah'n izniyle varp

Cmlesini esir
--.. eyledi. inde yz seksen be
kafiri vard. Yedee takP' on uncu gn Cezayir'e ge-.
tirdi.

O zaman kuvalyarlarla istihza edi.p:

- Gitrnee hazr-olsunlar. O~ar gtrecek firkate yolunu arm, syledikleri yere yanaamayp buraya gelmi!>>
Diye' haber gnderdim.
Onlar da:
- Sinyor sa olsun! nallah istediinden fazla
pahamz verip, gsmz gererek vihlyetimize kar
,gideriz. Ne edelim, natura onurrnu.
Dediler.
Amma bu ahval Papa'da duyulunca:
- imdi Barbaroa cmle kuvalyarlarn boyun
larn vurur!
Diye tela ettiler.
Hemen papazlar Cezayir'e gnderip milyon ak
a verip kuvalyarlar ve pasaka yesiderden birounu
kurtard lar.
onun

n kan

bastrd.

slambol yolunda

ben de seme yirmi tekneyi yalatp her

gibi hazr etmitim.
Divan toplayp btn gazileri, alim, salih, eyh ve
murabtlar davet ettim. Hepsiyle vedalatm. Yerime
oulluum Hasn Reis'i halife braktm.
Bir mbarek saatte:
- Getir elin slAm bol!
Deyip yola. kt~.
Bu

srada

eyi gerei

123

Uygun hava ile giderken nc gn Trapane krfezinde bir ehtiyeye ras geldik. Benim bulunduum
tekneye yak,n b~unmakla, atp feth eyledik.
Meer iinde Tunus'dan kaan kafir esirler varm.
Bu yz kafir hazineyi de ap hesapsz mal alp gtrmler. Hepsi bize nasip oldu.
Gazilerden rica eyledim ki :
- Oullar, bu ganimet evketl Padiahmzn
uurundandr. Cmlenizin izniyle inallah Padiahm
za peke ekeriz, duasna mazhar oluruz.
Ben byle dedikte, gaziler dahi:
- Pek makuldr, Paa babamz!
Dediler.
Buradan kalkp Preveze'ye geldik. Preveze halk
gelip bize tflzim_ ve ikram eylediler. Meer Andirya Dorya gn nce otuz alt pare kadrga ile burada imi.
Preveze'de gn elenip sonra kp slambol'a
geldik. Amma slambol'a girerken yle bir enlik oldu
ki anlatlmaz.
Getirdiimiz hediyeleri yz kafirin
omuzuna
vurup huzura t<!kdim eyledik.
Bir Hayreddin kulun geldi, sen ol
Sana

layk

nemiz

vardr.

ah-

Sleyman'e,
kabul eyle fakirane.

Sultan'm huzurunda

Hediyeler Sultan Sleyman indinde ok makbule

geti. Dualar edip, kere srtm sayp, krk giydirdi.
At Meydan'nda Ahmed Paa saray, konak den
di, Tayn ve ta} mat m verildi. Beir Aa namnda bir

124
hadm

kara aa bize nedim klnd ki, bizi elendire ve

devlete dair baz ileri rete.
Amma. veziriazam brahim Paa, Halep tamirine
gitmi idi. Bizim Cezayir'den geldiimizi iitince; pek
ziyade teessf ekip :
- u gazi mcahit Hayreddin Paa ile grp
hayr duasn alamadk!

Diye zlm.
Sonra hatrna gelmi ki :
- Acaba evketl Hnkar'ma telhis etsem, Hayreddin Paa karndam bu tarafa gndereydf de, onunla hem didar greydik, hem ne kadar olsa i bilir tecrbeli adamdr, kendi~iyle mavere ederdik.
brahim Paa, evketl Hnkar'a telhis eylemi,
Rnkar dahi bir cuma gn bana sqyledi:
-: Lalam brahim Paa, siz gazi lalamla didar g
rmeklik iin padiahane-i hsrevanenden seni rica
eylemi, ne dersin?
-:- Ba stne; ferman evketl, H\,inkarmndr.
Diye cevap verdim.
Ertesi gn bir ektiri sefinesine binip Mudanya'ya
ktm. Qradan kalkp,
- Kandesin Hal ep!
Deyip ihtiamla ekip gittik~

Halep'te brahim Paa lle

Gnlerden bir gn Halep'e

vasl

olduk ta veziriazam

brahim Paa binip istikbalimize kar kt. Birbiri- ,

mize

yakn

olunca attan indim, vezir dahi indi.

Jtk, hal hatfi:' sorutuk.

Sar

125

Tekrar binip, at
saraya girdik.

ba

beraber sohbet ederek, gelip

Sahib-i devlet ile gerei kadar konutuktan sonra

taamlar ekilip yenildi, kr d~nildi.
Sonra bir evahir ta oturtma eyer pusath at, binek tana ektiler. zerine binip yanmda sah sollu
evgenli avular yryp saltanat ile konama geldim. Vezir saraynn yannda benim iin bir konak d$enip hazrlanm idi.
Bu ekilde krk gn Halep'te sahip-i devletle kahp zevk safa eyledik. Sonunda izin alp, bir saat-i
ferah-fezada Veziriazam hazretlerine veda ettim. Asi
tane'ye doru azimet eyledim.
Yollarda her nereye uradmsa, fakiriere yemekler
yedirip, ihsanlar eyledim.
Konya'ya gelip Mo11a Hnkar' ziyaret ettim. Fu.ihsanlar edip, dualarna mazhar oldum.
Oradan sonra Bursa'ya geldim. Burda yatan me
hur Emir Sultan ile gemi padiahlar ve padiah-za
deleri hep yollu yolunca ziyaret edip ruhlar iin hatm-i
Kur'an eyledim. Talebe-i ulfmdan olan fukaralar, yetimler ve kimsesiz hatunlar gzetip ihsanlar kldm.
Bursa'dan gayetle hazzettim. Buras mesire yeri
byk bir ehirdir. Burada bir ay kalp, kaplca safalar eyledim. Trl meyveler yedim.
Sonra srp selametle Asitane-i saadete geldim.
evketl Sultan Sleyman hazretlerine buluup devletine dualar eyledim. Sadrazam vezir brahim Paa ile
nicesine grtnz ikramda bir vechile kusur ko-

karasna

126
madn,

hadden birtn ve kyastan efzun riayette bunakl beyan kldm.

lunduunu

Kaptan- Deryabm

Padiah-

alem dahi ok memnun oldu. Krk kaftan giydirip, beni Kaptan- Derya eyledi.
Ben de gayri Tersane-i Amire'ye nizarn verip, donanma dzp gemiler ina etmeklie giritim.
Katiristan iklimlerinde :
- Barbaroo, _Gran Senyr'e Kaptan Paa olmu.
Gznz aydn, ite imdi belay bulduk!
Diye, kafirler kan kuandlar.
Allah teala korkularn ziyade eyleye.
Ben ise yabca yabca, balara kadar donannay dzdm, kotum.
Elli altm kta kadrga ektiri ile daha baka ge
niler hazr olunca, mbarek bir saatte Beikta nnden kalkp, Sarayburnu'ndan tara yola revan olup gittik. Cezayir'den getirdiim yirmi kta ektiri ile birlikte cmlesi seksen pare tekne idi.
Muvafk rzgarla Misine adasna geldik. Burada
Arile kalesi denen bir kale vard. Buras gayet zengin
bir viH\.yetti. Bu kaleyi alp askere yama ettirdim. Bundan sonra da Kzllk denen kale ile Anabolu'yu aldm.
Elhasl o taraflarda herbad harap klmadmz yer
kalmad.

Gem ilerde, mslmandan ok .esir oldu. O zaman

tekneye btn esirleri ve ganimetieri koyup slam
bol'a yolladm. Hepsi on alt bin esir idi. Aldm on
sekiz kalEmin anahtarlarn da gnderdim ve evketl
Sultan Sleyman hazretlerine name yazp, eyittim ki:
krk

127
evketl Hnkarm duan bereketi ile hak-i pay-i
saadete on alt bin esir kafirle drtyz yirmibe sandk
mal gnderilmitir. Bu kullarn duadan unutmayasn.
nallahu teala muradmz spanya kostatarn ta Sette
boazna varncaya kadar syrtmaktr.
Krk pare tekne ganimetlerle Asitane'ye varp, namem Sultan Sleyman hazretlerine vusul bulunca ok
memnun kahp bana olan muhabbeti hir iken bin olmu.

Zira baz mnafklar haset ederek:

- evketl P~iahmz bu hususta gayet tizlik
eylediniz. Bir korsan ~idisine donanma verip Kaptan
Paa eyledinii. O evvelden bir ey deil iken bile kimseye ba enezdi, imdi ki bu kadar donannaya malik
oldu, onun bir ba gidecei Cezayir'dir.
Diyerek hakkmda pek ok dedikodu etmiler.
On alt bin esir ile drtyz yirmibe sandk aka
Asitane'ye vardkta, nifaklarn yzleri kara, balar
aa oldu,
Sultan Sleyman hazretleri kendi mbarek eliyle
bir hat- hmayun yazp krlang teknesi ile Tenaalk'a gnderdi.

. Hatt- hmayunda :
Sensin ki lalam gazi Hayreddin Paa,
Selamdan sonra ... Padiahane-i bsrevaneme gnderilen on alt bin esir ile drtyz yirmibe sandk aka name mucebince gelip vsul bulmutur. Berekat
versin. Hak teala seni dinanlar zerine mansur ve
muzaffer ~ylesin.
Buyurmular.

128

Benzerd Umanmda
Krk

pare tekne olma.k zere Temaa!k'tan lenger

yola revan olduk. Uygun rzgarla Sar
dinya zerine geldik~ Burada dahi }>yk gazalar ey
Ic dik.
Sonra Cezayir semtine doru ,gider olduk. Yolda bir
kaba kacaa smaz bat rzgar bizi nne katp gtrd. Benzerd Jimanna g hal ile girdik.
O zaman kendi kendime :
- Ya lahel alemin! Sana malumdur ki, ben gnahkar kulunun buraya uramak hatrnda yoktu. Bizi bu tarafa getirmenin kimb-ilir nice hikmetleri var-
dr. Hayrlsn nyesser eylc.>>
Diye dua ettim.
O gece Benzerd'in nbetilik aas, kethdas ve
ileri gelen birka kiisi firar edip Tunus'a gitmiler.
Bcnzerd'in nbetilik yoldalar ve ahalisi de onlarn katn anlaynca evlerini basp )!ana etmiler.
Sabah olunca be on pare kayk, ku stnden gayrs ile azna kadar dolu olarak geldiler. Ayana yz
srp, hepsi bana biat ettiler.
Nbetilik aas ise Tunus'a varp da ahvali ifade
t.:dince, Tunus Beyi'nin akl bandan gitti.
endiiziar alp

- imden

sonra oldu bana olacak!

Deyip sahraya kat.
Tunus askeri ve ahatisi beylerinin firar ettiini g
ri.ince, cmlesi bir yere gelip:
- Hayreddin Paa evvelden bu ocaa az iyilik
etmedi. Lakin ol kstah Tunus Beyi, Hayreddin Paa'
nn hakkn ketm edip, trl mel'anetler eyledi. En k-

129
'

ts de Hayreddin Paa ve merhu!Jl Oru Reis, iki ka

rndalar, din uru;a cih~d edip 'Becaye ,kalesini mu'
hasara eylediklerinde, fethi yaklam iken barutlar
bitince bu taraftan barut istediklerinde barut verme
mesidir. Bu i siama yakr myd? mdi Hayreddin
Paa ol kstahn etini nime nime klsa, yine yar suu
yanna kalrd. Bahusus ki Hayreddin Paa bugne bugn evketl Padiahmzn "bir tulu veziridir, dahi
Kaptan Paasdr. Bize gre itaatten gayri bir are
yoktur.
Dediler. ,
Cmlesi bu fikri uygun grp, bana bir mektup
yazdlar.

Devletl efendim sultanm hazretleri,

<<Duyduk ki, mbarek ayanz ile Benzerd!e eref
vermisiniz, bu tarafa dahi zahmet buyurmanz pek
ok arzu etmekteyiz. Mektubumuzun varmasndan sonra bir saat evvel terif buyurmanz biiis-i iftiharmzdr.
Ol hayn Tunus Beyi sizin Benzerd'e geldiinizi haber
alcak, salraya doru firar edip kaybolarak esfeline
gitmitir. Hemen bir gn evvel bu tarafa gelmeye gay
ret edesiniz. Seni medihte bizim dilimiz acizdir. Hak
teala sen efendimizi uzun mr ile muammer eylesin.
Diye ok dualar eylediler.

Tunus'un

alnmas

Benzerd'den kalkp Halkl Vact'e gelip yattk. Kamerhum Gazi Oru Reis ile Tunus'a ilk geldiimizde l;>urasn Tunus Bey'i bizlere kla vermi idi.
Tunus askeri, ahalisi ve Arap kabilelerinin byk
boylar, eyhleri ve murabtlar kalabalk halde gelerek:
rndam

F: 9

130

(,_ Ey mcahiderin reisi Paa efendimiz! Allah,

Sultan'a ve sana yardm eyle~j:n!
Diye dualar kldlar.
Sonra altn zengili, cevahir pusat vurulmu bir
at getirdiler, bindim. Levent gazilerden iki bin yiit,
pr silah yanmda yrdler. Bir o kadar Tunus askeri, Arap kabile eyhleri ve murabtlan da beraber olmak
zere bir alay eyledik Ortalarnda bu ekilde darat
ihtiam ilc;: Tunus'a girdim. Firar eden beyin sarayna
oturdum. gn boyunca Tunus asker ve ahalisi yer
yerden gelip, alkiayp mbarek olsun, dediler.
Bu ekilde ortala nizarn ve intizam verdim. Herkes al veriinde zevk safasnda oldu.
Nifaklan derkelle ettirdim.
Amma Arap kabilelerinden bir frka :
- Eski beyimiz Hayreddin Paa'dan daha iyi idi!
Demiler.

Bunlarn hepsini derkelle edip ortadan kaldrdm.

Amma bizim askerlerin de be on tanesini hile ile
ldrdler. Misafirlik bahanesiyle evlerine gtrp yok
ederlerdi. Leventler bunu anlaynca bellerine birer pa-
la birer tabaneal sokup gezcr oldular.
Bir gn Baba Suyka semtinde bir levent ile bir Tu'
nus yolda kavga ederlerdi. teki leventler de bunlarn zerine varp ayrmak istediler.
Bu srada Tunus yolda, bi~im levende :
- Filam filann filan ettiim Hayreddin Paa
payzanlar! imdiye k1tdar be on tarrenize siftah eyleyip vcutlarn kaldrdk. Amma yaknda ne Paanz
Hayreddin kalr ve ne siz kalrsnz!,.
Demi.

1.31
O zaman zaten bu ii aratrmak iin km olan
levendin cmlesi birden dalkl olup ice
onu;. kellesini uurdular. SOn;a huru edip Tunus askerine ve Araplanna yle bir kll ektiler ki, ya medet
be alt yz

All~h!

kapayana kadar, tahrtinen drt yz

can topraa dt. Hele kavgay haber alp da binip
geldim. G bela ile leventleri yattrdm. Sebebini soGz

ap

ruturup anladm.

Bu Tunus halknn hileci ve nifak olduklann

btn ahalisini ve askerini artp galaba divan eyledim.
.
.
.
- Her kim gZellikle geinmezse, sonra gnah
vebali boyminadr. Muhakkak vcudu bu dnyadan
kaldnlacaktr. Kanndalar gibi birlik edesiz.
Diye tenbih ettim.
bildiimden

eyhlere

mektup

Bu kavgadan sonra bizim askerler ile Tunus ask~i

kedi kpek gibi, kerhen bir arada durabildiler. imdi
dahi Tunus askerinin Cezayir gazilerine dmanl eksik deildir.
Bundan sonra Tunus'un tarasndaki Arap beylerine ve murabtlara name yazp,. herkesin mertebesine
gre hil'atler gnderdim.
Yazdm ki:
Herkes eskiden beri ne ekilde ise yine yerli yerindedir. Ancak sizlerden istediim budur ki, firar eden
Tunus beyi hayn her hanginizin yanna gelip dahil
olursa komayp reddedesiniz.

132

Onlar da nameleri alp okuyunca :

Paa efendimiz,
Tarafma gnderilen hil'atlar nameniz mucebince gelip vsil buldu. Allah size hayrlar versin. Ey Paa efendimiz bizler dahi bu vatanda cedbeced evvel
zamandan beri_ eyh olu eyhleriz. Padi~h herati ile
her sene Tunus Beyi'nden surre avayidimiz''vardr. Sen
dahi adet zere bunu gndermeklikte ihmal gsterme
sen biz can ba ile emrine uyanlarz. Her ne hizmetin
olursa ba stne.
Diye cevap yazdlar.
Onlarn mektubunu alnca ben de cevap verdim:
Sizin olagelmiiniz her ne ise, eskisi gibi biz dahi
riayet ederiz. Hemen kalbinizi ho tutasnz. Namemi
alnca salraya gidip halka alvali bildiresiniz. Onlara
hi bir ekilde zulm etmeyesiniz.
Dedim.
eyhlerin cmlesi bir araya gelip, bu hakimane
cevaplan beendiler. Hepsi bana tabi oldular.
Yalnz iki tanesi ayn kald. Firari Tunus Beyi
bunlarn iine girip snmt'.

ONOORDUNCU FASIL,
ASLER KLlTAN GE1RD1G1ME,
SPANYOLLARlN TUNUS'A HOCUMUNA,
KAFRLE YAPTIGIMIZ BUYK SAVAA,
TUNUS'U TERK ETTMZE,
SPANYOLDAN ALDlCIM HNT GEMSNE,
SAHTE HAYREDDIN PAA'NIN YAKILMASINA ve
tSPANYA KRALI'NIN RUMPAPA'YA GDNE

DAIRDJR.

ezayir'de yerime vekil braktm Hasan

Aa'ya mektup yazp bamdan geen sergzeli ifade ve Cezayir gazilerinin cmlesine selam ve dualar eylemi, hepsinin hal ve

hatriarn sonnutum.

Mektubum Cezayir'e varp divanda okununca on

pare tekne hazr edip iine be yz tvana gazi yiitler
girmiler.

Bunlar benim eskiden yar-i kafadarm olan yiit

ler idiler. yle ki: Cengaverlikte, akl ve tedbirde her
biri binba olmakla layk gaziler idi.
Gnlerden bit gn on pare tekne korsanlk yoluyla
Cezayir'den kalkp Tunus'a geldiler.
Buluup hal hatr sorutuk. Bunlardan stial ettim
ki:
- Ey oullar siz kendi istenizle mi geldiniz
yoksa vekil braktm adam m gnderdi?
- Yok, biz kendi steimizle geldi. ittik ki Tunus askeri ile senin askerinin arasnda byk fesat beli.roi. Biz dahi sen efendimize yardma geldik. ste
miyeceini bileydik, gelmezdik.
- Yok oullar! Ondan tr deil. Ho geldiniz
safa geldiniz, bam stnde yeriniz vardr. Ancak u
kadar var ki, biz ol Cezayir'den nan nimet yedik.

136
Oras serhaddir. Elimden gelse, bir adamn on adam
edip, zerinden geen kuun kanadn keserdim. imdi
dman: Cezayir'den be bin yolda deerinde be yz
yolda ayrlp Hayreddin Paa'nn yanna gitmi, der.
Bu hal, Cezayir'e gece gndz di bileyen dmana kalp
kuvveti olur. Sizin yerinize iki bin yeni yolda Cezayir'e gndersem yetmez. nk bir ahvAI b.ilir eski
yolda, on yeni yoldatan iyidir.
Cezayir gazilerine bu yolda nasihatlar edip, be on
g{lden soira yine tekneleri ile geriye gnderdim. Yanlarna da kendi leventlerimden be alt yz yeni yolda kattm.

Cezayir'i bu mertebe gzetirim.

Ol on pare tekne Cezayir'e varnca, herkes );ana
dualar etmi.
Ar hediyeler dZtip on pare tekne ile evketl
Sultan Sleyman efendimize. gnderdim. Bu srada devlet kzlba belas zerine gidip, orada kladklar es-.
nalar idi.
Asileri kltan gelrdtm.

Biz

ge~inct: kap

giden Tunus Beyi ise; yurdundan

gibi salralan gezip, rast geldii kakarp, bizim zerimize fitne potasn

ayrlm kpekl~r

bileyi

batan

kaynatn:aya balad.

Arap kabilelerinin bir adeti vard. Hayr olsun ~

olsun, her ne meveretleri var is~, bahar gelince Kirvan'a gidip, orada toplanrlard.
Bu yl hepsine mektup yazp, ban~ ve Padiaha
tabi olanlarn' Kirvan'a gitmemelerini bildirdim.

137
Sonra her trl hazrlm yapp, gnlerden bir
gn Tunus'tan kp Kirvan'a yrdm. Kirvan'n erenlerini ziyaret eyledikten sonra beldenin iine girdim ..
Dost olanlar gelip ziyaret ettiler. taat etmeyeniere yle bir kl ektik ki ancak olur. Hepsi itaata gelip bize
balandlar.

Firari Tunus Beyi grd ki ahval baka, salt

na yine kaybolup gitti. Aratmaktan bkp:
- Ey mel'un elbette elime geersin!
Deyip, Tunus'a dndm.

ba-

Tunus Beyi'nden spanya Kralna mektup

Padiah- alem-penah hazretleri, Acem zerine gidip orada klaym:a, spanya Kral mel'un bundan faydalanmak istedi.
Aklnca:

- Osmanl,

Acem iinde klad. Barbaroa dahi

Tunus'ta yerleti. Bu frsat bir daha ele gemez. im
di varp Ada aralarn yakp ykp, berbad- harap eyleyecek zamandr.>>
Diye dnr, donanma hazrlarken, tirari Tunus
Beyi'nden mektup ald. Name yle idi :
Sen ki dostum spanya Kralsn,
Dostlua layk duadan sonra, yle mattrnun ola
ki: Barbaroa Gran Senyr divannda senin iin iddia
eyledi. Varaym spanya memleketlerini haraba vereyim, dedi. Seksen pare tekne ile Akdeniz'e kp onsekiz pare kale feth eyledi. Sonra Temaalk'a gelip, len'
ger-endaz olup yatt.
,
Krk pare tekneye on alt bin esir ile drtyz yirmibe sandk beyaz sar aka koyup, dahi bu kadar he-

138

diye ile birlikte feth eyledii onsekiz pare kalenin anahtarlann da Gran Senyr'e gnderdi. Kat ziyadesiyle
makbule geti.
Gran Senyr, Barbaroa'ya olan muhabbetinden,
bir hatt- erif yazp Temaalk'a gnderdi. Ve: Sen ki
gazi lalamsn. Gnderdiin eyalar, nam en mucebince
taraf- pactiahaneme gelip vusul bulmutur. Berekat
versin, deyip dualar eyledi. Hulasa imdi Barbaroo
qa kendisini aleme Sleyman olmu zannedip gezer.
Krk pare tekne ile Temaahk'tan kalkp bir ba
senin memleketlerini haraba vermek kastyla Sette bo
azna doru giderken Serdinye zerinden bir muhalif tufan ile bocalayp Benzerd'e geldi. Benzerd'i alp
zapt eyledi. Sonra Tunus'a gelip Tunus'u dahi silah zoruyla alp beni salralara kard. imdi salralarda ot
otlayp gezerim. Kerem ve lutf eyleyip benim alm
Barbaroa'dan alveresin. Sana bu kadar gemiler dolusu zahire gndernekliimin mkatatn byle bun
demirnde icra edesin.
Sen filan ayn filanc gnnde donanma ile der
yadan gelip Halkl Vact'e ba vurasn. Ben dahi elli
altm bin Arap atisyla gelip sana yardm ederim.
Bolaykim Barbaroa'yu ele geirip kann ieydim.
Pirari Tunus Beyi ite byle eyler yazp bir sr
pohlar yemi Ol zaman kafirler dahi bir araya gelip
meveret ettiler.
- imdi Trk'e gitmekteuse Tunus'a gitmemiz
dah;. makuldr. nk bizim Barbaroa'dan ar d
rnanmz yoktur. Azizierin yardmyla Tunus'u alrsak
hem Barbaroa'nun hakkndan gelir 'hem de dostumuz
P<:.ki hPvi VPrinP

otrtnn7

On:

hiivilk iviHk Ptmi<:. oln-

139

ruz, o da mr olduka bizim iyiliimizi unutmaz. Tunus elimizin altnda olur. Her ne stersek gndermekte
ihmallik eylemez. Bu i bize gre iki taraftan iyi masiahattr.

Diyerek Tupus zerine gelmeye karar verdiler.

tspanya Kral, Tunus Beyi'ne cevap yazp casus
eliyle gnderdi:
Pek gzel, bizim muradmz Trk yerlerine gitmek idi. Lakin madem ki senin bana bu felaket geldi, balarda bizi Tunus'da bilesin. Sehin 1hn Barba- .
roo'dan alp yine yerine oturtmak boyuuma bor olsun.
Diye, onu teselli etti.
spanya Kral'nn namesi Tunus Beyi'nin eline ge
ince, dnyalar onun olup tacn gldere att. Ferahlfr edip, el altmdaf! kabileleri kandrp, Araplan ba
na toplamaya balad.
Padiah donannas

zayi olmasm

Ben de o sralarda spanya Kral'nn byk hazr

yapmakta olduunu haber aldm. Yine o esna
larda kank ryalar da grmtm.

lklar

Kendi kendime :
- Bu kafirlerin tedarik zere olup donanma hazrlamalar ya Cezayir'e yahut da bu tarafadr. Amma
mutlak bize olmak gerek. Hem bu tedbir kafirlu kendi
fikri de deildir. Muhakkak o mel'un firari Tunus Beyi'nindir. Ben bunlar bilirim, Tlemsen Beyi'nin de bu

140

nun da spanya Kral'na

maz.
Diye dndm.

dostluklar

bir an eksik ol--

slambol'dan

Padiah- alem-penah hazretlerinin

pare teknesi ile_ kmtm. Cmlesi seksen idi,
amma yirmisi benim gaza mal ile Czayir'den gtrdm teknelerdi. Krk tekneyi on alt bin esir ve drtyz yirmibe sandk aka ile gnderdimdi. On pare
tekneyi dahi Tunus'a gelip oturduumuzda hediyeler
koyup gnderdim. Elimde miriden kalma on pare tekne
kalmt. Bu te}(neleri de hediyelerle dodurup evketl

_altm

Rnkarma yolladm.

Kim bilir, kiinin bir dostu varsa, on da dman

Bunlara birey olursa admz Padiah donanmasn zayi eylemi e kar.
Ho, bu hakir-i pr-taksir, devlete on o kadar donanma yapacak kadar mal gnderdim idi. Amma hemen
iyisi gittiidir.
Bylece minnin geri kalar on pare teknesini de
yalayp sh~mbol'a gnderdikten sonra, kendimin Cezeyir'den getirdiim yirmi pare tekneyi de yalayp hazr eyledim.
Bunlar da korsanla gnderdim.
Reisierine :
- Seferiniz tamam oldukta varn Cezayir'de k
!ayn. Size emrim gelince ona gre amel edersiniz.
Diye tenbih ettim.
Yirmi pare tekne bir mbarek saatte kalkp Sardinya zerine vardlar. ok ganimet aldlar. Bir Venedik gemisi aldlar ki gayet zengin idi. Yk hep kuvardr.

141
ma,

erf

pusad

idi. Hemen on iki bin Venedik

altn

nakit kt.
On alt aktarma ve drt yz yetmi be esir kafir
ile selamet ve ganimetlerl.e Cezayir'e doruldular. Ha
valar k olduundan yolda bocalayp Cezayir'i tutamadlar. Beled-i Unnab'a gelip girdiler. Orada tekneleri karaya ~ekip kladlar.
i Ganimet erzak satp savup gk nukut ettiler. Teknelere den benim hakkm mhrleyip sakladlar.
Kalan, gaziler karndalar gibi aralannda pay ettiler.
Hepsi tok doyum, ihtiyatan beri oldular. Zevk safa
larna baktlar.

spanyollann

Tunus'a hcumu

Tunus'un drt tarafna hendekler, metrisler kazBahar gnleri yetitikte, birgn s

panya donannias seksen pare yelken' ile Halk-ul Vad
nne gelip ba vurdu.
Tunus Beyi ile szletikleri vakit bu idi. Kafir bakt ki, Tunus Beyi'nden bir nam nian yok. Halbuki
evvelki kavil zere elli altm bin Arap atis ile beklese gerekti. imdi kafirler ol kavilden bir eser buladrp hazrladm.

madlar.

spanya Kral, firari Tunus Beyi karndalna gazabn da}, kafir iken yahudi oldu.

Kafirler gn beklediler. Tunus Beyi'nden bir

haber kmaynca karaya asker dkp cenge baladlar.
Su burcunu muhasara etmek iin geldiklerinde,
iyice yaklanca, burtaki otuz alt pare top bir fitil
den kafirlerin zerine ate etti.

142

Kafirler alay kesimi gibi yerlere serildiler. Ardn

dan otuz alt bin gazi ~le yryp kafirlerin kalp cenahlarna yaln kl girdim.
Kaba kuluktan ikindi
vaktine kadar cengin aras kesilmedi. Neticede kafirler geri pskrp gemilerini dar buldular.
Sabah olunca ise Kral mel'unu byk kuvvetlerini
Gelip Halk-l Vad burcunun
etrafna metris alp cenge drt.

ve

toplarn tara kard.

Otuz gn burcu dvd. Sonunda gaziler

lar. Bir gece burcu brakp ekildik, gittik.

bunald

Be alt gn sonra kafirin yirmi drt bin askeri daha geldi, gayet kuvvetlendiler. Ertesi gn de fesat menba Tunus Beyi altm bin Arap atls ile gelip Kral'a
bulutu. Hediye ve pekelerini takdim etti.
Kral:
- Senin ~apacan i bu muydu? Az kald kisine geri dnp gidecektim.
Deyip ok laf syledi.

Araplar Bey'den yana dndler.

bu hale gelince Arap taifesinin hepsi eski Beyden tarafa dndler. Araplarn bu bozuk fikirlerini anlaynca avulan gnderip :
- Herkes yerinde dursun, bozgunluk etmesinler!
Dedirdimse de olmad.

O iki yzl mm1fklara sz kar etmedi. Hemen

ls dirisine binip hisara doru birbirini ineyerek
kamaya baladlar. Kafirler epey bozulmaya yz tutmu iken tekrar gayrete geldiler.

143
Ketldi donanma askerimden baka bama dner
. kalmad. tunus'un Trk askeri bile Arap askeri ile beraber oldular.

Yirmi otuz bin donanma askeri candan, on bin can

kalmad. Hep ehadet erbetini nC:& eylediler.
Yine bu on bin can; bamda ark- felek gibi dnp:
- Elem ekme Paa baba, birimiz kalmayncaya
kadar biz seni brakmayz, hemen sen sa~ ol!
Derler idi.
Ben de:
- Berhurd:ar olun o~llar! Hak teMa sizden raz .olsun. Dnyada ve ahirette yznz ak olun.
Deyip dualar ederoim.

Eeel tenisi dOn blenli.

Vakta ki kafirler karabulut.gibi gelip yetiti. O zaPadiah hediyesi olan tig-i atetab klfndan yaln ettim. Allah iin kifirlerle cjhada niyet edip kafirJerin kalp cenahna kendimi kartal gibi arptm.
O zaman gaziler dahi :
- Ya bizler ne gnmze dururuz!
Deyip,
Yar odur ki bun deminde yar ola,
adlkta her kim ola yar ola.
Kaviince onlar dahi, nce birer yaylm tfenklerini
kafirlerin kalp cenahna boalttlar. Ardndan dal kl
olup kafire daldlar.
yle ki:
ki asker birbirine katld, yer penbe misali atld.

man,

144

Yerin gubar, kann buhfr, gaziler dilinden birbir

verirdi sbhan.
buuk saat ala ce.nk oldu. Kllar al kati ile la'l
rerik oldu.
Durmayp gaziler serden geerdi. Ecel terzisi don
bierdi.
Salndka tig yalman, ederdi ser-nigun ol kafiran.

Netice-i keH\m, sz ne uiatalm ...

Kafir !einden tepeler oldu. Kelle dersen bostan
kesimi gibi ayaklar altnda kald.
Kulak, trnak, parmak dlger yongas gibi uup
tozard.

Kafirin bana ~Fyametler koptu. Gayri kAfirler

gazilerin darbesine takat getiremeyip knlamaya ba
ladlar.

Amma ga:~;ilerin dahi yarsndan ou tozup cen

net-i a'lada ~akamlarn buldular. Be on bin mcahit
ten dr_t bin. eli aya tutar sa kalmad. Kalanlarn
da ou lmlk ar yaral idi.
nk bize yardna gelen kimse yoktu. Tunus askeri Arapla kark uzakta durmu seyrederlerdi. Amma
kffar askerinin ard bo kalmaz, yeniden yeniye yardm gelip dururdu.
Bizim asker kafire gre az idi. Yine yle az iken,
kafirlerin bana geni dnyay dar ederlerdi. Hatta
kafirler bile, hakkmz yitirmeyip:
- Bu ne sultat, bu ne kumand~m!
Diye takdir ederlerdi.
Tunus askerini ise maskarala alrlard.

145
Hem o gn hava gayet ss idi. Cenk bir yana su
suzluk bir yana kilfirl.erin tab tvanlan kesilip geriye do~ru ekilip gitmeye baladlar.
Tunus'u terk ettik.

O srada bir de baktk ki ehirden yana bir velve

ledir kopar. Me~er ehir ahatisi ke:di aralannda :
- Kafirler oktur. Hayreddin Paa yalnz bana
bu kAfirlerin hakkndan gelemez. Tunus yine eski Bey
in eline geerse: Niin bana yardm etmediniz, diye,
belki bizi incitir. En iyisi, biz ehlimizi iyalimizi, o~lu
muzu ua~mz alp salraya doru gidelim. Biz reaya~
yz. Sonra her kangn galip olursa yine reayalmz el
de bir.
Diye konuup, bu kavl karar zerine kartaya yz
tutmular.

Gaziler:
- Vanp .nlerini ev}relim.
Dedilerse de, gzlerimden yalar aktarak:
- Onlarda hayr kalmad imden sonra biz de
bamza bakalm. Allah'n takdiri byle imi. ki yz
l innafk szne itimat edenin hali bu olur.
Dedim.
Gazilerle vedatap gece karanl~nda yabca yabca
. dalmalann syledim. Akam ile yats aras elli alt
m kadar yar- ka~adar alp u~n kapdan girip hazi
neye gittim.
Balada ar, gtrmede hafif ne kadar cevher var
sa alp doldurduk. Heinen salt benim elimde hi yoksa
bir milyon akalk cevher vard.
F: 10

146
sonra yola kp salray tuttuk.
Sene~ yz bb Jdle bujday
Sabah olunca bizden kimseyi gremediler. O za
man eski Tunus Beyi mnank at boynuna dp ka
nndal spanya Kral'na mjde eyledi.
- Devletl Kral dmanmz Barbaroo bu gece
firar eylemi. t\caba ardndan asker gnderelim mi, ne
dersiniz?
Dedi.
Gece

yarsndan

spanya Kral:
- Bizde kaan komak

yoktur. Varsn hoa

daha nce gideydb
Cevabn ver4i.
Tunus Beyi yine evvelki gibi yerine oturup hkumet etmeye balad. Dahil ve hArite oturan herkes
gelip, mbarek Qlsun, dediler.
spanya Kral'na senede yz bin kile buday, be
bin kantar zeytinya, be yz sr, bin koyun vermek
zere kavil eylediler.
spanya Kral ise bir ay kadar Tunus'da elenip,
sonra ekilip vilAyetine gitti.

gitsin.

Keke

Yre~m

ona yanar ki

Tunus'u gece yarsndan sonra terkedip elli altm

gazi ile karadan de kalka UnnAb'a geldim. Burada bu.
lunan yirmi pAre teknenin reisieri ve gazileri kar
kp:

- Ho

geldiniz, safa geldiniz!

Diye izzet ikrAm eylediler.
Unnab ahalisi de yer yer gelip. ballklarn bildir
dil er.

147

Ey mbarek Paamz, tedfinizle beldemiz

buldu.
Diye tazim ve ikram gsterdiler.
Konak deyip, kona~a hediye ve peketen giril
mez oldu.
Hatrn teselli edip :
- Hernan sen sa ol devletl Paa, giden Tunus
olsun. Senin mbarek ban seksen bin Tunus eder.
Derler idi.
Onlara:
-Sizin Tunus dediinizde benim gozum yoktur,
ak~::pa da gelmez. Ancak bizim yolumuzda bu kadar
mmeti Muhammed telef oldu, yreim ona yanar.
Diye cevap verirdim.
-

e'ref

Byk kan

kpolu

Teknelerin hakkna den ganimet malndan yz

yirmi kese akay da getirip teslim eylediler. O k
Unnab beldesinde geirdik. Tunus'da olanlan gerei
gibi ya~drp Cezayir'e bildirdim.
Babarda tekneleri yalayp, yirmi pare tekne ile
yine bir mbarek saatte Unnab'dan kp spanya yaka
. sna gazaya dorulduk.
spanya kostatarn syrtarak Sette boazna git
tik. Gzel gnlere rasiayp boazdan tara ktk. Faro
nlerinde gezinirken direksiz bir gemiye rasladk.
Yetmi alt pa.re top eker idi. Meer spanyalun
Hint gemilerinden imi. Byk bir frtnaya tutulduklarndan ayakdalarndan ayrlm. Direkleri krlm

148

ve yz kafirinden elli kiifir

sa~ kalmam,

Hep has-

talktan lmler.

Hemen gemiyi alp zabt ey1edik. inden otuz alt

bin, sikke vurolmam riyal ile kantar tibir kt.
O kadar Hint mal vard ki ancak olur. mrmde bu
kadar kolay alnan ve bu kadar zengin olan ganimet
grmedim.
inden

zade katiri
fir idi.

bir de ailesiyle beraber olmak zere as.ilGayet byk kan kpolu mel'un ka-

kt.

Tekneyi batrmamz lazmd. Toplarn da alacak

yerimiz yoktu. Halbuki ok. gzel bir gemi idi. Toplar ise yar tun yan demir yarar eylerdi. Batrnaya
kyamadm.

E traftaki adalardan. elden geldii kadar direk seren

yelken temin edip, yapp, her eyini yerli yerine koyduk.
Cenab-1 Hakk'a dua ettim :
- Yarabbi, u sefine-i ganimeti selametle Ceza
yir'e gtrmekliimizi sen 'asib eyle!
Diye tazarruda bulundum.

Tekneyi

yedee balayp

Cezayir'e

doru

yola

tk.
Cenab- Hak yardm eyledi, sanki mbarek Nil'de
gidercesine doluzuncu gn enlik admanlk ederek
Cezayir'e gelip dahil olduk.
Yerime vekil braktm Hasan Aa, gaziler btn
ahali,. ehrin alimleri ve salihleri bize kar kp yal
ya dkldler.
Fevc fevc gelip:

149
""7"

Ho geldiniz; safa geldiniz, devletl Paa baba!

Gazanz.

mbrarek olsun. Elhamdlillah, yine dnya gz ile mbarek cemalini grdk.

Diye mesrur oldular.
Tarada olan eyhler, kabile reisieri ve teki reaya.
her biri yeil bayrakla gelip yz srdler.
- ~o geldiniz.
"Dediler.
Cezayir'e geldiimizin onuncu gn yaliya indim:
Aktarmay~ boaltp, toplar dan karttrdm. ki forma on ikier ve on sekizer hrtal olmak zere gya bal
mumundan dklm gibi tun toplard. karp burlara. kodurdum.
Gemi dersen on alabanda idi. Bu ilk seferi imi.
Yepyeni yle bir gzel tekne idi ki, resmini yapmakta
belki Behzad aciz kalrd. Gemiye ak- ftade oldum.
Yeni direkler diktirip gemiyi donattm. Tuti kutma
dnd.

Ganimeti satp savp karndalar gibi paylatrdm.

Yann

Barbaroo'yu

yakaCap!

spanya Kral Tunus zerine gelip bizimle cenge

tututuunda,

kafir

yakasnda

bir sylentidir km.

kesip hris-

- Barbaroo, spanya Kral'nn ban

tiyanlara galip olmu. .

,Diye, arlarda sylenip destan olmu. MslUman
esirler de ferah bulup sevinmiler.
Mayorka Kaptan bir mel'un eytan kafir idi. Ortalkta Kral hakknda dolaan kara haberi bir hilebazlk ile ortadan kaldnp, halk arasnda sylenmesin is. tedi.

so

Bunun iin kendi saraynn meydari yerine d.rt

direk diktirip hazr eyledi. Sonra bir zift fsnp. ike-. :
rine lme mahkum bir kafiri getirip ba~ladlla:r.' 'Uze,-
rine bir dotama giydirip bana bir tlpent sa:hk sar~
dlar.

Sonra tellailar karp bartt ki :

Ey hristiyanlar! Mallmunuz olsun ki, spanya,
Kral azizierin himmeti ile Tunus'u almtr. Hristiyan
dman olan Barbaroo'yu da dipdiri tutup bu tarafa
gndermitir. Biz dahi yarn ibreti alem iin Barbaroo'yu atee yaksak gerek! Devletl Krahmzn. ferman byledir. Her kim ki Barbaroo'yu ne ekil adamdr .
deyu grmek isterse, gelsin yarn seyr temaa klp;
evletl Kralmzn devam- devletine dualar eylesin!~
-

Sahte Hayreddin

Paa'nn yaklmas

Kafirler bunu gerek sanp ol gece yemeler imeler festeler ettiler.

Saba:P oldukta ls dirisine binip, hastas dahi

arabaya binip, topal sakat dahi koltuk asasna binip,
dhasl beikte olan ocuklara varncaya kadar hepsi,
bizim yaklmz seyr edip shhat bulmalt iin grme~~~

O gn zindanda olan mslman esirleri ,de koyvei;-.

diler ki onlar da Barbaroo'yu grp yrekleri yansm.
Bu derdmetd mslman esirler ise evvelden bizi g~
medikierinden gerekteri Hayreddin Paa'dr, deyu. feryad edip alarlar, derd-i hicranla yreklerini daia
yp:

- Eyvah Hayreddin Paa, narnn gaza ve cihadla,

bir zaman yedi iklim drt keyi tutup, ism-i pakin

151
anld

yerde kafirler stma tutmu gibi titrerlerdil

mi dtn? lmn byle mi olacakt? Ho, hkm Allah'ndr. Ve phesiz sen yce bir
ehit olacaksn. Amma biz mid ederdik, Allah sana
uzun mr versin de, senin sayende kafir yakasnda
bir esir kalmayp, hepsi isH1m lkelerine kavusunlar
diye beklerdik. Meer kul dedii olmaz, Allah dedii
olurmu. Keki hepimiz leydik de seni bu halde grmeyeydik. .
Diye zar zar ah ekerlerdi.
Elleri ile gzlerini kapayp:
- Tek bari gzmz seni bu halde grmesin!
Derler, bizim iin ye's matem ederlerdi.
Kafirler ise mslman esirlerin zdraplar ile alay
ederek glr, maskaraJa alrlard.
- Grdnz m! Sizin Barbaroo'nuzu bizim a
zizler ne hale kodular. te hristiyanlara dmanlk
edenin hali budur.
Diye serzeni ederlerdi.
Esirler ise kalplerinden sver sabredip susarlard. Neylesinler, bktim galibindir. Bu hdl zor haldir.
Mslman esirler de:
- Allah sabredenlerle beraberdir.
Deyip, kazaya rza ettiler.
Daha sonra kafirler:
- Viva spanya!
Deyip sahte Barbaroa'yu atee verdiler. Cayr ca
yr yakp kl oldu.
Kafirler:
- Barbaroa'nun errioden kurtulduk!
Diye domuzlar kurban ettiler
imdi klfireline

152
Mslman esirler ise melul malzun zindana gittine bilsinler ki bunlar olup dururken Hayrettn Paa'lar Cezayir'de zevk safa srmekte idi...

ler.

Zavalllar

Yedi yz

yoldam kurtardm.

Ben ise o gnlerde, ok sevdiim teknemi, yeni algemisini donatmakla megul idim.
Tekneyi on alabanda olmak zere donatp ya
lattm. O gemi ile varp bir sefer vermeyi murad et
tim. Ayrca yirmi tekne daha hazr eyledik.
Mbarek bir saatte gazaya tevecch edip sefere

dmz spanya

ktk.
Be~im yeni teknem, evvelden yrkl mehur
teknelerin yannda iki gabya ile giderdi. Ben de bu hali grnce kar kar ya balar idim.
Porta Magon zerine vardk. Gr hikmeti kim,
Porta Magon limannda on iki adet bara var imi. Alts spanyol alts dahi Mayorkin gemisi idi.
Bunlar Tunus'un kafirler tarafndan elimden alnmasnda orada idiler. Tunus'u alp da Bey'e teslim
ettiklerinde, benim adamlanndan esir eylediklerini
bu on iki baraya koymular imi, imdi esir den bu
yoldalarmz spanya'ya gtrmekte imiler. Havalar
muhalif olduundan gelip Porta Magon'a girmi, bura
da elenip kalmlar.
Bizim Porta Magon'a doru geliimizden bir gn
nce bu on iki pare tekne kp gitmiler. Ertesi sabah
kuluk vaktinde bizimle rastlatlar.
Allah'n yardm ile on ikisini de aman
zaman
vermeyip aldk.

153
Bir de baktk ki Tunus'ta esir olup kalan yolda
.jlerinde deil mi!
Hepsi yedi yz esir idi. Taem gklere atp seede-i

larmz

krlere kapandm.

Yarabi krler olsun, ltfuna keremine!

Deyip hamd senalar edip, kurbanlar adadm.
Ben bu adamlar iin gece gndz alar:
- Bu kadar mmet-i Muhammed bizimle beraber kimi telef kimi esir oldular.
Der idim.
-

Eer

btn kafir yakasm feth eylese idim, bunzaman duyduum srt1ru duymazdm.
Esirler dahi yer yerden gelip, bana buluup:

lar kurtardmz

Gazan mbarek olsun.

Dediler.

kr

bu deme.

Ol gn deryann zerinde Nevruz bayram edip,

ta'anilar piirip, byk ziyafet yaptk. Yiyip iip zevk
safalar eyledik.
Sabah oldukta bocalayp enlik admanlk ederek
selamet ve ganimetlerle Cezayir'e geldik.
Cezayir'in by k karlamaya kp:
-

Gazan mbarek olsun!

Diye

alkladlar.

Kurtardmz yedi yz esrn hepsini ulufeye yasilah. pusat, esvap, harlk verip izzet ikram ile
arladm. Ganimet malndan da hepsine birer
pay
verdim. Bylece herkes zevk safasnda oldu.
zp

154

Mel'un

Kaptan'n inad.

Porta Magon liman aklarnda vurup aldmz

on iki bal'ann yannda bir de Mayorkin korsan teknesi var idi. Hem bize uzak olduundan hem de yrk
olduundan kap .kurtulmutu. Amma on iki harann
alndn da gz ile grmt.
Kaarak varp Mayorka !imanna girdi, alvali haber verdi. O zaman Mayorka'nn iinden bir hayhuy
feryattr koptu.
nk esir .olan teknelerin alt tanesi Mayorkin olduundan, kimisinin babas ve kimisinin hsm ve akrabas hep esir olmulard. Kafirlerve kafireler kpekler gibi uluyarak, feryad figan ederek, yzlerini gzlerini yrtarak balarna ate yaparak, gya bizi yaktklan yere toplandlar;
Burada o hileyi dzen Mayorka Kapti.n'mn a
zna yzne sp melamet eylediler.
- Cmlemiz varr seni Kral'a ikayet ederiz.
Barbaroo tarada . ~nalar alatmakta, yrekler yakmakta, sen burada :t>ize sahteden Barbaroo yapp yakarsm. Biitn hristiyanlar maskara edersin.
Diye barp ardlar.
Amma ol eytan herif, inat edip ayak dayad :
- Barbaroa'yu biz atee yaktk .. Denizde Barbaroa'dan gayri korsan gezdirmez misiniz?
Derdi.
Sonunda Mayorkin teknesinin reisini arp su
al ettiler. Olduu gibi doru haberi syledi.
O zaman mel'unlarn yzleri kara olup, yalanlar
giin gibi meydana. kt.

156
imdi

mslilman esirler ferah bulup:

Hayreddin Paa sa~. salim imi!
Deyu d~n baym eylediler.

Bfr yllk giin$m affolumutur.

lspaiya Kral'nn her sene Rumpapa'ya gitmek
adeti idi. Hem hava alr hem de gn~n tazelendirirdi.
Bu sene de kendi kuruntusunca:
- Tunus'u alp Barbaroa'yu kardm.
Deyu gururu pek ziyade artp:
- Her ey bana layktr!
Diyerek, bu mit ile Papa'ya vard.
Ayin-i batllar zere Papa'nn hediye ve pekeleri
ni gnderdi.
nc gn kendisi de altn ile sslenmi arabasna binip Papa'nn huzuruna vard.
Bir milyon safi dublin olmak zere beraber g.trp Papa'nn ba patriki olan ruhbana bir yllk gnahn karmak karl
olarak verdi. Patrik dahi
yz bin naz na'im ve imtinan ile zahmetler ekip g
bela ile: .'
- Bir yllk gnahn affolunmutur.
Diye eline tezkere. verdi.
Ondan sonra oturup hal hatr sorutular. Tamam
keyifleri olunca meclis kvamn buldukta spanya
Kral ayaa kalkp kendi bozuk zanlannca, din ulusu sandklar yalanc mel'unun tazim ile elini pt.
Papa:
- Bir ey mi diyeceksin?
Dedikte, Kral:

156
- Sultanm; azizierin ve siz din ulumuzun him
meti ile, silah zoruyla Tunus'u abp hristiyan dman
olan Barbaroa'yu pabusuz kardk. K,aybolup gitti.
Artk ad san anlacak hali kalmad. imdi hristiyan
duaclai.n rahatlkla, korkusuz kaygusuz gelmelerin
de gitmelerinde olurlar. Hatta bir rivayete gre Ma
yorkin korsanlar Barbaroa'yu alp Mayorka'da atee
yakmlar derler. Eer yle ise daha gzel. Ampa he
nz doru bir haber yoktur. Bolaykim gerek olayd.
Dedikten sonra :
- Eer makul ise Nuirevan koranas ben kulu
nuza ihsan oluna.
Dedi.
Papa dahi eyitti:
- Bana. yce efendimizin
tenbihi byledir ki :'
Her kim Barbaroo'yu ldrrse korona ona shhatler
olsun ... Geri sen Barbaroa'yu Tunus'tan pabusuz
karmasna, hakikaten karmsn. Amma senin elin
de . heldk olmam, zaten helak olup lmad da belli
deit Lakin bunun usul udur ki: Sen bapa gn
mhlet ver. Ben hcremde yalnz kalr halvet olurum.
Ol gn iinde bana nasl emirler gelirse ona gre
i ileriz.

Barb~o ortalp

kan

ailatyor.

spanya Kral buna raz olup, yalanc herifin poh

yemelerini bekleyip durdu.
Sabahleyin ise Mayorka adasndan ikayetiler ge
)ip, Mayorka Kaptanndan gerek Papa'ya gerek spanya Kral'na ikayet ettiler.

157
~

Bize yle dzen etti, gUya siz Kralmz BarTunus'da ele geirip tutup, eli bal sinesi
dal olmak Uzere Mayorka'ya gndermisiniz. Ve ferman eylemisiniz ki: Bu hristiyan dUman Barbaroo'
yu ibret-i alem iin atee vurasn ve Mayorka iinde
tellallar bartp, .her kim ki Barbaroa'yu grmedi
ise gelsin grsUn, Kralmzl devam-i devletine dualar
eylesin, deyesin. Biz de bunlar gerek sanp sevindik.
BUtUn Mayorka ahalisi gelip daraacnn altnda, Bar.baroa'yu ne ekil yakacaklar diye seyr eyledi. Ve
Barbaroa'nun errinden hristiyanlar
kurtuldu diye
ferahladk. Meer onun atee yakt bir lUme mal
kum olmu hristiyan imi. MUslUman urbasna koyup,
bana tlbent sark saFp, gUya Barbaroa'dur diye
atee yakp klnil ge savurdular. Herkes ferahlayp
yerli yerine gitti. Aras U glin gemeden Barbaroa .
nun Porta Magon'dan km on iki pare baray ald
haberi geldi. Bunlarn alts spanyol alts Mayorkin
gemileri idi. Barbaroa bunlar alp iindeki, Tunus'dan
alnan yedi yliz mslman esiri de kurtarp Cezayir'e
gtlirdli.
baroa'yu

DedHer.
spanya danannasndan aldmz
latp

tekneyi de an

- Barbaroa imdi sizin Hint gemilerinden filan

tekneyi kendine kapuda'le gemisi etmi. Bu gemiye ilk
seferi olmak zere fiUm Hint Paadoru ehliyle ayaliyle
binip gelirken frtnadan direkleri dp Faro nnde kalm. Barbaroa ise yirmi pare forsa ektiri ile
rast gelip kolayca alarak Cezayir'e gtrm, Bu ge-

158

minin iinde otuz alt bin tapa vurulmadk riyal ile u

kantar tibir varm ve yle yrk gemi imi ki uan
kua hkm edermi, derler. Yannda ayakda olan ba.
ak tekneleri iki gabya ile geermi, derler. lk seferinde ite on iki adet baray alp, kendi adamlarndan
yedi .yz esiri kurtarm. Elhasl devletlll Kralmz Barbaroa grd.iz/ki evvelkinden kuvvetli olmutllt'. Kendisi ol Hint gemisine binip yanui.~ yirmi otuz pare
yrk forsa galereler olmak zere ortah~a kan a~la-
tp gezmektedir. Sana oldu~ gibi ifade eyledik makul
olan sen devletlll Kralmz bilirsin.
Dediklerinde, Kral kAfir iken mecfsi olup san
sakal:t yolmaya,
- Eyva.h! Biz yine Barbaroa'ya birey. etmemiiz. imdi o Hint gemisinden esir ald~ Paay dnya dolusu akaya vermez;
Diye alamaya balad.
Hilebaz Mayorka Kaptan'n hapse atp yerine
baka kaptan gnderdi.
Yalanc

Kral

Papa ise ol korona hususu iin Kral'a gn vade

verip hcresinde halvete girmiti. Burada gya azizler
kendisine ne deyip ne poh yerlerse ona gre amel edeceklerdi.
Bu geen ahval kendisine haber verilince spanya
Kral'n ard :
- Sen benden koro;na isters~n~ te senin iin
gn halvet olup efendimize yalvardm. tspanya Kral
kulunuz yine Krallar iinde byk kandr, k:or:,na ona

159
layktr,

diyecek oldum. Bana bir azar bast ki, nereden geldipi bilmedim. Bana dedi ki:
- Evveli Krallara yalan sylemek dmez. Bar
baroa'yu Tunus'dan pabusuz kardm, Mayorka'da
atee yakmlar di'Ye, Mayorka zabiti gibi o da yalancla m balad. Barbaroa Tunus'un hazinesini boal
tp, adamlar gibi ban alp gitti. Yerinde ban kurtarmak da eriikten saylr. imdi evvelkinden ziyade ortal yakp yandrmattadr. imdi sen ona syle ki eer
korona ister ise varsn Barbaroa'nun ban kesip, "dahi Cezayir'i alsn. O zan\an szmz yOktur. Korona
ona shhatler olsun. Yoksa kuru lif. ile biz adama korona vermeyiz.
te byle kat'i kelim eyledi. Ona gre var bann tedlrikini gr
Dedi.
Bu szleri yalanc papazlar hep kendileri dzp,
- Efendimiz yle poh yedi.
Diye ahmak kAfideri saptnr, cehennem yoluna

gnderirlerdi.
Bunun zerine tspanya Kral, ba aa olup bsran iinde vilayetine ekilip git~i.

ONBENCi

FASIL,

SULTANIMIN TEKRAR SLAMBOL'A AGIRDIGINA,

AVLONYA SEFERNE,
VENEDK DONANMASININ BASKININA,
VENEDK CENERALNN KAtiGINA,
EVKETL SULTANIN BZE OLAN MUHABBETNE,
NFAKILAR TAFESNE ve
ANDRYA DORYA LE MISIR HAZNESiNE
DARDR.

F: ll

S
cls

ultan Sleyman ' -Hazretleri o zamanda

Acem ah'n bozup, kanun-u Sleymaniyye
. zere sulh salal edilmiti. DA~At ve ihtiamla Asitane'ye gelip taht- hmayunlarma
eylediler.

HJmen ilk

ileri bizi so~ak old,. Evvelce Tema

ahk'tan on alt bin esiri krk p'are tekne ile Asitane'ye

gnderdiimde

Sultan Sleyman hazretleri daha Acem

seferine gitmemi idi. Amma ondan be on gn sonra
kalkp Acem'e gitmilerdi.. Fetihler eyleyip sulh salah olup Asitane'ye dnnceye kadar aras iki buuk
sene gemi idi.
Bu

srada

ben de Tunus'a

varp

orada

bama

ol

feU.ket gelmi, Cezayir'e dnnceye kadar da aradan iki

buuk yl gemiti.
Sultan Sleyman hazretleri ben kulunu sual edin
ce, vezirler, bamzdan geen alval-i serencan tek
tek evketl Hnkara naklederek :
- 13elki Hayreddin Paa, evketl Hnka.rmzdan
hicap edip bir daha bu semtlere gelmez.
Dediler.
Amma onlarn byle demekten maksad, gya Hnkar gazaba gelip :

164
- Ya herpan deryada Hayreddin Paa'dan gayri
deryanin hakkndan gelecek adem yok mudur?
Deyip de kaptan- deryal gayrsna verclirmekti.
Onlaqn d~rtleri buydu. nk biz Pa,Hah'n gayet gznde olmaRla bize haset ederlerdi. Amma yabana sylemiler.

Allah dilediini aziz eder ve dilediini zelil eder.

Hep bu eyler Cenab- Rabbl alemin'in kudret elindedir. Bin haset bir akaya. Kiinin yardmcs Allah
ola. Var kwas eyle ki ol ne ah ola.
Dahi demiler ki :
Gelmeli olucak kiiye devlet,
ekilir bir kl ile bi-minnet.
Gitmeli olucak eyleme tedbir,
Tutamaz onu nice zencir-i kemer-bend.
Sultanm

beni

anyor..

O zaman Sultan Sleyman :

-

Tiz

Kapcba hazrlansn !>

Diye fennnn huyurdu.

Kapcb~ hat- hmiiyu ile tayin olup Cezayir'e
gnderildi.
Gnlerden bir gn Kapcba Cezayir'e geldikte
adet zere divan topladm. Hatt-t hmayun kraat olundti.
Demi ki:
Sensin ki lalam Hayreddin Paa,
Uyulmas vkip olan fermannn gereg zre bir
saat durmayp sdde-i padiahanemle erefyab olmaya
acele edesin. Bana her vechile Iazml kulumsun.>>

165
Bu yce emri alnca:
- Duyduk ve itaat ettik!
Deyip, gayri Asitan~'ye gitmeklie yerak grmeye
baladm.

Her trl !ev azmat hazr edip yeni teknemi ya-.

latp mheyya khnca gn byk ziyafetler eyledim.
Ta'amlar piirip. cmle fakir fukaraya yedirip iirdim.
Yetimleri giydirip hayr hasenatlar eyledim.
Sonra gitmezden gn nce divan topladm. Cezayir gazileriyle helalletim.
- te oullar, cmlenizin nialfunudur ki ev
ketlll Hnkarmz biz kullarn hak-i payine arm.
mdi oullar, sizin cmlenizi Allah'n birliine smar
ladm. Bir dahi kim bilir ya geliriz ye gelmeyiz. Hemen Hak teala koca Sultan Cezayir'in evvelinden ahirini ;na'mur ve abadan eyleyip, kyamete kadar nain
ann artrsn. Dmanarna mansur ve muzaffer
. ola!
Diyerek dualar ettim.
Sonra:
- te oullar, hazinemiz
azna bir doludur.
Hakk'n yardm ile kaadir olduumuz kadar, erenlerio birnnetiyle altk. Allah teala, Ralil-r Ralman
bereketi versin. Elhamdlillah Ocak iin gayret sarf
edip, Ocak'nz daim klp, birbirierinizle karnda
lar gibi iyi ve gzel geinin.
te oullar, otuz pare tekneyi ki hepsi kendi gaza malmdan yaplmadr. Ocak'ma brakyorum. Sl
hatler olsun. Lakin u gemiye ok muhabbet eyledim,

166

. cmlenizin rzasiyle, destu.nuzla, Ocak . kl deyu,

bana hediyeniz olsun.
Dedijimde, hepsi :
- Shhatler olsun, Paa babamz!
Dediler.
Cfhad yurdu

tert~n

Evvelki gibi, Hasan Reis'i yine yerime vekil brak

Tekrar btn gazil~r ve ahali ile vedalaarak, bir
mbarek saatte Kapcba ile beraber olmak zere
sultan :Cezayir'den ktk.
Tamam Aynribat'tan Cezire burcunun hiasna
gelince borolya mayisUra tirenket eyleyip sobra eyledik. Sonra on U kapat birden alabora eyleyip, alt
st bir alahanda salp yle bir enlik admanlk eyledik ki ancak olur.
Iuma sancaklar dersen rengirenk som srma gnee kafll &'a'a verip, dahi ona gre altnla sslenmi batarde filfudralan suda srnrd.
Gemi desen k ba btn altn olmak zere, hemen gya bir tuti kuuna benzer idi.
Bur ve bArulardan da birer kat alabanda satlp,
- Var ho geldin~ koca gazi Hayreddin Paa!
Deyip, Cezayir gazileri meh11 m~n ardmdan
baka kaldlar.
Ben dahi, sultan Cezayir'e do~ bakp, gzlerimden yalar belA yatmuru gibi, sakalma akarken el kal
drp dua eyledim :
- Yr koca sultan Cezayir! Seni gayri son grUmUdUr. Kendi ist~mle olayd, bir saat senden
tm.

167
aynbnadm.

Cihad yurdu sensin, serhadierin sonu

kya}nete kadar nam f
nn dillerde destan olsun. Dmanlarn senden kanlar
kuans:, denizde ve karada cmlesinin zerine mansur ve muzaffer oas:n:.
Diyerek el yze aldtm.

sensin, dilerim Allah'tan ki

AJi bu

ne ekli gemidir kl!

Molame:e

tirenkete eyleyip yola koyulduk. Muvadok\lZlliKu gn halk cuma namazn

klp camilerden karken, forsa sancaklarmz ekip
filandralar suda siinerek fora alaband~ enlik fd
manlk ederek Sarayburnu'ndan ieri girdik.
evketl' Sultan Silleyman han dahi ol gn euroay
kendi camisi olan Sleymaniye'de klm idi. Binek tamda atma svar olurken bir- de baksa ki, bir gemi
forsa sancaklada yanar tter, alabanda samakta ...
fk

ba-va ile on

Aya bu ne

ekil

gemidir ldl
Deyu at stnde seyr ederken, bize teberrken ihsan eyledii som sm.a filandmnn. gnee kar ziya
vermesinden, filandray tamdL
- Bu gemilalam Hayreddin Paa'dr. Zira bu filandra bizim ona: tebenke:n Cezayir'e gnderdiimiz
filandraya benzer.
Dedi.
evketili Hnkar henz s:fu tamam etmeden.
mjdeciler gelip~
- Hnkinm, Cezayirli Hayreddin Paa lalanz
geldi
-

Dedile':'.

168

Sultan hazretleri azim ferahlar eyleyip,

taht-

sal-

tanatiarna varp otu~;duklarnda:

Tiz lalam hak-i paye gelsin!

Denldkte, kdanglar alelacele bize geldiler. Bizi gemiden hrmetle alp Bahekaps bab- hmayununa getirdiler. Burada da hasekiler karlayp Padia
hn huzuruna gtrdler.
-

Ho

geldin

kaaan

lalam!

Padiaha kar

gsterilecek adabl ve selam yerine

getirdim, ve devam- devlete dua eyledim.
Sultan Sleyman'n ilk sz, tebessm ederek:
- Ho geldin kaaan lah1m!
Oldu.
Sonra:
- Otur!>

Deyu iaret eyledi.

nc defa iaret eylediinde edep ve huu zre
tfl- mektepesine diz kp oturdum.
Sonra flnkar hazretleri ile sohbete giriip, bam
dan geen serencan batan sona kadar nakl beyan
eyledim.
Padiah dahi ahvale gerei gibi vakf
olduktan
sonra:
- Hemen sa olasn mcahit lalam!
Diyerek. srtm sad, krk giydirdi. Ve:
- Kaptan deryasn!

Deyu yerimde sabit kld.

O zaman ben dahi evketl Padiah- alempenah
hazrederine bir inci tesbih ile bir pusulah elmas

169
yzk ve bir cevahir ta oturtma altn saat takdim <?Y
Iedi m.
Bu kymetli hediye, krlanglar gelip, beni aleiacele huzur- Padiahiye gtrdklerinde koynurnda idi.
Bu ne sonradan on iki bin kese ake kynet biilmi.

Geminin yar yk Padiah ve vezirler i'in hediye

idi. yle iken Kaplara yetimedi.
Gemiyi getirip Tersane-i Amire'ye baladk. Btn halk, yer yerden gelip :
- Hayreddin Paa'nn mbarek gemisi dir!
Deyu ziyaret ederler!
- Tebarekallahu ahsenul Halikiyn!
Derlerdi.
Halk yle dursun bizzat evketl Rnkar kendisi
gelip ziyaret eyledi.
yle ki bir gren, bir daha greyim derdi. Byle
'bir gemi idi.

Avlonya seferl
Derya ilerine ve Tersane-i Amire'ye nizarn ve intiza_m vermeye baladm. Otuz pare gemiyi kendi teknemin formasmda olmak zere ina 'ettirmeye bala
dm. Eski gemilerden sefere yarar olanlar tamir et
tirdim.
Hlasa balara kadar yeni eski donannaya elverecek altm pare gemiler peyda eyledim.
Bahar gelip yetitikte, Padiah- alempenah :
~ Avlonya zerine seferim vardr!
Buyurdular.
,
Ota- hmayun, rpc ayrma kt.

. 170

. Sonra Anadolu beylerbeYisi Mustafa Paa Ue R.umeli beyler~yisi Hsrev Paa'y er tu#lu Yairler
.olmak zere krk bin asker ile ileri yollad. .
Ve:

- Deryadan donanma-y bmlyun .ksn!

Deyu ferman eyledi.
Ben dahi donanmay- hmayunu hazr eyleyip mbarek bir saatte TersAne-i Amire'den Beikta nne
gelip, cuma gn namazdan sonra uiurJu bir saatte ,o.
la ktm.
Uygun ~rla Avlonya zerine vanp lenger-endAz olduk.
Paalar asi Arnavutlada henz kal"llamamlar
di. Gnlerden. bir gn Mustafa Paa i1e. Hsrev Paa
haber gnderdiler :

<Filbca gn donanma askeri ile karaya ksn; muz, .beraber dmana kar oblhm.
'
.
Demiler.

Ben dahi onlara :

Beni evketl Padi~m karaya tayin eylemedi.
Dery~ donanina:y hmayun zerine tayin eyledi.
mdi benim donanmay bo brakp da laraya kmam
deniz usOlne aykndr. Kimbilir derya hali De. ola.
Herkes memur olduiu hizmetin zerinde bulunmal
dr. Hernan Hak teal& cmlemiZe yantmn ihsan ey~
!eye
Deyu cevap. gnderdim.
Benden bu cevab alan .Paalann biraz hatrlan k
nhn.

171
Venedtk donanmasmn' beskm

Su uyur dman uyuroaz". derler Bir krfezde

Venedik kafiderinin otuz alt pare gemisi demir zerinde. yatrlar idi. Asi Arnavutlar isem Venedik kifir~
leriyle oullu babal .idiler.
Venedik Ceneraline yani kaptan paasna haber
gnderip, dediler kim :
- Ne gnnZe ol krfezin iinde yatp dunr
sunuz. te Barbaroa donanma askeri ile karaya k
sa gerek. Hemen gelip dona~ma. gemilerini srp gtriin. Biz dahi Paalan bir hal yol ederiz. Hemeri siz
u frsat elden karmayn.
l<!firer bu haberi ii~ince, ou demirlerini bile
almaya ,bakmayp, hemen balta vurup, yelken. zerine
'bindiler.
- Kandesin Barbaroo!
. Deyip gelir oldular.
Ben ise o gece bir rya. grdm: Bir al at ze~ne
binmiim, elimde bir sng var. Bir sr domuz ba. na. saldrd. Bunlann zerine at srp hemen mzraW,
birinden karp birine soktum .. Otuzunu da helak ey'iedim.
Uyannca hoca efendiyi anp, ryay tabir ettii<
dim. Hoca efendi gayet kamillerden idi.
Dedi ki:
-'- Sultanm mjde size ki, bu' rya zafere iatet
tir. O hnzrlar dman hareketidir. zerine bindiin .
al at ise murat zere sen onlara galipsin, demektir.
Atn renginin al olmasndan onlan alacan anlah-
yor.~

172
Hoca efendi daha szn bitirmeden Venedik gemileri grnd.
Bizim donanma hep piko olmak zere hazr idiler.
Amma kalknaa davranmadk. Kalkmamaktan maksadm kafirlerin daha ok tamaha gelmeleri idi.
Kafider:
- Eer Barbaroa donanmasnda olayd, yelken
zerine binerlerdi. Demek karaya 'kmlar.>>
Derlerdi.
Ben ise tasz top attrp, aman yetiin diye kara
ya formadalar ederdim.
Kafider yaklanca hala kalkmadmz ve kara
askerinden yardm iin formada iaret ettiimizi anladlar.

Ceneral olacak mel'un :

Bu Barbaroa'yu pek akll adamdr, diye meth
ederlerdi. Bunun bu ii bestiye iidir. Ben hi donanma askerini karaya kanp da, dman beni gelsin
bastrsn diye bekler miyim? mrnde hi denize gir
memi adam bile, kendisine zarl;!n fayday seer. Bu
ise bir de Barbaroo diye tannr. Bak unun borikolu
-

, una!
Demeye balad.
Amma daha szn bitirmeden slam donanmas
nn hep birden yelken zerine geldiini grd.
Ceneral hem kaar ...
Allah'n yardm ile rzgar dahi bir anda bizden
tarafa geldi. Kafir donannas rzgar stnde iken rz
gar altnda kaldlar.

173

O zaman yedi pare topu bir fitilden ateletip, som

dikip, onun altna da filandra
koyverdim, yle ki suda srnrd. Evvelden kapaklar gevek hazr olduundan birden alabanda olunduuyla toplar tara salpa olundu.
A kurt koyun srsne nasl girerse, kafirlerin
kalp cenahna yle girdik. Kafirler daha hazr olma
dan beer altar kat alabanda vurduk. Sonra at~n
atann oldu.
'Katirlerin on alt pare gemisini kuru tekne kalm olarak feth ettik. On drt paresini batrdk. Alt
pare tekne ise gayet yrk olduklarndan firar edip
elimden katlar.
Firar el::len alti pare kafir gemisinin 'biri Ceneral
gemisi idi.
Ceneral hem kaar, hem de bu fendimize kulak
ekip:
- Gerekten, spanya Kral'nin bu diyavolonun
elinden kan alad kadar varm. Ne oyuncu diyavolo imi. Bundan ekinmek gerektir.
Diye sylenirdi.
Kafirler bu ekilde ye's matem iinde ekilip
gittiler.
srma slam sancan

Koca gazi ibyn:tlrl.in

i"t:a!

Karada olan ordu-yu hmayun askeri ve. Paalar

dahi bu cengi seyr ederlerdi. Gerek askerler ve gerek
Paalar hali grnce hayrette kalp memnun oldular.
-,- Allah seni gzetsin,. koca gazi Hayreddin Paa! Gerekten yedi iklim drt kede m1m ann an,

174
tp, Padiah sevgisine mazhar olduun kadar varm
sm!
Deyip tahsin eylediler.
Paalar birbirlerine :
- Grdnz m? Meer Hayreddin Paa karn
damz, bizim gibi yaln kat akl ile gezmez imi. Bi
zim ona, donanma aske;inden karaya asker kar, gel
sin bize yardm etsin, diye haber gnderdi~imizde, bizim gibi dncesizlik edip dediimizi yapayd, halimiz ne olurdu? Eer aske:: karaym byk yz ka
ras olacak imi. Hele elhamdlillah byle oldu... Bi
zim ona hatrmz bile kalmt. Amma meer akhmz
ermediinden 'imi. Onlar elhamdlillah yz aarttlar,
biz dahi yarn dmana kar olup ontar gibi yz
aartnaa bakalm, inallah.

Dediler.
Sabah olunca asi Arnavutla:ra kar ktlar. Ha'K
teala yardm eyleyip asilere yle bir kl dettiler ki
ancak olur. Tahminen otuz kr~ bin kelle kestiler. Ar
navutlar cizye vermeyi ve reaya olmay kabul ettiler.
Elhamdlillah o mbarek senede gerek karada ge- ,
rek denizde gzel yz aklklan oldu.
Kara cenginden sonra filikama binip tara ktm.
ki saat kadar Paalarla gri.i.stm. Birbirimize :
- Gazanz mbarek olsun!
Dedik.
Sonra yine gemime dndm.
Kafirden aldmz onalt pare gemnn hepsi' ta
isabetiyle direkleri krlm kuru tekne kalmlard.
Bu on alt pare teknevi mmkn olduu kadar tamir ettik. Yanlarna donanmadan yirmi pare gemi ka-

175
tp, sekiz bin esir, ile beraber slambol'a gnderdim. Onlar dahi selflmetie slambol'a vardlar.
Padiah-. alem-pe:riah hazretleri bu iki tarafl za
ferler iin :
,,_ Haza min fazli Rabbi!:.
Deyip hamd senaWr eyledi ..

Sen mcahit

Ialamn

bbmetlnle

Aktarmalarla beraber yirmi pare gemi gnderdik

ten sonra yanmda kalan krk pare tekne ile oradan
kakp Ada arasna vardm. Birka vilayet alp cizyeye
baladm. Sonra ekilip sel!met ve ganimetle slam
bol'a varp gernileri Tersane-yi Amire'ye ba~ladim.
Padiah hazretlerinin huzuruna kt~mda, bana
dualar edip :
- Gazan mbarek olsun, mcahit l:;lam!
Hak
1
teala driya durduka sen gazi lalam dman zerine
mansur ve muzaffer eylesin. Evvelden uurnaya ok
ihtiyacmz vard. imdi elhamdlillah sen mcahit lalamn mbarek hzmetinle ka.fir esirlerini koyacak yer
bulamyoruz.

Diyerek kere srtm sad, hil'at giydirdi.

- Greyim seni gazi Hayreddin lalam, inallah
balara kadar gemileri ek evir. Venedik kefereterine
Hakk'n yardm ile haddini bildirelim. Zira Ceneral
olan kpek: Barbaroo beni kancklad. Ben ona adam
kancklamay gstereyim, der imi. mdi sen dahi basiret zere olasn.
Buyurdu.
Ben dahi devam- devlete dua edip :

176
- evketl hnktmmn duas ben zayf kullar
.ile beraber olduktan sonra, inaallahur rahman, din d
manlarnn baaa olmalar muhakkaktr.
Cevabn

verdim.
hazretleri tekrar dua klp :
- Berhurdar ol lala.
Dedi:
Bunun zerine ben de sarayma gittim.
Padiah

Hased-i kalb-i aduv ...

Rnkar hazretleri, benim daima zr ve tevazu ile
enaniyet gsternememi pek beenir, bu
yzden bana ziyadesiyle muhabbet beslermi.
Arkarndan beni hayr dua ile anar ve vezirlerin yakonumam,

nnda:

- Lalam Hayreddin Paa dmanara daima ga

etse gerektir. Zira szn daima zr ile syler,
benlik davas srmez, dervi adamdr. .
Diye meth ederdi.
Amma nifaklar taifesi Padiah- alem-penahn beni meth edip :
~<- Derviane ademdir.
Demesindt;n okluk hazzetmezlerdi.
Hasetlerinin iddetinden bulsalar beni bir kak
suda boarlard.
Hased-i kalb-i aduv lftf ile tayir olmaz,
Senkte muzmer olan atee ab etmez eser.
Amma bu hasetiler nilesinler ki, sramadklarndan, onlar da istemeye istemeye. Padiah'a uyup :
- yledir Padiahm, huyurduunuz gibi, bir veli kulunuzdur.
le~e

177
Derler idi.
Ben. ise babara kac;lar donanma ilerine nizarn in
tizam verip, kendim ibadet taatte oldum.
Andlrya Dorya ve

Msr hubesl

Bahar gelip yetitikte yine seksen pare gemi ile

gazaya tevecch eyledim. Ramazan Bayra
mn 'Gelibolu'da yaptk. Talt~beden ve ulemadan olan
fakirler, yetim ve ,dullara ok hayr hasenatta bulundum.
Sonra kalkp kiruz a.dasn feth ettim. Biz burada iken bir haber geldi ki :
~ - Andirya Dorya otuz pare kalite ile Msr hazi
nesinin yolunu beklermi!
O zaman donanmadan krk pare geqiye Salih
Reis'i serasker tayin edip gnderdim.
- Var Msr ha2:inesidl al. Boazdan ieri koyup,
'yine gel ardmdan yeti.
Diye .tenbih ettim.
Salih Reis vanp Msr hazine gemilerini bekledi.
ki gn sonra hazine gemilerine ras gelip onlan .
Boazhisar'na kadar selametle getirip salverdi.
Bu hizmeti eda ettikten sonra dnp stindil'de
bana kavutu.
Salih Reis'e :
- Andirya Dorya'ya kavumadn m?
Diye suat ettim.
- Yok paam bir ey grmedimi
Dedi.
Meer Andirya Dorya hakikaten Msr'dan ~elecek
hazine gemilerini beklemesine bekler imi. Amma bi
tara kp

F: 12

178

zim donanma ile Akdeniz'e

Venedik. krfezinde alm.

ktmz

duyunca

soluu

En byk ik.sir
evketl Padiah- alem-penah hazretleri dahi hazine gemilerinin korunmas iin krk pare gemi tayin
edip, hazine gemilerini bulup, selamet ile Boazhisar
na gtrttm duydukta pek memnun olmu. indinde ok makbule geip bize hadsiz dualar eylemi.

Ya nice bizim iimiz ras gelmesin ki, dnyada en

byk iksir dedikleri padiah duasdr. Hak teala yce glgelerini her zaman mmet-i Muhammed zerinden eksik eylemeye, amin.
stindil adas denen adada Krigolar otururdu.
Amma baz Frenk kabilesinden .dahi gelenler olmutu.
Bunlar Krigolardan kz alp ev bark sahibi olmakla
adada Frenkler de oalmt.

,Bunlara haber gnderdim ki :

taifesiyle karp, aranzda kz alp vermi
siniz. imdi onlar da sizin gibi Padiah- alem-penah
haz-etlerine cizye vermeklii kabul ederlerse ho! Aksi halde onlarn yannda siz de yanarsnz.
<< Frenk

Krigolar bu haberi alnca :

- Ba

stne

Paa

hazretleri!

Deyip, senede on bin Venedik

karar eylediler.

altn verrnee

kavl

179
ki senelik cizyelerini yirmi bin Venedik altn ol
, mak zere alp oradan kalktk.
Bundan sonra teker teker adalara urayarak bu
seferde yirmi sekiz ada ve yedi kale aldm. Kimini gazilere yama ettirip kimini cizyeye kestim. Yirmi bin
den fazla da esir aldk.
Donanmann az az kaldndan ekilip Eriboz'a
geldim. Burada azklanp eksiklerimizi giderdik.

ONALTlNCI FASIL,
PREVEZE

SAVAlNA,

EVKETL HNKARIN BUDN SEFERNE

KRANDOS NAM KAF1RE ve

AVRATI OLAN SNYORAYA

DAtRDtR,

iz Eriboz'da azklanrdk, katider ise s

panya, Papa, Venedik birlik olmak zere:
- Hayreddin Paa'dan geen sene bize ettii kanckln hesabn alrz yahut cmlemiz serden geeriz!
Diye mertlik davas klp, bizi arzulayp gelmekte
imiler ..
Ben ise Eriboz'dan kalkp Preveze'ye gelmi idim.
Kafir donanmasnn bizi aradn haber alnca karakulak kardm.
Benim yrk bir ikanpavyem vard. Onu karakulak olmak zere yanmdan ayrmazdm. ok yiirk idi.
yle ki, uar kua hkmederdi. Dokuz oturak idi. Ke
restesi safi incir aactdand. Reisi ise bir babadr gazi
dilaver yiit idi.
Varp kafir donanmasndan bir haber getirsin diye bunu gnderdim.
kanpavye yola ktnn nc gn, kafir donanmasnn karakulana ras gelmi.
Kafir teknesi .
kanay murat etmi. Ol dahi yrklne gvenir idi.

Amma, el elden stndr demiler.

Katir karakula bizim ikanpavye nnden bir
adm atmaya iktidar olmam, tutup almlar. Bize
getirdiler.

184
inde

yirmi drt katiri

vard.

Bunlardan haber

sordum.
Ne var n~ ydk?t
Dedim.
Onlar da saklamayp olduu gibi sylediler.
- Biz donanmadan aynial bugn sektz gndr.
Barbaro$o'nun donanqas Preveze'de, diye bir haber
geldi. Onun iin bizi gnderdiler. Bakalm bu haber
gerek mi, diye. Geldik, tutulduk. Biz do~anmay. filan yerde brakmtk. ki gne kadar buradadrlar.
Hepsi yz yirmi pare yeikendir. Venedik, spanyol, Papa, birlik olmak zere seni ararlar. Artk gerekeni sen bilirsin!
Dediler.
Bu haberi alnca, Cenab- Hakk'a :
- Yarabbi sen nusret ihsan eyle, mmet-i Mu
hammed'e!
Deyu dua eyledim.
-

Reisierin

endiesi

nc gn ikanpavye katirierinin syledikleri

gibi yz yirmi pare yelken kafir donannas Preveze')'e
girip yattlar.
Gemileri kale altna ektim. Kaliteleri ve tirkateleri yollu yolunca dizdim.
Amma reisierden birka o gn kale zerine kp
kafir donanmasna bakp seyr ederlerdi. Bunlann kalblerine bir endie gelip aralarnda konutular :
- Bu kafirlerin ~mlesi yz yirmi pare gemidir.
Bizler seksen pare gemiyiz.

185
Mertlik davas edip geldiler. Bunlara kar dur
mak zordur. Hayreddin Paa ise iman tamam olan
kafirden korkmaz, der. Kendi bir tedbir etmez, tedbir
edecek olan da dinlemez. Evveli u burnun ucuna birka pare top kanp orasn tahkim eylemek lhm
idi. Geceleyin kafirler sandal ve firkatelerle gelirse bir
yz karal olmayayd.
Dediler.
Her yerde karakulak eksik olmaz derler. lerin
den biri bunlann syletikleini bana yetitirdi. O za
man divan eyleyip btn resileti topladiD:.

Reisiere dediklerlm

Hepsi gelip yollu yolunca oturup hal hatr sorul

duktan sonra dedim ki :
-:- Oullar, gaziler Mavere, Peygamberin_ sn
netidir. Ve akl akldan stndr. Her kimin gnln-
de, derya ilerine dair bir tedbir varsa, sylesin. Baz
kanndalar bizim hakkmzda: Paa kendi tedbir eylemez ve tepbir edenin dahi sn dinlemez, demiler.
Haa, yolunda olan sze muhalefet etmem, isterse bir
ocuk sylesin. Siz cmleniz benim oullarm ve karn<alarmsz. Ve lakin baz gazi kaptanlanmz demiler ki: Paamz bu kafir donanmasna ehemmiyet
vermez, halbuki bunlar yz yirmi pare teknedir, bizler
isem seksen pare tekneyiz. mdi bu katirierden ekinmek gerektir ... Kaptanlanmz bu ekilde dedikodu edip, bir miktar yrekleri bulanm.
mdi oullar! Onhinn o szleri gerektir, yalan
deildir. Benim kafirden cndiem yoktur. Yz. yirmi

186

pare gemi deil, isterseler iki yz pare gemi olsunlar.

Benim Cenab- Rabblalemin'e sadakatim gayet sa
lamdr. Yardm edici odur, dmann okluuna bak
mayalm. Be vakit namazda yardm dileyelim.
Yine demiler ki: u burun zerine bir ka pare
top karmak lazmid... Gzel bir tedbir., Lakin ben
hakirin ksa aklna gre, ol burnun ucuna top ekmek
dmana zebunluk alametidir. Zira deniz yolunca iki
kavi korsan gemisi ba baa tiremola edip alabanda
vururlarsa, onlarn ikisi denktir, bir birlerinden perviis yoktur demektir ..
Amma vakta ki birinin babaa.dnmee iktidan
kalmayp sentebarbadan top atmaa balarsa, onun
gayri malupluuna verilir. Onu artk, teki atp ala
bilir. Elinden hi bir ekilde kurtulamaz, meer Hak
izin vermeye.
te ol gazilerio burun ucuna top karalm demesi, buna benzer. imdi ol gazilelin tedbirlerine gre, oraya top kardmzda, en evvela kafirler: Grdnz m, Barbaroa baskndan korkuyor, diyecekler.
Kafidere kalp kuvveti vermi olacaz.
te benim bildiim budur. Sizler dahi kalbini:?~de
olan syleyin. Ben hak cevaptan ka111am.

Her bir kllarindan birer eme oldu.

Bu szlerim zerine hepsi :

- Devletl Paa, Hak teala senin vcudunu hatasz eylesin! Bizim cmlemizde bir syleyecek cevap
yoktur. Hep bamz sana baldr. Bu hu~usta rey ve
tedbir sen devletl sultanmzndr. Hak teala yaptn

187
ileri,

ezeli takdirine uygun eylesin. Bizlere yz aklk

ihsan eyleyip, rnmet:i Muhammed'i dman ;eri
ne muzaffer kla .. ; Ol burun ucqna top karmay tedbir eden ve sen mcahit Paamz diline alan her kim
ise cmlesini cezalandnp haklanndan gel. Bizim bu
iten haberimiz yoktur. Katarda deve bir ter. Bunu
syleyenler nizarn ve intizam bozacak i ilemilerdir.
Haddini bilmeyene haddini bildirmek, ksze kaftan
giydirmek kadar vardr.
lar

Dediler.
Hakikaten onlarn haberi yoktu. Bu szleri ecien.
reisdi. Bunlar da qjvanda idiler. Onlar bildj~im halde,

ler

be alt

lar

imi!

te bizim hakkmzda .dedikodu edenler bun~

Deyip yzlerine

vurmaqm.

Kabahatlerini affedip gya o~taya syler gibi syledim. Amma onlarn yzlerine sylemekten fazl~ utandlar. Her bir kllanndan birer eme. oldu.
Reisiere:
...: Oullar! Hak teala sizin cmlenizden raz ola.
Benim de sizden beklediim bu idi, Lakin bu gece inallah gemilerimizi hazrlayp piko durasnz. Seherde
rzgar ierden dnerse kalkp dmana mukabil oluruz. Allah teala yardm ihsan eyleye. Greyim sizi er
gibi hareket edesiz: nallah dmann halinde bir ey
yoktur. Allah erenler bizimle qeraberdir. Kalbinizi safi
tutasz.))

Dedim.

188
Divan savulup 1reisler ve gaziler herkes, gemili gemisine gitti.
Seberde grdtUm riiya
O gece:
- Allahm, siarn kafider zerine kuvvetli kl!
slama nusret ihsan eylel
'
Diye sabaha kadar tazarru ve niyaz eyledim. Seher vaktinde uyku ile uyanklk arasnda unu grdm: .
cYattmz Umann yal kenannda sanki karada
bir ok ufack serdin bal km. Amma ol ufack
serdin balklannn iinde iki tane karn yank balk
vard. Bunlar l!eyr eder dururken, bir ahs bir al ata
binmi dolu dizgin yanma geldi, atn ban ekip durdu. Bir petemal dolusu ufack bal elime verip: AI
bunu ya ~ayreddin! Halife-i ruyi zemin olan evket~
l Sultan Sleynan'a peke ver, dedi. Sonra karp
elime bir rik'a vererek kayboldu. Ben de rik'ay ap
baktm. Grd~ ki, beyaz kat zerine yeil hat ile
-Nasrun min Allahi ve fethun karib ve beini m'minine ya_ Muhammed- deyu yazlm. Bunu okuyup yzme gzme srdm.
- Sana hamd ve krler olsun ya Rabbi!
Diyerek uykudan uyandm.
Ryay kendim tabir ettim:
....... nallah ol ufack balklar kafir donanmasnn
firkateleri ve sandallardr. Erzak ve ganimetlerle s
lam askerinin tok doyum olacana iarettir. Karn yank balklar ise kafirlerin kadrgalandir. Gaib bilinmez
amma, iinde olan katirieri firar !etmi olmal. Padi-

189
ah- alem-penah hazretl.erine peke ver dedii pete
mal dolusu ufack balk, inallah, yaknda Bodan'n
fetih haberi gele~ine iarettir. nk imdilerde Padiah- alem-penah Badan zerine gitmitir. inde
nusret ayetleri yazl olan ri.k'a ise, inallah, Allah'n
yardm, . Peygamb~r'in mucizesi, enbiyalann birnneti
ile dmana mansur ve muzaffer olmamza iarettir.
Diyerek hamd senalar ettim.
Baktm ki nusret rzgar ierden dnmeye bala
d. O zaman:
- Bismillah, tevekkelt alellah, niyyeti gaza, kasd kafir!
Diyerek mbarek bir saatte salpa' eyleyip, badhan
lar dkp, pupa rzgarla fecir vaktinde seksen pare
gemi olmak zere kafir don'anmasnn zerine hcum
ettim.

Preveze

Sava

Kafir donanmasnn ise o gece zerine bir pus

kt ki birbirlerini grmez oldular. Benim limandan
kaca~m ise hi zannetmiyorlard.
- Barbaroa bizden korktu, gayri limandan ta
ra kmaz.
Derlerdi.
Zira kafirler gelip oraya lenger-endaz olal gn
olmutu. Bizden bir hareket grmediklerinden by~
kanaat getirmilerdi. Amma, dman dmann halinden bilmez, demiler. Bizim yattmz Preveze lima
nndan yle olur olmaz rzgar ile klmaz idi.
O sebepten k rzgarn. ierden esecei bir mbarek saate tehir etmi idim.

190

Seksen parelik donanman blk ettim.

Tenbih ettim ki :
- Bizim gemi alay kafirin alayna kar olsun.
Bizim firkate alay kafirin firkate alayna, kalite alay
kafirin kalite alayna mukabil olsun!
Bylece taksim edip at ba beraber slam donankafir donanmasnn zerine gitmekte olduk.
Amma kltirler karanlk pusun .iinde, demir ze-.
rinde kendi havalannda yatrlar idi.

Bizi ardmzdan srp oraya getiren nusret rzgar, varp kafir donanmasnn zerindeki pusu da dat
mas

t.

Kafirler grdler ki slam donannas zerlerine

bindirip varr. O zaman katirl~rin iinde, bir ana buba
gn bir aknlk, bir rubulya koptu ki, demek olmaz!
Daha alaca karanlk olduundan demirlerini kesip
birbirlerinin zerlerine dp, katir danannasiyle mslman donannas karmakark oldular.
Otuz alt pare geminin nnde olarak, forsa sancaklarn dikip foralabanda arslanlar gibi yollu yolunca atelerimizi saarak cenge giritik.
Kalite alaymz kafirlerin kalitelerini allak bullak
edip kimini alp, kimini batrmakta, kimisini ise kcltirler brakp kamakta idiler.
Firkate alay dahi, kafir firkatelerinin kimini alp,
kimini batan kara edip, kimini dahi koup gitmekte
idiler.
Elbasl kafir donannas mnhezim olup, asakir-i
slam mansur ve muzaffer oldu.

191

. Kafir gemilerinden sekiz paresi kuru tekne olarak

be tanesi alnd, yedisi batrld.
Kafir kalitelerinden yedisi cenk ederek, ikisi iih

dekilerin brakp kamasyle dokuz kalite alnd.

Kafir firkatelerinden on iki pare firkate alnd.
Netice-i kelam kafirlerin yz yirmi pare donanma
y menhuselerinden otuz alt adet tekne alnd, kalan
firar edip gittiler.
Pirkateler ve sandallar deryann yznden katirieri devirdiler, kimisi de boulup cehenneme gitti. ki
bin yz yetmibe kafir esir alnd.

on

Byk ziyafet verdim.

Aktannalar getirip limana koduk, sonra kendimiz
de selametle tekrar limana girip yattk. Sakatlarmz
onardk. Zira biz de salkm saak olup, iler tutar ye
rimiz kalmamt.
ehit olan gaziletin kimini deryaya kimini ise Pre
veze'ye defn ettik.
Seksen pare gemideki gazi askerlerden drt yz
ehit sekiz yz yaral vard. Mecruhlarn yarasn ho
a sardk.
Bu byk gazann kr iin yzm secdeye koyup hamd senc}lar eyledim.
Sabah olunca kaptaniara ve gazilere byk ziya
fet verd!m. Yeyip iip enlik fu:lmanlk ettiler.
Bizler bu srur ve sevin iinde iken Bodan'n
fethi mjdesiyle Kapcba geldi. Kapcbay ihtiyatan beri edip ban ge erdirdim.
Kaptaniara ve Kapcbaya grdm ryay ve nasl aynen ktn anlattm.

192,
evketl

Sultan Sleyman han, Kapcba ile gn

hmayunda buyurmu ki:
Sensin ki lalani Hayreddin Paa,
,
Derya gazan m.barek olsun. K mevsimi yakn
dir. Gayri ayak ayak Asitane'ye .gelmeye acele edesin.
Burada refah ve islirahatinde olasn.',.
nc gn Kapcbay geri gnderdim. Cengin
ahvalini ve sair haberleri de yazp eline verdim, Padi
ah hazretlerine bildirdim.
Kendim ise Preveze limap.nda yirmi gn miktar
elenip, katirden aldm aktarmalan
donattm, Onlarla beraber yz pare tekne olduk.

derdii hatt

Kiflr Ceneral'ln dedlklerl

Bu srada kafir donanmasndan bir haber almay
mura:d ettim. kanpavyeyi donatp gnderdim.
Ayamavra yaknnda ncir limanndan kma, kei,
koyun, sr ykl bir kayk tuttu. inde otuz alt kafir vard. nebaht'ya kafir donanmasna satmaya gtryorlard. Daha nce bir sefer et~i, ikinci sefe
rinde ikanpavyeye tutulmutu. Alp getirdiler.
Pek memnun oldum. indekileri gemilere pay et
tim, slam askerinin kursana nasip oldu, y~diler.
Kayn Reisi bir laf anlar kafir idi. Kafir donanmas Ceneralinin ahvalini bize nakl etti.
Bu Ceneral daha nce Avlonya nnde bozulup alt
tekne ile kap kurtulmutu. Bu sefer ise yz yirmi
pare tekne ile Venedik, spanyol, Papa birlik olmak zere mertlik davas edip, gelip intikam almak
istemilerdi.

193

Elhamdlillah evvelkinden beter baaa olup

mertlik dava etmi iken kaarak gittiler.
Kap kurtulduktan sonr~, reisierini yanna ar
m ve:
- Bu hristiyan dman sihirbaz Barbaroa iin
biz mertlik davas edip ktk. Amma yine evvelki gibi
sihirbazlk edip bizim yattmz yere pus yadrd. Haberimiz yok iken gelip bizi demir zerinde bastrd,
bu kadar yz karal eyledi. Neyse ki kaarak elinden
g bela kurtulduk. Asla bir poh yemeye kadir olamadk. imdi Krallarmzia ne yzle bulusak gerek. Ge. lindi hi olmazsa varalm, nebaht'y alalm.
Demi.

Tuttuumuz kayn

reisJ, kafir donannas n :

ben onlar nebaht'ya yakn bir liman7
da braktm. Geen sefer yine koyun,sr, kei ykletip onlara satm idim. ok aka faide ettiimden, tamal dnyas, yine kayn ykletip o tarafa doru
giderken, senin. ikanpavyeye rastladk. Bizi alp sana
getirdiler.>>
Dedi.
Hem kendi halini hem de kafirlerin ahvalini bir bir
syledi.
Bunu duyunca sabahleyin oradan kalkp :
- Nerdesin nebaht!
Diyerek 'yola ktk.
--'- imdi

Kaan

pek koAma zarar edersin.

Biz byle gelirken, kafir donanmasnn karakulak

haber almlar. Aletacele varp menhus Ceneral'e sylemiler.
kayklar

F: 13

194
,,_ Barbaroa evvel seksen pare tekne idi, imdi
tamam yz pare yelken olmak zere bu tarafa doru
gelmektedir.
Haberini alan kafirlerin akl bandan gidip, qradan hemen kalkp, soluu krfezde aldlar.
Birka gn sonra onlarn olduu yere geldik.
- Venedik donannas buradan gideli gn oldu.
Dediler.
nce artlarndan gitmeyi murat ettimse de, sonra:
<<--- Koyundu! Kaan pek koma zarar edersin, demilerdir. Bu kadar yz akl oldu, elhamdlillah. Onlarn firar etmesi de, yine Allah teala hazretlerinin
hltf l keremindendir. ok kr meydan yine slam'da
kald.

Diye dnp, hamd senalar ederek, vaz getim:

Zaten k mevsimleri dahi yakn olmakla, dn
eyledim. Selamet ve ganimetle Asitane'ye geldik. en
lik iidmanlk ederek, dostlar ad dmanlan berbad
eyledi.k.
Varp evketl Hnkar'a bulutum.
.:._ Ho geldin pcahit lalam, gazan mbarek olsun.
Dedi, hil'at giydirdi.
htiam ve debdebe ile sarayma gittim. Tersane-i
Amire'nin nizarn ve intizamna bakp, kendim taat
ibadetimde oldum.
O k refah ve rahat iinde, kendi hanemde hareminde geirdim.
Bahar gnleri yetiip sefer zamanlar geldikte, sek
sen pare gemi yaiayp hazr eyledim. Her levazmatla

195
m gerei

gibi dzp, mbarek bir saatte Akdeniz'e

k tm.

O sene kafir donannas kmad. Biz de kafir yakan alatp, berbat ve harap eyledik. ok yz
aklkiar oldu, ganimetler aldk.
kasm

Budin seferi

Biz derya yznde gezip dururken, o yl, yani dokuzyz krkbe senesinin balannda evketl Padiah-
alem-penah Sultan Sleyman hazretleri, kalkp, Budin
zerine sefer eyledi.
Hakk'n yardmyla Budin'i feth eyleyip ald. Krandos namnda bir kilfiri Budin'e bey eyledi. Sonra darat- saltanat ve ihtiam ile Asitane'ye dnd.
spanya Kral ise,
- Gran Senyr, Budin'e Alaman zerine gitmi!
Diye haber alnca, hemen Alaman Kral'na karadan otuz bin sultat imdat iin gndermiti.
Amma gazi Sultan Sleyman'n klcndan bu otuz
binden bir spanyol katiri bile kurtulmad, hep kl
tan geiFildi.
Andirya Dorya ise otuz pare tekne ile Muton Koron zerine korsanla gelmiti. Bunun haberini alnca
oraya gittim. Gnlerden bir gn Andirya Dorya'ya rastladk. Azim cenk oldu.
Allah'n izni ile yirmi dokuz
pare teknesini aldk. Otuzuncu Andirya Dorya'nn kendi bindii kalite idi. Gayet yrk olduundan ve akam
dahi bastndan kap kurtuldu.
Bu gazann kranelii iin hamd senalar .eyledik. sH\m askerleri din dmanlan zerine muzaffer

196
olduklarndan ad

olarak, selamet ve ganimetle gelip

Asitane'ye dahil olduk.
lslambol'a yle bir gnde geldik ki ol gn btn
ehir Budin'in fethi sebebiyle tezyini qilact sruri
ibad ile donanma olunmu idi.
Ben dahi btn donanma-y hmayun gemilerinden
er kat alabanda sadm. yle ki, ol gn top sadasndan slambol'un ii yand, ttt. mmet-i Muhammed ferah ve srure mstarak olup, adlk eylediler.
slam askeri o mbarek senede gerek karada gerek deryada, dman zerine mansur ve muzaffer olup
kafirleri makhur ve mnhezim eyledi. Hak teala, dnya durduka slam askerini karada ve denizde din d
manlar olan bedbahdlar
zerine muzaffer eyleye,
nci'unlar eelaliyle kalr eyleye, amin, bi-hrmeti seyyidil enbiyai vel mrselin.
Vanp evketl Padiah- alem-penah hazretlerine
bulutum:

-Gazan mbareR ola, evketl Padiahm, Hakk'daim olsun.

Dedim, gereken edep ve tazirnde bulundum.
Padiah hazretleri dahi bana dualar edip :
- Senin dahi gazan mbarek olsun lala! . Hak
teala seni daima muzaffer eylesin!
Diyerek enime hil'at giydirdi.
htiam ile konama gittim.
Sonra yine eskisi gibi donanma-y hmayun ve Tersane-i Amire ile leven-t _gazilere ait ileri ekip evirip,
nizarn ve intizam vermekle megul oldum, ibadet
taatta ve devletimin devamna duada bulunur oldum.

n yardm

197
Krand.os kiflrln
evketl

av~t

Sultan Sleyman han hazretleri Rabb'in

yardp ve kahhar kuvveti, ile Budin kalesini feth eyleyip aldkta, bu kaleyi Krandos nam fire verip onu
bey eylemi idi.
Aradan ok gemeden bu Krandos katiri ld, hahis ruhu cehennemde karar kld
Fevt olan Krapdos kafirin avrat, kocasnn yerine
oturup Budin'i idareye balad. Pek akll ve tedbirli
bir avrat idi.
Amma Alaman Kral Krandos:un mrt olduunu
haber alnca dnyalar onun oldu. Hemen alelacele asker ekip, vanp Budin kalesini muhasara eyledi.
Krandos'un avratna eli ile :
Sen ki Krandos'un kans sinyorasn,
eElim sana vardkta, gerektir ki merasim ile bana kalemi teslim edip, sonra gelip hak-i payime yz
sllresin, seni yine yabana at~ayz, bir mansp ile kay
rrz. Amma sakn ki inat ve muhalefet etmeyesin. Zira
sen bilirsin ki, bu kale evvelden benimdi. Gran Senyr
elimden alp kocana verdi. imdi yolu ve erkanyle
mal sahibi maln alabilir.
nat ve muhalefet etmeden kaleyi bana teslim edersen ho ... Aksi halde kaleyi senin bana dar ederim.
Diye haber gnderdi.
Eli varp Krandos'un avratna bu eyleri ifade eyleyince. kan :

- Bu kaleyi benim erime evketl Sultan Sleyman verdi. Erim ld, imdi bu kale bizde emanettir.

198

Bu kalenin sahibi Padiah- alem-penah Sultan Sleyman hazr~tleridir. mdi evketl Padiahma arz ederiz. Hali gerei gibi ifade eylediimizde, eer: Kaleyi
Alaman Kral'na teslim eylesin, zira kale evvelden onundur, der ise ne ala, veririz. Elhasl Padiah hazretlerinden her ne trl bir emr-i ali gelirse gereince amel
ederiz.>>
Diye red cevab verdi.

Tiz etr-i hmayun

tan ksm!

Vay ki Alaman Kral gayet hiddete gelip, kafir iken

yahudi oldu.
- Bak u sa ok hilebaza, eksik etekli iken
bana ne cevap gnderdi!>>
Deyip, cenk cidali balatt.
Krandos'un kars el altndan name yazp keyfiyyet ve ahvalini Sultan Sleyman hazrederine bildirdi.
Name evketl Hnkar'a gelince, son derece hiddete gelip:
- Tiz e tr-i hmayun tara ksn! Ol mel'unun
zerine seferim vardr!
Deyp, kendi bizzat gitmeyi murat eyledi.
Amma sonra nedimler, devlet erbab ve saltanat
erkan koroayp :
- evketl Padiahm, senin bu kadar yarar lalalarn vardr, onlara emr eyle gitsinler. Senin dua ve
birnnetinin bereketiyle menhus Alaman' ba aa etsinler. Padiahm neden zahmet buyuracaksnz?
Dediler.
Padiah dahi raz olup, seksen bin asker ile Fettah Paa'y tayin etti. Fettah Paa dahi lgar ile varp

199
Budin'e

yetiti.

Alaman Wirine

kar

olup cenge du

rutu.

Allah'n yardm ile teafire yle bit kl dedi ki,

ancak olur. Altm bin k.afirden kimse kurtulmayp,
cmlesi cehenneme gitti ..
Sonra Fettah Paa, ol Krandos'un kansrt tekrar
Budin kalesine bey edip, sa.bit kld. htiam ve deb
debe ile kalkp Asitane'y~ geldi.
Sultan Sleyman hazretlerinin de hiddetleri geip
memnun oldular. Hak teala din dmanlann daima
makhur eyleye, amin.

BARQAROS HAYREDDiN

PAA'NIN

HATIRALARININ

SONU

SON FASIL,

MOSONEGRO KARA HASAN AGA'YA,

SPANYOLLARlN CEZAYR'E HCUMUNA,
KAFiRLERiN KILITAN GETKLERNE,
OAKLILARIN HNKAR'I VE PAA'YI
ZiYARETiNE ve
HAYREDDiN PAA'NIN VEFATINA
DARDR.

azi Hayreddin Paa hazretleri, Andirya Oorya'y Muton Koron nnde yakalayp yirmi

dokuz gemisini almt. Andirya Dorya salt

bana teknesi ile kap kurtulmutu.
Andirya Dorya'mn malup ve perian spanya'ya
vard gn, spanya Kral'nn Alaman Kral'na yardm iin gnderdii altm bin kafirin kltan getii
haberi de gelmiti.
Kara haberlerin ikisi birden bir gnde gelmekle,
kafirler yeis ve patemlere battlar. Kpekler gibi ulu~
yup, hnzrlar gibi armaya baladlar. Hangi beHiya nale ve feryat edeceklerini ardlar:
Alaman'da, Sultan Sleyman'n kltan geirdii
altm bin sultata m acsnlar, Andirya Dorya'nn elin
den alnan yirmi dokuz ektiriye mi?
Elhasl kafirlerin yeis ve matemleri lye gelmeyip, hemen gya sal stnde kalm'kpee dndler ...
Hak teala daima hzn ve kederlerini ziyade eyleyip,
balar aa olsun. Ve mmet-i Muhammed karnda
lanmz, her halde zerlerine mansur ve muzaffer olsunlar, amin.
Kafirler Hayreddin Paa hakknda :
- Ol azizierin hr hr hmna urayas Barbaroo'nun elinden bizim halimiz neye varacak. Ceza-

204
yir'de iken bir intikam alamadk. Hele imdi Padiah
tarafndan tannd, Ceneral oldu. Onu imden sonra
aziziere havale etmekten baka elimizden bir ey gel
mez.
Deyip, intikam almaktan gayri mitlerini
Ierdi.
Sonra ise:

kesmi

Cezayir'i almak iin bir tedbir dnelim.

Cezayir'i alrsak, Barbaroo da iittiinde kasavetinden atr atr atlar.
Dediler.
-

Eer

spanya Kral da kumandan ve kaptanlarnn szlerini makul buldu. Gayri Cezayir zerine sefer tedarikine giritiler.

Mosonegro :Kara Hasan

Ala

Padiah

hazretlerinin emri gereince Hayreddin

Cezayir'i feda edip Asitane'ye
gelirken yerine Kara Hasan Aa'y brakm idi.
Paa hazretleri sultan

Kara Hasan Aa, gayet 'min, mttaki, alim, fazl,

tavr hareketi belli olmu bahadr kii idi. Geri cssece uzun boydan bir miktar ufarak kt'a idi. Amma bir
ahin idi. Bahadrlkta pek mehurdu. Hayreddin Pa
a'nn oulluu ve srda idi. ou mkil mesele
lerde onun :rey ve tedbirine danr idi. bilir adam
d. Cmertlikte Hatem-i Tai gibi idi. Bir kimseye bir
ihsanda bulunsl onu ihtiyatan beri klard. Daima
adalet zere i iler er-i erife uyard. Hasl iyi ahh1kh bir adem idi.

Hayreddin Paa sliimbol'a gittikten sonra Cezayir'i ekip evirdi. Nizarn ve intizam artrd. Cezayir'
in ii ganimet ve esirlerle doldu. Kafir yakasm berbad
ve ha:rap eyledi.
.Gnlerden bir gn kosta kAfirlerinden iki yz
gelip, Kral'a Hasan Aa'
dan ikayette bulundular.

klfir, balarna hasr yakp,

Dediler ki:
Devletl Kral, biz Barbaroo'nun slambol'a gi,
dip Gran Senyr'e Ceneral oldu~nu iitince, ok sevi. nip mesrur olmutuk. u hristiyan dman Barbaroo'dan kurtulduk der idik. Amma imdi Barbaroa'nun
yerine oturan Mosonegre, ki Kara Hasan Aa demek'
.tir, Barbaroo'ya rahmet okuttu. Barbaroo yine
hris-.
tiyanlar deniz yolunca esir. eder, ldnnezdi: Bu Masonegro ise: Cezayir'de kafir ok, bana esir lhm deil
deyu hepsini derkelle edermi ...
-

Bunlar

duyan

Kral'n akl bandan

gitti.

Hay diyavolo! Aman unun hemen ban ezBunu da Barbaroo gibi nam an sahibi olmaya brakmayalm, zira ejderha ylandan olur,
dedikleri gerektir. Barbaroa'nun nam an sahibi
olmas hep bizim ihmalimizden oldu. Bir korsandan ne
olacak derken, sonunrui Qran Senyr'e Ceneral oldu.
Aslnda bari bir byk kan olayd, o kadar yrei~iz
yanmazd. Yine aslna dnd derdik. Amma bunun asl
nesli belirsiz. Midilli adasndan izbandut gidisi!.:.
-

rnee bakalm.

Diyerek Paa hakknda da, ytireinin ateinden olmayacak pohlar yedi.

206
Bu kafir olu kafirler bilmezler ki, ol devlet danam am hep Cenab- Hak vermitir ... Ve tizz
men tea ve tzill men tea. Bunu bilmezler de kendi fsk dolu fikirlerince hasep nesep iddias ederler.
rat,

spanyol Kral

Cezayir nnde

Kara Hasan Aa'nn kafideri derkelle ettii haberi kafir yakasnda ayi olunca, gayn Cezayir'e daha
ok bakar oldular.
- Azizierin himmetiyle, biz de Cezayir'i ald
mzda ol Mosonegro dedikleri
diyavolunun kellesini
kesip. yal kapsna asalm. Hristiyanlann kellelerini
kesrnek nice olurmu, o haydutlara ibret olsun.
Diye laf gzaf harmann savururlard.
Dokuzyz krk sekiz senesinde byk hazrlklar
edip bahar gelince Cezayir zerine gittiler.
Rebilevvelin yirmi beinci gn spanya donanmas gelip. Temnitos nne yatt. Kral
dahi beraber
gelmi idi.
- Hasan Aa'nn ban kendi elimle keseceim!
Diye iddia ederdi.
Amma kul dedii olmaz, Allah dedii olur.
Nitekim denilmi ki:
Eer dilden gelen elden geleydi,
Gedalar kalmayp sultan olayd.
Kafir donannas sabapa kadar g ile yerleti.
Byle byk donanma ile Cezayir'e geldikleri olmamt. Cmlesi drt be yz yelken vard. Gemilerin direkleri gya kabalk gibi Temnitos nn doldurmutu.

207
Kara Hasan

Aa bakt

ki

msll:nanlarn

renkleri

deimi:

--'- Hemen imden sonra bizim alvalimiz bir Al

lah'a kalmtr,. meer ondan bir inayet ola!
Diye byk telaa dmler.
O zaman Kara Hasan Aa galaba divan eyledi. Askerler, ulema ve belde halkndan byk kk hep ge
lip toplandlar.

Kara Hasan

Aa'nn konumas

Hasan Aa, aslan gibi yerinden kalkp, bunlara

dedi ki:
- Ey oullar, kanndalar, babalar! Sizler cmle
niz bu ana kadar hep adlkta ve safada idiniz. Her
kolayn bir zoru ve her zorun bir kolay olaandr.
imdi bu din dmanlar mel'unlar gelip vilayetimiz
nne lenger-endaz yattlarsa, bizlere dahi layk olan
udur ki: Gya hepimiz bugnk gnde dnyaya gel
dik ve yine bugnk gnde ehadet erbetini iip ahirete gideceiz, bilelim. Hadis-i erifte buyrulduu zere, kii kendisini dnyada hemen misafir gibi bilmek
. gerektir. ~nyaya gelenin ecel erbetini imesi muhak
kaktr. Cenab- Hak: Btn nefisler lm tadacaktr,
buyuruyor .. Baki ancak Allah'tr, gayri kimse yoktur.
Madem ki byledir, bugnk gnde ne mala ne
rxzka ne de eviada bakmayp, hemen canla bala, Allah
rzas iin din-i mbin uruna cihad-i fi sebilillah ede
lim. Ta birimiz kalmayncaya kadar sizinle alalm.
Elhamdlillah ala din'il sHi.m! lenimiz ehit, ldrenimiz gazidir. Yardm edici ancak Cenab- Hak'tr. Sizinle bu yardma bakalm, dmann okluuna bak

208
mayalm.

Zira az asker ile ok askeri_ bozmak, her e

yin sahibi Rabbimizin ezeli bir adetidir.

Saknp sakn kalbinize bir korku gelmesin. Allah

erenler bizlere ya\'dmcdr. Buras mbarek topraktr. Sultan Cezayir'in gzcleri oktur. nallahu teaa,
avn-i Huda ve mu'cizat- Mustafa ve ciharyar-i gzin-i
ba~safa ve gaib erenlerin ve hazr erenlerin yce himroetleri berekati. ile dinsiz: kafirlere yle -bir endam
keselim ki, evketl Padiahmz ile efendimiz Hayreddin Paa bize tahsin ve aferinler klsnlar. Ve bizden
sonra gelecek kanndalar tevarihlerimizi okudukta
ruhlarmz rahmetle ansilar. Nitekim kamiller demiler ki:
Er odur ki dnyada koya bir eser,
Esersiz kiinin yerinde yeller eser.
Kara Hasan Aa byle dedikten sonra, dedii gibi
kavrt karar zere Fatiha olunup el yze alnd.
Divan savulup ili iine gitti. Barc harfilar zerine pay olundular.
Er gibi

hazrlanp

Alial'n hikmeti bu ya, divandan evvel kalplerinde

bulunan korku, Kara Hasan Aa'nn va'z nasihatndan
sonra slam askerinin iinden kp gitti. Kalpleri ay
dnland. Geceleri Kadir, gndzleri Nevruz oldu.
Acaba kffar donannas var mym, yoksa yok
muymu, asla mhimlerine gelmezdi.
B'r yarar cmleyi yarar eder, bir muhannes cmleyi inuhannes eder.
Demiler.

209
Ol mcahit Kara Hasan Aa'nn nkteleri nasihataskerini, sa gibi l iken diriltmi, yeni ha-

lar slam

yata

eritirmiti.

Hasan
maz

Aa

da

kalkp,

pak abdest

alp,

iki rekat na-

kld.

leri

Hak'tan, slam
dileyip:.
Allahm, siarn kafirlere karkavi kl!
Diyerek yzn yerlere srd, alad.
Ya Rabbel alemin! Ben senin aciz bir kulunum. Beni din dmanlar olan' kafirlerin yannda utandrma. Yz akl ile yardm ihsan eyle.
Deyu dualar eyledi.
Sonra Fatiha-i erif, sure-i Yasin ve nna fetalna
leke suresini okuyup el yze ald.

askeri iin

kolaylatnc olan Cenab-

yardm

Kalkp.

Bismillahirrahmanirrahim, Allah'a tevekkl ettim, kafir ile gazaya niyyet eyledim.

Deyip silahn kuand, klc~ boynuna ast.
Muhammed-l Mustafa'y efaat tutunup, burc- barular zerine kt1. Tedbir ve tedarikle megul olup,
ortala nizarn ve intizam verdi.
Burla.r zere slam alemler:i dikilip, ksler allnd.
Nara-i Allahekber sadasyla alem yankland. Has
h er gibi hazrlanp, aslan gibi dman bekler oldular.
Kffar-i haksar dahi gemilerden sandallarla sel gibi karaya dklp ordusunu kondurdu. Metrisler kazp kstebek gibi iine girdi.

F: 14

210
Gayri gemilerden topta bomba, slam burlar
na yamur gibi yamaya balad. Gaziler dahi a'da-y
hasirin zerine topuna top, bombasna ?omba yad
rrlard.

O gn kafirlerin be on pare gemilerini batrd

lar. nk kafir gemileri gayet top altna girmiler
di. Cezayir'in burlannda hrtall toplar yoktur diye
hakir grmlerdi, amma Hayreddin Paa o burlar gayet muhkem edip hrtall toplar komu idi. Krkar,
otuz altar, yirmier, on ikier ve sekizer hrtal olmak zere toplari var idi.
O gn topta ve bomba darbndan be on pare
gemileri denize gark olunca, hemen alelacele top altnda~ kp uzaa yattlar. Onlarn toplar da gayri
Cezayir burlarna yetimez oldu.
spanya Kral kt ili mel'un:
u Mosonegro denen Trkn bu rikoluu
nu beendim amma, batan bunu Barbaroo akll
adam diye yerine oturtmu ise de akll bir adam deil imi. Be on adam ile benim kuvvetime kar durmak ister, burlarn stnde seyirdip gezer. Ya ben
yarn o burlar gklere adrdmda, o zaman ne yapacak.
"'
Dedi. Hasan aa ile bir miktar zevklenip maska
rala aldlar.

Sonra Kral:
bu negro diyanoloda akl olayd. Benim
buraya geldiimi grnce hemen Cezayir kalesinin
anahtarlarn alp, boynuna mendil balayp, hak-i payimize gelip zr diler idi, Hem bu sebeple belki su
- Eer

. 211
undan geip affederdik. Halbuki ona hi bir ekilde
lmden kurtulma yoktur. Hristiyanlar derkelle edip
kestiinden ben de onun ban kendi elimle kesmeye yemin etmitim. Byle iken' zr dileyip haddini
bilmesiyle ylne kat olunmasndan feragat olunur, bir.
miktar ey ile vilayetine gitmesine belki izin olurdu.
Amma imdi ben ona bir i edeyim ki, kyamet olun
caya kadar dillerde destan ola.
Deyip hiddetle geldi.
Yannda olan papazlar:
Devletl Kral, hele evvel bir name yazp gnderiz. Bakalm sonu ne olur? Eer sizin dediiniz
gibi Cezayir'in anahtarlarn, boynu bal, sine da
l hak-i paye getirip zrn dilerse, szmz yoktur. Aksi
zuhur ederse biz ekildik aradan gayri gnah boynuna deriz. Gayri istediiniz gibi cezas tertip olunur.
Sizin gibi bir azimUan krala ne yapabilir? Akl ermediinden byle ediyor. Yoksa senin
bu kalredici
kuvvetine Gran Senyr bile olsa belki takat getiremez.
Kan de kald ki Kara Hasan Aa!
Dediler.
eytan papazlar, Kral mel'una ol kadar paye verdiler ki, koltuuna karpuz smaz oldu.

O zaman:
- Ras syledinizi
Trke olmak zere Hasan
Aa'ya_ bir name yazlsn!
Dedi.
Trke bir name yazlp gnderildi.
spanya Krab'mn nAmesi
Namede:
Ben ki spanya Kralndan, sen Cezayir kuvar-

212
nadoru Kara Hasan Aa'ya,
Namem sana vardkta yle bilip agah olasn ve
gzn pek aasn. Eer akln bana yar ise boaz
na mendil balayp, Cezayir kalesinin anahtarlarn
yanna beraber alp sonra
gelip hak-i payime yz
sresin. Belki bu suretle suun affolunup kati olunmak
-tan halas olasn. Zira ben iittim ki sen hristiyan kullar denizde bulup aldnda, Cezayir'de esir ok, be
nim esire ihtiyacm yok, bana nam lazm, deyu
boyunlarn vurup ldrr imisin. Ben de senin ba
n kendi elimle kesrnek iin azizierin bana yemin
eylemiim. Senin iin elimden
kurtulmak imkansz
dr. Meer ki.
kendiliinden gelip, zrler
dileyip,
hak-i payimize yz sresin. O zaman belkim hem elim
den necat bulasn, hem biraz ey ile seni kayraym,
vilayetine gidesin.
Amma Cezayir'i zorla alp da elime dersen,
kurtulamazsn. Btn askerini de ispatadan geiririm.
Sana nasl nam lazm ise, bana da nam lazmdr. Benim nasl stn kuvvete sahip bir kral olduumu bi
lirsin. Btn mmet-i sa zerine ehin ahm, ve tac-
Nuirevan koronas tarm, ve btn hristiyan memleketler zerine hkmm geer, Senin efendin olan
Barbaroo'yu Tunus'dan papusuz karm adamm.
mdi benden gzn pek aasn. Bu byk kuvvetle
bu tarafa gelmekten maksadm Cezayir'i almaktr. Cezayir'i almadan ardma bakanlardan deilim. Askerim
ok zahirem ok, mahm dahi oktur. Asla bir eyden
elemim yoktur. te bunlar sana malum olsun, ona gre benden kork. Sonra bildim bilmedm deyu zr ba
hane dinlemem

213
Demi.

.
elisi bu narneyi getirip mcahit Kara Hasan'a verdi. Kara Hasan divan toplad. Gazi askerler
huzurunda hoca efendi. tarafndan name okundu. Herkesin malumu oldu. Red cevab yazlp yine elisi eliyle spanya Kral'na gnderildi.
Kraln

Cevapta

()yle .denilmiti

Evvela, ey ebedi mel'un ve sermedi hnzr spanya

sensin ki, narneo geldi. Ve iinde yediin pohlarn hepsi malumumuz oldu. mdi n ile laf ile ben adama Cezayir'i vernem ve senin gibi kelpten dahi pervam
yoktur. Elinden geleni ardna koma. Eer sen stn
kuvvetinle marurla:qrsan ben dahi ka.inat yoktan var
eden Allahi azimana dayanrm. Hem bilesin ki az
asker ile ok askeri bozmak gizlileri ve srlar ~ilen
Cenab Hak hazretlerinin ezeli adetidir. Kafider ile ,
karlap cenk cidal ve harb ktal eylemek slamn
erefi ve iftihardr, ve Allah katnda yce derecelere
erimesine sebeptir. Senin gibi nice benlik davas srm mel'unlar Cezayir'i almak kasdyla gelip Hakk'n
yardmyla malup ve mnhezim olarak, piman ve
perian bir halde yzleri karasyla. artlarna bakarak
yklp gitmilerdir. Hazret-i Kibriya'dan umarm ki,
inallah sen onlardan beter olursun! Zira marurun
basn, intikam alc y-ce padiah olan Cenab- Hak tr ... Sen bildiinden kalma!.
Kara Hasan ~Aa'nm atlan
Kara Hasan Aa'nn mektubu spanya Kral'n~ varp da okununca, vay ki spanya Kral hiddete gelip
kakyp, yldrm gibi akyp, ka.fir' iken yahudi oldu.
Kral

214
- Eh koca Negro, ben de seniQ haddini bil~ir
mezsem adam deilim!.
Deyip, gayri kte kt cengi artrd.
Amma Kara Hasan Aa'nn atlar vatd, kafir
ordusunda gezerlerdi. Her ne grrlerse gelip haber
verirlerdi.
Bir giin katirlerin byk festesi oldu. O gn gemi
lerden sandaHiira arap flar karp, o gece yeme
ime edip sabaha kadar elendiler, glp oynadlar.
Ertesi gn de meclisleri ortada kald. Hnzrlar gibi
hortlayp yatarlard.

Hatrlarna,

asla :
- Kimbilir, biz byle mest halde yatarken, belki
Negro Hasan Aa bu gecelikte gelip baskn eder.
Diye gelmezdi.
- Trkler bizim korkumuzdan, burlardan bir
adm ileri gelmeye kadir deillerdir.
Sanrlard.

Mcahit Hasan Aa ise kffarn halinden gerei gi

bi haberdar idL Hemen frsat ganimet bilip gazilerle
meveret eyledi.
On bin i bilir cenk grm yiit gaziyi hazrlad.
Gece yarsndan sonra sabaha yakn bir saatte gizli
kapdan ktlar. Hasan Aa nlerine dt. Da yolundan gittiler. Ay karanlnda idi.
. Da yolundan varp kestirmeden, kafirlerin ordusu
zerine ktlar. Hem hikmet-i ilahi o gece muhalif yeller esip kafirlerin zerine karanlk pus ekti. Gz gz grmez oldu. Yamur dahi desticten dklr gibi
g?z atrmad.

215

Bu alametler Allah tarafndan slam askerleri .iin

idi. Gaziler baktlar ki, kafirler kimi mahmur
ve kimi sarho kpekler gibi uyuyup, hnzrlar gibi
hortlayp yatrlar. yle ki dnyadan habersiz idiler.
Halbuki gaziler tabaneal atm kadar kifilere yakla
m idiler.
Hem gr hikmeti ki, kafirler t~rafnda tufan karanl~. frtna ve yldnmla ya~murdan gz almaz
iken slam askeri tarafnda bu;.lar yoktu. slam askerleri katirieri grr, amma kafirler slam askerlerini
grmezdi.

yardm

Baskn

slam

askeri ise yle dzenlik ile gelirdi ki, ayakincinmezdi. Gazi Kara Hasan A~a
on bin gazinin nnce gider, her ii o idare ederdi.
Kimseden bir ses kmaz herkes kendi iine bakard.
stedikleri yere vardklannda :
- Bismillahirrahmanirrahim, niyyet-i gaza, kasd~
kifir!
.1
Deyip, Hasan A~a tfengini boaltnca, on bin gazi
birden tfenklerini kffar- haksar zerine boalttlar.
Kafirler dklp kald.,
Ardndan, gaziler kllann ekip, kafirlerin kalp.
cenahlarna girdiler. Sere alayna kartal, ekinc tarla
~na orak nasl girerse, kafirleri yle krmaya balad.
lar.
Kafider isem U gndr yiyip imeden ve al'abn
mahmurlu~'dan gzleri dnyay grmez halde. idiler.
Silaha pusata davranp kendilerini buluncaya . kadar
lar altnda karnca

216
gaziler kafirlerin yarsn krmal oldular. Kafirlerin
tamam otuz alt bin idi.
Kafirlerin iine bir uursuzluk bir aknlk d
t ki, ancak olur. Biribirlerini krmaya baladlar.
Ana buba gn olup, kafirler neye uradklarn
bilmediler. te bunun iin: Baskn bastranndr, derler. Hele baslan akl bandan gitmi sarho veya
gnlk mahmur olursa ...
Elhasl afak

sknceye kadar gaziler kllarn

Yirmi binden fazla kafir kltan geti.
Drt bez yz kadarn ise esir alp koyun srs gibi
nlerine kattlar. Bunlar kl yelmanlar ile dverek
ve yrmeyeni yolda kerterek, selamet ve ganimetle
gelip burca girdiler.
Sabah olup, gne grnp, z nuroyla alemi aydnlatnca, kafirler bakp grdler ki, ne bakarsn
iten gemi, bela deryas boydan am. yle ki, kafir !einden tepeler olmu. Kelle dersen bostan kesimi
gibi ayaklar altnda ...
Bu hlli grnce gayet perian ve balar aa oldular. Zira asla hatriarna Trk askerinin gece burlardan kp, baskn edecekleri gelmezdi.
brakmadlar.

Gururlarndan.:

esir

Trkler

imdi

kendi

balar

kaygusundadr,

olacaklarna alarlar.

Deyu, kendi yemelerine, imelerine, ahenklerine

bakarlar idi.
- Hemen imden sonra Cezayir bizimdir!
Derlerdi.

217
CenAb- RabbiAlemin'in slfm'a yardm edece~ini
akllanna

bile getirmezlerdi. Kendi okluklanna g

venirlerdi.
spanya Kral

da bu kadar saysz askeri ile n:la~

byle yz karal~ oldu,. diye
kafir ik~n yahudi oldu.

rurlairken, apanszdan
gazabndan

Ve:
Bu iyi alArnet de~ildirl
Diye, kalbine korku dt.

Derya

c(i buraa

gelip

Amma yine de kAfirlik gayretini elden braknayp

gemilerden tekrar asker kanp, evvelkinden ziyade
metrislere balyemez toplar ekip, o gn akama kadar
Cezayir'in stne ya~mur gibi top ta ya~drdlar.
Akam

yakn bir saatte, gkte

bulutlar
akmaya balad. Sert bir rzgArla
birlikte Alemi karanlk bast ve belA bArAn gibi ya~
murlar ya~maya balad. Az zamanda sel sele kanp
kafirlerin metrislerini doldurdu, kendilerini ise s:rlip
deryaya gark etti.

ezanma

toplanp imekler

Bir ana buba gn ki, ya medet Allah! Cenab Hak

lutf edip, katirler zerine yumurtadan byk
dolu yadrd. Kiminin ba delindi, kiminin gz k
t, soluu cehennemde aldlar. Neye uradklann bilmediler.
gazabyla

Derya ise ci huria gelip tufana dnd. Kafir

gemilerini Temnitos krfezine batan kara eyledi. Or
da dahi nice kafirler helak oldular.

218
Be

yz pare gemiden, yalnz spanya Kral'nn

kurtulup, kafir yakasna yz karas
ile ekilip gitti.

bindii batarda

slam askeri burlardan, kafirlerin bana gelenleri seyredip, hamd senalar eylediler.

Hepsi bir

azdan

- Ey Rab}?imiz! Gerekten ltfun keremin oktur. Kimsesiz kalanlarn daima elinden tutarsn.
Diye dualar ettiler.
Babu
yasta

olan gazi Kara Hasan Bey geceleri

koymaz, Cenab- Hakk'a:

ban

Yarabbi! slam askerine sen yardm edip, yz

myesser eyle. Yarabbi! Ben aciz yz kara
kulunu, dinsiz kafirlerin nnde malcup eyleme. Senin rzan ve din-i m bin uruna. cihad iin kuca can
mz feda eylerriiz. Biz zayf kullarna medet ve inayet eyle. Bu kafider okluklarna gvenirler. Biz zayf kullarn senin fazl keremine gveniriz.
-

aklkiar

Diye yzn yerlere srp dua niyaz ederdi. Ya bu

ekilde yapar kimsenin duas Allah katnda niin mak
bul olmasn. Cenab Hak, Kelam- Kadi:m'inde: steyin
vereyim, diye buyurmutur. Amma yolunda bulunmak
ister.
Kafirlerin bana bu tufan gelince :
- Cad errine uradk!

Dediler.
Cenab- Hakk'n gazabna uradklarndan

leri yoktu.

haber-

219
Yirmi

be

bin esir

Gaziler kr ve dualarn ettikden, sonra, Gazi Kara Hasan Aa on bin asker ile burtan kt. Varlp kafirlere kar oldu. Allah'n izni ve Peygamber'in mucizesi ile dinsiz katiriere yle bir kl dediler ki, ya
medet Allah! Yamur suyu ile kafir kan karp sel
gibi akt, pis cesetlerini deryaya gtrd.
Sa kalanlar ise gazilerio ate saan kllar karsnda takat getiremeyip firara yz tuttular.
Aldna giderim, neyleyeyim are yok,
nme ta m gelir yoksa burun mu kar
Deyip kamaya baladlar.
Gaziler dahi artlarnca :
- Bre kafider nereye! Elimizdenkande can halas
olursunuz!
Deyu na'ra vurup, krarak kovarak giderler iken
Harra denen nehir nlerini kesti.
Yamurlar yzlinden co":llu sel halinde idi. Kafirlerin ilerde bulunanlar can havliyle kendilerini nehre vurdular. Hi biri kurtulamadlar, hep helak oldular.
Tahminen on binden fazla kafir cehenneme gitti. Geri
kalanlar gayri kendilerini nehre atll)aya kyamayp :
- Mayna sinyor!
Diyerek gazHere teslim oldular.
Gaziler de katirieri birbirlerine balayarak esir
edip Cezayir'e getirdiler. Hepsi yirmi be bin kafir idi.
Bu kafidere metrislerde olan toplar, batan kara
olan gemilerin ~erestelerini ve mhimmatlanm Cezayir'e tattlar. yle ki Sultan Cezayir eskisinden, Allah
erenler bereketiyle, on kat daha ziyade terakki bulup,

220
marnur oldu. Allah teala kyamete kadar marnur ve
dmanlar zerine karada ve denizde mansur ve muzaffer khvere, amin.
Hlasa, byle bir yz akl devr-i Adem'den beri
olmamtr.

stanbul'a

zafer mjdesi

Gazi Kara Hasan Aa bu yz aktn batan sona

kadar yazdrp evketl Sultan Sleyman hazretlerine
bir na:rte hazrlad. Bin kafir esiri de krek iin ayrd.
Ayrca gerek Hnkar'a ve gerek Hayreddin Paa'ya hediyeler dzd. Btn vezir vzeraya da hep yollu yulunca pekeler hazr eyledi.
Bunlar slambol'a gtrmek iin otuz pare mkemmel kalite yalatp her birine iki yz ellier gazi
dilaver yiit tayin eyledi. Her birisi pak ve pakize olarak hazrlandlar. Asitane'ye gelecek esir katirieri otuz
pare kaliteye datp, ikisini birer karineye akp geceleri ise' ellerine dahi kelepek vurup dikkatle saat
bekleqiler. nk- dman frsata bakar gafil olmaya
gelmez.
Gnlerden bir gn mbarek bir ~aatte otuz pare
tekne Cezayir'den kp :
- Kandesin slambol!1>
Deyip yola revan oldular.
Uygun hava ile yirmi birinci gn selametle slam
bol'a vardlar. O gn stanbul'un ii enlik ile yand
ttt.
.
Gelen otuz pare kalitenin seraskeri Hayreddin Paa'nm kendi ra Deli Mehmet Kaptan idi. Gelip Hay-

221
reddin Paa'ya bulutu. Hayreddin Paa dahi eski yar-
kafadannn geliine ok memnun oldu.
Deli Mehmet Kaptan, karp Kara Hasan Aa'nn
Hayreddin Paa'ya yazd narneyi ve ayrca evketl
Hnkar'a yazdm teslim eyledi.
Hayreddin Paa o zaman Kaptan Paa olmakla be-
raber Cezayir . Ocandan olduundan bu Ocak'n her
ii ondan sorul\lr ve o da Ocak'a elinden gelen yardm
ederdi. Ocayla iftiharlarir ve belki kendi doup byd vatanndan ok Cezayir Ocan severdi.
H~yreddin Paa

Yerine

brakt

lle

Cezayir OcaklJar buzurda

Hasan

Aa'nn

ise bu kadar yz

akl eylemesine ok sevindi, dnyalar onun oldu. Deli

Mehmet Kaptan ise Cezayir'in vaziyetini ve olanlar

Hayreddin Paa'ya bir bir anlat. O da gzlerinden sevin yalar mbarek sakalna akarak dualar etti.
Hayreddin Paa, Cezayir'den evketl Rnkar iin
gelen hediye \ve pekeleri otuz pare kalitenin kaptanlarn ve her birinden yirmier gazi yiitleri yanna ald. Yiitler som srma Marip elbiseleri iinde idiler.
Her birinin elinde bir ey vard. Kendi Oca olduun
dan iftihar ve srurla atma binip ocakdalar Cezayirli gazilerio nne geti. Bab- hmayun divan kaps ile
Saray avlusu iinde durdular.
evketl Padiah- alem-penah hazretlerine:
- Cezayirli 'kullarn hak-i paye yz srmeye gel~
dil er.
Diye telhis olundukta, Rnkar hazretleri kafese gelip Cezayir'li yiitleri seyr eyledi. Sonra hepsine hil'at

222
giydirip yzer altn bahi verildi. Kaptaniara ikier
yz verildi.
Leventler kp gittikden sonra, birka kiinin huzura girmesi davet olundu.
Hayreddin Paa nlerine derek, Padiah'n huzuruna girdiler. Varp Padiah ile bulutular. Hayreddin Paa, Rnkar hazretleri ile teklifsiz grr idi. Ge
reken edep. ve tazimi gsterdikten sonra Hasan Aa'nn
namesini koynundan karp evketl Sultan'a takdim
etti.
Padiah narneyi bizzat ap okudu. Kafirlerin ne
ekilde Allah'n gazabna uradklan ve nasl hezimete
dtkleri tafsilatiyle anlatlm idi. Sonunda ise dev
letin devamna dua edip ballklarn bildiriyordu.
Namenin okunnas tamam oldukta, Rnkar haz
retleri ferahndan gzleri yaararak el kaldrp Cezayir Ocana, Hasan Aa'ya ve Hayreddin Paa'ya dua
'eyledi.
- Berhurd.~r ol mcahit lalam! Hakikaten medh
eylediinden fazla imi. Cezayir'de yerini bo komamsn.

Dedi.
Hayreddin

Paa

ise :

- evketl Hnkarm,

Cezayir Aas kulunuz,

ben kuluna da be yz kefere esir hediye gndermi.
Ben kulun dahi evketl Padiahma hediye eyledim.>>
Dedi.
Padiah hazretleri dahi :
- Ya lala! Bize dahi krek iin bin adet esir gndermi, berekat versin, dnyada ve ahirette yz ak
nl~Pn!

223
Deyip dualar eyledi.
ttdi lala, greyim seni, Ocana ne ekil yardm edersin. Sen onlara lazm olacak eyleri bilirsin.
Cezayir Ocana, Tersane-i Amire'nden her ne verilirse makbf:lmdr.
Dedi.
Rnkar hazretleri kendi eliyle hatt- hmayun yazp Hasan Aa'ya Cezayir Beylerbeyliini ihsan eyledi.
Bir cevahir ta oturtma elenk ve bir kymetli kl ve
bir sarnur krk ve bir cevahir saat ve bir sancak bir
filandra gnderdi. On pare yeni kalite ihsan eyledi ki
her eyi zerine binmece tamam idi.
-

Krklar aiana

Cezayir'li otuz kaptann her birine mahsus konaklar denip minden taymatlar verildi. yle ki baklavasna breine vanncaya kadar gnderildi. Leventle-.
re de kialar denip ayn ikramda bulunuldu.
Rnkar'n izni ile be kalite yalanp, asker topla.rnak iin Akdeniz'e gnderildi. ere dahi etrafa bay
raklar karp asker toplayp Boazhisar'da beklediler.
Tahminen iki bin kadar yeni yolda topland.
Gnlerden bir gn slambol'da bulunan otuz be
pare Cezayir kaliteleri yalanp, Ocak'a ait mhimmat
teknelere doldurulup hazr edildi. Bir mbarek saat
gzeterek H~:reddin Paa'ya ve evketl Hnkar hazretlerine v a e.dip Sarayburnu'nda er kat enlik ve
admr.nlk eyledikten sonra yola revan oldular.
evketl Hiinkar dahi o gn Yal Kk'ne gelip
bunlarn enliklerini seyr ternaa eyledi. El kaldrp
Ocak iin ve gaziler iin dua kld.

224
Tekneler ertesi g? Boazhisar'a varp, tenger
endazolup yattlar. Yeni yoldalar teknelere alabildikleri kaQar doldurup, krklar akna tamam krk adet
ka'lite olmak zere oradan kalkp yola tevan oldular.
Muvafk hava ile on yedinci gn selimet ve ganimetle sultan Cezayir'e vardlar. O gn yle bir enlik
eylediler ki ancak olur.
Ertesi sabah ga,laba divan topland. Deli Mehmet
Kaptan gelip Hasan A~a'ya bulutu, hal hatr sorutu
lar.
Deli Mehmet I<;aptan, evketl Hnkar'n hatt-
hmayununu Hasan Aa'ya verdi. O dahi pp bana
koyduktan sonra hocaya verip okuttu.
Hatt- hmayun yle idi :
Sen ki lalam Cezayir-i garp days Gazi Hasan Aa,
Selamdan 'sonra, namen mikebince hak~i pay-i
bsrevaneme gnderilen eya ve bin kefere gelmitir.
Berekat versin.. Dnyada ve ahirette yzn ak olsun.
Daima dman lizerine mansur ve muzaffer olasn.
Dindar, yarar babadr kii olduunu duydum. Layk ol
man ile sana Cezayir-i garp beylerbeyiliin verdim, m
barek olsun. Dahi on adet yeni kalite Ocama ihsanm
olmutur. Ve ettiin gazann karl sana bir elenk
gnderilmitir, bana ras edesin. Dahi hil'at- fahiremi
eynine ras klp devam- devlete dualar edesin. Dahi sana bir sarnur krk ile bir cevahir yzk ve bir cevahit.:.
saat ve bir cevahir kabza sonkur kl ve bir alem ve
bir filandra g?nderdim, bergzar edinesin. Klc beline asp dmana gazalar edesin. Ve bizi dua ile anasn. Hak teata yardrnem olup elinden tutsun.

225
Berhurdar ol

kannda

O zaman Gazi Kara Hasan Aa Cezayir-i garp beylerbeyisi oldu. Adalet ile hareket edip Hayreddin Paa zaman gibi ortala nizarn ve intizam verdi.
Hayreddin' Paa'mn Kara Hasan Aa'ya gnderdii
name ise yle idi :
Berhurdar ol karnda, benim evketl Padiah
mn huzurunda yzm ak eyledin. Hak teaa sen karndamn da iki cihanda yzn ak eylesin,
dnya
durduka dman zerine muzaffer olasn. Bana gnderdiin be yz kafiri evketl hnkarma hediye ey-
ledim.
Hayreddin Paa, Cezayir valisi Hasan Paa'ya onun
gnderdii keferenin karl olarak iki kat fazla hediye gndermit~ Ocak iin ise o kadar mhimmat
gnderdi ki ancak olur. Mesela aka ile satn alnmak
lazm gelse bin kese aka yetimezdi.
Dier devlet adamlarnn da her birinden Hasan
Paa'ya muhabbetname ve hediyeler geldi.
Ertesi gn mbarek Cuma olmakla, Gazi Hasan
Paa pak giyinip kuanp, evketl Padiah'dan bergzar gelen sarnur krk zerine giyip cevahir ta oturtma. elengi sarma takt. Cevahir yiiz parriana
geirip, ayl gnl cevahir saati koynuna soktu. Sancak ile fila~dray Paakaps'nn stne dikti. yle som
srma gzel idi ki, bir gren adam bir daha grmek isterdi. Bunlarn hepsi evketiii Sultan Sleyman haz-
retlerinden Cezayir Valisi Hasan Paa'ya teberriiken
armaan gelmiti.

Hasan Paa bu ihtiam ile geip yerine oturdu. Yer

yerden biitiin alimler, sa1ihler, mcahit gaziler ve reis-

F: 15

226

ler, kabile eyhleri ve ehir halk yollu yolunca gelip,

mbarek olsun, dediler.
'avular alkiayp :
- Devletle bin yaa,
Deyu devam- devlete dualar ettiler.
Sonra sumatlar denip taam. seb.il olmak zere fa
kir fukara yiyip itiler. nsandan gayri kua karnca
ya varncaya kadar herkes doydu. eker erbetleri ve
mis gibi kahveler nehir gibi akard, iene minnet idi.
Koca gazi Hasan Paa bu ekilde gn devaml
olarak mslmanlara ziyafetler eyledi. Ve gtin bur.
lardan top enlikleri ile ra~an sr\tr eyledi. Yetim
lere kjmseiz kadnlara hayr hasenatlar eyledi. DU
manlara kanlar kuandrd.
Kral zntilden

atlad.

spanya Kral kendi z ba ile maj!l\tp ve perian

Gazi Hasan Paa'ya

Cezayir beylerbeyli~i geldi~ini ve
bu kadar padiah duasna ve ltf ihsanna mazhar ol
duunu duyunca bir ah ekip :
- Barbaroa'dan kurtulduk derken, yine belAya
duar olduk. Bu adam Barbaroo'nut yerine vekil b
rakt bir sultat iken benim gibi bir ulu nam an sa
hibi ,raln kuvvet kudretini sihirbazlk ile berbat eyledi. Salt bamzia gcle gelip yerimizi tuttuk. Bu
l;:adar hazine kesecek toplarmz karada kald. Karaya
dp krlan gemilerimizin mhimmatlarn da yine
bizim askerlerimizden esir eyledikleri hristiyanlara ta
tmlar. Hem esirlik, hem yz karal. lp giden
ler de caba. Evvelden Cezayir bir iken imdi bizim mabir halde kftfir

y~kasna varmt.

evketl Padiah'tan

227
lmzla

yUz kat kuvvetli

Sen;yr'fu katnda

old,.

Bi.Zoe bu ettikleri ise Oran

ok makbuh: geip, at bir adam

. iken Ce:&l:lyir'e vali nasb

bizim bamza!,.

olundu.

$tmdtdm. s.onra

ny

l)iyet. m~l 1un, zUnt.sUtden ~tatlayp cehenneme

gitti. ,Yerine oitlu kral oldu.
Hak teala klifirleti d~lima ehH slAm. korkusu iin
bral,up, karada ve denizde daima majtlp ve peri
an ey1esitt, Ve lslftm askerini her zaman. Ufirler zerite mansur ve muzaffer klsn, &nin ya Mu'in! Ve
Cenab- Hak sultan Cezayir'i batan sonuna kadar nft..
mur ve mesut eyleyip dnyalar durduka devaml kl
sn, amin . . '
IHa~reddbt Pa$a'ntt son gUnlerl
imdi hikayetirniz ol gaziler babu~u Hayreddin
Paa'y"" gelsin :
Cezayir, va\isi Hasan Paa otuz p~re kalite ile ev
ketlll SUieynan ltan hazrederine hediyeler gnderip,
Fadiah duasna .mazhar olmutu. Cezayir'i almak iddiasyla gelen spanya Kral'n malup ve perian ettikleri gaza ise evketl Htinkar'n ziyadesiyle houna giderek! Cezayirli kullarna dualar etmi ve Hayredi:lin
Paa'ya:
.
- Greyim la la seni! Cezayir Ocatn benim e
te H iftiharmdr. Ol Ocakla etefleniriz. Allah dtdn ey
lesin senin dahi Ocandr. Onlara lazm olacak eyleri
set bilirsin. imdi Tersane-i Amire'nden onlara lazm
olacaiC" eylerden veresin.
Deyu tenbih. eylemi idi. 1.
'

.
Bunlarn hikayesi yukarda gemi idi. Amma bu
mahalde mUnasip d:nesiyle tekrar zikr olundu ..

ae

228
Hayreddin Paa, bu yce emre uyarak ve hem gerekte kendi Oca olmakla, Padiah hazretlerinin rza
s ile Cezayir Ocana gerekli mhimmat Cezayir tek.nelerine doldurdu. Onlar da kalkp Cezayir'e gittiler.
Epey bir zaman getikden sonra mnafklar dedikodu etmeye ,baladlar. Mnafk her yerde mnafk
ln komaz, derler. Devlet adamlar zmresinde Hayreddin Paa'y sevmeyip haset edenler :
- evketl Padiahmz ona, Cezayir Ocana bir
miktar ey ver demekle. mirinin btn maln ver demedi ya!
Demeye baladlar.
Bu sz yaylp, Padiah kulana varnca, Hnkar
hazretleri :
- Lalam Hayreddin Paa, Cezayir Ocana her ne
verdiyse, benim rza-y hmayunum ile verildi. Lalanun eyledii benim makbulndr, kimse bu ie kar
masm!
Dedikte, miinffklar zmresi kendi yzleri karasiyle
kaldlar. Bir kiinin yardmcs Allah ola, var kyas
eyle ki ol ne ah ola, demiler.
Hayreddin

Paa'nn vefat

mdi Hayreddin Paa hazretlerinin dedikodulardan

bir miktar hatr krlm idi. Hasta oldu. Dil yarasnn

devas olmaz, demiler.
Eceli gelip vakit saat eri:.mi olmakla U gn sonra
vefat etti. Cuma ve Kadir gcesi idi. Bu fani alemden
cbedi aleme geti. lnna Iiliahi ve irma ileyhi rfidun.
Mbarek mezarlar Beli<. ta'tadn"o Hayatta olan
kaptan paalarn piridir. Zira AI-i Osman devletinde

229
ilk Kaptan Paa olan odur. Devlet-i Osmaniyye'nin ?er
ya ilerine ve Tersane-yi Amire'ye nizarn veren odur.
imdi hala I<.aptan Paalar hil'at giydiklerinde merhum Hayreddin Paa'nn medfun bulunduu makamda giyinir, dua ededer. Yemekler verilir, fakir fukara
yerler.
Rut-u erifleri ad olsun. Defalara keif ve kerametleri grlm bir veli, gazi, mcahit kimse idi.
Rahmetullahi aleyh.
ccGazavat- Hayreddin Paa nti.m erifiyle y4d klnan bu
kita.b- mbtlreki, Seyyid Muradi Reis 941 sene-i hicriyyesinde merhum Hayreddin Paa'nn zat- eriflerinden
dinleyerek tahrir eylemi idi. Zamanla oalarak
nktar- cihana dalm bulunan eserin bir nshas

da 1194 y)lndc: Cezayir'de sakin Alt olu Hasan

Kastamoni tarafndan kaleme alnmtr. ibu
1392 ylnda ise, slambol'da mukim abd-i
pr mesavi Halil olu Mehmed Erturul
Bursavi, mezkur nshay zamann Trkesine ve ldtin hurufiltia aktardm. Ve
esere hatra ekli vererek yeni bir
nsha hazr eyledim. Allah, vali .
deynimize, statlarmza, btn
m'min ve m'minelere, mslim
ve mslimelere, yaayanlara ve
vefat etmilere, gazilere,
mcahitZere ve ehitZere
rahmet eylesin, amin,
bi-hrmeti seyyid il
mrselin. Temmetl kitab, b1-avni
M elik-il Vehhlib.
Zilka'de 1392
Aralk

J 9 7 2.

ldTAP

IUZiltLtNIIIIIEN

Rii'ADE OLUHAN
:BSBJUBB

Aktepe, Mnir

Barbaros Hayreddin Paa, (Mey.

dan Larousse, c. 2)
Resinn Kaaniis-i O:.mani, (st.

Ali Seydi

1330)

Arseven, Celal E'sad

Bayar, Mehti
Buday, M. Celalettin :
Byktuml,

Afif

Cezar, Mustafa
:panimend, . Hami.
Develliolu,

J!'erit

Duran, Faik Sahri

Erturul

Gray; Ltfi
Halil

Sanat Ansiklopedisi, (st. 1943)

Babaros Destan, (st. 1943)

Itallano - 'l'urco - Italiao, (Milano 1968)

Osmanl Den:iz Harp Tarihi, fe.
, st. 1970)
.
Osmanl Tarihinde

Levendler,

(st. 1965)
zahl Osmanl

Tarihi Kronolojisi, (st. 1971)

Osmanlca . Trke Ansiklopedik
Lgat, (Apk. 1962)
Byk Atlas, (Viyana, ts.)
Akdeniz Haklniyeti ve Trkler,
(st. 1933)
Henld nn, (st. 1968)
Avrupay Omani Haritas, (st.

13211)
Mealdr-i slam,
st. 1301)

Hamid Vehbi
Hseyin

Ka.zm

K.apri

smail Hakk
Kara,

Katip

(c. 2 cz. 21,

Trk LgaU, (st 1928 1943)

Gemci1i1: J'enni, (st. 1290)

Enver Ziya.

B~rbaros Hayredd Paa,

eleb

libn Ansiklopedisi, c. 2)
'l'ull:'ct-! Kibir F'i Esfar- :Qihilr,
(s~. 1329)

(s,

234

Kou, lf;etat Ekrem

Kurtotu, 'f'tv'Ji

Tilrk ~ Kufam \le Sll1elime

Shltltll. ~Ank. talt)
Barbaroa tl&yre4d!n

'lts5)
KW"totu,

1'rllt

'hfa, d.t.

.Atnn 1Uc Yarsinda GeUbo

~Ti'ttipt MMDWMI, -e. 5,
1181)
.

XYJ,

lU,

.t.
'Gau~er w . ~h
AU Bey'ln ~.<4Aak.

lti&)

MeNally, Raftd.

. . . . . . 'WDlld Atlal,

(V&&..

iL)

M1!!bmed .S&ll.bi
Mehmtd ilkriJ.

.
'Kaamh-l ~. '.f'11t. !118,

G~m~a~ne.

........ BaltJolnoe-1
(tft. 188t)

Necip Asm

Gtarm a.,n&~m .., .(Tal'l..t ~ 'Bnotlmeaf !Meema-

ngttr. sam
:
PUan. Mehmet Zeki :

~ 8hMtiU. \f.t, t81)

():sman~~ 'h1'tl ~~ '" Te.

(Redhotstle, J.

-w:>

Seyfi., AH J\tt:a.
Stiley~Nutki

~~_Simi
emeddin

~.A.

S6.mi

- ~ . tst. mt)
rfm.Jerf

8111111.

--~0.~
fhL)
B&tbares
u.~. 'f.t. 1'111)
x.amts-1 'Balui, (ht. .J91'7)
~ A1lm, f.ht. '1815l'Slt)
~~ (blllt7)'
XVI. blr fttr ~Gemtei
'DlH, fJI'uad 'Kipl'lll ~.
s. . ht. l'IU)

Tietze, A.

'XVI.
IJ8t,

crun nn K'I:U'Um\ll

~r "''Uri::

Sldnde .Vemfef

~~ Mecan.

'W. 1111)
Tanala
JIW)

~rlt, . H*k

d.t.lM)

Olmad

~.

e. t,

(A!IIL l'M3 -

:onwwn

Mertrez

-~

lWlr!ye lhJWAt. (Attk. tMl)

Yurdaydn,

HUseyin

MRidl ~ ~. fT~
ietft,

ne. m, AB.

ta)

-1-

-A
Ab

su.

A.t:

hayat
Abdal
Acem

Acem

alu

Amaz
Ada aralan

Hayat suyu, ltimszlk ikisi.

Garip, dervi.
. ranl. 2. Arap olmayan, Arap.
tan gayri.
tran ah. ah smail'in torunu
Birinci Tahmasb. Irakayn Seferi
(1534 - 1536) srasnda bata bulunuyordu.
Uzak, ak.
Ege denizinde Trklere ait adalarn civar.

Adana

Paas

O tarihte Adana ve

havalistnde
hkumet sren Ramazanoullan
Beyi. Msr'daki Trk Memllikleri
devletine ,bajtl idi. .

Adavet

Dmanlk.

A'da-y

Din dman.
ikaz etnek, uyarmak.
Byk harp gemilerinden teek
kl etmi donanma.
Torunlar.
At meydannda, Barbaros'un mi
safir edildijti Kemanke Ahmet
Paa saray.
O srada Kaptan-
Derya. bu ~at idi.
ok gzel, en gzel.

din
Agah etmek
Ar donariina
Ahfii.d
A.bmet

Alsen

Paa saray

238

Osmanl

Ak~

nu.

tJUmandan gltim&t

Aktarma
Aktannae

'

Alabanda

btrh

alnarak

(lekte gtUrUten J~lifmi.

Aktarma. o:U aemfyl idarE!

mUrette):Jat.
r

yfl.
.

eder

gelen

(Metinde:> 'l'op

...
C::hnw

AJ,k,amC$

CQ~a vermek.
\eya ttete. yar

lm atei amtd:. Hep birden ate

etmek.

Albura. Aksi tarafa evirmek.

Akta, utkta.

dUrmak. '
Bayrak, sa.ncak. trtt. iin dUti

len
,Aleyhillane

kam.

:Haddini bildirmek,

vermek,

AiaDinda' w~

lll

par

YWCI!I~k. asil, en. iyi.

()emUerin ild yan atihlartin ie-

Aa

Alabt.n:m

devrtnQ8 esJtt

ey.

L4nttt olsun ona.

Omant MnedAn, OSmMoguUar.

. vmek;, dtm etmek. 2. Padf~,
ve!ir v~ bUyk

zMlara yaptan me

ruim. El rphrtz, sz ile yap

lird: mrU devietinle bin yaa,
uurun

ak

olsun,

maa:t;ah,

ma~rtr olma Pl!lc1iahun, senden

bUyk Allah var... gibi.

Aman
Amel etmek
Anabolu

Andirya Dorya

Eman, teslim olma.

me.

grmek,

Yardm.

iste

yapttak.

di Rdmania, Nauplion. MO
do{tusundaki Nauplfa krfezinin kuzey kysrda linati vs
kale. VenedikHlerin elinde bulu.

Npoli
ra'nn

nuyo'rdu.

Apdria Otia 0468 -

156()).

hur

Cenevi::li

'
Me

amirat. Kendi he'&a

ve eitli devletle
rin donanmatartria kumandanlk
etmi maceraperest denizci.
bria. korsiu1lk

239

Anka

Ed,tm! bUyk kut.

Gem1 borduma 40kl&r
yandaa p1eA :Ur&Pr.

~,.......

"--

AfLP 't'canq.

xr.vutun
tu

altna

clerece

11)111A taklca. Ba.

..J' toplao

teriQt aldl t.iD

)'atJfP
: . ~. Qolc
meydana plen wo.

dlrm'df"' r
.

pm.idfn

Devle$ memurlarn& tallta ec.\tlen

pllr, .-na&J.
1
Qoc, !ula,
leri ;eri war, e4epallot tzitr.
tlllm akerlert, talim orcSuau.
Jk. Pertambesin doatlar
a....r.
Mutluluttn

baffehri,
:Rahat, HIJSz;

lttmbuJ.

oo,ktlt ltc.
Yakc ate
libf yako.

.Atet

ltrnbUI'da,

. .

eskidert Hipodrom
. denilen flmdikt Sultanahmet tner
dan.

Avam
i

Halk.

"'~11-tl; eylemek

Yrtmek, ilerletmek.
Amavutlucun, Otranto, botu

.~.

A'VIenya

k.

yanda ebir.
Allah'n yardm.

Avn.J.Hud&
AyA

Acaba.

AyAk1

Hzl, sUr'atH.

Ayamav:a

Aya M:avri, Santa Mauru. 'Yuna.

Ayb-l _,Atl

nistan'n batlimda ve freve.

mu karisnca bir ada.
Bozuk usul, yanl Adet.

Ayla~91

Azad
Azk

Hizneti, ii.

~sirin 8rbest braklmas.

YiyeCfJk.

ll

240
Azim

AzimUan

Byk.
am yce.
Hristiyan

(Metinde
teki aprak kutsal mefhumlan da bu ibare Ile

Azizler

ermileri.

hristiyanl~n
evrilmitir.)

Aziz-n zntlkaam

Aziz ve intikam

alc

(olan Allah).

-BBabasma

t~bbet

okutacak
Badbin
Bide
Babr
Baki
.Balyoz
Bank
Barbaroo

Baa

Barko

Barselona

Ba

Babu

,Babasna

.beddua ettirecek,

hayr

sz evlat.
Yelken.
arap.

Deniz, derya.
Kalc, ebedi.
Balyos. Venedik Cumhuriyetinin
Osmanh hkO.meti nezdinde bulu.
nan elisi.
Bk. Oturak.
Hzr Reis'e, (Hayreddin Paa)
hristiyanlann taktklan lakap.
(Ya2ma nshada daima bu ekil
de gemekte, Barbaros, denilme
mektedir.)
'
Daha ok yk tannasnda kullamli)n kalyon snfndan byk
gemi. Alt dz olup, iinde top bulunurdu.
Yelkenli bir eit geni.
spanya'nn kuzey do~usunu te
kil eden Katalonya'mn Akdeniz
. safiilinde eski merkezi olan me.
hur ehir.
Geminin n ileri ksm, pruva.
Kumandan, reis, bakan.

241
Batan

kara etmek

Batmak veya dman eline d

rnek tehlikesi karsnda kalan
geminin, mrettebatn kurtulmas
iin ba taraftan karaya bindiril-

mesi.
Batarcia

Becaye

BelzM

Beled-i Unnab
Belgratf

Bende ekmek
.Ber
Berhurdar ol
Bestiye
Beikta

Biat
Bi-hrmeti seyyid-il
enbiya-i vel- mrselin
Bilal-i

Habei

Bile
Bi-minnet

26 - 30 ifte krekle yrtlen ve

her krei 6 - 7 kii tarafndan
ekilen harp gemisi. 600 kadar
mrettebat vard ve kumandan
gemisi olarak kullanlrd.
Cezayir'in
dousunda
Telis
(Dellys) ile Cicel (Djidjelli) arasnda ayn ad tayan krfezde li
man ehri. Bougie.
ranl efsanevi ressam.
Bab-l Unnab. Tunus'la Cezayir
a:rasnda,
Sardinya adasnn gney karsna den ehir. Bone.
Bugnk Yugoslavya'nn merkezi
olan ehir. Tuna ve Sava nehirle,
rinin birletii yerde bulunur.
1521 - 1867 aras Trk idaresin
de kalmtr.
Bayrak .ekip teslim olmak .
Kara, toprak.
Nasibin artsn, ikbale eri.
Aptal, ahmak.
stanbul'da Boazii'nde semt.
Tabi olmak, balanmak, hkmdarln kabul etmek.
Nebiler ve resullerin efendisi
(olan Hz. Peygamber) hrmetine.
Hazret-i Peygamber zamannda
ilk ezan okuyan zat.
le, birlikte, beraber.
Zahmetsiz.

F: 16

242
1194
1392
Birerle
Bikaya

BGealamak
Bodnm
:Boazhisan
Bodan

Bolaykim
Borikoluk
Bostancba

Byle

Miladi 780 ylna tesadf eden

Hicri yl.
Miladi 1972 - '73 yllarna tesadf
eden Hicri yl.
Birer tane.
Kuzey spanya'da Biskay krfezini iine alan eski bir eyalet.
Pocalamak, geminin geri dnmesi.
Ege'de Anadolu'nun gney bat
kysnda liman.
a~akkale bo~az giriinde ve Gelibolu yarmadas ucunda hisar.
Romanya'da Moldavya eyaleti.
Ola ki, belki, inaallah.
(?) Acemilik, cahillik, aptallk.
Saraylar koruyan ve baz ilerine
bakan bostanclar snfnn ba.

eyyam-

gamn

...

: Byle gaml gnlerin, yl

da byle (berbat) olur (elbette).
Macaristan payitaht.
Dar, zor, bunalm.
Gururunu krmak.
pmek.
Asil.
Msra

bas

Bu din
B un

Burnunu eldirrnek
Biis etmek '
Byk kan

-c-
Cazuluk
Cem'an yekiin
Cemi'
Cemiyet
Cemiyet etmek
Ceneral

Byclk, sihirbazlk.
Toplam olarak.
Btn, hepsi.
Topluluk.
Toplanmak.
General. spanya ve Avrupa donanmalar amirali, kaptan paa.

243
Cenova

Yukar talya'nn batsnda

ayn

ad taYn

Cerbe

adas

Cerrah
Cezlre burcu
Cieel
Cihad.

krfezde bulunan tarihi ehir. 10. .;.... 19. asrlarda devam eden Ceneviz Cumhuriyetinin merkezi.
Tunus'un do~sunda Gabes krfe
zinde sahile yakn ada.
Tabip, 'doktor, operatr.
Cezayi;r'de Adakale.
Cicelli. Cezayir'de Becaye'nin dousunda liman ehri.
Dini yaymak ve korumak iin ya
plan sava.

Cihar-yar-1 gUzin
Cizye
Cunda.
Cumata
Cii

hurii

cuus

Cmle

Hazret-i Peygamber'in drt se

kin dostu: Ebubekir, mer, Osman, Ali. '

slam devleti idaresi altndaki

gayrmslimlerin erkeklerinden a
lnan bir vergi.
: Yatay serenierin (bk.) ular.
lti:qas, rica.
Coup ayaklanmak.
Tahta otUrmak, sultan olmak.'
Hepsi, btn.

_,akr peneli
akmak.,
apul

ar

nBa:

at

Catlamak
avular.

: Atmaca gibi cesur, kahraman.

Cakmakl tfek.
Yatma.
: . ster istemez. (Olacak olsa g~-
rek ... beytinin manas: Ne yapar
san yap, tizl veya aldr~a, ola:
cak olan. olur.)
casus.
.
:. Casusluk etmek, ihbar etmek. '
ok eitli vazifelerde buluftmu
obr. bir saray memurlar snf.
i'

Odun vs. tartmak iin ,kullanlan

byk terazi. Bir tart,is 250 kg.'

eki

dr.

Hem krek, hem de yelkenle y.

rtlen gemi snf.

ektiri
etr
evgen

Eri bal

.rpc ayn

stanbul'da

adr.

kiasnn

bir. eit cirit.

imdiki

2 km. gney

Davutpaa
dousunda

ayr.

uha

Yn

kuma.

-DDalalet
Dalkl

Sapknlk, yanl yolda bulunmak.

Klc ekmi, yaln kl.

Denli
.
Derkelle etmek
Dertmend
Devain- devlet

Kadar. Bu denli: Bu kadar.

Kafasn kesmek.
Dertli.
'
Devletin devam, saltanatn deva-

Devirmek

Toplamak.

m.

pek kuma.

Diba
Dilnvazlk

etmek

Din-i mbin

Gnl almaya
Hak ile .batl

almak.

ayran apak

din,

isarriiyet.

Dinlendi
Dira
Diri
Dilerini

saymak

Dinle, iit!
Arnavutluk'un, Adriyatik denizi
kysnda ve Tiran yaknnda e
hir.
Uzak tutmak, esirgemek.
Dman
gemilerini birbirinden
ayrp uzaklatrmak.

Diyar-

Rum
Diyavolo

Roma lkesi, Anadolu.

941

Miladi 1534 - 1535

df eden Hicri yl.

eytan.

ylianna

tesa

245
945

948
Dolama
Don
Donanma
Donanma-y

~ 1539 yllarna tesadf eden Hicri yl.

Mitadi 1541 .....:. .1542 yllarna tesadf eden liicri yl.
ste giyilen, cbbeye benzer, n
ak elbise.
Elbise:
. Dqnanm
olmak, sslenme.
2. ok sayda gemiden meydana
gelmi topluluk.
Uursuz donanma, kafi:~:: donan-

Mila-di 1538

_,

menhfise:

nas.

De de
Dmek

Dlger

Savaarak (bk. Dmek).

Ezmek, topa tutmak, baskn yapmak.
Marangoz.

-E. Ecel terzisi

E dna
Efrenc Kral

Azrail.
avam.
Fransa Kral

Aa,

(1515 Enine
Eriboz

Ehlen ve sehlen
EI-Enariyye

Elhamdlillahi ala
din-il slam ve
tevfik-il iman

Birinci

Fransuva

1547).

stne, srtna (bir ey giynek).

Ege denizinde Yunan yanmadas
nn dou kysna ok yakn byk ada.
Ho geldin.
Gney spanya sahilinde liman
ehri. Almeria.
Bize siarn ve iman
Allah'a hamd olsun.

baleden

Elhamdlillahi ha~ii
min fazl Rabbi

Hamd olsun bu Rabbimin ihsan-

EI-hiikm Iiiiah

Hktn

larndandr.

lah'ndr.

Allah'ndr,

takdir

Al

246
Elindeki

.....

ta

brakp ...

Elini

ayam

ekntek:

El-iyaz billah
Eman
Emir Sultan

Kavgay brakp sulh .iinde yaa

ma~.
.

. Azalmak, bitmeye yaklamak.

2. ekinmek, 'uzaklamak.
Allah'a snmal.
. Teslim olma,
yardm 'isteme.
2. Emniyet, dokunulmazlk.
Trbesi Bursa'dan buhnan me
hur veli Mehmed amseddin Bu.

bari.
Emvac-

felaket

Enaniyet
Enbiya
Endls
Kral

Engrs

Erhamerrahimin
Esnelemek

Felaket dalgalar. Dertler, bel;lar;

Benlik, gurur.
Nebiler, peygamberler.
spanya'nn sekiz asr sl;m ida
resinde kalan gney ksm.
Macar Kral kinci Layo '0516 1526). Moha Meydan Muharebe"
sinde malp olarak kaarken
Tuna nehrinin bir kolu (metinde .
Gm rma) zerindeki Karasu bataklna derek lmtr ..
Son Macar Kraldr.
En merhametli olan (Allah).
Esenlemek. VedaJamak, helal
lamak,

Esselat vesselam
aleyke ya Resiilallah
. Etrak
Evliya
Evsaf
'Eyitrlek

Eyyam-

gam

Salat ve selam sana olsun ey Al

lah'n Resl .
Trkler.
Veliler, ermiler.
Vasflar, zellikler.
Demek, sylepek.
Gam gnleri.

-FFantazya

(Metinde:)

Hrs,

intikam.

247
Bugnk Portekiz'in gneyinde
bir ky ehri.
Kur'an- Kerim'in
ilk suresinin

Faro

Fatiha

ad.

Balamak.
Savaa karar verdik
ten sonra harekete gemeden Fa
tiha suresini okumak.
Tan yerinin aarmas.

Fatiha etmek
Fecir

Fehva
Ferman-

celil-l kadr;

Fes te
Fetva

'

Mana, kavram.
Kadri _yce ferman, yksek deer
li emir.
Fiyeste, bayram, enlik.
Bir mesele hakknda slam hukuku (fkh) aliminin verdii h
km.

Fevc fevc

Akn akn.

Fnka

Btn yelkenleri kullanmaya m

sait rzgar.
Eskiden harp gElmilerinin byk
direklerine (grandi) ekilen ensiz
ve uzun sancak.
Her kreini 2 - 3 kiinin ektii 10 17 oturakl hafif donanma harp gemisi. 80 sava tar.
Allah yolunda, Allah rzas iin,

Filindra

Fitkate
Fi-sebilillah

karlksz.

Fitne kaynatmak
Foa
Fora etmek
Forma
Formada
Formentera

Fesat, karklk karmaya al.

mak.
O tarihte Aydn :ayetine bal
bir sancak olan Izmir'in krfez
aznda bulunan kazas.
zmek, kar'mak, amak.
ekil, rnek, plan.
iaret vermek.
spanya'nn
duu;;ndaki Balear
adalarndan biri.
i biza adasnn
gneyindeki kk adadr.

i 248
. Zorlu, kuvvetli, a~lam. 2. H*'rp
gemilerinde krek eken. esider.
;Fors sarca~. Geminin kime ait
oldu~u gsteren sancak.
Fransa,. Avrupa.
Mslman olmayan Avrupal..
Atlmaya hazr olan demirin bra
klmas iin verileri emir. Demir
atmak.

Forsa
Forsa saneak.

Frenctstan
Frenk
Fundo

-G--Ana direkierin zerinded seren-

Gabya

ler

. Gadlr
. Galaba.
Galere

Ganlmet

oark etmek

Gedi

Grnata.

ap

Gidl

Giriftar.
Grne

zulnl.

Kalaba; sayca ok, kalabalk .

. Akdeniz'de, yelken ve krekle .y
ryen, altlan dz, havaesiz gemi
sruf. Gali.
.
. Dmandan alnan mal!. 2. Bekleomeden gelen bir fayda~ imkM.
Batrmak.
..
Din yolunda sava.
Fakir, dilenci.
Geni.

Gen
Grbal

. Grnata

(bk~)

Hakszbk,

dmek

Kalbur, iri delikli elek.

spanya'mn gneyinde;
Endls
slfun devletinin payitahtolan e
hir. Graiada..
.
Gney spanya'da Sierre Neveda
da~n da bulundu~ da~ silsilesi. Grnata ehri bu. da~larn kuzey ete~dedir,
. Namussuz, pezevenk.
Tutulmu, mptela..
Grnmek, meydana kvermek.

249
Gran Mastor

Grand Maitre. Rodos

valyeleri

nin reisi, devlet bakan. uttstad-

a."2am: En. bUyk stad demek
olup, ~n tekilAtnda da bir

rtbedir.

Gran Senyr

Byk Bey,
rupa.Jlann

Gubar
Gulim .

GUctUe

_:

Giilbanki

muhteem
Osmanl

verdikleri sfat.
Toz.
~lan, gzel erkek ocuk.
G ile, zorla, zahmetle.

Muham-

medl

Bir a.izdan ve ahenkle ok.unan

dua.. eitli yerlerde okUnan mU-

teaddit glbankler
G.nabn. tazelene!t

G~ar

efendi. AvSultaruna

vermek

vardr.

dnal kartmak. Bozulmu

olan
Hristiyanllkta, papazla.ra, insaniann gnahlanm Ta:n adna affetme hakkm vereq,/bir Adet.
Ders vermek, haddini bildirmek.

-HHabbe
HablM Ekrem
Hadden .-bim k
yastan efzun
Hadis-i erif
Hak
tak-ipay

ok kk ey, zerre.
. Hazret-i Peygamber.

Hadsiz hesapsz.
Hazret-i Peygamber'in sz.
Toprak.
Aya~m topra. Byk zatlarm

huzuru.
Hakklyn
Hik ol ki Hudi ...
Halis

Hakk iin, hatr iin.

Beyit : Sen toprak gibi mtevazi.
ol ki, Cenab- Hak senin mertebeni yceltsin.
Kurtulma.

250
ve bugnk Suriye snrlar iindedir. Anad.olu'dan Suriye ve Irak'a giden
yollar zerinde olup 1516 - 1918
arasnda bir Osmanl vilayeti idi.
Bo, tenha.

Antakya'nn dousunda

H alep

1W.i
Halife-i resiil-i Rabbillalemin

Halife-i riiy-i zemin

Halk-ul Vid
Hamayl

Haramzade
Harerneyn- erifeyn

Harem halk
Harf-i savm
Hasbi
Hased-i kalb-i aduv
Hasekiler

Hasl kelam
Hatem-i Tai
H&tt-

hmayun
Havas
Ha yn
Hayreddin
Haza min fazh
Rabbi
Hazine
Hazinedar

Alemierin Rabbinin Peygamberinin halifesi. Osmanl sultan.

Yeryznn halifesi..
Tunus ehrinin liman ve liman
burcu.
. Ask, kl ba, 2. Muska.
Pi.
Mekke ve Medine ehiTleri.
Aile ferteri.
Oru kelimesi.
cretsiz, karlk beklemeden.
Dmann kalbindeki haset.
1. Sultan'n, amirleri bostancba:.
olan, yakn hizmetkar ve m'uha~zlar, haseki aalar. ,(2. Saray
cariyelerinde bir mertebe: Haseki.)
Szn ksas.
Cmertlii
ile mehur efsanevi
bir ahsiyet.
Padiah yazs, ferman.
Yksek tabaka.
Hain, ihanet eden.
Din'e bayr dokunan.
Bu Rabbimin ltuflarndandr.
1. Devletin mal ve parasnn tamam. 2. Bir yerden dierine gnderilen ok miktarda para.
Kymetli mal ve eyann konduu
yeri idare eden ve koruyan memur.

251

Hazine-i Amire
Hellllla

almak

Hnzr

Hidayet
Hilal
H,ll'at-i fahire
Himmet-r rical
takla-ul cibal
Hisar
.Hisar eri
Huda-y perverdigar :
Huffa

Hulle

Hutbe

De11Iet hazinesi, hazinenih bulundugu yer.

Kadn zevce olarak nikahlamak.
Domuz.
Doru yola erimek, hakk bulmak, mslman olmak.
p, krdan.
Hkmdar veya vezirler tarafn.
dan, birine sevgi iareti ve mkafat olarak giydirilen kaftan.
Erierin gayr~ti, dalar devirir.
Kale.
Kale muhafz .
Besleyen ve terbiye eden Allah.
Yarasa.
Belden yukar srta. ve belden
aa hacaklara giyilen elbise. Me~.
tinde: Geminin yaldzlarla hulle
gibi sslenmesi.
Cuma namaz srasnda minherden sylenen szler. Hutbede za..
mann hkmdarnn ad anlr.

Hsn- nazar

Gzel bak, merhamet\ ve ltufla

bakmak, yardm etmek.

-1Ilgar
Ispata

Drt nala at
Spada, kl.

Iss

Scak.

koturmak.

-1brahim

brahim

Peygamber. Allah'a ima

sebebiyle Nemrut tarafndan
atee atlm, ate gl bahesi ol-

mutu.

252
lbrabim

(1493 - i535> Kanuni suta.n sleyman'a on yl sadr~k e..

den Damat brahim Paa. kbal'
de iken ccMakbul. diye arulrd,
idan edilince ccMaktub dendi. As.
en talyan'dr.. Barbaros Hayreddin Pwfa 1533'de stanbul'a gel. dijti zaman, ordu ile Halep'te bu.
lun,uyordu. Sadrazam ve seras
ker (bakumandan> idi.
lzin, msaade.

En gzel if., en tesirli sebep, a.b"

hayat (bk.).

Paa

lcizet

kslr

niyet-i

Hudi ve
Mustafa :

muclzat-

.....

~.

nce

donanma

ncir Ilman

lnebaht

. Allahn yardu ve Hz. Peygambe

rin mucizeleri (sayesinde>.
Hafif harp gemilerinden. meyda.
na gelen donahm.a, hafif doan
ma.
Preveze linlan karsndaki Aya.

mavra <Santa Maura)' ~nn

gney ucundaki .koy. ~as.iliko,
Porto-:figo.
. : Mora ile Yunan Yanmadas ara.
sndaki Korint krfezi' sahilinde
kale. Lepanto.

nna

feta.bnMeke
siircst

nnallabe
na'assabrtn

nsa

tri.det

skandil.

Kur'an- Kerim'in 48. silresi olan

Fetih sftresi. ccphes:iz piz sana
apak bir zafer yolu atk.,. diye balar.

-:

Allah sabredeplerle beraberdir..

Gzel ve edebi yaz yazmak.
Dilemek, istemek, arzu.
Taksimatl ince bir halat ile ucuna bai!l kurun arlk. Denizin
derinli~ni ve dibin anzalari.n tes.
pit etmek iin kullanlr.

253
Iskandili elden
rakmamak

skele

skenderiye

skender Paa

...

htiyatl olmak,
Geminin sol taraf. (Sa taraf:
Sancak).
Mlsr'm Akdeniz kysnda ve Nil
nehri deltasmda bulunan mehur
ehir ve liman.
Sultan kinci Bayezid'in son ve
Yavuz Selim'in ilk kaptan- deryas

slimbol

tspanya

..

stanbul.

Kral

lstanpa

Metindeki iki spanya kralndan

birincisi: Katolik (Beinci) Perdinant (1452 - 1516) tr. Endls
slam Devletini ykan budur. kin.
cisi: Beinci K:trl (arlken) dir.
1516 - 1556. yllannda krallk etmi, 1519'dan itibaren ise Almanya imparatoru da seilmitir.
Yaz ve resim oaltmak iin baslm kalp. stanpa etmek: o.
atmak.

stibare

Namaz klp belirli dualar okuduktan sonra, yapaca ile ilgili

bir rya gnnek niyeti ile yatp
uy1mak. Ryann iyi. veya kt
oluundan

lstihza
lstlndll
lnl

tamam etmek

kanpavye
kuruz

Ilmam

zbandut

mana

karlr.

Kmseme, alay.
istendi!. Ege adalarmdan. Eri
boz'un gney do~usunda bulunan
Tenos adas.
ldrmek.
Krek ve yelkenle hareket eden
sr'atli kk~ tekne.
Eriboz'un
kuz;ey do~sundaki
Ege- adalarndan Skyros.
Korsan, haydut.

254

-KDiklemek, marur

~neti artr.nak

kacaa snaz
Kabalk
Kaaan
Kadrga

Kaba

Kadir
Kadit

olnak

Kafir
Kafir iken

Kafir iken yahudi

olnak

Kaftan
Kahhar
Kaknak
Kalafat etnek

Kalite

Kaltaban

ok

olmak ..

azgn (frtna).

Aalk,

orman.

Kakn; kanay

adet edinmi.
Her krei 4 - 5 kii tarafndan
ekilen 25 ot:,rakl sava gemisi.
100 sava ve 13 topu vard. Asl
sava gemisi bunlardr. Gali veya
galer de denir..

Kadir gecesi, Leyle-i Kadir.

Kuruyup katlmak. (Hayretten)
kaskat kesilmek.
islamiyeti kabul etmeyen.

neciisi

olnak

KaJe

Daha kt bir hale

berbat olmak.

dmek,

daha

:ak. Kafir Iken meclisi olmak.

En ste giyHen astarsz elbise,
en tari.
Kahr edici, <JZiei, yok edici.
Kzmak, fkelenmek.
Su girmemesi iin geminin gver.
te ve i sath kaplama tahtalar
arasna stp srp sktrdk.
tan sonra zerinin zift veya reine ile doldurulmas.
Cezayir'de Vahran'n (Oran) 100
km. kadar dousunda ve Meskera'nn 27 km.
kuzey dousunda
vadi kenarnda bir kasaba. Kal'a-i
Beni Reid.
19 - 24 oturakl ar donanma
harp gemisi olup 220 sava ta.
rd. Galyot, kalyota veya galita
da denir.
Korkak, tembel, pezeve:k.

255
Kalyon

Kanad

bitse bir...

Kancaba

Kande
Kand.ra

Kandilisa
Kantar
1

Kapak

Kapcba

Kaptan
Kaptan-

derya

Yelkenle hareket eden harp gemisi snf. Karaka, bara, ka:ave

la, burton gibi eitleri vard. <;ok
buyklerinn
nareket kabiliyeti
az olduundan, daha ziyade nakl
yat iin kullanlrd.
Beyit: e<Kurad kan karnca bunu iyi bir ey sarur. Bilmez ki leceinin alii.metidir .>)
Ba kancaya benzer, ince donanmaya dahil gemilerden .bir tekne.
Padiahlar on ifte k.reklisine
binerlerdi.
Nerede, nereye?
Kaftan gibi bir eit elbise, kantura.
, Yatay ve eik serenlerle yan yelkenleri kaldrmakta kullamlan halatlar.
Bir arlk ls. 62,5 kg. kadar
olup, bir eki drt kantardr.
Kalyon snfndan gemi. st gvertenin altnda ayrca at .alta iki
batarya topu bulunan harp gemi.
si.
Saray kapclannn amiri. Mabeyncilik ettii gibi, darda mhim ilere de giderdi,
Reis.
Osmanl

mandan,

Kaptan

Paa

Kapndan
Kapudane

donanmasnn

baku

Kaptan Paa.
Osmanl bahriye tekilatnda deniz kuvvetleri komutan. Sonrala
n ayn zamanda bahriye nazn.
Kaptan, reis.
. Kaptan Paa'nn bindii tekne.
2. Kaptan Paa'nn muavini, Tersane Kahyas.

256
Karakulak

Casus.

Karaku

bir cins ku.

Geminin omurgas, bedeni.
Keder, znt.
Herkesi gldren, ho sohbet;
maskara.

Karine

Kasavet
Kamer

Katalan
Kat2,lonya

Yrtc

Katalony~l.

spanya~nm

do~unda Bar-

kuzey

selona'nn bulunduu

~vD
Kelim:- 'kadim

Sz, fi}dr, hkm.

Kelime-i tevhid
Kelp
Kemha

L~il~he ill~llah

Kerben

Kenel
. Kertinek
Kei da

Kur'an-

Kerim.
sz.

Kpek.
kadife, altn ve gm telIerle nakl elbiselik ipek kuma.
istemeyerek.
Bir a~tlk "ls.
Klla ldrmek.

Havsz

Bursa'daki Uluda~.

Ketbda

K~hya, ileri

Kbrs

Akdeniz'~n dousunda.

Knlimak

Kl rnek
Krlang

blge.

idare eden.
ve skende
run krfezi a~znda, Anadolu'nun
bir paras olan byk ada. Anayurta uzakl 44 mildir. 1570'de
feth olunarak 300 yl Trk idare.
sinde kalm, Trk. olmutur.
Geminin arka ksmnn sonu, pupa.
Gerilemek, kamaya yz tutmak.
Hep birden klla vurnak, kl
la hcum etmek.
Hafif donanmann keif~ haberleme ve karakol hizmetlerini ya.
pan harp gemisi. Ticaret 1in de
kullanlrd.

K la

Askerin toplu halde yaadklar

yer. Yazn sefere klp kn
oturulan yer.

257
Kyamamak
Kzan

Kzllk

Kale

Kirvan

Kitap .
Kitap kavn
Koumak
'

Koltuk
'
Komandor
Koron
Korona
Koroz
Korsanbk

Kosta
Koz
Kudfun

Kucaklama.k.

Koy, krfez.
Commandeur. zea.met sahibi
valye.
Mora'mn gney sahilinde ka.le.
Ta.
: Kontoz (?): Byk devlet adam,
1a.rnq -giydikleri bir eit stlk
elbise.
Dmann .deniz
ticaret. ve fla
mn sekteyeugr&.tmalt veya msait kytarna basknlar yaparak
zayiat verdirrnek ve kanklk .
karmak iin yaplan deniz na.-p
haretat. Sonralar sadece mrsz.
l:k ve soygun iin yaplanlara da
bu isim verilmitir~
. Ky~.
Ceviz.

Kulana

denl
Kulak clanek
Kul tilfesl
Kumana
Kffir-

Cesaret edememek.
Erkek ocuk.
Kzlbisar, Karistos (?) : E~riboz'
un glineyinde msta.hkem mevki.
Kayruvan. TUnus'un gneyinde e
bir.
' '.
Kur'an, eriat.
Kur'an'ni syledii, eriat emri.

hAksir

Ayak basmak, gelmek, vannak,

Kula~na kadar. ok dolu.
Dinlemek, ehemmiyet vermek.
Devlete bal resmi asker ve :m:e.
murlar.
Kaloma '?> : Demir atm olan
geminin zincilinin denizde bulunan ksm.
Perian kafirler. Toza topra~a bu
lanas katirler.
,

F: 17

258
Kll nefsiD
ziikatl mevt

lter nefis lUm tadacaktr. (Kur'an- Kerim, Al-i mran sresi,

as. ayet.)

-LLim

U havle ve li kuv-

Muhasara edilen kalenin duvarlarm barutla uurup ykmak iin

.yer altndan alan yol, tnel.

vete illi blllih-11

Lenger- endaz olmak:

Levent.

Kudret ve kuvvet ancak yce ve

byk olan Allah'ndr.
Tecrbeli devlet adamlar hakkn
da sevgi ve sayg belirten bir ta.
bir.
Krmz, al renkli;
Demir atmak.
Harp gemilerindeki sava deniz

teyle-i Kadlr

Kadir gecesi.

Limanhakk

Ganimet

aUyyil azim

Lala
Lat-reik

eri.
malndan, s edinilen lisahibine verilen pay.
Rzgann durmas ve denizin sa- .
mann

Limanlamak

kinlemesi.

-MMibud-u bi-zeval
Marip

Mahsur
Mahzenlemek
Makhur
Makrama

Zevalsiz, yokluu olmayan ebedi

olan Tanr.
Kuzey Afrika lkeleri.
evrilmi, muhasara olunmu.
Depo etmek.
Kahra uram, malp edilmi.
BUyk mendil, ilemeli bir eit
pekir.

259
Makul

Akla uygun, doru.

. Devlet hizmeti, yksek memurluk,
makam, mevki.
Mansur
. Allah'n yardmn grh$.
Kannca.
Mar
Martiko. ccGagalu da denilen bir
Martilm
eit yelkenli gemi. Ba ksm gagaya benzer idi.
Marsauluk, Marsa- Scirocco (?):
Makulur
Malta adasnn gney dousunda
liman.
Maystra
Gemimn nden ikinci (grandi) direinde en altta bulunan ana. seren.
Mayna
. Herhangi bir eyi halat veya palanga vastasyla aa indimek.
2. Teslim olmak.
spanya'nn dousundaki
Balear
Mayorka
adalarnn en by.
Varlklann iftihar ettii
(ahsi
Mefhar-i mevcii.dat
yet. Hz. Peygamber).
Buyk, iri.
M el ret
Bulunulan yer.
Mekan
Azarlama, kma.
Melamet
Hazreti sa.
Mesih
Sevinrnek, memnun olmak.
Mesrur olmak
Kendisine tabi olunan, idaresi alMetbii.
tna girilen.
Harp sahasnda askerin korunMetris
mas iin ylan toprak engel. Siper, istihkam.
l, ceset.
Meyyit
O tarihte Msr ve Suriye'yi iine
Msr Sultan
alan Trk Memlkleri devletinin
sultam, Kansugavri (1501- 1516).
Mansp

260

Midilli

Minorka
Mir'at- skender

Miri
Misine
Miskc;!t

adas

ivi.

Mismar
Mivar

Ege denizinde, Bat Anadolu ky

snda Edremit krfezine doru
sokulmu byk bir ada. 1462 1912 aras 450 sene Trk idaresin.
de kalm, Trk olmutu.
spanya'nn dousundaki Balear
adalarndan biri.
skender'in aynas. Uzaklar gs' teren ayna.
Devlet mal, beylik.
Mora adas.
Sama eklindeki kk kurun
lar. inde misket bulunan glleler de vardr.

gstermek

Mizan
Mizana
Molla Hnkar

Ders vermek, haddini bildirmek.

Teraz,i, kantar, tart.
Geminin batan nc direi, arka direk.
Trbesi Konya'da bulunan me
hur veli, Mevlana Celaleddin Rumi.

Mosonegro

Hayreddin Paa'nn Cezayir'de yerine vekil brakt oulluu Kara

Hasan Paa'ya spanyollarn tak.
t isim.
Kara Hasan demek
mi.

Muammer
Mucizat-

Mustafa

Muhannes
Muin
Mukabil olmak

Uzun mrl.
Hz. Peygamber'in mucizeleri (yardm ile).
Korkak, kalle.
Yardm eden. Cenab- Hak.
Kar durmak, karsna gemek.

Murabt

eyh, dervi.

Muton

Mora'nn

Muzaffer
Muzmer

gney bat sahilinde kale.

Zafer kazanm.
Gizli, i.

261
Mbaeret

etmek

Balamak, ie girimek.

Mcahit

Cihad eden. Din ve devlet iin vuruan mtisltiman sava.

Mheyya
Mlayimlemek

Hazr.
Sakinlemek,

Mnafk

Mnezzeh olmak

yavalamak,

yumu-

amak.

Fitneci, iki yzlti, hain.

. htiyac olmamak, uzak olmak.
2. Ayp ve gnahlardan temiz bulunmak.

Mnhezfn

Mahip, perian, darmadan.

Mrdolmak

lmek.

(yi

insanlar iiri kulla

mlmazd).

Mrted
Mstanem

Kalesi

Mtisltiman iken dinden kan.

Cezayir'de Vahran'n (Oran) 200
km. kadar dou kuzeyinde ky
ehri ve kaiesi.

Mavere

Danmak, grmek.

Mrik

Allah'tan bakasn ' yaratc ve

mabud tanyarak Allah'a ortak
koan.

Mzeyyen

Ziynetli, stislti.

-NNa-murad
diliL

olma
EY gntil gam deryasna
de mitsiz olma; felaket .dalgalan inaallah geecek-

Beyit:

dtnse

tir.i

Nan
Napak

Nasara
Nasreddin
Nasrun minallahi ve
fethun karib

Ekmek.
Pis.
Hristiyan.
Dine yardmc olan.
Allah

katndan bir yardm ve yazafer vardr. Ey Muham-

kn l::ir

med! Mminlere mjdele.

sresi, 13. afet)

<Saf

26.:.

Natura
Ne denl

. Talih, ans. 2. Tabiat, miza..

Beyit: <<rdek ve kaz ne kadar
ok olursa olsun, hepsine bir doan kuu yeter.
Hazret-i brahim'i atee atan
imansz kral.
Yeni gn. lkbahar balangc.
Celali takvimiQ.e ylba.
Fitne, karldk, bozgunluk.
Fitne karan, dedikoducu, anar-

o ...

Nemrut
Nevruz
N ifak
Nifak

i&t.
Nia,e

vermek

Benzemelt, andrmak.
N e yapaym, elden ne gelir?
Nuh Peygamber zamannda b',n
dnyay
sular altnda bra!can
mehur tufan.
Nur st nur. ok iyi, pek ala.

Niltyeyim

Nuh

ttfa.m

N firun ali nur

-0Teekk\tl.

Ocak

Yenieri Oca~; Tunus

gibi askeri tekiHi.tlar iin
kullanir. Metinde bilhassa Cezayir iin kullanlmtr. CGarp Ocaklar: Trablusgarp, Cezayir, Tunus.)
Rast getire.
ldrme, hesabn grme.
Emir, ordine.
Emir, ordana.
Rzgan yandan alp yelkenleri
aksine aarak gemy yavalat
:nak, vakit geirmek.
Yelk~nleri mmkn olduu kadar
rzgarn estii tarafa yaklatra
rak gitmek.
.&s:keri birlik. Yenierilerde tabur karl idi.
Ooa~,

Onara
Onarma
Ordana
Ordine
Orsa alabaM:l
Orsa
Orta

ey~

263
Orta

kazan

Orta

mancas

Ortaya mensup leventlere pm

len yemek, Orta'nn mutfal.
Ortadan kan yemek.

Ota- hiyun

Padi.ah. adn.

Oturak

Gemilerde krekilerin oturdukla.

r tahta sralar, bank.

-6teygn

Evvelki gn, geen gn..

-. P Padiah- ilen
Padiah- ry-i zemin:

Cihan

padiah.

Paleme

Yeryz padia.h. .
. Kale, 2. Ettaf bendekle evrili
istihkam, siper. Palanga.
Saray.
Dman gemileriniri direk, serert
ve teferruatn tahrip etmek iin
kullanlan, birbirine zincirle ba~
l glleler. Makas glle.
Sicilya adasnn kuzeyinde ehir,

Papa

Hristiyanlann Romadaki dini

Palanka
Palas
Palenkete

Palermo.

. Papa semtleri
Pasaka

Pasaporta
Pa'sa vermek
Pastav
Paakaps

uha.

kuma

topu.

hkuTanzi.
mattan nce, Sadrazam dairesi).
Paa'nn (vali) bulundu~

met kona.

Patente

ba-

kan.
Roma taraflan (?)
AlelAde, sradan.
Pasaport, gei izni.
Haber vermek, ulatrmak.

zin kiigd.

(stanbul'da

264

Patrik
Patrona
Payas krfezi

Yksek rtbeli papM:.

ikinci reis.
skenderun krfezi. Payas kasa.
bas krfezin iindedir.
Forsa (bk.).
Pamuk.
Bete bir olarak alnan vergi.
Yelken ve krekle hareket eden
hafif harp gemisi. ektiri snf
gemilerden olup 18 - 19 ift kU
reiti ve toplar vard .
ekinme, Urkme.
Hediyeleri gtren memur.

Donarmada

Payzan
Penbe
Pencik
Perkende

.Pervi
Peke~

Piko

(?) Hazr.

Pocalamak

Pupa rzgar
Pus

Gemiqin geri dnmesi, bocalamak.

Minorka adasnn merkezi olan
Mahon liman.
Yunanistan'n bat kysnda, Nar.
da krfezi azndaki burnun zerinde kasaba. Eskiden Yanya viillyetme bal bir sancak merkezi
idi.
Gemi'in n tarafndan ileri istikameti.
elik.
talya'nn gney dousunda Apulia eyaleti.
Arkadan esen rzgar.
Sis, duman.

Pusat

Zrh.

Porta Magon
Preveze

Pnva

Pulat
Pulya

Pr-ate

Pryan

Kzmak.

olmak
.

Kzarm

et

keoob,

biryan.

265

-RRalmetuiWi

aleyh

Allah'n

rahmeti ona olsun.

Dogru, isabetli, uygun, 2. Tesa-

Ras

Ras.klmak

Taknmak.

Reiyi

Bir hilltmdara tA-bi olup idaresi

altina girenierin hepsi.
Mca.hi~erin reisi.
ncitmek, danltmak

df etmek.

ReJs.J mficihldin
. Renelde etmek
Revi
Rdvinullihl teili
aleyhlm ecma
Rlcilullal

Rik'a
Rlyal
Rlyizat

IAyk, yarar.

Allah tea.a. onlarn hepsinden raz olsun.

Tann erleri, veliler, enniler.
Bir yaz ekli.
spanyol gm par~s.

Oru ve

vakit geirmek,
i.leye girmesi.
Ege denizinin gney dogusunda,
kylanmzn yaknnda byillt ada. 1522 - 1912 aras 390 sene
Trk idaresinde kalm, Trk olibadete

derviterin

Rodos

'

Rodos

mutu.

valyeleri

iin sa~
Sen Jan
Seferleri
ile geldikleri Suriye'den 1250'de
lkarlnca, 1291'de Kbrs'a, 1309'
da Rodos'a, 1522'den sonra ise
Malta'ya slenmilerdi. Aslnda
btn Avrupa'nn ipten, kazktan

Kendilerini

Hristiyanlk

vaa adam valyeler.

tarikatinde idiler. Hal

kurtulmu

bir haydut

RubUlya
Rz-1 cezi

haydutlannn

yata,

idi.
(?) Kanklk, telA., panik.
Ceza gn, Maher gn.
tekilA-t

266

-SSacled.

Esas, asl konu.

Sadrazam.
yzn, esrann renmek.
Beyit: Hainin ikbalde kalacan
sakn zannetme, sonunda muhaJt.,
kak ya boynu vurulur veya as

Sabib-1 devlet
Sakabm saymak
Sakn samna ki...

lr.>>

Salivat

(Metinde:) Dalkavuk, haseti.

. Sallillihu aleyhi ve

seliem

Salat ve selam ona: olsun:

. Demirin deniz dibinden kurtu.
lup dorularak arlnn zincire
binmesi,. 2. Demir almak.
Sadece, tek bana.
Av kpei. Samsom, sekson, sanson.
. Eski idare tekilatmzda vilayet ile ile arasnda bir idari blm. 2. Geminin sa taraf. (Sol

Salpa
Salt
Samsum

Sancak

taraf: skele.)

Santomanya
Sardunya.

adas

Sayru
SebU
Sebilullah
Sefih
. Senk
Sentebarba

Preveze'nin karsnda ada, Ayamavra.

Akdeniz'de talya'nn batsndaki
Sardinya adas.
Hasta.
Bk. Sebilullah.
. Bol, ok. 2. Allah yolu(nda ve.
rilen ey).

Yunanistan'n batsnda,

Aa,

alak,

ahlaksz .

Ta.

Geminin

k tarafndaki

bulunduu ksm.

Serasker

Kuma:dan.

toplarn

267
S~rtlin bab

Sa:r~ya. bal.

Serdinye

Bk. Sardunya.
Gemi direkleri
zerinde, yelken
.
,
amak iin yatay olarak balan
m ~nderlere (ince, dz ve uzun
aa ubuk) denir.

Seren

Sln1lolm

Batan

Baaa.

&tta,Nit Uyub
Sette l:eaz
Seyra

Sikke

Sildte

kazdrmak

geen, macera.

Ayplan

rtc, gn.ahlan aftedi

ci, Allah.
Septe, Ce1Jeltank boaz,
1. Gezmek, seyr etmek, gitmek.
2. Rya, keif ve keramet.
Akrabasn ve vatann ziyaret etmek.
Madeni para.
Tedaville konacak olan paralarn
stlerinin kazlarak yazlmas.
Sikkelerin bir yzne de zamann
hkmdannn ad kaznrd.

Sine
Sinyal
Sinyt
Sitte boaz
Siyalt arpa

Gs.

iaret.

Efendi, bey.
Bk. Sette boaz.
Bu ibarenin asi (31 a)da yle.
dir: Teknesini buday ile ykletip Trablus'a geldi. Andan bugda
y siyah 'arb
(ayn ile)
deiip
Preveze'ye geldi. Anda karalar
satp, hem tekneyi satt ... . Buna
gre siyah Arap yani zenci kle)) veya baka bir mana da k~
rlabileceini kaydetmeliyim.
Serenieri (bk.), gemiyi hareketsiz
brakacilk ekle getirmek.

268
Sot

nce

kei

klndan

dokunan ku-

ma.

Sokunmak
Somat
Sorgu

Taknmak

(sorgu vs.).

Sofra.
Baa taklan tu~. elenk.
Beyaz
veya siyah ty, balk! ty, al-

ve mcevherle ssl ekilleri

nne taklr. Murassa' <mcevherli) sorgular bilyk mk~fatlard.
Arka arkaya, p~pee.
Civitavecchia (?) : talya'da Roma'nn kuzey batsnda sahil eh
tn

vardr. San~n

Soyak soyak
Stevee

ri.

Sultan Cezayir

Cezayir'e kar duyulan sevgi .sebebiyle kullanlan bir ifade. <Sultan- Cezayir:
Cezayir sultan,
eklinde deildir.)

Sultan Korkut
Sultan Mehmed Han:
Sultan Selim Han
Sultan Sleyman bin
Selim Han
Sultan-l enbiya
Sultat
Stir
Surre avaidi
Sdde-i saadet

Sultan II Bayezid'in o~lu ve Yavuz Selim'in a~abeyi olan ehz8.

dt:.
Fatih Sultan Mehmed (1451
1481).
Yavuz Sultan Selim ( 1512
1520).
Kanuni Sultan Sleyman ( 1520 1566).
Peygamberler Sultan (Hazret-i
Muhammed aleyhisselam).
Asker, silahr.
Kyameti baatacak olan boru.
l Araplarna, ekyalk etmemeleri iin gnderilen yllk para.
Mutluluk kaps, saadetin eii.
Sultan'n huzuru.

269
Sriir-i ibad
St limanlk

Halkn

sevinci.
yelkeni kprdatrnayacak
kadar sakin olmas.
Binmek.
Havann

Svar olmak

-.-

Memnun, sevinli.

ad
ahin-i

Doan kuu.

baz

ve
parlamak.

im'ek

akmak

am

Trablusu

LUpnan'n
Akdeniz
.man.
ki direkli bir gemi

ehtiye

ekvac
eriat
er'-i erif

yldnm

gibi akmak,
kysnda

li-

eidi.

ikayeti.

islam dininin dnyaya ve ahirete

dair hkmlerinin toplam.
Kutsal eriat, mukaddes. slam
kanunlar.

ikar
irel
irel

kaaidi

Av.
Cezayir'in batsnda ve Tenes ile
arasnda bulunan ky ehri.
irel beyi, hakimi.

-TTa'am
Tabana tane
Tabanca
Tabaneal
Tabrmak

Yemek.
Tabana kuvvet (kamak).
Tokat, amar.
Silah, tabanca.
. Vermek, takdim etmek. 2.
latrmak, yetitirmek.

Tab tvan

G, takat, kuvvet.

Tayir

Deitirmek.

u.

27<f
Takaza
Tann

Sitem, baa ka.kma.

Allah. <Bu manada olarak }'azma
nshamn birka yerinde gemektedir. Mesela 77 b'de: ((Sabaha kadar 1'anr'sna ibMet taat ey.
ledi.)

Tapas

atmak

Tepesi atmak, patlamak, kzmak.

Yer, makam, vazife, hizmet.

Tapu
Tazai.TU
Ta'ztm
Tebarekalliltu
ahsentil hilikyn :

Yakar.
uuamak,

Yaradclarn

en gzeli olan Allah ne ycedir!

Kurusun! (Ebu Leheb st1resind&ki ilAhi beddua).

Ugtr olarak, ltuf ve hediye olarak.

man yenilemek. Dinden ktk
tan sonra tvbe edip tekrar inanmak.
Casusluk, dikkatle aratrmak.
Geciktirmek.
ihmal, teqbellik.
Gizli kuvvetiere sahip olmak, er-

Tebbet
Tebertiikei

Tecdld-1 lman
Tecesss
Tehir etmek
Tekasl
Tekin olmamak

Telhis
Telis kalesi
Temaalk

hrmet gsterrnek.

milik.

Padiaha zet olarak sunulan haberler.

Cezayir'in 100 km. kadar dou
sunda nman ehri ve kalesi.
Dellys.
Bandrma'nn Edincik (Aydnck)
nahiye merkezinin yerinde eski
bir ehirden kalma tiyatro harabesine verilen isim.

271
Temmet-l
kitab
bi-avni mellk-il
vehhab
Tenk
Tersanel Amire
Tevarih
Tevatr .
Tevazu
Tevekkelt alailah
Tezhip
Tezyin-i bilil.d
'ffl- mektepesine
Tlbir
Tig
Tiremola
:
Tirekete

Tlemsen

Topta

Tozmak
Trapane krfezi
Tubfe

Her eyin sahibi ve bol bol ilisan

edici olan Cenab- Hakk'n yard
m ile kitap bitti.
Dar, skntll. Teng.
,Hali'teki Osmanl devlet tersa.
nesi tekilat.
Tarihler.
Azdan

aza

dolaan

yaygn

sz.
-Alak gnlllk.
Allah'a tevekkill ettim, dayandm, glivendim.
Ss, ileme.
ehri sslemek.
Mektep ocuu gibi.
Altn tozti.
Kl.

Gemiyi evirmek.
Geminin pruva (n) direinde en
altta bulunan ana seren.
Cezayir'in batsnda, sahilden 48
km. ierde mstahkem bir ehir.
Vahran'a 116 km. mesafededir.
Glle.
lmek.
Trapani (?) : Sicilya adasnn bat burnunda sahil ehri.
Hediye, armaan. . Ho ve gzel
ey.

Turnan
Tunus

Don, elbise,
Kuzey Afrika'da
ket.

ehir

ve memle-

272
Tunus

Oca

Tunus Sultam

Turkuvaz etmek
Tutl
Tilrk

Tunus'taki Trk korsanlar te

kilA-t. Garp Ocaklanndan <Trablusgarp, Cezayir, Tunus) biri idi.
Sonradan bir Osmanl valisi ta.
rafndan idare edildi.
Oru ve Hzr Reisierin Cerbe
adasna gelip, sorra da
Halk-ul
Vid'de slendikleri srada. Tunus'
un banda bulunan Beni Hafs
hanedamndan Beinci Abdullah
Muhammed.
Trk yapmak, mslman etmek.
Papaan kuu.

Bu kelime, . bugn kullandgunz

manada olarak metnin pek ok
yerinde gemektedir. Kitabmz. .
da geen Trk kelimeleri yaz.
. ma nshada da ayn ekilde mev.cittur.

Tvana

Gen,

yi~t.

-UUJrma
UTun kap

Ukiibet
Ullelnr
Urba
Urban
Uak

Krekiler, forsalar.
Gizli kap.
Ceza.
Sultan, reis, bakan.
Elbise.
l

Araplar, aireter.

oCUk ..

-0
Ve.
Yugoslavya

kylarnn

cui.da ky ehri,

gney
Dulcigno.

273

Vmmeti Muhammed:

Hazret-i Peygamber'in yolunda

giden btn insanlar, mslmanlarn hepsi.

--vok.
Cezayir'de Tlemsen ile Tenes arasnda bullman Oran ehri. Tlemsen'e 116 km. mesafededir.
Sahil muhafaza gemisi.
Nbet.

varr
Valran

Vardakosta
Vardiya
Vardiya etmek
Vardiyan

Dolamak.

Nbeti.
Nbeti subay.
Bir kalenin dndaki mahalleler.
Yukar talya'mn dousunda ve
Adriyatik denizinin Venedik krfezini meydana getiren glckleri ortasnda, 122 ada zerine
kurulmu tarihi ehir. 16. asrda
mstakil ve cumhuriyetle idare
olunan kuvvetli bir deniz devleti.
nin merkezi icU,

Vardiyanba
Varo

Vened.ik

Ve tizz men
ve...
Vlva

tei

Ey Allahm!

Sen dilediini aziz

eder, diledi~ini zelil klarsu;..
CAl-i mran slresi, 26. Ayet).
Yaasn!

-YYaban
Yabca yabca
Yad klmak

Yabanc, bakas.

Yava .yava,

Anmak,

sessizce, yab yab.

hatrlamak.

F: 18

'274

;Yti

obfli'lama.k

Memnun olmak, "0\lirmek.

Deniz~kys, :sahil.

Nail

Sar;a.yburnu lle Sbkeci arasna

;;..,a;JQik

'KmCini tarafnda,n Y$Pt1nlrn .~

.al ,k'ilik.

]Jonanrnanm "Seffte

't

k :merasim':burata icra. oumr

du.. 1lf70'de ylkdmtr.
.KJ., ~ veya mzratm ii.lz

"Yalnan

.v.e ucu.

Ertesi ;gn.
Dostl'lik.

Yiri

Yar .edur ki bun

;:oilendude.

\'.&sin
'.~

::seyit: icDost :ona tietler..Jd> .;tnsa.

na .dar ~e 'li'ArGltir,""yOkSa,
bollukta ld:m olsa dost oiu-.
: :Kur'an- Xerlm'in 36. sO.resi.
.Hafif, kolay.

:~eak

,Hazrlk.

'flsa
Yuauf.

'!Esir.
.. np .inkAr etnlek, .2. Kaybet-

mek.
'Halat

hamle ha.mle ekmek.

Yakup Peygamberin otlu Yusuf
'Pey.ga:nber. 1ff.eti ve .:gzellii ile
~urdur.
Bir .iftira. :yztirtden
zir.dani. atllnut.

Yiiriik
'Yz

ald

YZ karabit

Hzl,

sr'atli.

vunuecet
'.t1tanla.Qak

hal, .. galibtyet, zafer.

hAle .. dmek,

-~o..

biyet.

Yiiz .Ard yoktur

n:ard

li olmaz.

yoktur,

ne~

bel-

275

-ZZi.viye

ZaYI

eyelnet
~bun
:
Ze.tir-l kemer~bend :
~M
zey

Zira'

K.Uk tekke.
Kaybetmek.
bUkill, gsz.
Bele Sllnlrn zincir.
K.aybolniak, yok olmak.

SUs.
75 - 90 santim arasnda
boylar

s.
Ztur etmek

d~lfik

bulunan bir uzunluk l-

Mey.Jata lmuik.

GAZAVATNAME-
HAYREDDiN PAA'DAN
1

YAPRAKLAR
istanbul niversite Kii.t'ilphanesi
T'iirke Yazmalar Biilii.mii. 2639
numaral nii.shadan ...-

i
.c

...

.
~~

. :~:

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
c::
1
1
~
1
~
1
1
1
.o
1
1
Co
Co
'1
~
1
1
~
1
~
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

(j

..,""'
<:::>

1
1

;o.

"'

O')

Oo

(:)

1
1
1
1
1
1
1
1

1
1
1
1
1
1
1
1

'

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
<:
1
1
o
1
1
1
1
.c
1
1
1
1
1
~
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

.....

""

}2

IS

'

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

1
1

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

1
1
1

1
1
1
1

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
'1
1
1
1

J
1
1
1
.

1
1

1
1

1
1
1
1
1
1
i
1
1
1
1
1
1
1
1
1

1
1
1
1

1
1
1

1
1
1
i
1
1
1

..

kapak dzeni ; NECATi ONAT

FY ATI: o TL. '