Professional Documents
Culture Documents
Kendini Gerçekleştiren Kehanet PDF
Kendini Gerçekleştiren Kehanet PDF
Ankara niversitesi
Ankara niversitesi
zet
Yakn iliki partnerleri bir heykeltra gibi birbilerinin benliklerini etkileyerek, birbirlerinin davransal eilimlerini,
kiilik zelliklerini, beceri ve deerlerini biimlendirirler. Michelangelo olgusu kiinin benliinin yakn partnerinin
algsal ve davransal onaylamasyla nasl biimlendiini aklamaktadr. Bu makalede Michelangelo Olgusu ve
ilgili aratrmalar gzden geirilmektedir. Partnerler ncelikle birbirlerinin davranlarn ve amalarn alglarlar
ve buna gre birbirlerine tepki verirler. Bu alg ve davran dorultusunda kii kendi ideal benlik hedeflerine
doru ilerleyebilecei gibi ondan uzaklaabilir de. Bylece ideal benlie doru benlik hareketi partnerin algsal ve
davransal onayndan byk lde etkilenmektedir. Sonu olarak, ideal benlie doru benlik hareketi hem kiisel
mutluluu hem de iftler aras mutluluu arttrmaktadr. Bu almada, modele ilikin aratrma bulgular incelenmi
ve ilgili kiileraras sreler tanmlanmtr.
Anahtar kelimeler: Michelangelo Olgusu, ideal benlik, partner onaylamas, davransal dorulama
Abstract
Close partners shape each others behavioral tendencies, traits, dispositions, skills and values by sculpting one anothers selves like a sculptor. Michelangelo Phenomenon suggests that self is shaped by a close partners affirming
perceptions and behavior. This article reviews research on the subject of the Michelangelo Phenomenon. Partners
initially perceive each others behavior and intention, then respond to each other. As a result of this interaction each
person can easily attain or give up the goals included within his or her ideal self. Hence, self movement toward
the ideal self is defined as a product of partners perceptual and behavioral affirmation. Consequently, movement
towards the ideal self promotes personal and couple well being. In this study, research findings regarding the model
are reviewed and the underlying interpersonal processes are identified.
Key words: Michelangelo Phenomenon, ideal self, partner affirmation, behavioral confirmation
Yazma Adresi: Nur Taluy, Ankara ni., Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Sosyal Psikoloji Blm Doktora rencisi / Ankara
E-posta: ntaluy@gmail.com
58
ve Griffin, 1996). rnein, bir kadn, partneri olan erkein arkadalarndan onun mizah duygusuna sahip olduunu duymusa, ilk ktklar gn erkein yapt ilk
yoruma glebilir ve onun bu mizah duygusunu daha da
glendirebilir. te yandan, karamsar bir kiilie sahip
olduunu duymusa, ciddi konulardan bahsedebilir ve
erkein aka yapmasna frsat vermeyebilir (Kumashiro,
Rusbult, Wolf ve Estrada, 2006). Grld gibi, kii
(hedef benlik), davransal dorulama srecinde partnerinin ynlendirmesiyle onun beklentisine uygun bir
biimde davranmaya balar.
Daha nce de belirtildii gibi, Michelangelo olgusu, kiinin benliinin, ilikisel partnerinin alglar ve
davranlaryla nasl ekillendiini aklamaktadr (Drigotas ve ark., 1999). Bu olguya gre iftler birbirlerini
ynlendirerek, kendi ideal benliklerine ulaabilme konusunda birbirlerini desteklerler. Bu anlamda Michelangelo olgusu bir karlkl bamllk sreci iermektedir.
Karlkl bamllk kuramna (theory of interdependence) (Thibaut ve Kelley, 1959) gre, yakn ilikilerde iftler etkileim iinde olduklar iin davransal dorulama
srecini olduka youn olarak yaarlar; baz iftlerde
bu ok daha youndur. Kurama gre, kiinin mutluluu
sadece kiinin tercih ve davranlarndan deil, partnerinin tercih ve davranlarndan da etkilenir. Bu nedenle,
karlkl bamllk sreci, kiinin benliinde deiiklik
yapabilmesi iin partnerine deiik frsatlar salar. Pek
ok alma, uzun sreli ilikilerde iftlerin ncelikle
etkileimleri dorultusunda birbirlerine gre davranlarn uyarladklarn ve zamanla da bu davranlar ya
da zellikleri kararl kiilik zelliklerine ve alkanlklara dntn ortaya koymutur (rn., Kelley, 1983;
Kelley ve Thibaut, 1978; Rusbult ve Van Lange, 1996,
2003). Drigotas ve arkadalarna (1999) gre, partner,
hedef kiinin benlii iin arzulad davranlar harekete de geirebilir, engelleyebilir de. Bir baka deyile, bir
partner einin davranlarn, amalarn, gdlerini ve
kararl kiilik zelliklerini gl bir biimde etkileyebilir. iftler etkileimleriyle birbirlerinin baz zelliklerini
ortaya karabilir, baz zelliklerini de deitirebilirler.
rnein, bir kadnn scak ve yakn davranlar, erkek
tarafndan srekli reddedilirse, bir sre sonra kadn souk ya da mesafeli bir tarz benimseyerek tepki verebilir.
Bu tr etkileimin bir sonucu olarak, partnerler, birbirlerinin benliklerini, baz ynlerini yontup, dier ynlerini
aa kararak ekillendirirler. Bylece, kiinin benlii,
partneri tarafndan oluturulan karlkl bamllk srecinin bir yansmas haline gelir.
Michelangelo olgusuyla ilikili olan bir dier sre de benlik farkllklardr (self- discrepancy). Gerek
benlik, kiinin gerekte sahip olduuna inand tutumlar ierirken, ideal benlik kiinin idealde olmak istedii
ya da zorunlu olarak gelitirmeyi dnd tutumlar
ierir. Kiinin, gerek benlii ideal benliinden ne kadar
59
onaylama srecine yol aar. Partner davransal onaylamas (partner behavioral affirmation) partnerin, einin
ideal benliine uyumlu olarak davranma srecini ierir.
Bu da szel ifadelerle ve onaylamalarla gerekleebilir.
Burada partner, bilinli ya da bilinsiz olarak einin sahip
olduuna inand ideal zelliklere gre davranr. rnein utanga bir kadnn, bir partide dierleriyle konuma
abasnn, partneri tarafndan fark edilmesi sonrasnda,
partnerinin onun elini tutmas ya da onun ilgi alanlar
dorultusunda konumaya ynlendirmesi davransal
onaylamadr. Sonu olarak, erkek, kadnn idealindeki
davranlar ortaya kard ya da kadnn ideal benliine doru onu yontmaya alt dzeyde davransal
onaylama sergiler. Dahas, bir partnerin eine ynelik alglar ve davranlar, einin idealiyle uyumlu olduunda
partner, eini idealine doru yontacaktr ve einin ideal
benliiyle tutarl davran ve kiilik zelliklerini ortaya
karacaktr. rnein, sosyal olmann kadnn ideal benliinin merkezi bir bileeni olduu varsaylrsa kadn,
daha sempatik ve sevecen olmay arzulayabilir. Erkek
partner, kadnn scak ve sevecen davranlarn ortaya
kararak kadnn ideal benliini gstermesini salayabilir ve kadn ideal benliine yaklatrabilir. Bir baka
deyile, partnerin algsal ve davransal onaylamasyla,
e (hedef benlik), artan bir biimde idealde olmak istediinin bir yansmas haline gelir. Bu sre sonunda,
e kendi ideal benliine yaknlaabilir. Grld gibi,
partnerin algsal ve davransal onaylamasyla ideal
benlie doru benlik hareketi (self movement toward
the ideal self) gereklemi olur (Kumashiro, Rusbult,
Finkenauer ve Stocker, 2007). aamal bu sre (bkz.
ekil 1), Michelangelo olgusunu aklamaktadr (Drigotas ve ark., 1999).
ekil 1de grld gibi, etkileim srecinde
partner ncelikle einin ideal benliini fark eder (partner
algsal onaylama) ve bu dorultuda davranlar sergilemeye balayarak (partner davransal onaylama) einin
ideal benliine yaknlamasna arac olur (ideal benlie doru ilerleme) ve tm bunlar da iftin mutluluuna katkda bulunur. Buna karlk, benlik ekillendirme
srecinde benliin en olumsuz yn de ortaya kabilir.
Partner, einin idealini onaylamada baz durumlarda baarsz olabilir. Partnerin, einin benliine ilikin alg ve
davranlar, einin idealiyle uyumlu olmayabilir. rnein, kadn partner erkein biraz souk ve mesafeli olduuna inanabilir. Kadn bu tr inanlar temel alarak bilinli ya da bilinsiz olarak erkein souk ya da mesafeli
olabilecei durumlar yaratabilir. Bylece erkek, partneriyle birlikteyken dosta ve sevecen davranmakta glk
ekebilir ve daha mesafeli ve sevimsiz bir kii haline
gelebilir. Dahas, erkek, kadn ile birlikteyken kendisi
gibi davranmadn fark edebilir ve partnerinin kendisiyle ilgili alglarnn ideal benliiyle uyumsuz olduunu
dnp, d krklna urayabilir (Rusbult, Kumashi-
60
Michelangelo Olgusu
Partner
Onaylamas
Partner
Algsal
Onaylamasna
deale Doru
lerleme
Partner
Davransal
Onaylamasna
iftin
Mutluluu
deal Benlie
Doru
lerlemeye
iftin
Mutluluunun
Artmasna
kar
kar
kar
kar
Algsal
Onaylamama
Davransal
Onaylamama
deal Benlikten
Uzaklama
Mutluluun
Azalmas
si iin durum zerinde deiimlemeler yapabilecei durum seimi (situation selection) ile ilgilenebilir. rnein,
erkek, einin tezine odaklanmasn salayabilmek amacyla ev ilerini kendisi yapabilir. Algsal ve davransal
onaylama, bilinli ya da bilinsiz, amal ya da otomatik mekanizmalar ierebilmektedir (Uleman ve Bargh,
1989). Baz partnerler, bu tr hedeflere ynelik amal
davranlar sergileyerek, hedef benliin idealde ne olmak isteyeceini bilinli bir ekilde dnebilirler. rnein, erkek, kadnn sevecen ve sempatik bir kii olmak
istediini doru bir biimde fark etmi olabilir ve onun
girikenliini bilinli olarak kolaylatrma giriimleri
ilikilerinin temelinin bir parasn oluturabilir. Dier
partnerler, bilinsiz bir ekilde ve otomatik olarak algsal ve davransal onaylama sergileyebilirler. rnein,
erkek, herhangi bir bilinli aba olmadan kadnn scaklk kapasitesini alglayabilir ve otomatik olarak onun girikenliini tevik edecek ekilde davranabilir (Drigotas
ve ark., 1999).
Tm bunlara ek olarak, ideal benlie doru ilerleme srecinde kiinin kendisi (hedef benlik) de nemli
rol oynamaktadr. Bu srete kiinin igrs, becerisi
ve gds belirleyici olabilmektedir (Kumashiro ve ark.,
2006; Rusbult ve ark., 2005a). ncelikle kii igrye
ve gerek benlii ile ideal benliine ilikin ak bilgiye sahipse, ideal benliine doru ilerleme olasl artar.
Kiinin u anda ne durumda olduuna (gerek benlik)
ilikin ak bilgisi varsa ve ne duruma gelmek istediine (ideal benlik) ilikin igrs yksekse, kii benlik
farkllklarn azaltabilmek iin daha ok aba gsterebilir. Ancak, benlik farkllklar ok fazlaysa kii bu
durumda beklentisini deitirip, olas baka bir idealine
odaklanabilir. kinci olarak, kii yeterli dzeyde beceriye (yeterlilik, ustalk) sahipse, ideal benliine doru
ilerlemesi kolaylar. Son olarak kiinin gds arttka
ideal benlie doru ilerleme artar, nk gdlenen kii
idealine ulamak iin daha ok aba gsterir. Kumashiro
ve arkadalarna (2006) gre, bu ge birarada olduunda ideal benlie doru daha hzl ilerlenir ve daha
etkin sonular elde edilir. Benzer olarak, kiinin idealine
ulamasnda partnerinin de igrl, becerili ve gdl
olmas nemlidir.
Michelangelo olgusu temel alnarak yaplan almalar incelendiinde, bu konunun son yllarda ele alnmaya balad grlmekte ve snrl sayda almaya
rastlanmaktadr. Bu almalarn ounun da yaynlanmam olduu (rn., Kumashiro, Rusbult, Coolsen,
Wolf, van der Bosch ve van der Lee, 2009; Kumashiro,
Rusbult ve Estrada, 2004; Kumashiro, Wolf, Coolsen
ve Rusbult,2004; Rusbult, Coolsen, Kirchner, Stocker,
Kumashiro, Wolf, Estrada ve Clarke, 2004, 2009; Rusbult, Kumashiro, Finkel, Kirchner, Coolsen, Stocker, ve
Clarke, 2004, 2009; Rusbult, Reis ve Kumashiro,2009)
anlalmaktadr. Rusbult ve arkadalar (2005a) Michelangelo olgusunun kiisel ve iftler aras mutluluk, ilikiye balanm ve iliki doyumuyla olumlu; depresyonla
ise olumsuz ynde ilikili olduunu belirtmilerdir. Ayrca, algsal ve davransal onaylamann benlik saygsn
artrdna ynelik bulgular da vardr (DiDonato, 2008;
Drigotas ve ark., 1999; Mitchell, 2007). Buna ek olarak,
bir almada partner onaylamasyla gvenli balanma
biimi arasnda olumlu iliki olduu gsterilmitir. Sz
konusu almada gvenli balanan kiiler partnerleri
tarafndan idealleri dorultusunda daha fazla desteklendiklerini bildirmilerdir (Rusbult, Kumashiro, Stocker
ve Wolf, 2005b). te yandan, balanmann temelini
oluturan isel olarak ileyen modeller (internal working models) (Bowlby, 1969; 1973; 1980) kiiler aras
dorulamayla glenebilir, nk balanma yaantsnda hem kendine hem de dierlerine ilikin alglarn ok
nemli olduu sylenebilir. Son yllarda niversite rencileriyle yaplan bir almada (DiDonato, 2008) kiileraras onaylamalarn kiilerin ideal benliklerine doru
ilerlemelerinde belirleyici olduu ortaya konmutur.
Partner onaylamas ile ideal benlie doru ilerleme arasndaki ilikinin ele alnd bir dier almada
(Rusbult ve ark., 2004) ilikinin erken dnemlerinde
yaplan partner onaylamasnn davransal onaylamaya,
bunun da ideal benlie doru ilerlemeyi arttrd ortaya
konmutur. Yeni tanan iftlerde Michelangelo olgusunun aratrld bir dier almada (Mitchell, 2007)
partner, einin ideal benliine gre davrandnda hem
ein ideal benliine ynelmesinin hzland hem de
benlik saygsnn artt gzlenmitir. iftlerin dorulayc davranlarda bulunmalar ile ein ideal benliine
doru ilerlemesi arasndaki ilikiyi inceleyen bir dier
61
62
63
64
ton, C. A. (1998). Cognitive interdependence: Commitment and the mental representation of close relationships.
Journal of Personality and Social Psychology, 74(4),
939-54.
Akbalk Doan, . ve Bykahin Sunal, A. (2011). Evliliklerde
olumlu yanlsama: liki balanm ile nedensellik ve sorumluluk yklemeleri arasndaki ilikiler [Positive illusions in marriages: Relationships between relationship
commitment and casuality and responsibility attributions], Trk Psikoloji Dergisi, 26(67), 70-82
Aron, A. ve Aron, E. N. (1996). Self and self-expansion in relationships. G. O. Fletcher ve J. Fitness, (Ed.), Knowledge
structures in close relationships iinde. USA: Lawrence
Erlbaum Associates, Inc.
Aron, A. ve Aron, E. N. (1997). Self expansion motivation and
including other in the self. S. Duck, (Ed.), Handbook of
personal relationships: Theory, research and interventions (2. bask) iinde (251-270). Chichester, England:
Wiley.
Aron, A. ve Aron, E. N. (2000). Self expansion motivation and
including other in the self. W. Ickes ve S. Duck, (Ed.),
The social psychology of personal relationships iinde
(109-128). New York: Wiley.
Aron, A., Paris, M. ve Aron, E. N. (1995). Falling in love: Prospective studies of self concept change. Journal of Personality and Social Psychology, 69(6), 1102-1112.
Baxter, G. D. ve Bowers, J. K. (1985). Beyond self-actualization: The persuasion of Pygmalion. Training and Development Journal, 39, 69-71.
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Attachment. New York:
Basic Books.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Separation. New York:
Basic Books.
Bowlby, J. (I980). Attachment and loss: Loss, sadness and depression. New York: Basic Books.
Campbell, W. K., Sedikedes, C. ve Bosson, J. (1994). Romatic
involvement, self discrepancy and psychological well-being: a preliminary investigation. Personal Relationship,
1, 399-404.
Darley, J. M. ve Fazio, R. H. (1980). Expectancy confirmation processes arising in the social interaction sequence.
American Psychologist, 35, 867-881.
DiDonato, T., (2008). Interpersonal affirmaton: How close others nfluence self-authenticity. Yaynlanmam doktora
tezi, Brown University, Provdence, Rhode Island.
Drigotas, S. M. (2002). The Michelangelo phenomenon and
personal well-being. Journal of Personality, 70, 59-77.
Drigotas, S. M., Rusbult, C. E., Wieselquist, J. ve Whitton, S.
(1999). Close partner as sculptor of the ideal self: Behavioral affirmation and the Michelangelo phenomenon.
Journal of Personality and Social Psychology, 77, 293323.
Emmons, R. A. (2003). Personal goals, life meaning, and virtue:
Wellsprings of a positive life. C. L. Keyes ve J. Haidt,
(Ed.), Flourishing: Positive psychology and the life welllived iinde (105-128). Washington: APA.
Fazio, R. H., Effrein, E. A. ve Falender, V. J. (1981). Self-perceptions following social interactions. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 232-242.
Gombrich, E. H. (1986). Sanatn yks. (B. Cmert, ev.). Ankara: Remzi Kitabevi.
Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy: A theory relating self
and affect. Psychological Review, 94, 319-340.
Higgins, E. T. (1996). The self digest: Self-knowledge serving self-regulatory functions. Journal of Personality and
65
Summary
Michelangelo Phenomenon in Close Relationships:
Partner Affirmation as a Sculptor of the Ideal Self
Nur Taluy
Ankara University
Ankara University
Each person has a strong wish to ideally have desirable skills, dispositions and values. People may acquire
these desirable goals by their own actions, but close
partners also play an important role helping each other
achieve these aspirations. Close partners promote one
anothers ideal selves and each person is likely to move
closer to achieve his or her goals and ideals (Drigotas,
Rusbult, Wieselquist, & Whitton, 1999). Michelangelo
phenomenon describes an interpersonal process in which
a close partner helps the other become more like his or
her ideal self. In other words, the Michelangelo Phenomenon shows that when an individual perceives that
his/her couple recognizes him/her in the ideal way that
he/she would like to be seen, he/she behaves as their ideal self would do, being consistent with his/her partners
expectations (Drigotas et al., 1999).
Drigotas and colleagues (1999) introduced this
phenomenon by using a metaphor, considering the manner of the great artist Michelangelo Buonarroti. Michelangelo conceived his figures as lying in the block
of marble... The task he set himself as a sculptor was
merely to extract the ideal form... to remove the stone
that covered [the ideal] (Gombrich, 1995, p. 313). In
the same way that a sculptor shapes a block of stone to
reveal the ideal form, ones relationship partner can help
one to become more like ones ideal self (Drigotas et
al., 1999). The partner is like a sculptor who shapes the
block of stone through his or her behavior to help the
others self (sculpture) become more like the ideal self.
This article reviews research on the issue of the Michelangelo Phenomenon. The traditions that form the basis
of Michelangelo phenomenon are behavioral confirmation, interdependence, self discrepancy, and partner affirmation. The behavioral confirmation is defined
by which an interaction partners expectations about the
self become true by behaving to self in a manner to confirm the partners expectations (Darley & Fazio, 1980).
In other words, interaction partners develop beliefs about
Address for Correspondence: Nur Taluy, Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Sosyal Psikoloji Blm Doktora
rencisi / Ankara
E-mail: ntaluy@gmail.com
67