Professional Documents
Culture Documents
Giáo Trình Lý Thuyết Thông Tin
Giáo Trình Lý Thuyết Thông Tin
Bin tp bi:
duongvanhieu
MC LC
1. gii thiu tng quan gio trnh l thuyt thng tin
2. yu cu
3. ni dung ct li
4. kin thc tin quyt
5. phng php hc tp
6. gii thiu
7. m hnh l thuyt thng tin theo quan im Shannon
8. nh l c s ca k thut truyn tin
9. khi nim v dung lng knh truyn
10. o lng tin
11. cc tnh cht ca entropy
12. entropy ca nhiu bin
13. minh ha cc entropy
14. O LNG TIN (MESURE OF INFORMATION)
15. SINH M TCH C (Decypherable Coding)
16. quan h gia m tch c v di m
17. tnh ti u ca di m
18. knh truyn ri rc khng nh
19. cc dng knh truyn
20. lc gii m
21. nguyn l khong cch nh nht hamming
22. B v t sa li v cn hamming
23. m kim tra chn l
24. nhm cng tnh v b t m chn l
25. lc sa li ti u
26. m hamming
27. thanh ghi li tng bc
28. m xoay vng
29. a thc c trng ca thanh ghi
30. phng php sinh m xoay vng
31. bi tp tng hp
Tham gia ng gp
1/135
2/135
yu cu
YU CU
Sau khi hc xong mn ny, sinh vin phi c c nhng kh nng sau:
Hiu cc khi nim v v thng tin, Entropy, Entropy ca mt phn phi, Entropy ca
nhiu phn phi, Entropy c iu kin, o lng tin. Vn dng gii quyt cc bi
ton v xc nh lng tin.
Bit khi nim v m tch c, m khng tch c, bng m ti u. Hiu nh l
Kraft (1949), nh l Shannon (1948), nh l sinh m Huffman v phng php sinh
m Huffman. Vn dng sinh bng m tch c ti u, nhn bit c bng m nh
th no l bng m ti u v c th vn dng vit cc chng trnh sinh m, gii m
(hay vit chng trnh nn v gii nn). T y, cc sinh vin c th t nghin cu cc
loi bng m khc vn dng cho vic m ha v bo mt thng tin mt cch hiu qu.
Bit cc khi nim v knh truyn tin ri rc khng nh, dung lng knh truyn v
phn lp knh truyn. Hiu nh l v dung lng knh truyn, phng php xy dng
lc gii m ti u v cch tnh xc sut truyn sai trn knh truyn.
Bit cc khi nim v khong cch Hamming, nguyn l khong cch Hamming, cc
nh l v Cn Hamming, phng php kim tra chn l, cc lc sa li, Bng m
Hamming v Bng m xoay vng.
Vn dng cc kin thc hc c thit k mt h thng truyn nhn d liu vi quy
trnh c bn: m ha, gii m v bo mt thng tin.
L thuyt thng tin cng l mt trong cc mn hc kh ca ngnh Cng ngh thng tin
v n i hi ngi hc phi c kin thc c bn v ton v xc sut thng k. Do ,
i hi ngi hc phi t b sung cc kin thc c bn v ton v xc sut thng k cho
mnh (nu thiu), tham gia lp hc y v lm cc bi tp theo yu cu ca mn hc
th mi tip thu kin thc mn hc mt cch hiu qu.
3/135
ni dung ct li
NI DUNG CT LI
Gio trnh gm 5 chng c trnh by trong 45 tit ging cho sinh vin chuyn ngnh
Cng ngh thng tin, trong c khong 30 tit l thuyt v 15 tit bi tp m gio vin
s hng dn cho sinh vin trn lp.
Chng 1: Gii thiu. Chng ny trnh by cc ni dung c tnh tng quan v mn hc
bao gm: cc i tng nghin cu, m hnh l thuyt thng tin theo quan im ca nh
ton hc Shannon, khi nim v lng tin bit v cha bit, nh l c bn ca k thut
truyn tin.
Chng 2: o lng tin. Chng ny trnh by cc vn c bn v entropy, cc
tnh cht ca entropy, entropy ca nhiu bin, entropy c iu kin, cc nh l v quan
h gia cc entropy v lng tin ca mt s kin.
Chng 3: Sinh m tch c. Ni dung chnh ca chng ny bao gm cc khi nim
v m tch c, quan h gia m tch c v di m, tnh ti u ca di m.
Chng 4: Knh truyn. Cc ni dung c trnh by trong chng ny bao gm khi
nim v knh truyn tin ri rc khng nh, cc m hnh truyn tin kha cnh vt l
v ton hc, dung lng trn knh truyn, phn lp cc knh truyn. Phng php xy
dng lc gii m ti u v cch tnh xc sut truyn sai cng c gii thiu trong
chng ny.
Chng 5: Sa li. Chng ny trnh by cc ni dung ct li sau: khi nim v khong
cch Hamming, nguyn l khong cch nh nht Hamming, b v t sa li v nh
l Cn Hamming. Chng ny cng gii thiu v b m kim tra chn l, phng php
kim tra chn l, lc sa li ti u, m Hamming v m xoay vng.
4/135
5/135
phng php hc tp
PHNG PHP HC TP
phc v cho mc tiu nng cao kh nng t hc tp v t nghin cu ca sinh vin,
gio trnh ny c bin son cng vi cc gio trnh khc thuc chuyn ngnh Cng
ngh thng tin ca Khoa Cng ngh thng tin v Truyn thng i Hc Cn Th theo
d n ASVIET002CNTT Tng cng hiu qu o to v nng lc o to ca
sinh vin khoa Cng ngh Thng tin-i hc Cn Th. Chng ti c gng trnh
by gio trnh ny mt cch c h thng cc ni dung theo b cc cc chng ng vi
cc khi kin thc nu trn, mi chng c c trnh by theo b cc ca cc bi
hc v mi bi hc gii thiu n ngi hc mt vn no trong s cc vn
ca mt khi kin thc tng ng vi mt chng. Khi hc xong cc bi hc ca mt
chng, ngi hc s c mt khi kin thc cn thit tng ng cho mn hc. Ni dung
ca cc bi hc u c a vo cc v d ngi hc d hiu, ty theo tng vn
m ngi hc cn phi hc v nghin cu trong thi lng t 1 n 2 tit t hc cho
mt bi hc trong mt chng. Nh vy, hc tt mn hc ny, trc ht sinh vin
cn phi:
Hc y cc mn hc tin quyt, b sung nhng kin thc c bn v ton v xc sut
thng k (nu thiu).
Hc v nghin cu k tng chng theo trnh t cc chng c trnh by trong gio
trnh ny. Trong tng chng, hc cc bi theo th t c trnh by, sau mi bi phi
lm bi tp y (nu c).
Tham gia lp y , tho lun cc vn tn ti cha hiu trong qu trnh t hc.
Sau mi chng hc, phi nm vng cc khi nim, cc nh ngha, cc cng thc tnh
ton v vn dng gii cc bi ton c tnh cht tng hp c gii thiu cui chng.
Vn dng kin thc c c sau khi hc xong cc chng gii mt s bi tp tng
hp cui gio trnh, t gip cho ngi hc hiu su hn v mn hc v c th gii
quyt cc vn tng t trong thc t.
Vic cho ra i mt gio trnh vi nhng mc ch nh trn l khng n gin khi kh
nng v kinh nghim ca ngi son cn c hn, nhiu khi nim, thut ng dng trong
gio trnh cha c nh ngha mt cch chnh thng. V vy gio trnh ny chc khng
trnh khi nhng khim khuyt, rt mong nhn c s gp ca cc ng nghip v
ngi c.
6/135
gii thiu
GII THIU
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th bit:
i tng nghin cu,
M hnh l thuyt thng tin theo quan im Shannon,
Cc khi nim v Lng tin bit v lng tin cha bit,
nh l c s ca k thut truyn tin,
Khi nim chung v dung lng knh truyn,
Vn sinh m v gii m.
i tng nghin cu
L thuyt thng k v thng tin c xy dng trn hai hng khc nhau bi hai nh
ton hc Shannon (1948) v Wiener (1949). L thuyt thng tin nghin cu qu trnh x
l tn hiu nh sau:
u vo (input): nhn tn hiu t mt lnh vc c th, tc l tn hiu xut hin theo cc
k hiu (symbol) t mt tp hp cho trc v theo phn phi xc sut bit.
Tn hiu c truyn i trn knh truyn (channel) v c th b nhiu cng theo mt
phn phi xc sut no . Knh truyn c th c hiu di hai ngha:
Di ngha vt l: knh truyn l mt h thng truyn tn hiu (dy dn, mch, sng, ...)
v gy nhiu ty thao cht lng ca h thng.
Di ngha ton hc: knh truyn l cc phn phi xc sut xc nh trn lp cc tn
hiu ang xt u nhn tn hiu (output).
u ra (output): dng li tn hiu chn tht nht c th c so vi tn hiu u vo.
Shannon xy dng m hnh l thuyt thng tin trn c s gii quyt bi ton: sinh m
di ti u khi nhn tn hiu u vo. Tn ti u c xt trn 3 yu t sau:
7/135
8/135
Din gii:
Ngun (source) thng tin cn gi l thng bo cn c truyn u vo
(Input).
M ha (encode) l b sinh m. ng vi mt thng bo, b sinh m s gn cho
mt i tng (object) ph hp vi k thut truyn tin. i tng c th l:
Dy s ngh phn (Digital) dng: 01010101, cng ging nh m my tnh.
Sng lin tc (Analog) cng ging nh truyn radio.
Knh (channel) l phng tin truyn m ca thng tin.
Nhiu (noise) c sinh ra do knh truyn tin. Ty vo cht lng ca knh
truyn m nhiu nhiu hay t.
Gii m (decode) u ra (output) a dy m tr v dng thng bo ban u
vi xc sut cao nht. Sau thng bo s c chuyn cho ni nhn. Trong s
trn, chng ta quan tm n 2 khi m ha v gii m trong ton b mn
hc.
Lng tin bit v cha bit
Mt bin ngu nhin (BNN) X lun mang mt lng tin no . Nu X cha xy ra (hay
ta cha bit c th thng tin v X) th lng tin ca n l cha bit, trong trng hp
ny X c mt lng tin cha bit. Ngc li nu X xy ra (hay ta bit c th thng
9/135
tin v X) th lng tin v bin ngu nhin X coi nh bit hon ton, trong trng hp
ny X c mt lng tin bit.
Nu bit thng tin ca mt BNN X thng qua BNN Y xy ra th ta c th ni: chng
ta ch bit mt phn lng thng tin ca X trn c s bit Y.
V d v lng tin bit v cha bit
Ta xt v d v mt ngi t chc tr chi may ri khch quan vi vic tung mt ng
tin c u hnh khng c u hnh. Nu ngi chi chn mt khng c u hnh
th thng khi kt qu tung ng tin l khng c u hnh, nguc li th thua. Tuy nhin
ngi t chc chi c th n gian bng cch s dng 2 ng tin Tht- Gi khc
nhau sau:
+ ng tin loi 1 (hay ng tin tht): ng cht c 1 mt c u hnh.
+ ng tin loi 2 (hay ng tin gi ): ng cht, mi mt u c 1 u hnh.
Mc d ngi t chc chi c th n gian nhng qu trnh trao i 2 ng tin cho
nhau l ngu nhiu, vy liu ngi t chc chi c th n gian hon ton c khng?
Hay lng tin bit v cha bit ca s kin ly mt ng tin t 2 ng tin ni trn
c hiu nh th no?
Ta th xt mt trng hp sau: nu ngi chi ly ngu nhin 1 ng tin v sau
thc hin vic tung ng tin ly c 2 ln. Qua 2 ln tung ng tin, ta m c s
u hnh xut hin. Da vo s u hnh xut hin, ta c th phn on c ngi t
chc chi ly c ng tin no.
Chng hn: Nu s u hnh m c sau 2 ln tng l 1 th ng tin ly c l
ng tin tht. Ngc li nu s u hnh m c l 2 th ng tin ly c c th
l tht hay cng c th l gi. Nh vy, ta nhn c mt phn thng tin v loi ng
tin qua s u hnh m c sau 2 ln tung. Ta c th tnh c lng tin bng bao
nhiu? (Vic tnh lng tin ny s c tho lun sau). Di y l mt s bng phn
phi ca bi ton trn:
Gi BNN X v loi ng tin (X=1 nu ly c ng tin loi 1 v X=1 nu ly c
ng tin loi 2 c ly).
Khi phn phi ca X c dng:
10/135
11/135
12/135
Tht vy:
Gi s Xi xc nh gi tr ng hay sai ca bit th i nhn c cui knh truyn vi
Xi =1 nu bit th i nhn c l sai v Xi =0 nu bit th i nhn c l ng. Theo gi
thit ban u ca knh truyn th phn phi xc sut ca Xi c dng Bernoulli b(1/4):
Gi Y ={X1 + X2 + X3 } l tng s bit nhn sai sau 3 ln truyn lp cho 1 bit. Trong
trng hp ny Y tun theo phn phi Nh thc B(p,n), vi p=1/4 (xc sut truyn sai
mt bit) v q =3/4 (xc sut truyn ng 1 bit):
Y ~ B(i,n) hay
Trong :
13/135
Hay
(pcm).
Chi ph phi tr cho k thut gim nhiu
Theo cch thc lp li nh trn, ta c th gim sai lm bao nhiu cng c (lp cng
nhiu th sai cng t), nhng thi gian truyn cng tng ln v chi ph truyn cng s
tng theo.
Hay ta c th hiu nh sau:
Lp cng nhiu ln 1 bit=>thi gian truyn cng nhiu=>chi ph cng tng.
14/135
15/135
16/135
o lng tin
O LNG TIN
Mc tiu: trnh by cc khi nim v o lng tin cha bit v bit v mt bin
ngu nhin X. Tnh ton cc lng tin ny thng qua nh ngha v cc tnh cht ca
Entropy t mt hay nhiu bin ngu nhin.
ENTROPY
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
V d v entropy
Trc ht, ta cn tm hiu mt v d v khi nim do ca mt lng tin da vo cc
s kin hay cc phn phi xc sut ngu nhin nh sau:
Xt 2 BNN X v Y c phn phi sau:
X={1, 2, 3, 4, 5} c phn phi u hay p(X=i) = 1/5.
Y={1, 2} cng c phn phi u hay p(Y=i) = 1/2.
Bn thn X v Y u mang mt lng tin v thng tin v X v Y cha bit do chng l
ngu nhin. Do , X hay Y u c mt lng tin khng chc chn v lng tin chc
chn, tng ca 2 lng tin ny l khng i v thc t n bng bao nhiu th ta cha th
bit. Lng tin khng chc chn ca X (hay Y) c gi l Entropy.
Tuy nhin, nu X v Y c tng quan nhau th X cng c mt phn lng tin khng
chc chn thng qua lng tin bit ca Y (hay thng tin v Y c bit). Trong
trng hp ny, mt phn lng tin khng chc chn ca thng qua lng tin bit
ca Y c gi l Entropy c iu kin.
Nhn xt v o lng tin
17/135
18/135
C = const >0
C s logarithm l bt k.
B : h(p)=-Clog(p).
Trng hp C=1 v c s logarithm = 2 th n v tnh l bit.
Khi : h(p)=-log2(p) (vt: bit) v
19/135
20/135
21/135
=> H(X)
l hm n iu tng
Minh ha tnh cht 2:
Trong trng hp 2 bin ngu nhin X, Y c lp c phn phi u vi BNN X c M
s kin v BNN Y c L s kin.
Gi f(M), f(L) ln lt l Entropy ca X, ca Y. Theo tnh cht 2 ca Entropy ta c
f(ML)=f(M)+f(L)
Minh ha tnh cht 3 v 4
Minh ha tnh cht 3:
Xt con xc sc c 6 mt vi xc sut xut hin cc mt c cho trong bng sau:
23/135
(*)
ng thc xy ra khi pi=qi vi i=1,..,M.
Bi tp
Bi 1: Cho 2 bin ngu nhin X, Y c lp nhau c phn phi sau:
25/135
Hay
26/135
Tnh H(X,Y).
- Lp phn phi ca P(X,Y)
V d Entropy c iu kin
Xt bin ngu nhin X v bin ngu nhin Y c tng quan nhau. Cc phn phi nh
sau:
27/135
Tng t ta c: H(X,Y)=H(Y)+H(X/Y)
Chng minh nh l 3:
T nh l 1 v nh l v quan h gia cc Entropy, ta c:
H(X,Y)=H(X)+H(Y/X) H(X)+ H(Y) => H(Y/X) H(Y).
28/135
29/135
minh ha cc entropy
MINH HA CC ENTROPY
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Bit c Yu cu ca bi ton,
Bit cch xc nh cc phn phi ngu nhin ca bi ton,
Vn dng cc bi hc trc tnh cc Entropy H(X), H(Y) v H(X,Y),
Vn dng cc bi hc trc tnh cc Entropy c iu kin H(X/Y) v H(Y/
X),
Nhn xt v so snh quan h gia cc Entropy
Ngoi ra cn gip bn n tp v hiu r hn cc cng thc tnh Entropy.
Yu cu ca bi ton
Ta xt v d v mt ngi t chc tr chi may ri khch quan vi vic tung mt ng
tin c u hnh khng c u hnh. Nu ngi chi chn mt khng c u hnh
th thng khi kt qu tung ng tin l khng c u hnh, nguc li th thua. Tuy nhin
ngi t chc chi c th n gian bng cch s dng 2 ng tin Tht- Gi khc
nhau sau:
+ ng tin loi 1 (hay ng tin tht): ng cht c 1 mt c u hnh.
+ ng tin loi 2 (hay ng tin gi ): ng cht, mi mt u c 1 u hnh.
Mc d ngi t chc chi c th n gian nhng qu trnh trao i 2 ng tin cho
nhau l ngu nhiu, vy liu ngi t chc chi c th n gian hon ton c khng?
Hay lng tin bit v cha bit ca s kin ly mt ng tin t 2 ng tin ni trn
c hiu nh th no?
Ta th xt mt trng hp sau: nu ngi t chc chi ly ngu nhin 1 ng tin v
sau thc hin vic tung ng tin ly c 2 ln. Qua 2 ln tung ng tin, ta m
c s u hnh xut hin. Da vo s u hnh xut hin, ta c th phn on c
ngi t chc chi ly c ng tin no.
Chng hn: Nu s u hnh m c sau 2 ln tng l 1 th ng tin ly c l
ng tin tht, ngc li nu s u hnh m c l 2 th ng tin ly c c th
l tht hay cng c th l gi. Nh vy, ta nhn c mt phn thng tin v loi ng
30/135
tin qua s u hnh m c sau 2 ln tung. Ta c th tnh c lng tin bng bao
nhiu? (Vic tnh lng tin ny s c tho lun sau).
Xc nh cc phn phi ngu nhin ca bi ton
t X l bin ngu nhin v loi ng tin.
Phn phi ca X:
Tm phn phi ca Y:
P(Y=0) = p(X=1)p(Y=0/X=1)+p(X=2)p(Y=0/X=2) = 0,5 x 0,25 +0,5 x 0 =0.125
P(Y=1) = p(X=1)p(Y=1/X=1)+p(X=2)p(Y=1/X=2) = 0,5 x 0,5 +0,5 x 0 =0.250
P(Y=2) = p(X=1)p(Y=2/X=1)+p(X=2)p(Y=2/X=2) = 0,5 x 0,25 + 0,5 x 1=0.625
32/135
t vn bi ton
Ta xt v d v mt ngi t chc tr chi may ri khch quan vi vic tung mt ng
tin c u hnh khng c u hnh. Nu ngi chi chn mt khng c u hnh
th thng khi kt qu tung ng tin l khng c u hnh, nguc li th thua. Tuy nhin
ngi t chc chi c th n gian bng cch s dng 2 ng tin Tht- Gi khc
nhau sau:
+ ng tin loi 1 (hay ng tin tht): ng cht c 1 mt c u hnh.
+ ng tin loi 2 (hay ng tin gi ): ng cht, mi mt u c 1 u hnh.
Mc d ngi t chi c th n gian nhng qu trnh trao i 2 ng tin cho nhau l
ngu nhiu, vy liu ngi t chc chi c th n gian hon ton c khng? Ta th
xt mt trng hp sau: nu ngi chi ly ngu nhin 1 ng tin v sau thc hin
vic tung ng tin ly c 2 ln. Qua 2 ln tung ng tin, ta m c s u hnh
xut hin. Da vo s u hnh xut hin, hy tnh lng tin v loi ng tin ly c
l bao nhiu?
Xc nh cc phn phi ca bi ton
t bin ngu nhin X l loi ng tin, khi phn phi ca X c dng :
33/135
34/135
nh ngha: Lng tin (hay thng lng) ca X khi Y xy ra l lng chnh lch gia
lng khng chc chn ca X v lng khng chc chn ca X khi Y xy ra c quan h
vi X.
Ta c th hiu khi nim ny nh sau: X v Y l 2 bin ngu nhin nn chng c 2 lng
tin khng chc chn. Nu X v Y c lp, th X xy ra khng nh hng ti Y nn ta
vn khng bit g thm v X v X gi nguyn lng khng chc chn ca n. Trong
trng hp ny lng tin v X khi Y xy ra l bng 0. Nu Y c tng quan vi X th
khi Y xy ra ta bit hon ton v Y v mt phn thng tin v X. Phn thng tin chnh
l lng tin bit v X nhng vn cha bit ht v X. Bi ton y l tnh lng tin
bit v X khi Y xy ra.
K hiu: I(X/Y) = H(X)-H(X/Y) l lng tin bit v X khi Y xy ra.
Ch : ta lun c I(X/Y) = I(Y/X)
V d: xt li v d trn, ta c lng tin v X khi bit Y l
I(X/Y)= I(Y/X)= H(Y) H(Y/X) = 1.3 0.75=0.55 (bit).
Bi tp
Thc hin mt php th con xc sc ng cht ng thi vi mt ng tin cng ng
cht. Trong , con xc sc c cc mt im t 1 n 6, ng tin mt mt c u hnh
v mt kia khng c u hnh. Trc tin th con xc sc, nu s im <_ 4 th tung
ng tin mt ln, ngc li th tung ng tin hai ln. Tnh lng tin v s im con
xc sc khi bit thng tin v s u hnh m c.
Ngi ta thc hin mt kho st trn cc sinh vin i hc v mi quan h gia kh nng
hc tp vi s hu phng tin i li v tinh thn i hu. Kt qu cho thy:
Trong tng s sinh vin c 3/4 sinh vin hon thnh chng trnh hc v 1/4 khng hon
thnh. Trong s sinh vin hon thnh chng trnh hc, 10% c xe con. Ngc li, trong
s sinh vin khng hon thnh chng trnh hc c ti 50% c xe con.
Tt c sinh vin c xe con u tham gia hi i hu sinh vin. Trong s sinh vin khng
c xe con (k c hon thnh hay khng hon thnh kha hc) th 40% sinh vin tham
gia hi i hu sinh vin.
Tm thng tin v trng thi hc tp ca sinh vin khi bit iu kin v phng tin i li
ca h.
Tm thng tin v tnh trng hc tp ca sinh vin khi bit tinh thn i hu ca h.
35/135
36/135
t vn bi ton sinh m
Gi s ngun tin X xut hin v c ghi li thng qua mt thit b c bit. Chng hn
nh nh c ghi li bng my nh, m thanh c ghi li bng my ghi m, Qua
knh truyn, nhng thng tin ny cn phi c m ha cho ph hp. c th m ha
ngi ta cn mt bng ch ci gm cc ch ci quy nh trc (chng hn bng ch ci
la tinh, bng m nh phn, ). Mi gi tr ca X sau c m di dng mt dy
37/135
hu hn cc ch ci v ta gi dy hu hn cc ch ci gn cho mt gi tr ca x l mt
t m.
Ta xt BNN X={x1, x2, ,xn} c phn phi {p1, p2, , pn} c quan st lin tc v
c lp. Dy cc gi tr nhn c gi l thng bo (Message) c dng xi1xi2xin. Tp
hp A={a1, a2, , an} l tp hp k t m (Code Characters) hay l bng ch ci (Code
Alphabet) dng sinh m. Mt gi tr xi thuc X c gn bi mt dy hu hn cc k
t m c gi l t m (Code word). Tp hp gm tt c cc t m gn cho tt c cc
gi tr ca X c gi l b m hay bng m (Code). Cc t m phi khc nhau tng i
mt.
B m c gi l tch c nu nh t mt dy cc k t m nhn c lin tc (c
m ha t b m ny), ta lun lun gii m c vi kt qu duy nht l dy cc gi tr
gc ca X.
Shannon (1948) ln u tin a ra nh l c s v sinh m tch c. Mc Millan
(1956) chng minh nh l v iu kin cn v ca bng m tch c. Nhng vn
sinh m tch c ch c xt mt cch chun mc bi Feinstein (1958), Abramson
(1963) v Fano (1961). Sardinas(1960) v Patterson (1963) a ra nh l v gii
thut kim tra tnh tch c ca mt bng m. Abramson (1963) a ra khi nim
bng m tc thi.
Trong phm vi bi ging ny, bi ton sinh m ti u c t ra y l tm ra mt
phng php sinh m sao cho di trung bnh ca cc t m trong b m l nh nht.
Ngha l, nu gi tr xi c gn bi t m c di ni th bi ton sinh m phi tha:
38/135
39/135
40/135
42/135
Bc khi to v bc 1
- Tp hp S0 ={010, 0001, 0110, 1100, 00011, 00110, 11110, 101011}
- Tp hp S1 ={1}
Dnh cho sinh vin t lm cc buc tip theo.
Kt qu gi :
Tp hp S2 ={100, 1110, 01011}
Tp hp S3={11}
Tp hp S4={00, 110}
Tp hp S5={01, 0, 011, 110}
Tp hp S6={0, 10, 001, 110, 0011, 0110}
Tp hp S6 cha t m 0110 nn bng m ny khng phi l bng m tch c.
Bi tp
Hy cho bit bng m sau c phi l bng m tch c hay khng?
W={w1=00, w2=01, w3=0010, w4=0111, w5=0110}
Hy ly v d mt bng m tch c, v chng minh n l bng m tch c.
43/135
nh l Kraft (1949),
nh ngha cy bc D c K,
Vn sinh m cho cy bc D c K,
Vn dng nh l Kraff kim tra s tn ti bng m tch c v sinh bng
m tch c.
nh l Kraftn(1949).
Gi X={x1, x2,, xM} l bin ngu nhin cha cc gi tr cn truyn c phn phi l
P={p1, p2, , pM}.
A={a1, a2,,aD} l b k t sinh m c D ch ci (D c gi l c s sinh m).
Gi tr xi c m ha thnh t m wi c di l ni.
t N={n1, n2,,nM} l tp hp di cc t m.
nh l (Kraft- 1949):
iu kin cn v tn ti bng m tc thi vi di N={n1,n2,,nM} l
44/135
Vn sinh m cho cy bc D c k
Sinh m cho cc nt ca cy bc D c K (tr nt gc):
n gin ha: mi nt (tr nt gc) c k hiu bi dy k hiu ca nt cha lm tin
t + mt k t b sung ly t tp hp {0, 1, 2, , D-1} thay cho bng ch ci A={a1,
a2, , aD}.
V d 1: Cy bc D=2 c k=3 V d 2: Cy bc D=3 c k=2.
45/135
Tnh cht:
+ Cc nt (tr nt gc) ca cy u c m ha t bng ch ci {0, 1, 2,, D-1}
+ Mi nt ( m ha) c m ca nt k trc l tin t.
+ Tng s cc nt l bng Dk = tng s cc m tc thi c th c.
Chng minh nh l Kraft (iu kin cn)
Gi s, cho trc bng m tc thi W={w1, w2,, wM} vi N={n1<_ n2 <_ <_ nM}.
Ta cn c/m:
46/135
,
cn chng minh tn ti bng m tc thi vi N={n1, n2, , nM}, ta ch cn ch ra th
tc xy dng bng m tc thi nh sau:
Th tc to m tc thi:
Xt N={n1, n2, ,nM} v c s sinh m l D:
Bc 1: Ta xp th t n1<_ n2 <_ <_ nM, xy dng cy bc D c k=nM v sinh m
cho cc nt.
Bc 2: Chn nt bt k trn cy c di n1 gn cho t m w1 v xa tt c cc nt k
sau n.
Bc 3: Lp li cc bc 2 i vi vic chn cc t m cn li w2, , wM ng vi n2,
, nM.
=> Bng m W={w1, w2, , wM} l bng m tc thi.
47/135
V d minh ha nh l Kraft
V d 1: Xt bng m tha M=3, D=2, n1=1, n2=2, n3=3. Vy ta kim tra xem c to
c bng m tc thi hay khng?
Ta c
48/135
49/135
tnh ti u ca di m
TNH TI U CA DI M
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Hiu nh l Shannon (1948),
Bit c cc tiu chun nh gi bng m ti u tuyt i v bng m ti u tng i,
iu kin nhn bit mt bng m ti u,
Hiu nh l Huffman,
Bit Phng php sinh m Huffman,
Vn dng phng php sinh m Huffman sinh m Huffman cho mt thng bo,
Vn dng phng php sinh m Huffman vit chng trnh nn.
nh l Shannon (1948)
Pht biu nh l:
t
l entropy ca X vi c s D.
Bng m ti u tuyt i
nh l: Bng m c gi l ti u tuyt i khi
Tnh Entropy ca X: H(X)= H(0.5, 0.25, 0.125, 0.125) = 0.5 +0.5 + 0.375 + 0.375 =1.75
Log2D=1.
51/135
Bng m ti u tng i
nh l: Bng m c gi l ti u tng i khi:
52/135
Th tc li (D=2):
Khi to: t M0=M
Bc 1:
- t
c xc sut
Bc 2: Lp li bc 1 vi s lu vt
54/135
Cho on vn bn thoi the thi thoi thi the thoi thi the. Tm bng m nh phn Huffman
dng m ha on vn bn trn.
Thay tng k t trong on vn bn trn thnh mt t m, ct tng on 8 bits i thnh
s thp phn. Cho bit dy s thp phn kt qu.
56/135
M hnh ton hc
Ta gi:
58/135
Vy p(yj)= PX .Aj(1)
Mt cc tng qut: PY = PX.A (2)
Trong :
Ajl ct th j ca A
PX = [p(x1), p(x2),., p(xM)].
PY = [p(y1), p(y2),., p(yM)].
V d xc nh phn phi u nhn
Cho ma trn truyn tin nh sau:
59/135
61/135
c trng ca knh truyn khng mt tin l H(X/Y)=0. C ngha l lng tin cha bit
v X khi nhn Y l bng 0 hay ta c th hiu khi nhn c Y th ta hon ton c th
bit v X.
Dung lng: C=log2M (Sinh vin t chng minh, xem nh bi tp)
62/135
Knh truyn xc nh
M hnh: t tp hp cc gi tr c th truyn u truyn c phn thnh L nhm Bj
tng ng vi cc gi tr c th nhn c yj u nhn v xc sut nhn yj vi iu
kin truyn xi l p(Y=yj/X=xi thuc Bj)=1 (M>L).
c trng: H(X/Y)=H(Y/X)=0.
Dung lng: C=log2L=log2M (Sinh vin t chng minh, xem nh bi tp)
V d: ma trn truyn tin ca knh truyn khng nhiu vi M=L=3
63/135
64/135
Ta c th tnh d dng:
Do :
T A ta nhn thy:
=>
65/135
Dung lng
66/135
67/135
lc gii m
LC GII M
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
t vn bi ton gii m
Phn tch yu cu gii m:
Khi truyn gi tr xi, ta s nhn c yj.
i vi knh truyn khng nhiu th yj chnh l xi. i vi knh truyn c nhiu th yj
c th khc xi. Do ta cn tm cch gii m yj v gi tr xi khi knh truyn c nhiu.
Php phn hoch cc gi tr u nhn:
Php phn hoch tp cc gi tr u nhp yj thuc Y l php phn chia tp Y thnh cc
tp con Bi sao cho:
1.
(mi i j)
2. Khi nhn yj thuc Bi th gii m v xi.
V d bi ton gii m
Cho tp cc t m truyn X v tp cc dy n bit nhn c Y nh sau:
68/135
Din gii:
Ngun pht tn hiu (hay thng bo) vi vn tc R (tn hiu/giy).
Tn hiu c m ha t b k t m.
Tn hiu m ha c truyn trn knh vi vn tc C (k t/giy), C ng thi
l dung lng ca knh truyn.
Tn hiu truyn trn knh c th b nhiu vi xc sut P(e).
Trc khi nhn, tn hiu m ha c gii m theo mt phng thc ti u v
chnh xc cao nht c th c.
69/135
70/135
m3=11010
m4=10111
Cch 2:
m1=00
m2=01
m3=10
m4=11
Nu s dng cch 1 vi di 5 bit, trong 5 bit c th hiu l c 2 bit thng tin cn
truyn v 3 bit con li l 3 bit c b sung pht hin nhiu theo mt phng php
no s c cp cc ni dung tip theo sau. Vi cch m ha ny, ta c nhiu
kh nng pht hin v sa sai do nhiu.
Nu s dng cch 2 th trng hp c 1 bit truyn sai s dn n trng lp sang mt
trong cc tn hiu khc. V d truyn m1=00 v nhn 2 bit l 01 (do nhiu), trong trng
hp ny 01 chnh l m2, y l mt tn hiu ng nn ta khng th pht hin c nhiu
hay khng nhiu.
Nh vy, trong khong thi gian truyn v dung lng knh cho php, ta cn m ha
mi tn hiu cng di cng tt nhng khng c vt qu di m cho php. Trng
hp vi thi gian n=5 v c= 1 bit th nC=5 l s bit ti a c th truyn nn ta ch m
ha tn hiu vi di m ti a l 5 bit.
Cc dng sai s c bn
Xc sut truyn sai t m xi:
71/135
p(wM).p(yj/wM)
+ So snh cc gi tr tnh trn v chn gi tr w*i sao cho p(w*i).p(yj/w*i)= Max
{p(wk).p(yj/wk)} (mi wk thuc W)
+ Bi = Bi + {yj} v g(yj) = w*i.
Minh ha xy dng lc gii m ti u
Bi ton:
Cho ma trn truyn tin A v xc sut u truyn nh sau:
72/135
{y3} v B3={}.
Lc gii m ti u:
Minh ha cch tnh cc sai s
Xt li v d minh ha xy dng lc gii m ti u trn, ta c:
- Ma trn truyn tin A:
74/135
Bi tp 1
Cho ma trn truyn tin sau:
75/135
76/135
77/135
da vo lc gii m ti u ta c:
Nhn v1 gii m v w1
Nhn v2 gii m v w3
Nhn v3 gii m v w2.
78/135
Nguyn l Hamming
nh l: trn knh truyn i xng nh phn vi s t m u truyn c di n bit,
lc gii m ti u c th thay th bng lc gii m theo khong cch Hamming
vi nguyn l: nu nhn c v, ta s gii ra w*i
sao cho d(v,w*i)=Min d(v,wk) (vi wk W).
V d: xt b m W={w1=00000, w2=10011, w3=11100, w4=01111}
Gi s nhn c dy v=01011.
ta c: d(v,w1)=3; d(v,w2)=2; d(v,w3)=4; d(v,w4)=1.
vy v c gii v w4 v khong cch Hamming gia v v w4 l nh nht.
Bi tp
1. Cho b m W={w1=000000, w2=101010, w3=111000, w4=111111} v nhn c
dy v=010111, khi gii m v t m no? din gii?
2. Cho b m W={w1=000000, w2=010101, w3=000111, w4=111111} v Nhn c
dy v=010111, khi gii m v t m no? din gii?
79/135
B v t sa li v cn hamming
t vn : mt t m w di n bit khi c truyn tun t tng bit c th sai e bit. Vn
t ra l khong cch (Hamming) gia cc t m v sai s e quan h vi nhau nh
th no c th phn bit tt nht ng thi tt c cc t m? B sau xc nh quan
h ny.
B :
Xt b m W={w1, w2, , ws} gm c s t m nh phn di n bit v 1 s nguyn dng
e.
Nu d(wi, wj) _>2e+1 (vi mi i khac j )
Khi : tt c cc dy nhn c v c s bit li <_ e th v c th t iu chnh (hay t
sa li).
Nu d(wi, wj) _>2e (vi mi i khac j )
Khi : tt c cc dy nhn c v c s bit li < e th v c th t iu chnh. Tt c cc
dy nhn c c s bit li = e th ta ch pht hin l v c li v khng th t iu chnh
c.
Ngc li;
Nu v c s ch s bit li <_ e v c th t iu chnh th d(wi, wj)_>2e+1 (vi mi i
khac j ).
Nu v c s ch s bit li <_ e-1 t iu chnh c v tt c cc tn hiu vi s ch s
bit li <_ e c pht hin th khong cch gia cc t m lun tha: d(wi,wj) _>2e (vi
mi i khac j ).
Chng minh v minh ha b
Gi s: d(w, w) _>2e+1 vi mi i khac j . Nu w v w c cng khong cch i vi
dy v th d(v,w)=d(v,w)_> e+1. Vy , nu d(v, w*) <_ e th v c th c gii m ra
w*.
Nu d(wi,wj)_>2e vi mi i khac j, c kh nng c v, w v w vi s ch s li l:
d(v,w)=d(v,w)=e (d(v,w)+ d(v,w) _> d(w,w)_>2e). C th pht hin ra cc t m gn
v, nhng do tn ti cng lc nhiu t m gn nht vi v dn n khng gii m c,
ngc li hon ton tng t.
80/135
Minh ha:
d(wi, wj)= 2e+1= 7, e=3
Nu vBi th v c gii m v wi
Nu vBj th v c gii m v wj
Cn Hamming.
t vn : trong tng s 2n dy nh nhn di n bit c th chn ra bao nhiu dy to
thnh mt b m c th t iu chnh c e bit li. nh l cn Hamming cho chng
81/135
Tng ng vi s t m, tng s dy vj c th t sa li l :
Phn cc dng li
Gi s ta truyn t m n bit wi W ( 1 <_ i <_ s) v nhn c dy n bit vj ( 1<_ j <_
2n).
Cc loi li c th pht hin sau:
82/135
Li c th t iu chnh:
Trong trng hp ny tn ti duy nht t m w*i sao cho d(vj, w*i)= Min d(vj, wk) vi
miwk W.
=> vj c gii m v w*i
Li ch pht hin khng iu chnh c:
Trong trng hp ny tn ti t m w*i v w**i sao cho
d(vj, w*i)= d(vj, w**i)=Min d(vj, wk) vi miwk W
=> vj khng th gii m chnh xc.
Li khng pht hin c.
Trong trng hp ta gii m ra w*i nhng khc vi wi truyn.
Bi tp
Cho n=7 v e=2, hy p dng nh l cn Hamming cho bit s t m ti a ca b m
W.
Cho n=7 v e=2, hy p dng nh l cn Hamming cho bit s t m ti a ca b m
W.
Hy cho mt v d c th minh ha cc trng hp phn loi li.
83/135
Ghi ch: trong mt s trng hp sinh m theo phng php kim tra chn l, th t
cc bit kim tra v cc bit thng tin c th xen k nhau (theo mt th t no , chng
hn nh m Hamming,) hay cng c th theo mt th t khc (theo quy c khc).
y, ta chn th t cc bit kim tra chn l v cc bit thng tin nh trn d tnh ton
nhng vn mt tnh tng qut ha.
Trong : w vit theo dong l chuyn v ca w (w c vit theo ct)
+ ri: l bit th i ca t m ( 1<_ i <_ n).
+ n: di ca t m hay s bit ca t m chn l.
+ m: s bit kim tra.
84/135
+ k = n-m: s bit thng tin => s=2k (v vi k bit thng tin th ta ch c th biu din ti
a 2k trng thi thng tin k bit).
+ on kim tra: gm m bit dng kim tra m sai.
+ on thng tin: gm k bit thng tin.
Mi on m thng tin c duy nht mt on m kim tra v c xc nh bi h
phng trnh tuyn tnh nh phn sau:
Gi
85/135
Bc 0 :
86/135
iu kin ( K Vasharmov-Gilbert-Sacks):
iu kin b m kim tra chn l c di n bit vi m bit kim tra chn l c th
t sa c e bit li l:
c
Ghi ch:
V d tm m nh nht t n v e
Gi s bit trc n=7 v e=1. Tm s bit kim tra ti thiu cn thit ca b m chn l.
Theo nh l iu kin cn (Cn Hamming):
88/135
Bi tp
Xy dng b m kim tra chn l c sinh t ma trn kim tra A nh sau:
Gi gii bi tp 1 & 2: da vo phng php sinh m kim tra chn l v tham kho
v d sinh m kim tra chn l.
Xt b m kim tra chn l di 15 bit c th t sa c 1 bit li trn ng truyn,
hy cho bit s bit kim tra chn l ti thiu?
Xt b m kim tra chn l di 8 bit vi 4 bit kim tra chn l. Hy cho bit s li t
sa ti a ca b m?
Gi gii bi tp 3 & 4: da vo inh l iu kin cn (Cn Hamming) v iu kin
(K Varshamov-Gilbert-Sacks).
89/135
V d:
90/135
Trong :
- Ma trn A c m dng v n ct.
- Im : l ma trn n v cp m.
- k: l s dy nh phn (hay t m) c lp tuyn tnh ln nht.
- n: l di ca t m v m = n-k:
- bij: c xc nh bng cch da vo h phng trnh tuyn tnh (*) v k t m c
lp tuyn tnh nh sau:
91/135
92/135
Bc khi to: n = 6, m = 3, k = 3, s = 2k = 8.
Bc 1: Sinh k = 3 t c lp truyn tnh: w1=001001, w2=111010, w3=110100
Bc 2: Cng t hp cc t m.
+ Cng cc t hp 2 t m ltt:
w4=w1+w2=110011
w5=w1+w3=111101
w6=w2+w3=001110
+ Cng cc t hp 3 t m ltt:
w7=w1+w2+w3=001111
Bc 3: xc nh t m cui cng:
w0=w1+w2+w3+w4+w5+w6+w7=000000
Bi tp
S dng phng php sinh m nhanh cho b m t ma trn kim tra A nh sau:
94/135
S dng phng php sinh m nhanh cho b m t ma trn kim tra A trong cc trng
hp sau:
95/135
lc sa li ti u
LC SA LI TI U
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Bit c vn ca bi ton,
Hiu nh ngha Hip hp,
Vn dng xy dng lc sa li theo cc hip hp,
Vn dng xy dng lc sa li thng qua b sa li,
Vn dng tnh Xc sut truyn ng cho lc sa li,
Kin thc t c s l c s cc bn c th ng dng cho vic thit k mt
h, thng m ha, gii m v bo mt thng tin.
t vn
Trong mt h thng lin lc truyn tin, bn cnh cc yu cu thit b (nh ngun pht,
b m ha, knh truyn, b gii m,) m bo tt cho vic truyn v nhn d liu th
cn c cc kha cnh khc nh phng php m ha v gii m sao cho ti u l phn
rt quan trng trong h thng. Vn lun c t ra y l lm th no ch ra
mt phng php gii m ti u, c ngha l h thng phi c kh nng pht hin v sa
li mt cch chnh xc nht c th c khi nhiu xy ra. y chnh l vn chnh c
tho lun trong sut bi hc ny.
nh ngha Hip hp
Gi W={w1, w2, ,ws} l b m kim tra chn l.
V ={v1, v2, , v2n} l tp hp cc dy n bit c th nhn c cui knh.
Ta gi mt hip hp ca W trong V l tp hp c dng z + W (z l b li)
V d: Cho ma trn kim tra chn l sau:
96/135
Lc sa li theo cc hip hp
Bc 1: Lp bng cc hip hp ng vi cc b li cn thit
Dng u tin vit cc t m wi thuc W.
Cc dng tip theo ng vi ct w0 = 0000 vit cc b li z (cc b li 1 bit, 2
bit,).
Cc dng ct th i c xc nh bi z + wi
Bc 2: Qu trnh gii m
Gii m: khi nhn v, ta xc nh ct th i cha v v gii m v wi tng ng.
V d: xy dng lc sa li theo cc hip hp cho b m c sinh t ma trn kim
tra chn l sau:
97/135
98/135
Lc sa li:
Bc 1: Lp bng sa li: B li- B iu chnh (e = 1)
99/135
010100 0101
(Tt c cc b 2 li cn li c trng b iu chnh vi cc b trn)
Bc 2: Quy trnh sa li
Gi s nhn v=100111, tnh C = A.v = 1100
Tra bng sa li tm b li z0 ng vi C, ta c z0 = 110000
Gii m w = v + z0 = 100111 + 110000 = 010111 = w4
V d minh ha lc sa li 3 bit
Lc sa li:
Bc 1: Lp bng sa li: B li- B iu chnh (e = 3)
100/135
Vi n l di t m
V d: xt trng hp cc v d trn vi n= 6 v t sa e = 3 bit li. p dng cng thc
trn ta c:
Bi tp
Cho ma trn kim tra chn l sau:
101/135
m hamming
M HAMMING
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Hiu M Hamming,
Hiu tnh cht ca m Hamming.
M Hammin
M Hamming l mt dng m nhm (m kim tra chn l) c xc nh t ma trn
kim tra chn l A c dng sau:
Ct th j ca ma trn A l biu din nh phn m bit (m l s bit kim tra chn
l) ca s j theo qui c biu din nh phn ca s j c vit theo th t t
di ln trn (vit theo ct), tng ng vi vit t tri sang phi (vit theo
dng).
Cc bit v tr 2i ( i = 0, 1, 2, ) c chn lm bit kim tra.
V d 1: biu din nh phn ca s j = 3 c m = 3 bit nh sau:
Vit theo dng: 011 (vit t tri sang phi)
Vit theo ct:
(vit t di ln)
V d 2: ma trn kim tra chn l vi n=6, m=3 c th vit nh sau:
102/135
V d minh ha
Tm b m Hamming vi n = 6 v m =3
Ta c th vit ngay ma trn kim tra chn l cho b m Hamming
T A => k = n m = 3.
Cc bit cc v tr 1, 2, 4 c chn lm cc bit kim tra.
=> s t m ca b m Hamming l s = 2k = 8
Tm k t m c lp tuyn tnh c dng:
w1=r1r20r401
w2=r1r20r410
w3=r1r21r400
Gii cc h phng trnh: A.w1=0, A.w2=0, A.w3=0
Cc t m cn li c xc nh theo phng php sinh m nhanh.
Ghi ch: Kt qu chi tit xy dng bng m Hamming dnh cho sinh vin t lm.
Bi tp
103/135
104/135
t vn
Nh chng ta bit, phng php sinh b m kim tra chn l da trn l thuyt nhm
cho php chng ta sinh m nhanh bng cch ch sinh ra k t m c lp tuyn tnh trong
tng s s=2k t m, t k t m ny ta c th xc nh cc t m cn li (bng cch cng
t hp cc t m). Vn t ra y l lm sao tm ra mt phng php sinh m
khc sao cho s t m sinh ban u nh hn k (k l s t m c lp tuyn tnh ca b
m kim tra chn l) v t y ta c th xc nh nhanh cc t m cn. C th da trn
m hnh ca thanh ghi li tng bc c th gii quyt c vn ny.
Biu din vt l ca thanh ghi
gi mt cch ngn gn, ta qui c gi thanh ghi thay v goi thanh ghi li tng bc.
Biu din vt l ca thanh ghi c th thy nh hnh v di y:
105/135
Qu trnh dch chuyn li tng bc: sau mi xung ng h th d liu trong bit Fi s
c chuyn v lu tr bit Fi-1 (F1-> F0; F2->F1; ; Fm-2->Fm-3; Fm-1->Fm-2). Tt
c cc gi tr trn cc Fi (trc khi c xung in) s c chuyn v b cng (ty theo
cc cng tc ng hay m), tng ca cc gi tr ny s c a vo lu tr bit F m-1.
Ta s nghin cu thanh ghi ny c th hn trong cc ni dung tip theo nhm tm ra mt
phng php sinh m m ta c th gi l m xoay vng. y cng l mt dng m kim
tra chn l.
Biu din ton hc ca thanh ghi
Mc tiu ca vic biu din ton hc l tm ra cc m hnh tnh ton phc v cho vic
nghin cu sinh m xoay vong chn l t thanh ghi.
Gi x = (x0, x1, , xm-2, xm-1) l gi tr cc bit ca thanh ghi ti thi im trc khi c
nhp xung ng h.
x = (x0, x1, , xm-2, xm-1) l gi tr cc bit ca thanh ghi sau khi c nhp xung ng
h.
Khi ta c:
x0=x1
x1=x2
x2=x3
---------xm-2=xm-1
xm-1=a0x0 + a1x1 + + am-1xm-1.
Hay vit theo dng ma trn ta c x = T.x
Trong :
106/135
107/135
109/135
Tm chu k:
Bi tp
Tm cc chu k ca thanh ghi lui tng bc nh hnh sau:
110/135
111/135
m xoay vng
M XOAY VNG
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Bit cch xc nh ma trn kim tra chn l cho m xoay vng (hay cn gi l
m vng),
Hiu nh ngha m xoay vng,
Vn dng xy dng b m xoay vng,
Vn dng phng php sinh nhanh b m xoay vng sinh b m kim tra
chn l.
Ma trn kim tra chn l m xoay vng
nh ngha: ma trn kim tra chn l c thit k t thanh ghi li tng bc l ma trn
c dng sau:
A=[x(0)| T x(0)|T2 x(0) ||Tn-1 x(0)] vi n l chu k ca thanh ghi (n > m)
Trong :
112/135
M xoay vng l m kim tra chn l c sinh ra t ma trn kim tra chn l ng vi
chu k n ca thanh ghi li tng bc c dng nh:
A=[x(0)| Tx(0)|T2x(0) ||Tn-1x(0) ]
V d: xt li ma trn kim tra chn l trn
Ta c n = 6, m = 3, k = 2 => s = 2k = 22 = 4 t m.
p dng Phng php sinh m nhanh b m kim tra chn l ta c b m kim tra chn
l gm 4 t m sau : w0 = 000000, w1 = 101010, w2 = 010101, w4 = 111111, y chnh
l mt trong cc b m xoay vng sinh t thanh ghi li tng bc nu trn (Cc bc
sinh m nhanh ngh cc bn t lm)
Phng php sinh nhanh b m xoay vng
Cch sinh nhanh k t m c lp tuyn tnh ca b m vng t a0,a1, a2, , am-1:
Bc 3: xc nh cc t m cn li ca b m
113/135
114/135
115/135
a0 = 1, a1= 0, a2 = 1, a3 = 0
a thc c trng ca thanh ghi c dng: gm(x)=1 + x2 + x4.
Quan h gia chu k n, a thc c trng v a thc (xn + 1)
a thc c trng ca thanh ghi gm(x)=a0 + a1x+ a2 x2+ +am-1xm-1 + xm lun chia
ht a thc (xn + 1).
V d: xt li thanh ghi lui tng bc nh hnh sau:
116/135
a0 = 1, a1= 0, a2 = 1, a3 = 0
a thc c trng ca thanh ghi c dng: g4(x)=1 + x2 + x4.
thanh ghi ny c chu k n = 6 v (x6 + 1) : 1 + x2 + x4 = x2 + 1.
Th tc sinh thanh ghi li tng bc
sinh thanh ghi li tng bc vi s bit l m v c chu k n, ta c th thc hin theo
cc bc sau:
Bc 1: xc nh a thc c trng ca thanh ghi
Tm 2 a thc gm(x)=a0 + a1x+ a2 x2+ +am-1xm-1 + xm
v hk(x)=h0 + h1x+ h2x2 + +hk-1xk-1 + xk sao cho (xn + 1) = gm(x)* hk(x).
Nu tn ti (xn + 1) = gm(x)* hk(x) th ta chn gm(x) lm a thc c trng cho
thanh ghi (v s bit kim tra ca b m l m) v thc hin bc 2.
Ngc li: khng tn ti thanh ghi theo yu cu.
117/135
Bc 2: v thanh ghi
T gm(x)=a0 + a1x+ a2 x2+ +am-1xm-1 + xm => a0, a1, a2,, am-1 => thanh ghi c
dng:
V d minh ha
Thit k thanh ghi c m=3 bit v chu k n=7, ta thc hin theo 2 bc sau:
Bc 1: Xc nh a thc c trng ca thanh ghi
Ta c (x7 + 1) : (1 + x2 + x3) = (1 + x2 + x3 + x4)
Do m=3 nn chn g3(x) = (1 + x2 + x3) lm a thc c trng ca thanh ghi.
Bc 2: V thanh ghi
T g3(x) = (1 + x2 + x3) ta c, a0=1, a1=0, a2=1
Bi tp
1. Trong cc thanh ghi sau y, thanh ghi no sinh ra b m vng c di n=15
bit?
118/135
119/135
120/135
=> Sinh b m xoay vng theo Phng php sinh nhanh b m xoay vng.
Nhn xt: kt qu theo 3 cch sinh b m xoay vng ni trn la nh nhau (cho cng b
m).
V d minh ha 1
121/135
122/135
123/135
k mt s a thc c trng
Bi tp
Tm b m vng c di 7 bit.
Tm thanh ghi sinh b m vng c di 15 bit.
Tm thanh ghi sinh b m vng c di 31 bit.
124/135
bi tp tng hp
BI TP TNG HP
Mc tiu
Sau khi hon tt bi hc ny bn c th:
Hiu r hn v ni dung mn hc.
Vn dng ni dung mn hc gii quyt mt s bi tp tng hp.
Bi 1
Xt mt m hnh chn on bnh t cc triu chng: A, B v C; chn on 1 trong 4
bnh: 1, 2, 3 v 4 vi ma trn chn on (hay ma trn truyn tin).
Yu cu:
Cu 1: V s m t m hnh chn on bnh trn v din gii cc ngha ca s .
Cu 2: Nu phn phi ca Triu chng c dng:
125/135
Lng chn on ng.(Lng thng tin bit v Bnh thng qua Triu chng) v t l
chn on ng l bao nhiu phn trm.
Cu 3: By gi ngi ta s dng 2 bit m thng tin v Triu chng (c 1 triu chng
d tr) v 5 bit m cc triu chng khi chn on bnh trc tuyn. M t cc on
ca dy 5 bit trong phng php kim tra chn l.
Cu 4: Nu s dng ma trn kim tra chn l dng:
Tnh cc t m.
Xy dng B sa li 1 bit dng cho t ng sa li ti u trong qu trnh chn on trc
tuyn. Cho mt v d.
Bi 2
Xt mt knh truyn tin c bit dng : Truyn X -> Nhn Y.
Truyn mt gi tr ca X c th nhn c nhiu gi tr khc nhau ca Y vi cc xc
sut khc nhau. Bng xc sut truyn X v nhn cc Y khc nhau c cho di y:
Yu cu:
Cu 1: V s m t knh truyn tin trn v din gii cc ngha ca s .
Cu 2: Nu phn phi ca X c dng :
126/135
Tnh cc t m.
Xy dng B sa li dng cho t ng sa li ti u trong qu trnh truyn tin. Cho mt
v d.
Bi 3
Ngi ta cn nh gi knh truyn tin v chun b thc hin truyn mt loi tn hiu c
bit: X = {x0, x1, x2, x3}
Cng vic u tin l phi kho st knh truyn. Kt qu kho st cho thy:
Knh c th truyn nhn c 8 gi tr khc nhau, c kh nng pht hin li hoc
iu chnh li. Ma trn truyn tin c dng:
127/135
Yu cu:
Cu 1: V s m t knh truyn tin trn v din gii cc ngha ca s . Nu phn
phi ca X c dng :
tnh thng lng v X truyn trn knh.
Cu 2: Phn lp cc gi tr ca Y v cc lp B0, B1, B2, v B3 dng gii m ti u Y
tt nht v cc gi tr tng ng ca X.
Cu 3 : By gi ngi ta s dng 2 bit m thng tin v X v 4 bit m cc gi tr
truyn trn knh. M t cc on ca dy 4 bit trong phng php kim tra chn l.
Cu 4: Nu s dng ma trn kim tra chn l dng:
Tnh cc t m.
Xy dng B sa li dng cho t ng sa li ti u trong qu trnh truyn tin. Cho mt
v d.
Bi 4
Xt mt m hnh chn on bnh t cc triu chng: A, B v C; chn on 1 trong 4
bnh: 1, 2, 3 v 4 vi ma trn chn on (hay ma trn truyn tin)
Yu cu:
Cu 1: Gi s ngi ta bit thm 3 triu chng gy bnh khc l : D, E v F v mun
ghi li cc triu chng ny thng qua bng k hiu A = {+, - }.
Hy kim tra tnh tch c ca bng m sau :
128/135
Tnh cc t m.
129/135
Tham gia ng gp
Ti liu: gio trnh l thuyt thng tin
Bin tp bi: duongvanhieu
URL: http://voer.edu.vn/c/f89a66f8
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: gii thiu tng quan gio trnh l thuyt thng tin
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/30e410f1
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: yu cu
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9b6d8aa4
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: ni dung ct li
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/9600f1ba
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: kin thc tin quyt
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/de994fe4
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: phng php hc tp
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/4ccd5e4c
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: gii thiu
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/8f0b05d3
130/135
131/135
132/135
133/135
URL: http://www.voer.edu.vn/m/5a903fdf
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: a thc c trng ca thanh ghi
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e8f5e086
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: phng php sinh m xoay vng
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e7d5ae9f
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: bi tp tng hp
Cc tc gi: phantantai, lequyetthang, duongvanhieu
URL: http://www.voer.edu.vn/m/8d3d974e
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
134/135
135/135