Professional Documents
Culture Documents
HPT
HPT
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
L thuyt
Bt ng thc Cosi.
Bt ng thc Bunhiacoxky
Vi 2 b s a1 ; a 2 ;...;a n v b1 ; b 2 ;...; b n ta c:
a1 a 2
a
... n .
b1 b 2
bn
Bt ng thc Svacxo.
a2 a 2 a2
a 2 a a 2 a 3 ..... a n
Vi b1 , b 2 ...b n 0 ta c: 1 2 3 ...... n 1
.
b1
b2
b3
bn
b1 b 2 b3 ..... b n
2
Du bng xy ra khi:
a1 a 2 a 3
a
..... n .
b1 b 2 b3
bn
Vi a, b 0 ta c:
Vi ab 1 th
1 1
4
. Du bng xy ra khi a b .
a b a b
1
1
2
. Vi ab 1 th bt ng thc i chiu.
2
2
1 a
1 b
1 ab
Du bng xy ra khi a b 1
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
II.
Cc th d v bi tp t luyn.
2
x 12 y y 12 x 12
Gii h phng trnh sau
.
3
x
8x
2
y
Li gii
iu kin: 2 3 x 2 3;
2 y 12
Vi 2 s thc a, b bt k ta c: a b 0
2
a 2 b2
ab
2
x 12 y x y 12
2
p dng ta c:
12 x 2 y
y 12 x 2 y. 12 x 2
2
x 0
y 12 x 2
Nn x 12 y y 12 x 2 12 do : 1
Thay vo 2 ta c: x 3 8x 1 2 10 x 2 x 3 8x 3 2 1 10 x 2 0
2 x 3
0 3
x 3 x 2 3x 1
2
1 10 x
Do x 0 x 2 3x 1
2 x 3
1 10 x 2
0 khi 3 x 3 y 3 ( Tha mn )
1
1
2
1
2
2
1 2x
1 2xy
1 2y
Th d 2: Gii h phng trnh sau:
x, y
2
x 1 2x y 1 2y
2
9
Li gii
1
0 x
2
iu kin:
1
0 y
2
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
1
1
1
2
1 2x
1 2y 2
1 2y 2
1 2x
2
Du bng xy ra 1 2x 2 1 2y 2 x y
Ta li c:
2 x y 2xy 1
1
1
2
0
2
2
1 2x
1 2y 1 2xy 1 2x 2 1 2y 2 1 2xy
2
1
1
2
**
2
2
1 2x
1 2y
1 2xy
1
1
4
1
1
2
2
2
2
2
1 2xy
1 2x
1 2y 1 2xy
1 2x
1 2y
2
x 1 2x x 1 2x
2
9 73
9 73
x
y
9
36
36
9 73 9 73
;
36
36
x 3 3x 2 y3 3y 2
x 2 x 3x y 2 x 3y
Li gii
Nhn xt: Nhn vo phng trnh u ca h ta c cm gic ngay l s dng hm s i
din t 3 3t nhng cn c iu kin ca bin. y bin mun tm iu kin ca bin y th
chng ta cn suy ra t phng trnh 2 nhng kh khan nn chng ta phi ngh hng khc.
y chng ta c th phn tch thnh nhn t nn th i theo hng xem sao.
x 2
iu kin:
3
x 3x y 2 0
Ta c:
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
PT 1 x 3 3x y 1 3 y 1
3
x 3 y 1 3 x y 1
3
2
x y 1 x 2 x y 1 y 1 3 x y 1
y x 1
y x 1
2
3 2 x2
2
x x y 1 y 12 3
x
x
y
4
4
y x 1
2
3 2 x
y 1 3
x
4
2
3
3
Vi x 2 x 2 3 m y 1 0 nn x 2 y 1 3
2
2
4
4
2
x 2
3 2 x
x 2 khng tha mn iu kin.
Do x y 1 3
4
y 1 0
y 2
2
Vi y x 1 th xung phng trnh 2 ta c:
x 2 x 3 3x 2 x 1 x 2 3x 3
x 1 2
x 2 x 1 x 2 2x 1 x 2 3x 3 *
x 1
x 2 2
x2 3
2
x 2 x 1 x 2x 1
2
x2 x 2
2
x 1 x 2x 1
2
Mt khc: x 2 3x 3
x2 3
2
x 2 6x 9 0 x 3 0
2
x 2 1
2
Khi VP * VT * nn *
x 2x 1 x 1 x 3 y 2
x 1 2
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
x 2 xy y 2 3 x 3 y3
2
Th d 4: Gii h phng trnh
x, y
3
2
2 x 2x 2 xy 4
Li gii
iu kin: 1 x 2
Ta c cc bt ng thc sau:
2
3
x xy y 2 x y2 x y2 0
3
1
3
3
x y x y
4
x 2 xy y 2 3 x 3 y3
2
xy xy2
3
2
2 2 x 3 x
p dng bt ng thc cosi ta c:
2.2 2x 2 2x 6
x y
2 x 2x 2 3
V : xy
1 khi th:
2 x 2x 2 xy 4
xy
Du bng xy ra khi: 2 x 1 x y 1
2x 2 4
Th li vo h phng trnh tha mn.
Vy nghim ca h cho l: x y 1
2x 1
3
6y 2 8 3x y 4 8y 1
3
2
2x 3y 4 3x 6 y 2
Li gii
iu kin:
2
y 0
Ta c: 2 2x 3 3x 2 1 3
y 1 0
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
M 2x 3 3x 2 1 0 2x 1 x 1 0 ng vi x
2
Do : 2x 3 3x 2 1 3
1
2
y 1 du bng xy ra khi x y 1
3 3
x y 2 2 y x
xy4
Th d 6: Gii h phng trnh
x 3 2x 1 2 y 2
x, y
Li gii
y x
xy20
iu kin:
1
y 2
y x a
t
a 2 x y
a 0
2 a 2 2a
3 3
4a
2 a 2 . 4 a 2 2a 4 a 2 3 3
6 3a . 4 a 2 2a 3. 4 a 2 9 *
2
10 4a 2
2
2
3a
.
4
5 2a 2
2
6 3a 2 . 4 a 2 2a 3. 4 a 2 9
2
2
2a 3. 4 a 2a 4
2
2
4 a 6 3a
a 1 y x 1 y x 1
2
a 3 4 a
Khi *
x 3 2x 1 2 x 1 x 3 2x 1 x 1 2 0
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
Xt hm s: f x x 3 2x 1 x 1 2
1
1
Ta c: f ' x 2x 2
1
1
2 2
4x 2 y
4y 2 x
2(x y)2 x y .
x 2 4(y 1)
x y 1 y x 1
(mathlinks.vn)
Li gii
iu kin: x 1; y 1 .
Khi s dng bt ng thc AM GM ta c
1
4x 2 y
1
4y 2 x
4x
y4y x
Suy ra
2 2
2(x y) 2 x y
2
4x 2 y4y2 x
4x 2 y4y2 x 2 x y2 x y
2
4 4x 2 y4y 2 x 2 x y x y
1
2
16x y 4(x y ) xy x y x y x y
4
2 1
x y x 2 y 2 6xy 3(x y) 0
4
1
2
2
x y x y 3(x y) 4xy 0 x y
4
Bi v vi x, y 1 ta c
1
2
4
Thay y x vo phng trnh th hai ca h ta c:
1
4
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
x 2 4(x 1)
2x x 1
2
2
x 4x x 1 4(x 1) 0
x 2 x 1 0 x 2 x 1 x 2
Vy h phng trnh c nghim duy nht x; y 2; 2 .
x y 6(1 xy)
6
6
Th d 8: Gii h phng trnh
x 6 2(x y ) 3 2(x 2 y 2 )
x 2 xy y 2
(mathlinks.vn)
Li gii
iu kin: xy 0 .
Ta c:
2 2(x 2 y 2 ) .
x 2 xy y 2
x 2 xy y2
Tht vy, ta chng minh
3 x 4 x 2 y 2 y 4 x 2 xy y 2
9x 4 9x 2 y 2 9y 4 x 2 xy y 2 .
2
x y 4x 2 7xy 4y 2 0
2
x y 6 6 xy 6 3(x y) 2x y 3 (2) .
Cng theo v ca (1) v (2) ta c:
x y 2(x 2 y 2 ) x y x y 1 .
Vy nghim ca h cho l x y 1 .
2xy
x
x 2 y 1
2
3
x 2x 9
2xy
2
y
y x 2
3
y
2y
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
th v tri xut hin 2xy v v phi xut hin x 2 y 2 n y ta ngh ti vic nh gi tip
phng trnh mi c hnh thnh .
Li gii
Vi x 0 y 0 tha mn h phng trnh.
Vi x, y 0 . Cng 1 v 2 v theo v ta c:
1
1
x 2 y 2 x y
x y 2xy
3 x 2 2x 9 3 y 2 2y 9
1
1
x 2 y 2 3
2xy
3 x 2 2x 9 3 y 2 2y 9
Suy ra xy 0 . Mt khc ta c:
1
1
1
2
2
3
x 2x 9 3 x 1 8 2
1
1
2
2
3
3
1
1
1
x
2x
9
y
2y
2
2
3
3
2y
9
y 1 8 2
1
1
2
2
2xy
2xy x y 4
3 x 2 2x 9 3 y 2 2y 9
T 3 v 4 suy ra x y 1 . Th li tha mn.
Vy nghim ca h phng trnh cho l: x; y 0;0 , 1;1
2x 2
x 2 1
2y
Th d 9: Gii h phng trnh 2
z x, y, z
y 1
2z 2
z 1
Li gii
Ta thy x y z 0 l 1 nghim ca h phng trnh.
Nu x, y, z 0 th x, y, z 0 khi nhn 3 v ca h phng trnh ta c:
8x 2 y 2 z 2
xyz x 2 1 y 2 1 z 2 1 8xyz
2
2
2
x 1 y 1z 1
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
p dng bt ng thc Cosi ta c:
x 2 1 y2 1z 2 1 2
x 2 .2 y2 .2 z 2 8 xyz 8xyz x, y, z 0
x, y, z 0
x y z 1 ( tha mn)
2
2
2
Du bng xy ra khi
x 1 y 2 3 x 2x 1
3x
y x2 x
Li gii
iu kin: x, y 0
x 12 y 2 3 x 2x 1 x 12 y 2 3 x 2x 1
Ta c: HPT
2
5x 2 x 12 2y x 2 x
2
6x 2x 1 2y x x
Mt khc
2.4x.2x 1
x 1 y 2
2
2x 1 4x 2
2x 1
3
2x 1
2x 2 4x 2 2y 2 2x 1 2x 2 6x 1 2y 2 0
2
2
2
2
2
2
2
Li c theo cosi th 5x x 1 2y x x y x x 5x 3x 1 y 0
2
Kt hp li ta c:
2 5x 2 3x 1 y 2 2x 2 6x 1 2y 2 0 2x 1 0 x
2
1
3
y
2
2
3
.
2 2
2
8x 2 1 2x y 1
x 4xy
Th d 11: Gii h phng trnh x
4x 2y 3 y
Li gii
iu kin: y 0 , t phng trnh u 0 x
Phng trnh u tng ng:
1
.
2
2x 1 4x 2 2 x 2 1 2x y
1
.
4y
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
1
1
2 y.
1 .
4y
4y
Khi ta c:
2x 1 4x 2 2 x 2 1 2x 1
2x 1 2x
1 2x 2x 1
2x 1 2x 1 2x 2x
2x 1 2x 1 4x 2 2x 1 2x
4x 2 2x 2 2x 1 2x 1 0
2x 1 2x 1 0 2x 1 2x 1
x 1 5
4
2x 1 2x 1 4x 2 2x 1 0
x 1 5
4
i chiu iu kin ta c: x
1 5
.
4
1 5 1
Th li tha mn. Vy nghim ca h phng trnh l: x; y
; .
4
2
Nguy n Vn Qu c Tu n - i h c Y H N i
Bi tp b sung:
a b 3 24
1
a b 1
2
a 3b
3a b
x 4 32 x y 2 3
2. Gii h phng trnh
4 x 32 x 6y 24
y x 3 3x 4
3. Gii h phng trnh
x
x 2y3 6y 2
1
8 xy 2 xy 2 2 x 6 x 3 y3
2
4. Gii h phng trnh
x
1
2
2
6
3 3
x y 2 xy 2 y x y
2
x x 33 2 y3 3y
3 x 3 y 2 8y
x, y
x 2 xy 3y 2 y xy
2
6. Gii h phng trnh
x
2 x
y2
1
1 2 x
1 y
2x 2 4y 2
2 3
4 x y 1
y x
xy
x, y
2
x 1 xy 3x 2y 5 2x x y 3 x y 3
2
2
x 8y 5 y 8x 5 4 24 x y 4
8. Gii h phng trnh
2
2
11x 6xy 3y 12x 4y
x, y
kh)